\id DEU \ide UTF-8 \h Masenyi Dɔnxɔɛ Siida \toc1 Annabi Munsa xa Masenyi Dɔnxɔɛ \toc2 Masenyi Dɔnxɔɛ \toc3 Dɔn \mt Tawureta Munsa \mt Annabi Munsa xa Masenyi Dɔnxɔɛ \imt Masenyi nde yi Kitaabui xa fe ra \ip Ala a xa masenyi singee fixi won ma Annabi Munsa nan saabui ra. Na masenyi dɔxɔ suulie findixi kitaabui keren nan na, naxan xili falama Tawureta Munsa. A dɔxɔ singe Ala xa ɲama fɔlɔ ki nan masenma. Ala to Annabi Iburahima sugandi, a a xɛɛ Kanaan bɔxi ma, a xa die naxa findi bɔnsɔɛ belebele ra mɛnni. Annabi Yaxuba waxati, kaamɛ naxa din bɔxi ra e nu dɛnnaxɛ. Annabi Yaxuba xa die naxa siga Misira bɔxi ma baloe fende. Ala naxa a ragiri, e xa e xunya Yusufu li naa. Annabi Yusufu naxa e mali a fanyi ra. \ip Ala naxa na bɔnsɔɛ mali han e findi si belebele ra. Ɲɛ wuyaxi to dangi, Misira mangɛ naxa gaaxu fɔlɔ e ya ra. A naxa e findi konyie ra alako e naxa nɔ Misirakae ra. Na konyiya naxa bu han Ala Annabi Munsa xɛɛ tɛmui naxɛ. Ala naxa a mali xɔrɛya fide a xa mixie ma. E naxa mini Misira bɔxi ma Ala sɛnbɛ saabui ra, naxan baa bɔtini maba alako e xa a igiri e sanyi ra. \ip Na kaabanako belebele xanbi, Ala naxa e xun ti Kanaan bɔxi ra, a dɛnnaxɛ fi e ma. Kira ra, Ala naxa mini e ma Turusinina geya fari. A naxa a xa yaamari fu fi Annabi Munsa ma, e sɛbɛxi gɛmɛ walaxɛ ma. Ala man naxa sɛriyɛ gbɛtɛ fala Annabi Munsa bɛ alako ɲama xa lu e Marigi sagoe. Kɔnɔ ɲama naxa Alatala matandi sanya wuyaxi gbengberenyi ma. Na taruxui birin sɛbɛxi Tawureta Munsa nan kui. \ip Beenun e xa Kanaan bɔxi sɔtɔ, Annabi Munsa naxa e malan yire keren. Mɛnni a naxa yi taruxui birin madɔxɔ e bɛ. A man naxa gbilen Ala xa sɛriyɛ birin ma alako e naxa nɛɛmu a ma Kanaan. A to gɛ na birin tagi raba e bɛ, e naxa laayidi tongo birafe ra Ala xa sɛriyɛ fɔxɔ ra. Na masenyi dɔxɔ suuli nde birin xili falama, «Annabi Munsa xa masenyi dɔnxɔɛ.» Na dangi xanbi, Annabi Munsa naxa laaxiraya geya fari. \ip Yi kitaabui lɔnni fima won ma alako won xa Ala xa sɛriyɛ kolon. Ala xa won mali na kolonfe ra. Amina. \imte Tawureta Munsa \imte Annabi Munsa xa Masenyi Dɔnxɔɛ \c 1 \s Annabi Munsa xa masenyi singe \s Kelife Xorebe geya \p \v 1 Wɔyɛnyie nan yi ki, Annabi Munsa naxan masen Isirayilakae birin bɛ. Na tɛmui a nu na Yurudɛn sogetede biri ra, gbengberenyi ma naxan na Araba, Sufi ya tagi, Paran, Tofeli, Laban, Xaseroti, nun Disahabi longori. \v 2 Keli Xorebe geya han Kadesi Barineya kira ra minife ra Seyiri geyae biri, xi fu nun keren ɲɛrɛ na a ra. \v 3 E xa keli ɲɛ tongo naani nde ma Misira, a kike fu nun keren nde, xi singe, Annabi Munsa naxa Alatala xa yaamari masen Isirayilakae bɛ. \v 4 Na tɛmui Annabi Munsa nu bara xutu sɔtɔ Sixɔn ma, Amori mangɛ, naxan nu sabatixi Xɛsibɔn, a nun Ogo, Basan mangɛ, naxan nu sabatixi Asataroti nun Edereyi. \v 5 Yurudɛn sogetede biri Mowaba bɔxi ma, Annabi Munsa naxa Ala xa sɛriyɛ tagi raba e bɛ. Na wɔyɛnyi nan yi ki. \p \v 6 «Won nu na Xorebe geya yire tɛmui naxɛ, won Marigi Alatala yi nan masen won bɛ, ‹Wo bara bu yi geya bun ma. \v 7 Wo ti kira xɔn ma fa. Wo xa siga geya ma Amorikae na dɛnnaxɛ, nun na longori birin, Araba bɔxi ma, geya biri, Sefela nun Negewi biri, baa dɛ ra, han Kanaan bɔxi ma, han Liban sa dɔxɔ Efirati xure belebele ra. \v 8 Wo xa na bɔxi mato, n naxan fixi wo ma. Wo siga, wo xa na tongo, barima n tan Alatala yati nan na bɔxi laayidi tongoxi wo benbae bɛ, Iburahima, Isiyaga, a nun Yaxuba, a nun e bɔnsɔɛ birin hali e dangi xanbi.›» \s Annabi Munsa xa kiitisae \p \v 9 «Na tɛmui n yi nan fala wo bɛ, ‹N tan keren mu nɔma wo xa fe nɔde. \v 10 Wo Marigi Alatala bara wo ragbo yɛ. Yakɔsi wo bara gbo yɛ alɔ tunbuie naxee na koore ma. \v 11 Wo benbae Marigi Alatala xa wo rawuya han. A xa baraka sa wo xa fe alɔ a masen ki naxɛ. \v 12 N tan keren nɔma wo xa kalamuie makiitide di? \v 13 Wo kuntigi lɔnnilae sugandi, naxee kolonxi wo bɔnsɔɛe ya ma. N nee nan findima ɲama yareratie ra.› \v 14 Wo naxa n yaabi, a n ma maɲɔxunyi, a maɲɔxun fanyi na a ra. \v 15 N naxa wo xa yareratie tongo, wo xa kuntigi lɔnnila naxee kolonxi wo bɔnsɔɛ ya ma. N naxa e findi mixi wulu, mixi kɛmɛ, mixi tongo suuli, mixi fu xunyie ra. N naxa e findi yareratie ra wo bɔnsɔɛe ya ma. \v 16 Na tɛmui n naxa yaamari so wo makiitimae yi ra. N naxɛ, ‹Wo xa wo tuli mati wo baribooree ra. Wo xa birin makiiti sɛriyɛ kɛɲa ma, wo ngaxakerenyie tagi nun e tan nun xɔɲɛe tagi. \v 17 Wo naxa ti mixi yo xɔn ma kiiti sade. Wo naxa xurunyi nun gboe mato. Wo naxa gaaxu mixi yo ya ra, barima kiitisa na Ala nan na. Xa kiiti sa xɔrɔxɔ wo bɛ han, wo fa a ra n xɔn, n tan kiiti sama.› \v 18 Na ki n bara fe birin masen wo bɛ, a lan wo xa naxan naba.» \s Ala matandife Kadesi \p \v 19 «Na to dangi, won naxa keli Xorebe geya, won mini gbengberenyi magaaxuxi ra wo bara dɛnnaxɛ to. Won naxa bira kira fɔxɔ ra naxan sigama Amori geyae biri ra, alɔ won Marigi Alatala a masen won bɛ ki naxɛ. Won naxa so Kadesi Barineya. \v 20 N naxa a fala wo bɛ, ‹Wo bara Amori geyae li, won Marigi Alatala dɛnnaxɛ fixi won ma. \v 21 Wo a mato, wo Marigi Alatala bara yi bɔxi ti won ya i. Wo siga, wo xa na tongo alɔ wo benbae Marigi Alatala a falaxi wo bɛ ki naxɛ. Wo naxa gaaxu, wo xa limaniya.›» \p \v 22 «Na tɛmui, wo birin naxa fa n yire, wo fa a fala n bɛ, ‹Won xa mixie xɛɛ, e xa siga yi bɔxi ma, e xa naa rabɛn. Na xa findi nee fan ma wali ra, alako won xa a kolon won lan won xa won ɲɛrɛ kira naxan xɔn a nun won sigama taa naxee.› \v 23 Wo xa maɲɔxunyi naxa findi n bɛ fe fanyi ra. Na nan a to n naxa xɛmɛ mixi fu nun firin mayegeti wo ya ma, wo bɔnsɔɛ keren keren ma tagi. \v 24 E naxa siga geyae biri ra han e naxa gulunba li naxan xili Esekoli. E naxa naa rabɛn. \v 25 E naxa yi bɔxi bogisee ba, e fa e masen won bɛ. E naxa dɛntɛgɛ sa won bɛ yi ki, ‹Won Marigi Alatala bɔxi fanyi nan fixi won ma.› \v 26 Kɔnɔ wo mu tin tede, wo naxa tondi wo Marigi Alatala xa yaamari ra. \v 27 Wo a maxɔrɔxɔ nɛ wo xa kiri banxie kui. Wo naxa a fala, ‹Xɔnnanteya na xɛɛxi, Alatala won tongoxi Misira bɔxi ma. A wama won sofe Amorikae nan yi ra alako e xa won halaki. \v 28 Won sigama minden? Limaniya mu na won bɛ, barima won ngaxakerenyie bara a fala won bɛ a mɛnnikae sɛnbɛ gbo. E man gbangbalan won bɛ, nun na taae xa fe maxɔrɔxɔ. Tɛtɛ naxan naa rabilinxi, a ite han. Muxu Anaki bɔnsɔɛe yati to nɛ.›» \p \v 29 «N naxa a fala wo bɛ, ‹Wo naxa siikɛ. Wo naxa gaaxu e ya ra! \v 30 Wo Marigi Alatala naxan ɲɛrɛma wo ya ra, a gere soma nɛ wo bɛ alɔ a a rabaxi wo ya xɔri ki naxɛ Misira bɔxi ma han gbengberenyi ma. \v 31 Wo man bara a to, wo Marigi Alatala faxi nɛ wo ra alɔ xɛmɛ a xa di xaninma ki naxɛ, wo ɲɛrɛxi kira naxan birin na han wo naxa fa be li. \v 32 Kɔnɔ na birin kui, wo mu nu laxi wo Marigi Alatala ra. \v 33 A tan nan ti wo ya ra, a yire fen wo bɛ wo luma dɛnnaxɛ. Kɔɛ ra a tan nan nu kira iyalanma wo bɛ tɛ ra. Yanyi fan na, a findi nuxui ra, a ti wo ya ra. \v 34 Alatala naxa wo xurutuxurutu xui mɛ. A xa xɔnɛ kui, a naxa a rakali, \v 35 «Yi mixi kobi yo mu soma yi bɔxi fanyi ma, n naxan laayidixi wo babae bɛ \v 36 fo Kalebi, Yefune xa di. A tan a toma nɛ. A bɔxi dɛnnaxɛ ɲɛrɛxi, na findima nɛ a gbe nun a bɔnsɔɛ gbe ra, barima a bara bira n tan Alatala xa kira fɔxɔ ra.»›» \p \v 37 «Wo tan xa fe ra Alatala bara xɔnɔ n fan ma. A naxa a masen, ‹I tan yɛtɛ yati mu soma yi bɔxi ma. \v 38 Yosuwe, Nunu xa di, i malima, nan fama sode. Limaniya fi a ma, barima a tan nan tima Isirayilakae ya ra yi bɔxi masɔtɔfe ra, a xa findi e kɛ ra. \v 39 Wo xa die, wo a falaxi naxee bɛ, e findima geelimanie ra. E tan naxan mu fe kobi nun fe fanyi tagi raba kolonxi, e tan nan fama sode na bɔxi ma. N fama na bɔxi fide e tan nan ma. A findima e tan nan gbe ra. \v 40 Kɔnɔ wo tan man xa wo mafindi gbilenfe ra gbengberenyi biri ra, sigafe Kale baa mabiri.›» \p \v 41 «Wo naxa a yaabi, ‹Muxu bara findi yunubitɔɛ ra Alatala ya i, kɔnɔ yakɔsi muxu fa wama sigafe gere sode nɛ, alɔ muxu Marigi Alatala muxu yamarixi a ra ki naxɛ.› Kankan naxa geresose tongo, barima wo a maɲɔxun nɛ a yi geya taa masɔtɔfe a findima sɔɔnɛya ra. \v 42 Na nan a to Alatala naxa a masen n bɛ, ‹A fala e bɛ, wo naxa siga gere sode de, barima n mu na wo ya ma. Wo naxa siga de, wo yaxuie naxa fa wo bɔnbɔ.› \v 43 N yi marasi fixi nɛ wo ma, kɔnɔ wo mu tin wo tuli matide n na. Wo naxa Alatala xui matandi, wo naxa te yɛtɛ igboɲa kui geya fari. \v 44 Na tɛmui Amorika naxee nu sabatixi geya fari e naxa mini wo gerede alɔ kumi dinma mixi ra ki naxɛ. E naxa wo bɔnbɔ keli Seyiri han Horoma. \v 45 Wo to gbilen, wo naxa wa Alatala ya i, kɔnɔ Alatala mu a tuli mati wo wa xui ra. \v 46 Wo man naxa lu Kadesi, wo bu naa alɔ wo singe bui naxan naba.» \c 2 \s Isirayilakae taae mabilinfe \p \v 1 «Na xanbi won naxa gbilen gbengberenyi kira suxu ra sigafe Kale Baa mabiri, alɔ Alatala a masen n bɛ ki naxɛ. Won naxa xi wuyaxi raba Seyiri geyae rabilinyi.» \p \v 2 «Alatala naxa a fala n bɛ, \v 3 ‹Wo bara yi geya mabilin a gbe ra. Wo wo mafindi sigafe ra kɔɔla ma.› \v 4 A naxa a fala n bɛ n xa yi yaamari fi wo ma. Wo fama dangide Seyiri bɔxi sɛɛti ma, wo ngaxakerenyie na dɛnnaxɛ, Esayu bɔnsɔɛ. E fama nɛ gaaxude wo ya ra, kɔnɔ wo wo yɛtɛ masuxu e gerefe ra, \v 5 barima n mu sese soma wo yi ra e xa bɔxi ma, hali sanyi tide. N bara Seyiri geyae fi Esayu ma. \v 6 Wo na wa donse nun ye naxan xɔn fo wo a sara e ma gbeti ra. \v 7 Wo Marigi Alatala bara baraka sa wo wali fɔxi. A bara a ɲɔxɔ sa wo xa fe xɔn ma wo nu yi gbengberenyi igirima tɛmui naxɛ. Yi ɲɛ tongo naani bun ma, wo birin nan nu a ra. Sese xa fe mu xɔrɔxɔ wo ma.» \p \v 8 «Won naxa dangi won ngaxakerenyie ra yire makuye, Esayu bɔnsɔɛ naxan sabatixi Seyiri bɔxi ma. Won man naxa dangi Araba, Elata, Esiyon Geberi kira ra yire makuye. Na xanbi won naxa won mafindi, won Mowaba gbengberenyi kira suxu.» \p \v 9 «Alatala naxa a fala n bɛ, ‹Wo naxa gere giri Mowabakae ma de. Wo naxa gere ti e bɛ de, barima n mu fama sese sode wo yi ra e xɔnyi. N bara Ari bɔxi fi Loti ma.›» \p \v 10 Singe ra, Emikae nan nu na Ari bɔxi ma. Ɲama gbangbalanyi nan nu e ra. E wuya, e fan kuya alɔ Anaki bɔnsɔɛe. \v 11 Mixi ndee naxa e maɲɔxun Refakae ra, naxee maniya Anaki bɔnsɔɛe ra, kɔnɔ Mowabakae nu e xilima nɛ Emikae. \v 12 Naxan findi Seyiri bɔxi ra, Xorikae nan singe nu na naa. Esayu bɔnsɔɛ naxa e masuxu, e e faxa. E tan naxa sabati naa. Isirayilakae fan fama na mɔɔli nan nabade bɔxi ma Alatala na dɛnnaxɛ fi e ma. \p \v 13 «Alatala naxa a fala n bɛ, ‹Yakɔsi, wo keli, wo xa Serede xure igiri.›» Won naxa na raba. \v 14 Ɲɛ tongo saxan nun solomasaxan dangi nɛ kabi won keli lɔxɔɛ Kadesi Barineya han won giri lɔxɔɛ Serede xure ra. Na waxati kui geresoe naxee nu na, nee birin nu bara faxa alɔ Alatala a rakali e bɛ ki naxɛ. \v 15 Alatala naxa e tuxunsan han e birin naxa halaki. \p \v 16 Na geresoe to bara halaki ɲama tagi, \v 17 Alatala naxa a masen n bɛ, \v 18 «Wo fa sigafe dangide Mowaba naaninyi nan na sigafe Ari bɔxi ma. \v 19 Wo makɔrɛma nɛ Amonikae ra. Wo naxa gere giri e ma de. Wo naxa e fen gere ra, barima n mu fama sese sode wo yi ra e xa bɔxi ma. N naa fixi Loti bɔnsɔɛ nan ma.» \p \v 20 E nu yi bɔxi maɲɔxunxi Refakae nan gbe ra. Kabi tɛmui xɔnnakuye Refakae nan nu sabatixi naa. Amonikae nu e xilima nɛ Samisumikae. \v 21 Ɲama sɛnbɛma nan nu lanxi e ma, e wuya, e man gbangbalan alɔ Anaki bɔnsɔɛ. Kɔnɔ Alatala naxa e halaki Amonikae saabui ra. Naa naxa findi Amonikae gbe ra, e naxa sabati naa. \v 22 Alatala naxa na mɔɔli raba Esayu xa die bɛ naxee sabatixi Seyiri bɔxi ma. A to nu Xorikae halakima e saabui ra, naa naxa findi e gbe ra. E sabatixi mɛnni nɛ han yakɔsi. \v 23 Naxan findi Awikae tan na, naxee nu sabatixi taae kui han Gasa, e naxa halaki Kafatorokae saabui ra. Naa naxa findi Kafatorokae gbe ra, e naxa sabati naa. Kafatorokae naxa keli Kafatoro. \p \v 24 Alatala naxa a masen won bɛ, «Wo ti kira xɔn ma, wo xa Arinon xure igiri. Wo a mato, n bara Sixɔn Amorika Xɛsibɔn mangɛ so wo yi ra nun a xa bɔxi. Yakɔsi, wo na tongo, wo e gere. \v 25 To n fama nɛ wo xa fe magaaxui lude duniɲa mixi birin ma. E na wo xili mɛ, e fama nɛ sɛrɛnde gbirigbiri.» \s Sixɔn mangɛya sɔtɔ ki \p \v 26 «N xɛɛra xɛɛ nɛ Sixɔn, Xɛsibɔn mangɛ ma, kelife ra Kedemoti gbengberenyi ma. N naxa yi bɔɲɛsa masenyi ti a bɛ, \v 27 ‹Muxu wama i xa bɔxi igirife. Muxu muxu ɲɛrɛma kira nan tun xɔn ma. Muxu mu sigama kɔɔla ma, muxu mu sigama yirefanyi ma. \v 28 Muxu donse nun ye naxan minma, muxu fama nɛ a birin sare fide i ma gbeti ra. A lu kansan muxu xa dangi i xa bɔxi ma muxu sanyi ra. \v 29 Esayu bɔnsɔɛe naxee sabatixi Seyiri bɔxi ma, nun Mowabakae naxee sabatixi Ari bɔxi ma, nee naxa muxu sagoe sa dangife ra e xa bɔxi ma. I fan xa muxu sagoe sa muxu xa Yurudɛn xure igiri, muxu xa so bɔxi ma muxu Marigi Alatala dɛnnaxɛ fixi muxu ma.› \v 30 Kɔnɔ Xɛsibɔn mangɛ Sixɔn naxa tondi muxu sagoe fide dangife ra a xa bɔxi ma, barima wo Marigi Alatala nu bara a xaxili raxɔrɔxɔ. A naxa a bɔɲɛ balan alako a xa a so wo yi ra alɔ wo a toxi ki naxɛ to.» \p \v 31 «Alatala naxa a fala n bɛ, ‹I bara a to, n bara gɛ Sixɔn nun a xa bɔxi sode i yi ra. Naa tongo i gbe.› \v 32 Sixɔn nun a xa ɲama birin naxa keli fafe ra won gerede Yahasi. \v 33 Won Marigi Alatala naxa e so won yi ra xunnakeli kui. Won naxa nɔla sɔtɔ e ma, a tan, a xa die a nun a xa ɲama birin. \v 34 Won naxa na taae birin suxu, won naxa e birin kana. Won man naxa xɛmɛe, nun ginɛe, a nun dimɛe birin faxa. Won mu mixi yo lu a ɲiɲɛ ra, \v 35 kɔnɔ won mu sese tongo fo xurusee a nun se xɔri naxee nu na na taae kui. \v 36 Keli Aroweri Arinon xure dɛ ra, a nun taa naxan na geya lanbanyi, sigafe ra han Galadi, taa yo sɛnbɛ mu dangi won na. Won Marigi Alatala naxa a birin so won yi ra. \v 37 Kɔnɔ wo mu wo makɔrɛ Amonikae xa bɔxi ra, Yaboko xure dɛ birin, taa naxee na geya fari, a nun Alatala tɔnyi dɔxɔ won ma bɔxi naxee gerefe ra.» \c 3 \s Basan bɔxi masɔtɔ ki \p \v 1 «Won naxa won mafindi tefe ra Basan kira xɔn ma. Ogo, Basan mangɛ, naxa mini won gerede Ederi, a tan nun a xa ɲama birin. \v 2 Alatala naxa a fala n bɛ, ‹I naxa gaaxu a ya ra, barima n a niyama nɛ i xutu sɔtɔ a tan nun a xa ɲama birin ma nun a xa bɔxi. I xa nɔ a ra alɔ i a rabaxi Amorikae xa mangɛ Sixɔn na ki naxɛ.› \v 3 Won Marigi Alatala naxa a niya won xa xutu sɔtɔ Basan mangɛ Ogo nun a xa ɲama birin ma. Won naxa e birin faxa, mixi yo mu lu. \v 4 Na tɛmui won nu bara e xa taae birin suxu. Na taa yo mu lu won mu dɛnnaxɛ suxu, taa tongo senni na a ra naxan na Aragobo rabilinyi. Na taa birin nu na Ogo xa mangɛya nan bun ma Basan bɔxi ma. \v 5 Na taae birin nu rabilinxi tɛtɛ itexie nan na, nun naadɛ mabalanxie ra. Taa gbegbe fan nu na tɛtɛ mu nu naxee rabilinxi. \v 6 Won naxa na longori taa birin kana alɔ won a raba Xɛsibɔn, Sixɔn mangɛ xa bɔxi ra ki naxɛ. Won naxa xɛmɛe, nun ginɛe, a nun dimɛe birin faxa, \v 7 kɔnɔ won naxa e xa xurusee nun e harige tan xanin.» \p \v 8 «Won a raba na ki nɛ. Na waxati won naxa bɔxie rasuxu, naxee nu na Yurudɛn sogetede biri, Amorikae xa mangɛ firinyie yi ra. Na longori keli Arinon xure han Xerimon geya. \v 9 Sidɔnkae na geya xili falama nɛ Siriyon. Amorikae tan na xili falama Seniri. \v 10 Taa naxee birin na lanbanyi ma, won naxa e birin masɔtɔ, a nun Galadi bɔxi rabilinyi birin, sigafe ra Basan ma sa dɔxɔ Salika nun Ederi ra. Na taa birin nu na Ogo xa mangɛya nan bun ma Basan bɔxi ma. \v 11 Basan mangɛ Ogo nan keren mu faxa Refakae ya ma. A xa wure sade nu na Raaba nɛ, Amonikae xa mangataa. A kuyɛ nu sigaxi nɔngɔn solomanaani, a igboe nɔngɔn naani.» \s Galadi nun Basan bɔxi itaxunyi \p \v 12 «Na tɛmui won naxa xutu sɔtɔ na bɔxi ma. Kelife Aroweri sigafe ra Arinon xure ma, a nun Galade geya sɛɛti, nun a taae, n naxa na birin so Ruben nun Gadi bɔnsɔɛ yi ra. \v 13 N naxa Galade sɛɛti dɔnxɔɛ nun Ogo xa mangɛya naxan na Basan bɔxi ma so Manasi bɔnsɔɛ sɛɛti yi ra. Aragobo rabilinyi nun Basan nu kolonxi Refakae xa bɔxi nan na. \v 14 Manasi xa di Yayiri naxa Aragobo bɔxi findi a gbe ra, han Gesurikae nun Maakakae naaninyi ra. A naxa a xili sa Basan xun ma, naxan xili falama han yakɔsi Yayiri taa. \v 15 N naxa Galade so Makiri yi ra. \v 16 N naxa Galade sɛɛti so Ruben bɔnsɔɛ a nun Gadi bɔnsɔɛ yi ra, han a sa dɔxɔ Arinon xure ra. Xure nan na naaninyi ra, han a sa dɔxɔ Yaboko xure ra Amonikae naaninyi ra, \v 17 a nun Araba bɔxi naxan nun Yurudɛn naaninyi baxi, keli Kinereti Baa ma, a sa dɔxɔ Araba Fɔxɛ Baa ra, naxan na Pisiga lanbanyi ma sogetede.» \p \v 18 «Na tɛmui n naxa yi yaamari fi wo ma, ‹Wo Marigi Alatala bara yi bɔxi fi wo ma alako a xa findi wo gbe ra. Wo tan xɛmɛ kɛndɛe, wo findima nɛ wo ngaxakerenyi Isirayilakae xa sɔɔrie ra. \v 19 Wo xa ginɛe nun wo xa diyɔrɛe, nun wo xa xurusee nan gbansan fama lude taae kui n naxee soxi wo yi ra. N na a kolon xurusee gbegbe na wo yi ra. \v 20 Wo sɔɔriɲa rabama nɛ han wo Marigi Alatala malabui fima wo ngaxakerenyie ma tɛmui naxɛ. Wo Marigi Alatala bɔxi fima e ma Yurudɛn naakiri nan ma. Na tɛmui kankan fama gbilende a xa bɔxi ma n naxan soxi a yi ra.›» \p \v 21 «Na tɛmui n naxa yaamari so Yosuwe yi ra. N fa a fala a bɛ, ‹I ya bara fee birin to i Marigi Alatala naxee rabaxi yi mangɛ firinyie ra. Alatala fama nɛ na rabade mangataa birin i na dangi dɛnnaxɛ. \v 22 I naxa gaaxu e ya ra, barima i Marigi Alatala nan fama e gerede wo bɛ.›» \s Annabi Munsa mu soma Kanaan \p \v 23 «Na tɛmui n naxa Alatala maxandi, \v 24 ‹N Marigi Alatala, i bara i xa fisamanteya nun i sɛnbɛ masen i xa konyi bɛ. Ala gbɛtɛ yo mu na koore ma a nun bɔxi naxan nɔma i fɔxi a nun i xa kaabanakoe rabade. \v 25 N bara i mayandi, a lu n xa nɔ Yurudɛn xure igiride, alako n xa na bɔxi fanyi nun a xa geya fanyie to naxan na naakiri ma, a nun Liban.› \v 26 Kɔnɔ wo tan xa fe ra, Alatala naxa xɔnɔ n ma. A mu n danxun. Alatala naxa a fala n bɛ, ‹A mu lan i xa yi wɔyɛnyi fala n bɛ sɔnɔn. \v 27 Te Pisiga geya xuntagi, i xa sogegorode biri, kɔɔla biri, yirefanyi biri, a nun sogetede biri mato, kɔnɔ i xa a kolon a fanyi ra i mu Yurudɛn igirima. \v 28 I xa yaamari so Yosuwe yi ra, i xa limaniya nun sɛnbɛ fi a ma, barima a tan nan fama tide ɲama ya ra Yurudɛn igirife ra. I bɔxi naxan toma, Yosuwe fama nɛ na bɔxi sode Isirayila yi ra, a findi e kɛ bɔxi ra.› \v 29 Na nan a toxi, won naxa lu gulunba Beti Peyori yatagi. \c 4 \s Ala xa sɛriyɛ rabafe \p \v 1 «Yakɔsi, Isirayila, wo wo tuli mati. Wo xa bira sɛriyɛ nun yaamari fɔxɔ ra n wo xaranfe naxee ra yi ki, alako wo xa simaya sɔtɔ, wo man xa bɔxi sɔtɔ wo babae Marigi Alatala naxan fixi wo ma. \v 2 Wo naxa sese sa yaamari xun, n naxan falaxi wo bɛ. Wo man naxa sese ba a ra. Wo xa wo Marigi Alatala xa yaamari rawali alɔ n na falaxi wo bɛ ki naxɛ.» \p \v 3 «Wo yae bara fee to Alatala naxee rabaxi Peyori. Wo Marigi Alatala bara mixi birin faxa naxee Bali batuxi Peyori. \v 4 Kɔnɔ wo tan naxee biraxi wo Marigi Alatala xa fe fɔxɔ ra, wo birin man na simaya kui han to.» \p \v 5 «Wo a kolon, n bara wo xaran sɛriyɛ nun yaamari ra alɔ n Marigi Alatala a yamarixi n na ki naxɛ, alako wo xa a raba bɔxi ma dɛnnaxɛ findima wo gbe ra. \v 6 Wo xa a ti xɔri ma, wo xa a raba, a xa findi lɔnni ra wo bɛ, a xa xaxili fi wo ma. Si gbɛtɛe na yi sɛriyɛe kolon, e fama nɛ a falade, ‹Yi si findixi lɔnnila fanyie nan na.› \v 7 Si mundun xa ala makɔrɛxi a ra alɔ won Marigi Alatala a makɔrɛma won na ki naxɛ won na a maxandi tɛmui naxɛ? \v 8 Sɛriyɛ nun yaamari tinxinxi na si mundun bɛ alɔ won ma sɛriyɛ n naxan soxi wo yi ra yi ki? \v 9 Wo xa fee ragata wo xaxili ma lɔxɔɛ birin wo xa simaya kui, wo naxee toxi. Wo naxa nɛɛmu nee ma, e naxa ba wo bɔɲɛ ma. Wo xa e masen wo xa die nun wo xa mamadie bɛ.» \p \v 10 «Wo wo maɲɔxun lɔxɔɛ ma wo ti wo Marigi Alatala ya i lɔxɔɛ naxɛ, Xorebe geya fari. Na lɔxɔɛ Alatala naxa a fala n bɛ, ‹Ɲama birin xa malan n yire. N xa n ma sɛriyɛ fala e bɛ alako e xa gaaxu n ya ra e xa duniɲɛigiri kui. E man xa a xaran e xa die fan na.› \v 11 Wo naxa wo maso geya bunyi ra. Tɛ nu bara din geya ra han koore ma. Dimi, nuxui, nun kunda naxa goro. \v 12 Alatala naxa wɔyɛn wo bɛ tɛ tagi. Wo naxa a wɔyɛn xui mɛ, kɔnɔ wo mu sese to. Wo nu a xui nan tun mɛma. \v 13 A naxa a xa saatɛ masen wo bɛ, wo naxan nawalima. A naxa na yaamari fu sɛbɛ gɛmɛ walaxɛ firinyi ma. \v 14 Na waxati, Alatala naxa n yaamari n xa wo xaran sɛriyɛ nun yaamari ra, alako wo xa a raba bɔxi ma naxan findima wo gbe ra.» \p \v 15 «Wo naxa wo yɛtɛ ranɛɛmu lɔxɔɛ ma de Alatala wɔyɛn wo bɛ lɔxɔɛ naxɛ, Xorebe geya fari tɛ tagi, wo mu a gundi yati to. \v 16 Wo naxa findi yunubitɔɛ ra de kuyee yailanfe ra, naxee misaalixi xɛmɛ, ginɛ, \v 17 sube, xɔni, \v 18 bubusee nun yɛxɛe ra naxee na ye ma. \v 19 Wo naxa wo yae rate koore ma de, soge batufe ra, xa na mu a ra kike, xa na mu a ra tunbuie. Se naxee birin na koore ma, wo naxa wo igoro e bɛ, wo naxa e batu. Wo Marigi Alatala nee daaxi si birin nan bɛ, naxee na duniɲa ma. \v 20 Kɔnɔ wo tan, Alatala wo ramini nɛ fe xɔrɔxɔɛ kui Misira bɔxi ma alako wo xa findi a xa ɲama ra, alɔ wo na ki naxɛ to lɔxɔɛ.» \p \v 21 «Alatala naxa xɔnɔ n ma wo xa fe ra. A naxa a kali a n mu Yurudɛn igirima, n mu fama sode yi bɔxi fanyi ma wo Marigi Alatala naxan fixi wo ma kɛ ra. \v 22 N tan, n fama faxade yi bɔxi nan ma. N mu fama Yurudɛn igiride feo. Kɔnɔ wo tan fama nɛ a igiride, na bɔxi fanyi findi wo gbe ra. \v 23 Wo xa wo ɲɛngi sa wo yɛtɛ xɔn ma alako wo naxa nɛɛmu wo Marigi Alatala xa saatɛ ma a naxan tongoxi wo bɛ. Wo naxa kuye yo yailan wo Marigi Alatala naxee ratɔnxi wo ma, \v 24 barima wo Marigi Alatala luma alɔ tɛ naxan se kanama, a mu wama a firin boore xɔn ma.» \p \v 25 «Wo na die nun mamadie sɔtɔ tɛmui naxɛ, wo na bu ki naxɛ bɔxi ma, xa wo kuye yailan se nde misaali ra, xa wo fe ɲaaxi raba wo Marigi Alatala ya i naxan mu rafan a ma, \v 26 koore nun bɔxi nan na won seede ra to lɔxɔɛ, wo fama nɛ faxade mafuren bɔxi ma naxan fama findide wo gbe ra Yurudɛn naakiri ma. Wo mu fama simaya sɔtɔde, wo halakima nɛ. \v 27 Alatala wo rayensenma nɛ ɲamanɛe ma. Wo si fama nɛ xurunde ɲamae tagi Alatala na wo xanin dɛnnaxɛ. \v 28 Mɛnni wo fama kuyee nan batude, mixie naxee yailanxi wuri ra, xa na mu a ra gɛmɛ, kuye naxee mu nɔma se tode, e mu fe mɛma, e mu e dɛgema, e mu se xiri mɛma. \v 29 Mɛnni wo fama nɛ wo Marigi Alatala fende. Wo a toma nɛ xa wo a fen wo bɔɲɛ fanyi ra, wo ɲanige birin na. \v 30 Wo xa tɔɔrɛ kui na fe birin wo lima nɛ. Na tɛmui wo fama gbilende wo Marigi Alatala ma, wo a xui mɛma nɛ, \v 31 barima wo Marigi Alatala, Ala na a ra naxan kinikinima mixi ma, naxan mu wo rabɛɲinma, naxan mu wo halakima. A mu fama nɛɛmude saatɛ ma a rakali naxan na wo babae bɛ.» \p \v 32 «Wo wo maɲɔxun fe forie ma naxee bara dangi duniɲa ma kabi Ala adama daaxi tɛmui naxɛ. Fe kaabanakoe gbɛtɛ fan bara raba na xanbi ra? Nde bara na fe mɔɔli maniyɛ mɛ sinden? \v 33 Ɲama gbɛtɛ nde na na ba, naxee bara Ala xui mɛ tɛ tagi, a man fa simaya sɔtɔ alɔ naxan bara raba wo tan bɛ? \v 34 Ala mundun bara ɲama ba ɲama gbɛtɛ yi ra ɲaxankatɛ ra, tɔnxuma ra, kaabanakoe ra, gere belebele ra, fe magaaxuxie ra, alɔ wo Marigi Alatala naxan naba wo bɛ Misira bɔxi ma wo ya xɔri?» \p \v 35 «Na bara fiixɛ wo bɛ alako wo xa la a ra a Alatala keren peti nan Ala ra, Ala gbɛtɛ yo mu na fo a keren. \v 36 A naxa a xui ramini koore ma alako wo xa gaaxu a ya ra. A naxa tɛ belebele masen wo bɛ bɔxi fari, a wɔyɛn wo bɛ a tagi. \v 37 A naxa wo babae xanu, a naxa e bɔnsɔɛ fan sugandi hali e dangi xanbi. Na nan a toxi a wo raminixi sɛnbɛ ra Misira bɔxi ma. \v 38 A sie keri wo bɛ naxee sɛnbɛ gbo wo tan bɛ, a e xa bɔxi so wo yi ra kɛ ra alɔ wo a toxi ki naxɛ to. \v 39 Wo lan nɛ wo xa a kolon to lɔxɔɛ wo bɔɲɛ kui, a Alatala keren peti nan na Ala ra koore nun bɔxi ma. Ala gbɛtɛ mu na na fo a keren. \v 40 Wo a xa sɛriyɛ nun a xa yaamari rabatu, n naxan sofe wo yi ra to lɔxɔɛ, alako wo xa hɛɛri sɔtɔ wo tan nun wo bɔnsɔɛ, hali wo dangi xanbi, alako wo man xa simaya xɔnkuye sɔtɔ bɔxi ma wo Marigi Alatala dɛnnaxɛ fixi wo ma abadan.» \s Mixi ratanga taae \p \v 41 Annabi Munsa naxa taa saxan sugandi Yurudɛn sogetede biri. \v 42 Nee naxa findi mixi ratanga taae ra faxatie bɛ naxee faxɛ tima, kɔnɔ e mu a ɲanigexi. Na faxɛti nɔma lude yi taa keren keren na ma kui alako a nii xa ratanga gbeɲɔxɔɛ ma. \v 43 Na taae findi Beteseri nan na gbengberenyi ma geya fari, Rubenkae xɔnyi, Ramoti taa naxan na Galede, Gadikae xɔnyi, a nun Golan, taa naxan na Basan bɔxi ma Manasikae xɔnyi. \s Annabi Munsa xa masenyi firin nde \p \v 44 Ala xa sɛriyɛ nan ya, Annabi Munsa naxan masenxi Isirayilakae bɛ. \v 45 Masenyi, sɛriyɛ, nun yaamari nan ya, Annabi Munsa naxan fala Isirayilakae bɛ e nu minima Misira bɔxi ra tɛmui naxɛ. \v 46 Na tɛmui, e nu na Yurudɛn naakiri nan ma, gulunba Beti Peyori ya tagi, Amorikae xa mangɛ Sixɔn xa bɔxi ma. Sixɔn nu sabatixi Xɛsibɔn nɛ. Annabi Munsa nun Isirayilakae to mini Misira bɔxi ma, e naxa nɔla sɔtɔ Sixɔn ma. \v 47 E naxa a xa bɔxi rasuxu a yi ra, a nun Basan mangɛ Ogo xa bɔxi. Yi Amorikae xa mangɛ firinyie nu na Yurudɛn naakiri ma sogetede biri. \v 48 Yi taae nu sigaxi Aroweri han Arinon xure, sigafe ra Xerimon geya ma, naxan xili Siyon. \v 49 Yi taae nan nu Araba bɔxi ma Yurudɛn naakiri ma, sogetede biri, a sa dɔxɔ Araba baa ra Pisiga geya bun ma. \c 5 \s Yaamari fu \p \v 1 Annabi Munsa naxa Isirayila ɲama maxili, a naxa a fala e bɛ, «Isirayilakae, wo wo tuli mati yi sɛriyɛ nun yaamari ra, n naxan falafe wo bɛ to lɔxɔɛ. Wo lan wo xa a xaran, wo xa fɛntɛn a raba ki ma. \v 2 Won Marigi Alatala bara saatɛ tongo won bɛ Xorebe geya fari. \v 3 Alatala nun won babae xa mu yi saatɛ xirixi. A xirixi won tan nan birin tagi, won tan naxee na simaya kui yi waxati. \v 4 Alatala wɔyɛn nɛ won bɛ ya nun ya tɛ tagi geya fari. \v 5 Na tɛmui n tan nan nu na wo nun Alatala tagi alako n xa Alatala xa masenyi ya xaran wo bɛ, barima wo nu gaaxuxi tɛ ya ra. Wo mu te geya fari. A naxa a masen wo bɛ, \v 6 ‹N tan nan na wo Marigi Alatala ra. N tan nan wo raminixi Misira, wo nu na konyiya kui dɛnnaxɛ.›» \p \v 7 «Wo naxa Ala gbɛtɛ batu fo n keren.» \p \v 8 «Wo naxa kuye yailan misaali yo ra, se yo ra naxee na koore nun bɔxi ma, naxee na ye bun ma. \v 9 Wo naxa wo igoro e bɛ de, wo naxa e batu de, barima n tan nan na wo Marigi Alatala ra, n mu wama n firin boore xɔn. Xa mixi nde n matandi, n na kanyi ɲaxankatama nɛ, a tan nun a bɔnsɔɛ han a sa dɔxɔ a tolobitɛe ra, xa na mu a ra a tolontolonyie ra naxee na n naɲaaxu. \v 10 Kɔnɔ n fe fanyi rabama nɛ bɔnsɔɛ wulu bɛ n nafan naxee ma, naxee n ma sɛriyɛ rabatuma.» \p \v 11 «Wo naxa wo Marigi Alatala xili yelefu, barima Alatala mixi ɲaxankatama nɛ naxan na rabama.» \p \v 12 «Wo lan nɛ wo xa fɛntɛn malabui lɔxɔɛ ma, wo xa a binya alɔ wo Marigi Alatala a yamarixi wo bɛ ki naxɛ. \v 13 Xi senni nan na wo bɛ lɔxɔxunyi kui wali lɔxɔɛe ra, wo xa wali birin nabafe ra. \v 14 A xi solofere nde findixi wo Marigi Alatala xa malabui lɔxɔɛ nan na. Wo naxa wali yo raba na lɔxɔɛ keli wo tan ma, a sa wo xa die li, wo xa konyie, wo xa ningee, wo xa sofalee, wo xa xuruse mɔɔli birin, han a sa wo xa xɔɲɛe li naxee na wo xɔnyi, alako wo xa konyie fan xa e malabu alɔ wo tan. \v 15 Wo naxa nɛɛmu konyi nan nu wo ra Misira. N naxa wo ramini na konyiya kui, a keli n sɛnbɛ ma. N a falaxi wo bɛ na nan ma, wo xa malabui lɔxɔɛ binya.» \p \v 16 «Wo xa wo baba nun wo nga binya alɔ wo Marigi Alatala a yamarixi wo bɛ ki naxɛ, alako wo xa simaya xɔnkuye nun sɛɛwɛ sɔtɔ bɔxi ma wo Marigi Alatala naxan fima wo ma.» \p \v 17 «Wo naxa faxɛ ti.» \p \v 18 «Wo naxa yɛnɛ raba.» \p \v 19 «Wo naxa muɲɛ ti.» \p \v 20 «Wo naxa wule seedeɲɔxɔya raba wo boore xun.» \p \v 21 «Wo naxa mila wo boore xa ginɛ ma, a xa banxi, a xa xɛ, a xa konyi, a xa ninge, a xa sofale, nun se naxan birin findixi a gbe ra.» \p \v 22 «Alatala yi fee nan masen wo xa malanyi kui, a xui itexi ra, geya fari, tɛ tagi, nuxui nun kunda tagi. A mu sese sa a xun ma. A naxa e sɛbɛ gɛmɛ walaxɛ firin ma, a e so n yi ra.» \p \v 23 «Wo yi xui mɛ kuye ifɔɔrɛ kui tɛmui naxɛ, tɛ tagi, geya fari, wo naxa wo maso n na, wo nun wo xa mangɛe nun kuntigie. \v 24 Wo naxa a fala, ‹Muxu Marigi Alatala bara a xa nɔrɛ nun a xa gboe masen muxu bɛ. Muxu bara a xui mɛ wɔyɛn na tɛ tagi. Muxu bara a kolon to a Ala nɔma wɔyɛnde mixi bɛ, na kanyi man fa lu a mu faxa. \v 25 Yakɔsi, muxu fa muxu makɔrɛma faxɛ ra munfe ra? Yi tɛ muxu faxama nɛ. Xa muxu man muxu tuli mati won Marigi Alatala xui ra, muxu faxama nɛ. \v 26 Mixi mundun luxi alɔ won tan naxan bara Alatala xui mɛ a wɔyɛnma tɛ tagi, na kanyi man fa lu a mu faxa? \v 27 I tan Munsa, i maso won Marigi Alatala ra, i xa i tuli mati a xa masenyi ra, alako i xa na madangi muxu bɛ, muxu muxu tuli matima nɛ i ra, muxu man fa a xui rabatu.›» \p \v 28 «Alatala naxa wo xa wɔyɛnyi mɛ, wo naxan falaxi n bɛ. A naxa a masen n bɛ, ‹N bara ɲama fala xui mɛ. E naxan birin falaxi nɔndi na a ra. \v 29 Xa n ma fe gaaxui lu e bɔɲɛ ma tɛmui birin, e man naxa n ma yaamari rabatu, e tan nun e bɔnsɔɛ fama nɛ hɛɛri sɔtɔde abadan. \v 30 Siga i xa sa a fala e bɛ, e xa so e xa kiri banxie bun ma. \v 31 Kɔnɔ i tan xa lu n fɛ ma be. N xa n ma sɛriyɛ nun yaamari birin masen i bɛ, i lan i xa e xaran naxan na, alako e xa nɔ na raɲɛrɛde bɔxi ma n fama dɛnnaxɛ fide e ma.› \v 32 Wo Marigi Alatala naxan masenxi wo bɛ, wo xa wo tuli mati na ra, wo man xa a rabatu. Wo naxa siga kɔɔla ma, wo naxa siga yirefanyi ma. \v 33 Wo xa bira yi kira fanyi nan fɔxɔ ra won Marigi Alatala naxan masenxi, alako wo naxa faxa, wo fa simaya xɔnkuye sɔtɔ sɛɛwɛ kui bɔxi ma wo fama dɛnnaxɛ sɔtɔde.» \c 6 \s Ala xa marafanyi nun a xa sɛriyɛ \p \v 1 «Sɛriyɛ, yaamari, nun masenyi nan yi ki, wo Marigi Alatala naxan soxi n yi ra alako n xa a xaran wo ra, wo xa nɔ a rabade bɔxi ma a fafe naxan fide wo ma. \v 2 Wo xa gaaxu won Marigi Alatala ya ra. Wo xa simaya kui, wo tan, wo xa die, a nun wo xa mamadie, wo xa yi sɛriyɛ nun yi yaamari birin naba n naxan soxi wo yi ra, alako wo xa simaya xɔnkuye sɔtɔ. \v 3 Isirayilakae, wo wo ɲɛngi sa yi birin xɔn ma, wo man xa fɛntɛn a raba ki ma. Wo fama nɛ hɛɛri sɔtɔde, wo fama nɛ findide ɲama gbegbe ra yi bɔxi ma xiɲɛ nun kumi gbegbe na dɛnnaxɛ, alɔ wo benbae Marigi Alatala a falaxi wo bɛ ki naxɛ. \v 4 Isirayilakae, wo wo tuli mati. Won Marigi Alatala keren peti na a ra. \v 5 Wo lan nɛ wo xa wo Marigi Alatala xanu wo bɔɲɛ fiixɛxi ra, wo nii ra, a nun wo sɛnbɛ birin na. \v 6 N yi masenyi naxan xaranxi wo bɛ yi ki, a xa lu wo bɔɲɛ ma. \v 7 Wo fama nɛ a mabanbande wo xa die bɛ tɛmui birin, xa wo na banxi kui, xa wo na biyaasife, kɔɛ nun yanyi ra. \v 8 A xa xiri wo bɛlɛxɛ nun wo tigi ra tɔnxuma ra. \v 9 Wo xa a sɛbɛ wo xa banxi nun wo xa naadɛ ma.» \p \v 10 «Wo Marigi Alatala na wo xanin tɛmui naxɛ bɔxi ma a na dɛnnaxɛ sofe wo yi ra, alɔ a rakali wo babae Iburahima, Isiyaga, a nun Yaxuba bɛ ki naxɛ, wo fama nɛ taa belebele tofanyie sɔtɔde wo mu naxee tixi, \v 11 banxi rafexie harige mɔɔli birin na wo mu naxee fenxi, kɔlɔnyie wo mu naxee gexi, wɛni bilie nun oliwi bilie wo mu naxee sixi. \v 12 Wo na wo dɛge han wo naxa wasa tɛmui naxɛ, wo naxa nɛɛmu wo Marigi Alatala ma de, naxan wo raminixi konyiya kui Misira bɔxi ma. \v 13 Wo xa gaaxu wo Marigi Alatala ya ra. Wo xa a keren nan batu. Wo xa wo kali a xili nan na. \v 14 Wo naxa ala gbɛtɛe batu de, mixie naxee batuma wo rabilinyi, \v 15 barima wo Marigi Alatala mu wama a firin nde xɔn. Xa na mu a ra a xɔnɔma nɛ wo ma, a man fa wo faxa.» \p \v 16 «Wo naxa wo Marigi Alatala mato de, alɔ wo naxan naba Masa. \v 17 Wo xa wo Marigi Alatala xa sɛriyɛ, a xa masenyi, nun a xa yaamari rabatu tinxinyi kui a naxan soxi wo yi ra. \v 18 Wo xa wo ɲɛrɛ tinxinyi kira ra. Alatala wama fe naxan birin xɔn ma, wo lan wo xa na nan naba. Na tɛmui wo fama nɛ hɛɛri sɔtɔde, wo fa bɔxi fanyi sɔtɔ Alatala a kali naxan na wo babae bɛ. \v 19 Wo wo yaxuie kerima nɛ alɔ Alatala a masenxi ki naxɛ.» \p \v 20 «Wo xa die na wo maxɔrin tɛmui naxɛ, ‹Munse na yi masenyi, yi sɛriyɛ, nun yi yaamari ra, won Marigi Alatala naxan soxi won yi ra yi ki?› \v 21 Wo fama nɛ e yaabide, ‹Firawuna xa konyie nan nu muxu ra Misira bɔxi ma, Alatala fa muxu ramini naa a sɛnbɛ ra. \v 22 Alatala naxa tɔnxuma nun kaabanako belebele magaaxuxie raba muxu ya xɔri Misirakae ra, Firawuna nun a xa denbaya birin na. \v 23 A muxu ramini nɛ Misira alako a xa muxu xanin bɔxi ma, a a kali dɛnnaxɛ xa fe ra won babae bɛ sofe ra won yi ra. \v 24 Na tɛmui Alatala naxa muxu yaamari, a muxu xa yi sɛriyɛ birin nawali a rawali ki ma. Xa won gaaxu won Marigi Alatala ya ra, a hɛɛri nun simaya xɔnkuye fima nɛ won ma alɔ a na a rabafe ki naxɛ yakɔsi. \v 25 Xa won sa won Marigi Alatala xa yaamari birin nabatu alɔ a masenxi won bɛ ki naxɛ, na findima nɛ tinxinyi ra won bɛ.›» \c 7 \s Isirayila nun Kanaankae \p \v 1 «Wo Marigi Alatala na wo xanin bɔxi ma tɛmui naxɛ, a dɛnnaxɛ fima wo ma, a fama nɛ si solofere keride naxee findi Xitikae, Girigasakae, Amorikae, Kanaankae, Peresikae, Hiwikae nun Yebusukae ra, si solofere naxee sɛnbɛ gbo wo bɛ, e man wuya wo bɛ. \v 2 Wo Marigi Alatala na e lu wo sagoe tɛmui naxɛ, wo xutu sɔtɔma nɛ e ma, wo e halaki. Wo naxa saatɛ xiri wo tagi, wo man naxa kinikini e ma. \v 3 Wo nun e tan naxa futi malan de. Wo naxa wo xa di ginɛe fi e xa di xɛmɛe ma, wo naxa ginɛe fan fen e ra wo xa di xɛmɛe bɛ. \v 4 Xa na mu a ra yi xɔɲɛe fama nɛ wo xa die ratantande, e xa ala gbɛtɛe batu. Alatala xɔnɔma nɛ wo ma na tɛmui, a man fa wo faxa mafurenyi ra. \v 5 Kira nan yi ki wo lan wo xa mini naxan na yi mixie bɛ. Wo xa e xa sɛrɛxɛbadee a nun e xa gɛmɛ batuxie birin kana. Wo xa e xa Asera wuri masolixie bolon, wo xa e xa kuye birin gan.» \p \v 6 «Wo bara findi wo Marigi Alatala xa ɲama ra. Wo Marigi Alatala bara wo tan nan sugandi duniɲa ɲama tagi bɛndɛ fuɲi fari, alako wo xa findi a yɛtɛ yati gbe ra. \v 7 Alatala mu wo sugandixi wo xa ɲama xasabi xa fe xa ra, barima wo xurun si birin bɛ. \v 8 Alatala wo tan nan sugandixi a xa xanunteya xa fe ra. A bara wa saatɛ rakamalife a naxan tongo wo benbae bɛ. Na nan a toxi a wo raminixi bɔxi ma a sɛnbɛ ra wo nu na konyiya kui dɛnnaxɛ. A naxa wo ba Firawuna yi ra, Misira mangɛ. \v 9 Wo xa a kolon wo Marigi Alatala, nan keren peti na Ala ra. Ala findixi Fonisire Mangɛ nan na naxan a xa saatɛ rakamalima, naxan hɛɛri gbegbe fima wo ma. A na rabama wo bɔnsɔɛe bɛ naxee fama wo xanbi ra, naxee a xanuma, e man a xa yaamarie rabatu. \v 10 Kɔnɔ a gbilenma nɛ mixie fɔxɔ ra naxee a xɔnma, a a xɔnnantee ralɔɛma nɛ keren na. \v 11 Wo xa fɛntɛn n ma yaamari nun n ma sɛriyɛ ma n naxan soxi wo yi ra to lɔxɔɛ.» \p \v 12 «Xa wo wo ɲɛngi sa yi yaamari xɔn ma, wo naxa fɛntɛn a ma, wo Marigi Alatala fama a xa saatɛ rakamalide, a hɛɛri fima nɛ wo ma alɔ a rakalixi wo benbae bɛ ki naxɛ. \v 13 A wo xanuma nɛ, a barakɛ sa wo xa fe, a man wo rawuya. A di gbegbe barife ragiri wo ma. Wo fa bɔxi daxamui fan sɔtɔde, mɛngi, wɛni nɛɛnɛ nun ture. A man fa wo xa ningee nun wo xa xurusee rawuya. A yi birin nabama nɛ bɔxi ma, a rakali naxan na wo babae bɛ sofe ra wo yi. \v 14 A wo barakama nɛ dangife si birin na. Dibaritare mu fama lude wo ya ma, xɛmɛ ba, ginɛ ba, xa na mu a ra xuruse. \v 15 Alatala wo ratangama nɛ fure dɔxɔɛ mɔɔli birin ma, a nun fe ɲaaxi birin ma wo naxee kolonxi Misira bɔxi ma. Kɔnɔ a yi fure rasanbama mixie nan ma naxee na wo raɲaaxu. \v 16 Wo lan nɛ wo xa mixi birin faxa, wo Marigi Alatala naxee soma wo yi ra. Wo naxa kinikini e ma, wo man naxa e xa alae batu, alako e naxa wo ratantan.» \p \v 17 «Wo fama a maɲɔxunde wo bɔɲɛ ma, ‹Yi sie gbo dangife won tan na. Won tan nɔla sɔtɔma nee ma di?› \v 18 Kɔnɔ, wo naxa gaaxu e ya ra. Wo xa ratu wo Marigi Alatala naxan nabaxi Firawuna nun Misira bɔxi ra. \v 19 Wo bara fe xɔrɔxɔɛe to naxee dɔxɔxi e ma, tɔnxumae nun kaabanakoe naxee rabaxi. Wo bara wo Marigi Alatala sɛnbɛ to a wo ramini ki naxɛ Misira bɔxi ma. Na nan a toma wo Marigi Alatala na mɔɔli rabama ɲamanɛ birin na wo gaaxuxi naxee ya ra. \v 20 Wo Marigi Alatala fama nɛ wo yaxuie birin halakide, hali naxee nɔxunma wo ma. \v 21 Wo naxa gaaxu e ya ra, barima wo nun wo Marigi Alatala na a ra, Ala belebele naxan magaaxu.» \p \v 22 «Wo Marigi Alatala fama nɛ yi ɲama keride a xuri xuri ra wo ya i. Wo mu nɔma e birin faxade waxati keren bun, xa na mu a ra wula i subee fama nɛ wuyade, e wo tɔɔrɔ. \v 23 Wo Marigi Alatala fama nɛ yi mixie sode wo yi ra. E ifuma nɛ kira ma, han e sa halaki. \v 24 A fama nɛ e xa mangɛe sode wo yi ra, wo e xili ralɔɛ. Mixi yo mu nɔma tide wo kanke. Wo e birin halakima nɛ.» \p \v 25 «Wo e xa ala yailanxie ganma nɛ. Wo naxa mila e xa xɛɛma nun gbeti ma naxan na kuyee ma. Wo naxa na findi wo gbe ra alako a naxa findi wo fan bɛ gantanyi ra, barima fe nan na ki wo Marigi Alatala naxan naharamuxi. \v 26 Wo naxa na kuye mɔɔli ɲaaxi raso wo xa banxi kui de, alako wo naxa halaki alɔ kuyee. Wo nee findima se ɲaaxi nan na barima a raharamuxi.» \c 8 \s Nɛɛmufe Alatala ma \p \v 1 «Wo xa yi yaamari birin naba n naxan xaranfe wo bɛ to lɔxɔɛ. Na nan fama a niyade wo xa simaya sɔtɔ, wo fa findi ɲama gbegbe ra. Na tɛmui, wo nɔma yi bɔxi sɔtɔde alɔ Alatala a rakalixi wo babae bɛ ki naxɛ. \v 2 Wo xa wo maɲɔxun ɲɛrɛ xɔnkuye ma wo Marigi Alatala naxan nagiri wo ma yi gbengberenyi igirife ra yi ɲɛ tongo naani bun ma. A yi fe xɔrɔxɔɛe rabaxi nɛ wo ra, alako wo xa wo yɛtɛ magoro, a xa wo mato, a xa nɔ a kolonde fe naxan na wo sondonmɛ ma. A man xa nɔ a kolonde xa wo wama a xa sɛriyɛ mabanbanfe. \v 3 A bara wo xa fe magoro, a bara wo raxi kaamɛ ra. A bara mana so wo yi ra, wo nun wo benbae mu donse naxan kolon. A a masen wo bɛ na ki nɛ, a ibunadama mu nɔma balode donse xa kansan xun na, kɔnɔ masenyi fan birin na naxan fatanxi Alatala ra. \v 4 Wo xa donmae mu ɲɔnxi, wo sanyie mu funtuxi yi ɲɛ tongo naani bun ma. \v 5 Wo lan nɛ wo xa a kolon a wo Marigi Alatala na wo xurufe nɛ alɔ baba a xa di xuruma ki naxɛ. \v 6 Wo wo Marigi Alatala xa yaamari mabanban, wo xa wo yɛtɛ suxu alɔ a wama a xɔn ma ki naxɛ, wo man xa gaaxu a ya ra.» \p \v 7 «Wo Marigi Alatala wo rasoma nɛ bɔxi fanyi ma xuree nun dulonyie na dɛnnaxɛ. Ye gbegbe na na bɔxi bun ma, a man minima gulunba nun geya fari. \v 8 Bɔxi na a ra mɛngi, fundenyi maniyɛ, wɛni bili, xɔrɛ, kinkirinsi, oliwi, nun kumi na dɛnnaxɛ. \v 9 Taami mu ɲɔnma sɔnɔn, se birin fama nɛ lude wo yi ra. Wure fama nɛ minide gɛmɛe kui, wure gbeeli fan sɔtɔma nɛ geya kui.» \p \v 10 «Wo na wo dɛge han wo naxa luga, wo xa wo Marigi Alatala tantu yi bɔxi fanyi xa fe ra. \v 11 Wo naxa wo yɛtɛ ranɛɛmu wo Marigi Alatala xa fe ma de, tondife a xa yaamari nun a xa sɛriyɛ rabatufe ra, n naxan xaranxi wo bɛ to lɔxɔɛ. \v 12 Wo na wo dɛge han wo naxa luga, wo na banxie ti, wo naxa sabati e kui, \v 13 wo xa xurusee xungbe nun a lanmae na wuya, wo xa gbeti nun wo xa xɛɛma na gbo, wo harige birin na gbo, \v 14 wo xa fɛntɛn wo yɛtɛ ma a fanyi ra alako wo naxa wo yɛtɛ igbo han wo xa nɛɛmu wo Marigi Alatala ma, naxan wo raminixi Misira bɔxi ma konyiya kui. \v 15 A bara wo radangi gbengberen yire magaaxuxi ra, bɔximase xɔnɛ kanyi nun tali na dɛnnaxɛ, ye mu na bɔxi naxan ma. A naxa ye ramini fanye kui. \v 16 A naxa mana donse so wo yi ra gbengberenyi ma, wo benbae mu nu naxan kolon, alako a xa wo xa fe magoro, a xa wo mato, a fa nɔ fe fanyi rabade wo bɛ. \v 17 Wo naxa a maɲɔxun de a wo sɛnbɛ nun wo xa kɔɔta nan yi harige fixi wo ma. \v 18 Wo xa wo ratu wo Marigi Alatala ma, a tan nan yi sɛnbɛ fima wo ma, alako wo xa na harige birin sɔtɔ. A man bara saatɛ masen wo bɛ to lɔxɔɛ a naxan tongo a nun wo babae ra.» \p \v 19 «Xa wo nɛɛmu wo Marigi Alatala ma, xa wo bira ala gbɛtɛe batufe fɔxɔ ra, xa wo tuubi e bɛ, xa wo wo magoro e bɛ, n xa a fala wo bɛ to lɔxɔɛ, wo halakima nɛ. \v 20 Iyo, wo halakima nɛ alɔ Alatala si gbɛtɛe halakixi ki naxɛ wo ya xɔri, barima wo mu wo tuli matixi wo Marigi Alatala xa masenyi ra.» \c 9 \s Isirayilakae Ala matandife \p \v 1 «Isirayilakae wo wo tuli mati. To lɔxɔɛ wo na sigafe Yurudɛn nan igiride. Wo fama nɛ sie ragide naxee gbo wo bɛ, e sɛnbɛ dangi wo ra. Wo fa e xa taae tongo naxee tɛtɛ itexi han. \v 2 Wo fama Anaki xa die nan masɔtɔde, mixi sɛnbɛmae naxee gbangbalan, wo naxee kolon a fanyi ra. Wo bara a mɛ, e a falama, ‹Nde nɔma tide Anaki xa die ya i?› \v 3 Wo nɔma a kolonde yakɔsi, a wo Marigi Alatala na a ɲɛrɛfe wo ya ra, alɔ tɛ naxan se birin kanama. A tan nan yati e halakima, a e xa fe magoro wo ya xɔri. Wo e kerima nɛ, wo e birin halakima nɛ alɔ wo Marigi Alatala a masenxi wo bɛ ki naxɛ. \v 4 Wo Marigi Alatala na e keri wo ya ra tɛmui naxɛ, wo naxa wo yɛtɛ matɔxɔ de han wo xa a fala, ‹Alatala na a xɛɛxi muxu yi bɔxi masɔtɔxi muxu xa tinxinyi saabui ra.› E xa fe kobi raba na a toxi Alatala e kerixi beenun wo xa be li. \v 5 Wo naxa a maɲɔxun de a wo be sɔtɔxi wo xa tinxinyi nun wo xa fanyi nan ma. Alatala yi sie kerima e xa yuge kobi nan ma, a man xa natɛ rakamali a naxan tongo wo babae Iburahima, Isiyaga, nun Yaxuba bɛ. \v 6 Wo xa a kolon wo xa tinxinyi xa mu a niyaxi wo Marigi Alatala yi bɔxi fanyi soxi wo yi ra a xa findi wo gbe ra. Ɲama xurutare nan na wo ra.» \p \v 7 «Wo xa wo ratu a ma wo wo Marigi Alatala raxɔnɔ ki naxɛ gbengberenyi ma. Wo naxa nɛɛmu wo keli lɔxɔɛ ma Misira, han wo so lɔxɔɛ be, wo nu xurutareɲa rabama nɛ wo Marigi Alatala ra. \v 8 Wo Alatala raxɔnɔ nɛ Xorebe geya fari han a naxa wa wo faxafe. \v 9 N to te geya fari alako n xa walaxɛ gɛmɛ daaxi tongo naxan findi saatɛ ra Alatala nun won tan tagi, n naxa yanyi tongo naani nun kɔɛ tongo naani raba geya fari, n mu taami don, n mu ye fan min. \v 10 Alatala naxa yi walaxɛ gɛmɛ daaxi firinyie so n yi ra, a naxan sɛbɛ a xɔnyɛ ra. Alatala naxan fala wo bɛ tɛ tagi, wo nu malanxi lɔxɔɛ naxɛ geya fari, na birin sɛbɛxi walaxɛ ma.» \p \v 11 «Yi yanyi tongo naani nun yi kɔɛ tongo naani dangi xanbi, Alatala naxa yi walaxɛ gɛmɛ daaxi firinyi so n yi ra naxan findi saatɛ ra. \v 12 Alatala naxa a fala n bɛ, ‹Keli, i xa goro mafuren barima i xa ɲama i naxan naminixi Misira bɔxi ra, e bara yangoe belebele raba, e bara e ba kira ma n naxan masen e bɛ, e bara kuye yailan wure raxunuxi ra.› \v 13 Alatala man naxa yi masen n bɛ, ‹N bara a to yi ɲama, ɲama xurutare na a ra. \v 14 Keli be, n xa e halaki, n xa e xili ɲɔn duniɲa ma. N i mafindima ɲama gbegbe ra naxan sɛnbɛ gbo, e man wuya, dangi boore ɲama ra.› \v 15 N naxa goro geya fari, naxan nu luxi alɔ a na tɛ nan tagi, na walaxɛ firinyie suxuxi n yi ra, Ala xa saatɛ sɛbɛxi naxee ma. \v 16 Na tɛmui n naxa a to wo bara yunubi fe raba wo Marigi Alatala ra. Wo ninge yailan wure raxunuxi ra. Wo wo ba kira ma Alatala naxan masen wo bɛ. \v 17 N naxa yi walaxɛ gɛmɛ daaxi firinyie suxu n bɛlɛxɛ firinyi ra, n fa e wɔlɛ, e naxa ibɔɔ wo ya xɔri.» \p \v 18 «N naxa bira bɔxi Alatala ya i alɔ n naxan naba a singe. N naxa lu naa yanyi tongo naani nun kɔɛ tongo naani, n mu taami don, n mu ye fan min. N na birin naba wo xa yunubi nan ma fe ra, naxan naɲaaxuxi Alatala ma, a a raxɔnɔ. \v 19 N naxa gaaxu Alatala xa xɔnɛ ra a xɔnɔxi wo ma naxan ma han a wa wo halakife. Kɔnɔ Alatala man naxa n ma maxandi suxu. \v 20 A bɔɲɛ nu texi Haruna nan ma a gbe ra han a wa a halakife, kɔnɔ n naxa Ala maxandi Haruna fan bɛ. \v 21 N naxa ninge tongo wo naxan yailanxi, naxan findixi wo xa yunubi fe ra, n a woli tɛ xɔɔra, n a iwuru han a findi xube ra. N naxa na xube ibagan susui ye xɔɔra naxan kelima geya kɔn na.» \p \v 22 «Wo man bara Alatala raxɔnɔ Tabera, Masa, nun Kibiroti Hataawa. \v 23 Alatala to wo xɛɛ kelife Kadesi Barineya yi xɛɛraya ra, ‹Wo siga, wo xa bɔxi tongo n naxan soxi wo yi ra,› wo naxa wo Marigi Alatala xui matandi. Wo mu la a fala xui ra, wo mu na fan suxu nɔndi ra. \v 24 Kabi n naxa sa wo kolon, wo xurutare fe nan tun nabafe Alatala ra.» \p \v 25 «Alatala to wa wo faxafe, n naxa n felen bɔxi ma, n a maxandi yanyi tongo naani nun kɔɛ tongo naani bun ma. \v 26 N naxa Alatala maxandi, ‹Marigi Alatala, i naxa i yɛtɛ xa ɲama halaki, i ɲama naxan xa xɔrɛya soxi a yi i xa gboe saabui ra, i naxan naminixi Misira bɔxi ma i sɛnbɛ ra. \v 27 I ratu i xa konyie ma, Iburahima, Isiyaga, nun Yaxuba. I naxa i kobe rato yi ɲama xa xaxili xɔrɔxɔya ma, e xa ɲaaxui, nun e xa yunubi ma, \v 28 alako Misirakae naxa a fala, «Alatala mu nɔma yi mixie xaninde bɔxi ma a dɛnnaxɛ laayidi tongoxi e bɛ. A e xɔnxi nɛ. A e ramini alako a xa sa e faxa gbengberenyi ma.» › \v 29 Alatala i xa ɲama nan lanxi e ma. I gbe nan na e ra, i naxee xɔrɛyaxi i sɛnbɛ nun i xa mangɛya ra.» \c 10 \s Ala xa xanunteya \p \v 1 «Na tɛmui Alatala naxa yaamari fi n ma. A naxɛ, ‹Walaxɛ gɛmɛ daaxi firin yailan alɔ a singee nu ki naxɛ. I man xa kankira wuri daaxi yailan. Na tɛmui i xa fa n yire geya fari. \v 2 N man gbilenma nɛ yi sɛriyɛ sɛbɛ ra naxan nu na boore walaxɛe ma, i naxee kanaxi. I fama e sade na kankira nan kui.› \v 3 N naxa kankira yailan wuri mɔɔli nde ra naxan xɔrɔxɔ. N naxa walaxɛ gɛmɛ daaxi firin fan yailan naxan maniya booree ra. N naxa te e ra geya fari. \v 4 Alatala naxa sɛbɛli ti yi walaxɛ nɛɛnɛe ma, alɔ naxan singe nu sɛbɛxi booree ma. Yi yaamari fu, a naxee yaxaran wo bɛ geya fari tɛ tagi wo nu malanxi tɛmui naxɛ, Alatala naxa e so n yi ra. \v 5 N naxa goro geya fari, n fa e sa kankira kui, n naxan yailanxi. E naxa lu naa alɔ Alatala a fala n bɛ ki naxɛ.» \p \v 6 Isirayilakae naxa keli Bene Yakan kɔlɔnyie ra sigafe ra Mosera. Haruna laaxira mɛnni nɛ, a naxa bɛndɛ sɔtɔ naa. A xa di Eleyasari naxa findi a ɲɔxɔɛ ra sɛrɛxɛdubɛɲa kui. \v 7 Na dangi xanbi Isirayilakae naxa siga Gudugoda. E to keli Gudugoda, e naxa siga Yotobata, xure gbegbe na bɔxi naxan ma. \v 8 Na waxati bun ma, Alatala naxa wali taxu Lewi bɔnsɔɛ ra, e xa findi kankira xaninyie ra, e xa ti Alatala ya i a xa wali rabafe ma, e man xa duba ɲama bɛ Alatala xili ra. Na nan nabafe han to lɔxɔɛ. \v 9 Na fe na a toxi Lewi bɔnsɔɛ mu kɛ sɔtɔxi e ngaxakerenyie ya ma. Alatala nan na e tan malima ra alɔ a a fala ki naxɛ. \p \v 10 «N naxa lu geya fari yanyi tongo naani nun kɔɛ tongo naani alɔ n naxan naba singe ra. Alatala man naxa n ma maxandi suxu, barima a mu waxi wo faxafe. \v 11 Alatala naxa a masen n bɛ, ‹Ɲama raɲɛrɛ. E xa so bɔxi ma n nan nakalixi naxan na e babae bɛ sofe ra e yi.›» \p \v 12 «Yakɔsi fa, Isirayilakae wo Marigi Alatala wama wo xa munse raba? A wama nɛ wo xa gaaxu a ya ra alako wo xa wo ɲɛrɛ a xa kira xɔn ma, wo xa a xanu, wo xa a rabatu wo bɔɲɛ fiixɛ nun wo nii birin na. \v 13 Alatala wama nɛ wo xa a xa yaamari raba, wo xa a xa sɛriyɛ rabatu, n naxan soxi wo yi ra to lɔxɔɛ, alako wo xa simaya xa fan. \v 14 Wo Marigi Alatala nan gbe na koore nun bɔxi ra, a nun se naxan birin na a ma. \v 15 Alatala wo babae nan xanu. Yakɔsi fa wo tan nan na e bɔnsɔɛ ra, a wo tan nan sugandixi boore sie tagi, alɔ wo a toxi ki naxɛ to lɔxɔɛ.» \p \v 16 «Wo lan nɛ wo xa wo xaxili rasɛniyɛn, wo naxa xurutareɲa raba sɔnɔn, \v 17 barima wo Marigi Alatala keren peti nan na Ala ra, mangɛe xa mangɛ, Ala belebele sɛnbɛma magaaxuxi, naxan mu mixi rafisa a boore bɛ, naxan mu kiiti ɲaaxi kɔbiri rasuxuma. \v 18 A tan nan kiridie nun kaaɲɛ ginɛe kantama ra. Xɔɲɛe rafan a ma, a donse nun sose soma e yi ra. \v 19 Wo tan fan, wo hinnɛ xɔɲɛe ra naxee na wo ya ma. Wo xa wo maɲɔxun xɔɲɛ nan nu na wo tan fan na Misira bɔxi ma. \v 20 Wo xa gaaxu wo Marigi Alatala ya ra, wo xa tuubi a bɛ, wo xa bira a fɔxɔ ra, wo man xa wo rakali a tan nan xili ra. \v 21 A tan nan na wo xa nɔrɛ ra. A tan nan na wo Marigi Ala ra, naxan kaabanakoe nun fe magaaxuxie rabaxi wo ya xɔri. \v 22 Wo babae nu fama tɛmui naxɛ Misira, e mu nu dangixi mixi tongo solofere ra. Yakɔsi wo Marigi Alatala bara wo rawuya dangi tunbuie ra naxee na koore ma.» \c 11 \s Won ma xanunteya Ala bɛ \p \v 1 Wo xa wo Marigi Alatala xanu, wo tuubi a bɛ, wo xa a xa yaamari, a xa sɛriyɛ, a xa masenyi, nun a xa tɔnyi rabatu tɛmui birin. \p \v 2 Wo xa a kolon to lɔxɔɛ wo xa die mu Alatala xa kaabanako magaaxuxie toxi e ya ra. E mu wo Marigi Alatala xa sɛriyɛ mɛxi e tuli ra. \v 3 E mu a xa laamatunyie toxi Misira, a nun a naxan nabaxi Firawuna nun a xa bɔxi birin na. \v 4 E man mu fe toxi a naxan nabaxi Misira sɔɔrie ra, e xa soe nun gisee ra. E mu a to Ala Misira sɔɔrie madulaxi Kale Baa ma ki naxɛ, e to bira wo fɔxɔ ra, Alatala fa e birin halaki kerenyi ra. \v 5 E man mu fee toxi a naxee raba gbengberenyi ma beenun wo xa be li. \v 6 A naxa wo ratanga Datan nun Abirami ma, naxee findi Eliyabi xa di xɛmɛe ra Ruben bɔnsɔɛ ya ma. Isirayilakae birin ya xɔri, bɔxi naxa a rabi, a fa a raxutu e nun e xa denbayae birin ma, e xa kiri banxie, nun mixi birin ma naxee nu biraxi e fɔxɔ ra. \v 7 Wo tan nan yati bara fe belebelee to Alatala naxee rabaxi. \p \v 8 Na nan a toxi, wo lan wo xa yi sɛriyɛ rabatu n naxan xaranfe wo bɛ to lɔxɔɛ, alako wo xa limaniya sɔtɔ yi bɔxi masɔtɔfe ra wo na sigafe dɛnnaxɛ. \v 9 Wo xa yi raba alako wo xa bu bɔxi ma Alatala a kalixi naxan xa fe ra, a sofe ra wo babae nun e bɔnsɔɛe yi, xiɲɛ nun kumi gbegbe na bɔxi naxan ma. \v 10 Wo fama bɔxi naxan sɔtɔde, a mu luxi alɔ Misira bɔxi, wo kelixi dɛnnaxɛ. Misira tan, wo na gɛ xɛ sade, fo wo nu ye maxanin a ma laakɔɛ daaxi wo sanyi ra. \v 11 Wo fama bɔxi naxan sɔtɔde, geya nun gulunba yire na a ra, tunɛ ye naxan nafanma a fanyi ra. \v 12 Bɔxi na a ra wo Marigi Alatala ɲɛngi saxi naxan xɔn. A man fa mɛɛni a ma, keli ɲɛ fɔlɛ han ɲɛ ɲɔnyi. \s Ala xa laayidi \p \v 13 Xa wo yi sɛriyɛ ratinmɛ a fanyi ra n naxan xaranxi wo bɛ yi ki to lɔxɔɛ, xa wo wo Marigi Alatala xanu, wo a xa sɛriyɛ raba bɔɲɛ fiixɛ ra nun wo nii ra, \v 14 a tunɛ rafama nɛ wo xa bɔxi ma, ɲɛmɛ a nun sogofure, alako wo xa harige fanyi sɔtɔ, alɔ mɛngi, wɛni nɛɛnɛ, a nun ture. \v 15 A man ɲooge fan nafanma nɛ wo xa bɔxi ma wo xa xurusee naxan donma. Wo baloe gbegbe sɔtɔma nɛ, wo a don han wo luga. \v 16 Wo xa fe mɔɔli birin naba alako fefe yo naxa wo ba yi kira fanyi xɔn ma. Wo naxa wo igoro ala gbɛtɛe batufe ra. \v 17 Xa wo na fe mɔɔli raba, Alatala xɔnɔma nɛ wo ma. Na tɛmui a a niyama nɛ tunɛ mu fa sɔnɔn, sansi yo mu fanma bɔxi ma sɔnɔn, wo fa halaki yi bɔxi ma Alatala naxan soxi wo yi ra. \p \v 18 Wo xa yi sɛriyɛ rasabati wo bɔɲɛ ma nun wo nii ra. Wo nde xiri wo bɛlɛxɛ nun wo tigi ra tɔnxuma ra, alako wo naxa nɛɛmu a ra. \v 19 Wo xa a xaran wo xa die ra wo xa banxie kui, wo xa biyaasie kui, wo sa tɛmui, wo keli tɛmui. \v 20 Wo xa a sɛbɛ wo xa banxie nun wo xa naadɛe ma. \v 21 Na nan a toma wo xa simaya nun wo xa die xa simaya xɔn kuyama bɔxi ma Alatala naxan laayidixi wo benbae bɛ han duniɲa raɲɔnyi. \v 22 Xa wo yi sɛriyɛ rabatu a rabatu ki ma, n naxan xaranxi wo bɛ, xa wo wo Marigi Alatala xanu, xa wo wo ɲɛrɛ a xa kira xɔn ma, xa wo bira a fɔxɔ ra, \v 23 Alatala fama nɛ yi sie birin keride wo ya xɔri, wo fa nɔ e ra, naxee gbangbalan wo bɛ, naxee sɛnbɛ gbo wo bɛ. \v 24 Wo na wo sanyi ti dɛnnaxɛ birin ma, naa findima wo gbe nan na. Wo xa bɔxi italama keli gbengberenyi ma han Liban, keli Efirati xure ma han Mediteran Baa ra. \v 25 Mixi yo mu suusama tide wo ya ra. Wo na siga bɔxi naxan yo ma, wo Marigi Alatala a niyama nɛ mɛnnikae xa gaaxu wo ya ra, e bɔɲɛ mini alɔ a masenxi wo bɛ ki naxɛ. \p \v 26 Wo a mato, n bara barakɛ nun dankɛ sa wo ya i to. \v 27 Xa wo wo Marigi Alatala xa sɛriyɛ rabatu a rabatu ki ma, n naxan soxi wo yi ra to, wo barakɛ sɔtɔma nɛ. \v 28 Kɔnɔ xa wo mu wo Marigi Alatala xa sɛriyɛ ratinmɛ, xa wo wo ba kira xɔn ma n naxan soxi wo yi ra to, xa wo bira ala gbɛtɛe fɔxɔ ra wo mu naxee kolon, wo dankɛ nan sɔtɔma. \p \v 29 Wo Marigi Alatala na wo xanin bɔxi ma a fama naxan sode wo yi ra, wo dubɛ masenyi tima Garisimi geya nan fari, wo dankɛ masenyi tima Ebali geya nan fari. \v 30 Na geyae na Yurudɛn naakiri nan ma, kira xanbi ra naxan na sogegorode, Kanaankae xa bɔxi ma naxee sabatixi Araba, Giligali ya tagi, More wuri belebele fɛ ma. \v 31 Wo na Yurudɛn igiri sigafe ra bɔxi ma wo Marigi Alatala dɛnnaxɛ sofe wo yi ra, mɛnni findima wo gbe nan na, wo man fa sabati naa. \v 32 Wo lan nɛ wo xa fɛntɛn yi sɛriyɛ nun yi yaamarie ma, n naxee soxi wo yi ra to lɔxɔɛ. \c 12 \s Sali xa sɛriyɛ \p \v 1 Wo xa yi sɛriyɛ nun yaamarie rabatu bɔxi ma, wo babae Marigi Alatala dɛnnaxɛ sofe wo yi ra. \v 2 Wo xa yire birin kana geyae fari nun fɔtɔnyie kui, yi sie kuyee batuma dɛnnaxɛ. Wo fama yi sie keride. \v 3 Wo xa e xa sɛrɛxɛbadee kana, wo xa e xa gɛmɛ tɔnxumae kana, wo xa e xa Aseri wuri masolixie gan, wo xa e xa kuyee rabira, wo xa e xilie ɲɔn naa. \p \v 4 Wo naxa wo Marigi Alatala batu na mɔɔli ra de. \v 5 Wo xa Alatala fen yire nde a dɛnnaxɛ sugandima wo bɔnsɔɛ ya ma. Na findima Ala xa yire nan na, a xili matɔxɔma dɛnnaxɛ. Wo xa siga mɛnni \v 6 wo xa sɛrɛxɛe mɔɔli birin bade, alɔ sɛrɛxɛ gan daaxie, sɛrɛxɛ naxee mu ganma, farilɛe, hadiyae, sɛrɛxɛ naxee bama alako wo waxɔnfe xa raba, ɲanige sɛrɛxɛe, nun xuruse di singee. \v 7 Wo xa wo xa sɛrɛxɛe don mɛnni, wo tan nun wo xa denbayae. Wo xa ɲɛlɛxin harige ra, wo Marigi Alatala naxan fixi wo ma. \p \v 8 A mu lanma kankan xa a yɛtɛ waxɔnfe raba, alɔ wo a rabafe ki naxɛ yakɔsi, \v 9 wo to mu so bɔxi ma, wo Marigi Alatala dɛnnaxɛ fima wo ma malabude ra. \v 10 Kɔnɔ wo na Yurudɛn igiri, wo na sabati bɔxi ma wo Marigi Alatala dɛnnaxɛ fima wo ma, a fama nɛ wo ratangade wo yaxuie birin ma naxee na wo rabilinyi, wo fa sabati naa bɔɲɛsa kui. \v 11 Na tɛmui, mɛnni findima wo Marigi Alatala xa yire sugandixi nan na, a xili matɔxɔma dɛnnaxɛ. Wo xa wo xa sɛrɛxɛe ba mɛnni nɛ, n naxee yamarixi wo ra, alɔ sɛrɛxɛ gan daaxie, sɛrɛxɛ naxee mu ganma, farilɛe, hadiyae, a nun sɛrɛxɛ naxee bama alako wo waxɔnfe xa raba. \v 12 Wo ɲɛlɛxinma nɛ wo Marigi Alatala ra, wo tan, wo xa die, wo xa konyie nun Lewi xa die naxee na wo ya ma barima bɔxi mu na e tan bɛ naxan findi e kɛ ra. \p \v 13 Wo naxa wo xa sɛrɛxɛ gan daaxie ba wo waxɔnde. \v 14 Wo e bama yire nɛ wo Marigi Alatala dɛnnaxɛ sugandima wo bɔnsɔɛ ya ma. N naxan birin yamarixi wo ra, wo xa a birin naba mɛnni. \v 15 Kɔnɔ i nɔma sube don daaxi faxade, Ala naxan fixi i ma, yire birin i na sabati dɛnnaxɛ. Mixi sɛniyɛnxi nun mixi sɛniyɛntare nɔma a donde, alɔ xeli nun tɔɔkɛ. \v 16 Kɔnɔ wo mu lan wo xa sube wuli min, wo xa a ifili bɔxi ma alɔ ye. \p \v 17 Wo mu lan wo xa mɛngi, wɛni nɛɛnɛ, nun ture don wo xɔnyi, naxee findima wo xa farilɛ ra Alatala bɛ. Wo mu lan wo xa wo xa xuruse di singee fan don wo xɔnyi, wo naxee bama sɛrɛxɛ ra Alatala bɛ, sɛrɛxɛ naxee bama alako wo waxɔnfe xa raba wo bɛ, nun wo xa ɲanige sɛrɛxɛe. Wo mu lan wo xa wo xa bogi singee fan don wo xɔnyi, wo naxee bama sɛrɛxɛ ra. \v 18 Wo lan wo xa na see birin don wo Marigi Alatala nan ya i a xa yire sugandixi kui. Wo tan, wo xa die, wo xa konyie, a nun Lewi xa die naxee na wo ya ma, wo xa na sɛrɛxɛe don mɛnni ɲɛlɛxinyi kui wo Marigi Alatala ya i, a naxan fixi wo ma. \v 19 Wo wo ɲɛngi sa Lewi xa die xɔn ma a fanyi ra. Wo naxa nɛɛmu e ma. \p \v 20 Wo Marigi Alatala na wo xa bɔxi ragbo yɛ, alɔ a a laayidixi wo bɛ ki naxɛ, xa wo wa sube nan xɔn ma, wo nɔma na donde han wo wasa. \v 21 Xa wo makuya Alatala xa yire sugandixi ra a xili matɔxɔma dɛnnaxɛ, wo nɔma xurusee faxade, wo Marigi naxee fixi wo ma, wo fa na sube don n ma sɛriyɛ ki ma wo xɔnyie han wo wasa. \v 22 Mixi sɛniyɛnxi nun mixi sɛniyɛntare nɔma e donde alɔ xeli nun tɔɔkɛ. \v 23 Kɔnɔ wo mu lan wo xa sube wuli min, barima wuli findixi nii nan na. A mu lan wo xa sube nun a wuli don. \v 24 Wo naxa wuli min, wo xa a ifili bɔxi ma alɔ ye. \v 25 Wo naxa a min alako wo xa sɛɛwa, wo tan, nun wo xa die hali wo dangi xanbi. Wo xa fe tinxinxie raba, Alatala wama naxee xɔn. \p \v 26 Xa wo wama sɛrɛxɛ sɛniyɛnxi nan bafe Alatala bɛ, alako wo waxɔnfe xa raba wo bɛ, wo xa na sɛrɛxɛ ba yire nɛ Alatala dɛnnaxɛ sugandima. \v 27 Naxan findixi sɛrɛxɛ gan daaxi ra, wo xa na sube nun na wuli sa wo Marigi Alatala xa sɛrɛxɛbade. Naxan findixi sɛrɛxɛ boore daaxi ra, wo xa a wuli ifili wo Marigi Alatala xa sɛrɛxɛbade, wo fa a sube tan don. \p \v 28 Wo wo tuli mati, wo lan nɛ wo xa yi sɛriyɛ ratinmɛ n naxan soxi wo yi ra, alako wo xa sɛɛwa, wo tan nun wo xa die hali wo faxa xanbi abadan, barima fe fanyi na a ra naxan nafan wo Marigi Alatala ma. \p \v 29 Wo Marigi Alatala na gɛ sie halakide wo saabui ra, wo na sabati e xa bɔxi ma, \v 30 wo xa wo yɛtɛ ratanga e xa fe kobi rabafe ma, e halaki xanbi. Wo xa wo yɛtɛ ratanga e xa alae maxɔrinfe ma. Wo naxa a fala, «Yi sie nu tuubi rabirama e bɛ di? N fan waxi na nan nabafe.» \v 31 Wo naxa na mɔɔli raba wo Marigi Alatala ra, barima e nu fe kobie rabama e xa alae bɛ Alatala mu wama naxee xɔn. Mixi nan nu e ra, naxee nu e xa die ganma e xa kuyee bɛ sɛrɛxɛ ra. \s Kuye batue \p \v 32 Wo lan nɛ wo xa yi sɛriyɛ raba a raba ki ma n naxan soxi wo yi ra. Wo naxa sese ba a ra, wo man naxa sese fan sa a xun ma. \c 13 \p \v 1 Xa namiɲɔnmɛ nde, xa na mu a ra waliyu nde, \v 2 sa kaabanakoe fe nun tɔnxuma fe raba wo ya xɔri, a man fa a fala wo bɛ, «Won bira kuye batufe fɔxɔ ra, wo tan mu alae naxee kolon,» \v 3 wo naxa wo tuli mati na namiɲɔnmɛ ra a nun na waliyu ra de. Wo Marigi Alatala nan fama wo matode na ki, alako a xa nɔ a kolonde xa a xa xanunteya na wo sondonmɛ ma, xa wo a xanuxi wo nii ra. \v 4 Wo lan wo xa tuubi rabira wo Marigi Alatala nan keren bɛ, wo xa gaaxu a ya ra, wo xa a xa yaamarie raba, wo xa a xui rabatu, wo xa a keren nan batu, wo xa bira a fɔxɔ ra. \v 5 Yi namiɲɔnmɛ nun yi waliyu mɔɔli lan nɛ a xa faxa, barima a bara wa wo bɔɲɛ ratefe wo Marigi Alatala ma naxan wo raminixi konyiya kui Misira bɔxi ma. E bara wo ba kira xɔn Alatala wo tixi naxan na. Wo xa fe ɲaaxi ɲɔn wo tagi. \p \v 6 Xa wo ngaxakerenyi, xa na mu a ra wo xa di, xa na mu a ra wo xa baatɛ ginɛ, xa na mu a ra wo boore naxan nafanxi wo ma alɔ wo yɛtɛ, sa wo manahanɛ alako wo xa ala gbɛtɛ batu, wo tan mu naxan kolon, wo babae fan mu naxan kolon, \v 7 si gbɛtɛe naxee batuxi wo rabilinyi nun naxee makuya wo ra, keli bɔxi tuxui ma sa dɔxɔ boore tuxui ra, \v 8 wo naxa tin e xa wɔyɛnyi ra, wo naxa wo tuli mati e ra. Wo naxa kinikini e ma, wo naxa e nɔxun, wo man naxa e kanta. \v 9 Wo lan nɛ wo xa na kanyi faxa, wo a gɔnɔ gɛmɛ ra, ɲama fan fa a magɔnɔ. \v 10 Wo xa a magɔnɔ han a xa faxa, barima a bara kata a xa wo ragbilen wo Marigi Alatala fɔxɔ ra naxan wo raminixi konyiya kui Misira bɔxi ma. \v 11 Isirayilakae birin na na fe mɛ, e luma nɛ gaaxui kui. Na tɛmui na fe kobi mɔɔli mu nɔma rabade wo tagi sɔnɔn. \p \v 12 Xa wo a mɛ taa nde xa fe ra, wo Marigi Alatala wo rasabatima dɛnnaxɛ, \v 13 a mɛnnika ndee a falama e booree bɛ, «Won xa kuye nɛɛnɛ ndee batu,» \v 14 a lanma wo xa na mixi kobie xɔn nafen alako wo xa e kɛɲa kolon. Wo xa a kolon xa na fe kobi bara raba wo tagi. \v 15 Xa a sa na ki nɛ, wo xa na taakae birin faxa santidɛgɛma ra. Wo xa na taa halaki nun a xa xurusee birin na. \v 16 Wo e harige birin malanma taa tagi nɛ, wo tɛ sa a ma, wo taa birin gan wo Marigi Alatala ya i. Naa fama findide bɔxi rabɛɲinxi nan na. Mɛnni tan mu findima taa ra sɔnɔn. \v 17 Wo naxa na se ratɔnxi sese tongo wo yɛtɛ bɛ, wo na naxan ganfe alako nde xa ba Alatala xa xɔnɛ ra, a xa kinikini wo ma, a xa wo rawuya alɔ a rakalixi ki naxɛ wo babae bɛ. \v 18 Xa wo tuubi rabira wo Marigi Alatala bɛ a xa sɛriyɛ rabatufe ma, n naxan soxi wo yi ra to lɔxɔɛ, xa wo fe tinxinxi raba wo Marigi Alatala ya i, a fama nɛ na hɛɛri birin fide wo ma. \c 14 \s Ɲɔnfe sɛriyɛ \p \v 1 Marigi Alatala xa die lanxi wo tan nan ma. Xa faxɛ fa sa ti, Wo naxa wo yɛtɛ maxaba, wo naxa wo xunsɛxɛ bi wo tigi dɛ ra. \v 2 Wo bara findi wo Marigi Alatala xa ɲama sɛniyɛnxi ra. A wo tan nan sugandixi bɔxi ɲama birin tagi, wo xa findi a gbe ra. \s Sube radaxamuxi nun a radaxamutare \p \v 3 Wo mu lan wo xa se sɛniyɛntare don. \v 4 Subee nan yi ki, wo lan wo xa naxee don: ninge, yɛxɛɛ, si, \v 5 xeli, gaale, tɔɔkɛ, muntui, burunyi si, geya fari sube naxan maniyaxi yɛxɛɛ ra, bole, \v 6 sube naxee tore itaxunxi, e man na ɲooge don, e gbilen a rate ra e kɔn na. \p \v 7 Kɔnɔ na subee ya ma, naxee tore itaxunxi firinyi ra, naxee ɲooge donma, e man fa gbilen a rate ra e kɔn na, ndee na e ya ma wo naxa e don alɔ ɲɔxɔmɛ, yere, nun yere maniyɛ. E findixi sube sɛniyɛntaree nan na wo bɛ, barima e ɲooge donma, e man fa gbilen a rate ra e kɔn na, kɔnɔ e tore mu itaxunxi firinyi ra. \v 8 Xɔsɛ naxan tore itaxunxi firinyi ra, kɔnɔ a mu ɲooge donma, a man xa gbilen a rate ra a kɔn na, na nan a findixi sube sɛniyɛntare ra wo bɛ. Wo naxa na sube don, wo man naxa wo bɛlɛxɛ din a binbi ra. \p \v 9 Yɛxɛ naxee na ye xɔɔra, bɛlɛe na naxee birin bɛ a nun xalee, wo lan wo xa nee nan don. \v 10 Kɔnɔ wo mu lan wo xa yɛxɛ don bɛlɛ mu naxan bɛ a nun xale. Wo xa nee kolon yɛxɛ sɛniyɛntare ra. \p \v 11 Wo nɔma xɔni sɛniyɛnxi birin donde. \v 12 Kɔnɔ xɔnie xilie nan yi ki wo mu lan wo xa naxee don: yubɛ, sɛgɛ, xaruma gbɔntɔɛ, \v 13 a nun e maniyɛ birin. \v 14 Xaaxa fan wo naxa na don a nun a maniyɛ birin. \v 15 Xundi, koofole, a nun tagarantongoe, \v 16 wo naxa e don a nun e maniyɛ birin. \v 17 Gbongboe, yedɔnmɛ, \v 18 laaba, tukɛ, a nun e maniyɛ birin, wo naxa e don. \v 19 Nimase xunxuri gabutenyi kanyi birin raharamuɲaxi. Wo mu lan wo xa e don. \v 20 Wo lan wo xa nimasee nan don naxee sɛniyɛnxi. \p \v 21 Wo naxa sube don naxan faxaxi a yɛtɛ ma. Wo xa a so xɔɲɛ Ala kolontaree yi ra, naxee na wo xɔnyi, alako e xa a don, xa na mu wo xa a mati mixi gbɛtɛe ma. Wo tan bara findi wo Marigi Alatala xa ɲama sɛniyɛnxi ra. \p Wo naxa si yɔrɛ ɲin a nga xiɲɛ ye ra. \s Farilɛ \p \v 22 Wo sansi naxan birin nawalima xɛ ma, wo lan nɛ wo xa farilɛ ba a ra ɲɛ yo ɲɛ. \v 23 Wo xa na farilɛ don yire wo Marigi Alatala xili matɔxɔma dɛnnaxɛ. Wo xa farilɛ findima wo xa mɛngi, wo xa wɛni nɛɛnɛ, wo xa ture, wo xa xurusee xa di singee nan na. Wo xa na ba alako wo nɔma gaaxude wo Marigi Alatala ya ra ki naxɛ lɔxɔɛ birin. \v 24 Xa a sa li wo sabatide makuya wo Marigi Alatala xili matɔxɔde ra, na kote xaninfe xɔrɔxɔma nɛ wo bɛ, barima wo Marigi Alatala bara barakɛ gbegbe fi wo ma. \v 25 Na tɛmui wo xa wo xa farilɛ masara kɔbiri ra, wo fa na xanin wo Marigi Alatala xili matɔxɔde. \v 26 Mɛnni wo nɔma xurusee, wɛni, nun wo waxɔnse gbɛtɛ sarade, alako wo nun wo xa denbayae xa wo dɛge wo Marigi Alatala ya i sɛɛwɛ kui. \v 27 Wo naxa nɛɛmu Lewikae ma naxee sabatixi wo ya ma, barima se mu na e bɛ naxan findima e kɛ ra. \p \v 28 Ɲɛ saxan yo ɲɛ saxan wo xa wo xa sansi farilɛ birin nagata wo xɔnyi. \v 29 Na tɛmui Lewikae, kɛ mu na naxee bɛ, wo xa xɔɲɛe, kiridie, a nun kaaɲɛ ginɛ naxee na wo ya ma, e birin xa fa e dɛgede wo xɔnyi han e luga. Na kui wo Marigi Alatala fama barakɛ sade wo xa fe birin ma. \c 15 \s Diɲɛfe doni ma \p \v 1 Ɲɛ solofere yo ɲɛ solofere wo xa diɲɛ donie ma. \v 2 Na sɛriyɛ lan a xa raba yi ki nɛ: Fɛɛrɛ kanyie naxee birin doni bɛɲinxi e ngaxakerenyi bɛ, e lan nɛ e xa diɲɛ na doni ma. Wo mu lan wo xa wo boore nun wo ngaxakerenyi ɲaxankata doni fife ma ɲɛ kui Alatala naxan sugandixi. \v 3 Wo lan wo xa dɔxɔ Ala kolontare nan na a xa wo xa doni fi, kɔnɔ wo naxan donixi wo ngaxakerenyi bɛ, wo lan nɛ wo xa diɲɛ na ma. \v 4 Na nan a toma setare mu kolonma wo ya ma, barima Alatala barakɛ gbegbe sama nɛ wo xa fe bɔxi ma wo Marigi Alatala dɛnnaxɛ soxi wo yi ra kɛ ra, alako a xa findi wo gbe ra. \v 5 A na rabama nɛ xa wo bira wo Marigi Alatala xui fɔxɔ ra. Wo xa a xa yaamari rabatu, n naxan falaxi wo bɛ to lɔxɔɛ. \v 6 Wo Marigi Alatala barakɛ sama nɛ wo xa fe alɔ a masen ki naxɛ. Wo kɔbiri donima nɛ ɲama gbegbe bɛ, kɔnɔ wo tan mu doni tongoma. Wo fama nɛ dangide ɲama gbegbe ra, mixi yo mu dangima wo ra. \p \v 7 Xa setare na wo ngaxakerenyie ya ma wo nun naxee sabatixi bɔxi keren ma wo Marigi Alatala dɛnnaxɛ fima wo ma, wo naxa wo nii raxutu, wo xa tondi doni bɛɲinde e bɛ. \v 8 Wo lanma nɛ wo xa a doni sɛɛwɛ kui a hayi na naxan ma. \v 9 Wo xa wo mɛɛni ki fanyi ra, xaxili ɲaaxi naxa nɔ wo ra a falafe ra, «A gbe mu luxi ɲɛ solofere nde xa a li, a lan mixi xa diɲɛ doni ma ɲɛ naxan na.» Wo xa wo mɛɛni, wo naxa kinikinitareɲa masen wo ngaxakerenyi setaree bɛ tondife se nde sode a yi ra. Na na raba, a a yaxaseri masama nɛ Alatala bɛ wo xa fe ra, wo fa findi yunubitɔɛ ra. \v 10 Wo lan nɛ wo xa a ki bɔɲɛ fiixɛ ra. Wo na bɔɲɛ fanyi naxan nabaxi na ki, wo Marigi Alatala barakɛ sama nɛ wo xa walie wo na so naxee yo ya ma. \v 11 Setaree luma nɛ wo xa bɔxi ma, na nan a toxi n na a falaxi wo bɛ wo xa hinnɛ wo ngaxakerenyie ra, misikiinɛ a nun setare naxee na wo xa bɔxi ma. \s Konyie xɔrɛyafe \p \v 12 Xa wo ngaxakerenyi Eburu xɛmɛ, xa na mu a ra ginɛ, a yɛtɛ mati wo ma konyi ra, a walima nɛ wo bɛ ɲɛ senni. A ɲɛ solofere nde wo xa a xɔrɛya. \v 13 Wo man naxa a bɛɲin a yi igeli ra. \v 14 Wo Marigi Alatala se naxan birin fixi wo ma barakɛ ra alɔ yɛxɛɛ, si, mɛngi, a nun wɛni, wo xa na ndee so a yi ra. \v 15 Wo wo ratu a ma konyi nan nu wo fan na Misira, wo Marigi Alatala fa wo xun sara. Na fe na a toxi, n yi sɛriyɛ soxi wo yi ra to lɔxɔɛ. \p \v 16 Xa konyi nde fa a fala wo bɛ a mu kelima wo xa denbaya ya ma barima wo bara rafan a ma, \v 17 na tɛmui wo se tunbase nan tongoma. Wo a tuli tunba banxi naadɛ ma. Na tɛmui a bara findi wo xa konyi ra kudɛ. Wo na mɔɔli nan nabama wo xa konyi ginɛ fan na. \v 18 Wo naxa nimisa xɔrɛya fife ra wo xa konyi ma, barima a xa wali ɲɛ senni bun ma na bara wo rageeni dɔxɔ firin dangi walikɛ sare ra. Na kui wo Marigi Alatala barakɛ sama nɛ wo xa wali birin ma na xa fe ra. \s Xuruse di singe \p \v 19 Wo xa ninge, yɛxɛɛ, nun si di xɛmɛ singe naxee barima, e birin findima wo Marigi Alatala nan gbe ra. Wo mu lan wo xa ninge xɛmɛ di singe rawali, wo man mu lan wo xa yɛxɛɛ di xɛmɛ singe xabe maxaba a ma. \v 20 Ɲɛ yo ɲɛ wo tan nun wo xa denbaya nan na donma yire, wo Marigi Alatala xa yire sugandixi. \v 21 Xa a mabɛnxi, xa a ya kanaxi, xa na mu fure gbɛtɛ na a ma, wo naxa na fi wo Marigi Alatala ma sɛrɛxɛ ra. \v 22 Wo nɔma na donde wo xɔnyi nɛ, wo nun mixi sɛniyɛnxie, xa na mu a ra, mixi sɛniyɛntaree, alɔ wo xeli nun tɔɔkɛ donma ki naxɛ. \v 23 Kɔnɔ wo naxa sube wuli don de. Wo a ifilima bɔxi nan ma alɔ ye. \c 16 \s Sayamalekɛ Dangi Sali \p \v 1 Abiba kike ra, wo xa Sayamalekɛ Dangi Sali raba wo Marigi Alatala xa fe ra, barima na kike kui, wo Marigi Alatala wo ramini Misira ra kɔɛ nan na. \v 2 Wo sɛrɛxɛ naxee bama wo Marigi Alatala bɛ Sayamalekɛ Dangi Sali lɔxɔɛ, e tongoma xuruse nan ya ma: yɛxɛɛ, si, xa na mu a ra ninge. Na sɛrɛxɛ bama Alatala xili matɔxɔde nɛ. \p \v 3 Wo naxa taami lɛbini daaxi don na sali xi solofere bun ma. Wo lan wo xa taami lɛbinitare nan don naxan findi kinikini taami ra. Na nan wo ratuma lɔxɔɛ ma wo gbataxi mini Misira bɔxi ra lɔxɔɛ naxɛ. Na a niyama nɛ wo mu nɛɛmu wo mini lɔxɔɛ ma Misira bɔxi ra. \v 4 Na xi solofere bun ma, a mu lan lɛbini siya xa to wo xɔnyi, wo xa bɔxi birin ma. Wo sɛrɛxɛ naxan bama a xi singe nunmare ra, na mu lan a xa lu han gɛɛsɛgɛ. \p \v 5 Na Sayamalekɛ Dangi Sali sɛrɛxɛ mu lan a xa raba yire birin, wo Marigi Alatala wo rasabatixi dɛnnaxɛ. \v 6 Wo a bama yire keren peti nɛ, wo Marigi Alatala xili matɔxɔde sɛniyɛnxi. Na sɛrɛxɛ bama nunmare nan na soge goro tɛmui, wo mini waxati naxan ma Misira bɔxi ra. \v 7 Wo sube ɲinma nɛ, wo a don yire wo Marigi Alatala dɛnnaxɛ sugandixi. Kuye na iba, wo fa siga wo xɔnyi. \v 8 Xi senni bun ma, wo taami lɛbinitare nan donma. A xi solofere lɔxɔɛ wo malanyi belebele raba wo Marigi Alatala xa binyɛ bun ma. Wo naxa wali yo raba na lɔxɔɛ. \s Xɛ Xabɛ Sali \p \v 9 Wo na mɛngi xaba fɔlɔ, wo lɔxɔxun solofere nan kɔntima, \v 10 wo fa Lɔxunyie Sali raba wo Marigi Alatala bɛ. Wo Marigi Alatala barakɛ naxan fixi wo ma wo sɔtɔse ra, wo xa nde ba wo ɲanige ra na barakɛ bɛrɛ ra. \v 11 Wo sɛɛwama nɛ wo Marigi Alatala ra yire a dɛnnaxɛ sugandixi a xili falafe ra, wo tan nun wo xa die, wo xa konyie, Lewikae naxee na wo xɔnyi, xɔɲɛe, kiridie, a nun kaaɲɛ ginɛe. \v 12 Wo xa ratu konyi nan nu na wo ra Misira bɔxi ma. Wo lan nɛ wo xa yi sɛriyɛ raɲɛrɛ a raɲɛrɛ ki ma. \s Bage Ti Sali \p \v 13 Wo na gɛ wo xa sansie bɔnbɔde lɔnyi ma, wo naxa wɛni bogi fan bundu, wo xa Bage Ti Sali raba xi solofere bun ma. \v 14 Wo xa sɛɛwa na sali kui, wo tan, wo xa die, wo xa konyie, Lewikae, xɔɲɛe, kiridie, a nun kaaɲɛ ginɛe naxee na wo xɔnyi. \v 15 Wo yi sali rabama xi solofere nan bun ma wo Marigi Alatala bɛ a na dɛnnaxɛ sugandi, barima wo Marigi Alatala barakɛ sama nɛ wo xa xɛ wali nun wo xa wali birin ma, wo fa sɛɛwa ki fanyi ra. \p \v 16 Ɲɛ yo ɲɛ, xɛmɛ naxan birin na wo ya ma, e lan nɛ e xa ti e Marigi Alatala ya i sanya saxan, yire a dɛnnaxɛ sugandixi: Taami Lɛbinitare Sali, Lɔxunyie Sali, a nun Bage Ti Sali. Wo mu lan wo xa siga Alatala ma wo yi igeli ra. \v 17 Wo keren keren ma fama sɛrɛxɛ nan na wo nɔxi naxan na, wo Marigi Alatala naxan fixi wo ma barakɛ ra. \s Sɛriyɛ raɲɛrɛ ki \p \v 18 Taae birin kui, wo Marigi Alatala dɛnnaxɛ fixi wo ma, bɔnsɔɛ yo bɔnsɔɛ, wo kiitisae nan sugandima, e xa ɲama makiiti tinxinyi kui. \v 19 Wo naxa tɔɔɲɛgɛ kiiti sa de, wo man naxa ti mixi yo xɔn ma. Wo naxa tin fe nde xa wo madaxu, barima se nɔma nɔndi falɛe findide nɛ dɔnxui ra, e nɔndi mafindi wule ra. \v 20 Wo lanma wo xa kiiti tinxinxi yati nan sa, alako wo xa simaya sɔtɔ, wo man xa nɔ bɔxi masɔtɔde wo Marigi Alatala dɛnnaxɛ fixi wo ma. \s Kuye rabatufe \p \v 21 Wo mu lan wo xa Aseri wuri masolixi ti sɛrɛxɛbade fɛ ma, wo dɛnnaxɛ yailanxi wo Marigi Alatala bɛ. \v 22 Wo naxa gɛmɛ ti kuye ra, barima wo Marigi Alatala na fe mɔɔli xɔnxi. \c 17 \s Sɛrɛxɛ fanyi \p \v 1 Wo mu lan wo xa ninge xa na mu yɛxɛɛ ba sɛrɛxɛ ra wo Marigi Alatala bɛ, naxan kɛɲa mu fan, xa na mu a ra naxan mabɛnxi, barima wo Marigi Alatala na fe mɔɔli xɔnxi. \p \v 2 Xa wo mixi nde to wo xa taae kui, wo Marigi Alatala naxee fixi wo ma, naxan ala gbɛtɛ batuma, a bara fe ɲaaxi raba naxan mu rafan wo Marigi Alatala ma. A bara Ala xa saatɛ matandi \v 3 tuubi rabirafe ala gbɛtɛe bɛ, xa na mu soge, kike, nun tunbuie bɛ. \v 4 Wo na na fe mɔɔli ifalɛ mɛ, wo xa a xɔn nafen a fanyi ra. Wo na a kolon na fe xɔnxi bara raba Isirayila bɔxi ma, \v 5 a na findi xɛmɛ ra, xa na mu ginɛ, wo a kanyi xaninma taa sode dɛ nan na, wo a magɔnɔ gɛmɛ ra han a xa faxa. \p \v 6 Mixi naxan lan a xa faxa, a mu faxama sinden fo a tongo seede firin xui ma, xa na mu a ra saxan. A mu lan a xa faxa seede keren gbansan xui ma. \v 7 Seedee nan singe gɛmɛ wolima a ma a faxafe ra, ɲama dɔnxɔɛ fan fa a magɔnɔ. Wo fe ɲaaxi ɲɔnma wo tagi na ki nɛ. \s Kiiti magaaxuxie \p \v 8 Xa faxa kiiti bara fa, xa na mu a ra galanbui, xa na mu maxɔnɛ, naxan findixi kiiti xɔrɔxɔɛ ra wo bɛ taa kui, wo xa siga yire wo Marigi Alatala dɛnnaxɛ sugandixi. \v 9 Wo sigama Lewika sɛrɛxɛdubɛe nan xɔn, a nun kiitisae naxee na wo xun ma, wo a tagi raba e bɛ. E a falama wo bɛ na tɛmui a lan kiiti xa sa ki naxɛ. \v 10 E naxan falama wo bɛ yire, wo Marigi Alatala dɛnnaxɛ sugandixi, wo kiiti bolonma na ki nɛ. E naxan falama wo bɛ, wo xa na birin naba. \v 11 E sɛriyɛ naxan birin falama wo bɛ, wo xa na raba. Wo naxa binya yirefanyi ma, xa na mu kɔɔla ma. \v 12 Xa mixi nde, a xa yɛtɛ igboɲa kui, mu a tuli mati kiitisae nun sɛrɛxɛdubɛe ra, wo Marigi Alatala naxee sugandixi a xa wali rabafe ma, na kanyi lanma nɛ a xa faxa. Wo fe ɲaaxi ɲɔnma wo tagi na ki nɛ Isirayila. \v 13 Ɲama birin fama lude gaaxui nan kui na tɛmui. E na yi fe mɛ naxan nabaxi, mixi gbɛtɛ yo mu suusama na yɛtɛ igboɲa mɔɔli rabade fa. \s Mangɛya \p \v 14 Wo na so bɔxi ma tɛmui naxɛ, wo Marigi Alatala dɛnnaxɛ fima wo ma, wo na sabati naa, tɛmunde wo fama nɛ a maɲɔxunde wo fan xa wo gbe mangɛ sɔtɔ alɔ boore si naxee wo rabilinxi. \v 15 Wo Marigi Alatala na mixi naxan sugandi, na nan fama findide wo xa mangɛ ra. Wo naxa tin xɔɲɛ xa findi wo xa mangɛ ra, wo ngaxakerenyi mu naxan na. \v 16 A mu lan soe gbegbe xa lu wo xa mangɛ yi ra. A mu lan a xa mixie rasanba Misira e sarade, barima Alatala a falaxi nɛ wo bɛ, a wo naxa siga na bɔxi ma sɔnɔn. \v 17 A mu lan a xa ginɛ gbegbe dɔxɔ. Na fee nan fama a ragbilende Alatala fɔxɔ ra. A mu lan a xa gbeti gbegbe nun xɛɛma gbegbe malan. \p \v 18 Mangɛ na dɔxɔ a xa mangɛ kibanyi tɛmui naxɛ, sɛriyɛ kitaabui naxan nagataxi Lewika sɛrɛxɛdubɛe yi ra, a xa na misaali yailan a yɛtɛ bɛ. \v 19 A xa na kitaabui ragata a fɛ ma, a xa a xaran lɔxɔɛ birin a xa simaya kui, alako a xa gaaxu a Marigi Alatala ya ra, a man xa nɔ a xa sɛriyɛ nun a xa yaamari rabatude naxan sɛbɛxi a kui. \v 20 Na fe nan fama a niyade, a mu a yɛtɛ rafisa a ngaxakerenyie bɛ, a man mu tantan sɛriyɛ ma, a mu binya yirefanyi ma nun kɔɔla ma. Na tɛmui a mangɛya xɔnkuye sɔtɔma nɛ, a tan nun a xa die Isirayila ɲama tagi. \c 18 \s Sɛrɛxɛdubɛe xa wali \p \v 1 Lewika sɛrɛxɛdubɛe nun Lewi xabilɛ dɔnxɔɛe mu fama bɔxi sɔtɔde kɛ ra alɔ Isirayila di booree. E baloe findima sɛrɛxɛ gan daaxie nan na naxee bama Alatala bɛ. \v 2 E mu fama kɛ sɔtɔde e ngaxakerenyie tagi. Alatala nan findima e kɛ ra alɔ a a masen e bɛ ki naxɛ. \v 3 Lewika sɛrɛxɛdubɛe mabiri findima sɛrɛxɛe nan na Isirayilakae fama naxee bade alɔ ningee, xa na mu a ra yɛxɛɛe. A lanma sube bɛlɛxɛ, a banganyi, nun a furi nan xa so sɛrɛxɛdubɛe yi ra. \v 4 Wo man fa bɔxi daxamui singe so e yi ra: mɛngi, wɛni nɛɛnɛ, ture, a nun wo yɛxɛɛ xabe naxan singe maxabama. \v 5 Wo Marigi Alatala Lewi bɔnsɔɛ nan sugandixi bɔnsɔɛ birin tagi, alako e tan nun e xa die xa nɔ Alatala xili binyade tɛmui birin. \p \v 6 Xa Lewika nde wa kelife Isirayila taa kui a na dɛnnaxɛ, sigafe ra yire Alatala dɛnnaxɛ sugandixi, \v 7 mɛnni, a lanma a xa a Marigi Alatala xa wali raba a nun a ngaxakerenyi Lewikae ra naxee na naa. \v 8 A lan nɛ a xa baloe sɔtɔ alɔ sɛrɛxɛdubɛ booree, bafe a harige ra a faxi naxan na a xun ma, a bara naxan sɔtɔ. \s Sematoe nun duuree \p \v 9 Wo na so tɛmui naxɛ bɔxi ma, wo Marigi Alatala naxan fima wo ma, wo mu lan wo xa so wali ɲaaxie ya ma mɛnnikae na naxee kui. \v 10 Mixi naxa mini wo ya ma de naxan a xa di ganma sɛrɛxɛ ra, naxan findima sematoe ra, ya kanyi ra, duure ra, kɔrɔmixi ra, \v 11 naxan karamɔxɔ wali rabama, naxan wɔyɛnma barie, ɲinnɛe, nun mixi faxaxie ra. \v 12 Wo Marigi Alatala na mixi mɔɔli xɔnxi. Na fe kobie na a toxi, wo Marigi Alatala yi sie halakima wo ya ra. \v 13 Wo xa lu wo Marigi Alatala waxɔnki. \v 14 Wo fama si naxee halakide na ki, e biraxi sematoe xui nan fɔxɔ ra, kɔnɔ wo Marigi Alatala mu tinma wo tan xa na raba. \s Namiɲɔnmɛ wali \p \v 15 Wo Marigi Alatala fama namiɲɔnmɛ nde rakelide wo ya ma, naxan luma alɔ n tan. Wo xa wo tuli mati a ra. \v 16 Wo na nan yati maxɔrin wo Marigi Alatala ma, wo nu malanxi lɔxɔɛ naxɛ Xorebe geya fari. Wo naxa a fala, «Muxu mu wama muxu Marigi Alatala xui mɛfe fa. Muxu mu wama yi tɛ belebele fan tofe kɔrɛ, alako muxu naxa faxa.» \v 17 Alatala naxa a masen n bɛ, «E fe fanyi nan falaxi n bɛ. \v 18 N fama nɛ namiɲɔnmɛ nde rakelide e ya ma, naxan luxi alɔ i tan. N fama n ma masenyi fide a ma, a fa na tagi raba e bɛ. \v 19 Mixi nde na lu, a mu a tuli mati na namiɲɔnmɛ xa masenyi ra a naxan tima n xili ra, n tan yɛtɛ yati nan na kanyi makiitima.» \p \v 20 «Kɔnɔ xa namiɲɔnmɛ yɛtɛ igboe nde fa masenyi ti n xili ra, n mu naxan fixi a ma, xa na mu a masenyi ti ala gbɛtɛ xili ra, a lanma nɛ na kanyi xa faxa. \v 21 Tɛmunde wo fama nɛ wo yɛtɛ maxɔrinde, ‹Won nɔma a kolonde di xa yi wɔyɛnyi fatanxi Alatala nan na?› \v 22 Xa namiɲɔnmɛ masenyi ti Alatala xili ra, a fa lu a mu kamali, na nan na ki a xa masenyi mu fatanxi Alatala ra. Namiɲɔnmɛ nan na falaxi a xa yɛtɛ igboɲa kui. Hali wo mu gaaxu a ya ra.» \c 19 \s Mixi ratanga taae \p \v 1 Wo Marigi Alatala na fa sie halakide wo ya ra, a fa e xa bɔxi so wo yi ra, wo fa sabati e xa taae nun e xa banxie kui, \v 2 wo xa taa saxan sugandi na bɔxi tagi, wo Marigi Alatala naxan fixi wo ma. \v 3 Wo xa bɔxi maniya, wo Marigi Alatala naxan fixi wo ma kɛ ra, wo fa a itaxun dɔxɔ saxan. Na nan a toma faxati nde nɔma sigade na taa nde kui, alako a nii xa ratanga. \p \v 4 Mixi naxan faxɛ tixi, a mu a rakelixi a ma, na faxati mɔɔli nan gbansan nɔma sode yi taa nde kui a nii ratangafe ra. \v 5 Misaali nan ya: Xa mixi siga fɔtɔnyi wuri sɛgɛde, a nun a boore, a xa beera fa koren, a din a boore ra, na fa faxa, na faxati mɔɔli tan nɔma sode yi taa nde kui a nii ratangafe ra. \v 6 A xa na raba alako mixi naxan wama na fure gbeɲɔxɔfe a xa bɔɲɛte kui, a naxa nɔ faxɛti lide kira ra, a fa a faxa. Na mu lanma, barima xɔnnanteya yo mu nu na a bɛ na mixi faxaxi xa fe ra. \v 7 N yi yaamari fixi wo ma na nan ma. Wo xa taa saxan sugandi, nee xa findi mixi ratanga taae ra. \p \v 8 Xa wo Marigi Alatala wo xa bɔxi ragbo yɛ alɔ a rakali ki naxɛ wo babae bɛ, xa a yi bɔxi birin so wo yi ra a naxan laayidixi wo babae bɛ, \v 9 xa wo yi yaamari raba a raba ki ma n naxan falaxi wo bɛ to lɔxɔɛ, wo Marigi Alatala naxa rafan wo ma, wo naxa bira a xa kira fɔxɔ ra, na tɛmui wo man xa taa saxan sugandi, wo xa e sa yi taa saxanyi boore xun ma. \v 10 Na kui, mixi tɔɔɲɛgɛxi mu faxama wo xa bɔxi ma, wo Marigi Alatala naxan fixi wo ma kɛ ra. \p \v 11 Kɔnɔ xa mixi nde a yaxui xɔn, a a mɛlɛn, a a faxa, a fa so yi taa nde kui, \v 12 na taa forie lan nɛ e xa a suxu, e a xanin mixi xɔn ma naxan wama na fure gbeɲɔxɔfe, alako faxɛti xa faxa. \v 13 Wo naxa kinikini yo ti na kanyi ma. Wo na faxati mɔɔli ɲɔnma na ki nɛ Isirayila bɔxi ma, alako bɔɲɛsa xa lu wo yi ra. \s Bɔxi naaninyi nun seede wule falɛ \p \v 14 Wo na sabati bɔxi ma wo Marigi Alatala naxan fixi wo ma kɛ ra, wo naxa naaninyi tɔnxumae masiga de wo benbae naxee dɔxɔ. \v 15 Mixi naxan yunubi fe rabaxi, xa na mu a ra haakɛ, na kanyi mu lan a xa makiiti mixi keren xa seede baxi ma. Na mɔɔli makiitima seede firin, xa na mu, seede saxan xui nan ma. \p \v 16 Xa seede ɲaaxi ba nde sa mixi nde tɔɔɲɛgɛ fe nde ma, \v 17 yi gere mixi firinyie lan nɛ e xa siga Alatala xa hɔrɔmɔbanxi kui, e sa e xa galanbui yaxaran sɛrɛxɛdubɛe nun kiitisae bɛ naxee na na waxati. \v 18 Kiitisae a fe xɔn nafenma nɛ a ki nun a kɛɲa ma. E na a kolon seede wule nan saxi a ngaxakerenyi xun ma, \v 19 a ngaxakerenyi nu wama a makiitife ki naxɛ, wo xa na kiiti ragbilen a ma. Wo fe ɲaaxi ɲɔnma wo tagi na ki nɛ. \v 20 Mixi gbɛtɛe na na fe mɛ, gaaxui nan luma e ma, e mu suusama na fe kobi mɔɔli rabade fa. \v 21 Wo naxa kinikini na mixi mɔɔli ma. Xa a mixi nan faxaxi, wo a fan faxa. Xa a mixi ya nan kanaxi, wo a fan ya kana. Xa a mixi ɲinyi nan giraxi, wo a fan ɲinyi gira. Xa a mixi bɛlɛxɛ nan bolonxi, wo a fan bɛlɛxɛ bolon. Xa a mixi sanyi nan bolonxi, wo a fan sanyi bolon. \c 20 \s Gere sɛriyɛ \p \v 1 Wo na siga wo yaxuie gerede, wo fa a to e xa soee, geresosee, nun sɔɔrie dangi wo gbe ra, hali wo mu gaaxu. Wo Marigi Alatala naxan wo raminixi Misira bɔxi ra, a na wo fɔxɔ ra. \v 2 Wo nɛ wo yailanma tɛmui naxɛ gere sofe ma, sɛrɛxɛdubɛ nan tima a wɔyɛn ɲama bɛ, \v 3 «Isirayila, wo wo tuli mati! To lɔxɔɛ wo faxi wo yaxuie nan gerede. Limaniya naxa ba wo yi ra de, wo naxa gaaxu, wo bɔɲɛ naxa mini a i, wo naxa sɛrɛn, \v 4 barima wo Marigi Alatala na wo fɔxɔ ra wo yaxuie gerede. A e rayarabima nɛ wo bɛ, wo fa xutu sɔtɔ e ma.» \p \v 5 Na tɛmui mangɛ xa kuntigie xa sɔɔrie maxɔrin, «Mixi nde na wo ya ma, naxan bara gɛ banxi tide kɔnɔ a mu soxi a kui sinden? Na kanyi xa gbilen a xɔnyi, barima xa a faxa gere kui, mixi gbɛtɛ fama nɛ sode a xa banxi kui. \v 6 Mixi nde na wo ya ma be, naxan wɛni bili sixi, a mu a bogi baxi sinden? Na kanyi xa gbilen a xɔnyi, barima xa a faxa gere kui, mixi gbɛtɛ fama nɛ a xa wɛni bogi bade. \v 7 Mixi nde na wo ya ma be, naxan bara wa ginɛ xɔn, kɔnɔ a mu a futixi sinden? Na kanyi xa gbilen a xɔnyi, barima xa a faxa gere kui, mixi gbɛtɛ fama nɛ a xa ginɛ futide.» \v 8 Mangɛ xa kuntigie man xa sɔɔrie maxɔrin, «Mixi nde na wo ya ma be limaniya baxi naxan yi, a gaaxu? Na kanyi fan xa gbilen a xɔnyi alako a naxa limaniya ba a booree fan yi.» \v 9 Mangɛ xa kuntigie na gɛ wɔyɛnde ɲama ra, e xa mangɛe ti yi sɔɔri xundɛe ya ra. \p \v 10 Wo na wo makɔrɛ wo yaxuie xa taae ra gereso ki ma, wo xa lanyi maxɔrin e ma. \v 11 Xa e tin na ra, e taa naadɛ rabi wo bɛ, e birin xa lu wo xa yaamari nan bun ma, e nu duuti fi. \v 12 Kɔnɔ xa e mu tin lanyi ra, e fa wo yaabi gere ra, na tɛmui wo xa na taa bilin. \v 13 Wo Marigi Alatala e rayarabima nɛ wo bɛ. Wo xa xɛmɛ birin faxa santidɛgɛma ra, \v 14 wo xa ginɛe, dimɛe, xurusee, nun se naxan birin na taa kui, wo xa a tongo wo yɛtɛ bɛ sɛɛwɛ kui. Wo Marigi Alatala bara na fi wo ma. \p \v 15 Wo xa na mɔɔli raba taae fan na, naxee makuya wo ra, naxee mu na taae ya ma wo fama sabatide dɛnnaxɛ. \v 16 Kɔnɔ wo naxa sese lu a ɲiɲɛ ra taae kui, wo Marigi Alatala fama naxee fide wo ma kɛ ra. \v 17 Wo Xitikae, Amorikae, Kanaankae, Peresikae, Hiwikae, nun Yebusukae birin halakima nɛ alɔ wo Marigi Alatala a masenxi wo bɛ ki naxɛ, \v 18 alako e naxa wo xaran na fe xɔnxie rabafe ra e naxee rabama e xa alae bɛ, na fa findi yunubi fe ra wo bɛ wo Marigi Alatala mabiri. \p \v 19 Wo na taa nde bilin a gerefe ma, a mu lan wo xa beera tongo sansie sɛgɛ xili ma. E findima wo balose nan na. Na daaxa sansie xa mu findixi wo gerefae ra. \v 20 Sansi naxee bogi mu nɔma donde, wo nɔma nee tan sɛgɛde e xa findi geresose ra wo bɛ taa mixie xili ma, wo nun naxee na gerefe han e sa rayarabima wo bɛ tɛmui naxɛ. \c 21 \s Faxati kolontare \p \v 1 Xa a sa li wo naxa mixi nde fure to bɔxi ma burunyi, wo Marigi Alatala dɛnnaxɛ fixi wo ma, kɔnɔ wo mu a faxama kolon sinden, \v 2 wo xa forie nun wo xa kiitisae xa a mato taa mundun makɔrɛxi na fure ra. \v 3 E na taa kolon naxan makɔrɛxi na ra, na taa forie xa ninge ginɛ tongo, naxan singe mu nu wali, wuri mu nu xiri naxan kɔn ma, \v 4 e xa a xanin xure nde ma, naxan mu xɔrima, sansi mu rawalima dɛnnaxɛ, e xa a kobe gira ye xɔɔra. \v 5 Na birin xa raba Lewi xa di sɛrɛxɛdubɛe ya xɔri, barima wo Marigi Alatala nee nan sugandixi a xa wali rabafe ma, e xa duba mixi bɛ Alatala xili ra, e xa kiiti sa gere xa fe ra. \p \v 6 Fori naxee birin na taa kui naxan makɔrɛxi fure yire ra, e xa e bɛlɛxɛe raxa ninge ginɛ fari, e naxan faxaxi xure kui. \v 7 E xa a fala, «Muxu tan xa mu faxɛ tixi, muxu mu a rabama fan kolon. \v 8 Alatala, i xa Isirayila ɲama xun sara, i naxan xɔrɛyaxi. Yandi, i naxa faxɛ kote dɔxɔ Isirayila xun ma, e fɔxi mu na naxan na.» Na tɛmui Alatala fama nɛ e xun sarade. \v 9 Wo nɔma ratangade yi faxɛ tife mɔɔli ma, xa wo Alatala waxɔnfe rabama. \s Gere xa geelimanie \p \v 10 Wo na siga wo yaxuie gerede, xa wo Marigi Alatala e rayarabi wo bɛ, wo e findi wo xa geelimanie ra, \v 11 tɛmunde mixi nde ya fama nɛ sinde geelimani ginɛ tofanyi nde ma. Xa na kanyi wama a dɔxɔfe nɛ, \v 12 a nɔma a xaninde a xɔnyi. Na ginɛ xa a yɛtɛ xunyi bi, a a bɛlɛxɛ xale maxaba, \v 13 a dugi fanyi ragoro a ma. A xa sabati a xa mɔri xɔnyi, a fa a baba nun a nga xa ɲɔnfe raba kike keren bun ma. Na dangi xanbi xɛmɛ nɔma a findide a xa ginɛ ra. \v 14 Xa a sa li a xa fe naxa raɲaaxu a ma, a nɔma a bɛɲinde a xa siga a waxɔnde, kɔnɔ a mu lanma a xa a mati kɔbiri ra, a mu lanma a xa findi a xa konyi ra, barima a nu bara findi a xa ginɛ ra. \s Di fori tide \p \v 15 Xa a sa li ginɛ firin na xɛmɛ nde yi ra, keren fa rafan a ma dangi boore ra, kɔnɔ e firinyie bara di bari a bɛ, a mu lanma a xa baatɛ ginɛ xa di rafisa a boore xa di bɛ, \v 16 a fa foriɲa tide fi baatɛ ginɛ xa di ma, a fa a li na ginɛ boore nan singe di barixi a bɛ. \v 17 A lanma a xa a kolon ginɛ naxan naɲaaxuxi a ma na ki, na nan ma di findixi di singe ra. A harige dɔxɔ firin nan soma di fori yi ra, barima na nan findixi a xa fonike di ra. A tan nan lanma a xa di foriɲa tide sɔtɔ. \s Di xurutare \p \v 18 Xa a sa li xɛmɛ nde naxa di xɛmɛ kalabante xurutare bari, naxan mu a tuli matixi a baba nun a nga xui ra, naxan tondima birade e xa sɛriyɛ fɔxɔ ra, \v 19 a lanma na di baba nun a nga xa a suxu, e xa a xanin forie xɔn ma taa sode dɛ ra. \v 20 E xa a fala e bɛ, «Muxu xa di naxan yi ki, a xurutare, a kalabante. Muxu fe naxan birin falama a bɛ, a mu a tuli matima a ra, fo wayuɲa rabafe nun siisi fe.» \v 21 Na kui, a xa taa xɛmɛ birin xa a magɔnɔ gɛmɛ ra, han a faxa. Wo fe ɲaaxi ɲɔnma wo tagi na ki nɛ. Isirayilakae na na fe mɛ, gaaxui luma nɛ e birin ma. \s Mixi gbakuxi fure \p \v 22 Xa a sa li wo bara mixi gbaku wuri kɔn na, naxan bara yunubi fe raba a lan a xa faxa naxan ma, \v 23 a fure mu lan a xa lu wuri kɔn na han gɛɛsɛgɛ. A lan nɛ a xa ragata na lɔxɔɛ kerenyi, barima Ala bara fure gbakuxi danka. Wo wo mɛɛni ki fanyi ra, xa na mu a ra na fure gbakuxi nan bɔxi dankama, wo Marigi Alatala dɛnnaxɛ fixi wo ma kɛ ra. \c 22 \s Xuruse nun se lɔɛxie \p \v 1 Wo na wo ngaxakerenyi xa ninge, xa na mu a ra a xa yɛxɛɛ to, a murutaxi, wo naxa wo kobe ti a ra. Wo lan nɛ wo xa a xanin a kanyi xɔn ma. \v 2 Xa wo ngaxakerenyi yire makuya, xa na mu wo mu a kanyi kolon, wo xa xuruse xanin wo xɔnyi. Wo a ragata han beenun wo a kanyi toma tɛmui naxɛ, wo fa a so a yi ra. \v 3 Wo na mɔɔli nan nabama wo ngaxakerenyi xa sofale fan na, a xa donma, a nun a gbe se naxan birin lɔɛxi a ma. Wo mu lan wo xa wo kobe ti a ra. \v 4 Xa wo bara wo ngaxakerenyi xa sofale, xa na mu a ra a xa ninge to, a bara bira kira xɔn ma, wo mu lan wo xa wo kobe ti a ra. Wo lan nɛ wo xa kafu a ma a rakelide. \s Xɛmɛ naxee e yɛtɛ findima ginɛ ra \p \v 5 Ginɛ mu lan a xa xɛmɛ dugi so. Xɛmɛ fan mu lan a xa ginɛ dugi so. Mixi naxee na fe mɔɔli rabama, na kanyie mu rafan Marigi Alatala ma. \s Kinikinife daalisee ma \p \v 6 Wo na a to kira xɔn ma, xɔni bara a tɛɛ sa wuri kɔn na, xa na mu a ra bɔxi ma, a nga felenxi a xɛlɛ ma, xa na mu a ra a xa die ma, wo mu lan wo xa a nga nun a xa die birin tongo. \v 7 Wo lan nɛ wo xa a nga tan nabɛɲin, a xa siga, wo fa die tan tongo. Na kui wo fama nɛ simaya xɔnkuye nun hɛɛri sɔtɔde. \s Mixi ratanga ki \p \v 8 Xa wo banxi nɛɛnɛ ti, wo lan nɛ wo xa bilixi nde rabilin banxi fuge ra, alako mixi naxee tema naa, e naxa bira, e fa faxa wo saabui ra. \s Se masunbufe \p \v 9 Wo mu lan wo xa sansi gbɛtɛ si wo xa wɛni bilie ya ma, xa na mu a ra a bogi fama findide se raharamuxi nan na. \v 10 Wo nɛ yire buxama, wo mu lan wo xa ninge nun sofale xiri e boore ra sari ra. \v 11 Wo mu lan wo xa sose ragoro wo ma naxan masunbuxi dugi yɛxɛɛ xabe daaxi nun gɛsɛ fute daaxi ra. \s Mafelenyi \p \v 12 Wo gɛsɛ nan nafalama ponpon na wo a singan wo xa dugi tuxui naanie ra, wo naxan felenma wo ma. \s Ginɛ fe kiiti \p \v 13 Xa a sa li xɛmɛ nde naxa ginɛ dɔxɔ, e kafu, kɔnɔ a xa fe to raɲaaxu xɛmɛ ma, \v 14 a a xili kana wɔyɛn kobi ra, a nu fa a fala, «N bara yi ginɛ dɔxɔ, kɔnɔ muxu to kafu n naxa a li a bara futi kana,» \v 15 Na tɛmui ginɛ baba nun a nga xa ginɛdimɛdi dugi xanin taa forie xɔn ma taa sode dɛ ra, naxan a masenxi a e xa di futi rasoxi. \v 16 A baba xa a tagi raba, «N bara n ma di ginɛ fi yi xɛmɛ ma, kɔnɔ a mu rafan a ma sɔnɔn. \v 17 A fa wule nan safe a xun ma a a mu futi rasoxi.» Na tɛmui tɛmɛdi xa mixie xa na ginɛdimɛdi dugi itala taa forie ya i. \p \v 18 Taa forie na na to, e xa na xɛmɛ suxu, e xa a ɲaxankata. \v 19 E na a makiiti, e xa alamani bolon a ma naxan findima kɔbiri kole kɛmɛ sofe ra tɛmɛdi baba yi ra, Isirayila ginɛ xili kanafe ma. Na xanbi a lan nɛ ginɛ xa gbilen xɛmɛ xɔnyi, na xɛmɛ naxa mɛɛ a ra abadan. \p \v 20 Kɔnɔ xa futi kanafe fa sa findi nɔndi ra, ginɛdimɛdi dugi yo mu na naxan a masenma a bara futi raso, \v 21 na ginɛ xa xanin a baba xa banxi sode dɛ ra, taa mixie fa a magɔnɔ gɛmɛ ra han a faxa, barima a bara fe kobi raba ginɛ mu lan a xa naxan naba Isirayila bɔxi ma, xɛmɛ fe kolonfe ra a na a baba xa nɔɛ bun ma tɛmui naxɛ. Wo fe ɲaaxi ɲɔnma wo tagi na ki nɛ. \p \v 22 Xa wo xɛmɛ suxu, e nun ginɛ xɛmɛ taa idɔxɔɛ saxi, na fe kobi raba firinyie lan nɛ e xa faxa, ginɛ nun xɛmɛ. Wo fe ɲaaxi ɲɔnma na ki nɛ wo tagi Isirayila bɔxi ma. \p \v 23 Xa xɛmɛ naralan ginɛ dimɛdi nde ra taa kui, kote bara dɔxɔ naxan ma fe ra, a fa a futi kana, \v 24 wo xa na mixi firinyie xanin taa sode dɛ ra, wo e magɔnɔ gɛmɛ ra han e xa faxa. Yi ginɛ dimɛdi faxaxi nɛ, barima a mu sɔnxɔɛ ratexi taa kui. Xɛmɛ fan faxaxi nɛ, barima a bara ginɛ futi kana kote bara dɔxɔ naxan ma fe ra. Wo fe ɲaaxi ɲɔnma wo tagi na ki nɛ. \p \v 25 Kɔnɔ xa xɛmɛ naralan ginɛ dimɛdi ra wula i, kote bara dɔxɔ naxan ma fe ra, a naxa dutun a ma, a a futi kana, na xɛmɛ nan keren lan a xa faxa. \v 26 Wo naxa fefe raba ginɛ dimɛdi tan na, barima a mu fe ɲaaxi yo rabaxi a lan a xa faxa naxan ma. Yi fe maniyaxi nɛ alɔ xɛmɛ naxan waxi a boore faxafe. \v 27 Na naralanyi rabaxi wula nɛ. Hali yi ginɛ dimɛdi xɛmɛ kanyi sɔnxɔɛ rate nu, mixi yo mu sɔtɔma naxan nɔma a ratangade. \p \v 28 Xa xɛmɛ naralan ginɛ dimɛdi ra kote mu nu dɔxɔ naxan ma fe ra, a naxa bagan a ma, a a futi kana, mixi nde fa e suxu na fe xun, \v 29 na xɛmɛ kɔbiri kole tongo suuli nan soma ginɛ baba yi ra, a fa yi ginɛ dɔxɔ, barima a bara a futi kana. A xa simaya kui, a mu lan a xa mɛɛ na ginɛ ra. \s Langoeɲa mɔɔli nde \p \v 30 Mixi yo mu lan a nun a baba xa ginɛ xa kafu. A tana fe nan na ra a baba mabiri. \c 23 \s Mixi naxee mu lan e xa lan Alatala xa malanyi \p \v 1 Mixi naxan xɛmɛya kanaxi, xa na mu a ra a bolonxi, na kanyi mu lan a xa siga Alatala xa malanyi. \v 2 Yangamadi fan mu sigama Alatala xa malanyi hali a bɔnsɔɛ fu nde. \p \v 3 Amonikae nun Mowabakae mu sigama Alatala xa malanyi hali e bɔnsɔɛ fu nde. \v 4 A luma e bɛ na ki nɛ kudɛi barima yi ɲamae mu fa wo ralande taami nun ye ra, wo nu na kira xɔn ma tɛmui naxɛ wo kelixi Misira. E Beyori xa di xɛmɛ Balami nan sare fi wo dankafe ma Petori, Mesopotamiya bɔxi ma. \v 5 Kɔnɔ wo Marigi Alatala mu tin a tuli matide Balami ra. A naxa na dankɛ masara barakɛ ra barima wo rafan wo Marigi Alatala ma. \v 6 Wo naxa wo ɲɛngi sa e xa bɔɲɛsa nun e xa baloe fe xɔn ma wo xa simaya kui. \p \v 7 Wo naxa fe ɲaaxi yo raba Edonkae ra, barima wo ngaxakerenyi nan na e ra. Wo naxa fe ɲaaxi yo niya Misirakae ra, barima wo saxanyi raba nɛ e xa bɔxi ma. \v 8 E fama bɔnsɔɛ naxee sɔtɔde, fo e tolobitɛe, nee nan fama sigade Alatala xa malanyi. \s Sɔɔri tɛtɛ kui xa sɛniyɛnyi \p \v 9 Wo na mini fafe ra tide wo yaxuie ya ra, wo lan nɛ wo xa wo yɛtɛ ratanga fe kobi birin ma. \v 10 Xa xɛmɛ nde na wo ya ma naxan mu sɛniyɛnxi, a bara makana wantanyi kui, a lan nɛ a xa mini sɔɔri tɛtɛ fari ma. \v 11 Nunmare ra, a na a maxa ye ra, soge goro tɛmui a fa so sɔɔri tɛtɛ kui. \p \v 12 Wo fama yire nde nan sugandide dɛnnaxɛ makuya sɔɔri tɛtɛ ra, naa xa findi suturade ra. \v 13 Yili ge se nde lan nɛ a xa lu wo xa kote i. Wo na siga suturade, wo yili ge. Wo na gɛ wo hayi rabade, wo a makoto, wo fa keli naa. \v 14 Wo xa sɔɔri tɛtɛ lan nɛ a xa sɛniyɛn, barima wo Marigi Alatala a maɲɛrɛma a kui wo kantafe ra, a man fa wo yaxuie rayarabi wo bɛ. Xa a fe ɲaaxi li sɔɔri tɛtɛ kui, a a makuyama nɛ wo ra. \s Sɛriyɛ konyi xa fe ra \p \v 15 Xa konyi nde a gi a kanyi ma, a naxa siga lude wo xɔnyi, wo naxa gbilen a ra a kanyi xɔn ma de. \v 16 A lan nɛ a xa sabati wo xa taa nde kui dɛnnaxɛ na rafan a ma. Wo man naxa a tɔɔrɔ de. \s Langoeɲa \p \v 17 Isirayila xɛmɛ, xa na mu a ginɛ mu lan a xa langoeɲa raba. \v 18 Langoe sare mu lan a xa so wo Marigi Alatala xa hɔrɔmɔbanxi kui laayidi rakamalise ra, barima wo Marigi Alatala na fe mɔɔli xɔnxi. \s Doni nun daakan \p \v 19 Wo na se nde doni wo ngaxakerenyi bɛ, kɔbiri, donse, xa na mu a ra se gbɛtɛ, wo naxa geeni yo fen a fari. \v 20 Ala kolontare nan lanma a xa wo xa geeni sa, kɔnɔ wo ngaxakerenyi tan mu a ra de. Wo na na sɛriyɛ rabatu bɔxi ma wo fama dɛnnaxɛ sɔtɔde, wo Marigi Alatala barakɛ sama nɛ wo isofe birin ma. \p \v 21 Wo na daakan tongo wo Marigi Alatala bɛ, wo naxa taxiri a rabafe ma, xa na mu wo Marigi Alatala a maxɔrinma nɛ wo ma, wo fa findide yunubitɔɛe ra. \v 22 Xa wo mu daakan tongoxi, yunubi fe mu na. \v 23 Kɔnɔ xa wo daakan tongo wo Marigi Alatala bɛ, wo lan nɛ wo xa a raba keren na a fanyi ra. Wo fa a raba alɔ wo a ɲanigexi wo dɛ ra ki naxɛ. \p \v 24 Wo nɔma wuri bogi ndee bade wo gbe mu naxee ra, wo a don han wo luga, kɔnɔ a mu lan wo xa nde sa wo xa kote i. \v 25 Wo na so mɛngi xɛ fan na, wo gbe mu naxan na, wo nɔma tɔnsɔɛ ndee bade wo bɛlɛxɛ ra, kɔnɔ wo mu lan wo xa wɔrɔtɛ tongo wo ngaxakerenyi xa mɛngi xili ma. \c 24 \s Xɛmɛ nun ginɛ fatanfe \p \v 1 A nɔma a lide xɛmɛ nde xa ginɛ mu rafanxi a ma sɔnɔn, a fatan kɛɛdi sɛbɛ, a a so a yi ra, a fa a rasiga a baba xɔnyi. \v 2 Na tɛmui xa na ginɛ dɔxɔ xɛmɛ gbɛtɛ xɔn ma, \v 3 a xa fe raɲaaxu na xɛmɛ fan ma, na fan fa fatan kɛɛdi sɛbɛ, a a so a yi ra, a fa a rasiga a baba xɔnyi, xa na xɛmɛ fa sa faxa nɛ, \v 4 xɛmɛ naxan singe mɛɛ na ginɛ ra, na mu lan a xa a findi a xa ginɛ ra kɔrɛ, barima a bara raharamuɲa a ma. Alatala na fe mɔɔli xɔnxi. Wo mu lan wo xa na yunubi mɔɔli raba bɔxi ma wo Marigi Alatala dɛnnaxɛ fixi wo ma kɛ ra. \s Sɛriyɛ naxan ibunadama ratangama \p \v 5 Xɛmɛ naxan baxi ginɛ dɔxɔde, a mu lan a xa sɔɔriɲa raba waxati nde bun ma. Kɔntɔfili gbɛtɛ yo mu lan a xa dɔxɔ a ra ɲɛ keren bun ma, alako a xa mɛɛni a xa ginɛ dɔxɔxi ma. \p \v 6 Wo mu lan wo xa mulunyi nun kile rasuxu mixi yi sɛɛkɛ ra, xa na mu a ra kile gbansan, barima wo a balose nan bama a yi ra na ki. \p \v 7 Xa Isirayilaka a ngaxakerenyi nde suxu nɔɛ ra, a a findi konyi ra, xa na mu a a mati, a lan nɛ na kanyi xa faxa. Wo fe ɲaaxi ɲɔnma wo tagi na ki nɛ. \p \v 8 Wo lan nɛ wo xa fɛntɛn kunɛ fure xa fe ra. N xaranyi naxan soxi Lewi xa di sɛrɛxɛdubɛe yi, wo lan nɛ wo xa na raba a raba ki ma. \v 9 Wo xa ratu a ma a wo Marigi Alatala naxan naba Mariyama ra wo kelixi Misira tɛmui naxɛ. \p \v 10 Wo na doni ti wo ngaxakerenyi bɛ, a mu lanma wo tan xa so a xɔnyi a xa sɛɛkɛ se tongode. \v 11 Wo xa lu tande, wo xa donifa xa fa sɛɛkɛ se ra wo xɔn ma, a a so wo yi ra. \v 12 Xa setare na a ra, a fa a xa xinbeli donma so wo yi sɛɛkɛ se ra, wo mu lan wo xa na ragata wo xɔnyi kɔɛ ra. \v 13 Wo xa a ragbilen a ma soge goro waxati nɛ, alako a xa a felen a ma kɔɛ ra. Na kui a Ala maxandima nɛ wo bɛ. Setare malife na ki a findima tinxinyi nan na wo nun wo Marigi Alatala tagi. \p \v 14 Wo mu lan wo xa wo xa walikɛ setaree tɔɔrɔ, e findi wo ngaxakerenyie ra, xa na mu e findi xɔɲɛe ra. \v 15 Lɔxɔɛ birin wo lan nɛ wo xa e xa wali sare fi e ma beenun soge xa goro, barima setare nan e ra, e hayi na na ma. Xa wo mu na rabama, a mawama nɛ Alatala bɛ wo xa fe ra, wo fa yunubi sɔtɔ na kui. \p \v 16 Di babae mu lan e xa faxa e xa die xa yunubie rabafe ma. Die fan mu lan e xa faxa e babae xa yunubie rabafe ma. Ibunadama lanma a xa faxa a yɛtɛ xa yunubi rabaxi nan ma. \p \v 17 Wo naxa tinxintareya raba mixie ra naxee faxi sabatide wo xa bɔxi ma. Wo naxa kiridie tɔɔrɔ. Wo naxa kaaɲɛ ginɛ xa donma tongo sɛɛkɛ ra. \v 18 Wo xa ratu a ma a wo Marigi Alatala wo xɔrɛyaxi ki naxɛ wo xa konyiya kui Misira bɔxi ma. Na fe na a toxi n yi yaamari fixi wo ma. \p \v 19 Wo na gɛ xɛ xabade, wo naxa gbilen tɔnsɔɛ dɔnxɔɛe tongo ra. Wo xa e lu xɔɲɛe, kiridie, nun kaaɲɛ ginɛe bɛ, alako wo Marigi Alatala xa barakɛ sa wo xa fe. \v 20 Wo na gɛ oliwi bili ifuyanfuyande, wo naxa gbilen bogi dɔnxɔɛe bade sansie kɔn na. Wo xa e lu xɔɲɛe, kiridie, nun kaaɲɛ ginɛe bɛ. \v 21 Wo na gɛ wɛni bogi bade, wo naxa gbilen bogi dɔnxɔɛe ba ra. Wo xa e lu xɔɲɛe, kiridie, nun kaaɲɛ ginɛe bɛ. \v 22 Wo xa ratu wo xa konyiya ma Misira bɔxi ma. Na fe na a toxi n yi yaamari fixi wo ma. \c 25 \s Sɛriyɛ Luxusinyi \p \v 1 Xa a sa li mixi firin naxa gere, kiitisa xa e mato tinxinyi kui sɛriyɛ ki ma. \v 2 Nɔndi mu na naxan bɛ, xa a lanma a xa bɔnbɔ, na xa raba kiitisa ya xɔri fe rabaxi bɛrɛ ma. \v 3 Na kui, wo mu lan wo xa dangi luxusinyi ya tongo naani ra. Xa wo nde sa na fari, wo bara wo ngaxakerenyi rayarabi. \s Ninge xa wali \p \v 4 Wo na ninge rawali mɛngi turuxunde tɛmui naxɛ, wo mu lan wo xa a dɛ xiri. \s Kaaɲɛ ginɛ ditare \p \v 5 Xa ngaxakerenma firin sabati yire keren, keren fa faxa a ditare ra, a xa kaaɲɛ ginɛ mu lan a xa dɔxɔ xɛmɛ gbɛtɛ xɔn ma xabilɛ gbɛtɛ kui. A lan a xa dɔxɔ a nimɔxɔ nan xɔn ma, a findi a xa ginɛ ra. \v 6 Na ginɛ di singe naxan barima a nimɔxɔ bɛ, a xa findi a xa mɔri singe xa di nan na kɛ ki ma, alako a xa mɔri xili naxa lɔɛ Isirayila bɔxi ma. \p \v 7 Xa na xɛmɛ tondi a nimɔxɔ dɔxɔde, kaaɲɛ ginɛ xa siga taa forie nan xɔn ma kiitisae yire, a a tagi raba e bɛ yi ki, «N nimɔxɔ bara tondi bɔnsɔɛ fide a ngaxakerenyi ma, a mu tinma a xa sɛriyɛ rakamalide n tan mabiri.» \v 8 Taa forie xa na xɛmɛ xili, e xa na fe mato. Xa na xɛmɛ tondi a ngaxakerenyi xa kaaɲɛ ginɛ dɔxɔde, \v 9 kaaɲɛ ginɛ xa a makɔrɛ a ra taa forie ya xɔri, a xa a nimɔxɔ xa sankiri ba, a dɛye bɔxun a yatagi, a falafe ra, «Yi mɔɔli nan lan a xa raba xɛmɛ ra naxan tondima bɔnsɔɛ fide a ngaxakerenyi ma.» \v 10 Na tɛmui Isirayila, na xɛmɛ xa denbaya xili falama nɛ, «Sankiri ba xa denbaya.» \s Dinyi naxan mu lan a xa raba gere kui \p \v 11 Xa a sa li xɛmɛ firin na gerefe, keren xa ginɛ fa siga a xa mɔri bade boore yi ra a xɛmɛya suxufe ra, \v 12 wo xa na ginɛ bɛlɛxɛ bolon, wo naxa kinikini a ma. \s Tinxinyi yulɛya kui \p \v 13 Wo naxa kiloe kamalitare sa wo xa gbɔnfɔɛ kui, ndee binya, booree yelebu. \v 14 Wo naxa se maniyase kamalitare fan lu wo xɔnyi, ndee xungbo, booree xurun. \v 15 Kiloe kamalixi nun se maniyase kamalixi nan lan a xa lu wo yi ra. Na tɛmui wo fama nɛ simaya xɔnkuye sɔtɔde bɔxi ma wo Marigi Alatala fama dɛnnaxɛ sode wo yi ra. \v 16 Mixi yo na mɔɔli rabama, a mu rafanma wo Marigi Alatala ma. \s Wo yaxui Amalɛkikae \p \v 17 Wo xa ratu a ma Amalɛkikae naxan naba wo ra wo to keli Misira. \v 18 E mu gaaxu Ala ya ra. E mini nɛ wo ma kira xɔn, e xanbirati taganxie bɔnbɔ. \v 19 Yakɔsi, wo Marigi Alatala fama nɛ wo ratangade wo yaxuie ma, naxee na wo rabilinyi bɔxi ma a fama dɛnnaxɛ sode wo yi ra. Wo fama Amalɛkikae rahalakide, alako e xili xa lɔɛ duniɲa ma. Wo naxa nɛɛmu e xa fe rabaxi ma. \c 26 \s Bɔxi daxamui singe nun farilɛ \p \v 1 Wo na so bɔxi ma wo Marigi Alatala naxan fima wo ma kɛ ra, a xa findi wo gbe ra, wo xa sabati naa, \v 2 wo keren keren ma fama na daxamui singe sɛɛti bade wo Marigi Alatala bɛ. Wo a sa debe kui, wo xa a xanin yire, wo Marigi Alatala dɛnnaxɛ sugandixi a xili matɔxɔfe ra. \v 3 Wo xa siga sɛrɛxɛdubɛe xɔn, naxee na naa na waxati, wo xa a fala e bɛ, «To lɔxɔɛ won bara so bɔxi, won Marigi Alatala dɛnnaxɛ laayidi won benbae bɛ a sofe ra won yi ra.» \p \v 4 Sɛrɛxɛdubɛ na debe rasuxuma nɛ wo yi ra, a a dɔxɔ wo Marigi Alatala xa sɛrɛxɛbade ya i. \v 5 Wo xa yi wɔyɛnyi fala wo Marigi Alatala bɛ, «N baba, Aramika nan nu a ra naxan nu a ɲɛrɛma. A naxa goro Misira mixi ndee ra, a saxanyi raba naa. E naxa wuya, han e findi si belebele sɛnbɛma ra, \v 6 kɔnɔ Misirakae tan naxa muxu ɲaxankata, e muxu tɔɔrɔ, e konyiya xɔrɔxɔɛ dɔxɔ muxu ma. \v 7 Muxu naxa muxu benbae Marigi Alatala makula, a xa muxu mali. A naxa muxu xa maxandi suxu, a man naxa muxu xa mantɔɔrɔli to, e nu fe ɲaaxi nun fe xɔrɔxɔɛe naxee dɔxɔma muxu ma.» \p \v 8 «Alatala naxa muxu ramini Misira bɔxi ma sɛnbɛ magaaxuxi, kaabanakoe, nun tɔnxumae ra. \v 9 A naxa fa muxu ra han be, a fa yi bɔxi so muxu yi ra, xiɲɛ nun kumi xɛlɛma dɛnnaxɛ. \v 10 Na nan a toxi, yakɔsi n faxi yi bɔxi daxamui singe ra i tan Alatala xɔn ma, i naxan fixi n ma.» \p Wo xa na dɔxɔ wo Marigi Alatala ya i, wo a batu. \v 11 Wo xa sɛɛwa wo boore ra, wo tan nun Lewikae, a nun xɔɲɛ naxee na wo ya ma, barakɛ ra, wo Marigi Alatala naxan fixi wo nun wo xa denbaya ma. \p \v 12 Ɲɛ saxan yo ɲɛ saxan na a li, wo xa na ɲɛ farilɛ fi Lewikae, xɔɲɛe, kiridie, nun kaaɲɛ ginɛe ma, naxee na wo xa taae kui. Nee fan baloe findima na nan na. \v 13 Na tɛmui, wo xa a masen wo Marigi Alatala bɛ, «Naxan findixi i gbe ra, n bara a birin namini n xɔnyi. N bara a so Lewikae, xɔɲɛe, kiridie, nun kaaɲɛ ginɛe yi alɔ i a yamarixi ki naxɛ muxu bɛ. N mu i xa yaamari matandixi, n mu nɛɛmuxi keren ma. \v 14 N mu farilɛ siya donxi ɲɔnyi to so n ma, xa na mu a ra, n to lu sɛniyɛntareɲa kui. N mu a fixi sɛrɛxɛ ra mixi faxaxi bɛ. N bara bira i tan, n Marigi Alatala, xui nan fɔxɔ ra. I naxan yamarixi n bɛ, n bara na birin naba. \v 15 I xa muxu mato, kelife i xa koore sɛniyɛnxi ma. I xa barakɛ sa i xa ɲama Isirayila ma, i xa barakɛ sa bɔxi ma, i naxan fixi muxu ma, i naxan laayidixi muxu benbae bɛ, xiɲɛ nun kumi gbegbe na dɛnnaxɛ.» \p \v 16 To lɔxɔɛ wo Marigi Alatala bara wo yamari wo xa a xa masenyi nun a xa sɛriyɛ rabatu a rabatu ki ma. Wo xa wo ɲɛngi sa na sɛriyɛ xɔn ma wo bɔɲɛ fiixɛ ra. \v 17 To lɔxɔɛ wo bara laayidi tongo Alatala bɛ, a a tan nan na wo Marigi Alatala ra, a wo xa ɲɛrɛ a xa kira xɔn ma, a wo xa a xa masenyi, a xa sɛriyɛ, nun a xa yaamari rabatu. \v 18 Wo saatɛ tongoxi nɛ a bɛ, a wo tan nan na a xa ɲama ra, alɔ a a falaxi wo bɛ ki naxɛ. Wo xa bira a xa sɛriyɛ fɔxɔ ra, \v 19 alako a xa fisamanteya fi wo ma si birin xun ma a naxee daaxi. Wo xa nɔrɛ, wo xili, nun wo sɛnbɛ xa dangi e birin na. Wo xa findi ɲama ra naxan a xa wali rabama, alɔ a masenxi wo bɛ ki naxɛ. \c 27 \s Barakɛ nun dankɛ \p \v 1 Annabi Munsa nun ɲama forie yi masenyi nan ti Isirayilakae bɛ, «Wo xa mɛɛni yi yaamarie ma, n naxee fixi wo ma to lɔxɔɛ. \v 2 Wo na Yurudɛn xure igiri tɛmui naxɛ, sigafe ra bɔxi ma wo Marigi Alatala naxan fima wo ma, wo xa gɛmɛ xungbe ndee ti, wo e mafiixɛ. \v 3 Wo na Yurudɛn igiri sigafe ra bɔxi ma, wo Marigi Alatala naxan fima wo ma, xiɲɛ nun kumi gbegbe na dɛnnaxɛ, alɔ wo babae Marigi Alatala a falaxi wo bɛ ki naxɛ, \v 4 wo xa yi gɛmɛe nan ti Ebali geya fari, n baxi naxee xa fe falade wo bɛ ya, wo fa e mafiixɛ.» \p \v 5 «Mɛnni wo xa sɛrɛxɛbade yailan gɛmɛe ra wo Marigi Alatala bɛ, wure mu dinxi naxee ra, \v 6 naxee mu masolixi fefe ma. Wo xa sɛrɛxɛ gan daaxi ndee ba wo Marigi Alatala bɛ na sɛrɛxɛbade fari. \v 7 Wo xa xanunteya sɛrɛxɛe fan ba, wo naxee donma sɛɛwɛ kui wo Marigi Alatala ya i. \v 8 Wo xa Ala xa sɛriyɛ sɛbɛ na gɛmɛ tixie ma, alako ɲama xa nɔ xarande a fanyi ra.» \p \v 9 Annabi Munsa nun Lewika sɛrɛxɛdubɛe naxa yi masenyi ti ɲama bɛ, «Isirayila ɲama, wo wo sabari. Wo xa wo tuli mati. To lɔxɔɛ, wo bara findi wo Marigi Alatala xa ɲama ra. \v 10 Wo xa bira wo Marigi Alatala xui fɔxɔ ra. Wo xa a xa masenyi nun a xa sɛriyɛ rabatu a rabatu ki ma, n naxan xaranfe wo bɛ to lɔxɔɛ.» \p \v 11 Na lɔxɔɛ kerenyi, Annabi Munsa man naxa yi yaamari so ɲama yi ra, \v 12 «Wo na Yurudɛn igiri, Simeyɔn bɔnsɔɛ, Lewi bɔnsɔɛ, Yuda bɔnsɔɛ, Isakari bɔnsɔɛ, Yusufu bɔnsɔɛ, nun Bunyamin bɔnsɔɛ xa ti Garisimi geya fari, e xa dubɛe ti. \v 13 Ruben bɔnsɔɛ, Gadi bɔnsɔɛ, Aseri bɔnsɔɛ, Sabulon bɔnsɔɛ, Dana bɔnsɔɛ, nun Nafatali bɔnsɔɛ xa ti Ebali geya fari, e xa dankɛe ti. \v 14 Lewi bɔnsɔɛ xa na masenyi madangi Isirayila ɲama bɛ e xui itexi ra.» \p \v 15 «Dankɛ na mixi bɛ naxan kuye masolima, xa na mu a ra a kuye yailanma yɔxui raxunuxi ra, a tuubi a bɛ dunxui ra. Alatala na se mɔɔli xɔnxi.» Ɲama birin fa a ratin, «Amina.» \p \v 16 «Dankɛ na mixi bɛ naxan a baba nun a nga rayaagima.» Ɲama birin fa a ratin, «Amina.» \p \v 17 «Dankɛ na mixi bɛ naxan naaninyi tɔnxuma masigama.» Ɲama birin fa a ratin, «Amina.» \p \v 18 «Dankɛ na mixi bɛ naxan dɔnxui ratantanma kira ma.» Ɲama birin fa a ratin, «Amina.» \p \v 19 «Dankɛ na mixi bɛ naxan sɛriyɛ rakanama xɔɲɛ, kiridi, xa na mu a ra kaaɲɛ ginɛ ra.» Ɲama birin fa a ratin, «Amina.» \p \v 20 «Dankɛ na mixi bɛ naxan sama a baba xa ginɛ fɛ ma, a a baba rayaagi.» Ɲama birin fa a ratin, «Amina.» \p \v 21 «Dankɛ na mixi bɛ naxan yɛnɛ rabama xuruse ra, na findi xuruse yo ra.» Ɲama birin fa a ratin, «Amina.» \p \v 22 «Dankɛ na mixi bɛ naxan nun a maaginɛ kafuma, a baba xa di ginɛ, xa na mu a nga xa di ginɛ.» Ɲama birin fa a ratin, «Amina.» \p \v 23 «Dankɛ na mixi bɛ naxan nun a bitanyi ginɛma kafuma.» Ɲama birin fa a ratin, «Amina.» \p \v 24 «Dankɛ na mixi bɛ naxan a boore faxama nɔxunyi kui.» Ɲama birin fa a ratin, «Amina.» \p \v 25 «Dankɛ na mixi bɛ naxan kɔbiri rasuxuma mixi tɔɔɲɛgɛxi faxafe ra.» Ɲama birin fa a ratin, «Amina.» \p \v 26 «Dankɛ na mixi bɛ naxan tondima Ala xa sɛriyɛ rabatude.» Ɲama birin fa a ratin, «Amina.» \c 28 \s Barakɛ \p \v 1 «Xa wo bira wo Marigi Alatala xui fɔxɔ ra bɔɲɛ fiixɛ ra, xa wo yi yaamarie rabatu n naxee soxi wo yi ra to lɔxɔɛ, Alatala wo findima nɛ si fisamante ra si birin tagi duniɲa kui. \v 2 Wo yi barakɛ nan sɔtɔma xa wo bira wo Marigi Alatala xui fɔxɔ ra.» \p \v 3 A barakɛ sama nɛ taakae nun daaxakae ma, \v 4 e xa die, daxamui, yɛxɛɛe, sie, nun ningee xun masama nɛ. \v 5 A wo xa sagae rafe bogi se ra, a barakɛ sa wo xa farin namaxadee. \p \v 6 Wo xa simaya kui, a barakɛ sama nɛ wo xa fe birin. \v 7 Wo yaxuie na fa wo gerede, Alatala e rayarabima nɛ wo bɛ. Xa e so kira keren nan na, e gbilenma e gi ra nɛ wo ya ra kira solofere xɔn. \v 8 Wo Marigi Alatala barakɛ sama nɛ wo xa sansi rawalide nun wo na so fe naxan birin ya ma. A barakɛ sa wo xa fe bɔxi ma, a dɛnnaxɛ fima wo ma. \v 9 Xa wo wo Marigi Alatala xa masenyi raba a raba ki ma, wo man naxa bira a waxɔnfe fɔxɔ ra, a wo findima a yɛtɛ xa ɲama nan na alɔ a a rakalixi wo bɛ ki naxɛ. \v 10 Bɔxi ɲamae birin a kolonma nɛ na tɛmui, a wo tan nan sugandixi Alatala xa wali rabafe ma, e gaaxuma nɛ wo ya ra. \p \v 11 Alatala wo harige xun masama nɛ bɔxi ma a dɛnnaxɛ saatɛ tongo wo benbae bɛ sofe ra wo yi. A wo xa die rawuyama nɛ, a wo xa xurusee rawuya. \v 12 Alatala ye ragatade rabima nɛ wo bɛ koore ma, tunɛ xa fa wo xa bɔxie ma a waxati ma, alako wo xa walie xa fan. Wo hayi mu birama kɔbiri doni fe ma, fo wo tan kɔbiri doni xɔɲɛe bɛ de. \v 13 Alatala wo tan nan findima si birin ma yarerati ra. Wo mu luma xanbi, wo fisamanteya nan sɔtɔma tɛmui birin. Wo mu nimisama fefe ma, kɔnɔ fo wo xa yi yaamari rabatu nɛ a rabatu ki ma, n naxan xaranxi wo ra to lɔxɔɛ wo Marigi Alatala xa fe ra. \v 14 Fefe yo naxa a niya wo xa ba yi kira xɔn ma n naxan falaxi wo bɛ. Wo naxa bira ala gbɛtɛe batufe fɔxɔ ra fefe ma. \s Dankɛ \p \v 15 Xa wo fa tondi wo Marigi Alatala batude, xa wo tondi a xa yaamarie nun a xa sɛriyɛ rabade, n naxee xaranxi wo ra to lɔxɔɛ a xa fe ra, na tɛmui a fama yi dankɛ nan birade wo fɔxɔ ra. \v 16 A taakae nun daaxakae dankama nɛ. \v 17 A mu bogi se sama wo xa sagae kui, a man mu barakɛ sama wo xa farin namaxadee. \v 18 A tondima nɛ di fide wo ma, wo man mu baloe sɔtɔma. Wo xa ningee, yɛxɛɛe, nun sie xun mu masama. \v 19 Wo dankɛ nan sɔtɔma yire birin wo xa simaya kui. \p \v 20 Wo na so fefe yo naxan ya ma, a dankɛ ragoroma nɛ wo ma. A wo kui ifuma nɛ alako wo xa fe naxa sɔɔnɛya fefe ma, wo xun xa ra kana, barima wo bara fe ɲaaxi raba, wo man bara gbilen Alatala fɔxɔ ra. \p \v 21 Alatala fure ɲaaxi radinma nɛ wo ma, han wo ɲɔn bɔxi ma a dɛnnaxɛ soma wo yi ra. \v 22 Alatala a niyama nɛ wo xa xɔsi, wo fate xa gan, wo xa fura a ɲaaxi ra. A man bɔxi xara, sansie gan soge bun ma, e fan fure ɲaaxi sɔtɔ. A na birin nabama nɛ wo ra, han wo lɔɛ. \v 23 Koore nun bɔxi xarama nɛ a xɔrɔxɔɛ ra. \v 24 Alatala tunɛ mafindima nɛ xube ra, naxan goroma wo xa bɔxi ma, a wo sɔntɔ. \v 25 Alatala sɛnbɛ fima nɛ wo yaxuie ma e wo rayarabi. Xa wo e gere kira keren nan na, wo wo gima nɛ e ya ra kira solofere xɔn. Naxan nabama wo ra, a duniɲa birin magaaxuma nɛ. \v 26 Wo binbie findima xɔnie nun wulai subee xa donse nan na. Mixi yo mu fama e keride. \p \v 27 Alatala suuri ikonkonma nɛ wo ma alɔ a naxan naba Misirakae ra. A wo tɔɔrɔma nɛ mangɛ faxɛ ra, kasi, nun xɛɲɛnyi naxan mu yalanma. \v 28 Alatala wo findima nɛ dɔnxuie ra, a daxui fure fan fi wo ma. \v 29 Yanyi ra wo nɛ wo ɲɛrɛma, wo luma kira mɛlɛn na nɛ alɔ dɔnxuie. Wo xa wali yo mu findima a ra, wo luma tɔɔrɔ ra nɛ. Mixie fama nɛ wo harige bade wo yi ra, e wo tɔɔrɔ a ɲaaxi ra. Marakisima yo mu luma wo bɛ. \p \v 30 Wo na kote dɔxɔ ginɛ xa fe ra, xɛmɛ gbɛtɛ a futi kanama nɛ. Wo na banxi ti, wo mu nɔma sode a kui. Wo na wɛni bilie si, wo mu nɔma e bogi bade. \v 31 Wo xa ningee kɔn naxabama nɛ wo ya xɔri, wo mu nɔ e sube donde. E wo xa sofale muɲama nɛ wo ma, wo mu a masɔtɔma. Yaxuie wo xa xuruse yɔrɛe tongoma nɛ, mixi yo mu fama wo malide. \v 32 Si gbɛtɛ mixie wo xa die suxuma nɛ wo ya xɔri, e e findi konyie ra. Wo taganma nɛ wo xa die mamɛde, wo mu nɔma na yaxuie ra fefe ma. \v 33 Si nde wo mu naxan kolon e baloma wo xa sansie nan xun na, wo xa bɔxi daxamui findima e tan nan gbe ra. E wo rawalima nɛ, e man fe ɲaaxi raba wo ra. \v 34 Na fe tofe wo findima nɛ daxuie ra. \p \v 35 Alatala fi ɲaaxi dɔxɔma nɛ wo ma, naxan mu yalanma. A goroma xinbie nun bɛlɛnyie nan ma, a fa yensen fate yire birin na, keli wo xunyi ma, a dɔxɔ wo sanyie ra. \v 36 Alatala fama nɛ wo tan nun wo xa mangɛe rasigade bɔxi nde ma, wo tan nun wo benbae mu naxan kolon. Mɛnni wo fama nɛ ala gbɛtɛe batude, naxee masolixi wuri nun gɛmɛ ra. \v 37 Mɛnnikae wo mayelema nɛ, e yoma wo ma. \p \v 38 Wo sansi xɔri gbegbe rawalima nɛ wo xa xɛe ma, kɔnɔ wo dondoronti nan xabama, barima katoe dinma nɛ a birin na. \v 39 Wo wɛni sansi sima nɛ, wo mɛɛni a ma a fanyi ra, kɔnɔ wo mu a ye minma, barima kuli soma e i nɛ. \v 40 Oliwi bilie luma nɛ bɔxi yire birin ma, kɔnɔ wo mu e ture masoma wo ma, barima oliwi bogie birama nɛ, e mu gbeeli. \p \v 41 Wo die barima nɛ, kɔnɔ e mu luma wo yi, barima wo yaxuie e xaninma nɛ. \v 42 Wo xa wurie nun bɔxi daxamui findima katoe nan gbe ra. \v 43 Xɔɲɛ naxee na wo ya ma, nee sɛnbɛ xun masama nɛ tɛmui birin, kɔnɔ wo tan xa fe magoroma nɛ. \v 44 Fɛɛrɛ luma nɛ e yi ra, kɔnɔ wo tan luma setareɲa nan kui. E findima nɛ wo xa yareratie ra, kɔnɔ wo tan luma e xanbi ra nɛ. \p \v 45 Yi dankɛ birin dɔxɔma nɛ wo fari, han wo birin gɛ halakide, barima wo bara tondi wo Marigi Alatala xui ratinmɛde. Wo mu a xa yaamari nun a xa sɛriyɛ rabatuxi a rabatu ki ma. \v 46 Na findima tɔnxuma nun dɛixarɛ nan na wo tan nun wo bɔnsɔɛ bɛ abadan. \p \v 47 Wo to mu tin wo Marigi Alatala batude sɛɛwɛ nun bɔɲɛsa kui, fe fanyi birin xa lu wo yi ra, \v 48 wo fama nɛ tɔɔrɔde wo yaxuie yi ra. Kaamɛ nun ye xɔli wo suxuma nɛ. Wo tima nɛ wo mageli ra, wo luma setareɲa nan kui. Na kui Alatala fama yɔlɔnxɔnyi sade wo kɔnyi ma, han wo gɛ halakide. \v 49 A fama nɛ si ra wo mu naxan xa xui mɛma kelife yire makuye, a xa goro wo ma alɔ sɛgɛ goroma tɔxɔɛ yɔrɛ ma ki naxɛ. \v 50 Mixi kaarinxie nan e ra, naxee mu forie binyama, naxee mu kinikinima dimɛe ma. \v 51 E wo xa xuruse nun wo xa baloe tongo e yɛtɛ bɛ, wo xa faxa kaamɛ ra. E wo xa mɛngi, wɛni, ture, ninge yɔrɛe, yɛxɛɛe, nun sie birin xaninma nɛ. Wo fama nɛ halakide. \p \v 52 E fama nɛ wo xa taae birin nabilinde, wo Marigi Alatala naxee so wo yi ra. E wo gerema nɛ han wo xa tɛtɛ itexi sɛnbɛmae yolon, wo laxi naxee ra. \v 53 Na geree kui wo yaxuie wo rakaamɛma nɛ, han wo wo xa die sube yati don, die wo Marigi Alatala naxee fixi wo ma. \v 54 Hali xɛmɛ fanyi naxan luma wo ya ma, a mu kinikinima a ngaxakerenma, a xa ginɛ, nun a xa die ma. \v 55 A tondima nɛ a xa di sube itaxunde e ra, barima na findixi a baloe dɔnxɔɛ nan na. Wo yaxuie na marayarabi sama nɛ wo fari wo xa taae birin kui. \v 56 Hali ginɛ fanyi naxan luma wo ya ma, naxan mu tinma a sanyi yati xa manɔxɔ, na tan fan mu kinikinima a xa mɔri fanyi nun a xa die ma. \v 57 A tondima nɛ a xa diyɔrɛ sube itaxunde e nun na xanbiratoe ma a naxan barixi, barima a tan wama na donfe, a xa lu a tan gbansan bɛ. Wo yaxuie fama na tɔɔrɛ mɔɔli nan dɔxɔde wo ma. \p \v 58 Xa wo mu mɛɛni yi masenyie ma naxee sɛbɛxi yi kitaabui kui, xa wo mu gaaxu wo Marigi Alatala xili xungbe magaaxuxi ya ra, \v 59 Alatala fama nɛ fure ɲaaxi magaaxuxie dɔxɔde wo tan nun wo bɔnsɔɛ ma, naxan mu yalanma. \v 60 A fure ɲaaxi ikonkoma nɛ wo xun na, wo nu gaaxuxi naxan ya ra Misira bɔxi ma. Na fure mɔɔli wo suxuma nɛ, a nɔ wo ra. \v 61 Alatala fure mɔɔli gbegbe dɔxɔma nɛ wo ma, naxee xili mu sɛbɛxi yi kitaabui kui, han wo birin gɛ sɔntɔde. \v 62 Wo tan naxee nu wuya dangi tunbuie ra koore ma, wo kɔnti xurunma nɛ, barima wo bara wo Marigi Alatala xui matandi. \p \v 63 Alatala fe fanyi rabaxi wo bɛ ki naxɛ, a nun a wo rawuyaxi ki naxɛ, a fama wo halakide na ki nɛ man, wo fa ɲɔn bɔxi ma a naxan fi wo ma. \v 64 A wo rayensen si birin ya ma, keli duniɲa tuxui ma, sa dɔxɔ boore tuxui ra. Wo fama nɛ ala gbɛtɛe batude, wuri nun gɛmɛ daaxie, wo tan nun wo benbae mu naxee kolon. \v 65 Na sie tagi, wo mu malabui yo sɔtɔma, wo mu yire yo sɔtɔma wo sabatima dɛnnaxɛ. Alatala wo bɔɲɛe ratema nɛ, a wo yaye ramini, a wo nii tɔɔrɔ. \v 66 Wo xa simaya findima kɔntɔfili nan na, gaaxui fama nɛ wo rasɛrɛnde kɔɛ nun yanyi ra. \v 67 Wo na na fe mɔɔli to tɛmui naxɛ, gaaxui fama wo bɔɲɛ rafede. Gɛɛsɛgɛ, wo nu fa a fala, «Xa nunmare nan nu a ra nu!» Nunmare, wo nu fa a fala, «Xa gɛɛsɛgɛ nan nu a ra nu!» \v 68 Alatala wo xaninma nɛ kunkuie kui Misira, n a fala wo bɛ dɛnnaxɛ ma wo mu naa toma sɔnɔn. Mɛnni, wo katama nɛ wo yɛtɛ matide wo yaxuie ma konyie ra, xɛmɛe nun ginɛe, kɔnɔ mixi yo mu wo sarama. \c 29 \p \v 1 Alatala yi saatɛ nan so Annabi Munsa yi ra, a xa a mabanban e nun Isirayilakae tagi, Mowaba bɔxi ma. Yi saatɛ nun boore saatɛ tagi rasa naxan tongo Xorebe geya fari. \s Ala xa saatɛ \p \v 2 Annabi Munsa naxa Isirayila ɲama birin maxili, a a masen e bɛ, «Wo nu na Misira tɛmui naxɛ, wo fe to nɛ Alatala naxan naba Firawuna ra, a xa sɔɔrie nun a xa bɔxi birin na. \v 3 Wo bara fe xɔrɔxɔɛe to, tɔnxumae nun kaabanakoe a naxee raba e ra, \v 4 kɔnɔ han to Alatala mu xaxili fi wo ma naxan nɔma yi fee kolonde. Wo yae mu a toma, wo tuli man mu a mɛma. \v 5 Ɲɛ tongo naani bun ma a wo ratangama gbengberenyi kui. Wo xa sose nun wo xa sankirie mu kana, \v 6 wo mu taami don, wo mu wɛni nun beere min. Alatala bara a ɲɔxɔ rasiga wo xa fe xɔn alako wo xa nɔ a kolonde a tan nan na wo Marigi Ala ra. \v 7 Wo to so be, Xɛsibɔn mangɛ Sixɔn, nun Basan mangɛ Ogo, fa nɛ wo gerede, kɔnɔ wo naxa nɔ e ra. \v 8 Wo naxa e xa bɔxie tongo, wo a itaxun Ruben bɔnsɔɛ ma, Gadi bɔnsɔɛ ma, nun Manasi bɔnsɔɛ sɛɛti keren ma. \v 9 Na nan a toxi, wo lanma wo xa bira yi saatɛ sɛriyɛ fɔxɔ ra, alako wo na so fe naxan yo ya ma, a xa sɔɔnɛya wo bɛ.» \p \v 10 «Isirayilakae, wo tan nan malanxi yi ki to lɔxɔɛ wo Marigi Alatala ya i. Birin na be, wo xa mangɛe, wo xa yareratie, wo xa forie, wo xa sɔɔri mangɛe, \v 11 wo xa ginɛe, wo xa die, nun xɔɲɛe naxee wuri sɛgɛma nun ye bama wo bɛ. \v 12 Wo Marigi Alatala bara saatɛ mabanban kali ra. Wo na be to alako wo xa na xiri, wo tan nun wo Marigi Alatala tagi. \v 13 Na tɛmui wo tan nan na a xa ɲama ra, nun a tan nan na wo Marigi Ala ra, alɔ a kali wo benbae Iburahima, Isiyaga, nun Yaxuba bɛ ki naxɛ. \v 14 N mu yi saatɛ mabanbanxi kali ra wo tan gbansan xa bɛ, \v 15 wo tan naxee na be won Marigi Alatala ya i. N a mabanbanxi wo bɔnsɔɛ nan fan bɛ naxee mu nu bari sinden.» \p \v 16 «Wo a kolon won buxi Misira bɔxi ma ki naxɛ, nun won dangi si naxee xa bɔxie ra. \v 17 Wo bara yi kuye xɔnxie to yi sie nu naxee batuma, kuye naxee yailanxi wuri, gɛmɛ, gbeti, nun xɛɛma ra. \v 18 Xɛmɛ yo, ginɛ yo, bɔnsɔɛ yo, xabilɛ yo naxa gbilen wo Marigi Alatala fɔxɔ ra, birafe ra na sie xa alae batufe fɔxɔ ra. Wo ya ma, mixi yo naxa lu alɔ wuri sanke naxan pɔsɔnɛ xɔnɛ raminima. \v 19 Na mixi mɔɔli naxan bara gɛ yi kali mɛde, kɔnɔ a fa sɛɛwa a bɔɲɛ ma a falafe ra, ‹Sɔɔnɛya na n bɛ, n xa n yɛtɛ waxɔnfe raba tɛmui birin, ɲɛmɛ nun sogofure,› \v 20 Alatala mu diɲɛma na kanyi ma. A fama nɛ a xa xɔnɛ masende a bɛ a ɲaaxi ra, barima a mu wama a firin nde xɔn. A dankɛ ragoroma nɛ a ma, naxee sɛbɛxi yi kitaabui kui. A a xili ralɔɛma nɛ duniɲa ma. \v 21 Alatala na mixi mɔɔli raminima Isirayila ɲama ya ma a dankɛ ki ma, alɔ a saatɛ sɛbɛxi ki naxɛ yi sɛriyɛ kitaabui kui.» \p \v 22 «Wo bɔnsɔɛe naxee fama wo xanbi ra, a nun xɔɲɛe naxee kelima bɔxi makuye ma, e fama furee nun fe xɔrɔxɔɛe tode, Alatala naxee dɔxɔma wo xa bɔxi ma. \v 23 Soda nun fɔxɔɛ fama lude bɔxi fari. Bɔxi mu nɔma rawalide, sese mu nɔma fande, hali burɛxɛ keren a mu nɔma findide a ra. Bɔxi luma nɛ alɔ Sodoma, Gomora, Adamaha, nun Seboyimi, Ala taa naxee kana a xa bɔɲɛ xɔnɛ kui. \v 24 Na tɛmui si gbɛtɛe fama nɛ maxɔrinyi tide, ‹Alatala yi bɔxi niyaxi yi ki munfe ra? A bɔɲɛ xɔnɔxi yi mɔɔli ra munfe ra?› \v 25 E e yaabima nɛ, ‹Yi fe rabaxi nɛ barima yi ɲama bara saatɛ kana, e benbae Marigi Alatala naxan tongo e bɛ, a to e ramini Misira bɔxi ra. \v 26 E bara kuyee batu e mu naxee kolonxi, Alatala mu tinxi naxee ra. \v 27 Na fe na a toxi Alatala yi ɲaxankatɛ birin dɔxɔxi yi bɔxi ma a xa xɔnɛ kui alɔ a xa kitaabui a masenma ki naxɛ. \v 28 A bara a xa xɔnɛ belebele dɔxɔ a xa ɲama ma, a e tongo e xa bɔxi ma, a e keri bɔxi gbɛtɛ fan ma, e na dɛnnaxɛ yi waxati.›» \p \v 29 «Fe naxee nɔxunxi, won Marigi Alatala nan keren peti nee kolon. Fe naxee masenxi won bɛ, nun won ma die bɛ, nee findixi won gbe nan na han duniɲa ɲɔn. A lanma won xa yi sɛriyɛ masenxi birin nabatu.» \c 30 \s Ala xa laayidi \p \v 1 N baraka nun danka naxee birin falaxi wo bɛ, nee fama nɛ kamalide. Wo Marigi Alatala na wo rayensen yɛ tɛmui naxɛ bɔxi gbɛtɛ ma, wo wo maɲɔxun yi fee ma. \v 2 Xa wo gbilenma wo Marigi Alatala ma, wo man a xui suxu wo bɔɲɛ nun wo xaxili kui wo tan nun wo xa die, alɔ n a masenxi wo bɛ ki naxɛ to lɔxɔɛ, \v 3 na tɛmui wo Marigi Alatala wo raminima nɛ konyiya kui, a kinikini wo ma, a wo ba sie ya ma a wo rayensen yɛ dɛnnaxɛ. \v 4 Hali wo na yire makuye konyiya kui, wo Marigi Alatala sigama nɛ wo fende, a fa wo malan \v 5 wo benbae xa bɔxi ma, alako wo xa naa masɔtɔ, a fa mɛɛni wo ma dangife wo benbae ra, a wo rawuya dangi e ra. \p \v 6 Na tɛmui wo Marigi Alatala yɛtɛ yati wo bɔnsɔɛ bɔɲɛ rasɛniyɛnma nɛ, alako wo xa a xanu wo bɔɲɛ nun wo xaxili birin na. Na kui wo nɔma simaya fanyi sɔtɔde. \v 7 N yi dankɛ naxee birin sɛbɛxi wo bɛ yi ki, nee fama dɔxɔde wo yaxuie nun wo xɔnmae nan ma. \v 8 Na tɛmui wo man tuubi rabirama nɛ a bɛ, wo a xa sɛriyɛ suxu n naxan fixi wo ma to lɔxɔɛ. \v 9 Wo Marigi Alatala barakɛ sama nɛ wo xa fe birin ma. Wo di gbegbe sɔtɔma nɛ, wo xa xurusee rawuyama nɛ, wo xa sansie fanma nɛ, barima wo fama nɛ rafande Alatala ma alɔ wo benbae. \v 10 Na nan nabama, wo na wo tuli mati a ra tɛmui naxɛ, a xa sɛriyɛ nun a xa yaamarie suxufe ra, naxee sɛbɛxi yi kitaabui kui. Na tɛmui wo wo yɛtɛ ragbilenma nɛ a ma wo bɔɲɛ fiixɛ ra, wo xaxili birin na. \s Ala xa sɛriyɛ \p \v 11 N yi sɛriyɛ naxan falaxi wo bɛ yi ki to lɔxɔɛ, a kolon yo mu xɔnɔ wo bɛ. \v 12 A mu na koore xa ma, alako a xa fala, «Nde nɔma tede koore ma a xa sa fa a ra won bɛ, a a xaran won bɛ alako won xa nɔ a rabade?» \v 13 A mu na baa kiri fan xa ma, alako a xa fala, «Nde nɔma baa igiride a xa sa fa a ra won bɛ, a man xa a xaran won bɛ alako won xa nɔ a rabade?» \v 14 Ade, yi sɛriyɛ na wo sɛɛti ma nɛ, wo dɛ kui, a nun wo bɔɲɛ ma. Wo nɔma a rabade. \s Simaya sugandi \p \v 15 Isirayilakae, wo a mato. To lɔxɔɛ n bara simaya nun fe fanyi ti sɛɛti, faxɛ nun fe ɲaaxi fan boore sɛɛti. \v 16 To lɔxɔɛ wo tin wo xa wo Marigi Alatala xanu, wo xa ɲɛrɛ a xa kira ma, wo xa bira a xa yaamari, a xa masenyi, nun a xa sɛriyɛ fɔxɔ ra, alako wo xa simaya fanyi sɔtɔ, wo xa wuya, alako Ala xa barakɛ sa wo ma yire a dɛnnaxɛ findima wo gbe ra. \v 17 Kɔnɔ xa wo gbilen a fɔxɔ ra, xa wo tondi a bɛ, xa wo bira kuye batufe fɔxɔ ra, \v 18 wo sɔntɔma nɛ feo, wo mu fa bude bɔxi ma wo fama dɛnnaxɛ sɔtɔde Yurudɛn kiri ma. \v 19 To lɔxɔɛ koore nun bɔxi na n seede ra, n bara simaya nun fe fanyi ti wo bɛ sɛɛti keren na, faxɛ nun fe ɲaaxi fan na boore sɛɛti ra. Wo xa simaya fanyi sugandi, wo tan nun wo bɔnsɔɛe. \v 20 Wo xa wo Marigi Alatala xanu, wo tuubi a bɛ, wo a xa fe suxu. Wo nɔma simaya sɔtɔde na ki nɛ, wo fa ɲɛ gbegbe raba bɔxi ma, Alatala dɛnnaxɛ saatɛ tongo fife ra wo benba Iburahima, Isiyaga, nun Yaxuba ma. \c 31 \s Yosuwe findife Annabi Munsa ɲɔxɔɛ ra \p \v 1 Annabi Munsa naxa a fala Isirayilakae birin bɛ, \v 2 «N bara ɲɛ kɛmɛ ɲɛ mɔxɔɲɛn sɔtɔ yi tɛmui, n mu nɔma mangɛya rabade fa. Alatala ɲan a fala nɛ n bɛ a n mu Yurudɛn igirima. \v 3 Wo Marigi Alatala yɛtɛ yati nan wo raɲɛrɛma. A sie birin faxama nɛ naxee na naakiri ma alako wo xa e xa bɔxie masɔtɔ. Yosuwe nan findima wo xa mangɛ ra, alɔ Alatala a fala ki naxɛ. \v 4 Alatala yi sie halakima nɛ alɔ a Sixɔn nun Ogo, Amorikae xa mangɛe, halaki ki naxɛ, nun e xa bɔxie. \v 5 A e rayarabima nɛ wo bɛ. Wo xa a xa yaamari raba e xa fe ra. \v 6 Wo limaniya, wo xa sɛnbɛ sɔtɔ, wo naxa gaaxu e ya ra, barima wo Marigi Alatala na wo kantafe, a mu wo rabɛɲinma fefe ma.» \p \v 7 Annabi Munsa naxa Yosuwe xili, a naxa wɔyɛn a bɛ Isirayilakae birin malanxi tagi, «I xa limaniya, i xa sɛnbɛ sɔtɔ, barima i tan nan Isirayilakae raɲɛrɛma bɔxi ma Alatala dɛnnaxɛ saatɛ tongoxi wo benbae bɛ. I tan xa e xa kɛ so e yi ra. \v 8 Alatala tima nɛ i ya ra, a mu i rabɛɲinma. A mu gbilenma i fɔxɔ ra fefe ma. Hali i mu gaaxu, i man naxa i yɛtɛ rabolo.» \p \v 9 Annabi Munsa to yi sɛriyɛ sɛbɛ, a naxa a taxu sɛrɛxɛdubɛe ra, Lewi xa di naxee saatɛ kankira xaninma, nun Isirayila forie. \v 10 Annabi Munsa naxa a masen e bɛ, «Ɲɛ solofere yo ɲɛ solofere, wo diɲɛma doni ma ɲɛ naxan na, wo yi sɛriyɛ xaranma Bage Ti Sali lɔxɔɛ nɛ. \v 11 Wo a xaranma wo xui itexi nan na Isirayilakae birin bɛ, naxee faxi salide Marigi Alatala ya i a xa yire sugandixi. \v 12 Birin malanma mɛnni nɛ, xɛmɛ, ginɛ, dimɛdi, a nun xɔɲɛ naxee na wo xɔnyi, alako e xa yi xaranyi mɛ, e xa wo Marigi Alatala binya, e xa bira yi sɛriyɛ fɔxɔ ra. \v 13 Dimɛ naxee mu nu a kolonxi sinden, e fan a mɛma nɛ. Na kui e wo Marigi Alatala binya ki kolon, wo na fa bɔxi sɔtɔde Yurudɛn naakiri ma tɛmui naxɛ.» \p \v 14 Alatala naxa a masen Annabi Munsa bɛ, «I faxa tɛmui bara makɔrɛ, Yosuwe xili, wo birin xa siga n ma hɔrɔmɔlingira yire. Mɛnni n fa n ma yaamari fi a ma.» Annabi Munsa nun Yosuwe naxa siga Ala xa hɔrɔmɔlingira yire. \v 15 Alatala naxa mini e ma nuxui kui naxan nu tema kiri banxi sode dɛ ra. \p \v 16 Alatala naxa a masen Annabi Munsa bɛ, «I fa na faxafe nɛ. I xa faxɛ xanbi, Isirayila ɲama fama kuyee nan batude bɔxi ma e fama sigade dɛnnaxɛ. E gbilenma nɛ saatɛ fɔxɔ ra won lanxi naxan ma. \v 17 Na tɛmui n bɔɲɛ tema nɛ, n xɔnɔ e ma han n e rabɛɲin. N nan n yatagi nɔxunma nɛ e ma, si gbɛtɛe e halaki, tɔɔrɛ nun fe xɔrɔxɔɛe fa dusu e xun na. Isirayilakae a kolonma na tɛmui nɛ, yi tɔɔrɛ e lixi nɛ barima n tan, e Marigi Ala, mu na e ya ma sɔnɔn. \v 18 N nan n yatagi nɔxunma nɛ e ma, barima e bara fe ɲaaxi raba kuyee batufe ra.» \p \v 19 «Yakɔsi i xa bɛɛti sɛbɛ n naxan xaranma i bɛ. Munsa, i xa a xaran Isirayilakae bɛ alako e naxa nɛɛmu a ma, a man xa findi seede ra n tan nun Isirayilakae tagi. \v 20 N fama yi ɲama xaninde bɔxi ma, xiɲɛ nun kumi xɛlɛma dɛnnaxɛ, alɔ n nan n kalixi e babae bɛ ki naxɛ. E na baloe don a fanyi ra han e belebele, e fama birade ala gbɛtɛe fɔxɔ ra, e man n ma saatɛ kana. \v 21 Tɔɔrɛe nun fe xɔrɔxɔɛe fa bira e fɔxɔ ra, yi bɛɛti fan findima seede nan na won tagi. E bɔnsɔɛ mu nɛɛmu a ma. Naxan na e xaxili kui, n a kolon. A ɲan toma e ya ma beenu e xa so bɔxi kui n nan n kalixi e bɛ naxan xa fe ra.» \v 22 Na lɔxɔɛ Annabi Munsa naxa na bɛɛti sɛbɛ, Ala naxan masenxi. A naxa a xaran Isirayilakae ra. \p \v 23 Na xanbi Alatala naxa a xa yaamari so Annabi Yosuwe yi ra, Nunu xa di. A naxa a masen a bɛ, «I xa limaniya, i xa sɛnbɛ sɔtɔ. I tan nan Isirayilakae rasoma bɔxi ma n nan n kalixi e bɛ naxan xa fe ra. Won birin na a ra.» \p \v 24 Annabi Munsa naxa Ala xa sɛriyɛ birin sɛbɛ kitaabui kui. \v 25 A to gɛ, a naxa wɔyɛn Lewikae ra, naxee Alatala xa saatɛ kankira xaninma. A naxa a masen e bɛ, \v 26 «Wo yi kitaabui tongo, Ala xa sɛriyɛ sɛbɛxi naxan kui, wo xa a sa wo Marigi Alatala xa saatɛ kankira sɛɛti ma. A xa lu mɛnni seede ra Isirayilakae bɛ, \v 27 barima n wo xaxili xɔrɔxɔya kolon. Kantagbele nan wo ra. Xa wo Alatala matandima n wo tagi tɛmui naxɛ, n faxa xanbi wo man a matandima nɛ. \v 28 Yakɔsi wo wo malan n sɛɛti ma, forie nun wo bɔnsɔɛ yareratie, alako n xa yi masenyi xaran wo bɛ. Koore nun bɔxi nan findima seede ra wo xili ma. \v 29 N a kolon n faxa xanbi, Isirayilakae yunubi fe rabama nɛ, e gbilen kira fɔxɔ ra n naxan falaxi e bɛ. E na fe kobi raba naxan mu rafan Alatala ma, na raɲɔnyi fa findi e bɛ nimisɛ ra barima a bɔɲɛ tema nɛ.» \p \v 30 Annabi Munsa naxa yi bɛɛti birin masen Isirayila ɲama bɛ. \c 32 \s Annabi Munsa xa bɛɛti \b \q \v 1 «Koore, i tuli mati n ma wɔyɛnyi ra. \q Bɔxi, i tuli mati n fala xui ra. \q \v 2 N ma xaranyi xa yensen yɛ alɔ tunɛ ye. \q N ma masenyi xa lu alɔ xini, \q naxan dɔxɔma burɛxɛe ma. \q \v 3 N fa na Alatala xili nan masenfe. \q Wo xa won Marigi Ala tantu.» \b \q \v 4 «Alatala maniyaxi fanye nan na, \q naxan mixi kantama. \q A walima tinxinyi nan na. \q A xa natɛe birin fan. \q A xa wɔyɛnyi mu kanama, \q wule yo mu na a dɛ kui. \q A tinxin.» \b \q \v 5 «Kɔnɔ wo tan, ɲama ɲaaxi, \q wo bara geregiri Alatala ma. \q Yaagi na wo bɛ. \q Wo bara findi ɲama kobi ra. \q \v 6 Ɲama daxui, ɲama xaxilitare, \q mixi lan a xa na fe mɔɔli raba a ra? \q Wo baba mu lanxi a tan xa ma, wo daa Marigi, \q naxan wo findixi a xa ɲama ra? \q \v 7 Wo wo maɲɔxun lɔxɔɛ dangixie ma, \q wo ɲɛe mato, \q wo wo babae nun forie maxɔrin, \q e xa fe dangixie tagi raba wo bɛ. \q \v 8 Ala Xili Xungbe Kanyi naxa bɔxi itaxun adamadie ma. \q A naxa bɔxie naaninyi sa Isirayila xa die xasabi ma. \q \v 9 Isirayila ɲama naxa findi a gbe ra. \q Alatala naxa Yaxuba xa die findi a yɛtɛ gbe ra.» \b \q \v 10 «A Isirayila toxi gbengberen yire nɛ. \q A naxa a ɲɛngi sa a xɔn ma, \q a naxa mɛɛni a ma alɔ a ya di firinyie. \q \v 11 A luxi nɛ alɔ sɛgɛ, \q naxan luma a xa die xun ma, \q a a gabutenyi itala, \q a die xanin. \q \v 12 Alatala keren peti nan a xa ɲama kantaxi. \q Ala gbɛtɛ yo mu kafu a ma.» \b \q \v 13 «A naxa wo rasabati geya fari. \q A naxa wo rabalo xɛ sansie xun na. \q A naxa kumi nun ture ramini wo bɛ gɛmɛ longori ra. \q \v 14 A naxa ninge nun yɛxɛɛ xiɲɛ fi wo ma. \q A naxa yɛxɛe, sie, nun si kontonyie fi wo ma sube ra \q kelife Basan bɔxi ma. \q A naxa mɛngi fi wo ma wo naxan donma, \q a naxa wɛni fi wo ma wo naxan minma.» \b \q \v 15 «Isirayila tinxinxi naxa belebele, \q a naxa findi di fanyi ra, \q kɔnɔ a bara gbilen Ala fɔxɔ ra, a daa Marigi, \q a bara a kantama, a rakisima rayaagi. \q \v 16 Isirayila naxa Ala raxɔnɔ \q barima a bira nɛ ala gbɛtɛe fɔxɔ ra, \q e fe ɲaaxi raba. \q \v 17 E naxa sɛrɛxɛ ba ɲinnɛe bɛ, \q naxee mu na Ala ra, \q e mu naxee kolon sinden, \q e babae mu naxee kolon. \q \v 18 Isirayilakae, wo bara nɛɛmu wo kantama ma \q naxan wo raminixi duniɲa ma, \q naxan simaya fima wo ma.» \b \q \v 19 «Alatala to bara a xa die kɛɲa to, \q a naxa xɔnɔ e ma. \q \v 20 A naxa a masen, \q ‹N xa gbilen e kantafe fɔxɔ ra, \q n fa a mato fe naxan fama e lide.› \q E mu fan. \q Yanfante nan e ra. \q \v 21 E bara n naxɔnɔ ala wulee ra. \q E bara n bɔɲɛ rate kuyee ra. \q N tan fan e raxɔnɔma nɛ mixie ra, \q ɲama fanyi mu na naxee ra. \q N e bɔɲɛ rate si xaxilitare ma.» \b \q \v 22 «Iyo, n ma xɔnɛ bara gbo yɛ, \q han a bara mixi faxaxie ramaxa. \q A luma alɔ tɛ naxan bɔxi nun a daxamui ganma, \q han a sa dɔxɔ geyae sanke ra. \q \v 23 N fe ɲaaxi ragboma nɛ e fari, \q n nan n ma xalie birin wolima nɛ. \q \v 24 N kaamɛ rasoma bɔxi ma, \q n fure ɲaaxi rasanbama nɛ e ma, \q n wulai sube magaaxuxie raminima nɛ e ma, \q a nun bɔximase xɔnɛ kanyie. \q \v 25 Naxee na tande, fanfore nan e faxama. \q Naxee na banxi kui, gaaxui nan e faxama. \q E birin faxama nɛ, \q xɛmɛ nun ginɛ, dimɛdi nun fori.» \b \q \v 26 «N nu wama nɛ e birin halakife, \q e xili xa lɔɛ duniɲa ma. \q \v 27 Kɔnɔ n mu tin yaxuie xa n mayele. \q N mu wa e xa a maɲɔxun \q a e tan nan yi wali rabaxi, \q Ala xa fɔxi mu a ra. \q \v 28 Xaxili kanyi mu na e ra, \q lɔnni mu e yi. \q \v 29 Xa lɔnni kanyi nan e ra nu, \q e e sigade kolonma nɛ nu. \q \v 30 Yaxui keren tan nɔma Isirayilaka wulu keren nagide di? \q Yaxui firin nɔma birade mixi wulu fu fɔxɔ ra di? \q Iyo, xa e Marigi, e Kantama sa e lu e yaxuie sagoe, \q na nɔma nɛ rabade. \q \v 31 Yaxuie yati a kolon, \q e xa ala e kantama mu dangi Isirayila Marigi Alatala ra. \q \v 32 E xa fe mu dangi Sodoma nun Gomora ra. \q E birin maniyaxi wɛni bili nan na \q naxan bogi xɔnɛe raminima, \q \v 33 naxan ye luxi alɔ bɔximase xɔnɛ. \q \v 34 Na birin nagataxi gundo nan na n xɔnyi. \q \v 35 E na bira, \q n nan n gbeɲɔxɔma nɛ. \q A gbegbe mu luxi. \q E yigi tɛgɛ lɔxɔɛ bara makɔrɛ.» \b \q \v 36 «Alatala fama a xa ɲama makiitide, \q kɔnɔ a man kinikinima nɛ e ma, \q barima e sɛnbɛ yo mu na. \q Mixi yo mu na naxan nɔma e malide. \q \v 37 Ala e maxɔrinma nɛ fa, \q ‹Wo xa alae na minden, \q naxee nu wo kantama, \q \v 38 wo naxee rabaloxi sube ture ra, \q wo nu wɛni soma naxee yi ra? \q E xa e yɛtɛ masen wo bɛ, \q e xa wo rakisi, e xa wo ratanga. \q \v 39 Yakɔsi wo xa a kolon, \q n tan nan keren peti nɔma mixi rakiside. \q Ala gbɛtɛ mu na fo n keren. \q N tan nan mixi faxama, n a rakeli. \q N tan nan mixi maxɔnɔma, n a rayalan. \q Nde gbɛtɛ nɔma mixi nde bade n bɛlɛxɛ? \q \v 40 N kali naxan ti, \q n bɛlɛxɛ tixi koore ma na nan yi ki: \q N ɲiɲɛ. N mu faxama abadan! \q \v 41 Xa n fanfore ralugan, \q xa n a suxu n bɛlɛxɛ kui, \q n nan n gbeɲɔxɔma nɛ n gerefae ma, \q n sare fima nɛ n xɔnmae ma. \q \v 42 N nan n ma xalie rasiisima nɛ wuli ra, \q n ma fanfore sube donma nɛ. \q Geresoe yo mu kisima.›» \b \q \v 43 «Si birin xa sɛɛwa Alatala xa ɲama ra. \q Alatala a xa konyie xa faxɛ ɲɔxɔma nɛ. \q A tɔɔrɛ dɔxɔma nɛ a gerefae ma. \q A a xa ɲama nun a xa bɔxi xun sarama nɛ.» \b \p \v 44 Annabi Munsa nun Annabi Yosuwe, Nunu xa di, naxa yi bɛɛti masenyi birin xaran ɲama bɛ e xui itexi ra. \v 45 Annabi Munsa to gɛ Alatala xa masenyi tide Isirayilakae bɛ, \v 46 a naxa a fala e bɛ, «Wo xa yi masenyi suxu sɛnbɛ ra n naxan xaranxi wo bɛ to lɔxɔɛ. Wo xa a xaran wo xa die bɛ, alako e xa nɔ Alatala xa sɛriyɛ rabatude a fanyi ra. \v 47 Masenyi tilinxi nan yi masenyi ra, a naxa lu wo bɛ alɔ masenyi fufafui. A simaya nan fima wo ma bɔxi ma wo fama dɛnnaxɛ sɔtɔde Yurudɛn naakiri ma.» \s Annabi Munsa xa faxɛ ɲɔgɔnyi \p \v 48 Na lɔxɔɛ kerenyi kui, Alatala naxa a masen Annabi Munsa bɛ, \v 49 «Siga Abarimi geya longori, Nebo geya fari Mowaba bɔxi ma, Yeriko ya tagi. Mɛnni i xa Kanaan bɔxi mato, n naxan fima Isirayilakae ma. \v 50 I na te geya fari, i fama saya sɔtɔde naa, i i benbae li aligiyama, alɔ i taara Haruna xa fe rabaxi ki naxɛ Horo geya fari. \v 51 Wo na sɔtɔxi nɛ, barima wo mu wo xaxili ti n na Isirayilakae ya xɔri Meriba ye yire, Kadesi biri ra, Sini gbengberenyi ma. Na kui wo mu tin n binyade ɲama ya xɔri. \v 52 Na fe na a niyaxi a i nɔma bɔxi tode yire makuye gbansan nɛ, n naxan fixi Isirayilakae ma, kɔnɔ i tan gundi mu soma naa.» \c 33 \s Munsa xa dubɛ Isirayila bɛ \p \v 1 Beenu Annabi Munsa xa laaxira, Ala xa mixi, a duba nɛ Isirayilakae bɛ. A xa dubɛ masenyi nan ya: \b \q \v 2 «Alatala keli nɛ Turusinina geya fari alɔ soge. \q A naxa te Seyiri bɔxi ma Isirayilakae nu na dɛnnaxɛ. \q A naxa keli Paran geya yirefanyi ma, \q malekɛ gbegbe biraxi a fɔxɔ ra. \q \v 3 Alatala Isirayila bɔnsɔɛ xanuma. \q A a xa mixie kantama, \q naxee birama a xa sɛriyɛ fɔxɔ ra. \q \v 4 Annabi Munsa bara a xa sɛriyɛ fi won ma. \q Na sɛriyɛ findixi Yaxuba bɔnsɔɛ xa dariyɛ mate nan na. \q \v 5 Alatala findixi Isirayila xa Mangɛ nan na, \q ɲama mangɛe xa malanyi \q e nun Isirayila bɔnsɔɛe birin na.» \b \q \v 6 «Alatala xa Ruben bɔnsɔɛ xa simaya xun masa. \q A xa mixie xa gbo.» \b \p \v 7 Annabi Munsa yi masenyi nan ti Yuda bɔnsɔɛ xa fe ra, \q «Alatala xa Yuda bɔnsɔɛ xui ramɛ, \q alako a xa gbilen a xa ɲama ma. \q A na katafe. \q Alatala xa a mali a yaxuie ya ra.» \b \p \v 8 Annabi Munsa yi masenyi nan ti Lewi bɔnsɔɛ xa fe ra, \q «Alatala, i bara i xa tɔnxumae Tumimi nun Urimi so Lewi bɔnsɔɛ yi ra. \q Bɔnsɔɛ tinxinxi nan e ra \q i naxee mato Masa, \q i naxee makiiti Meriba ye xa fe ra. \q \v 9 E mu birama e baba nun e nga sagoe xa fɔxɔ ra, \q xa na mu e ngaxakerenyie nun e xa die, \q e tan birama i xa masenyi gbansan nan fɔxɔ ra, \q e birama i xa saatɛ nan tun fɔxɔ ra. \q \v 10 E tan nan i xa yaamari masenma Yaxuba bɔnsɔɛe bɛ, \q e tan nan i xa sɛriyɛ raxaranma Isirayilakae birin na. \q E tan nan man surayi bama sɛrɛxɛ ra, \q e sɛrɛxɛ gan daaxi ba i xa sɛrɛxɛbade. \q \v 11 Alatala, i xa sɛnbɛ fi e ma, \q i xa barakɛ sa e xa fe birin, \q i xa e gerefae rakori, \q i xa e yaxuie rabira \q alako e naxa gbilen xanbi ra fefe ma.» \b \p \v 12 Annabi Munsa yi masenyi nan ti Bunyamin bɔnsɔɛ xa fe ra, \q «Alatala xanuntenyi nan lanxi e ma. \q E Marigi Ala e ratangama nɛ, \q a man luma nɛ e tagi, \q a e kantama tɛmui birin.» \b \p \v 13 Annabi Munsa yi masenyi nan ti Yusufu bɔnsɔɛ xa fe ra, \q «Alatala bara barakɛ sa e xa bɔxi. \q E ye sɔtɔma nɛ keli koore ma, \q e ye sɔtɔ keli bɔxi bun ma. \q \v 14 Soge sansie rafanma nɛ, \q kike yo kike bogie gbeeli luma nɛ naa. \q \v 15 E daxamui fanyi sɔtɔma nɛ e xa geyae fari, \q naxee tixi naa kabi a fɔlɛ. \q \v 16 Ala xa yi bɔxi daxamui se fan. \q Naxan wɔyɛn wuri bili radɛxɛxi kui, \q a xa hinnɛ Yusufu ra, \q a naxan sugandixi mangɛ ra a ngaxakerenyie tagi. \q \v 17 Xunnakeli na Yusufu bɛ. \q A sɛnbɛ gbo alɔ ninge tuura, \q feri firin nan na a xa geresose ra alɔ sɛxɛ ninge. \q A sie birin bɔnbɔma nee nan na han yire makuye. \q Efirami xa di wuyaxie nan a feri singe ra. \q Manasi xa di wuyaxie nan a feri firin nde ra.» \b \p \v 18 Annabi Munsa yi masenyi nan ti Sabulon bɔnsɔɛ xa fe ra, \q «Sabulon bɔnsɔɛ, wo xa sɛɛwa yulɛya nan kui. \q Isakari bɔnsɔɛ, wo xa sɛɛwa wo xa kiri banxi nan kui. \q \v 19 Wo wo dɔxɔbooree xilima nɛ, \q wo sɛrɛxɛ ba geya fari Ala wa xɔn ki ma, \q barima wo wo baloe sɔtɔma fɔxɔ ye nɛ, \q a nun hɛɛri naxan na mɛyɛnyi kui.» \b \p \v 20 Annabi Munsa yi masenyi nan ti Gadi xa fe ra, \q «Ala xa barakɛ sa mixi xa fe, \q naxan Gadi xa fe gboma. \q Gadi malabuma nɛ, \q alɔ yɛtɛ naxan a xa sube ibɔɔxi donma. \q \v 21 Gadi bara bɔxi fanyi findi a gbe ra, \q alɔ mangɛ naxan a ɲɛrɛma ɲama ya ra. \q A bara Alatala xa natɛ rakamali, \q a man bara Ala xa kiiti sa Isirayila ma.» \b \p \v 22 Annabi Munsa yi masenyi nan ti Dana bɔnsɔɛ xa fe ra, \q «Dana luxi nɛ alɔ yɛtɛ yɔrɛ, \q naxan tuganma Basan bɔxi ma.» \b \p \v 23 Annabi Munsa yi masenyi nan ti Nafatali bɔnsɔɛ xa fe ra, \q «Xunnafanyi gbegbe na Nafatali nan bɛ. \q Alatala a rakamalixi fe fanyi ra. \q A xa bɔxi xa gbo yɛ sogegorode nun yirefanyi.» \b \p \v 24 Annabi Munsa yi masenyi nan ti Aseri bɔnsɔɛ xa fe ra, \q «Alatala xa barakɛ sa Aseri, Yaxuba xa die tagi. \q A ngaxakerenyie xa hinnɛ a ra. \q A xa ture xa gbo han. \q \v 25 A xa naadɛe xa yailan wure nun wure gbeeli ra. \q A sɛnbɛ xa bu alɔ a xa simaya.» \b \q \v 26 «Isirayila, Ala maniyɛ yo mu na. \q A a ɲɛrɛma koore ma fafe ra i malide. \q A nuxui igirima nɔrɛ ra. \q \v 27 Ala, fɔlɛ mu naxan bɛ, na nan i kantama ra, \q a bɛlɛxɛ na i bun kabi fe fɔlɔ fɔlɛ. \q A tan nan i yaxuie kerima i ya ra, \q a man fa a masen i bɛ i xa e halaki. \q \v 28 Isirayila sabatima kantari nan kui. \q Yaxuba bɔnsɔɛ luma Ala niini nan bun ma. \q Mɛngi nun wɛni gboma nɛ na bɔxi kui, \q ye fan kelima nɛ koore ma. \q \v 29 Sɛɛwɛ na wo bɛ, Isirayilakae. \q Wo maniyɛ yo mu na sie tagi, \q Alatala naxan kisixi, \q a naxan kantaxi, \q a naxan xun nakelixi. \q Wo yaxuie fama nɛ e magorode wo ya ra, \q wo fan e xa batudee kanama nɛ.» \c 34 \s Annabi Munsa xa faxɛ \p \v 1 Annabi Munsa naxa te Nebo geya fari, Mowaba bɔxi ma, han Pisiga geya, naxan na Yeriko sogetede. Alatala naxa bɔxi birin masen a bɛ, keli Galadi a sa dɔxɔ Dana ra, \v 2 Nafatali bɔxi, Efirami nun Manasi xa bɔxi, Yuda xa bɔxi han baa ma naxan na sogegorode, \v 3 Negewi bɔxi, a sa raɲɔn Yurudɛn longorie ra, Yeriko lanbanyi, tugi bili taa, han Sowari. \v 4 Alatala naxa a masen a bɛ, «I ya ti bɔxi ra n naxan saatɛ tongoxi Iburahima, Isiyaga, nun Yaxuba bɛ. N naxa a fala e bɛ, ‹N yi bɔxi fima wo bɔnsɔɛ nan ma.› N xa na bɔxi masen i bɛ, kɔnɔ i mu soma naa.» \p \v 5 Annabi Munsa, Alatala xa konyi, naxa laaxira mɛnni, Mowaba bɔxi ma, alɔ Alatala a masen ki naxɛ. \v 6 Alatala naxa a ragata Mowaba bɔxi ma gulunba kui Beti Peyori ya tagi. Mixi yo mu nɔxi a xa gaburi yire kolonde han to. \v 7 Annabi Munsa laaxiraxi a ɲɛ kɛmɛ ɲɛ mɔxɔɲɛn nan ma. Na birin a ya nu se toma a fanyi ra, a sɛnbɛ fan nu gbo. \v 8 Isirayilakae naxa a wa Mowaba bɔxi ma xi tongo saxan bun ma. E Annabi Munsa xa ɲɔn fe raba na ki nɛ. \p \v 9 Annabi Munsa nu bara a bɛlɛxɛ sa Annabi Yosuwe ma, Nunu xa di, a fa rafe xaxilimaya ra. Isirayilakae naxa Yosuwe xui rabatu birafe Annabi Munsa xa yaamarie fɔxɔ ra, Alatala naxee fixi a ma. \p \v 10 Isirayila bɔxi ma, namiɲɔnmɛ yo mu nu na na naxan maniyama Annabi Munsa ra. A wɔyɛn Ala ra ya nun ya. \v 11 Ala a xɛɛ nɛ Misira fe kaabanakoe rabade Firawuna, a xa yareratie, nun a xa mixi birin xili ma. \v 12 Annabi Munsa walixi sɛnbɛ magaaxuxi nan na Isirayilakae birin ya xɔri.