\id DAN 
\ide UTF-8
\h Annabi Daniyɛli
\toc1 Ala xa masenyi Annabi Daniyɛli bɛ
\toc2 Annabi Daniyɛli
\toc3 Dan
\mt Ala xa masenyi Annabi Daniyɛli bɛ
\imt Masenyi nde yi Kitaabui xa fe ra
\ip Annabi Daniyɛli xa Kitaabui fee masenma naxee dangixi Babilɔn bɔxi ma. Ala nu bara a niya Babilɔn mangɛ xa Isirayilakae xanin, e xa lu konyiya kui e xa yunubie xa fe ra. Na mangɛ naxa sɛgɛtala xaranxi ndee tongo, e xa findi a xa walikɛ xungbee ra a xa banxi kui. Annabi Daniyɛli nu na na mixie ya ma.
\ip Alatala naxa a masen Babilɔnkae bɛ Daniyɛli saabui ra, sɛnbɛ luma nɛ mixi yi ra naxan Ala xa sɛriyɛ rabatuma tɛmui birin. Daniyɛli to tondi se raharamuxi donde, Ala naxa yalanyi fi a ma dangife a booree ra. A to tondi kuyee batude, Ala naxa a ratanga faxɛ ɲaaxi ma. A to tondi sali rabɛɲinde, Ala naxa a rakisi yɛtɛ xaaɲɛxie ma. Ala naxa kaabanakoe gbegbe raba Daniyɛli saabui ra a xa danxaniya xa fe ra.
\ip Bafe na fe mɔɔli ra, yi kitaabui fe gbegbe masenma nɛ mixie bɛ duniɲa ɲɛrɛ ki xa fe ra. Alatala findixi duniɲa mangɛ birin xa mangɛ xungbe nan na. Na kui a duniɲa si mangɛyae raɲɛrɛma nɛ alɔ a wama a xɔn ma ki naxɛ. Na fe toma yi kitaabui kui, a fa findi fahaamui ra won bɛ Ala xa mangɛya xa fe ra. Won nɔma nɛ limaniya sɔtɔde na marakolonyi kui.
\ip Ala xa won mali alako won xa fahaamui nun limaniya sɔtɔ yi kitaabui saabui ra. Amina.
\imte Ala xa masenyi Annabi Daniyɛli bɛ
\c 1
\s Annabi Daniyɛli sigafe Babilɔn bɔxi ma
\p
\v 1 Yudaya mangɛ Yehoyakimi xa mangɛya ɲɛ saxan nde ra, Babilɔn mangɛ Nebukadansari naxa siga Darisalamu gerede, a xa sɔɔrie fa mɛnni rabilin gere ki ma. 
\v 2 Marigi naxa Yudaya mangɛ Yehoyakimi sa e bɛlɛxɛ, a nun Ala xa hɔrɔmɔbanxi yirabase sɛniyɛnxi ndee. Mangɛ Nebukadansari naxa nee xanin Babilɔn bɔxi ma a xa ala xa banxi kui, naafuli ragatama dɛnnaxɛ.
\p
\v 3 Mangɛ naxa a fala Asipenasi bɛ, a xa walikɛe xa mangɛ, a xa Isirayila fonike ndee sugandi mangɛ xabilɛ ya ma, xa na mu kuntigi denbayae ya ma. 
\v 4 A xa xaxilima xaranxie sugandi naxee fate yalanxi, naxee tofan, alako e xa nɔ walide mangɛ xa banxi kui, e man xa Babilɔn xui nun a sɛbɛli xɔri xaran. 
\v 5 Mangɛ naxa donse nun wɛni itaxun e ma, e baloma naxan na ɲɛ saxan bun ma. Na dangi xanbi, e xa so walife mangɛ bɛ. 
\v 6 Yudayaka naxee nu na e ya ma, nee nan ya: Daniyɛli, Xananiya, Mikayeli, nun Asaraya. 
\v 7 Mangɛ xa walikɛe xunyi naxa xili nɛɛnɛ sa e xun ma. A naxa Daniyɛli xili sa «Beletesasari.» A naxa Xananiya xili sa «Sadiraki.» A naxa Mikayeli xili sa «Mesaki.» A naxa Asaraya xili sa «Abedinego.»
\p
\v 8 Daniyɛli naxa natɛ tongo a xa a yɛtɛ ratanga mangɛ xa donse raharamuxie nun a xa wɛni ma. A naxa walikɛe xa mangɛ mayandi a xa tin na ra. 
\v 9 Ala to nu bara a ragiri Daniyɛli xa rafan a ma, walikɛe xa mangɛ naxa diɲɛ a ma. 
\v 10 A naxa a fala a bɛ, «N bara gaaxu n ma mangɛ ya ra, naxan bara donse nun minse itaxun wo ma. Xa a sa wo to, wo fate baxi wo ma, wo fate mu fan alɔ booree, mangɛ fama nɛ n xunyi bade n dɛ i.»
\p
\v 11 Daniyɛli naxa a kantama yaabi, walikɛe xa mangɛ nu bara naxan ti Daniyɛli, Xananiya, Mikayeli, nun Asaraya xun ma, 
\v 12 «I xa muxu mato xi fu bun ma. Sansi bogie nun ye gbansan so muxu yi ra. 
\v 13 Na dangi xanbi, i xa muxu lahalɛ nun booree lahalɛ mato, naxee mangɛ xa donse donma. Na tɛmui, i xa natɛ tongo i rabafe ma.» 
\v 14 E kantama naxa tin na ra, a xa e mato xi fu bun ma. 
\v 15 Xi fu to dangi, e lahalɛ nu fan dangi booree ra, naxee nu mangɛ xa donse donma. 
\v 16 Na nan a toxi, e kantama naxa sansi bogie so e yi ra mangɛ xa donse nun wɛni ɲɔxɔɛ ra.
\p
\v 17 Ala naxa fe kolonyi, lɔnni, nun fahaamui fi yi fonike naani ma. Daniyɛli naxa nɔ laamatunyie nun xiyee fasaride. 
\v 18 Waxati to ɲɔn, mangɛ nu bara naxan fala, walikɛe xa mangɛ naxa e mati Nebukadansari yire. 
\v 19 Mangɛ xungbe to gɛ wɔyɛnde e ra, a naxa a kolon e maniyɛ mu nu na boore fonikee ya ma. Mixi yo mu a kɛnɛn alɔ Daniyɛli, Xananiya, Mikayeli, nun Asaraya. Na kui, e naxa so walife mangɛ bɛ. 
\v 20 Mangɛ to e maxɔrin fe kolonyi, lɔnni, nun fahaamui ma, a naxa a kolon e xa yaabie fan Babilɔn karamɔxɔɛe nun sematoe gbe bɛ dɔxɔ fu. 
\v 21 Daniyɛli naxa lu na wali kui han Sirusi xa mangɛya ɲɛ singe ra.
\c 2
\s Mangɛ xa xiye
\p
\v 1 Nebukadansari xa mangɛya ɲɛ firin nde ra, a naxa xiye nde sa. A xaxili naxa ifu han a mu nɔ xide. 
\v 2 A naxa karamɔxɔɛe, sematoee, mandurulae, nun Babilɔn sɛrɛxɛdubɛe xili alako e xa a xa xiye tagiraba a bɛ. E naxa fa, e ti a ya i. 
\v 3 Mangɛ naxa a masen e bɛ, «N xiye nde nan saxi, naxan bara n xaxili ifu. A xɔli n ma n xa na xiye kui ife kolon.»
\p
\v 4 Babilɔn sɛrɛxɛdubɛe naxa mangɛ yaabi Arami xui ra, «Muxu xa Mangɛ, Ala xa simaya fi i ma. I xa xiye yaba i xa konyie bɛ, alako muxu xa na tagiraba i bɛ.» 
\v 5 Mangɛ naxa a fala sɛrɛxɛdubɛe bɛ, «N ma natɛ tongoxi nan ya: Xa wo mu n ma xiye nun a kui ife tagiraba n bɛ, n wo ibolonma nɛ a xuntun xuntunyie ra, n wo xa banxie fan kana. 
\v 6 Kɔnɔ xa wo nɔ n ma xiye nun a kui ife tagirabade n bɛ, n harige nun binyɛ gbegbe fima nɛ wo ma. Awa, wo n ma xiye nun a kui ife tagiraba n bɛ keren na.»
\p
\v 7 E naxa mangɛ yaabi, «Mangɛ, i xa na xiye masen muxu bɛ alako muxu xa a tagiraba i bɛ.» 
\v 8 Mangɛ naxa a fala e bɛ, «N a kolon wo wama waxati tongofe a fe ma, barima wo a kolon n mu n ma natɛ tongoxi kanama! 
\v 9 Kɔnɔ xa wo mu n ma xiye tagiraba n bɛ, wo birin fama nɛ na ɲaxankatɛ sɔtɔde. Wo wama n madaxufe wule nan na han n xa n ma natɛ masara. Wo n ma xiye tagirabama n bɛ na nan ma keren na, alako n xa a kolon wo fata na rabade.»
\p
\v 10 Sɛrɛxɛdubɛe naxa mangɛ yaabi, «Mangɛ, mixi yo mu na yi duniɲa bɛndɛ fuɲi fari naxan nɔma yi yaamari rabade. Na nan a toxi mangɛ yo mu na naxan yi fe mɔɔli maxɔrinma a xa karamɔxɔɛe, sematoe, nun sɛrɛxɛdubɛe ma, hali a sɛnbɛ to gboxi. 
\v 11 I naxan maxɔrinxi, na xɔrɔxɔ. Mixi yo mu nɔma na yaabi sode i yi ra fo alae, kɔnɔ nee mu dɔxɔxi adamadie tagi.»
\p
\v 12 Na kui, mangɛ naxa xɔnɔ e ma, a bɔɲɛ naxa te han a yamari fi Babilɔn lɔnnilae birin xa faxa. 
\v 13 Mangɛ to yaamari fi lɔnnilae birin xa faxa, xɛɛrae naxa siga Daniyɛli nun a booree fende alako e xa e fan faxa.
\p
\v 14 Mangɛ kantamae xunyi Ariyoki to mini Babilɔn lɔnnilae faxade, 
\v 15 Daniyɛli naxa a maxɔrin mayandi ra, «Munfe ra mangɛ yi yaamari xɔrɔxɔɛ mɔɔli fixi?» Ariyoki naxa na tagi raba Daniyɛli bɛ. 
\v 16 Na tɛmui Daniyɛli naxa siga mangɛ yire, a fa a mayandi a xa tɛmui nde fi a ma alako a xa nɔ na xiye nun a kui ife fasaride a bɛ.
\p
\v 17 Daniyɛli naxa siga a xɔnyi, a yi fe birin masen a boore Xananiya, Mikayeli, nun Asaraya bɛ. 
\v 18 A naxa a fala e bɛ, e xa Koore Ala makula a xa kinikini e ma, a xa yi gundo masen e bɛ, alako Daniyɛli, a booree, nun Babilɔn lɔnnilae birin naxa faxa. 
\v 19 Na kɔɛ ra, Ala naxa na xiye xa gundo masen Daniyɛli bɛ laamatunyi ra. Daniyɛli naxa Koore Ala tantu 
\v 20 yi masenyi ra,
\b
\q «Ala xili xa tantu tɛmui birin,
\q dan mu na naxan ma,
\q
\v 21 barima a tan nan gbe na fe kolonyi nun sɛnbɛ ra.
\q A tan nan waxati nun a kɛɲa masarama.
\q A tan nan mangɛe bama,
\q a tan nan mangɛe rasabatima.
\q A lɔnni fima lɔnnilae ma,
\q a xaxili fanyi fima xaxilimae ma.
\q
\v 22 A gundo tilinxi makɛnɛnma,
\q a fe nɔxunxi raminima naiyalanyi ra.
\q
\v 23 N benbae Marigi Ala,
\q n i matɔxɔma, n i tantuma,
\q lɔnni nun sɛnbɛ xa fe ra i naxan fixi n ma.
\q I bara n nakolon fe ma, muxu naxan maxɔrinxi i ma,
\q i bara muxu rakolon mangɛ xa xiye ra.»
\p
\v 24 Na tɛmui Daniyɛli naxa siga Ariyoki yire, mangɛ yaamari fi naxan ma a xa Babilɔn lɔnnilae faxa. A naxa a fala a bɛ, «I naxa Babilɔn lɔnnilae faxa. I xa n mati mangɛ xɔnyi, n xa a xa xiye tagi raba a bɛ.» 
\v 25 Ariyoki naxa Daniyɛli mati mangɛ yire keren na, a fa a fala a bɛ, «Mangɛ, n bara Yudayaka nde to na mixi suxuxie ya ma, naxan nɔma i xa xiye tagi rabade.» 
\v 26 Mangɛ naxa Daniyɛli maxɔrin, naxan xili Beletesasari, «I tan nɔma n ma xiye nun a kui tagirabade n bɛ?»
\p
\v 27 Daniyɛli naxa mangɛ yaabi, «Mangɛ, i fe nɔxunxi naxan maxɔrinxi lɔnnilae, sematoe, karamɔxɔɛe, nun mandurulae ma, e mu nɔma na tagirabade. 
\v 28 Kɔnɔ Ala, naxan na koore ma, a tan nan nɔma fe nɔxunxie makɛnɛnde. A bara Mangɛ Nebukadansari rakolon naxan fama rabade. I xa xiye nun i xa laamatunyie nan ya, i naxan toxi i xa sade ma. 
\v 29 Mangɛ, i to i sa, i naxa i maɲɔxun fee ma, naxee fama rabade. Na kui, naxan fe nɔxunxie makɛnɛnma, a bara i rakolon fee ma naxee fama rabade. 
\v 30 Xa yi fe nɔxunxie bara makɛnɛn n bɛ, na mu rabaxi xɛ barima n ma lɔnni to gboxi boore gbe bɛ. Yi bara makɛnɛn n bɛ alako mangɛ xa na kui kolon a naxan maɲɔxunxi a xaxili ma.»
\p
\v 31 «Mangɛ, i bara gɛmɛ masolixi belebele to i xa laamatunyi kui. A nu tixi i ya ra, a nu yanbafe, a nu magaaxu. 
\v 32 A xunyi nu yailanxi xɛɛma ra, a kanke nun a bɛlɛxɛ gbeti ra, a furi nun a tabe yɔxui ra, 
\v 33 a bɛlɛnyi wure ra, a sanyi wure nun bɛndɛ ra. 
\v 34 I nu a matofe tɛmui naxɛ, gɛmɛ nde naxa ibɔɔ, kɔnɔ adama bɛlɛxɛ xa mu a bɔɔxi. Gɛmɛ ibɔɔxi naxa sin na gɛmɛ masolixi sanyi ma, naxan nu yailanxi wure nun bɛndɛ ra. A naxa e i wuru. 
\v 35 Wure yo, bɛndɛ yo, yɔxui yo, gbeti yo, xɛɛma yo, na birin naxa iwuru, a lu alɔ sansi xɔri fenta lonyi ma, foye naxan fama sogofure ra. Kɔnɔ gɛmɛ naxan sinxi gɛmɛ masolixi ma, na naxa findi geya belebele ra, a bɔxi birin nafe.»
\p
\v 36 «Xiye nan na ki. Yakɔsi muxu xa a tagiraba mangɛ bɛ. 
\v 37 Mangɛ, mangɛe xa mangɛ na i tan na, barima Koore Ala nan na mangɛya fixi i ma sɛnbɛ nun binyɛ ra. 
\v 38 A tan nan i dɔxɔxi mixi, sube, nun xɔni birin xun ma. A bara na nɔɛ fi i ma. Na nan na ki, i tan nan na xɛɛma xunyi ra. 
\v 39 I na dangi, mangɛya gbɛtɛ kelima nɛ naxan sɛnbɛ xurun i bɛ. Na dangi xanbi, mangɛya saxan nde naxan luma alɔ yɔxui, na fan fama nɛ duniɲa birin yamaride. 
\v 40 Mangɛya naani nde nan fan fama, naxan xɔrɔxɔ alɔ wure. Wure se birin butuxunma ki naxɛ, na mangɛya fan a booree butuxunma na ki nɛ. 
\v 41 I bara a sanyie nun a sansolee to. E rafalaxi wure nun bɛndɛ masunbuxi nan na. Na nan a masenxi lanyi mu luma na mangɛya kui. Kɔnɔ sɛnbɛ nde tan luma nɛ na mangɛya kui alɔ na wure xɔrɔxɔɛ a masenma ki naxɛ. 
\v 42 Sansole naxee yailanxi wure nun bɛndɛ ra, a masenma nɛ a na mangɛya sɛnbɛ gbo, kɔnɔ sɛnbɛ yo mu a ra yire ndee. 
\v 43 I bara wure nun bɛndɛ masunbuxi to, na findixi na mixie nan na, naxee lanyi xirima e boore tagi, kɔnɔ na lanyi mu xirima a fanyi ra, alɔ wure nun bɛndɛ mu a bore suxuma a fanyi ra ki naxɛ.»
\p
\v 44 «Na mangɛe xa waxati, Koore Ala mangɛya nde raminima nɛ naxan mu kanama abadan. Na mangɛya mu luma ɲama gbɛtɛ xa yaamari bun ma. A fama nɛ na mangɛya birin iwurude. A mu kanama abadan. 
\v 45 Na kui i bara na gɛmɛ to, naxan kelixi geya ma kɔnɔ mixi bɛlɛxɛ xa mu a bɔɔxi. Na gɛmɛ bara wure, yɔxui, bɛndɛ, gbeti, nun xɛɛma iwuru. Ala Xungbe bara mangɛ rakolon yi fee ma naxee fama rabade. Yi xiye nɔndi yati nan a ra. N naxan birin tagirabaxi i bɛ, i lanma i xa la a ra.»
\p
\v 46 Na tɛmui Mangɛ Nebukadansari naxa a yatagi rafelen bɔxi ma Daniyɛli bun ma. A naxa yaamari fi a sɛrɛxɛ nun surayi xa ba a bɛ. 
\v 47 Mangɛ naxa a masen Daniyɛli bɛ, «Wo Marigi Ala xungbo alae birin bɛ, a tan nan na mangɛe birin Marigi ra. A gundoe makɛnɛnma, alɔ a yi gundo makɛnɛnxi i bɛ ki naxɛ.»
\p
\v 48 Mangɛ naxa Daniyɛli binya, a naafuli gbegbe fi a ma. A naxa a findi xunyi ra Babilɔn bɔxi nun lɔnnilae birin xun ma. 
\v 49 Daniyɛli naxa mangɛ maxandi a xa a lu Sadiraki, Mesaki, nun Abedinego fan xa mangɛ wali raba Babilɔn bɔxi ma. Daniyɛli naxa findi mangɛ Nebukadansari rasima ra.
\c 3
\s Nebukadansari xa kuye
\p
\v 1 Mangɛ Nebukadansari naxa kuye nde yailan xɛɛma ra. A xa kuyɛ nɔngɔn ya tongo senni, a xa gboe fan nɔngɔn ya senni. A naxa a ti Dura geya bunyi Babilɔn bɔxi ma. 
\v 2 Mangɛ Nebukadansari naxa a rasimae, kuntigie, gominae, sɛriyɛsae, naafuli ragatae, sɛbɛlitie, kiitisae, nun bɔxi mangɛdie birin maxili alako e xa fa mangɛ xa kuye mato. 
\v 3 Awa, mangɛ rasimae, kuntigie, gominae, sɛriyɛsae, naafuli ragatae, sɛbɛlitie, kiitisae, nun bɔxi mangɛdie birin naxa e malan mangɛ xa kuye matode. E naxa ti kuye ya i, Mangɛ Nebukadansari nu bara naxan ti.
\p
\v 4 Mangɛ xa xui madangi naxa a fala a xui itexi ra, «Si birin, bɔnsɔɛ birin, xui birin falae, mangɛ xa yaamari nan ya: 
\v 5 Wo na sarae, xulee, kɔrae, nun maxase mɔɔli birin xui mɛ tɛmui naxɛ, wo xa wo felen bɔxi, wo kuye batu, Mangɛ Nebukadansari naxan yailanxi xɛɛma ra. 
\v 6 Naxan yo mu bira a bun ma, a a batu, na kanyi wolima nɛ tɛ belebele xɔɔra keren na.»
\p
\v 7 Na nan a to, si nun bɔnsɔɛ birin to sarae, xulee, kɔrae, nun maxase mɔɔli birin xui mɛ, e naxa e felen kuye bɛ, e a batu, Mangɛ Nebukadansari naxan yailanxi xɛɛma ra, a a ti naa.
\p
\v 8 Na waxati yati kui, sɛrɛxɛdubɛ ndee naxa fa Yuwifie kalamude. 
\v 9 E naxa a fala Mangɛ Nebukadansari bɛ, «Mangɛ, simaya xa lu i bɛ! 
\v 10 I bara yaamari fi mixi birin xa e felen kuye bɛ, e a batu, e na sarae, xulee, kɔrae, nun maxase mɔɔli birin xui mɛ tɛmui naxɛ. 
\v 11 I man yaamari fixi nɛ a mixi naxan yo mu a felen bɔxi ma, a na kuye batu, na kanyi wolima nɛ tɛ belebele xɔɔra. 
\v 12 Kɔnɔ Yuwifi ndee na, i bara naxee ti mangɛdie ra Babilɔn bɔxi ma, naxee xili Sadiraki, Mesaki, nun Abedinego, nee bara tondi i xa yaamari rabatude. Mangɛ, e mu i xa alae batufe. Hali yi kuye i naxan yailanxi xɛɛma ra, i a ti be, e mu tinxi a batude!»
\p
\v 13 Nebukadansari bɔɲɛ naxa te, a xɔnɔ a ɲaaxi ra. A naxa yaamari fi e xa fa Sadiraki, Mesaki, nun Abedinego ra. Xɛɛrae naxa fa na xɛmɛe ra mangɛ xɔn. 
\v 14 Nebukadansari naxa a fala e bɛ, «Sadiraki, Mesaki, nun Abedinego, nɔndi na a ra, wo mu n ma alae batufe, wo man mu yi kuye fan batufe n naxan yailanxi xɛɛma ra, n a ti be? 
\v 15 Yakɔsi, wo na fa sarae, xulee, kɔrae, nun maxase mɔɔli birin xui mɛde, wo xa wo felen bɔxi ma yi kuye bɛ. N kuye naxan yailanxi, wo xa a batu, xa na mu a ra n wo wolima nɛ tɛ belebele xɔɔra keren na. Ala mundun nɔma wo ratangade n bɛlɛxɛ i?»
\p
\v 16 Sadiraki, Mesaki, nun Abedinego naxa Mangɛ Nebukadansari yaabi, «Hali muxu mu muxu yɛtɛ xun mafala. 
\v 17 Xa wo muxu woli tɛ belebele xɔɔra, muxu Marigi Ala, muxu naxan batuma, na nɔma muxu ratangade i bɛlɛxɛ i. 
\v 18 Hali a mu sa a raba, mangɛ, i xa a kolon muxu mu nɔma i xa alae batude, muxu mu nɔma muxu felende yi kuye bɛ, i naxan yailanxi xɛɛma ra.»
\p
\v 19 Nebukadansari naxa xɔnɔ e ma a ɲaaxi ra, a yatagi naxa masara Sadiraki, Mesaki, nun Abedinego xili ma. Nebukadansari naxa yaamari fi e xa tɛ xa wolenyi xun masa dɔxɔ solofere dangi a forima ki ra. 
\v 20 A naxa a xa sɔɔri gbangbalanyi ndee yamari, e xa Sadiraki, Mesaki, nun Abedinego xiri, e xa e woli tɛ belebele xɔɔra. 
\v 21 E naxa na xɛmɛ saxanyi xiri, nun e xa sosee ra, e xa donma xungbee ragoroxi e ma, e e woli tɛ belebele xɔɔra. 
\v 22 Mangɛ to bara a fala tɛ xa wolenyi xun xa masa, sɔɔri naxee Sadiraki, Mesaki, nun Abedinego woli tɛ xɔɔra, e tan yati naxa gan, e faxa tɛ xa wolenyi ma. 
\v 23 Sadiraki, Mesaki, nun Abedinego naxa bira tɛ belebele xɔɔra, e xirixi.
\p
\v 24 Na tɛmui gaaxui naxa mangɛ Nebukadansari suxu, a keli keren na. A a fala a rasimae bɛ, «Won mu mixi xirixi saxan xa woli tɛ xɔɔra?» E naxa mangɛ yaabi, «Iyo mangɛ!» 
\v 25 A naxa a fala e bɛ, «Kɔnɔ n mixi naani nan tofe yi ki, e mu xirixi, e na e ɲɛrɛfe tɛ xɔɔra, e mu tɔɔrɔfe hali. Na naani nde tan ɲan maniyɛ malekɛ ra.»
\p
\v 26 Nebukadansari naxa a makɔrɛ tɛ belebele ra, a e xili a xui itexi ra, «Sadiraki, Mesaki, Abedinego, Ala Xungbe xa konyie, wo mini, wo fa be.» Sadiraki, Mesaki, nun Abedinego naxa mini tɛ xɔɔra.
\p
\v 27 Mangɛ rasimae, kuntigie, gominae, nun mangɛ xa lɔnnilae naxa e maso e ra. E naxa a to, tɛ mu sese rabaxi e fate ra. E xunsɛxɛe nun e xa sosee sese mu ganxi. Tɛ xiri yati mu nu na e ma. 
\v 28 Nebukadansari naxa a masen, «Tantui na Sadiraki, Mesaki, nun Abedinego Marigi Ala bɛ. A tan nan a xa malekɛ xɛɛxi a xa konyie ratangade. E nu bara la a ra han e naxa tin faxafe ra, alako e naxa mangɛ xa yaamari rabatu, naxan findi ala gbɛtɛ batufe ra bafe e Marigi Ala ra. 
\v 29 N ma yaamari nɛɛnɛ nan ya: mixi yo fe nde kobi fala Sadiraki, Mesaki, nun Abedinego Marigi Ala bɛ, na kanyi faxama nɛ, a ibolon a xuntun xuntunyie ra, a xa banxi fan kana, barima ala yo mu na bafe Ala ra naxan nɔma mixi ratangade yi mɔɔli ra.»
\p
\v 30 Na tɛmui mangɛ naxa Sadiraki, Mesaki, nun Abedinego xa fe mate Babilɔn bɔxi ma.
\c 4
\s Nebukadansari xa xiye firin nde
\p
\v 1 «Mangɛ Nebukadansari nan yi masenyi tife si birin bɛ, bɔnsɔɛ birin bɛ, xui birin falae bɛ: Bɔɲɛsa xa lu wo bɛ a fanyi ra. 
\v 2 A lanma n xa tɔnxumae nun kaabanakoe masen wo bɛ, Ala xungbe naxee rabaxi n bɛ.
\q
\v 3 A xa tɔnxumae wuya,
\q a xa kaabanakoe sɛnbɛ gbo.
\q A xa mangɛya mu ɲɔnma abadan,
\q danyi mu na a xa bui ma.»
\p
\v 4 «N tan Nebukadansari, n nu na n ma mangɛ banxi kui, n bɔɲɛ saxi, n sɛɛwaxi ki fanyi. 
\v 5 N naxa xiye magaaxuxi nde sa. N naxan maɲɔxunxi, a nun n laamatunyi naxan toxi n ma sade ma, nee bara n nagaaxu ki fanyi. 
\v 6 N yaamari fi Babilɔn lɔnnilae ma na nan ma e xa fa n yire, alako e xa n ma xiye tagiraba n bɛ.»
\p
\v 7 «Karamɔxɔɛe, sematoe, Babilɔn sɛrɛxɛdubɛe, nun mandurulae naxa fa. N naxa n ma xiye yaba e bɛ, kɔnɔ e mu nɔ na tagirabade. 
\v 8 Daniyɛli naxa fa n yire a dɔnxɔɛ ra, n ma kuye Beletesasari xili saxi naxan xun ma. Ala sɛniyɛnxie xaxili na a bɛ. N naxa n ma xiye madɔxɔ a bɛ.»
\p
\v 9 «Beletesasari, karamɔxɔɛe xunyi, n a kolon ala sɛniyɛnxie xaxili na i bɛ. Gundo mu na naxan kolonfe xɔrɔxɔma i bɛ. Awa, i xa n ma laamatunyie tagiraba n bɛ, n naxee toxi xiye kui. 
\v 10 N nu na n ma sade ma tɛmui naxɛ, n xaxili naxa yi laamatunyie to:
\q Wuri bili itexi nu tixi bɔxi ma,
\q
\v 11 a belebele, a sɛnbɛ gbo.
\q A xunyi nu na koore ma,
\q duniɲa mixi birin nu nɔma a tode.
\q
\v 12 A burɛxɛ nu tofan,
\q a bogi nu wuya,
\q a nu mixi birin baloma.
\q Wula subee nu e malabuma a niini bun ma,
\q xɔnie nu e tɛɛ yailanma a salonyie ma.
\q Daalise birin nu baloe sɔtɔma a ra.»
\p
\v 13 «N nu na n ma sade ma tɛmui naxɛ, n xaxili naxa yi laamatunyie to:
\q Sɛniyɛntɔɛ nde naxa keli koore ma,
\q
\v 14 a fa a fala a xui itexi ra,
\q ‹Wo yi wuri rabira,
\q wo xa a salonyie sɛgɛ,
\q wo xa a burɛxɛ ba a ma,
\q wo xa a bogie rayensen.
\q Sube naxee na a bun, e xa e gi,
\q xɔni naxee na a salonyie ma, e xa keli naa.
\q
\v 15 Kɔnɔ wo xa a bili xuntunyi nun a sankee lu bɔxi,
\q e xirixi yɔlɔnxɔnyi wure daaxi nun yɔxui daaxi ra.
\q A xa lu xɛ ma ɲooge xɔɔra,
\q xini xa a bunda,
\q a xa a balo ɲooge ra alɔ subee.
\q
\v 16 Adama xaxili naxan na a bɛ,
\q na masarama nɛ, sube xaxili lu a bɛ.
\q A luma na ki nɛ ɲɛ solofere bun ma.
\q
\v 17 Sɛniyɛntɔɛ naxee mixi kantama,
\q nee nan yi natɛ masenxi,
\q alako adama birin xa a kolon
\q a Ala Xungbe nan mangɛyae yamarima.
\q A mangɛya soma mixi yi ra a wama naxan xɔn ma,
\q hali na mixi xurun birin bɛ.›»
\p
\v 18 «N tan, Mangɛ Nebukadansari, n ma xiye nan ya. I tan Beletesasari, i xa na tagiraba n bɛ, barima lɔnnila yo mu na n ma bɔxi ma naxan nɔma na rabade. I tan nan gbansan nɔma na rabade, barima ala sɛniyɛnxie xaxili na i bɛ.»
\p
\v 19 Na tɛmui Daniyɛli, naxan xili Beletesasari, a naxa kaaba, a man naxa gaaxu. Mangɛ naxa a fala a bɛ, «Beletesasari, hali i mu gaaxu yi xiye nun a kui ife ya ra.» Beletesasari naxa a yaabi, «N marigi, hali yi xiye nun a kui ife findi i yaxuie gbe ra nu! 
\v 20 Na wuri bili i naxan toxi, naxan xungbo, a sɛnbɛ gbo, a xunyi koore lima, a toma duniɲa yire birin ma, 
\v 21 a burɛxɛe tofan, a bogie wuya, a birin rabaloma, subee na naxan bun ma, xɔnie na naxan salonyie kɔn na, 
\v 22 i tan nan misaalixi na wuri ra. I bara sɛnbɛ gbegbe sɔtɔ, i xa nɔɛ bara gbo han a bara koore li, i xa mangɛya fan bara duniɲa yire birin li. 
\v 23 I tan mangɛ, i bara sɛniyɛntɔɛ to, a kelima koore ma, a a falama, ‹Wo yi wuri rabira, wo xa a kana, kɔnɔ wo a bili xuntunyi nun a sankee lu bɔxi. Wo a xiri yɔlɔnxɔnyi wure daaxi nun yɔxui daaxi ra. A xa lu xɛ ma ɲooge xɔɔra. Xini xa a bunda. A xa ɲooge don alɔ subee ɲɛ solofere bun ma.›»
\p
\v 24 «Mangɛ, n xa na tagiraba i bɛ. Ala Xungbe bara yi natɛ tongo i xa fe ra. 
\v 25 I kerima nɛ adamadie tagi, i sa lu wulai subee ya ma. I ɲooge maxin alɔ ningee, xini i bunda. I luma na ki nɛ ɲɛ solofere bun ma, han i xa a kolon a Ala Xungbe nan adamadie xa mangɛyae yamarima. A mangɛya fima a kɛnɛn mixi nan ma. 
\v 26 Wuri bili xuntunyi nun a sankee lufe bɔxi ma, na a masenxi nɛ i bɛ, a i xa mangɛya ragbilenma nɛ i ma. Kɔnɔ na mu rabama han i a kolon a Koore Kanyi nan fe birin yamarima. 
\v 27 Na nan a ra mangɛ, i xa tin n ma marasi ra. I xa ba yunubi rabafe. I xa tinxin. I xa kinikini misikiinɛe ma, alako i xa bu bɔɲɛsa kui.»
\p
\v 28 Na fe birin naxa kamali Mangɛ Nebukadansari bɛ. 
\v 29 Kike fu nun firin to dangi, mangɛ nu na a maɲɛrɛfe a xa banxi kui Babilɔn, 
\v 30 a naxa a fala, «Babilɔn sɛnbɛ gbo de! N tan nan a tixi mangɛ yigiyade ra n yɛtɛ sɛnbɛ xungbe ra, alako n ma binyɛ nun n ma nɔrɛ xa gbo.» 
\v 31 A fɛfɛ na wɔyɛnyi fala, xui nde naxa keli koore, «Mangɛ Nebukadansari, n xa a fala i bɛ, to n bara i xa mangɛya ba i yi ra. 
\v 32 I kerima nɛ mixie tagi, i sa lu wulai subee ya ma. I fama ɲooge nan donde alɔ ningee ɲɛ solofere bun ma han i a kolon a Ala Xungbe nan adamadie xa mangɛyae yamarima. A mangɛya soma mixie nan yi ra a wama naxee xɔn.»
\p
\v 33 Na wɔyɛnyi naxa kamali Mangɛ Nebukadansari ma keren na. A naxa keri mixie ya ma, a ɲooge don alɔ ningee. Xini naxa a fate bunda, a xunsɛxɛ naxa kuya alɔ sɛgɛ xabee, a sanxalee fan naxa kuya alɔ xɔni sanxalee.
\p
\v 34 «Na waxati to ɲɔn, n tan Nebukadansari, n naxa n ya rate koore ma, n xaxili naxa gbilen n ma. N naxa tantui rasiga Ala Xungbe ma, n naxa a matɔxɔ, n naxa a binya, barima Ala na na tɛmui birin, a xa mangɛya mu ɲɔnma abadan, a xa yaamari buma nɛ waxati birin. 
\v 35 Ala a yɛtɛ waxɔnfe rabama nɛ duniɲa ma hali adama mu tin na ra. A wama naxan xɔn, a na nan nabama adama nun malekɛe ra. Mixi yo mu nɔma a matandide, a fa a fala, ‹I na munse rabafe?› 
\v 36 N xaxili to gbilen n ma, n ma mangɛya binyɛ nun nɔrɛ fan naxa gbilen n ma. N nasimae nun n ma mixi xungbee naxa n xili, e n dɔxɔ n ma mangɛ kibanyi kui. N sɛnbɛ naxa gbo dangi a singe ra. 
\v 37 Yakɔsi, n tan Nebukadansari, n Koore Mangɛ tantuma nɛ, n a matɔxɔ, n a binya. A xa kɛwali birin tinxin, a xa kirae birin findixi nɔndi nan na. A tan nan mixi xa fe magoroma, naxan a yɛtɛ igboma.»
\c 5
\s Sɛbɛli magaaxuxi
\p
\v 1 Lɔxɔɛ nde, mangɛ Belisasari naxa xulunyi belebele ti a xa kuntigi wulu bɛ. A naxa wɛni min han 
\v 2 a siisi fɔlɔ e ya xɔri. Na tɛmui Belisasari naxa yaamari fi e xa fa xɛɛma nun gbeti pɔɔtie ra, a baba Nebukadansari naxee tongoxi Ala xa hɔrɔmɔbanxi kui Darisalamu. Mangɛ bara wa a yɛtɛ, a xa ginɛe, a xa konyi ginɛe, nun a xa kuntigi birin xa na see rawali xulunyi kui. 
\v 3 E to fa xɛɛma pɔɔtie ra, naxee tongo Ala xa hɔrɔmɔbanxi kui Darisalamu, mangɛ yo, a xa kuntigie yo, a xa ginɛe yo, nun a xa konyi ginɛe, e birin naxa wɛni min nee ra, 
\v 4 e man fa e xa kuyee batu, naxee yailanxi gbeti, yɔxui, wure, wuri, nun gɛmɛ ra.
\p
\v 5 E nu na na rabafe tɛmui naxɛ, mixi bɛlɛxɛsolee naxa mini, a nu sɛbɛli ti banxi kanke, lanpui yatagi. Mangɛ to bɛlɛxɛ to sɛbɛli ti ra, 
\v 6 a yatagi naxa masara. A naxa gaaxu han a xinbie nu bɔnbɔ e boore ra. 
\v 7 A naxa sematoe, sɛrɛxɛdubɛe, nun mandurulae xili a xui itexi ra. A naxa a fala Babilɔn lɔnnilae bɛ, «Naxan na yi sɛbɛli xaran, a a fasari n bɛ, n na kanyi maxirima nɛ mangɛ dugi ra, n xɛɛma kɔnmagore ragoro a kɔn ma, n fa sɛnbɛ so a yi ra n ma mangɛya kui a findi mangɛ saxan nde ra n tan nun n fɛmati xanbi ra.»
\p
\v 8 Mangɛ xa lɔnnilae birin naxa so, kɔnɔ e mu nɔ na sɛbɛli xarande, e mu nɔ sese fasaride mangɛ bɛ. 
\v 9 Na kui mangɛ Belisasari naxa gaaxu han a yatagi naxa masara, a xa kuntigie fan naxa ifu.
\p
\v 10 Mangɛ xa ginɛ to mangɛ nun a xa kuntigie xui mɛ, a naxa so banxi kui xulunyi nu tife dɛnnaxɛ. A naxa a fala, «Mangɛ, i xa simaya xɔn xa kuya. Hali i mu gaaxu, i yatagi naxa masara. 
\v 11 Mixi nde na i xa bɔxi ma, ala sɛniyɛnxie xaxili na naxan bɛ. I baba xa waxati, muxu bara a to fahaamula nan na kanyi ra, a xaxili fan, a xa lɔnni luxi nɛ alɔ alae gbe. Na nan a ra, i baba Mangɛ Nebukadansari nu bara a findi karamɔxɔɛe, sematoee, sɛrɛxɛdubɛe, nun mandurulae xunyi ra. I baba, naxan nu mangɛ ra, a tan 
\v 12 a to nɛ a Daniyɛli, Beletesasari xili saxi naxan xun, a xaxili, a xa fe kolonyi, nun a xa fahaamui fan booree birin bɛ. A nɔma xiye tagirabade, a taali wɔyɛnyi fatanfasi, a maxɔrinyi xɔrɔxɔɛ yaabi. I xa Daniyɛli xili, a fama nɛ yi fe birin tagirabade i bɛ.»
\p
\v 13 Na tɛmui e naxa fa Daniyɛli ra mangɛ yire. Mangɛ naxa a maxɔrin, «I tan nan na Daniyɛli ra, n baba faxi naxan na kelife Yudaya? 
\v 14 N bara a mɛ a alae xaxili na i bɛ, naxan lɔnni nun fahaamui belebele fima i ma. 
\v 15 E bara fa lɔnnilae nun karamɔxɔɛe ra, e xa yi sɛbɛli xaran, e xa a fasari n bɛ, kɔnɔ e mu nɔ na rabade. 
\v 16 N bara a mɛ a i nɔma fee tagi rabade, a nun maxɔrinyi xɔrɔxɔɛ yaabide. Yakɔsi, xa i nɔma yi sɛbɛli xarande, i a fasari n bɛ, n i maxirima mangɛ dugi ra, n xɛɛma kɔnmagore ragoroma i kɔn ma, n fa i findi mangɛ ra naxan dangima birin na, fo n tan nun mangɛ gbɛtɛ, n fɛmati.»
\p
\v 17 Daniyɛli naxa mangɛ yaabi, «I xa naafuli ragata i yɛtɛ bɛ, i xa buɲae fi mixi gbɛtɛ ma. N yi sɛbɛli xaranma nɛ mangɛ bɛ, n man a fasari a bɛ. 
\v 18 Mangɛ, Ala Xungbe nan mangɛya, sɛnbɛ, binyɛ, nun nɔrɛ fixi i baba Nebukadansari ma. 
\v 19 Na nan a ra, si nun bɔnsɔɛ birin nu sɛrɛnma gaaxui ra i baba ya ra. A na wa naxan faxafe nu, a nu na faxama nɛ. A na wa naxan natangafe nu, a nu na ratangama nɛ. A na wa naxan natefe nu, a nu na ratema nɛ. A na wa naxan nagorofe nu, a nu na ragoroma nɛ. 
\v 20 Kɔnɔ a to a yɛtɛ igbo a naxa dangi a i, Ala naxa a xa mangɛya nun a nɔrɛ ba a yi ra. 
\v 21 A naxa a keri adamadie ya ma. A adamadi xaxili naxa masara, a findi sube xaxili ra. A naxa lu wula i sofalee fɔxɔ ra, a sɛxɛ don alɔ ningee. Xini nu a fate bunda, han a a kolon a Ala Xungbe nan adamadie xa mangɛyae yamarima, a tan nan mangɛya soma mixi yi ra a wama naxan xɔn.»
\p
\v 22 «I tan, a xa di Belisasari, i bara na birin kolon, kɔnɔ i mu i yɛtɛ magoro feo. 
\v 23 I bara i yɛtɛ ite Koore Marigi xili ma. I bara a xa hɔrɔmɔbanxi pɔɔtie rawali. I tan, i xa kuntigie, i xa ginɛe, i xa konyi ginɛe, wo birin bara wɛni min na pɔɔtie ra. I bara kuyee batu naxee yailanxi gbeti, xɛɛma, yɔxui, wure, wuri, nun gɛmɛ ra. E mu see toma, e mu fee mɛma, e mu sese kolon, kɔnɔ i bara e batu. I xa duniɲɛigiri birin na Ala bɛlɛxɛ i, kɔnɔ i tan mu a tantuma. 
\v 24 Na nan a toxi, Ala naxa yi bɛlɛxɛ nun yi sɛbɛli masen i bɛ.»
\p
\v 25 «Yi sɛbɛli nan tixi: ‹Mene, mene, tekele, parisin.› 
\v 26 Na wama naxan masenfe na nan ya: ‹Mene›, na nan na ki ‹kɔnti›. Ala bara i xa mangɛya lɔxɔɛe kɔnti, a bara danyi sa e ma. 
\v 27 ‹Tekele›, na nan na ki ‹maniyɛ›. Ala bara i maniyɛ, i yelebu. 
\v 28 ‹Parisin› na nan na ki ‹maitaxunyi›. Ala bara i xa mangɛya itaxun Medekae nun Perisekae ma.»
\p
\v 29 Belisasari naxa yaamari fi keren na, a Daniyɛli xa maxiri mangɛ dugi ra, a nun xɛɛma kɔnmagore ra, a man xa findi mangɛ saxan nde ra bɔxi birin xun ma.
\p
\v 30 Na kɔɛ kerenyi kui mixi nde naxa Babilɔn mangɛ Belisasari faxa.
\s Ala Daniyɛli ratangafe yɛtɛe ma
\p
\v 31 Dariyusi Medeka naxa findi mangɛ ra a ɲɛ tongo senni nun firin ma. 
\c 6
\p
\v 1 A naxa marasi ti e xa mixi kɛmɛ mixi mɔxɔɲɛn sugandi e xa a xa bɔxi yamari. 
\v 2 A man naxa mixi saxan ti e xun na, marasitie e dɛntɛgɛma naxee bɛ alako mangɛ xa fe birin xa sɔɔnɛya. Daniyɛli nu na na mixi saxanyie nan ya ma. 
\v 3 Xaxili fanyi mɔɔli naxan nu Daniyɛli bɛ, na nu dangi marasimae nun e xa mangɛe gbe birin na. Maɲɔxunyi naxa lu mangɛ bɛ a Daniyɛli xa a xa bɔxi birin yamari.
\p
\v 4 Na xa fe ra, boore yareratie nun marasimae naxa kata e xa Daniyɛli kalamu a xa mangɛ wali kui, kɔnɔ e mu tantanyi yo to a ra. A nu tinxin, e dugutɛgɛ na a ra, a fata walide. 
\v 5 Na tɛmui e naxa a fala, «Won mu kalamui yo toma Daniyɛli mabiri, fo a Marigi Ala xa sɛriyɛ kui.»
\p
\v 6 Na kui marasimae nun e xunyie naxa siga keren na mangɛ yire, e fa a fala a bɛ, «Mangɛ Dariyusi, simaya xa lu i bɛ. 
\v 7 I xa bɔxi mangɛe, mangɛ rasie, gominae, nun kuntigie birin a maɲɔxunxi a a lanma yi tɔnyi xa dɔxɔ: ‹Mixi yo naxan tuubima ala nde bɛ, xa na mu a ra mixi nde bɛ, bafe i tan mangɛ ra xi tongo saxan bun ma, na kanyi xa raso yɛtɛe tagi.› 
\v 8 Yakɔsi mangɛ, i xa tin yi tɔnyi ra, i xa i bɛlɛxɛ fɔxi sa a ma alako a xa findi yaamari ra naxan mu masarama alɔ Medekae nun Perisekae darixi a ra ki naxɛ.» 
\v 9 Mangɛ Dariyusi naxa a bɛlɛxɛ fɔxi sa kɛɛdi ma yaamari sɛbɛxi a ma, a a findi tɔnyi ra.
\p
\v 10 Daniyɛli to a kolon a mangɛ nu bara a bɛlɛxɛ fɔxi sa na yaamari kɛɛdi ma, a naxa te a xɔnyi. A xa wundɛri nu rabixi Darisalamu mabiri. Sanmaya saxan lɔxɔ yo lɔxɔ a nu a xinbi sinma, a a Marigi Ala maxandi, a a matɔxɔ alɔ a nu darixi a ra ki naxɛ. 
\v 11 Yi mixie naxa siga a xɔnyi keren na, e fa li a na a tuubife a Marigi Ala bɛ maxandi kui.
\p
\v 12 E naxa siga mangɛ yire keren na, e fa a maxɔrin a xa yaamari ma, «Mangɛ i mu tɔnyi dɔxɔ xɛ a mixi yo naxan tuubima ala nde bɛ, xa na mu a ra mixi nde bɛ, bafe i tan na xi tongo saxan bun ma, a na kanyi xa raso yɛtɛe tagi.» Mangɛ naxa e yaabi, «Iyo. Yaamari na a ra naxan mu masarama alɔ Medekae nun Perisekae darixi a ra ki naxɛ.» 
\v 13 E naxa fa a fala mangɛ bɛ, «Mangɛ, Daniyɛli naxan kelixi Yudaya a mu i xui binyaxi, a mu i xa yaamari suxuxi. A Ala maxandima sanya saxan lɔxɔ yo lɔxɔ.»
\p
\v 14 Na wɔyɛnyi naxa mangɛ tɔɔrɔ ki fanyi ra. A nu wama Daniyɛli ratangafe sɛriyɛ ma. A naxa fe birin naba beenun kɔɛ xa so alako Daniyɛli xa kisi. 
\v 15 Kɔnɔ na xɛmɛe man naxa siga mangɛ yire, e fa a fala a bɛ, «Mangɛ, i xa ratu Medekae nun Perisekae xa sɛriyɛ ma. Mangɛ xa sɛriyɛ mu nɔma masarade.» 
\v 16 Na kui Mangɛ naxa yaamari fi e xa Daniyɛli woli yɛtɛe tagi. Mangɛ naxa a fala Daniyɛli bɛ, «I Marigi Ala, i birama naxan fɔxɔ ra tunnabɛxiya kui, a xa i rakisi.» 
\v 17 E naxa gɛmɛ xungbe sa yɛtɛe yire naadɛ ra, mangɛ fan naxa a xa tɔnxuma sa naadɛ ma a xa xurundɛ ra, alako sese naxa masara Daniyɛli xa fe ra. Kuntigie fan naxa na raba.
\p
\v 18 Mangɛ naxa gbilen a xɔnyi. A mu a dɛge, a mu tin fefe rabade, na kɔɛ birin a mu xi feo. 
\v 19 Kuye to iba, a naxa kurun, a siga yɛtɛe yire. 
\v 20 A to mɛnni li, a naxa Daniyɛli xili a xui makinikinixi ra, «Daniyɛli, Ala ɲiɲɛ xa konyi. I Marigi Ala, i birama naxan fɔxɔ ra tunnabɛxiya kui, a bara nɔ i ratangade yɛtɛe ma?» 
\v 21 Daniyɛli naxa mangɛ yaabi, «Mangɛ, i xa simaya xɔn xa kuya. 
\v 22 N Marigi Ala bara a xa malekɛ xɛɛ yɛtɛe dɛe balande. E mu n tɔɔrɔ fefe ma, barima Ala a kolon a n mu fe ɲaaxi yo rabaxi. Hali i tan mabiri mangɛ, n mu fe kobi yo rabaxi.» 
\v 23 Mangɛ naxa sɛɛwa ki fanyi, a fa yaamari fi e xa Daniyɛli rate naa kui. E to na raba, e naxa a to a fate mu maxɔnɔxi, barima a nu bara la a Marigi Ala ra. 
\v 24 Mangɛ naxa yaamari fi, a na xɛmɛ naxee Daniyɛli kalamu, e xa woli yɛtɛe tagi, e nun e xa ginɛe nun e xa die ra. Beenu e xa yili bɔtini li, yɛtɛe nu bara gɛ e faxade, e e xɔri birin magira.
\p
\v 25 Na dangi xanbi, Mangɛ Dariyusi naxa yaamari sɛbɛ sie nun bɔnsɔɛe birin ma, a nun xui birin falae naxee na duniɲa ma, «Bɔɲɛsa fanyi xa lu wo bɛ. 
\v 26 N bara n ma mangɛya birin yaamari, wo xa gaaxu Daniyɛli Marigi Ala ya ra, wo xa a binya.»
\q «Ala ɲiɲɛ na a ra. A na na tɛmui birin.
\q A xa mangɛya mu kanama abadan.
\q A xa yaamari buma nɛ han duniɲa ɲɔn.
\q
\v 27 A tan nan mixi rakisima, a e ratanga.
\q A tɔnxumae nun kaabanakoe rabama koore nun bɔxi ma.
\q A tan nan Daniyɛli ratangaxi yɛtɛe ma.»
\p
\v 28 Daniyɛli xa munafanyi xun naxa masa Dariyusi nun Sirusi Periseka xa mangɛyae bun ma.
\c 7
\s Daniyɛli xa laamatunyi: Sube naani
\p
\v 1 Belisasari xa mangɛya ɲɛ singe ra Babilɔn, Daniyɛli naxa xiye sa, laamatunyie naxa ragoro a ma a saxi tɛmui naxɛ. Na dangi xanbi, a naxa na xiye kui ife sɛbɛ. 
\v 2 Daniyɛli naxa a fala, «N bara laamatunyi to xiye kui kɔɛ ra, foye kelixi koore ma duniɲa tunxun naanie ra, a din baa ra, a a i maxa.»
\p
\v 3 «Sube magaaxuxi naani naxa mini baa ma, e sese keren mu a ra. 
\v 4 A singe nu luxi nɛ alɔ yɛtɛ, sɛgɛ gabutenyie na naxan ma. N a to nɛ, e a gabutenyie italama, e a ti bɔxi ma alɔ mixi, e adama sondonyi raso a fate.»
\p
\v 5 «Sube firin nde nu luxi nɛ alɔ wulai bare xungbe. A saxi a sɛɛti ma, ganyanxɔri saxan na a dɛ i, a e xinma. E naxa a fala a bɛ, ‹Keli, i xa sube gbegbe don.›»
\p
\v 6 «Na dangi xanbi, n naxa sube nde to naxan luxi alɔ baratɛ, kɔnɔ xɔni gabutenyi naani na a bɛ, xunyi naani fan na a bɛ. A naxa nɔɛ sɔtɔ. 
\v 7 Na dangi xanbi, n naxa sube naani nde to xiye kui kɔɛ ra. Na fan nu magaaxu ki fanyi, a gbangbalan han. A nu sube donma a wure ɲinyi gbangbalanyie nan na, sube dɔnxɔɛ naxan lu, a naxa na maboron a sanyi ra. A tan mu nu luxi alɔ sube booree. Feri fu nu na a xunyi ma. 
\v 8 N to n ya rasiga n xa a ferie igbɛ, feri lanmadi naxa mini booree tagi. Feri saxanyie naxa tala na feri lanmadi ya ra. Ya nu na na feri bɛ naxee nu luxi alɔ adamadi yae. Dɛ fan nu na na feri bɛ, naxan nu na yɛtɛ igboe wɔyɛnyie falafe.»
\q
\v 9 «N naxa a to, kibanyie dɔxɔxi,
\q Ala, fɔlɛ mu na naxan bɛ, a naxa a magoro.
\q A xa dugi birin fiixɛ alɔ xiɲɛ,
\q a xunsɛxɛ luxi alɔ gɛsɛ fute,
\q a xa kibanyi luxi nɛ alɔ tɛ,
\q sanyi digilinxie nu na a xa kibanyi ma.
\q
\v 10 Xure tɛ nu goroma a ya ra.
\q Mixi wulu wulu nu na a batufe.
\q Mixi wulu wulu nu tixi a ya ra.
\q Kiitisae naxa e magoro, e bukie rabi.
\q
\v 11 N naxa a to, na feri lanmadi nu na yɛtɛ igboe wɔyɛnyie falafe.
\q N naxa a to, e sube naani nde faxaxi n ya xɔri,
\q e fa a binbi wɔlɛ tɛ xɔɔra, a xa gan.
\q
\v 12 Sɛnbɛ naxa ba sube booree yi ra,
\q kɔnɔ waxati nde naxa sa e xa simaya tan xun ma.
\q
\v 13 N naxa a to xiye kui kɔɛ ra,
\q Adamadi maniyɛ kelima nuxui fari,
\q a a masoma Ala ra, fɔlɛ mu na naxan bɛ.
\q
\v 14 Ala naxa sɛnbɛ, binyɛ, nun mangɛya so a yi,
\q alako sie birin, bɔnsɔɛ birin, nun xui birin falɛe
\q xa lu a xa yaamari bun ma.
\q A xa yaamari mu ɲɔnma abadan,
\q a xa mangɛya buma nɛ tɛmui birin,
\q danyi yo mu na a ma.»
\p
\v 15 «N tan Daniyɛli, n xaxili naxa ifu, n ma xiye naxa n magaaxu. 
\v 16 N naxa n maso mixi nde ra naxan nu na mɛnni n ma xiye kui, n naxa a maxɔrin, a xa na fe fiixɛ n bɛ. 
\v 17 A naxa na tagi raba n bɛ, ‹Yi sube magaaxuxi naanie, duniɲa mangɛ naani nan na e ra naxee fama bulade bɔxi ma. 
\v 18 Kɔnɔ Ala Xungbe xa sɛniyɛntɔɛe fama nɛ mangɛya sɔtɔde, a mu bama e yi ra abadan.›»
\p
\v 19 «Na dangi xanbi, n naxa wa na sube naani nde xa fe fahaamufe. A mu nu luxi alɔ sube booree. A magaaxu, wure ɲinyie nun yɔxui sanxalee nan nu na a bɛ. A na gɛ sube donde, a naxan luma, a na maboronma nɛ. 
\v 20 N man naxa wa na feri xa fe kolonfe. Feri fu nu na a xunyi ma, kɔnɔ feri gbɛtɛ to mini, feri saxan naxa bira na feri booree ya ra. Ya nu na feri bɛ, a dɛ fan nu na yɛtɛ igboe wɔyɛnyie falafe. A nu gbo boore feri birin bɛ.»
\p
\v 21 «N naxa na feri to sɛniyɛntɔɛe gere ra, a naxa nɔ e ra, 
\v 22 han Ala Xungbe, fɔlɛ mu na naxan bɛ, na fa kiiti sade e tagi tɛmui naxɛ, a fa nɔndi fi a xa sɛniyɛntɔɛe ma, alako e xa mangɛya sɔtɔ.»
\p
\v 23 «A naxa na fasari n bɛ yi ki, ‹Na sube naani nde findixi duniɲa mangɛya nde nan na, naxan mu luxi alɔ boore mangɛyae. A fama nɛ duniɲa birin sɔtɔde, a a halaki, a a maboron. 
\v 24 Na feri fu findixi mangɛ fu nan na, naxee fama tide na mangɛya xun ma. E na dangi, mangɛ gbɛtɛ tima nɛ. A mu luma alɔ e tan, a fama mangɛ saxan nagorode. 
\v 25 A wɔyɛnma nɛ Ala Xungbe xili ra, a sɛniyɛntɔɛe ɲaxankata, a wa waxatie nun sɛriyɛe masarafe. Sɛniyɛntɔɛe fama nɛ lude a bɛlɛxɛ waxati saxan nun a tagi bun ma. 
\v 26 Na dangi xanbi, kiiti sama nɛ, mangɛya bama nɛ a yi ra, a halaki kerenyi ra. 
\v 27 Mangɛya, yaamari, nun binyɛ naxan birin na duniɲa, na fama nɛ fide Ala Xungbe xa sɛniyɛntɔɛe ma. Ala xa mangɛya mu ɲɔnma abadan. Sɛnbɛ kanyi birin fama nɛ a xa yaamari suxude, e a rabatu.›»
\p
\v 28 «Masenyi danyi nan yi ki. N tan Daniyɛli, n naxa gaaxu n ma maɲɔxunyie ra han n yatagi naxa masara. N naxa yi masenyi birin nagata n bɔɲɛ ma.»
\c 8
\s Daniyɛli xa laamatunyi: yɛxɛɛ kontonyi nun sikɔtɛ
\p
\v 1 Mangɛ Belisasari xa mangɛya ɲɛ saxan nde ra, n tan Daniyɛli naxa xiye gbɛtɛ sa. 
\v 2 N nu na Suse nɛ, Elama bɔxi mangɛ taa, xure nde dɛ ra naxan xili «Ulayi xure.» 
\v 3 N to n ya rakeli, n yɛxɛɛ kontonyi nan to, a tixi xure dɛ ra. Feri kuye firin nu na a xunyi. Naxan bula a dɔnxɔɛ ra, na nu kuya boore bɛ. 
\v 4 N naxa yɛxɛɛ kontonyi to, a kuye bɔtima a ferie ma sogegorode biri, kɔɔla biri, nun yirefanyi biri. Sube yo mu nu nɔma tide a kanke, birin nu na a xa nɔɛ nan bun ma. A nu a waxɔnfe birin nabama, a sɛnbɛ fan nu gboma nan tui.
\p
\v 5 N nu na n maɲɔxunfe na ma tɛmui naxɛ, sikɔtɛ nde naxa fa keli sogegorode. A naxa bɔxi birin iɲɛrɛ, kɔnɔ a sanyi mu din bɔxi ra. Feri magaaxuxi nde nu na a yae tagi. 
\v 6 A naxa fa han yɛxɛɛ kontonyi feri firin kanyi yire, n naxan to xure dɛ ra. A naxa a gi, a bɔnbɔ a ra a sɛnbɛ birin na. 
\v 7 N naxa a to a yɛxɛɛ kontonyi gerema, a naxa a feri firinyi kana. Kontonyi mu nɔ a ra. Sikɔtɛ naxa a rabira bɔxi, a a maboron, mixi yo mu nɔ e tagi ibade.
\p
\v 8 Sikɔtɛ naxa xungbo a fanyi ra, kɔnɔ a sɛnbɛ to gbo, a feri magaaxuxi naxa gira. Feri magaaxuxi naani gbɛtɛ naxa bula a ɲɔxɔɛ ra. E ya nu rafindixi duniɲa tunxun naanie biri ra.
\p
\v 9 Feri lanmadi naxa mini feri nde ma, a kuya fɔlɔ yirefanyi biri, sogetede biri, nun bɔxi nde mabiri ra naxan tofan bɔxi birin bɛ. 
\v 10 A naxa kuya han a te koore malekɛ galie xili ma. A naxa na malekɛ ndee nun tunbui ndee rabira bɔxi ma, a e maboron. 
\v 11 A naxa a yɛtɛ ite han koore malekɛ galie xa mangɛ fan xili ma, a fa na mangɛ xa sɛrɛxɛ ba a yi ra, naxan nu bama lɔxɔ yo lɔxɔ. A man naxa a xa yire sɛniyɛnxi fan mabere. 
\v 12 Koore malekɛ galie naxa lu sikɔtɛ xa nɔɛ bun. Sɛrɛxɛ naxan nu bama lɔxɔ yo lɔxɔ, na fan naxa kana matandi saabui ra. Feri naxa nɔndi wɔlɛ. A xa fe naxa sɔɔnɛya.
\p
\v 13 N naxa sɛniyɛntɔɛ nde xui mɛ, a wɔyɛnfe a boore sɛniyɛntɔɛ bɛ, «Yi laamatunyi naxan findixi sɛrɛxɛ kanafe ra, tinxintareya xa gbaloe, yire sɛniyɛnxi maberefe, nun koore malekɛ galie lufe na nɔɛ bun, e maboron, na birin buma xi yire?» 
\v 14 A naxa n yaabi, «Xi wulu keren xi kɛmɛ xi tongo suuli, na dangi xanbi, na yire sɛniyɛnxi man nasɛniyɛnma nɛ.»
\p
\v 15 N tan Daniyɛli, n to nu na laamatunyi xa fe maɲɔxunma, alako n xa a fahaamu, daali nde naxa ti n ya i naxan nun mixi maniyɛ. 
\v 16 N naxa mixi nde xui mɛ keli xure ra naxan xili «Ulayi xure,» a a falama a xui itexi ra, «Yibirila, laamatunyi tagiraba a bɛ.» 
\v 17 A naxa a maso n na. N naxa gaaxu a ya ra ki fanyi, n nan n felen bɔxi ma. A naxa a fala n bɛ, «Adamadi, i xa a kolon yi laamatunyi waxati dɔnxɔɛ nan ma fe masenma.» 
\v 18 A nu wɔyɛnfe n bɛ tɛmui naxɛ, n naxa matu a ra, n nan n yatagi rafelen bɔxi ma, kɔnɔ a naxa a bɛlɛxɛ din n na, a n nakeli.
\p
\v 19 A man naxa a fala n bɛ, «N xa i rakolon fe ma naxan fama rabade xɔnɛ ɲɔn tɛmui, barima waxati bara sugandi na ɲɔnfe ma. 
\v 20 I yɛxɛɛ kontonyi feri firinyie naxee toxi, nee misaalixi Mede nun Perise mangɛe nan na. 
\v 21 Sikɔtɛ xabe kanyi tan misaalixi Girɛki bɔxi mangɛ nan na. Feri belebele naxan na a yatagi, na misaalixi mangɛ singe nan na. 
\v 22 Feri singe to gira, feri naani naxa mini a ɲɔxɔɛ ra. Nee misaalixi na bɔxi mangɛya naanie nan na, kɔnɔ e sɛnbɛ mu gbo alɔ na singe.»
\p
\v 23 «Na mangɛyae na ɲɔn, yunubitɔɛe xa fe kobie na kamali, mangɛ gbɛtɛ kelima nɛ, a a yɛtɛ igbo, a mixie madaxu. 
\v 24 A sɛnbɛ fama nɛ gbode, kɔnɔ na mu kelima a tan xa ma. A gbaloe magaaxuxie rabama nɛ, a waxɔnfe birin sɔɔnɛyama nɛ, a sɛnbɛmae nun sɛniyɛntɔɛe halakima nɛ. 
\v 25 A a yɛtɛ igboma nɛ a xa naafuli nun a xa yanfanteya xa fe ra. A mixi gbegbe faxama nɛ, naxee bɔɲɛ nu saxi. A kelima nɛ mangɛe xa mangɛ xili ma. Kɔnɔ na birin dangi xanbi, a fama nɛ halakide, halaki naxan mu kelixi adama ma. 
\v 26 Na laamatunyi naxan xi xasabi xa fe falaxi, na mu kanama, kɔnɔ i xa a ragata gundo ra, barima a tɛmui xɔnnakuye nan ma fe masenma.»
\p
\v 27 «N tan Daniyɛli, n sɛnbɛ birin naxa ɲɔn, n man fa fura xi wuyaxi bun ma. N to yalan, n naxa keli, n fa mangɛ xa walie suxu. Na laamatunyi naxa n ifu, n mu nɔ a fahaamude.»
\c 9
\s Daniyɛli Ala maxandife
\p
\v 1 Dariyusi, Asuyerusu xa di naxan keli Mede bɔnsɔɛ, a naxa findi Kalidi mangɛ ra. 
\v 2 A xa mangɛya ɲɛ singe, n tan Daniyɛli, n naxa a kolon kitaabui saabui ra a Alatala nu bara a fala Annabi Yeremi bɛ, a Darisalamu xa kasarɛ buma nɛ ɲɛ tongo solofere. 
\v 3 Na na a to, n naxa sunyi suxu, n sunnun donma ragoro n ma, n tɛ xube maso n xunyi ma, n naxa n ya rafindi n Marigi Ala ma, n a maxandi.
\p
\v 4 N naxa n Marigi Alatala maxandi yi ki, «N Marigi Ala, naxan sɛnbɛ gbo, naxan magaaxu, naxan a xa saatɛ rakamalima, naxan hinnɛma a xanuntenyie ra nun a fɔxirabirɛe ra, 
\v 5 muxu bara yunubi raba, muxu bara tantan, muxu bara findi mixi ɲaaxi nun matandilae ra, muxu bara gbilen i xa sɛriyɛ nun i xa yaamarie fɔxɔ ra. 
\v 6 Muxu mu i xa konyie xui suxu, i xa namiɲɔnmɛ naxee wɔyɛn i xili ra muxu xa mangɛe bɛ, a nun muxu xa mangɛdie, muxu babae, nun muxu xa ɲama birin bɛ.»
\p
\v 7 «I tan Marigi, i tinxin, kɔnɔ muxu nu bara i yanfa. To lɔxɔɛ muxu birin yaagixi na nan ma, Yudayakae, Darisalamukae, Isirayilakae, naxee na be, naxee na yire makuye, naxee na ɲamanɛ birin i muxu rayensenxi dɛnnaxɛ. 
\v 8 Alatala, muxu birin yaagixi, muxu xa mangɛe, muxu xa mangɛdie, nun muxu babae. Muxu yaagixi barima muxu bara yunubi raba i ra. 
\v 9 Kɔnɔ i tan muxu Marigi Ala, i bara hinnɛ muxu ra, i bara diɲɛ muxu ma, hali muxu to i matandi. 
\v 10 Muxu mu muxu Marigi Alatala xui suxu. Muxu mu bira a xa sɛriyɛ fɔxɔ ra, a naxan masenxi a xa konyi namiɲɔnmɛe saabui ra. 
\v 11 Isirayila ɲama birin bara i xa sɛriyɛ matandi, muxu bara muxu makuya i ra, muxu mu i xui suxu.»
\p «Na nan a ra, dankɛ naxee sɛbɛxi Tawureta Munsa kui a bara goro muxu ma. Muxu bara Ala xa konyi Munsa xa sɛriyɛ kana, na bara findi yunubi ra muxu bɛ Ala mabiri. 
\v 12 I naxan fala muxu xa fe ra, a nun muxu xa mangɛ xa fe ra, naxee nu muxu yamarima, i bara na wɔyɛnyi rakamali. I bara muxu ɲaxankata a ɲaaxi ra. I naxan nabaxi Darisalamu ra, ɲama yo mu nu na ɲaxankatɛ mɔɔli singe sɔtɔ. 
\v 13 Na tɔɔrɛ birin bara muxu li alɔ Tawureta Munsa a masenxi ki naxɛ. Kɔnɔ muxu mu muxu Marigi Alatala maxandi, muxu mu gbilen muxu xa fe ɲaaxie fɔxɔ ra, muxu mu i xa nɔndi suxu. 
\v 14 Na nan a ra, Alatala bara yi tɔɔrɛ ragoro muxu ma, barima muxu Marigi Alatala xa kɛwali tinxin, kɔnɔ muxu mu a xui suxu.»
\p
\v 15 «Muxu Marigi Ala, i bara i xa ɲama ramini Misira bɔxi ma i bɛlɛxɛ sɛnbɛma ra. Han to i xili itexi falama na xa fe ra. Kɔnɔ muxu tan bara yunubi raba, muxu bara yunubi sɔtɔ. 
\v 16 Marigi, i to darixi fe tinxinxie raba ra, i xa diɲɛ Darisalamu nun i xa geya sɛniyɛnxi ma. I bɔɲɛ xa xinbeli, i naxa xɔnɔ. Muxu xa yunubie nun muxu babae xa yunubie bara Darisalamuka birin nayaagi muxu dɔxɔbooree xɔn ma.»
\p
\v 17 «Yakɔsi, muxu Marigi Ala, yandi, i xa i xa konyi xa dubɛ suxu, i xa tin yi maxandi ra i xili fanyi xa fe ra. I xa i xa nɔrɛ ragoro i xa hɔrɔmɔbanxi ma, naxan birin kanaxi. 
\v 18 N Marigi Ala, i tuli mati n na. I xa muxu xa taa kanaxi mato, i xili saxi naxan xun ma. Muxu mu i maxandima muxu xa kɛwali tinxinxie xa saabui ra. Muxu i maxandima i xa kinikini xungbe nan saabui ra. 
\v 19 Marigi, i xa muxu xa dubɛ suxu. Marigi, i xa diɲɛ. Marigi, i xa i ɲɛngi sa muxu xɔn ma. N Marigi Ala, i naxa dugundi, fe nde raba i xili fanyi xa fe ra, barima i xili saxi yi taa nun yi ɲama nan xun ma.»
\p
\v 20 N naxa wɔyɛn n Marigi Alatala bɛ, n naxa n ma yunubie nun Isirayila ɲama xa yunubie masen a bɛ. N man naxa n Marigi Alatala maxandi a xa geya sɛniyɛnxi bɛ. 
\v 21 N to nu na Ala maxandife, Yibirila, n malekɛ naxan to n ma xiye singe kui naxa fa a gi ra keli koore ma nunmare sɛrɛxɛ ba tɛmui. 
\v 22 A naxa n xaran yi wɔyɛnyi ra, «Daniyɛli n bara fa yakɔsi alako i xa fahaamui sɔtɔ. 
\v 23 I to Ala maxandi fɔlɔ tun, Ala naxa n xɛɛ alako n xa masenyi ti i bɛ, barima Ala xanuntenyi nan na i ra. I xa yi wɔyɛnyi ramɛ, i xa yi laamatunyi fahaamu.»
\q
\v 24 «Ala bara natɛ tongo
\q i xa ɲama nun i xa taa sɛniyɛnxi
\q xa lu konyiya kui lɔxɔxun tongo solofere bun ma,
\q alako e xa fe ɲaaxie nun e xa yunubie xa dan.
\q Na waxati bun ma e e xa yunubi sare fima nɛ,
\q e Ala xa tinxinyi sɔtɔ naxan mu ɲɔnma abadan.
\q Na kui, laamatunyi nun namiɲɔnmɛ xa wɔyɛnyi kamalima nɛ,
\q Ala man gbilen a xa yire sɛniyɛnxi.
\q
\v 25 I xa a kolon, i xa a fahaamu.
\q Darisalamu tife yaamari ma tɛmui naxɛ,
\q han mangɛ sugandixi fa tɛmui,
\q lɔxɔxun solofere nan dangima.
\q Beenun lɔxɔxun tongo senni nun firin xa dangi,
\q taa nun a tɛtɛ fama nɛ tide,
\q hali na fa rabama tɔɔrɛ nan na.
\q
\v 26 Na lɔxɔxun tongo senni nun firin dangi xanbi,
\q e Ala xa mixi sugandixi faxama nɛ,
\q mixi yo mu a xun mafalama.
\q Na dangi xanbi, mangɛ nde xa ɲama fama nɛ,
\q a na taa nun na yire sɛniyɛnxi kana.
\q Na gbaloe mixie tɛrɛnnama nɛ,
\q alɔ banbaranyi mixie tɛrɛnnama ki naxɛ.
\q Gere ɲaaxi mu ɲɔnma han a ɲɔn waxati naxan natɛxi.
\q
\v 27 Na mangɛ fama nɛ saatɛ xiride a tan nun mixi gbegbe tagi lɔxɔxun keren bun ma.
\q Na lɔxɔxun tagi, a tɔnyi dɔxɔma nɛ sɛrɛxɛ bafe ma.
\q A xa kanɛ kamalima fe raharamuxi ɲaaxi ndee nan na.
\q A luma nɛ na fe birin kui han a faxa tɛmui, alɔ a natɛxi ki naxɛ.»
\c 10
\s Daniyɛli xa xiye saxan nde
\p
\v 1 Perise mangɛ Sirusi xa mangɛya ɲɛ saxan nde ra, Ala naxa masenyi nde so Daniyɛli yi ra, naxan xili Beletesasari. Masenyi hagigɛ nan nu na ra, a gere belebele nan ma fe masenma. Daniyɛli naxa na mɛ, a na xiye fahaamu.
\p
\v 2 Na tɛmui, n tan Daniyɛli, n naxa lɔxɔxun saxan naba sunnunyi kui. 
\v 3 N mu donse fanyi yo don, n mu sube don, n mu wɛni min, n mu ture xiri ɲɔxunmɛ yo maso n ma, han na lɔxɔxun saxan kamali tɛmui naxɛ.
\p
\v 4 Kike singe xi mɔxɔɲɛn nun naani nde ra, n nu na Tigiri xure dɛ ra. 
\v 5 N to n ya rakeli, n naxa mixi nde to, dugi fiixɛ fanyi ragoroxi a ma, a tagi ixirixi bɛlɛti xɛɛma daaxi ra naxan keli Ufasi. 
\v 6 A fate nu yanbama alɔ diyaman gɛmɛ, a yatagi alɔ seyamakɔnyi, a yae alɔ tɛ, a bɛlɛxɛe nun a sanyie alɔ yɔxui fanyi. A xui nu luxi nɛ alɔ galanyi.
\p
\v 7 N tan, Daniyɛli, n keren nan na laamatunyi toxi. Mixi naxee nu na n sɛɛti ma, e mu laamatunyi to, kɔnɔ gaaxui naxa e suxu, e naxa e gi, e sa e nɔxun. 
\v 8 N naxa lu naa n keren. N to na laamatunyi fanyi to, n naxa matu a ra, n yatagi fan naxa masara. 
\v 9 N to na mixi wɔyɛn xui mɛ, n naxa n felen bɔxi ma, n dɛ naxa ixara. 
\v 10 Bɛlɛxɛ nde to din n na, n naxa n felen, n xinbi nun n bɛlɛxɛe xun na, kɔnɔ n fate birin nu sɛrɛnfe n ma.
\p
\v 11 A naxa a masen n bɛ, «Daniyɛli, mixi xanuxi, i xa n ma masenyi fahaamu. Keli, i ti, barima n xɛɛxi i tan nan ma.» A to na fala n bɛ, n naxa keli n sɛrɛnfe ra. 
\v 12 A naxa a masen n bɛ, «Daniyɛli i naxa gaaxu, barima i to wa fahaamui fenfe yɛtɛ magoroe kui Ala ya i, Ala bara i xa maxandi suxu. N faxi be na nan ma. 
\v 13 Kɔnɔ Sentanɛ xa malekɛ naxan na Perise bɔxi ma, a naxa ti n ya ra xi mɔxɔɲɛn nun keren, han Mikayeli, Ala xa malekɛe xa mangɛ xungbe nde, naxa fa n malide. Na kui n bara bu Perise mangɛe yire, 
\v 14 kɔnɔ yakɔsi n bara fa i rakolonde fe ma naxan fama rabade i xa ɲama ra tɛmui naxan sa fama, barima laamatunyi keren luxi na waxati xa fe ra.»
\p
\v 15 A to nu na wɔyɛnfe n bɛ, n naxa n yatagi rafelen bɔxi ma, n dundu yen. 
\v 16 Na xanbi, adamadi maniyɛ nde naxa fa, a a bɛlɛxɛ din n dɛ kiri ra. N naxa n dɛ rabi, n fa a fala na bɛ, «N marigi, na laamatunyi bara n yatagi masara, a n matu a ra. 
\v 17 N tan i xa konyi di wɔyɛnma n marigi ra di? N sɛnbɛ birin bara ɲɔn, ɲɛngife yati bara xɔrɔxɔ n bɛ.»
\p
\v 18 Na tɛmui na adamadi maniyɛ naxa a bɛlɛxɛ din n na a firin nde ra, n fa sɛnbɛ sɔtɔ. 
\v 19 A naxa a masen n bɛ, «Ala Xanuntenyi, i naxa gaaxu, i bɔɲɛ xa sa. Limaniya gben, i i sɛnbɛ so.» A to na fala n bɛ, n naxa sɛnbɛ sɔtɔ keren na. N naxa a fala a bɛ, «N marigi, i xa i xa masenyi ti n bɛ, barima n bara sɛnbɛ sɔtɔ i saabui ra.»
\p
\v 20 A naxa a masen n bɛ, «N faxi i yire fe naxan ma i a kolon? Yakɔsi n xa gbilen, n xa sa Perise mangɛ gere. N na siga, Girɛki mangɛ fama nɛ. 
\v 21 Wo xa mangɛ Mikayeli gbansan na n malife na gere kui. Kɔnɔ beenu n xa siga, n xa nɔndi buki masenyi masen i bɛ.»
\c 11
\s Malekɛ xa masenyi Daniyɛli bɛ
\p
\v 1 «N to nu na Mede mangɛ Dariyusi malife a xa mangɛya ɲɛ singe ra. 
\v 2 Yakɔsi n xa nɔndi fala i bɛ. Mangɛ saxan fama nɛ Perise yamaride. Mangɛ naani nde fama nɛ naafuli gbegbe sɔtɔde dangife booree ra. A na sɛnbɛ sɔtɔ tɛmui naxɛ a naafuli ki ma, a kelima nɛ Girɛki mangɛya xili ma.»
\p
\v 3 «Kɔnɔ mangɛ sɛnbɛma nde fama nɛ kelide, a bɔxi yamari sɛnbɛ belebele ra. Naxan yo a kɛnɛn, a na rabama nɛ. 
\v 4 Kɔnɔ na dangi xanbi, a xa mangɛya fama nɛ kanade, a rayensen duniɲa birin ma. A mu luma a bɔnsɔɛ bɛ, a mu findima mangɛya sɛnbɛma ra alɔ a singe. A xa mangɛya bama nɛ a yi ra, a lu mixi gbɛtɛe bɛ.»
\p
\v 5 «Mangɛ naxan na yirefanyi ma, na findima nɛ sɛnbɛma ra, kɔnɔ a xa mangɛdi nde fa sɛnbɛ sɔtɔde dangife a tan na, a bɔxi yamari nɔɛ xungbe ra.»
\p
\v 6 «Ɲɛ ndee na dangi, mangɛ naxan na yirefanyi ma, a fama nɛ a xa di ginɛ fide mangɛ ma naxan na kɔɔla ma, alako saatɛ xa lu e tagi. Kɔnɔ na ginɛ sɛnbɛ mu a ikuyama. A tan yo, a xa mɔri yo, a baba yo, nun a xa mixi birin bɔnɔma nɛ. 
\v 7 Na ginɛ xa di nde fama nɛ kelide, a fa findi a baba ɲɔxɔɛ ra. A fama nɛ nɔde na mangɛ ra naxan na kɔɔla ma, a findi sɛnbɛma ra. 
\v 8 A e xa kuyee nun e xa xɛɛma nun gbeti birin xaninma nɛ Misira bɔxi ma. A makuyama nɛ kɔɔla mangɛ ra ɲɛ ndee bun ma. 
\v 9 Mangɛ naxan na kɔɔla ma, na yirefanyi mangɛ gerema nɛ, a fa gbilenma a xɔnyi.»
\p
\v 10 «Na mangɛ naxan na kɔɔla ma, na xa die sɔɔri gbegbe malanma nɛ, e xa gere ti a ifure ra alɔ banbaranyi dinma bɔxi ra ki naxɛ. E fama nɛ gere ti ra han e tan nun e yaxuie xa naaninyi ra. Na dangi xanbi, e man gbilenma nɛ e xɔnyi. 
\v 11 Mangɛ naxan na yirefanyi ma, na fama nɛ xɔnɔde, a mini kɔɔla mangɛ xili ma, sɔɔri gbegbe na naxan yi ra. A na nɔ na sɔɔri gali ra tɛmui naxɛ, 
\v 12 a e xaninma nɛ konyiya kui. A a yɛtɛ igboma nɛ na xa fe ra. A sɔɔri wulu wulu faxama nɛ, kɔnɔ a mu xunnakeli yo sɔtɔma.»
\p
\v 13 «Mangɛ naxan na kɔɔla ma, a sɔɔri gbegbe malanma nɛ dangife a naxan singe malan na. Ɲɛ ndee na dangi, a man gere tima nɛ sɔɔri nun naafuli gbegbe ra. 
\v 14 Mixi gbegbe fama nɛ kelide yirefanyi mangɛ xili ma. I xa mixi kalabante ndee kelima nɛ alako laamatunyi xa kamali, kɔnɔ a mu sɔɔnɛyama e bɛ. 
\v 15 Mangɛ naxan kelima kɔɔla ma, a bɛndɛ malanma nɛ tɛtɛ sɛɛti ma alako a xa nɔ taa makantaxi masɔtɔde. Boore xa sɔɔri fanyie mu nɔma e yɛtɛ makantade, e fama lude e yaxuie nan bɛlɛxɛ. 
\v 16 Mangɛ naxan kelima kɔɔla ma, na fama nɛ a waxɔnfe birin nabade a yaxuie ra. A na ti na bɔxi tofanyi ma, a wama naxan yo rabafe, a nɔma nɛ na ra.»
\p
\v 17 «A natɛ tongoma nɛ a xa na bɔxi yamari a sɛnbɛ birin na, a lanyi xiri a nun na mangɛ. A a xa di ginɛ nde soma nɛ a yi ra, alako a xa nɔ na mangɛya sɔtɔde, kɔnɔ na mu sɔɔnɛyama. 
\v 18 Na dangi xanbi, a katama nɛ bɔxie sɔtɔde naxee na baa dɛ ra. A ndee sɔtɔma nɛ, kɔnɔ sɔɔri mangɛ nde a xa yɛtɛ igboɲa kanama nɛ, a a rayaagi. 
\v 19 Na nan a niyama, a gbilen a xɔnyi, a xa taa makantaxie na dɛnnaxɛ. Na kui a sɛnbɛ kanama nɛ, a bira, a mu kelima sɔnɔn.»
\p
\v 20 «Mangɛ naxan tima na xanbi ra, na duuti maxili ɲaaxi nde xɛɛma nɛ bɔxi yire nde ma, dɛnnaxɛ tofan a birin bɛ. A mu buma, na mangɛ fan birama nɛ, kɔnɔ a xa birɛ mu fatanma gere xa ra, xa na mu a ra xɔnnanteya.»
\p
\v 21 «Mixi ɲaaxi nde tima nɛ a ɲɔxɔɛ ra, naxan mu fatanxi mangɛ xabilɛ ra. A soma nɛ bɔxi ra bɔɲɛsa tɛmui, a mangɛya masɔtɔ yanfanteya ra. 
\v 22 Sɔɔri gali katama nɛ nɔde a ra, kɔnɔ a e birin faxama nɛ, e tan nun mangɛ saatɛ na e nun naxan tagi. 
\v 23 A tan nun naxee yo saata, a fama nɛ nee yanfade. Na kui, hali a xa gali mu gbo, a sɛnbɛ sɔtɔma nɛ. 
\v 24 A man soma nɛ bɔxi fanyie kui, a naafuli birin ba bannae yi ra, a a so a xa mixie yi ra. A fe rabama nɛ a babae nun a benbae singe mu nu naxan naba. A na birin nabama yanfanteya nan na waxati nde bun ma.»
\p
\v 25 «A sɔɔri gali belebele rakelima nɛ, e xa a sɛnbɛ masen yirefanyi mangɛ bɛ. Sɔɔri gali belebele luma nɛ na mangɛ fan yi ra, kɔnɔ e mu tima kɔɔla mangɛ ya ra yanfanteya saabui ra. 
\v 26 Mangɛ naxan kelima yire fanyi ma, a xa mixie nan yati fama a yanfade. A yaxuie geenima nɛ, e a xa sɔɔri gbegbe faxa. 
\v 27 Na mangɛ firinyi fama nɛ lude yire keren, e xa e boore tɔɔrɔ. E wule falama nɛ e boore bɛ, kɔnɔ e bore faxafe mu sɔɔnɛyama han waxati sugandixi xa a li. 
\v 28 Kɔɔla mangɛ gbilenma nɛ a xɔnyi a nun naafuli belebele ra. A kelima nɛ saatɛ sɛniyɛnxi xili ma, a fa gbilen.»
\p
\v 29 «Waxati na kamali, a man sigama nɛ yirefanyi ma gere sode. Kɔnɔ yi biyaasi mu luma alɔ a singe. 
\v 30 Mixie fama nɛ kunkuie kui a gerede kelife sogegorode. E na nɔ a ra, a man gbilen a xɔnyi. A xa xɔnɛ kui, a fe ɲaaxi rabama nɛ mixie ra naxee na saatɛ sɛniyɛnxi kui, kɔnɔ naxee na saatɛ sɛniyɛnxi rabɛɲin, a fe fanyi rabama nɛ nee tan bɛ.»
\p
\v 31 «A sɔɔrie yamarima nɛ, e xa hɔrɔmɔbanxi kana. Na kui sɛrɛxɛ mu bama lɔxɔɛ birin alɔ a nu darixi raba ra ki naxɛ. Yaxuie fama nɛ fe haramuxi rabade mɛnni. 
\v 32 A saatɛ kanɛe sɔtɔma nɛ wule matɔxɔɛ ra, kɔnɔ naxee tan e Marigi Ala kolon, nee tondima nɛ. 
\v 33 Lɔnnilae ɲama xaranma nɛ, kɔnɔ e yaxuie fa e faxade santidɛgɛma nun tɛ ra, xa na mu a ra e e xanin konyiya kui, e e xa se birin ba e yi ra. 
\v 34 Ndee fama nɛ lɔnnilae malide, kɔnɔ a gbegbe e yanfama nɛ. 
\v 35 Lɔnnila ndee birama nɛ, alako e xa sɛniyɛn tɔɔrɛ saabui ra beenun waxati xa kamali.»
\p
\v 36 «Na mangɛ fama nɛ a waxɔnfe rabade. A a yɛtɛ itema nɛ, a a yɛtɛ igbo dangife alae birin na, a wɔyɛnyi magaaxuxi fala Ala xili ma, naxan gbo alae birin bɛ. A na fe mɔɔli birin nabama nɛ han Ala xa xɔnɛ xa waxati xa kamali. 
\v 37 A mu ala yo binyama, hali a babae gbee nun a xa ginɛe gbee. A mu ala yo binyama barima a a yɛtɛ igboma nɛ dangife e birin na. 
\v 38 A xa taa makantaxie findima nɛ a xa alae ra, a fa e batu xɛɛma, gbeti, gɛmɛ tofanyie, nun naafuli mɔɔli birin na. A babae mu nu darixi na fe mɔɔli ra. 
\v 39 A gere tima bɔnsɔɛ nde xa ala nan xa mali ra. A mixi binyama nɛ naxan a yɛtɛ magoroma a bɛ, a a niya mixi gbegbe xa lu e fan bun ma. A bɔxie itaxunma nɛ mixie ma naxee kɔbiri soma a yi ra.»
\p
\v 40 «Waxati dɔnxɔɛ na a li, yirefanyi mangɛ kelima nɛ kɔɔla mangɛ xili ma. Mangɛ fama nɛ kelide kɔɔla ma, a din boore ra alɔ banbaranyi dinma bɔxi ra ki naxɛ. Sɔɔri ragisee, soe ragie, nun kunkui gbegbe na a yi ra. 
\v 41 A fama nɛ bɔxi ma dɛnnaxɛ tofan dangi bɔxi birin na, mixi wuyaxi halaki, kɔnɔ Edon, Mowaba, nun Amoni kuntigie e yɛtɛ sɔtɔma nɛ. 
\v 42 Bɔxi gbegbe luma nɛ a xa nɔɛ bun ma, hali Misira, a mu nɔma a yɛtɛ sɔtɔde a yi. 
\v 43 A Misira xɛɛma, gbeti, nun naafuli birin tongoma nɛ. Libiyakae nun Etiyopikae fan birama nɛ a fɔxɔ ra. 
\v 44 Kɔnɔ xibaaru naxan kelima sogetede nun kɔɔla biri ra, na fama nɛ a magaaxude han a siga a bɔɲɛ texi ra, a xa ɲama wuyaxi halaki. 
\v 45 A a xa mangɛ leele tima baae nan longori ra, geya sɛniyɛnxi mabiri naxan tofan geya birin bɛ. Faxɛ a tɛrɛnnama mɛnni nɛ, mixi yo mu fa a malide.»
\c 12
\s Malekɛ xa masenyi raɲɔnyi
\q
\v 1 «Na waxati, malekɛ mangɛ Mikayeli kelima nɛ,
\q malekɛ naxan i xa ɲama makantama.
\q Na findima waxati xɔrɔxɔɛ nan na,
\q naxan maniyɛ singe mu nu to,
\q kabi ɲamanɛe fɔlɛ han yakɔsi.
\q Na waxati, naxee xilie sɛbɛxi buki kui,
\q e kisi sɔtɔma nɛ.
\q
\v 2 Mixi gbegbe naxee faxaxi e na gaburi kui,
\q e kelima nɛ.
\q Ndee sigama nɛ ariyanna,
\q ndee siga yahannama yaagi kui.
\q
\v 3 Lɔnnilae yanbama nɛ alɔ koore xɔri,
\q karamɔxɔ tinxinxi naxee ɲama rafama tinxinyi ma,
\q nee yanbama nɛ alɔ tunbuie,
\q naxee mu xubenma abadan.»
\p
\v 4 «Daniyɛli, i xa yi masenyi findi gundo ra. Yi buki ragali han waxati raɲɔnyi. Na tɛmui mixi gbegbe a xaranma nɛ, e xa fahaamui xun masa.»
\p
\v 5 N tan Daniyɛli, n naxa xɛmɛ gbɛtɛ firin to xiye kui. Keren tixi xure dɛ ra be biri, boore tixi naakiri ma. 
\v 6 Keren naxa xɛmɛ maxɔrin naxan nu na xure xun ma, dugi fiixɛ ragoroxi naxan ma, «Na fe magaaxuxie ɲɔnma tɛmui mundun?»
\p
\v 7 Dugi fiixɛ kanyi, naxan nu tixi xure xun ma, na naxa a bɛlɛxɛ firinyie ite koore ma, a fa a fala, «N bara n kali Ala xili ra naxan na abadan, yi fe xa bui, waxati saxan nun a tagi nan a ra. A fama kamalide ɲama sɛniyɛnxi sɛnbɛ na ɲɔn tɛmui naxɛ.» 
\v 8 N na mɛ nɛ, kɔnɔ n mu a fahaamu. N naxa a maxɔrin, «N marigi, yi fe ɲɔnma di?» 
\v 9 A naxa n yaabi, «Daniyɛli, siga, barima yi masenyi gundo na a ra, a nɔxunxi han waxati raɲɔnyi. 
\v 10 Mixi wuyaxi sɛniyɛnma nɛ, e fiixɛ, nɔxɔɛ birin ba e ma. Kɔnɔ mixi ɲaaxie mu sese fahaamuma, e luma nɛ fe ɲaaxi raba ra. Lɔnnilae tan fahaamui sɔtɔma nɛ.»
\p
\v 11 «Lɔxɔ yo lɔxɔ sɛrɛxɛ dan tɛmui ma, han fe raharamuxi dɔnxɔɛ raba tɛmui, xi wulu keren, xi kɛmɛ firin tongo solomanaani nan na e tagi. 
\v 12 Sɛɛwɛ na mixi bɛ naxan a tunnabɛxima han xi wulu keren, xi kɛmɛ saxan, xi tongo saxan a nun suuli xa kamali. 
\v 13 I tan Daniyɛli, i xa i tunnabɛxi han a ɲɔnma tɛmui naxɛ. Na tɛmui i fama nɛ i malabude, i man gbilen keli ra alako i xa i kɛ sɔtɔ saamin ti lɔxɔɛ.»