\id SNG \ide UTF-8 \h Suuki \toc1 Annabi Sulemani xa suuki fisamante \toc2 Suuki \toc3 Suu \mt Annabi Sulemani xa suuki fisamante \imt Masenyi nde yi Kitaabui xa fe ra \ip Annabi Sulemani, naxan nu findixi Isirayila mangɛ ra a baba Dawuda dangi xanbi, a nu bara kitaabui ndee sɛbɛ Ala xa lɔnni xa fe ra. Alatala nu bara fe gbegbe masen a bɛ a xa mangɛya kui, naxee bara findi lɔnni xungbe ra duniɲa birin bɛ. \ip Yi kitaabui kui, Ala bara lɔnni mɔɔli gbɛtɛ masen Sulemani bɛ, naxan findixi xanunteya ra xɛmɛ nun ginɛ tagi. Tawureta Munsa a masenma won bɛ, Alatala to xɛmɛ daa, a naxa a to a hayi nu na ginɛ ma. A naxa e firin daa alako e xa kafu e booree ra, e xa wuya. Na kui won a kolonma xanunteya naxan na xɛmɛ nun ginɛ tagi, a findixi Ala sago nan na. Xa a sa li xɛmɛ, xa na mu a ra ginɛ, a wama na fe mɔɔli xɔn futi mu na naxan na, na tɛmui a bara findi yunubi ra. Yɛnɛ mu rafan Ala ma, kɔnɔ futi xirife xɛmɛ nun ginɛ tagi, Alatala yati nan na yamarixi. \ip «Sulemani xa suuki fisamante» a na birin masenma taali wɔyɛnyi ra. Xɛmɛ wama ginɛ xɔn, ginɛ fan wama xɛmɛ xɔn. E bara e boore xanu han e wama lufe yire keren tun. Na xanunteya mɔɔli mu ɲaaxu. Ala wama na xɔn mixie bɛ naxee bara natɛ tongo e xa futi xiri. Ala fe naxan daaxi, na mu nɔma findide yunubi ra xa a rawalima a rawali ki ma. \ip Ala xa na sɛriyɛ masen won bɛ, alako won xa lu sɛniyɛnyi kui alɔ Alatala wama a xɔn ma ki naxɛ. Amina. \imte Annabi Sulemani xa suuki fisamante \c 1 \s Ginɛ xanuxi xa ɲɛlɛxinyi \p \v 1 Annabi Sulemani xa suuki fisamante nan ya: \sp Ginɛ xa masenyi a xanuntenyi bɛ \q \v 2 «I xa n masunbu. \q I xa xanunteya ɲɔxun wɛni bɛ. \q \v 3 I xiri ɲɔxunmɛ luxi nɛ alɔ labundɛ, \q naxan xiri fanyi minima. \q Na nan a ra i rafan ginɛdimɛ birin ma. \q \v 4 I xa n tongo, \q won xa siga. \q Mangɛ xa n xanin a xɔnyi. \sp Ginɛdimɛe xa masenyi ginɛ bɛ \q I xa fe na a niyama won xa lu sɛɛwɛ kui. \q I xa xanunteya ɲɔxun wɛni bɛ. \q Nɔndi na mixi bɛ i rafanxi naxan ma.» \sp Ginɛ xa masenyi ginɛdimɛe bɛ \q \v 5 «Darisalamu ginɛdimɛe, n kiri fɔɔrɔ, \q kɔnɔ n tofan alɔ Kedari xa kiri banxie, \q alɔ dugi naxee gbakuxi Annabi Sulemani xɔnyi. \q \v 6 Wo naxa n kiri fɔɔrɔxi mato, \q soge nan n fɔɔrɔxi. \q N nga xa di xɛmɛe nu xɔnɔxi n ma, \q e nu n xɛɛma e xa wɛni bilie rawalide. \q N mu nɔ n ɲɛngi sade n gbe xɔn ma.» \sp Ginɛ xa masenyi a xanuntenyi bɛ \q \v 7 «N xanuntenyi, i xa a fala n bɛ \q i xurusee dɛ madonma dɛnnaxɛ, \q alako n naxa lu i fen na malabui tɛmui \q i booree xa xuruse gɔɔrɛe ya ma.» \sp Xɛmɛ xa masenyi ginɛ bɛ \q \v 8 «Ginɛ tofanyi fisamante, \q xa i mu na yire kolon, \q i xa n ma yɛxɛɛe fɔxi fen, \q i xa i gbee dɛ madon n ma gɔɔrɛ longori ra. \q \v 9 N xanuntenyi, \q i tofan alɔ Misira mangɛ xa soe, \q naxan a ragise bɛndunma. \q \v 10 I xa tulirasoee bara i xɛrɛe ratofan, \q i kɔnyi rayabu kɔnmagore kui. \q \v 11 Won xa maratofan se gbɛtɛe fen, \q naxee yailanxi xɛɛma nun gbeti ra.» \sp Ginɛ xa masenyi a xa xɛmɛ xa fe ra \q \v 12 «N ma labundɛ xiri nu mɛma, \q mangɛ xa xulunyi yire. \q \v 13 N xanuntenyi maniyaxi se sase nan na, \q naxan gbakuxi n xiɲɛe tagi, \q se xiri fanyi saxi a kui. \q \v 14 A xiri luxi nɛ alɔ sansi fuge xiri, \q naxee kelixi wɛni bilie ya ma En Gedi bɔxi ma.» \sp Xɛmɛ xa masenyi ginɛ bɛ \q \v 15 «N xanuntenyi, i tofan, i tofan. \q I yae rayabu alɔ ganbɛ.» \sp Ginɛ xa masenyi xɛmɛ bɛ \q \v 16 «N xanuntenyi, \q i tofan, i tofan. \q Won na dɛnnaxɛ, \q ɲooge fanyi bara findi won ma sade ra, \q \v 17 sɛdiri wuri salonyie bara findi won ma banxi xunyi ra, \q sipirɛ wuri bara findi won ma banxi kanke ra.» \c 2 \s Xanuntenyie xa tofanyi \sp Ginɛ xa masenyi xɛmɛ bɛ \q \v 1 «N tan luma nɛ alɔ sansi fuge tofanyi, \q naxan mɔɔli toma Sarɔn gulunba yire.» \sp Xɛmɛ xa masenyi ginɛ bɛ \q \v 2 «I tan luxi nɛ alɔ sansi fuge tofanyi tunbee ya ma. \q I tofan ginɛdimɛe birin bɛ.» \sp Ginɛ xa masenyi a xa xɛmɛ xa fe ra \q \v 3 «N xanuntenyi luxi nɛ alɔ mangoe bili wondi kui. \q A fan sɛgɛtalae birin bɛ. \q N bara wa lufe a xa niini bun ma, \q a xa fe rafan n ma \q alɔ mangoe rafanma mixi ma ki naxɛ. \q \v 4 A bara n xanin a xɔnyi, \q a xa xanunteya bara findi ɲɛlɛxinyi ra n bɛ.» \sp Ginɛ xa masenyi a xa xɛmɛ bɛ \q \v 5 «Donse ɲɔxunmɛ so n yi, n ki mangoe, \q barima xanunteya naxan na n bɔɲɛ kui, \q a bara n sɛnbɛ ba n yi ra. \q \v 6 N xunyi na n xanuntenyi bɛlɛxɛ, \q a na n mafurukufe a yirefanyi ra.» \sp Ginɛ xa masenyi ginɛdimɛe bɛ \q \v 7 «Darisalamu ginɛdimɛe, n bara wo mayandi, \q tɔɔkɛ nun xeli xili ra naxee na wula i, \q wo naxa xanunteya raxunu, wo naxa a rakeli, \q beenu a wama a xɔn ma tɛmui naxɛ.» \sp Ginɛ xa masenyi a xa xɛmɛ xa fe ra \q \v 8 «N xanuntenyi xui na a ra, \q a na fafe a gi ra geyae fari. \q \v 9 A gima alɔ tɔɔkɛ, \q a tuganma alɔ xeli. \q A na be won ma tɛtɛ xanbi ra, \q a na be matofe wundɛri ra. \q \v 10 A naxa a fala n bɛ, \q ‹N xanuntenyi tofanyi, keli, i xa fa, \q \v 11 barima ɲɛmɛ tɛmui bara dangi, \q tunɛ mu birama sɔnɔn. \q \v 12 Sansi na bogife daaxa, \q ɲɛlɛxin waxati bara a li, \q xɔnie na e xui raminife won ma bɔxi ma. \q \v 13 Xɔrɛ bili na bogife, \q wɛni bili na fugafe, a xiri fan. \q N xanuntenyi, keli, i xa fa. \q \v 14 N ma ginɛ, i naxa i nɔxun \q alɔ ganbɛ a nɔxunma gɛmɛe longori ra ki naxɛ. \q Mini, n wama i xui ɲɔxunmɛ mɛfe, \q n wama i yatagi tofanyi tofe.›» \sp Xɛmɛ xa masenyi a xa mixie bɛ \q \v 15 «Wo xulumasee suxu, \q naxee wama muxu xa wɛni bili fugaxie kanafe.» \sp Ginɛ xa masenyi xɛmɛ bɛ \q \v 16 «N xanuntenyi findixi n gbe nan na, \q n fan findixi a gbe nan na. \q A a xa xurusee dɛ madonma sansi fugaxie ya ma. \q \v 17 N xanuntenyi, beenu kuye xa iba, \q i xa gbilen, i xa i gi alɔ tɔɔkɛ, \q i xa i gi geyae fari alɔ xeli.» \c 3 \s Ginɛ a xanuntenyi fenfe \sp Ginɛ xa masenyi xɛmɛ xa fe ra \q \v 1 «Kɔɛ ra n bara n xanuntenyi fen n ma sade ma, \q kɔnɔ n mu a toxi. \q \v 2 N naxa keli, n naxa mini taa kui, \q n xa n xanuntenyi to, kɔnɔ n mu a toxi. \q \v 3 N to taa kantamae li, n naxa e maxɔrin, \q ‹Wo bara n xanuntenyi to?› \q \v 4 N to dangi e ra, \q n naxa n xanuntenyi li yire nde, \q n naxa a suxu, n mu a lu, \q n naxa a xanin n nga xɔnyi, \q a xa konkoe kui n barixi dɛnnaxɛ.» \sp Ginɛ xa masenyi ginɛdimɛe bɛ \q \v 5 «Darisalamu ginɛdimɛe, n bara wo mayandi, \q tɔɔkɛ nun xeli xili ra naxee na wula i, \q wo naxa xanunteya raxunu, wo naxa a rakeli, \q beenu a wama a xɔn ma tɛmui naxɛ.» \b \q \v 6 «Nde na fafe kelife gbengberen yire? \q A na xube ratefe alɔ tuuri. \q Na tuuri luxi nɛ alɔ surayi tuuri naxan xiri fan. \q \v 7 Sulemani ragise na a ra, \q Isirayila xa sɔɔri gbangbalanyi tongo senni na a matife, \q \v 8 santidɛgɛma na e birin yi ra, \q e fata gere ra, e fata mixi makantade kɔɛ ra. \q \v 9 Mangɛ Sulemani ragise na a ra, \q a yailanxi wuri fanyi ra naxan kelixi Liban. \q \v 10 A raxunmaxi xɛɛma, gbeti, nun dugi gbeeli ra. \q Darisalamu ginɛe nu bara dugi dɛgɛ Sulemani ragise raxunmafe ra, \q mangɛ xa marafanyi xa fe ra. \q \v 11 Siyon ginɛdimɛe, wo xa mangɛ Sulemani mato, \q mangɛ tɔnxuma na a xun ma, \q a nga naxan soxi a yi ra a xa futi xiri lɔxɔɛ. \q Na lɔxɔɛ a nu sɛɛwaxi ki fanyi ra.» \c 4 \s Ginɛ maniyaxi sansi yire nan na \sp Xɛmɛ xa masenyi ginɛ bɛ \q \v 1 «N xanuntenyi, i tofan, i tofan. \q I yae rayabu alɔ ganbɛ, \q e nɔxunxi mafelenyi kui. \q I xunsɛxɛ gbo. \q E luxi nɛ alɔ si gɔɔrɛ naxan goroma Galadi geya fari. \q \v 2 I ɲinyi fiixɛ alɔ yɛxɛɛ gɔɔrɛ naxan xabe maxabaxi, \q e kelixi maxade. \q I ɲinyi keren mu baxi, \q e birin na e boore sɛɛti ma. \q \v 3 I dɛ tofan, \q i dɛ kiri luxi nɛ alɔ luuti gbeeli. \q I xɛrɛ tofan alɔ mangoe naxan ixabaxi a tagi. \q E makotoxi i xa mafelenyi kui. \q \v 4 I kɔnyi filinxi, \q a luxi alɔ Dawuda xa yire makantaxi itexi. \q I xa kɔnmagore maniyaxi sɔɔrie xa makantasee nan na, \q naxee gbakuxi sɔɔri banxi kanke. \q \v 5 I xiɲɛ firinyi luxi nɛ alɔ bole xa gulie, \q naxee e dɛ madonma sansie tofanyi tagi. \q \v 6 Soge na goro, kɔɛ naxa so, \q n tema nɛ labundɛ nun surayi na dɛnnaxɛ. \q \v 7 N xanuntenyi, i tofan, \q sese mu luxi i xa tofanyi ra. \q \v 8 N ma ginɛ, won xa keli Liban, \q won xa keli Liban Amana geya fari, \q Seniri nun Xerimon geyae fari, \q yɛtɛe nun baratɛe na dɛnnaxɛ. \q \v 9 N ma ginɛ, i n sondonyi rasɛɛwama. \q N xunya, i na i ya ti n na, n bɔɲɛ ɲɛlɛxinma nɛ. \q I xa kɔnmagore tofe rafan n ma. \q \v 10 N ma ginɛ, i xa xanunteya ɲɔxun n bɛ, \q dangife wɛni ra. \q A xiri fan dangife labundɛ ra. \q \v 11 N ma ginɛ, i dɛ kiri ɲɔxun kumi bɛ, \q i nɛnyi ɲɔxun dangi kumi nun xiɲɛ ra. \q I xa dugi xiri luxi nɛ alɔ Liban xiri fanyi.» \b \q \v 12 «N ma ginɛ, i findixi n gbe nan na, \q alɔ sansi yire tɛtɛ rabilinxi naxan na. \q N xunya, i luxi nɛ alɔ n ma kɔlɔnyi, \q naxan balanxi, mixi gbɛtɛ mu nɔma ye bade naa. \q \v 13 I fan alɔ sansi yire sansi mɔɔli birin na dɛnnaxɛ, \q alɔ mangoe, laali, sansi xiri fanyi, \q \v 14 sansi fuge nerefunyi, wuri bili naxan fuɲi ɲɔxun, \q wuri bili naxan xiri fan, surayi mɔɔli birin kelixi naxee ma. \q \v 15 I luxi nɛ alɔ ye naxan minima bɔxi ma, \q naxan a niyama Liban sansi birin xa fan.» \sp Ginɛ xa masenyi xɛmɛ bɛ \q \v 16 «Foye fanyi xa fa kelife kɔɔla ma, \q kelife yire fanyi ma, \q alako n ma sansi xiri xa te. \q N xanuntenyi xa fa n yire, \q a xa sansi bogi fanyi don naxee findixi a gbe ra.» \c 5 \s Xɛmɛ xa tofanyi \sp Xɛmɛ xa masenyi ginɛ bɛ \q \v 1 «N xanuntenyi, n bara so n ma sansi yire. \q N xunya, n bara n ma surayi malan, \q n bara kumi don, \q n bara wɛni nun xiɲɛ min. \q N bara a fala n booree bɛ e fan xa e min, \q e xa xanunteya kolon.» \sp Ginɛ xa masenyi xɛmɛ xa fe ra \q \v 2 «N nu na xife, kɔnɔ n bɔɲɛ mu xixi, \q a n xanuntenyi xui mɛxi, \q naxan nu bara naadɛ kɔnkɔn.» \sp Xɛmɛ xa masenyi ginɛ bɛ \q «N maaginɛ, n dɔxɔginɛ, naadɛ rabi n bɛ. \q N ma tɔɔkɛ ginɛ, naxan xa tofanyi maniyɛ mu na. \q Xini bara n xunyi xinbeli, \q a bara n xunsɛxɛ bunda.» \sp Ginɛ xa masenyi xɛmɛ bɛ \q \v 3 «N ɲan nu bara n ma dugi ba, \q fo n man xa a ragoro n ma? \q N ɲan nu bara n sanyi maxa, \q fo n man xa ti bɔxi ma? \q \v 4 N xanuntenyi naxa a bɛlɛxɛ raso naadɛ longori ra, \q alako a xa a rabi. \q N bɔɲɛ naxa sɛɛwa a xa fe ra. \q \v 5 N naxa keli alako n xa naadɛ rabi n xanuntenyi bɛ. \q Labundɛ nu na n bɛlɛxɛ ma, \q ture nu na n bɛlɛxɛsolee ma. \q Na birin naxa lu naadɛ rabi se ma. \q \v 6 N naxa naadɛ rabi n xanuntenyi bɛ, \q kɔnɔ a ɲan nu bara siga. \q N bɔɲɛ naxa sunnun. \q N naxa a fen, kɔnɔ n mu a toxi. \q N naxa a xili, kɔnɔ a mu n ma xili ratinxi. \q \v 7 Taa kantamae to n to, \q e naxa n suxu, e n bɔnbɔ, \q e n ma xinbeli dugi muɲa.» \sp Ginɛ xa masenyi ginɛdimɛe bɛ \q \v 8 «Darisalamu ginɛdimɛe, \q n bara wo mayandi, \q xa wo bara n xanuntenyi to, \q wo xa a fala a bɛ a xɔli bara n suxu xanunteya xa fe ra.» \sp Ginɛdimɛe xa masenyi ginɛ bɛ \q \v 9 «Ginɛ tofanyi fisamante, \q i xanuntenyi fan a birin bɛ? \q I bara muxu mayandi \q barima a fan a birin bɛ?» \sp Ginɛ xa masenyi ginɛdimɛe bɛ \q \v 10 «N xanuntenyi kiri fiixɛ, a ragbeeli. \q A kolon ɲɔxun na xɛmɛ wulu fu ya ma. \q \v 11 A xunyi luxi nɛ alɔ xɛɛma fanyi, \q a xunsɛxɛ ifɔɔrɔxi alɔ xaxa fɔɔrɛ xabe. \q \v 12 A yae rayabu alɔ ganbɛ naxee tixi xure dɛ ra, \q e fiixɛ alɔ xiɲɛ, e yanbama alɔ diyaman. \q \v 13 A xɛrɛe luxi nɛ alɔ labundɛ yailande, \q a dɛ kiri maniyaxi sansi fuge tofanyi nan na, \q a xiri ɲɔxun. \q \v 14 A bɛlɛxɛ tofan alɔ bɛlɛxɛsolerasoe xɛɛma daaxi, \q diyaman na naxan ma. \q A fate luxi nɛ alɔ sili ɲinyi fiixɛ, \q gɛmɛ tofanyi mɔɔli nde, yee masoxi naxan ma. \q \v 15 A sanyi sɛnbɛ gbo alɔ fanye fiixɛ, \q naxan tixi xɛɛma fari. \q A tofan alɔ Liban, \q a ite alɔ sɛdiri wuri bilie. \q \v 16 A dɛ iɲɔxun, a xa fe birin fan. \q Darisalamu ginɛdimɛe, n xanuntenyi na na ki nɛ, \q n dɛ fan boore nan a ra.» \c 6 \s Ginɛ xa tofanyi \sp Ginɛdimɛe xa masenyi ginɛ bɛ \q \v 1 «Ginɛ tofanyi fisamante, i xanuntenyi sigaxi minden? \q A siga minden mabiri alako won birin xa a fen?» \sp Ginɛ xa masenyi ginɛdimɛe bɛ \q \v 2 «N xanuntenyi bara siga a xa sansi yire, \q se xiri fanyi na dɛnnaxɛ, \q alako a xa a maɲɛrɛ, \q a xa sansi fuge tofanyi nde ba. \q \v 3 N findixi n xanuntenyi gbe nan na, \q a fan findixi n gbe nan na. \q A luma a maɲɛrɛ ra sansi fuge tofanyie ya ma.» \sp Xɛmɛ xa masenyi ginɛ bɛ \q \v 4 «N dɛ fan boore, i tofan alɔ Tirisa, \q i rayabu alɔ Darisalamu, \q i sɛnbɛ gbo alɔ Isirayila xa sɔɔrie. \q \v 5 I naxa i ya ti n na, \q xa na mu a ra n xaxili ifuma nɛ. \q I xunsɛxɛe gbo. \q E luxi nɛ alɔ si gɔɔrɛ naxan goroma Galadi geya fari. \q \v 6 I ɲinyi fiixɛ alɔ yɛxɛɛ gɔɔrɛ naxan xabe maxabaxi, \q e kelixi naxee maxade. \q I ɲinyi keren mu baxi, \q e birin dɛɲɛxi. \q \v 7 I xɛrɛ tofan alɔ mangoe naxan ixabaxi a tagi. \q E nɔxunxi i xa mafelenyi bun ma. \q \v 8 Mangɛ ginɛ tongo senni nɔma lude naa, \q mangɛ xa konyi ginɛ tongo solomasaxan fan lu naa, \q a nun a xa ginɛdimɛ tofanyi gbegbe naxan kɔnti mu kolon. \q \v 9 Kɔnɔ ginɛ keren peti nan n yi naxan dangi e birin na. \q A keren nan na a nga bɛ, \q naxan nafanxi a ma dangife e birin na. \q Ginɛdimɛe, mangɛ ginɛe, nun mangɛ xa ginɛe, \q e birin a matɔxɔma yi wɔyɛnyi ra, \q \v 10 ‹Nde na yi ginɛ ra, \q naxan yanbama alɔ subaxɛ naiyalanyi, \q naxan tofan alɔ kike, \q naxan fate yanbama alɔ soge, \q naxan mamirin alɔ tunbui gaali?›» \sp Ginɛ xa masenyi a xa futi xa fe ra \q \v 11 «N wama gorofe sansi yire, \q alako n xa sansi nɛɛnɛ to gulunba kui, \q alako n xa a kolon xa wɛni bili bara bogi, \q xa mangoe bara fuga. \q \v 12 N mu nu a kolon \q xa n yɛtɛ fama tede n ma ɲama xa mangɛ ragise kui.» \s Ginɛ nun xɛmɛ xa xanunteya \sp Ginɛdimɛe xa masenyi ginɛ bɛ \q \v 13 «Sulamika, i xa gbilen, i xa gbilen, \q alako muxu xa i mato.» \sp Xɛmɛ xa masenyi ginɛe bɛ \q «Munfe ra wo Sulamika matoma \q a fare boronfe ki naxɛ ɲama ya ma?» \c 7 \sp Xɛmɛ xa masenyi ginɛ bɛ \q \v 1 «Mangɛ xa di, i sanyi tofan sankiri kui. \q I tagi bilinyi rayabu alɔ xunmase mixi naxan yailanxi. \q \v 2 I furi digilin, a rafexi fe fanyi ra, \q i tagi luxi alɔ mɛngi malanxi, \q a rabilinxi sansi fuge tofanyie ra. \q \v 3 I xiɲɛ firinyi luxi alɔ xeli xa gulie. \q \v 4 I kɔnyi filinxi, a luxi alɔ yire makantaxi itexi, \q naxan yailanxi sili ɲinyi ra. \q I yae luxi alɔ ye ragatadee Xɛsibɔn, \q Bati Rabimi naadɛ sɛɛti ma. \q I ɲɔɛ luxi alɔ Liban xa yire makantaxi, \q naxan ya rafindixi Damasi ma. \q \v 5 I xunyi luxi alɔ Karemele geya, \q i xunsɛxɛ luxi alɔ dugi gbeeli. \q Mangɛ mu nɔma a ya bade naxan na. \q \v 6 N xanuntenyi, i tofan, \q n xanuntenyi fanyi, i rafan n ma. \q \v 7 I kuya alɔ tugi bili, \q i xiɲɛ misaalixi naxan bogie ra. \q \v 8 N bara a fala n yɛtɛ bɛ, \q ‹N xa te na tugi kɔn na, n xa na bogi suxu.› \q I xiɲɛ misaalixi wɛni bili bogi nan na, \q i dɛ xiri ɲɔxun alɔ mangoe, \q \v 9 i dɛ rafan n ma dangife wɛni ra.» \sp Ginɛ xa masenyi xɛmɛ bɛ \q «Iyo, a maniyaxi wɛni nan na, \q naxan findixi n xanuntenyi gbe ra, \q won firin naxan minma. \q \v 10 N bara findi n xanuntenyi gbe ra, \q a xɔli na n tan nan ma. \q \v 11 N xanuntenyi, won xa mini daaxa, \q won xa kɔɛ radangi taa xunxurie kui. \q \v 12 Won kurunma nɛ sigafe ra wɛni bogi bili matode, \q won xa a to xa e fugaxi, \q won xa a mato xa mangoe fan fuge bara mini. \q Mɛnni n n ma xanunteya masenma nɛ i bɛ. \q \v 13 Xanunteya ɲɔxun alɔ sansi bogi. \q N na fe fanyi fori nun a nɛɛnɛ ragataxi i tan nan bɛ.» \c 8 \s Xanunteya sɛnbɛ gbo \b \sp Ginɛ xa masenyi xɛmɛ bɛ \q \v 1 «Xa i findixi n taara xɛmɛma nan na nu, \q n nga xiɲɛ fixi naxan ma, \q n nu nɔma i masunbude mixi ya xɔri n mu yaagima na ra. \q \v 2 N nu nɔma i xaninde n nga yire, \q i xa findi n karamɔxɔ ra, \q n fa wɛni fanyi nun mangoe ye so i yi ra.» \sp Ginɛ xa masenyi ginɛdimɛe bɛ \q \v 3 «N xunyi na n xanuntenyi bɛlɛxɛ, \q a na n mafurukufe a yirefanyi ra. \q \v 4 Darisalamu ginɛdimɛe, n bara wo mayandi, \q wo naxa xanunteya raxunu, wo naxa a rakeli, \q beenu a wama a xɔn ma tɛmui naxɛ.» \sp Ginɛdimɛe xa masenyi ginɛ xa fe ra \q \v 5 «Nde na yi ginɛ ra naxan kelixi gbengberen yire, \q a a xanuntenyi bɛlɛxɛ suxuxi?» \sp Ginɛ xa masenyi xɛmɛ bɛ \q «N bara i raxunu mangoe bili bun ma, \q i nga tɔɔrɔxi i baride dɛnnaxɛ. \q \v 6 N xa findi i keren gbe ra, \q alɔ i xa tɔnxuma naxan gbakuxi i kɔn ma, \q xa na mu a ra naxan nasoxi i bɛlɛxɛsole ra, \q barima xanunteya sɛnbɛ gbo dangife faxɛ ra. \q N wama i xɔn n yɛtɛ bɛ, \q alɔ aligiyama wama mixie xɔn ma ki naxɛ. \q Xanunteya sɛnbɛ gbo alɔ tɛ, \q Alatala naxan nadɛxɛxi, a mu xubenma. \q \v 7 Baa ye mu nɔma xanunteya raxubende, \q xure ye mu nɔma a bade. \q Mixi naxan wama a harige birin masarafe xanunteya ra, \q mixi na kanyi mayelema nɛ.» \sp Ginɛ taara xɛmɛmae xa masenyi \q \v 8 «Xunya ginɛma na muxu yi ra, \q a mu mɔxi sinden, a xiɲɛe xurun. \q Muxu fama munse rabade a bɛ \q mixi na a fen tɛmui naxɛ? \q \v 9 Xa a luxi alɔ tɛtɛ naxan balanxi, \q muxu a yɛnsɛma nɛ gbeti ra, \q kɔnɔ xa a luxi alɔ naadɛ naxan nabixi, \q muxu a balanma nɛ.» \sp Ginɛ xa masenyi xɛmɛ bɛ \q \v 10 «N tan luxi nɛ alɔ tɛtɛ naxan mu rabima, \q n xiɲɛe findixi yire makantaxie nan na. \q Na kui n bara findi n xanuntenyi xa bɔɲɛsa ra. \q \v 11 Wɛni sansi bili yire nu na Sulemani yi ra Bali Hamon. \q A naxa a taxu a xa walikɛe ra, \q naxee nu lanma e xa gbeti kɔbiri kole wulu fi na xa fe ra. \q \v 12 N tan nan n ma wɛni bilie yire makantama. \q I bara gbeti kole wulu sɔtɔ, \q i xa walikɛe bara gbeti kole kɛmɛ firin sɔtɔ.» \sp Xɛmɛ xa masenyi ginɛ bɛ \q \v 13 «I tan naxan na sansi yire, \q i booree wama i xui ramɛfe, \q kɔnɔ n tan nan na ramɛma.» \sp Ginɛ xa masenyi xɛmɛ bɛ \q \v 14 «N xanuntenyi, \q i xa i gi alɔ xeli, \q i xa i gi alɔ tɔɔkɛ tefe ra geyae fari, \q surayi ɲɔxunmɛ na dɛnnaxɛ.»