\id EXO \ide UTF-8 \h Yɛtɛ sɔtɔɛ \toc1 Isirayila xa Yɛtɛ Sɔtɔɛ \toc2 Yɛtɛ sɔtɔɛ \toc3 Yɛt \mt Tawureta Munsa \mt Isirayila xa Yɛtɛ Sɔtɔɛ \imt Masenyi nde yi Kitaabui xa fe ra \ip Isirayila xa taruxui fɔlɔxi Tawureta Munsa xa kitaabui singe nan kui, e naxan ma «Fe Fɔlɔ Fɔlɛ.» Na sora dɔnxɔɛe a masenma Isirayila sabatixi Misira bɔxi ma ki naxɛ Annabi Yusufu xa waxati. \ip Yusufu nun a taarae to faxa, Isirayila nun Misira xa dɛfanyi naxa xurun fɔlɔ. A raɲɔnyi Isirayila naxa findi Misira xa konyie ra. Misira mangɛ naxa e rawali a ɲaaxi ra, e xa taae ti a bɛ. \ip Kɔnɔ Alatala naxan mu nɛɛmuma a xa ɲama ma, a naxa Annabi Munsa xɛɛ Misira bɔxi ma alako Isirayila xa xɔrɛya sɔtɔ. Ala naxa kaabanako magaaxuxi fu raba Munsa saabui ra, han Firawuna naxa Isirayila bɔnsɔɛ keri. Isirayila to ɲɛrɛ fɔlɔ, e naxa Xulunyumi baa li Misira bɔxi naaninyi ra. Firawuna nun a xa sɔɔrie naxa kata e sɔntɔde mɛnni, kɔnɔ Ala man naxa kaabanakoe raba, a kira rabi baa tagi Isirayilakae girima dɛnnaxɛ. Firawuna xa sɔɔrie to bira e fɔxɔ ra, Ala naxa baa ragali e xun ma. \ip Naakiri ma Isirayila naxa ɲɛrɛ fɔlɔ gbengberenyi ma sigafe ra Kanaan bɔxi ma, Ala dɛnnaxɛ laayidixi e bɛ. Kira xɔn ma a naxa a xa sɛriyɛ fi Annabi Munsa ma Turusinina geya fari ɲama ya xɔri. Kɔnɔ a mu bu, ɲama naxa Ala xa sɛriyɛ matandi, e kuye batu. Na nan a niya Ala naxa natɛ tongo e xa e ɲɛrɛ gbengberenyi ma ɲɛ tongo naani bun ma, alako Ala matandi birin xa faxa kira xɔn beenu e xa die xa so Kanaan bɔxi ma. \ip Na ɲɛrɛ kui Ala naxa lu e ya ma a xa hɔrɔmɔlingira saabui ra. A xa nɔrɛ nu na na xun ma kɔɛ nun yanyi. E biyaasi tɛmui, e hɔrɔmɔlingira ragoro, Ala xa nɔrɛ nu tixi e ya ra han a yire li e yonkinma dɛnnaxɛ. Na mɔɔli raba nɛ na ɲɛ tongo naani birin bun ma. \ip Yi kitaabui raɲɔnma Annabi Munsa xa faxɛ nan ma. Beenun a xa laaxira, a naxa Isirayila ɲama taxu Yosuwe ra naxan fama e rasode Kanaan bɔxi ma. \ip Ala lufe a xa ɲama ya ma, a e xaran tinxinyi ra, a e makanta sɛnbɛ ra, na birin findixi misaali nan na Ala xa ɲama bɛ won ma waxati. Ala wama won xun tife kira fanyi ma sigafe ra ariyanna a won nasoma dɛnnaxɛ. Ala xa won mali na biyaasi kui. Amina. \imte Tawureta Munsa \imte Isirayila xa Yɛtɛ Sɔtɔɛ \c 1 \s Isirayilakae xa konyiya Misira bɔxi ma \p \v 1 Isirayila xa die xilie nan ya, naxee e baba Yaxuba mati Misira bɔxi ma, a nun e xa denbayae: \v 2 Ruben, Simeyɔn, Lewi, Yuda, \v 3 Isakari, Sabulon, Bunyamin, \v 4 Dana, Nafatali, Gadi, nun Aseri. \v 5 Yaxuba xa die nun a xa mamadie nu lanxi mixi tongo solofere nan ma. A xa di Yusufu ɲan nu bara siga Misira. \v 6 Yusufu nun a ngaxakerenyie dangi xanbi, \v 7 Isirayilakae naxa yiriwa Misira bɔxi ma, e sɛnbɛ nu luma xun masa ra. \p \v 8 Na waxati mangɛ gbɛtɛ nan nu na Misira xun ma, naxan mu Yusufu kolon. \v 9 A naxa a fala a xa ɲama bɛ, «Wo a to, Isirayilakae yiriwaxi ki naxɛ, a bara findi kɔntɔfili ra won bɛ. E bara dangi won na. \v 10 Won xa kɔɔta nde raba alako e naxa wuya sɔnɔn. Xa na mu, gere tɛmui, e fama nɛ kafude won yaxuie ma, e keli won xun ma.» \p \v 11 Na kui, mangɛ naxa e findi konyie ra, a wali xɔrɔxɔɛ dɔxɔ e ma Pitomi nun Ramesesi taae tife ra. Misira mangɛ Firawuna nu donse malanma na taae nan kui. \v 12 Kɔnɔ wali xɔrɔxɔɛ nu dɔxɔma e ma ki naxɛ, e man nu sigama gbo ra na ki nɛ, han Misirakae bɔɲɛ naxa raɲaaxu e ma Isirayilakae xa fe ra. \v 13 Misirakae naxa e rawali a ɲaaxi ra. \v 14 E naxa e tɔɔrɔ wali xɔrɔxɔɛ ra alɔ biriki bɔnbɔfe nun xɛe rawalife. E naxa konyiya ɲaaxi dɔxɔ e ma. \p \v 15 Misira mangɛ naxa Isirayilakae xa dirasuxuie Sifira nun Puwa yamari, \v 16 «Wo na Isirayila ginɛ xa di rasuxu, xa xɛmɛ nan a ra, wo a faxa keren na. Xa ginɛ nan a ra, wo xa a lu a xa balo.» \v 17 Kɔnɔ dirasuxuie to nu gaaxuma Ala ya ra, e mu nu Misira mangɛ xa yaamari rabatuma. E naxa di xɛmɛmae lu e xa balo. \v 18 Mangɛ naxa dirasuxuie xili, a naxa e maxɔrin, «Munfe ra wo di xɛmɛe luma, e xa balo?» \v 19 Dirasuxuie naxa Firawuna yaabi, «Isirayila ginɛe sɛnbɛ gbo Misira ginɛe bɛ. Beenu dirasuxui xa e yire li, e ɲan bara di bari.» \v 20 Ala naxa hinnɛ na dirasuxuie ra. Isirayila ɲama naxa wuya dangife a singe ra. \v 21 Dirasuxuie to gaaxu Ala ya ra, Ala naxa die fi e fan ma. \p \v 22 Na tɛmui, Firawuna naxa a xa ɲama birin yamari, «Wo Isirayilakae xa diyɔrɛ xɛmɛe woli Nili xure ma, kɔnɔ wo e xa di ginɛe tan lu, e xa balo.» \c 2 \s Munsa mɔfe Misira \p \v 1 Xɛmɛ nun ginɛ nde naxa e boore futi, e birin fatan Lewi bɔnsɔɛ nan na Isirayilakae ya ma. \v 2 Na ginɛ naxa tɛɛgɛ, a di xɛmɛ bari. A to a to di fanyi nan nu a ra, a naxa a nɔxun kike saxan. \v 3 A to mu nu nɔma a nɔxunde sɔnɔn, a naxa kɔlimɛ debe maso dole ra, a diyɔrɛ sa a kui, a fa debe dɔxɔ Nili xure ma yoforoe tagi. \v 4 Na diyɔrɛ taara ginɛma nu tixi yire nde, a ya tixi a xunya ra, alako a xa a kolon fe naxan fama na lide. \v 5 Firawuna xa di ginɛ naxa goro Nili xure ma a maxade. A to debe to yoforoe tagi, a naxa a xa konyi ginɛ nde xɛɛ a tongode. \v 6 A to a rabi, a naxa di xɛmɛ to a kui, a wafe. A naxa kinikini a ma, a fa a fala, «Isirayilaka nde xa di na a ra!» \p \v 7 Na tɛmui, diyɔrɛ taara naxa Firawuna xa di ginɛ maxɔrin, «N xa siga Isirayila dingɛ nde xili i bɛ, a xa fa xiɲɛ fi a ma?» \v 8 Firawuna xa di ginɛ naxa a yaabi, «Iyo.» Diyɔrɛ taara naxa siga, a sa diyɔrɛ nga xili. \v 9 Firawuna xa di ginɛ naxa a fala diyɔrɛ nga bɛ, «Yi diyɔrɛ xanin, i xa xiɲɛ fi a ma n bɛ. N i sare fima nɛ.» Diyɔrɛ nga naxa diyɔrɛ tongo, a xiɲɛ fi a ma. \v 10 Diyɔrɛ to mɔ, a nga naxa a xanin Firawuna xa di ginɛ xɔn ma, a findi na xa di ra. A to a raminixi ye nan xɔɔra, a naxa a xili sa Munsa, naxan falaxi «minife» Eburu xui ra. \s Munsa sigafe Madiyan \p \v 11 Munsa to fonikeya rakamali, a naxa siga a ngaxakerenyie yire, a xa e xun mato a ra e xa wali xɔrɔxɔɛ kui. A to a ngaxakerenyie yire li, a naxa Misiraka nde to Isirayilaka nde bɔnbɔ ra. \v 12 A to mu mixi yo to na longori, a naxa na Misiraka faxa, a fa a fure nɔxun mɛyɛnyi kui. \v 13 Na kuye iba, Munsa man naxa mini, a Isirayilaka firin to sɔnxɔ ra. A naxa mixi maxɔrin nɔndi mu na naxan bɛ, «I bariboore bɔnbɔfe munfe ra?» \v 14 A naxa a yaabi, «Nde i findixi mangɛ nun kiitisa ra muxu xun ma? I wama n fan faxafe nɛ, alɔ i na Misiraka faxa ki naxɛ?» Munsa naxa gaaxu. A naxa a fala a bɔɲɛ ma, «N naxan nabaxi a bara kolon.» \p \v 15 Firawuna to a kolon Munsa naxan nabaxi, a naxa kata Munsa faxade. Kɔnɔ Munsa naxa a gi Firawuna ma, a sa sabati Madiyan bɔxi ma. Munsa to siga naa, a naxa kɔlɔnyi nde li, a fa dɔxɔ a xa a malabu. \v 16 Madiyan sɛrɛxɛdubɛ xa di ginɛ solofere naxa fa ye bade na kɔlɔnyi yire e baba xa xurusee bɛ. \v 17 Kɔnɔ xuruse dɛmadonyi ndee fan naxa fa, e naxa wa na ginɛe kerife. Munsa to na to, a naxa keli, a na ginɛe xun magere so, a fa ye fi e xa xurusee ma. \p \v 18 Na ginɛe to gbilen e baba Reyuweli yire, a naxa e maxɔrin, «Munse a niyaxi wo gbilenxi sinnanyi ma to?» \v 19 E naxa a yaabi, «Misiraka nde bara muxu ratanga xuruse dɛmadonyi kobie ma, a man fa ye ba won ma xurusee bɛ.» \v 20 Reyuweli naxa a xa di ginɛe maxɔrin, «A na minden? Wo a luxi naa munfe ra? Wo sa a xili, wo donse so a yi ra.» \p \v 21 Munsa naxa tin sabatide Reyuweli xɔnyi. Reyuweli naxa a xa di ginɛ Sipora fi Munsa ma, a xa a dɔxɔ. \v 22 Sipora naxa di xɛmɛ bari a bɛ. Xɔɲɛ nan to lanxi Munsa ma na bɔxi ma, a naxa a xa di xili sa Gerisomi, naxan wama a falafe, «Xɔɲɛ nan n na yi bɔxi ma.» \p \v 23 Ɲɛ wuyaxi dangi xanbi, Misira mangɛ naxa faxa. Isirayilakae nu e mawafe Ala bɛ e xa konyiya xɔrɔxɔɛ xa fe ra. Na maxandi naxa Ala li. \v 24 Ala naxa e wa xui mɛ. A naxa ratu a xa saatɛ ma naxan xirixi a tan nun Iburahima, Isiyaga, nun Yaxuba tagi. \v 25 Na kui Ala naxa a ya rafindi Isirayilakae ma, a xa a ɲɛngi sa e xɔn ma. \c 3 \s Munsa xa xɛɛraya \p \v 1 Munsa bitanyi Yetiro nan nu na Madiyan sɛrɛxɛdubɛ ra. Munsa naxa Yetiro xa xurusee xanin wula i yire makuye, han a sa Ala xa geya Xorebe li. \v 2 Mɛnni Alatala xa malekɛ naxa mini a ma wuri bili lanmadi ma, naxan radɛxɛxi. Munsa naxa a mato, tɛ nu na na wuri bili ma, kɔnɔ wuri bili mu ganxi. \v 3 Munsa naxa a fala a yɛtɛ ma, «N xa n makɔrɛ yi kaabanako ra, n xa a kolon munfe ra wuri bili lanma mu ganxi.» \p \v 4 Alatala to Munsa to a makɔrɔxi wuri bili ra alako a xa a igbɛ, a naxa a xili kelife na wuri bili ma, «Munsa, Munsa!» Munsa naxa a ratin, «N tan nan ya.» \v 5 Ala naxa a masen a bɛ, «I naxa i makɔrɛ be ra. Sankirie ba, barima i tixi yire sɛniyɛnxi nan ma.» \v 6 A man naxa a masen, «I baba Marigi Ala na n tan na, Iburahima, Isiyaga, nun Yaxuba Marigi Ala.» Munsa to na mɛ, a naxa a yatagi makoto, barima a nu gaaxuxi Ala matofe ra. \p \v 7 Alatala man naxa yi masenyi ti Munsa bɛ, «N bara n ma ɲama xa tɔɔrɛ to Misira bɔxi ma. N bara e wa xui mɛ e xa konyiya kui. N ɲɛngi saxi e xa tɔɔrɛ xɔn ma. \v 8 N goroxi na nan ma, n xa fa e bade Misirakae yi ra, n xa e raso bɔxi fanyi ma, lude gbegbe na dɛnnaxɛ. Xiɲɛ nun kumi gbo naa, Kanaankae, Xitikae, Amorikae, Perisikae, Hiwikae nun Yebusukae xɔnyi. \v 9 Yakɔsi Isirayilakae wa xui bara n li. N man bara ɲaxankatɛ to Misirakae naxan dɔxɔfe e ma. \v 10 Siga, n bara i xɛɛ Firawuna xɔn, i xa n ma ɲama Isirayila ramini Misira.» \p \v 11 Munsa naxa a fala Ala bɛ, «Mixi mɔɔli mundun na n tan na, n xa siga Firawuna ma Isirayilakae raminife ra Misira?» \v 12 Ala naxa a yaabi, «Won birin na a ra. I na gɛ ɲama raminide Misira bɔxi ma, wo fama n batude yi geya nan fari. Na findima tɔnxuma ra, fa a fala, n tan yati nan i xɛɛxi.» \p \v 13 Munsa naxa a fala Ala bɛ, «N na sa a fala Isirayilakae bɛ, ‹Wo benbae Marigi Ala nan n xɛɛxi wo ma,› e fa sa n maxɔrin i xili ma, n yaabi mundun fima e ma?» \v 14 Ala naxa a masen Munsa bɛ, «N na ‹naxan na› na. I xa Isirayilakae yaabi, ‹Ala naxan na, a bara n xɛɛ wo ma.›» \v 15 Ala man naxa a masen Munsa bɛ, «I fama wɔyɛnde yi ki nɛ Isirayilakae bɛ, ‹Wo benba Iburahima, Isiyaga, nun Yaxuba Marigi Alatala, Ala naxan na, na nan n xɛɛxi wo ma.› N xili nan na ki abadan, n wama mixi birin xa n xili na ki nɛ tɛmui birin. \v 16 Sa Isirayila kuntigie malan, i a fala e bɛ, ‹Wo benba Iburahima, Isiyaga, nun Yaxuba Marigi Alatala bara mini n ma. A bara a masen n bɛ, «N bara fe to e naxan dɔxɔfe wo ma Misira. \v 17 N bara natɛ tongo wo raminife ra Misira wo xa tɔɔrɛ kui. N xa wo xanin Kanaankae, Xitikae, Amorikae, Perisikae, Hiwikae, nun Yebusukae xɔnyi, xiɲɛ nun kumi xɛlɛma dɛnnaxɛ.»›» \p \v 18 «Isirayila kuntigie na gɛ i xui ramɛde, wo sigama nɛ Misira mangɛ yire a falafe ra, ‹Isirayilakae Marigi Alatala bara fa muxu fɔxɔ ra. I xa muxu sago sa muxu xa fɛɛɲɛn saxan ɲɛrɛ raba gbengberenyi ma, alako muxu xa sɛrɛxɛe ba muxu Marigi Alatala bɛ.› \v 19 N a kolon Misira mangɛ mu tinma wo lude wo xa siga, xa n mu n sɛnbɛ masen a bɛ. \v 20 Na kui n fe magaaxuxie rabama nɛ Misirakae ra, n e tɔɔrɔ kaabanakoe ra. Na dangi xanbi, e xa mangɛ tinma nɛ wo xa siga. \v 21 N man a ragirima nɛ Misirakae xa wo ki, alako wo naxa siga wo bɛlɛxɛ igeli ra. \v 22 Isirayila ginɛ birin xa e dɔxɔboore Misirakae makula yirabase gbeti nun xɛɛma daaxie ra, a nun sosee, wo naxee soma wo xa die ma. Na kui wo harige bama nɛ Misirakae yi ra.» \c 4 \s Alatala a sɛnbɛ masenfe Munsa bɛ \p \v 1 Munsa naxa Alatala maxɔrin, «Xa Isirayilakae mu sa la n ma masenyi ra, e fa a fala, ‹Alatala mu minixi i ma feo,› n munse rabama fa?» \v 2 Alatala naxa a maxɔrin, «Munse na i bɛlɛxɛ na ki?» A naxa a yaabi, «N ma yisuxuwuri.» \v 3 Alatala naxa a yamari, «A woli bɔxi.» A to a woli bɔxi, na naxa mafindi bɔximase ra, Munsa fa a gi a ya ra. \v 4 Alatala naxa a masen a bɛ, «I bɛlɛxɛ itala i xa a suxu a xuli ma.» Munsa naxa a bɛlɛxɛ itala. A to a suxu a bɛlɛxɛ ra, na naxa findi yisuxuwuri ra. \p \v 5 Alatala naxa a masen a bɛ, «Na findima tɔnxuma ra e bɛ, fa a fala, e benba Iburahima, Isiyaga, nun Yaxuba Marigi Alatala bara mini i ma.» \v 6 Na dangi xanbi, Alatala man naxa a masen a bɛ, «I bɛlɛxɛ sa i kanke ma i xa donma bun ma.» A to na raba, a fa a ramini, kunɛ a bɛlɛxɛ rafiixɛxi. \v 7 A man naxa a yamari, «I man xa i bɛlɛxɛ sa i kanke ma i xa donma bun ma.» A to na raba, a bɛlɛxɛ naxa yalan keren na. \v 8 Alatala naxa a masen a bɛ, «Xa Isirayilakae mu la i xui ra, xa na mu a ra na tɔnxuma singe ra, tɛmunde e fama nɛ lade i ra na tɔnxuma firin nde xa fe ra. \v 9 Xa e mu la i xui ra na tɔnxuma firinyie xa fe ra, i xa ye tongo Nili xure, i a rafili bɔxi ma. A findima nɛ wuli ra keren na.» \p \v 10 Munsa naxa Alatala yaabi, «N Marigi, i a kolon i xa konyi mu fata wɔyɛnde. N nɛnyi binya n dɛ i kabi n dimɛdi tɛmui. To masenyi mu na fe masaraxi.» \v 11 Alatala naxa a masen a bɛ, «Nde mixi nɛnyi rakelima? Nde mixi findima boboe ra, xa na mu tulixɔri? Nde mixi findima ya kanyi ra, xa na mu dɔnxui? N tan Alatala xa mu a ra? \v 12 Siga. N i malima masenyi tide. N masenyi yati rasoma nɛ i dɛ i, i naxan tima.» \v 13 Munsa naxa a yaabi, «N Marigi, yandi, mixi gbɛtɛ xɛɛ.» \p \v 14 Na kui Alatala naxa xɔnɔ Munsa ma. A naxa a masen a bɛ, «I taara Haruna go? Lewi bɔnsɔɛ mu a ra? N a kolon, na tan fata wɔyɛnde. A ɲan na fafe i ralande. A sɛɛwama nɛ i tofe ra. \v 15 I masenyie tima nɛ a bɛ, a naxan falama ɲama bɛ. N wo firin malima na kui. N a masenma wo bɛ wo lan wo xa naxan fala. \v 16 Haruna i xui madangima ɲama bɛ, alɔ namiɲɔnmɛ Ala xui madangima ki naxɛ. \v 17 I xa i xa yisuxuwuri tongo. I kaabanako birin nabama a tan na.» \s Munsa gbilenfe Misira \p \v 18 Na tɛmui Munsa naxa gbilen a bitanyi xɔnyi, a a fala a bɛ, «N wama sigafe ngaxakerenyie yire Misira bɔxi ma, n xa a kolon e xa fe na ki naxɛ.» Yetiro naxa a yaabi, «Siga bɔɲɛsa kui.» \p \v 19 Alatala nu bara a masen Munsa bɛ Madiyan bɔxi ma, «I xa gbilen Misira. Naxee nu wama i faxafe, nee birin bara faxa.» \v 20 Na kui Munsa naxa a xa ginɛ nun a xa die baki sofalee fari, e gbilen Misira. Munsa naxa a xa yisuxuwuri fan xanin, Ala naxan ma fe fala a bɛ. \p \v 21 Alatala naxa yi masenyi ti Munsa bɛ, «I na gbilen Misira, i xa kaabanako birin naba Firawuna ya i, n naxee saxi i sagoe. Na tɛmui n tan nan a xaxili raxɔrɔxɔma, alako a naxa tin n ma ɲama bɛɲinde. \v 22 I xa a fala Firawuna bɛ, ‹Alatala xui nan ya, Isirayila, n ma di singe nan a ra. \v 23 N bara i yamari i xa a bɛɲin alako a xa siga n batude. I to bara tondi na ra, n i xa di singe faxama nɛ.›» \p \v 24 Munsa to nu na biyaasi kui sigafe ra Misira, Alatala naxa mini a ma kɔɛ ra, a xa a faxa, \v 25 kɔnɔ Munsa xa ginɛ Sipora naxa a xa di xɛmɛ sunna gɛmɛ xɛɲɛnxi ra, a na soli sa a sanyi ma. A naxa a fala, «N ma mɔri nan i ra, muxu nun naxan wuli keren.» \v 26 Na kui Alatala naxa Munsa lu na. Sipora xa masenyi, «N ma mɔri nan i ra, muxu nun naxan wuli keren,» a nu wama sunnɛ wuli nan xa fe falafe. \p \v 27 Alatala naxa a masen Haruna bɛ, «I xa siga Munsa ralande gbengberenyi ma.» A to naralan Munsa ra Ala xa geya ma, a naxa a sunbu. \v 28 Munsa naxa Alatala xa xɛɛraya birin ya ba a bɛ. A naxa na kaabanako fee fan fala a bɛ, Ala naxan fixi a ma a rabafe ra. \p \v 29 Munsa nun Haruna to Isirayilakae li, e naxa Isirayila fori birin malan. \v 30 Haruna naxa dɛntɛgɛ sa e bɛ Alatala naxan masenxi Munsa bɛ. A naxa kaabanakoe fan naba ɲama ya xɔri. \v 31 Ɲama naxa la na birin na. E to a kolon a Alatala ɲɛngi saxi Isirayilakae xɔn ma e xa tɔɔrɛ kui, e naxa e igoro bɔxi, e suyidi Ala bɛ. \c 5 \s Munsa nun Haruna sigafe Firawuna yire \p \v 1 Na dangi xanbi, Munsa nun Haruna naxa siga Firawuna yire. E naxa a fala a bɛ, «Isirayila Marigi Alatala xa masenyi nan ya, ‹N ma ɲama bɛɲin, alako e xa siga n ma sali rabade gbengberenyi ma.›» \v 2 Firawuna naxa yi maxɔrinyi ti, «Nde tan na na Alatala ra, n lan n xa naxan xa yaamari rabatu Isirayila bɛɲinfe ra? N mu Alatala kolon! Na kui, n mu nɔma a lude Isirayila xa siga fefe ma!» \p \v 3 E naxa a fala a bɛ, «Isirayila Marigi Ala bara fa muxu fɔxɔ ra. A lu muxu xa biyaasi xi saxan gbengberenyi yire, alako muxu xa sɛrɛxɛe ba muxu Marigi Alatala bɛ, xa muxu mu na raba muxu sɔntɔma nɛ wuganyi ra, xa na mu santidɛgɛma ra.» \v 4 Misira mangɛ naxa e yaabi, «Munsa nun Haruna, munfe ra wo wama ɲama bafe wali dɛ i? Wo siga wo xa wali ra. \v 5 Yi ɲama to bara gbo yɛ yi bɔxi ma, wo wama e xa wali nan xun nakanafe fa.» \p \v 6 Na lɔxɔɛ Firawuna naxa konyie xa mangɛe nun wali xunyie yamari, \v 7 «Wo naxa sɛxɛ so Isirayila ɲama yi ra sɔnɔn, e naxan malanma boora ra e biriki bɔnbɔma tɛmui naxɛ. Yakɔsi e xa na sɛxɛ fen e yɛtɛ ra. \v 8 E dari biriki xasabi naxan bɔnbɔ ra, wo naxa sese ba na ra. Fuyante nan e ra. Na nan a ra, e a falama, ‹Muxu xa siga sɛrɛxɛ bade muxu Marigi Ala bɛ.› \v 9 Wo xa nde sa e xa wali xun ma, alako e naxa yanfa wali ma madaxui wɔyɛnyi xa fe ra.» \v 10 Konyi xa mangɛe nun wali xunyie naxa a fala Isirayila ɲama bɛ, «Firawuna naxɛ a a mu sɛxɛ soma wo yi ra sɔnɔn. \v 11 Wo xa siga na fende wo yɛtɛ ra. Wo xa a kolon sese mu bama wo xa wali kote ra.» \p \v 12 Na kui ɲama naxa yensen Misira bɔxi sɛxɛ xabade. \v 13 Mangɛe nu e ragbatama nɛ, e nu fa a fala, «Wo xa wo xa wali raɲɔn lɔxɔ yo lɔxɔ alɔ a singe, sɛxɛ nu soma wo yi ra tɛmui naxɛ.» \v 14 Firawuna xa mixie nu fa Isirayilakae bɔnbɔ naxee nu tixi wali xunyie ra. E nu fa e maxɔrin, «Munfe ra xoro nun to, wo mu biriki xasabi bɔnbɔxi alɔ wo darixi a ra ki naxɛ?» \p \v 15 Isirayila wali xunyie naxa siga e mawade Firawuna xɔn a falafe ra, «I na yi mɔɔli rabafe muxu tan i xa konyie ra munfe ra? \v 16 E mu sɛxɛ yo soma muxu yi ra, kɔnɔ e a falama a muxu xa biriki bɔnbɔ! I xa mixie na muxu tan i xa konyi bɔnbɔfe, kɔnɔ e tan nan wali kanaxi.» \v 17 Firawuna naxa e yaabi, «Fuyantee nan wo ra. Na nan a toxi wo a falama, a wo xa siga sɛrɛxɛ bade Alatala bɛ. \v 18 Wo siga walide! Sɛxɛ yo mu soma wo yi ra, sese man mu bama wo xa biriki kɔnti ra.» \p \v 19 Isirayila wali xunyie naxa kɔntɔfili na wɔyɛnyi ra, a falafe ra, «Sese mu bama birikie kɔnti ra wo naxan bɔnbɔma lɔxɔ yo lɔxɔ.» \v 20 E to mini Firawuna xɔnyi, e naxa Munsa nun Haruna li naa. E nu na e mɛmɛfe. \v 21 Na wali xunyie naxa a fala e bɛ, «Alatala xa wo ɲaxankata, barima wo bara muxu maɲaaxu Firawuna nun a xa mixie xɔn ma. Wo bara santidɛgɛma sa e bɛlɛxɛ, e xa muxu faxa.» \p \v 22 Munsa naxa gbilen Alatala ma a falafe ra, «Marigi, i bara yi tɔɔrɛ dɔxɔ yi ɲama ma munfe ra? I n xɛɛxi be munfe ma? \v 23 Kabi n naxa siga Firawuna yire wɔyɛnfe ra i xili ra, a fa fe ɲaaxi nan tun nabafe yi ɲama ra. I mu i xa ɲama xɔrɛyaxi feo.» \c 6 \s Ala xa laayidi Munsa bɛ \p \v 1 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «I fama a tode yakɔsi, n naxan nabama Firawuna ra. N sɛnbɛ nan fama a niyade a xa Isirayila ɲama bɛɲin, a yɛtɛ xa e keri a xa bɔxi ma.» \p \v 2 Ala man naxa a masen Munsa bɛ, «N tan nan Alatala ra. \v 3 N naxa n yɛtɛ masen Iburahima, Isiyaga, nun Yaxuba bɛ. Kɔnɔ e mu n n xili kolonxi Alatala ra. E n kolonxi Ala Sɛnbɛma xili nan na. \v 4 Muxu man naxa saata, n xa Kanaan bɔxi fi e ma, e xɔɲɛya rabaxi dɛnnaxɛ. \v 5 N bara Isirayilakae wa xui mɛ e xa konyiya kui Misirakae yi ra. N man bara ratu n ma saatɛ ma. \v 6 Na kui, a fala Isirayilakae bɛ, ‹N tan nan Alatala ra. N fama nɛ wo raminide Misirakae xa nɔɛ bun ma. N xɔrɛya fima nɛ wo ma. N fama nɛ wo xun sarade n sɛnbɛ ra. N ɲaxankatɛ ragoroma nɛ Misirakae ma e xa wali kobie xa fe ra. \v 7 N wo findima nɛ n ma ɲama ra. N fan findima nɛ wo Marigi ra. Na tɛmui wo a kolonma nɛ, n tan nan na wo Marigi Alatala ra, naxan wo baxi konyiya kui Misirakae yi ra. \v 8 N fama nɛ wo rasode bɔxi ma, n nakalixi naxan ma fe ra, n xa a fi Iburahima, Isiyaga, nun Yaxuba ma. N fama nɛ a fide wo ma, a lu wo sagoe.›» \p \v 9 Munsa naxa na dɛntɛgɛ Isirayilakae bɛ, kɔnɔ e mu la a xui ra e xa konyiya xɔrɔxɔɛ xa fe ra. Limaniya birin nu bara ba e yi. \v 10 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, \v 11 «Siga Misira mangɛ yire. A fala Firawuna bɛ a xa Isirayila ɲama bɛɲin, e xa mini a xa bɔxi ra.» \v 12 Kɔnɔ Munsa naxa Alatala yaabi, «Xa Isirayilakae yati mu laxi n xui ra, Firawuna fan mu n xui suxuma feo, n tan naxan ɲan mu fata wɔyɛnde.» \v 13 Alatala masenyi ti Munsa nun Haruna bɛ na ki nɛ, Isirayilakae nun Misira mangɛ Firawuna xa fe ra. A e yamari nɛ e xa Isirayilakae ramini Misira bɔxi ra. \p \v 14 Isirayila bɔnsɔɛ yareratie nan yi ki: \p Ruben naxan singe bari Isirayila, a xa die nan ya: Xanɔki, Palu, Xesiron, nun Karimi. Ruben bɔnsɔɛ nan na ki. \p \v 15 Simeyɔn xa die nan ya: Yemuweli, Yamin, Ohadi, Yakin, Soxara, nun ginɛ Kanaanka xa di Sawulu. Simeyɔn bɔnsɔɛ nan na ki. \p \v 16 Lewi xa die xilie nan yi ki e xa taruxui ki ma: Gerison, Kehati, nun Merari. Lewi xa simaya naxa ɲɛ kɛmɛ ɲɛ tongo saxan a nun solofere li. \v 17 Gerison xa die findixi Libini nun Simeyi nan na e xabilɛ ki ma. \v 18 Kehati xa die findixi Amarama, Yisehari, Xebiron, nun Yusiyɛli nan na e xabilɛ ki ma. Kehati xa simaya naxa ɲɛ kɛmɛ ɲɛ tongo saxan a nun saxan li. \v 19 Merari xa die findixi Maxali nun Musi nan na. Lewi xa die nan na ki e taruxui ki ma. \p \v 20 Amarama naxa a baba barenyi Yebedi dɔxɔ, naxan Haruna nun Munsa bari a bɛ. Amarama xa simaya naxa ɲɛ kɛmɛ ɲɛ tongo saxan a nun solofere li. \p \v 21 Yisehari xa die nan ya: Kora, Nefegi, nun Sikiri. \p \v 22 Yusiyɛli xa die nan ya: Misayeli, Elesafana, nun Sitiri. \p \v 23 Haruna naxa Aminadabo xa di Eliseeba dɔxɔ, naxan findixi Naxason maaginɛ ra. A naxa Nadabo, Abihu, Eleyasari, nun Itamari bari Haruna bɛ. \p \v 24 Kora xa die nan ya: Asiri, Elekana, nun Abiyasafi a xabilɛ ki ma. \p \v 25 Haruna xa di Eleyasari naxa Putiyeli xa di ginɛ dɔxɔ. A naxa Finexasi bari a bɛ. Lewi bɔnsɔɛ yareratie nan na ki e xabilɛ ki ma. \v 26 Alatala Haruna nun Munsa yamari nɛ, «Wo Isirayilakae ramini Misira bɔxi ra e lanxundɛ ki ma.» \v 27 Munsa nun Haruna nan wɔyɛn Misira mangɛ Firawuna bɛ Isirayilakae raminife ra Misira kui. \p \v 28 Alatala naxa yi masenyi ti Munsa bɛ Misira bɔxi ma, \v 29 «N tan nan na Alatala ra. Siga, n xui birin nadangi Misira mangɛ Firawuna ma.» \v 30 Munsa naxa Alatala yaabi, «N tan nan yi ki, n mu fata wɔyɛnde a fanyi ra. Firawuna nɔma tinde n ma masenyi ra di?» \c 7 \s Ala xa xɛɛraya Munsa bɛ \p \v 1 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «Haruna xa i xui madangi Firawuna bɛ alɔ namiɲɔnmɛ Ala xui madangima mixie bɛ ki naxɛ. \v 2 N i yamarima naxan birin na, i xa na fala i taara Haruna bɛ naxan na madangima Firawuna ma, alako a xa a lu Isirayilakae xa mini Misira bɔxi ra. \v 3 N Firawuna xaxili raxɔrɔxɔma nɛ. N tɔnxuma nun kaabanako gbegbe rabama nɛ Misira bɔxi kui, \v 4 kɔnɔ Firawuna mu fama a tuli matide wo ra. N fama nɛ ɲaxankatɛ xɔrɔxɔɛe dɔxɔde Misira ma, n fa n ma ɲama Isirayila ramini a lanxundɛ ki ma. \v 5 N na Misira halaki Isirayila raminife ra e tagi, e n kolonma nɛ Alatala ra.» \v 6 Munsa nun Haruna naxa Alatala xa yaamari suxu alɔ a masenxi e bɛ ki naxɛ. \v 7 E nu masenyi tima Firawuna bɛ tɛmui naxɛ, Munsa xa simaya nu bara ɲɛ tongo solomasaxan li. Haruna xa simaya nu bara ɲɛ tongo solomasaxan a nun saxan li. \p \v 8 Alatala naxa a masen Munsa nun Haruna bɛ, \v 9 «Firawuna na a fala wo bɛ, ‹Wo xa kaabanako nde raba,› i tan Munsa, i xa a fala Haruna bɛ, a xa i xa yisuxuwuri tongo, a a woli Firawuna sɛɛti ma. Na mafindima nɛ bɔximase ra.» \p \v 10 Na kui Munsa nun Haruna naxa siga Firawuna yire, e fa a raba, alɔ Alatala e yamarixi ki naxɛ. Haruna naxa Munsa xa yisuxuwuri woli bɔxi ma Firawuna nun a xa kuntigie ya i, na naxa findi bɔximase ra. \v 11 Na tɛmui Firawuna naxa a xa karamɔxɔɛe nun a xa mandurulae xili, e xa na kaabanako mɔɔli raba e xa duureya ra. \v 12 E nun Haruna birin naxa e xa yisuxuwurie woli bɔxi ma. Nee birin naxa mafindi bɔximasee ra, kɔnɔ Haruna gbe naxa boore gbe gerun. \v 13 Na kui Firawuna xaxili naxa xɔrɔxɔ, a mu a tuli mati Munsa nun Haruna ra, alɔ Alatala nu bara a masen ki naxɛ. \s Mankanɛ singe: ye findife wuli ra \p \v 14 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «Firawuna xaxili bara xɔrɔxɔ. A bara tondi n ma ɲama bɛɲinde. \v 15 Tina gɛɛsɛgɛ i xa naralan Firawuna ra Nili xure dɛ. I xa i xa yisuxuwuri xanin, naxan nu bara mafindi bɔximase ra. \v 16 Mɛnni i xa a fala Firawuna bɛ, ‹Isirayilakae Marigi Alatala bara n xɛɛ i yire, n xa a fala i bɛ, «N ma ɲama bɛɲin, alako e xa siga n batude gbengberenyi ma.» Han yakɔsi i tan mu tinxi na xui suxude. \v 17 Na kui Alatala xa masenyi nan ya, «Na nan a ra, i fama a kolonde, n tan nan Alatala ra. N ma yisuxuwuri na din Nili xure ra, ye mafindima nɛ wuli ra. \v 18 Yɛxɛ naxee na Nili xure ma, e fama sɔntɔde, e xiri ɲaaxi fa mini, Misirakae mu nɔma na ye minde.»›» \v 19 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «Haruna yamari, ‹I xa i xa yisuxuwuri itala Misira baae, xuree, nun dabonyi birin ma.› Na a niyama nɛ ye birin xa mafindi wuli ra Misira bɔxi ma, hali naxee na fɛɲɛe kui, wuri nun gɛmɛ daaxi.» \p \v 20 Munsa nun Haruna naxa a raba alɔ Alatala e yamarixi ki naxɛ. Haruna naxa a xa yisuxuwuri itala, a a din Nili xure ra. Xure naxa findi wuli ra Firawuna nun a xa kuntigie ya xɔri. \v 21 Yɛxɛ birin naxa faxa, e xiri ɲaaxi naxa mini Nili xure ma. Misirakae mu nu nɔma na ye minde, barima Misira ye birin findixi wuli nan na. \p \v 22 Mandurulae fan naxa na kaabanako mɔɔli raba. Firawuna xaxili naxa xɔrɔxɔ, a mu tin Munsa nun Haruna xui ra, alɔ Alatala nu bara a masen ki naxɛ. \v 23 Firawuna naxa gbilen a xɔnyi, a naxa na fe bɔtɛ ba. \v 24 Misiraka birin naxa tigie ge Nili xure sɛɛtie ma, alako e xa ye min daaxi sɔtɔ, barima e mu nu nɔma Nili xure ye minde. \s Mankanɛ firin nde: lanxansarimae \p \v 25 Alatala to gɛ Nili xure garinde, xi solofere dangi xanbi, \c 8 \p \v 1 a naxa a masen Munsa bɛ, «I xa siga Firawuna yire, a fala a bɛ, ‹Alatala bara a yamari, i xa a xa ɲama bɛɲin, e xa siga a batude. \v 2 Xa i mu tin na ra, Alatala fama i xa bɔxi birin xun nakanade lanxansarimae ra. \v 3 E fama yiriwade Nili xure ma, e fa te, e so i xa banxi kui han e i xa sade li. E soma i xa kuntigie nun Misira ɲama xa banxie kui, e man soma taami rafalama dɛnnaxɛ. \v 4 Lanxansarimae fama nɛ tede i tan, i xa ɲama, nun i xa kuntigie birin ma.›» \p \v 5 Na tɛmui Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «A fala Haruna bɛ, a xa a xa yisuxuwuri itala baae, xuree, nun dabonyi birin xun ma alako lanxansarimae xa te Nili xure ma, e so Misira bɔxi ma.» \v 6 Haruna to a xa yisuxuwuri itala Misira yee xun ma, lanxansarimae naxa te Misira bɔxi birin ma. \v 7 Mandurulae fan naxa na kaabanako mɔɔli raba, e fan naxa lanxansarimae raso Misira bɔxi ma. \p \v 8 Na dangi xanbi Firawuna naxa Munsa nun Haruna xili, a a fala e bɛ, «Wo sa Alatala maxandi, alako lanxansarimae xa keli n tan nun n ma ɲama xun ma. N fama i xa ɲama rabɛɲinde, e xa siga sɛrɛxɛe bade Alatala bɛ.» \v 9 Munsa naxa a fala Firawuna bɛ, «Mangɛ, i gbe binyɛ. I xa natɛ tongo lɔxɔɛ safe ra lanxansarimae xa keli i tan, i xa kuntigie, nun i xa ɲama xun ma, e xa lu Nili xure gbansan ma.» \v 10 A naxa a yaabi, «Tina.» Munsa naxa a fala, «A fama rabade na ki nɛ, alako i xa a kolon, muxu Marigi Alatala maniyɛ mu na. \v 11 Lanxansarimae fama kelide i tan, i xa kuntigie, nun i xa ɲama xun ma, e fa lu Nili xure ma.» \p \v 12 Munsa nun Haruna to mini Firawuna xɔnyi, Munsa naxa Alatala maxandi lanxansarimae xa fe ra naxee nu Firawuna tɔɔrɔma. \v 13 Alatala naxa Munsa xa maxandi suxu. Lanxansarimae naxa faxa banxie, xandɛe, nun daaxae kui. \v 14 Mixie naxa e koto, e xiri ɲaaxi fa din bɔxi birin na. \v 15 Kɔnɔ Firawuna to a to na fe nu bara dangi, a man naxa a xaxili raxɔrɔxɔ, a mu tin Munsa nun Haruna xui ra, alɔ Alatala a masen ki naxɛ. \s Mankanɛ saxan nde: saasie \p \v 16 Na tɛmui Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «A fala Haruna bɛ a xa a xa yisuxuwuri itala, a xa din bɔxi xube ra alako a xa mafindi saasie ra Misira bɔxi birin kui.» \v 17 E naxa a raba na ki. Haruna to a xa yisuxuwuri itala, a fa bɔxi xube garin, na birin naxa findi saasie ra, mixie nun xurusee fɔxɔ ra. Xube birin naxa findi saasie ra Misira bɔxi birin kui. \v 18 Mandurulae to kata na kaabanako mɔɔli rabade, e mu nɔ. Saasie nu dinxi mixi nun xuruse birin na. \v 19 Mandurulae naxa a fala Firawuna bɛ, «Ala fɔxi yati nan na ki,» kɔnɔ Firawuna xaxili man naxa xɔrɔxɔ, a mu tin Munsa nun Haruna xui ra, alɔ Alatala a masenxi ki naxɛ. \s Mankanɛ naani nde: xɛɛrie \p \v 20 Na tɛmui Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «Tina gɛɛsɛgɛ i xa kurun, i xa naralan Firawuna ra ye yire. I xa a fala a bɛ Alatala xa masenyi nan ya, ‹N ma ɲama bɛɲin, alako e xa siga n batude. \v 21 Xa i mu sa tin n ma ɲama bɛɲinde, n fama xɛɛrie nan nadinde i tan, i xa kuntigie, nun i xa ɲama ma wo xɔnyi. Xɛɛrie fama lude Misirakae xa banxie nun e xa bɔxie birin ma. \v 22 Kɔnɔ na lɔxɔɛ, Gosen bɔxi ratangama nɛ, n ma ɲama na dɛnnaxɛ. Xɛɛrie mu luma naa, alako i xa a kolon a n tan Alatala na yi bɔxi yire birin ma. \v 23 N tagi rasa luma nɛ n ma ɲama nun i gbe ma. Wo na kaabanako toma nɛ tina.›» \p \v 24 Alatala a raba na ki nɛ. Xɛɛrie naxa din Firawuna, nun a xa kuntigie ra. Misira bɔxi birin xun naxa rakana xɛɛrie ra. \v 25 Firawuna naxa Munsa nun Haruna xili, a a fala e bɛ, «Wo xa siga sɛrɛxɛ bade wo Marigi Ala bɛ Misira.» \v 26 Munsa naxa a yaabi, «Na mu lanma, barima muxu xa sɛrɛxɛe mu rafan Misirakae ma. Xa muxu na sɛrɛxɛ mɔɔli ba Misirakae ya xɔri e naxee xɔnxi, e mu muxu magɔnɔma xɛ? \v 27 A lanma muxu xa xi saxan biyaasi raba gbengberenyi ma, muxu fa sɛrɛxɛe ba muxu Marigi Alatala bɛ, alɔ a muxu yamarixi ki naxɛ.» \p \v 28 Firawuna naxa a fala Munsa bɛ, «N fama wo bɛɲinde, alako wo xa siga gbengberenyi ma sɛrɛxɛe bade wo Marigi Alatala bɛ. Kɔnɔ wo naxa wo makuya a gbe ra. Yakɔsi, wo Ala maxandi n bɛ.» \v 29 Munsa naxa a yaabi, «N bara tin. N na mini i xɔnyi, n Alatala maxandima nɛ. Tina, xɛɛrie makuyama nɛ Firawuna, a xa kuntigie, nun a xa ɲama ra. Kɔnɔ i tan Firawuna, i naxa muxu madaxu. I naxa tondi Isirayila ɲama bɛɲinde alako e xa sɛrɛxɛe ba Alatala bɛ.» \p \v 30 Munsa to mini Firawuna xɔnyi, a naxa Alatala maxandi. \v 31 Alatala naxa Munsa xa duba suxu. Xɛɛrie naxa makuya Firawuna, a xa kuntigie, nun a xa ɲama ra. Hali keren mu lu naa. \v 32 Kɔnɔ Firawuna man naxa a xaxili xɔrɔxɔ, a mu tin Isirayila ɲama bɛɲinde. \c 9 \s Mankanɛ suuli nde: xurusee xa wuganyi \p \v 1 Na tɛmui Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «I xa siga Firawuna yire, i xa a fala a bɛ, ‹Isirayilaka Marigi Alatala xa masenyi nan ya, «I xa n ma ɲama bɛɲin, alako e xa siga n batude.» \v 2 Xa i tondi e bɛɲinde, i kankan e ma, \v 3 Alatala fama wuganyi ɲaaxi radinde i xa xurusee ma, alɔ soe, sofalee, ɲɔxɔmɛe, ningee, yɛxɛɛe, nun si. \v 4 Alatala fama Isirayilakae xa gɔɔrɛ nun Misirakae xa gɔɔrɛ tagi rasade. Isirayilakae xa xurusee mu wuganyi sɔtɔma. \v 5 Alatala bara natɛ tongo na rabama tɛmui naxɛ, a falafe ra, «Tina, n fama na nan nabade.»›» \p \v 6 Na kuye iba, Alatala a raba na ki nɛ. Misira gɔɔrɛ birin naxa faxa, kɔnɔ hali xuruse keren mu faxa Isirayilakae xa gɔɔrɛ ya ma. \v 7 Firawuna naxa mixie xɛɛ na fe kolonde. E naxa a fala Firawuna bɛ xuruse keren mu faxaxi Isirayilakae xa gɔɔrɛ kui, kɔnɔ a xaxili naxa xɔrɔxɔ, a man mu tin Isirayila ɲama bɛɲinde. \s Mankanɛ senni nde: suurie \p \v 8 Na tɛmui Alatala naxa a masen Munsa nun Haruna bɛ, «Wo xa tɛ xube rate Firawuna ya xɔri. \v 9 A findima xube ra naxan dinma Misira bɔxi birin na, a suuri ramini Misirakae nun e xa xurusee birin ma.» \p \v 10 E naxa tɛ xube xanin Firawuna yire. Munsa naxa a woli koore ma, a fa suuri ɲaaxie ramini mixie nun xurusee ma. \v 11 Mandurulae yati mu nɔ tide Munsa ya i suurie xa fe ra, naxee nu na Misirakae birin ma. \v 12 Kɔnɔ Alatala naxa Firawuna xaxili raxɔrɔxɔ, alako a naxa tin Munsa nun Haruna xui suxude, alɔ Alatala nu bara a masen Munsa bɛ ki naxɛ. \s Mankanɛ solofere nde: balabalanyi \p \v 13 Na tɛmui Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «Tina i xa kurun sigafe ra Firawuna yire, a fala a bɛ, ‹Isirayila Marigi Alatala xa masenyi nan ya, «N ma ɲama bɛɲin, e xa siga n batude, \v 14 xa na mu a ra n gbaloe mɔɔli birin naminima i tan, i xa kuntigie, nun i xa ɲama ma n sɛnbɛ ra. Na kui i fama a kolonde n maniyɛ mu na duniɲa bɛndɛ fuɲi fari. \v 15 N nu nɔma gbaloe ɲaaxi raminide wo ma n sɛnbɛ ra, naxan nu nɔma wo sɔntɔde, wo lɔɛ duniɲa ma, \v 16 kɔnɔ n bara wo lu duniɲa alako n xa n sɛnbɛ masen wo bɛ, duniɲa xa n xili kolon. \v 17 Han ya i kira bolonma n ma ɲama ya ra, i tondi e xa siga. \v 18 Na nan a ra, tina n fama nɛ balabalanyi magaaxuxi ragorode Misira ma, wo mu naxan mɔɔli to kabi duniɲa fɔlɛ. \v 19 I xa i xa gɔɔrɛ nun i xa se birin naso yire makantaxi kui, barima yi balabalanyi na bira, a mixi nun xuruse birin sɔntɔma nɛ.»›» \p \v 20 Firawuna xa kuntigi ndee naxa gaaxu Alatala xa masenyi ya ra, e xulun e xa konyie nun e xa xurusee rasode yire makantaxi kui. \v 21 Kɔnɔ naxee mu nu e ɲɔxɔ saxi Alatala xa masenyi xɔn ma, e naxa e xa konyie nun e xa xurusee lu tande. \p \v 22 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «I bɛlɛxɛ itala koore mabiri, balabalanyi xa bira mixi, xurusee, nun xɛe fari Misira bɔxi birin ma.» \v 23 Munsa to a xa yisuxuwuri itala koore ma, Alatala naxa seyamakɔnyi, galanyi, nun balabalanyi ragoro Misira bɔxi ma. \v 24 Balabalanyi masunbuxi tɛ ra a naxa goro e ma. Misira bɔxi mu nu na gbaloe mɔɔli to kabi a fɔlɛ. \v 25 Na balabalanyi naxa mixie nun xurusee magɔnɔ Misira bɔxi birin ma. A naxa xɛe nun wuri bilie fan kana. \v 26 Gosen bɔxi gbansan naxa ratanga na gbaloe ma, Isirayilakae nu na dɛnnaxɛ. \p \v 27 Firawuna naxa Munsa nun Haruna xili, a a fala e bɛ, «Yi biyaasi, n bara yunubi raba. Nɔndi na Alatala nan bɛ. N tan nun n ma ɲama bara tantan. \v 28 Wo xa Alatala madiɲɛ, alako seyamakɔnyi nun balabalanyi xa ɲɔn. N bara tin wo bɛɲinde, n mu kankanma wo ma sɔnɔn.» \v 29 Munsa naxa a fala a bɛ, «N na mini taa kui, n Alatala maxandima wo bɛ. Galanyi nun balabalanyi danma nɛ, alako i xa a kolon a Alatala nan gbe duniɲa ra. \v 30 Kɔnɔ n bara a kolon, i tan nun i xa kuntigie, wo mu gaaxuxi Marigi Alatala ya ra sinden.» \p \v 31 Na balabalanyi nu bara sansi funden maniyɛ nun gɛsɛ futi kana, naxee mu nu mɔ sinden. \v 32 Mɛngi nun a maniyɛ tan mu kana, barima e tan tɛmui mu nu a lixi. \p \v 33 Munsa naxa mini Firawuna xɔnyi, a siga taa fari ma. A to a bɛlɛxɛ itala Alatala maxandide, galanyi, balabalanyi, nun tunɛ naxa dan. \v 34 Firawuna to na to, a man naxa yunubi sɔtɔ, barima a tan nun a xa kuntigie naxa e xaxili raxɔrɔxɔ. \v 35 Na kui Firawuna mu tin Isirayilakae bɛɲinde, alɔ Alatala a masenxi ki naxɛ Munsa saabui ra. \c 10 \s Mankanɛ solomasaxan nde: katoe \p \v 1 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «Siga Firawuna yire, barima n tan nan a xaxili nun a xa kuntigie xaxili raxɔrɔxɔ, alako n xa n ma tɔnxuma makaabaxie masen e bɛ. \v 2 N gbaloe naxan dɔxɔma Misirakae ma, wo xa na fala wo xa die nun wo xa mamadie bɛ, alako wo xa a kolon, n tan nan Alatala ra.» \p \v 3 Munsa nun Haruna naxa siga Firawuna xɔnyi, e a fala a bɛ, «Isirayila Marigi Alatala xa masenyi nan ya, ‹I tondima i yɛtɛ magorode n bɛ han mun tɛmui? I xa n ma ɲama bɛɲin, e xa siga n batude. \v 4 Xa i mu e bɛɲin, tina n katoe radinma nɛ i xa bɔxi birin ma. \v 5 E bɔxi gbaata makotoma nɛ, e sansi nun wuri bili birin donma nɛ balabalanyi mu naxee lixi. \v 6 E fama sode i tan, i xa kuntigie, nun Misirakae birin xa banxie kui, alɔ wo benbae mu nu a toxi ki naxɛ kabi Misira fɔlɛ.›» Munsa to gɛ na falade, a naxa a kobe so, a mini Firawuna xɔnyi. \p \v 7 Firawuna xa kuntigie naxa a fala a bɛ, «Yi xɛmɛ won tɔɔrɔma han mun tɛmui? I xa a xa ɲama bɛɲin alako e xa siga e Marigi Alatala batude. Han ya i mu a kolon Misira na sɔntɔfe nɛ?» \p \v 8 Firawuna naxa Munsa nun Haruna xili, a a fala e bɛ, «Wo siga, wo sa wo Marigi Alatala batu.» A man naxa e maxɔrin, «Ndee na sigafe wo ya ma?» \v 9 Munsa naxa a yaabi, «Muxu birin sigama nɛ: fonikee, forie, xɛmɛe, ginɛe, muxu xa xurusee. Alatala xa sali xungbe na a ra.» \v 10 Firawuna naxa e yaabi, «Wo wama nɛ n xa a fala wo bɛ, ‹Alatala xa wo kanta.› Xa n sa a lu wo xa siga, wo nun wo xa die, n a kolon wo fe kobi rabama nɛ. \v 11 N mu tinma na ra. Xɛmɛe gbansan nɔma sigade Alatala batude, barima wo na nan maxɔrinxi.» A to gɛ na falade, Firawuna naxa e keri. \p \v 12 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «I bɛlɛxɛ itala Misira bɔxi xun ma, katoee xa fa. E xa burɛxɛ xinde birin don balabalanyi mu naxee lixi.» \v 13 Munsa naxa a xa yisuxuwuri itala Misira bɔxi xun ma, Alatala fa foye ramini yanyi nun kɔɛ keren kui kelife sogetede. Na kuye iba, na foye nu bara fa katoee ra, \v 14 naxee din Misira bɔxi birin na. Katoee gbegbe naxa lu Misira yire birin. Han ya na fe maniyɛ mu toxi, a man mu toma sɔnɔn. \v 15 E naxa bɔxi birin makoto han a ifɔɔrɔ. E naxa burɛxɛ xinde nun wuri bogi birin don balabalanyi mu naxan lixi. Burɛxɛ xinde yo mu lu wurie nun sansie kɔn na Misira bɔxi ma. \p \v 16 Firawuna naxa Munsa nun Haruna xili mafuren. A naxa a fala e bɛ, «N bara yunubi sɔtɔ wo Marigi Alatala ra, n bara haakɛ sɔtɔ wo fan na. \v 17 Wo xa diɲɛ n ma, wo xa wo Marigi Alatala maxandi alako a xa yi tɔɔrɛ ba n ma.» \v 18 Munsa naxa keli Firawuna yire, a naxa Alatala maxandi. \v 19 Alatala naxa turunnaadɛ foye ramini, a katoe birin tutun sogegorode, a sa e rasin Xulunyumi Baa ma. Hali katoe keren mu lu Misira. \v 20 Na dangi xanbi Alatala naxa Firawuna xaxili raxɔrɔxɔ, alako a naxa Isirayilakae bɛɲin. \s Mankanɛ solomanaani nde: dimi \p \v 21 Na tɛmui Alatala naxa a fala Munsa bɛ, «I bɛlɛxɛ itala koore ma, dimi binye xa sin Misira bɔxi ma.» \v 22 Munsa to na raba, dimi binye naxa sin Misira bɔxi birin ma. Xi saxan bun ma \v 23 mixi mu nɔ a boore tode, mixi mu nɔ kelide a xɔnyi. Kɔnɔ Isirayilakae nu sabatixi dɛnnaxɛ, mɛnni tan iyalanxi. \v 24 Firawuna naxa Munsa xili, a a fala a bɛ, «Wo xa siga Alatala batude. Wo nɔma wo xa die nun wo xa ginɛe xaninde, kɔnɔ wo xa wo xa xurusee tan lu be.» \v 25 Munsa naxa a yaabi, «I xa tin muxu xa xurusee xanin muxu naxee bama sɛrɛxɛ ra muxu Marigi Alatala bɛ. \v 26 Muxu xa gɔɔrɛ birin xa siga. Hali keren mu luma be. Ndee bama sɛrɛxɛ nan na muxu Marigi Alatala bɛ, kɔnɔ muxu mu a kolon sinden xurusee mundun rawalima na kui, fo muxu xa so naa.» \p \v 27 Na dangi xanbi Alatala naxa Firawuna xaxili raxɔrɔxɔ, a mu tin e bɛɲinde. \v 28 Firawuna naxa a fala Munsa bɛ, «Keli n xun ma! I yɛtɛ ratanga tife ra n ya i sɔnɔn. Xa n i to be, n i faxama nɛ.» \v 29 Munsa naxa a yaabi, «A xa raba alɔ i a fala ki naxɛ. I mu n toma sɔnɔn.» \c 11 \s Marakolonyi mankanɛ fu nde ra: di singe faxɛ \p \v 1 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «N fama kaabanako dɔnxɔɛ ragorode Firawuna nun Misirakae ma. Na dangi xanbi, Firawuna wo bɛɲinma nɛ, wo siga kerenyi ra. \v 2 A fala ɲama bɛ e xa e dɔxɔboore makula gbeti nun xɛɛma ra.» \v 3 Alatala naxa a ragiri Misirakae xa tin Isirayilakae kide. Misira ɲama nun Firawuna xa kuntigie naxa gaaxu Munsa ya ra. \p \v 4 Munsa naxa a fala, «Alatala xa masenyi nan ya, ‹Kɔɛ tagi n Misira bɔxi igirima nɛ, \v 5 di singe birin fa faxa kelife Firawuna xa di singe ma, a sa dɔxɔ konyi ginɛe xa di singe ra. Firawuna tan mangɛya fima a xa di ma, konyi ginɛ tan taami rafalama, kɔnɔ e xa di singe birin fama nɛ faxade. Hali Misirakae xa xurusee xa di singee faxama nɛ. \v 6 Na tɛmui Misira wa xui nde mɛma nɛ, e mu naxan mɔɔli mɛxi tɛmui dangixie, e mu naxan mɔɔli mɛma tɛmui naxee sa fama. \v 7 Kɔnɔ Isirayilakae xɔnyi, hali bare keren mu wonwonma. Na kui wo xa a kolon n tagi rasa luxi Misirakae nun Isirayilakae tagi. \v 8 Na tɛmui i xa kuntigie birin fama nɛ e xinbi sinde n bun ma, e a fala n bɛ, a n tan nun n ma ɲama birin xa mini e xa bɔxi kui. N na gɛ na rabade, n sigama nɛ.›» Munsa to gɛ na falade, a naxa keli Firawuna xun ma, a xɔnɔxi ki fanyi ra. \p \v 9 Alatala nu bara a masen Munsa bɛ, «Firawuna mu a tuli matima wo ra. Na kui n nan n ma kaabanakoe xun masama nɛ Misira bɔxi kui.» \v 10 Munsa nun Haruna nu bara na kaabanakoe birin naba Firawuna ya xɔri, kɔnɔ Alatala bara Firawuna xaxili raxɔrɔxɔ, a mu tin Isirayilakae xa mini a xa bɔxi kui. \c 12 \s Sayamalekɛ Dangi Sali \p \v 1 Alatala naxa a masen Munsa nun Haruna bɛ Misira bɔxi ma, \v 2 «Yi kike naxan ya, yi nan findima wo bɛ ɲɛ kike singe ra. \v 3 Wo xa a fala Isirayila ɲama birin bɛ, yi kike xi fu, denbaya yo denbaya xa yɛxɛɛ keren sɔtɔ. \v 4 Xa denbaya nde xurun, e mu nɔma na ra, e xa kafu e dɔxɔ boore ndee ma alako yɛxɛɛ keren xa e birin nali. \v 5 Na yɛxɛɛ xa findi xɛmɛ ra, naxan bara ɲɛ keren sɔtɔ, lanyuru yo mu naxan ma. Xa na mu a ra, wo nɔma si fan nawalide. \v 6 Wo xa a ragata han na kike xi fu nun naani. Na lɔxɔɛ Isirayila denbaya birin xa e gbe kɔn naxaba soge dula tɛmui. \v 7 Wo xa a wuli maso naadɛ gbanyi nun a sɛɛtie ma, a donma banxi naxan kui. \v 8 Na sube xa gan tɛ ra, wo xa a don na kɔɛ ra taami lɛbinitare nun burɛxɛ xɔnɛ ra. \v 9 Wo naxa a don a gantare ra, wo naxa a ɲin ye ra. Wo xa a birin gan a fanyi ra beenu wo xa a ixaba. A xunyi, a sanyie, nun a furingɛe xa gan tɛmui keren. \v 10 Na sese naxa xi han gɛɛsɛgɛ. Xa nde luxi, wo xa na woli tɛ xɔɔra. \v 11 Wo xa a don wo tagi ixirixi, wo xa sankirie soxi wo sanyie, a nun wo xa yisuxuwuri suxuxi wo bɛlɛxɛ ra. Wo xa a don mafuren mafuren. Alatala xa Sayamalekɛ Dangi Sali sɛrɛxɛ na a ra.» \p \v 12 «Na kɔɛ ra, n Misira bɔxi isama nɛ, n di singe birin faxa mixie nun xurusee ya ma. N Misira xa alae ɲaxankatama nɛ. N tan nan Alatala ra. \v 13 N na na wuli tɔnxuma to wo xa naadɛe ma, n dangima nɛ mɛnni xun ma. Kasarɛ yo mu wo lima, n Misira bɔxi ratɔnma tɛmui naxɛ.» \p \v 14 «Na lɔxɔɛ xa findi sali xungbe nan na wo bɛ Alatala xa binyɛ bun ma. Wo xa na sali raba ɲɛ yo ɲɛ Alatala xa yaamari ki ma. \v 15 Na sali waxati wo xa taami lɛbinitare don xi solofere bun ma. Sali fɔlɛ lɔxɔɛ, wo xa lɛbini birin namini wo xa banxie kui. Mixi yo naxan taami lɛbini daaxi donma na xi solofere bun ma, na kanyi xa ramini Isirayila ɲama ya ma. \v 16 Na sali lɔxɔɛ singe nun na sali lɔxɔɛ solofere nde, wo xa wo malan Alatala xa binyɛ bun ma. Na lɔxɔɛ firinyie, wo naxa wali yo raba bafe donse rafalafe ra.» \p \v 17 «Wo xa yi Taami Lɛbinitare Sali raba, barima n wo xa ɲama ramini Misira bɔxi ra na lɔxɔɛ nɛ. N bara wo yamari wo xa yi sali raba ɲɛ yo ɲɛ abadan. \v 18 Kike singe, xi fu nun naani, nunmare fɔlɔ tɛmui, wo naxa taami yo don bafe taami lɛbinitare ra han a xi mɔxɔɲɛn nun keren, a nunmare tɛmui. \v 19 Na xi solofere bun ma, lɛbini yo naxa to wo xɔnyi, barima xɔɲɛ nun Isirayilaka birin naxan lɛbini donma na waxati bun ma, a raminima nɛ Isirayila ɲama ya ma. \v 20 Wo naxa taami lɛbini daaxi don dɛdɛ.» \p \v 21 Munsa naxa Isirayila fori birin xili, a a fala e bɛ, «Wo xa siga xuruse nde sɔtɔde wo xa denbayae bɛ. Wo xa e kɔn naxaba Sayamalekɛ Dangi Sali sɛrɛxɛ ra. \v 22 Wo na gɛ xuruse kɔn naxabade, wo xa a wuli maso naadɛ gbanyi nun naadɛ sɛɛtie ma hisopi burɛxɛ ra. Mixi yo naxa mini a xa banxi kui han gɛɛsɛgɛ. \v 23 Alatala na Misira bɔxi isa di singe faxafe ra, a dangima nɛ banxie xun ma, wuli na naxee naadɛ gbanyi nun a sɛɛtie ma. A mu tinma kanari yo xa so wo xɔnyi. \v 24 Wo nun wo xa die xa yi yaamari ratinmɛ ɲɛ yo ɲɛ abadan. \v 25 Wo na so bɔxi kui Alatala naxan laayidixi wo bɛ, wo xa yi sali raba a ki ma. \v 26 Wo xa die na wo maxɔrin, ‹Yi sali munse masenma won bɛ,› \v 27 wo xa e yaabi, ‹Sayamalekɛ Dangi Sali sɛrɛxɛ nan a ra. Won na rabama Alatala bɛ naxan dangi Isirayilakae xa banxie xun ma Misira, alako e xa ratanga, Misirakae tan xa faxa.›» \p Isirayila ɲama naxa a suyidi Alatala bɛ. \v 28 Isirayilakae naxa na yaamari ratinmɛ alɔ Alatala a masenxi Munsa nun Haruna bɛ ki naxɛ. \s Mankanɛ fu nde: di singe faxɛ \p \v 29 Kɔɛ tagi Alatala naxa di singe birin faxa Misira bɔxi kui, kelife Firawuna kibanyi kanyi xa di singe ma, a sa dɔxɔ geelimani xa di singe ra. A naxa xuruse xa di singe fan birin faxa. \v 30 Na kui Firawuna naxa keli kɔɛ ra, a tan, a xa kuntigie, nun Misirakae birin, e fa e wa xui rate, barima banxi keren mu lu faxɛ mu ti dɛnnaxɛ. \p \v 31 Na kɔɛ ra Firawuna naxa Munsa nun Haruna xili, a a fala e bɛ, «Wo nun Isirayilakae, wo mini n ma ɲama ya ma. Wo siga, wo sa Alatala batu, alɔ wo nu wama a xɔn ma ki naxɛ. \v 32 Wo xa wo xa xurusee xanin, alɔ wo a falaxi ki naxɛ. Wo siga! Wo xa duba n fan bɛ.» \v 33 Misirakae nu gbataxi Isirayilakae xa siga. E nu a fala, «Xa e mu sigama, won birin fama nɛ sɔntɔde!» \v 34 Na nan a ra Isirayilakae naxa taami ramulanxi mafilin e xa dugie kui, beenu taami xa te. E naxa taami nun taami ramulanse dɔxɔ e xun ma, e fa siga. \p \v 35 Isirayilakae naxa gbeti, xɛɛma, nun dugie makula Misirakae ma alɔ Munsa a fala e bɛ ki naxɛ. \v 36 Alatala naxa a ragiri Misirakae xa tin Isirayilakae waxɔnfe ra. Na kui Isirayilakae naxa se gbegbe sɔtɔ Misirakae yi ra. \s Isirayilakae minife Misira \p \v 37 Isirayilakae naxa keli Ramesesi, sigafe Sukɔti. Xɛmɛ wulu kɛmɛ senni nu na, bafe ginɛe nun dimɛdie ra. \v 38 Mixi gbɛtɛe fan naxa bira e fɔxɔ ra, a nun gɔɔrɛ gbegbe mɔɔli birin. \v 39 E naxa taami gan, na taami lɛbinitare ramulanxi ra, e faxi naxan na e xun ma kelife Misira. Na taami mu nu texi, barima Misirakae to e keri, e mu nɔ fandɛ rafalade. \p \v 40 Isirayilakae nu bara ɲɛ kɛmɛ naani ɲɛ tongo saxan naba Misira. \v 41 Na ɲɛ kɛmɛ naani ɲɛ tongo saxan ɲɔn lɔxɔɛ yati, Alatala xa ɲama birin mini Misira bɔxi ra na nɛ. \p \v 42 Alatala to na kɔɛ radangi Isirayila ɲama raminife ra Misira, a lanma Isirayilakae birin xa na kɔɛ xungbilenyi radangi Alatala matɔxɔfe ra ɲɛ yo ɲɛ. \v 43 Alatala naxa yi sɛriyɛ so Munsa nun Haruna yi ra Sayamalekɛ Dangi Sali xa fe ra, «Mixi yo naxa na sɛrɛxɛ don naxan mu findixi Isirayilaka ra. \v 44 Wo xa konyi sunnaxie nɔma a donde, \v 45 kɔnɔ wo xa walikɛ naxee kelixi yire gbɛtɛ, e naxa a don. \v 46 Na sɛrɛxɛ xa don banxi nan kui, wo naxa a sube xanin tande, wo naxa a xɔri yo gira. \v 47 Isirayila ɲama birin xa Sayamalekɛ Dangi Sali raba. \v 48 Xa wo xa xɔɲɛ nde wama Sayamalekɛ Dangi Sali rabafe Alatala xa binyɛ bun ma, fo a xa xɛmɛ birin sunna a xa denbaya kui. Xa a bara na raba, a nɔma na sali rabade alɔ Isirayilakae. Kɔnɔ sunnataree mu nɔma a donde. \v 49 Lasiri nun xɔɲɛ birin na na sɛriyɛ bun ma.» \p \v 50 Isirayilaka birin naxa a raba, alɔ Alatala Munsa nun Haruna yamarixi ki naxɛ. \v 51 Na lɔxɔɛ yati, Alatala naxa Isirayilakae ramini Misira bɔxi ra, e lanxundɛ ki ma. \c 13 \s Di singe sɛriyɛ \p \v 1 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, \v 2 «Wo xa di singe birin fi n ma, a findi mixi ra, a findi xuruse ra. N tan nan gbe na Isirayilakae birin xa di singee ra.» \p \v 3 Munsa naxa a fala ɲama bɛ, «Wo xa ratu to lɔxɔɛ ma sali ra, barima Alatala sɛnbɛ nan wo raminixi Misira bɔxi ma konyiya kui. Wo naxa lɛbini yo don na lɔxɔɛ. \v 4 Wo minixi to Abibi kike nan na. \v 5 Alatala na wo raso bɔxi kui, a naxan laayidixi wo benbae bɛ, Kanaankae, Xitikae, Amorikae, Hiwikae nun Yebusukae sabatixi dɛnnaxɛ, xiɲɛ nun kumi xɛlɛma bɔxi naxan ma, wo xa Taami Lɛbinitare Sali raba na kike ra. \v 6 Na sali waxati wo xa taami lɛbinitare gbansan don xi solofere bun ma. Na xi solofere nde, wo xa sali raba Alatala xa binyɛ bun ma. \v 7 Na xi solofere bun ma taami lɛbinitare nan donma. Lɛbini yo naxa lu Isirayilaka nde xɔnyi. \v 8 Na lɔxɔɛ wo xa yi sali xa fe fatanfasi wo xa die bɛ, wo fa a fala, ‹N yi sali rabama nɛ, barima Alatala bara n namini Misira bɔxi ra.› \v 9 Yi sali luma nɛ wo bɛ alɔ tɔnxuma naxan saxi wo bɛlɛxɛ ma, xa na mu tɔnxuma naxan saxi wo tigi ma, alako wo naxa nɛɛmu Alatala xa sɛriyɛ ma. \v 10 Wo xa yi sali raba a waxati ɲɛ birin na.» \p \v 11 «Alatala na wo raso Kanaankae xa bɔxi ma, a a fi wo ma alɔ a laayidixi wo tan nun wo benbae bɛ ki naxɛ, \v 12 wo xa wo xa di xɛmɛ singe birin fi Alatala ma, a nun wo xa xurusee xa di xɛmɛ singe. Wo xa di xɛmɛma singe birin findixi Alatala nan gbe ra. \v 13 Wo nɔma yɛxɛɛ xa na mu a ra si fide wo xa sofale xa di singe ɲɔxɔɛ ra, xa na mu a ra wo xa a kobe gira, a xa faxa. Wo xa wo xa di singe fan xun sara yɛxɛɛ ra. \v 14 Xa a sa li wo xa di nde wo maxɔrinma a wo yi fe rabama fe naxan ma, wo xa a yaabi, ‹Alatala sɛnbɛ nan won naminixi konyiya kui Misirakae yi ra. \v 15 Firawuna to tondi muxu bɛɲinde muxu xa siga, Alatala naxa Misira di singe birin faxa mixie nun xurusee ya ma. Na nan a ra won xurusee xa di singe birin fima Alatala ma sɛrɛxɛ ra, a nun won ma di xɛmɛ singe birin xun sarama nɛ yɛxɛɛ ra.› \v 16 Na luma nɛ wo bɛ alɔ tɔnxuma naxan saxi wo bɛlɛxɛ ma, xa na mu tɔnxuma naxan saxi wo tigi ma, barima Alatala sɛnbɛ nan wo raminixi Misira bɔxi ma konyiya kui.» \s Kelife Misira \p \v 17 Firawuna to Isirayila ɲama bɛɲin, Alatala mu e xun ti Filisita bɔxi kira ra, hali na kira nan to sɔɔnɛya, barima a a fala nɛ, «Xa ɲama gere lima kira xɔn ma, e natɛ masarama nɛ, e fa gbilen Misira.» \v 18 Na kui Alatala naxa ɲama ya rafindi gbengberenyi kira ma Xulunyumi Baa mabiri. Isirayilakae naxa mini Misira e xa geresosee ra e yi ra. \v 19 Munsa naxa Yusufu xɔrie fan xanin, barima Yusufu nu bara Isirayila xa die rakali na fe ma, a falafe ra, «N a kolon, Alatala fama nɛ wo malide. Na tɛmui wo xa n xɔrie xanin wo xun ma yire gbɛtɛ.» \p \v 20 Isirayilakae naxa keli Sukɔti, e sa yonkin Etama gbengberenyi fɔlɔxi dɛnnaxɛ. \v 21 Alatala nan nu tixi e ya ra. Yanyi ra a naxa e raɲɛrɛ nuxui ra, kɔɛ ra a naxa e raɲɛrɛ tɛ dɛxɛ ra koore ma, naxan nu kuye iyalanma e bɛ. Na ki e nu nɔma ɲɛrɛde kɔɛ nun yanyi ra. \v 22 Lɔxɔ yo lɔxɔ na nuxui nu tixi e ya ra yanyi ra, na tɛ fan nu tixi e ya ra kɔɛ ra. \c 14 \s Misirakae Isirayilakae sagatafe \p \v 1 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, \v 2 «A fala Isirayilakae bɛ e xa gbilen, e xa fa yonkin Pi Haxirɔti mabiri ra, Migidoli nun baa tagi. E xa lu baa dɛ ra Baali Sefon ya ra. \v 3 Firawuna a maɲɔxunma nɛ, a Isirayilakae bara lɔɛ gbengberenyi mabiri. \v 4 N Firawuna xaxili raxɔrɔxɔma nɛ, alako a xa bira wo fɔxɔ ra. Na kui n fama matɔxɔɛ sɔtɔde Firawuna nun a xa sɔɔrie saabui ra. Misirakae fama nɛ a kolonde a n tan nan na Alatala ra.» Isirayilakae a raba na ki nɛ. \p \v 5 Misira mangɛ nun a xa kuntigie to a kolon, a Isirayilakae bara siga, e naxa natɛ masara, a falafe ra, «Won munse rabaxi yi ki? Won to Isirayilakae bɛɲinxi, e mu walima won bɛ sɔnɔn!» \v 6 Firawuna naxa yaamari fi soe xa xiri sɔɔri ragisee ra, sɔɔrie xa malan yire keren. \v 7 A naxa sɔɔri ragise fanyi kɛmɛ senni sugandi, sɔɔri ragise naxan birin na Misira e fa bira e fɔxɔ ra. Sɔɔri kuntigi nu bakixi e birin kui. \v 8 Alatala naxa Misira mangɛ Firawuna xaxili raxɔrɔxɔ, a fa bira Isirayilakae fɔxɔ ra, naxee nu sigafe xun nakeli kui. \v 9 Firawuna nun a xa sɔɔri birin naxa bira Isirayilakae fɔxɔ ra e xa soe nun e xa sɔɔri ragisee ra. Misirakae naxa e li baa dɛ ra, e nu yonkinxi dɛnnaxɛ, Pi Haxirɔti mabiri ra, Baali Sefon ya ra. \p \v 10 Firawuna to makɔrɛ e ra, Isirayilakae naxa e ya rakeli, e naxa Misirakae to fa ra. E naxa gaaxu ki fanyi ra, e fa e mawa Alatala bɛ. \v 11 E naxa a fala Munsa bɛ, «I won naminixi Misira bɔxi ra munfe ra? Yakɔsi won faxama nɛ gbengberen yire. A mu nu fisa won xa faxa Misira? \v 12 Won nu na Misira bɔxi ma tɛmui naxɛ, muxu a fala nɛ i bɛ, ‹Muxu walife Misirakae bɛ, na fisa muxu bɛ dinɛ faxafe ra gbengberenyi ma.›» \v 13 Munsa naxa ɲama yaabi, «Wo naxa gaaxu, wo xa limaniya. To wo fama Alatala xa kisi tode. Misirakae naxee yi ki, wo mu e toma sɔnɔn. \v 14 Alatala nan gere soma wo bɛ. Wo sabari.» \p \v 15 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «I mawafe n bɛ munfe ra? A fala Isirayilakae bɛ, e xa ti kira xɔn ma. \v 16 I xa yisuxuwuri rate, a itala baa xun ma, alako baa xa rabi, Isirayilakae xa igiri bɔxi xaraxi ra. \v 17 N Misirakae xaxili raxɔrɔxɔma nɛ, alako e xa bira wo fɔxɔ ra. Na kui n matɔxɔɛ sɔtɔma Firawuna, a xa sɔɔrie, a xa sɔɔri ragisee, nun a xa soe ragimae saabui ra. \v 18 N na gɛ matɔxɔɛ sɔtɔde Firawuna, a xa sɔɔri ragisee, nun a xa soe ragimae saabui ra, Misirakae a kolonma nɛ a n tan nan na Alatala ra.» \p \v 19 Ala xa malekɛ naxan nu na sigafe Isirayila ɲama ya ra, a naxa gbilen e xanbi ra. Nuxui fan naxa keli e ya ra, a fa ti e xanbi ra \v 20 Misirakae nun Isirayilakae tagi. Na nuxui naxa a niya Misirakae xa lu dimi kui, Isirayilakae tan xa lu naiyalanyi kui. E mu nɔ e makɔrɛde e boore ra na kɔɛ ra. \p \v 21 Munsa to a bɛlɛxɛ itala baa xun ma, Alatala naxa baa tutun kɔɛ birin na foye xungbe ra kelife sogetede. A naxa kira xaraxi ramini baa tagi. \v 22 Isirayilakae dangima dɛnnaxɛ, baa yee naxa malan e yirefanyi ma nun e kɔɔla ma. \v 23 Misirakae naxa e sagata. Firawuna xa soe, a xa sɔɔri ragisee, nun a xa soe ragimae birin naxa bira e fɔxɔ ra baa tagi. \v 24 Subaxɛ ma, Alatala naxa a ya rasiga Misira xa sɔɔrie ma kelife koore ma, tɛ nun nuxui na dɛnnaxɛ, a fa e ifu. \v 25 A naxa a ragiri sɔɔrie ragisee sanyie xa ba na, e xa ɲɛrɛ xa xɔrɔxɔ. Na kui, Misirakae naxa a fala, «Won xa won gi Isirayilakae ma, barima Alatala nan na e xa gere sofe.» \p \v 26 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «I bɛlɛxɛ itala baa xun ma, ye xa radin Misirakae, e xa sɔɔri ragisee, nun e xa soe ragimae xun na.» \v 27 Munsa to na raba subaxɛ ma, baa naxa gbilen a yire. Misirakae nu na e gife tɛmui naxɛ, Alatala naxa ye dusu e birin xun na. \v 28 Ye naxa Firawuna xa sɔɔrie, a xa ragisee, soe ragimae, nun a xa sɔɔri birin makoto. Naxee nu biraxi Isirayilakae fɔxɔ ra baa kui, nee birin naxa lɔɛ. \p \v 29 Kɔnɔ Isirayilakae naxa baa igiri kira xaraxi xɔn ma. Ye nu malanxi e yirefanyi ma nun e kɔɔla ma. \v 30 Na lɔxɔɛ Alatala naxa Isirayilakae ratanga Misirakae ma. Isirayilakae naxa Misirakae furee to baa dɛ ra. \v 31 Isirayilakae to Alatala sɛnbɛ to a naxan nawalixi Misirakae xili ma, e naxa gaaxu Alatala ya ra, e fa e taxu Alatala nun a xa xɛɛra Munsa ra. \c 15 \s Isirayilakae xa bɛɛti \p \v 1 Na dangi xanbi Munsa nun Isirayilakae naxa yi bɛɛti ba Alatala bɛ. \q «N xa yi bɛɛti ba Alatala bɛ, \q naxan xili gbo. \q A bara soe nun a ragima madula baa ma. \q \v 2 N sɛnbɛ na Alatala nan na. \q N a matɔxɔma bɛɛti ra. \q A bara findi n Nakisima nun n Marigi ra. \q N tantui rasigama n benbae Marigi ma. \q \v 3 Sɛnbɛma nan Ala ra. \q A xili nɛ Alatala. \q \v 4 A naxa Firawuna xa sɔɔrie nun e ragisee rasin baa ma. \q Firawuna xa kuntigie naxa madula Xulunyumi Baa ma. \q \v 5 Mɔrɔnyie naxa e makoto, \q e naxa goro a bɔtini ma alɔ gɛmɛ. \q \v 6 Alatala, i sɛnbɛ magaaxu. \q I bara nɔ i yaxuie ra, \q i bara nɔ i matandimae ra. \q \v 7 I xa mangɛya sɛnbɛ magaaxu. \q I bɔɲɛ na te, e ganma nɛ \q alɔ sɛxɛ tɛ soxi naxan na. \q \v 8 I xa foye naxa Xulunyumi baa rabi, \q kira xaraxi naxa lu a tagi. \q Mɔrɔnyie naxa te alɔ banxi xalɛ. \q Ye naxa ti, a xɔrɔxɔ. \q \v 9 Isirayila yaxui a fala nɛ, \q ‹N birama nɛ e fɔxɔ ra, han n e li, \q n e harige tongoma nɛ, han n wasa. \q N e sɔntɔma nɛ n ma santidɛgɛma ra.› \q \v 10 Kɔnɔ i tan naxa foye ramini, \q baa naxa e radula. \q E naxa goro ye xɔɔra alɔ yɔxui. \q \v 11 Alatala, i maniyɛ mu na adama xa alae ya ma. \q I xa sɛniyɛnyi fiixɛ, \q i xa nɔrɛ gbo, \q i xa kaabanakoe wuya. \q I maniyɛ na minden? \q \v 12 I to i sɛnbɛ ramini, \q bɔxi naxa e gerun. \q \v 13 I xa ɲama naxan xun saraxi, \q i fama e xun tide i xa xanunteya ra, \q naxan mu ɲɔnma abadan. \q I fama e xun tide i xa lingira sɛniyɛnxi yire i sɛnbɛ ra. \q \v 14 Ɲamanɛ gbɛtɛe na na mɛ, \q e gaaxuma nɛ. \q Filisitakae bɔɲɛ minima nɛ. \q \v 15 Edon yareratie ifuma nɛ, \q Mowaba mangɛe sɛrɛnma nɛ. \q Limaniya birin bama nɛ Kanaan ɲamanɛ yi ra. \q \v 16 Alatala, gaaxui nun kɔntɔfili e suxuma nɛ, \q e dɛ balanma nɛ i sɛnbɛ ra, \q han i xa ɲama dangi, \q i naxan xun saraxi. \q \v 17 I fama nɛ i xa ɲama rasabatide i xa geya fari, \q i dɛnnaxɛ sugandixi i xa lingira sɛniyɛnxi ra. \q \v 18 Alatala xa mangɛya buma abadan.» \p \v 19 Firawuna xa soe, a xa sɔɔri ragisee, nun a xa soe ragimae to goro baa ma, Alatala naxa baa radin e xun ma, kɔnɔ Isirayilakae naxa dangi kira xaraxi ra baa tagi. \p \v 20 Haruna maaginɛ Mariyama, naxan findixi namiɲɔnmɛ ginɛ ra, a naxa boote maxa. Ginɛ gbɛtɛe naxa fare boron. \v 21 Mariyama naxa yi bɛɛti ba, \q «Wo bɛɛti ba Alatala bɛ, \q barima a xili gbo. \q A bara soe nun e ragimae radula baa ma.» \p \v 22 Munsa naxa Isirayilakae xun ti Suru gbengberenyi rakelife Xulunyumi Baa dɛ ra. E naxa e ɲɛrɛ xi saxan gbengberenyi ma, e mu ye sɔtɔ. \v 23 E naxa Mara li, kɔnɔ e mu nɔ Mara ye minde barima na ye nu xɔnɔ. «Mara» wama «xɔnɛ» nan falafe. \v 24 Ɲama naxa sɔnxɔ Munsa ma, «Won ye sɔtɔma minden?» \v 25 Munsa naxa a dɛ rawa Alatala xɔn ma. Alatala naxa wuri mɔɔli nde masen Munsa bɛ, a fa na woli ye xɔɔra, ye xɔnɛ naxa ba. Alatala to gɛ e xaxili matode mɛnni, a naxa yi saatɛ tongo e bɛ, \v 26 «Xa wo wo tuli mati n xui ra a fanyi ra, xa wo bira n ma tinxinyi fɔxɔ ra, xa wo n ma yaamari birin suxu, wo n ma sɛriyɛ birin binya, n tan, wo Marigi Alatala, n mu fure ɲaaxi yo ragoroma wo ma, alɔ n naxan nagoro Misirakae ma. N tan nan Alatala ra, naxan wo rayalanma.» \p \v 27 E to dulonyi fu nun firin nun tugi bili tongo solofere li Elimi, e naxa yonkin mɛnni. \c 16 \s Isirayilakae xa sɔnxɔɛ \p \v 1 Isirayila ɲama birin naxa keli Elimi, sigafe ra Sini gbengberenyi ma, naxan na Elimi nun Turusinina tagi. E biyaasi naxan naba keli Misira han Sini gbengberenyi ma, na naxa bu kike firin a nun xi fu nun suuli. \v 2 Mɛnni Isirayila ɲama naxa sɔnxɔ Munsa nun Haruna ma, \v 3 a falafe ra, «Munfe ra Alatala mu a ragirixi won xa faxa Misira bɔxi ma? Mɛnni sube nun taami nu na won yi ra naxan won lugama, kɔnɔ be yi gbengberen yire, won fama faxade kaamɛ nan na.» \p \v 4 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «N fama taami ragorode wo bɛ kelife koore ma. Ɲama xa mini, e xa a matongo gɛɛsɛgɛ e naxan donma lɔxɔɛ keren kui. N fama e xaxili matode, xa e ɲɛrɛma n ma yaamari nan ma. \v 5 A xi senni nde, e xa xi firin daaxi matongo.» \p \v 6 Munsa nun Haruna naxa a fala Isirayila ɲama bɛ, «To nunmare wo a kolonma nɛ, a Alatala nan wo raminixi Misira bɔxi ra. \v 7 Tina gɛɛsɛgɛ, wo fama Alatala xa kaabanako tode. A bara wo xa sɔnxɔɛ mɛ. Munfe ra wo wama sɔnxɔfe muxu tan ma? \v 8 To nunmare Alatala wo kima sube ra, gɛɛsɛgɛ a wo kima taami ra, han wo luga. Wo mu sɔnxɔxi muxu tan xa ma de. Wo sɔnxɔxi Alatala nan ma, naxan bara wo xui birin mɛ.» \p \v 9 Munsa naxa a fala Haruna bɛ, «A fala Isirayila ɲama bɛ, e xa e yɛtɛ masen Alatala bɛ, barima a bara e xa sɔnxɔɛ mɛ.» \v 10 Haruna nu wɔyɛnfe Isirayila ɲama bɛ tɛmui naxɛ, e naxa e ya rafindi gbengberenyi ma, e fa Alatala xa nɔrɛ to mini ra nuxui kui. \v 11 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, \v 12 «N bara Isirayilakae xa sɔnxɔɛ mɛ. A fala e bɛ, ‹Nunmare wo sube donma, gɛɛsɛgɛ wo lugama taami ra. Na kui wo a kolonma nɛ, a n tan nan na wo Marigi Alatala ra.›» \p \v 13 Nunmare yati xɔnie naxee xili kɔnkɔlɛe naxa radin e yonkinde birin ma. Na kuye iba xini naxa lu e yonkinde rabilinyi ma. \v 14 Na xini to ba na, se nde naxa lu bɔxi fari alɔ balabalanyi. \v 15 Isirayilakae to na to, e naxa e boore maxɔrin, «Munse ya?» E mu a kolon se yo na ki. Munsa naxa a fala e bɛ, «Taami nan a ra, Alatala naxan fixi wo ma baloe ra.» \v 16 Alatala xa yaamari nan ya, «Wo xa sigaati ya solofere tongo mixi birin bɛ naxan na wo xɔnyi.» \v 17 Isirayilakae a raba na ki nɛ. \v 18 E to a maniya, naxee gbe nu gboxi, a mu dangi yɛ, naxee fan gbe nu xurunxi, a e ralixi nɛ. Kankan naxa baloe xasabi sɔtɔ naxan a ralima. \p \v 19 Munsa naxa a fala e bɛ, «Yi baloe naxa raxi han gɛɛsɛgɛ.» \v 20 Kɔnɔ ndee mu Munsa xui suxu, e naxa a ragata han gɛɛsɛgɛ. Kulie naxa bira a i, a xiri ɲaaxi naxa mini. Munsa naxa xɔnɔ na kanyie ma. \p \v 21 Gɛɛsɛgɛ yo gɛɛsɛgɛ, kankan nu fa a gbe donse matongo, kɔnɔ soge na te, a dɔnxɔɛ naxan luxi, na xunu a i. \v 22 A xi senni nde, e naxa xi firin daaxi matongo, sigaati ya fu nun naani mixi keren bɛ. Yareratie naxa na dɛntɛgɛ sa Munsa bɛ. \v 23 Munsa naxa a fala e bɛ, «Alatala naxɛ a tina malabui lɔxɔɛ nan a ra, lɔxɔɛ sɛniyɛnxi Alatala bɛ. Wo xa nde gan, wo xa nde satun. A dɔnxɔɛ naxan na lu, wo xa na ragata han tina gɛɛsɛgɛ.» \v 24 E to nde ragata han gɛɛsɛgɛ, alɔ Munsa a yamari e bɛ ki naxɛ, e naxa a to kuli mu biraxi a i, a man mu bɔrɔ. \v 25 Munsa naxa a fala e bɛ, «Wo xa a don to, barima to nan malabui lɔxɔɛ ra Alatala xa binyɛ bun ma. Na donse mu goroma bɔxi ma to. \v 26 Wo xa a matongo xi senni bun ma, kɔnɔ a xi solofere nde, wo mu sese toma, barima malabui lɔxɔɛ na a ra.» \p \v 27 A xi solofere nde, mixi ndee mini nɛ na donse matongode, kɔnɔ e mu sese to. \v 28 Na kui Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «Wo n ma yaamari nun n ma sɛriyɛ matandima han mun tɛmui? \v 29 Wo xa a kolon, n tan Alatala nan malabui lɔxɔɛ sɛriyɛ masenxi wo bɛ. Na nan a ra, xi senni nde wo donse xi firin daaxi sɔtɔma. A solofere nde wo naxa siga dɛdɛ, wo birin xa lu wo xɔnyie, malabui lɔxɔɛ nan a ra.» \v 30 Na kui ɲama naxa e malabu na lɔxɔɛ solofere nde ma. \p \v 31 Isirayilakae naxa na donse xili fala «mana,» naxan nu wama a falafe, «Munse a ra?» A maniya funden xɔri ra, a fiixɛ, a ɲɔxun alɔ digiyanyi. \v 32 Munsa naxa a fala, «Alatala xa yaamari nan yi ki, ‹Wo xa yi mana sigaati ya solofere ragata, alako wo bɔnsɔɛ naxee fama baride e xa donse to n naxan nagoroxi wo ma gbengberenyi ma, n to wo ramini Misira bɔxi ra.›» \p \v 33 Na kui Munsa naxa a fala Haruna bɛ, «I xa mana sigaati ya solofere sa sesase kui, i xa a dɔxɔ hɔrɔmɔlingira yire, alako a xa findi tɔnxuma ra wo bɔnsɔɛe bɛ naxee fama baride.» \v 34 Haruna naxa na sesase dɔxɔ Alatala xa hɔrɔmɔlingira yire saatɛ kankira ya ra, alako a xa ragata alɔ Alatala a masenxi Munsa bɛ ki naxɛ. \v 35 Isirayilakae mana don nɛ ɲɛ tongo naani bun ma, han e sa so Kanaan bɔxi ma, si gbɛtɛe sabatixi dɛnnaxɛ. \v 36 Na sigaati ya solofere naxan nu rawalima na mana maniyafe ra, a dɔxɔ fu findixi busali keren nan na. \c 17 \s Turusinina fanye \p \v 1 Isirayila ɲama birin naxa keli Sini gbengberenyi ma, e fa biyaasi raba alɔ Alatala nu luma e yamari ra ki naxɛ. E to Refidimi li, e naxa yonkin naa, kɔnɔ e mu ye min daaxi sɔtɔ. \v 2 Ɲama naxa ti Munsa kanke, e a fala a bɛ, «Ye so muxu yi ra.» Munsa naxa wɔyɛn e bɛ, «Wo tima n kanke munfe ra? Wo na Alatala matofe munfe ra?» \p \v 3 Ye xɔli nu bara gbaa ɲama ra, e nu fa a fala Munsa bɛ, «Munfe ra i muxu raminixi Misira bɔxi ra? I wama nɛ muxu xa denbaya nun muxu xa xurusee xa faxa ye xɔli ra gbengberenyi ma?» \p \v 4 Munsa naxa a dɛ rawa Alatala xɔn ma, a falafe ra, «N nɔma munse rabade yi ɲama ra? A gbe mu luxi e xa n faxa.» \v 5 Alatala naxa Munsa yaabi, «I xa dangi ɲama ya ra, a nun Isirayila fori ndee. I xa i xa yisuxuwuri tongo, i Nili xure garin naxan na, i ti e ya ra. \v 6 N tima i ya ra, fanye sɛɛti ma, naxan na Xorebe geya yire. I xa na fanye garin. Na kui ye minima nɛ ɲama naxan minma.» Munsa naxa a raba na ki Isirayila forie ya xɔri. \v 7 A naxa na yire xili sa Masa nun Meriba, na nan na ki «matoe nun sɔnxɔɛ,» barima Isirayilakae sɔnxɔ nɛ Munsa ma mɛnni, e man naxa Alatala mato na a falafe ra, «Alatala na won tagi ba, ka a mu won tagi?» \p \v 8 Amalɛkikae naxa fa Isirayila gerede Refidimi. \v 9 Munsa naxa a fala Yosuwe bɛ, «Xɛmɛ ndee mayegeti, wo fa mini Amalɛkikae gerede. Tina, n tima nɛ geya fari Ala xa yisuxuwuri ra n yi.» \v 10 Yosuwe naxa Amalɛkikae gere alɔ Munsa a yamarixi ki naxɛ. Munsa, Haruna, nun Xuru naxa te geya fari. \v 11 Munsa to a bɛlɛxɛ itema, Isirayila sɛnbɛ nu gboma, kɔnɔ a to a bɛlɛxɛ igoroma, Amalɛkikae sɛnbɛ tan nu gboma. \v 12 Munsa bɛlɛxɛe to binya a ra, e naxa gɛmɛ nde tongo a dɔxɔma naxan fari. Haruna nun Xuru naxa lu Munsa sɛɛti ma, a kɔɔla nun a yirefanyi ma, a bɛlɛxɛ ratefe ra han soge dula tɛmui. \v 13 Na kui Yosuwe naxa nɔ Amalɛki nun a xa sɔɔrie ra santidɛgɛma xɛɲɛnxie ra. \p \v 14 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «Yi taruxui sɛbɛ alako ɲama xa ratu a ma. I man xa a fala Yosuwe bɛ, ‹N fama nɛ Amalɛkikae xa fe ɲɔnde yi duniɲa ma.›» \v 15 Munsa naxa yire nde rafala sɛrɛxɛbade ra, a naxa na yire xili sa, «Alatala nan xun nakeli fima n ma,» \v 16 barima a nu bara a xaxili ti Alatala xa mangɛya ra. Munsa naxa a a fala, «Alatala Amalɛkikae gerema nɛ abadan.» \c 18 \s Yetiro sigafe Munsa yire \p \v 1 Munsa bitanyi Yetiro, naxan findixi Madiyan sɛrɛxɛdubɛ ra, a naxa a mɛ Alatala naxan nabaxi Munsa nun a xa ɲama Isirayila bɛ, e raminife ra Misira bɔxi kui. \v 2 Munsa nu bara a xa ginɛ Sipora nun a xa di firinyi xɛɛ Yetiro xɔnyi. \v 3 Munsa xa di singe nu xili Gerisomi, barima na xili nu wama a falafe e gbe xui, «Xɔɲɛ nan n na yi bɔxi ma.» \v 4 Boore nu xili Eliyeseri, barima na xili nu wama a falafe e gbe xui, «N baba Marigi bara n mali, a bara n natanga Firawuna xa santidɛgɛma ma.» \p \v 5 Munsa bitanyi Yetiro naxa Munsa xa ginɛ nun na xa die xanin Munsa yire gbengberenyi ma, a nu yonkinxi dɛnnaxɛ, Ala xa geya mabiri. \v 6 Yetiro nu bara xɛɛra xɛɛ Munsa xɔn a falafe ra, «N tan, i bitanyi Yetiro, n na fafe i xa ginɛ nun a xa di firinyie ra.» \v 7 Munsa naxa mini a bitanyi ralande. A naxa a xinbi sin a ya ra, a man fa a sunbu. E to e boore xɛɛbu, e naxa so Munsa xɔnyi. \v 8 Munsa naxa fee ya ba a bitanyi bɛ, Alatala naxan birin naba Firawuna nun Misirakae ra Isirayila xa fe ra. A naxa Isirayila xa ɲaxankatɛ birin fala a bɛ, a nun Alatala e rakisixi ki naxɛ. \p \v 9 Yetiro naxa sɛɛwa Alatala xa hinnɛ ra a naxan masenxi Isirayila bɛ, a e bafe ra Misirakae yi ra. \v 10 Yetiro naxa a fala, «Tantui na Alatala bɛ, naxan wo ba Misirakae nun Firawuna yi ra, naxan Isirayila ɲama raminixi e xa nɔɛ bun ma! \v 11 N bara a kolon Alatala sɛnbɛ gbo dangi adamadie xa alae mɔɔli birin na, barima a bara ɲama igoro naxan nu bara a yɛtɛ rafisa Isirayilakae bɛ.» \v 12 Na tɛmui Munsa bitanyi Yetiro naxa sɛrɛxɛ gan daaxi nun sɛrɛxɛ gbɛtɛe ba Alatala bɛ. Haruna nun Isirayila fori birin naxa na sɛrɛxɛ don Munsa bitanyi yire Alatala xa hɔrɔmɔlingira kui. \p \v 13 Na kuye iba, Munsa naxa a magoro, a xa kiiti sa Isirayilakae tagi. Ɲama naxa lu a yire kelife gɛɛsɛgɛ han nunmare. \v 14 A bitanyi to a to Munsa naxan birin nabama ɲama bɛ, a naxa a fala a bɛ, «I na munse rabafe yi ɲama bɛ? Munfe ra kiiti wali birin dɔxɔxi i keren nan xun ma kelife gɛɛsɛgɛ han nunmare?» \v 15 Munsa naxa a bitanyi yaabi, «Ɲama faxi n yire Alatala xa kiiti nan fende. \v 16 Galanbui na lu mixie tagi e fama n yire n xa kiiti sa Alatala xa yaamarie nun a xa sɛriyɛ ra.» \p \v 17 Munsa bitanyi naxa a fala a bɛ, «A mu lanma i xa a raba na ki.» \v 18 I nun i xa mixie, wo taganma nɛ. I keren mu nɔma yi kote xaninde. \v 19 I xa i tuli mati n ma marasi ra. Ala xa i mali. I tan xa findi ɲama xui madangima ra Alatala bɛ. \v 20 I lan nɛ i xa e xaran Alatala xa sɛriyɛ nun a xa yaamarie ra. I xa Ala xa kira masen e bɛ, e birama naxan fɔxɔ ra. \v 21 Mixi kɛndɛe sugandi ɲama ya ma, nɔndi falɛ naxee gaaxuma Alatala ya ra, naxee riba xɔnxi. I xa nee findi yareratie ra ɲama xun ma xunlande ki ma. Nde xa lu mixi wulu keren xun ma, boore mixi kɛmɛ xun ma, boore mixi tongo suuli xun ma, boore mixi fu xun ma. \v 22 Nee xa kiiti birin sa mixie tagi, fo kiiti nde naxee xɔrɔxɔ. E xa na kiiti xɔrɔxɔɛ masen i tan bɛ. Na ki, kote mu dɔxɔma i keren xun. \v 23 Xa i Ala xui suxuma, na rabafe nɔma findide sɔɔnɛya ra wo birin bɛ, bɔɲɛsa fa lu ɲama bɛ e xɔnyi. \v 24 Munsa naxa a bitanyi xui suxu, a birin naxa raba alɔ a falaxi ki naxɛ. \v 25 Munsa naxa mixi kɛndɛe sugandi Isirayilakae ya ma, a fa e dɔxɔ ɲama xun na xunlande ki ma, mixi wulu keren xun ma, mixi kɛmɛ xun ma, mixi tongo suuli xun ma, nun mixi fu xun ma. \v 26 E nu kiitisa wali raba tɛmui birin, fo kiiti xɔrɔxɔɛ e nee nan masenma Munsa bɛ. \v 27 Na tɛmui Munsa naxa a bitanyi bɛɲin. Yetiro naxa gbilen a xa bɔxi ma. \c 19 \s Isirayila ɲama sofe Turusinina \p \v 1 Kike saxan yati to dangi, kelife e mini Misira bɔxi ra tɛmui naxɛ, Isirayilakae naxa so Turusinina gbengberenyi ma. \v 2 E to keli Refidimi, e naxa so Turusinina gbengberenyi ma, e yonkin geya ya tagi. \v 3 Munsa naxa te geya fari sigafe Alatala yire. Alatala naxa a xili geya fari, a a masen a bɛ, «I xa a fala Isirayilakae Yaxuba bɔnsɔɛ bɛ, \v 4 ‹Wo bara a to, n fe naxan nabaxi Misirakae ra. Wo bara a kolon n faxi wo ra n yire ki naxɛ. A luxi alɔ wo bakixi xɔni nan fari. \v 5 Xa wo n xui suxu n ma saatɛ rakamalife ra, wo fama nɛ findide n ma ɲama sugandixi ra si birin ya ma. N gbe nan duniɲa birin na, \v 6 kɔnɔ wo tan findima n ma si sɛniyɛnxi nan na, naxan sɛrɛxɛdubɛ wali rabama.› I xa na masenyi ti Isirayilakae bɛ.» \p \v 7 Munsa naxa goro, a fori birin xili, a fa Alatala xa masenyi birin dɛntɛgɛ e bɛ. \v 8 Ɲama birin naxa a fala, «Muxu Alatala xui birin suxuma nɛ.» \p Munsa naxa ɲama xa yaabi dɛntɛgɛ Alatala bɛ. \v 9 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «N fama wɔyɛnde i bɛ nuxui kui ɲama ya xɔri, alako e xa lanlanteya sa i ma tɛmui birin.» \p Munsa naxa ɲama xa masenyi dɛntɛgɛ Alatala bɛ. \v 10 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «A fala ɲama bɛ, e xa e yɛtɛ rasɛniyɛn to nun tina. E xa e xa dugie fan xa. \v 11 E xa rɛdi tina bora ya ra, barima n fama nɛ gorode ɲama birin ya tode ra na lɔxɔɛ Turusinina geya fari. \v 12 I xa naaninyi sa geya rabilinyi birin ma, i fa a fala ɲama bɛ, ‹Mixi yo naxa te geya fari, mixi yo naxa a makɔrɛ a ra, barima naxan yo din a ra, na kanyi faxama nɛ.› \v 13 Wo naxa wo bɛlɛxɛ din na kanyi ra, wo a magɔnɔ gɛmɛ ra han a faxa. Xa na mu, wo xa a masɔxɔ xalie ra. A findi daalise ra, a findi mixi ra, a lanma a xa faxa. Mixi mu lanma a xa te geya fari, fo sara xui na mini mixi sugandixi ndee fa te.» \p \v 14 Munsa to goro geya ma ɲama yire, a naxa marasɛniyɛnyi fe fala e bɛ, e xa e yɛtɛ nun e xa dugie rasɛniyɛn. \v 15 A naxa a fala ɲama bɛ, «Wo xa wo yɛtɛ yailan tina bora ya ra. Sade fe naxa lu wo tan nun wo xa ginɛe tagi.» \p \v 16 A xi saxan lɔxɔɛ, galanyi nun seyamakɔnyi naxa bira bɔxi ma gɛɛsɛgɛ, nuxui ifɔɔrɔxi naxa to geya ma. Sara xui naxa mini sɛnbɛ ra. Ɲama birin naxa gaaxu. \v 17 Munsa naxa ɲama mati geya lanbanyi Ala xui ramɛde. \v 18 Tuuri nu na Turusinina geya ma, barima Alatala nu bara goro tɛ tagi. Na tuuri nu tema nɛ, alɔ fiili na gan. Geya nu sɛrɛnma sɛnbɛ ra. \v 19 Sara xui nu sigama gbo ra. Na tɛmui Munsa naxa wɔyɛn, Ala naxa a yaabi. \p \v 20 Alatala naxa goro Turusinina geya fari, a fa Munsa xili. Munsa to te naa, \v 21 Alatala naxa a masen a bɛ, «I xa goro, i xa a fala ɲama bɛ, e naxa wuruntun n tofe ra de, xa na mu a ra, a gbegbe faxama nɛ. \v 22 Hali sɛrɛxɛdubɛ naxee e makɔrɛma n na, e xa e yɛtɛ rasɛniyɛn, alako n naxa fa e faxa.» \v 23 Munsa naxa a fala Alatala bɛ, «Ɲama mu nɔma tide Turusinina geya fari, barima i ɲan bara muxu yamari naaninyie xa sa geya rabilinyi ma, ɲama xa lu e xati ma.» \v 24 Alatala naxa a masen a bɛ, «I xa goro sinden Haruna fɔxɔ ra. Na tɛmui wo firin xa te. Sɛrɛxɛdubɛe nun ɲama naxa te de, xa na mu a ra, e faxama nɛ.» \v 25 Munsa naxa goro ɲama yire, a fa na masenyi ti e bɛ. \c 20 \s Ala xa sɛriyɛ fu \p \v 1 Na tɛmui Alatala naxa yi masenyi ti: \v 2 «N tan Alatala nan wo Marigi Ala ra, naxan wo ramini Misira konyiya kui.» \p \v 3 «Wo naxa ala gbɛtɛe batu bafe n tan na.» \p \v 4 «Wo naxa kuye yo yailan naxan misaalixi se nde ra, naxan toma koore nun bɔxi ma, xa na mu naxan luma ye nun bɔxi bun ma. \v 5 Wo naxa wo mafelen na se mɔɔlie bɛ, wo naxa e batu, barima n tan wo Marigi Alatala, n mu wama n firin nde xɔn. Naxee n xɔnma, n nee bɔnsɔɛ ratɔnma nɛ han e tolontolonyie, xa na mu a ra e tolobitɛe xa die. \v 6 Kɔnɔ mixi naxee n xanuma, e bira n ma sɛriyɛ fɔxɔ ra, n hinnɛma e ra xanunteya kui abadan.» \p \v 7 «Wo naxa n xili yelefu, barima n tan Alatala mu diɲɛma mixie ma, naxee na fe mɔɔli rabama.» \p \v 8 «Wo xa ratu malabui lɔxɔɛ ma, wo xa a binya. \v 9 Wo nɔma wali birin nabade xi senni bun ma, \v 10 kɔnɔ na xi solofere nde findima malabui lɔxɔɛ ra wo Marigi Alatala xa binyɛ bun ma. Wo naxa wali yo raba na lɔxɔɛ, wo tan, wo xa die, wo xa konyie, wo xa xurusee, nun wo xa xɔɲɛe. \v 11 Alatala duniɲa nun se birin daa xi senni nan bun ma. A to gɛ na ra a naxa a malabu a xi solofere nde. Na nan a xɛɛxi, Alatala naxa barakɛ sa na malabui lɔxɔɛ ma, a findi lɔxɔɛ sɛniyɛnxi ra.» \p \v 12 «Wo xa wo baba nun wo nga binya. Na kui wo xa simaya xɔn kuyama nɛ bɔxi ma, wo Marigi Alatala naxan fima wo ma.» \p \v 13 «Wo naxa mixi faxa.» \p \v 14 «Wo naxa yɛnɛ raba.» \p \v 15 «Wo naxa muɲɛ ti.» \p \v 16 «Wo naxa wo boore tɔɔɲɛgɛ.» \p \v 17 «Wo naxa mila wo boore xa harige ma, alɔ a xa banxi, a xa ginɛ, a xa konyie, a xa ninge, xa na mu a xa sofale.» \p \v 18 Ɲama to na galanyi, seyamakɔnyi, nun tuuri to geya fari, e fa sara xui mɛ, e naxa sɛrɛn gaaxui ra. E naxa makuya mɛnni ra, \v 19 e fa a fala Munsa bɛ, «I tan xa wɔyɛn muxu ra, Alatala xui won faxama nɛ.» \v 20 Munsa naxa a fala ɲama bɛ, «Hali wo mu gaaxu. Ala na wo matofe, alako wo xa gaaxu a ya ra, wo xa yunubi lu na.» \v 21 Ɲama naxa lu yire makuye, kɔnɔ Munsa tan naxa siga na nuxui fɔɔrɔxi yire Alatala nu na dɛnnaxɛ. \p \v 22 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «I xa yi masenyi ti Isirayilakae bɛ, ‹Wo bara a to, n bara wɔyɛn wo ra kelife koore ma. \v 23 Wo naxa kuye yo yailan gbeti nun xɛɛma ra naxan luma n sɛɛti ma. \v 24 Wo xa sɛrɛxɛbade yailan n bɛ bɛndɛ ra. Wo xa xurusee ba sɛrɛxɛ gan daaxi nun xanunteya sɛrɛxɛ ra. Wo na n xili binya, n barakɛ sama nɛ wo ma. \v 25 Xa wo sa sɛrɛxɛbade tima n bɛ gɛmɛ ra, wo naxa a ti gɛmɛ masolixie ra, barima na a niyama nɛ a xa findi se sɛniyɛntare ra. \v 26 Wo naxa n ma sɛrɛxɛbade ite, xa na mu a ra sɛrɛxɛdubɛ xa donma kuye bunyi mabama nɛ.›» \c 21 \s Konyiya sɛriyɛ \s a nun faxɛ nun maxɔnɛ ɲɔxɔɛ \p \v 1 I xa yi yaamarie masen Isirayilakae bɛ. \v 2 Xa wo konyi sara naxan findi Isirayilaka ra, a xa wali wo bɛ ɲɛ senni, kɔnɔ a solofere nde wo xa a bɛɲin barima a xunsare bara ɲɔn. \v 3 Xa a sa li wo nu bara na konyi nun a xa ginɛ sara, wo xa e firin birin bɛɲin ɲɛ solofere nde. \v 4 Xa konyi kanyi nan ginɛ so a xa konyi yi ra, a fa di bari, na ginɛ nun a xa die luma konyi kanyi yi ra. Xɛmɛ gbansan nan bɛɲinma. \v 5 Xa na konyi fa a fala, «N marigi, n ma ginɛ, nun n ma die rafan n ma, n mu wama xɔrɛyafe,» \v 6 a marigi xa a dɛntɛgɛ Ala bɛ. Na tɛmui a xa a tuli tunba sɔxɔmɛ ra naadɛ wuri ma. Na nan a masenma na konyi bara lu a marigi xa yaamari bun ma a xa duniɲɛigiri birin kui. \p \v 7 Xɛmɛ na a xa di ginɛ mati konyi ra, ginɛ xɔrɛya ki mu luma alɔ xɛmɛ xɔrɛya ki. \v 8 Xa na ginɛ mu rafan a marigi ma, naxan nu wama a findife a xa ginɛ ra, a lanma a xa lu a xun xa sara. A mu daxa a xa a mati mixi gbɛtɛ ma, barima a bara mɛɛ a ra. \v 9 Xa a wama a fife a xa di ma ginɛ ra, a lanma a xa a suxu alɔ a xa di ginɛ yati. \v 10 Xa a sa ginɛ gbɛtɛ tongo, a naxa sese ba a xa ginɛ singe xa donse, a xa sosee, nun a xa sɔlɛ ra. \v 11 Xa a mu na fe saxanyie rakamali a bɛ, ginɛ nɔma kelide a xɔn ma, a mu sese fi. \p \v 12 Naxan na mixi bɔnbɔ han a naxa faxa, na kanyi lan a fan xa faxa. \v 13 Kɔnɔ xa a mu a faxafe ɲanigexi, Ala nan tun a ragirixi, a xa a xun taxu yire nde n dɛnnaxɛ masenma wo bɛ. \v 14 Kɔnɔ xa a nu a faxafe ɲanigexi nɛ kɔɔta nde ra, na kanyi mu nɔma a xun taxude n ma sɛrɛxɛbade ra. Wo xa a faxa. \p \v 15 Naxan na a nga, xa na mu a baba bɔnbɔ, na lan nɛ a xa faxa. \p \v 16 Naxan na adamadi suxu, a xa a mati, na kanyi xa faxa hali a mu gɛxi na adamadi matide. \p \v 17 Naxan na a nga, xa na mu a baba danka, na kanyi lan nɛ a xa faxa. \p \v 18 Naxan na mixi maxɔnɔ gere kui, na kanyi mu suxuma xa mixi maxɔnɔxi mu faxaxi, \v 19 xa a nɔma kelide a xa sade ma, a ɲɛrɛ a xa yisuxuwuri ra. Kɔnɔ maxɔnɛ ti tan lanma a xa kɔbiri ba na mixi maxɔnɔxi bɛ han a gɛma yalande tɛmui naxɛ. \p \v 20 Naxan na a xa konyi faxa bɔnbɔ wuri ra, a lanma nɛ na kanyi xa ɲaxankata. \v 21 Kɔnɔ xa na konyi sa yalan beenu xi firin, a mu lanma konyi kanyi xa ɲaxankata, barima na konyi findixi a gbe nan na. \p \v 22 Mixi naxee bɔnbɔma furi ginɛ nde ra, e xa gere kui, na fa a niya ginɛ xa di bari a waxati mu a lixi, kɔnɔ a mu fe kana a ma, na geresoee xa kɔbiri nde ba ginɛ bɛ. Ginɛ xa mɔri nun kiitisa xa natɛ tongo kɔbiri xasabi naxan bama. \v 23 Kɔnɔ xa a sa findi gbaloe ra, nii ɲɔxɔɛ na nii nan na, \v 24 ya ɲɔxɔɛ na ya nan na, ɲinyi ɲɔxɔɛ na ɲinyi nan na, bɛlɛxɛ ɲɔxɔɛ na bɛlɛxɛ nan na, sanyi ɲɔxɔɛ na sanyi nan na, \v 25 ganyi ɲɔxɔɛ na ganyi nan na, xabɛ ɲɔxɔɛ na xabɛ nan na, maxɔnɛ ɲɔxɔɛ na maxɔnɛ nan na. \p \v 26 Naxan na a xa konyi bɔnbɔ han a ya naxa kana, a lanma a xa a xa konyi xɔrɛya a xa ya kanɛ ɲɔxɔɛ ra. \v 27 Naxan na a xa konyi ɲinyi gira, na kanyi lanma a xa a xa konyi xɔrɛya a xa ɲinyi girɛ ɲɔxɔɛ ra. \p \v 28 Tuura naxan na mixi faxa, a lanma na tuura xa magɔnɔ han a faxa. A sube naxa don. Tuura kanyi mu ɲaxankatɛ yo sɔtɔma na kui. \v 29 Kɔnɔ xa na tuura darixi na mɔɔli raba ra, a kanyi a kolon kɔnɔ a mu a xirima a fanyi ra, na kanyi yo, a xa tuura yo, e birin xa magɔnɔ han e xa faxa. \v 30 Kiitisa nɔma natɛ tongode na tuura kanyi xun sarama naxan na. \v 31 Na sɛriyɛ keren nan nawalima hali tuura sa dimɛdi nan faxa. \v 32 Xa a sa li tuura fa mixi gbɛtɛ xa konyi nde faxa, gbeti kole tongo saxan nan fima na konyi marigi ma. Na tuura xa magɔnɔ han a faxa. \p \v 33 Naxan na yili ge, a lu i mu a dɛ rakotoma, xa a sa li ninge xa na mu a ra sofale nde sa sin na yili kui, \v 34 a lanma na kanyi xa na xuruse sare fi, xuruse faxaxi xa lu a bɛ. \p \v 35 Naxan ma tuura na sa a boore gbe faxa, na tuura baloxi xa mati, na sare nun na tuura faxaxi xa itaxun e boore tagi. \v 36 Kɔnɔ xa a sa a li, na tuura darixi na mɔɔli raba ra, a kanyi a kolon kɔnɔ a mu a xirima a fanyi ra, a lanma tuura baloxi kanyi xa a gbe fi tuura faxaxi kanyi ma, tuura faxaxi xa lu a tan bɛ. \c 22 \p \v 1 Naxan na tuura xa na mu a ra yɛxɛɛ muɲa, a sa a mati, xa na mu a ra, a faxa, a lanma na kanyi xa tuura suuli ragbilen na tuura keren ɲɔxɔɛ ra, xa na mu, yɛxɛɛ naani na yɛxɛɛ keren ɲɔxɔɛ ra. \s Muɲa se ɲɔxɔɛ \s nun yaamari gbɛtɛe \p \v 2 Xa wo mixi suxu a muɲɛ tife kɔɛ ra, a fa faxa wo yi bɔnbɔɛ ra, faxɛ kote mu dɔxɔma wo xun ma. \v 3 Kɔnɔ xa wo na mɔɔli raba yanyi ra, faxɛ kote dɔxɔma nɛ wo xun ma. Muɲɛti lanma a xa se muɲaxie sare ragbilen, kɔnɔ xa a mu nɔma na ra, a gundi xa mati konyi ra alako muɲɛ se sare xa fi. \v 4 Xa a sa li, na se muɲaxi na a yi alɔ ninge, sofale, yɛxɛɛ, xa na mu a ra, a ɲiɲɛ ra, a e ɲɔndɔn firin nan fima a ɲɔxɔɛ ra. \p \v 5 Naxan na a xa xurusee bɛɲin, a sa a boore xa xɛ kana, na kanyi lanma a xa a sare fi a xa xɛ bogi fanyi nan na. \p \v 6 Naxan na tɛ sa ɲooge ganfe ra, kɔnɔ tɛ fa mixi nde xa sansi malanxi gan, xa na mu a xa xɛ, na kanyi lanma a xa na se birin sare fi. \p \v 7 Xa mixi harige nde taxu a dɔxɔboore ra, kɔnɔ mixi fa na muɲa, na muɲɛti xa na se sare firin nagbilen a ɲɔxɔɛ ra. \v 8 Kɔnɔ xa na muɲɛti mu to, se taxuxi naxan na, na xa a kali Ala xili ra kiitisamae yire, alako e xa a kolon a tan xa mu na harige tongoxi. \v 9 Xa se nde sa lu mixi yi ra alɔ ninge, sofale, yɛxɛɛ, dugi, xa na mu a ra se gbɛtɛ, kɔnɔ mixi gbɛtɛ fa a fala a tan nan gbe na a ra, e lanma e xa siga kiitisae yire. Kiiti kanama naxan na, a xa na se sare dɔxɔ firin nagbilen a boore ma. \p \v 10 Xa mixi nde xuruse taxu a boore ra, alɔ sofale, ninge, xa na mu yɛxɛɛ, na xuruse fa faxa, xa na mu a salonse nde fa gira, xa na mu mixi fa a muɲa, \v 11 a boore xa a kali Alatala ra a mu a yi. Se kanyi xa la na ra, a xa diɲɛ na se lɔɛxi ma. \v 12 Kɔnɔ xa na xuruse muɲaxi na a xɔnyi nɛ, a ɲɔxɔɛ fima nɛ. \v 13 Xa wulai sube nde nan fa a faxa, a taxu naxan na, na xa a binbi masen xuruse kanyi bɛ seedeɲɔxɔya ra. Na tɛmui, a mu na ɲɔxɔɛ fima. \p \v 14 Xa mixi xuruse yefu a boore ma, xuruse fa a yɛtɛ maxɔnɔ, xa na mu a ra a faxa xuruse kanyi xanbi, a yefuma xa a ɲɔxɔɛ fi. \v 15 Kɔnɔ xa fe nde na xuruse sɔtɔ a kanyi ya xɔri, a yefuma mu a ɲɔxɔɛ fima. Xa a sa li, a hɛrixi nan a ra, hɛri masundi nan findima a ɲɔxɔɛ ra. \p \v 16 Naxan na ginɛ dimɛdi futi kana naxan xa kote mu dɔxɔxi sinden, a lanma a xa a xa kote dɔxɔ alako a xa findi a xa ginɛ ra. \v 17 Xa na ginɛ baba mu tin a fide a ma, na futikanɛ kɔbiri nan fima naxan lanma ginɛ dimɛdi xa kote ma. \p \v 18 Mandurula ginɛ lanma nɛ a xa faxa. \p \v 19 Naxan yo yɛnɛ raba xuruse ra, a lanma a xa faxa. \p \v 20 Naxan yo na sɛrɛxɛ ba ala gbɛtɛ bɛ, bafe Alatala ra, na kanyi lan nɛ a xa faxa. \p \v 21 Wo naxa xɔɲɛ tɔɔrɔ naxan fatan si gbɛtɛ ra a sabati wo xɔnyi, barima wo fan nu na xɔɲɛya nɛ Misira bɔxi ma. \v 22 Wo naxa fu kaaɲɛ ginɛ nun kiridi ma. \v 23 Wo na fu nee ma, n e wa xui mɛma nɛ. \v 24 N ma xɔnɛ tema nɛ wo xili ma, n wo faxa santidɛgɛma ra. Wo xa ginɛe findima nɛ kaaɲɛ ginɛe ra, wo xa die fan findima nɛ kiridie ra. \p \v 25 Xa wo sa kɔbiri doni tɔɔrɔmixi nde bɛ n ma ɲama ya ma, wo naxa geeni yo fen a xun na alɔ doniti ɲaaxi ndee. \p \v 26 Wo na wo boore xa dugi dɔxɔ sɛɛkɛ ra, wo xa a ragbilen a ma beenun soge xa dula, \v 27 barima na keren peti nan a yi ra, a na nan felenma a ma. A na n xili, n a xui suxuma nɛ, barima kinikininte nan n na. \p \v 28 Wo naxa n tan Ala bɛxu. Wo naxa wo xa ɲama mangɛ danka. \p \v 29 Wo naxa dugundi n kide wo xa xɛ bogie ra. Wo xa wo xa di singe birin fi n ma. \p \v 30 Wo xa wo xa xurusee xa di singee fi n ma. Wo xa e lu e nga fɔxɔ ra xi solofere. A xi solomasaxan nde, wo fa e fi n ma. \p \v 31 Wo xa findi n ma ɲama sɛniyɛnxi ra. Wo naxa wulai sube don, sube gbɛtɛ naxan faxaxi. Wo xa na mɔɔli fi baree ma. \c 23 \s Tinxinyi sɛriyɛ \s nun Isirayila xa salie \p \v 1 Wo naxa mixi tɔɔɲɛgɛ, wo naxa wule seede ba mixi ɲaaxi bɛ. \v 2 Wo naxa bira ɲama waxɔnfe ɲaaxi fɔxɔ ra, wo naxa wule seede ba ɲama xa fe ra. Na mɔɔli tinxinyi kanama nɛ. \v 3 Wo naxa mixi rafisa a boore bɛ kiiti kui, hali a findi misikiinɛ ra. \p \v 4 Wo na wo yaxui xa ninge lɔɛxi to, xa na mu a xa sofale, wo xa a xanin a xɔn ma. \v 5 Wo na wo yaxui xa sofale to, a biraxi kote xungbe bun ma, wo naxa a lu naa. Wo xa a mali. \p \v 6 Wo naxa sɛriyɛ matandi tɔɔrɔmixi makiitima tɛmui naxɛ. \v 7 Wo naxa mixi tɔɔɲɛgɛ. Wo naxa a niya mixi tɔɔɲɛgɛxi xa faxa, barima n mu diɲɛma na mixi mɔɔli ma. \v 8 Wo naxa tinxinyi kana kɔbiri ra, barima na a niyama nɛ seede xa dundu, tinxintɔɛ xa wɔyɛnyi xa mafindi. \p \v 9 Wo naxa xɔɲɛ tɔɔrɔ naxan fatan si gbɛtɛ ra. Wo tan yati bara na tɔɔrɛ mɔɔli kolon wo nu na Misira bɔxi ma tɛmui naxɛ. \p \v 10 Wo xa sansi si, wo xa a xaba ɲɛ senni bun ma, \v 11 kɔnɔ a ɲɛ solofere nde, wo xa bɔxi lu na, a xa a malabu. Na tɛmui sansi naxan fama bulade a yɛtɛ ma, na nɔma findide Isirayila tɔɔrɔmixie xa baloe ra. Burunyi subee fan xa balo na dɔnxɔɛ ra. Wo xa na raba wo xa wɛni nun wo xa oliwi bilie fan na. \p \v 12 Wo xa wali birin naba xi senni bun ma, kɔnɔ a xi solofere nde wo naxa wali yo raba alako wo xa ninge, wo xa sofale, wo xa konyi, nun si gbɛtɛ mixi naxee na wo xɔnyi, e birin xa e malabu. \p \v 13 Wo xa wo ɲɔxɔ sa n ma yaamari birin xɔn ma. Wo naxa ala gbɛtɛe batu, e xili ɲan naxa mini wo dɛ i. \p \v 14 Ɲɛ yo ɲɛ wo xa sali saxan naba n ma binyɛ bun ma. \v 15 Wo xa Taami Lɛbinitare Sali raba yi ki. Xi solofere naxee sugandixi Abibi kike kui, wo xa taami lɛbinitare gbansan don, alɔ n wo yamarixi ki naxɛ. Wo xa a raba na tɛmui nɛ barima wo mini Misira bɔxi kui na kike nan na. Wo naxa n kuma na salie kui. \p \v 16 Xɛ Xabɛ Sali, wo xa a raba wo xa sansi bogi singee ra. Sansi Bogi Ba Sali, wo xa a raba ɲɛ raɲɔnyi, wo na sansi bogi se raso tɛmui naxɛ. \v 17 Xɛmɛ birin xa na sali saxan naba e Marigi Alatala xa binyɛ bun ma ɲɛ birin kui. \p \v 18 Wo na xuruse ba sɛrɛxɛ ra n bɛ tɛmui naxɛ, wo naxa taami lɛbini daaxi ba sɛrɛxɛ ra a sɛɛti ma de. Wo naxa n ma sali sɛrɛxɛ sube ture ragata han gɛɛsɛgɛ. \v 19 Wo xa sansi bogi fisamante ba wo xa sansi bogi singee ya ma n tan wo Marigi Alatala bɛ, wo e xanin n ma hɔrɔmɔlingira kui. Wo naxa si ɲin a nga xiɲɛ ye ra. \p \v 20 N malekɛ tima nɛ wo ya ra, naxan wo makantama kira ra sigafe ra bɔxi ma n dɛnnaxɛ yailanxi wo bɛ. \v 21 Wo xa wo tuli mati a ra, wo xa a xui suxu. Wo naxa a matandi. A mu diɲɛma wo xa matandi ma, barima n xili na a xun ma. \v 22 Kɔnɔ xa wo wo tuli mati a ra, xa wo a xui birin suxu, n findima nɛ wo yaxuie yaxui ra, wo gerefae gerema ra. \p \v 23 N ma malekɛ wo matima Amorikae, Xitikae, Perisikae, Kanaankae, Hiwikae, nun Yebusukae xɔnyi. N fama nɛ e birin sɔntɔde. \v 24 Wo naxa suyidi e xa alae bɛ, wo naxa e batu, wo naxa bira e fɔxɔ ra. Wo xa e xa kuyee kana, wo xa e xa gɛmɛ masolixie magira. \v 25 Wo xa wo Marigi Alatala batu. A barakɛ sama nɛ wo xa taami nun wo xa ye ma. A wo xa fure yalanma nɛ. \v 26 Ginɛ furi mu kanama wo xa bɔxi ma, ginɛ di baritare fan mu toma wo ya ma. N simaya kamalixi fima nɛ wo ma. \p \v 27 N sie ragaaxuma nɛ wo ya ra n sɛnbɛ ra. N e ifuma nɛ alako e xa e gi wo ya ra. \v 28 N ɲurie rasanbama nɛ wo ya ra naxan Hiwikae, Kanaankae, nun Xitikae kerima. \v 29 Kɔnɔ n mu na rabama ɲɛ keren kui, alako bɔxi naxa fa kana, wulai subee naxa fa wuya wo xili ma. \v 30 N nee kerima a xuri xuri nan na wo ya ra, han wo wuya, wo fa nɔɛ sɔtɔ bɔxi birin ma. \v 31 N wo xa naaninyi igboma nɛ keli Xulunyumi Baa ma han Baa Xungbe, kelife Turusinina gbengberenyi ma han a sa dɔxɔ Efirati xure xungbe ra. N mɛnnikae sama nɛ wo sago, alako wo xa e keri. \v 32 Wo naxa saatɛ yo tongo mɛnnikae nun e xa alae bɛ. \v 33 Wo naxa lu e xa sabati wo xa bɔxi ma, xa na mu a ra e a niyama nɛ wo xa gbilen n fɔxɔ ra. E xa alae findima gantanyi nan na wo bɛ. \c 24 \s Ala nun Isirayilakae xa saatɛ \p \v 1 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «Te n yire be geya fari, i tan, Haruna, Nadabo, Abihu, nun Isirayila forie mixi tongo solofere. Wo xa suyidi yire naxan makuya n na. \v 2 Munsa, i gbansan xa makɔrɛ n na, booree xa lu yire makuye. Ɲama fan naxa te i tan Munsa fɔxɔ ra.» \p \v 3 Munsa naxa Alatala xa masenyi nun a xa yaamari birin nadangi ɲama ma. Ɲama birin naxa a yaabi xui keren na, «Muxu Alatala xui birin suxuma nɛ.» \p \v 4 Munsa naxa Alatala xa masenyi birin sɛbɛ. Na kuye iba, Munsa naxa sɛrɛxɛbade ti geya bunyi, a naxa gɛmɛ tundenyi fu nun firin ti mɛnni, naxee Isirayila bɔnsɔɛ fu nun firinyi misaalixi. \v 5 A naxa Isirayila fonike ndee xɛɛ e xa sɛrɛxɛ gan daaxie ba. E man xa tuurae ba Ala bɛ xanunteya sɛrɛxɛ ra. \v 6 Munsa naxa na wuli tagi sa fɛɲɛ die kui, a naxa na dɔnxɔɛ kasan sɛrɛxɛbade ma. \v 7 A naxa saatɛ kitaabui tongo, a a xaran ɲama birin bɛ. E naxa a yaabi, «Muxu Alatala xui birin suxuma nɛ. Muxu a ratinmɛma nɛ.» \v 8 Munsa naxa na wuli tongo, a a kasan ɲama ma. A naxa a masen, «Saatɛ wuli nan ya. Alatala yi saatɛ nan tongoxi wo bɛ a xa masenyi fari.» \p \v 9 Munsa naxa te, a tan nun Haruna, Nadabo, Abihu, nun Isirayila forie, mixi tongo solofere. \v 10 E naxa Isirayila Marigi Ala to. A nu tixi gɛmɛ nɔrɔxi fari. \v 11 Na Isirayila kuntigie naxa Ala to, kɔnɔ a mu e ɲaxankata na ma. E birin naxa e dɛge, e naxa e min. \p \v 12 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «Te geya fari n yire, i xa fa lu be sinden. N xa gɛmɛ walaxɛe so i yi ra, n nan n ma sɛriyɛ nun n ma yaamarie sɛbɛxi naxee ma. I xa Isirayilakae xaran nee ra.» \v 13 Munsa nun a malima Yosuwe naxa te Ala xa geya ma. \v 14 Munsa naxa a fala forie bɛ, «Wo xa muxu mɛmɛ be. Muxu fafe. Haruna nun Xuru xa lu wo fɛ ma be. Xa fe nde bira a i wo tagi, wo xa a masen e bɛ.» \v 15 Munsa to te geya fari, nuxui naxa dusu a xun na. \v 16 Alatala xa nɔrɛ naxa lu Turusinina geya xun na. Nuxui naxa geya makoto xi senni. A xi solofere nde, Alatala naxa Munsa xili na nuxui kui. \v 17 Alatala xa nɔrɛ nu luxi nɛ Isirayilakae bɛ, alɔ tɛ xungbe geya fari. \v 18 Munsa to nu tema, a naxa so na nuxui kui, a naxa lu geya fari xi tongo naani kɔɛ nun yanyi. \c 25 \s Hɔrɔmɔlingira sɛrɛxɛbade, \s a teebili, nun a lanpui \p \v 1 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, \v 2 «A fala Isirayilakae bɛ, foniserelae xa yi see mɔɔli ba hadiya ra: \v 3 xɛɛma, gbeti, wure gbeeli, \v 4 gɛsɛ gɛrɛ daaxi, gɛsɛ bulu daaxi, gɛsɛ gbeeli, suwa dugi, dugi naxan sɔxɔxi si xabe ra, \v 5 yɛxɛɛ kontonyi kiri naxee soxi a gbeeli ra, peremui kirie, kasiya wuri, \v 6 ture naxan sama lanpui kui, labundɛ naxan sama ture sɛniyɛnxi nun surayi xun ma, \v 7 a nun gɛmɛ tofanyi naxee findi sɛrɛxɛdubɛ xa donma kuye nun donma kanke raxunma se ra. \v 8 Isirayilakae xa hɔrɔmɔlingira ti n bɛ, alako n xa sabati e ya ma. \v 9 Wo xa na lingira nun a xa yirabase birin yailan alɔ n na masenma i bɛ ki naxɛ.» \p \v 10 «E xa saatɛ kankira yailan kasiya wuri ra. Na kankira xa kuya nɔngɔn firin nun a tagi, a xa igbo nɔngɔn keren nun a tagi, a xa ite nɔngɔn keren nun a tagi. \v 11 I xa a kui nun a fari maso xɛɛma ra. A dɛ kiri fan xa yailan xɛɛma ra. \v 12 I xa a suxude digilinxi naani rafala xɛɛma ra a tunxun naanie ma, firin na sɛɛti, firin na boore sɛɛti ma.» \p \v 13 «I xa kasiya wuri kuye firin masoli, e maso xɛɛma ra. \v 14 I xa e raso kankira suxude digilinxie kui, na kankira xaninma e tan nan ma. \v 15 E naxa ramini na abadan.» \p \v 16 «N na saatɛ tɔnxuma so i yi ra, i xa a sa na kankira kui. \v 17 I xa a dɛrakote yailan xɛɛma fanyi ra, naxan findima xunsare yire ra. A xa kuya nɔngɔn firin nun a tagi, a xa igbo nɔngɔn keren nun a tagi. \v 18 Malekɛ sawurɛ firin xa yailan xɛɛma xabuxi ra kankira dɛrakote fari. \v 19 Malekɛe sawurɛ nun kankira dɛrakote xa findi keren na. \v 20 Na malekɛ sawurɛ firinyie xa ti e boore ya i, e gabutenyie italaxi, e xun sinxi xunsare yire.» \p \v 21 «I xa na kankira dɛrakote sa a ma, naxan findixi xunsare yire ra. N na saatɛ tɔnxuma so i yi ra, i xa a sa na kankira kui. \v 22 N nan n yɛtɛ masenma i bɛ mɛnni nɛ, na saatɛ kankira dɛrakote fari, malekɛ sawurɛ firinyie tagi. N yaamari birin soma i yi ra mɛnni nɛ katarabi Isirayilakae ma.» \p \v 23 «I xa teebili nde yailan kasiya wuri ra, naxan kuya nɔngɔn firin, a igbo nɔngɔn keren, a ite nɔngɔn keren nun a tagi. \v 24 I xa xɛɛma fanyi maso a ma, a nun a dɛ kiri ma. \v 25 Xebenyi nde xa sa na dɛ kiri bun ma naxan igbo suxui keren a nun a tagi. Xɛɛma xa sa na fan dɛ kiri ma. \v 26 I xa a suxude digilinxi naani rafala xɛɛma ra a tunxun naanie ma, naxee ilanma a sanyie ra \v 27 na xebenyi bun ma. Wuri kuyɛe xa so nee kui teebili xaninfe ra. \v 28 Na wuri kuyee xa masoli kasiya wuri ra, xɛɛma xa maso e ma. Nee nan findima teebili tongose ra. \v 29 Piletie, tɔnbilie, pɔɔtie, nun paani naxee sama na teebili ma, naxee rawalima sɛrɛxɛ yeerama daaxi xa fe ra, nee birin xa yailan xɛɛma fanyi nan na. \v 30 Taami fan xa sa na teebili ma tɛmui birin, naxan findixi sɛrɛxɛ ra n bɛ.» \p \v 31 «I xa lanpui dɔxɔse nde yailan xɛɛma fanyi xabuxi ra. A sanyi, a bili, a salonyie, nun lanpui dɔxɔde naxee maniya sansi fugee ra, na birin xa findi keren na. \v 32 Salon senni xa mini lanpui dɔxɔse bili ma, saxan sɛɛti keren, saxan boore sɛɛti. \v 33 Tɔnbili saxan xa lu na salon senni birin xun ma. E xa maniya sansi bogi ra naxan dɔxɔxi a burɛxɛe nun a fugee tagi. \v 34 Tɔnbili naani gbɛtɛ xa lu lanpui bili ma. E fan xa maniya sansi bogi ra naxan dɔxɔxi a burɛxɛe nun a fugee tagi. \v 35 Na salon firin firin dɔxɔ saxanyie bun ma naxee kelixi a bili ma, a sama nɛ mɛnni fan ma. \v 36 Na tɔnbilie nun lanpui salonyie xa findi keren na, e xa yailan xɛɛma fanyi xabuxi ra.» \p \v 37 «I xa lanpui solofere yailan, i xa e dɔxɔ e dɔxɔdee ma alako e dɛxɛ xa yare iyalan. \v 38 I xa wuki xabase nun xube sase yailan xɛɛma fanyi ra. \v 39 Xɛɛma naxan nawalima lanpui dɔxɔse nun lanpui yirabase yailanfe ra, na xa findi xɛɛma kilo tongo saxan nun naani nan na. \v 40 I xa na birin naba alɔ n a masenxi i bɛ ki naxɛ geya fari.» \c 26 \s Hɔrɔmɔlingira tife \p \v 1 «I xa Ala xa hɔrɔmɔlingira yailan suwa dugi fu ra, naxee raxunmaxi gɛsɛ mɔɔli saxan na, gɛsɛ gɛrɛ daaxi, gɛsɛ bulu daaxi, nun gɛsɛ gbeeli. Na gɛsɛ xa malekɛe sawurɛ ramini dugie ma. A xa tofan ki fanyi. \v 2 Dugi birin xa kuya nɔngɔn mɔxɔɲɛn nun solomasaxan, a xa igbo nɔngɔn naani. E kuyɛ nun e igboya xa lan. \v 3 Dugi suuli xa dɛgɛ e boore ra, dugi suuli gbɛtɛ fan xa dɛgɛ e boore ra. Na kui na dugi fu bara findi dugi firin na. \v 4 I xa gɛsɛ gɛrɛ daaxi dɛgɛ na dugi singe dɛ kiri ma, a nun na dugi firin nde dɛ kiri ma. \v 5 I xa gɛsɛ tongo suuli dɛgɛ na firinyi dɛ kiri ma alako e birin xa lan e boore ma. \v 6 Na dangi xanbi i xa suxuse tongo suuli yailan xɛɛma ra, i fa na dugi firinyie ralan e boore ra na suxusee ra. Na nan a niyama hɔrɔmɔlingira xa findi dugi keren na.» \p \v 7 «I xa dugi fu nun keren sɔxɔ si xabe ra, naxee Ala xa hɔrɔmɔlingira makotoma. \v 8 Dugi keren xa kuya nɔngɔn tongo saxan, a xa igbo nɔngɔn naani. Na dugi fu nun kerenyi birin xa lan. \v 9 I xa dugi suuli dɛgɛ e boore ra, e xa findi dugi keren na. Na dugi senni naxee luxi, i xa e fan dɛgɛ e boore ra. Na dugi senni nde singanma banxi yatagi nan xun ma. \v 10 I xa gɛsɛ tongo suuli dɛgɛ na dugi singe ra, a nun na dugi firin nde ra. \v 11 Na dangi xanbi i xa suxuse tongo suuli yailan wure gbeeli ra, i fa na dugi firinyie ralan e boore ra na suxusee ra. Na nan a niyama na birin xa findi dugi keren na naxan Ala xa hɔrɔmɔlingira makotoma. \v 12 Na dugi xa mayigboe kɛɲa ma dɔnxɔɛ tagi singanma hɔrɔmɔlingira nan xanbi ra. \v 13 Na dugi xa kuyɛ kɛɲa na ki naxɛ, nɔngɔn keren nan luma na sɛɛti firinyie ma, alako hɔrɔmɔlingira xa makoto.» \p \v 14 «Na dangi xanbi i xa makotose gbɛtɛ yailan yɛxɛɛ kontonyi kiri ra, naxan soxi a gbeeli ra. I man xa makotose gbɛtɛ yailan peremui kiri ra.» \p \v 15 «I xa kasiya wuri xaba xebenyie ra hɔrɔmɔlingira tima naxee ma. \v 16 Kankan xa kuya nɔngɔn fu, a xa igbo nɔngɔn keren nun a tagi. \v 17 Suxuse firin xa lu hɔrɔmɔlingira xebenyi birin ma e kafuma e boore ma naxee ra. \v 18 Xebenyi mɔxɔɲɛn nan tima hɔrɔmɔlingira yirefanyi ma. \v 19 Sanbunyi gbeti daaxi tongo naani nan sama na xebenyi mɔxɔɲɛn bun ma, xebenyi keren, sanbunyi firin. E xa lu xebenyi suxusee fɛ ma. \v 20 Xebenyi mɔxɔɲɛn nan tima hɔrɔmɔlingira kɔɔla fan ma, \v 21 a nun e sanbunyi gbeti daaxi tongo naani, xebenyi keren, sanbunyi firin. \v 22 Xebenyi senni nan tima hɔrɔmɔlingira xanbi ra sogegorode mabiri. \v 23 I xa xebenyi firin yailan tuxuie bɛ hɔrɔmɔlingira xanbi ra, \v 24 naxee fuge nun lanbanyi lanma e boore ma, e xiri fuge ra se digilinxi ra. Na tuxui firinyi xa yailan na ki. \v 25 Na birin lanma xebenyi solomasaxan nan ma, a nun e sanbunyi gbeti daaxi fu nun senni, xebenyi keren, sanbunyi firin.» \p \v 26 «I xa wuri suuli yailan kasiya wuri ra, hɔrɔmɔlingira xebenyie tima naxee ma. Suuli rawali sɛɛti keren ma, \v 27 suuli rawali boore sɛɛti ma, suuli rawalima hɔrɔmɔlingira xanbi ra sogegorode mabiri. \v 28 Wuri naxan luma a tagi, na dangima xebenyie nan xun ma, a keli sɛɛti singe a sa dɔxɔ boore ra. \v 29 Na xebenyie, nun na wurie, nun se digilinxie wuri soma naxee kui, i xa xɛɛma maso na birin ma. \v 30 I xa na hɔrɔmɔlingira ti alɔ n i yamarixi ki naxɛ geya fari.» \p \v 31 «I xa suwa dugi yailan gɛsɛ gbeeli nun gɛsɛ bulu daaxi ra. Malekɛ sawurɛe xa dɛgɛ na ma, a xa tofan ki fanyi. \v 32 I xa a gbaku kasiya wuri naani ra xɛɛma masoxi naxee ma, e tixi gbeti sanbunyie ma. Suxuse naxee dugi xirima wurie ma, xɛɛma xa maso nee fan ma. \v 33 I na gɛ dugi gbakude na suxusee ra, i xa saatɛ kankira dɔxɔ a xanbi ra. Na ki, na dugi luma na yire firin tagi ra, naxan xili yire sɛniyɛnxi a nun naxan xili yire sɛniyɛnxi fisamante. \v 34 I xa saatɛ kankira dɛ rakoto a dɛrakote ra yire sɛniyɛnxi fisamante kui. Na dɛrakote se findixi xunsare yire nan na. \v 35 I xa teebili tan dɔxɔ hɔrɔmɔlingira kɔɔla ma, lanpui dɔxɔse xa lu a ya ra yirefanyi ma.» \p \v 36 «I xa suwa dugi gbɛtɛ yailan gɛsɛ gɛrɛ daaxi, gɛsɛ bulu daaxi, nun gɛsɛ gbeeli ra hɔrɔmɔlingira sode. I xa a masɔxɔ a fanyi ra, a xa tofan. \v 37 I xa a gbaku wuri suuli ma naxee yailanxi kasiya wuri ra, xɛɛma masoxi naxee ma, e tixi gbeti sanbunyie ma. Suxuse naxee dugi xirima wurie ma, nee yailanxi wure gbeeli ra.» \c 27 \s Sɛrɛxɛbade, hɔrɔmɔlingira tɛtɛ \s nun hɔrɔmɔlingira lanpui ture \p \v 1 «I xa sɛrɛxɛbade yailan kasiya wuri ra, naxan kuya nɔngɔn suuli, a igbo nɔngɔn suuli, a ite nɔngɔn saxan. \v 2 I xa feri naani yailan a tuxui birin ma, naxee findixi se keren na sɛrɛxɛbade ra. I xa wure gbeeli maso na birin ma. \v 3 I xa a yirabase birin yailan wure gbeeli ra, alɔ xube sasee, pelie, pɔɔtie, sube sɔxɔsee, nun tundee tɛ sama naxee kui. \v 4 I xa se nde yailan wure gbeeli ra naxan sama tɛ xun ma, sube sama naxan fari. I xa suxuse digilinxie wure gbeeli daaxi sa a tuxui ma, \v 5 alako a xa gbaku sɛrɛxɛbade kui a tagi. \v 6 I xa wuri kuyee yailan kasiya wuri ra wure gbeeli masoxi e ma. \v 7 E rasoma suxuse digilinxi naanie nan kui sɛrɛxɛbade sɛɛti firinyie ma a xaninfe ra. \v 8 I xa na sɛrɛxɛbade yailan xebenyie nan na. Sese naxa lu a kui. I xa a yailan alɔ n i yamarixi ki naxɛ geya fari.» \p \v 9 «I xa hɔrɔmɔlingira tɛtɛ yailan yi ki nɛ: Tɛtɛ xa kuya nɔngɔn kɛmɛ yirefanyi mabiri ra. I xa gɛrɛ suwa dugi gbaku na \v 10 wuri mɔxɔɲɛn ma, naxee tixi sanbunyi wure gbeeli daaxie ma. Na dugi suxusee xa yailan gbeti ra. \v 11 Tɛtɛ xa kuya nɔngɔn kɛmɛ kɔɔla fan mabiri ra. I xa gɛrɛ dugi gbaku na wuri mɔxɔɲɛn ma, naxee tixi sanbunyi wure gbeeli daaxie ma. Na dugi suxusee xa yailan gbeti ra. \v 12 Tɛtɛ xa igbo nɔngɔn tongo suuli sogegorode mabiri ra. I xa gɛrɛ dugi gbaku na wuri fu ma, naxee tixi sanbunyi wure gbeeli daaxie ma. \v 13 Tɛtɛ xa igbo nɔngɔn tongo suuli sogetede fan mabiri ra. \v 14 Gɛrɛ dugi xa gbaku sɛɛti ma wuri saxan ma, naxee tixi sanbunyi ma. Na xa kuya nɔngɔn fu nun suuli. \v 15 Gɛrɛ dugi gbɛtɛ xa gbaku boore sɛɛti ma wuri saxan ma, naxee tixi sanbunyi ma. Na fan xa kuya nɔngɔn fu nun suuli. \v 16 Tɛtɛ sode dɛ xa yailan suwa dugi ra naxan masɔxɔxi gɛsɛ gɛrɛ daaxi nun gɛsɛ bulu daaxi nun gɛsɛ gbeeli ra. Na dugi xa nɔngɔn xa mɔxɔɲɛn sɔtɔ. Na xa gbaku wuri naani ma, naxee tixi sanbunyi ma. \v 17 Wuri naxee tixi tɛtɛ ma, e tixi e sanbunyi wure gbeeli daaxie ma. Dugi suxusee fan na e ma naxee yailanxi gbeti ra. \v 18 Na hɔrɔmɔlingira tɛtɛ kuyɛya lanma nɔngɔn kɛmɛ nan ma, a igboya nɔngɔn tongo suuli. Suwa dugi naxee gbakuxi na, e ite nɔngɔn suuli. Tɛtɛ wuri sanbunyie, \v 19 hɔrɔmɔlingira yirabase birin, nun tɛtɛ luuti xirima se naxee ma, na birin yailanma wure gbeeli nan na.» \p \v 20 «I xa Isirayilakae yaamari, e xa fa oliwi ture fanyi ra i xɔn ma, alako hɔrɔmɔlingira lanpuie xa dɛxɛ tɛmui birin. \v 21 Haruna nun a xa die xa na lanpuie radɛxɛ, naxee na hɔrɔmɔlingira kui, n i lima dɛnnaxɛ, yire sɛniyɛnxi fisamante ya ra, dugi gbakuxi dɛnnaxɛ saatɛ kankira ya ra. Na lanpuie xa yanba Alatala ya xɔri kelife kɔɛ han gɛɛsɛgɛ. Sɛriyɛ nan na ki Isirayila bɔnsɔɛ birin bɛ naxan mu kanama abadan.» \c 28 \s Sɛrɛxɛdubɛe sosee \p \v 1 «I xa i taara Haruna tongo Isirayilakae ya ma, a nun a xa die Nadabo, Abihu, Eleyasari, nun Itamari, e xa sɛrɛxɛdubɛ wali raba n bɛ. \v 2 I xa sose sɛniyɛnxie dɛgɛ i taara Haruna bɛ, naxee a xa kuntigiya nun a binyɛ masenma. \v 3 I xa na wali so mixie yi ra n naxee kixi xaxili fanyi ra, naxan a niyama e xa fata. E xa Haruna xa sɛrɛxɛdubɛ sosee dɛgɛ, alako a xa ti n ma sɛrɛxɛdubɛ wali ra. \v 4 Sosee nan yi ki e naxee dɛgɛma: donma kanke raxunmase, donma kuye, tunki raxunmase, donma kuye bun magoroe masɔxɔxi, xunmase naxan dɔxɔma e xunyi ma, nun bɛlɛti. E xa na sose sɛniyɛnxie yailan i taara Haruna nun a xa die bɛ, alako e xa sɛrɛxɛdubɛ wali raba n bɛ.» \p \v 5 «Donma dɛgɛmae xa gɛsɛ gɛrɛ daaxi, gɛsɛ bulu daaxi, gɛsɛ gbeeli, gɛsɛ xɛɛma daaxi, nun suwa dugi malan. \v 6 E xa donma kuye dɛgɛ gɛsɛ gɛrɛ daaxi, gɛsɛ bulu daaxi, gɛsɛ gbeeli, gɛsɛ xɛɛma daaxi, nun suwa dugi ra. A xa findi wali tofanyi ra. \v 7 E xa tunki raxunmase firin yailan, e xa e dɛgɛ donma kuye ma. \v 8 Bɛlɛti fan xa yailan gɛsɛ gɛrɛ daaxi, gɛsɛ bulu daaxi, gɛsɛ gbeeli, gɛsɛ xɛɛma daaxi, nun suwa dugi ra alɔ donma kuye. \v 9 I xa onixi gɛmɛ firin tongo, i fa Yaxuba xa die xilie masoli e ma \v 10 e bari ki ma. Xili senni masoli gɛmɛ keren ma, xili senni masoli gɛmɛ boore fan ma. \v 11 Na gɛmɛ masolixi firinyie findima wali tofanyi ra, alɔ sɛbɛli masolima xurundɛ ma ki naxɛ. I xa xɛɛma sa e rabilinyi ma, \v 12 i fa nee dɛgɛ tunki raxunmasee ma, e xa findi ɲɔxɔ rasiga see ra Isirayila die xa fe ma. Na ki Haruna fama e xilie ra n ya i, a xa findi dubɛ ra. \v 13 I na xɛɛma sa e rabilinyi ma, \v 14 i xa luuti die yailan xɛɛma ra naxee gbakuma e rabilinyi ma.» \p \v 15 «I xa sɛrɛxɛdubɛ donma kanke raxunmase yailan a tofanyi ki ma. A findima kiiti se nan na. I xa a yailan gɛsɛ gɛrɛ daaxi, gɛsɛ bulu daaxi, gɛsɛ gbeeli, nun suwa dugi ra alɔ donma kuye yailanxi ki naxɛ. \v 16 A xa kuyɛ nun a xa igboya xa findi suxui keren na. A xa findi dugi firin na, alako a xa findi yuba ra. \v 17 A xa raxunma gɛmɛ tofanyie safɛ naani ra. Safɛ singe findima gɛmɛe nan na, naxee xili sariduwani, topasi, nun emerode. \v 18 Safɛ firin nde, esikaribukulu, safiri, nun diyaman. \v 19 Safɛ saxan nde, opale, agati, nun ametisite. \v 20 Safɛ naani nde, kirosolite, onixi, nun yasipe. I xa xɛɛma sa nee birin rabilinyi ma. \v 21 Isirayila xa die xilie xa masoli na gɛmɛ fu nun firin ma, alɔ sɛbɛli masolima xurundɛ ma ki naxɛ. Kankan xili xa masoli gɛmɛ nde ma. E findima Isirayila bɔnsɔɛ fu nun firinyi matɔnxuma se nan na. \v 22 I xa luuti die dɛgɛ na donma kanke raxunmase ma, naxee yailanxi xɛɛma ra. \v 23 I xa xurundɛ firin yailan xɛɛma ra, i xa e dɛgɛ donma kanke raxunmase ma a dɛ kiri firinyie ma a fuge ra. \v 24 Na luuti xɛɛma daaxie xa xiri na xurundɛ firinyie ma, naxee dɛgɛxi donma kanke raxunmase dɛ kiri ma. \v 25 I man xa na luuti firinyie xiri donma kuye tunki raxunmasee ma.» \p \v 26 «I xa xurundɛ firin gbɛtɛ yailan xɛɛma ra, i naxee dɛgɛma donma kanke raxunmase dɛ kirie ma a labe ra. I xa nee dɛgɛ donma kuye sɛɛti ma. \v 27 I xa xurundɛ firin gbɛtɛ yailan xɛɛma ra, i naxee dɛgɛma tunki raxunmasee lanbanyi ma, dɛnnaxɛ ilanma bɛlɛti ra. \v 28 Donma kanke raxunmase xa xiri donma kuye ma luuti gɛrɛ daaxi ra naxan nasoma xurundɛe kui naxee dɛgɛxi donma kanke raxunmase nun donma kuye ma.» \p \v 29 «Haruna na so hɔrɔmɔlingira kui, Isirayila bɔnsɔɛ xili birin sɛbɛxi a xa donma kanke raxunmase ma, naxan saxi a kanke fari sondonyi yailanyi, a findima dubɛ ra Alatala bɛ Isirayila xa fe ra tɛmui birin. \v 30 I xa gɛmɛ firin sa na donma kanke raxunmasee kui, naxan saxi Haruna kanke fari sondonyi mabiri. Nee findixi Ala waxɔnfe masen se nan na. Haruna na so Alatala yire, a nɔma Alatala waxɔnfe kolonde Isirayilakae xa fe ra nee saabui ra.» \p \v 31 «I xa sɛrɛxɛdubɛ xa donma kuye bun magoroe sɔxɔ gɛsɛ gɛrɛ daaxi ra. \v 32 I xa a xunyi rasode xaba a tagi, i xa na sode dɛ masɔxɔ, alako bɔɔde yo naxa lu a ma. \v 33 I xa a raxunma pirinti gɛrɛ daaxi, bulu daaxi, nun gbeeli ra naxee misaalixi wuri bogi ra a rabilinyi birin ma. I xa tɔlɔnyi xɛɛma daaxie dɛgɛ na pirintie tagi, \v 34 alako tɔlɔnyi nde xa lu wuri bogi birin tagi na donma kuye bun magoroe sanbunyi birin ma. \v 35 Haruna na a ragoro a ma a so tɛmui nun a mini tɛmui Alatala xa hɔrɔmɔlingira kui, na nan a ratangama faxɛ ma.» \p \v 36 «I xa xɛɛma yailan, a sɛbɛ a ma, ‹Alatala gbe›, \v 37 i fa a xiri xunmase fari luuti gɛrɛ daaxi ra, \v 38 alako a xa gbaku a tigi ra. Xa a sa li sɛrɛxɛ mu nu baxi sɛriyɛ ki ma, na kote luma Haruna nan ma, kɔnɔ na sɛbɛli naxan gbakuxi a tigi ra a niyama nɛ Alatala xa na sɛrɛxɛ suxu.» \p \v 39 «I xa donma kuye bun magoroe gbɛtɛ dɛgɛ Haruna bɛ suwa dugi ra, a nun xunmase naxan sama a xun ma. I xa a xa bɛlɛti masɔxɔ a tofanyi ra. \v 40 I xa donma kuye bun magoroe, bɛlɛtie, nun xunmasee dɛgɛ Haruna xa die fan bɛ, naxee e xa binyɛ nun e xa kuntigiya masenma. \v 41 I xa i taara Haruna nun a xa die maxiri na ki, beenun i xa e ti n ma sɛrɛxɛdubɛ wali rabade. I xa ture maso e xunyi ma, i fa e masen ɲama bɛ e bara findi sɛrɛxɛdubɛe ra. \v 42 I xa wantanyi dɛgɛ suwa dugi ra naxan kelima e tagi han e tabe alako e xa sutura. \v 43 Haruna nun a xa die xa na mɔɔli so e ma e makɔrɛma sɛrɛxɛbade ra tɛmui naxɛ, xa na mu a ra e na hɔrɔmɔbanxi kui li tɛmui naxɛ, n i lima dɛnnaxɛ. Na nan a niyama e mu yunubi sɔtɔma, e tangama nɛ faxɛ ma. Sɛriyɛ na a ra naxan mu kanama abadan Haruna nun a bɔnsɔɛ birin bɛ.» \c 29 \s Mixi tife sɛrɛxɛdubɛ ra \s nun sɛrɛxɛe bafe \p \v 1 «I na wa mixi tife n ma sɛrɛxɛdubɛ wali rabafe ra, i xa tuura nun yɛxɛɛ kontonyi firin tongo, lanyuru yo mu na naxee ma, \v 2 a nun taami lɛbinitare, taami lɛbinitare ture masunbuxi naxan na, nun taami lɛbinitare xunxuri ture masoxi naxan ma. I xa na birin naba sansi xɔri luxutaxi ra. \v 3 I xa na taami birin sa debe kui, i a xanin hɔrɔmɔlingira yire, a nun tuura, nun yɛxɛɛ kontonyi firin. \v 4 I xa Haruna nun a xa die ti sɛrɛxɛdubɛ wali ra hɔrɔmɔlingira sode, n e lima dɛnnaxɛ. I na gɛ e maxade ye ra e rasɛniyɛnfe ra, \v 5 i xa Haruna xa sɛrɛxɛdubɛ sosee ragoro a ma, a xa donma bun magoroe, a xa donma kuye bun magoroe, a xa donma kuye, a xa donma kanke raxunmase ra, nun a xa bɛlɛti donma kanke raxunmase xirima naxan na. \v 6 I xa xunmase dɔxɔ a xunyi ma, i fa na tɔnxuma xɛɛma daaxi xiri na ra. \v 7 I xa ture sɛniyɛnxi surusuru a xunyi ma a tife sɛrɛxɛdubɛ ra. \v 8 I na gɛ na ra, i xa sɛrɛxɛdubɛ donma kuye bun magoroe ragoro Haruna xa die fan ma. \v 9 I xa Haruna nun a xa die tagi ixiri bɛlɛti ra, i xa xunmase dɔxɔ e xunyi ma. I Haruna nun a xa die tima sɛrɛxɛdubɛe ra na ki nɛ. Na xa findi sɛriyɛ ra naxan mu kanama abadan.» \p \v 10 «I xa tuura nde xanin hɔrɔmɔlingira sode dɛ ra, n i lima dɛnnaxɛ. Haruna nun a xa die na e bɛlɛxɛ sa a xunyi, \v 11 i xa na tuura kɔn naxaba Alatala ya xɔri hɔrɔmɔlingira sode dɛ ra, n i lima dɛnnaxɛ. \v 12 I xa na tuura wuli tongo, i nde sa sɛrɛxɛbade feri naani ma i bɛlɛxɛsole ra. Wuli naxan luxi, i xa na ifili sɛrɛxɛbade sanbunyi ma. \v 13 I na gɛ na ra, i xa na tuura ture tongo naxan na a furingɛ ma, a laare naxan a bɔɲɛ makotoxi, a gunguie nun ture naxan na e ma, i xa na birin gan sɛrɛxɛ ra sɛrɛxɛbade fari. \v 14 Kɔnɔ a sube, a kiri, nun a xa ɲaɲɛ, i xa nee gan taa fari ma, barima yunubi xafari sɛrɛxɛ na a ra.» \p \v 15 «I na gɛ na ra, i xa yɛxɛɛ kontonyi keren tongo. Haruna nun a xa die e xa e bɛlɛxɛ sa a xunyi, \v 16 i fa a kɔn naxaba. I xa a wuli tongo, i a ifili sɛrɛxɛbade rabilinyi ma. \v 17 I xa na yɛxɛɛ kontonyi bolon a xuntunyi ra. I xa a furingɛ nun a sanyie maxa, i fa e malan a sube nun a xunyi fari, \v 18 i na birin gan sɛrɛxɛbade fari. Sɛrɛxɛ gan daaxi nan na ki Alatala bɛ, naxan nafan Alatala ma.» \p \v 19 «I na gɛ na singe ra, i xa na yɛxɛɛ kontonyi firin nde tongo. Haruna nun a xa die na e bɛlɛxɛ sa a xunyi ma, \v 20 i xa a kɔn naxaba. I xa na wuli tongo, i nde sa Haruna nun a xa die yirefanyi tuli kirie ma, e yirefanyi bɛlɛxɛ, nun sankurae ma. Wuli naxan luxi, i xa na ifili sɛrɛxɛbade rabilinyi. \v 21 I xa wuli nde tongo sɛrɛxɛbade fari, a nun ture nde naxan nawalixi mixi tife sɛrɛxɛdubɛ ra, i xa nee kasan Haruna, a xa die, nun e xa dugie ma. Na kui Haruna nun a xa die bara ti sɛrɛxɛdubɛe ra, e xa dugie fan bara findi sɛrɛxɛdubɛ dugie ra.» \p \v 22 «I xa yɛxɛɛ kontonyi ture tongo, a nun a xuli, a ture naxan na a furingɛ ma, a laare naxan a bɔɲɛ makotoxi, a gunguie nun ture naxan e makotoxi, a nun a yirefanyi tabe, barima sɛrɛxɛ na a ra naxan a niyama mixi xa ti sɛrɛxɛdubɛ wali ra. \v 23 I xa na debe tongo taami lɛbinitare na naxan kui naxan fixi Alatala ma. Na kui i xa taami digilinxi keren tongo, a nun taami lɛbinitare ture masunbuxi naxan na, nun taami lɛbinitare xunxuri nde, \v 24 i xa nee sa Haruna nun a xa die bɛlɛxɛ, i nee lintan Alatala ya i sɛrɛxɛ ra. \v 25 Na dangi xanbi, i xa e ba e bɛlɛxɛ, i e sa sɛrɛxɛ gan daaxi fari sɛrɛxɛbade. Sɛrɛxɛ ganxi na a ra naxan nafan Alatala ma.» \p \v 26 «I xa yɛxɛɛ kontonyi kanke tongo, naxan baxi Haruna bɛ, i a lintan Alatala ya i sɛrɛxɛ ra, a xa findi i gbe ra. \v 27 Na kanke nun na tabe i naxan lintanxi Alatala ya i sɛrɛxɛ ra sɛrɛxɛdubɛe tife xa fe ra, \v 28 nee bara findi Haruna nun a xa die gbe ra. Sɛriyɛ nan na ki Isirayilakae bɛ naxan mu kanama abadan. E lan nɛ e xa na mɔɔli ba e xa xanunteya sɛrɛxɛ birin ma, e a fi Alatala ma.» \p \v 29 «Haruna na faxa, a xa sɛrɛxɛdubɛ sose radangima a xa die nan ma. E ti tɛmui na wali ra, e xa e ragoro e ma. \v 30 Haruna xa di naxan findima a ɲɔxɔɛ ra na nan fama na dugie ragorode a ma xi solofere bun ma, beenun a xa so yire sɛniyɛnxi hɔrɔmɔlingira kui, n i lima dɛnnaxɛ, sɛrɛxɛdubɛ wali rabafe ra.» \p \v 31 «Yɛxɛɛ kontonyi naxan baxi sɛrɛxɛ ra, Haruna findixi sɛrɛxɛdubɛ ra tɛmui naxɛ, i xa na sube ɲin yire nde naxan sɛniyɛnxi. \v 32 Na sube nun na taami naxan na debe kui, Haruna nun a xa die xa na don hɔrɔmɔlingira sode dɛ ra, n i lima dɛnnaxɛ. \v 33 E keren xa na yunubi xafari sɛrɛxɛ don, sɛrɛxɛ naxan ba e bɛ e ti lɔxɔɛ sɛrɛxɛdubɛe ra. A mu lanma mixi gbɛtɛ xa na don, barima se sɛniyɛnxi nan a ra. \v 34 Xa na sɛrɛxɛ sube nun taami nde sa lu han gɛɛsɛgɛ, i xa a gan tɛ xɔɔra. A mu donma, barima se sɛniyɛnxi nan a ra.» \p \v 35 «I xa n ma yaamarie rabatu Haruna nun a xa die xa fe ra na xi solofere bun ma e tima sɛrɛxɛdubɛe ra tɛmui naxɛ. \v 36 I xa tuura keren ba lɔxɔ yo lɔxɔ yunubi xafari sɛrɛxɛ ra. Na nan a toma sɛrɛxɛbade fan sɛniyɛnma. Na xanbi i xa ture ifili sɛrɛxɛbade fari, alako a xa findi yire sugandixi ra. \v 37 I xa na wali raba xi solofere bun ma, alako sɛrɛxɛbade xa sɛniyɛn, a man xa mixi rasɛniyɛn naxan dinma a ra.» \p \v 38 «Lɔxɔ yo lɔxɔ a lanma i xa yɛxɛɛ firin ba sɛrɛxɛ ra sɛrɛxɛbade fari, naxee bara ɲɛ keren sɔtɔ. Na xa raba kudɛi. \v 39 A singe xa ba gɛɛsɛgɛ, boore xa ba kɔɛ so tɛmui. \v 40 I na na yɛxɛɛ singe ba, i xa farin konkoronyi suuli, oliwi ture litiri keren, nun wɛni litiri keren sa na fari. \v 41 I na na yɛxɛɛ firin nde ba kɔɛ so tɛmui, i xa sansi bogi nde nun wɛni sa a fari alɔ gɛɛsɛgɛ daaxi. I xa nee ba sɛrɛxɛ gan daaxi ra, naxan nafan Alatala ma. \v 42 Sɛrɛxɛ gan daaxi mɔɔli nan a ra, i bɔnsɔɛ lanma a xa naxan ba n tan Alatala bɛ abadan. A bama hɔrɔmɔlingira sode dɛ nan na n tan Alatala ya xɔri, n wo lima dɛnnaxɛ, n wɔyɛnma wo bɛ dɛnnaxɛ.» \p \v 43 «N nan n yɛtɛ masenma Isirayilakae bɛ mɛnni n ma nɔrɛ kui, naxan mɛnni rasɛniyɛnma. \v 44 N nan n ma hɔrɔmɔlingira nun n ma sɛrɛxɛbade rasɛniyɛnma nɛ, n i lima dɛnnaxɛ. N Haruna nun a xa die rasɛniyɛnma nɛ, alako e xa n ma sɛrɛxɛdubɛ wali raba. \v 45 N sabatima nɛ Isirayilakae tagi, n man findima nɛ e Marigi Ala ra. \v 46 Na kui e a kolonma nɛ n tan nan Alatala ra, e Marigi Ala, naxan e ramini Misira bɔxi ra, alako n xa sabati e tagi. Alatala nan n tan na, e Marigi Ala.» \c 30 \s Surayi sɛrɛxɛbade, Isirayilakae xunsare, \s Hɔrɔmɔlingira ye, ture, nun labundɛ \p \v 1 «I xa surayi sɛrɛxɛbade yailan kasiya wuri ra. \v 2 A xa kuya nɔngɔn keren, a igbo nɔngɔn keren, a ite nɔngɔn firin. Feri naani xa lu a tuxuie ra, e nun sɛrɛxɛbade findixi se keren nan na. \v 3 I xa na sɛrɛxɛbade birin maso xɛɛma xinde ra, a fari, a sɛɛtie, a ferie, nun a dɛ kiri. \v 4 I xa suxuse digilinxi firin yailan xɛɛma ra sɛrɛxɛbade sɛɛti firinyie ma a dɛ kiri labe ra, wuri kuyee soma naxee kui a xaninfe ra. \v 5 I xa na wurie yailan kasiya wuri ra, i fa xɛɛma maso e ma. \v 6 Na surayi sɛrɛxɛbade xa dɔxɔ dugi ya ra naxan na saatɛ kankira ya ra, yunubi xunsare yire dɔxɔxi naxan fari, n mixi lima dɛnnaxɛ. \v 7 Haruna xa surayi xiri ɲɔxunmɛ gan mɛnni gɛɛsɛgɛ birin, a fɛntɛnma lanpuie ma tɛmui naxɛ. \v 8 A man xa na mɔɔli raba kɔɛ so tɛmui. Surayi nan a ra, naxan lanma a xa gan waxati birin Alatala ya xɔri. Sɛriyɛ na a ra wo bɔnsɔɛ bɛ naxan mu kanama abadan. \v 9 Wo naxa sese ba na sɛrɛxɛbade fari bafe surayi sɛniyɛnxi ra. Wo naxa surayi sɛniyɛntare ba, wo naxa sɛrɛxɛ gan daaxi ba, wo naxa sansi sɛrɛxɛ ba, wo naxa wɛni xa na mu a ra ture ba mɛnni. \v 10 Ɲɛ yo ɲɛ Haruna xa yunubi xafari sɛrɛxɛ wuli nde tongo, a a maso surayi sɛrɛxɛbade ferie ma, alako e fan xa sɛniyɛn. Sɛriyɛ nan a ra i bɔnsɔɛ lanma a xa naxan naba abadan. Na sɛrɛxɛbade findixi se sɛniyɛnxi nan na Alatala bɛ.» \p \v 11 Alatala naxa yi masenyi ti Munsa bɛ: \v 12 «I na Isirayilakae kɔnti lɔxɔɛ naxɛ, birin xa a xunsare fi Alatala ma. Na nan a ra, mankanɛ yo mu e lima na kɔnti tife xa fe ra. \v 13 Mixi naxan birin kɔntima, e xa gbeti giramu senni fi Alatala ma. Na xa maniya hɔrɔmɔlingira sɛriyɛ ki ma. \v 14 Mixi naxan birin simaya bara ɲɛ mɔxɔɲɛn li, a xa a xunsare fi Alatala ma. \v 15 Banna mu se sama na giramu senni xun ma, misikiinɛ fan mu nde bama na giramu senni ra. Birin xa na fi Alatala ma e xunsare ra. \v 16 Isirayilakae na na gbeti so i yi ra, i xa a rawali hɔrɔmɔlingira yailanfe ra, n i lima dɛnnaxɛ, alako n xa ratu a ma Isirayilakae naxan fixi e xunsare ra.» \p \v 17 Na dangi xanbi Alatala naxa yi masenyi ti Munsa bɛ. \v 18 «I xa hɔrɔmɔlingira ye sase xungbe yailan wure gbeeli ra, a nun a dɔxɔse. I xa na dɔxɔ hɔrɔmɔlingira nun sɛrɛxɛbade tagi, i fa marasɛniyɛn ye sa a kui, \v 19 Haruna nun a xa die naxan nawalima e bɛlɛxɛe nun e sanyie maxafe ra. \v 20 Beenun e xa so hɔrɔmɔlingira kui, n wo lima dɛnnaxɛ, a lanma e xa e bɛlɛxɛe nun e sanyie maxa na ye ra, alako e naxa faxa. Beenun e xa e makɔrɛ sɛrɛxɛbade ra sɛrɛxɛ gan daaxi bafe Alatala bɛ, \v 21 a lanma e xa e bɛlɛxɛe nun e sanyie maxa na ye ra, alako e naxa faxa. Sɛriyɛ nan na ra e bɔnsɔɛ birin bɛ naxan mu kanama abadan.» \p \v 22 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, \v 23 «I xa se xiri ɲɔxunmɛ fanyie tongo, alɔ wuri wa ye naxan xili miri kilo suuli, wuri fuɲi naxan xili sinamon kilo firin nun a tagi, kale nde kilo firin nun a tagi naxan xiri ɲɔxun, \v 24 kasiya wuri fuɲi kilo suuli, nun oliwi ture litiri senni. \v 25 I xa na birin yailan ture sɛniyɛnxi ra naxan nawalima sɛrɛxɛdubɛ tife ra. Na wali xa raba a fanyi ra a raba ki ma.» \p \v 26 «I man xa na ture rawali hɔrɔmɔlingira nun saatɛ kankira rasɛniyɛnfe ra, n wo lima dɛnnaxɛ, \v 27 a nun hɔrɔmɔlingira teebili, a yirabasee, lanpui dɔxɔse, a yirabasee, surayi sɛrɛxɛbade, \v 28 sɛrɛxɛbade xungbe, a yirabasee, hɔrɔmɔlingira ye sase xungbe, nun a dɔxɔse. \v 29 I xa na ture sɛniyɛnxi rawali na birin nasɛniyɛnfe ra. Mixi naxee dinma nee ra, e sɛniyɛnma nɛ. \v 30 I xa na ture sɛniyɛnxi rawali Haruna nun a xa die tife n ma sɛrɛxɛdubɛe ra.» \p \v 31 «I xa a fala Isirayilakae bɛ a na ture findixi ture sɛniyɛnxi nan na wo bɔnsɔɛ bɛ abadan. \v 32 Wo naxa a sa mixi fate ma, wo naxa na ture mɔɔli yailan wali gbɛtɛ xa fe ra. Ture sɛniyɛnxi nan a ra wo bɛ. \v 33 Mixi yo naxan na na ture mɔɔli rafala, a a sa mixi sɛniyɛntare ma, na kanyi bama nɛ ɲama ya ma.» \p \v 34 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «I xa se xiri ɲɔxunmɛe tongo, alɔ sitakite, onixi, nun galibanon. I xa e masunbu surayi fanyi ra, e xasabi birin xa lan. \v 35 Na findima surayi ra naxan xiri ɲɔxun ki fanyi ra. Fɔxɛ di xa sa a ma. Surayi sɛniyɛnxi nan a ra. \v 36 I xa na surayi findi fuɲi ra i naxan sama saatɛ kankira ya ra hɔrɔmɔlingira kui n i lima dɛnnaxɛ. Se sɛniyɛnxi na a ra wo bɛ. \v 37 Wo naxa yi surayi mɔɔli rafala wo yɛtɛ bɛ. Se sɛniyɛnxi na a ra, wo naxan nawalima Alatala gbansan bɛ. \v 38 Mixi yo naxan na na mɔɔli rafalama a yɛtɛ bɛ a xa na xiri ramɛ, na kanyi kerima nɛ a xa ɲama ya ma.» \c 31 \s Hɔrɔmɔlingira walikɛe \s nun malabui lɔxɔɛ binyafe \p \v 1 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, \v 2 «I xa a kolon n bara Uri xa di Besaleli sugandi, Xuru xa mamadi, naxan fatanxi Yuda bɔnsɔɛ ra. \v 3 N bara xaxili fanyi fi a ma naxan fatanxi n tan na, alako a xa wali birin naba ki kolon lɔnni fanyi ra, \v 4 a xa nɔ wali tode a xaxili kui beenun a xa raba, a xa nɔ xɛɛma, gbeti, nun wure gbeeli rawalide, \v 5 a xa nɔ gɛmɛ fanyi masolide a fa a rabilinyi yailan, a xa nɔ kamudɛriɲa nun wali gbɛtɛe rabade.» \p \v 6 «N bara Oholiyabu Axisamaki xa di so a yi ra, naxan fatanxi Dana bɔnsɔɛ ra, a xa a mali. N bara xaxili fanyi fi mixie ma, naxee fata walide, alako e xa nɔ n ma yaamari birin nabade, \v 7 alɔ hɔrɔmɔlingira n adamadi lima dɛnnaxɛ, saatɛ kankira, a dɛrakote naxan findixi xunsare yire ra, nun hɔrɔmɔlingira yirabase birin, \v 8 teebili, teebili yirabasee, lanpui dɔxɔse xɛɛma daaxi, lanpui yirabasee, surayi sɛrɛxɛbade, \v 9 sɛrɛxɛbade xungbe nun a xa yirabasee, ye sase xungbe nun a dɔxɔse, \v 10 sɛrɛxɛdubɛ sose sɛniyɛnxie Haruna nun a xa die bɛ, \v 11 ture sɛniyɛnxi, nun surayi naxan ganma hɔrɔmɔlingira kui. E xa a birin yailan n ma yaamari ki ma.» \p \v 12 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, \v 13 «A fala Isirayilakae bɛ a e xa e ɲɛngi sa n ma malabui lɔxɔɛe xɔn ma, barima nee findima tɔnxuma ra won tagi abadan, alako wo xa a kolon a n tan nan na Alatala ra naxan wo rasɛniyɛnma. \v 14 Wo xa wo ɲɛngi sa malabui lɔxɔɛ xɔn ma, barima a sɛniyɛn wo tan bɛ. Xa naxan mu a binya, a lan nɛ na kanyi xa faxa. Mixi naxan walima malabui lɔxɔɛ, na kanyi xa keri n ma ɲama ya ma. \v 15 Xi senni na wo yi ra walife ra, kɔnɔ a xi solofere nde findima malabui lɔxɔɛ nan na, naxan fima Alatala ma. Mixi naxan walima na lɔxɔɛ, na kanyi xa faxa. \v 16 Isirayilakae xa e ɲɛngi sa malabui lɔxɔɛ xɔn ma, e a rabatu waxati birin. Saatɛ na a ra naxan mu kanama abadan. \v 17 A findima tɔnxuma nan na, n tan nun Isirayilakae tagi tɛmui birin, barima n tan Alatala, n koore nun bɔxi daaxi xi senni nan bun ma, kɔnɔ a xi solofere nde, n naxa wali dan, n nan n malabu.» \p \v 18 Alatala to gɛ masenyi tide Munsa bɛ Turusinina geya fari, a naxa gɛmɛ walaxɛ firin so a yi ra seede ra, a xa yaamarie nu sɛbɛxi naxee ma a bɛlɛxɛ sole ra. \c 32 \s Ninge kuye xɛɛma daaxi \p \v 1 Isirayilakae to a to, Munsa bara bu geya fari, ɲama naxa e malan Haruna yire, e fa a fala a bɛ, «I xa kuye yailan naxan tima muxu ya ra. Munsa naxan muxu raminixi Misira bɔxi ra, muxu mu a kolon fe naxan a sɔtɔxi geya fari.» \v 2 Haruna naxa e yaabi, «Langa xɛɛma daaxi naxan birin na wo xa ginɛe nun wo xa die tulie ra, wo fa e birin na n xɔn ma.» \v 3 Isirayila ɲama birin naxa e xa langa xɛɛma daaxie ba e tulie ra, e fa e so Haruna yi ra. \v 4 Haruna naxa na xɛɛma raxunu, a ninge kuye daaxi yailan a ra. A to gɛ na ra, e naxa a fala e xui itexi ra, «Isirayilakae, won ma ala nan ya naxan won naminixi Misira bɔxi kui.» \v 5 Haruna to na to, a naxa sɛrɛxɛbade yailan na ninge kuye daaxi ya ra, a fa a fala a xui itexi ra, «Tina, xulunyi tima nɛ Alatala bɛ.» \v 6 Na kuye iba, e naxa keli subaxɛ ma, e sɛrɛxɛ gan daaxi nun xanunteya sɛrɛxɛ ba. Mixie naxa e dɛge, e minsee min, e fa e waxɔnfe raba. \p \v 7 Na tɛmui Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «I xa goro ɲama yire, barima i naxee namini Misira bɔxi kui, e bara fe kana a ɲaaxi ra. \v 8 E bara n ma kira bɛɲin yi ikɔrɛxi ra, e bara ninge kuye daaxi yailan wure raxunuxi ra, e na batu, e sɛrɛxɛe ba a bɛ, e a fala, ‹Isirayilakae, won ma ala nan ya naxan won naminixi Misira bɔxi kui.› \v 9 N tan Alatala n xa a masen i bɛ, yi ɲama, ɲama xurutare na a ra. \v 10 Won naxan nabama, a lu n xa e sɔntɔ n ma xɔnɛ kui, kɔnɔ i tan, i xa makuya e ra, n xa i findi si xungbe ra.» \p \v 11 Na kui Munsa naxa Alatala maxandi, «Alatala, munfe ra i wama xɔnɔfe i xa ɲama ma, i sɛnbɛ naxan naminixi Misira bɔxi ra? \v 12 Xa i na raba, Misirakae fama a falade a i yi ɲama raminixi Misira bɔxi kui nɛ alako i xa e faxa geyae fari, e xa fe xa ɲɔn duniɲa. N bara i maxandi, i bɔɲɛ magoro, n Marigi. I naxa yi ɲama sɔntɔ. \v 13 I ratu i xa konyie Iburahima, Isiyaga, nun Isirayila ma, i kalixi naxee ra, a falafe ra, ‹N wo bɔnsɔɛ rawuyama nɛ alɔ tunbui naxee na koore ma. N bɔxi fima wo bɔnsɔɛ ma kɛ ra naxan mu bama wo yi ra abadan.›» \v 14 Na tɛmui Alatala bɔɲɛ naxa goro, a mu a xa ɲama sɔntɔ sɔnɔn. \p \v 15 Munsa naxa goro geya fari na seede walaxɛ firinyie suxuxi a yi ra, sɛbɛli tixi nee sɛɛti firinyi ma. \v 16 Ala nan na walaxɛe yailan, a sɛbɛli masoli e ma. \p \v 17 Yosuwe to ɲama xui itexi mɛ, a naxa a fala Munsa bɛ, «N xui nde mɛma ɲama yire naxan luxi alɔ gere so xui.» \v 18 Munsa naxa a yaabi, «Gere geenife xui mu ya, gere lɔɔsife xui fan mu a ra. N xulunyi xui nan mɛma.» \p \v 19 E to makɔrɛ ɲama ra, Munsa naxa mixie to fare boron na kuye yire. A bɔɲɛ naxa te han a fa walaxɛe woli bɔxi ma geya sanbunyi, e naxa kana. \v 20 A naxa e xa ninge kuye daaxi woli tɛ xɔɔra, a gan han a findi xube ra. A naxa na tɛ xube sa ye xɔɔra, a na fi Isirayilakae ma, e xa a min. \v 21 A naxa fa Haruna maxɔrin, «Yi ɲama munse rabaxi i ra, naxan a niyaxi i xa e ti yi yunubi xungbe ra?» \v 22 Haruna naxa a yaabi, «N marigi, i naxa xɔnɔ n ma! I a kolon yi ɲama birama fe kobi fɔxɔ ra ki naxɛ. \v 23 E tan nan a falaxi n bɛ, ‹I xa kuye yailan naxan tima muxu ya ra. Munsa naxan muxu raminixi Misira bɔxi ra, muxu mu a kolon fe naxan a sɔtɔxi geya fari.› \v 24 N naxa a fala e bɛ, ‹Wo xa fa wo xa xɛɛma ra.› E to fa na xɛɛma ra, n naxa a woli tɛ xɔɔra, yi ninge kuye daaxi fa mini.» \p \v 25 Munsa naxa a kolon Haruna ɲama luxi nɛ e xa e waxɔnfe raba. Na nu wama findife yaagi ra Isirayilakae bɛ e yaxuie mabiri. \v 26 Munsa naxa sa ti e xa yonkinde sode dɛ ra, a fa a fala a xui itexi ra, «Naxee na Alatala bɛ, wo xa fa n yire.» Lewi bɔnsɔɛ birin naxa e malan Munsa xanbi ra. \v 27 A naxa a fala e bɛ, «Isirayila Marigi Alatala bara wo yamari wo birin xa wo xa santidɛgɛma tongo, wo fa wo ngaxakerenyi birin faxa, a nun wo booree nun wo dɔxɔbooree naxee bara lu yi fe kui.» \v 28 Na lɔxɔɛ Lewi bɔnsɔɛ naxa Munsa xa yaamari suxu, e fa Isirayilaka mixi wulu saxan faxa. \v 29 Munsa naxa a fala e bɛ, «To wo bara Alatala waxɔnfe raba wo ngaxakerenyie faxafe. Ala xa baraka sa wo xa fe ma.» \p \v 30 Na kuye iba, Munsa naxa a fala ɲama bɛ, «Wo bara yunubi xungbe raba. N xa gbilen Alatala yire geya fari, alako n xa a mayandi wo xa yunubi xafarife ra.» \v 31 Munsa naxa siga Alatala yire, a a fala a bɛ, «Alatala, n bara i maxandi yi ɲama bɛ. E bara yunubi xungbe raba kuye yailanfe xɛɛma ra. \v 32 N bara i maxandi, i xa diɲɛ e ma. Yandi, xa na mu a ra, i xa n xili ba e ɲɔxɔɛ ra kisi kitaabui kui, i naxan sɛbɛxi.» \v 33 Alatala naxa a yaabi, «Ade, n mixie nan xili bama n ma kisi kitaabui kui naxee yunubi rabaxi n na. \v 34 Yakɔsi, siga, i xa ɲama xanin n dɛnnaxɛ masenxi i bɛ. N ma malekɛ tima i ya ra sinden, kɔnɔ kiiti lɔxɔɛ na fa, e e xa yunubie sare fima nɛ.» \v 35 Alatala Isirayilakae ratɔn nɛ, barima e a fala nɛ Haruna bɛ, a xa ninge kuye daaxi yailan e bɛ xɛɛma ra. \c 33 \s Ala lufe Isirayilakae tagi \p \v 1 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «Wo nun ɲama i naxan naminixi Misira bɔxi kui, wo xa siga n dɛnnaxɛ laayidixi Iburahima, Isiyaga, nun Yaxuba bɛ kali ra, a falafe ra n na fima e bɔnsɔɛe ma. \v 2 N malekɛ tima nɛ wo ya ra. N Kanaankae, Amorikae, Xitikae, Perisikae, Hiwikae, nun Yebusukae kerima nɛ \v 3 na bɔxi ma, xiɲɛ nun kumi xɛlɛma dɛnnaxɛ. Kɔnɔ n tan mu sigama naa wo fɔxɔ ra, xa na mu a ra n wo sɔntɔma nɛ kira xɔn ma, barima ɲama xurutare nan wo ra.» \p \v 4 Ɲama to na masenyi xɔrɔxɔɛ mɛ, e naxa sunnun. Mixi yo mu a raxunmasee so a ma. \v 5 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «I xa a fala Isirayilakae bɛ, ‹Xurutaree nan wo ra. Xa n bira wo fɔxɔ ra, n wo sɔntɔma nɛ. Wo xa wo fate raxunmase birin ba wo ma, n xa a mato n wo xa fe suxuma ki naxɛ.›» \v 6 Na kui e to keli Xorebe geya yire, e naxa e xa xunmasee ba e ma. \p \v 7 Munsa nu kiri banxi tongoma, a nu a ti Isirayilakae xa yonkinde fari ma. A naxa na xili sa Ala Maxandi yire. Mɛnni mixi nu nɔma maxɔrinyi tide Alatala ma. \v 8 Munsa to nu minima sigafe ra na banxi kui, ɲama birin nu kelima nɛ, e ti e xa naadɛ ra, e ya ti Munsa ra han a so na kui. \v 9 Munsa na gɛ sode na banxi kui, nuxui nu goroma na naadɛ ra, Alatala fa sumun a bɛ. \v 10 Isirayilakae to nu na nuxui toma na banxi sode dɛ ma, e nu luma e mafelen na bɔxi ma e xɔnyi naadɛe ra. \v 11 Alatala nu wɔyɛnma Munsa bɛ e boore ya i, alɔ mixi wɔyɛnma a boore bɛ ki naxɛ. Sumunyi dangi xanbi, Munsa nu gbilenma ɲama yire, kɔnɔ a malima Yosuwe, Nun xa di, na tan mu nu kelima na banxi kui. \p \v 12 Munsa naxa a masen Alatala bɛ, «N Marigi i bara n yamari n xa ti yi ɲama ya ra, kɔnɔ i mu a masenxi n bɛ i naxan xɛɛma muxu matife ra. I bara a fala n bɛ, ‹N tan nan i sugandixi, i bara n kɛnɛn.› \v 13 N bara i maxandi, xa n i kɛnɛnxi, i xa i waxɔnfe masen n bɛ, alako n xa i kolon yati, n man xa i xa hinnɛ sɔtɔ. I xa a kolon, yi si findixi i xa ɲama nan na.» \p \v 14 Alatala naxa a yaabi, «N tan yati wo matima nɛ, n xa bɔɲɛsa fi wo ma.» \v 15 Munsa naxa a masen a bɛ, «Xa i tan yati mu muxu matima naa, i naxa a lu muxu xa keli be. \v 16 Munse nɔma a masende duniɲa bɛ a muxu bara i kɛnɛn, xa i mu na muxu fɔxɔ ra? Na kui xa i na muxu fɔxɔ ra, e nɔma a kolonde i bara n tan nun i xa ɲama sugandi duniɲa si birin ya ma.» \v 17 Alatala naxa Munsa yaabi, «I naxan falaxi, n a rabama nɛ, barima i bara n kɛnɛn. N tan nan i sugandixi yati.» \p \v 18 Na dangi xanbi Munsa naxa Ala maxandi, «I xa i xa nɔrɛ masen n bɛ.» \v 19 Alatala naxa a yaabi, «N fama n ma fanyi birin masende i bɛ. N tan Alatala, n man fama n xili yati falade i bɛ. N hinnɛma mixi ra, n wama hinnɛfe naxan na. N kinikinima mixi ma, n wama kinikinife naxan ma. \v 20 Kɔnɔ i mu nɔma n yatagi tan tode, barima adamadi yo mu nɔma n yatagi tode, a mu faxa.» \p \v 21 Alatala naxa a masen a bɛ, «Fanye nde nan be n fɛ ma. I xa ti naa. \v 22 N nɛ dangima n ma nɔrɛ kui, n i nɔxunma fɔnmɛ kui, n fa i ya makoto n bɛlɛxɛ ra han n gɛma dangide tɛmui naxɛ. \v 23 Na tɛmui n fama n bɛlɛxɛ bade i ya ma, alako i xa nɔ n kobe tode fa, kɔnɔ i mu nɔma n yatagi tan tode.» \c 34 \s Sɛriyɛ walaxɛ nɛɛnɛe \p \v 1 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «Walaxɛ firin masoli gɛmɛ ra, naxee maniya na singee ra i naxee kana. N xa sɛbɛli ti e ma, alɔ sɛbɛli naxan nu tixi na booree ma. \v 2 I xa kurun tina gɛɛsɛgɛ tefe ra Turusinina geya fari i n lima dɛnnaxɛ. \v 3 I naxa fa mixi yo ra, mixi yo naxa te geya ma. Hali xurusee naxa e dɛmadon mɛnni.» \p \v 4 Munsa naxa gɛmɛ walaxɛ firin masoli alɔ a singee. Subaxɛ a naxa te Turusinina geya ma na walaxɛe ra, alɔ Alatala a yamari ki naxɛ. \v 5 Alatala to goro nuxui kui Munsa yire a xili masende a bɛ, \v 6 a naxa dangi Munsa ya ra, a fa a yita a bɛ, \q «N tan nan na Alatala ra. \q Alatala naxan kinikinima, \q naxan xa hinnɛ gbo, \q naxan diɲɛma ibunadama ma. \q Dugutɛgɛɲa kanyi nan n na, \q n mu yanfanteya kolon. \q \v 7 N ma dugutɛgɛɲa buma abadan. \q N diɲɛma mixi xa tantanyi ma, \q n mu ratuma e xa matandi ma, \q n e xa yunubi xafarima. \q Kɔnɔ n mu nɛɛmuma tinxintareya ma. \q N tinxintaree sare ragbilenma nɛ e bɔnsɔɛ ma \q han e tolontolonyie xa waxati.» \p \v 8 Munsa naxa a felen bɔxi ma, \v 9 a fa a fala, «N Marigi, n bara i maxandi, xa n i kɛnɛn, i xa ɲɛrɛ muxu ya ma, barima xurutare nan muxu ra. I xa diɲɛ muxu xa matandi ma, i xa muxu xa yunubie xafari, alako muxu xa findi i xa ɲama yati nan na.» \p \v 10 Alatala naxa a yaabi, «N xa saatɛ tongo wo bɛ. N fama nɛ kaabanakoe rabade wo ya ma, naxee singe mu nu raba duniɲa kui. Si birin kaabama nɛ Alatala xa wali magaaxuxie ma, n naxee rabama i tan saabui ra. \v 11 Wo ɲɛngi sa n ma yaamari xɔn ma n naxan falama wo bɛ to. N fama nɛ Amorikae, Kanaankae, Xitikae, Perisikae, Hiwikae, nun Yebusukae keride wo ya ra. \v 12 Wo na so na, wo nun e tan naxa saatɛ yo xiri, xa na mu a ra e findima gantanyi nan na wo bɛ. \v 13 A lanma wo xa e xa sɛrɛxɛbadee rabira, wo xa e xa gɛmɛ tɔnxumae kana, wo xa e xa kuyee masolixie masɛgɛ. \v 14 Wo naxa wo magoro ala gbɛtɛ bun ma, barima n tan naxan xili Alatala, n mu wama n firin nde xɔn. \v 15 Wo naxa saatɛ xiri wo nun na bɔxikae ra, alako wo naxa n yanfa, wo fa e xa alae xa sɛrɛxɛe don e wo xilima lande naxee ma. \v 16 Wo naxa mɛnni ginɛe fen wo xa die bɛ, alako e naxa a niya wo xa die xa e xa alae batu. \v 17 Wo naxa ala gbɛtɛ yailan wure raxunuxi ra.» \p \v 18 «Wo xa Taami Lɛbinitare Sali raba. Xi solofere bun ma Abiba kike ra, wo xa taami lɛbinitare gbansan don, alɔ n wo yamarixi ki naxɛ. Wo xa ratu a ma a n wo raminixi Misira bɔxi kui na kike nan na.» \p \v 19 «N gbe nan di xɛmɛ singe birin na, a findi mixi ra, a findi xuruse ra wo xa gɔɔrɛ kui alɔ ninge, yɛxɛɛ, xa na mu a ra si. \v 20 Wo xa sofale xa di singe xun sara yɛxɛɛ xa na mu a ra si ra. Xa wo mu tin na ra, wo xa na sofale kɔnyi gira. Wo xa di xɛmɛ singe birin xun sara. Wo naxa wo makɔrɛ n na wo bɛlɛxɛ igeli ra.» \p \v 21 «Wo xa wali xi senni lɔxunyi kui, kɔnɔ a xi solofere nde, wo xa wo malabu. Hali a findi xɛ buxa nun xɛ xaba tɛmui nan na, wo xa na sɛriyɛ suxu.» \p \v 22 «Wo xa Lɔxunyie Sali raba Ala tantufe ra wo mɛngi singe xabama tɛmui naxɛ, a nun wo xɛ xabama tɛmui naxɛ ɲɛ ɲɔnyi. \v 23 Ɲɛ keren kui, xɛmɛ birin xa fa sali raba ra Isirayila Marigi Alatala ya xɔri sanya saxan. \v 24 Na waxati saxanyi kui, n mu tinma si yo xa fa wo xa bɔxi ba wo yi ra. N a niyama nɛ wo xa nɔ e ra, wo fa nde sa wo xa bɔxi xa gboe xun ma.» \p \v 25 «Wo naxa fa xuruse sɛrɛxɛ ra n xɔn ma, taami lɛbini daaxi biraxi a fɔxɔ ra. Wo na gɛ Sayamalekɛ Dangi Sali sɛrɛxɛ donde, wo naxa na sube dɔnxɔɛ raxi yɛ i. \v 26 Wo xa wo xa sansi bogi fisamante singee ba sɛrɛxɛ ra wo Marigi Alatala xa hɔrɔmɔlingira kui. Wo naxa si yɔrɛ ɲin a nga xiɲɛ ye ra.» \p \v 27 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, «I xa yi yaamarie sɛbɛ, barima nee findixi saatɛ nan na n nun Isirayila ɲama tagi.» \v 28 Munsa naxa lu Alatala yire xi tongo naani. Kɔɛ nun yanyi a mu sese don, a mu sese min. Na waxati Alatala naxa na sɛriyɛ fu sɛbɛ gɛmɛ walaxɛe ma, naxee findixi saatɛ masenyi ra. \p \v 29 Munsa naxa goro Turusinina geya fari, walaxɛ firin suxuxi a yi ra, naxee findixi saatɛ masenyi ra. Munsa mu nu a kolon a yatagi nu bara nɔrɔ a tan nun Ala xa sumunyi saabui ra. \v 30 Haruna nun Isirayilakae to nɔrɛ to Munsa yatagi ma, e mu suusa e makɔrɛde a ra. \v 31 Munsa naxa Haruna nun ɲama kuntigie xili, e fa lu yire keren. \v 32 E to gɛ wɔyɛnde, Isirayila ɲama birin naxa fa e tuli matide Alatala xa yaamari ra, a naxan masenxi Munsa bɛ Turusinina geya fari. \v 33 Munsa to gɛ na falade, a naxa mafelenyi dusu a yatagi xun na. \v 34 A nu so kiri banxi kui maxɔrinyi tide Alatala ma, a nu mafelenyi bama a yatagi ma. A na mini tɛmui naxɛ, a Ala xa yaamari radangi Isirayila ɲama ma. \v 35 Isirayilakae nu a toma Munsa yatagi nu nɔrɔxi ki naxɛ. A na gɛ na masenyi ra, a man a xa mafelenyi dusu a xun na, han a gbilen tɛmui Alatala yire. \c 35 \s Ala xa yaamarie hɔrɔmɔlingira tife xa fe ra \p \v 1 Munsa naxa Isirayila ɲama birin malan, a a fala e bɛ, «Alatala xa yaamarie nan ya: \v 2 Wo xa wali xi senni lɔxunyi kui, kɔnɔ a xi solofere nde wo xa wo malabu. Lɔxɔɛ sugandixi na a ra Alatala bɛ. Mixi yo naxan wali suxuma na lɔxɔɛ, a lanma na kanyi xa faxa. \v 3 Wo naxa tɛ yo radɛxɛ wo xa banxi kui malabui lɔxɔɛ.» \p \v 4 Munsa man naxa a masen Isirayila ɲama birin bɛ, «Alatala xa yaamarie nan ya: \v 5 Wo xa hadiya ba Alatala bɛ. Mixi naxan na a ɲanige a xa hadiya ba, alɔ xɛɛma, gbeti, nun wure gbeeli, \v 6 gɛsɛ gɛrɛ daaxi, bulu daaxi, nun a gbeeli, suwa dugi, nun gɛsɛ naxan yailanxi si xabe ra, \v 7 yɛxɛɛ kontonyi kiri naxee soxi a gbeeli ra, peremui kirie, nun kasiya wuri, \v 8 lanpui ture, labundɛ naxan masunbuma ture ra, surayi xiri ɲɔxunmɛ naxan ganma, \v 9 onixi gɛmɛ, nun gɛmɛ tofanyi naxee sama sɛrɛxɛdubɛ xa donma kuye nun a xa donma kanke raxunmase ma.» \p \v 10 «Wali kolonyie naxee na wo ya ma, e xa fa yi see yailande alɔ Alatala a yamarixi ki naxɛ: \q \v 11 Hɔrɔmɔlingira dugie, \q a xun makoto see, \q a suxusee, \q a xebenyie, \q a wurie nun e sanbunyie, \q \v 12 a nun saatɛ kankira, \q a wuri kuyee, \q a dɛrakote, \q a nun dugi naxan gbakuma a ya ra, \q \v 13 hɔrɔmɔlingira teebili, \q a wuri kuyee, \q a yirabase, \q nun taami naxee bama Alatala bɛ sɛrɛxɛ ra, \q \v 14 hɔrɔmɔlingira lanpui dɔxɔse, \q a yirabasee, \q a lanpuie, \q nun ture naxan sama a kui, \q \v 15 surayi sɛrɛxɛbade, \q a wuri kuyee, \q nun ture sɛniyɛnxi, \q labundɛ gan daaxi, \q a nun dugi naxan gbakuma hɔrɔmɔlingira sode dɛ ra, \q \v 16 sɛrɛxɛbade xungbe, \q a sube ganse wure gbeeli daaxi, \q a wuri kuyee, \q a yirabase, \q nun hɔrɔmɔlingira ye sase xungbe \q nun a dɔxɔse, \q \v 17 hɔrɔmɔlingira tɛtɛ xa dugie, \q a wurie, \q nun e sanbunyie, \q a nun dugi naxan gbakuma tɛtɛ sode dɛ ra, \q \v 18 hɔrɔmɔlingira maxirisee, \q tɛtɛ maxirisee, \q nun e xa luutie, \q \v 19 a nun sɛrɛxɛdubɛ sosee Haruna nun a xa die bɛ.» \p \v 20 Isirayila ɲama naxa keli Munsa xun ma. \v 21 Mixi naxee a ɲanige, nee naxa fa e xa hadiya ra Alatala bɛ a xa hɔrɔmɔlingira tife ra, Ala e lima dɛnnaxɛ, a nun sɛrɛxɛdubɛ sosee sɛniyɛnxie yailanfe ra. \v 22 Xɛmɛe nun ginɛ naxee a ɲanigexi, e naxa fa xunmase xɛɛma daaxie ra, alɔ tulirasoe, xurundɛe, kɔnyi magorosee, bɛlɛxɛrasoee, a nun xunmase gbɛtɛ naxee yailanxi xɛɛma ra. E naxa na birin fi Alatala ma sɛrɛxɛ ra. \v 23 Gɛsɛ gɛrɛ daaxi, bulu daaxi, nun a gbeeli, suwa dugie, gɛsɛ naxan yailanxi si xabe ra, yɛxɛɛ kontonyi kiri naxee soxi a gbeeli ra, nun peremui kirie nu na naxee yi ra, nee naxa fa e ra. \v 24 Mixi naxee nu a ɲanigexi, nee naxa fa gbeti nun wure gbeeli hadiya ra Alatala bɛ. Kasiya wuri kanyie naxa fa na wuri ra hɔrɔmɔlingira wali xa fe ra. \v 25 Ginɛ naxan birin fata dugi sɔxɔde, e naxa dugie sɔxɔ e bɛlɛxɛ ra, e fa nee ra: dugi gɛrɛ daaxi, bulu daaxi, nun a gbeeli. E naxa fa suwa dugi ra. \v 26 Ginɛ naxan birin fata, e a ɲanige, e naxa gɛsɛ yailan si xabe ra. \v 27 Ɲama kuntigie naxa fa onixi gɛmɛe nun gɛmɛ tofanyi gbɛtɛe ra, naxee sama sɛrɛxɛdubɛ xa donma kuye nun a xa donma kanke raxunmase ra. \v 28 E naxa fa labundɛ nun ture ra hɔrɔmɔlingira lanpui bɛ, a nun ture sɛniyɛnxi nun labundɛ gan daaxi gbɛtɛ. \v 29 Isirayilaka birin naxee a ɲanigexi e bɔɲɛ kui, xɛmɛe nun ginɛe, nee naxa fa hadiya ra Alatala xɔn ma, alako Munsa xa wali raba Alatala a yamarixi naxan na. \p \v 30 Munsa naxa a masen Isirayilakae bɛ, «Wo a kolon, Alatala bara Besaleli Uri xa di sugandi, Xuru xa mamadi naxan fatanxi Yuda bɔnsɔɛ ra. \v 31 Alatala bara xaxili fanyi fi a ma, alako a xa wali birin naba ki kolon lɔnni fanyi ra, \v 32 a xa nɔ wali tode a xaxili kui beenun a xa raba, a xa nɔ xɛɛma, gbeti, nun wure gbeeli rawalide, \v 33 a xa nɔ gɛmɛ fanyi masolide a fa a rabilinyi yailan, a xa nɔ kamudɛriɲa nun wali gbɛtɛe rabade. \v 34 Ala bara a niya Besaleli xa nɔ mixi gbɛtɛ matinkande a xa wali ra. Ala bara na niya Oholiyabu Axisamaki xa di fan bɛ, naxan fatanxi Dana bɔnsɔɛ ra. \v 35 Ala bara e mali alako e xa fata wali birin na, alɔ gɛmɛ nun wuri masolife, pirinti rabafe, suwa dugi sɔxɔfe gɛsɛ gɛrɛ daaxi, bulu daaxi, nun a gbeeli ra, a nun wali birin e naxan toma e xaxili kui.» \c 36 \s Besaleli nun Oholiyabu xa wali \p \v 1 Besaleli, Oholiyabu, nun wali fanyi rabae, Alatala bara xaxili fanyi fi naxee ma, alako e xa hɔrɔmɔlingira wali birin naba ki kolon lɔnni fanyi ra, nee wali suxu nɛ alɔ Alatala a yamari ki naxɛ. \v 2 Munsa naxa Besaleli, Oholiyabu, nun wali fanyi rabae xili, Alatala bara xaxili fanyi fi naxee ma, naxee nu bara a ɲanige e xa na wali raba. \v 3 Munsa naxa hadiya birin so e yi ra, Isirayilakae naxee baxi sɛrɛxɛ ɲanigexi ra e xa hɔrɔmɔlingira tife xa fe ra. Gɛɛsɛgɛ yo gɛɛsɛgɛ, e nu hadiya gbɛtɛ sɔtɔma. \v 4 Na wali fanyi rabae naxa keli e xa walie dɛ i, alako e xa hɔrɔmɔlingira wali gbansan naba. \v 5 E naxa a fala Munsa bɛ, «Ɲama fama hadiya naxee ra, a gbo wali bɛ, Alatala naxan yamarixi.» \v 6 Na kui Munsa naxa yaamari fi, yi xibaaru xa rayensen yonkinde kui, «Mixi naxa wali sɔnɔn hadiya xa fe ra, naxan bama hɔrɔmɔlingira tife ra.» Ɲama naxa na xui rabatu, e mu fa na hadiya mɔɔli ra sɔnɔn. \v 7 Se naxee nu bara ba, nee nu nɔma wali raɲɔnde a fanyi ra. \p \v 8 Wali fanyi rabae naxa hɔrɔmɔlingira ti suwa dugi fu ra, a gɛrɛ daaxi, a bulu daaxi, nun a gbeeli. E malekɛe sawurɛ masɔxɔ a ma a tofan ki ma. \v 9 Dugi birin kuya nɔngɔn mɔxɔɲɛn nun solomasaxan, e igbo nɔngɔn naani. E kuyɛ nun e igboya lan. \v 10 E dugi suuli dɛgɛ e boore ra, e dugi suuli gbɛtɛ fan dɛgɛ e boore ra. Na kui na dugi fu bara findi dugi firin na. \v 11 E gɛsɛ gɛrɛ daaxi dɛgɛ na dugi singe dɛ kiri ma, a nun na dugi firin nde dɛ kiri ma. \v 12 E gɛsɛ tongo suuli dɛgɛ na firinyi dɛ kiri ma alako e birin xa lan e boore ma. \v 13 E suxuse tongo suuli yailan xɛɛma ra, na dugi firinyie ralan e boore ra na suxusee ra. Na nan a niya hɔrɔmɔlingira findi dugi keren na. \p \v 14 E dugi fu nun keren sɔxɔ si xabe ra, naxee Ala xa hɔrɔmɔlingira makotoma. \v 15 Dugi keren kuya nɔngɔn tongo saxan, a igbo nɔngɔn naani. Na dugi fu nun kerenyi birin lan nɛ. \v 16 E dugi suuli dɛgɛ e boore ra, e findi dugi keren na. Na dugi senni naxee luxi, e fan dɛgɛ e boore ra. \v 17 E gɛsɛ tongo suuli dɛgɛ na dugi singe ra, a nun na dugi firin nde ra. \v 18 E suxuse tongo suuli yailan wure gbeeli ra, na dugi firinyie ralan e boore ra na suxusee ra. Na nan a niya na birin findi dugi keren na naxan Ala xa hɔrɔmɔlingira makotoma. \v 19 E makotose gbɛtɛ yailan yɛxɛɛ kontonyi kiri ra, naxan soxi a gbeeli ra. E makotose gbɛtɛ yailan peremui kiri ra. \p \v 20 E kasiya wuri xaba xebenyie ra hɔrɔmɔlingira tima naxee ra. \v 21 Kankan kuya nɔngɔn fu, a igbo nɔngɔn keren nun a tagi. \v 22 Suxuse firin lu hɔrɔmɔlingira xebenyi birin ma e kafuma e boore ma naxee ra. \v 23 Xebenyi mɔxɔɲɛn nan ti hɔrɔmɔlingira yirefanyi ma. \v 24 Sanbunyi gbeti daaxi tongo naani nan sa na xebenyi mɔxɔɲɛn bun ma, xebenyi keren, sanbunyi firin. E lu xebenyi suxusee fɛ ma. \v 25 Xebenyi mɔxɔɲɛn nan ti hɔrɔmɔlingira kɔɔla fan ma, \v 26 a nun e sanbunyi gbeti daaxi tongo naani, xebenyi keren, sanbunyi firin. \v 27 Xebenyi senni nan ti hɔrɔmɔlingira xanbi ra sogegorode mabiri. \v 28 E xebenyi firin yailan tuxuie bɛ hɔrɔmɔlingira xanbi ra, \v 29 naxee fuge nun labe lanma e boore ma, e xiri fuge ra se digilinxi ra. Na tuxui firinyi yailan na ki nɛ. \v 30 Na birin lanxi xebenyi solomasaxan nan ma, a nun e sanbunyi gbeti daaxi fu nun senni, xebenyi keren, sanbunyi firin. \p \v 31 E wuri suuli yailan kasiya wuri ra, hɔrɔmɔlingira xebenyie tima naxee ma. Suuli rawali sɛɛti ma, \v 32 suuli rawali boore sɛɛti ma, suuli rawali hɔrɔmɔlingira xanbi ra sogegorode mabiri. \v 33 Wuri naxan lu a tagi, na dangi xebenyie nan xun ma, a keli sɛɛti singe a sa dɔxɔ boore ra. \v 34 Na xebenyie, nun na wurie, nun se digilinxie wuri so naxee kui, na birin maso xɛɛma nan na. \p \v 35 E suwa dugi yailan gɛsɛ gɛrɛ daaxi, bulu daaxi, nun a gbeeli ra. Malekɛ sawurɛe dɛgɛ na ma, a tofan ki ma. \v 36 A gbaku kasiya wuri naani ma naxee masoxi xɛɛma ra, e tixi gbeti sanbunyie ma. Suxuse naxee dugi xirima wurie ma, nee fan maso xɛɛma ra. \p \v 37 E suwa dugi gbɛtɛ yailan gɛsɛ gɛrɛ daaxi, bulu daaxi, nun a gbeeli ra hɔrɔmɔlingira sode dɛ ra. E a masɔxɔ a fanyi ra, a xa tofan. \v 38 E a gbaku wuri suuli ma naxee yailanxi kasiya wuri ra, e masoxi xɛɛma ra, e tixi gbeti sanbunyie ma. Suxuse naxee dugi xirima wurie ma, nee yailanxi wure gbeeli ra. \c 37 \s Saatɛ kankira, hɔrɔmɔlingira teebili, \s hɔrɔmɔlingira lanpui, surayi sɛrɛxɛbade \p \v 1 Besaleli naxa kankira yailan kasiya wuri ra. A kuya nɔngɔn firin nun a tagi, a igbo nɔngɔn keren nun a tagi, a ite nɔngɔn keren nun a tagi. \v 2 A naxa a kui nun a fari maso xɛɛma ra, a naxa a dɛ kiri fan yailan xɛɛma ra. \v 3 A naxa a suxude digilinxi naani rafala xɛɛma ra a tunxun naanie ma, firin na sɛɛti, firin na boore sɛɛti ma. \v 4 A naxa kasiya wuri firin masoli a bɛ, a fa e maso xɛɛma ra. \v 5 A naxa e raso na kankira suxude digilinxie kui, nee findi kankira tongose ra. \p \v 6 A naxa na kankira dɛrakote yailan xɛɛma fanyi ra, a findi xunsare yire ra. A kuya nɔngɔn firin nun a tagi, a igbo nɔngɔn keren nun a tagi. \v 7 A naxa malekɛ sawurɛ firin yailan xɛɛma xabuxi ra kankira dɛrakote fari na sɛɛti firinyie ma. \v 8 Na malekɛ sawurɛe nun na kankira dɛrakote findi keren na. \v 9 Na malekɛ sawurɛ firinyie naxa ti e boore ya i, e gabutenyie italaxi, e xun sinxi xunsare yire. \p \v 10 A naxa teebili yailan kasiya wuri ra, naxan kuya nɔngɔn firin, a igbo nɔngɔn keren, a ite nɔngɔn keren nun a tagi. \v 11 A naxa xɛɛma fanyi maso a ma, a nun a dɛ kirie ma. \v 12 A naxa xebenyi nde sa na dɛ kirie bun ma, naxan igbo suxui keren a nun a tagi. A naxa xɛɛma sa na fan dɛ kirie ma. \v 13 A naxa a suxude digilinxi naani rafala xɛɛma ra a tunxun naanie ma, naxee ilanma a sanyie ra. \v 14 E nu na na xebenyi bun ma. Wuri kuyee nu soma nee kui teebili xaninfe ra. \v 15 A naxa wuri kuyee masoli kasiya wuri ra, a e maso xɛɛma ra. Nee findi teebili tongose ra. \v 16 Piletie, tɔnbilie, pɔɔtie, nun paani naxee sama na teebili ma, naxee rawalima sɛrɛxɛ yeerama daaxi xa fe ra, a naxa e birin yailan xɛɛma fanyi ra. \p \v 17 A naxa lanpui dɔxɔse nde yailan xɛɛma fanyi xabuxi ra. A sanyi, a bili, a salonyie, nun lanpui dɔxɔde naxee maniya sansi fugee ra, na birin findi keren na. \v 18 Salon senni nan mini lanpui dɔxɔse bili ma, saxan sɛɛti keren, saxan boore sɛɛti. \v 19 Tɔnbili saxan nan lu na salon senni birin xun ma. E maniya sansi bogi ra naxan dɔxɔxi a burɛxɛee nun a fugee tagi. \v 20 Tɔnbili naani gbɛtɛ nan lu lanpui dɔxɔse bili ma. E fan maniya sansi bogi ra naxan dɔxɔxi a burɛxɛe nun a fugee tagi. \v 21 Na salon firin firin dɔxɔ saxanyie bun ma naxee kelixi a bili ma, a sa nɛ mɛnni fan ma. \v 22 Na tɔnbilie nun lanpui salonyie findi keren na, e yailan xɛɛma fanyi xabuxi ra. \p \v 23 A naxa lanpui solofere yailan, a e dɔxɔ e dɔxɔdee ma alako e dɛxɛ xa yare iyalan. \v 24 Xɛɛma naxan nawalixi lanpui dɔxɔse nun lanpui yirabase yailanfe ra, na findi xɛɛma kilo tongo saxan nun naani nan na. \p \v 25 A naxa surayi sɛrɛxɛbade yailan kasiya wuri ra. A kuya nɔngɔn keren, a igbo nɔngɔn keren, a sɛɛti naani birin lan, a ite nɔngɔn firin. Ferie naxa lu a tuxuie ra, e nun sɛrɛxɛbade findi se keren na. \v 26 A naxa na sɛrɛxɛbade birin maso xɛɛma xinde ra, a fari, a sɛɛtie, a ferie, nun a dɛ kiri. \v 27 A naxa suxuse digilinxi firin yailan xɛɛma ra sɛrɛxɛbade sɛɛti firinyie ma, a dɛ kiri labe ra, wuri kuyee soma naxee kui a xaninfe ra. \v 28 A naxa na wurie yailan kasiya wuri ra, a naxa xɛɛma maso e ma. \p \v 29 A naxa ture sɛniyɛnxi nun surayi xiri fanyi yailan naxan nawalima sɛrɛxɛdubɛ tife ra. Na wali xa raba a fanyi ra alɔ labundɛ rafalɛ a rafalama ki naxɛ. \c 38 \s Sɛrɛxɛbade, ye sase xungbe, nun tɛtɛ \p \v 1 A naxa sɛrɛxɛ gan daaxi sɛrɛxɛbade yailan kasiya wuri ra, naxan kuya nɔngɔn suuli, a igbo nɔngɔn suuli, a sɛɛti birin lan, a ite nɔngɔn saxan. \v 2 A naxa feri naani yailan a tuxui birin ma, naxee findixi se keren na sɛrɛxɛbade ra. A naxa wure gbeeli maso na birin ma. \v 3 A naxa sɛrɛxɛbade yirabase birin yailan wure gbeeli ra, alɔ xube sasee, pelie, pɔɔtie, sube sɔxɔsee, nun tundee tɛ sama naxee kui. \v 4 A naxa se nde yailan wure gbeeli ra naxan sama tɛ xun ma, sube sama naxan fari. A naxa suxuse digilinxie wure gbeeli daaxi sa a tuxui ma, \v 5 alako a xa gbaku sɛrɛxɛbade kui a tagi. \v 6 A naxa wuri kuyee yailan kasiya wuri ra wure gbeeli masoxi e ma. \v 7 A naxa e raso suxuse digilinxi naanie kui sɛrɛxɛbade sɛɛti firinyie ma a xaninfe ra. \p \v 8 A naxa hɔrɔmɔlingira ye sase xungbe nun a dɔxɔse yailan wure gbeeli ra, a naxan sɔtɔ ginɛe ra naxee nu malanma hɔrɔmɔlingira sode dɛ ra. \p \v 9 A naxa tɛtɛ yailan suwa dugi ra. Tɛtɛ kuya nɔngɔn kɛmɛ yirefanyi mabiri ra. \v 10 A naxa gɛrɛ dugi gbaku na wuri mɔxɔɲɛn ma, naxee tixi sanbunyi wure gbeeli daaxie ma. Na dugi suxusee naxa yailan gbeti ra. \v 11 Tɛtɛ kuya nɔngɔn kɛmɛ kɔɔla fan mabiri ra. A naxa gɛrɛ dugi gbaku na wuri mɔxɔɲɛn ma, naxee tixi sanbunyi wure gbeeli daaxie ma. Na dugi suxusee xa yailan gbeti ra. \v 12 Tɛtɛ igbo nɔngɔn tongo suuli sogegorode mabiri ra. A naxa gɛrɛ dugi gbaku na wuri fu ma, naxee tixi sanbunyi wure gbeeli daaxie ma. \v 13 Tɛtɛ igbo nɔngɔn tongo suuli sogetede fan mabiri ra. \v 14 A naxa gɛrɛ dugi gbaku sɛɛti ma wuri saxan ma, naxee tixi sanbunyi ma. Na kuyɛ nɔngɔn fu nun suuli. \v 15 A naxa gɛrɛ dugi gbɛtɛ gbaku boore sɛɛti ma wuri saxan ma, naxee tixi sanbunyi ma. Na fan kuyɛ nɔngɔn fu nun suuli. \p \v 16 Tɛtɛ naxa yailan suwa dugi ra. \v 17 Wuri naxee tixi tɛtɛ ma, e tixi e sanbunyi wure gbeeli daaxie ma. Dugi suxusee fan na e ma naxee yailanxi gbeti ra. \v 18 Tɛtɛ sode dɛ naxa yailan suwa dugi ra naxan masɔxɔxi gɛsɛ gɛrɛ daaxi, bulu daaxi, nun a gbeeli ra. Na dugi kuya nɔngɔn mɔxɔɲɛn, a ite nɔngɔn suuli, alɔ tɛtɛ dugi birin xa maite. \v 19 A naxa na gbaku wuri naani ma, naxee tixi e sanbunyi wure gbeeli daaxie ma. Na dugi suxusee nun na wuri xunyie yailanxi gbeti ra. \v 20 Hɔrɔmɔlingira nun tɛtɛ luuti xirima se naxee ma, nee birin yailan wure gbeeli nan na. \p \v 21 Hɔrɔmɔlingira, seede walaxɛ na naxan kui, a wali dɛntɛgɛ nan yi ki. Lewi bɔnsɔɛ na wali raba Munsa xa yaamari nan bun ma. Haruna xa di, Itamari nan findi na wali yarerati ra. \v 22 Besaleli, Uri xa di, Xuru xa mamadi, Yuda bɔnsɔɛ, naxa Alatala xa yaamari birin naba, a naxan masen Munsa bɛ. \v 23 Oholiyabu, Axisamaki xa di, Dana bɔnsɔɛ, findi Besaleli malima nan na. A nu fata se masolide nun suwa dugi masɔxɔde gɛsɛ gɛrɛ daaxi, bulu daaxi, nun a gbeeli daaxi ra. \p \v 24 Xɛɛma xasabi naxan nawalixi hɔrɔmɔlingira tife ra, naxan sɔtɔ hadiya ra, a lan kilo kɛmɛ solomanaani kilo tongo solomanaani nan ma hɔrɔmɔlingira maniyase sɛriyɛ ki ma. \v 25 Gbeti xasabi naxan sɔtɔ mixi kɔntixie ra, na lan nɛ kilo wulu saxan kilo kɛmɛ solomasaxan nun tongo solofere nun suuli nan ma hɔrɔmɔlingira maniyase sɛriyɛ ki ma. \v 26 Mixi wulu kɛmɛ senni mixi wulu saxan kɛmɛ suuli tongo suuli, naxee nu bara ɲɛ mɔxɔɲɛn sɔtɔ nun na xanbi, naxee kɔntixi Isirayilakae tagi, kankan naxa gbeti giramu senni fi hɔrɔmɔlingira maniyase sɛriyɛ ki ma. \p \v 27 E naxa gbeti kilo wulu saxan kilo kɛmɛ naani raxunu wuri sanbunyi kɛmɛ yailanfe ra hɔrɔmɔlingira nun tɛtɛ bɛ. Wuri sanbun keren findi gbeti kilo tongo saxan nun naani nan na. \v 28 Na kilo mɔxɔɲɛn naxan lu, na naxa yailan dugi nun wuri suxusee nun wuri xunyie ra. \p \v 29 Wure gbeeli xasabi naxan sɔtɔ Isirayila xa hadiya ra, a lan kilo wulu firin kilo kɛmɛ naani nun solofere. \v 30 E naxa a findi hɔrɔmɔlingira sode dɛ wuri sanbunyie ra, nun sɛrɛxɛbade wure gbeeli daaxi, nun na xa yirabase birin, \v 31 nun tɛtɛ wuri sanbunyie, nun a sode dɛ xa wuri sanbunyie, nun tɛtɛ maxirisee ra. \c 39 \s Sɛrɛxɛdubɛ sosee \p \v 1 E naxa sose sɛniyɛnxie dɛgɛ Haruna nun sɛrɛxɛdubɛe bɛ naxee walima hɔrɔmɔlingira kui. Na sose yailanxi gɛsɛ gɛrɛ daaxi, bulu daaxi, a gbeeli, nun suwa dugi ra, alɔ Alatala a yamari Munsa bɛ ki naxɛ. \p \v 2 E donma kuye yailan nɛ xɛɛma gɛsɛ ra, gɛsɛ gɛrɛ daaxi, bulu daaxi, a gbeeli, nun suwa dugi ra. \v 3 E naxa xɛɛma kebela itala, e a ixaba e a yailan waya ra. E naxa gɛsɛ gɛrɛ daaxi, bulu daaxi, a gbeeli, nun suwa dugi masɔxɔ na waya ra. A findi wali tofanyi nan na. \v 4 E naxa tunki raxunmase firin yailan naxee xirima donma kuye ra. \v 5 Bɛlɛti fan yailan na ki nɛ gɛsɛ gɛrɛ daaxi, bulu daaxi, a gbeeli, nun suwa dugi ra. Na bɛlɛti nun donma findi keren na. Na birin yailanxi alɔ Alatala Munsa yamari ki naxɛ. \v 6 E naxa onixi gɛmɛe rawali, e naxa e rabilinyi findi xɛɛma ra. E naxa Isirayila xa die xili masoli e ma, alɔ e sɛbɛli masolima xurundɛ ma ki naxɛ. \v 7 E naxa e sa tunki raxunmasee ma, e xa findi tɔnxuma see ra Isirayila xa die xa fe ma, alɔ Alatala Munsa yamari ki naxɛ. \p \v 8 E donma kanke raxunmase yailan nɛ a fanyi ra alɔ donma kuye. E na suwa dugi sɔxɔ xɛɛma gɛsɛ, gɛsɛ gɛrɛ daaxi, bulu daaxi, nun a gbeeli ra. \v 9 A xa kuyɛ nun a xa igboya lan nɛ suxui keren ma, a findi dugi firin na. \v 10 Gɛmɛ tofanyie safɛ naani nu na a ma. Safɛ singe findi gɛmɛe nan na, naxee xili sariduwani, topasi, nun emerode. \v 11 Safɛ firin nde, esikaribukulu, safiri, nun diyaman. \v 12 Safɛ saxan nde, opale, agati, nun ametisite. \v 13 Safɛ naani nde, kirosolite, onixi, nun yasipe. Xɛɛma nu na na gɛmɛ birin rabilinyi ma. \v 14 Isirayila xa die xilie masoli na gɛmɛ fu nun firin ma, alɔ sɛbɛli masolima xurundɛ ma ki naxɛ. Kankan xili masoli gɛmɛ nde ma. E findi Isirayila bɔnsɔɛ fu nun firinyi matɔnxuma se nan na. \p \v 15 E luuti die dɛgɛ nɛ na donma kanke raxunmase ma, naxee yailanxi xɛɛma ra. \v 16 E xurundɛ firin yailan xɛɛma ra, e e dɛgɛ donma kanke raxunmase ma a dɛ kiri firinyie ma a fuge ra. \v 17 E na luuti xɛɛma daaxie xiri na xurundɛ firinyie ma, naxee dɛgɛxi donma kanke raxunmase dɛ kiri ma. \v 18 E man na luuti firinyie xiri donma kuye tunki raxunmasee ma. \v 19 E xurundɛ firin gbɛtɛ yailan xɛɛma ra, naxee dɛgɛma donma kanke raxunmase dɛ kirie ma a labe ra. E nee dɛgɛ donma kuye sɛɛti ma. \v 20 E man naxa xurundɛ firin gbɛtɛ yailan xɛɛma ra, naxee dɛgɛma tunki raxunmasee labe ra, dɛnnaxɛ ilanma bɛlɛti ra. \v 21 Donma kanke raxunmase naxa xiri donma kuye ma luuti gɛrɛ daaxi ra naxan nasoma xurundɛe kui naxee dɛgɛxi donma kanke raxunmase nun donma kuye ma, alɔ Alatala a yamari Munsa bɛ ki naxɛ. \p \v 22 E naxa sɛrɛxɛdubɛ xa donma kuye bun magoroe sɔxɔ gɛsɛ gɛrɛ daaxi ra. \v 23 E naxa a xunyi rasode xaba a tagi, e na sode dɛ masɔxɔ, alako bɔɔde yo naxa lu a ma. \v 24 E naxa a raxunma pirinti gɛrɛ daaxi, bulu daaxi, nun a gbeeli ra naxee misaalixi wuri bogi ra a rabilinyi birin ma. \v 25 E naxa tɔlɔnyi xɛɛma daaxie dɛgɛ na pirintie tagi, alako tɔlɔnyi nde xa lu wuri bogi birin tagi na donma kuye bun magoroe sanbunyi birin ma. \v 26 Tɔlɔnyi nde lu wuri bogi birin tagi na donma kuye bun magoroe sanbunyi birin ma, alako sɛrɛxɛdubɛ xa wali raba alɔ Alatala a yamari Munsa bɛ ki naxɛ. \p \v 27 E naxa donma kuye bun magoroe gbɛtɛ dɛgɛ suwa dugi ra, naxan sɔxɔxi a fanyi ra, Haruna nun a xa di xɛmɛe bɛ. \v 28 Xunmasee naxa yailan suwa dugi ra. E naxa wantan bun soe fan dɛgɛ suwa dugi ra. \v 29 E naxa bɛlɛti yailan suwa dugi ra, naxan masɔxɔxi a gɛrɛ daaxi, a bulu daaxi, nun a gbeeli ra, alɔ Alatala a yamari Munsa bɛ ki naxɛ. \p \v 30 E naxa walaxɛ lanmadi yailan xɛɛma ra, a findi tɔnxuma sɛniyɛnxi ra. E naxa sɛbɛli masoli a ma, alɔ e sɛbɛli masolima xurundɛ ma ki naxɛ, a masenfe ra, «Mixi sɛniyɛnxi Alatala bɛ.» \v 31 E naxa a xiri gɛsɛ gɛrɛ daaxi nun gɛsɛ bulu daaxi ra xunmase ma a tigi ra, alɔ Alatala Munsa yamari ki naxɛ. \s Hɔrɔmɔlingira xa see \p \v 32 Hɔrɔmɔlingira xa wali raɲɔn na ki nɛ, Ala mixi lima dɛnnaxɛ. Isirayilakae a birin naba nɛ alɔ Alatala Munsa yamari ki naxɛ. \v 33 E naxa hɔrɔmɔlingira xanin Munsa xɔn ma nun a se birin: \q tɛtɛ nun a see, \q suxusee, \q xebenyie, \q wuri kuyee mɔɔli firin, \q wuri sanbunyie, \q \v 34 hɔrɔmɔlingira makotosee, \q naxan yailanxi yɛxɛɛ kontonyi kiri gbeeli ra, \q a nun naxan yailanxi peremui kiri ra, \q dugi naxan gbakuxi yire sɛniyɛnxi fisamante sode dɛ ra, \q \v 35 saatɛ kankira nun a xa wuri kuyee, \q seede kankira dɛrakote, \q \v 36 teebili, \q teebili xa yirabase birin, \q taami naxan sama teebili fari sɛrɛxɛ ra, \q \v 37 lanpui dɔxɔse xɛɛma daaxi, \q lanpuie nun e yirabase birin, \q lanpui ture, \q \v 38 Surayi sɛrɛxɛbade xɛɛma daaxi, \q ture sɛniyɛnxi, \q surayi, \q dugi naxan gbakuxi tɛtɛ sode dɛ ra, \q \v 39 sɛrɛxɛbade wure gbeeli daaxi, \q a xa wuri kuyee, \q wuree sube sama naxee fari, \q a xa yirabase birin, \q ye sase xungbe nun a dɔxɔse, \q \v 40 tɛtɛ dugie, \q wurie dugie gbakuma naxee ma \q nee sanbunyie, \q dugi naxan gbakuxi hɔrɔmɔlingira sode dɛ ra, \q luutie, \q wurie luutie xirima naxee ra, \q a nun hɔrɔmɔlingira xa yirabase birin, Ala maxandi yire, \q \v 41 sɛrɛxɛdubɛe xa sose naxee rawalima yire sɛniyɛnxi kui, \q Haruna nun a xa die xa sose sɛniyɛnxie naxee rawalima e xa sɛrɛxɛdubɛ wali kui. \m \v 42 Isirayilakae naxa na wali birin naba, alɔ Alatala a yamari Munsa bɛ ki naxɛ. \v 43 Munsa to na wali birin to a rabaxi alɔ Alatala a yamari ki naxɛ, a naxa duba Isirayilakae bɛ. \c 40 \s Ala xa yaamarie rakamalife \s hɔrɔmɔlingira xa fe ra \p \v 1 Alatala naxa a masen Munsa bɛ, \v 2 «Kike singe xi singe, i xa hɔrɔmɔlingira ti, Ala wo lima dɛnnaxɛ. \v 3 I xa saatɛ kankira dɔxɔ na kui dugi xanbi ra. \v 4 I xa teebili yailan mɛnni, i fa see dɔxɔ a ma a raba ki ma. I xa lanpui dɔxɔse ti naa, i fa lanpuie dɔxɔ a fari. \v 5 I xa surayi sɛrɛxɛbade xɛɛma daaxi dɔxɔ saatɛ kankira ya ra, i fa dugi gbaku hɔrɔmɔlingira sode dɛ ra Ala maxandi yire. \v 6 I xa sɛrɛxɛbade dɔxɔ hɔrɔmɔlingira sode ya ra, Ala wo lima dɛnnaxɛ. \v 7 I xa ye sase xungbe dɔxɔ hɔrɔmɔlingira nun sɛrɛxɛbade tagi, i fa ye sa a kui. \v 8 I xa hɔrɔmɔlingira tɛtɛ ti, i fa dugi gbaku tɛtɛ sode dɛ ra.» \p \v 9 «I na gɛ na ra, i xa ture sɛniyɛnxi tongo, i fa a sa hɔrɔmɔlingira nun a kui se birin ma, e xa sɛniyɛn Alatala bɛ. \v 10 I man xa na raba sɛrɛxɛbade nun a yirabase birin ma. E xa sɛniyɛn Alatala bɛ. \v 11 I man xa na raba ye sase xungbe nun a dɔxɔse ma, e xa sɛniyɛn Alatala bɛ.» \p \v 12 «I xa Haruna nun a xa die malan hɔrɔmɔlingira sode dɛ ra, i fa e maxa ye ra. \v 13 I xa sɛrɛxɛdubɛ sose sɛniyɛnxie ragoro Haruna ma, i fa ture sɛniyɛnxi sa a ma alako a xa findi n ma sɛrɛxɛdubɛ ra. \v 14 I xa sɛrɛxɛdubɛ sose sɛniyɛnxie ragoro a xa die fan ma, \v 15 i fa ture sɛniyɛnxi sa e ma alɔ i naxan nabaxi e baba ra, alako e fan xa findi n ma sɛrɛxɛdubɛe ra. Na wali luma e yi ra, a nun naxee fama e xanbi ra abadan.» \p \v 16 Na tɛmui Munsa naxa Alatala xa yaamari birin naba alɔ a fala a bɛ ki naxɛ. \v 17 Kelife e mini Misira bɔxi kui tɛmui naxɛ, ɲɛ firin nde, kike singe, tɛngɛ singe lɔxɔɛ, a naxa hɔrɔmɔlingira ti. \v 18 Munsa naxa hɔrɔmɔlingira sanbunyie sa, a a wuri birin ti, \v 19 a fa dugie itala hɔrɔmɔlingira xun ma, a nun a makotosee alɔ Alatala a yamarixi ki naxɛ. \p \v 20 Munsa naxa saatɛ walaxɛ firinyie sa saatɛ kankira kui, a fa kankira wurie raso kankira suxuse digilinxie kui, a kankira dɛrakote sa a dɛ ra naxan findixi xunsare yire ra. \v 21 A to gɛ na rabade, a naxa saatɛ kankira xanin hɔrɔmɔlingira kui, a a dɔxɔ yire sɛniyɛnxi fisamante kui. A naxa dugi gbaku na ya ra, alako mixi yo naxa a to alɔ Alatala a yamarixi ki naxɛ. \p \v 22 A naxa hɔrɔmɔlingira teebili dɔxɔ dugi ya ra a kɔɔla mabiri, \v 23 a fa taamie sa a fari a safɛ ki ma Alatala ya xɔri alɔ Alatala a yamarixi ki naxɛ. \v 24 A naxa lanpui dɔxɔse ti hɔrɔmɔlingira kui teebili ya ra a yirefanyi mabiri, \v 25 a fa lanpuie ti na fari Alatala ya xɔri alɔ Alatala a yamarixi ki naxɛ. \v 26 A naxa surayi sɛrɛxɛbade dɔxɔ hɔrɔmɔlingira kui dugi gbakuxi a ya ra, \v 27 a fa surayi gan mɛnni alɔ Alatala a yamarixi ki naxɛ. \p \v 28 A naxa dugi gbaku hɔrɔmɔlingira sode dɛ ra. \v 29 A naxa sɛrɛxɛbade dɔxɔ hɔrɔmɔlingira sode dɛ ra. A naxa sɛrɛxɛ gan daaxi ba mɛnni nun hadiya alɔ Alatala a yamarixi ki naxɛ. \v 30 A naxa ye sase xungbe dɔxɔ hɔrɔmɔlingira nun sɛrɛxɛbade tagi, a ye sa a kui marasɛniyɛnyi xa fe ra. \v 31 Munsa, Haruna, nun Haruna xa die nu luma e bɛlɛxɛe nun e sanyie maxa ra naa, \v 32 e soma hɔrɔmɔlingira kui tɛmui naxɛ, a nun e sɛrɛxɛ bama tɛmui naxɛ alɔ Alatala Munsa yamarixi ki naxɛ. \v 33 Munsa naxa tɛtɛ rabilin hɔrɔmɔlingira nun sɛrɛxɛbade ra, a fa dugi gbaku tɛtɛ sode dɛ ra. \p \v 34 Munsa to gɛ na birin na, nuxui naxa din hɔrɔmɔlingira xun ma, Ala e lima dɛnnaxɛ. Alatala xa nɔrɛ naxa hɔrɔmɔlingira rafe, \v 35 han na naxa a niya Munsa mu nu nɔma sode na kui. Alatala xa nɔrɛ nu bara na rafe, nuxui fan nu radinxi na birin xun ma. \v 36 Kelife na tɛmui e xa biyaasie kui, Isirayilakae mu ɲɛrɛ fɔlɔma fo nuxui na keli hɔrɔmɔlingira xun ma. \v 37 Xa nuxui mu te hɔrɔmɔlingira xun ma, Isirayilakae mu ɲɛrɛ raminima sigafe yire gbɛtɛ. \v 38 Alatala xa nuxui nu luma hɔrɔmɔlingira xun ma yanyi nun kɔɛ ra. Isirayilakae nu tɛ dɛxɛxi toma nuxui kui kɔɛ ra. A lu na ki nɛ e xa biyaasi birin kui.