\id JOL \ide UTF-8 \h Annabi Yoweli \toc1 Ala xa masenyi Annabi Yoweli bɛ \toc2 Annabi Yoweli \toc3 Yow \mt Ala xa masenyi Annabi Yoweli bɛ \imt Masenyi nde yi Kitaabui xa fe ra \ip Yi kitaabui kui Ala masenyi nde tima Isirayila ɲama bɛ Annabi Yoweli saabui ra. A naxɛ Isirayilakae xa yunubie bara a niya Ala xa ɲaxankatɛ ɲaaxi dɔxɔ e ma. Yi ɲaxankatɛ misaalixi sɔɔri gali magaaxui nan na, kɔnɔ a findixi kaamɛ xungbe nan na Alatala naxan nadinxi Isirayila bɔxi ra. Katoe to xɛ birin kana, Isirayila naxa lu kaamɛ kui, Ala fa a masen e bɛ na fatanxi e xa yunubie nan ma. \ip Kɔnɔ Alatala to mu tin a xa ɲama xun nakanade tun e xa yunubie xa fe ra, a man naxa laayidi tongo e bɛ a fama e malide. A na raba a Xaxili Sɛniyɛnxi nan saabui ra a naxan nagoroma mixi mɔɔli birin ma naxan wama birafe a fɔxɔ ra. Kisi nan na ki Ala nu wama naxan fife a xa ɲama ma. \ip Na masenyi dangi xanbi, Ala wɔyɛnyi mɔɔli gbɛtɛ nan masenma duniɲa sie bɛ naxee nu bara Isirayila tɔɔrɔ a ɲaaxi ra. A naxɛ a fama e makiitide e xa yunubie xa fe ra, e fa ɲaxankatɛ xɔrɔxɔɛ sɔtɔde. \ip Yi masenyi saxanyi findima nɔndi hagigɛ nan na ibunadama birin bɛ. Alatala bara a xa sɛriyɛ ragoro duniɲa ma a xa namiɲɔnmɛe saabui ra. Xa mixi tondi birade Ala waxɔnfe fɔxɔ ra, na findima fe xɔrɔxɔɛ nan na e bɛ. Kɔnɔ xa e gbilenma Ala ma, a mu tondima e kide, a e xa yunubi xafari. Na kisi findixi kaabanakoe belebele nan na Ala naxan nabama mixie bɛ naxee bɔɲɛ wama makɔrɛfe Ala ra. Ala xa won mali na kisi sɔtɔfe! Amina. \imte Ala xa masenyi Annabi Yoweli bɛ \c 1 \s Isirayila xa bɔxi xa kanari \p \v 1 Masenyi nan yi ki Alatala naxan masen Petuweli xa di Yoweli bɛ: \q \v 2 Forie, wo yi fe ramɛ, \q bɔxikae, wo wo tuli mati. \q Yi fe mɔɔli bara raba nu wo xa waxati, \q xa na mu wo benbae xa waxati? \q \v 3 Wo yi ya maxaran wo xa die bɛ, \q wo xa die fan xa a ya maxaran e gbe die bɛ, \q e gbe die fan xa a ya maxaran e gbe die bɛ e fama naxee baride. \q \v 4 Kulie naxan lu, katoe xunxurie bara na don. \q Katoe xunxurie naxan lu, katoe xungbee bara na don. \q Katoe xungbee naxan lu, katoe mɔɔli gbɛtɛe fan bara na don. \b \q \v 5 Wo tan siisilae, wo xunu, wo xa wa. \q Beere minyie, wo xa wo xui ite, \q barima wo mu fama wɛni nɛɛnɛ sɔtɔde sɔnɔn. \q \v 6 Ɲamanɛ sɛnbɛma nde naxan xa mixi kɔnti mu kolon, \q na bara din n ma bɔxi ra. \q A ɲinyie luxi nɛ alɔ yɛtɛ ɲinyi, \q a banganyie luxi nɛ alɔ yɛtɛ ginɛ banganyie. \q \v 7 A bara n ma wɛni xɛe kana, \q a n ma xɔrɛ bilie ibolon. \q A bara e kobole ba han e salonyi bara fiixɛ fɔɛn. \b \q \v 8 Wo xa wa alɔ sungbutunyi naxan xa xɛmɛ bara faxa. \q \v 9 Alatala xa sɛrɛxɛdubɛe sunnunxi, \q barima hadiya donse mu na Alatala xa banxi kui sɔnɔn. \q \v 10 Xɛe bara kana, bɔxi fan na sunnunyi kui, \q barima donse xun bara rakana, wɛni nun ture mu na. \q \v 11 Xɛ sae wama nɛ, wɛni sansi sie sunnunma nɛ, \q barima naxan birin bogixi xɛe ma, na birin bara kasara. \q \v 12 Wɛni bilie bara xara, xɔrɛ bilie bara lɔxɔsin. \q Wɛni bilie, tugi bilie, mangoe bilie, nee birin bara xara. \q Mixie xa ɲɛlɛxinyi bara ɲɔn. \b \q \v 13 Na kui a lanma wo tan sɛrɛxɛdubɛe, \q wo xa sunnunyi dugi ragoro wo ma. \q Wo tan naxee sɛrɛxɛ ganma sɛrɛxɛbade fari, wo xa wa. \q Wo xa kɔɛ radangi nimisɛ kui, wo tan naxee walima n Marigi Ala bɛ, \q barima hadiya donse bara ɲɔn Ala xa banxi kui. \q \v 14 Wo xa sunyi suxu, wo xa sali raba. \q Wo xa forie nun ɲama malan wo Marigi Alatala xa banxi kui, \q wo fa a maxandi wo bɔɲɛ birin na. \b \q \v 15 Alatala xa lɔxɔɛ xɔrɔxɔɛ bara makɔrɛ. \q A fama nɛ kanari belebele tide Ala Sɛnbɛma xili ra. \b \q \v 16 Wo mu a toxi won ma donse bara ɲɔn, \q sɛɛwɛ nun ɲɛlɛxinyi mu na Ala xa banxi yire sɔnɔn? \q \v 17 Sansi xɔrie bara xara bɛndɛ bun ma. \q Sansi xɔrie ragatadee bara bira, donse bara ɲɔn. \q \v 18 Xurusee wama donse fe ra. \q Yɛxɛɛ tɔɔrɔma barima ɲooge mu na. \q \v 19 Alatala, n i tan nan maxandima, barima tɛ bara fiilie nun burunyi gan. \q \v 20 Hali burunyi subee ya tixi i ra, \q barima xuree bara xɔri, tɛ bara fiilie gan. \c 2 \s Marigi xa lɔxɔɛ bara makɔrɛ \q \v 1 Wo sarae fe n ma geya sɛniyɛnxi Siyoni fari! \q Bɔxikae birin xa sɛrɛn gaaxui ra, \q barima Alatala xa lɔxɔɛ na fafe, a bara makɔrɛ. \q \v 2 Dimi nun kuye ifɔɔrɛ lɔxɔɛ nan a ra. \q A luxi nɛ alɔ kunda nun nuxui ifɔɔrɛ naxan dinma geya ra, \q alɔ subaxɛ naiyalanyi yensenma ki naxɛ. \q Ɲama sɛnbɛma belebele fama nɛ, \q naxan maniyɛ mu toxi tɛmui dangixi, \q a man mu toma tɛmui naxan sa fama. \q \v 3 Tɛ saxi e ya ra, tɛ saxi e xanbi ra. \q Bɔxi naxan na e ya ra, \q a tofan alɔ sansi yire Ala naxan daaxi Adama bɛ, \q kɔnɔ e na dangi, na bɔxi fa findi gbengberenyi magaaxuxi yire ra. \q E a birin kana! \b \q \v 4 E luxi alɔ soe galie, sɔɔrie dɔxɔxi naxee fari. \q \v 5 E tuganma nɛ alɔ sɔɔri ragisee naxee goroma geyae tagi. \q E xui maniya tɛ wundui xui ra naxan sɛxɛ ganma. \q E maniya sɔɔri gali sɛnbɛma ra naxan tixi gere ki ma. \q \v 6 Mixie na e to, gaaxui luma nɛ e suxu ra, e yatagie birin ifɔɔrɔ. \q \v 7 E e gima nɛ alɔ ɲalamae, \q e tema taa tɛtɛ ma alɔ korogbae. \q Kankan siga a xa kira ra, e mu e bama kira ma feo. \q \v 8 E mu dinma e boore ra, \q kankan biraxi a xa kira nan fɔxɔ ra. \q Hali e gerefae ti e ya ra, e soma nɛ nee ra e xa safɛ mu kana. \q \v 9 E dinma nɛ taa ra, e e gima nɛ tɛtɛ fari. \q E tema nɛ banxie fari, e so wundɛrie ra alɔ muɲɛtie. \b \q \v 10 Bɔxi sɛrɛnma nɛ e ya ra, koore a imaxa. \q Soge nun kike ifɔɔrɔma nɛ, tunbuie mu yanbama sɔnɔn. \q \v 11 Alatala a xui raminima nɛ a xa geresoe ya ra. \q E wuya, e a xa yaamari suxu sɛnbɛ ra. \q Alatala xa lɔxɔɛ xungbe magaaxu. \q Nde nɔma na lɔxɔɛ raxande? \b \q \v 12 Alatala xa masenyi nan ya, \q «Wo xa wo yɛtɛ ragbilen n ma yakɔsi. \q Wo xa na raba wo ɲanige fiixɛ ra, \q sunyi ra, wa ra, nun mayandi ra! \q \v 13 Wo naxa wo xa dugie ibɔɔ sunnunyi kui, \q wo xa wo bɔɲɛ nan masara. \q Wo xa wo yɛtɛ ragbilen wo Marigi Alatala ma, \q barima a hinnɛma nɛ wo ra, a kinikini wo ma, \q a mu xɔnɔma mafuren, a xa mixi xanui gbo, \q a gbilenma a xa gbaloe fɔxɔ ra. \q \v 14 Nde a kolon xa a mu a xa natɛ masarama, \q xa a mu diɲɛma, a fe fanyi raba wo bɛ? \q Na tɛmui wo fama nɛ donse nun minse hadiya ra wo Marigi Alatala bɛ. \q \v 15 Wo xa sarae fe Siyoni! \q Wo xa sunyi suxu, wo sali xungbe raba. \q \v 16 Wo xa ɲama malan sɛniyɛnyi kui. \q Wo xa forie, dimɛe, nun diyɔrɛe xili. \q Xɛmɛ naxan bara ginɛ dɔxɔ, a tan nun a xa ginɛ xa lu na malanyi kui. \q \v 17 Sɛrɛxɛdubɛe, wo tan naxee walima Alatala bɛ, \q wo xa wo mawa Ala bɛ sɛrɛxɛbade nun hɔrɔmɔbanxi tagi, \q a falafe ra, ‹Alatala, i xa i xa ɲama ratanga. \q I naxa i kɛ tongomae rayaagi, \q e xa findi mayele se ra ɲamanɛe bɛ, \q mixi fa a fala, E Marigi Ala na minden?›» \b \q \v 18 Alatala wama a xa ɲama xa lu a yi ra. \q A kinikinima e ma. \q \v 19 Alatala bara a xa ɲama yaabi, \q a bara a masen a xa ɲama bɛ: \q «N donse, wɛni, nun ture fima nɛ wo ma han wo wasa. \q N mu luma sie xa wo rayaagi sɔnɔn. \q \v 20 N wo yaxuie makuyama nɛ wo ra, naxee kelima kɔɔla ma, \q n e radin gbengberen yire dɛnnaxɛ kanaxi. \q E xa geresoe naxee tima yare, \q n nee madulama sogetede baa nan xɔɔra, \q naxee tima xanbi, \q n nee tan madulama sogegorode baa nan xɔɔra. \q E bɔrɔ xiri mini, a din yire birin na.» \b \q Alatala bara kaabanakoe raba! \q \v 21 Isirayila bɔxi, hali i mu gaaxu! \q I xa ɲɛlɛxin, i xa lu sɛɛwɛ kui, \q barima Alatala fe xungbee rabama. \q \v 22 Burunyi subee, hali wo mu gaaxu, \q barima ɲooge man gbilenma nɛ fiili ma, \q sansi bilie man bogima nɛ, \q xɔrɛ bilie nun wɛni bilie fan daxamui raminima nɛ. \q \v 23 Wo tan Siyoni ɲama, wo xa sɛɛwa, \q wo xa ɲɛlɛxin wo Marigi Alatala xili ra, \q barima a tunɛ fanyi rafama nɛ wo bɛ, \q a tunɛ gbegbe ragoroma nɛ wo bɛ a waxati ma, \q alɔ a nu a rabama ki naxɛ a singe. \q \v 24 Lonyie rafema nɛ sansi xɔri ra, \q fifae rafema nɛ wɛni nɛɛnɛ nun ture ra. \b \q \v 25 N wo xa daxamui ɲɔxɔɛ fima nɛ, \q n ma geresoe sɛnbɛmae naxan kana, \q n ma geresoe naxee lanxi kulie, katoe, nun katoe maniyɛe ma, \q n naxee rasanba wo xili ma. \q \v 26 Wo fama nɛ wo dɛgede han wo luga. \q Wo n matɔxɔma nɛ, n tan wo Marigi Ala, \q naxan bara kaabanakoe raba wo bɛ. \q N ma ɲama mu rayarabima sɔnɔn. \q \v 27 Na kui wo a kolonma nɛ a n na Isirayila fɔxɔ ra, \q a n tan nan na wo Marigi Alatala ra, \q a Ala gbɛtɛ mu na. \q N ma ɲama mu rayarabima sɔnɔn. \s Alatala Xaxili ragorofe duniɲa ma \q \v 28 Na dangi xanbi, n na n Xaxili ragoroma nɛ mixi birin ma. \q Wo xa di xɛmɛe nun di ginɛe namiɲɔnmɛɲa rabama nɛ, \q wo xa forie xiyee sama nɛ, \q laamatunyie goroma nɛ wo xa fonikee ma. \q \v 29 N na n Xaxili ragoroma nɛ konyi xɛmɛe nun konyi ginɛe ma. \q \v 30 N tɔnxumae raminima nɛ koore nun bɔxi ma, \q naxee findima wuli, tɛ, nun tuuri ra. \q \v 31 Soge dimima nɛ, kike masarama nɛ a findi wuli ra, \q beenun Marigi xa lɔxɔɛ xungbe magaaxuxi xa a li. \q \v 32 Na kui, naxan yo na Alatala xili, na kanyi kisima nɛ. \q Mixi kisixie luma nɛ Siyoni nun Darisalamu, \q alɔ Alatala a masenxi ki naxɛ. \q Alatala kisi ragirixi naxee ma, nee luma nɛ kisi mixie dɔnxɔɛ ya ma. \c 3 \s Ala sie makiitima nɛ \q \v 1 Na tɛmui, n na Yuda nun Darisalamu ragbilen e xɔnyi, \q \v 2 n si birin malanma nɛ Yehosafati gulunba kui. \q Mɛnni n e makiitima nɛ n ma ɲama Isirayila xa fe ra, \q naxee findixi n kɛ tongomae ra. \q Duniɲa si naxee rayensen yɛ ɲamanɛe ma, \q e n ma bɔxi itaxun e boore ma, \q \v 3 e n ma ɲama raba e sago ra. \q E xɛmɛ dimɛe mati langoeɲa sare ra, \q e ginɛ dimɛe mati beere sare ra alako e xa siisi. \p \v 4 «Wo tan Tirekae, Sidɔnkae, nun Filisitakae, wo wama munse xɔn ma n bɛ? Wo wama wo gbe nan ɲɔxɔfe n ma? Xa na na a ra, n wo sare fima nɛ wo xa wali ra mafuren mafuren. \v 5 Wo bara n ma xɛɛma nun n ma gbeti tongo n ma hɔrɔmɔbanxi kui, wo fa a raso wo xa kuye banxie kui. \v 6 Wo bara Yudakae nun Darisalamukae mati Girɛkikae ma, alako e xa makuya e xɔnyi ra.» \p \v 7 «N e ramaxama nɛ alako e xa keli yire wo e matixi dɛnnaxɛ, n fa wo sare fi wo xa wali ɲaaxi ra. \v 8 N wo xa di xɛmɛe nun di ginɛe matima nɛ Yudakae ma, alako e fan xa e mati Sebakae ma naxee makuya wo ra.» Alatala xa masenyi nan na ki. \b \q \v 9 «Wo yi fala duniɲa sie bɛ: \q ‹Wo xa fe yailan gere xili ma, \q wo xa wo xa sɔɔrie malan. \q Geresoe birin xa e maso, e xa gere rakeli! \q \v 10 Wo xa wo xa kerie yailan santidɛgɛmae ra, \q wo xa wo xa wɔrɔtɛe fan yailan tanbɛe ra. \q Sɛnbɛtare xa a fala, «N sɛnbɛ gbo!» \q \v 11 Wo xa fa be, \q wo tan si naxee na muxu rabilinyi.›» \b \q Alatala, i xa sɔɔrie ragoro mɛnni fa! \b \q \v 12 Sie xa keli, e xa malan Yehosafati gulunba kui, \q barima n e birin makiitima nɛ. \q \v 13 Wo xa wɔrɔtɛe tongo, barima xɛ bara mɔ! \q Wo xa wɛni bogi bundu, barima e bara gbo yɛ, \q mixie xa ɲaaxuɲa xa fe ra. \b \q \v 14 Ɲamae, wo xa goro kiitisa gulunba kui, \q barima Alatala xa lɔxɔɛ bara makɔrɛ naa. \q \v 15 Soge nun kike dimima nɛ, \q tunbuie mu yanbama sɔnɔn. \q \v 16 Alatala fama nɛ a xaaɲɛ xui raminide kelife Siyoni, \q a xui magaaxuxi minima nɛ kelife Darisalamu. \q Koore nun bɔxi sɛrɛnma nɛ, \q kɔnɔ Alatala findixi kantari nan na a xa ɲama bɛ, \q a findi yire makantaxi ra Isirayila bɛ. \q \v 17 Na kui, wo a kolonma a n tan nan wo Marigi Alatala ra, \q naxan yigiyaxi n ma geya sɛniyɛnxi Siyoni fari. \q Darisalamu findima yire sɛniyɛnxi nan na, \q si gbɛtɛe mu mɛnni gerema sɔnɔn. \b \q \v 18 Na lɔxɔɛ, wɛni nɛɛnɛ nun xiɲɛ gboma nɛ geyae ma. \q Ye toma nɛ Yudaya birin ma, \q ye dulonyi bulama nɛ Alatala xa banxi kui, \q a goro Kasiya gulunba kui. \q \v 19 Kɔnɔ Misira bɔxi luma nɛ kana ra, \q Edon findi gbengberenyi ra gbaloe xa fe ra, \q e naxan dɔxɔ Yudakae ma e faxafe ra fufafu. \q \v 20 Kɔnɔ ɲama sabatima nɛ Yudaya nun Darisalamu waxati birin. \q \v 21 N e xa yunubi xafarima nɛ e nu bara naxan naba. \q N tan Alatala, n yigiyama Siyoni nɛ.