\id PSA \ide UTF-8 \h Yabura \toc1 Yabura Dawuda \toc2 Yabura \toc3 Yab \mt Yabura Dawuda \imt Masenyi nde yi Kitaabui xa fe ra \ip Yi kitaabui findixi bɛɛti kitaabui nan na. Annabi Dawuda naxa yi bɛɛti wuyaxie sɛbɛ Ala saabui ra, a e malan kitaabui kui danxaniyatɔɛe bɛ. A naxa bɛɛti ndee sa kitaabui kui namiɲɔnmɛ gbɛtɛe naxee sɛbɛ alɔ Asafi (Yabura 50). Bɛɛtibae nu yi bɛɛtie bama Ala xa hɔrɔmɔbanxi kui sali tɛmui. Dawuda to bɛɛti ndee sɛbɛ, a naxa yaamari fi bɛɛtibae ma na bɛɛti lanma a xa ba ki naxɛ (Yabura 3:3, 4:1). To danxaniyatɔɛe fan nɔma yi bɛɛtie bade e gbe ki. \ip Bafe na ra, yi bɛɛtie findixi misaali xungbe nan na danxaniyatɔɛe bɛ kabi tɛmui xɔnkuye. Mixi nɔma rakɔrɔside yi bɛɛtie kui a Ala wama nɛ mixie xa e bɔɲɛ xa fe masen a bɛ. Xa kɔntɔfili nde na mixie furi kui, Ala tinma e xa na masen a bɛ, a findi Ala maxandi ra. Xa mixie na sofe fahaamui kui Ala xa gboe xa fe ra, e nɔma na fan masende Ala bɛ, a findi Ala matɔxɔɛ ra. Adamadi lanma a xa na fe mɔɔli birin masen e Marigi Ala bɛ. Ala wama na dɛ masarɛ mɔɔli xɔn ma a tan nun danxaniyatɔɛe tagi. \ip Ala xa i mali yi xaranyi ra, a xa a niya i fan xa masenyi ti Ala bɛ naxan na i furi kui, alako a fan xa i yaabi, wo dɛ xa fan. Amina. \imte Yabura Dawuda \c 1 \s1 Kira firinyi \s2 Ala xa sɛriyɛ \q \v 1 Ɲɛlɛxinyi na adama nan bɛ, \q naxan mu birama mixi ɲaaxi xa marasi fɔxɔ ra, \q naxan mu a ɲɛrɛma yunubitɔɛ fɔxɔ ra, \q naxan mu a makɔrɛma mixie ra, \q naxee yoma Ala fe ma. \q \v 2 Ɲɛlɛxinyi na adama nan bɛ, \q Alatala xa sɛriyɛ rafan naxan ma, \q naxan a ɲɔxɔ sama Alatala xa sɛriyɛ xɔn ma kɔɛ nun yanyi. \q \v 3 Na adama maniyɛ \q wuri bili ra naxan tixi xure dɛ. \q A bogima a waxati. \q A burɛxɛ mu lisima. \q Na adama, fefe suxuma, a sɔɔnɛyama nɛ a bɛ. \b \q \v 4 Kɔnɔ a mu na ki xɛ mixi ɲaaxie tan bɛ. \q E tan maniyɛ maale lagi ra foye naxan xaninma. \q \v 5 Mixi ɲaaxie bɔnɔma nɛ kiiti waxati, \q e mu luma tinxin mixie ya ma. \q Lude mu na e bɛ. \q \v 6 Alatala mɛɛnima tinxintɔɛe ma a xa kira xɔn ma, \q kɔnɔ mixi ɲaaxi tan xa kira findima gbaloe kira nan na. \c 2 \s1 Ala xa Mixi Sugandixi \s2 Ala xa sɛriyɛ \q \v 1 Munfe ra sie bɔɲɛ texi fufafu? \q \v 2 Duniɲa mangɛe bara keli, \q xunmatie bara ti Alatala \q nun a xa mixi sugandixi kanke. \q \v 3 Na duniɲa mangɛe naxɛ, \q «Won xa won ba e yi ra, \q Won xa mini e xa nɔɛ bun ma.» \b \q \v 4 Marigi naxan na koore ma, \q na na yelefe e ma. \q \v 5 A xɔnɔma e ma, \q a e magaaxuma. \q \v 6 Ala xa masenyi nan ya, \q «N tan nan mangɛ sugandi, \q n a dɔxɔ Siyoni geya fari, n ma yire sɛniyɛnxi.» \b \q \v 7 Na mangɛ sugandixi xa masenyi nan ya, \q «N xa Alatala xa natɛ masen wo bɛ. \q Ala bara a masen n bɛ, ‹To, i bara findi n ma di ra. \q N tan bara findi i baba ra. \q \v 8 I xa n maxandi n xa si birin fi i ma, \q e xa findi kɛ ra i bɛ. \q Duniɲa birin xa findi i gbe ra. \q \v 9 I e yamarima sawuri ra, \q i e kanama alɔ wure fɛɲɛ bɔɔma ki naxɛ, \q a kebelae yensen yɛ.›» \b \q \v 10 Yakɔsi wo tan mangɛe, wo xaxili sɔtɔ. \q Kuntigie, wo bira nɔndi fɔxɔ ra. \q \v 11 Wo Alatala batu gaaxui ra, \q wo sɛɛwa a xa fe ra, \q wo gaaxu a ya ra. \q \v 12 Wo wo xun sin a xa mixi sugandixi bɛ. \q Xa na mu a ra, a wo halakima nɛ wo xa duniɲɛigiri kui. \q Ala xa xɔnɛ dɛxɛma alɔ tɛ nu so fiili ra. \q Ɲɛlɛxinyi na adama nan bɛ, \q naxan kantari fenma Ala ra. \c 3 \s1 Dawuda nun a xa di Abisalomi \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa bɛɛti a nu a gima a xa di Abisalomi ma tɛmui naxɛ. \q \v 1 Alatala, n yaxuie bara wuya. \q N gerefae bara gbo. \q \v 2 Mixi wuyaxi a falama, \q Ala mu nɔma n nakiside. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 3 Kɔnɔ i tan Alatala, i findixi n kantama nan na. \q N ma binyɛ nun n ma xunnakeli fatanxi i tan nan na. \q \v 4 N nan n xui rate Ala ma, \q a n yaabima keli a xa geya sɛniyɛnxi fari. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 5 N nan n sama, n xa xi, \q n man xunuma xaxili sa kui, \q barima Alatala nan na n dɛmɛnma ra. \q \v 6 N mu gaaxuma yi ɲama duniɲa ya ra, \q naxee mu wama n ma fe xɔn ma. \q \v 7 Alatala yandi, n nakisi, n Marigi Ala. \q I n yaxuie dɛ ragarinma nɛ, \q i mixi ɲaaxi ɲinyie magirama nɛ. \q \v 8 Marakisima nan na Alatala ra. \q I xa barakɛ sa i xa ɲama xa fe. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \c 4 \s1 Alatala keren nan nɔma n kantade \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. A xa ba kɔra xui ra. \q \v 1 N Marigi Ala tinxinxi, n na n xui rate i ma, yandi a ratin n bɛ. \q N ma tɔɔrɛ kui, i n bɔɲɛ sama. \q Hinnɛ n na, n ma dubɛ suxu. \b \q \v 2 Adamadie, wo n ma binyɛ masarama yaagi ra han mun tɛmui? \q Wo birama fe fufafu nun wule fɔxɔ ra han mun tɛmui? \q \v 3 Wo xa a kolon Alatala bara tinxintɔɛ sugandi. \q N nan n xui rate Alatala ma, a a ramɛma nɛ. \q \v 4 Wo fan xa gaaxu, wo gbilen yunubi fe fɔxɔ ra. \q Wo wo yɛtɛ rasi kɔɛ ra, wo xa wo raxara. \q \v 5 Wo xa sɛrɛxɛ ba tinxinyi kui, \q wo xa wo yɛtɛ taxu Alatala ra. \b \q \v 6 Mixi gbegbe a falama, \q «Nde nɔma hɛɛri masende won bɛ?» \q Alatala, i xa nɔrɛ masen muxu bɛ. \q \v 7 I bara n bɔɲɛ rafe sɛɛwɛ ra \q dangife xɛ xaba tɛmui ra. \q \v 8 N na n sa, n xima bɔɲɛsa kui, \q barima i tan Alatala, i keren nan nɔma n kantade. \c 5 \s1 N soma Ala xɔnyi \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ xule xui ra \q \v 1 Alatala, i tuli mati n ma maxandi ra, \q i xa n ma tɔɔrɛ kolon. \q \v 2 N Marigi Ala, i tuli mati n ma maxandi ra, \q n na i tan nan maxandife. \q \v 3 Alatala, kuye nɛ ibama, i n xui ramɛma. \q Gɛɛsɛgɛ, n nan n yɛtɛ ragbilenma i ma, n i mɛmɛ. \q \v 4 I mu ɲɛlɛxinma fe kobi ra. \q Fe ɲaaxi mu nɔma makɔrɛde i yire ra. \q \v 5 Yɛtɛ igboe mu tima i ya i. \q I tinxintaree birin xɔnxi. \q \v 6 I wule falɛ rahalakima. \q I faxatie nun yanfantee xɔnma. \b \q \v 7 Kɔnɔ n tan soma i xa banxi kui i xa fonisireya saabui nan na. \q N nan n igoroma i xa hɔrɔmɔbanxi sɛniyɛnxi kui gaaxui ra. \q \v 8 Alatala, n yaxuie xa fe ra, \q n xun ti i xa tinxinyi ra, \q i xa kira yailan n ya ra. \q \v 9 Nɔndi mu na n yaxuie xa masenyi sese kui. \q E yuge mu fan. \q E xa wɔyɛnyi mixi rafilima nɛ, \q barima e dɛ iɲɔxun. \q \v 10 Ala, e ɲaxankata. \q E xa yanfɛ xa gbilen e ma. \q E keri e xa fe kobi ma, \q barima e bara i matandi. \b \q \v 11 Kɔnɔ mixi naxan birin a yɛtɛ taxuma i ra, \q e birin xa sɛɛwa, \q e xa ɲɛlɛxinyi naxa ɲɔn abadan. \q I xili rafanxi mixi naxee ma, e makanta, \q e xa sɛɛwa i xa fe ra, \q \v 12 barima i tan Alatala, i barakɛ sama mixi tinxinxi xa fe. \q I xa hinnɛ naxan e rabilinxi, \q a bara findi e xa kantari ra. \c 6 \s1 Furema wa xui \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. A xa ba kɔra luuti solomasaxan xui ra. \q \v 1 Alatala, i naxa n ɲaxankata i xa xɔnɛ kui, \q i naxa n tɔɔrɔ i xa bɔɲɛ te kui. \q \v 2 Alatala, hinnɛ n na, n bara halaki. \q Alatala, n nayalan, n xɔrie na sɛrɛnfe nɛ yi ki. \q \v 3 N nii birin na sɛrɛnfe tɔɔrɛ ra. \q Alatala, han tɛmui mundun fa? \q \v 4 Alatala, fa n nii rakisi. \q N natanga i xa fonisireya xa fe ra. \q \v 5 Mixi mu nɔma ratude i ma gaburi kui. \q Nde nɔma i tantude aligiyama? \q \v 6 N bara tɔɔrɔ han n sɛnbɛ birin bara ɲɔn. \q Kɔɛ yo kɔɛ n wama, han n ma sade birin bunda n ya ye ra. \q \v 7 Sunnunyi bara n ya mafɔɔrɔ. \q N mu sese tofe n yaxuie xa gboe xa fe ra. \b \q \v 8 Wo wo masiga n na, wo tan tinxintaree, barima n wa xui bara Alatala li. \q \v 9 Alatala bara n ma maxandi mɛ. Alatala bara n ma dubɛ suxu. \q \v 10 N yaxuie birin yaagima nɛ, han e e gi. \c 7 \s1 Kiitisa fanyi nan na Ala ra \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa bɛɛti mɔɔli nde Alatala bɛ Kusi Bunyaminka xa fe ra. \q \v 1 N Marigi Alatala, i tan nan na n kantama ra. \q N natanga n yaxuie ma, n ba e yi ra, \q \v 2 e naxa n faxa alɔ yɛtɛ mixi faxama ki naxɛ. \q A na naxan suxu, na mu bama a yi ra. \q \v 3 N Marigi Alatala, \q xa n bara kɔbiri ramuruta, \q \v 4 xa n bara fe ɲaaxi raba mixi ra, \q muxu nun naxan dɔxɔxi bɔɲɛsa kui, \q xa n bara n gerefa muɲa tɔɔɲɛgɛ kui, \q \v 5 n yaxuie xa n keri, e xa n masɔtɔ, \q e xa n maboron, e n faxa. \b \q \v 6 Alatala, n mali, \q i bɔɲɛ xa te n yaxuie ma. \q N dɛmɛn, sɛriyɛ na i tan naxan yi ra. \q \v 7 I xa nɔɛ xa lu ɲamae xun, \q e xa lu i xa yaamari bun ma. \q \v 8 Alatala, ɲamae makiiti. \q Alatala, n ma nɔndi makɛnɛn e bɛ \q n ma tinxinyi nun n ma sɛriyɛ bɛrɛ ra. \q \v 9 Danyi sa fe kobi rabae xa fe ma. \q Sɛnbɛ fi mixi tinxinxie ma \q i tan, Ala naxan tinxin, \q naxan birin sondon ma fe kolon. \b \q \v 10 Ala, n kantama na i tan nan na, \q naxan mixi tinxinxi rakisima. \q \v 11 Kiitisa fanyi nan na Ala ra, \q naxan xɔnɔma tinxintaree ma tɛmui birin. \q \v 12 Xa mixi ɲaaxie mu gbilen e yuge fɔxɔ ra, \q Ala a xa santidɛgɛma raluganma nɛ, \q a a xa xali maxiri. \q \v 13 Ala na faxatise yailanma mixi ɲaaxie nan xili ma, \q a a xa tanbɛe dɛ findi tɛ ra. \b \q \v 14 Mixi ɲaaxi luma fe ɲaaxi nan tun naba ra. \q A a ɲɔxɔ sa a xɔn ma han a findi a ra. \q \v 15 A yili gema han a tilin, \q a fa bira a yɛtɛ xa yili gexi kui. \q \v 16 A xa fe ɲaaxi nun a xa geregiri bara gbilen a ma. \b \q \v 17 N Alatala tantuma nɛ a xa tinxinyi xa fe ra. \q N suuki bama nɛ Alatala xili ra, Ala xili xungbe kanyi. \c 8 \s1 Xili xungbe kanyi nan lanxi Ala ma \s2 Ala matɔxɔɛ \d Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. A xa ba maxase luuti daaxi xui ra. \q \v 1 Muxu Marigi Alatala! \q Xili xungbe kanyi nan lanxi i ma duniɲa bɛndɛ fuɲi fari, \q i tan naxan ma nɔrɛ na koore ma. \q \v 2 Dimɛe nun diyɔrɛe i sɛnbɛ matɔxɔma, \q i i yaxuie nun i gerefae dɛ balanma na matɔxɔɛ ra. \b \q \v 3 N na koore mato, \q i naxan yailanxi i bɛlɛxɛ ra, kike a nun tunbuie, \q \v 4 n nan n yɛtɛ maxɔrinma nɛ, \q «Munse lanxi adama ma \q i to i maɲɔxunma a xa fe ma? \q Munse lanxi adamadi ma \q i to i ɲɛngi sama a xa fe xɔn ma? \q \v 5 I a daaxi ki naxɛ, \q a gbe mu luxi a xa findi malekɛ ra. \q I bara binyɛ nun fisamanteya fi a ma. \q \v 6 I bara yaamari so a yi ra i xa daalisee birin xun ma. \q I bara duniɲa findi a sanyi bun ma se ra: \q \v 7 yɛxɛɛe, ningee, wulai subee, \q \v 8 xɔni naxee ɲɛrɛma koore ma, \q yɛxɛ naxee birin ɲɛrɛma baa ma. \q \v 9 Muxu Marigi Alatala! \q Xili Xungbe Kanyi nan lanxi i ma duniɲa bɛndɛ fuɲi fari!» \c 9 \s1 Alatala kolonxi a xa tinxinyi nan ma \s2 Ala matɔxɔɛ \d Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. A xa ba alɔ bɛɛti naxan xili «Di xa faxɛ.» \q \v 1 Alatala, n i tantuma n sondonyi birin na, \q n i xa wali fanyi ixaranma mixi birin bɛ. \q \v 2 N sɛɛwama nɛ i xa fe ra, \q i tan Alatala Xili Xungbe Kanyi, \q n i matɔxɔ bɛɛti ra. \q \v 3 N yaxuie gbilenma nɛ e kelide. \q Xa e bara ti i ya i, \q e sanyie mu xanma bɔxi, \q e nii mu xanma duniɲa, \q \v 4 barima i xa tinxinyi kui, \q i tan mangɛ bara kiiti so n yi. \q \v 5 I bara si gbɛtɛe kalamu, \q i fe kobi rabae rahalakima, \q i e xili ralɔɛma nɛ han duniɲa ɲɔn. \q \v 6 I bara e xa taae sɔntɔ, \q na taa sɔntɔxie luma nɛ na ki han, \q e xa fe nɛɛmu mixie ra! \q \v 7 Alatala xa mangɛya tixi, \q danyi mu na a ma. \q A xa kibanyi dɔxɔxi kiiti safe nan ma. \q \v 8 A duniɲa makiitima tinxinyi kui, \q a dɔxɔxi sie xun ma tinxinyi kui. \q \v 9 Tɔɔrɔmixie kantama nan na Alatala ra, \q e ratangama na a tan nan na e xa kɔntɔfilie kui. \q \v 10 Alatala, i kolonma laxi i ra, \q barima i singe mu nu i fenma rabolo. \q \v 11 Alatala dɔxɔxi a xa geya sɛniyɛnxi xun, \q won xa a tantu bɛɛtie ra. \q A bara fe naxee raba, \q won xa nee masen si birin bɛ. \q \v 12 Ala ratuxi wuli filixi ma, \q a fan na ɲɔxɔma nɛ. \q A tɔɔrɔmixie wa xui danxunxi. \b \q \v 13 Alatala, kinikini n ma. \q I xa n mato. \q A mato n yaxuie na n tɔɔrɔfe ki naxɛ. \q I tan naxan n nakisima saya kira ma, \q \v 14 alako n xa i tantu Siyoni ɲama tagi, \q n xa sɛɛwa i xa kisi ra. \b \q \v 15 Sie nu gantanyi naxan texi e yaxuie bɛ, \q e bara e yɛtɛ sanyie suxu a ra. \q \v 16 Alatala kolonxi a xa tinxinyi nan ma. \q Tinxintaree suxuma e yɛtɛ bɛlɛxɛ fɔxi nan saabui ra. \q \v 17 Matandila naxee nɛɛmuma Ala ma, \q e birin naɲɔnma aligiyama nɛ. \q \v 18 Ala fama ratude tɔɔrɔmixi ma, \q a mu nɛɛmuma e ma abadan. \b \q \v 19 Alatala, keli, i naxa a lu adama xa nɔ i ra. \q A makiiti. \q \v 20 Alatala, i xa e magaaxu. \q E xa a kolon ibunadama gbansan nan e ra. \c 10 \s1 I naxa nɛɛmu setare ma \s2 Ala maxandi \q \v 1 Alatala, i i makuyaxi n na munfe ra? \q I i nɔxunxi muxu ma muxu xa tɔɔrɛ kui munfe ra? \q \v 2 Yɛtɛ igboe setaree tɔɔrɔma, \q a xa maɲɔxunyi kobi nɔma e ra. \q \v 3 A a yɛtɛ igboma a xa wali ɲaaxi xa fe ra. \q Alatala xɔnɔma a xa naafuli sɔtɔ ki ma. \q \v 4 Mixi ɲaaxi yɛtɛ igboe naxɛ, \q «Ala mu na! A mu nɔma sese rabade n na!» \q A xa maɲɔxunyi birin nan ya. \q \v 5 A xa wali birin sɔɔnɛyama nɛ. \q A mu gaaxuma Ala xa kiiti ya ra. \q A yoma a yaxuie ma. \q \v 6 A maɲɔxunma a bɔɲɛ ma, \q «Sese mu a niyama n bira. \q Tɔɔrɛ man mu n suxuma.» \q \v 7 A dɛ mixi dankama, a wule fala. \q A fe ɲaaxi tinxintare nan tun falama. \q \v 8 A mixi mɛlɛnma taa fari ma, a xa mixi fanyi faxa. \q A mu taganma fe ɲaaxi rabafe ra mixi fanyi ra. \q \v 9 A setaree mɛlɛnma alɔ yɛtɛ. \q A e suxu a xa gantanyi ra. \q \v 10 Na setaree luma a xa nɔɛ bun ma. \q \v 11 A a falama a bɔɲɛ kui, \q «Ala mu sese toma. A ya raxixi.» \b \q \v 12 Alatala keli! I naxa nɛɛmu setare ma. \q \v 13 Munfe ra mixi ɲaaxi yoma Ala ma? \q Munfe ra a a falama a yɛtɛ bɛ, \q «Ala mu n ɲaxankatama»? \q \v 14 Kɔnɔ Ala, i tɔɔrɛ nun nimisɛ toma. \q I tɔɔrɔmixie malima. \q Naxan mu nɔma a yɛtɛ kantade, \q a a yɛtɛ taxuma i tan na na. \q I tan nan na kiridi malima ra. \q \v 15 Mixi ɲaaxi sɛnbɛ kana! \q E ɲaxankata e xa fe ɲaaxi xa fe ra! \q E ralɔɛ yi duniɲa ma! \b \q \v 16 Mangɛ nan Alatala ra. \q Na mu kanama abadan. \q Kuye batui mu luma a xa bɔxi ma. \q \v 17 Alatala, i i tuli tixi mixi magoroxie ra. \q I limaniya fima e ma. \q I e xa maxandi suxuma. \q \v 18 I tɔɔrɔmixi nun kiridi kantama, \q alako adamadi naxan findixi bɛndɛ ra, a naxa e magaaxu. \c 11 \s1 Tinxinyi rafan Ala ma \s2 Ala matɔxɔɛ \d \v 1 Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ \q N bara Alatala findi n yigi ra. Wo a falama n bɛ di, \q «I i gi alɔ xɔni naxan tuganma sigafe ra geya ma, \q \v 2 barima mixi ɲaaxie bara e xa xalie tongo, e xa mixi bɔɲɛ fanyie faxa.» \q \v 3 Xa sɛriyɛ mu na mixie tagi sɔnɔn, tinxintɔɛ fa munse rabama? \q \v 4 Alatala na a xa hɔrɔmɔbanxi sɛniyɛnxi kui. \q A xa kibanyi na ariyanna. \q A adamadie matoma a fanyi ra, \q a xa a kolon naxan na e sondonyi kui. \q \v 5 Alatala tinxintɔɛ nun tinxintare matoma. \q Gbaloe rafan naxee ma, a nee raɲaaxu. \q \v 6 A tinxintare luma tɔɔrɛ mɔɔli birin kui. \q Na luma nɛ alɔ tɛ wolenxi nun foye ɲaaxi. \q \v 7 Alatala tinxin. Tinxinyi rafan a ma. \q Tinxintɔɛ fama a yatagi tode. \c 12 \s1 Ɲaaxuɲa bara gbo yɛ \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. A xa ba kɔra luuti solomasaxan xui ra. \q \v 1 Alatala, muxu rakisi! \q Lanlanteya mu na sɔnɔn, \q nɔndi falɛe bara ɲɔn adamadie tagi. \q \v 2 Kankan a boore tɔɔɲɛgɛma, \q a a yanfama wɔyɛn ɲɔxunmɛ ra. \q Filankafui nan e ra. \q \v 3 Alatala xa e dɛ balan. E dɛ igbo. \q \v 4 E naxɛ, «Muxu sɛnbɛ gbo, muxu fata wɔyɛnde. \q Nde nɔma muxu ra?» \b \q \v 5 Alatala a masenma, \q «N kelima tɔɔrɔmixi nun setare xa fe ra ya. \q N e ratangama mixie ma naxee e ɲaxankatama.» \q \v 6 Alatala xa masenyi sɛniyɛn. \q A luma alɔ gbeti \q mixi naxan naxunuma sanya solofere \q alako a gbi xa ba. \q \v 7 Alatala, i tɔɔrɔmixi kantama, \q i muxu ratangama yi mixi mɔɔli ma tɛmui birin. \q \v 8 Na mixi ɲaaxie e maɲɛrɛma yire birin, \q ɲaaxuɲa bara gbo yɛ adamadie ya ma. \c 13 \s1 Han mun tɛmui? \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ \q \v 1 Alatala, i nɛɛmuma n ma han mun tɛmui? \q I i nɔxunma n ma han mun tɛmui? \q \v 2 N bɔɲɛ tɔɔrɔma han mun tɛmui? \q N sondonyi ɲaxankatama han mun tɛmui? \q N luma n yaxuie bun ma han mun tɛmui? \q \v 3 N Marigi Alatala, a mato, i xa n yaabi. \q Ti n fanga ra, xa na mu n faxama nɛ, \q \v 4 n yaxuie fa a fala, «N bara nɔ a ra.» \q N yaxuie ɲɛlɛxinma nɛ n ma birɛ ra. \q \v 5 Kɔnɔ n tan bara la i xa hinnɛ ra, \q n bɔɲɛ bara ɲɛlɛxin i xa kisi xa fe ra. \q N bɛɛti bama Alatala bɛ a xa hinnɛ nan ma. \c 14 \s1 Ɲaaxuɲa \s2 Ala matɔxɔɛ \d \v 1 Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ \q Xaxilitare a falama a bɔɲɛ kui, «Ala mu na.» \q A bɔɲɛ bara kana, a ɲaaxuɲa nan tun nabama. \q Fe fanyi rabae mu na sɔnɔn. \q \v 2 Alatala a ya ragorofe adamadie ma keli ariyanna, \q a xa a to xa lɔnnila nde na na naxan Ala fenma. \q \v 3 Kɔnɔ birin bara kira bɛɲin, e ɲaaxu. \q Hali fe fanyi rabama keren mu na sɔnɔn. \q \v 4 Maɲɔxunyi fanyi mu na fe kobi rabae bɛ? \q E na n ma ɲama xa geeni nan tun donfe. \q E mu Alatala xilima fefe ma. \q \v 5 Kɔnɔ e fama sɛrɛnde Ala ya ra, \q naxan na tinxintɔɛe ya ma. \q \v 6 Wo bara wa setaree waxɔnfe kanafe, \q kɔnɔ e Kanta Marigi Alatala na na. \q \v 7 Nde fama kisi ra Isirayila bɛ kelife Siyon? \q Alatala nan fama a xa ɲama raminide konyiya kui. \q Yaxuba bɔnsɔɛ sɛɛwama nɛ, Isirayila ɲɛlɛxinma nɛ! \c 15 \s1 Sali mixi \s2 Ala xa sɛriyɛ \d \v 1 Dawuda xa bɛɛti \q Alatala, nde nɔma lude i xa salide kui? \q Nde nɔma sabatide i xa geya sɛniyɛnxi fari? \q \v 2 Mixi naxan ɲɛrɛma tinxinyi kira xɔn ma, \q naxan fe fanyi rabama, \q naxan nɔndi falama a bɔɲɛ fiixɛ ra. \q \v 3 A mu mixi mafalama, \q a mu fe ɲaaxi rabama a boore ra, \q a man mu a rayaagima. \q \v 4 A a makuyama mixi ra naxan mu rafan Ala ma, \q kɔnɔ a mixi binyama naxan gaaxuma Ala ya ra. \q Hali a tɔɔrɔma, a mu a xa marakali masarama. \q \v 5 A mu mixi donima kɔbiri ra alako a xa geeni sɔtɔ. \q A mu kɔbiri rasuxuma a xa wule sa mixi xun ma. \q Yi mixi mɔɔli mu dinkonma abadan. \c 16 \s1 Ala xanuntenyi \s2 Ala matɔxɔɛ \d \v 1 Dawuda xa suuki \q Ala, i xa n kanta! \q N ma kantari na i yi ra. \q \v 2 Alatala, n Marigi nan i ra. \q N ma fe fanyi birin na i tan nan yi. \q \v 3 Yi bɔxi sɛniyɛntɔɛe rafan n ma. \q Mixi xungbe nan e ra. \q \v 4 Kuye batuie xa tɔɔrɛ gboma nɛ. \q Kɔnɔ n tan mu sɛrɛxɛ wuli daaxi bama kuyee bɛ. \q N dɛ mu e xili falama. \q \v 5 Sese mu na n yi ra, fo Alatala. \q N waxɔnfe birin, Ala nan a ra. \q N ma duniɲɛigiri birin na Ala yi ra. \q \v 6 Ala naxan soxi n yi ra na fan n bɛ, \q n bara ɲɛlɛxin a ra. \q \v 7 N bara Alatala tantu, a marasi fima n ma. \q Hali kɔɛ ra, n xaxili sɔtɔma nɛ. \q \v 8 Lɔxɔ yo lɔxɔ n xaxili tixi Alatala ra. \q Xa a na n sɛɛti ma, \q n mu birama. \q \v 9 N bɔɲɛ ɲɛlɛxinma nɛ, \q n xaxili sɛɛwama nɛ, \q n fate fan malabuma nɛ bɔɲɛsa kui, \q \v 10 barima i mu n nii rabɛɲinma aligiyama. \q I mu i xanuntenyi luma gaburi kui. \q \v 11 I simaya kira masenma n bɛ. \q Ɲɛlɛxinyi gbegbe na i yire. \q Fe fanyi mu ɲɔnma i yire fanyi ma abadan. \c 17 \s1 N ma kiiti bolon \s2 Ala maxandi \d \v 1 Dawuda xa Ala maxandi \q Alatala, n ma maxandi ramɛ tinxinyi xa fe ra. \q I tuli mati n wa xui ra. \q I tuli mati n ma maxandi xui ra wule mu na naxan kui. \q \v 2 I xa n ma kiiti bolon, \q barima naxan tinxin, i na kolon. \q \v 3 I na n bɔɲɛ mato kɔɛ ra, \q i na n ma duniɲɛigiri mato yanyi ra, \q i mu tantanyi yo toma n na. \q N mu tinma wɔyɛn ɲaaxi xa mini n dɛ i. \q \v 4 Mixi gbɛtɛe fe ɲaaxi rabama, \q kɔnɔ n tan bara i xa yaamari suxu. \q N mu birama suutee xa kirae fɔxɔ ra. \q \v 5 N birama i tan nan fɔxɔ ra, \q n mu na kira bɛɲinma. \q \v 6 Ala, n i xilima nɛ, barima i yaabi fima mixi ma. \q Yandi, i xa i tuli mati n ma maxandi ra. \q \v 7 I xa hinnɛ muxu ra, \q i tan naxan mixie rakisima e yaxuie ma, \q naxee yigiya fenma i ra. \q \v 8 Mɛɛni n ma alɔ i ya firinyie. \q N nɔxun alɔ tɔxɛyɔrɛ \q naxan a nɔxunma a nga gabutenyie bun ma. \b \q \v 9 Na na a toma, mixi ɲaaxi naxee n nabilinxi, \q e mu nɔma n na. \q \v 10 Yɛtɛ igboe nan e ra, e dɛ igbo. \q \v 11 E bara fa n fɔxɔ ra yakɔsi, \q e n nabilin, e alako e xa n faxa. \q \v 12 E luxi alɔ yɛtɛ naxan sube fenma, \q alɔ yɛtɛ kaamɛxie naxee gbataxi sube faxade. \q \v 13 Alatala, keli! N yaxuie gere, i xa nɔ e ra. \q N natanga mixi ɲaaxie ma i xa santidɛgɛma ra. \q \v 14 N natanga na duniɲa mixi mɔɔlie ma, \q naxee e masundi sɔtɔma yi duniɲɛigiri gbansan kui. \q E raluga na masundi ra, i naxan nagataxi e bɛ. \q E xa die fan xa wasa na ra, \q a dɔnxɔɛ xa lu e xa mamadie bɛ! \q \v 15 Kɔnɔ n tan fama nɛ i yatagi tode tinxinyi saabui ra. \q N na xunu, n wasama nɛ i yatagi ra. \c 18 \s1 Ala sɛnbɛ magaaxuxi \s2 Ala matɔxɔɛ \d Alatala xa konyi Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. A yi bɛɛti nan ba Alatala bɛ a to a ratanga Sɔlu nun a yaxui birin ma. \q \v 1 Alatala, n sɛnbɛ nun n xanuntenyi nan i ra. \q \v 2 N nakisima Alatala luma alɔ fanye, a findi n bɛ tɛtɛ ra. \q N Marigi Ala luma alɔ gɛmɛ xungbe, n yigiyama dɛnnaxɛ. \q Sɛnbɛma nan a ra naxan n nakisima, \q naxan n makantama. \q \v 3 N xa a fala n xui itexi ra: \q Ala tantu! Ala bara n nakisi n yaxuie ma. \q \v 4 Saya nu bara n nabilin, \q faxɛ nu bara gbaku n xun ma. \q \v 5 Laaxira nu bara makɔrɛ n na, \q gaburi nu bara a dɛ rabi n ya ra. \q \v 6 N Alatala maxandima n ma tɔɔrɛ kui, \q n nan n Marigi Ala xilima n xui itexi ra. \q A n xui mɛma a xa hɔrɔmɔbanxi kui, \q a a tuli matima n wa xui ra. \q \v 7 Bɔxi naxa sɛrɛn, \q geya naxa ramaxa Ala xa xɔnɛ xa fe ra. \q \v 8 A xa xɔnɛ naxa lu alɔ tuuri naxan tema, \q alɔ tɛ naxan minima a dɛ i, \q alɔ tɛ wole dɛxɛxi. \q \v 9 Ala naxa kuye ibɔɔ firin na, a goro, \q a sanyie tixi nuxui ifɔɔrɔxi fari. \q \v 10 A ti malekɛ xun ma, \q a ɲɛrɛ koore ma foye fari. \q \v 11 A a nɔxun dimi kui, \q tunɛ nun nuxui ifɔɔrɔxie tagi. \q \v 12 Seyamakɔnyi naxa mini a ya ra nuxuie kui. \q Balabalanyi nun tɛ naxa goro. \q \v 13 Alatala xui naxa lu alɔ galanyi kelife koore, \q Ala Xili Xungbe Kanyi naxa a xui ramini, \q balabalanyi nun tɛ fan naxa goro. \q \v 14 A naxa a xa tanbɛe woli, \q a a yaxuie rayensen seyamakɔnyi ya ra. \q \v 15 Baa nun bɔxi naxa rabi Alatala xa xɔnɛ ya ra. \b \q \v 16 Alatala naxa n suxu kelife koore ma, a n ba ye xɔɔra. \q \v 17 A naxa n natanga n yaxui sɛnbɛmae ma, \q n xɔnmixi naxee sɛnbɛ gbo n bɛ. \q \v 18 E naxa n gere n ma tɔɔrɛ kui, \q kɔnɔ Alatala naxa n natanga. \q \v 19 A naxa n namini gbaloe kui a xa xanunteya saabui ra. \q \v 20 Alatala bara n ma tinxinyi sare ragbilen n ma, \q a bara n mali n ma kɛwali sɛniyɛnxi xa fe ra. \q \v 21 N bara lu Alatala xa kira xɔn, \q n mu n Marigi Ala bɛɲin kobiɲa ra. \q \v 22 N bara a xa sɛriyɛ birin suxu, \q n mu tondixi a xa yaamarie rabatude. \q \v 23 N bara tinxin a ya ra, \q n mu tin birade yunubi fɔxɔ ra. \q \v 24 Alatala bara n ma tinxinyi sare ragbilen n ma, \q a bara n mali n ma kɛwali sɛniyɛnxi xa fe ra. \b \q \v 25 I dugutɛgɛɲa masenma dugutɛgɛɲa kanyi bɛ. \q I tinxinyi masenma tinxintɔɛ bɛ. \q \v 26 I sɛniyɛnyi masenma sɛniyɛntɔɛ bɛ, \q kɔnɔ i kɔɔta nde rabama mixi ɲaaxi ra. \q \v 27 I yɛtɛ magoroe rakisima nɛ, \q kɔnɔ i yɛtɛ igboe tan magoroma nɛ. \q \v 28 Alatala, i tan nan naiyalanyi ra n bɛ. \q N Marigi Ala, n ba dimi kui. \q \v 29 Xa won birin na a ra, \q n mu gaaxuma gali xungbe gerede. \q N nɔma gere xɔrɔxɔɛ ra Ala xa mali saabui ra. \q \v 30 Ala xa kira fan. \q Alatala xa masenyi tinxin. \q A mixie kantama naxee yigiya fenma a ra. \q \v 31 Ala gbɛtɛ mu na, fo Alatala. \q Sɛnbɛma mu na, fo won Marigi Ala. \q \v 32 Ala nan sɛnbɛ fima n ma, \q a n naɲɛrɛ sɛniyɛnyi kui. \q \v 33 A n malima n xa lu alɔ xeli, \q naxan fata ɲɛrɛde yire xɔrɔxɔɛ. \q \v 34 A bara n nafala gere kui, \q a n malima xali fanyi rawalide. \q \v 35 I bara n xun nakeli, \q i bara n tongo i xɔnyɛ i, \q i bara i ɲɛngi sa n xɔn ma. \q Na nan a niyaxi n dariyɛ sɔtɔxi, \q \v 36 n sɛnbɛ sɔtɔxi, alako n naxa bira. \b \q \v 37 N birama n yaxuie fɔxɔ ra han n e suxu. \q N mu gbilenma e fɔxɔ ra fo n nɔ e ra. \q \v 38 N nee rabirama nɛ han e mu nɔ kelide sɔnɔn, \q e fa lu n sanyi bun. \q \v 39 I sɛnbɛ soma n yi ra n ma gere kui. \q I n yaxuie ragoroma n bun ma, \q \v 40 i a niya n xa nɔ e ra. \q N xɔnmixie mu wɔyɛnma sɔnɔn. \q \v 41 E mixie xilima e xa fa e mali, \q kɔnɔ mixi yo mu e rakisima. \q E Alatala xilima, kɔnɔ a fan mu e yaabima. \q \v 42 N e luxutama nɛ e fa lu alɔ xube, foye naxan xaninma. \q N e boronma alɔ bɛndɛ. \b \q \v 43 I bara n natanga ɲama murutaxi ma, \q i fa n findi sie xunyi ra. \q N mu naxan kolon na bara lu n bun ma. \q \v 44 E n xui rabatuma, \q xɔɲɛe wɔyɛn ɲɔxunmɛ falama n bɛ. \q \v 45 E mu suusama n ya ra. \q E minima e xa tɛtɛ makantaxi kui gaaxui ra. \q \v 46 Alatala sɛnbɛ mu ɲɔnma abadan. \q Tantui na n ma Kantama bɛ. \q Tantui na n Marigi Ala Marakisima bɛ. \q \v 47 Ala nan n gbeɲɔxɔma. \q Ala nan sie rabirama n ma nɔɛ bun ma. \q \v 48 Ala nan n natangama n yaxuie ma. \q I tan nan n itema n yaxuie xun ma. \q I tan nan n natangama suutee ma. \q \v 49 Alatala, n i tantuma sie tagi na birin nan ma, \q n bɛɛti bama nɛ i bɛ. \q \v 50 A xunnakeli nun hinnɛ fima nɛ a xa mixi sugandixi ma, \q naxan findi mangɛ Dawuda nun a xa die ra abadan. \c 19 \s1 Ala xa nɔrɛ nun sɛriyɛ \s2 Ala matɔxɔɛ \d Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ \q \v 1 Koore Ala xa nɔrɛ masenma. \q Koore walaxɛ Ala xa wali masenma. \q \v 2 Yanyi lɔnni masenma lɔxɔ yo lɔxɔ. \q Dimi xaxili masenma kɔɛ yo kɔɛ. \q \v 3 Xui yati yati mu a ra, \q wɔyɛnyi fan mu a ra. \q Tuli mu nɔma e xui mɛde. \q \v 4 E fɔxi toma duniɲa birin ma. \q E fɔxi yire makuye birin lima, \q han soge sa sama kankira naxan kui. \q \v 5 Soge minima nɛ alɔ xɛmɛ naxan baxi ginɛ dɔxɔde, \q a fa mini a xa konkoe kui, \q alɔ mixi xungbe naxan ɲɛrɛma a yɛtɛ xa kira xɔn. \q \v 6 A ɲɛrɛ fɔlɔma sogetede, a sa ɲɔn sogegorode. \q Sese mu nɔma a wuyenyi bade. \b \q \v 7 Alatala xa sɛriyɛ, sɛriyɛ fanyi na a ra. \q A sɛnbɛ fima mixi ma. \q Alatala xa nɔndi, nɔndi yati na a ra. \q A lɔnnitare findima lɔnnila ra. \q \v 8 Alatala xa nɔɛ, nɔɛ tinxinxi na a ra. \q A mixi bɔɲɛ raɲɛlɛxinma nɛ. \q Alatala xa masenyi, masenyi tinsexi na a ra. \q A mixi xaxili ya rabima nɛ. \q \v 9 Alatala xa yaragaaxui, fe sɛniyɛnxi na a ra. \q A mu ɲɔnma abadan. \q Alatala xa yaamari, yaamari fanyi na a ra. \q A birin tinxin. \q \v 10 Ala xa yaamari, a fan xɛɛma bɛ, \q a fan dangi xɛɛma fanyi birin na. \q Ala xa yaamari, a ɲɔxun kumi bɛ, \q a ɲɔxun dangi kumi fanyi birin na. \b \q \v 11 I xa konyi xaxili sɔtɔma nɛ i xa sɛriyɛ kui. \q A geeni gbegbe toma nɛ naa. \q \v 12 Nde nɔma a yɛtɛ kan yuge ɲaaxie birin kolonde? \q I xa n ma yunubi nɔxunxi xafari n mu naxan kolon. \q \v 13 I xa n ma yunubi makɛnɛnxi makuya n na. \q A naxa n suxu sɛnbɛ ra. \q Na tɛmui n fama findide mixi tinxinxi ra, \q naxan mu yunubi ɲaaxi rabama. \q \v 14 Wɔyɛnyi naxan kelima n dɛ i, \q a nun wɔyɛnyi naxan kelima n bɔɲɛ ma, \q Ala xa na tongo n bɛ ɲɛlɛxinyi ra. \q Alatala, n kantama nan i ra, i bara n xunsara. \c 20 \s1 Ala xa mangɛ mali \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ \q \v 1 Alatala xa i yaabi i xa tɔɔrɛ kui. \q Yaxuba Marigi Ala xa i ratanga. \q \v 2 Ala xa i mali kelife a xa yire sɛniyɛnxi, \q a xa i mali kelife Siyon geya fari. \q \v 3 Ala xa i xa sɛrɛxɛ birin suxu, \q a xa ɲɛlɛxin i xa sɛrɛxɛ gan daaxie ra. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 4 Ala xa i waxɔnfe fi i ma, \q a xa i xa wali sɔɔnɛya i bɛ. \q \v 5 Won won xui itema ɲɛlɛxinyi kui. \q Won won ma tɔnxuma itema won Marigi Ala xili ra. \q Alatala xa i xa maxandi birin nasuxu. \b \q \v 6 N a kolon a Alatala a xa mixi sugandixi rakisima nɛ. \q A a yaabima nɛ a sɛnbɛ ra kelife ra a xa yire sɛniyɛnxi. \q \v 7 Nde lama a xa sɔɔri ragise ra, \q nde lama a xa soee ra, \q kɔnɔ won tan laxi won Marigi Alatala xili nan na. \q \v 8 Soee tan birama nɛ, \q kɔnɔ won tan tixi tun. \q \v 9 Alatala xa mangɛ rakisi, \q a xa won ma maxandi suxu. \c 21 \s1 Mangɛ barakatɔɛ \s2 Ala matɔxɔɛ \d Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ \q \v 1 Alatala, mangɛ bara sɛɛwa i sɛnbɛ ra. \q A xa ɲɛlɛxinyi gbo barima i bara a rakisi. \q \v 2 I bara a waxɔnfe raba, \q i bara a xa dubɛ suxu. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 3 I fama barakɛ ra a bɛ, \q i tɔnxuma mangɛ daaxi dɔxɔma a xun ma, \q a yailanxi xɛɛma ra. \q \v 4 A bara i maxandi a xa simaya xa fe ra. \q I bara na maxandi suxu, \q a xa simaya xɔn naxa kuya han. \q \v 5 I to a rakisi, a xa binyɛ naxa gbo. \q I naxa xunnakeli nun binyɛ fi a ma. \q \v 6 I naxa a findi barakatɔɛ xungbe ra. \q I naxa a rasɛɛwa i ya i. \q \v 7 Mangɛ lama Alatala nan na. \q A mu birama Ala Xili Xungbe xa hinnɛ saabui ra. \b \q \v 8 I fama i yaxui birin suxude. \q I fama nɔde i xɔnmixie ra. \q \v 9 I na fa, i e ɲɔnma nɛ, \q alɔ tɛ belebele wuri ganma ki naxɛ. \q Alatala xɔnɔma e ma han tɛ e gan. \q \v 10 I bɔnsɔɛe bama nɛ duniɲa ma, i adamadie raɲɔn. \q \v 11 E bara wa fe ɲaaxi rabafe i ra. \q E bara kata han, \q kɔnɔ na mu findixi sɔɔnɛya yo ra e bɛ, \q \v 12 barima i tan nan fama e ragide i xa xali ra. \q \v 13 Alatala, i xa i sɛnbɛ masen e bɛ. \q Muxu wama bɛɛti bafe i ya xɔri, \q muxu xa i matɔxɔ i sɛnbɛ xa fe ra. \c 22 \s1 Ala, i naxa i makuya n na \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. A xa ba alɔ bɛɛti naxan xili «Subaxɛ xeli.» \q \v 1 Ala, n Marigi Ala, i n naboloxi munfe ra? \q I kisi makuya n na, i mu n wa xui ramɛ? \q \v 2 N Marigi Ala, kɔɛ nun yanyi, n i xilima, \q kɔnɔ i mu n ma xili ratinma. \q \v 3 Kɔnɔ i tan Sɛniyɛntɔɛ, \q i xa kibanyi rabilinxi Isirayila xa tantui ra. \q \v 4 Muxu benbae bara danxaniya i ma. \q I bara e rakisi e xa danxaniya saabui ra. \q \v 5 E to i xili, i naxa e xɔrɛya. \q E bara danxaniya i ma. \q I mu e lu yaagi kui. \b \q \v 6 Kɔnɔ n tan bara findi mixi xuri ra alɔ dondoli, \q alɔ mixi mu na n tan na. \q Adamadie n nayaagima, mixie n mayelema. \q \v 7 Mixi naxan birin n toma, \q e yoma n ma. \q E dɛ pɛtɛsima n ma, \q e e bɛlɛxɛsole tima n ma a ɲaaxi ra. \q \v 8 E naxɛ, «I ya ti Alatala ra. \q A i rakisima, a i ratangama, \q barima i rafan a ma!» \q \v 9 Ee Ala, i bara n namini n nga tɛɛgɛ, \q i bara n sa a kanke ma. \q \v 10 N xaxili tixi i ra kafi n bari tɛmui. \q I findixi n Marigi Ala ra kafi n baxi foye tode. \q \v 11 I naxa i makuya n na, \q barima kɔntɔfili bara wuya n xun. \q Malila yo mu na n fɛ ma. \b \q \v 12 Sɛnbɛmae bara n nabilin alɔ Basan tuurae. \q \v 13 E dɛ rabixi alɔ yɛtɛ xaaɲɛe. \q \v 14 N nii na bafe n fate, n xɔrie na bafe e radɔxɔdee. \q N bɔɲɛ mu sama, limaniya bara ba n yi. \q \v 15 N sɛnbɛ doloxi alɔ boora. \q N nɛnyi bara kankan n kɔn na. \q I na n mafindife bɛndɛ ra. \q \v 16 Mixi ɲaaxi gali bara n nabilin alɔ baree. \q E bara n bɛlɛxɛ nun n sanyi tunba. \q \v 17 N xɔri birin saxi kɛnɛ ma. \q E ya banbanxi n na. \q \v 18 E n ma dugie itaxunma e bore ma, \q E n ma dugi fanyi matoma a lanma a xa lu naxan bɛ. \b \q \v 19 Alatala, i naxa i makuya n na! \q N ma sɛnbɛma nan i ra. \q I xa i xulun n malide. \q \v 20 I xa n nii rakisi santidɛgɛma ma. \q I xa n natanga na baree ma. \q \v 21 I xa n nakisi na yɛtɛe ma. \q I xa n nakisi na tuurae ferie ma. \b \q \v 22 N i xili masenma nɛ n ma mixie bɛ, \q n i matɔxɔma nɛ ɲama tagi. \q \v 23 Wo tan naxan gaaxuma Alatala ya ra, \q wo xa a tantu. \q Wo tan naxan kelixi wo benba Yaxuba bɔnsɔɛ, \q wo xa a matɔxɔ. \q Wo tan naxan kelima Isirayila bɔnsɔɛ, \q wo xa gaaxu a ya ra. \q \v 24 Ala mu yoma misikiinɛ xa tɔɔrɛ ma. \q A mu a yɛtɛ nɔxunma a ma xɛ, \q a a xa maxandi suxuma nɛ. \q \v 25 Ala, n i matɔxɔma ɲama xungbe ya ma. \q N fama n ma laayidi rakamalide mixie bɛ, \q naxee gaaxuma Ala ya ra. \q \v 26 Mixi magoroxie fama e dɛgede, han e wasa. \q Naxee Alatala fenma, e fama a matɔxɔde. \q Ala xa simaya fi wo ma. \q \v 27 Duniɲa birin fama ratude Alatala xa fe ma, \q e man birin e ya rafindima a ma. \q Si birin fama e magorode a bɛ, \q \v 28 barima birin na Alatala xa mangɛya nan bun. \q A si birin yamarima. \q \v 29 Duniɲa sɛnbɛmae na gɛ e dɛgede, \q e birin fama e magorode Ala bɛ. \q Naxee birin findima bɛndɛ ra, \q e fama e xun sinde Ala bɛ. \q E mu nɔma e yɛtɛ nii ratangade. \q \v 30 Adamadie birin fama Ala batude. \q E e Marigi xa fe falama e bore bɛ. \q \v 31 Ala fama a xa tinxinyi masende \q mixi birin bɛ naxee fama baride. \q Ala bara na ragiri. \c 23 \s1 Alatala n mɛɛnima \s2 Ala matɔxɔɛ \d Dawuda xa bɛɛti \q \v 1 Alatala n mɛɛnima \q alɔ xuruse kantɛ a xa xuruse mɛɛnima ki naxɛ. \q Se birin na n yi ra n hayi na naxan ma. \q \v 2 Alatala n xaninma fe fanyi ma, \q alɔ xuruse kantɛ xurusee xaninma ɲooge fanyi ma ki naxɛ, \q alɔ a e xun tima ye raxaraxi ra ki naxɛ. \q \v 3 A sɛnbɛ fima n ma. \q A n tima kira tinxinxi xɔn, barima Alatala nan a ra. \q \v 4 Hali n ɲɛrɛ dimi kui, n mu gaaxuma, \q barima i na n sɛɛti ma. \q I n kantama, i n xun tima yire fanyi ra. \q \v 5 I donse rafalama n bɛ n yaxuie ya xɔri. \q I se xiri ɲɔxunmɛ sama n ma. \q I n ma pɔɔti rafema minse ra a fanyi ra. \q \v 6 Hɛɛri nun hinnɛnteya birama n fɔxɔ ra n ma duniɲɛigiri kui. \q N luma nɛ Ala xa hɔrɔmɔlingira kui lɔxɔ yo lɔxɔ, \q han n ma duniɲɛigiri ɲɔn. \c 24 \s1 Nde soma Ala xa hɔrɔmɔbanxi kui? \s2 Ala xa sɛriyɛ \d Dawuda xa bɛɛti \q \v 1 Alatala nan gbe na bɔxi nun a isee birin na, \q duniɲa nun adamadi birin. \q \v 2 A tan nan bɔxi dɔxɔxi baae nun xuree tagi. \q \v 3 Nde nɔma tede Alatala xa geya fari? \q Nde nɔma sode a xa hɔrɔmɔbanxi kui? \q \v 4 Naxan xa wali fan, \q naxan bɔɲɛ sɛniyɛn, \q naxan mu birama fe fufafu fɔxɔ ra, \q naxan mu wule falama, \q na kanyi nan soma Ala xa hɔrɔmɔbanxi kui. \q \v 5 Alatala barakɛ sama a ma, \q a rakisima Ala a sare ragbilenma a ma. \q \v 6 Yi mixi mɔɔli nan Ala fenma. \q Yaxuba xa mixie wama Ala kolonfe. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \b \q \v 7 Tɛtɛ naadɛe xa rabi, hɔrɔmɔbanxi naadɛ forie fan xa rabi. \q Nɔrɛ Kanyi na sofe. \q \v 8 Nde na yi Nɔrɛ Kanyi ra? \q Alatala sɛnbɛma nan a ra, Alatala, naxan sɛnbɛ gbo gere kui. \q \v 9 Tɛtɛ naadɛe xa rabi, hɔrɔmɔbanxi naadɛ forie fan xa rabi. \q Nɔrɛ Kanyi na sofe. \q \v 10 Nde na yi Nɔrɛ Kanyi ra? \q Mangɛ Alatala nan Nɔrɛ Kanyi ra. \c 25 \s1 Ala, hinnɛ n na \s2 Ala maxandi \d Dawuda gbe \q \v 1 N xaxili tixi i tan Alatala nan na. \q \v 2 N Marigi Ala, n bara n yɛtɛ taxu i ra \q alako yaagi naxa n sɔtɔ, \q alako n yaxuie naxa n mayele. \q \v 3 Naxan yo la i ra, na kanyi mu yaagi sɔtɔma, \q kɔnɔ yanfante tan, yaagi sɔtɔma nɛ a fanyi ra. \b \q \v 4 Alatala, i xa kira masen n bɛ, \q n xaran i xa kira ra. \q \v 5 N naɲɛrɛ i xa nɔndi kira xɔn, \q i man xa n matinkan i xa kira ra, \q barima i tan Ala nan n nakisima. \q N xaxili tixi i ra lɔxɔɛ birin. \q \v 6 Alatala, i maɲɔxun i xa marafanyi nun i xa fonisireya ma, \q barima e na na kabi duniɲa fɔlɛ. \q \v 7 I naxa i maɲɔxun n ma yunubi ma, \q n naxan nabaxi n ma sɛgɛtalaya kui, \q n i raxɔnɔxi tɛmui naxɛ. \q Alatala, i maɲɔxun n ma i xa fonisireya kui, \q barima i fan. \b \q \v 8 Alatala fan, a tinxin. \q Na nan a toxi a kira masenma yunubitɔɛe bɛ. \q \v 9 A tan nan mixi magoroxi raɲɛrɛma tinxinyi kui. \q A e matinkanma a xa kira ra. \q \v 10 Alatala xa fonisireya nun tinxinyi na mixie bɛ, \q naxee a xa saatɛ nun a xa yaamari mabanbanma. \q \v 11 Alatala, n ma yunubie xafari i xili xa fe ra, \q barima e mu xurun. \q \v 12 Nde gaaxuma Alatala ya ra? \q Alatala kira masenma na kanyi bɛ \q a lanma a xa ɲɛrɛ naxan ma. \q \v 13 A aligiyama lima nɛ sɛɛwɛ kui. \q A bɔnsɔɛ fan fama sabatide yi bɔxi ma. \q \v 14 Alatala a xa gundo masenma mixie bɛ, \q naxee gaaxu a ya ra. \q A a xa saatɛ masenma nɛ e bɛ. \q \v 15 N xaxili tixi Alatala ra lɔxɔɛ birin \q barima a tan nan n natangama fe ɲaaxi ma. \b \q \v 16 Alatala, yandi, hinnɛ n na, \q barima tɔɔrɔmixi nan n na, \q n malima fan mu na. \q \v 17 N bɔɲɛ bara tɔɔrɔ. N namini na tɔɔrɛ kui. \q \v 18 I ya rasiga n ma sunnunyi nun n ma ɲaxankatɛ ma, \q i xa diɲɛ n ma yunubi birin ma. \q \v 19 I xa a mato n yaxuie wuyaxi ki naxɛ. \q E n xɔnxi a ɲaaxi ra. \q \v 20 N nii makanta, i xa n natanga, \q alako yaagi naxa n sɔtɔ i xa niini bun ma. \q \v 21 Sɛriyɛ nun tinxinyi xa n kanta \q barima n xaxili tixi i tan na. \q \v 22 Ala, Isirayila xunsara a xa tɔɔrɛ birin ma. \c 26 \s1 Tinxintɔɛ ɲɛrɛ ki \s2 Ala maxandi \d Dawuda gbe \q \v 1 Alatala, i xa n ma kiiti sa, barima n ɲɛrɛ ki tinxin. \q N bara n yɛtɛ taxu i ra, n mu birama. \q \v 2 Alatala, n bɔɲɛ mato, n sondonyi makiiti, \q \v 3 barima n laxi i xa hinnɛ ra, \q n man n ɲɛrɛma i xa sɛriyɛ ma. \q \v 4 N mu luma wule falɛe ya ma, \q n mu ɲɛrɛma filankafuie tagi. \q \v 5 Fe kobi rabae mu rafan n ma, \q n tan nun mixi ɲaaxie mu luma yire keren. \q \v 6 Alatala, n nan n ɲɛrɛ ki rasɛniyɛn, \q n man luma nɛ i xa sɛrɛxɛbade. \q \v 7 N tantui bɛɛti bama, \q n i xa kaabanakoe masenma. \q \v 8 Alatala, i xa hɔrɔmɔbanxi rafan n ma, i xa nɔrɛ na dɛnnaxɛ. \b \q \v 9 I naxa n nii ba alɔ yunubitɔɛe nun faxatie. \q \v 10 E fe ɲaaxie rabama, e kɔbiri rasuxuma tinxintareya ra. \q \v 11 Kɔnɔ n tan luma tinxinyi kui. \q N xun sara, i xa diɲɛ. \q \v 12 N ɲɛrɛ ki tinxin. \q N Alatala tantuma nɛ malanyie kui. \c 27 \s1 I xaxili ti Alatala ra \s2 Ala maxandi \d Dawuda gbe \q \v 1 Alatala nan na n ma naiyalanyi ra. \q N nakisima na a ra. \q N lan n xa gaaxu nde ya ra? \q N ma duniɲɛigiri na Alatala nan ma niini bun ma. \q N lan n xa gaaxu nde ya ra? \q \v 2 N gerefae nun n yaxui naxee fe ɲaaxi rabama, \q e na fa n nahalakide, \q e tan nan birama. \q \v 3 Hali sɔɔri gaali n nabilin, \q n bɔɲɛ mu sɛrɛnma. \q Hali sɔɔri gaali fa n gerede, \q n bɔɲɛ suusama nɛ. \b \q \v 4 N fe keren nan maxɔrin Alatala ma, \q n na na nan fenfe. \q N wama lufe Alatala xa hɔrɔmɔbanxi nan kui \q n ma duniɲɛigiri birin, \q alako n xaxili xa ti Alatala xa fe fanyi ra, \q n man xa nɔ a xa hɔrɔmɔbanxi matode. \q \v 5 A n natangama nɛ tɔɔrɛ ma hɔrɔmɔbanxi kui. \q A n nɔxunma nɛ na niini bun ma. \q A n natema nɛ geya fari. \q \v 6 A n xun nakelima nɛ n yaxuie ya xɔri naxee n nabilinxi. \q N sɛrɛxɛ bama nɛ a xa hɔrɔmɔbanxi kui ɲɛlɛxinyi ra. \q N suuki ba, n bɛɛti ba Alatala bɛ. \b \q \v 7 Alatala, i tuli mati n xui ra, n na i maxandife. \q Hinnɛ n na, i man xa n yaabi. \q \v 8 N bɔɲɛ wama i fenfe. \q Alatala, n i fenma nɛ. \q \v 9 I naxa i kobe ti n na. \q I naxa mɛɛ i xa konyi ra xɔnɛ kui. \q I tan nan na n malima ra. \q N ma marakisima Ala, i naxa n nabolo, \q i naxa n nabɛɲin. \q \v 10 Xa n nga nun n ba n nabolo, \q Alatala tan a makɔrɛma nɛ n na. \b \q \v 11 Alatala, i xa kira masen n bɛ. \q N xun ti kira tinxinxi ra, \q alako n yaxuie naxa n suxu. \q \v 12 I naxa n nabolo n yaxuie xa e sago raba n na, \q barima e bara findi tɔɔɲɛgɛlae ra n bɛ. \q Fe kobi rabae nan lanxi e ma. \q \v 13 N laxi a ra n Alatala xa fe fanyi toma nɛ \q yi duniɲa bɛndɛ fuɲi fari. \b \q \v 14 I xaxili ti Alatala ra. \q I sɛnbɛ xun xa masa, i xa limaniya. \q I xaxili ti Alatala ra. \c 28 \s1 Ala ɲɛngi dɔxɔxi a xa mixie xɔn ma \s2 Ala maxandi \d Dawuda gbe \q \v 1 Alatala, n bara i xili. \q I xa sɛnbɛ luma n bɛ alɔ fanye. \q I tuli mati n na, xa na mu a ra n luma alɔ faxa mixi. \q \v 2 N na n bɛlɛxɛ ite i bɛ i xa yire sɛniyɛnxi mabiri, \q i xa n ma maxandi xui ramɛ. \q \v 3 I naxa n lu alɔ mixi ɲaaxie nun tinxintaree. \q E e boore yanfama, e bɔɲɛ mu fan. \q \v 4 E xa wali kobi sare ragbilen e ma. \q E naxan nabaxi mixie ra, \q i xa na raba e fan na. \q A lanma e xa na mɔɔli sɔtɔ, \q \v 5 barima e mu Alatala xa wali kolon. \q A fama e rabirade, e mu keli sɔnɔn. \q \v 6 Alatala tantu, \q a bara n ma dubɛ suxu. \q \v 7 Alatala nan na n sɛnbɛ nun n kantama ra. \q N xaxili tixi a tan nan na naxan n malima. \q N bɔɲɛ sɛɛwama nɛ, n fa bɛɛti ba a bɛ. \q \v 8 Alatala nan a xa ɲama sɛnbɛ ra, \q a findi a xa mixi sugandixi kantama ra. \q \v 9 I xa ɲama rakisi, i xa barakɛ ragoro e ma. \q Mɛɛni e ma \q alɔ xuruse dɛmadonyi mɛɛnima a xa gɔɔrɛ ma ki naxɛ. \q I ɲɛngi dɔxɔ e xɔn ma abadan. \c 29 \s1 Alatala xui magaaxuxi \s2 Ala matɔxɔɛ \d Dawuda xa bɛɛti \q \v 1 Malekɛe, wo Alatala matɔxɔ, \q a xa binyɛ nun a sɛnbɛ xa fe ra. \q \v 2 Wo xa Alatala matɔxɔ, \q wo xa a batu a nɔrɛ sɛniyɛnxi kui. \q \v 3 Alatala xui mɛma baa ma, \q Ala Binyɛ Kanyi xui luma alɔ galanyi, \q a a xui rasigama baa xungbee ma. \q \v 4 Alatala xui sɛnbɛ gbo, \q a magaaxu. \q \v 5 Alatala xui wuri bili xungbee igirama, \q alɔ naxee na Liban bɔxi ma. \q \v 6 Alatala Liban wuri bilie ituganma alɔ ninge di, \q a Siriyon geya ituganma alɔ sɛxɛ i ninge. \q \v 7 Alatala xui tɛ rayensenma alɔ seyamakɔnyi. \q \v 8 Alatala xui Kadesi gbengberenyi rasɛrɛnma. \q \v 9 Alatala xui a niyama xelie nun sie xa bari. \q Ɲama birin e xui itema a xa hɔrɔmɔbanxi kui, \q a a fala, \q «Matɔxɔɛ na Ala bɛ!» \q \v 10 Alatala nu na a xa kibanyi kui duniɲa banbaran yɛ tɛmui naxɛ. \q A xa mangɛya mu ɲɔnma abadan. \q \v 11 Alatala nan sɛnbɛ fima a xa ɲama ma, \q a barakɛ nun bɔɲɛsa fima e ma. \c 30 \s1 Ala xa xɔnɛ mu buma \s2 Ala matɔxɔɛ \d Dawuda xa bɛɛti a naxan sɛbɛ Ala xa hɔrɔmɔbanxi xa fe ra \q \v 1 N bara i matɔxɔ Alatala, \q barima i bara n nakeli. \q I mu tin n yaxuie xa xunnakeli sɔtɔ n xun ma. \q \v 2 N Marigi Alatala, n to i xili, \q i naxa n nayalan. \q \v 3 Alatala, i naxa n nii rakisi saya ma, \q i mu tin n xa goro gaburi kui. \q \v 4 Danxaniyatɔɛe, wo xa bɛɛti ba Alatala bɛ, \q wo xa a xili matɔxɔ. \q \v 5 A xa xɔnɛ mu buma, \q kɔnɔ a hinnɛma i ra i xa simaya birin kui. \q Nunmare, mixie wama, kɔnɔ gɛɛsɛgɛ e fa ɲɛlɛxin. \b \q \v 6 N bɔɲɛsa sɔtɔ tɛmui naxɛ n naxa a fala, \q «N mu nɔma birade.» \q \v 7 Alatala, tɛmui dangixi i naxa n sɛnbɛ lu alɔ geya, \q kɔnɔ yakɔsi i bara i nɔxun n ma. \q N bɔɲɛ bara ifu. \q \v 8 Alatala, n naxa i xili, n naxa i maxandi. \q \v 9 N naxa a fala i bɛ, \q «N ma faxɛ findima geeni mundun na i bɛ? \q Xa n bara goro gaburi kui, \q na nɔma findide matɔxɔɛ ra i bɛ? \q Na nɔma i xa lanlanteya masende duniɲa bɛ?» \q \v 10 Alatala, i tuli mati n na, i xa kinikini n ma. \q Alatala, n mali. \b \q \v 11 I bara n ma nimisɛ masara sɛɛwɛ ra. \q I bara n ma sunnun donma masara ɲɛlɛxin donma ra. \q \v 12 N Marigi Alatala, na na a ra n mu dunduma, \q n tantui bɛɛti bama nɛ i bɛ abadan. \c 31 \s1 Lafe Ala ra \s2 Ala maxandi nun Ala matɔxɔɛ \d Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ \q \v 1 Alatala, n bara n xaxili ti i ra. \q I naxa tin n xa lu yaagi kui, i xa kiiti fanyi sa n ma. \q \v 2 I xa i tuli mati n na, n nakisi. \q I xa lu n bɛ alɔ fanye, \q alɔ yire makantaxi alako n xa kisi. \q \v 3 N ma sɛnbɛma nun n ma kantama nan i ra. \q I xa n xun ti kira fanyi xɔn i xili fanyi xa fe ra. \q \v 4 N yaxuie bara yɛlɛ itala n ya ra, kɔnɔ i fama n natangade na ma. \b \q \v 5 N bara n xaxili ti i ra. \q Alatala Nɔndi Marigi, i bara n nakisi. \q \v 6 Kuye batui mu rafan n ma, \q n tan, nan n taxuma Alatala nan na. \q \v 7 N sɛɛwama nɛ i xa hinnɛ xa fe ra, \q barima i bara n ma tɔɔrɛe to, \q n sondonyi na ɲaxankata, i na kolon. \q \v 8 I mu n soxi n yaxuie yi ra, i bara n xɔrɛya. \b \q \v 9 Alatala, hinnɛ n na, \q barima n na tɔɔrɔfe. \q N fate birin bara ba n ma. \q \v 10 N ma simaya na ɲɔnfe tɔɔrɛ kui. \q N ma duniɲɛigiri xɔrɔxɔ. \q N sɛnbɛ bara ɲɔn n ma yunubi xa fe ra. \q N fate bara kana \v 11 n yaxuie xa fe ra. \q N bara yaagi n dɔxɔbooree xɔn ma. \q N booree, xa na mu a ra naxee n toma taa kui, \q e e gima nɛ n ma. \b \q \v 12 E birin bara nɛɛmu n ma alɔ n ɲan bara faxa. \q N luxi alɔ se lɔɛxi. \q \v 13 N bara n yaxuie xui mɛ. \q Gbaloe na n nabilinyi. \q E bara lan a ma e xa n faxa. \q \v 14 Kɔnɔ n tan bara n taxu i ra, i tan n Marigi Alatala. \q \v 15 N na i sagoe. \q N natanga n yaxuie ma naxee wama n ɲaxankatafe. \q \v 16 I xa i xa konyi to, n nakisi i xa hinnɛ ra. \q \v 17 Alatala, n na i xili, i naxa n lu yaagi kui. \q Ala xa mixi ɲaaxie rayaagi, \q Ala xa e rasabari faxɛ ra. \q \v 18 Ala xa e xui radundu, \q barima yi wule falɛe e yɛtɛ igboma, e yo tinxintɔɛe ma. \b \q \v 19 I xa hinnɛ gbo, i naxan nagataxi i yaragaaxuie bɛ, \q naxee i xa kantari fenma. \q \v 20 I bara e yigiya alako fe kobi rabae naxa e suxu. \q I bara e ratanga wule falɛe ma. \q \v 21 Alatala tantu, barima a bara hinnɛ n na n ma tɔɔrɛ kui. \q \v 22 N ma gaaxui kui, n nu bara a fala, \q «I bara i nɔxun n ma,» \q kɔnɔ i bara n ma maxandi suxu. \b \q \v 23 Danxaniyatɔɛe, wo xa Alatala xanu. \q Alatala togondiyatɔɛe rakisima nɛ, \q kɔnɔ a yɛtɛ igboe ɲaxankatama nɛ. \q \v 24 Wo tan naxee wo xaxili tixi Alatala ra, \q wo wo sɛnbɛ so, wo xa limaniya. \c 32 \s1 Ala yunubi xafarife \s2 Ala matɔxɔɛ \d Dawuda xa lɔnni bɛɛti \q \v 1 Ɲɛlɛxinyi na adama bɛ \q naxan xa yunubi bara ba, \q naxan xa fe kobi bara xafari. \q \v 2 Ɲɛlɛxinyi na adama bɛ \q Alatala bara diɲɛ naxan ma fe kobi ma, \q a nun maifui mu na naxan xaxili ya ma. \q \v 3 Danmi n dunduxi, n mu nɔma minide tɔɔrɛ kui. \q N nu tɔɔrɔma nɛ yanyi birin na. \q \v 4 Kɔɛ nun yanyi i xa tɔɔrɛ na n fari. \q N sɛnbɛ bara kana, a bara lu alɔ gbengberen yire. \b \q \v 5 N bara n ma yunubi masen i bɛ, \q n mu n ma yunubi nɔxunxi fa. \q N bara a fala, \q «Fo n xa n ma yunubi ya xaran Alatala bɛ.» \q I tan Alatala bara n ma yunubi ba n ma. \b \q \v 6 Mixi tinxinxi birin xa i maxandi a waxati. \q Xa tɔɔrɛ gbo alɔ banbaranyi, \q a mu sese niyama a ra. \q \v 7 N ma kantari lanxi i tan nan ma. \q I man sunnunyi bama n ma. \q N i tantuma nɛ i xa maratangɛ xa fe ra. \b \q \v 8 N wo xaranma nɛ kira ra \q wo lan wo xa bira naxan fɔxɔ ra. \q N wo rasima nɛ, \q n nan n ɲɛngi sama nɛ wo xa fe xɔn ma. \q \v 9 Wo naxa lu alɔ soe, \q xa na mu a ra sofale xaxilitare, \q naxan mu raɲɛrɛma fo karafoe ra. \b \q \v 10 Fe xɔnɛ gbegbe ragataxi mixi ɲaaxi bɛ, \q kɔnɔ naxan a xaxili tixi Alatala ra, \q Ala xa fonisireya na kanyi rabilinma nɛ. \q \v 11 Mixi tinxinxie, wo sɛɛwa Alatala ra, \q wo man xa ɲɛlɛxin. \q Wo Ala tantu ɲɛlɛxinyi kui wo xui itexi ra, \q wo tan mixi tinxinxie birin. \c 33 \s1 Ala na wɔyɛn, a fe ragirima nɛ \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 Tinxintɔɛe, wo xa Alatala matɔxɔ wo xui itexi ra. \q Tinxintɔɛe lan e xa Ala matɔxɔ. \q \v 2 Wo xa Alatala tantu kɔra ra, \q wo xa bɛɛti ba kɔra ra luuti fu daaxi. \q \v 3 Wo xa bɛɛti nɛɛnɛ ba a bɛ, \q wo xa na raba maxasee ra wo xui itexi ra. \q \v 4 Alatala xa masenyi tinxin, \q a a xa wali birin nabama sɔɔbɛ ra. \q \v 5 Tinxinyi nun sɛriyɛ rafan a ma, \q duniɲa birin nafexi Alatala xa hinnɛ ra. \q \v 6 Alatala naxa koore daa a xa wɔyɛnyi ra. \q A to wɔyɛn keren fala, tunbuie naxa mini keren na. \q \v 7 A naxa baa fan malan yire keren, \q a xa ye ragata. \q \v 8 Bɔxi birin xa gaaxu Alatala ya ra. \q Duniɲa mixi birin xa a binya. \q \v 9 A na wɔyɛn, a fe ragirima nɛ. \q A na yaamari fi, a rabama nɛ. \q \v 10 Alatala sie xa natɛe kanama nɛ. \q A mu e xa wali sɔɔnɛyama. \q \v 11 Kɔnɔ Alatala xa fe ragirixie buma abadan. \q A waxɔnfe sɔɔnɛyama nɛ waxati birin. \q \v 12 Ɲɛlɛxinyi na si bɛ naxan marigi findixi Alatala ra. \q Ɲɛlɛxinyi na bɔnsɔɛ bɛ Alatala naxan sugandixi. \q \v 13 Alatala a ya ragoroma duniɲa ma kelife ariyanna, \q a mixi birin mato. \q \v 14 Kelife a xɔnyi, a duniɲa mixi birin matoma nɛ. \q \v 15 Naxan adamadie bɔɲɛ daaxi, \q a a ɲɛngi sama e xa walie xɔn. \b \q \v 16 Mangɛ yo mu kisima a xa sɔɔrie saabui ra. \q Sɔɔri fan mu kisima a yɛtɛ sɛnbɛ ra. \q \v 17 Sɔɔri ɲɔxɔ a ma a xa soe nɔma a rakiside, \q kɔnɔ na tan mu findima kisi ra a bɛ. \q \v 18 Alatala nan mɛɛnima mixie ma \q naxee gaaxuma a ya ra, \q naxee e xaxili tima a xa hinnɛ ra, \q \v 19 alako e nii naxa laaxira, \q alako e xa balo kaamɛ waxati. \q \v 20 Won xaxili tixi Alatala nan na. \q A tan nan won malima ra, \q a tan nan won kantama ra. \q \v 21 Won bɔɲɛe sɛɛwaxi a tan nan ma fe ra, \q barima won bara la a xili sɛniyɛnxi ra. \q \v 22 Alatala, i xa hinnɛ muxu ra, \q barima muxu xaxili tixi i tan nan na. \c 34 \s1 Ala yaragaaxuie sare \s2 Ala matɔxɔɛ \d Dawuda to a yɛtɛ findi daxui ra Abimeleki ya i alako a xa a bɛɲin, a naxa yi bɛɛti sɛbɛ. \q \v 1 N Alatala tantuma waxati birin. \q A xa matɔxɔɛ mu bama n dɛ i. \q \v 2 N Alatala matɔxɔma n bɔɲɛ kui. \q Tɔɔrɔmixie fama nɛ na mɛde, e fa sɛɛwa. \q \v 3 Won birin xa Alatala binya, \q won xa a xili matɔxɔ. \b \q \v 4 N to Alatala maxandi, a naxa n yaabi, \q a n ma gaaxui birin ba n yi. \q \v 5 Naxan na a ya ti Ala ra, \q a sɛɛwama nɛ, a mu yaagima. \q \v 6 Xa tɔɔrɔmixi a xui ramini, \q Alatala a mɛma nɛ, a fa a rakisi a xa tɔɔrɛ kui. \b \q \v 7 Alatala xa malekɛ Ala yaragaaxuie rabilinma nɛ, a e kanta. \q \v 8 Wo a mato, Alatala fan de! \q Ɲɛlɛxinyi na adama bɛ naxan xaxili tixi a ra. \q \v 9 Sɛniyɛntɔɛe, wo xa gaaxu Alatala ya ra, \q alako wo hayi birin xa fan. \q \v 10 Kaamɛ yɛtɛe suxuma nɛ, \q kɔnɔ Alatala fenmae hayi birin fanma nɛ. \b \q \v 11 N ma die, wo fa, wo xa fa wo tuli mati n na. \q N xa Alatala yaragaaxui masen wo bɛ. \q \v 12 Nde wama simaya xɔnkuye xɔn? \q Nde wama lufe sɛɛwɛ kui tɛmui birin? \q \v 13 Xa wo wama na xɔn, \q wɔyɛn ɲaaxie naxa mini wo dɛ i, \q wo naxa wule yo fala. \q \v 14 Wo xa fe ɲaaxi lu na, wo xa fe fanyi raba. \q Wo xa wo tunnabɛxi bɔɲɛsa fenfe ra. \b \q \v 15 Alatala tinxintɔɛe toma nɛ, a a tuli matima e wa xui ra. \q \v 16 Alatala a kobe soma fe kobi rabae ra, \q alako e xili xa nɛɛmu duniɲa ra. \q \v 17 Tinxintɔɛe na e mawa Alatala bɛ, a a tuli matima nɛ e ra, \q a e ba e xa tɔɔrɛe kui. \q \v 18 Alatala luma mixi fɛ ma naxan sunnunxi a bɔɲɛ ma, \q a mixi rakisima naxan xaxili bara ifu. \b \q \v 19 Tɔɔrɛ gbegbe tinxintɔɛ lima nɛ, \q kɔnɔ Alatala a rakisima na birin ma. \q \v 20 Alatala mɛɛnima nɛ a ma, \q sese mu a toma. \q \v 21 Fe ɲaaxi nan mixi ɲaaxi faxama. \q Tinxintɔɛ yaxuie fama ɲaxankatade. \q \v 22 Alatala a xa konyie xun sarama nɛ. \q Naxan a xaxili tima Ala ra, \q na mu kiiti ɲaaxi sɔtɔma. \c 35 \s1 Mixi ɲaaxi sare \s2 Ala maxandi \d Dawuda gbe \q \v 1 Alatala, i xa mixi tɔɔrɔ naxan wama n tɔɔrɔfe. \q Naxan wama n gerefe, na kanyi gere. \q \v 2 Keli, i xa n mali i xa geresose ra. \q \v 3 I xa xali nun tanbɛ xa ite n yaxuie xili ma. \q A fala n bɛ, a i tan nan n ma marakisima ra. \q \v 4 Ala xa n yaxuie rayaagi, a xa e xaxili ifu, \q naxee wama n faxafe. \q Naxee fe ɲaaxie maxirima n xun ma, \q Ala xa e rayaagi, a xa e keri. \q \v 5 E xa lu alɔ maale lagi foye naxan nayensenma. \q Alatala xa malekɛ xa e keri. \q \v 6 Ala xa e lu dimi kui, \q Ala xa e xa kira masalaxun. \q Alatala xa malekɛ xa e keri. \q \v 7 E bara yɛlɛ itala n ya ra, \q e bara yili ge n birama dɛnnaxɛ, \q alako e xa n faxa hali n mu fe ɲaaxi yo rabaxi e ra. \q \v 8 Ala xa na sare ragbilen e ma. \q Ala xa e suxu yɛlɛ kui, Ala xa e rabira yili kui. \q \v 9 Na tɛmui n bɔɲɛ ɲɛlɛxinma nɛ Alatala ra. \q N sɛɛwama nɛ a xa marakisi xa fe ra. \q \v 10 N bɔɲɛ a falama nɛ, \q «Alatala, i maniyɛ mu na. \q Nde nɔma tɔɔrɔmixi ratangade sɛnbɛma ma? \q Nde nɔma setare ratangade muɲɛtie ma?» \b \q \v 11 Wule falɛe n tɔɔɲɛgɛma, \q e nu fe fala e mu naxan kolon. \q \v 12 E n ma fe fanyi sare ragbilenma fe ɲaaxie ra. \q Mixi birin bara n nabolo. \q \v 13 Kɔnɔ e tan nu furaxi tɛmui naxɛ, \q n nu luma sunnun na e bɛ, \q n nu fa sunyi suxu, \q n Ala maxandi e bɛ tɛmui birin. \q \v 14 N sunnunxi e bɛ alɔ n sunnunma n boore bɛ ki naxɛ, \q xa na mu a ra n ngaxakerenyi bɛ. \q N kinikinixi e bɛ alɔ n kinikinima n nga bɛ ki naxɛ. \q \v 15 Kɔnɔ tɔɔrɛ to n tan li, e birin naxa ɲɛlɛxin. \q E naxa kafu e bore ma n xili ma, \q e xa n ɲaxankata, e xa n nahalaki. \q \v 16 Mixi ɲaaxie nun konbitie, \q e birin n ma fe xɔnxi, e nu yele. \q \v 17 N Marigi, munfe ra i tinma na mɔɔli xa raba? \q N nii ratanga e xa gere ma, n nii rakisi yi yɛtɛe ma. \q \v 18 Na kui n i tantuma nɛ malanyi xungbe kui, \q N i matɔxɔma ɲama gbegbe tagi. \b \q \v 19 Ala xa n natanga n yaxuie ma, \q naxee wama yofe n ma. \q Ala xa n natanga n xɔnmixie \q naxee wama n konbife hali n mu fe yo rabaxi e ra. \q \v 20 E mu wɔyɛn fanyi yo falama, \q e mixi fanyi madaxuma tun. \q \v 21 E n tɔɔɲɛgɛma a falafe ra, «Muxu bara a to.» \q \v 22 Alatala, i bara na birin to. I naxa dundu de. \q N Marigi, i naxa i makuya n na. \q \v 23 N Marigi Ala, keli, \q i xa n xun magere so, \q i xa n xun mafala. \q \v 24 N Marigi Alatala, i xa n ma kiiti sa i xa tinxinyi ra, \q alako n yaxuie naxa n mayele. \q \v 25 I naxa tin e xa a fala, \q «Muxu bara nɔ a ra, muxu bara a masɔtɔ.» \q \v 26 Ala xa n xɔnmixie rayaagi, n yaxuie xaxili xa ifu. \q \v 27 Ala xa n xanuntenyie rasɛɛwa, \q naxee a falama e xui itexi ra, \q «Tantui na Alatala bɛ naxan a xa konyi luma bɔɲɛsa kui.» \q \v 28 N i xa tinxinyi masenma nɛ, \q n i tantuma nɛ tɛmui birin. \c 36 \s1 Adama xa ɲaaxuɲa nun Ala xa hinnɛ \s2 Ala matɔxɔɛ \d Alatala xa konyi Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ \q \v 1 N bara mixi ɲaaxi xa matandi maɲɔxun n bɔɲɛ kui. \q A mu a kolon a lanma a xa gaaxu Ala ya ra. \q \v 2 A a yɛtɛ igboma han a mu nɔma a xa yunubi tode, \q a mu nɔma a ɲɛrɛ ki xɔnde. \q \v 3 A xa wɔyɛnyi ɲaaxu, a nu mixi madaxu tun. \q A mu fe fanyi yo kolon. \q \v 4 A fe ɲaaxi maɲɔxunma kɔɛ ra, a fa kira ɲaaxi suxu, \q barima a mu tondima fe kobi lude. \b \q \v 5 Alatala, i xa hinnɛ koore lima, \q i xa dugutɛgɛɲa sigama han nuxui. \q \v 6 I xa tinxinyi gbo alɔ geyae. \q I xa kiiti tilin alɔ baa. \q I tan nan adamadie nun subee rakisima. \q \v 7 Ala, i xa hinnɛ fan. \q Adamadie birin yigiya sɔtɔma nɛ i yi ra, \q alɔ tɔxɔɛ yɔrɛe luma e nga gabutenyie bun ma ki naxɛ. \q \v 8 E wasama i xa nɛmɛ nan na, \q i xa fe fanyi luma e bɛ alɔ ye xinbeli. \q \v 9 I tan nan gbansan nɔma adama rabalode. \q I xa naiyalanyi bara muxu xa kira iyalan. \q \v 10 I xa hinnɛ i kolonmae ra, \q i xa i xa tinxinyi masen tinxintɔɛe bɛ. \q \v 11 I xa n natanga yɛtɛ igboee ma, \q i naxa a lu mixi ɲaaxie xa n keri. \q \v 12 Tinxintaree birama nɛ, e mu nɔma kelide sɔnɔn. \c 37 \s1 Mixi ɲaaxi nun mixi fanyi masundi \s2 Ala xa sɛriyɛ \d Dawuda gbe \q \v 1 I naxa kɔntɔfili mixi ɲaaxie ra. \q I naxa tin lude alɔ e tan. \q \v 2 E lisima nɛ mafuren alɔ ɲooge, \q e faxama nɛ alɔ sansie. \q \v 3 I xa i taxu Alatala ra, i xa fe fanyi rabatu. \q I xa lu yi bɔxi ma, nɔndi xa findi i xa baloe ra. \q \v 4 Alatala xa findi i waxɔnfe ra. \q Na kui a i waxɔnfe ragirima nɛ. \q \v 5 I i xaxili ti Alatala ra, a birin taxu a ra. \q A tan nan fe ragirima. \q \v 6 Ala fama i xa nɔndi makɛnɛnde \q alɔ a soge raminima ki naxɛ gɛɛsɛgɛ. \q A i xa xunnakeli makɛnɛnma \q alɔ soge naxan yanbama yanyi ra. \q \v 7 I bɔɲɛ raxara Alatala ya i, \q i xa mamɛ ti, Ala na na. \q I naxa mixi ɲaaxi tɔɔnɛ hali a xa fe birin sɔɔnɛyaxi. \q \v 8 I naxa xɔnɔ, i i bɔɲɛ magoro. \q Na tɔɔnɛ lu na, a mu fee sɔɔnɛyama i bɛ. \b \q \v 9 Ala fama mixi ɲaaxie raɲɔnde, \q kɔnɔ naxee e xaxili tixi Ala ra, \q e fama yi bɔxi sɔtɔde kɛ ra. \q \v 10 A mu buma mixi ɲaaxie xa lɔɛ duniɲa ma. \q E mu toma dɛdɛ. \q \v 11 Naxee bɔɲɛe magoroxi, \q e tan nan fama yi bɔxi sɔtɔde kɛ ra, e lu bɔɲɛsa kui. \q \v 12 Tinxintare tinxintɔɛ yanfama, a xɔnɔ a ma. \q \v 13 Kɔnɔ Marigi yelema na mixi ɲaaxi ma, \q barima a a kolon a fama naxan sɔtɔde. \q \v 14 Mixi ɲaaxie santidɛgɛma bama a tɛɛ i, \q e xali fan suxu, \q alako e xa misikiinɛ nun setare tɔɔrɔ, \q e xa tinxintɔɛ kɔn naxaba. \q \v 15 Kɔnɔ e tan nan fama faxade e yɛtɛ xa santidɛgɛma saabui ra. \q E xa xalie fama girade. \q \v 16 Se xuri naxan na tinxintɔɛ yi ra, \q a fisa mixi ɲaaxie xa bannaya bɛ, \q \v 17 barima Alatala e sɛnbɛ kanama nɛ, \q a fa tinxintɔɛ mali. \q \v 18 Alatala ɲɛngi saxi mixi fanyi xɔn. \q E kɛ buma nɛ abadan. \q \v 19 E mu yaagima tɔɔrɛ tɛmui, e lugama nɛ kaamɛ waxati. \q \v 20 Kɔnɔ mixi ɲaaxie faxama nɛ. \q Alatala yaxuie luma nɛ alɔ fiili, \q naxan sɛxɛ lisima, a fa gan. \q \v 21 Mixi ɲaaxi doni tongoma nɛ, kɔnɔ e mu a fima. \q Mixi fanyi tan mixie kima a xa fonisireya kui. \q \v 22 Alatala xa barakatɔɛe yi bɔxi sɔtɔma nɛ kɛ ra, \q kɔnɔ Ala naxan dankama, na kanyi fama halakide. \b \q \v 23 Naxan ɲɛrɛ ki rafan Alatala ma, \q a na kanyi malima nɛ a xa duniɲɛigiri kui. \q \v 24 Hali a sa dinkon, a mu birama, \q barima a bɛlɛxɛ na Alatala yi ra. \q \v 25 Kabi n dimɛdi tɛmui, han n xɛmɔxi ra, \q n mu tinxintɔɛ keren toxi Ala naxan nabɛɲinxi, \q naxan xa die taami makulama. \q \v 26 Tinxintɔɛ ki tima, a mixie donima. \q A xa die barakɛ sɔtɔma nɛ. \b \q \v 27 I xa fe kobi lu na, i xa fe fanyi raba. \q Na kui i simaya xɔnkuye sɔtɔma nɛ. \q \v 28 Sɛriyɛ rafan Alatala ma. \q A mu a xa hinnɛntee rabɛɲinma. \q A e kantama nɛ abadan. \q Kɔnɔ mixi ɲaaxie bɔnsɔɛ fama nɛ halakide. \b \q \v 29 Tinxintɔɛe fama nɛ yi bɔxi sɔtɔde kɛ ra, e lu be abadan. \q \v 30 Tinxintɔɛ lɔnni nan masenma, \q sɛriyɛ nan minima a dɛ kui. \q \v 31 A Marigi Ala xa sɛriyɛ na a bɔɲɛ kui, \q a mu birama kira xɔn. \b \q \v 32 Mixi ɲaaxi tinxintɔɛ yanfama, a xa a faxa. \q \v 33 Kɔnɔ Alatala mu tinxintɔɛ luma a yaxuie sagoe. \q A mu tinma e xa a tɔɔɲɛgɛ kiiti tɛmui. \b \q \v 34 I xaxili ti Alatala ra, a xa kira suxu, \q alako a xa i rakeli, i xa yi bɔxi sɔtɔ kɛ ra. \q Na tɛmui i mixi ɲaaxie toma nɛ e halakixi. \q \v 35 Tɛmui dangixi n bara sɛnbɛma ɲaaxi nde to. \q A xungbo alɔ wuri tofanyi. \q \v 36 Kɔnɔ n to dangi a yire a firin nde, \q n naxa a li a xa fe xuben. \q N naxa a fen, kɔnɔ n mu a to. \b \q \v 37 I xa mixi fanyi nan mato, tinxintɔɛ nan igbɛ. \q Na mixi mɔɔli findima barakatɔɛ nan na. \q \v 38 Kɔnɔ yunubitɔɛe tan fama nɛ sɔntɔde, \q e bɔnsɔɛ birin fa halaki. \q \v 39 Alatala tinxintɔɛe rakisima nɛ, \q a findi e xa makantama ra e xa tɔɔrɛ kui. \q \v 40 A e malima nɛ, a e ratanga. \q A e ratanga mixi ɲaaxie ma, a e rakisi, \q barima e yigiyaxi a tan nan ma. \c 38 \s1 N sɛnbɛ bara kana \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa maxandi bɛɛti \q \v 1 Alatala, i naxa n ɲaxankata i xa xɔnɛ kui, \q i naxa n halaki i xa bɔɲɛte kui. \q \v 2 I bara n maxɔnɔ i xa tanbɛ ra, i bara n nabira. \q \v 3 Yalanyi yo mu na n bɛ i xa xɔnɛ kui. \q N ma yunubi bara a niya n fate birin xa tɔɔrɔ. \q \v 4 N ma yunubie bara gbo n xun ma. \q Na kote bara binya, n mu a nɔma sɔnɔn. \q \v 5 N ma fie bara gbo, e xiri bara ɲaaxu. \q Na birin fatanxi n ma xaxilitareɲa nan na. \q \v 6 N bɔɲɛ bara kana, xunnakeli mu na n bɛ. \q N luma fɛɛɲɛn na sunnunyi nan kui. \q \v 7 N fate birin wolenxi, yalanyi yo mu na sɔnɔn. \q \v 8 N sɛnbɛ bara kana, n fate birin bara ba n ma. \q N bɔɲɛ tɔɔrɔxi tun. \q \v 9 N Marigi, i n waxɔnfe kolon, n ma tɔɔrɛ mu nɔxunxi i ma. \q \v 10 N bɔɲɛ mu saxi, n sɛnbɛ bara ɲɔn. \q N ya mu naiyalanyi toma sɔnɔn. \q \v 11 N xanuntenyie nun n booree bara keli n xun ma \q n ma fure xa fe ra, n ngaxakerenyie bara e makuya n na. \q \v 12 Naxee wama n faxafe, e bara yɛlɛ itala n ya ra. \q Naxee wama n tɔɔrɔfe, e bara n konbi, \q e n tɔɔɲɛgɛma tɛmui birin. \q \v 13 Kɔnɔ n mu n tuli mati na wɔyɛnyie ra, \q n mu n dɛ rabi n xa e yaabi. \q \v 14 N luma alɔ tuli xɔri, n luma alɔ boboe. \b \q \v 15 Alatala, n xaxili tixi i tan nan na. \q N Marigi Ala, i tan nan gbansan nɔma n yaabide. \q \v 16 N naxɛ, «I naxa tin n yaxuie xa yo n ma, \q e xa ɲɛlɛxin n ma tɔɔrɛ xa fe ra.» \q \v 17 A gbe mu luxi n xa bira, \q n na tɔɔrɔfe tɛmui birin. \q \v 18 N bara n ti n ma yunubi rabaxie ra, \q n yangoe naxee rabaxi, na fe bara n kɔntɔfili. \q \v 19 N yaxuie tan kɛndɛ, e sɛnbɛ gbo. \q N xɔnmixie bara wuya, hali nɔndi mu na e bɛ. \q \v 20 Naxee fe fanyi masarama fe ɲaaxi ra, e n tɔɔrɔma, \q barima n tan birama fe fanyi nan fɔxɔ ra. \q \v 21 Alatala, i naxa n nabɛɲin. \q N Marigi Ala, i naxa i makuya n na. \q \v 22 N Marigi, i xa fa mafuren n malide. \q N Marigi, n ma marakisima nan i ra. \c 39 \s1 Adama luma alɔ foye \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ Yedutun bɛ \q \v 1 N bara a fala, «N fe birin nabama, \q alako n naxa yunubi raba n dɛ ra. \q N fe birin nabama, \q alako n naxa na wɔyɛnyi mɔɔli fala mixi ɲaaxie ya xɔri.» \q \v 2 N ma tɔɔrɛ xungbe kui, \q n naxa dundu, n mu sese fala, n naxa n sabari tun. \q \v 3 N bɔɲɛ nu satunma, n ma tɔɔrɛ naxa lu alɔ tɛ dɛxɛxi. \q Na bara a niya n xa yi wɔyɛnyi fala, \q \v 4 «Alatala, a masen n bɛ n faxama tɛmui mundun, \q n ma simaya sigama han minden, \q alako n xa n sɛnbɛ xa xurunyi kolon. \q \v 5 I bara n ma simaya radunke, a xɔn mu kuya sɔnɔn. \q Adama luma alɔ foye naxan dangima.» \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 6 Adama luxi nɛ alɔ niini, naxan minima, a fa dangi. \q A naafuli malanma, kɔnɔ naxan fama a sɔtɔde, \q a mu na kolon. \q \v 7 N Marigi, n fa n xaxili tima nde ra? \q I tan nan gbansan nɔma n malide. \q \v 8 N nakisi n ma yunubie birin ma. \q I naxa n nayaagi daxuie ya xɔri. \q \v 9 N bara dundu, n mu sese falama, \q barima i tan nan na walife. \q \v 10 I xa fure ba n ma, beenu i xa n naɲɔn tɔɔrɛ kui. \q \v 11 I mixi ɲaxankatama a xa yunubi xa fe ra. \q Naxan nafan adama ma, i na bama a yi. \q Na fe luma nɛ alɔ kuli naxan bogise fanyi xun nakanama \q beenu mixi xa a matongo. \q Adamadi misaalixi foye nan na naxan dangima. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \b \q \v 12 Alatala, n ma dubɛ suxu, \q i xa i tuli mati n ma maxandi ra. \q I xa n wa xui mɛ, barima i xa xɔɲɛ nan n na. \q N luma alɔ n benbae, \q n mu buma yi duniɲa bɛndɛ fuɲi fari. \q \v 13 I xa i xa ɲaxankatɛ ragbilen n fɔxɔ ra sinden, \q xa na mu a ra n faxama nɛ. \c 40 \s1 N mu nɔma dundude \s2 Ala maxandi nun Ala matɔxɔɛ \d Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ \q \v 1 N bara n xaxili ti Alatala ra, \q a bara a tuli mati n na. \q \v 2 A bara n ba boora xɔɔra, \q a n sanyi radiki fanye ra. \q \v 3 A bara bɛɛti nɛɛnɛ sa n bɔɲɛ ma \q naxan findixi tantui ra Ala bɛ. \q Mixi gbegbe na na mɛ, e gaaxuma nɛ Ala ya ra, \q e e yɛtɛ taxu Alatala ra. \b \q \v 4 Ɲɛlɛxinyi na adama nan bɛ \q naxan a xaxili tixi Alatala ra, \q naxan mu a kobe ratoxi yɛtɛ igboe ma, \q naxan mu a kobe ratoxi kuye batufe ma. \q \v 5 N Marigi Alatala, \q i bara i xa fe fanyi gbegbe masen muxu bɛ. \q I maniyɛ mu na. \q N wama na birin tagi rabafe mixie bɛ, \q kɔnɔ i xa fe fanyi wuya han a bara dangi a i. \q \v 6 I mu wama sɛrɛxɛ tun xa xɔn ma. \q I bara n tuli rabi. \q I mu wama sɛrɛxɛ gan daaxi xɔn ma, \q i mu wama sɛrɛxɛ yunubi xafari daaxi fan xɔn ma. \q \v 7 N bara fa kitaabui makuntanxi ra naxan sɛbɛxi n bɛ. \q \v 8 N Marigi Ala, n bara tin i waxɔnfe ma. \q I xa sɛriyɛ na n sondonyi kui. \q \v 9 N tinxinyi masenma ɲama bɛ. \q I xa a kolon Alatala, n mu fama dundude i xa fe ma. \q \v 10 N mu nɔma dundude i xa nɔndi ma. \q N i xa fe fanyi nun i xa marakisi fe falama nɛ. \q N mu i xa fonisireya nun i xa nɔndi nɔxunma ɲama ma. \b \q \v 11 I tan Alatala, i mu fama tondide n bɛ i xa marafanyi ma. \q I xa fonisireya nun i xa nɔndi n kantama nɛ tɛmui birin. \q \v 12 Tɔɔrɛ gbegbe bara n nabilin. \q N ma yunubi fan bara gbo han a bara dangi a i. \q E bara wuya dangife n xunsɛxɛe ra. \q Limaniya bara ba n yi ra. \q \v 13 Alatala, yandi, n natanga. \q Alatala, yandi, n mali. \q \v 14 Naxee wama n nii bafe, naxee wama n ma fe ɲaaxi xɔn ma, \q e birin xa makuya n na yaagi kui. \q \v 15 Naxee n mayelema, yaagi xa e dɛ ixara. \b \q \v 16 Naxee birin biraxi i fɔxɔ ra, \q e xa sɛɛwa, e xa ɲɛlɛxin i xa fe ra. \q Naxee wama i xa kisi xɔn ma, \q e xa a fala tɛmui birin, «Tantui na Alatala bɛ.» \q \v 17 Setare nun misikiinɛ nan na n na, \q kɔnɔ Marigi bara ratu n ma fe ma. \q I tan nan na n ma malima ra a nun n nakisima. \q N Marigi Alatala, i naxa dugundi! \c 41 \s1 Furema Ala maxandife \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ \q \v 1 Ɲɛlɛxinyi na mixi bɛ naxan hinnɛma tɔɔrɔmixi ra. \q Alatala a ratangama nɛ a xa tɔɔrɛ ma. \q \v 2 Alatala a ratangama nɛ, a a rabalo. \q A ɲɛlɛxinma nɛ duniɲa. \q I mu a luma a yaxuie sagoe. \q \v 3 Alatala a malima nɛ a fura tɛmui, a a rayalan. \b \q \v 4 N a falama a bɛ, \q «Alatala, hinnɛ n na. \q N nayalan barima n bara yunubi raba i ra.» \q \v 5 N yaxuie wɔyɛn ɲaaxie falama, e naxɛ, \q «A faxama mun tɛmui? \q A xili lɔɛma mun lɔxɔɛ?» \q \v 6 Naxan fama n xɛɛbude a filankafui wɔyɛnyi falama. \q Fe ɲaaxi gbo a bɔɲɛ kui. \q A na keli n xun ma, a na mɔɔli falama. \b \q \v 7 N xɔnmixie n ma fe makɔlikɔlima e boore bɛ, \q e xa n tɔɔrɔ. \q \v 8 E naxɛ, «Fure ɲaaxi bara a suxu, \q a bara tagan, a mu kelima sɔnɔn.» \q \v 9 Hali n dɛfanboore, n nu laxi naxan na, \q muxu nun naxan nu muxu dɛgema yire keren, \q na bara a kobe ti n na. \b \q \v 10 Alatala, hinnɛ n na, i xa n nakeli, \q alako n xa n yaxuie sare ragbilen e ma. \q \v 11 N a kolon n nafan i ma, \q barima i mu n luma n yaxuie sagoe. \q \v 12 I n malima nɛ barima n tinxin. \q I bara tin n xa lu i sɛɛti ma abadan. \q \v 13 Tantui na Isirayila Marigi Alatala bɛ abadan. \q Amina. Amina. \c 42 \s1 N sondonyi nimisaxi munfe ra? \s2 Ala maxandi \d Kora xa die xa lɔnni bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ \q \v 1 Ala, n wama lufe i yire. \q N i fenma alɔ xeli ye fenma ki naxɛ. \q \v 2 N hayi na Ala ɲiɲɛ ma. \q N a yire lima mun tɛmui? \q \v 3 Yakɔsi n wama kɔɛ ra, \q n wama yanyi ra. \q Mixi n maxɔrinma, \q «I Marigi Ala na minden?» \q \v 4 N na ratu yi fe ma, n bɔɲɛ sɛɛwama nɛ. \q Singe n nu ɲama raɲɛrɛma Ala xa hɔrɔmɔbanxi nan kui, \q e nu bɛɛti bafe ɲɛlɛxinyi kui, \q e tantui rasiga Ala ma. \q \v 5 Munfe ra n sondonyi nimisaxi? \q Munfe ra n bɔɲɛ sunnunxi? \q N xa n xaxili ti Ala ra, \q n man xa a tantu a xa kisi xa fe ra. \q \v 6 N Marigi Ala, n bɔɲɛ nimisaxi n yɛtɛ kan ma fe ra. \q Na na a ra n nan n natuma i ma Yurudɛn, \q n na dɛnnaxɛ yi tɛmui, \q Xerimon nun Misari geyae na dɛnnaxɛ. \q \v 7 N ma tɔɔrɛ xun nan tun masafe. \q A luma alɔ susui ye naxan sinma xure ye xun. \q \v 8 Alatala hinnɛma n na yanyi ra, \q n fan bɛɛti bama a bɛ kɔɛ ra. \q N Ala maxandima naxan n nabaloma. \q \v 9 N bara a fala Ala bɛ, \q naxan sɛnbɛ gbo alɔ fanye, \q «I nɛɛmuxi n ma munfe ra? \q I n luxi tɔɔrɛ kui \q n yaxuie xa nɔɛ bun ma munfe ra?» \q \v 10 N yaxuie n tɔɔrɔma konbi ra lɔxɔ yo lɔxɔ. \q E n maxɔrinma, «I Marigi Ala na minden?» \q \v 11 N sondonyi nimisaxi munfe ra? \q N bɔɲɛ sunnunxi munfe ra? \q N xa n xaxili ti Ala ra, \q n man xa a tantu a xa kisi xa fe ra. \q N Marigi nan na n ma marakisima ra. \c 43 \s1 N bɔɲɛ sunnunxi munfe ra? \s2 Ala maxandi \q \v 1 Ala, i xa n ma kiiti sa. \q I xa n xun mafala ɲama danxaniyatare xɔn ma. \q I xa n natanga yanfantee nun wule falɛe ma. \q \v 2 Ala n ma kantama na i tan nan na, \q i n nabɛɲinxi munfe ra? \q I n luxi tɔɔrɛ kui n yaxuie xa nɔɛ bun ma munfe ra? \q \v 3 I xa n ma kira iyalan i xa nɔndi ra, \q i xa n xun ti sigafe ra i yire i xa geya sɛniyɛnxi fari. \q \v 4 N nan n makɔrɛma nɛ Ala xa sɛrɛxɛbade ra, \q Ala naxan findixi n ma sɛɛwɛ nun n ma ɲɛlɛxinyi ra. \q N bɛɛti bama n Marigi Ala bɛ kɔra ra. \q \v 5 N sondonyi nimisaxi munfe ra? \q N bɔɲɛ sunnunxi munfe ra? \q N xa n xaxili ti Ala ra, \q n man xa a tantu a xa kisi xa fe ra. \c 44 \s1 Muxu mu i xa saatɛ kanama \s2 Ala maxandi \d Kora xa die xa lɔnni bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ \q \v 1 Ala, muxu bara a mɛ muxu benbae saabui ra, \q i wali naxan nabaxi tɛmui dangixi. \q \v 2 I bara sie keri be \q alako muxu benbae xa sabati yi bɔxi ma. \q \v 3 E mu be sɔtɔ e xa santidɛgɛma xa ra, \q e mu kisi sɔtɔ e yɛtɛ sɛnbɛ xa ra. \q I tan nan sɛnbɛ bara e rakisi, \q i tan nan xa hinnɛ bara findi na saabui ra. \q \v 4 Ala, i tan nan findi n ma mangɛ ra. \q Yandi, i xa Yaxuba bɔnsɔɛ rakisi. \q \v 5 Muxu fama muxu yaxuie ragbilende i tan nan saabui ra, \q muxu fama e ragorode i xili ra. \q \v 6 N mu n xaxili tixi n ma xali xa ra, \q n ma santidɛgɛma mu nɔma n nakiside. \q \v 7 Kɔnɔ i tan nan muxu ratangama muxu yaxuie ma, \q i tan nan muxu xɔnmixie rayaagima. \q \v 8 Muxu Ala nan matɔxɔma tɛmui birin, \q muxu i tan nan xili tantuma abadan. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \b \q \v 9 Kɔnɔ yakɔsi i bara muxu rabɛɲin, \q i bara muxu rayaagi. \q I mu muxu xa sɔɔrie malima sɔnɔn. \q \v 10 I bara muxu ragi muxu yaxuie ya ra, \q naxee muxu xɔnxi, \q nee bara muxu harige birin ba muxu yi ra. \q \v 11 I bara muxu rabɛɲin alako e xa muxu faxa alɔ xurusee, \q i bara muxu rayensen ɲamanɛ gbɛtɛe ma. \q \v 12 I bara i xa ɲama mati sare xuri ra, \q naxan mu findima geeni ra i bɛ. \q \v 13 I bara muxu rayaagi muxu dɔxɔbooree xɔn ma. \q Muxu rabilinyie yoma muxu ma. \q \v 14 I bara a niya si gbɛtɛe xa muxu mayele, \q e nu e xunyie lintan muxu ma. \q \v 15 N xaxili ifuxi tɛmui birin, n bara yaagi. \q \v 16 Naxee n xɔnxi, nee n mayelema, \q e n konbima. \q E wama e gbeɲɔxɔfe. \b \q \v 17 Hali yi birin to rabaxi muxu ra, \q muxu mu nɛɛmuxi i ma, \q muxu mu i xa saatɛ kanaxi. \q \v 18 Muxu bɔɲɛ mu gbilenxi i fɔxɔ ra, \q muxu mu muxu makuyaxi i xa kira ra, \q \v 19 naxan a niyama i xa muxu lu wulabaree tagi, \q muxu xa faxa. \q \v 20 Xa muxu sa nɛɛmu muxu Marigi Ala xili ma, \q xa na mu a ra muxu naxa ala gbɛtɛe batu, \q \v 21 Ala mu a kolonma xɛ? \q A mu mixi gundo birin kolon? \q \v 22 Kɔnɔ mixie na muxu faxafe alɔ xurusee. \q E na rabama tɛmui birin i tan nan ma fe ra. \b \q \v 23 N Marigi, xunu. I xife munfe ra? \q Keli, i naxa mɛɛ muxu ra tɛmui birin. \q \v 24 I yatagi nɔxunma muxu ma munfe ra? \q I nɛɛmuxi muxu xa tɔɔrɛ nun yaagi ma munfe ra? \q \v 25 Muxu bira nɛ bɔxi, muxu mu nɔma kelide sɔnɔn. \q \v 26 Yandi, keli, fa muxu mali. \q I xa muxu xun sara i xa hinnɛ xa fe ra. \c 45 \s1 Mangɛ xa futi \s2 Ala matɔxɔɛ \d Kora xa die xa lɔnni bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. A xa ba alɔ bɛɛti naxan xili «Fuge tofanyie.» Xanunteya sigi. \q \v 1 Wɔyɛn fanyie bara n bɔɲɛ rafe. \q N xa yi wali raba mangɛ bɛ. \q N nɛnyi luma nɛ alɔ sɛbɛliti fanyi xa kale. \b \q \v 2 I tofan adamadi birin bɛ, i fata wɔyɛn ɲɔxunmɛ tide, \q barima Ala barakɛ sama i xa fe ma tɛmui birin. \q \v 3 I xa i xa santidɛgɛma xiri i tagi, \q alako i xa xunnakeli nun i xa binyɛ xa kolon. \q Sɔɔri sɛnbɛma nan i ra. \q \v 4 I sɛnbɛ gbo. \q Te i xa sɔɔri ragise fari, nɔndi, magoroe, nun tinxinyi xa fe ra. \q I xa fe xungbe raba. \q \v 5 I xa tanbɛe magaaxu. \q E fama i yaxuie sondonyi sɔxɔde, \q sie birama nɛ i sanyie bun. \b \q \v 6 «Ala, i xa mangɛ kibanyi buma nɛ abadan. \q Tinxinyi nan findixi i xa mangɛya tɔnxuma ra.» \b \q \v 7 Tinxinyi nan nafan i ma. \q Ɲaaxuiɲa mu rafan i ma fefe ma. \q Na nan a toxi i Marigi Ala bara i sugandi sɛɛwɛ kui. \q Fisamante nan i ra dangife i booree ra. \q \v 8 Labundɛ nun se xiri ɲɔxunmɛ na i xa dugi ma. \q Xulunyi tima i xa mangɛ banxi tofanyi kui. \q Kɔrae ɲɛlɛxinyi xui raminima i bɛ. \q \v 9 Mangɛe xa di ginɛe luma i sɛɛti ma, \q i xa ginɛ fan na i fɛ ma, a maxirixi xɛɛma tofanyi ra. \b \q \v 10 N ma di ginɛ, i tuli mati n na. \q I naxa kankan i bɔnsɔɛ ma, \q xa na mu a ra i xa denbaya nun i baba ma. \q \v 11 I xa i igoro mangɛ bɛ \q naxan findixi i marigi ra. \q I tofan, i rafan a ma ki fanyi. \q \v 12 Tirekae fama bunsee ra i bɛ, \q naafuli kanyie fan fanma i binyade. \b \q \v 13 Mangɛ xa di ginɛ soma banxi kui, \q a maxirixi dugi tofanyi ra, xɛɛma na a ma. \q \v 14 A xa konyi ginɛe a matima mangɛ xɔn. \q Mangɛ fan maxirixi dugi tofanyi ra. \q \v 15 Ginɛ so tɛmui, mixi birin ɲɛlɛxinxi, \q e xulunyi tima. \b \q \v 16 I xa die fama lude alɔ i benbae, \q e findi mangɛe ra bɔxi birin xun ma. \q \v 17 N i tan findima xili kanyi nan na abadan. \q Bɔnsɔɛ birin i matɔxɔma nɛ waxati yo waxati. \c 46 \s1 Won mu gaaxuma \s2 Ala matɔxɔɛ \d Kora xa die xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ ginɛdimɛdi xui daaxi \q \v 1 Ala, won kantama nan a ra. \q Won ma kantari na a yi ra. \q A won malima won ma tɔɔrɛ birin kui. \q \v 2 Xa bɔxi sa sɛrɛn, won mu gaaxuma. \q Xa geya sa bira baa ma, won mu gaaxuma. \q \v 3 Xa mɔrɔnyie sa xaaɲɛ, won mu gaaxuma. \q Xa geya sa a imaxa, a sɛrɛn, won mu gaaxuma. \b \q \v 4 Xure nan a ra, naxan salonyie Ala xa taa rasɛɛwama. \q Ala Xili Xungbe Kanyi xa hɔrɔmɔlingira sɛniyɛnxi na mɛnni nɛ. \q \v 5 Ala na na taa kui, na taa mu a ramaxama, \q a a malima subaxɛ nɛfɛ a li. \q \v 6 Sie sɔnxɔɛ ratema, mangɛyae birama nɛ. \q Ala nɛfɛ a xui ramini, duniɲa birin xununma nɛ. \q \v 7 Mangɛ Alatala na won sɛɛti ma. \q Won ma kantari na Yaxuba Marigi Ala yi ra. \q \v 8 Wo fa Alatala xa wali mato, \q a gbaloe naxan luxi bɔxi ma. \q \v 9 A tan nan gere ɲɔnma duniɲa birin ma. \q A xali girama nɛ. \q A tanbɛ kanama nɛ, \q a makantase gan. \b \q \v 10 «Wo wo raxara, wo xa a kolon Ala na n tan nan na. \q N si birin yamarima. \q N ma yaamari na duniɲa birin ma.» \b \q \v 11 Alatala na won sɛɛti ma, \q Won ma kantari na Yaxuba Marigi Ala yi ra. \c 47 \s1 Ala fisamante mangɛ \s2 Ala matɔxɔɛ \d Kora xa die xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ \q \v 1 Wo tan sie birin, wo wo bɛlɛxɛ bɔnbɔ, \q wo sɔnxɔ, wo xui ite ɲɛlɛxinyi kui Ala bɛ! \q \v 2 Alatala Xili Xungbe Kanyi magaaxu. \q Mangɛ xungbe nan a ra duniɲa birin xun ma. \q \v 3 A bara sie ragoro won bun ma, \q e xa lu won sagoe. \q \v 4 A bara bɔxi fi won ma kɛ ra, \q naxan findixi Yaxuba bɔnsɔɛ xa xunnakeli ra. \q A won xanu. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 5 Ala tema ɲɛlɛxin xui nan tagi, \q a fama sarae fe xui ma. \q \v 6 Wo bɛɛti ba Ala bɛ, wo bɛɛti ba! \q Wo bɛɛti ba won ma mangɛ bɛ, wo bɛɛti ba! \q \v 7 Ala nan mangɛ ra duniɲa birin xun ma, \q wo xa lɔnni bɛɛti ba. \q \v 8 Ala magoroxi mangɛ kibanyi sɛniyɛnxi kui, \q si birin mangɛ nan a ra. \q \v 9 Sie xa mangɛe kafuma Iburahima Marigi Ala xa ɲama ma, \q barima Ala nan a ragiri mangɛe xa duniɲa kanta. \q Ala na se birin xun. \c 48 \s1 Ala xa taa Siyon \s2 Ala matɔxɔɛ \d Kora xa die xa bɛɛti. Sigi sɛniyɛnxi. \q \v 1 Alatala gbo. \q A lanma won xa a matɔxɔ \q a xa taa kui a xa geya sɛniyɛnxi fari. \q \v 2 Ala xa geya Siyon tofan, \q a rafan duniɲa birin ma. \q Na findi Mangɛ Xungbe xa taa nan na. \q \v 3 Ala a ɲɛngi sama a xa taa makantaxi xɔn, \q a bara a yɛtɛ findi a kantama ra. \q \v 4 Mangɛe to e malan Siyon gere xili ma, \q \v 5 e naxa kaaba na tofe ra. \q E naxa gaaxu, e fa e gi. \q \v 6 E to gaaxu na ya ra, \q e naxa sɛrɛn alɔ ginɛ naxan na di barife, \q \v 7 xa na mara alɔ Tarasisi xa kunkuie \q foye xungbe naxee imaxama. \q \v 8 Won Marigi Ala kaabanako naxan nabaxi a xa taa kui, \q won bara na mɛ, won bara na to. \q Mangɛ Alatala na taa rakisima tɛmui birin. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 9 Ala, muxu na so i xa Hɔrɔmɔlingira kui, \q muxu ratuma i xa hinnɛ nan ma. \q \v 10 Ala Xili Xungbe Kanyi, \q i xili tantuma nɛ duniɲa yire birin. \q I xa mangɛya tinxin. \q \v 11 Ɲama ɲɛlɛxinma nɛ Siyon geya fari, \q Yudakae sɛɛwama nɛ i xa kiiti xa fe ra. \q \v 12 Wo xa Siyon mabilin, \q wo xa a xa sɔɔri tidee kɔnti. \q \v 13 Wo xa a tɛtɛ nun a yire makantaxie mato, \q alako wo xa na fala wo xa die bɛ. \q \v 14 Ala nan na won Marigi Ala ra abadan. \q A won naɲɛrɛma han aligiyama. \c 49 \s1 Aligiyama sigafe mu kanama \s2 Ala xa sɛriyɛ \d Kora xa die xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ \q \v 1 Wo wo tuli mati yi ra, wo tan ɲama birin. \q Duniɲa ɲama birin, wo wo tuli mati n na. \q \v 2 Tide xuri kanyi, tide xungbe kanyi, \q setare a nun se kanyi, wo birin xa wo tuli mati. \q \v 3 N fama wɔyɛnyi hagigɛ nan falade wo bɛ, \q n bɔɲɛ xaxili fanyi naxan maɲɔxunxi. \q \v 4 N nan n tuli tixi taali ra, \q n fama na tagi rabade wo bɛ kɔra xui ra. \b \q \v 5 Munfera n fa gaaxuma gbaloe lɔxɔɛ ya ra, \q n yaxuie xa fe kobi n nabilinma tɛmui naxɛ? \q \v 6 E laxi e xa bannaya nan na, \q e nu fa e yɛtɛ matɔxɔ e harige xa gboe ra. \q \v 7 E mu nɔma e bore xunsarade, \q E mu nɔma e xunsare fide Ala ma. \q \v 8 E nii xunsare xɔrɔxɔ, \q e mu nɔma a fide abadan. \q \v 9 E tan mu faxama? E mu sigama aligiyama? \q \v 10 Won a toma, lɔnnilae faxama, \q lɔnnitaree fan faxama nɛ. \q E fa e harige lu mixi gbɛtɛe yi ra. \q \v 11 Mixi naxee e xilie saxi bɔxie xun ma, \q e maɲɔxunxi nɛ e xa banxie luma nɛ naa abadan, \q e xɔnyi mu kanama keli lanfanmae ma, \q a sa dɔxɔ lanfanma gbɛtɛe ra. \q \v 12 Hali mixi xungbe, a mu buma. \q A faxama nɛ alɔ subee. \q \v 13 Mixi naxee laxi e yɛtɛ ra, e xa kira nan ya. \q E xui rafan naxee ma, nee birama nɛ e fɔxɔ ra. \q \v 14 E aligiyama lima nɛ. \q Faxɛ e ralɔɛma nɛ. \q Mixi tinxinxie e maboronma nɛ. \q E xa tofanyi kanama nɛ. \q Aligiyama findima nɛ e xɔnyi ra. \b \q \v 15 Kɔnɔ Ala n nii xunsarama nɛ aligiyama, \q a n xanin. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \b \q \v 16 Mixi na findi banna ra, a harige na gbo, \q i naxa gaaxu, \q \v 17 barima a mu sese xaninma aligiyama. \q A harige mu birama a fɔxɔ ra. \q \v 18 A ɲɛlɛxinma nɛ a harige ra a xa duniɲɛigiri kui, \q barima birin a matɔxɔma na xa fe ra, \q \v 19 kɔnɔ a fa siga aligiyama \q a a benbae li na, \q naxee mu duniɲa toma sɔnɔn. \q \v 20 Xa banna mixi xaxili mu na, \q a luxi nɛ alɔ sube naxee faxama. \c 50 \s1 Sɛrɛxɛ naxan nafan Ala ma \s2 Ala xa sɛriyɛ \d Asafi xa bɛɛti \q \v 1 Alatala na wɔyɛnfe. \q A na duniɲa birin xilife, \q keli sogetede han sogegorode. \q \v 2 Kelife Siyon, Ala xa tofanyi yanbama. \q \v 3 Won Marigi Ala na fafe, \q a mu dunduxi. \q Tɛ belebele na a ya ra, \q foye xungbe fan na a rabilinyi. \q \v 4 A xui tema koore ma, \q a xui goroma bɔxi \q kiiti sade a xa mixie bɛ. \q \v 5 «N batulae, naxee laayidi tongoxi n bɛ sɛrɛxɛ ra, \q wo xa wo malan.» \q \v 6 Ala xa masenyi tinxinxi kelima koore nan ma, \q barima kiitisa nan na Ala ra. \b \q \v 7 «N ma mixie, wo wo tuli mati, n xa wɔyɛn. \q Isirayila, n bara wo kalamu. \q Ala nan n na, wo Marigi Ala. \q \v 8 N mu xɔnɔxi wo xa sɛrɛxɛe xa fe ra. \q Wo sɛrɛxɛ gan daaxie bama n bɛ tɛmui birin. \q \v 9 N mu tuura tongoma wo xɔnyi. \q N mu si kontonyi fan tongoma wo xa kulɛ. \q \v 10 N gbe nan na sube birin na wula i. \q N gbe nan na sube birin na geyae ma. \q \v 11 N gbe nan na xɔni birin na koore ma. \q N gbe nan na sube birin na fiili ma. \q \v 12 Xa kaamɛ n suxuma nu, n ma falama wo tan bɛ. \q N gbe nan na duniɲa birin na. \q \v 13 N tan tuura sube donma? Ade. \q N tan si kontonyi wuli minma? Ade. \q \v 14 A lanma wo xa tantui rasiga n ma, \q na xa findi wo xa sɛrɛxɛe ra. \q Wo xa wo xa laayidie rakamali n bɛ, n tan Ala Xili Xungbe Kanyi. \q \v 15 Wo xa n xili wo xa tɔɔrɛ kui. \q N fama wo ratangade, \q wo fan fama n matɔxɔde.» \b \q \v 16 Ala xa masenyi nan ya, mixi ɲaaxie bɛ, \q «wo na n ma yaamari nun n ma saatɛ durusife munfe ra? \q \v 17 N ma sɛriyɛ mu rafan wo ma. \q Wo mu n ma wɔyɛnyi danxunma. \q \v 18 Wo nun muɲɛtie na a ra. \q Wo nun yɛnɛ rabae na a ra. \q \v 19 Fe ɲaaxi nan tun minima wo dɛ i, \q wo wule nan tun falama. \q \v 20 Wo nun naxan nga keren a ra, \q wo na tɔɔɲɛgɛma. \q \v 21 Wo naxan nabaxi, na nan ya. \q Han yakɔsi n bara n sabari. \q Wo ɲɔxɔ a ma a n na wo sɛɛti ma, \q kɔnɔ n fama xaaɲɛde wo ma, \q n fama a birin ya bade wo bɛ. \q \v 22 Wo xa yi fe mɛ, \q wo tan naxee nɛɛmuxi Ala ma, \q xa na mara n wo xa fe kanama nɛ. \q Mixi yo mu wo ratangama. \q \v 23 Naxan tantui sɛrɛxɛ bama n bɛ, \q na mixi bara n matɔxɔ. \q Mixi naxan a ɲɛrɛ ki matoma a fanyi ra, \q n fama n tan Ala xa marakisi masende a bɛ.» \c 51 \s1 Dawuda xa yunubi \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. Annabi Natan wɔyɛnfe Dawuda bɛ a yunubi raba Batiseba ra tɛmui naxɛ. \q \v 1 Ala, hinnɛ n na alɔ i darixi a ra ki naxɛ. \q Diɲɛ n ma fe ɲaaxi ma i xa bɔɲɛ fanyi saabui ra. \q \v 2 I xa n nasɛniyɛn n ma fe kobi birin ma. \q I xa n ma yunubi xafari. \q \v 3 N bara n ma yunubi kolon. \q N mu nɔma nɛɛmude na ma. \q \v 4 N na fe ɲaaxi rabaxi i keren nan na. \q N naxan nabaxi a mu rafan i ma. \q I na n makiiti, \q nɔndi luma nɛ i bɛ. \q \v 5 N barixi yunubi fe nan kui, \q kabi nga furi ba nɛɛnɛ ra. \q \v 6 Kɔnɔ nɔndi na lu mixi bɔɲɛ kui, \q na nan nafan i ma. \q Na lɔnni masen n bɛ. \b \q \v 7 N sɛniyɛn hisopi burɛxɛ ra, \q alako n xa fiixɛ. \q N sɛniyɛn, \q alako n xa fiixɛ fɔɛn alɔ xiɲɛ. \q \v 8 Ɲɛlɛxinyi nun sɛɛwɛ fi n ma, \q alako n bɔɲɛ xa sa. \q \v 9 I kobe ti n ma yunubi ra, \q i xa n ma fe kobi birin ba n ma. \q \v 10 N Marigi Ala, n bɔɲɛ mafindi bɔɲɛ sɛniyɛnxi ra, \q xaxili fanyi fi n ma. \q \v 11 I naxa n makuya i ya tode ra. \q I naxa i Xaxili Sɛniyɛnxi ba n yi ra. \q \v 12 Kisi sɛɛwɛ nun limaniya fi n ma \q naxan n malima. \q \v 13 N i xa kira masenma nɛ i matandilae bɛ, \q alako e man xa bira i fɔxɔ ra. \q \v 14 N nakisima Ala, \q n bara mixi faxa. \q Yandi, n xunsara, \q alako n xa i xa fe fanyi masen. \q \v 15 N Marigi, na niya n bɛ, \q n xa i tantu. \q \v 16 Sɛrɛxɛ mu rafan i ma, \q xa na mu a ra n na bama nɛ i bɛ nu. \q I mu wama sɛrɛxɛ gan daaxi xɔn. \q \v 17 Sɛrɛxɛ fanyi findixi yɛtɛ magoroe nan na. \q Ala wama yi sɛrɛxɛ mɔɔli nan xɔn ma. \b \q \v 18 I xa hinnɛ Siyoni ra, \q i xa Darisalamu tɛtɛ rakeli. \q \v 19 Na tɛmui i ɲɛlɛxinma nɛ sɛrɛxɛ tinxinxi \q nun sɛrɛxɛ gan daaxi ra. \q Na tɛmui tuurae nan bama sɛrɛxɛ ra i xa sɛrɛxɛbade. \c 52 \s1 Dɛ ɲaaxi \s2 Ala xa sɛriyɛ \d Dawuda xa lɔnni bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. Masenyi nan ya Dowege Edonka xa fe ra, naxan a fala Sɔlu bɛ a Dawuda na Aximeleki xɔnyi. \q \v 1 I i yɛtɛ igboma fe kobi rabafe ra munfe ra? \q Ala xa hinnɛ buma nɛ abadan. \q \v 2 I dɛ luma alɔ finɛ naxan fe ɲaaxi rabama. \q Yanfante nan i ra. \q \v 3 Fe ɲaaxi rafan i ma dangife fe fanyi ra. \q Wule rafan i ma dangife nɔndi ra. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 4 I wɔyɛn xui xaaɲɛ, i dɛ mu fan. \q \v 5 Na kui Ala fama i rahalakide tɛmui birin. \q A i suxuma nɛ, a i keri i xa banxi kui, a i keri duniɲa ma. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 6 Tinxintɔɛ naxee findima seedee ra \q e fama yelede na kanyi ma yi ki nɛ, \q \v 7 «Wo na mixi mato, \q naxan mu nu a xaxili tixi Ala ra. \q A naxa la a xa naafuli ra, \q a a yɛtɛ kanta a xa yanfanteya ra. \q \v 8 Kɔnɔ, n tan naxan laxi Ala xa hinnɛ ra, \q n ma fe birin na sɔɔnɛyafe \q alɔ Oliwi wuri tofanyi naxan na Ala xɔnyi.» \q \v 9 N i tantuma nɛ abadan i xa wali xa fe ra. \q N xaxili tixi i xili fanyi nan na i xa danxaniyatɔɛe tagi, \q barima i fan. \c 53 \s1 Xaxilitare xa masenyi \s2 Ala xa sɛriyɛ \d Dawuda xa lɔnni bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. A xa ba xule xui ra. \q \v 1 Xaxilitare a falama a bɔɲɛ kui, \q «Ala mu na.» \q E fe haramuxie rabama, e mu tinxin. \q Mixi yo mu na naxan fe fanyi rabama. \b \q \v 2 Ala a ya ragoroma adamadie ma kelife ariyanna, \q a xa e mato xa xaxilima nde na na naxan Ala fenma. \q \v 3 Kɔnɔ birin bara makuya Ala ra, e nu fe ɲaaxi raba. \q Hali mixi keren mu na naxan fe fanyi rabama. \q \v 4 Tinxintaree xaxili mu na? \q E nu n ma ɲama tɔɔrɔ tun. \q E mu Ala xilima feo. \q \v 5 E fama sɛrɛnde gaaxui ra na nan ma, \q barima Ala fama na mixi mɔɔlie rayensende, naxee wama wo tɔɔrɔfe. \q \v 6 Nde kelima Siyon a xa Isirayila rakisi? \q Ala na a xa ɲama ramini konyiya kui, \q Yaxuba bɔnsɔɛ sɛɛwama nɛ, Isirayila ɲɛlɛxinma nɛ. \c 54 \s1 N Marigi tima n bun ma \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa lɔnni bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. A xa ba kɔra xui ra. Sifikae to a fala Sɔlu bɛ a Dawuda a nɔxunxi e xɔnyi, Dawuda naxa yi bɛɛti ba. \q \v 1 Ala, n nakisi i xili ra, n ma kiiti sa i sɛnbɛ ra. \q \v 2 Ala, n ma dubɛ suxu, i tuli mati n ma wɔyɛnyi ra. \q \v 3 Xɔɲɛ ndee bara keli n xili ma, \q mixi kobi naxee wama n faxafe. \q E mu Ala kolon fefe ma. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 4 Ala n malima, n Marigi tima n bun ma. \q \v 5 A n yaxuie xa kobiɲa sare ragbilenma e ma. \q I xa e halaki i xa dugutɛgɛɲa kui. \q \v 6 N bara a ɲanige n xa sɛrɛxɛ ba i bɛ. \q Alatala, n i xili tantuma nɛ barima i fan, \q \v 7 i man n nakisima n ma tɔɔrɛ kui, n fa nɔ n yaxuie ra. \c 55 \s1 Yanfantee \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa lɔnni bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. A xa ba kɔra xui ra. \q \v 1 Ala, n ma dubɛ suxu, \q i naxa i nɔxun n ma maxandi ma. \q \v 2 I tuli mati n na, i xa n yaabi. \q Xanmɛri nun gaaxui bara gɛ n suxude \q \v 3 n yaxuie xa wɔyɛnyi xa fe ra, \q a nun mixi ɲaaxie xa wali kobi xa fe ra. \q E wama n tɔɔrɔfe, e n tɔɔɲɛgɛma xɔnɛ kui. \q \v 4 N bɔɲɛ bara sɛrɛn, n sondonyi bara gaaxu faxɛ ya ra. \q \v 5 Gaaxui nun sɛrɛnyi bara n suxu a ɲaaxi ra. \q Na bara n natagan. \q \v 6 Xa gabutenyi nan nu na n bɛ nu alɔ ganbɛ, \q n nu bara siga yigiya fende nu, \q \v 7 n nu n gima nɛ, n siga yire makuye, \q n sigama wula i nɛ nu. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 8 N xa n gi mafuren, alɔ foye xungbe. \q \v 9 N Marigi, fe kobi rabae rayensen yɛ. \q I naxa e lu e xa lan fe kobi ma, \q barima kobiɲa nun gere bara gbo taa kui. \q \v 10 Kɔɛ nun yanyi ra fe kobi rabae taa rabilinma, \q e xa fe ɲaaxi nun tinxintareya raba taa kui. \q \v 11 E bara fe birin kana. \q Gbɛsɛnxɔnnɛya nun maifui bara gbo taa kui. \q \v 12 Xa yaxui nan tun n konbima nu, n diɲɛma. \q Xa n xɔnmixi nan tun kelima n xili ma nu, \q n nan n nɔxunma nɛ a ma nu. \b \q \v 13 Kɔnɔ i tan n lanfanma nan i ra, n xanuntenyi, n dɛfanboore. \q \v 14 Won dɛ fan, won birin sigama Ala xa hɔrɔmɔbanxi. \b \q \v 15 E xa e tɛrɛnna faxɛ ra, \q e xa goro gaburi kui e ɲiɲɛ ra, \q barima e e ɲɛrɛma fe ɲaaxie nan tun kui. \b \q \v 16 Kɔnɔ n bara Ala xili. \q Alatala n nakisima nɛ. \q \v 17 N gbelegbelema kɔɛ a nun yanyi ra. A bara n xui mɛ. \q \v 18 N yaxuie to wuya, a bara n natanga na gere ma. \q \v 19 Ala naxan na a xa kibanyi kui kabi a fɔlɛ, \q a a tuli matima n na, a fa n yaxuie rabira, \qs Ɲɛngi rate\qs* \q barima e tondixi tuubide. \q E mu gaaxu Ala ya ra. \q \v 20 Yi mixie bara e bore gere, e saatɛ kana. \q \v 21 E dɛ iɲɔxun alɔ xiɲɛ, kɔnɔ gere na e bɔɲɛ kui. \q E xa wɔyɛnyi salaxun alɔ ture, \q kɔnɔ e mixi tɔɔrɔma alɔ santidɛgɛma naxan baxi a tɛɛ i. \q \v 22 I xa i xaxili ti Alatala ra, a i malima nɛ. \q A mu tinma tinxintɔɛ xa bira. \q \v 23 Ala, yi geresoe nun yi yanfantee xanin aligiyama. \q I naxa e xa simaya kɔnti rakamali. \q Ala, n bara n taxu i ra. \c 56 \s1 N mu gaaxuma sɔnɔn \s2 Ala maxandi nun Ala matɔxɔɛ \d Dawuda xa suuki bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. A xa ba alɔ bɛɛti naxan xili, «Ganbɛ na wuri makuye fari.» A a ba Filisitakae a suxu tɛmui naxɛ Gati. \q \v 1 Ala, hinnɛ n na barima mixie na n gerefe. \q E gere tima n bɛ tɛmui birin. \q \v 2 N yaxuie fɛɛɲɛnma gere ra. \q Ala Xungbe, n gerefae bara wuya. \q \v 3 N na gaaxu tɛmui naxɛ, n nan n xaxili tima i tan nan na. \q \v 4 N Ala xa masenyi matɔxɔma. \q N mu gaaxuma sɔnɔn, barima n bara la Ala ra. \q Ibunadama gbansan nɔma munse rabade n na? \b \q \v 5 Tɛmui birin n yaxuie wama n tɔɔrɔfe e xa wɔyɛnyi ra. \q N ma fefe mu rafanxi e ma. \q \v 6 E lanxi n ma ɲaxankatɛ ma, \q e bira n fɔxɔ ra yire birin alako e xa n faxa. \q \v 7 I naxa tin e xa ratanga e xa fe ɲaaxie ma. \q Ala, i xa xɔnɛ xa e rabira. \q \v 8 I n ma duniɲɛigiri kolon, i n yaye toxi. \q N ma tɔɔrɛ birin sɛbɛxi i yi ra. \b \q \v 9 N na i xili tɛmui naxɛ, n yaxuie gbilenma nɛ n fɔxɔ ra. \q N a kolon n nun Ala na a ra. \q \v 10 N Ala xa wɔyɛnyi matɔxɔma, \q n Alatala xa masenyi matɔxɔma. \q \v 11 N mu gaaxuma sɔnɔn, barima n bara la Ala ra. \q Ibunadama gbansan nɔma munse rabade n na? \q \v 12 Ala, n xa n ma laayidi rakamali i bɛ, n ma tantui sɛrɛxɛe ra, \q \v 13 barima i bara n natanga faxɛ ma. \q I mu tin n xa bira, \q alako n xa ɲɛrɛ i xa kira xɔn ma yi bɛndɛ fuɲi fari. \c 57 \s1 N bara limaniya sɔtɔ \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa suuki bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. A xa ba alɔ bɛɛti naxan xili «I naxa halaki ti.» Dawuda naxa yi ba a to a gi Sɔlu ma, a sa so fɔnmɛ kui. \q \v 1 Ala, hinnɛ n na, yandi i xa hinnɛ n na. \q N maratangɛ fenma i yire \q alɔ tɔxɛyɔrɛ a fenma a nga gabutenyi bun ma ki naxɛ \q han fe xɔrɔxɔɛ xa dangi. \q \v 2 N bara Ala Xili Xungbe Kanyi maxandi \q naxan n ma fe birin sɔɔnɛyama. \q \v 3 N xɔnmixie n ɲaxankatama tɛmui naxɛ, \q Ala n nakisima nɛ kelife ariyanna, \qs Ɲɛngi rate\qs* \q a hinnɛ nun nɔndi ragoroma n ma. \q \v 4 Yɛtɛe bara n nabilin, \q n saxi e tagi, e tan naxee adamadie faxama. \q E ɲinyie luxi alɔ tanbɛe, \q e nɛnyie luxi alɔ santidɛgɛma naxan baxi a tɛɛ i. \q \v 5 Ala, i xa i xa binyɛ masen koore ma, \q i xa a masen bɔxi ma. \q \v 6 E bara yɛlɛ ti n ya ra, a gbe mu luxi n xa so a ra. \q E bara yili ge n ya ra, kɔnɔ e tan nan biraxi a kui. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 7 Ala, n bɔɲɛ bara limaniya, n bara limaniya sɔtɔ. \q N bɛɛti bama nɛ, n i tantuma nɛ. \q \v 8 N bɔɲɛ bara keli n na, \q n xa n ma kɔrae tongo, n xa bɛɛti ba han subaxɛ. \q \v 9 Marigi, n i tantuma nɛ sie tagi. \q N bɛɛti bama nɛ i bɛ bɔnsɔɛe tagi. \q \v 10 I xa hinnɛ koore lima nɛ, \q i xa tinxinyi tema nɛ han nuxuie. \q \v 11 Ala, i xa i xa binyɛ masen koore ma, \q i xa a masen bɔxi ma. \c 58 \s1 Adamadie sare \s2 Ala xa sɛriyɛ \d Dawuda xa suuki bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. A xa ba alɔ bɛɛti naxan xili «I naxa kasarɛ ti». \q \v 1 Wo xa wɔyɛnyi mu tinxin. \q Adamadie, wo nɔma kiiti sade nɔndi ra? \q \v 2 Ade, wo fe ɲaaxi rabama wo bɔɲɛ kui, \q wo fe ɲaaxi rabama yi bɔxi ma, \q wo mixi ratantanma duniɲa ma. \q \v 3 Kafi e bari tɛmui, \q e findixi mixi ɲaaxi nan na. \q Wule falɛe bara lɔɛ kabi e bari lɔxɔɛ. \q \v 4 E xa xɔnɛ luxi nɛ alɔ bɔximase xɔnɛ, \q alɔ bɔximase naxan mu bɔximase suxui xui ramɛma. \q \v 5 Hali bɔximase suxui fanyi, a mu nɔma a suxude. \b \q \v 6 Ala, i xa e ɲinyi kana e dɛ i, barima e luxi nɛ alɔ yɛtɛ. \q Alatala, i xa e dɛ wanwan. \q \v 7 E ɲɔnma nɛ alɔ ye naxan ifilima bɔxi. \q E xa tanbɛ mu ɲɛrɛma sɛnbɛ ra. \q \v 8 A luma alɔ boe naxan fate lɔɛma lingi kui. \q A luma alɔ di naxan baxi a nga fate i, a mu foye to. \q \v 9 Beenun tunde xa fura yege malinsinxi ra, \q xa na mu a ra yege xare ra, \q Ala e kɔma nɛ, a e wɔlɛ a i. \b \q \v 10 Mixi tinxinxi fama ɲɛlɛxinde barima a fama gbeɲɔxɔɛ sɔtɔde. \q A fama a sanyi maxade mixi ɲaaxi wuli ra. \q \v 11 Adamadie fama a falade, «Iyo, Ala mixi tinxinxi sare fima. \q Iyo, Ala kiiti sama nɛ duniɲa ma.» \c 59 \s1 Bare xaaɲɛe \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa suuki bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. A xa ba alɔ bɛɛti naxan xili «I naxa halaki ti». A naxa a ba Sɔlu to sɔɔrie xɛɛ e xa Dawuda faxa a xa banxi kui. \q \v 1 N Marigi Ala, n natanga n yaxuie ma. \q N ma fe xa te dangife n yaxuie xa fe ra. \q \v 2 N natanga tinxintaree ma. \q N nakisi faxɛtie ma, \q \v 3 barima e wama n faxafe. \q Sɛnbɛmae na e malanfe n xili ma, \q hali n mu findi fe kobi raba ra, \q hali n mu yunubi yo raba Alatala ra. \q \v 4 Hali n mu na fe ɲaaxi rabafe, \q e e gima n fɔxɔ ra, e xa n gere. \q Keli, i fa n mali! Yandi n ma fe mato. \q \v 5 Isirayila Marigi Alatala, Mangɛ Ala, keli, \q i xa si danxaniyataree ratɔn. \q I naxa diɲɛ yi yanfante tinxintaree ma. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 6 E fama kɔɛ ra alɔ bare xaaɲɛe e fa taa rabilin. \q \v 7 E dɛ luma alɔ bare dɛ xunfɛ minima naxan kui. \q E xa wɔyɛnyi mixi tɔɔrɔma alɔ santidɛgɛma. \q E naxɛ, «Nde nɔma won ma wɔyɛnyi mɛde?» \q \v 8 Kɔnɔ Alatala, i tan nan yelema e ma. \q I si danxaniyataree birin mayelema. \q \v 9 N nan n yɛtɛ ratangama e sɛnbɛ ma i tan nan saabui ra. \q Ala nan na n ma kantama ra. \b \q \v 10 N Marigi Ala, naxan xa hinnɛ gbo, i xa ti n ya ra, \q i xa n yaxuie rabira. \q \v 11 N Marigi, n ma kantama, i naxa e faxa keren na. \q I xa e rabira alako n ma ɲama naxa nɛɛmu i sɛnbɛ ma. \q \v 12 E yunubi rabama e xa wɔyɛnyie ra. \q I xa e suxu e xa yɛtɛ igboɲa kui. \q E dankɛe nun wulee nan tun falama. \q \v 13 I xa e raɲɔn i xa xɔnɛ ra, alako e naxa to sɔnɔn, \q alako e xa a kolon Ala nan Mangɛ ra \q Yaxuba bɔnsɔɛ nun duniɲa birin xun ma. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \b \q \v 14 E fama kɔɛ ra alɔ bare xaaɲɛe e fa taa rabilin. \q \v 15 Baree donse fenma yire birin kɔɛ ra, \q kɔnɔ e mu lugama. \q \v 16 N i sɛnbɛ matɔxɔma bɛɛti ra. \q N i xa hinnɛ matɔxɔma gɛɛsɛgɛ, \q barima n ma kantama nan i ra, \q i n kantama n ma tɔɔrɛ kui. \q \v 17 N ma sɛnbɛma, n bɛɛti bama i bɛ. \q N Marigi Ala nan n kantama ra, \q n Marigi Ala nan n hinnɛma n na. \c 60 \s1 Ala fama xunnakeli ra \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa lɔnni suuki bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. A xa ba alɔ bɛɛti naxan xili «Fuge tofanyi alɔ Ala xa saatɛ.» Isirayila to Sirenikae gere, e yi bɛɛti ba na tɛmui nɛ. E nu kelixi Mesopotamiya nun Soba bɔxi ma. Yowaba naxa Edonka wulu fu nun firin faxa fole kui fɔxɔɛ na dɛnnaxɛ. \q \v 1 Ala, i bara muxu ralɔɛ, \q i bara nde ba muxu xa gali ra, \q i bara xɔnɔ muxu ma, \q kɔnɔ yakɔsi, i xa sɛnbɛ fi muxu ma. \q \v 2 I bara bɔxi rasɛrɛn, \q i bara a ibɔɔ. \q I xa na yailan muxu bɛ \q barima bɔxi wama kanafe. \q \v 3 I bara fe xɔrɔxɔɛe dɔxɔ i xa mixie ma, \q han e bara lu alɔ siisila. \q \v 4 Kɔnɔ naxee gaaxuxi i ya ra, \q i bara tɔnxuma so e yi ra, \q e xa nɔ e yaxuie ra. \b \q \v 5 I xa i xanuntenyie rakisi i sɛnbɛ ra, \q i xa muxu xa dubɛ suxu. \b \q \v 6 Ala xa masenyi nan ya, \q a naxan falaxi hɔrɔmɔbanxi sɛniyɛnxi kui, \q «N Sikemi taa fima nɛ wo ma xunnakeli kui, \q n Sukɔti geya lanbanyi fan fi wo ma. \q \v 7 Galadi bɔxi, n gbe. Manasi bɔxi, n gbe. \q Efiramikae nan findima n ma geresoe ra. \q N mangɛ dɔxɔma nɛ Yudaya. \q \v 8 Mowabakae findima n ma konyie nan na. \q Edon findi n ma bɔxi ra. \q N gere xui ratema nɛ Filisita.» \b \q \v 9 Ala, nde nɔma n xaninde na taa makantaxi kui? \q Nde nɔma n xaninde han Edon bɔxi ma? \q \v 10 I tan gbansan, i tan naxan muxu ralɔɛ, \q i tan naxan mu nu na muxu xa sɔɔrie sɛɛti ma. \q \v 11 Muxu mali muxu yaxuie gerede. \q Adamadi xa mali, sese mu a ra, \q \v 12 kɔnɔ Ala xa mali tan fama muxu yaxui birin halakide. \c 61 \s1 Kelife yire makuye \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. A xa ba kɔra xui ra. \q \v 1 Ala, i tuli mati n ma maxandi ra. \q N ma maxandi ramɛ. \q \v 2 N i maxandima kelife ra bɔxi makuye. \q N bɔɲɛ mu saxi. \q N xanin geya fari naxan ite dangife n na. \q \v 3 I findixi n bɛ yire nan na \q n kantaxi dɛnnaxɛ n yaxuie ya i. \q \v 4 N wama lufe i xɔnyi tɛmui birin. \q N wama lufe i xa kantari kui, \q alɔ xɔni yɔrɛ luma a nga gabutenyi bun ma ki naxɛ. \q \v 5 N Marigi Ala, i bara i tuli mati n ma maxandi ra. \q I bara kɛ fi n ma, \q nun mixi birin ma naxee gaaxuxi i xili ya ra. \b \q \v 6 Mangɛ xa simaya xunmasa, \q alako a xa bu a gbegbe ra. \q \v 7 A xa mangɛya xa bu i ya i tɛmui birin, \q I xa hinnɛ a ra, i xa findi a dugutɛgɛ ra. \q \v 8 Iyo, n mu taganma bɛɛti bafe ra i xili binye bɛ, \q barima i n ma maxandi yaabima tɛmui birin. \c 62 \s1 Ala xa bɔɲɛsa \s2 Ala xa sɛriyɛ \d Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ Yedutun bɛ \q \v 1 N bɔɲɛ saxi Ala nan saabui ra, \q n ma kisi fatanxi a tan nan na. \q \v 2 A luxi n bɛ alɔ fanye, \q n ma marakisima nun n makantama nan a ra. \q N mu nɔma birade sɔnɔn. \q \v 3 Wo dutunma mixie ma han mun tɛmui, \q wo xa e rabira, alɔ banxi nun tɛtɛ fori? \q \v 4 E wule falama alako e xa mixie ba yire fanyi e nu dɛnnaxɛ. \q E dubɛ tima e dɛ ra, kɔnɔ e dankɛ tan tima e bɔɲɛ ra. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 5 N bɔɲɛsa sɔtɔma Ala nan na, \q barima n xaxili tixi a tan nan na. \q \v 6 A luxi alɔ fanye na a ra n bɛ, \q n ma marakisima nun n ma makantama nan a ra. \q N mu nɔma birade sɔnɔn. \q \v 7 N ma kisi nun n ma binyɛ na Ala nan yi. \q Ala n makantama nan a ra, \q n yigi tide nan a ra. \q \v 8 Ɲama, wo xa wo taxu a ra, \q wo xa wo xa kɔntɔfili masen a bɛ. \q A tan nan nɔma won malide. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 9 Adamadie luma alɔ foye naxan dangima. \q Mixi xungbe findima mixi xuri ra, \q Xa e xa fe bara maniya, \q a yelebu alɔ foye. \q \v 10 Wo naxa harige fen fe kobi ra, \q wo naxa a fen muɲɛ ra. \q Xa wo xa naafuli sa gbo, \q wo naxa wo xaxili ti na ra. \q \v 11 Ala bara fe firin fala n naxee mɛxi. \q Keren, sɛnbɛ na Ala bɛ. \q \v 12 A firin nde, n Marigi nan hinnɛnte ra, \q barima a mixie sare ragbilenma e ma. \c 63 \s1 Ala xa hinnɛ fan simaya bɛ \s2 Ala matɔxɔɛ \d Dawuda xa bɛɛti, a naxan ba Yudaya, a to nu gbengberenyi ma tɛmui naxɛ \q \v 1 Ala nan n Marigi ra. \q Ala n i fenma, barima n hayi na i ma, \q alɔ fate hayi to na ye ma gbengberenyi ma. \q \v 2 N luma i xa hɔrɔmɔbanxi kui \q alako n xa i sɛnbɛ nun i xa binyɛ to. \q \v 3 I xa hinnɛ fan simaya bɛ. \q N bara i matɔxɔ. \q \v 4 N i tantuma n ma simaya birin kui, \q n nan n bɛlɛxɛe itema i mabiri. \q \v 5 N bɔnsɔɛ wasama nɛ i tantufe ra sɛɛwɛ kui. \q \v 6 N na n sa n i xa fe maɲɔxunma kɔɛ birin, \q \v 7 barima i tan nan n malima. \q N sɛɛwama nɛ i niini bun ma. \q \v 8 N nii bara fatu i ma, i bɛlɛxɛ luma nɛ n bun ma. \q \v 9 Naxee katama n faxade, e tan nan faxama. \q \v 10 Santidɛgɛma fama nɛ e sɔxɔde, \q wulai baree fa e ibɔɔde. \q \v 11 Mangɛ sɛɛwama nɛ Ala xa fe ra. \q Naxee e kalima Ala xili ra, nee fama nɛ a matɔxɔde. \q Kɔnɔ wule falɛe dɛe balanma nɛ. \c 64 \s1 Adama xa maɲɔxunyi tilin \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ \q \v 1 Ala, i tuli mati n wa xui ra, \q N natanga n yaxuie ma. \q \v 2 N nɔxun mixi ɲaaxie ma \q naxee wama n tɔɔrɔfe tinxintareya kui. \q \v 3 E dɛ xaaɲɛ alɔ santidɛgɛma, \q e xa wɔyɛn ɲaaxie luma alɔ tanbɛe. \q \v 4 E mu gaaxuma tinxintɔɛ ya ra, \q e luma a ɲaxankata ra tun. \q \v 5 E dɛ kobi, e yɛlɛ italama mixi ya ra. \q E naxɛ, «Nde na kolonma?» \q \v 6 E yanfanteya yailanma, e a fala, \q «Won xa keli a yanfa xili ma. A sɔɔnɛyama nɛ.» \q Adama xa maɲɔxunyi tilin. \q \v 7 Kɔnɔ Ala na tanbɛe woli, e e lima nɛ keren na. \q \v 8 E bara wule fala. \q Naxee e toma, e e gima nɛ. \q \v 9 Na gaaxui adama birin suxuma nɛ. \q E Ala xa wali masenma, \q e a xa wali kolonma nɛ. \q \v 10 Tinxintɔɛ sɛɛwama nɛ Alatala ra, \q a fa lu a niini bun ma. \q Sondon fanyi kanyi ɲɛlɛxinma nɛ. \c 65 \s1 Saabui fanyi \s2 Ala matɔxɔɛ \d Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ \q \v 1 Matɔxɔɛ na i tan Ala bɛ Siyoni geya fari. \q Muxu laayidi naxan tongoxi i bɛ, \q muxu na birin nakamalima nɛ. \q \v 2 Ala, i muxu xa maxandi birin mɛma nɛ. \q Duniɲa birin fama nɛ birade i fɔxɔ ra. \q \v 3 Tantanyi to nɔ muxu ra, i bara muxu xa yunubi xafari. \q \v 4 I naxan sugandima a xa makɔrɛ i xa salide ra, \q na ɲɛlɛxinma nɛ barima a buma nɛ i xɔnyi. \q Muxu bara wasa i xa fe fanyi ra, \q fe sɛniyɛnxi naxan kelixi i xa hɔrɔmɔlingira. \q \v 5 I muxu xa maxandi yaabima kaabanako nun tinxinyi ra. \q Ala, i bara findi muxu rakisima ra. \q Duniɲa yire birin xaxili tixi i ra. \q \v 6 I bara geya daa i sɛnbɛ ra \q barima sɛnbɛma nan i ra. \q \v 7 I bara baa xui radundu, mɔrɔnyi xui mu na. \q I bara ɲama fan masabari. \q \v 8 Duniɲa birin gaaxuma nɛ i xa kaabanakoe ya ra. \q Kelife sogetede han sogegorode, \q e birin e ɲɛlɛxin xui raminima nɛ i xa fe ra. \q \v 9 I bɔxi mɛɛni, a a rafe fe fanyi ra. \q I xure rafema ye ra alako mixie xa baloe sɔtɔ. \q \v 10 I tunɛ ye sama bɔxi ma alako bɔxi xa bɔrɔxɔ sansi bɛ. \q I barakɛ sama xɛ ma, a xa fan. \q \v 11 Xɛ xaba tɛmui i fe fanyi raminima nɛ. \q I xa sansi sase rafema nɛ, han a fili a ma. \q \v 12 Gbengberenyi fiilie nun geyae fanma nɛ. \q \v 13 Xurusee yiriwama nɛ fiili ma. \q Sansi yiriwama nɛ geya bunyie. \q Na birin, Ala xa fe fanyi nan masenma won bɛ sɛɛwɛ kui. \c 66 \s1 Ala xa kaabanakoe magaaxu \s2 Ala matɔxɔɛ \d Bɛɛti nun suuki bɛɛtibae xa mangɛ bɛ \q \v 1 Adamadie birin xui xa ite sɛɛwɛ ra Ala bɛ. \q \v 2 Wo xa a xili binya bɛɛti ra, \q wo xa a binya matɔxɔɛ ra. \q \v 3 Wo xa a fala Ala bɛ, \q «I xa kaabanakoe magaaxu. \q I sɛnbɛ gbo han. Hali i yaxuie sɛrɛnma i ya ra. \q \v 4 Duniɲa birin i batuma, \q e i binya bɛɛti ra, e i xili matɔxɔ.» \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 5 Wo fa Ala xa wali matode. \q A na fe raba adamadie tagi, na magaaxu. \q \v 6 A baa findi xare ra, \q a mixi ragiri xure ma e sanyi xaraxi ra. \q Na kui, won ɲɛlɛxinma nɛ a ra. \q \v 7 A duniɲa yamarima sɛnbɛ ra abadan. \q A ya tixi sie ra, matandilae mu nɔma kelide sɔnɔn. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 8 Sie, wo xa won Marigi Ala tantu, \q wo xa wo xui ramini a matɔxɔfe ra. \q \v 9 A bara simaya fi won ma, \q a mu tin won xa bira, \q \v 10 barima Ala won bɔɲɛ kolon. \q A bara won mato alɔ mixi gbeti matoma ki naxɛ \q a a raxunu alako a gbi xa ba. \q \v 11 I bara muxu xun ti yɛlɛ kui ra, \q i man bara kote dɔxɔ muxu xun ma. \q \v 12 I bara a lu mixie xa nɔ muxu ra, \q muxu xa tɔɔrɔ ye nun tɛ xɔɔra. \q Kɔnɔ a raɲɔnyi, i bara muxu xun ti daxamui yire ra. \q \v 13 N fama sɛrɛxɛ gan daaxi ra i xa banxi kui, \q n nan n ma laayidi rakamalima nɛ, \q \v 14 n naxee fala n dɛ ra n nu tɔɔrɛ kui tɛmui naxɛ. \q \v 15 N xuruse turaxie bama nɛ sɛrɛxɛ gan daaxi ra, \q alɔ yɛxɛɛ kontonyie, tuurae, nun si donbie. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 16 Wo fa, wo xa wo tuli mati, \q wo tan naxee gaaxuma Ala ya ra. \q N xa a masen Ala naxan nabaxi n bɛ. \q \v 17 N bara a xili, n bara a matɔxɔ. \q \v 18 Xa yanfanteya nu na n bɔɲɛ kui nu, \q n Marigi mu nu a tuli matima n na. \q \v 19 Kɔnɔ Ala bara n xui ramɛ, \q a n ma dubɛ suxu. \q \v 20 Tantui na Ala bɛ naxan bara n ma maxandi xui mɛ, \q a man bara hinnɛ n na. \c 67 \s1 Si birin xa Ala xa marakisi kolon \s2 Ala matɔxɔɛ \d Bɛɛti nun suuki bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. A xa ba kɔra xui ra. \q \v 1 Ala xa hinnɛ won na, \q Ala xa barakɛ ragoro won ma, \q Ala xa naiyalanyi xa yanba won ma, \qs Ɲɛngi rate\qs* \q \v 2 alako a xa kirae xa kolon duniɲa ma, \q alako si birin xa a xa marakisi kolon. \q \v 3 Ala, sie xa i tantu, si birin xa i tantu. \q \v 4 E xa bɛɛti ba ɲɛlɛxinyi kui, \q barima i sie makiitima nɔndi ra, \q i tan nan e raɲɛrɛma yi duniɲa bɛndɛ fuɲi fari. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 5 Ala, sie xa i tantu, \q si birin xa i tantu. \b \q \v 6 Bɔxi bara daxamui ramini won bɛ, \q tantui na won Marigi Ala bɛ. \q \v 7 Ala xa barakɛ sa won ma, \q duniɲa birin xa gaaxu a ya ra. \c 68 \s1 Ala nan duniɲa mangɛ ra \s2 Ala matɔxɔɛ \d Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ \q \v 1 Ala xa keli, a yaxuie xa yensen yɛ. \q Naxee a xɔnma, e xa e gi a ya ra. \q \v 2 I i yaxuie ralɔɛma nɛ \q alɔ foye tɛ tuuri ralɔɛma ki naxɛ. \q Kaafiri lɔɛma nɛ Ala ya i, \q alɔ ture xunuma tɛ i ki naxɛ. \q \v 3 Kɔnɔ mixi tinxinxi ɲɛlɛxinma nɛ, \q e e sɛɛwɛ xui itema nɛ Ala ya i. \q E tan luma na ɲɛlɛxinyi nan kui. \q \v 4 Won xa bɛɛti ba Ala bɛ, won xa a xili matɔxɔ bɛɛti ra. \q Naxan ɲɛrɛma nuxui fari, won xa a rasɛnɛ. \q A xili Alatala. \q Won xa won sɛɛwɛ xui rate a ma. \q \v 5 Ala, misikiinɛ baba nan a ra. \q Ala, kaaɲɛ makantɛ nan a ra. \q Ala xɔnyi sɛniyɛn. \q \v 6 Ala denbaya fima denbayatare ma, \q Ala xɔrɛya fima geelimanie ma, e ɲɛlɛxinma nɛ. \q Kɔnɔ Ala matandie luma nɛ gbengberenyi ma. \b \q \v 7 Ala, i nu na i xa ɲama ya ra wula i tɛmui naxɛ, \q \v 8 bɔxi birin nu sɛrɛnma nɛ. \q Tunɛ ye nu goroma Ala ya i, \q Isirayila Marigi Ala, naxan na Siyoni. \q \v 9 Ala nu tunɛ ye ragoroma bɔxi ma, \q a xa sɛnbɛ fi a xa bɔxi taganxi ma. \q \v 10 I bara i xa ɲama rasabati naa. \q I bara tɔɔrɔmixi mali naa. \q I na birin nabaxi nɛ barima i fan. \q \v 11 Marigi masenyi fanyi soma a xa xɛɛrae yi ra. \q Gali belebele nan e ra. E naxɛ, \q \v 12 «Geresoe mangɛe na e gife, \q e na e gife wo ya ra. \q Wo xa ginɛe naxee luxi banxi, \q e fama yi gere naafuli itaxunde. \q \v 13 Wo fama wo malabude wo xa xurusee fɛ ma. \q Ala mɛɛnima nɛ a xa ɲama ma \q alɔ a mɛɛnima ganbɛe ma ki naxɛ. \q E gabutenyi luma alɔ gbeti nun xɛɛma nan na e ma.» \q \v 14 Ala Xili Xungbe Kanyi bara mangɛe rayensen \q Salamon geya ma balabalanyi saabui ra. \q \v 15 Basan geya, Ala naxan daaxi, konde wuyaxi naxan bɛ, \q \v 16 wo na Ala xa geya sugandixi matofe tɔɔnɛ ra munfe ra, \q a bara a xa hɔrɔmɔlingira ti dɛnnaxɛ? \q Ala luma nɛ mɛnni tɛmui birin. \q \v 17 Alatala xa geresoe xa gisee wuya dangi wulu fu ra. \q A xa geresoe fan dangi wulu wulue ra. \q Ala na e ya ma. \q Sinayi geya na yire sɛniyɛnxi kui. \q \v 18 N Marigi Alatala, i bara te koore ma. \q I bara geelimanie xanin. \q Adamadie bara i buɲa, \q matandilae fan bara wa sofe i xɔnyi. \q \v 19 Tantui na i bɛ lɔxɔɛ birin, \q a won ma kote xaninfe lɔxɔ yo lɔxɔ. \q Won ma marakisima na Ala nan na. \q \v 20 Won Marigi Alatala won nakelima nɛ faxɛ ma. \q Won ma marakisima na Ala nan na. \q \v 21 Ala a yaxuie xunyi kanama nɛ. \q Naxee ɲɛrɛ kira ɲaaxi xɔn ma, \q a nee fan xun xɔri bɔɔma nɛ. \q \v 22 Marigi naxɛ, «N fama nɛ e ra kelife Basan, \q n fa e ra kelife baa ma, \q \v 23 alako wo xa fa e wuli to wo sanlaabe ra. \q Wo xa baree fan e donma nɛ.» \b \q \v 24 Ala, muxu bara i to fa ra ɲama ya ma. \q Ala nun a xa mangɛ sugandixi na sofe hɔrɔmɔlingira kui. \q \v 25 Bɛɛtibae na yare, kɔra bɔnbɔɛe na e fɔxɔ ra, \q ginɛe na maxase ramaxafe e rabilinyi. \q \v 26 Wo xa Ala tantu malanyie, \q Isirayila xa die, wo xa Alatala tantu. \q \v 27 Bunyamin nan ya, \q naxan barixi dɔnxɔɛ ra. \q A tan nan findixi e xa mangɛ ra. \q Yudaya mangɛe nan ya, e nun e xa mixie. \q Sabulon mangɛe nan ya, \q Nafatali mangɛe nan ya. \b \q \v 28 Ala, i xa masenyi ti sɛnbɛ ra. \q I xa i sɛnbɛ masen alɔ tɛmui dangixi. \q \v 29 I xa banxi na Darisalamu. \q Mangɛe fama i buɲade naa. \q \v 30 I xa xaaɲɛ Misira ma, \q naxan maniyɛ mali xungbe ra naxan na ye xɔɔra. \q A luma alɔ tuura gali, \q ninge yɔrɛe biraxi naxee fɔxɔ ra. \q Na ninge yɔrɛe luma alɔ si gbɛtɛe \q naxee duuti fima Misira ma. \q Si gbɛtɛe naxee wama gere xɔn, i \q xa e rayensen yɛ. \q \v 31 Misira xɛɛrae, a nun Kusi xɛɛrae, xa fa duuti ra Ala bɛ. \b \q \v 32 Mangɛ naxee birin na duniɲa, nun a rabilinyi, \q wo xa bɛɛti ba Ala bɛ, wo xa Alatala tantu, \q \v 33 naxan ɲɛrɛma nuxui fari koore ma kabi a rakuya, \q naxan galanyi xui raminima sɛnbɛ ra. \q \v 34 Wo xa a kolon, Ala sɛnbɛ gbo. \q A Isirayila yamarima a sɛnbɛ ra, \q sɛnbɛ naxan kelima koore ma. \b \q \v 35 Ala, i na i xa hɔrɔmɔlingira kui. \q Ala, i magaaxu. \q Isirayila Marigi Ala sɛnbɛ fima nɛ a xa ɲama ma. \q Ala tantu! \c 69 \s1 N na birife \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. A xa ba alɔ bɛɛti naxan xili, «Fuge tofanyie.» \q \v 1 Ala, n nakisi! \q Ye bara te han n kɔnyi. \q \v 2 N na birife boora tilinxi kui, \q n sanyi mu tide yo sɔtɔfe. \q N na madulafe ye xɔɔra. \q \v 3 N bara i xili han n bara tagan, \q n xui yo mu na sɔnɔn, \q n ya bara n xɔnɔ i fenfe ra. \q \v 4 N xɔnmixie bara wuya dangi n xunsɛxɛ ra. \q Sɛnbɛmae nan e ra naxee wama n faxafe. \q E findi n yaxuie ra hali n mu fefe rabaxi e ra. \q N mu fe ɲaaxi yo rabaxi e ra, \q kɔnɔ e wama n xa sare nde fi. \q \v 5 Ala, i n ma tantanyi kolon, \q n ma yunubie mu nɔxunxi i ma. \b \q \v 6 Mangɛ Alatala, i naxa a lu \q danxaniyatɔɛe xa yaagi n ma fe ra. \q Isirayila Marigi Ala, i naxa a lu \q i fenmae xa ifu n ma fe ra. \q \v 7 E n konbima i tan nan ma fe ra. \q N bara yaagi han. \q \v 8 N xunyae mu n kolon sɔnɔn, \q n bara lu n taarae bɛ alɔ xɔɲɛ nde. \q \v 9 N wama i waxɔnfe rabafe. \q I konbimae bara findi n yaxuie ra. \q \v 10 N wama, n sunma. \q Na birin man kui, mixie n konbima. \q \v 11 N sunnun donma ragoroma n ma, e n mayelema. \q \v 12 Naxee dɔxɔxi taa sode dɛ ra, nee n mafalama, \q siisilae n mayelema sigi ra. \b \q \v 13 Kɔnɔ Alatala, n bara i maxandi. \q Ala i xa hinnɛ n na barima i xa hinnɛ gbo. \q \v 14 N nakisi alako n naxa biri boora xɔɔra, \q n natanga n xɔnmixie ma. \q \v 15 I naxa tin n xa madula, ye naxa n nalɔɛ, \q n naxa goro aligiyama. \q \v 16 Alatala, n xui ratin, \q i tan naxan fan, naxan xa hinnɛ gbo. \q I xa kinikini n ma, i xa n mali. \q \v 17 I naxa i nɔxun i xa konyi ma. \q N na tɔɔrɛ kui, yandi n mali. \q \v 18 I xa i makɔrɛ n na, \q i xa n xunsara, i xa n nakisi n yaxuie ma. \b \q \v 19 I bara n ma tɔɔrɛ nun n ma yaagi kolon, \q n yaxuie birin na i ya i. \q \v 20 Konbi bara n bɔɲɛ kana han n bara fura. \q N hayi na kinikini ma, kɔnɔ a mu na. \q N hayi na mixi madundumae ma, kɔnɔ e mu toma. \q \v 21 E pɔsɔnɛ sama n ma donse, \q e minse xɔnɛ soma n yi ra, ye ɲɔxɔɛ ra. \q \v 22 E xa teebili xa findi gantanyi ra e bɛ, \q e xa naafuli xa findi yɛlɛ ra naxan e suxuma. \q \v 23 E ya xa ifɔɔrɔ, e xa dɔnxu. \q E tagi xa e xɔnɔ han e xa bira. \q \v 24 I xa xɔnɔ e ma, e xa na tɛ kolon. \q \v 25 E xa gɔɔrɛ xa ɲɔn, \q adamadie naxa lu e xɔnyi sɔnɔn, \q \v 26 barima e tɔɔrɔmixie xa tɔɔrɛ xun masama, \q i naxee ɲaxankata. \q E mixie mayelema, i naxee halaki. \q \v 27 I xa e xa yunubi birin to, \q alako e naxa i xa kisi sɔtɔ sɔnɔn. \q \v 28 E xilie xa ba simaya sɛbɛli kui, \q e naxa lu tinxintɔɛe ya ma. \b \q \v 29 N tan na tɔɔrɔfe yi tɛmui, \q Ala, i xa n nakisi, i xa n nakeli. \q \v 30 N fama Ala xili matɔxɔde bɛɛti ra, \q n fama tantui rasigade a ma. \q \v 31 Na rafan Alatala ma dangife sɛrɛxɛ ra, \q hali ninge kamalixi na a ra, \q hali tuura feri kanyi na a ra, \q toree na naxan bɛ. \q \v 32 Tɔɔrɔmixie sɛɛwama nɛ na tofe ra. \q Naxee Ala fenma, e simaya xɔnkuye sɔtɔma nɛ. \q \v 33 Alatala a tuli matima setaree ra, \q a mu nɛɛmuma a xa mixie ma e xa tɔɔrɛ kui. \b \q \v 34 Koore nun bɔxi xa a matɔxɔ, \q baa nun yɛxɛɛe xa a binya. \q \v 35 Ala fama Siyoni rakiside, \q a Yuda taae tima nɛ. \q A man ɲama sabati naa, \q naa xa findi e gbe ra. \q \v 36 Na findima a xa konyie xa mamadie kɛ nan na. \q Ala xanuntenyie fama nɛ lude naa. \c 70 \s1 Ala fenmae xa sɛɛwa \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa maxandi bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ \q \v 1 Ala, n nakisi! Alatala, fa n mali mafuren. \q \v 2 Ala xa mixie rayaagi naxee wama n faxafe. \q Ala xa e keri, Ala xa e ya ifu, naxee wama n tɔɔrɔfe. \q \v 3 Ala xa e keri yaagi kui, naxee a falama n bɛ, «I xa tɔɔrɔ!» \b \q \v 4 I fenmae xa sɛɛwa. \q Naxee wama i xa kisi xɔn, e xa Ala matɔxɔ tɛmui birin. \q \v 5 Ala, n findixi misikiinɛ nun tɔɔrɔmixi nan na, \q fa n mali, i naxa dugundi. \c 71 \s1 Fori xa maxandi \s2 Ala maxandi \q \v 1 Alatala, n kantama na i tan nan na, \q i naxa tin n xa lu yaagi kui. \q \v 2 I xa n nakisi, i xa n mali i xa tinxinyi kui. \q I tuli mati n na, i n nakisi. \q \v 3 I xa n kanta. \q I bara a fala n bɛ n xa lu i xa niini bun ma tɛmui birin, \q alako n xa kisi. \q N kantama na i tan nan na. \q \v 4 N Marigi Ala, n natanga mixi ɲaaxie sɛnbɛ ma, \q n natanga xɔnnante tinxintaree ma. \q \v 5 N Marigi Alatala, n xaxili tixi i tan nan na \q kabi n dimɛdi tɛmui, \q \v 6 kabi n nu na n nga tɛɛgɛ i. \q I tan nan a niya n xa bari. \q N i matɔxɔma tɛmui birin. \q \v 7 N findixi misaali nan na mixi wuyaxi bɛ, \q barima n kantama sɛnbɛma na i tan nan na. \q \v 8 N i matɔxɔma tɛmui birin. \b \q \v 9 I naxa mɛɛ n na n ma foriɲa kui, \q i naxa n nabɛɲin n ma sɛnbɛtareya kui. \q \v 10 N yaxuie n mafalama, \q e wɔyɛnma e bora ra alako e xa n faxa. \q \v 11 E naxɛ, «Ala bara a rabolo, \q won xa bira a fɔxɔ ra, won xa a suxu. \q Mixi yo mu nɔma a ratangade.» \q \v 12 Ala, i naxa i makuya n na. \q N Marigi Ala, fa n mali mafuren. \q \v 13 Ala xa e rayaagi, a xa e raɲɔn, naxee n tɔɔɲɛgɛma. \q Ala xa e rayaagi, a xa e ya ifu, naxee wama n tɔɔrɔfe. \q \v 14 N xaxili tixi i ra kudɛ i. \q N luma i matɔxɔ ra tɛmui birin. \q \v 15 N i xa tinxinyi nun i xa kisi tantuma lɔxɔɛ birin, \q barima e wuya han n ɲan mu nɔma e birin kolonde. \q \v 16 N i xa kaabanako rabaxie matɔxɔma nɛ. \q N Marigi Alatala, n fama i xa tinxinyi gbansan masende. \b \q \v 17 Ala, i na n xaranfe kabi n dimɛdi tɛmui. \q Han ya n i xa kaabanakoe matɔxɔma. \q \v 18 Ala, i naxa n nabɛɲin yakɔsi, \q n bara fori, n xunsɛxɛ fan bara fuga. \q I naxa n nabɛɲin \q alako n xa i sɛnbɛ masen to nun tina mixie bɛ. \q \v 19 Ala, i xa tinxinyi gbo alɔ geya. \q I xa kaabanako wuya. \q I maniyɛ na minden? \q \v 20 Hali i to bara a niya muxu xa tɔɔrɔ, muxu xa halaki, \q i fama muxu rakiside, \q i fama muxu rakelide gaburi tilinxi kui. \q \v 21 I xa n xun nakeli, i xa n madundu. \q \v 22 N Marigi Ala, na kui n i tantuma nɛ kɔra ra \q i xa dugutɛgɛɲa xa fe ra. \q Isirayila xa Sɛniyɛntɔɛ, n bɛɛti bama i bɛ kɔra ra. \q \v 23 N bɛɛti bama nɛ i bɛ, n i matɔxɔ, \q barima i bara n xun sara. \q \v 24 N i xa tinxinyi matɔxɔma nɛ tɛmui birin, \q barima naxee nu wama n tɔɔrɔfe, \q e bara lu yaagi kui. \c 72 \s1 Isirayila mangɛ \s2 Ala maxandi \d Sulemani gbe \q \v 1 Ala, i xa a niya mangɛ xa kiiti tinxinxi sa. \q I xa tinxinyi xa lu mangɛ xa di dɛ i. \q \v 2 Na kui a xa i xa ɲama makiiti nɔndi ra, \q a xa tinxin tɔɔrɔmixie bɛ. \q \v 3 Masenyi xa ti geyae fari, ɲama bɔɲɛ saxi ra, \q xibaarui xa yensen bɔxi ma, tinxinyi nan ɲama yamarima. \q \v 4 Mangɛ xa sɛriyɛ raba tɔɔrɔmixie bɛ, \q a xa setare xa die rakisi, a xa e gerefae rayensen. \q \v 5 Mixie xa gaaxu i ya ra abadan, \q danmi soge nun kike yanbama. \b \q \v 6 Mangɛ xa lu alɔ tunɛ naxan birama xɛe ma, naxan bɔxi rafanma. \q \v 7 Tinxintɔɛ xa fe fanma na waxati nɛ, \q danmi kike yanbama, bɔɲɛsa gboma nɛ. \q \v 8 A xa mangɛya gboma nɛ, \q sa fɔlɔ sogetede han a sa dɔxɔ sogegorode ra, \q a fɔlɔ Efirati xure ma han sa dɔxɔ bɔxi danyi ra. \q \v 9 Mixi naxee na wula i, e xinbi sinma nɛ a bun ma, \q a yaxuie lu a sanyi bun ma. \q \v 10 Tarasisi mangɛe nun Suri mangɛe fama nɛ buɲae ra. \q Seeba nun Seba mangɛe fan duuti fima nɛ a ma. \q \v 11 Mangɛ birin e xinbi sinma nɛ a bun ma, \q sie birin lu a xa yaamari bun ma. \q \v 12 Na kui setaree fama nɛ a xilide marakisima. \q A misikiinɛ sɛnbɛtare malima nɛ. \q \v 13 A kinikinima nɛ sɛnbɛtaree nun setaree ma, \q a tɔɔrɔmixie rakisi. \q \v 14 A e xɔrɛyama nɛ maifui nun fe kobie ma, \q barima e findixi a xanuntenyie nan na. \q \v 15 A xa mangɛya xa bu! \q A Seeba bɔxi xa xɛɛma sɔtɔma nɛ. \q Mixie xa Ala maxandi a bɛ tɛmui birin, \q e naxa tagan dubade a bɛ. \b \q \v 16 Ala donse yiriwama nɛ bɔxi kui. \q Geyae rafema nɛ sansie ra, \q e bogie lu alɔ sansi bogi naxee na Liban. \q Mixie gboma nɛ taa kui alɔ bɔxi sɛxɛ. \q \v 17 Mangɛ Ala xili gbo abadan! \q Dan mu na a xili ma soge bun ma. \q Si birin barakɛ sɔtɔma nɛ a saabui ra, \q e fa a matɔxɔ. \b \q \v 18 Isirayila Marigi Alatala tantu. \q A keren nan kaabanakoe rabama. \q \v 19 A xili xungbe xa tantu abadan. \q Duniɲa birin xa a xa binyɛ kolon. \q Amina! Amina! \b \d \v 20 Yisayi xa di Dawuda xa maxandie raɲɔnyi nan na ki. \c 73 \s1 Ɲaaxuɲa sare \s2 Ala maxandi \d \v 1 Asafi xa bɛɛti \q Nɔndi hagigɛ nan ya: Ala fan Isirayila bɛ, \q a fan mixie bɛ naxee sondonyi sɛniyɛnxi. \b \q \v 2 A gbe mu nu luxi n tan yati xa ba kira ma, \q n sanyie xa bira kira gbɛtɛ fɔxɔ ra. \q \v 3 N nu yɛtɛ igboe tɔɔnɛma, \q n to a to mixi ɲaaxie findixi naafuli kanyie ra. \q \v 4 Sese mu e ifuma han e xa faxɛ, \q e fate yalanxi tun. \q \v 5 E mu adamadie xa tɔɔrɛ kolon, \q e mu ɲaxankataxi alɔ booree. \b \q \v 6 Yɛtɛ igboɲa findixi xunmase nan na e bɛ, \q e mixi tɔɔrɔma lɔxɔ yo lɔxɔ. \q \v 7 E e ya tima se birin na, \q e waxɔnfe bara dangi a i. \q \v 8 E yoma mixi ma, \q e fe ɲaaxi ɲanigema yɛtɛ igboɲa kui. \q \v 9 E Ala fe maberema, e dɛ mu dikima sese falafe ra duniɲa ma. \b \q \v 10 Na nan a ra, Ala xa ɲama a xun tima e ra, \q e la e xa wɔyɛnyie ra. \q \v 11 E naxɛ, «Ala tan won ɲɛrɛ ki kolonma di? \q Fahaamui mundun na a bɛ?» \q \v 12 Mixi ɲaaxie na na ki nɛ. \q E bɔɲɛ saxi naafuli yiriwafe kui. \b \q \v 13 N ɲɔxɔ a ma, «N nan n bɔɲɛ rasɛniyɛnxi nɛ fu. \q N gbilenfe fe kobie fɔxɔ ra, na mu fanxi n bɛ. \q \v 14 N ɲaxankataxi tɛmui birin, \q lɔxɔ yo lɔxɔ nde sama n ma kote xun.» \q \v 15 Xa n sa na mɔɔli fala nu, \q n bara yanfanteya raba i xa die ra nu. \b \q \v 16 Awa, n naxa fahaamui fen yi fe ma. \q Na nu xɔrɔxɔ n bɛ, \q \v 17 han n so lɔxɔɛ Ala xa hɔrɔmɔlingira kui, \q n fa a maɲɔxun fe naxan fe kobi rabae lima. \q \v 18 I e tima kira salaxunxi nan xɔn ma, \q i fa e xun nakana. \q \v 19 E xa fe ɲɔnma kerenyi nan na, fe magaaxuxi e xaninma nɛ. \q \v 20 Marigi, alɔ xiye dangima ki naxɛ mixi xunu tɛmui, \q i na keli, e fan xa fe bama i ya i na ki nɛ. \b \q \v 21 N bɔɲɛ to nu maɲaaxuma, \q a nu luxi nɛ n bɛ alɔ tanbɛ nan n sɔxɔma. \q \v 22 Daxui nan nu n na, n mu nu sese fahaamuxi. \q N nu luxi nɛ alɔ xuruse xaxilitare i ya i. \q \v 23 Kɔnɔ han ya n na i sɛɛti ma, \q n yirefanyi bɛlɛxɛ suxuxi i yi ra. \q \v 24 I n naɲɛrɛma i xa marasi ra, \q i man n nasɛnɛma nɛ i xa nɔrɛ kui. \q \v 25 Nde gbɛtɛ na n yi ra koore ma? \q Ba i tan na, sese gbɛtɛ xɔli mu n ma yi duniɲa ma. \q \v 26 N fate nun n xaxili taganma nɛ, \q kɔnɔ Ala n bɔɲɛ sama nɛ abadan. \q \v 27 Naxee e makuyama i ra, bɔnɔ mixi nan e ra. \q I mixie dɛ balanma, naxee birin i finsiriwalima. \q \v 28 Kɔnɔ n ma hɛɛri findixi n masofe nan na Ala ra. \q N bara Marigi Alatala sugandi n xun taxude ra, \q alako n xa i xa wali fanyie birin masen duniɲa bɛ. \c 74 \s1 Ala xa hɔrɔmɔlingira kanaxi xa fe \s2 Ala maxandi \d Asafi xa lɔnni bɛɛti \q \v 1 Ala, munfe ra i muxu rabɛɲinxi kerenyi ra? \q Munfe ra i xa xɔnɛ turuma i xa ɲama xili ma i naxan nabalofe? \q \v 2 I xa ratu i xa ɲama ma i naxan xun saraxi, \q i kɛ fima naxan ma, \q i sabatixi naxan ya ma Siyon geya ma. \q \v 3 I xa a yire mato a yaxuie naxan kanaxi, \q i xa i xa hɔrɔmɔbanxi to e naxan kasaraxi. \q \v 4 I yaxuie bara e xui ite i xa naralan banxi kui, \q e bara e xa fɛlɛkie rate naa. \q \v 5 E nu luxi alɔ beera kanyi naxee fɔtɔnyi sɛgɛma. \q \v 6 E bara hɔrɔmɔlingira xunmasee kana beera nun dɛrɛmae ra, \q \v 7 e naa gan tɛ ra. \q E bara na yire mabere i xili sabatixi dɛnnaxɛ. \q \v 8 E nu a falama nɛ e bɔɲɛ ma, «Won xa e sɔntɔ!» \q E bara Ala xa batudee birin gan. \b \q \v 9 I xa kaabanakoe mu toma, \q namiɲɔnmɛe fan mu na muxu ya ma kɔrɛ. \q Muxu mu a kolon yi fe buma han tɛmui mundun. \q \v 10 Ee Ala, yaxui mayele tima han tɛmui mundun? \q Danyi mu na e xa konbie ma? \q \v 11 Munfe ra i mu i sɛnbɛ magaaxuxi masen e bɛ? \q I xa keli, i xa e sɔntɔ! \b \q \v 12 Kabi tɛmui xɔnkuye, Ala nan na n ma mangɛ ra, \q a tan naxan findixi xunnakeli saabui ra duniɲa ma. \q \v 13 I tan nan baa ibɔɔ i sɛnbɛ ra, \q i daalise magaaxuxie xunyie ibutuxun naa. \q \v 14 I tan nan e xunyie ibutuxun, \q i e fi donse ra wulai subee ma. \q \v 15 I tan nan dulonyie nun xuree rabɔɔ, \q i tan nan dabonyie raxɔri, \q naxee mu darixi xɔri ra. \q \v 16 Yanyi nun kɔɛ findixi i gbe nan na, \q kike nun soge, i tan nan e daaxi. \q \v 17 I tan nan bɔxie naaninyie birin saxi. \q I tan nan sogofure nun ɲɛmɛ daa. \b \q \v 18 I xa ratu a ma a muxu yaxuie na i tan Alatala nan maberefe, \q ɲama xaxilitare na i xili bɛxufe! \q \v 19 Yandi, i naxa i xa ɲama xanuxi rabolo \q alɔ ganbɛ di raboloma sɛgɛ yi ra ki naxɛ. \q I naxa nɛɛmu i xa misikiinɛe ma. \q \v 20 I xa i ɲɔxɔ sa i xa saatɛ ma, \q barima fe kobie bara gbo yi bɔxi ma \q han a bara dangi a i. \q \v 21 I naxa tɔɔrɔmixie lu e xa yaagi kui. \q Misikiinɛe nun setaree xa i xili matɔxɔ. \q \v 22 Ala, i xa keli i xili xunmafalafe ra. \q I xa ratu xaxilitare xa mabere ma. \q \v 23 I naxa nɛɛmu i yaxuie xa wɔyɛnyie ma, \q i naxa nɛɛmu i gerefae xa sɔnxɔɛ ma naxan mu ɲɔnma. \c 75 \s1 Ala xa kiiti \s2 Ala matɔxɔɛ \d Asafi xa bɛɛti bɛɛtibae mangɛ bɛ. A xa ba alɔ bɛɛti naxan xili «I naxa kasarɛ ti.» \q \v 1 Muxu Marigi Ala, muxu bara i matɔxɔ. \q Matɔxɔɛ na i bɛ, i tan naxan na muxu sɛɛti ma, \q i tan naxan xa kaabanakoe falama yire birin. \b \q \v 2 I naxɛ, «N ma waxati sugandixi na a li, \q n tan nan kiiti sama tinxinyi ra. \q \v 3 Duniɲa nun a xa mixie fama xunude, \q kɔnɔ n tan nan a kinkie sɛnbɛ soma. \q \v 4 N a falama yɛtɛ igboe nun mixi kobie bɛ, \q ‹Wo naxa wo yɛtɛ igbo, wo naxa wo xunyi ite. \q \v 5 Wo naxa wo xunyi ite koore ma, \q wo ba yɛtɛ igboɲa wɔyɛnyi falafe ra.›» \b \q \v 6 Wo xa a kolon xunnakeli mu kelima sogetede, \q a mu kelima sogegorode, a mu kelima gbengberenyi ma. \q \v 7 Ala nan kiiti sama, a mixi nde xa fe ragoro, a mixi nde xa fe ite. \q \v 8 Tɔnbili nde na Alatala xɔnyɛ, \q wɛni xaaɲɛ rafalaxi na naxan kui. \q A na soma duniɲa mixi ɲaaxie nan yi, e a min han a ɲɔn. \q \v 9 N na masenyi tima tɛmui birin, \q n Yaxuba Marigi Ala matɔxɔma bɛɛti ra. \b \q \v 10 «N mixi ɲaaxie xa yɛtɛ igboɲa xun nakanama nɛ, \q n tinxintɔɛe xun nakeli.» \c 76 \s1 Ala xa xunnakeli \s2 Ala matɔxɔɛ \d Asafi xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. A xa ba kɔra xui ra. \q \v 1 Ala kolonxi Yudaya bɔxi ma, a xili gbo Isirayila. \q \v 2 A xɔnyi na Salamu, a xa banxi na Siyon. \q \v 3 A geresosee alɔ xalie, wure lefae, nun santidɛgɛmae kana mɛnni nɛ. \b \q \v 4 I xa nɔrɛ gbo alɔ koyinma, \q naxan gbilen kelife geyae ma, subee wuya dɛnnaxɛ. \q \v 5 I bara nɔ sɛnbɛmae ra, naxee mu xunuma sɔnɔn, \q naxee mu nɔ gere tide i kanke. \q \v 6 I tan Yaxuba Marigi Ala to keli e xili ma, \q e xa soe ragie nun e xa soe naxa halaki. \q \v 7 I magaaxu! I xa xɔnɛ kui, nde suusama i ya ra? \q \v 8 I to kiiti sa koore ma, duniɲa naxa sabari gaaxui kui. \q \v 9 I xa kiiti naxa tɔɔrɔmixie rakisi. \q \v 10 I xa xɔnɛ ibunadama mabiri findixi i matɔxɔɛ nan na. \q I xa bɔɲɛte luxi nɛ alɔ bɛlɛti i i tagi ixirima naxan na gere kui. \b \q \v 11 Wo xa wo xa daakan nakamali wo Marigi Alatala bɛ, \q wo xa fa sɛrɛxɛe ra a xɔn ma, \q wo tan naxee birin a rabilinxi. \q \v 12 A tan nan ɲɛngi bama sɛnbɛmae fate i, \q a magaaxu duniɲa mangɛe bɛ. \c 77 \s1 Ala xa maratangɛ mu masarama \s2 Ala maxandi \d Asafi xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ Yedutun bɛ \q \v 1 N nan n xui ratefe Ala nan ma. \q A a tuli matima nɛ n xui ra. \q \v 2 Lɔxɔ xɔrɔxɔɛe na fa n ma, n nan n Marigi xilima nɛ. \q Kɔɛ ra, n nan n bɛlɛxɛ itala a bɛ, kɔnɔ n mu madundui sɔtɔma. \q \v 3 N nan n natu Ala ma, n wa n bɔɲɛ ma. \q N nan n maɲɔxun a ma, limaniya ba n yi. \b \q \v 4 I mu tinma n xa xi. \q N xaxili ifuxi, ɲan n mu nɔma wɔyɛnde. \q \v 5 N nan n maɲɔxunma waxati dangixie ma. \q \v 6 N nan n natuma nee ma n ma bɛɛtie saabui ra. \q N nan n yɛtɛ maxɔrin, \q \v 7 «N Marigi mɛɛma nɛ ibunadama ra abadan? \q A mu hinnɛma mixie ra sɔnɔn? \q \v 8 Danyi na a xa fanyi ma? \q A tondima a xa laayidie kamalide? \q \v 9 A bara nɛɛmu a xa hinnɛ ma? \q A xa xɔnɛ bara nɔ a xa kinikini ra? \q \v 10 N ma tɔɔrɛ kui a luma n bɛ \q alɔ Ala Xili Xungbe Kanyi na masarafe.» \b \q \v 11 A lanma n xa ratu Alatala xa walie ma, \q a xa kaabanakoe a naxee rabaxi tɛmui dangixi. \q \v 12 N nan n xaxili rasigama nɛ i xa kɛwali birin ma, \q n nan n maɲɔxunma nɛ i xa walie ma. \q \v 13 Ala, i xa kira sɛniyɛn. \q Ala gbɛtɛ mu na, i maniyɛ mu na! \q \v 14 I tan Ala nan kaabanakoe rabama, \q i fe magaaxuxie masen ɲamanɛe tagi. \q \v 15 I i xa ɲama xun saraxi i sɛnbɛ nan na, \q Yaxuba nun Yusufu xa mamadie. \b \q \v 16 Ala, baa xungbe to i to, \q a dulonyi naxa sɛrɛn. \q \v 17 Nuxuie naxa ye gbegbe ragoro, \q galanyi naxa bula koore ma, \q seyamakɔnyie naxa lu alɔ tanbɛ wolixie. \q \v 18 I xa sarinyi xui naxa bula, \q seyamakɔnyi naxa duniɲa iyalan, \q bɔxi naxa a imaxa, a sɛrɛn. \q \v 19 I naxa kira rabɔɔ baa ma, \q i dangi ye xungbe tagi, kɔnɔ i fɔxi mu to. \q \v 20 I naxa i xa ɲama raɲɛrɛ alɔ xuruse gɔɔrɛ \q Annabi Munsa nun Haruna saabui ra. \c 78 \s1 Ala nun Isirayila \s2 Ala matɔxɔɛ \d \v 1 Asafi xa lɔnni bɛɛti \q N ma ɲama, wo wo tuli mati n ma xaranyi ra, \q wo wo, tuli mati n ma masenyi ra. \q \v 2 N misaali nde falama wo bɛ, \q n fe dangixie madɔxɔ, \q \v 3 muxu fe naxee mɛ, muxu fe naxee kolon, \q muxu babae saabui ra. \q \v 4 Muxu mu nee nɔxunma e bɔnsɔɛe ma, \q muxu Alatala xa matɔxɔɛ falama nɛ e xanbiratie bɛ, \q muxu a sɛnbɛ nun a xa kaabanakoe masenma nɛ e bɛ. \b \q \v 5 Ala bara yaamarie masen Yaxuba bɛ, \q a sɛriyɛ sa Isirayila bɔxi kui, \q a won benbae yamari e xa na masen e xa die bɛ, \q \v 6 alako di naxee fama tina, nee xa nɔ a kolonde, \q e fan xa a masen e gbe die bɛ e fama naxee baride. \q \v 7 Na kui e fama e xa lanlanteya sade Ala ma, \q e mu nɛɛmuma a xa wali xungbee ma, \q e e ɲɔxɔ sama nɛ a xa yaamarie xɔn ma. \q \v 8 E mu luma alɔ e benbae, \q naxee tuli xɔrɔxɔ, \q naxee findi matandilae ra, \q naxee tun mu rabɛxi, \q naxee xaxili mu tixi Ala keren na. \b \q \v 9 Efiramikae xali kanyie naxa e kobe so gere ra, \q \v 10 e mu Ala xa saatɛ rakamali, \q e mu bira a xa sɛriyɛ fɔxɔ ra. \q \v 11 E naxa nɛɛmu a xa wali magaaxuxie ra, \q a nun a xa kaabanakoe ra a naxee masen e bɛ. \q \v 12 A kaabanako raba nɛ e benbae ya xɔri Misira, Sowan fiili ma. \q \v 13 A naxa baa ibɔɔ, a e ragiri, \q a ye rati alɔ bilixi. \q \v 14 A naxa e raɲɛrɛ nuxui saabui ra yanyi ra, \q a naxa e raɲɛrɛ tɛ yanbɛ ra kɔɛ ra. \q \v 15 A naxa fanye ibɔɔ gbengberenyi ma, \q a ye gbegbe ramini na kui alɔ dabonyi. \q \v 16 A naxa ye ramini gɛmɛ longori ra, a lu alɔ xure. \b \q \v 17 Kɔnɔ e mu gbilen e xa yunubi rabafe fɔxɔ ra, \q e fa Ala matandi gbengberenyi ma. \q \v 18 E naxa Ala mato donsee maxɔrinfe ra. \q \v 19 E naxa Ala mabere a falafe ra, \q «Ala nɔma won nabalode yi gbengberenyi kui? \q \v 20 A bara ye ramini fanye kui, \q kɔnɔ a nɔma taami fan fide e ma?» \b \q \v 21 Ala to na mɛ, a naxa xɔnɔ ki fanyi ra, \q a fa tɛ radɛxɛ Yaxuba xa ɲama xili ma, \q a fa xɔnɔ Isirayila ɲama ma, \q \v 22 barima e mu nu laxi Ala ra, \q e mu e xaxili tixi a xa kisi ra. \q \v 23 Na kui Ala naxa yaamari fi koore naadɛe xa rabi, \q \v 24 «mana» xa goro e ma baloe ra, \q naxan findi koore taami ra. \q \v 25 Birin naxa na sɛnbɛmae xa taami don, e fa wasa na ra. \q \v 26 Ala naxa foye rafa keli sogetede biri, \q a foye rafa a sɛnbɛ ra keli yirefanyi ma, \q \v 27 naxan a niya xɔnie xa goro e ma \q a gbegbe ra alɔ xube nun baa dɛ mɛyɛnyi. \q \v 28 A naxa e gbegbe rayolon e yonkinde tagi, \q e xa kiri banxie rabilinyi ma. \q \v 29 E naxa na don han e wasa. \q Ala nu bara e hayi li. \b \q \v 30 Kɔnɔ hali e to nu bara donse sɔtɔ, \q a mu bu \v 31 Ala xa xɔnɛ man naxa goro e ma, \q a Isirayila sɛnbɛmae nun e fonike faxa. \q \v 32 Hali na birin to raba, ɲama mu tin gbilende e xa yunubie fɔxɔ ra. \q E mu la Ala xa kaabanakoe ra. \q \v 33 Na kui a naxa e lu e xa fuyante kui, \q han e xa fe naxa raɲɔn gaaxui kui. \q \v 34 Fo faxɛ na dutun e ma, \q e fa so Ala fenfe, \q e e yɛtɛ ragbilen a ma, \q \v 35 e e ratu a Ala nan e sɛnbɛ ra, \q a Ala Xili Xungbe Kanyi nan e rakisima ra. \q \v 36 Kɔnɔ e nu wama a madaxufe e xa wɔyɛnyie nan na, \q e wule fala a bɛ e dɛ ra. \q \v 37 A xa fe mu nu na e bɔɲɛ ma, \q e mu nu birama a xa saatɛ fɔxɔ ra. \b \q \v 38 Kɔnɔ Ala to findi hinnɛnte ra, \q a naxa e xa yunubie xafari, a e ɲaxankatafe lu naa. \q A naxa diɲɛ e ma sanya wuyaxi, \q a mu tin a xa xɔnɛ birin xa mini. \q \v 39 A nu a kolon a bɛndɛ nan tun lanxi e ma, \q e ɲɛngi na dan, a mu gbilen sɔnɔn. \b \q \v 40 Sanmaya yeri e murutama a ma gbengberenyi ma, \q sanmaya yeri e a raxɔnɔma na yire maxare ma? \q \v 41 E nu luma Ala mato ra, \q e nu ti Isirayila xa Sɛniyɛntɔɛ kanke. \q \v 42 E mu e ratu a sɛnbɛ ma. \q E nɛɛmu a ma a e rakisi e gerefae ma tɛmui naxɛ. \q \v 43 E nɛɛmu a xa tɔnxumae ma a naxee masen Misira bɔxi ma. \q E nɛɛmu a xa kaabanakoe ma a naxee raba Sowan fiili ma. \q \v 44 A naxa e xa Nili xure nun a salonyie findi wuli ra \q han e mu nɔ na ye minde. \q \v 45 A naxa xɛɛrie radin e ma e halakife ra. \q A naxa lanxansarimae malan mɛnni e kasarafe ra. \q \v 46 A naxa tugumie radin e xa xɛe ma, \q katoe naxa xɛ bogi don gbiki. \q \v 47 A naxa e xa wɛni sansie kana balabalanyi ra, \q a naxa e xa sikomoro bilie tuxunsan tunɛ xinbeli ra. \q \v 48 Balabalanyi naxa e xa xurusee faxa, \q galanyi naxa e xa gɔɔrɛe sɔntɔ. \q \v 49 A naxa a xa xɔnɛ xɔrɔxɔɛ ramini e ma, \q a bɔɲɛ naxa te e ma, \q han a naxa malekɛ kasaratie ragoro e xili ma. \q \v 50 A naxa a xa xɔnɛ fulun e ma, \q a mu e nii ratanga faxɛ ma, a fe xɔrɔxɔɛe radin e ma. \q \v 51 A naxa Misira di singe birin faxa, \q e Hami bɔnsɔɛe fonike birin faxa. \b \q \v 52 Na nan a ra a naxa a xa ɲama ramini alɔ yɛxɛɛ gɔɔrɛ, \q a naxa e raɲɛrɛ alɔ xurusee gbengberenyi ma. \q \v 53 A naxa e xanin bɔɲɛsa kui gaaxui yo mu e sɔtɔ, \q kɔnɔ a naxa e yaxuie madula baa ma. \q \v 54 Na ki, a naxa e xanin a xa bɔxi sɛniyɛnxi ma, \q a xa geya a naxan sɔtɔ a sɛnbɛ ra. \q \v 55 A naxa bɔnsɔɛe keri e ya ra, \q a fa na bɔxie itaxun Isirayila bɔnsɔɛe ma kɛ ra, \q a mɛnni findi e sabatide ra. \b \q \v 56 Kɔnɔ e man naxa geregiri Ala Xili Xungbe Kanyi ma, \q e tondi a xa yaamarie rabatude. \q \v 57 E naxa e makuya Ala ra, \q e findi yanfante ra alɔ e benbae a rabaxi ki naxɛ, \q e lu alɔ xali kanaxi. \q \v 58 E naxa a raxɔnɔ e xa kuye batudee ra, \q e a ratɔɔnɛ e xa wuri masolixie ra. \q \v 59 Ala to na fe mɛ, a naxa xɔnɔ ki fanyi, a Isirayila rabolo. \q \v 60 A naxa a xa lingira rabɛɲin Silo, a nu naxan tixi mixie tagi. \q \v 61 A naxa a xa saatɛ kankira lu yaxui sagoe, \q e kankan a xa nɔrɛ xa tɔnxuma ma. \q \v 62 A to xɔnɔ a xa ɲama Isirayila ma, \q a naxa a niya e xa sɔntɔ santidɛgɛma ra. \q \v 63 E xa fonikee naxa gan tɛ ra, \q e xa ginɛdimɛdie mu matɔxɔɛ sɔtɔ, \q \v 64 e xa sɛrɛxɛdubɛe naxa faxa santidɛgɛma ra, \q e xa kaaɲɛ ginɛe fan mu wa. \b \q \v 65 Marigi naxa keli \q alɔ mixi naxan kelixi xi xɔli ma, \q alɔ sɔɔri naxan nɔma a xa siisi ra. \q \v 66 A naxa a yaxuie bɔnbɔ, \q a e lu yaagi kui naxan mu ɲɔnma. \q \v 67 A naxa Yusufu bɔnsɔɛ rabɛɲin, \q a tondi Efirami bɔnsɔɛ sugandide. \q \v 68 A naxa Yuda bɔnsɔɛ sugandi, \q a nun Siyon geya naxan nu rafanxi a ma. \q \v 69 A naxa a xa hɔrɔmɔlingira ti alɔ yire itexi, \q alɔ a duniɲa tixi ki naxɛ, a xa bu xɔnkuye ra. \q \v 70 A naxa a xa konyi Dawuda sugandi, a a tongo gɔɔrɛ ya ma, \q \v 71 a nu mɛɛnife yɛxɛɛ ma dɛnnaxɛ, \q alako a xa mɛɛni Ala xa ɲama ma, \q naxan findixi Yaxuba bɔnsɔɛ Isirayila ra. \q \v 72 Dawuda naxa mɛɛni e ma a bɔɲɛ fiixɛ ra, \q a e masuxu xaxilimaya ra. \c 79 \s1 Ala gbeɲɔxɔfe \s2 Ala maxandi \d \v 1 Asafi xa bɛɛti \q Ala, sie bara so i xa bɔxi kui, \q e i xa hɔrɔmɔlingira findi yire sɛniyɛntare ra, \q e Darisalamu kana. \q \v 2 E bara i xa konyie furee findi xɔnie xa baloe ra, \q e bara i xanuntenyie so wulai sube yi ra. \q \v 3 E bara e sɔntɔ Darisalamu rabilinyi, e mu ragata. \q \v 4 Si naxee na muxu rabilinyi e muxu konbima, \q e yoma muxu ma. \b \q \v 5 Alatala, i xɔnɔma nɛ muxu ma abadan? \q I xa tɔɔnɛ danma mun tɛmui? \q \v 6 I xa xɔnɔ ɲamanɛe ma naxee mu i kolon, \q i xa xɔnɔ mangɛyae ma naxee mu i batuma, \q \v 7 barima e bara Isirayila xun nakana, \q e bara a xa lingira rabira. \q \v 8 I naxa ratu muxu xa yunubi dangixie ma. \q I xa hinnɛ muxu ra mafuren, \q barima sɛnbɛ yo mu na muxu bɛ sɔnɔn. \q \v 9 Kafu muxu ma, muxu rakisima Ala, \q i xili xa nɔrɛ xa fe ra. \q I xa muxu rakisi, \q i xa muxu xa yunubie xafari i xili xa fe ra. \q \v 10 Munfe ra ɲamanɛe a falama, \q «E Marigi Ala na minden?» \q E xa a kolon i fama i xa konyie wuli gbeɲɔxɔde muxu ya xɔri. \q \v 11 I xa i tuli mati geelimanie wa xui ra, \q i sɛnbɛ xa nee rakisi naxee xa kiitisae wama e faxafe. \q \v 12 N Marigi, i xa sare dɔxɔ solofere ragbilen na sie ma, \q naxee bara i bɛxu. \q \v 13 Na kui, muxu tan i xa ɲama fan fama nɛ i batude, \q muxu tan i xa xurusee fama nɛ i xa matɔxɔɛ masende muxu bɔnsɔɛ bɛ abadan. \c 80 \s1 Ala mɛɛnife a xa sansie ma \s2 Ala maxandi \d Asafi xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. A xa ba alɔ bɛɛti naxan xili «Fuge tofanyie alɔ Ala xa saatɛ.» \q \v 1 Isirayila kantama, i i tuli mati n na, \q i tan naxan Yusufu bɔnsɔɛ raɲɛrɛma alɔ xuruse gɔɔrɛ. \q I xa i xa nɔrɛ masen, \q i tan naxan magoroxi malekɛ masolixie tagi. \q \v 2 I sɛnbɛ ramini Efirami, Bunyamin, nun Manasi bɔnsɔɛ ya i, \q i xa muxu rakisi. \q \v 3 Ala, i xa muxu ragbilen, \q i xa hinnɛ muxu ra alako muxu xa kisi sɔtɔ. \b \q \v 4 Mangɛ Ala, i tondima i xa ɲama xa maxandi suxude \q i xa xɔnɛ xa fe ra han mun tɛmui? \q \v 5 I e rabaloma e yaye ra, \q i e yaye fima e ma minse ra han mun tɛmui? \q \v 6 I bara lantareya raso muxu nun muxu dɔxɔbooree tagi, \q e yoma muxu ma. \q \v 7 Mangɛ Ala, i xa muxu ragbilen, \q i xa hinnɛ muxu ra alako muxu xa kisi sɔtɔ. \b \q \v 8 I wɛni bili nde tala nɛ Misira naxan findixi i xa ɲama ra. \q I naxa sie ndee keri yire nde, i fa a tan si naa. \q \v 9 I to na yire yailan a bɛ, \q a naxa a sankee masɔrɔn, a bɔxi rafe. \q \v 10 Geyae naxa lu a xa niini bun ma, \q a salonyie nu xungbo alɔ sɛdiri wurie. \q \v 11 A salonyie nu kuya ra han e baa nun xure dɛ li. \q \v 12 Kɔnɔ i tan bara a xa tɛtɛ kana, \q dangi mixie fa a bogi ba. \q \v 13 Wulai xɔsɛe naa yegelenma, \q buurunyi subee fan baloma a bogie ra. Munfe ra? \b \q \v 14 Mangɛ Ala yandi, i xa gbilen fa ra, \q i ya ragoro muxu ma keli koore, \q i muxu mato, kinikini na wɛni bili ma, \q \v 15 i naxan si i yɛtɛ bɛ i bɛlɛxɛ ra. \q \v 16 Yakɔsi a bara gan, a sɛgɛ i xa xɔnɛ saabui ra. \q \v 17 I bɛlɛxɛ xa lu Adama xa Di ma, naxan na i yirefanyi ma, \q i naxan xun nakelixi. \q \v 18 Muxu mu muxu makuyama i ra sɔnɔn. \q I xa kisi fi muxu ma alako muxu man xa i batu. \q \v 19 Mangɛ Ala, i xa muxu ragbilen, \q i xa hinnɛ muxu ra alako muxu xa kisi sɔtɔ. \c 81 \s1 Tuli matife Ala ma \s2 Ala maxandi \d Asafi xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. A xa ba maxase luuti daaxi xui ra. \q \v 1 Wo xa sɛɛwa xui rate Ala ma, \q naxan findixi won sɛnbɛ ra. \q Wo wo xui rasiga Yaxuba Marigi Ala ma. \q \v 2 Wo xa bɛɛti ba maxase nun kɔra xui ra. \q \v 3 Wo xa feri fe kike nɛɛnɛ te tɛmui, \q won ma sali lɔxɔɛ na a ra. \q \v 4 Na findixi Ala xa sɛriyɛ nan na Isirayila bɛ, \q Yaxuba Marigi Ala xa yaamari na a ra. \q \v 5 Yaamari na a ra Ala naxan so Yusufu bɔnsɔɛ yi ra, \q a to mini Misira bɔxi xili ma. \b \q N naxa xui nde mɛ n mu naxan kolon, a naxɛ, \q \v 6 «N bara kote ba e xun ma, \q n bara debe binye ba e bɛlɛxɛe. \q \v 7 Wo to n xili wo xa ɲaxankatɛ kui, \q n naxa wo rakisi, n naxa wo yaabi kelife sesarinyi yire, \q n naxa wo mato Meriba ye yire. \q \v 8 N ma ɲama Isirayila, wo wo tuli mati n ma marasi ra. \q \v 9 Wo naxa Ala gbɛtɛ batu, \q wo naxa wo xinbi sin Ala gbɛtɛ ma. \q \v 10 N tan nan na wo Marigi Ala ra, \q naxan wo ramini Misira bɔxi ra. \q Wo wo dɛ rabi a belebele ra, n a rafema nɛ.» \b \q \v 11 «Kɔnɔ n ma ɲama mu a tuli matixi n na, \q Isirayila mu n xui ratinmɛ. \q \v 12 Na kui n naxa e lu e xa bɔɲɛ xɔrɔxɔya kui, \q e xa ɲɛrɛ e yɛtɛ xaxili ma. \q \v 13 Xa a sa li nu n ma ɲama naxa a tuli mati n na, \q xa Isirayila sa tin n ma kira ra nu, \q \v 14 n fama nɛ a yaxui birin nayaagide keren na, \q n e ragoro tɛmui birin. \q \v 15 Alatala yaxuie fama gaaxude a ya ra, e halaki abadan. \q \v 16 Kɔnɔ n wo tan baloma nɛ donse fanyi ra, \q n kumi raminima nɛ gɛmɛ kui wo bɛ.» \c 82 \s1 Ala xa kiiti a xa sɛnbɛmae bɛ \s2 Ala matɔxɔɛ \d \v 1 Asafi xa bɛɛti \q Ala tixi a xa malanyi ya ra, \q a kiiti safe koore sɛnbɛmae ya ma. \q \v 2 «Wo kiiti sama kobiɲa ra han mun tɛmui? \q Wo nɔndi fima mixi ɲaaxie ma munfe ra? \q \v 3 Wo xa misikiinɛe nun kiridie xa kiiti sa sɛriyɛ ki ma. \q Wo xa setaree nun fuxarilae ratanga kiiti ɲaaxi ma. \q \v 4 Wo xa setaree nun tɔɔrɔmixie rakisi. \q Wo xa e ba mixi kobie bɛlɛxɛe i.» \b \q \v 5 Kɔnɔ e mu fahaamui sɔtɔ na fefe ma. \q E e ɲɛrɛma dimi nan kui tun. \q Duniɲa sanbunyi birin sɛrɛnma. \q \v 6 N a fala nɛ, «Koore sɛnbɛmae nan wo ra, \q Ala Xili Xungbe Kanyi xa die nan wo birin na, \q \v 7 kɔnɔ wo faxama nɛ alɔ adamadie, \q wo birama nɛ alɔ duniɲa mangɛe.» \b \q \v 8 I tan Ala, keli, i xa duniɲa makiiti, \q barima i tan nan gbe na sie birin na. \c 83 \s1 Isirayila yaxuie \s2 Ala maxandi \d Asafi xa bɛɛti \q \v 1 Ee Ala, i naxa i sabari! \q Ala, i naxa lu dundui kui, \q \v 2 barima i yaxuie mu e raxaraxi, \q i xɔnmae bara e xunyie ikeli. \q \v 3 E na yanfɛ xɔrɔxɔɛ maxirife i xa ɲama xili ma, \q e na e boore bɔɲɛ ratefe i xanuntenyie xili ma. \q \v 4 E naxɛ, «Won xa e xili ɲɔn sie ya ma, \q alako birin xa nɛɛmu Isirayila xili ma.» \q \v 5 E bara lan e boore ma i xili ma. \q \v 6 Edonkae, Sumayila bɔnsɔɛ, Mowabakae, Hagarikae, \q \v 7 Gebalakae, Amonikae, Amalɛkikae, \q Filisitakae, Tirekae, \q \v 8 nun Asiriyakae birin bara kafu Loti bɔnsɔɛ ma. \b \q \v 9 I xa e bɔnbɔ alɔ i a raba Madiyankae ra ki naxɛ. \q I xa e bɔnbɔ alɔ i a raba mangɛ Yabini na ki naxɛ, \q a nun a xa sɔɔri mangɛ Sisera ra ki naxɛ Kison xure yire. \q \v 10 E sɔntɔ nɛ Endori, \q e fure naxa lu bɔxi ma, e mu ragata. \q \v 11 I xa fe xɔrɔxɔɛ raba e xa kuntigie ra, \q alɔ i raba Orebi nun Seebi ra ki naxɛ. \q E xa yareratie xa lu alɔ Sɛba nun Salamuna, naxee a fala, \q \v 12 «Won xa Ala xa ɲama xa bɔxi findi won gbe ra.» \q \v 13 N Marigi Ala, i xa na mixie lu alɔ sɛxɛ, foye naxan xaninma. \q \v 14 I xa e xun nakana alɔ tɛ fɔtɔnyi ganma ki naxɛ geyae fari. \q \v 15 I xa bira e fɔxɔ ra xɔnɛ kui alɔ turunnaadɛ magaaxuxi. \q \v 16 Marigi, i xa e rayaagi alako e xa gbilen i ma. \q \v 17 Yaagi nun gaaxui xa lu e bɔɲɛ ma, \q i xa e bɔnsɔɛ raɲɔn abadan. \q \v 18 E xa a kolon a i tan nan xili Alatala, \q a Ala Xili Xungbe Kanyi na i tan nan na duniɲa xun na. \c 84 \s1 Sigafe ra salide xungbe \s2 Ala matɔxɔɛ \d Kora xa die xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. A xa ba maxase luuti daaxi xui ra. \q \v 1 Mangɛ Alatala, i xa lingira tofan! \q \v 2 N wama sofe i xa tɛtɛ kui n bɔɲɛ birin na. \q Na waxɔnyi minima n dɛ i i tan Ala nan bɛ, i tan naxan ɲiɲɛ a ra. \q \v 3 Hali xɔni xunxurie alɔ turunna nun debelinyi \q e tɛɛ sama i xa sɛrɛxɛbade sɛɛti ma e xa die luma dɛnnaxɛ. \q I tan Alatala Sɛnbɛma, n ma Mangɛ nun n Marigi, \q \v 4 sɛɛwɛ na mixie bɛ, naxee sabatixi i xa banxi kui. \q E luma i matɔxɔ ra dɛnnaxɛ abadan. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 5 Sɛɛwɛ na mixie bɛ naxee sɛnbɛ lanxi i tan Ala ma, \q naxee kira suxuxi sigafe ra salide xungbe. \q \v 6 E Baka gulunba igirima tɛmui naxɛ, \q e ye dulonyie to nɛ, tunɛ ye gbegbe bara naa rafe. \q \v 7 E keli yire fanyi nde, e siga yire fanyi gbɛtɛ. \q E na birin to nɛ kira xɔn sigafe ra Ala yire \q e e yɛtɛ masen a bɛ dɛnnaxɛ. \q \v 8 N Marigi Alatala Sɛnbɛma, n ma dubɛ suxu! \q Yaxuba Marigi Ala, i n ma maxandi ramɛ. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 9 Ala, hinnɛ i xa mixi sugandixi ra \q naxan findixi muxu xa wure lefa ra. \b \q \v 10 Xi keren nadangife i xa banxi kui, \q na ɲɔxun dangife xi wulu wulu ra yire gbɛtɛ. \q N lufe i xa banxi dɛ ra, na fan lufe ra tinxintaree xɔnyi, \q \v 11 barima Ala Xungbe findixi won ma kantari nan na, \q a hinnɛ nun binyɛ fima nɛ won ma. \q A mu tondima tinxintaree kide hɛɛri ra. \q \v 12 Marigi Sɛnbɛma, hɛɛri na mixi bɛ naxan a yɛtɛ taxuma i ra. \c 85 \s1 Ala xa hinnɛ \s2 Ala maxandi \d Kora xa die xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ \q \v 1 Marigi, i xanunteya masenma i xa ɲama bɛ, \q i Yaxuba bɔnsɔɛ xun nakelima. \q \v 2 I diɲɛma i xa ɲama xa fe ɲaaxie ma, \q i a xa yunubie birin xafarima. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 3 I i xa xɔnɛ ragbilenma a fɔxɔ ra, \q i diɲɛma a ma. \b \q \v 4 Ala, i man xa muxu rakisi, i man xa hinnɛ muxu ra. \q \v 5 I xɔnɔma nɛ muxu ma abadan? \q Na xɔnɛ mu bama muxu xa yi waxati kui? \q \v 6 I mu nɔma diɲɛde mu ma, \q i xa ɲama xa kisi, e xa sɛɛwa? \q \v 7 Alatala, i xa dugutɛgɛɲa masen muxu bɛ, i xa muxu rakisi. \b \q \v 8 N nan n tuli matima nɛ n Marigi Ala xa masenyi ra, \q barima a bɔɲɛsa nan fima a xa ɲama tinxinxi ma. \q Ala xa e mali gbilenfe ra e xa daxuɲa ma. \q \v 9 A kisi yati yati nan fima mixie ma naxee gaaxuma a ya ra, \q alako a xa nɔrɛ xa sabati won ma bɔxi kui. \b \q \v 10 Dugutɛgɛɲa nun nɔndi na yire keren. \q Tinxinyi nun bɔɲɛsa ɲɛrɛma kira keren xɔn. \q \v 11 Nɔndi kelima lanbanyi ma, \q tinxinyi kelima koore ma. \q \v 12 Alatala hɛri fima nɛ won ma, \q alako won ma bɔxi xa daxamui ramini. \q \v 13 Tinxinyi ɲɛrɛma a ya ra, \q a findi sanyi fɔxi ra kira xɔn ma. \c 86 \s1 N hayi na Ala ma \s2 Ala maxandi \d \v 1 Dawuda xa Ala maxandi \q Marigi, i i tuli mati n na, i xa n yaabi. \q Misikiinɛ fuxarixi na n na. \q \v 2 I xa n makanta, i dugutɛgɛ na n na. \q N Marigi Ala, i xa i xa konyi di rakisi naxan a taxuxi i ra. \q \v 3 Kinikini n ma, n Marigi, barima n i xilima lɔxɔɛ birin. \q \v 4 I xa sɛɛwɛ fi i xa konyi di ma, \q n xaxili tixi i tan nan na, n Marigi. \q \v 5 I tan Marigi, i fan, i kinikini, \q i xa dugutɛgɛɲa gbo mixie bɛ naxee birin i xilima. \q \v 6 Marigi, i xa i tuli mati n ma maxandi ra, i xa n ma dubɛ suxu. \q \v 7 N i xilima n ma tɔɔrɛ kui, barima i n natinma. \b \q \v 8 N Marigi, i maniyɛ mu na alae tagi, \q i xa kaabanakoee dangi wali birin na. \q \v 9 I si naxee daa duniɲa ma, nee fama nɛ e xinbi sinde i bun ma, \q e i xili matɔxɔ, \q \v 10 barima i gbo, i man kaabanakoe rabama. \q I tan keren peti na nan Ala ra. \q \v 11 N Marigi, i xa i xa kira masen n bɛ, \q n xa n ɲɛrɛ i xa nɔndi kui. \q Bɔɲɛ fanyi fi n ma, alako n xa gaaxu i xili ya ra. \q \v 12 N i matɔxɔma n bɔɲɛ fiixɛ birin na, n Marigi Ala. \q N i xili matɔxɔma nɛ abadan, \q \v 13 barima i xa hinnɛ tilin. \q I bara n nii ratanga faxɛ ma. \b \q \v 14 Ee Ala, yɛtɛ igboe ndee bara keli n xili ma, \q gbalotɔɛe wama n faxafe. \q E mu i kolon feo. \q \v 15 Kɔnɔ n Marigi, i tan nan findixi Ala ra, \q naxan kinikinima, naxan hinnɛma ibunadama ra, \q naxan bɔɲɛ mu tema mafuren, \q naxan mu taganma dugutɛgɛɲa nun xanunteya ma. \q \v 16 I xa i ya rafindi n ma, i xa hinnɛ n na. \q I xa sɛnbɛ fi i xa konyi di ma, \q i xa i xa konyi ginɛ xa di rakisi. \q \v 17 Tɔnxuma nde ramini n bɛ seede ra, \q alako naxee n xɔnxi, e xa a to, e xa yaagi, \q i xa mali nun i xa madundui xa fe ra. \c 87 \s1 Barife Siyoni \s2 Ala matɔxɔɛ \d \v 1 Kora xa die xa bɛɛti \q Alatala xa taa tixi geya sɛniyɛnxie fari. \q \v 2 Siyoni naadɛe rafan Marigi ma, \q dangi Yaxuba xa lingira birin na. \q \v 3 Mixie Ala xa taa matɔxɔma a fanyi ra \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 4 «N xa a fala Raxabi nun Babilɔn n kolonma, \q a nun Filisita, Tire, nun Kusi. \q \v 5 A falaxi Siyonikae xa fe ra, \q ‹E to barixi naa, Marigi Ala e makantama nɛ.›» \q \v 6 Alatala bara a sɛbɛ sie xa buki kui, \q «Yi tan barixi naa.» \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 7 Bɛɛtibae a falama e xui itexi ra, \q «N ma saabui birin na i tan nɛ.» \c 88 \s1 Saya kira \s2 Ala maxandi \d Kora xa die xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ. A xa ba xule ra. Heman Esiraka xa lɔnni bɛɛti. \q \v 1 Marigi, n nakisima Ala, \q n i xilima yanyi nun kɔɛ ra. \q \v 2 I xa n ma maxandi suxu, \q i xa n ma dubɛ tongo. \q \v 3 N bara tɔɔrɔ n ma duniɲɛigiri kui, \q yakɔsi n bara makɔrɛ saya ra. \q \v 4 N na mixie ya ma naxee na saya kira xɔn ma. \q N sɛnbɛ yo mu na sɔnɔn. \q \v 5 A luxi nɛ alɔ n ɲan saxi furee tagi gaburi kui, \q i mu ratuxi naxee xa fe ma sɔnɔn, \q naxee bara makuya i xa hinnɛ ra. \q \v 6 I bara n na so yili tilinxi kui dimi xɔɔra. \q \v 7 I xa xɔnɛ bara dutun n ma, \q a n makoto alɔ baa mɔrɔnyi mixi makotoma ki naxɛ. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 8 I bara n dɛfanbooree makuya n na, \q i bara e bɔɲɛe raɲaaxu e ma. \q N luma banxi kui, \q n mu minima fefe ma. \q \v 9 N Marigi, n i xilima lɔxɔ yo lɔxɔ yaye ra, \q n na n bɛlɛxɛe tixi i bɛ. \b \q \v 10 I kaabanakoe rabama mixi faxaxie nan bɛ? \q E nɔma kelide, e i matɔxɔ? \q \v 11 I xa dugutɛgɛɲa xa fe falama gaburi kui? \q I xa xanunteya masenma naa? \q \v 12 I xa kaabanako toma aligiyama? \q I xa tinxinyi kolonma yire dɛnnaxɛ xa fe bara nɛɛmu mixi ra? \b \q \v 13 N Marigi, n tan i xilima, \q gɛɛsɛgɛ yo gɛɛsɛgɛ n i maxandima. \q \v 14 Marigi, i tondima n bɛ munfe ra? \q I i kobe soma n na munfe ra? \q \v 15 N na tɔɔrɛ kui kabi n dimɛdi tɛmui. \q N gaaxuxi, xaxilisa birin bara ba n yi ra. \q \v 16 I xa xɔnɛ sɛnbɛ bara dangi a i, \q i xa fe magaaxuxie bara nɔ n na. \q \v 17 E n nabilinxi alɔ banbaranyi, \q e dusu n xun na. \q \v 18 I bara n xanuntenyie birin makuya n na, \q n dɔxɔboore bara keli n xun ma. \c 89 \s1 Ala xa saatɛ \s2 Ala matɔxɔɛ \d Etani Esiraka xa lɔnni bɛɛti \q \v 1 N bɛɛti bama n Marigi xa dugutɛgɛɲa xa fe ra. \q N na masenma nɛ bɔnsɔɛ birin bɛ, a falafe ra, \q \v 2 «I xa dugutɛgɛɲa mabanbanxi koore ma abadan. \q I xa hinnɛ mu kanama.» \b \q \v 3 «N bara saatɛ xiri n nun n ma mixi sugandixi ra, \q n bara yi kɛrɛ tongo n ma konyi di Dawuda bɛ. \q \v 4 ‹N i bɔnsɔɛ rasabatima nɛ abadan, \q n i xa kibanyi ti tɛmui birin.›» \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 5 N Marigi, naxee na koore ma e i matɔxɔma, \q malekɛe i tantuma i xa dugutɛgɛɲa xa fe ra. \q \v 6 Nde na koore ma naxan maniyama Marigi Ala ra? \q Nde luxi alɔ Marigi Ala malekɛe ya ma? \q \v 7 Ala magaaxu a xa sɛniyɛntɔɛe xa malanyi, \q e birin e magoro a bɛ. \q \v 8 Marigi Ala, nde sɛnbɛ gbo alɔ i tan Mangɛ Ala? \q I xa dugutɛgɛɲa na yire birin. \q \v 9 I tan nan baa yamarima, \q i a mɔrɔnyie raxara. \q \v 10 I tan nan nɔ Misira ra, i a sɔntɔ. \q I i yaxuie rayensen i sɛnbɛ ra. \q \v 11 I tan nan gbe koore ra, i tan nan gbe bɔxi ra. \q I tan nan duniɲa birin daa. \q \v 12 Se naxan na kɔɔla ma, se naxan na yirefanyi ma, \q i tan nan a birin daaxi. \q Taboro nun Xerimon geyae i xili matɔxɔma. \q \v 13 I sɛnbɛ gbo. \q \v 14 Tinxinyi nun nɔndi nan na i xa kibanyi sanbunyi ra, \q xanunteya nun dugutɛgɛɲa fan tixi i ya ra. \b \q \v 15 Marigi, sɛɛwɛ na ɲama bɛ naxan i xili matɔxɔma, \q e e ɲɛrɛma i xa naiyalanyi nan ma. \q \v 16 E sɛɛwama i xili xa fe ra, e xun nakelima i xa tinxinyi saabui ra. \q \v 17 I tan nan findixi e xa naiyalanyi nun e sɛnbɛ ra. \q Muxu sɛnbɛ gbo i xa hinnɛ xa fe ra. \q \v 18 Muxu Marigi nan na muxu kantama nun muxu xa mangɛ ra, \q Isirayila xa Sɛniyɛntɔɛ na a ra. \b \q \v 19 I wɔyɛn nɛ i xa ɲama bɛ laamatunyi ra, a falafe ra, \q «N bara sɛnbɛ fi geresoe nde ma, n naxan xun nakelixi ɲama tagi. \q \v 20 N bara n ma konyi Dawuda to, \q n ture sɛniyɛnxi surusuru a xunyi ma sugandi ra. \q \v 21 N na n bɛlɛxɛ rasoma a bun ma, \q n sɛnbɛ fima nɛ a ma a fanyi ra. \q \v 22 A yaxui mu a tɛrɛnnama, \q tinxintare mu a tɔɔrɔma. \q \v 23 N a yaxuie ibutuxunma nɛ, \q n a xɔnmae bɔnbɔma nɛ. \q \v 24 N xanunteya nun n ma dugutɛgɛɲa luma nɛ a ma, \q a sɛnbɛ gboma n xili nan saabui ra. \q \v 25 Baae nun xuree birin sama nɛ a xa mangɛya bun ma. \q \v 26 A a falama nɛ n bɛ, \q ‹N Baba nan i ra, n Marigi Ala, n ma marakisima.› \q \v 27 N a findima nɛ n ma di singe ra, \q naxan xungbo duniɲa mangɛe birin bɛ. \q \v 28 N na n ma dugutɛgɛɲa mabanbanma nɛ a bɛ, \q muxu saatɛ naxan xirixi, a mu kanama abadan. \q \v 29 N a bɔnsɔɛ rasabatima nɛ, \q n a xa mangɛ kibanyi mabanbanma nɛ fanni koore na. \q \v 30 A xa die na n ma sɛriyɛ rabolo, \q e mu e ɲɛrɛ n ma yaamari bun ma, \q \v 31 e n xui matandi, e mu n waxɔnfe suxu, \q \v 32 n e bɔnbɔma luxusinyi nan na, \q n e ɲaxankatama fure ɲaaxie ra. \q \v 33 Kɔnɔ n mu n ma dugutɛgɛɲa bama a ma. \q N mu n xui yanfama, \q \v 34 n mu n ma saatɛ kanama, \q n man mu n xui masarama. \q \v 35 N na n kalixi n ma sɛniyɛnyi ra, \q n mu Annabi Dawuda yanfama. \q \v 36 A bɔnsɔɛ kisima nɛ abadan, \q a xa kibanyi luma nɛ n ya i alɔ soge, \q \v 37 a rasabatima nɛ alɔ kike, \q naxan findima seedeɲɔxɔya ra abadan.» \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 38 Kɔnɔ i tan bara i xa mixi sugandixi makuya i ra, \q i bara mɛɛ a ra, i xɔnɔ a ma. \q \v 39 I bara i xa saatɛ kana i xa konyi bɛ, \q i a ba a xa kibanyi kui. \q \v 40 I bara a xa tɛtɛ bɔɔ, i bara a makantade kana. \q \v 41 Mixi naxee dangima, e harige bama naa. \q A dɔxɔbooree yoma a ma. \q \v 42 I bara a yaxuie sɛnbɛ so, han e bara sɛɛwa. \q \v 43 I mu a xa santidɛgɛma wali rasɔɔnɛya, \q i mu a malixi gere kui. \q \v 44 I bara a xa fe raxuben, \q i bara a xa kibanyi woli bɔxi. \q \v 45 I bara nde ba a xa fonikeya ra, \q i yaagi dusu a xun na. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \q \v 46 Alatala, i i nɔxunma n ma han mun tɛmui? \q I xa xɔnɛ dɛxɛma alɔ tɛ han mun lɔxɔɛ? \q \v 47 I xa ratu a ma n ma simaya dunke ki naxɛ. \q I ibunadama daaxi fuyan nan na? \q \v 48 Nde baloxi naxan mu faxama? \q Nde nɔma a yɛtɛ bade saya kira xɔn ma? \q \v 49 N Marigi, i xa dugutɛgɛɲa singe na minden, \q i i kali naxan na Dawuda bɛ i xa tinxinyi kui? \q \v 50 N Marigi, i xa i ɲɔxɔ sa i xa konyie xa yaagi xɔn ma. \q I xa na kote to mixi wuyaxie naxan dɔxɔ n xun ma. \q \v 51 N Marigi, i xa i ratu a ma i yaxuie n maberema ki naxɛ, \q n tan i xa mixi sugandixi. \b \q \v 52 Tantui na Marigi bɛ abadan. Amina. Amina. \c 90 \s1 Adama birin faxama nɛ \s2 Ala maxandi \d \v 1 Ala xa mixi Munsa xa Ala maxandi \q N Marigi, i tan findixi muxu kantama nan na abadan. \q \v 2 Beenun geyae nun duniɲa xa daa, \q i tan nan nu na Ala ra abadan. \b \q \v 3 I ibunadama ragbilenma bɛndɛ i. \q I na nan fala, «Adamadi xa gbilen bɛndɛ.» \q \v 4 Ɲɛ wulu keren luxi nɛ i bɛ \q alɔ lɔxɔ keren naxan bara dangi, \q alɔ waxati keren naxan bara dangi kɔɛ kui. \q \v 5 I a niya adamadi mu keli a xa xixɔli ma. \q A luxi alɔ ɲooge naxan minima a yɛtɛ ra. \q \v 6 A keli subaxɛ ma, a fuga, \q nunmare tɛmui a ɲan bara lisi, a xara. \b \q \v 7 I xa xɔnɛ muxu ɲɔnma nɛ, a muxu magaaxu. \q \v 8 I muxu xa yunubi birin kolon, \q hali muxu xa fe ɲaaxi naxee findixi gundo ra. \q \v 9 Muxu xa simaya birin luma i xa xɔnɛ bun ma. \q Muxu xa duniɲɛigiri xa bui birin, ɲɛngi rate keren. \q \v 10 Muxu xa simaya buma ɲɛ tongo solofere, \q ɲɛ tongo solomasaxan xa a sɔɔnɛya, \q kɔnɔ na birin findixi tɔɔrɛ nun ɲaxankatɛ nan na. \q Simaya dangima nɛ mafuren mafuren, a muxu lu dimi kui. \q \v 11 Nde i xa xɔnɛ sɛnbɛ kolon? \q Nde gaaxuma na ya ra? \q \v 12 A muxu ratu simaya raɲɔnyi ma, \q alako muxu xa xaxili sɔtɔ muxu xa duniɲɛigiri kui. \b \q \v 13 N Marigi, i xa i ya rafindi muxu ma \q I xa xɔnɛ buma han mun tɛmui? \q Kinikini i xa konyi die ma. \q \v 14 Kuye na iba, i xa muxu rawasa i xa dugutɛgɛɲa ra, \q alako muxu xa sɛɛwa muxu xa simaya birin kui. \q \v 15 I tɔɔrɛ xasabi naxan dɔxɔ muxu ma, \q i yaagi xasabi naxan sa muxu ma, \q i man xa muxu rasɛɛwa na xasabi ra. \q \v 16 I xa i xa kaabanakoe masen muxu bɛ, i xa konyie. \q I xa nɔrɛ xa mini muxu xa die ma. \q \v 17 Muxu Marigi Ala xa tofanyi xa lu muxu ya i. \q A xa muxu xa wali sɔɔnɛya, a xa baraka sa muxu xa wali ma! \c 91 \s1 Gaaxutareɲa \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 Naxan luma Ala Xili Xungbe Kanyi xa kantari bun ma, \q a a malabuma nɛ Ala xa kantɛ kui. \q \v 2 N na a masenma Alatala bɛ, \q «I tan nan na n ma kantari nun n makantade ra, \q i tan n Marigi Ala, n laxi naxan na.» \b \q \v 3 A tan nan i ratangama gantanyie ma naxee tema i bɛ, \q a i ratanga wuganyi ma. \q \v 4 A i makantama nɛ \q alɔ tɔxɔɛ a xa die makantama ki naxɛ a gabutenyi bun ma. \q A xa dugutɛgɛɲa luma nɛ alɔ sɔɔri xa wure lefa. \q \v 5 I mu gaaxuma gbaloe ra kɔɛ ra, \q i mu gaaxuma xalie ra yanyi ra, \q \v 6 i mu gaaxuma wuganyi ra dimi kui, \q i mu gaaxuma fure ɲaaxi ra soge bun ma. \q \v 7 Mixi wulu nɔma nɛ birade i kɔɔla ma, \q mixi wulu fu nɔma birade i yirefanyi ma, kɔnɔ sese mu i toma. \q \v 8 I na birin toma nɛ i ya i, \q i findi seede ra tinxintare xa ɲaxankatɛ ma, \q \v 9 barima i bara la i Marigi ra, a bara findi i xa kantari ra. \q Ala Xili Xungbe kanyi findixi i xa makantade nan na. \q \v 10 Sese mu i lima, \q wuganyi yo mu soma i xɔnyi, \q \v 11 barima a a xa malekɛe yamarima e xa i makanta yire birin. \q \v 12 E i tongoma nɛ e bɛlɛxɛe kui, \q alako i naxa i sanyi radin gɛmɛ ra. \q \v 13 I nɔma yɛtɛe nun bɔximasee ra, \q i sɛnbɛ dangi baratɛe nun biidae ra. \b \q \v 14 Alatala xa masenyi nan ya: \q «A to laxi n na, n a rakisima nɛ. \q N a makantama nɛ barima a n xili kolon. \q \v 15 A na n xili, n a yaabima nɛ. \q Tɔɔrɛ na a li, n luma nɛ a sɛɛti ma. \q N a rakisima nɛ, n a xun nakeli. \q \v 16 N simaya xɔnkuye fima nɛ a ma, \q n na n ma kisi masen a bɛ.» \c 92 \s1 Simaya kamalixi \s2 Ala matɔxɔɛ \d Bɛɛti naxan bama malabui lɔxɔɛ \q \v 1 Marigi batufe fe fanyi na a ra. \q Ala Xili Xungbe Kanyi, a lanma i xili xa matɔxɔ bɛɛti ra. \q \v 2 Kuye iba, a lanma i xa xanunteya xa matɔxɔ, \q kɔɛ kui, muxu xa i tantu i xa dugutɛgɛɲa xa fe ra. \q \v 3 Matɔxɔɛ xa ba kɔra luuti fu daaxi xui ra nun adamadi xui ra. \q \v 4 Marigi, n ɲɛlɛxinma i xa kaabanakoe ra, \q n nan n sɛɛwɛ xui itema i xa wali xa fe ra. \q \v 5 Marigi, i naxan nabama, a makaaba, i xaxili tilin. \q \v 6 Xaxilitare mu sese kolonma na kui, \q a mu fahaamui sɔtɔma i xa fe ma. \q \v 7 Ala kolontaree luma alɔ sansi \q naxan bulama fiili ma, a fuga, \q kɔnɔ na dangi xanbi, a ɲɔn abadan. \b \q \v 8 Kɔnɔ i tan Marigi, matɔxɔɛ na i bɛ tɛmui birin. \q \v 9 N Marigi, i yaxuie halakima nɛ, \q i fe kobi rabae birin nayensen yɛ. \q \v 10 I sɛnbɛ fima nɛ n ma alɔ sɛxɛ ninge, \q i ture fanyi sa n ma. \q \v 11 N yae a toma n gerefae xun goroma ki naxɛ, \q n tuli e gi xui mɛ. \q \v 12 Tinxintɔɛe xa fe fanma nɛ alɔ tugi bili, \q e xa fe te alɔ sɛdiri wuri bili naxee na Liban. \q \v 13 E sabatixi Alatala xa hɔrɔmɔbanxi tɛtɛ kui, \q e xa fe fanma nɛ won Marigi Ala ya i. \q \v 14 Hali e forixi e xunsɛxɛ fiixɛxi, \q sɛnbɛ na e bɛ fe fanyi rabafe ra, \q \v 15 alako e xa a masen, \q «Alatala tinxin, n tixi a xa sɛriyɛ nan fari, \q tinxintareya yo mu na a ma.» \c 93 \s1 Mangɛ Ala \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 Marigi Alatala nan na mangɛ ra. \q Xunnakeli na a yi, a sɛnbɛ gbo. \q A xa duniɲa xanxi, a mu sɛrɛnma. \b \q \v 2 I xa mangɛya fɔlɛ mu na, a dan mu na. \q I tan nan na Ala ra abadan. \q \v 3 Marigi, baa mɔrɔnyi rawunduma alɔ galanyi, \q galanyi naxan goroma, a bula. \q \v 4 I sɛnbɛ gbo na xui bɛ, \q i xa xunnakeli dangi baa mɔrɔnyie ra. \q Marigi sɛnbɛ gbo koore ma. \q \v 5 I xa sɛriyɛ xanxi, sɛniyɛntɔɛ nan lanxi i ma abadan. \c 94 \s1 Ala xa ɲaxankatɛ \s2 Ala xa sɛriyɛ \q \v 1 N Marigi Ala naxan a gbeɲɔxɔma, \q i xa i makɛnɛn i xa nɔrɛ kui. \q \v 2 I tan naxan duniɲa kiiti sama, i xa keli, \q i xa yɛtɛ igboe xa walie ragbilen e ma. \q \v 3 N Marigi, a lanma mixi kobie xun xa rakeli han mun tɛmui? \q \v 4 A lanma mixi ɲaaxie xa e yɛtɛ matɔxɔ tun e xa yɛtɛ igboɲa kui? \q \v 5 Alatala, e i xa ɲama tɔɔrɔma, e i xa mixie halakima. \q \v 6 E kaaɲɛ ginɛe nun xɔɲɛ faxama, e kiridie nii bama. \q \v 7 E nu fa a fala, «Alatala mu yi fee toma, \q Yaxuba Marigi Ala mu yi rakɔrɔsima.» \b \q \v 8 Wo tan xaxilitaree, naxee luma ɲama tagi, \q wo xaxili sɔtɔma mun tɛmui? \q \v 9 Naxan tuli daaxi, na luma a mu fe mɛ? \q Naxan ya daaxi, na luma a mu se to? \q \v 10 Naxan ɲamanɛe xuruma, na mu e ɲaxankatama? \q A tan nan xaxili fima ibunadama ma. \q \v 11 Alatala a kolon a adamadie xa maɲɔxunyie na nɛ fufafu. \b \q \v 12 Alatala, Sɛɛwɛ na mixi bɛ i naxan matinxinma, \q i naxan matinxinma i xa sɛriyɛ ra, \q \v 13 alako a xaxili xa sa tɔɔrɛ lɔxɔɛe, \q han mixi ɲaaxie e gbe ɲaxankatɛ sɔtɔma tɛmui naxɛ. \q \v 14 Alatala mu a xa ɲama raboloma, \q a mu a xa mixie rabɛɲinma. \q \v 15 Kiiti tinxinxi fama nɛ sade, \q tinxintɔɛe bɔɲɛ birama nɛ na fɔxɔ ra. \b \q \v 16 Nde n xun mafalama mixi ɲaaxie xɔn ma? \q Nde tima n bɛ mixi kobie xili ma? \q \v 17 Xa n Marigi mu findi n malima ra nu, \q n ma fe danma nɛ gaburi kui nu. \q \v 18 N Marigi, n na maɲɔxun \q a n sanyi mu tima sɔnɔn, \q i xa dugutɛgɛɲa n dɛmɛnma. \q \v 19 N ma kɔntɔfilie na wuya, \q i e bama n ma, i fa n nasɛɛwa. \b \q \v 20 I nɔma tinde mangɛya tinxintare ra, \q naxan yaamari tima fe kobi ra? \q \v 21 E kafuma e bore ma tinxintɔɛ faxafe ra, \q e mixi tɔɔɲɛgɛ kiiti kui. \q \v 22 Kɔnɔ Marigi nan na n kantama ra, \q a luma alɔ fanye n sabatima naxan fari. \q \v 23 A e xa wali kobie ragbilenma nɛ e ma, \q a e xun nakana e xa ɲaaxuɲa ra. \q Muxu Marigi Ala e sɔntɔma nɛ. \c 95 \s1 Mangɛ Ala matofe \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 Won xa bɛɛti ba Marigi bɛ sɛɛwɛ ra, \q won xa won xui ite won nakisima sɛnbɛma bɛ. \q \v 2 Won xa a matɔxɔ, \q won xa a matɔxɔɛ ba a bɛ bɛɛtie ra, \q \v 3 barima Alatala, Ala xungbe na a ra, \q naxan findixi mangɛ xungbe ra sɛnbɛmae birin xun ma. \q \v 4 Yire tilinxi na a bɛlɛxɛ. \q Geya xuntagie findixi a gbe nan na, \q \v 5 alɔ baa nun bɔxi a naxee daaxi a bɛlɛxɛ ra. \b \q \v 6 Wo fa, won xa suyidi, won xa won igoro, \q won xa won xinbi sin Alatala ya i naxan won daa, \q \v 7 barima a tan nan won Marigi Ala ra. \q Won findixi a xa ɲama nan na a naxan dɛmadonma, \q alɔ xuruse dɛmadonyi mɛɛnima gɔɔrɛ ma ki naxɛ. \b \q Wo xa a xui mɛ to. \q \v 8 Wo naxa wo bɔɲɛe raxɔrɔxɔ alɔ naxan nabaxi Meriba, \q alɔ naxan nabaxi Masa gbengberenyi ma tɛmui dangixi. \q \v 9 Wo benbae n mato nɛ na lɔxɔɛ, \q hali e to nu bara n wali fɔxi to. \q \v 10 Na bɔnsɔɛ xa fe naxa raɲaaxu n ma ɲɛ tongo naani bun ma. \q N naxa a fala, «Ɲama xurutare nan yi ki, \q naxan mu n waxɔnfe kolon.» \q \v 11 Na kui n naxa n kali n ma xɔnɛ kui, \q «E mu soma n ma malabude kui fefe ma!» \c 96 \s1 Kiitisa na fafe \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 Wo bɛɛti nɛɛnɛ nde ba Alatala bɛ! \q Duniɲa birin xa bɛɛti ba Alatala bɛ! \q \v 2 Wo bɛɛti ba Marigi bɛ, wo a xili matɔxɔ. \q Wo xa a xa kisi masen mixie bɛ tɛmui birin. \q \v 3 Wo xa a xa nɔrɛ fala si birin bɛ, \q wo a xa kaabanakoe masen ɲama birin tagi. \q \v 4 Marigi Ala gbo, a lanma won xa a matɔxɔ, \q naxan dangi sɛnbɛmae birin na. \q \v 5 Sie birama ala naxee fɔxɔ ra, \q e findixi kuyee fufafu gbansan nan na, \q kɔnɔ Alatala nan koore daa. \q \v 6 Nɔrɛ nun naiyalanyi kelima a tan nan ma, \q sɛnbɛ nun naiyalanyi luma nɛ a xa hɔrɔmɔbanxi kui. \b \q \v 7 Bɔnsɔɛ birin, wo xa tantui rasiga Alatala ma, \q wo Alatala matɔxɔ a xunnakeli nun a xa sɛnbɛ xa fe ra. \q \v 8 Wo xa a xili binya alɔ a lanma wo xa a raba ki naxɛ. \q Wo xa fa hadiya ra, wo xa a raso a xa hɔrɔmɔbanxi tɛtɛ kui. \q \v 9 Wo xa suyidi Marigi bɛ a xa nɔrɛ ya i. \q Duniɲa birin xa sɛrɛn a ya ra. \b \q \v 10 Wo xa a fala si birin bɛ, «Alatala nan na Mangɛ ra. \q Duniɲa xanxi, a mu a imaxama. \q Ala ɲamae makiitima tinxinyi ra. \q \v 11 Koore xa sɛɛwa, bɔxi xa ɲɛlɛxin. \q Baa nun a kui isee xa wundu sɛɛwɛ ra. \q \v 12 Xɛe nun e xa bogi see xui xa ite, \q wondi wuri bilie xa e sɛɛwa xui ite \q \v 13 Alatala ya ra naxan fafe. \q A fafe duniɲa makiitide. \q A duniɲa makiitima tinxinyi nan na, \q a ɲamae makiiti nɔndi ra.» \c 97 \s1 Mangɛ Ala magaaxu \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 Alatala nan na mangɛ ra. \q Duniɲa xa ɲɛlɛxin, surie xa sɛɛwa. \q \v 2 Nuxui nun kuye ifɔɔrɔxi a rabilinma. \q A xa kibanyi dɔxɔxi tinxinyi nun nɔndi fari. \q \v 3 Tɛ tixi a ya ra, a a yaxuie birin ganma a rabilinyi. \q \v 4 A duniɲa iyalanma a xa seyamakɔnyie ra, \q duniɲa mixie na a to, e sɛrɛnma nɛ. \q \v 5 Geyae xunuma duniɲa Marigi Alatala ya ra alɔ kumi dole. \q \v 6 Koore a xa tinxinyi masenma, \q si birin a xa nɔrɛ toma. \q \v 7 Kuye batue fama nɛ yaagide a ya ra, \q sɛnbɛmae e felenma nɛ a bun ma. \q \v 8 Siyonikae na a xui mɛ, e sɛɛwama nɛ, \q Yudayakae ɲɛlɛxinma nɛ i tan Alatala xa kiiti ra, \q \v 9 barima i tan Marigi xun nakelixi sɛnbɛmae birin bɛ. \b \q \v 10 Alatala xanuntenyi xa fe ɲaaxi xɔn. \q Alatala a batulae makantama nɛ, \q a e ba mixi kobie bɛlɛxɛ. \q \v 11 Naiyalanyi na tinxintɔɛe nan bɛ, \q sɛɛwɛ na mixie bɛ naxee bɔɲɛ fiixɛ. \q \v 12 Tinxintɔɛe, wo sɛɛwa Marigi ra, \q wo xa tantui rasiga a xili sɛniyɛnxi ma. \c 98 \s1 Bɛɛti nɛɛnɛ bama Alatala bɛ \s2 Ala matɔxɔɛ \d \v 1 Bɛɛti \q Wo bɛɛti nɛɛnɛ ba Alatala bɛ, \q barima a bara kaabanakoe raba, \q a bɛlɛxɛ sɛnbɛma bara xunnakeli sɔtɔ a bɛ. \q \v 2 Marigi bara a xa kisi masen, \q a bara a xa tinxinyi sa kɛnɛ ma ɲamanɛe ya i. \q \v 3 A mu nɛɛmu a xa dugutɛgɛɲa nun a xa xanunteya ma Isirayila bɔnsɔɛ mabiri. \q Duniɲa birin bara won Marigi Ala xa kisi to. \b \q \v 4 Duniɲa birin xa Alatala matɔxɔ, \q e xa bɛɛti ba sɛɛwɛ kui. \q \v 5 Wo xa Alatala matɔxɔ kɔra xui nun bɛɛti ra, \q \v 6 wo xa sarae fe sɛɛwɛ ra wo Mangɛ Alatala ya i. \b \q \v 7 Baa nun duniɲa xa e xui ramini, \q \v 8 xuree xa e bɛlɛxɛe bɔnbɔ, \q geyae xa e xui ite sɛɛwɛ ra \v 9 Alatala ya ra, \q barima a fafe duniɲa makiitide. \q A duniɲa makiitima tinxinyi nan na, \q a ɲamae makiitima nɔndi ra. \c 99 \s1 Mangɛ Alatala sɛniyɛn \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 Ala dɔxɔxi a xa kibanyi kui kerubimi malekɛe tagi. \q A xa ɲama tixi gaaxui kui, bɔxi na sɛrɛnfe. \q \v 2 Alatala gbo Siyoni, a tixi sie birin xun ma. \q \v 3 E xa i xili xungbe magaaxuxi matɔxɔ a xa sɛniyɛnyi xa fe ra. \b \q \v 4 Mangɛ sɛnbɛ xa matɔxɔ, \q tinxinyi rafan a ma, \q a kiiti sama nɔndi ra Yaxuba xa bɔxi ma. \q \v 5 Wo Marigi Alatala matɔxɔ, \q wo wo magoro a bun ma a xa sɛniyɛnyi xa fe ra. \b \q \v 6 Munsa nun Haruna nu na a xa sɛrɛxɛdubɛe ya ma, \q Annabi Samuweli nu na mixie ya ma naxee a maxandima. \q E to a xili, a naxa e yaabi. \q \v 7 A to sɛriyɛ nun yaamari masen e bɛ nuxui kui, \q e naxa a xui suxu. \b \q \v 8 Muxu Marigi Alatala, i bara e xa maxandi suxu. \q I to Isirayila ɲaxankata e xa yunubi xa fe ra, \q i man bara diɲɛ e ma. \b \q \v 9 Wo xa wo Marigi Alatala matɔxɔ, \q wo xa wo xinbi sin a xa geya sɛniyɛnxi fari, \q barima won Marigi Alatala sɛniyɛn! \c 100 \s1 Tantui bɛɛti \s2 Ala matɔxɔɛ \d \v 1 Tantui bɛɛti \q Duniɲa birin xa Alatala matɔxɔ! \q \v 2 Wo xa Alatala batu sɛɛwɛ kui. \q Wo xa fa a ya i wo sɛɛwɛ xui itexi ra. \q \v 3 Wo xa a kolon Alatala nan wo Marigi Ala ra. \q A tan nan won daaxi, won findixi a gbe nan na. \q Won findixi a xa ɲama nan na, \q naxan luxi alɔ a xa xuruse gɔɔrɛ a naxan dɛmadonma. \b \q \v 4 Wo so a xa naadɛe ra a tantufe ra, \q wo so a xa hɔrɔmɔbanxi tɛtɛ kui a matɔxɔfe ra! \q Wo tantui rasiga a ma, wo a xili matɔxɔ, \q \v 5 barima Alatala fan, a xa xanunteya buma nɛ abadan, \q a xa dugutɛgɛɲa mu ɲɔnma duniɲa bɛndɛ fuɲi fari ma. \c 101 \s1 Dawuda xa natɛe \s2 Ala matɔxɔɛ \d \v 1 Dawuda xa bɛɛti \q N dugutɛgɛɲa nun tinxinyi matɔxɔma nɛ. \q N bɛɛti bama i tan nan bɛ Alatala. \q \v 2 N fe birin nabama lufe ra tinxintɔɛ xa kira xɔn. \q I fama n yire mun tɛmui? \q N na n ɲɛrɛma nɛ n bɔɲɛ fiixɛxi ra n ma mixie tagi. \q \v 3 N mu n ya tima fe tinxintare ra, \q n mu tinma yanfante xa kira ra, \q n nun e tan mu lanma fe yo ma. \q \v 4 N tan nun mixi ɲaaxi tagi kuya, \q n mu wama yunubi xɔn. \b \q \v 5 N mixi dɛ balanma nɛ naxan a boore mafalama. \q N mu tinma yɛtɛ matɔxɔɛ nun yɛtɛ igboɲa ra. \q \v 6 N na n ɲɔxɔ sama nɛ yi bɔxi dugutɛgɛe xɔn ma, \q alako e xa lu n sɛɛti ma. \q N wama tinxintɔɛe nan xɔn ma, e xa n mali. \q \v 7 Yanfantee mu luma n ma mixie ya ma, \q wule falɛe mu tima n ya i. \q \v 8 Gɛɛsɛgɛ birin n mixi kobie sɔntɔma nɛ, \q alako na mixi mɔɔli naxa lu Alatala xa taa kui. \c 102 \s1 Furema xa maxandi \s2 Ala maxandi nun Ala matɔxɔɛ \d Tɔɔrɔmixi naxan Alatala maxandife a xa tɔɔrɛ kui. \q \v 1 Alatala, i xa n ma maxandi suxu, \q i xa i tuli mati n wa xui ra. \q \v 2 I naxa i kobe so n na n ma tɔɔrɛ kui. \q I xa n ma maxandi suxu mafuren. \b \q \v 3 N ma simaya na lɔɛfe alɔ tuuri lɔɛma kuye ma ki naxɛ, \q n xɔrie na ɲɔnfe alɔ yege ganma tɛ ra ki naxɛ, \q \v 4 n bɔɲɛ na lisife alɔ sɛxɛ naxan na fiili ma. \q N mu donse donma sɔnɔn. \q \v 5 N na wa n xui itexi ra, n xɔrie birin makɛnɛnma nɛ. \q \v 6 N bara lu alɔ xundi naxan toma wula i, \q alɔ koofole naxan na banxi tonbolonyi kui. \q \v 7 N mu nɔma xide. \q N kiroxi alɔ xɔni naxan na kerenyi ma banxi fari. \q \v 8 N yaxuie yoma n ma lɔxɔɛ birin, \q e n xili rawalima dankɛ wɔyɛnyi ra. \q \v 9 N dɛ rafexi tɛxube ra alɔ donse, \q n yaye silɔnma n ma minse xun ma \q \v 10 i xa bɔɲɛte nun i xa xɔnɛ xa fe ra. \q I bara n keri pon! \q \v 11 N ma simaya bara lu alɔ niini naxan lɔɛma dimi kui, \q alɔ sɛxɛ naxan lisima fiili ma. \b \q \v 12 Kɔnɔ i tan Alatala luma nɛ i xa kibanyi kui abadan, \q i xili mu lɔɛma duniɲa ma. \q \v 13 I fama nɛ kelide i xa kinikini Siyoni ma, \q barima a lanxi i xa hinnɛ a ra yi waxati sugandixi ma. \q \v 14 A gɛmɛe nun a bɔxi rafan i xa konyi die ma. \q \v 15 Sie birin fama gaaxude Alatala xili ya ra, \q mangɛe birin fama e xinbi sinde i xa nɔrɛ ya ra. \q \v 16 Alatala man fama nɛ Siyoni tide, \q a a yɛtɛ masen a xa nɔrɛ kui. \q \v 17 A a ya rafindima nɛ misikiinɛ xa maxandi ma, \q a mu yo a xa dubɛ ma. \b \q \v 18 Na xa sɛbɛ bɔnsɔɛe bɛ naxee fama, \q alako mixi naxee mu daaxi sinden e xa Alatala matɔxɔ, \q \v 19 barima a a ya ragoroma won ma kelife a xa yire sɛniyɛnxi itexi. \q Alatala bɔxi matoma kelife koore ma, \q \v 20 alako a xa geelimanie wa xui ramɛ, \q a xa mixie ratanga naxee na faxɛ xa kira ma, \q \v 21 alako e xa Alatala xili masen Siyoni taa kui, \q e xa a matɔxɔ bɛɛti ra Darisalamu, \q \v 22 sie na e malan tɛmui naxɛ Alatala batufe ra. \b \q \v 23 A bara n ma sɛnbɛ ba n yi ra n ma duniɲɛigiri kui, \q a bara n ma simaya radunke. \q \v 24 N naxa a fala a bɛ, «N Marigi Ala, \q i naxa n nii ba n ma simaya tagi ra, \q i tan naxan buma abadan, \q \v 25 I tan nan duniɲa daa, \q i tan nan koore itala i xɔnyɛ ra. \q \v 26 E tan ɲɔnma nɛ, kɔnɔ i tan buma nɛ abadan, \q e birin forima nɛ alɔ sose, kɔnɔ i tan e masarama nɛ alɔ donma. \q I e masarama nɛ, alɔ donma naxan nagoroma, a wɔlɛ. \q \v 27 Kɔnɔ i tan mu masarama, i mu ɲɔnma abadan. \q \v 28 I xa konyie xa die fama nɛ sabatide be, \q e bɔnsɔɛ fa bu xaxilisa kui i ya i.» \c 103 \s1 Ala xa marafanyi \s2 Ala matɔxɔɛ \d \v 1 Dawuda xa bɛɛti \q N xa Alatala tantu n nii birin na, \q n xa a xili sɛniyɛnxi matɔxɔ. \q \v 2 N xa Alatala tantu n nii birin na, \q n naxa nɛɛmu a xa hinnɛ ma. \q \v 3 A tan nan diɲɛma i xa yunubie ma, \q a i xa furee rayalan, \q \v 4 a i ratanga faxɛ ma, \q a i rabilin a xa xanunteya nun a xa kinikini ra. \q \v 5 A hinnɛma i ra i xa duniɲɛigiri kui, \q alako i man xa sɛnbɛ sɔtɔ i xa foriɲa kui alɔ sɛgɛ. \b \q \v 6 Alatala ɲɛrɛma tinxinyi kui, \q a kiiti tinxinxi sama tɔɔrɔmixie bɛ. \q \v 7 A bara a xa kira masen Annabi Munsa bɛ, \q a a xa kaabanakoee masen Isirayilakae bɛ. \q \v 8 Alatala kinikinima mixie ma, a hinnɛ e ra, \q a mu xɔnɔma e ma mafuren mafuren, \q a xa xanunteya gbo. \q \v 9 A mu mixie tɔɔrɔma tɛmui birin, \q a xa xɔnnanteya mu buma. \q \v 10 A mu won ɲaxankatama won ma yunubi rabaxi ki ma, \q a mu won ma yunubi sare ragbilenma won ma. \q \v 11 Koore itexi bɔxi xun ma ki naxɛ, \q a xa xanunteya fan gboxi na ki nɛ a yaragaaxuie bɛ. \q \v 12 Sogetede makuyaxi sogegorode ra ki naxɛ, \q a won ma yunubie fan makuyaxi won na na ki nɛ. \q \v 13 Babae kinikinima e xa die ma ki naxɛ, \q Alatala fan kinikinima a yaragaaxuie ma na ki nɛ, \q \v 14 barima a a kolon won yailanxi se naxan na, \q a ratuxi a ma a bɛndɛ nan won na. \q \v 15 Adamadie xa simaya maniya sansi ra naxan fugama fiili ma, \q \v 16 kɔnɔ foye na bɔnbɔ a ra, a xarama nɛ, a lɔɛ. \q \v 17 Kɔnɔ Alatala a yaragaaxuie xanuma nɛ abadan, \q a xa tinxinyi birama nɛ e bɔnsɔɛe fɔxɔ ra, \q \v 18 naxee a xa saatɛ binyama, \q e a xa sɛriyɛ rabatu. \q \v 19 Alatala bara a xa kibanyi dɔxɔ koore ma, \q a duniɲa birin yamari. \b \q \v 20 Wo tan malekɛe, wo xa Alatala tantu, \q wo tan naxee sɛnbɛ gbo, wo tan naxee a rabatuma. \q \v 21 Wo tan sɛnbɛma naxee na koore ma, \q wo xa Alatala tantu, \q wo tan naxee a waxɔnfe rabama. \q \v 22 Wo tan birin naxee daaxi, \q wo xa Alatala tantu yire birin a xa mangɛya bun ma. \q N xa Alatala tantu n nii birin na. \c 104 \s1 Alatala xa daalisee \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 N xa Alatala tantu n nii birin na. \b \q N Marigi Alatala, i sɛnbɛ gbo, nɔrɛ nun yanbɛ na i ma, \q \v 2 a luxi alɔ naiyalanyi yati findixi i xa guba nan na. \q I koore italaxi alɔ dugi xungbe i sabatixi naxan bun ma, \q \v 3 i xa konkoe tixi nuxuie fari ye ragataxi dɛnnaxɛ. \q I nuxuie findi i xa ɲɛrɛ se ra, \q i i ɲɛrɛ foye fari. \q \v 4 I foye xɛɛma i xa masenyi ra, \q i tɛ rasanbama i xa wali rabafe ra. \b \q \v 5 Ala duniɲa tixi nɛ alɔ banxi tixi ki naxɛ, \q a mu a mamaxama feo. \q \v 6 A baa dusu nɛ a xun ma alɔ dugi, \q a geyae xuntagi makoto. \q \v 7 I to xaaɲɛ ye ma, a a gi i xa galanyi xui ma, \q \v 8 geyae nun gulunbae fa lu yire i nu wa dɛnnaxɛ xɔn. \q \v 9 I naaninyi saxi ye bɛ a mu tuganma naxan xun ma, \q alako a naxa gbilen din na xare ma. \b \q \v 10 I dulonyie findi xuree ra, \q naxee susuma geya longorie ra, \q \v 11 a ye xɔli ba burunyi subee birin ma, \q a ye xɔli ba wulai sofalee ma. \q \v 12 Xɔnie sabatixi nee fɛ ma, \q e e xui raminima wuri salonyie kɔn na burɛxɛe longori ra. \q \v 13 I geyae bundama ye ra keli koore ma, \q bɔxi wasama i xa wali ra. \q \v 14 I ɲooge raminima xurusee bɛ, \q i sansie rabulama adamadie bɛ, \q e baloe sɔtɔma naxee ra. \q \v 15 I wɛni fima mixie ma, naxan e bɔɲɛ rafanma e ma, \q i ture raminima e bɛ, naxan e kiri ratofanma, \q i e baloma donse ra, naxan sɛnbɛ fima e ma. \q \v 16 Liban wuri bilie, Marigi naxee sixi, \q e bara ye sɔtɔ a fanyi ra, \q \v 17 xɔnie e tɛɛ sama e kɔn na. \q Gbongboe e tɛɛ sama sipirɛ wuri bilie kɔn na, \q \v 18 wulai sie xima geyae fari, \q sagalee luma gɛmɛ longorie ra. \b \q \v 19 I kike yailanxi sali waxatie kolonfe nan na. \q Soge a dula tɛmui kolon. \q \v 20 I dimi rafama kɔɛ ra, burun subee ɲɛrɛma tɛmui naxɛ. \q \v 21 Yɛtɛe na e xui ramini donse fenfe ra, Ala e kima baloe ra. \q \v 22 Soge nɛfɛ mini, e gbilen e xa fɔnmɛe ra. \q \v 23 Mixie tan mini, e sa fɛɛɲɛn walide. \b \q \v 24 Alatala, i xa daalisee wuya. \q I e birin daaxi xaxilimaya nan na. \q Bɔxi rafexi i xa daalisee ra, \q \v 25 baa fan nafexi i xa daalisee ra, \q ndee xurun, ndee xungbo, e wuya. \q \v 26 Kunkui xungbee ɲɛrɛma mɛnni fari, \q peremui ɲɛrɛma baa bun ma ɲɛlɛxinyi ra. \b \q \v 27 Yi daalise birin e xaxili tixi i tan nan na e baloe xa fe ra. \q \v 28 I na e ki, e a sɔtɔma nɛ i saabui ra, e wasa. \q \v 29 I na e kuma, e gaaxuma nɛ. \q I na e ɲɛngi ba, e faxama nɛ, e gbilen bɛndɛ. \q \v 30 I na i ɲɛngi raso e fate, e man balo, \q bɔxi man fa fan. \b \q \v 31 Alatala xa nɔrɛ xa bu abadan! \q Alatala xa sɛɛwa a xa daalie ra! \q \v 32 A na bɔxi mato, a sɛrɛnma nɛ, \q a na din geyae ra, e ganma nɛ. \q \v 33 N Alatala matɔxɔma nɛ fanni n baloxi, \q n bɛɛti bama nɛ n Marigi Ala bɛ fanni n na duniɲa ma. \q \v 34 N ma dubɛ xa rafan a ma. \q N sɛɛwama nɛ Alatala xa fe ra. \q \v 35 Kɔnɔ yunubitɔɛe tan xa lɔɛ duniɲa ma. \q Mixi ɲaaxie naxa lu naa sɔnɔn! \q N bara Alatala matɔxɔ n nii birin na. Wo Alatala tantu! \c 105 \s1 Isirayila xa xɔrɛya \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 Wo Alatala xili matɔxɔ, \q wo a xa kaabanakoe masen ɲamae tagi. \q \v 2 Wo bɛɛti ba a bɛ a xa kaabanakoee xa fe ra. \q \v 3 Wo xa sɛɛwa a xili sɛniyɛnxi xa fe ra, \q mixi naxee Alatala fenma, e xa ɲɛlɛxin. \q \v 4 Wo xa Alatala xa sɛnbɛ fen, \q wo xa kata lude a ya i tɛmui birin. \q \v 5 Wo xa ratu a xa kaabanakoe ma, \q wo naxa nɛɛmu a xa kiiti ma, \q \v 6 wo tan Ala xa konyi Iburahima bɔnsɔɛ, \q wo tan Yaxuba xa die a naxee sugandi. \q \v 7 A tan nan won Marigi Alatala ra, \q a kiiti sama duniɲa birin ma. \b \q \v 8 Alatala a ratuma a xa saatɛ ma tɛmui birin, \q a mu nɛɛmuma a xa laayidi ma abadan, \q \v 9 a naxan tongoxi Iburahima nun Isiyaga bɛ marakali ra. \q \v 10 A bara na natɛ tongo Yaxuba bɛ, \q a bara na saatɛ xiri Isirayila ra, \q \v 11 a masenfe ra, «N bara Kanaan bɔxi fi wo ma kɛ ra.» \b \q \v 12 Beenu e xa wuya mɛnni, \q \v 13 e nu na lintanfe tun, \q \v 14 Ala mu tin mixi yo xa nɔ e ra. \q A naxa a xɔrɔxɔ ɲamanɛ mangɛe bɛ a falafe ra, \q \v 15 «Wo naxa n ma ɲama sugandixi tɔɔrɔ de, \q wo naxa fe ɲaaxi raba n ma namiɲɔnmɛe ra.» \b \q \v 16 Beenu Ala xa kaamɛ ragoro duniɲa ma, a baloe ba duniɲa yi ra, \q \v 17 a naxa a xa mixi nde Yusufu rasiga e yara konyiya kui. \q \v 18 A sanyie nun a kɔnyi nu balanxi yɔlɔnxɔnyi ra, \q \v 19 han Ala xa laayidi naxa kamali, a nɔndi fi a ma tɛmui naxɛ. \q \v 20 Na tɛmui mangɛ xungbe naxa yaamari fi a xa mini geeli kui, \q a xa fulun. \q \v 21 Mangɛ naxa Yusufu findi a xa banxi xunyi ra, \q a a gbe se birin sa a nɔɛ bun ma, \q \v 22 alako mangɛ xa mixie xa lu a waxɔn ki, \q bɔxi forie xa xaxili sɔtɔ a saabui ra. \b \q \v 23 Na dangi xanbi, Isirayila ɲama Yaxuba bɔnsɔɛ naxa fa Misira, \q e sabati Hami xa bɔxi ma. \b \q \v 24 Ala naxa a xa ɲama wuya dangife e yaxuie ra. \q \v 25 A naxa Misirakae bɔɲɛ masara, \q han e fa a xa ɲama xɔn, \q e natɛ ɲaaxi tongo e xa fe ra. \q \v 26 Na tɛmui a naxa a xa konyi di Munsa xɛɛ, \q a nun a xa mixi sugandixi Haruna. \q \v 27 E naxa Ala xa tɔnxumae makaabaxie raba, \q Hami xa bɔxi xa mixie tagi. \q \v 28 E to Ala xa masenyi ti Misirakae bɛ, \q Ala naxa dimi rasin bɔxi ma, kuye naxa ifɔɔrɔ. \q \v 29 A naxa mɛnni ye mafindi wuli ra, yɛxɛe fa faxa. \q \v 30 E xa bɔxi naxa rafe lanxansarimae ra, \q e so han mangɛ xa banxi kui. \q \v 31 A naxa yaamari fi xɛɛrie nun saasie xa din bɔxi birin na. \q \v 32 A naxa balabalanyi nun tunɛ ragoro bɔxi ma, \q seyamakɔnyi naxa din mɛnni ra. \q \v 33 A naxa e xa wɛni bilie nun e xa xɔrɛ bilie kana, \q a nun wuri bilie birin naxee nu na e xa bɔxi ma. \q \v 34 A naxa yaamari fi katoe xa wuya han, \q \v 35 e fa sansie birin kana Misira bɔxi ma, \q e bɔxi daxamui birin don. \q \v 36 A raɲɔnyi a naxa di singe birin faxa e xa bɔxi kui, \q e naxee bari e sɛnbɛ ra. \b \q \v 37 Ala naxa a xa ɲama ramini kɔbiri nun xɛɛma ra, \q mixi yo mu faxa e ya ma. \q \v 38 Misirakae naxa sɛɛwa e xa mini ra, \q barima e nu bara gaaxu Isirayilakae ya ra. \q \v 39 Ala naxa nuxui itala e xun ma yanyi ra, \q a tɛ ti koore ma kɔɛ ra naiyalanyi ra. \q \v 40 E to a maxandi, a naxa fa kɔnkɔlɛe ra e bɛ, \q naxan findixi koore baloe ra e bɛ. \q \v 41 A naxa fanye rabi, \q a ye ramini e bɛ, \q alɔ xure naxan ɲɛrɛma gbengberen yire tagi. \q \v 42 Ala to ratu a xa laayidi sɛniyɛnxi ma, \q a naxan tongo a xa konyi di Iburahima bɛ, \q \v 43 a naxa a xa ɲama ramini sɛɛwɛ kui, \q a a ragiri a xa mixi sugandixie xa ɲɛlɛxin bɛɛti ba. \q \v 44 A naxa si gbɛtɛe xa bɔxi fi e ma, \q ɲamanɛe xa naafuli naxa findi e gbe ra, \q \v 45 alako e xa Ala xui suxu, \q e xa a xa yaamarie rabatu. \b \q Wo xa Alatala matɔxɔ! \c 106 \s1 Nɛɛmufe Ala xa xanunteya ma \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 Wo xa Alatala matɔxɔ. \b \q Wo xa a tantu barima a fan, \q a xa xanunteya buma abadan. \q \v 2 Nde Alatala xa wali xungbe masenma, \q nde a xa matɔxɔɛ bama? \q \v 3 Sɛɛwɛ na tinxintɔɛe bɛ, \q naxee birama tinxinyi fɔxɔ ra lɔxɔɛ birin. \q \v 4 Alatala, i xa ratu n ma i hinnɛma i xa ɲama ra tɛmui naxɛ, \q i na e rakisi, i xa n fan mali, \q \v 5 alako n xa i xa mixi sugandixie xa hɛri sɔtɔ, \q n xa sɛɛwa i xa ɲama ra, \q n xa ɲɛlɛxin i kɛ tongomae ya ma. \b \q \v 6 Muxu bara yunubi raba alɔ muxu benbae, \q muxu bara fe kobie raba ɲaaxuɲa kui. \q \v 7 Muxu benbae to nu na Misira bɔxi ma, \q e mu e ɲɔxɔ sa i xa kaabanakoe xɔn ma, \q e mu ratu i xa xanunteya ma. \q E naxa e kobe raso i ra Xulunyumi baa fɛ ma. \q \v 8 Kɔnɔ a naxa e rakisi a xili xa fe ra, \q alako a xa a sɛnbɛ masen. \q \v 9 A to xaaɲɛ Xulunyumi baa ma, a naxa xɔri, \q e naxa a igiri a xaraxi ra. \q \v 10 A naxa e rakisi e xɔnmixie bɛlɛxɛ i, \q a e xunsara e yaxuie bɛlɛxɛ. \q \v 11 Ye naxa dusu e yaxuie xun na, \q hali mixi keren a mu kisi. \q \v 12 Na kui e naxa la a xa masenyi ra, e a matɔxɔ bɛɛti ra. \q \v 13 Kɔnɔ a mu bu, e man naxa nɛɛmu a xa walie ma, \q e tondi a waxɔnfe rabade. \q \v 14 E naxa bira e yɛtɛ waxɔnfe fɔxɔ ra gbengberenyi ma, \q e Alatala mato. \q \v 15 A naxa e waxɔnse so e yi ra, \q kɔnɔ na dangi xanbi, a naxa e raɲɔn. \b \q \v 16 Ala xa ɲama naxa Munsa nun Haruna tɔɔnɛ, \q naxee findixi Alatala xa konyi sɛniyɛnxie ra. \q \v 17 Bɔxi naxa a rabi, \q a Datan nun Abirami xa mixie ragoro a kui. \q \v 18 Tɛ naxa e fɔxirabirɛ ɲaaxie gan. \q \v 19 E naxa ninge misaali yailan wure ra, \q e a batu kuye ra. \q \v 20 Ninge naxan sɛxɛ donma, \q e naxa na misaali findi e Marigi Alatala ɲɔxɔɛ ra. \q \v 21 E naxa nɛɛmu e Rakisima Ala ma, \q naxan fe xungbee raba Misira, \q \v 22 naxan kaabanakoee raba Hami bɔxi ma, \q naxan fe magaaxuxie raba Xulunyumi baa ma. \q \v 23 Ala nu wama e sɔntɔfe, \q kɔnɔ a xa mixi sugandixi Munsa naxa a maxandi, \q a xa a xa xɔnɛ xɔrɔxɔɛ lu na. \q \v 24 E naxa tondi a xa bɔxi fanyi suxude, e mu la a xa laayidi ra. \q \v 25 E naxa ti Alatala kanke e xa kiri banxie kui, e mu a xui suxu. \q \v 26 Na kui a naxa laayidi tongo e bɛ, \q a xa e faxa gbengberenyi ma, \q \v 27 a xa e bɔnsɔɛ faxa ɲamanɛe tagi, \q a xa e rayensen duniɲa ma. \q \v 28 E naxa Bali Peyori batu, \q e sɛrɛxɛ sube don naxan baxi mixi faxaxie bɛ. \q \v 29 E naxa Ala raxɔnɔ e xa fe kobie ra, \q han a naxa fure ɲaaxi nde ragoro e ma. \q \v 30 Finexasi to keli, a naxa Ala maxandi e bɛ, \q fure ɲaaxi naxa ba e ra. \q \v 31 Mixi naxa na tinxinyi kolon a bɛ abadan. \q \v 32 Alatala xa ɲama naxa a raxɔnɔ Meriba xure fɛ ma. \q Annabi Munsa naxa tɔɔrɔ e xa fe ra, \q \v 33 a to wɔyɛn xɔrɔxɔɛ fala e xa Ala matandi xa fe ra. \b \q \v 34 E mu Kanaan sie sɔntɔ alɔ Alatala e yamari ki naxɛ. \q \v 35 E naxa sabati e ya ma, e bira e naamunyie fɔxɔ ra. \q \v 36 E naxa nee xa kuyee batu, na fa findi gantanyi ra e bɛ. \q \v 37 E naxa e xa di xɛmɛe nun e xa di ginɛ ba sɛrɛxɛ ra ɲinnɛe bɛ. \q \v 38 E to e xa die faxa sɛrɛxɛ ra Kanaan xa kuyee bɛ, \q e naxa bɔxi findi bɔxi sɛniyɛntare ra. \q \v 39 E e yɛtɛ findi mixi sɛniyɛntare ra na ki nɛ, \q e e Marigi yanfa. \b \q \v 40 Na kui Alatala naxa xɔnɔ a xa ɲama ma, \q a kɛ tongomae mu rafanxi a ma sɔnɔn. \q \v 41 A naxa e rabolo si gbɛtɛe yi ra, \q e yaxuie naxa e yamari. \q \v 42 E yaxuie naxa nɔ e ra, \q e fa lu e sɛnbɛ bun ma. \q \v 43 Sanya wuyaxi Ala naxa e rakisi, \q kɔnɔ e mu gbilen a matandife ra. \q Na kui e naxa lɔɛ e xa yunubie xa fe ra. \b \q \v 44 Kɔnɔ Ala naxa e tɔɔrɛ to, \q a naxa e wa xui mɛ. \q \v 45 A naxa ratu a xa saatɛ ma, \q a kinikini e ma a xa xanunteya tilinxi xa fe ra. \q \v 46 A naxa a niya mixie xa kinikini e ma konyiya kui. \b \q \v 47 Muxu Marigi Alatala, muxu rakisi. \q I xa muxu ramini sie tagi, \q alako muxu xa i xili sɛniyɛnxi tantu, \q muxu xa sɛɛwa i matɔxɔfe ra. \q \v 48 Tantui na Isirayila Marigi Alatala bɛ abadan! \q Ɲama birin xa a fala: «Amina!» \q Wo xa Ala matɔxɔ! \c 107 \s1 Tantui sɛrɛxɛ kisi xa fe ra \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 Wo Alatala tantu, barima a fan, \q a xa xanunteya buma abadan! \q \v 2 Alatala naxan xun sara, \q a naxee baxi e yaxuie yi ra, \q \v 3 a naxee raminixi sie tagi sogetede nun sogegorode mabiri, \q a naxee faxi kelife kɔɔla nun baa mabiri, \q e birin xa Alatala tantu. \b \q \v 4 Ndee lɔɛxi gbengberenyi ma, \q e mu sabatide yo toxi. \q \v 5 Kaamɛ nun ye xɔli nu e halakima, \q limaniya naxa ba e yi. \q \v 6 E to e dɛ rawa Alatala bɛ e xa tɔɔrɛ kui, \q a naxa e fulun e xa ɲaxankatɛ ma. \q \v 7 A naxa e raɲɛrɛ kira tinxinxi nde xɔn ma, \q alako e xa yire fanyi to e sabatima dɛnnaxɛ. \q \v 8 E xa Alatala tantu a xa xanunteya xa fe ra, \q nun a xa kaabanakoee xa fe ra a naxan nabaxi adamadie bɛ, \q \v 9 barima a ye xɔli bama mixie ma, \q a kaamɛtɔɛe rawasama donse fanyie ra. \b \q \v 10 Ndee nu sabatixi dimi kui nun faxɛ xa nɔɛ bun ma, \q geeli xɔrɔxɔɛ kui, yɔlɔnxɔnyi mabalanxi e ma. \q \v 11 Barima e muruta nɛ Ala xa masenyi xili ma, \q e Ala xa marasi xɔn. \q \v 12 A naxa e bɔɲɛ mafiixɛ tɔɔrɛ ra. \q E naxa dagalan yɛ, mixi yo mu e mali. \q \v 13 E naxa Marigi maxandi nimisɛ kui, \q a naxa e rakisi e xa ɲaxankatɛ ma. \q \v 14 A naxa e ramini dimi kui nun faxɛ xa nɔɛ bunma, \q a naxa luutie bolon e nu xirixi naxee ra. \q \v 15 E xa Marigi batu a xa dugutɛgɛɲa xa fe ra, \q nun a xa wali makaabaxie xa fe ra adamadie bɛ. \q \v 16 Barima a bara wure naadɛe wuru, \q a kondonyie kana. \q \v 17 Xaxilitaree nu bara e yɛtɛ suxu e xa murutɛ nun e xa fe ɲaaxie ra, e lu nimisɛ kui. \q \v 18 Donse birin bara nu raɲaaxu e ma, \q e nu fa na faxɛ nan dɛi. \q \v 19 E xa na xɔrɔrɔɛ kui, e naxa e xui rate Alatala ma, \q a naxa e rakisi e xa xɔrɔrɔɛ ma. \q \v 20 A naxa a xa masenyi rasanba e ma, a e rayalan, \q a e ba e xa ɲaxankatɛ kui. \q \v 21 E xa Marigi tantu a xa dugutɛgɛɲa nun a xa wali makaabaxie xa fe ra adamadie bɛ. \q \v 22 E xa sɛrɛxɛe ba a xa wali fanyie kolon fe ra a bɛ. \q E man xa a xa wali fanyie ifala e xui itexi ra sɛɛwɛ kui! \q \v 23 Naxee nu biyaasima kunkui xungbee kui baa ma, \q e man nu yulɛya raba yee xun ma, \q \v 24 nee bara Marigi wali fɔxie \q nun a xa wali makaabaxie to baa ma. \q \v 25 A naxa masenyi ti, turunnaadɛ foye naxa keli \q a mɔrɔnyie ramaxa, \q \v 26 a nu biyaasilae xa kunkui ite a nu a sin, \q e nu na ɲaxankatɛ kui. \q \v 27 E xun naxa magi a ra e naxa lu alɔ siisilae. \q E xa xaxilimaya birin naxa lu e ma fu. \q \v 28 E xa nimisɛ kui e naxa Marigi xili e xui itexi ra, \q a naxa e ratanga na gbaloe ma. \q \v 29 A naxa turunnaadɛ foye iti, a a masabari, \q mɔrɔnyie naxa e raxara. \q \v 30 E naxa sɛɛwa nee xa maraxarɛ ra, \q a naxa e xunti e waxɔnde ra. \q \v 31 E xa Marigi tantu a xa dugutɛgɛɲa nun a wali makaabaxie xa fe ra adamadie bɛ! \q \v 32 E xa a xa fe gbo ɲama bɛ, \q e xa a matɔxɔ Forie xa malanyi! \q \v 33 A xure xungbee masarama gbengberenyi ra, \q a dulonyi findi bɔxi maxare ra. \q \v 34 A bɔxi fanyi findima fɔxɔɛ yire ra, \q na bɔxikae xa fe ɲaaxi xa fe ra. \q \v 35 A gbengberenyi findima xure ra \q a yire maxare findi xure guli ra, \q \v 36 a kaamɛtɔɛe rasabati naa, \q e taa ti naa e sabatide. \q \v 37 E xɛ sama, e wuri bilie sima \q naxee bogi barakama. \q \v 38 A dubama e bɛ, e wuya, \q a mu sese bama e xa xuruse kɔnti ra. \q \v 39 Ndee gbee xurunma, \q tɔɔrɛ nun ɲaxankatɛ ra. \q \v 40 A maraɲaaxui dusuma forie xun na, \q a e ralɔɛ gbengberenyi ma kirae mu dɛnnaxɛ ma, \q \v 41 A misikiinɛe bama tɔɔrɛ kui, \q a e xa denbayae rawuya alɔ xurusee. \q \v 42 Mixi tinxinxie na toma e ɲɛlɛxinma a ra, \q Kɔnɔ tinxintaree birin dɛ balanma nɛ. \q \v 43 Xaxilima naxan na, a xa a ɲɔxɔ sa yi fe birin xɔnma, \q a xa Marigi xa dugutɛgɛɲa fahaamu. \c 108 \s1 Xunnakeli Ala saabui ra \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa bɛɛti \q \v 1 Ala, n bara natɛ tongo n bɔɲɛ kui. \q N Marigi Xunnakeli Kanyi, n n xui raminima nɛ bɛɛtie ra. \q \v 2 N n ma kɔrae nun n ma maxasee berema nɛ subaxɛ ma. \q \v 3 N Marigi, n i batuma nɛ sie tagi, \q n i matɔxɔma nɛ bɛɛti ra ɲamanɛe ya ma, \q \v 4 barima i xa dugutɛgɛɲa gbo dangi koore ra, \q i xa xanunteya ite alɔ nuxuie. \b \q \v 5 Ala, i xunyi rakeli koore ma, \q i xa nɔrɛ xa lu bɔxi birin xun ma, \q \v 6 alako i xanuntenyie xa kisi i sɛnbɛ saabui ra. \q Yandi, n ma duba suxu. \b \q \v 7 Ala bara wɔyɛn a xa lingira sɛniyɛnxi kui, \q «N n xun nakelima nɛ, \q n Sikemi bɔxi itaxun, \q n Sukɔti gulunba sɔtɔma nɛ. \q \v 8 N gbe nan Galadi ra, n gbe nan Manasi ra. \q Efirami bɔxi tan luma nɛ alɔ n xun makantase, \q Yudaya findi n ma munyaati ra. \q \v 9 N n sanyi maxama Mowaba bɔxi ma, \q n n ma sankiri wolima Edon nan ma a xa findi n gbe ra. \q N gere ti xui mɛma nɛ Filisita bɔxi ma.» \b \q \v 10 «Nde n xun tima taa makantaxi ra? \q Nde n xaninma Edon bɔxi ma? \q \v 11 Ala mu a ra, naxan muxu rabɛɲinxi gere kui? \q \v 12 I xa fa muxu malide, i xa muxu ba muxu yaxuie yi ra. \q Adamadie xa mali fufafu na a ra. \q \v 13 Won fama won sɛnbɛ raminide Ala xa mali saabui ra. \q A tan nan fama won yaxuie iwurude.» \c 109 \s1 Tɔɔɲɛgɛla xa maxandi \s2 Ala maxandi \d \v 1 Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ \q N Marigi Ala, n naxan matɔxɔma, i naxa lu dundui kui, \q \v 2 barima mixi ɲaaxie na wule falafe n xun ma. \q E dɛ mu fan, e wule fala tun. \q \v 3 E na n nabilinfe xɔnnanteya wɔyɛnyie ra, \q hali n mu fe ɲaaxi yo rabaxi e ra. \q \v 4 N na fe fanyi raba e bɛ, e n gere. \q N a ragbilenma i tan Ala nan ma. \q \v 5 E n ma wali fanyi sare ragbilenma n ma a kobi ra, \q n ma xanunteya, e na masarama n bɛ xɔnnanteya ra. \b \q \v 6 I xa na tɔɔɲɛgɛtɔɛ taxu mixi kobi nde ra, \q a dɛfanboore xa a yanfa. \q \v 7 A na makiiti, kiiti xa kana a ra. \q I naxa a xa maxandi suxu. \q \v 8 A xa simaya xa dunke kɔti. \q Mixi gbɛtɛ xa a xa wali tongo. \q \v 9 A xa die xa findi kiridie ra, a xa ginɛ xa findi kaaɲɛ ra. \q \v 10 A xa die xa findi ɲɛrɛtie ra naxee kulɛ matima tun. \q E xa makuya e baride ra naxan bara kana. \q \v 11 Donifa xa a kɛ birin tongo, \q a xa geeni birin xa findi si gbɛtɛe gbe ra. \q \v 12 Mixi yo naxa kinikini a ma, \q mixi yo naxa hinnɛ a xa kiridie ra. \q \v 13 A bɔnsɔɛ xa sɔntɔ, e xilie xa nɛɛmu mixie ra. \q \v 14 Alatala xa ratu a xa fe kobie ma, \q a nga xa yunubi naxa xafari. \q \v 15 Alatala xa ratu na yunubie ma tɛmui birin, \q a xa e xa fe ranɛɛmu duniɲa ra, \q \v 16 barima e mu dugutɛgɛɲa rakamalima, \q e misikiinɛe nun fuxarilae tɔɔrɔma, han e faxa sunnunyi kui. \q \v 17 Naxan mixi dankama, na kanyi xa dankɛ sɔtɔ. \q Naxan dubama mixie bɛ, a xa barakɛ sɔtɔ. \q \v 18 Dankɛ xa ragoro a ma \q alɔ a donma ragoroma a ma ki naxɛ. \q A xa so a fate i alɔ ye, \q a xa so a xɔrie alɔ ture. \q \v 19 A xa lu a ma alɔ a xa sose luma a ma ki naxɛ, \q a xa bilin a ma alɔ a bɛlɛti bilinma a tagi ki naxɛ tɛmui birin. \q \v 20 Alatala xa na sare fi n ma yaxuie bɛ, \q naxee fe kobi falama n xun ma. \b \q \v 21 Kɔnɔ i tan n Marigi Alatala, \q i xa hinnɛ n na i xili xa fe ra, \q i xa n nakisi i xa dugutɛgɛɲa fanyi saabui ra. \q \v 22 N luxi nɛ alɔ misikiinɛ fuxarila, \q naxan bɔɲɛ na tɔɔrɔfe ki fanyi ra. \q \v 23 N ma fe ɲɔnfe alɔ niini naxan kuyama nunmare ra. \q Mixi n kerima alɔ katoe kerima ki naxɛ. \q \v 24 N xinbie sɛrɛnma, n fate ɲɔnma, \q sunyi xa fe ra. \q \v 25 E n nayaagima tɛmui birin. \q E na n to, e yoma n ma tun. \q \v 26 N Marigi Ala, i xa n mali, \q i xa n nakisi i xa dugutɛgɛɲa xa fe ra. \q \v 27 E xa a kolon, i sɛnbɛ na n malife. \q \v 28 E tan n dankama, \q kɔnɔ i barakɛ nan fima n ma. \q Yaagi fama nɛ dusude e xun na, \q kɔnɔ n tan i xa konyi di, n sɛɛwama nɛ. \q \v 29 N yaxuie xa ifu, \q e xa yaagi xa dusu e xun na. \q \v 30 N Alatala tantuma nɛ n xui itexi ra, \q n a matɔxɔma nɛ ɲama ya ma, \q \v 31 barima a tixi misikiinɛ sɛɛti ma, \q a xa e ratanga mixie ma naxee wama e faxafe. \c 110 \s1 Alatala nan Mangɛ Xungbe dɔxɔma \s2 Ala matɔxɔɛ \d Dawuda xa bɛɛti \q \v 1 Alatala xa masenyi n marigi bɛ: \q «I magoro n yifanyi ma, \q han n xa i sanyi ti i yaxuie fari.» \b \q \v 2 Alatala i sɛnbɛ ragboma nɛ kelife Siyoni, \q han i i yaxuie yamari. \q \v 3 I xa sɔɔrie luma nɛ i fɔxɔ ra gere kui. \q Na kuye na iba subaxɛ ma, \q i sɛnbɛ gboma nɛ sɛniyɛnyi kui alɔ i fonike waxati. \b \q \v 4 Alatala bara a kali yi laayidi ra, naxan mu kanama: \q «N bara i findi sɛrɛxɛdubɛ ra abadan, \q a Melekisedeki daaxi.» \q \v 5 Marigi luma i yifanyi ma, \q a mangɛe kanama nɛ a xa xɔnɛ lɔxɔɛ. \q \v 6 A a xa kiiti raɲɛrɛma nɛ ɲamanɛe fari, \q a e sɔntɔ, a mangɛ xungbe nde xun nakana. \b \q \v 7 Mangɛ xure ye minma kira i. \q A xun nakelima na nan ma. \c 111 \s1 Ala matɔxɔma fe naxee ma \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 Wo Alatala matɔxɔ! \b \q N Alatala batuma nɛ n bɔɲɛ birin na, \q tinxintɔɛe nun ɲama ya ma. \q \v 2 Marigi xa walie makaaba. \q E rafan mixie ma naxee tinma e matode. \q \v 3 A xa walie nɔrɔxi, \q a xa tinxinyi buma nɛ abadan. \q \v 4 A a niya birin xa ratu a xa kaabanakoe ma. \q Alatala hinnɛma adamadie ra, a kinikini e ma. \q \v 5 A baloe fima mixi ma naxan gaaxuma a ya ra, \q a ratu a xa saatɛ ma abadan. \q \v 6 A bara a xa wali sɛnbɛ masen a xa ɲama bɛ, \q ɲamanɛ gbɛtɛe kɛ sofe ra e yi. \q \v 7 A walima nɔndi nun tinxinyi nan fari. \q A xa yaamarie findima sɛriyɛ fanyi nan na, \q \v 8 naxee mu kanama abadan, \q adamadie lanma e xa naxee rakamali. \q \v 9 A bara a xa ɲama xun sara, \q a bara a xa saatɛ mabanban abadan. \q A xili sɛniyɛn, a magaaxu. \b \q \v 10 Xaxilimaya fɔlɔma Alatala yaragaaxui nan ma. \q Mixi naxan gaaxuma Ala ya ra, a xaxili fanyi sɔtɔma nɛ. \q Adamadie lanma e xa a matɔxɔ abadan. \c 112 \s1 Tinxintɔɛ sare \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 Wo Marigi Ala matɔxɔ! \q Hɛɛri na mixi bɛ naxan gaaxuma Marigi ya ra, \q naxan tinma a xa yaamarie rabatude. \b \q \v 2 A bɔnsɔɛ sɛnbɛ gboma nɛ bɔxi ma. \q Barakɛ luma tinxintɔɛ nan ma. \q \v 3 Naafuli nun bannaya luma a yi ra, \q a xa tinxinyi xanxi abadan. \q \v 4 Yanbɛ minima dimi kui tinxintɔɛ bɛ, \q naxan kinikinima a boore ma, \q naxan hinnɛma adamadie ra, \q naxan luma ɲɛrɛ ra tinxinyi kui. \q \v 5 Barakɛ luma mixi bɛ naxan mixie kima, \q naxan tinma mixi donide, \q naxan walima tinxinyi ra. \q \v 6 Na kanyi mu birama, \q mixie mu nɛɛmuma a xa tinxinyi ma. \q \v 7 A mu gaaxuma xibaaru ɲaaxi ya ra, \q barima a xaxili tixi Alatala ra, a bɔɲɛ xanxi. \q \v 8 A bɔɲɛ raxara, gaaxui yo mu a ma. \q A raɲɔnyi, a nɔma nɛ a yaxuie ra. \b \q \v 9 A misikiinɛ kima, \q a ɲɛrɛma tinxinyi kui tɛmui birin, \q a xun nakelima tun. \q \v 10 Mixi ɲaaxi tɔɔrɔma na tofe ra, \q a a ɲinyi maxinma, a xa fe xun nakanama. \q Mixi ɲaaxie xa natɛ mu kamalima fefe ma. \c 113 \s1 Alatala maniyɛ mu na \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 Wo Alatala matɔxɔ! \q Alatala xa konyi die, wo xa a matɔxɔ. \q Wo Alatala xili matɔxɔ. \q \v 2 Tantui na Alatala bɛ abadan. \q \v 3 Tantui na Alatala bɛ yire birin, \q kelife sogetede mabiri, han sogegorode. \b \q \v 4 Alatala xa nɔɛ na ɲamanɛe xun ma, a xa nɔrɛ na koore ma. \q \v 5 Nde maniyɛ won Marigi Alatala ra, \q naxan magoroxi a xa kibanyi kui koore ma, \q \v 6 naxan a ya ragoroma koore nun bɔxi ma. \b \q \v 7 A misikiinɛ xun nakelima, \q a tɔɔrɔmixi bama a xa setareɲa kui. \q \v 8 A a tima a xa kuntigie sɛɛti ma. \q \v 9 A di gbegbe fima ginɛ dibaritare ma, \q alako a xa sɛɛwa sɔtɔ a xa die ya ma. \b \q Wo Alatala matɔxɔ! \c 114 \s1 Isirayila bɔxi Ala xa ɲama rasɛnɛfe \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 Yaxuba bɔnsɔɛ naxan findixi Isirayila ra, \q e naxa mini Misira xa konyiya ra, \q \v 2 e sabati Yudaya Ala xa hɔrɔmɔlingira luxi dɛnnaxɛ. \q Isirayila bɔxi naxa findi Ala xa mangɛya ra. \b \q \v 3 Xulunyumi baa to Isirayila ɲama to, \q a naxa rabi mafuren. \q Yurudɛn xure to e to fa ra, a man naxa kira fi e ma. \q \v 4 Isirayila geyae to e to, e naxa tugan tugan ɲɛlɛxinyi ra, \q alɔ yɛxɛɛ kontonyie nun yɛxɛɛ yɔrɛe tuganma ki naxɛ. \b \q \v 5 Munse a niyaxi na baa xa rabi mafuren? \q Munse a niyaxi Yurudɛn xure kira fixi e ma? \q \v 6 Munse a niyaxi Isirayila geyae xa ɲɛlɛxin \q alɔ yɛxɛɛ kontonyie nun yɛxɛe yɔrɛe? \b \q \v 7 Duniɲa birin xa sɛrɛn Marigi ya ra, \q naxan findi Yaxuba Marigi Ala ra, \q \v 8 naxan ye dulonyi ramini fanye xɔrɔxɔɛ kui. \c 115 \s1 Alatala gbo kuyee bɛ \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 Matɔxɔɛ mu lanma muxu tan bɛ, \q matɔxɔɛ lanma Alatala nan bɛ, \q a xa hinnɛ nun dugutɛgɛɲa xa fe ra. \q \v 2 Munfe ra ɲamanɛe a falama, \q «E xa Ala na minden?» \q \v 3 Muxu Marigi Ala na koore ma, \q a a waxɔnfe birin nabama. \b \q \v 4 Kɔnɔ e xa kuyee yailanxi xɛɛma nun gbeti nan na, \q e yɛtɛ bɛlɛxɛe saabui ra. \q \v 5 Dɛ na e bɛ, kɔnɔ e mu wɔyɛnma, \q ya na e bɛ, kɔnɔ e mu se toma, \q \v 6 tuli na e bɛ, kɔnɔ e mu xui mɛma, \q ɲɔɛ na e bɛ, kɔnɔ e mu se xiri mɛma. \q \v 7 Bɛlɛxɛ na e bɛ, kɔnɔ e mu se masuxuma, \q sanyi na e bɛ, kɔnɔ e mu e ɲɛrɛma. \q Xui yo mu minima e kɔn na! \q \v 8 E yailanmae fama nɛ lude alɔ e tan. \q Mixi naxee e xaxili tima e ra \q e findima sɛnbɛtaree nan na. \b \q \v 9 Isirayila bɔnsɔɛ, i xaxili ti Alatala ra, \q naxan findi i xa dɛmɛri nun i kantama ra. \q \v 10 Haruna bɔnsɔɛ, i xaxili ti Alatala ra, \q naxan findi i xa dɛmɛri nun i kantama ra. \q \v 11 Wo tan naxee findixi Ala yaragaaxuie ra, \q wo wo xaxili ti Alatala ra, \q naxan findi i xa dɛmɛri nun i kantama ra. \b \q \v 12 Marigi a ɲɔxɔ saxi won xɔn ma. \q A won barakama nɛ. \q Isirayila bɔnsɔɛ yo, Haruna bɔnsɔɛ yo, \q \v 13 nun Ala yaragaaxuie birin yo, \q e barakɛ sɔtɔma nɛ. \b \q \v 14 Alatala xa wo tan nun wo xa die yiriwa. \q \v 15 Alatala naxan koore nun bɔxi daa, \q a xa barakɛ fi wo ma. \b \q \v 16 Alatala nan gbe koore ra, \q kɔnɔ a naxa duniɲa tan fi adamadie ma. \q \v 17 Mixi faxaxie xa mu Alatala matɔxɔma, \q mixi naxee sigama aligiyama e mu nɔma matɔxɔɛ rabade, \q \v 18 kɔnɔ won tan naxee na duniɲa, \q a lanma won xa tantui rasiga Alatala ma, \q fɔlɔ yi tɛmui ma han dan mu naxan ma. \b \q Wo Alatala matɔxɔ! \c 116 \s1 Ala xa kisi faxɛ ma \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 N Alatala xanuma barima a n xui mɛma. \q A naxa kinikini n wa xui ma. \q \v 2 A to a tuli mati n na, \q n a maxandima nɛ n ma simaya birin kui. \b \q \v 3 Faxɛ luuti nu bara n xiri, \q aligiyama tɔɔrɛ nu bara n li, \q nimisɛ nun kɔntɔfili nu bara nɔ n na, \q \v 4 kɔnɔ na tɛmui n naxa Alatala maxandi, \q «Alatala, yandi, n nakisi!» \b \q \v 5 Hinnɛnte nan Alatala ra, a tinxin. \q Won Marigi Ala kinikinima won ma. \q \v 6 A mixi magoroxi kantama. \q N sɛnbɛ to ɲɔn, a naxa n nakisi. \b \q \v 7 N xa n nii raxara, \q barima Alatala bara fe fanyi raba n bɛ. \b \q \v 8 Alatala, i bara n nii ratanga faxɛ ma, \q i yaye ba n ya ra, \q i n sanyi sɛnbɛ so, \q \v 9 alako n xa ɲɛrɛ i tan Alatala ya ra mixi baloxi ya ma. \q \v 10 N to nu n xaxili tima i ra, \q n naxa a fala i bɛ, \q «N na tɔɔrɔfe.» \q \v 11 Limaniya to ba n yi ra, \q n naxa a fala, «Wule falɛ nan mixi birin na.» \b \q \v 12 Alatala, n i sare fima di, i xa hinnɛ xa fe ra? \q \v 13 N i xa maratangɛ masenma nɛ ɲama bɛ, \q Alatala xili matɔxɔfe ra. \q \v 14 N na n ma laayidie rakamalima nɛ Alatala bɛ, \q a xa ɲama birin ya xɔri. \b \q \v 15 Alatala a ɲɔxɔ sama nɛ a batulae xa simaya xɔn ma. \q \v 16 I tan Alatala xa konyi di nan n na, i xa konyi ginɛ xa di, \q i naxan nafulunxi saya luuti ra. \b \q \v 17 N tantui sɛrɛxɛ bama nɛ i bɛ, n i xili matɔxɔma nɛ. \q \v 18 N na n ma laayidie rakamalima nɛ Alatala bɛ, \q a xa ɲama birin ya xɔri, \q \v 19 Alatala xa banxi tɛtɛ kui, \q Darisalamu ɲama ya xɔri. \b \q Wo Marigi matɔxɔ! \c 117 \s1 Ala xa xanunteya \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 Si birin xa Alatala matɔxɔ, \q bɔnsɔɛ birin xa a tantu, \q \v 2 barima a xa xanunteya gbo won mabiri, \q a xa dugutɛgɛɲa mu ɲɔnma abadan. \b \q Wo Alatala matɔxɔ! \c 118 \s1 Xaxili tife Alatala ra \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 Wo Alatala tantu barima a fan, \q a xa xanunteya mu ɲɔnma abadan. \b \q \v 2 Isirayila xa a fala, \q «A xa xanunteya mu ɲɔnma abadan!» \q \v 3 Haruna bɔnsɔɛ xa a fala, \q «A xa xanunteya mu ɲɔnma abadan!» \q \v 4 Ala yaragaaxuie xa a fala, \q «A xa xanunteya mu ɲɔnma abadan!» \b \q \v 5 N ma tɔɔrɛ kui, n naxa Alatala maxandi. \q A naxa n ma duba suxu n fulunfe ra. \q \v 6 Alatala na n sɛɛti ma, \q n mu gaaxuma fefe ma. \q Adamadi nɔma munse niyade n na? \q \v 7 Alatala na n fɔxɔ ra, a n malima. \q N fama nɛ nɔde n yaxuie ra. \b \q \v 8 Xaxili tife Alatala ra, na nan fan beenun xaxili tife adamadi ra. \q \v 9 Yɛtɛ taxufe Alatala ra dangi yɛtɛ taxufe duniɲa mangɛe ra. \b \q \v 10 Si birin nu n nabilinxi n gere xili ma, \q kɔnɔ Alatala naxa a niya n xa nɔ e ra. \q \v 11 E nu n nabilinxi a ɲaaxi ra, \q kɔnɔ n naxa nɔ e ra Alatala xili ra. \q \v 12 E naxa din n na alɔ kumi tɔnsɔɛ, \q kɔnɔ e naxa ɲɔn alɔ sɛxɛ xaraxi ganma ki naxɛ. \q Alatala nan a niya n xa nɔ e ra. \b \q \v 13 E nu n matutunma sɛnbɛ ra, \q a gbe mu nu luxi n xa bira, \q kɔnɔ Alatala naxa n mali. \q \v 14 Alatala nan na n sɛnbɛ nun n ma sɛɛwɛ ra, \q A bara n nakisi! \b \q \v 15 Sɛɛwɛ nun xunnakeli xui naxa mini tinxintɔɛe xɔnyi a falafe ra, \q \v 16 «Alatala naxa wali sɛnbɛ ra! \q A naxa a mangɛya masen, \q a kaabanakoe raba.» \b \q \v 17 N mu faxa, n naxa kisi, \q alako n xa Alatala xa kaabanakoe masen ɲama bɛ. \q \v 18 Alatala bara n ɲaxankata, \q kɔnɔ a mu n luxi n xa faxa. \b \q \v 19 Wo tinxinyi naadɛe rabi n bɛ, \q n soma mɛnni Alatala tantufe ra. \q \v 20 Alatala xa naadɛ nan yi ki, \q tinxintɔɛe soma naxan kui. \q \v 21 N i tantuma nɛ, barima i bara n ma duba suxu, \q i bara findi n nakisima ra. \b \q \v 22 Banxitie mɛɛ gɛmɛ naxan na, \q na bara findi banxi sangantimɛ ra. \q \v 23 Na kelixi Marigi nan ma. \q Kaabanakoe na a ra won tan bɛ. \q \v 24 Lɔxɔɛ nan yi ki Alatala naxan ɲanigexi, \q won xa ɲɛlɛxin, won xa sɛɛwa a xa fe ra. \b \q \v 25 Yandi Alatala, muxu rakisi! \q Yandi Alatala, muxu xun nakeli. \q \v 26 Baraka na mixi ma naxan fafe Marigi xili ra. \q Muxu Alatala matɔxɔma a xa banxi kui. \q \v 27 Marigi nan na Alatala ra, \q naxan xa nɔrɛ bara yanba won ma. \q Wo xa sɛrɛxɛ xiri sɛrɛxɛbade sɛɛti ma. \b \q \v 28 N Marigi Ala nan i ra, n i tantuma nɛ, \q n Marigi Ala nan i ra, n i matɔxɔma nɛ. \q \v 29 Wo Alatala tantu barima a fan. \q A xa xanunteya mu ɲɔnma abadan. \c 119 \s1 Ala xa sɛriyɛ kerenyi \s2 Ala xa sɛriyɛ \q \v 1 Sɛɛwɛ na mixie bɛ naxee ɲɛrɛ ki tinxin, \q naxee biraxi Alatala xa sɛriyɛ fɔxɔ ra. \q \v 2 Sɛɛwɛ na mixie bɛ naxee Ala xa masenyi mɛma, \q naxee a fenma e bɔɲɛ birin na. \q \v 3 Nee mu tinxintareya rabama fefe ma, \q e birama Ala xa kira nan fɔxɔ ra. \q \v 4 I bara i sago masen muxu bɛ, \q alako muxu xa muxu ɲɔxɔ sa a xɔn ma a fanyi ra. \q \v 5 N wama fe birin nabafe \q alako n xa i xa yaamarie rabatu. \q \v 6 Na kui n mu fama yaagide i waxɔnfe xa fe ra. \q \v 7 N na i xa yaamarie kolon, \q n i batuma nɛ n bɔɲɛ fiixɛ ra. \q \v 8 N i xa yaamarie ratinmɛma nɛ, \q i naxa mɛ n na kerenyi ra. \b \q \v 9 Fonike ɲɛrɛma sɛniyɛnyi kui di? \q A bira i xa masenyi fɔxɔ ra. \q \v 10 N i fenma n bɔɲɛ birin nan na. \q I naxa n lu n xa makuya i xa yaamarie ra. \q \v 11 N i xa masenyi ragatama nɛ n bɔɲɛ ma, \q alako n naxa yunubi raba i ra. \q \v 12 Matɔxɔɛ na i bɛ Alatala. \q I xa yaamarie masen n bɛ. \q \v 13 N i xa sɛriyɛ durusima nɛ, \q i naxan masenxi i kɛrɛ ra. \q \v 14 N sɛɛwaxi birafe ra i xa masenyi fɔxɔ ra, \q alɔ n na findi banna belebele ra. \q \v 15 N n ɲɔxɔ saxi i sago xɔn ma, n i xa kira matoma nɛ. \q \v 16 I xa yaamarie rafan n ma, \q n mu nɛɛmuma i xa masenyi ma. \b \q \v 17 Fe fanyi raba n tan, i xa konyi di bɛ, \q alako n xa kisi, n xa i xa masenyi ratinmɛ. \q \v 18 N ya rabi alako n xa i xa sɛriyɛ fanyi igbɛ. \q \v 19 Xɔɲɛ nan lanxi n ma yi duniɲa ma, \q i naxa i xa yaamarie nɔxun n ma. \q \v 20 N hayi na i xa tinxinyi ma. \q \v 21 I i xui ratema yɛtɛ igboe xili ma, \q mixi dankaxi naxee i xa yaamarie rabɛɲinma. \q \v 22 I xa n natanga yaagi nun maraɲaaxui ma, \q barima n i xa masenyi suxuxi. \q \v 23 Hali mangɛe n tɔɔɲɛgɛma, \q i xa konyi di a ɲɔxɔ sama nɛ i xa yaamarie nan xɔn ma. \q \v 24 I xa masenyi rafan n ma, \q e n nasima a fanyi ra. \b \q \v 25 N na tɔɔrɛ xungbe kui. \q Yandi, i xa n nakisi i xa masenyi ra. \q \v 26 N to n ma ɲɛrɛ ki masen i bɛ, i n yaabi nɛ. \q Yandi, i xa i xa yaamari masen n bɛ. \q \v 27 N mali i sago fahaamufe ra, \q alako n xa n ɲɔxɔ sa i xa kaabanakoe xɔn ma. \q \v 28 N na wafe nimisɛ ma. \q N xun nakeli alɔ i a laayidixi ki naxɛ. \q \v 29 Wule falafe makuya n na. \q Hinnɛ n na i xa sɛriyɛ saabui ra. \q \v 30 N bara dugutɛgɛɲa kira sugandi, \q n bɔɲɛ birama i xa sɛriyɛ nan fɔxɔ ra. \q \v 31 Alatala, n xirixi i xa sɛriyɛ nan na, \q i naxa n lu yaagi kui. \q \v 32 N na n ɲɛrɛfe i xa yaamarie xa kira nan xɔn ma, \q barima i bara a niya i waxɔnfe xa lu n bɔɲɛ ma. \b \q \v 33 Alatala, n matinxin i xa yaamarie ra, \q alako n xa lu i xa kira xɔn ma n ma simaya birin kui. \q \v 34 Xaxili fanyi fi n ma, \q alako n xa n ɲɔxɔ sa i xa sɛriyɛ xɔn ma, \q n man xa a rabatu n bɔɲɛ birin na \q \v 35 N naɲɛrɛ i xa yaamarie xa kira xɔn ma, \q barima e rafan n ma \q \v 36 N bɔɲɛ rafindi i xa masenyi ma, \q i naxa a rafindi bannaya tinxintareya ma. \q \v 37 N yae ba see ra naxee ɲɔnma, \q n nakisi i xa kira xɔn ma. \q \v 38 I xa laayidi rakamali i xa konyi di bɛ, \q i naxan nagataxi i yaragaaxuie ya ra. \q \v 39 N ba yaagi kui n gaaxuxi naxan ya ra, \q barima i xa sɛriyɛ fan. \q \v 40 N wama birafe i xa masenyi fɔxɔ ra a fanyi ra. \q N nakisi i xa tinxinyi kui. \b \q \v 41 Alatala, fa i xa xanunteya nun i xa kisi ra n bɛ, \q alɔ i a laayidi ki naxɛ. \q \v 42 Na tɛmui, n nɔma nɛ n maberema yaabide, \q barima n tan laxi i xa masenyi ra. \q \v 43 I naxa nɔndi masenyi ba n dɛ i, \q barima n xaxili tixi i xa kiiti ra. \q \v 44 N i xa sɛriyɛ rabatuma nɛ abadan. \q \v 45 N luma xɔrɛya nan kui, \q barima n na i sago nan fenfe. \q \v 46 N i xa masenyi falama nɛ mangɛe bɛ, \q n mu fama lude yaagi kui. \q \v 47 Birafe i xa yaamarie fɔxɔ ra, na rafan n ma. \q \v 48 N na n bɛlɛxɛe itema tantui ra \q i xa yaamarie xa fe ra, naxee rafan n ma. \q N wama n ɲɔxɔ safe i xa sɛriyɛe xɔn ma. \b \q \v 49 I xa ratu i xa masenyi ma, \q i naxan masen i xa konyi di bɛ, \q naxan xaxili sa fima n ma yare. \q \v 50 N madunduma n ma tɔɔrɛ kui \q i xa laayidi nan saabui ra. \q \v 51 Yɛtɛ igboe n mayelema nɛ, \q kɔnɔ n mu i xa sɛriyɛ kira bɛɲinma. \q \v 52 Alatala, n to n natu i xa kiiti tinxinxie ma \q i naxan saxi tɛmui dangixi, \q n bɔɲɛ limaniyama nɛ. \q \v 53 N bɔɲɛ texi a ɲaaxi ra tinxintaree xili ma \q naxee i xa sɛriyɛ raboloma. \q \v 54 N sabati dɛdɛ, n bɛɛti bama nɛ i xa yaamarie xa fe ra. \q \v 55 Kɔɛ ra n na n natuma nɛ i xili ma. \q Alatala, n fama nɛ i xa sɛriyɛe ratinmɛde. \q \v 56 N darixi i sago rabatufe nan na. \b \q \v 57 Alatala, i tide gbo n bɛ. \q N bara laayidi tongo i xa masenyi rabatufe ra. \q \v 58 N wama lufe i sɛɛti ma n bɔɲɛ birin na. \q Hinnɛ n na alɔ i a masen ki naxɛ. \q \v 59 N to n ɲɛrɛ ki mato, \q n bara gbilen i xa masenyi ma. \q \v 60 N gbatama nɛ, \q n mu dugundima i xa yaamarie rabatufe ra. \q \v 61 Hali mixi ɲaaxie kankan n ma, \q n mu nɛɛmuma i xa sɛriyɛe ma. \q \v 62 Kɔɛ tagi, n kelima nɛ, n i matɔxɔ i xa kiiti tinxinxi xa fe ra. \q \v 63 I yaragaaxui birin findixi n ɲɛrɛboore nan na, \q nun naxee i sago rabatuma. \q \v 64 Alatala i xa xanunteya na duniɲa birin ma, \q n xaran i xa yaamarie ra. \b \q \v 65 Alatala, i bara fe fanyi raba n tan i xa konyi bɛ, \q alɔ i a laayidixi ki naxɛ. \q \v 66 N xaran fe tagi rasade nun fe kolonyi ra, barima n laxi i xa yaamarie ra. \q \v 67 N nu bara lɔɛ beemanu i xa n ma fe magoro, \q kɔnɔ yakɔsi fa n na i xa masenyi nan nabatufe. \q \v 68 I fan, i fe fanyi rabama, \q n xaran i xa yaamarie ra. \q \v 69 Hali yɛtɛ igboe wule sama n xun, \q n i xa yaamarie rabatuma nɛ n bɔɲɛ birin na. \q \v 70 E bɔɲɛ xɔrɔxɔ alɔ gɛmɛ, \q kɔnɔ i xa sɛriyɛ ɲɔxun n bɛ. \q \v 71 N ma tɔɔrɛ bara n mali i xa yaamarie kolonfe ra. \q \v 72 I xa masenyi fan n bɛ xɛɛma nun gbeti ra. \b \q \v 73 I tan nan n daaxi, i tan nan n nafalaxi i xɔnyɛ ra. \q Fahaamui fi n ma i xa yaamarie kolonfe ra. \q \v 74 I yaragaaxuie xa sɛɛwa n tofe ra, \q barima n xaxili tixi i xa masenyi ra. \q \v 75 Alatala, n a kolon i xa kiiti tinxinxi ra, \q n a kolon i n ma fe magoroxi xanunteya nan ma. \q \v 76 Yandi, i xa xanunteya xa n madundu, \q alɔ i a laayidi n tan, i xa konyi bɛ ki naxɛ. \q \v 77 I xa kinikini n ma alako n xa kisi, \q barima i xa sɛriyɛ rafan n ma. \q \v 78 Yɛtɛ igboe xa yaagi sɔtɔ, \q barima n mu fe yo rabaxi e ra e n tɔɔrɔma naxan ma. \q N tan ɲɔxɔ sama i sago nan xɔn ma. \q \v 79 I yaragaaxuie xa gbilen n ma, \q a nun naxee i xa masenyi kolon. \q \v 80 N bɔɲɛ xa i xa yaamarie suxu, \q alako yaagi naxa fa dusu n xun na. \b \q \v 81 A xɔli n ma n xa i xa kisi sɔtɔ, \q kɔnɔ n xaxili tixi i xa masenyi nan na. \q \v 82 N i xa laayidi rakamalixi mamɛfe. \q N a falama n bɔɲɛ kui, «I n madunduma mun tɛmui?» \q \v 83 N luxi alɔ kundi naxan na raxarafe, \q kɔnɔ n mu nɛɛmuma i xa yaamarie ra. \q \v 84 N xa mamɛ ti han mun tɛmui, \q beenun i xa n yaxuie ɲaxankata? \q \v 85 Yɛtɛ igboe gantanyi tima n ya ra. \q Sɛriyɛ mu na ki. \q \v 86 I xa yaamari birin tinxin. \q N natanga tɔɔɲɛgɛ ma. \q \v 87 A gbe mu luxi e xa n ma fe kana, \q kɔnɔ n tondi nɛ i xa yaamarie rabolode. \q \v 88 N nakisi i xa xanunteya ra, \q alako n xa i xa masenyi suxu. \b \q \v 89 Alatala, i xa masenyi na koore ma abadan. \q \v 90 I xa xanunteya buma nɛ kelife to bɔnsɔɛ ma han bɔnsɔɛ naxee sa fama. \q I duniɲa xanxi nan daa. \q \v 91 I xa sɛriyɛ buma han to, \q birin na i xa mangɛya nan bun ma. \q \v 92 Xa n mu sɛɛwa i xa sɛriyɛ ra nu, \q n bara bɔnɔ n ma tɔɔrɛ kui nu. \q \v 93 N mu nɛɛmuma i xa masenyi ra feo, \q barima i n kisixi e tan nan saabui ra. \q \v 94 N bara n yɛtɛ fi i ma, n nakisi. \q N tinma i sago suxufe ra. \q \v 95 Mixi ɲaaxie wama n faxafe, \q kɔnɔ n tan ɲɔxɔ saxi i xa masenyi xɔn ma. \q \v 96 N a kolon duniɲa fe birin ɲɔnma nɛ, \q kɔnɔ i xa sɛriyɛ mu kanama abadan. \b \q \v 97 I xa sɛriyɛ rafan n ma. \q N na n ɲɔxɔ saxi a xɔn ma kudɛ. \q \v 98 I xa yaamarie n findima fahaamula nan na \q dangi n yaxuie ra, barima e na n bɔɲɛ kui tɛmui birin. \q \v 99 N xaxili fan n karamɔxɔe xaxili bɛ, \q barima n na n ɲɔxɔ saxi i xa masenyi nan xɔn ma. \q \v 100 N fe kolon dangife forie ra, \q barima n i sago rabatuxi. \q \v 101 N bara n sanyi ba kira ɲaaxie xɔn ma, \q n xa bira i xa masenyi fɔxɔ ra. \q \v 102 N mu i xa sɛriyɛ bɛɲin, barima i tan nan yati n xaran na ra. \q \v 103 I xa masenyi ɲɔxun n dɛ kui dangi kumi ra. \q \v 104 N xaxili fanyi sɔtɔ i sago nan na. \q Na kui n bara kira ɲaaxie tan xɔn. \b \q \v 105 I xa masenyi findixi lanpui nan na n san tide, \q a findi naiyalanyi ra n ma kira xɔn ma. \q \v 106 N bara laayidi tongo naxan mu kanama, \q n fama nɛ birade i xa sɛriyɛ tinxinxi fɔxɔ ra. \q \v 107 N bara tɔɔrɔ a gbe ra. \q Alatala, n nakisi i xa masenyi ra. \q \v 108 Alatala, n bara i maxandi, \q i xa n ma matɔxɔɛ suxu sɛrɛxɛ ra, \q i xa n xaran i sago ra. \q \v 109 N nii na faxɛ ya i tɛmui birin, \q kɔnɔ n mu nɛɛmuma i xa sɛriyɛ ma. \q \v 110 Mixi ɲaaxie gantanyi tema n bɛ, \q kɔnɔ n mu n makuyama i sago ra. \q \v 111 I xa masenyi findixi n kɛ nan na abadan, \q a n bɔɲɛ rasɛɛwama nɛ. \q \v 112 N bɔɲɛ birama nɛ i xa yaamarie fɔxɔ ra abadan. \b \q \v 113 N filankafui xɔnma, \q kɔnɔ i xa sɛriyɛ rafan n ma. \q \v 114 N kantari nun n makantama na i tan nan na, \q n xaxili tixi i xa masenyi ra. \q \v 115 Wo wo masiga n na, wo tan mixi kobie, \q alako n xa Ala xa yaamarie ratinmɛ. \q \v 116 N dɛmɛn alɔ i a laayidi ki naxɛ, alako n xa kisi. \q I naxa fe kana n xaxili tixi naxan na. \q \v 117 I xa ti n fanga ra, alako n xa kisi. \q N ya tixi i xa yaamarie ra. \q \v 118 I xa tondi mixie ra naxee e makuyama i xa sɛriyɛ ra, \q barima madaxuɲa nun wule na e xa fe birin kui. \q \v 119 I mixi kobie ɲɔnma nɛ yi duniɲa ma, \q alɔ xabui gbeti gbi bama ki naxɛ. \q Na nan a ra i xa masenyi rafan n ma. \q \v 120 N fate sɛrɛnma i xa magaaxui ra, \q n hanmɛxi i xa kiiti ra. \b \q \v 121 N walima nɔndi nun tinxinyi nan na. \q I naxa n lu n yaxuie yi ra. \q \v 122 I xa n ma fe sɔɔnɛya i sɛnbɛ ra, \q I naxa lu yɛtɛ igboe xa nɔ n na. \q \v 123 N ya tixi i xa kisi ra tɛmui birin, \q a nun i xa masenyi tinxinxi. \q \v 124 Hinnɛ i xa konyi ra i xa xanunteya kui. \q N xaran i xa yaamarie ra. \q \v 125 Fahaamui fi n tan, i xa konyi ma, \q alako n xa i xa masenyi kui kolon. \q \v 126 Mixie na i xa sɛriyɛ matandife. \q Alatala, a lanma i xa ti e ya ra yakɔsi. \q \v 127 I xa yaamarie rafanxi n ma dangife xɛɛma fanyi ra, \q \v 128 n to a maɲɔxun i sago tinxin, \q n kira birin xɔnma nɛ naxan mu findi nɔndi ra. \b \q \v 129 I xa masenyi n dɛ ixarama, \q n a rabatuma na nan ma. \q \v 130 I xa masenyi kui matofe, \q a xaxili fima nɛ xaxilitaree ma. \q \v 131 A na n nii ra n xa i sago kolon. \q \v 132 I ya rafindi n ma, i xa hinnɛ n na, \q alɔ i darixi a raba ra ki naxɛ i xanuntenyie bɛ. \q \v 133 I xa n ti i xa masenyi fari, \q i naxa lu fe ɲaaxi yo xa nɔ n na. \q \v 134 N ba adamadie xa nɔɛ bun ma, \q alako n xa i xa yaamarie ratinmɛ. \q \v 135 I yatagi nɔrɛ rayanba i xa konyi ma, \q i xa n xaran i xa yaamarie ra. \q \v 136 N luma wa ra a gbe ra, \q barima n a kolon mixie mu i xa sɛriyɛ ratinmɛma. \b \q \v 137 Alatala i tinxin, i xa kiitie fan tinxin. \q \v 138 I xa masenyi tinxin, a man findixi nɔndi yati nan na. \q \v 139 N bɔɲɛ raɲaaxuma nɛ n ma, \q barima n yaxuie mu e tuli matima i xa masenyi ra. \q \v 140 I xa masenyi bara a yɛtɛ xa nɔndi masen, \q a rafan n tan i xa konyi ma. \q \v 141 Hali n xurun, mixie yoma n ma, \q n mu nɛɛmuma i sago ma. \q \v 142 I xa tinxinyi buma abadan. \q I xa sɛriyɛ nɔndi na a ra. \q \v 143 Sunnunyi nun tɔɔrɛ n suxuxi, \q kɔnɔ i xa yaamarie nɔxun n bɛ. \q \v 144 I xa sɛriyɛe tinxin abadan. \q Fahaamui fi n ma alako n xa kisi. \b \q \v 145 Alatala, n na n dɛ rawafe i bɛ n bɔɲɛ birin na. \q N yaabi, alako n xa nɔ i xa yaamarie ratinmɛde. \q \v 146 N na n dɛ rawafe i bɛ. \q N nakisi, alako n xa nɔ i sago rabade. \q \v 147 N kelima beemanu subaxɛ xa a li, \q n i maxandi i xa n dɛmɛn. \q N xaxili tixi i xa masenyi nan na. \q \v 148 N mu xima kɔɛ ra, \q n na n maɲɔxunma i xa masenyi nan tun ma. \q \v 149 I i tuli mati n xui ra i xa xanunteya xa fe ra. \q Alatala, n nakisi i xa kiiti bɛrɛ ra. \q \v 150 Mixie bara maso n na, \q naxee wama fe ɲaaxie xɔn. \q E makuya i xa sɛriyɛ ra. \q \v 151 Kɔnɔ i tan Alatala, i makɔrɛ n na, \q i xa yaamarie findixi nɔndi nan na. \q \v 152 N a kolon kabi a rakuya, \q i bara i xa masenyi mabanban alako a xa bu abadan. \b \q \v 153 N ma tɔɔrɛ mato, i xa n nakisi, \q barima n mu nɛɛmuxi i xa sɛriyɛ ma. \q \v 154 I xa n xun mafala, i xa n xun sara. \q N nakisi alɔ i a laayidi ki naxɛ. \q \v 155 Kisi makuya mixi ɲaaxie ra, \q barima e mu birama i xa yaamarie fɔxɔ ra. \q \v 156 Alatala, i xa kinikini gbo. \q N nakisi i xa kiiti bɛrɛ ra. \q \v 157 N gerefae wuya, \q kɔnɔ n mu gbilen i sago fɔxɔ ra. \q \v 158 I yanfamae tofe raɲaaxu n ma, \q barima e mu i xa masenyi suxuma. \q \v 159 A mato, i xa yaamarie rafan n ma. \q Alatala, n nakisi i xa xanunteya xa fe ra. \q \v 160 I xa masenyi nɔndi na a ra, \q i xa kiiti tinxinxi buma nɛ abadan. \b \q \v 161 Mangɛe n tɔɔrɔma hali n mu fe ɲaaxi yo rabaxi e ra, \q kɔnɔ n gaaxuma i xa masenyi ya ra n bɔɲɛ birin na. \q \v 162 N sɛɛwaxi i xa laayidi ra, \q alɔ mixi naxan geeni xungbe sɔtɔxi. \q \v 163 N wule xɔnxi, a raɲaaxu n ma, \q kɔnɔ i xa sɛriyɛ n xanuntenyi na a ra. \q \v 164 N i matɔxɔma sanmaya solofere lɔxɔ yo lɔxɔ \q i xa kiiti tinxinxi xa fe ra. \q \v 165 Bɔɲɛsa gbegbe nan na mixie bɛ, \q i xa sɛriyɛ rafanxi naxee ma. \q Fefe mu e rabirama. \q \v 166 Alatala, n xaxili tixi i xa kisi ra, \q n birama nɛ i xa yaamarie fɔxɔ ra. \q \v 167 N i xa masenyi suxuma nɛ, \q barima e rafan n ma ki fanyi ra. \q \v 168 N birama nɛ i sago nun i xa masenyi fɔxɔ ra. \q I n ɲɛrɛ ki birin kolon. \b \q \v 169 Alatala, i xa n ma duba suxu. \q Fahaamui fi n ma i xa masenyi saabui ra. \q \v 170 N ma maxandi xa i li. \q N nakisi alɔ i a laayidi ki naxɛ. \q \v 171 I matɔxɔɛ xa mini n dɛ i, \q barima i n xaranfe i xa yaamarie nan na. \q \v 172 N dɛ xa bɛɛti nde ba i xa masenyi xa fe ra, \q barima i xa yaamarie birin tinxin. \q \v 173 I xa fa n dɛmɛn, \q barima n i sago nan sugandixi. \q \v 174 Alatala, n nii na i xa kisi ma, \q i xa sɛriyɛ n nasɛɛwama nɛ. \q \v 175 I xa n nakisi alako n xa nɔ i matɔxɔde. \q I xa kiitie xa n dɛmɛn. \q \v 176 N nabɛɲinxi nɛ alɔ yɛxɛ lɔɛxi. \q I xa n tan i xa konyi fen, \q barima n mu nɛɛmuxi i xa yaamarie ma. \c 120 \s1 Ratangafe gere ma \s2 Ala maxandi \d \v 1 Biyaasilae xa bɛɛti nde \q N na Alatala maxandi n ma tɔɔrɛ kui, \q a n yaabima nɛ. \q \v 2 Alatala, n natanga wule falɛe dɛ ma, \q naxee mixie madaxuma. \b \q \v 3 Mixi madaxui, a fama munse rabade? \q \v 4 A fama sɔxɔɛ nan tide tanbɛ raluganxie ra, \q a fama ganyi tide tɛ wolee ra. \b \q \v 5 A xɔrɔxɔ n bɛ lufe ra Meseki bɔxi ma, \q a xɔrɔxɔ n bɛ lufe ra Kedari bɔnsɔɛ ya ma. \q \v 6 N bara bu yi mixie ya ma, \q naxee bɔɲɛsa xɔnxi. \q \v 7 N tan na bɔɲɛsa nan bɛ, \q kɔnɔ n nɛfɛ wɔyɛn, \q e tan wama gere nan xɔn ma. \c 121 \s1 Dɛmɛri kelima Ala ma \s2 Ala matɔxɔɛ \d \v 1 Biyaasilae xa bɛɛti nde \q N na n ya ratema geyae mabiri. \q N ma dɛmɛri kelima minden? \q \v 2 N ma dɛmɛri fatanma Alatala nan na, \q naxan koore nun bɔxi daaxi. \b \q \v 3 A mu tinma i xa bira. \q A i kantama, a mu kinsɔnma. \q \v 4 Isirayila kantama mu kinsɔnma, a mu xima. \q \v 5 Alatala nan i kantama. \q A findixi niini nan na i bɛ, \q \v 6 alako soge naxa i tɔɔrɔ yanyi ra, \q kike naxa i tɔɔrɔ kɔɛ ra. \q \v 7 Alatala i ratangama nɛ tɔɔrɛ birin ma, a i nii makantama. \q \v 8 I na mini, Alatala luma nɛ i sɛɛti ma. \q I na so, Alatala birama nɛ i fɔxɔ ra. \q A na i sɛɛti ma yakɔsi, a na i sɛɛti ma abadan. \c 122 \s1 Bɔɲɛsa xa lu Darisalamu \s2 Ala matɔxɔɛ \d \v 1 Biyaasilae xa bɛɛti nde Dawuda naxan sɛbɛ \q N bara sɛɛwa n biyaasi booree xa wɔyɛnyi ma, a falafe ra, \q «Won xɛɛ Alatala xa banxi!» \b \q \v 2 «Yakɔsi muxu sanyie tixi i tan Darisalamu sode dɛ ra.» \b \q \v 3 Darisalamu taa na a ra naxan tixi lanyi kui. \q \v 4 Alatala xa mixie tema nɛ naa e bɔnsɔɛ ki ma \q alako e xa Alatala xili matɔxɔ alɔ a yamarixi ki naxɛ. \q \v 5 Kiitisa xa kibanyie dɔxɔxi mɛnni nɛ, \q Dawuda bɔnsɔɛ xa mangɛ kibanyie. \b \q \v 6 Wo bɔɲɛsa maxandi Darisalamu bɛ! \q «Ala xa i xanuntenyie ratanga fe xɔrɔxɔɛ ma. \q \v 7 Ala xa a niya bɔɲɛsa xa lu i xa tɛtɛ kui. \q Ala xa i ratanga gere ma.» \q \v 8 N ngaxakerenyie nun n xanuntenyie xa fe ra, \q n a falama nɛ, «Bɔɲɛsa xa lu wo bɛ! \q \v 9 N i xa hɛɛri fenma nɛ won Marigi Alatala xa hɔrɔmɔlingira xa fe ra.» \c 123 \s1 Ala xa konyie \s2 Ala maxandi \d \v 1 Biyaasilae xa bɛɛti nde \q N na n ya ratema i tan nan na, \q i tan naxan ma kibanyi na koore ma. \q \v 2 Muxu yae tixi muxu Marigi Alatala nan na a xa kinikini xa fe ra, \q alɔ konyie yae tixi e marigi ra ki naxɛ. \b \q \v 3 Alatala, kinikini muxu ma, barima ɲama bara yo muxu ma, \q \v 4 yɛtɛ igboe bara muxu mabere. \c 124 \s1 Ala xa maratangɛ \s2 Ala matɔxɔɛ \d \v 1 Biyaasilae xa bɛɛti nde Dawuda naxan sɛbɛ \q Isirayila ɲama xa a fala: \q Xa Alatala mu lu won sɛɛti ma nu, \q \v 2 xa Alatala mu won mali gere kui nu, \q \v 3 na gerefae bara won xun nakana e xa xɔnɛ ra nu, \q \v 4 alɔ banbaranyi dinma xure ma ki naxɛ, \q \v 5 a fa mixie madula ye xɔɔra sɛnbɛ ra. \b \q \v 6 Tantui na Alatala bɛ, \q naxan mu tin e xa nɔ won na. \q \v 7 Won bara kisi alɔ xɔni naxan kisixi gantanyi ra. \q Gantanyi bara kana, \q yɛlɛ bara bɔɔ a ra, \q won bara e lu naa. \q \v 8 Won ma dɛmɛri na Alatala xili nan na, \q naxan koore nun bɔxi daaxi. \c 125 \s1 Alatala a xa ɲama rabilinfe \s2 Ala xa sɛriyɛ \d \v 1 Biyaasilae xa bɛɛti nde \q Naxee e xaxili tima Alatala ra, \q e sɛnbɛ sɔtɔma nɛ alɔ Siyoni geya \q naxan mu sɛrɛnma, a bu abadan. \q \v 2 Darisalamu rabilinxi geyae ra ki naxɛ, \q Alatala a xa ɲama fan nabilinxi na ki nɛ abadan. \b \q \v 3 Mangasanyi ɲaaxi mu tinxintɔɛ xa bɔxi yamarima, \q alako tinxintɔɛ bɛlɛxɛ naxa lan fe ɲaaxi. \b \q \v 4 Alatala, hinnɛ mixi fanyie ra, naxee bɔɲɛ fiixɛ, \q \v 5 kɔnɔ i tan Alatala, i xa tinxintaree keri e yuge ma. \b \q Ala xa bɔɲɛsa lu Isirayila bɔxi ma. \c 126 \s1 Ala mixi xɔrɛyafe \s2 Ala matɔxɔɛ \d \v 1 Biyaasilae xa bɛɛti nde \q Alatala to geelimanie ragbilen Siyoni, \q a lu nɛ muxu bɛ alɔ xiye. \q \v 2 Muxu naxa yele, \q muxu naxa bɛɛti ba sɛɛwɛ ra. \q Sie nu a falama nɛ e bore bɛ, \q «Alatala bara kaabanakoe raba yie bɛ.» \q \v 3 Iyo, Alatala bara kaabanakoe raba muxu bɛ, \q muxu sɛɛwaxi ki fanyi ra. \b \q \v 4 Alatala, muxu harige ragbilen muxu ma \q alɔ ye ragbilenma Negewi bɔxi xure xɔrixie ra ki naxɛ. \q \v 5 Mixi naxee xɛ sama yaye ra, e fama nɛ a xabade sɛɛwɛ kui. \q \v 6 Mixi naxan sigama sansi side, e na wafe, \q na mixi gbilenma nɛ baloe ra, a sɛɛwaxi. \c 127 \s1 Ala nan banxi tife \s2 Ala matɔxɔɛ \d \v 1 Biyaasilae xa bɛɛti nde Sulemani naxan ba \q Xa Alatala xa mu banxi ti, \q a timae walima nɛ fufafu. \q Xa Alatala xa mu taa makantama, \q a kantamae walima nɛ fufafu. \q \v 2 Wo kelima subaxɛ ma, \q wo walima han kɔɛ ra baloe sɔtɔfe ra. \q Na kui wo walima tun. \q Kɔnɔ Ala a xanuntenyie man kima e sa tɛmui. \b \q \v 3 Die findima nɛ kɛ ra mixi bɛ Alatala naxan kima, \q fe fanyi sare nan e ra, \q naxee kelima a tan ma. \q \v 4 Die naxee sɔtɔxi fonike tɛmui, \q nee tide luma nɛ alɔ sɔɔrie xa xalie. \q \v 5 Barakɛ na mixi bɛ \q naxan xa xali sase rafexi. \q A yaxuie mu nɔma a rayaagide ɲama ya i. \c 128 \s1 Di findixi baraka nan na \s2 Ala xa sɛriyɛ \d \v 1 Biyaasilae xa bɛɛti nde \q Sɛɛwɛ na Alatala xa yaragaaxui nan bɛ, \q naxan ɲɛrɛma a xa kira xɔn ma. \q \v 2 I xa wali geeni luma i tan nan bɛ, \q a findi sɛɛwɛ nun harige ra i bɛ. \q \v 3 I xa ginɛ luma nɛ alɔ wuri bogila i xa banxi kui, \q i xa die luma nɛ alɔ wuri nɛɛnɛe i xa teebili sɛɛti ma. \q \v 4 A na na ki nɛ Alatala xa yaragaaxui bɛ, \q a barakaxi. \b \q \v 5 Alatala xa i baraka kelife Siyoni. \q I xa Darisalamu harige to i xa simaya birin kui. \q \v 6 I xa i xa die xa die to. \b \q Ala xa bɔɲɛsa lu Isirayila bɔxi ma. \c 129 \s1 Ala xunnakeli fife tɔɔrɔmixi ma \s2 Ala matɔxɔɛ \d \v 1 Biyaasilae xa bɛɛti nde \q Isirayila xa a fala: \q N gerefae bara n tɔɔrɔ kabi n fonike tɛmui. \q \v 2 E bara n tɔɔrɔ a ɲaaxi ra kabi a fɔlɛ, \q kɔnɔ e mu nɔ n na. \q \v 3 E bara n fari ibɔɔ \q alɔ xɛ sae bɔxi bɔɔma ki naxɛ. \q \v 4 Kɔnɔ Alatala tinxin. \q A bara mixi kobie xa luuti xirixie bolon. \b \q \v 5 Ala xa Siyoni xɔnmixie rayaagi. \q \v 6 Ala xa e lu alɔ banxi fari ɲooge, \q naxan xarama beenun a xa tala, \q \v 7 naxan mu findima baloe ra xɛ sae bɛ. \q \v 8 Dangi mixie naxa duba wo bɛ, a falafe ra, \q «Ala xa wo baraka. \q Muxu bara duba wo bɛ Alatala xili ra.» \c 130 \s1 Alatala Marakisima \s2 Ala maxandi \d \v 1 Biyaasilae xa bɛɛti nde \q Alatala, n i xilima n ma tɔɔrɛ tilinxi nan kui. \q \v 2 N Marigi, i xa i tuli mati n xui ra, \q i xa n ma maxandi ramɛ kinikini kui. \b \q \v 3 Xa i tan Alatala ratuma mixie xa yunubie ma, \q nde nɔma tide i ya ra sɔnɔn? \q \v 4 Kɔnɔ i tan yunubie xafarima nɛ. \q Na kui mixi gaaxuma nɛ i ya ra. \b \q \v 5 N xaxili tixi Alatala nan na n nii birin na, \q n ya tixi a xa masenyi nan na. \q \v 6 N xaxili naxan tixi n Marigi ra, \q na dangi taa makantɛ xa mamɛ ti ra kuye iba ra. \q A gbo na bɛ. \b \q \v 7 Isirayila, i xa i xaxili ti Alatala ra, \q barima i xa xanunteya na a bɔɲɛ kui, \q a i xunsare birin fima nɛ. \q \v 8 A tan nan Isirayila xun sarama a xa yunubie birin ma. \c 131 \s1 Danxaniyatɔɛ xa maraxarɛ \s2 Ala matɔxɔɛ \d \v 1 Biyaasilae xa bɛɛti nde Dawuda naxan ba \q Alatala, yɛtɛ igboe mu n na, \q n mu la n yɛtɛ ra. \q N mu soma fee ya ma naxee sɛnbɛ gbo n bɛ, \q naxee dangi n ma fahaamui ra. \q \v 2 N naxan nabaxi, n na n sabarixi nɛ, \q n na n nii raxara alɔ di dɛ baxi. \b \q \v 3 Isirayila, i xa i xaxili ti Alatala ra tɛmui birin. \c 132 \s1 Ala xa laayidi Dawuda nun Darisalamu bɛ \s2 Ala maxandi \d \v 1 Biyaasilae xa bɛɛti nde \q Alatala, i xa ratu Dawuda ma a nun a xa tɔɔrɛ birin ma. \b \q \v 2 A naxa a rakali Alatala bɛ, \q a naxa a rakali Yaxuba Marigi Ala Sɛnbɛma bɛ, \q \v 3 «N mu soma n xɔnyi, n mu n sama, \q \v 4 n mu n ya maxima, \q n mu n ya magirama, \q \v 5 han n sa lingira sɔtɔma Yaxuba Marigi Ala Sɛnbɛma bɛ tɛmui naxɛ.» \b \q \v 6 Won nu bara a xa fe mɛ Efarata bɔxi ma. \q Won naxa a li Yaara xa xɛ ma. \q \v 7 «Won xɛɛ a xa hɔrɔmɔlingira yire, \q won xa won xinbi sin a santide ya i. \q \v 8 Alatala, keli i xa talu i sabatide, i tan nun i xa saatɛ kankira. \q \v 9 I xa sɛrɛxɛdubɛe xa lu xunnakeli kui, \q i dugutɛgɛe xa e sɛɛwɛ xui rate.» \b \q \v 10 I xa konyi Dawuda xa fe ra, \q i naxa mɛɛ i xa mangɛ sugandixi ra. \b \q \v 11 Alatala a kali nɛ Dawuda bɛ, \q marakali naxan mu kanama, \q a naxɛ, «N i bɔnsɔɛ nde nan dɔxɔma i xa kibanyi ma. \q \v 12 Xa i xa die sa n ma saatɛ binya, \q e n ma yaamarie rabatu, \q e xa die fan luma nɛ i xa kibanyi ma abadan.» \b \q \v 13 Barima Alatala bara Siyoni sugandi, \q mɛnni nan nafanxi a ma a sabatide ra. \q \v 14 A naxɛ, «N sabatide nan be ra abadan. \q N dɔxɔma be n ma kibanyi kui barima be rafanxi n ma. \q \v 15 N barakɛ sama nɛ Siyonikae ma, \q n baloe fi e xa misikiinɛe ma. \q \v 16 N kisi fima nɛ e xa sɛrɛxɛdubɛe ma, \q e dugutɛgɛe bɛɛti bama nɛ sɛɛwɛ kui.» \b \q \v 17 «Be n Dawuda sɛnbɛ rakelima nɛ, \q n naiyalanyi raminima nɛ n ma Mixi Sugandixi bɛ. \q \v 18 N yaagi dusuma nɛ a yaxuie xun na, \q kɔnɔ n nɔrɛ dusuma a tan nan xun na.» \c 133 \s1 Ala xa ɲama xa lanyi \s2 Ala matɔxɔɛ \d \v 1 Biyaasilae xa bɛɛti nde Dawuda naxan ba \q Ngaxakerenyie lanma e xa lu lanyi kui. \q Fe fanyi yati yati nan na ki. \q \v 2 Na fan alɔ ture naxan surusuruma Haruna xunyi ma, \q a fa goro a dɛxabe ma, \q han a dugi li. \q \v 3 Na luma nɛ alɔ xini naxan goroma Xerimon nun Siyoni geyae ma, \q barima Alatala barakɛ nun kisi ragoroma naa abadan. \c 134 \s1 Duba sɛrɛxɛdubɛ bɛ \s2 Ala matɔxɔɛ \d \v 1 Biyaasilae xa bɛɛti nde \q Wo tan Alatala xa konyie, \q wo xa Alatala matɔxɔ, \q wo tan naxee walima kɔɛ ra Alatala xa hɔrɔmɔbanxi kui. \q \v 2 Wo xa wo bɛlɛxɛ ite hɔrɔmɔbanxi kui Alatala matɔxɔfe ra. \b \q \v 3 Alatala naxan koore nun bɔxi daa, \q a xa barakɛ sa wo ma kelife Siyoni. \c 135 \s1 Isirayila xa matɔxɔɛ \s2 Alatala matɔxɔɛ \q \v 1 Wo Marigi Alatala matɔxɔ, wo a xili matɔxɔ. \q Alatala xa konyie, wo xa a matɔxɔ, \q \v 2 wo tan naxee walima Alatala xa hɔrɔmɔbanxi kui, \q won tan naxee walima Ala xa banxi tɛtɛ kui. \b \q \v 3 Wo xa Alatala matɔxɔ, barima a fan. \q Wo xa bɛɛti ba a xili matɔxɔfe ra, barima a rafan a ma. \q \v 4 Alatala bara Yaxuba sugandi a yɛtɛ bɛ, \q alako Isirayila xa findi a xa ɲama fanyi ra. \b \q \v 5 N tan a kolon a Alatala gbo, \q won Marigi dangi alae birin na. \q \v 6 Alatala a waxɔnfe rabama nɛ koore nun bɔxi ma, \q a a rabama nɛ baa tilinxie ma. \q \v 7 A nuxuie ratema keli duniɲa tunxunyi naani ma, \q a tunɛ rafa nun seyamakɔnyi, a foye xungbe ramini a ragatade kui. \b \q \v 8 A Misira di singee birin faxa, \q keli mixie ma han a sa xurusee li. \q \v 9 A naxa tɔnxumae nun kaabanakoe raba Misira, \q Firawuna nun a xa walikɛe birin xili ma. \q \v 10 A naxa sie wuyaxi bɔnbɔ, a mangɛ sɛnbɛma gbegbe faxa. \q \v 11 A naxa Amorikae xa mangɛ Sixɔn, \q Basan mangɛ Ogo, nun Kanaan mangɛ birin xa bɔxi tongo, \q \v 12 a naxa a fi a xa ɲama Isirayila ma kɛ ra. \b \q \v 13 Alatala, i xili mu lɔɛma abadan, i xili ifalama nɛ tɛmui birin, \q \v 14 barima Alatala fama nɛ a xa ɲama gbeɲɔxɔde, \q a fa kinikini a xa konyie ma. \b \q \v 15 Si naxee mu Ala kolon, \q e kuyee yailanma xɛɛma nun gbeti nan na e bɛlɛxɛe ra. \q \v 16 Dɛ na na kuyee bɛ, kɔnɔ e mu wɔyɛnma. \q Yae na e bɛ, kɔnɔ e mu se toma. \q \v 17 Tulie na e bɛ, kɔnɔ e mu fe mɛma. Ɲɛngi yo mu e fate i. \q \v 18 E rafalamae xa lu alɔ e tan, a nun naxee birin lama e ra. \b \q \v 19 Isirayilakae, wo tan xa Alatala tantu. \q Haruna bɔnsɔɛ, wo xa Alatala tantu. \q \v 20 Lewi bɔnsɔɛ, wo xa Alatala tantu. \q Wo tan Ala yaragaaxuie, wo xa Alatala tantu. \q \v 21 Tantui na Alatala bɛ kelife Siyoni. \q Tantui na Alatala bɛ naxan sabatixi Darisalamu. \q Wo xa Alatala matɔxɔ! \c 136 \s1 Tantui na Ala bɛ a xa xanunteya xa fe ra \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 Wo Alatala tantu, barima a fan, \q2 dan mu na a xa xanunteya ma. \q \v 2 Wo Alatala tantu naxan dangi alae birin na, \q2 barima dan mu na a xa xanunteya ma. \q \v 3 Wo marigie xa Marigi tantu, \q2 barima dan mu na a xa xanunteya ma. \b \q \v 4 Wo xa a tan tantu, \q a tan naxan keren kaabanakoe rabama, \q2 barima dan mu na a xa xanunteya ma, \q \v 5 a tan naxan koore daaxi a xa fahaamui ra, \q2 barima dan mu na a xa xanunteya ma, \q \v 6 a tan naxan bɔxi itala yee fari, \q2 barima dan mu na a xa xanunteya ma, \q \v 7 a tan naxan yanba se xungbee daaxi, \q2 barima dan mu na a xa xanunteya ma, \q2 \v 8 soge, alako a xa yanyi iyalan, \q2 barima dan mu na a xa xanunteya ma, \q2 \v 9 kike nun tunbuie, alako e xa kɔɛ iyalan, \q2 barima dan mu na a xa xanunteya ma. \b \q \v 10 Wo xa a tan nan tantu, \q a tan naxan Misirakae xa di singee faxa, \q2 barima dan mu na a xa xanunteya ma, \q \v 11-12 a tan naxan Isirayila ramini Misira bɔxi ma a sɛnbɛ nun a xa nɔɛ ra, \q2 barima dan mu na a xa xanunteya ma, \q \v 13 a tan naxan Xulunyumi baa ibolon firin na, \q2 barima dan mu na a xa xanunteya ma, \q \v 14 a tan naxan Isirayilakae radangi baa tagi, \q2 barima dan mu na a xa xanunteya ma, \q \v 15 a tan naxan Firawuna nun a xa ɲama rasin Xulunyumi baa xɔɔra, \q2 barima dan mu na a xa xanunteya ma. \b \q \v 16 Wo xa a tan nan tantu, \q a tan naxan a xa ɲama radangi gbengberenyi ra, \q2 barima dan mu na a xa xanunteya ma, \q \v 17 a tan naxan mangɛ xungbee faxa, \q2 barima dan mu na a xa xanunteya ma, \q \v 18 a tan naxan mangɛ sɛnbɛmae faxa, \q2 barima dan mu na a xa xanunteya ma, \q \v 19 alɔ Amori mangɛ Sixɔn, \q2 barima dan mu na a xa xanunteya ma, \q \v 20 alɔ Basan mangɛ Ogo, \q2 barima dan mu na a xa xanunteya ma, \q \v 21-22 a tan naxan e xa bɔxi fi a xa konyi Isirayila ma kɛ ra, \q barima dan mu na a xa xanunteya ma. \b \q \v 23 Wo xa a tan nan tantu, \q a tan naxan ratuxi muxu xa konyiya ma, \q2 barima dan mu na a xa xanunteya ma, \q \v 24 a tan naxan muxu baxi muxu yaxuie yi ra, \q2 barima dan mu na a xa xanunteya ma, \q \v 25 a tan naxan nɛmɛ fima a xa daali birin ma, \q2 barima dan mu na a xa xanunteya ma. \b \q \v 26 Wo Ala tantu naxan na koore ma, \q2 barima dan mu na a xa xanunteya ma. \c 137 \s1 Isirayila xa konyiya Babilɔn bɔxi ma \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 Muxu nu dɔxɔxi Babilɔn xuree dɛ ra Siyoni xa fe ratufe ra. \q \v 2 Muxu nu bara muxu xa kɔrae gbaku wuri bilie kɔn na. \q \v 3 Muxu yaxuie nu Siyoni bɛɛtie maxɔrin muxu ma, \q e nu wama bɛɛti sɛɛwaxi nde xɔn. \q E naxɛ, «Siyoni bɛɛti nde ba muxu bɛ.» \b \q \v 4 Muxu nɔma bɛɛti bade Alatala bɛ yi konyiya kui di? \q \v 5 Darisalamu, xa n nɛɛmu i ma, \q n bɛlɛxɛ naxa nɔ kɔra raberede sɔnɔn, \q \v 6 n nɛnyi xa kankan n dɛ kui. \q Na xa raba n na xa a sa li n naxa nɛɛmu Darisalamu ma, \q xa a xa fe mu findi n ma sɛɛwɛ ra. \b \q \v 7 Alatala, i xa ratu Edonkae xa fe raba ma Darisalamu xa nimisɛ lɔxɔɛ. \q E tan nan nu a falama, \q «Won xa a kana han won sa a ba a bunyi ra.» \b \q \v 8 Babilɔn, wo xa xunnagore bara gɛ ɲanigede, \q sɛɛwɛ na a bɛ naxan i sare ragbilenma i ma, \q i fe ɲaaxi naxan nabaxi muxu ra. \q \v 9 Sɛɛwɛ na mixi bɛ \q naxan i xa die suxuma, \q a e butuxun fanye fari. \c 138 \s Ala batufe bɔɲɛ birin na \d Dawuda xa bɛɛti \q \v 1 N i batuma nɛ n bɔɲɛ birin na, \q n i matɔxɔ alae ya i. \q \v 2 N na n xinbi sinma nɛ i xa hɔrɔmɔlingira mabiri, \q n i xili matɔxɔ i xa xanunteya nun dugutɛgɛɲa xa fe ra, \q barima i bara i xili nun i xa masenyi rate fe birin xun na. \q \v 3 N to i xili, i naxa n yaabi, \q i naxa n nalimaniya i sɛnbɛ ra. \b \q \v 4 Mangɛ naxee birin na yi duniɲa ma, \q e na i xa masenyi ramɛ, \q e xa i matɔxɔ. \q \v 5 E xa Alatala xa kira matɔxɔ, \q barima Alatala xa nɔrɛ gbo. \b \q \v 6 Hali Alatala na koore ma, \q a mɛɛnima nɛ mixi magoroxie ma, \q kɔnɔ a makuyama nɛ yɛtɛ igboee ra. \q \v 7 N na lu tɔɔrɛ kui, \q i n nakisima nɛ, \q i n yaxuie xa xɔnɛ xun nakanama nɛ, \q i fa n nakisi i sɛnbɛ ra. \q \v 8 Alatala n ma fee rakamalima nɛ. \q Alatala, dan mu na i xa xanunteya ma. \q I naxa i xa daalie rabolo. \c 139 \s1 Ala mixie kolonfe \s2 Ala matɔxɔɛ \d \v 1 Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ \q Alatala, i n bɔɲɛ birin kolon. \q \v 2 I n dɔxɔ tɛmui kolon, i n keli tɛmui kolon, \q i n ma maɲɔxunyie birin kolon \q beenun n xa e maɲɔxun. \q \v 3 I n ɲɛrɛ tɛmui kolon, i n sa tɛmui kolon, \q i n ma kirae birin kolon. \q \v 4 Beenun wɔyɛnyi xa mini n dɛ i, \q i tan ɲan bara a birin kolon. \q \v 5 I n nabilinma nɛ i xɔnyɛe ra. \q \v 6 Na fe kolonyi makaabaxi gbo n tan bɛ, \q a dangi n ma fahaamui ra. \b \q \v 7 N sigama minden, n xa n makuya i Xaxili ra? \q N na n gima minden, n xa n nɔxun i ma? \q \v 8 Xa n sa te koore nɛ, i na mɛnni. \q Xa n sa goro aligiyama nɛ, n i lima nɛ naa. \q \v 9 Xa n sa keli subaxɛ ma, n baa igiri, \q \v 10 i bɛlɛxɛ n naɲɛrɛma nɛ, i sɛnbɛ n malima nɛ. \q \v 11 Xa a sa li n fa a fala, \q «N nɔma n nɔxunde dimi kui naiyalanyi mu na dɛnnaxɛ,» \q \v 12 i n toma nɛ na dimi kui alɔ n na soge nan bun ma. \b \q \v 13 I tan nan n nii daaxi, \q i tan nan n nafalaxi n nga tɛɛgɛ. \q \v 14 N i matɔxɔma nɛ barima n daa ki makaaba. \q I xa wali maniyɛ mu na. \q N na kolonxi a fanyi ra. \q \v 15 N fate ki mu nu nɔxunxi i ma \q a to yailanxi gundo kui. \q \v 16 I yae naxa n to beenun n xa findi a ra. \q N ma lɔxɔɛe birin nu sɛbɛxi i xa buki kui beenun n xa daali. \q \v 17 Ala, i xa maɲɔxunyie gbo, e tilin. \q \v 18 Xa n sa e kɔntima nɛ nu, e wuya mɛyɛnyi xɔri bɛ. \q Na birin kui, n luma i yi. \b \q \v 19 Ala, yandi, i xa mixi ɲaaxie faxa, \q i xa faxɛtie makuya n na. \q \v 20 I yaxuie fe ɲaaxi falama i xa fe ra, \q e i xili kanama. \q \v 21 Alatala, a mu lanma n xa i xɔnmixie xɔn? \q A mu lanma i matandilae xa raɲaaxu n ma? \q \v 22 N e xɔnma nɛ. \q E bara findi n yaxuie ra. \b \q \v 23 Ala i xa n bɔɲɛ kui mato, \q i xa n ma kɔntɔfili kolon. \q \v 24 A mato xa n na kira kobi nde nan xɔn ma, \q i naxan xɔnxi. \q Xa a na na ki nɛ, i xa n ti kisi kira nan xɔn ma. \c 140 \s1 Mixi kobi alɔ bɔximase \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa bɛɛti bɛɛtibae xa mangɛ bɛ \q \v 1 Alatala, n natanga mixi ɲaaxie yi ra, \q naxee wama n tɔɔrɔfe, \q \v 2 naxee natɛ tongoma e bɔɲɛ ma gere masofe ra lɔxɔ yo lɔxɔ. \q \v 3 E xa wɔyɛnyi xɔnɔ alɔ bɔximase xa xɔnɛ. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \b \q \v 4 Alatala, i xa n natanga mixi ɲaaxie bɛlɛxɛ i. \q I xa n natanga mixi kobie ma naxee wama n nabirafe. \q \v 5 I xa n natanga yɛtɛ igboe xa gantanyi nun luutie ma, \q naxee yɛlɛe italama n ma kirae ra n suxufe ra. \q \v 6 Alatala, n Marigi Ala nan i ra. \q I xa i tuli mati n wa xui ra. \q \v 7 Alatala, n nakisima sɛnbɛma, \q naxan n natangama n gere lɔxɔɛ, \q \v 8 i naxa tin mixi kobie waxɔnfe ra, \q i naxa na sɔɔnɛya e bɛ alako e xun naxa fa rakeli. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \b \q \v 9 N gerefae xa fe ɲaaxi maxirixie xa gbilen e ma. \q \v 10 Tɛ wole xa dɔxɔ e xun na, \q e xa radin tɛ xɔɔra, e naxa fa mini na kui sɔnɔn. \q \v 11 Fe ɲaaxi rabae naxa sabati yi bɔxi ma, \q tɔɔrɛ nan tun xa ragiri e ma. \b \q \v 12 N a kolon Alatala kiiti fanyi sama nɛ misikiinɛe bɛ, \q a nɔndi fima setaree ma. \q \v 13 Tinxintɔɛe i xili matɔxɔma nɛ, \q nɔndilae kisima nɛ i ya i. \c 141 \s1 Mixi ɲaaxie xa gantanyi \s2 Ala maxandi \d \v 1 Dawuda xa bɛɛti \q Alatala, n bara i maxandi, i xulun n malife ra, \q i xa i tuli mati n ma maxandi ra. \q \v 2 N ma duba xa te i mabiri alɔ surayi xiri, \q n ma bɛlɛxɛ ti xa lu alɔ nunmare sɛrɛxɛ. \b \q \v 3 Alatala, n dɛ makanta \q alako fe ɲaaxi yo naxa mini n dɛ kui. \q \v 4 I naxa tin n bɔɲɛ xa siga fe ɲaaxi ma, \q n naxa lan wali kobi rabae ma n ma geeni xa fe ra. \b \q \v 5 Xa tinxintɔɛ n bɔnbɔ, a fan n bɛ, \q a xa xurui fan alɔ labundɛ naxan sama n fate ma. \q N mu tondima na fe ra. \q Kɔnɔ n Ala maxandima a xa mixi ɲaaxi waxɔnfe kana. \q \v 6 E xa kiitisae xa radin gelenyi ra. \q Mixi ɲaaxie xa a kolon n ma masenyi fan. \q \v 7 E xa a fala, «Muxu xɔrie bara yensen aligiyama, \q alɔ xɛ sa bɔxi buxama ki naxɛ.» \b \q \v 8 Kɔnɔ n Marigi Alatala, n ya tixi i tan na. \q N kantari toma i sɛɛti ma, i naxa n nii rabolo. \q \v 9 N natanga gantanyie ma e naxee tema n bɛ, \q n natanga mixi ɲaaxie xa yɛlɛe ma. \q \v 10 E tan xa suxu nee ra, n tan xa kisi. \c 142 \s1 Danxaniyatɔɛ xa kantari \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa lɔnni bɛɛti a to nu na fɔnmɛ ra \q \v 1 N na n xui ratema Alatala nan ma kinikini xa fe ra. \q \v 2 N na n ma kɔntɔfili dɛntɛgɛma a tan nan bɛ, \q n na n ma nimisɛ ya ba a bɛ. \q \v 3 Limaniya na ba n yi ra, \q i tan n sigade kolon. \q E bara gantanyi te n bɛ n ma kira ra. \q \v 4 N nabilinyi mato: mixi yo mu na n bɛ, \q kantari mu na n bɛ, mɛɛnima yo mu na n bɛ. \b \q \v 5 Alatala, i tan nan keren peti na n bɛ sɔnɔn. \q I keren nan findixi n kantama ra yi duniɲa bɛndɛ fuɲi fari. \q \v 6 I xa n wa xui mɛ, barima n sɛnbɛ birin bara ɲɔn. \q N ba n kerimae yi ra, barima e sɛnbɛ gbo n bɛ. \q \v 7 N namini geeli kui, \q alako n xa i xili matɔxɔ. \q Na kui tinxintɔɛe fama nɛ e malande n yire i xa hinnɛ xa fe ra. \c 143 \s1 Ala xa maxandi hagigɛ \s2 Ala maxandi \d Dawuda xa bɛɛti \q \v 1 Alatala, i tuli mati n ma maxandi ra, \q i xa kinikini n wa xui ma. \q I xa n ma duba suxu i xa dugutɛgɛɲa nun i xa tinxinyi xa fe ra. \q \v 2 I naxa i xa konyi makiiti, barima daali yo mu tinxin i ya i. \b \q \v 3 N yaxui birama nɛ n fɔxɔ ra, \q a n boronma nɛ bɔxi ma, \q a n luma nɛ faxɛ niini bun ma alɔ faxamixie. \q \v 4 Na kui n xaxili bara ifu. Limaniya bara ba n yi. \b \q \v 5 N natuma nɛ lɔxɔɛ dangixie ma, \q n na n xaxili rasigama i xa wali birin ma, \q n na n ɲɔxɔ rasiga i xa daalie ma. \q \v 6 N na n bɛlɛxɛ italama nɛ i bɛ, \q n nii i fenma nɛ alɔ gbengberenyi ye fenma ki naxɛ. \qs Ɲɛngi rate.\qs* \b \q \v 7 Alatala, yandi, i xulun n yaabife ra. \q Limaniya bara gɛ bade n yi ra. \q I naxa i kobe raso n na, \q xa na mu n luma nɛ alɔ faxamixie. \q \v 8 Kuye na iba, i xa i xa dugutɛgɛɲa masen n bɛ, \q barima n xaxili tixi i tan nan na. \q N ɲɛrɛ kira masen n bɛ, \q barima n xaxili tixi i tan nan na. \q \v 9 Alatala, n natanga n yaxuie ma, \q barima n kantari sɔtɔma i niini nan bun ma. \q \v 10 N xaran i waxɔnfe rabafe ra, \q barima i tan nan na n Marigi Ala ra. \q I Xaxili Sɛniyɛnxi xa n ti kira fanyi xɔn ma. \q \v 11 Alatala, i xa n nakisi i xili xa fe ra, \q i xa n ba tɔɔrɛ kui i xa tinxinyi xa fe ra, \q \v 12 i xa n yaxuie dɛ balan i xa dugutɛgɛɲa xa fe ra, \q i xa n gerefae xun nakana, \q barima i xa konyi nan lanxi n ma. \c 144 \s1 Munse na adamadi ra Ala bɛ? \s2 Ala maxandi \d \v 1 Dawuda xa bɛɛti \q Tantui na Alatala bɛ, naxan findixi n ma fanye ra, \q naxan n bɛlɛxɛ rawalima a xa gere kui, \q \v 2 naxan findixi n xanuntenyi sɛnbɛma ra, \q naxan findixi n kantama nun n nakisima ra, \q naxan nɔma n yaxuie ra alako n xa kantari sɔtɔ. \b \q \v 3 Alatala, munse na adama ra i to fa mɛɛnixi a ma? \q Munse na adama xa di ra i to fa i ɲɔxɔ saxi a xɔn ma? \q \v 4 Adamadi luxi nɛ alɔ ɲɛngi foye, \q a xa simaya dangima nɛ alɔ niini dangima ki naxɛ. \b \q \v 5 Alatala, i xa koore rabi i gorofe ra, \q i fa din geyae ra alako tuuri xa te. \q \v 6 I xa seyamakɔnyi rabula yaxuie rayensenfe ra. \q Xalie woli alako e xa siga. \q \v 7 I xa i bɛlɛxɛ itala kelife koore ma, \q alako i xa n nakisi, i xa n natanga n yaxuie ma \q alɔ mixi ratangama mɔrɔnyie ma ki naxɛ. \q \v 8 N nakisi wule falɛe ma naxee wama n madaxufe. \b \q \v 9 Ala, n bɛɛti nɛɛnɛ bama nɛ i bɛ n ma kɔra luuti fu daaxi xui ra. \q \v 10 N i matɔxɔma nɛ, i tan naxan mangɛe xun nakelima, \q naxan i xa konyi Dawuda ratangama santidɛgɛma ɲaaxi ma. \b \q \v 11 N nakisi, n natanga n yaxuie ma, \q naxan wule falama mixi madaxufe ra. \q \v 12 Na tɛmui muxu xa di xɛmɛe fanma nɛ alɔ wuri bilie, \q muxu xa di ginɛe tofanma nɛ alɔ kɔntigiba, \q naxee masolixi mangɛ banxi kui. \q \v 13 Muxu xa banxie rafema nɛ daxamui mɔɔli birin na, \q muxu xa gɔɔrɛe wuyama nɛ a wulu wulu ma, \q \v 14 Muxu xa ningee xungboma nɛ, \q lanyuru yo mu luma e ma, \q e furi mu birama, \q sɔnxɔɛ mu mɛma muxu malandee. \b \q \v 15 Sɛɛwɛ na ɲama bɛ Ala fama yi fe mɔɔli rabade naxan na. \q Sɛɛwɛ na ɲama bɛ Alatala findixi naxan Marigi Ala ra. \c 145 \s1 Ala xa kaabanakoe nun xanunteya \s2 Ala matɔxɔɛ \d Dawuda xa Ala matɔxɔɛ \q \v 1 N ma Mangɛ Ala, n i matɔxɔma nɛ, n i xili tantuma nɛ abadan. \q \v 2 Lɔxɔ yo lɔxɔ n i matɔxɔma nɛ, n i xili tantuma nɛ abadan. \b \q \v 3 Alatala sɛnbɛ gbo, matɔxɔɛ birin na a tan nan bɛ, \q adamadi mu nɔma sode na birin kui. \q \v 4 Yi waxati mixie fama nɛ i xa kaabanakoe falade boore waxati mixie bɛ. \q \v 5 E fama nɛ i xa nɔrɛ tofanyi masende. \q N luma nɛ i xa kaabanakoe maɲɔxun na. \q \v 6 E fama nɛ i sɛnbɛ magaaxuxi xa fe falade. \q N luma nɛ i xa kaabanakoe masen na. \q \v 7 E fama nɛ ɲɛlɛxinde i xa hinnɛ xungbe ra, \q e i xa tinxinyi masenma nɛ bɛɛti sɛɛwaxi ra. \b \q \v 8 Alatala hinnɛ mixi ra, a kinikini, \q a diɲɛxi, a xa xanunteya gbo. \q \v 9 Alatala fe fanyi rabama mixi birin bɛ, \q a kinikini a xa daali birin ma. \q \v 10 Alatala, i xa daalie birin i matɔxɔma nɛ, \q i xa sɛniyɛntɔɛe i tantuma nɛ. \q \v 11 E i xa mangɛya xungbe xa fe masenma nɛ, \q e i sɛnbɛ xa fe falama nɛ, \q \v 12 alako mixie xa i xa kaabanakoe kolon, a nun i xa mangɛya nɔrɔxi. \q \v 13 I xa mangɛya mu ɲɔnma nɛ, i xa nɔɛ buma nɛ abadan. \b \q \v 14 Alatala bira mixi malima, \q a mixi magoroxi xun nakelima nɛ. \q \v 15 Duniɲa birin a xaxili tixi i ra, \q i tan nan e baloma a waxati. \q \v 16 I tan nan i bɛlɛxɛ rabima, \q i birin nawasa e hayi na naxan ma. \q \v 17 Alatala tinxin a xa fe birin kui, \q a dugutɛgɛxi a xa daalie ma. \q \v 18 Alatala makɔrɛ a maxandilae ra, \q naxee a maxandima e bɔɲɛ fiixɛ ra. \q \v 19 A a yaragaaxuie waxɔnfe rabama nɛ, \q a e xa duba suxuma nɛ, a e rakisi. \q \v 20 Alatala a xanuntenyie makantama nɛ, \q kɔnɔ a mixi ɲaaxie birin sɔntɔma nɛ. \q \v 21 N dɛ Alatala matɔxɔma nɛ. \q Daali xa a xili sɛniyɛnxi matɔxɔ tɛmui birin. \c 146 \s1 Ala xa mali gbo adama xa mali bɛ \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 Wo Alatala matɔxɔ! \b \q N nii xa Alatala matɔxɔ, \q \v 2 n xa a matɔxɔ n ma simaya birin na. \q N n Marigi Alatala matɔxɔma nɛ bɛɛti ra, fanni n na n nii ra. \b \q \v 3 Wo naxa wo yɛtɛ taxu mixi xungbee ra, \q barima adamadie na e ra, \q naxee mu nɔma mixi rakiside. \q \v 4 E nii bama nɛ e fate i, e gbilen bɛndɛ. \q Na lɔxɔɛ yati, e naxan ɲanigexi, na birin ɲɔnma nɛ. \b \q \v 5 Sɛɛwɛ na mixi bɛ, Yaxuba Marigi Ala naxan malima. \q Sɛɛwɛ na mixi bɛ, naxan a xaxili tima a Marigi Alatala ra, \q \v 6 Ala naxan koore nun bɔxi daa, \q Ala naxan baa nun a kui see birin daa, \q dugutɛgɛɲa na Ala naxan bɛ abadan. \q \v 7 Alatala tɔɔɲɛgɛtɔɛe xun mafalama, \q a donse fima kaamɛtɔɛe ma, \q a geelimanie raminima geeli kui, \q \v 8 a dɔnxuie ya rabɔɔma, \q a mixi magoroxie xun nakelima, \q a tinxintɔɛe xanuma, \q \v 9 a mɛɛnima xɔɲɛe ma, \q a kiridie nun kaaɲɛ ginɛe bun tima, \q kɔnɔ a mixi ɲaaxie tan xun nakanama nɛ. \b \q \v 10 Siyoni, wo Marigi Alatala xa mangɛya mu ɲɔnma abadan. \q Wo xa Alatala matɔxɔ! \c 147 \s1 Ala sɛnbɛ maniyɛ mu na \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 Wo Alatala matɔxɔ. \q A lanma Alatala xa matɔxɔ bɛɛti ra. \q Fe fanyi na a ra. \b \q \v 2 Alatala na gbilenfe Darisalamu ti ra, \q a Isirayila xa mixi rafama nɛ kelife konyiya kui, \q \v 3 a tɔɔrɔmixie ralimaniyama, a e rayalanma e xa fure kui. \b \q \v 4 Alatala tunbuie kɔnti kolon, \q a e birin xilima e xili ra. \q \v 5 Won Marigi Alatala sɛnbɛ gbo, \q dan mu na a xa fahaamui ma. \q \v 6 Alatala mixi magoroxi bun tima, \q kɔnɔ a yɛtɛ igboe xa fe kanama. \b \q \v 7 Wo xa bɛɛti ba Alatala bɛ tantui ra, \q wo xa bɛɛti ba Ala bɛ kɔrae xui ra. \q \v 8 A tan nan nuxui raminima koore ma, \q a tunɛ rafa bɔxi ma, \q a sansie rasoli geyae fari. \q \v 9 A xurusee rabaloma, \q a donse fima xaxa yɔrɛe ma, e na e xui ramini tɛmui naxɛ. \b \q \v 10 Soe sɛnbɛ mu findixi fefe ra Ala bɛ. \q Xɛmɛ xa sɛnbɛ mu findixi fefe ra Ala bɛ. \q \v 11 Ala yaragaaxuiya nan nafanma a ma. \q Ala wama mixi xɔn naxan xaxili tixi a xa xanunteya ra. \b \q \v 12 Darisalamu, i xa Alatala matɔxɔ. \q Siyoni, i xa Ala tantu, \q \v 13 barima a tan nan i xa naadɛ makantama, \q a tan nan barakɛ sama i xa ɲama ma. \q \v 14 A bɔɲɛsa fima i xa bɔxi ma, \q a donse fanyi fima i ma. \b \q \v 15 Alatala duniɲa yamarima, \q a a waxɔnfe rayensenma mafuren mafuren. \q \v 16 A balabalanyi ragoroma nɛ alɔ gɛsɛ fute, \q a na rayensen alɔ tɛ xube. \q \v 17 A ragoro bɔxi ma, nde nɔma tide na xinbeli ya ra? \q \v 18 A na a xui ramini e ma, e xunuma nɛ, \q a na foye rafa, balabalanyi man findima nɛ ye ra. \b \q \v 19 Alatala bara Annabi Yaxuba rakolon a xa masenyi ra, \q a bara a xa sɛriyɛ nun a xa yaamarie masen Isirayila bɛ. \q \v 20 A mu na mɔɔli ragirixi si gbɛtɛ yo bɛ. \q Nee luma Ala xa sɛriyɛe kolontareya nan kui. \b \q Wo xa Alatala matɔxɔ! \c 148 \s1 Duniɲa xa Ala matɔxɔ \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 Wo Alatala matɔxɔ! \b \q Wo Alatala matɔxɔ kelife koore ma. \q Wo a matɔxɔ yire itexi kui. \q \v 2 Alatala xa malekɛe xa a matɔxɔ, \q a xa galie xa a matɔxɔ koore ma. \q \v 3 Soge nun kike xa a matɔxɔ, \q tunbui dɛxɛxie fan xa a matɔxɔ. \q \v 4 Koore xa a matɔxɔ, \q a nun ye naxan toma naa. \q \v 5 E birin xa Alatala xili matɔxɔ, \q barima a yamari nan fi, e naxa daa. \q \v 6 A naxa e ti e tide, e xa lu naa abadan. \q A naxa na sɛriyɛ sa, naxan mu kanama. \b \q \v 7 Wo Alatala matɔxɔ kelife bɔxi ma. \q Baa nun nimase birin naxee na baa tilinyi kui, \q \v 8 seyamakɔnyi, balabalanyi, kunda, nuxuie, \q nun foye xungbe naxan a xa yaamari ratinmɛma, \q \v 9 geyae nun tentenyie, wuri bogilae nun sɛdiri bilie, \q \v 10 wulai subee nun xurusee, bubusee nun xɔnie, \q \v 11 duniɲa mangɛe nun sie, \q mangɛdie nun duniɲa kuntigie, \q \v 12 fonikee nun ginɛdimɛdie, dimɛe nun forie, \q \v 13 e birin xa Alatala xili matɔxɔ, \q barima a xili gbansan nan itexi, \q a nɔrɛ dangi koore nun bɔxi ra. \b \q \v 14 A bara mangɛ sɛnbɛma rakeli a xa ɲama xun na, \q a xa sɛniyɛntɔɛe naxan matɔxɔma, \q sɛniyɛntɔɛe naxan findixi Isirayila a xa ɲama xanuxi ra. \b \q Wo Alatala matɔxɔ! \c 149 \s1 Bɛɛti nɛɛnɛ \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 Wo Alatala matɔxɔ! \b \q Wo bɛɛti nɛɛnɛ ba a bɛ, \q wo matɔxɔɛ raba a batulae tagi. \q \v 2 Isirayila xa sɛɛwa a daali Marigi ra. \q Siyoni ɲama xa sɛɛwa e xa Mangɛ ra. \q \v 3 E xa a xili matɔxɔ fare boron yi ra, \q e xa bɛɛtie ba maxase nun kɔra xui ra, \q \v 4 barima Alatala sɛɛwaxi a xa ɲama ra, \q a kisi fima nɛ yɛtɛ magoroe ma. \q \v 5 A xa sɛniyɛntɔɛe xa sɛɛwa yi binyɛ ra, \q e xa e sɛɛwɛ xui ite \q hali e xa sadee ma. \q \v 6 Ala matɔxɔɛ xa lu e dɛ i. \q Na luxi alɔ santidɛgɛma xaaɲɛxi e bɛlɛxɛ kui, \q \v 7 e naxan nawalima e gbe ɲɔxɔfe ra, \q si ɲaaxie ɲaxankatafe ra. \q \v 8 E e yaxuie xa mangɛe sama nɛ yɔlɔnxɔnyie ra, \q e e xa yareratie xirima nɛ a xɔrɔxɔɛ ra, \q \v 9 na fa findi e xa kobiɲa sare ra. \q Xunnakeli belebele nan na ki Ala xa sɛniyɛntɔɛe bɛ. \b \q Wo xa Alatala matɔxɔ! \c 150 \s1 Birin Ala matɔxɔfe \s2 Ala matɔxɔɛ \q \v 1 Wo Alatala matɔxɔ! \b \q Wo xa Ala matɔxɔ a xa hɔrɔmɔbanxi kui. \q Wo xa a matɔxɔ koore ma. \q \v 2 Wo xa a matɔxɔ a xa kaabanakoe xa fe ra. \q Wo xa a matɔxɔ a sɛnbɛ xungbe xa fe ra. \b \q \v 3 Wo xa a matɔxɔ feri xui nun kɔra xui ra, \q \v 4 wo xa a matɔxɔ maxase nun fare boron yi ra, \q wo xa a matɔxɔ kɔra maniyɛ nun xule xui ra, \q \v 5 wo xa a matɔxɔ maxase xui itexi ra. \b \q \v 6 Nimase birin xa Alatala matɔxɔ. \b \q Wo Alatala matɔxɔ!