\id 2SA \ide UTF-8 \h Samuweli II \toc1 Ala xa Masenyi firin nde Annabi Samuweli bɛ \toc2 Samuweli II \toc3 SamII \mt Ala xa Masenyi firin nde Annabi Samuweli bɛ \imt Masenyi nde yi Kitaabui xa fe ra \ip Isirayila mangɛ singe Sɔlu to faxa, Dawuda naxa a binya ki fanyi ra. A naxa laayidi tongo Sɔlu xa mixie bɛ, a a mu fe ɲaaxi yo rabama e ra hali Sɔlu to nu bara findi Dawuda yaxui ra. Na birin a masenxi nɛ a Dawuda nu wama birafe Ala xa sɛriyɛ fɔxɔ ra. \ip Yudayakae naxa Dawuda ti mangɛ ra e xun ma, kɔnɔ Isirayila bɔnsɔɛ naxee nu na kɔɔla ma, nee mu tin. Gere naxa lu Yudaya nun Isirayila tagi. A raɲɔnyi Isirayilakae fan naxa tin Dawuda xa findi e xa mangɛ ra. \ip Dawuda to findi mangɛ ra, a naxa gbata sigade Ala xa saatɛ kankira fɔxɔ ra, naxan mu nu soxi Darisalamu sinden. Ala naxa sɛɛwa na xa fe ra, a fa saatɛ xiri a tan nun Dawuda bɔnsɔɛ tagi. A naxa a fala Dawuda bɛ a mangɛya mu bama a bɔnsɔɛ yi ra abadan. \ip Dawuda xa yaamari naxa sabati a fanyi ra Isirayila bɔxi ma. A naxa sɛnbɛ sɔtɔ a yaxuie xun ma. Kɔnɔ na mangɛya sɔɔnɛya kui, Dawuda naxa fe kobi nde raba. Ala naxa Annabi Natan xɛɛ Dawuda yire, a fa na yunubi nun na yunubi sare masen a bɛ a fiixɛ ra. Dawuda to tuubi, Ala naxa diɲɛ a ma. Na taruxui findixi masenyi fanyi nan na ibunadama bɛ, Ala yunubi xafarima ki naxɛ. \ip Kɔnɔ yunubi tan fe birin kanama nɛ. Dawuda xa denbaya naxa tɔɔrɔ ki fanyi ra. A xa di Abisalomi naxa a matandi, a a keri Darisalamu. A raɲɔnyi, Dawuda naxa gbilen mangɛya ra, kɔnɔ a nu bara tɔɔrɔ a gbe ra a xa simaya kui. \ip Ala xa won mali xaxili fanyi sɔtɔde na taruxui birin kui. Amina. \imte Ala xa Masenyi firin nde Annabi Samuweli bɛ \c 1 \s Dawuda Sɔlu xa faxɛ kolonfe \p \v 1 Sɔlu faxa xanbi, Dawuda naxa gbilen Sikilaga kelife Amalɛkikae bɔnbɔde. A naxa lu naa xi firin. \v 2 A xi saxan nde, xɛmɛ nde naxa fa keli Sɔlu yire. A nu bara a xa donma ibɔɔ a ma, a bɛndɛ so a xunyi ma sunnun fe ma. A to so Dawuda yire, a naxa a xinbi sin a bun ma binyɛ kui. \v 3 Dawuda naxa a maxɔrin, «I kelixi minden?» A naxa a yaabi, «N nan n gixi Isirayila xa gali nan ya ma.» \v 4 Dawuda naxa a fala a bɛ, «Munse dangixi naa? Na tagi raba n bɛ.» A naxa a yaabi, «Isirayilakae bara e gi gere ma. Mixi gbegbe bara faxa e ya ma. Hali Sɔlu nun a xa di xɛmɛ Yonatan bara laaxira.» \v 5 Dawuda naxa a fala xɛmɛ bɛ, naxan nu dɛntɛgɛ safe a bɛ, a naxɛ, «I tan a kolonxi di, a Sɔlu nun a xa di xɛmɛ Yonatan bara laaxira?» \p \v 6 A naxa a yaabi, «N Sɔlu li Gilibowa geya nan fari a maxɔnɔxi a ɲaaxi ra. A nu wama a yɛtɛ faxafe tanbɛ ra, barima Filisita sɔɔri soe ragie nu bara a raxɛtɛn. \v 7 A to n to, a naxa n xili. N naxa a ratin. \v 8 A naxɛ, ‹Nde na i tan na?› N naxa a yaabi, ‹Amalɛkika nde nan n na.› \v 9 A naxa a fala n bɛ, ‹N mu gɛxi faxade, i xa n mali n xa faxa.› \v 10 Na kui n naxa a faxa, barima n na kolon, a mu kisima feo. N naxa fa a xa mangɛ tɔnxuma nun a xa bɛlɛxɛ rasoe ra i tan n marigi xɔn ma.» \p \v 11 Dawuda nun a xa mixie naxa e xa donmae ibɔɔ sunnunyi kui na dɛntɛgɛ xa fe ra. \v 12 E naxa Sɔlu, a xa di xɛmɛ Yonatan, nun Alatala xa ɲama Isirayila bɔnsɔɛ xa ɲɔnfe raba, naxee faxaxi gere kui. E naxa wa, e naxa sun han nunmare nee xa fe ra. \p \v 13 Dawuda naxa na xɛmɛ maxɔrin, naxan fa dɛntɛgɛ sa a bɛ, «I keli minden?» A naxa a yaabi, «Xɔɲɛ Amalɛkika xa di nan n na.» \v 14 Dawuda naxa a maxɔrin, «I tan mu gaaxu Ala xa Mixi Sugandixi faxade?» \v 15 Dawuda naxa a xa sɔɔri nde xili, a a yamari, «Yi xɛmɛ faxa!» A naxa na raba. \v 16 Dawuda naxa a fala na Amalɛkika bɛ, «I to a fala a i bara Ala xa Mixi Sugandixi faxa, i bara i yɛtɛ xun nakana. A lanma i xa faxa.» \p \v 17 Dawuda naxa yi suuki sɛbɛ Sɔlu nun a xa di xɛmɛ Yonatan xa fe ra, \v 18 a fa yamari fi Yudayakae xa a xaran. A xili nɛ «Xali xa suuki.» A sɛbɛxi Yasari xa buki kui. \q \v 19 «Isirayila, wo xa mangɛ xungbe bara laaxira geya fari, \q sɔɔri fanyie bara faxa. \q \v 20 Wo naxa na fala Gati taa kui, \q wo naxa na xibaaru masen Asikalɔn taa kui, \q alako Filisita di ginɛe naxa fa sɛɛwa, \q alako e tan sunnataree xa di ginɛe naxa fa ɲɛlɛxin. \q \v 21 Gilibowa geyae, tunɛ nun xini naxa bira wo ma, \q wo xa xɛe naxa fan, \q barima mangɛ Sɔlu xa kanke makantase bara yaagi sɔtɔ naa, \q ture yo mu soma a ma sɔnɔn!» \b \q \v 22 «Yonatan xa xali bara sɔɔri xungbee faxa, \q Sɔlu xa tanbɛ xa wali bara sɔɔnɛya. \q \v 23 Sɔlu nun Yonatan naxee nu rafanxi mixie ma e xa simaya kui, \q e birin fa faxa lɔxɔɛ keren. \q E nu xulun dangi sɛgɛe ra. \q E sɛnbɛ nu gbo dangi yɛtɛe ra. \q \v 24 Isirayila di ginɛe, wo xa wa Sɔlu xa fe ra, \q naxan nu dugi fanyie ragoroma wo ma, \q naxan nu xɛɛma fima wo ma xunmasee ra.» \b \q \v 25 «Korogbae bara faxa gere kui. \q Yonatan bara laaxira wo xa geyae fari. \q \v 26 Yonatan ngaxakerenyi, n sunnunxi i xa fe ra. \q I xa fe nu xɔrɔxɔ n ma! \q I xa xanunteya nu na n bɛ dangi ginɛe xa xanunteya ra. \q \v 27 Korogbae bara faxa gere kui. \q Geresosee bara kana.» \c 2 \s Mangɛ firin \p \v 1 Na to dangi, Dawuda naxa Alatala maxɔrin, a naxɛ, «N xa te Yuda taa nde kui?» Alatala naxa a yaabi, a naxɛ, «Iyo.» Dawuda man naxa a maxɔrin, «Yuda taa mundun?» Alatala naxa a yaabi, «Hebiron bɔxi.» \v 2 Na kui Dawuda naxa te naa a nun a xa ginɛ firinyie: Axinowama Yisireelika nun Nabali Karemeleka xa ginɛ fori Abigayili. \v 3 Dawuda naxa a fɔxirabirɛe nun e xa denbayae xanin a xun ma. E naxa sa sabati Hebiron bɔxi. \p \v 4 Yuda xɛmɛe naxa e malan Hebiron, e fa Dawuda findi Yuda bɔnsɔɛ mangɛ ra. Dawuda to a kolon a Yabɛsi Galadi xɛmɛe nu bara Sɔlu ragata, \v 5 a naxa xɛɛrae xɛɛ e xɔn ma, e xa sa a fala e bɛ, «Ala xa wo baraayi wo xa hinnɛ xa fe ra wo naxan masenxi Sɔlu bɛ a xa maragatɛ kui. \v 6 Alatala xa hinnɛ wo ra, a xa lu wo sɛɛti ma. N fan hinnɛma nɛ wo ra na xa fe ra. \v 7 Wo limaniya tongo, wo sɛnbɛ sɔtɔ, barima wo marigi Sɔlu bara faxa, Yuda bɔnsɔɛ bara n tan sugandi e xa mangɛ ra.» \p \v 8 Na tɛmui, Sɔlu xa sɔɔrie xa mangɛ Abeneri nu bara Sɔlu xa di Isiboseti xanin Maxanayimi. \v 9 A naxa a findi Asuri, Yisireeli, Efirami, nun Isirayila birin mangɛ ra. \v 10 Sɔlu xa di Isiboseti nu bara ɲɛ tongo naani sɔtɔ, a findixi mangɛ ra tɛmui naxɛ Isirayila xun ma. A naxa e yamari ɲɛ firin bun ma. Kɔnɔ Yuda bɔnsɔɛ tan naxa lu Dawuda xa mangɛya bun ma. \v 11 Dawuda naxa Yuda bɔnsɔɛ yaamari ɲɛ solofere kike senni Hebiron kui. \p \v 12 Neri xa di Abeneri nun Sɔlu xa di Isiboseti xa mixie naxa keli Maxanayimi sigafe ra Gabayon. \v 13 Seruya xa di xɛmɛ Yowaba nun Dawuda xa sɔɔrie naxa e li Gabayon ye yire. E naxa ti sɛɛti, booree naxa ti naakiri ma. \v 14 Abeneri naxa a fala Yowaba bɛ, «Won ma sɔɔri ndee xa e boore gere won ya tode ra.» Yowaba naxa tin na ra. \v 15 Xɛmɛ fu nun firin naxa keli Bunyamin nun Sɔlu xa di Isiboseti xa mixie ya ma. Xɛmɛ fu nun firin naxa keli Dawuda xa mixie ya ma. E naxa ti e boore kanke. \v 16 Birin naxa a gerefa suxu a xunyi ma, a santidɛgɛma raso a furi kui. E birin naxa faxa tɛmui keren. Na kui e naxa mɛnni xili sa Xɛlɛkati Asurin, naxan nu wama a falafe e xa xui ra «Santidɛgɛma yire.» \v 17 Na lɔxɔɛ Dawuda xa mixie naxa Abeneri nun Isirayila mixie bɔnbɔ a ɲaaxi ra. \p \v 18 Seruya xa di saxanyie nu na na gere kui: Yowaba, Abisayi, nun Asahɛli. Asahɛli to xulun alɔ xeli, \v 19 a naxa bira Abeneri fɔxɔ ra a xɔrɔxɔɛ ra. \v 20 Abeneri naxa a ya rafindi a ma, a a maxɔrin, «I tan nan a ra Asahɛli?» Asahɛli naxɛ, «Iyo, n tan nan a ra!» \v 21 Abeneri naxa a fala a bɛ, «I xa bira sɔɔri gbɛtɛ fɔxɔ ra. I xa na faxa, i nɔma na xa geresose tongode i yɛtɛ bɛ.» Kɔnɔ Asahɛli mu tin gbilende a fɔxɔ ra. \v 22 Abeneri man naxa a fala Asahɛli bɛ, «N lu na. Xa n i faxa, n munse falama i taara Yowaba bɛ?» \v 23 Kɔnɔ Asahɛli mu tin. Na nan a niya, Abeneri naxa a sɔxɔ a furi ma, a xa tanbɛ fa mini a xanbi ra, a faxa keren na. Na dangi xanbi, naxan yo nɛ dangima Asahɛli faxade ra, fo a ti naa. \p \v 24 Yowaba nun Abisayi naxa bira Abeneri fɔxɔ ra, han soge dula tɛmui, e fa so Ama geya yire, Giyaxa ya tagi, Gabayon gbengberenyi kira ra. \v 25 Bunyamin bɔnsɔɛ sɔɔrie naxa ti gere ki ma Abeneri xanbi ra geya fari. \v 26 Abeneri naxa a fala Yowaba bɛ, «Santidɛgɛma faxɛ nan tun tima? I mu a kolon a na raɲɔnma fe ɲaaxi nan ma? I xa yaamari fi i xa mixie xa gbilen e ngaxakerenyie fɔxɔ ra.» \v 27 Yowaba naxa a yaabi, «N xa a fala i bɛ Ala ya xɔri. Xa i tan xa mu wɔyɛn nu, muxu birama nɛ wo fɔxɔ ra han gɛɛsɛgɛ.» \v 28 Na tɛmui, Yowaba naxa feri fe, alako a xa sɔɔrie xa gbilen Isirayilakae fɔxɔ ra. Gere dan na ki nɛ. \p \v 29 Abeneri nun a xa mixie naxa e ɲɛrɛ kɔɛ birin na, e dangi Araba bɔxi ra, e Yurudɛn xure giri, e dangi Bitiron na, e sa so Maxanayimi. \v 30 Yowaba to gbilen Abeneri fɔxɔ ra, a naxa a xa mixi birin malan. Asahɛli nun mixi fu nun solomanaani nu baxi Dawuda xa mixie ra na gere xa fe ra. \v 31 Kɔnɔ Dawuda xa mixie nu bara Bunyaminka mixi kɛmɛ saxan tongo senni faxa, naxee nu na Abeneri fɔxɔ ra. \v 32 E naxa Asahɛli fure xanin e xun ma, e sa a ragata a benbae xa gaburi Bɛtɛlɛɛmu. Yowaba nun a xa mixie naxa e ɲɛrɛ kɔɛ birin na, e sa so Hebiron subaxɛ ma. \c 3 \s Sɔlu nun Dawuda xa mixie \r (Yudaya Mangɛe I 3:1-4) \p \v 1 Gere bu nɛ ki fanyi ra Dawuda xa mixie nun Sɔlu xa mixie tagi, Dawuda sɛnbɛ nu gboma, Sɔlu xa mixie tan sɛnbɛ nu xurunma. \v 2 Dawuda xa die nan ya naxee barixi Hebiron. A xa di singe findixi Aminon nan na, Axinowama Yisireelika naxan bari a bɛ. \v 3 A xa di firin nde findixi Kileyaba nan na, Nabali Karemeleka xa ginɛ Abigayili naxan bari a bɛ. A xa di saxan nde findixi Abisalomi nan na, Gesuri mangɛ xa di ginɛ Talamayi, Maaka naxan bari a bɛ. \v 4 A xa di naani nde findixi Adoniya nan na, Hagi naxan bari a bɛ. A xa di suuli nde findixi Sɛfataya nan na, Abitali naxan bari a bɛ. \v 5 A xa di senni nde findixi Yitireyami nan na, a xa ginɛ Egela naxan bari a bɛ. Dawuda xa die nan na ki naxee bari Hebiron. \p \v 6 Sɔlu xa mixie nun Dawuda xa mixie nu na gerefe tɛmui naxɛ, Abeneri nu katama sɛnbɛ sɔtɔde Sɔlu xa mixie ya ma. \v 7 Sɔlu xa konyi ginɛ nde nu na naxan xili Risipa, Aya xa di ginɛ. Isiboseti naxa Abeneri maxɔrin, «Munfe ra i biraxi n baba xa konyi ginɛ fɔxɔ ra?» \v 8 Abeneri naxa xɔnɔ Isiboseti ma na wɔyɛnyi xa fe ra, a fa a yaabi, «Pe, bare nan n na Yudaya bɔxi ma? N fe gbegbe rabaxi nɛ i bɔnsɔɛ bɛ, i baba xa denbaya bɛ, nun i baba booree bɛ. I baba xa xanunteya xa fe ra, n mu tin i sode Dawuda yi ra. Kɔnɔ yakɔsi i fa n kalamuxi yi ginɛ nan ma fe ra? \v 9 Ala xa n makiiti a ɲaaxi ra, xa n mu fe birin naba alako Dawuda xa fe xa kamali, alɔ Alatala a laayidixi a bɛ ki naxɛ, \v 10 a xa mangɛya ba Sɔlu yi ra, a fa Dawuda xa mangɛya mabanban Yudaya bɔxi ma, kelife Dana han Beriseeba.» \v 11 Isiboseti mu suusa a yaabide wɔyɛn keren na, barima a gaaxuxi a ya ra. \p \v 12 Abeneri naxa xɛɛrae xɛɛ Dawuda ma, e xa sa a fala a bɛ a tan xili ra, «Nde gbe na yi bɔxi ra?» E man xa sa a fala a bɛ, «Won xa saata, n xa i mali Isirayila birin ya xa rafindi i ma.» \v 13 Dawuda naxa a yaabi, «Awa, won xa saatɛ xiri, kɔnɔ n mu wama i xa fa n yire n ma ginɛ Mikali xanbi, Sɔlu xa di ginɛ.» \v 14 Dawuda naxa xɛɛrae xɛɛ Sɔlu xa di Isiboseti ma, a falafe ra, «N ma ginɛ rasanba n ma be, n naxan xa kote dɔxɔ Filisitaka soli kɛmɛ ra.» \v 15 Na kui Isiboseti naxa sa a ba a xa mɔri Palatiyɛli yi ra, Layisa xa di. \v 16 A xa mɔri naxa bira a fɔxɔ ra han Baxurimi a wama, kɔnɔ Abeneri naxa a fala a bɛ, «Gbilen i xɔnyi.» Palatiyɛli naxa gbilen. \v 17 Abeneri nun Isirayila forie naxa e boore to. A naxa a fala e bɛ, «Singe wo nu wama nɛ Dawuda xa findi wo xa mangɛ ra. \v 18 A lanma wo xa a raba yakɔsi, barima Alatala a fala nɛ a xa fe ra, ‹N nan ma ɲama bama nɛ Filisitakae nun a yaxuie birin yi ra n ma konyi Dawuda nan saabui ra.›» \v 19 Abeneri naxa wɔyɛn Bunyamin bɔnsɔɛe fan bɛ. Na dangi xanbi, a naxa siga Hebiron a falafe ra Dawuda bɛ Isirayilakae nun Bunyamin bɔnsɔɛ naxan natɛxi. \v 20 Abeneri to siga Dawuda yire Hebiron, a tan nun mixi mɔxɔɲɛn, Dawuda naxa xulunyi ti a tan nun a xa mixie bɛ. \v 21 Abeneri naxa a fala Dawuda bɛ, «N marigi, tin n xa siga Isirayila birin xun lan, alako wo xa saatɛ xiri, birin xa lu i xa mangɛya bun ma, alɔ i wama a xɔnma ki naxɛ.» Dawuda naxa tin Abeneri xa masenyi ra, a naxa a lu a xa siga bɔɲɛsa kui. \p \v 22 A mu bu, Yowaba nun Dawuda xa sɔɔrie naxa fa see ra e naxee sɔtɔ gere nde kui. Abeneri mu nu na Dawuda yire Hebiron, barima Dawuda nu bara a bɛɲin bɔɲɛsa kui. \v 23 Yowaba nun a xa sɔɔrie naxa a kolon Neri xa di Abeneri nu bara fa mangɛ yire, a man fa siga bɔɲɛsa kui. \v 24 Yowaba naxa siga mangɛ yire, a a fala a bɛ, «I munse rabaxi Abeneri to fa i yire? I a luxi munfe ra a xa siga bɔɲɛsa kui? \v 25 I mu a kolon Neri xa di Abeneri faxi i madaxude nun i rabɛnde nɛ?» \p \v 26 Yowaba to keli Dawuda yire, a naxa mixie xɛɛ Abeneri fɔxɔ ra Sira ye kundi yire. E naxa fa a ra, kɔnɔ Dawuda mu nu fefe kolon. \v 27 Abeneri to gbilen Hebiron, Yowaba naxa a mabɛndun a gundo ki ma taa naadɛ ra, alɔ a nɛ wama e xa e boore to. A naxa a sɔxɔ finɛ ra a furi ma mɛnni a xunya Asahɛli gbeɲɔxɔfe ra. Abeneri faxa na ki nɛ. \p \v 28 Dawuda to na fe kolon, a naxa a fala, «Ala ya xɔri, Abeneri xa faxɛ mu findixi n ma kote ra, a mu findixi n ma mangɛya xa kote ra. \v 29 Yi faxɛ kote na Yowaba nun a bɔnsɔɛe nan xun ma! Kundi fure xa lu a bɔnsɔɛ mixi ndee ma abadan, xa na mu a ra, mabɛn fure, faxɛ ɲaaxi, ka kaamɛ.» \v 30 Yowaba nun a taara Abisayi Abeneri faxa na ki nɛ, e xunya Asahɛli xa fe ra, naxan faxa gere kui Gabayon. \v 31 Dawuda naxa a fala Yowaba nun a xa sɔɔrie bɛ, a naxɛ, «Wo xa wo xa donmae ibɔɔ sunnunyi kui, wo xa ɲɔnfe dugi ragoro wo ma Abeneri xa faxɛ xa fe ra.» Mangɛ Dawuda naxa Abeneri fure mati gaburi dɛ ra. \v 32 E naxa Abeneri ragata Hebiron. Mangɛ Dawuda naxa wa a xui itexi ra, a nun ɲama birin. \p \v 33 Mangɛ naxa yi suuki ba a bɛ, a naxɛ, \q «Abeneri lan nɛ nu a xa faxa alɔ matandila nde? \q \v 34 I bɛlɛxɛe mu nu xirixi, \q i sanyie fan mu nu xirixi! \q I faxaxi nɛ, alɔ mixi tinxintare nde naxan ɲaxankatama.» \m \v 35 Ɲama birin naxa wa Abeneri xa fe ra. Dawuda xa mixie to wa a xa a dɛge, Dawuda naxa a kali, a naxɛ, «Ala xa n xun nakana a ɲaaxi ra xa n nan n dɛgema beemanu soge dulama tɛmui naxɛ.» \v 36 Ɲama to Dawuda xa wɔyɛnyi mɛ, na naxa rafan e ma. Mangɛ Dawuda xa fe nu ɲama kɛnɛnma. \v 37 Ɲama birin naxa a kolon a Neri xa di Abeneri mu faxa mangɛ xa yaamari xa ma. \v 38 Mangɛ naxa a fala a xa mixie bɛ, a naxɛ, «N xa a fala wo bɛ, to kuntigi xungbe bara faxa Isirayila. \v 39 Hali n to findixi wo xa mangɛ sugandixi ra, n sɛnbɛ bara xurun Seruya xa die ya i. Ala xa e xa wali ɲaaxi sare ragbilen e tan tinxintaree ma.» \c 4 \s Isiboseti xa faxɛ \p \v 1 Sɔlu xa di Isiboseti to a mɛ, a Abeneri bara faxa Hebiron, limaniya naxa ba a yi, Isirayilakae fan naxa kɔntɔfili fɔlɔ. \v 2 Sɔɔri mangɛ firin nu na Sɔlu xa di yi ra. Keren nu xili Baana, boore nu xili Rekabu. Rimɔn Beerotika xa di xɛmɛe nan nu e ra. Beerotikae nu na Bunyamin bɔnsɔɛ ya ma, \v 3 barima e e gixi nɛ, e sa dɔxɔ Gitayimi. Han to, e sabatixi mɛnni nɛ. \p \v 4 Di mabɛnxi keren nu na Sɔlu xa di Yonatan yi ra. A ɲɛ suuli nan nu a ra, Sɔlu nun Yonatan faxa tɛmui naxɛ Yisireeli. Ginɛ naxan nu xiɲɛ fima a ma, na naxa a tongo, a xa a gi. Na gbata kui, ginɛ naxa bira, na di sanyi naxa maxɔnɔ, a mabɛn. Na di nu xili nɛ Mefiboseti. \p \v 5 Rimɔn xa di xɛmɛe Rekabu nun Baana naxa siga Isiboseti xɔnyi yanyi tagi. Isiboseti nu saxi, a nu a xife. \v 6 E naxa so banxi kui, alɔ e nu na donse nan fenfe, kɔnɔ e naxa so Isiboseti yire, e fa a furi sɔxɔ a xa faxa a xa sade ma. E to gɛ na rabade, Rekabu nun a taara Baana naxa e gi. \v 7 E nu bara so Isiboseti xa banxi kui, e fa a li a saxi a xa sade ma a xa konkoe kui. E to gɛ a sɔxɔde, e a faxa, e naxa a xunyi bolon, e a xanin e xun ma. E naxa e ɲɛrɛ kɔɛ birin na Araba kira xɔn ma. \v 8 E naxa Isiboseti xunyi xanin Dawuda xɔn ma Hebiron, e fa a fala, «Mangɛ, Isiboseti xunyi nan yi ki, Sɔlu xa di xɛmɛ, i yaxui naxan nu wama i faxafe. N marigi, Alatala bara i gbeɲɔxɔ Sɔlu bɔnsɔɛ ma to.» \p \v 9 Dawuda naxa Rimɔn Beerotika xa die Rekabu nun Baana yaabi, «N bara n kali Alatala ra, naxan n natanga tɔɔrɛ birin ma, n xa nɔndi fala wo bɛ. \v 10 Mixi nde to a fala n bɛ, a mangɛ Sɔlu bara faxa, na kanyi ɲɔxɔ nu a ma, a a xibaaru fanyi nan ibaxi n bɛ. Kɔnɔ n tan bara yaamari fi, e xa a suxu, e a faxa Sikilaga taa kui. A xa xibaaru sare nan na ki! \v 11 Mixi kobie na tinxintɔɛ nde faxa a xa banxi kui, han a xa sade ma, a mu lan xɛ e fan xa na nii sare fi? N mu lan xɛ n xa na mixie xa fe ɲɔn yi duniɲa ma?» \v 12 Dawuda naxa a xa sɔɔrie yamari, e xa e faxa. E naxa e bɛlɛxɛe nun e sanyie bolon, e sa e furee singan Hebiron ye yire. Kɔnɔ e naxa Isiboseti tan xunyi tongo, e a ragata Abeneri xa gaburi kui Hebiron. \c 5 \s Dawuda findife Isirayila mangɛ ra \r (Yudaya Mangɛe I 11:1-3) \p \v 1 Isirayila bɔnsɔɛ birin naxa fa Dawuda yire Hebiron, e fa a fala a bɛ, «Won birin bɔnsɔɛ keren. \v 2 Sɔlu xa mangɛya bun ma, i tan nan nu Isirayila raɲɛrɛma e xa geree kui. Alatala a masenxi nɛ i bɛ, ‹I tan nan mɛɛnima n ma ɲama Isirayila ma, i tan nan findima e xa yarerati ra.›» \p \v 3 Na kui, Isirayila fori birin to fa mangɛ Dawuda yire Hebiron, e nun Dawuda naxa saatɛ xiri Ala ya xɔri. Forie naxa ture nde sa Dawuda xunyi ma tɔnxuma ra a e bara a sugandi a xa findi Isirayila mangɛ ra. \v 4 Dawuda xa simaya nu bara ɲɛ tongo saxan li na tɛmui. A xa mangɛya bu nɛ ɲɛ tongo naani. \v 5 A ɲɛ solofere kike senni nan naba mangɛya ra Hebiron Yuda bɔnsɔɛ xun ma. A ɲɛ tongo saxan nun saxan nan naba mangɛya ra Darisalamu Isirayila nun Yuda bɔnsɔɛ xun ma. \p \v 6 Mangɛ Dawuda nun a xa sɔɔrie naxa siga Darisalamu alako e xa Yebusukae gere, naxee nu sabatixi mɛnni. Mɛnnikae naxa a fala Dawuda bɛ, «I mu soma be feo. Hali dɔnxuie nun mabɛnyie nɔma i keride!» E ɲɔxɔ a ma a Dawuda mu nɔma sode naa. \v 7 Kɔnɔ Dawuda naxa nɔ e ra, a Siyoni taa sɛnbɛ yire masɔtɔ. Na nan a toxi, na taa xili falama «Dawuda xa taa.» \v 8 Na lɔxɔɛ Dawuda naxa a fala, «Naxan wama yi Yebusukae masɔtɔfe, fo a xa so ye yire bɔxi nan bun ma. Na kui a nɔma Dawuda yaxuie ra naxee luma alɔ mabɛnyie nun dɔnxuie!» Na nan a ra, mixie nu a falama a dɔnxui nun mabɛnyi mu soma mangɛ xa banxi kui. \p \v 9 Dawuda to nɔ e ra, a naxa sabati na yire makantaxi kui, a fa na xili sa «Dawuda xa taa.» A naxa a rabilinyie birin ti, kelife Milo han taa mabiri. \v 10 Dawuda sɛnbɛ nu gboma nan tui, barima Alatala Sɛnbɛma nu na a sɛɛti ma. \v 11 Tire mangɛ Xirami naxa mixie xɛɛ Dawuda yire. E naxa sɛdiri wuri, banxi banbanyie, nun gɛmɛ masolie rasanba a ma, alako e xa mangɛ banxi ti a bɛ. \v 12 Dawuda nu a kolon, a Alatala nan a tixi mangɛ ra Isirayila xun ma, a xa mangɛya xa sabati Alatala xa ɲama Isirayila xa fe ra. \p \v 13 Dawuda to keli Hebiron, a naxa konyi ginɛe nun ginɛ gbɛtɛe sɔtɔ Darisalamu, naxee bara die bari a bɛ. \v 14 Na die xili nan yi ki, naxee barixi a bɛ Darisalamu: Samuwa, Sowa, Natan, Sulemani, \v 15 Yibixari, Elisuwa, Nefegi, Yafiya, \v 16 Elisama, Eliyada, Elifeleti. \p \v 17 Filisitakae to a mɛ, a e bara Dawuda sugandi Isirayila mangɛ ra, e birin naxa siga sɛnbɛ ra a fɔxɔ ra, kɔnɔ Dawuda to a mɛ, a fa goro a xa yire makantaxi. \v 18 Filisitakae naxa fa, e naxa so Refa gulunba kui. \v 19 Dawuda naxa Alatala maxɔrin, a naxɛ, «A lanma n xa siga Filisitakae gerede? I e sama nɛ n sagoe?» Alatala naxa a yaabi, «Siga, n e sama nɛ i bɛlɛxɛ.» \v 20 Na kui Dawuda naxa siga, a e bɔnbɔ Baali Perasimi. A naxa a fala, «Alatala bara n yaxuie bɔnbɔ n ya ra, alɔ ye naxan bɔnbɔma xare ra diki ibɔɔma tɛmui naxɛ.» Na yire xili sa Baali Perasimi na nan ma. \v 21 Filisitakae naxa e xa kuyee lu mɛnni. Dawuda nun a xa mixie naxa nee birin xanin. \p \v 22 Na dangi xanbi Filisitakae man naxa te, e sa so Refa gulunba kui. \v 23 Dawuda to Alatala maxɔrin, a naxa a yaabi, «I naxa te e ya ra de. I xa i mabilin e xanbi ra nɛ, i din e ra fɔtɔnyi ya ra. \v 24 I na sanyi xui mɛ wurie kɔn na tɛmui naxɛ, i siga keren na Filisitakae fɔxɔ ra, barima a lima Alatala bara mini i ya ra e bɔnbɔde.» \v 25 Dawuda naxa a raba, alɔ Alatala a falaxi a bɛ ki naxɛ. A naxa Filisitakae bɔnbɔ, kelife Geba ma han Geseri. \c 6 \s Saatɛ kankira tunufe Darisalamu \r (Yudaya Mangɛe I 13:4-14, 15:25-16:3) \p \v 1 Dawuda man naxa Isirayila sɔɔrie malan, e kɔnti naxa siga mixi wulu tongo saxan. \v 2 E naxa siga Bale Yuda, Ala xa kankira tongode, Alatala xili falama naxan xun, Alatala Sɛnbɛma magoroxi naxan ma malekɛe masolixie tagi. \v 3 E naxa Ala xa kankira dɔxɔ sarɛti nɛɛnɛ nde fari, e fa e ɲɛrɛ a sɛɛti ma kelife Abinadabo xɔnyi geya fari. Abinadabo xa di xɛmɛe Usa nun Axiyo nan nu sarɛti nɛɛnɛ raɲɛrɛfe. \v 4 E naxa a raɲɛrɛ kelife Abinadabo xɔnyi geya fari. Axiyo nu ɲɛrɛfe sarɛti ya ra, Ala xa kankira nu na naxan fari. \v 5 Dawuda nun Isirayila ɲama nu na Alatala matɔxɔfe maxase mɔɔli birin na. Maxase wuri daaxie nun kɔra mɔɔli ndee nu na e yi ra. \p \v 6 E to Nakon xa lɔnyi li, ningee naxa wa birafe. Na kui Usa naxa a bɛlɛxɛ itala, a Ala xa kankira suxu. \v 7 Alatala naxa xɔnɔ a ma a xa na karinyi ma, a fa a sɔntɔ Alatala xa kankira fɛ ma. \v 8 Dawuda naxa xɔnɔ Alatala Usa faxafe ra. E naxa na yire xili sa Peresi Usa. Naa xili falama na ki nɛ han to lɔxɔɛ. \p \v 9 Dawuda naxa gaaxu Alatala ya ra na lɔxɔɛ, a a fala, «Alatala xa kankira fa soma n tan xɔnyi di?» \v 10 A naxa natɛ tongo a a mu lanma a xa a raso a xa taa kui sinden, a xa a xanin Obedo Edon Gatika xɔnyi. \v 11 Alatala xa kankira naxa lu mɛnni han kike saxan. Na waxati bun ma, Alatala naxa baraka sa Obedo Edon nun a xa mixi birin ma. \v 12 E naxa sa na dɛntɛgɛ mangɛ Dawuda bɛ. E naxɛ, «Alatala bara duba Obedo Edon xa fɔxɛ bɛ Alatala xa kankira xa fe ra.» \p Na kui Dawuda naxa siga Obedo Edon xɔnyi, a sa Alatala xa kankira tongo, a a xanin sɛɛwɛ ra a xa taa kui. \v 13 Kankira xaninyie to santongo senni raba, Dawuda naxa tuura nun ninge bɔrɔgɛxi ba sɛrɛxɛ ra. \v 14 Dawuda nu na fare boronfe a sɛnbɛ birin na Alatala ya i, dugi fiixɛ ragoroxi a ma. \v 15 Dawuda nun Isirayila ɲama naxa na kankira rasiga Darisalamu, e nu Alatala matɔxɔ sarae fe xui ra. \p \v 16 E nu kankira rasoma Dawuda xa taa kui tɛmui naxɛ, Sɔlu xa di ginɛ Mikali nu tixi wundɛri ra. A to Dawuda to fare boron na, Ala xa kankira ya ra, a bɔɲɛ naxa raɲaaxu a ma. \v 17 E naxa Alatala xa kankira dɔxɔ kiri banxi bun ma Dawuda nu naxan tixi a bɛ. Na tɛmui Dawuda naxa sɛrɛxɛ gan daaxie nun xanunteya sɛrɛxɛe ba. \v 18 A to gɛ na sɛrɛxɛe bade, a naxa duba ɲama bɛ Alatala Sɛnbɛma xili ra. \v 19 A naxa taami keren, tamaree, nun xɔrɛ maniyɛe fi ginɛ nun xɛmɛ birin ma, e fa gbilen e xɔnyi. \p \v 20 Dawuda to gbilen a xɔnyi, a xa sa duba a xa denbaya bɛ, Mikali naxa a ralan, a a fala a bɛ, «I tan, Isirayila mangɛ, i tan nan fare boronfe i mageli ra i xa konyie nun e xa ginɛe ya i yi ki, alɔ sɛgɛtala xurutare nde, i mu yaagi?» \v 21 Dawuda naxa a yaabi, a naxɛ, «N a rabaxi Alatala nan bɛ, naxan n sugandi, a n nafisa i baba nun a bɔnsɔɛ birin bɛ, a n findi a xa ɲama Isirayila mangɛ ra. N matɔxɔɛ nan tife Alatala bɛ. \v 22 N bara tin nde xa sa na fari, n man xa n yɛtɛ magoro a bɛ. Na konyi ginɛe i naxee xa fe fala, nee fan n binyama nɛ.» \v 23 Na na a ra, Sɔlu xa di ginɛ Mikali mu di yo bari a xa simaya kui. \c 7 \s Ala xa laayidi Dawuda bɛ \r (Yudaya Mangɛe I 17:1-27) \p \v 1 Mangɛ Dawuda to gɛ sabatide a xa mangɛ banxi kui, a yaxui naxee birin a rabilinyie naxa lu a bun ma Alatala saabui ra, \v 2 a naxa a fala Annabi Natan bɛ, a naxɛ, «A mato ba, n tan sabatixi sɛdiri wuri banxi fanyi nan kui yi ki, kɔnɔ Ala xa seede kankira tan na kiri banxi nan bun ma.» \v 3 Natan naxa mangɛ yaabi, a naxɛ, «Naxan birin na i bɔɲɛ ma, a birin naba, Alatala na i fɔxɔ ra.» \p \v 4 Na kɔɛ ra, Alatala naxa a masen Natan bɛ, \v 5 «Siga, a fala n ma konyi Dawuda bɛ, ‹Alatala yi nan masenxi, a n xa a fala i bɛ, «I tan nan banxi tima n bɛ n sabatima dɛnnaxɛ? \v 6 Kabi n naxa Isirayila ramini Misira, han to, n mu lu banxi kui. N bara n ɲɛrɛ n ma hɔrɔmɔlingira kui naxan findixi kiri banxi ra. \v 7 N ɲɛrɛ naxan birin naba n nun Isirayila bɔnsɔɛe ra, n mu a fala n ma mixi sugandixi yo bɛ, munfe ra i mu banxi ti n bɛ sɛdiri wuri ra?»›» \p \v 8 «I xa a fala n ma konyi Dawuda bɛ, ‹Alatala Sɛnbɛma xa masenyi nan yi ki: N tan nan i tongo xuruse dɛmadon wali kui, n i findi n ma ɲama Isirayila mangɛ ra. \v 9 N bara i kanta i xa ɲɛrɛ birin kui, n bara i yaxui birin sɔntɔ. Yakɔsi n i findima nɛ xili xungbe kanyi ra duniɲa kuntigie ya ma. \v 10 N bɔxi fima n ma ɲama Isirayila ɲama ma e sabatima dɛnnaxɛ, e fa lu bɔɲɛsa kui abadan. Mixi kobi mu e tɔɔrɔma sɔnɔn alɔ tɛmui dangixi. \v 11 Keli n kiitisae dɔxɔ tɛmui naxɛ n ma ɲama Isirayila xun na, han ya n i yaxui birin safe nɛ i sagoe.›» \p «‹Alatala xa masenyi nan ya: Alatala yati bɔnsɔɛ fima nɛ i ma. \v 12 I xa simaya na kamali, i fa i benbae li aligiyama, n a niyama nɛ i xa di xa findi mangɛ ra i ɲɔxɔɛ ra, n fa a xa mangɛya mabanban. \v 13 A fama n ma hɔrɔmɔbanxi tide, n a xa mangɛya mabanbanma nɛ abadan. \v 14 N findima a baba nan na, a fan findi n ma di ra. A na ba n ma kira xɔn ma, n a ɲaxankatama nɛ mixie saabui ra. \v 15 Kɔnɔ n ma hinnɛ mu bama a ma, alɔ n a ba Sɔlu ma ki naxɛ, n naxan igoroxi i ya i. \v 16 I bɔnsɔɛ nun i xa mangɛya mabanbanma nɛ abadan, i xa kibanyi dɔxɔma nɛ tɛmui birin.›» \v 17 Natan naxa Ala xa masenyi birin dɛntɛgɛ Dawuda bɛ. \p \v 18 Na dangi xanbi, mangɛ Dawuda naxa a magoro Alatala ya i, a a masen a bɛ, «N Marigi Alatala, munfe ra i n tan nun n xabilɛ xa fe itexi yi ki? \v 19 I man bara a fala e xa fe fama itede yare. N Marigi Alatala, i darixi na mɔɔli raba ra Adama di nan bɛ? \v 20 N tan Dawuda, i xa konyi, n nɔma munse falade i bɛ? I n bɔɲɛ birin kolon. \v 21 I bara yi fe xungbe raba i xa laayidi nun i ɲanige xa fe ra, i fa a masen n tan i xa konyi bɛ. \v 22 N Marigi Alatala, i sɛnbɛ gbo, i maniyɛ mu na. Ala gbɛtɛ yo mu na bafe i tan na. Muxu na nan mɛxi muxu tuli ra. \v 23 Bɔnsɔɛ mundun na yi duniɲa ma naxan luxi alɔ Isirayila bɔnsɔɛ, i xa ɲama sugandixi? I tan Ala bara na si kerenyi xun sara i yɛtɛ bɛ, e fa findi matɔxɔɛ ra i bɛ. I tan bara kaabanakoe raba e bɛ, i fa sie nun e xa alae keri i xa ɲama ya ra, i naxan xun saraxi Misira. \v 24 I bara sɛnbɛ so i xa ɲama Isirayila yi ra, alako a xa findi i xa ɲama ra abadan, i fan xa findi e Marigi Ala ra.» \p \v 25 «Yakɔsi, n Marigi Alatala, i xa i xa laayidi rakamali n bɛ. I naxan fala n xabilɛ xa fe ra, i xa na ragiri abadan. \v 26 I xili xa ite abadan! Mixie xa a fala, ‹Alatala Sɛnbɛma findixi Isirayila Marigi nan na! I xa sɛnbɛ fi i xa konyi Dawuda bɔnsɔɛ ma!› \v 27 I tan yati, Isirayila Marigi Alatala Sɛnbɛma, i bara a masen n bɛ, ‹N bɔnsɔɛ fima nɛ i ma.› Na nan a ra, n tan i xa konyi bara limaniya sɔtɔ n xa yi maxandi ti i ma. \v 28 Yakɔsi, n Marigi Alatala, i tan nan na Ala ra. Nɔndi nan i xa masenyi ra. I bara i xa hinnɛ masen n bɛ. \v 29 Yakɔsi, baraka sa n xabilɛ ma, alako e xa ti i ya tode ra abadan. I tan, n Marigi Alatala, i tan nan wɔyɛnxi. I xa masenyi nan a niyama n bɔnsɔɛ baraka sɔtɔma abadan.» \c 8 \s Dawuda geree geenife \r (Yudaya Mangɛe I 18:1-17) \p \v 1 Na birin dangi xanbi, Dawuda naxa Filisitakae bɔnbɔ, a e lu a xa yaamari bun ma. \p \v 2 A naxa Mowabakae fan bɔnbɔ. Mixi naxee suxu, a naxa nee itaxun dɔxɔ saxan, a fa dɔxɔ firin faxa. Mowabakae naxa lu Dawuda xa nɔɛ bun ma, e nu fa duuti fi a ma. \p \v 3 Dawuda to gere ti Efirati xure longori, a naxa Rexobo xa di Hadadeseri bɔnbɔ, naxan findixi Soba mangɛ ra. \v 4 Dawuda naxa Hadadeseri xa soe ragi mixi wulu keren kɛmɛ solofere suxu, a nun sɔɔri mixi wulu mɔxɔɲɛn. A naxa soe birin san fasɛ raxaba, bafe soe kɛmɛ ɲɔndɔn a naxee ragata a yɛtɛ bɛ. \p \v 5 Aramikae naxa keli e xɔnyi Damasi, e xa Hadadeseri Soba mangɛ mali, kɔnɔ Dawuda naxa e xa mixi wulu mɔxɔɲɛn nun firin sɔntɔ. \v 6 Na kui Dawuda naxa a xa sɔɔrie rasabati Damasi, Aramikae fa lu a xa yaamari bun ma, e duuti fi. Alatala nu Dawuda xun nakelima yire birin. \p \v 7 Dawuda naxa kanke makantase xɛɛma daaxi gbegbe ba Hadadeseri xa mixie yi ra, a e xanin Darisalamu. \v 8 A naxa wure gbeeli gbegbe fan tongo Betaxa nun Berotayi, Hadadeseri xa taae. \p \v 9 Xamata mangɛ Tohu to a mɛ, a Dawuda bara Hadadeseri xa sɔɔrie birin bɔnbɔ, \v 10 a naxa a xa di Yorami xɛɛ mangɛ Dawuda yire, a xa sa a xɛɛbu, a man xa a tantu Hadadeseri gerefe nun a bɔnbɔfe ra. Yorami naxa a sanba gbeti, xɛɛma, nun wure gbeeli ra. \v 11 Mangɛ Dawuda naxa na birin fi Alatala ma. A nu luma na raba ra xɛɛma nun gbeti birin na a naxan sɔtɔma gere kui a yaxuie yi ra, \v 12 alɔ Aramikae, Mowabakae, Amonikae, Filisitakae, Amalɛkikae, nun Rexobo xa di Hadadeseri Soba mangɛ. \p \v 13 Na nan a ra Dawuda naxa xili xungbe sɔtɔ a to Aramikae bɔnbɔ Fɔxɛ Gulunba, a mixi wulu fu nun solomasaxan sɔntɔ dɛnnaxɛ. \v 14 A naxa a xa sɔɔrie rasabati Edon bɔxi birin ma. Mɛnni nu na Dawuda xa yaamari nan bun ma, barima Alatala nu xun nakeli fima a ma yire birin. \p \v 15 Dawuda naxa a xa ɲama Isirayila yamari tinxinyi nun nɔndi ra. \v 16 Seruya xa di Yowaba nan nu na Dawuda xa sɔɔrie xa mangɛ ra. Axiludu xa di Yehosafati nan nu na mangɛ xa kɛɛdi ragatama ra. \v 17 Axituba xa di Sadɔki nun Abiyatari xa di Aximeleki nan nu na sɛrɛxɛdubɛ kuntigie ra. \v 18 Seraya nan nu na Dawuda xa sɛbɛliti ra. Yehoyada xa di Bɛnaya nan nu na Keretikae nun Peletakae xa mangɛ ra. Dawuda xa di xɛmɛe fan nu walima e baba xa mangɛya kui. \c 9 \s Dawuda mɛɛnife Mefiboseti ma \p \v 1 Dawuda naxa maxɔrinyi ti, a naxɛ, «Sɔlu xabilɛ mixi nde na na, n nɔma hinnɛde naxan na Yonatan xa fe ra?» \v 2 Sɔlu xa konyi nde nu na naxan xili Siba. E to fa a ra Dawuda yire, mangɛ naxa a maxɔrin, «I tan nan xili Siba?» A naxɛ, «Iyo mangɛ, n tan nan a ra, i xa konyi di.» \v 3 Mangɛ naxa a maxɔrin, «Mixi gbɛtɛ mu na Sɔlu xabilɛ ya ma n nɔma hinnɛde naxan na?» A naxa mangɛ yaabi, a naxɛ, «Yonatan xa di xɛmɛ keren na na, naxan sanyi mabɛnxi.» \v 4 Mangɛ naxa a maxɔrin, «A na minden?» Siba naxa a fala, «A na Amiyɛli xa di Makiri xɔnyi Lodebara taa kui.» \p \v 5 Mangɛ Dawuda naxa a xɛɛ Amiyɛli xa di Makiri fende Lodebara taa kui. \v 6 Yonatan xa di Mefiboseti, Sɔlu xa mamadi to Dawuda yire li, a naxa a yatagi rafelen bɔxi ma. Dawuda naxa a xɛɛbu, «Mefiboseti.» Mefiboseti naxa a ratin, «N tan nan ya, i xa konyi di.» \v 7 Dawuda naxa a fala a bɛ, a naxɛ, «Hali i mu gaaxu, a kolon n wama hinnɛfe i ra i baba Yonatan xa fe ra. N Sɔlu xa bɔxie birin nagbilenma nɛ i ma. A xɔli n ma i xa i dɛge n xɔnyi lɔxɔ yo lɔxɔ.» \v 8 Mefiboseti man naxa a yatagi rafelen bɔxi ma, a a fala, «I wama n ma fe fanyi xɔnma munfe ra? N tide mu dangi hali bare faxaxi nde yati ra.» \p \v 9 Na tɛmui mangɛ naxa Siba xili, a a fala a bɛ, «N bara Sɔlu nun a xa die xa se birin fi i marigi Yonatan xa di ma. \v 10 I tan, i xa die, nun wo xa konyie, wo xa xɛ sa a bɛ, alako a xa baloe sɔtɔ. I marigi xa di Mefiboseti fama a dɛgɛde n xɔnyi lɔxɔ yo lɔxɔ.» Di xɛmɛ fu nun suuli nun konyi mɔxɔɲɛn nan nu na Siba yi ra. \v 11 Siba naxa a fala mangɛ bɛ, a naxɛ, «Mangɛ, n i xa yaamari rabama nɛ alɔ i a falaxi n bɛ ki naxɛ.» Dawuda nu bara a fala, a Mefiboseti a dɛgema mangɛ xɔnyi alɔ mangɛ xa die a rabama ki naxɛ. \p \v 12 Di lanma di nde nu na Mefiboseti yi ra, a xili Mike. Siba xa mixie birin nu walima Mefiboseti bɛ. \v 13 Mefiboseti nu sabatixi Darisalamu nɛ, tɛmui birin a nu a dɛgema mangɛ xɔnyi nɛ. A sanyi firinyie nu mabɛnxi. \c 10 \s Dawuda xa xɛɛrae Amonikae yire \r (Yudaya Mangɛe I 19:1-19) \p \v 1 Na to dangi, Amonikae xa mangɛ naxa faxa, a xa di Xanun naxa findi mangɛ ra a ɲɔxɔɛ ra. \v 2 Dawuda naxa a fala, «N hinnɛma nɛ Naxasa xa di Xanun na, alɔ a baba a rabaxi n tan bɛ ki naxɛ.» Na kui Dawuda naxa xɛɛrae xɛɛ, e xa sa ɲɔn xɛɛbui ti a baba xa faxɛ ma. Dawuda xa xɛɛrae to Amoni bɔxi li, \v 3 kuntigie naxa a fala Xanun bɛ, e naxɛ, «I ɲɔxɔ a ma a Dawuda yi mixie xɛɛxi i baba xa ɲɔnfe nan kunfa bade? E faxi i xa bɔxi rabɛnde nɛ, alako Dawuda xa be kana.» \v 4 Na kui Xanun naxa Dawuda xa xɛɛrae suxu, a e dɛxabe sɛɛti bi, a e xa donmae ibɔɔ e xɔrɛ yailanyi ma, a e keri e mageli ra yaagi kui. \v 5 Dawuda to a mɛ e naxan nabaxi, a naxa mixie rasiga a xa xɛɛrae ralande, e a fala e bɛ, «Wo xa lu Yeriko, han wo dɛ xabee xa mini. Na tɛmui, wo xa fa.» A na raba e xa yaagi xa fe nan ma. \p \v 6 Amonikae naxa a kolon, a e xa fe bara raɲaaxu Dawuda ma. Na kui e naxa sɔɔrie malan kelife yire wuyaxi: mixi wulu mɔxɔɲɛn kelife Beti Rexobo nun Soba Arami bɔxi ma, mixi wulu keren Maaka mangɛ xa bɔxi ma, nun mixi wulu fu nun firin Tobo xa bɔxi ma. \v 7 Dawuda to na fe mɛ, a naxa Yowaba nun a xa sɔɔrie rasiga na gere sode. \v 8 Amonikae naxa ti a gere ki ma e xa taa sode dɛ ra. Aramika naxee tan kelixi Soba nun Beti Rexobo, sa sɔɔrie xun ma naxee keli Tobo nun Maaka, nee naxa lu e xati ma taa fari ma. \p \v 9 Yowaba naxa a to gere tixi a bɛ yare nun xanbi. A naxa a xa sɔɔri sɛnbɛmae ti Aramikae ya ra, \v 10 a booree ti Amonikae ya ra, a xunya Abisayi xa yaamari bun ma. \v 11 A naxa a fala a xunya bɛ, «Won xa won boore sɛnbɛ so. Aramikae sɛnbɛ na gbo n bɛ, i fa n mali, kɔnɔ n fan xa Amonikae sɛnbɛ sa gbo i bɛ, n sigama nɛ i malide. \v 12 I xa limaniya, i xa sɛnbɛ so. Won xa gere so won ma mixie nun won Marigi Ala xa taae bɛ. Alatala fama a sago rabade.» \p \v 13 Yowaba nun a xa sɔɔrie to makɔrɛ Aramikae ra, e naxa e gi a ya ra. \v 14 Amonikae to na to, e fan naxa e gi Abisayi ya ra, e so taa kui. Na gere dangi xanbi, Yowaba naxa gbilen Darisalamu. \p \v 15 Aramikae to a to, a Isirayilakae bara e bɔnbɔ, e man naxa e sɛnbɛ birin xunlan. \v 16 Hadadeseri naxa Aramika gbɛtɛe xili kelife Efirati naakiri ma, e fa Hadadeseri xa sɔɔri mangɛ Sobaki li Xelama taa kui. \v 17 Dawuda to na kolon, a naxa Isirayilakae birin xunlan, e naxa giri Yurudɛn xure naakiri ma, e siga Xelama. Aramikae naxa ti Dawuda ya ra, e fa a gere. \v 18 Kɔnɔ Aramikae mu nɔ a ra, e naxa e gi Isirayila ya ra. Dawuda naxa e xa soe ragi wulu tongo naani faxa, a nun sɔɔri wulu tongo naani. A naxa e xa sɔɔri mangɛ Sobaki fan bɔnbɔ, a naxa faxa mɛnni. \v 19 Mangɛ naxee birin nu na Hadadeseri malife, nee to a to Isirayila bara e bɔnbɔ, e naxa saatɛ xiri e nun Dawuda ra, e fa lu a xa yaamari bun ma. Kabi na waxati, Aramikae mu suusa Amonikae malide sɔnɔn. \c 11 \s Dawuda nun Batiseba \r (Yudaya Mangɛe I 20:1) \p \v 1 Na ɲɛ igbilenyi, mangɛe nu geree tima waxati naxɛ, Dawuda naxa Yowaba nun Isirayila sɔɔrie xɛɛ Amonikae gerede, a nun Raba taa suxude. Kɔnɔ Dawuda tan naxa lu Darisalamu. \v 2 Nunmare nde, Dawuda naxa keli a xa sade ma, a siga a maɲɛrɛde a xa koore banxi fari. Kelife na yire itexi, a naxa ginɛ tofanyi nde to, a na a maxafe. \v 3 Dawuda naxa mixi nde xɛɛ a xa fe maxɔrinde. A naxa fa a fala a bɛ, a Eliyami xa di Batiseba nan a ra, naxan dɔxɔxi Uri Xitika xɔn. \v 4 Dawuda naxa mixie xɛɛ, e xa a xili. A to fa, Dawuda naxa a kolon ginɛ ra. Na dangi xanbi, Batiseba naxa gbilen a xɔnyi. Na tɛmui a nu baxi gɛde a xa kike wali ra. \v 5 Batiseba to a kolon a bara tɛɛgɛ, a naxa na fala Dawuda bɛ, a naxɛ, «N bara furi tongo.» \p \v 6 Na kui, Dawuda naxa Yowaba yamari, a xa Uri Xitika rafa a tan Dawuda ma keli gere yire. Yowaba naxa na raba, \v 7 Uri naxa siga Dawuda yire. Dawuda naxa maxɔrinyi ndee ti a ma Yowaba nun a xa sɔɔrie xa fe ra, naxee nu na gere sofe. \v 8 Na dangi xanbi, Dawuda naxa a fala Uri bɛ, «Siga i xɔnyi, i xa sa i maxa.» Uri to keli mangɛ banxi sigafe a xɔnyi, Dawuda naxa se fanyi nde rasanba a ma. \p \v 9 Kɔnɔ Uri mu gbilen a xɔnyi. A naxa xi mangɛ xa buntunyi kui mangɛ makantɛe ya ma. \v 10 Na kuye iba mixi nde naxa sa a fala Dawuda bɛ, «Uri mu siga a xɔnyi.» Na kui, Dawuda naxa Uri xili, a a maxɔrin, «Munfe ra i mu gbilen i xɔnyi? I mu kelixi biyaasi xɛ?» \v 11 Uri naxa a yaabi, «Alatala xa saatɛ kankira, Isirayila, nun Yudaya sɔɔrie, nun n marigi Yowaba, e birin na leele bun ma gere yire. A lanma n tan xa so n xɔnyi, n xa n dɛge, n xa n min, n nun n ma ginɛ xa kafu na kui? N bara n kali i xa simaya yati ra, n mu na fe mɔɔli rabama.» \p \v 12 Dawuda naxa a yaabi, «I xa lu be to. Tina n i bɛɲinma nɛ.» Na kui Uri naxa lu Darisalamu na xi firinyi. \v 13 Dawuda naxa a xili a xa a dɛge a xɔnyi. Na tɛmui Dawuda naxa a rasiisi, kɔnɔ na kɔɛ ra Uri mu siga a xɔnyi. A man naxa xi mangɛ makantɛe ya ma. \v 14 Na kuye iba, Dawuda naxa bataaxɛ sɛbɛ Yowaba ma, a a so Uri yi ra. \v 15 A sɛbɛxi na bataaxɛ kui, «Wo xa Uri ti yire nde gere xɔrɔxɔxi dɛnnaxɛ. Gere kui wo xa wo magbilen wo keli a xun, alako a xa faxa na gere kui.» \p \v 16 Yowaba naxa Uri ti yire nde a a kolon gere xɔrɔxɔxi dɛnnaxɛ ki fanyi. \v 17 Taakae to mini Yowaba xili ma, Dawuda xa mixi ndee naxa sɔntɔ. Uri Xitika nu na nee ya ma. \v 18 Yowaba naxa xɛɛra xɛɛ Dawuda yire, a fe birin dɛntɛgɛ a bɛ naxan dangixi na gere kui. \v 19 Yowaba naxa a fala na xɛɛra bɛ, «I na gɛ na dɛntɛgɛ sade, \v 20 xa mangɛ fa xɔnɔ, a fa yi wɔyɛnyi mɔɔli fala, ‹Munfe ra wo wo masoxi na taa ra a gbe ra gere sode? Wo mu nu a kolon a e nɔma bunyi tide kelife taa tɛtɛ fari ma? \v 21 Yerubeseti xa di Abimeleki mu faxa na ki xɛ? Ginɛ nde nan a gɔnɔ gɛmɛ xungbe ra kelife Tɛbɛsi taa tɛtɛ ra. Wo wo masoxi na tɛtɛ ra munfe ra?› Na tɛmui i xa yi wɔyɛnyi sa i xa dɛntɛgɛ fari, a falafe ra, ‹I xa konyi Uri Xitika fan bara faxa na gere kui.›» \p \v 22 Xɛɛra naxa siga, a fe birin dɛntɛgɛ sa Dawuda bɛ naxan dangi gere kui alɔ Yowaba a fala a bɛ ki naxɛ. \v 23 A naxɛ, «Yi mixie bara nɔ muxu ra. E to mini taa fari ma, muxu naxa e matutun han e man naxa so taa sode dɛ ra. \v 24 Kɔnɔ na tɛmui mixi gbɛtɛe naxa xalie woli muxu ma kelife taa tɛtɛ fari. Muxu xa mixi ndee naxa faxa, hali i xa konyi di Uri, na Xitika.» \v 25 Dawuda naxa na xɛɛra yaabi yi ra, «Yowaba, i bɔɲɛ naxa raɲaaxu i ma yi fe ma, barima gere tan kui, fo mixi nde xa faxa nɛ. I xa na taa suxu sɛnbɛ ra, i a birin kana.» I tan fan xa a ralimaniya. \p \v 26 Uri xa ginɛ to a mɛ a xa mɔri bara faxa, a naxa kaaɲɛ fe raba. \v 27 A xa kaaɲɛ fe to ba a ra, Dawuda naxa a xili, a a findi a xa ginɛ ra. Na tɛmui a naxa di xɛmɛ keren bari a bɛ. Kɔnɔ Dawuda naxan nabaxi, na mu rafan Alatala ma. \c 12 \s Annabi Natan xa masenyi Dawuda bɛ \p \v 1 Alatala naxa Natan xɛɛ Dawuda xɔn ma. Natan naxa a fala a bɛ, «Mixi firin nu na taa nde kui, keren nu findixi banna nan na, boore setare. \v 2 Xuruse gbegbe nu na na banna yi ra, \v 3 kɔnɔ yɛxɛɛ ginɛ keren peti nan nu na setare tan yi ra. A na sara nɛ, a nu a balo a xɔnyi a xa die ya ma. A nu donse xuntunyie fima a ma, a nu ye fi a ma a yɛtɛ xa tɔnbili ra. Kɔɛ ra yɛxɛɛ nu xima a kanke nan ma. A nu luxi nɛ a bɛ alɔ a xa di. \v 4 Lɔxɔɛ nde xɔɲɛ naxa fa na banna xɔnyi. Na banna to mu tin xuruse bade a yɛtɛ xa gɔɔrɛ kui, a naxa siga a sa na setare xa yɛxɛɛ kerenyi tongo, a a faxa, a a rafala a xa xɔɲɛ bɛ.» \p \v 5 Dawuda to na mɛ, a naxa xɔnɔ ki fanyi ra na banna ma, a naxa a fala Natan bɛ, «N bara n kali Alatala xili ra, na banna lan nɛ a xa faxa. \v 6 A man xa na yɛxɛɛ ɲɔxɔɛ naani ragbilen na setare ma, barima a bara fe kobi raba, a mu kinikini.» \p \v 7 Na tɛmui Natan naxa a fala Dawuda bɛ, a naxɛ, «I tan nan na na banna ra! Isirayila Marigi Alatala yi nan masenxi, a naxɛ, ‹N bara i sugandi Isirayila mangɛ ra, n bara i ratanga Sɔlu ma, \v 8 n fa a xa banxi so i yi ra, a nun a xa ginɛe, a nun Isirayila nun Yudaya birin. Xa na mu i wasa nu, n nu nɔma nde sade na xun ma. \v 9 Munfe ra i Alatala xui maberexi, i wali ɲaaxi raba? I bara Uri Xitika faxa Amonikae saabui ra, i bara Uri xa ginɛ tongo, i a findi i gbe ra. \v 10 Yakɔsi, gere mu makuyama i bɔnsɔɛ ra sɔnɔn, barima i bara n xui mabere, i Uri Xitika xa ginɛ findi i gbe ra. \v 11 N xa a fala i bɛ, n tan Alatala fama i tɔɔrɔde i bɔnsɔɛ tagi. N fama i xa ginɛe bade i yi ra, n e so i xa mixi nde yi ra, e nun nee fa kafu kɛnɛ ma. \v 12 I tan fe ɲaaxi rabaxi a gundo daaxi nɛ, kɔnɔ n i sare ragbilenma a kɛnɛ ma daaxi nɛ Isirayila ɲama ya xɔri.›» \p \v 13 Dawuda naxa a fala Natan bɛ, «N bara yunubi raba Alatala ra!» Natan naxa a yaabi, «Alatala bara diɲɛ i xa yunubi ma, i mu faxama. \v 14 Kɔnɔ i to a niyaxi Alatala yaxuie xa nɔ a maberede yi fe kui, i xa di naxan fama baride, na tan faxama nɛ.» \v 15 Natan naxa gbilen a xɔnyi. \p Alatala naxa fure radin diyɔrɛ ma, Uri xa ginɛ naxan bari Dawuda bɛ. \v 16 Dawuda naxa Ala maxandi diyɔrɛ bɛ, a man sunyi suxu a xa fe ra. A to so a xɔnyi, a naxa a sa bɔxi ma. \v 17 A xa forie naxa fe birin naba alako a xa keli bɔxi ma, a xa a dɛge, kɔnɔ a mu tin feo. \v 18 A xi solofere nde diyɔrɛ naxa faxa. Dawuda xa walikɛe mu nu wama na falafe a bɛ, barima e nu a falama e boore tagi, «Diyɔrɛ to mu nu faxaxi, muxu nu wɔyɛn nɛ a bɛ, a mu muxu danxun. Yakɔsi muxu fama a xa diyɔrɛ xa faxɛ falade a bɛ di? A fama fe xɔnɛ nan nabade!» \p \v 19 Dawuda naxa sogi a xa walikɛe ma, e na fe nde madukufe e xui igoroxi ra e boore tagi. Na kui a naxa a kolon a xa diyɔrɛ bara faxa. A naxa a xa walikɛe maxɔrin, «Diyɔrɛ bara faxa?» E naxa, «Iyo, a bara faxa.» \v 20 Dawuda naxa keli bɔxi, a a maxa, a labundɛ sa a ma, a dugie masara, a fa siga Alatala xa banxi kui suyidide Ala bɛ. A to keli mɛnni, a naxa siga a xɔnyi, a donse maxɔrin, a a dɛge. \v 21 A xa walikɛe naxa a maxɔrin, e naxɛ, «Munfe ra diyɔrɛ nu baloxi tɛmui naxɛ, i nu sunma, i nu wama, kɔnɔ diyɔrɛ to faxaxi fa, i bara keli, i i dɛge?» \v 22 A naxa e yaabi, «Diyɔrɛ to nu baloxi, n nu sunma, n nu wama, barima n ɲɔxɔ a ma a tɛmunde Alatala diɲɛma n ma, a n ma diyɔrɛ rakisi. \v 23 A to bara faxa, n fa sunma munfe ra? N nɔma a ragbilende duniɲa ma fa? N tan a lima nɛ naa, kɔnɔ a tan mu gbilenma n tan ma sɔnɔn.» \p \v 24 Na tɛmui Dawuda naxa a xa ginɛ Batiseba madundu. E naxa lu yire keren, a naxa tɛɛgɛ, a di xɛmɛ bari. E naxa a xili sa Sulemani. Alatala to a xanu, \v 25 a naxa Annabi Natan xɛɛ Dawuda yire, a falafe ra, Yedideya xili fan xa sa a xun, naxan wama a falafe Alatala xanuntenyi. \p \v 26 Yowaba naxa Amonikae xa mangataa Raaba gere, a na mangɛ banxi suxu. \v 27 A naxa mixie xɛɛ a falafe ra Dawuda bɛ, «N bara Raaba gere, n man bara e xa ye yire suxu. \v 28 Yakɔsi i xa sɔɔrie malan, wo xa te taa suxude. A mu lanma n tan xa na binyɛ sɔtɔ.» \p \v 29 Dawuda to sɔɔrie malan, e naxa siga Raaba. A naxa din taa ra, a a suxu. \v 30 A naxa Amoni mangɛ xa mangɛ tɔnxuma ba a xun ma, a fa a sa a yɛtɛ xun ma. A binya kilo tongo saxan, a yailanxi xɛɛma nan na. Gɛmɛ tofanyi fan nu na a ma. Dawuda naxa se gbegbe sɔtɔ na taa kui. \v 31 A naxa na taakae findi konyie ra, naxee nu wuri xabama a nun biriki bɔnbɔma. A a raba na ki nɛ Amonikae xa taa birin kui. Na dangi xanbi Dawuda nun a xa sɔɔrie naxa gbilen Darisalamu. \c 13 \s Aminon nun Tamari \p \v 1 Na to dangi, fe nde naxa Dawuda xa di Abisalomi xunya ginɛma tofanyi Tamari li. Dawuda xa di Aminon naxa a xanu fɔlɔ. \v 2 A naxa wa a maaginɛ Tamari xɔn ma han na naxa findi a bɛ fure ra. Ginɛ dimɛdi nan nu a ra, kɔnɔ Aminon mu nɔma a makɔrɛde a ra. \v 3 Aminon boore nde nu na na, naxan nu xili Yonadabo, Dawuda taara Simeya xa di. A nu kɔɔta ki fanyi ra. \v 4 A naxa a boore maxɔrin, «Mangɛ xa di, munfe ra i yatagi ixɔnɔxi lɔxɔɛ yo lɔxɔɛ? A fala n bɛ.» Aminon naxa a yaabi, «N wama n bariboore Abisalomi maaginɛ Tamari nan xɔn.» \v 5 Yonadabo naxa a fala a bɛ, «I naxan nabama, i xa i sa, alɔ i na fura a gbe ra. I baba na fa i xɛɛbude, i xa a mayandi a falafe ra, ‹A lu n maaginɛ Tamari xa fa n yire, a xa donse yailan n ya xɔri, a a so n yi ra a yɛtɛ ra.›» \p \v 6 Na tɛmui Aminon naxa a sa, alɔ a furaxi nɛ. Mangɛ to fa a xɛɛbude, a naxa a fala a bɛ, «Yandi, a lu Tamari xa fa n yire, a xa donse nde yailan n ya xɔri, a a so n yi ra a yɛtɛ ra.» \v 7 Dawuda naxa mixie xɛɛ Tamari xɔnyi, a falafe ra, «I xa siga i taara Aminon xɔnyi, alako i xa donse yailan a bɛ.» \p \v 8 Tamari naxa so a taara Aminon xa banxi kui, a naxa a li a saxi. A naxa donse nde yailan, a ture sa a ma, a a ɲin a ya tode ra. \v 9 A to gɛ, a naxa a makɔrɛ a ra donse ra a yi tunde kui alako a xa a so a yi ra, kɔnɔ Aminon mu tin a donde. A naxa yaamari fi mixi birin xa mini. E to mini, \v 10 a naxa a fala Tamari bɛ, «Fa donse ra n ma konkoe kui. I xa a fi n ma i bɛlɛxɛ ra.» Tamari naxa donse tongo a naxan yailanxi, a siga a ra a taara xa konkoe kui. \v 11 A to donse ti a bɛ, a naxa dutun a ma, a a fala a bɛ, «N xunya, won xa kafu!» \v 12 A maaginɛ naxa a yaabi, «N taara yandi, i naxa dutun n ma, barima na fe mɔɔli mu lanma a xa raba Isirayila bɔxi ma. I naxa yi daxuɲa raba. \v 13 N na yaagi mɔɔli xaninma di? I xili fan kanama nɛ Isirayila. I xa mangɛ mayandi, a mu tondima n fide i ma.» \v 14 A mu tin a tuli matide a ra, a naxa dutun a ma, a a futi kana. \p \v 15 Na to ba a ra, Tamari xa fe naxa raɲaaxu Aminon ma, a fa a fala a bɛ, «Keli, i siga!» \v 16 A naxa a yaabi, a naxɛ, «Ade! Xa i n keri, na ɲaaxu dangi i naxan nabaxi n na!» Kɔnɔ Aminon mu a tuli mati a ra. \v 17 A naxa a xa konyi xili, a a fala a bɛ, «Yi ginɛ keri n bɛ, i fa naadɛ balan.» \v 18 Aminon xa konyi naxa a keri, a naadɛ balan alɔ a falaxi a bɛ ki naxɛ. \p Donma nu ragoroxi Tamari ma, naxan ɲingi masunbuxi. Mangɛ xa di ginɛ naxee mu nu xɛmɛ fe kolon sinden nu darixi na donma mɔɔli ra. \v 19 Tamari naxa xube radin a yɛtɛ xun na, a a xa donma ibɔɔ a ma. A naxa a bɛlɛxɛe sa a xun ma, a siga gbelegbele ra. \v 20 A taara Abisalomi naxa a maxɔrin, «I taara Aminon bara dutun i ma? N xunya, i sabari. I naxa kɔntɔfili yi xa fe ra. I taara nan a ra.» Kabi na tɛmui Tamari naxa sabati a taara Abisalomi xɔnyi sunnunyi kui. \v 21 Mangɛ Dawuda to na fe kolon, a naxa xɔnɔ ki fanyi. \v 22 Abisalomi mu sese fala Aminon bɛ na xa fe ra, kɔnɔ xɔnnanteya naxa lu a bɔɲɛ kui Aminon mabiri, barima a nu bara fe kobi raba a maaginɛ Tamari ra. \p \v 23 Ɲɛ firin dangi xanbi, Abisalomi xa walikɛe nu na a xa yɛxɛɛ xabe maxabafe Bali Xasori, Efirami bɔxi fɛ ma. Abisalomi naxa mangɛ xa di birin xili naa, e xa xulunyi raba. \v 24 Abisalomi naxa siga mangɛ yire, a naxɛ, «Mangɛ, n ma yɛxɛe xabe xaba tɛmui bara a li. Xa i sa tinma, i xa fa a nun i xa mixie na xulunyi.» \v 25 Mangɛ naxa Abisalomi yaabi, a naxɛ, «Ade, n ma di, a mu lanma muxu birin xa siga, xa na mu a ra a findima kote xungbe nan na i bɛ.» Abisalomi naxa a karaxan, kɔnɔ mangɛ naxa tondi, a fa duba a bɛ. \v 26 Abisalomi naxɛ, «N ba, xa fe na na ki nɛ, a lu n xunya Aminon tan xa fa.» Mangɛ naxɛ, «Munfe ra?» \v 27 Abisalomi naxa a karaxan, han mangɛ naxa tin Aminon nun mangɛ xa di birin xa siga na xulunyi. \p \v 28 Abisalomi naxa a fala a xa konyie bɛ, «Aminon na siisi, n fama yaamari fide wo ma wo xa a faxa. Na waxati hali wo mu gaaxu, n tan nan wo yamarixi. Wo xa limaniya, wo a faxa.» \v 29 Abisalomi xa konyie naxa na raba Aminon na, alɔ Abisalomi e yamarixi ki naxɛ. Mangɛ xa di birin to na to, e naxa e gi e xa soe fari. \p \v 30 Mangɛ Dawuda naxa na xibaaru mɛ beenu e xa a yire li, a falafe ra, «Abisalomi bara mangɛ xa di xɛmɛ birin faxa, keren mu luxi.» \v 31 Mangɛ naxa a xa donma ibɔɔ sunnunyi kui, a fa goro bɔxi ma, a tan nun a xa mixie. \v 32 Dawuda taara Simeya xa di xɛmɛ Yonadabo, naxa a fala a bɛ, «N marigi, i xa di xɛmɛ birin xa mu faxaxi. Aminon gbansan nan faxaxi. Na natɛ nu na Abisalomi furi kabi Aminon dutunxi a maaginɛ Tamari ma tɛmui naxɛ. \v 33 Mangɛ, i naxa la na xibaaru ra, a falafe ra i xa di xɛmɛ birin bara faxa. Aminon gbansan nan faxaxi.» \p \v 34 Na kui Abisalomi naxa a gi. Na tɛmui taa makantɛ naxa mixi gbegbe to fa ra kira xɔn ma kelife geya yire. \v 35 Yonadabo naxa a fala mangɛ bɛ, «I xa die nan fafe yi ki, alɔ n a fala i bɛ ki naxɛ.» \v 36 A ɲan mu gɛ wɔyɛnde, mangɛ xa die naxa so wa ra. Mangɛ nun a xa mixie fan naxa wa fɔlɔ. \p \v 37 Abisalomi nu bara a gi, a siga Gesuri mangɛ Amixudi xa di xɛmɛ Talamayi xɔnyi. Dawuda a xa di xa ɲɔnfe raba nɛ tɛmui xɔnkuye. \v 38 Abisalomi lu nɛ Gesuri xɔnyi ɲɛ saxan. \v 39 Mangɛ Dawuda bɔɲɛ goro nɛ Aminon xa faxɛ xa fe ra, a Abisalomi lu na sinden. \c 14 \s Abisalomi gbilenfe Darisalamu \p \v 1 Seruya xa di xɛmɛ Yowaba nu a kolon a Abisalomi rafan Dawuda ma. \v 2 Na kui Seruya naxa Tekowa ginɛ nde fen naxan kɔɔta. A naxa a fala a bɛ, «I xa i maxiri alɔ kaaɲɛ ginɛ. I naxa labundɛ nun ture sa i ma de. I xa lu alɔ ginɛ naxan buxi ɲɔnfe sunnunyi kui tɛmui xɔnkuye. \v 3 Na tɛmui i xa siga mangɛ yire, i fa wɔyɛn a bɛ alɔ n a falama i bɛ ki naxɛ.» Yowaba naxa na wɔyɛnyi birin masen a bɛ. \p \v 4 Na ginɛ Tekowaka naxa sa wɔyɛn mangɛ bɛ na ki. A naxa a yatagi rafelen bɔxi ma mangɛ ya i, a fa a fala, «Mangɛ, i xa n nakisi.» \v 5 Mangɛ naxa a maxɔrin, «Munse niyaxi?» A naxa a yaabi, «Kaaɲɛ ginɛ nan n na, n ma mɔri bara faxa. \v 6 Di xɛmɛ firin nu na n yi ra. Lɔxɔɛ nde e naxa gere daaxa. Mixi yo mu nu na naxan e tagi ibama. Na kui keren naxa boore faxa. \v 7 Yakɔsi n ma mixie bara a fala n bɛ, a n xa n ma di so e yi ra naxan luxi, e xa a fan faxa n ma di faxaxi gbeɲɔxɔfe ra. E wama na kɛ tongoma kerenyi faxafe naxan luma n bɛ, alako n ma mɔri xili nun a xa fe xa ɲɔn feo.» \p \v 8 Mangɛ naxa a fala na ginɛ bɛ, «I naxa kɔntɔfili. Siga i xɔnyi. N yaamari fima i xa fe ra yakɔsi.» \v 9 Na Tekowa ginɛ naxa a yaabi, «N ma fe rabaxi sare xa gbilen n tan nun n xabilɛ ma. Na kote naxa lu mangɛ nun a xa kibanyi xun ma.» \v 10 Mangɛ naxa a fala a bɛ, «Xa mixi nde sa i rakiiti, i xa fa a ra n xɔn ma. A mu i rakiitima sɔnɔn.» \v 11 Na ginɛ naxa a yaabi, «Mangɛ, i xa laayidi tongo n bɛ i Marigi Alatala xili ra, alako n ma di faxaxi gbeɲɔxɔfe soxi mixi naxan yi, na naxa nde sa n ma tɔɔrɛ xun ma n ma di baloxi faxafe ra.» Mangɛ naxa a fala a bɛ, «N xa a fala i bɛ Alatala xili ra, sese mu fama i xa di tode.» \p \v 12 Na tɛmui na ginɛ naxa a fala mangɛ bɛ, «I xa i haakɛ to, n xa masenyi nde ti i bɛ.» A naxɛ, «Awa yire.» \v 13 Ginɛ naxa a maxɔrin, «Munfe ra i na rabaxi Alatala xa ɲama ra? I xa wɔyɛnyi a masenxi i tan bara tantan, barima i mu tinxi mixi rafade i naxan kerixi. \v 14 Ibunadama birin faxama nɛ. E luxi nɛ alɔ ye ifilixi naxan mu makɔma sɔnɔn! Kɔnɔ Ala mu tinma mixi xa simaya xun nakanade. A fe birin nabama alako naxan bara a makuya a ra, na man xa makɔrɛ a ra.» \p \v 15 «Mangɛ, n bara yi birin masen mangɛ bɛ to, barima n bara gaaxu ɲama ya ra. N bara a maɲɔxun a tɛmunde i nɔma tinde n tan i xa konyi xa masenyi ra. \v 16 N bara a maɲɔxun a i nɔma n bade n yaxui bɛlɛxɛ i naxan wama n tan nun n ma di faxafe, muxu naxa lu sɔnɔn Ala xa ɲama ya ma. \v 17 Mangɛ xa masenyi xa bɔɲɛsa fi n ma. I tan luxi nɛ n bɛ alɔ Alatala xa malekɛ naxan nɔma fe fanyi nun fe ɲaaxi tagi rasade. I Marigi Alatala xa i mali.» \p \v 18 Mangɛ naxa na ginɛ yaabi, «Nɔndi fala n bɛ, i naxa fefe nɔxun n ma.» Ginɛ naxɛ, «Awa yire n mangɛ n marigi.» \v 19 Mangɛ naxa a maxɔrin, «I xa masenyi birin fatanxi Yowaba nan na?» Ginɛ naxa a fala a bɛ, «Mangɛ, i bara nɔndi yati fala. Mixi mu nɔma fefe nɔxunde i ma. Yowaba nan n xɛɛxi n xa na birin masen i bɛ. \v 20 I xa konyi Yowaba yi rabaxi nɛ, alako fe nde xa masara. Kɔnɔ i tan, n marigi, i xaxili fan alɔ Alatala xa malekɛ nde. I fe birin kolon naxan dangima yi bɔxi ma.» \p \v 21 Mangɛ naxa a fala Yowaba bɛ, a naxɛ, «I naxan fala, n wama na nan nabafe. Siga, i sa fa n ma di Abisalomi ra.» \v 22 Yowaba naxa a magoro bɔxi ma binyɛ kui, a fa duba mangɛ bɛ. A naxa a fala mangɛ bɛ, «Mangɛ n marigi, to n bara i xa hinnɛ to n mabiri, barima i bara tin n ma wɔyɛnyi ra.» \v 23 Yowaba naxa siga Gesuri Abisalomi fɔxɔ ra, a fa fa a ra Darisalamu. \v 24 Kɔnɔ Abisalomi to Darisalamu li, mangɛ naxa yaamari fi a a naxa fa mangɛ yire, a xa lu a xɔnyi. Na kui Abisalomi naxa siga a xɔnyi, a mu mangɛ yire li. \p \v 25 Mixi yo mu nu na Isirayila bɔxi ma, naxan nu tofan alɔ Abisalomi, kelife a xunyi han a sanyi. Ɲama birin na to nɛ. \v 26 Ɲɛ yo ɲɛ a nu luma a xunyi bii ra, barima a xunsɛxɛ nu binya han kilo firin mangɛ maniyase ki ma. \v 27 Abisalomi di xɛmɛ saxan nan bari, a nun di ginɛ nde naxan xili Tamari. Ginɛ tofanyi na nu a ra. \p \v 28 Abisalomi naxa lu Darisalamu ɲɛ firin, mangɛ mu tin e xa boore to ra. \v 29 Abisalomi naxa Yowaba xili alako a xa a masen mangɛ bɛ, kɔnɔ Yowaba fan mu tin e xa boore to ra. Abisalomi naxa a xili a sanya firin nde, kɔnɔ Yowaba mu a xa xili ratin. \v 30 Na kui Abisalomi naxa a fala a xa mixie bɛ, «Wo a kolon, Yowaba xa mɛngi xɛ na n gbe fɛ ma. Wo sa tɛ so naa ra.» \v 31 E to gɛ na rabade, Yowaba naxa siga Abisalomi yire, a sa a maxɔrin a a xa xɛ ganxi fe naxan ma. \v 32 Abisalomi naxa a yaabi, «N bara i xili alako n xa i xɛɛ mangɛ xɔn, i xa a maxɔrin n bɛ, ‹Munfe ra i n tongoxi Gesuri, i fa n na be? Xa i mu wama n tofe, a nu fisa n xa lu mɛnni!› Yakɔsi n wama n yɛtɛ dɛntɛgɛfe mangɛ bɛ. Xa n bara sɛriyɛ nde kana, a xa n faxa.» \v 33 Yowaba naxa siga mangɛ yire, a sa Abisalomi xa xɛɛra iba mangɛ bɛ. Na tɛmui mangɛ naxa Abisalomi xili. Abisalomi to siga mangɛ yire, a naxa a magoro bɔxi ma binyɛ kui, mangɛ fa a sunbu. \c 15 \s Abisalomi findife mangɛ ra \p \v 1 Na tɛmui Abisalomi naxa sɔɔri ragise nun soee sɔtɔ, a nun sɔɔri mixi tongo suuli, naxee nu ɲɛrɛma a ya ra. \v 2 Abisalomi nu kelima gɛɛsɛgɛ, a ti kira dɛ ra naxan nu soma mangataa. Mixi naxee nu minima naa ra sigafe ra mangɛ yire alako e xa e xa kɔntɔfili masen a bɛ, Abisalomi nu nee maxɔrinma, «Wo kelixi minden?» E na e kelide fala a bɛ, \v 3 Abisalomi nu a falama nɛ e bɛ, «Nɔndi na wo bɛ, kɔnɔ mixi yo mu a tuli matima wo ra mangɛ xɔnyi. \v 4 Xa n tan nan findixi kiitisa ra Isirayila bɔxi ma nu, n mixi birin makiitima tinxinyi nun nɔndi nan na nu.» \v 5 Mixi naxee nu e xinbi sinma a bɛ, Abisalomi nu e bɛlɛxɛ suxuma, a e sunbu. \v 6 Abisalomi nu na nan nabama Isirayilakae birin bɛ, naxee nu sigama mangɛ yire kiiti nde xa fe ra. Na kui a naxa e bɔɲɛ ya rafindi a yɛtɛ ma. \p \v 7 Ɲɛ naani dangi xanbi, Abisalomi naxa a fala mangɛ bɛ, «Diɲɛ n ma, n xa siga Hebiron laayidi nde rakamalide, \v 8 n naxan tongo Alatala bɛ, n nu na Gesuri taa kui tɛmui naxɛ Arami bɔxi ma. N a fala nɛ, xa Alatala n nagbilen Darisalamu, n sɛrɛxɛ bama nɛ a bɛ Hebiron.» \v 9 Mangɛ naxa a fala a bɛ, «Siga bɔɲɛsa kui.» Na tɛmui Abisalomi naxa a xun ti Hebiron na. \p \v 10 Abisalomi naxa mixie xɛɛ Isirayila bɔnsɔɛe birin ma, e xa a fala, «Wo na sara xui mɛ tɛmui naxɛ, wo xa a fala, Abisalomi bara mangɛya tongo Hebiron.» \v 11 A naxa mixi kɛmɛ firin tongo Darisalamu, naxee a mati Hebiron, kɔnɔ e mu a kolon Abisalomi nu wama naxan nabafe naa. \v 12 Abisalomi to nu sɛrɛxɛ bama Alatala bɛ Hebiron, a naxa Axitofeli xili Gilo taa kui. Axitofeli nu findixi Dawuda rasima nde nan na. Na waxati Abisalomi nu sɛnbɛ sɔtɔma, mixi gbegbe nu luma a sɛɛti ma. \p \v 13 Na tɛmui mixi nde naxa a masen Dawuda bɛ, «Abisalomi rafan Isirayilakae ma.» \v 14 Na kui Dawuda naxa a fala a xa mixie bɛ Darisalamu, «Won xa won gi, xa na mu a ra Abisalomi fama nɛ won sɔntɔde. Wo xulun alako a naxa won li taa kui, a fa won faxa santidɛgɛma ra.» \v 15 Mangɛ xa mixie naxa a yaabi, «Mangɛ, i na wa fefe xɔn ma, muxu na i xanbi ra.» \v 16 Mangɛ nun a xa mixie naxa keli a xɔnyi, e xa e gi. A naxa konyi ginɛ fu lu naa alako e xa mɛɛni mangɛ xa banxi ma. \v 17 Ɲama birin naxa bira mangɛ fɔxɔ ra kelife Darisalamu. E to banxi dɔnxɔɛ li, e naxa ti naa. \p \v 18 A xa sɔɔrie, a xa sɔɔri Keretikae nun Peletakae, nun a xa sɔɔri kɛmɛ senni naxee keli Gati, e birin naxa dangi mangɛ ya tode ra. \v 19 Mangɛ naxa a fala Gatika Itayi bɛ, «Munfe ra i fan faxi muxu fɔxɔ ra? I xa lu be mangɛ nɛɛnɛ sɛɛti ma. Xɔɲɛ nan i ra, naxan ɲan bara keli a xa bɔxi ma. \v 20 I faxi xoro nɛ. A mu lanma i xa lintan muxu fɔxɔ ra, barima n tan yati mu n sigade kolon. Wo xa gbilen, i tan nun i ngaxakerenyie. Alatala xa hinnɛ i ra a xa tinxinyi kui.» \v 21 Itayi naxa mangɛ yaabi, «Mangɛ, n xa a fala i bɛ Alatala ya xɔri, i siga dɛdɛ, n fan sigama naa. Xa na findi faxɛ ra, xa na findi kisi ra, n mu kelima i sɛɛti ma.» \v 22 Mangɛ Dawuda naxa a fala Itayi bɛ, «Awa yire.» Na kui Itayi, a xa mixie, nun e xa denbayae naxa lu Dawuda fɔxɔ ra. \p \v 23 Ɲama birin nu na wafe e xui itexi ra, e dangi tɛmui. Mangɛ nun a xa ɲama naxa Sediron xure di igiri, e kira suxu naxan sigama gbengberenyi ma. \v 24 Sadɔki nun Lewi bɔnsɔɛ mixie nu na na, Alatala xa kankira xaninfe ra. E naxa Alatala xa kankira ragoro, alako Abiyatari xa nu sɛrɛxɛe ba han ɲama xa gɛ minide taa kui. \v 25 Mangɛ naxa a fala Sadɔki bɛ, «I xa Alatala xa kankira ragbilen taa kui. Xa Alatala wama hinnɛfe n na, a n nagbilenma nɛ, n xa a xa hɔrɔmɔlingira nun a xa kankira to. \v 26 Kɔnɔ xa a sa li n ma fe mu rafan Alatala ma sɔnɔn, a sago xa raba.» \p \v 27 Mangɛ man naxa a fala sɛrɛxɛdubɛ Sadɔki bɛ, «Wo xa gbilen bɔɲɛsa kui, i tan nun i xa di Aximaasi, a nun Abiyatari nun a xa di Yonatan. \v 28 N luma gbengberenyi fiili ma, han n xibaaru sɔtɔma wo ra tɛmui naxɛ.» \v 29 Na kui Sadɔki nun Abiyatari naxa gbilen Darisalamu Alatala xa kankira ra, e fa lu mɛnni. \p \v 30 Dawuda nun a xa ɲama naxa te Oliwi kira xɔn ma sunnunyi kui, e nu wama, e xunyi makotoxi, e sanyi igeli. \v 31 Mixi nde naxa a fala Dawuda bɛ, a Axitofeli nun Abisalomi birin na a ra yi fe kui. Dawuda naxa Ala maxandi, «Alatala, i xa Axitofeli xa marasie kana.» \p \v 32 Dawuda to so geya fari, mixie nu salima dɛnnaxɛ, Xusayi Arika naxa fa a ralande, a xa donma ibɔɔxi a ma, xube soxi a xunyi ra sunnunyi xa fe ra. \v 33 Dawuda naxa a fala a bɛ, «Xa i bira n fɔxɔ ra, i findima kote nan na n bɛ. \v 34 I naxan nabama, i xa gbilen taa kui Abisalomi yire, i fa a fala a bɛ, ‹Mangɛ, n bara natɛ tongo n xa findi i xa konyi ra alɔ n a rabaxi i baba bɛ ki naxɛ.› Na ki i nɔma Axitofeli xa marasie xun nakanade n bɛ. \v 35 Sɛrɛxɛdubɛ Sadɔki nun Abiyatari fan na n malife. I na naxan yo mɛ mangɛ xa banxi kui, i xa a fala e bɛ. \v 36 E fama e xa die Aximaasi nun Yonatan xɛɛde n yire i xa xibaaru ra.» \v 37 Dawuda xanuntenyi Xusayi gbilen taa kui na nan ma. A tan nun Abisalomi naxa so Darisalamu tɛmui keren. \c 16 \s Dawuda nun Siba \p \v 1 Dawuda to dangi geya xun tagi ra, a naxa naralan Mefiboseti xa konyi Siba ra. Sofale firin nu na a yi ra, taami kɛmɛ firin bakixi e fari, tamare mɔɔli nde suxui kɛmɛ, xɔrɛ xaraxi debe kɛmɛ, nun wɛni lului keren. \v 2 Mangɛ naxa a maxɔrin, «I munse rabama yi birin na?» Siba naxa a yaabi, «Sofalee findima mangɛ xa mixi maxanin see ra, taami nun xɔrɛ findima donse nan na fonikee bɛ, wɛni tan sɛnbɛ nan fima mixie ma naxee taganma gbengberenyi ma.» \v 3 Mangɛ naxa a maxɔrin, «I marigi xa di na minden?» Siba naxa a yaabi, «A na Darisalamu taa kui, barima a naxɛ, ‹Isirayilakae n baba xa mangɛya ragbilenma nɛ n ma to.›» \v 4 Mangɛ naxa a fala Siba bɛ, «N bara Mefiboseti kɛ birin fi i ma.» Siba naxɛ, «Mangɛ n marigi, n bara i tantu. I xa hinnɛ n na kudɛi.» \p \v 5 Mangɛ Dawuda to Baxurimi li, Sɔlu xabilɛ xa mixi nde naxa mini naxan xili Simeyi. Gera xa di nan nu a ra. A naxa dankɛe rasiga Dawuda ma. \v 6 A naxa gɛmɛe mawoli Dawuda nun a xa mixie ma, naxee nu na e ɲɛrɛfe Dawuda xa ɲama nun a xa sɔɔrie tagi. \v 7 Simeyi nu a dankama yi ki nɛ, «Keli be, keli be, i tan faxɛti sɛriyɛlatare. \v 8 Alatala xa Sɔlu bɔnsɔɛ nii sare dɔxɔ i xun ma, i tan naxan findixi mangɛ ra a ɲɔxɔɛ ra. Alatala bara mangɛya ragbilen i xa di Abisalomi ma. Yi tɔɔrɛ bara findi i xa faxɛti sare ra.» \p \v 9 Seruya xa di Abisayi naxa a fala mangɛ bɛ, «N marigi, munfe ra won a luma yi xɛmɛ xurutare xa mangɛ konbi? Sago fi n ma n xa a xunyi bolon a dɛ i.» \v 10 Mangɛ naxa a yaabi, «Seruya xa di, i mu na yi fe kui feo. Yi mixi n dankaxi nɛ, barima Alatala bara a yamari a xa n danka. Nde nɔma a falade a bɛ, ‹Munfe ra i yi rabama?›» \v 11 Dawuda naxa a fala Abisayi nun a xa mixie bɛ, «Xa n ma di barixi yati wama n faxafe, a mu findima n bɛ tɛrɛnna ra yi mixi fan xa n faxa naxan kelixi Bunyamin bɔnsɔɛ! Wo a lu na. A xa n danka alɔ Alatala a yamarixi ki naxɛ. \v 12 Tɛmunde Alatala na n ma tɔɔrɛ to, a fama to dankɛ mafindide fe fanyi ra.» \p \v 13 Dawuda nun a xa mixie naxa bira e xa kira fɔxɔ ra. Kɔnɔ Simeyi nu ɲɛrɛfe geya kanke Dawuda mabiri, a nu a danka, a nu gɛmɛ mawoli a ma, a nu xube rate a ma. \v 14 Mangɛ nun a xa ɲama birin naxa e yonkinde li, e taganxi. Mɛnni e naxa e malabu. \p \v 15 Abisalomi nun a xa ɲama tan naxa so Darisalamu. Axitofeli fan nu na a fɔxɔ ra. \v 16 Dawuda xanuntenyi Xusa Arika to so Abisalomi yire, a naxa a fala a bɛ, «Kisi na mangɛ bɛ! Kisi na mangɛ bɛ!» \v 17 Abisalomi naxa Xusa yaabi, «Xanunteya mu na i bɔɲɛ kui i boore bɛ? Munfe ra i mu bira i xanuntenyi fɔxɔ ra?» \v 18 Xusa naxa Abisalomi yaabi, «Ade! N tan birama mixi nan fɔxɔ ra Alatala nun Isirayila ɲama naxan sugandixi. N wama lufe na nan sɛɛti ma. \v 19 A nun, a lanma n xa Dawuda xa di rabatu. A xa di mu i ra? N walima nɛ i bɛ alɔ n wali i baba bɛ ki naxɛ.» \p \v 20 Abisalomi naxa a fala Axitofeli bɛ, «Yakɔsi, a lanma won xa munse raba?» \v 21 Axitofeli naxa a fala Abisalomi bɛ, «I xa i sa i baba xa konyi ginɛe fɛ ma a naxee luxi mangɛ banxi kui. Na kui Isirayilaka birin a kolonma nɛ xɔnnanteya bara lu i tan nun i baba tagi. I xa mixie limaniyama nɛ i xa fe ra.» \v 22 E to kiri banxi ti mangɛ banxi fari, Abisalomi naxa a sa a baba xa konyi ginɛe fɛ ma Isirayila ɲama ya xɔri. \p \v 23 Na waxati Abisalomi nun Dawuda birin nu birama Axitofeli xa marasie fɔxɔ ra, alɔ marasie naxee kelixi Ala ma. \c 17 \s Xusa nun Axitofeli xa marasie \p \v 1 Axitofeli naxa a fala Abisalomi bɛ, «A lu n xa mixi wulu fu nun firin mayegeti, n xa siga Dawuda fɔxɔ ra to kɔɛ ra yati. \v 2 N a lima naa, a taganxi, limaniya yo mu na a bɛ, fo gaaxui. Na kui ɲama e gima nɛ, n fa mangɛ faxa a keren. \v 3 Na tɛmui n ɲama birin malanma, e xa gbilen i ma. Na fatanma Dawuda xa faxɛ nan na. Ɲama fama lude bɔɲɛsa kui na ki nɛ.» \v 4 Na masenyi naxa rafan Abisalomi nun Isirayila kuntigie birin ma. \p \v 5 Abisalomi naxa a fala, «Wo Xusa Arika xili. Won xa na fan xui ramɛ.» \v 6 Xusa to fa, Abisalomi naxa a fala a bɛ, «Axitofeli xa marasi nan ya. I tan a toma di? A lanma ka a mu lanma?» \v 7 Xusa naxa a yaabi, «Yi biyaasi, Axitofeli xa marasi mu fan. \v 8 I i baba kolon, i a xa sɔɔrie kolon. Gbangbalanyie nan e ra, e xaaɲɛ alɔ yɛtɛ naxan xa die baxi a yi. I baba gere kolon. A mu xima ɲama ya ma. \v 9 A lima yakɔsi a ɲan bara a nɔxun geya yire nde. I xa mixi nde na faxa na gere kui, ɲama fama nɛ a falade, ‹Abisalomi xa mixie bara sɔntɔ a ɲaaxi ra!› \v 10 Limaniya fama nɛ bade mixie yi ra, hali sɔɔri xɔrɔxɔɛe. Isirayila i baba kolon sɔɔri ra, e a xa mixie kolon gbangbalanyie ra.» \p \v 11 «N ma marasi nan ya. I xa Isirayila birin malan kelife Dana ma han Beriseeba. I xa mixie na wuya alɔ mɛyɛnyi naxan na baa dɛ ra, i tan yati fama e rasode gere kui. \v 12 A na dɛdɛ, won fama a tode, won fama nɛ gorode a ma, alɔ xini goroma bɔxi ma ki naxɛ. Mixi keren mu luma e ya ma, muxu fama Dawuda nun a xa sɔɔri birin faxade. \v 13 Xa a sa a nɔxun taa nde kui, Isirayilakae fama na taa tɛtɛ gɛmɛe bɛndunde luutie ra han tɛtɛ birin ba naa.» \p \v 14 Abisalomi nun Isirayila kuntigie naxa a fala, «Xusa Arika xa marasi nan fan dangi Axitofeli xa marasi ra.» Alatala nu bara Axitofeli xa marasi kɔɔtaxi xun nakana, alako Abisalomi xa tɔɔrɔ. \p \v 15 Xusa naxa a fala Sadɔki nun Abiyatari sɛrɛxɛdubɛe bɛ, «Axitofeli bara Abisalomi nun Isirayila forie rasi marasi nde ra, kɔnɔ n tan bara e rasi fe gbɛtɛ ra. \v 16 Yakɔsi wo xa xɛɛraya iba Dawuda bɛ keren na, a falafe ra, ‹I naxa lu fiili ma gbengberenyi sɛɛti ma to kɔɛ ra de. I xa dangi naa ra pon, alako mangɛ nun a xa mixie naxa sɔntɔ.›» \p \v 17 Yonatan nun Aximaasi nu na En Rogeli. Konyi ginɛ nde naxa siga Xusa xa masenyi falade e bɛ, alako e fan xa siga na xɛɛraya ibade Dawuda bɛ. E nu na En Rogeli nɛ barima e mu nu suusama lude Darisalamu taa kui. \v 18 Kɔnɔ fonike nde naxa e to, a sa na fe dɛntɛgɛ Abisalomi bɛ. Yonatan nun Aximaasi naxa e xulun, e sa so Baxurimi taa kui mixi nde xɔnyi. E naxa goro na mixi xa kɔlɔnyi kui, naxan nu na a xa fɔxɔɛ ra. \v 19 Ginɛ nde naxa dugi sa na kɔlɔnyi dɛ ra, a fa sansi xɔri dinxi sa na dugi fari, alako mixi naxa sogi fe nde ma. \v 20 Abisalomi xa sɔɔrie naxa so na ginɛ xa banxi kui, e naxa a maxɔrin, «Aximaasi nun Yonatan na minden?» Ginɛ naxa e yaabi, «E bara xure igiri.» Abisalomi xa sɔɔrie naxa e fen, kɔnɔ e mu e to. Na tɛmui e naxa gbilen Darisalamu. \p \v 21 E to gbilen, Aximaasi nun Yonatan naxa te kɔlɔnyi ra, e siga a fala Dawuda bɛ, «Wo xa xure igiri mafurenyi ra. Axitofeli bara yi marasi fi Abisalomi ma wo xili ma.» \v 22 Na kui Dawuda nun a xa ɲama naxa Yurudɛn igiri subaxɛ ma, e mu mixi keren lu e xanbi ra. \p \v 23 Axitofeli to a to a Abisalomi mu a xa marasi suxuxi, a naxa baki a xa sofale fari, a gbilen a bari taa kui. A naxa a xa fee yailan, a fa a yɛtɛ gbaku. A faxa na ki nɛ. E naxa sa a ragata a baba xa gaburi sɛɛti ma. \p \v 24 Dawuda naxa so Maxanayimi. Abisalomi nun a xa sɔɔrie naxa Yurudɛn xure igiri. \v 25 Abisalomi naxa Amasa ti a xa sɔɔrie yarerati ra, Yowaba ɲɔxɔɛ ra. Amasa findi Yeteri xa di nan na, naxan Naxasa xa di ginɛ Abigayili dɔxɔ. Abigayili findi Yowaba nga Seruya xunya nan na. \v 26 Abisalomi nun a xa ɲama naxa yonkin Galadi bɔxi ma. \p \v 27 Dawuda to so Maxanayimi taa kui, Naxasa xa di Soobi, naxan kelixi Raba taa kui Amonikae xa bɔxi ma, a nun Amiyɛli xa di Makiri, naxan kelixi Lodebara, a nun Barasilayi, naxan kelixi Rogelimi taa kui Galadi bɔxi ma, \v 28 nee naxa fa yi se birin na Dawuda xa mixie bɛ: sadee, piletie, fɛɲɛe, fundenyi maniyɛ, mɛngi maniyɛ, farin, sansi xɔri ganxie, toge mɔɔli firin, \v 29 kumi, yɛxɛɛ nun ninge xiɲɛ. E naxa fa na birin na Dawuda nun a xa ɲama xɔn ma, alako e xa e dɛge, barima e nu yi nan falama, «Yi ɲama bara tagan. Kaamɛ nun ye xɔli nan e suxuxi gbengberenyi ma yi ki.» \c 18 \s Dawuda Abisalomi gerefe \p \v 1 Dawuda naxa a xa sɔɔrie kɔnti, a mangɛe sugandi gali die bɛ, mixi wulu keren nun mixi kɛmɛ daaxi. \v 2 Dawuda naxa a xa sɔɔrie itaxun dɔxɔ saxan na. A singe xunyi naxa findi Yowaba ra, a firin nde xunyi naxa findi Seruya xa di Abisayi ra, Yowaba xunya, a saxan nde xunyi naxa findi Itayi ra, Gatika. Mangɛ Dawuda naxa a fala e bɛ, «N fan luma wo sɛɛti ma yi gere kui.» \v 3 Kɔnɔ a xa sɔɔrie naxa tondi, a falafe ra, «A mu lanma i fan xa so gere kui. Xa muxu sa muxu gima nɛ, na mu findima fefe ra e bɛ. Hali won ma gali die sɛɛti sa faxa nɛ, na tide mu luma e bɛ. Kɔnɔ i tan tide dangi sɔɔri wulu fu ra. A fan ki ma, a lanma i xa lu taa kui, alako i xa nɔ minide muxu malide xa fee mu sa sɔɔnɛya.» \v 4 Mangɛ naxa e yaabi, a naxɛ, «Awa, wo sago.» Gali die naxa mini e dɔxɔ ki ma mixi wulu nun mixi kɛmɛ daaxi, mangɛ fan nu tixi taa naadɛ ra. \v 5 Mangɛ naxa Yowaba, Abisayi, nun Itayi yamari, «Wo naxa fe xɔrɔxɔɛ raba Abisalomi ra n ma fe xanunteya ma.» Ɲama birin naxa mangɛ xa yaamari mɛ, a naxan falaxi sɔɔri yareratie bɛ Abisalomi xa fe ra. \p \v 6 Gali die naxa mini taa fari ma Isirayila gerede. Gere naxa sin yɛ Efirami fɔtɔnyi kui. \v 7 Dawuda xa sɔɔrie naxa xunnakeli fanyi sɔtɔ, e Isirayilaka wulu mɔxɔɲɛn faxa na lɔxɔɛ kerenyi. \v 8 Gere naxa din bɔxi birin na. Sɔɔri gbegbe naxa lɔɛ fɔtɔnyi kui dangi a faxaxie ra santidɛgɛma ra. \p \v 9 Dawuda xa sɔɔrie naxa Abisalomi li fɔtɔnyi kui. A xa sofale tixi wuri xungbe nde bun ma, Abisalomi xunsɛxɛ kuye kankanxi wuri salonyie ma, a fa singan kuye ma. A xa sofale naxa a gi. \v 10 Sɔɔri nde to na to, a naxa sa a fala Yowaba bɛ, a naxɛ, «N bara Abisalomi to, a gbakuxi wuri xungbe nde ra.» \v 11 Yowaba naxa a yaabi, «I to a to, munfe ra i mu a faxa keren na? Xa i na raba nu, n gbeti kole fu nun bɛlɛti keren nan fima i ma na fe rabaxi sare ra.» \v 12 Na xɛmɛ naxa a fala Yowaba bɛ, «Hali i gbeti kole wulu keren fi n ma, n mu dinma mangɛ xa di xɛmɛ ra, barima mangɛ i tan nun Abisayi yamari muxu birin ya xɔri nɛ, ‹Wo naxa fe xɔrɔxɔɛ raba Abisalomi ra n ma fe xanunteya ma.› \v 13 Xa n sa na fe raba nu, sese mu nɔma n tangade mangɛ ma, naxan fama fe birin kolonde. Hali i tan mu nɔma n natangade a ma.» \v 14 Yowaba naxa a fala a bɛ, «N mu luma be n dɛ makanafe ra i bɛ.» A naxa tanbɛ saxan tongo, a sa e banban Abisalomi sondonyi ma. Han na waxati Abisalomi nu gbakuxi wuri ma, a mu nu faxaxi. \v 15 Sɛgɛtala fu naxee nu Yowaba xa geresosee maxaninma, nee naxa Abisalomi rabilin, e a bɔnbɔ han a faxa. \p \v 16 Na tɛmui Yowaba naxa sara fe, alako ɲama xa gbilen Isirayilakae fɔxɔ ra. \v 17 E naxa Abisalomi tongo, e a sa yili xungbe nde kui fɔtɔnyi tagi, e gɛmɛ gbegbe koto a fari. Isirayilaka birin naxa e gi, e naxa siga e xɔnyi. \v 18 Abisalomi nu bara gɛmɛ tɔnxuma masoli, a a ti Mangɛ xa Gulunba kui. A nu bara a fala, «Di yo mu na n bɛ naxan n xili binyama.» Na kui a naxa a yɛtɛ xili sa na gɛmɛ tɔnxuma xun ma. Han to mixie na xilima «Abisalomi xa gɛmɛ tɔnxuma.» \p \v 19 Sadɔki xa di Aximaasi naxa a fala Yowaba bɛ, «A lu n xa sa a masen mangɛ bɛ a Alatala bara a rakisi a yaxui bɛlɛxɛ.» \v 20 Yowaba naxa a yaabi, «Na mu findima xibaaru fanyi xa ra to. Tɛmui gbɛtɛ i nɔma xibaaru fanyi masende mangɛ bɛ, kɔnɔ to mu lanma barima mangɛ xa di bara faxa.» \v 21 Yowaba naxa a fala Kusika nde bɛ, «Siga, i sa a dɛntɛgɛ mangɛ bɛ i naxan toxi be.» Kusika to gɛ a xinbi sinde Yowaba bun ma, a naxa siga mafurenyi ra. \p \v 22 Sadɔki xa di Aximaasi fan naxa a fala Yowaba bɛ, «Yandi, a lu n fan xa siga mangɛ yire Kusika fɔxɔ ra.» Yowaba naxa a yaabi, «N ma di, i wama sigafe munfe ra? Yi biyaasi mu findixi xibaaru fanyi ra.» \v 23 Aximaasi naxa a fala a bɛ, «A fa findi fefe ra, n tan wama sigafe na masenyi ra.» Yowaba naxa a yaabi, «Awa yire, siga.» Aximaasi naxa mini Yurudɛn gulunba biri ra, a dangi na Kusika ra. \p \v 24 Dawuda nu dɔxɔxi taa naadɛ dɛ ra. Taa kantama naxa te tɛtɛ fari naadɛ biri ra. A to a ya rasiga, a naxa sa mixi nde to fa ra a keren. \v 25 Taa kantama to na fala a xui itexi ra, mangɛ naxa a fala, «Xa mixi keren na a ra, a na fafe xibaaru nan na.» Na xɛmɛ to nu na fafe, \v 26 taa kantama naxa mixi gbɛtɛ to, naxan na fafe a gi ra. A naxa a fala a xui itexi ra, «Mixi gbɛtɛ na fafe a gi ra.» Mangɛ naxa a fala a bɛ, «Na fan fafe xibaaru nde nan na.» \v 27 Taa kantama naxa a fala, «A luxi n bɛ alɔ Sadɔki xa di Aximaasi nan yare. N a gi ki kolon.» Mangɛ naxɛ, «Mixi fanyi nan a ra. A na fafe xibaaru fanyi nan na.» \v 28 Aximaasi to makɔrɛ mangɛ ra, a naxa a fala a xui itexi ra, «Gere bara sɔɔnɛya!» A naxa a yatagi rafelen bɔxi ma, a fa a fala, «Tantui na i Marigi Alatala bɛ, naxan n ma mangɛ yaxuie ragoroma a bun ma!» \v 29 Mangɛ naxa a maxɔrin, «Abisalomi go, tana mu na n ma fonike ma?» Aximaasi naxa a yaabi, «Yowaba to n tan nun mangɛ xa konyi nde xɛɛ, fe nde nu na, kɔnɔ n mu a kolon fe naxan a ra.» \v 30 Mangɛ naxa a fala a bɛ, «Lu be sinden.» Aximaasi naxa ti a xati ma. \p \v 31 Kusika to so, a naxa a fala, «N ma mangɛ, n bara fa xibaaru nde ra i bɛ. To, Alatala bara i rakisi i yaxuie bɛlɛxɛ tinxinyi ra.» \v 32 Mangɛ naxa a maxɔrin, «Abisalomi go, tana mu na n ma fonike ma?» A naxa a yaabi, «Mangɛ, mixi naxee fe ɲaaxi rabama i ra, nun i yaxuie birin na, e xa fe xa ɲɔn alɔ na fonike Abisalomi.» \s Dawuda wafe Abisalomi xa fe ra \p \v 33 Na kui mangɛ naxa sunnun ki fanyi. A naxa te a xa konkoe kui taa naadɛ xun ma, a wama. A nu a fala a yɛtɛ ma, «N ma di Abisalomi, n ma di Abisalomi, a nu fisa n tan xa faxa i ɲɔxɔɛ ra. Abisalomi, n ma di. Ee, n ma di!» \c 19 \p \v 1 E naxa na dɛntɛgɛ Yowaba bɛ, e naxɛ, «Mangɛ na wafe sunnunyi kui Abisalomi xa fe ra.» \v 2 E gere naxan geenixi na lɔxɔɛ, na naxa findi sunnunyi ra bɔxi birin bɛ, barima ɲama nu bara a mɛ a mangɛ tɔɔrɔxi a xa di Abisalomi xa faxɛ xa fe ra. \v 3 Sɔɔrie naxa so taa kui, e xun sinxi alɔ e na e gi gere ma yaagi kui. \p \v 4 Mangɛ naxa a yatagi makoto, a nu fa gbelegbele a xui itexi ra, «N ma di Abisalomi! N ma di Abisalomi! N ma di!» \v 5 Yowaba naxa so mangɛ yire, a a fala a bɛ, «To i bara i xa sɔɔrie rayaagi, naxee i nii ratangaxi, a nun i xa die, i xa ginɛe, nun i xa konyi ginɛe. \v 6 I mixie xanuma, naxee i xɔnxi, i mixie xɔnma, naxee i xanuxi. To i bara a masen a i xa sɔɔrie nun e xa yareratie tide yo mu na i bɛ. Xa muxu birin sa faxa nu fo Abisalomi, na nan nafanma i ma nu. \v 7 I naxan nabama, keli, i xa wɔyɛn fanyi fala i xa sɔɔrie bɛ. Xa na mu a ra, n bara n kali Alatala ra, beenu kɔɛ xa so i xa xɛmɛ birin kelima nɛ i xun ma to. Na fe xɔrɔxɔma i xa tɔɔrɛ birin bɛ i naxan kolon kabi i bari tɛmui.» \v 8 Na tɛmui mangɛ naxa mini, a a magoro taa naadɛ ra. Ɲama to na kolon, e naxa siga a yire. \p Isirayilaka naxee nu biraxi Abisalomi fɔxɔ ra, nee nu bara e gi na tɛmui e siga e xɔnyi. \v 9 Na bɔnsɔɛ birin nu a falama, «Mangɛ Dawuda bara won ba won yaxuie bɛlɛxɛ i, a tan nan won baxi Filisitakae yi ra, kɔnɔ a a gixi nɛ Abisalomi tan ya ra. \v 10 Yakɔsi, Abisalomi, won naxan findi mangɛ ra, na bara faxa gere kui. Won munse mamɛfe, won mu sa mangɛ ragbilenma?» \p \v 11 Mangɛ Dawuda tan naxa a fala sɛrɛxɛdubɛ Sadɔki nun Abiyatari bɛ, «Wo a fala Yuda forie bɛ, ‹Munfe ra wo mu yarerati wali rabama mangɛ ragbilenfe ra a xɔnyi? Mangɛ ɲan bara Isirayila waxɔnfe mɛ. \v 12 N ngaxakerenyi nan wo ra, won wuli keren, fasɛ keren. Munfe ra wo na bufe mangɛ ragbilenfe ra?› \v 13 Wo xa a fala Amasa fan bɛ, ‹Won wuli keren, fasɛ keren xa mu a ra? N bara n kali Ala ra, n i tima nɛ n ma sɔɔrie xa mangɛ ra Yowaba ɲɔxɔɛ ra kudɛi.›» \v 14 Na kui Dawuda naxa a niya Yudakae birin xa lan a gbilenfe ma. E naxa xɛɛra xɛɛ mangɛ ma, a xa gbilen, a tan nun a xa mixi birin. \p \v 15 Mangɛ naxa gbilen fɔlɔ, a fa Yurudɛn xure li. Yudayakae naxa siga Giligali, e xa a rasɛnɛ. \v 16 Gera xa di Simeyi, naxan kelixi Bunyamin bɔnsɔɛ, naxan nu Dawuda dankaxi Baxurimi, a fan naxa siga mangɛ Dawuda ralande. Yudayakae nun \v 17 Bunyaminka sɔɔri mixi wulu keren nan nu na a fɔxɔ ra. \p Siba, naxan nu bara wali Sɔlu xa denbaya bɛ, a tan nun a xa di fu nun suuli, a nun a xa konyi mɔxɔɲɛn, e fan naxa siga Yurudɛn xure mangɛ ralande. \v 18 Mixie nu na mangɛ xa ɲama malife xure igiride tɛmui naxɛ, Gera xa di Simeyi naxa bira mangɛ bun ma, \v 19 a a mayandi, «N marigi, i naxa xɔnɛ ragata i bɔɲɛ kui n bɛ. I naxa i gbe ɲɔxɔ n ma fe ɲaaxi ra, n naxan nabaxi i ra i mini lɔxɔɛ. \v 20 N marigi, n bara n ma yunubi kolon. Na kui, to, n singe nan faxi i rasɛnɛde Yusufu xa mixie ya ma.» \p \v 21 Na tɛmui Seruya xa di Abisayi naxa a fala Dawuda bɛ, «A mu lanma xɛ Simeyi xa faxa, barima a bara mangɛ danka, Alatala naxan sugandixi?» \v 22 Dawuda naxa a yaabi, «Seruya xa die, munse na won tagi? Wo wama findife n yaxuie nan na to? A lanma mixi nde xa faxa to Isirayila bɔxi ma? N ɲan a kolon n bara gɛ mangɛya sɔtɔde to.» \v 23 Mangɛ naxa a fala Simeyi bɛ, «N tan Isirayila mangɛ, n bara n kali, n mu i faxama.» \p \v 24 Sɔlu xa di Mefiboseti fan naxa siga mangɛ ralande. Kabi mangɛ Dawuda keli lɔxɔɛ Darisalamu, a mu a sanyie maxa, a mu a xa dugie xa, a mu a dɛ xabe yailan. A nu mamɛ tife nɛ mangɛ xa gbilen bɔɲɛsa kui. \v 25 A to fa mangɛ ralande Darisalamu, mangɛ naxa a maxɔrin, «Mefiboseti, n to keli Darisalamu, munfe ra i mu bira n fɔxɔ ra nu?» \v 26 A naxa a yaabi, «N ma mangɛ, n tan mu a ra. Na lɔxɔɛ n ma konyi nan n madaxu. N a fala nɛ a bɛ a xa n baki n ma sofale fari sigafe ra mangɛ fɔxɔ ra. N nu a rabama na ki nɛ, barima n sanyie mu fan. \v 27 Kɔnɔ n ma konyi naxa siga n xun mafalade i xɔn. Yakɔsi, i tan naxan luxi alɔ Alatala xa malekɛ, i sagoe xa raba. \v 28 A sɛriyɛ ki ma a nu lanma i xa n baba bɔnsɔɛ birin faxa e xa fe kobi xa fe ra i tan mabiri, kɔnɔ i bara tin n xa lu i xa denbaya ya ma, won birin xa won dɛgɛ yire keren. Na kui n mu nɔma i maxandide fefe ra fa.» \p \v 29 Mangɛ naxa a fala a bɛ, «I naxa wɔyɛnyi yo sa na fari. N bara natɛ tongo Siba xa bɔxie xa itaxun.» \v 30 Mefiboseti naxa a yaabi, «N tan bɛ a nɔma a birin tongode. N ɲɛlɛxinxi barima i tan mangɛ bara so to i kɛndɛxi ra.» \p \v 31 Barasilayi Galadika nu bara mangɛ mati han Yurudɛn xure keli Rogelimi. E to xure igiri, a naxa a ɲungu mangɛ ma. \v 32 Barasilayi xa simaya nu bara ɲɛ tongo solomasaxan li. A nu bara mɛɛni mangɛ ma a to siga Maxanayimi kelife Darisalamu. Kuntigi belebele nan nu a ra. \v 33 Mangɛ naxa a fala Barasilayi bɛ, «I xa lu n fɛ ma Darisalamu. N nan ɲɔxɔ sama nɛ i xɔn ma a fanyi ra.» \p \v 34 Barasilayi naxa mangɛ yaabi, «A lanma n xa te Darisalamu? Ɲɛ yeri luxi n ma simaya ra fa? \v 35 N bara ɲɛ tongo solomasaxan sɔtɔ, n bara tagan sɔnɔn. Hali donse nun minse fanyi, n dɛ mu nɔma na kolonde. N tuli mu nɔma sigi xui mɛde. A mu lanma n xa findi kote tun na n ma mangɛ bɛ. \v 36 N man i matima nɛ dondoronti, kɔnɔ i wama yi hɛɛri mɔɔli fife n ma munfe ra? \v 37 Yandi, i xa diɲɛ n tan i xa konyi xa gbilen n baride, n xa sa faxa mɛnni, n nga nun n baba xa gaburi na dɛnnaxɛ. Kɔnɔ i naxan nabama n bɛ, i xa Kimehami xanin i xun ma, i xa a mali alɔ i wama a xɔn ma ki naxɛ.» \v 38 Mangɛ naxa a fala, «Awa, n xa Kimehami xanin n xun ma, n xa i waxɔnfe birin naba a bɛ.» \v 39 Ɲama birin to Yurudɛn xure giri, mangɛ naxa Barasilayi sunbu, a duba a bɛ. Na tɛmui Barasilayi naxa gbilen a xɔnyi, \v 40 mangɛ naxa siga Giligali, a nun Kimehami. \p Yuda ɲama nun Isirayila ɲama sɛɛti keren nan mangɛ mali Yurudɛn igiride. \v 41 Kɔnɔ Isirayila xɛmɛe naxa e mawa mangɛ xɔn, a falafe ra, «Muxu ngaxakerenyi Yudayakae i baxi muxu yi ra munfe ra? E tan i xa ɲama matixi munfe ra kelife ra Yurudɛn xure han i xɔnyi?» \v 42 Yudaya xɛmɛe naxa Isirayilakae yaabi, e naxɛ, «Mangɛ kelixi muxu bɔnsɔɛ nɛ. A mu lanma wo xa xɔnɔ na fe ma. Muxu bara mangɛ makula donse ra? A bara muxu buɲa?» \v 43 Isirayilakae naxa a fala e bɛ, «Muxu to findixi bɔnsɔɛ fu ra, muxu tide gbo wo bɛ mangɛ mabiri, a gbengbenyi yi mangɛ Dawuda. Wo wama muxu xurunfe munfe ra? Muxu tan xa singe mu mangɛ gbilenfe fala?» Kɔnɔ Yudayakae naxa xɔrɔxɔ dangi Isirayilakae ra. \c 20 \s Seeba mangɛ Dawuda matandife \p \v 1 Mixi sɛriyɛtare nde nu na, naxan nu xili Seeba, Bikiri xa di, fatanfe Bunyamin bɔnsɔɛ ra. Seeba naxa feri fe Isirayila ɲama ma, a a fala e bɛ, \q «Won mu birama Dawuda fɔxɔ ra. \q Won nun Yisayi xa di mu na kɛ keren. \q Isirayila ɲama xa gbilen e xɔnyi!» \m \v 2 Isirayila xɛmɛ birin naxa keli Dawuda xun ma, e bira Bikiri xa di Seeba fɔxɔ ra. Yudaya xɛmɛe tan naxa lu e xa mangɛ sɛɛti ma, e sa a mati kelife Yurudɛn xure ma, han Darisalamu. \p \v 3 Mangɛ Dawuda to so a xɔnyi Darisalamu, a naxa a xa konyi ginɛ fu tongo, a nu bara naxee lu a xa banxi kantade, a e yigiya banxi makantaxi nde kui. A naxa a ɲɛngi sa e xɔn ma, kɔnɔ a nun e tan mu kafu sɔnɔn. E naxa lu na banxi kui e kaaɲɛ ki ma han e faxa. \p \v 4 Mangɛ naxa a fala Amasa bɛ, «Siga, sa Yudaya sɔɔrie malan beenun xi saxan wo xa be li.» \v 5 Amasa naxa siga na rabade, kɔnɔ a naxa dugundi. \v 6 Na xi saxan to dangi, Dawuda naxa a fala Abisayi bɛ, «Yakɔsi Bikiri xa di Seeba fama won tɔɔrɔde dangife Abisalomi ra. I xa n ma sɔɔrie tongo, wo xa siga a fende, alako a naxa a nɔxun taa makantaxi nde kui, a fa lɔɛ won ma.» \v 7 Yowaba xa mixie fan naxa bira Abisayi fɔxɔ ra, a nun Keretikae nun Peletakae. E birin naxa mini Darisalamu ra, sigafe Bikiri xa di Seeba fende. \p \v 8 E to fanye xungbe yire li Gabayon, Amasa naxa mini e ya ra. Yowaba nu bara a xa finɛ tɛɛ xiri a xa geresose donma tagi. A to nu makɔrɛfe Amasa ra, a xa finɛ naxa mini a tɛɛ kui a bira. \v 9 Yowaba naxa Amasa xɛɛbu, «A rabaxi di ngaxakerenyi?» A naxa a dɛxabe suxu a yire fanyi bɛlɛxɛ ra xɛɛbui kui. \v 10 Amasa mu a ɲɔxɔ sa finɛ xɔn ma naxan nu na Yowaba kɔɔla bɛlɛxɛ i. Yowaba naxa Amasa furi sɔxɔ, a a furingɛe ramini kɛnɛ ma, a naxa faxa keren na. \p Na tɛmui Yowaba nun a xunya Abisayi naxa siga Bikiri xa di Seeba fende. \v 11 Yowaba xa mixi nde naxa ti Amasa fure fɛ ma, a a fala a xui itexi ra ɲama bɛ, «Naxan na Yowaba nun Dawuda bɛ, wo xa bira Yowaba fɔxɔ ra.» \v 12 Amasa to nu saxi a wuli xɔɔra kira tagi, ɲama fan nu tixi naa a matode. Na kui Yowaba xa na mixi naxa Amasa fure bɛndun sɛxɛ xɔɔra, a dugi nde felen a ma, alako ɲama naxa ti naa a matode. \v 13 A to a ba kira ra, ɲama naxa bira Yowaba fɔxɔ ra, sigafe Bikiri xa di Seeba fende. \p \v 14 Yowaba naxa dangi Isirayila bɔnsɔɛe birin na sigafe ra taa nde naxan xili Abeli Beti Maaka longori ra. Berimukae fan naxa bira a fɔxɔ ra. \v 15 E birin naxa Abeli Beti Maaka rabilin, Seeba nu na na taa kui. E naxa bɛndɛ malan tɛtɛ kanke, alako e xa a rabira, e xa so taa kui. \p \v 16 Na kui ginɛ xaxilima nde naxa a fala a xui itexi ra kelife tɛtɛ kui, a naxɛ, «Wo wo tuli mati! Wo Yowaba xili n bɛ a xa fa be, muxu xa wɔyɛn.» \v 17 Yowaba to a makɔrɛ, na ginɛ naxa a maxɔrin, «Yowaba nan i ra?» A naxa a yaabi, «Iyo.» A naxa a fala a bɛ, «I tuli mati n tan i xa konyi ginɛ xui ra.» A naxɛ, «Awa.» \v 18 A naxa a fala, «Birin a kolon kabi tɛmui xɔnkuye, yi Abeli taa findixi xaxilima yire nan na. Mixie fama be nɛ tɛmui birin marasi fende. \v 19 Isirayila xa taa nde nan Abeli ra naxan bɔɲɛsa kolon dangi a birin na. Munfe ra i wama taa kanafe naxan findixi Alatala gbe ra?» \p \v 20 Yowaba naxa a yaabi, «Ala xa n natanga na ma. N mu wama Abeli Beti Maaka kanafe. \v 21 Muxu faxi Efiramika nde nan fɔxɔ ra, Bikiri xa di Seeba. A bara mangɛ Dawuda matandi. Xa wo a so muxu yi, muxu kelima nɛ be keren na.» Ginɛ naxa a yaabi, «Muxu a xunyi nan wolima wo ma tɛtɛ fari ma.» \p \v 22 Na ginɛ naxa wɔyɛn a xa mixie ra xaxilimaya ra. E naxa Bikiri xa di Seeba xunyi bolon a dɛ i, e a woli tɛtɛ fari ma, Yowaba nun a xa mixie ma. Yowaba to na to, a naxa feri fe, a xa mixie birin naxa gbilen e xɔnyi. Yowaba naxa siga mangɛ yire Darisalamu. \p \v 23 Yowaba nan nu na Isirayila sɔɔrie xa mangɛ ra. Yehoyada xa di Bɛnaya nan nu na Keretikae nun Peletakae xunyi ra. \v 24 Adorami nan nu na mangɛ xa walikɛe xa yarerati ra. Axiludu xa di Yehosafati nan nu na mangɛ xa kɛɛdi makantade xunyi ra. \v 25 Sewa nan nu a xa sɛbɛliti ra. Sadɔki nun Abiyatari nan nu na sɛrɛxɛdubɛe xunyie ra. \v 26 Ira Yayirika nan nun na Dawuda xa sɛrɛxɛdubɛ ra. \c 21 \s Sɔlu nun a bɔnsɔɛ \p \v 1 Dawuda xa waxati, kaamɛ sin nɛ bɔxi ma ɲɛ saxan. Dawuda to Alatala maxɔrin na fe keli fe naxan ma, a naxa a yaabi, «A kelixi Sɔlu nun a bɔnsɔɛ Gabayonkae faxafe nan ma.» \v 2 Mangɛ naxa Gabayonkae xili, e xa dɛ masara. Isirayilakae mu nu e tan na. Amorikae nan nu e ra, naxee nu bara saata e nun Isirayilakae ra. Kɔnɔ Sɔlu na saatɛ kana nɛ, a e gere Isirayila nun Yudaya bɛ. \p \v 3 Dawuda naxa a fala Gabayonkae bɛ, «N nɔma munse rabade wo bɛ, naxan nɔma a niyade wo xa diɲɛ Alatala xa ɲama Isirayila ma?» \v 4 Gabayonkae naxa a yaabi, «Gbeti nun xɛɛma fe mu na muxu nun Sɔlu bɔnsɔɛ tagi. Muxu tan mu nɔma mixi yo faxade Isirayila bɔxi ma.» Mangɛ naxa a fala, «Wo naxan yo fala, n na nan nabama wo bɛ.» \v 5 E naxa a fala mangɛ bɛ, «Sɔlu nu wama muxu sɔntɔfe nɛ, muxu xa ɲɔn Isirayila bɔxi ma. \v 6 Na kui a bɔnsɔɛ mixi solofere xa sa muxu sagoe, e binbie xa sa Alatala ya i Ala xa Mixi Sugandixi Sɔlu xa taa kui, dɛnnaxɛ xili falama Gibeya.» Mangɛ Dawuda naxa e yaabi, «N e sama nɛ wo sagoe.» \p \v 7 Mangɛ mu tin Sɔlu xa mamadi Mefiboseti sode e yi ra. Yonatan xa di nan nu na ra. Dawuda nu bara a kali Sɔlu xa di Yonatan bɛ a mu fe ɲaaxi yo rabama a xa denbaya ra. \v 8 Mangɛ naxa Aya xa di ginɛ Risipa, xa di xɛmɛ firin tongo, a naxee bari Sɔlu bɛ. Nee xili nɛ Aramoni nun Mefiboseti. A naxa Sɔlu xa di ginɛ Mikali, xa di xɛmɛ suuli fan tongo, a naxee bari Barasilayi xa di Adiriyeli bɛ, Mexolaka. \v 9 A naxa na mixie so Gabayonkae yi ra, e fa e sangbon geya fari Alatala ya i lɔxɔɛ keren kui, naxan findixi xɛ xabɛ lɔxɔɛ singe ra. \p \v 10 Aya xa di ginɛ Risipa naxa a xa kaaɲɛ dugi itala fanye fari furee nu na dɛnnaxɛ, a dɔxɔ a ma kelife xɛ xabɛ han tunɛ birɛ. A mu tin xɔnie xa goro furee ma yanyi ra, a mu tin burun subee xa e don kɔɛ ra. \v 11 Mixi nde naxa sa na fe fala Dawuda bɛ. Risipa na raba Sɔlu nan xa fe ra, barima a xa konyi ginɛ nan nu a ra. \v 12 Na tɛmui Dawuda naxa siga Sɔlu nun a xa di xɛmɛ Yonatan xɔrie tongode Yabɛsi, Galadi bɔxi ma. Filisitakae to e faxa Gilibowa, e e furee gbaku Beti San taa nan kui, Yabɛsikae fan nu bara sa e furee tongo, e e xanin Yabɛsi. \v 13 Na ki, Dawuda naxa Sɔlu, a xa di, nun na mixi solofere xɔrie tongo, a e xanin. \v 14 A naxa yaamari fi, a Sɔlu nun a xa di Yonatan xɔrie xa ragata Sela, Bunyamin bɔnsɔɛ xa bɔxi ma, Sɔlu baba Kisu xa gaburi yire. E to gɛ mangɛ waxɔnfe rabade, Ala naxa hinnɛ e xa bɔxi ra. \p \v 15 Gere man naxa bira a i Isirayila nun Filisita tagi. Dawuda nun a xa sɔɔrie naxa siga Filisitakae gerede. Dawuda nu bara tagan fɔlɔ na tɛmui. \v 16 Yisibi Benobi, naxan fatan Rafa bɔnsɔɛ ra, nu a falama a a wama Dawuda faxafe. Tanbɛ kuye nu na a yi ra naxan binyɛ nu dangi kilo saxan na. Santidɛgɛma fan nu xirixi a tagi. \v 17 A nu na Dawuda gerefe tɛmui naxɛ, Seruya xa di Abisayi naxa fa Dawuda malide, a na Filisitaka faxa. Na kui, Dawuda xa mixie naxa a rakali a a yɛtɛ mu minima gere sode sɔnɔn, alako mangɛ fanyi naxa ba Isirayila xun. \p \v 18 Na gere to ba a ra, gere gbɛtɛ man naxa bira a i Gobo, Filisitakae nun Isirayilakae tagi. Sibekayi, Husatika naxa Safa faxa, Rafa bɔnsɔɛ nde. \p \v 19 Tɛmui gbɛtɛ, gere naxa bira a i Gobo man, Filisitakae nun Isirayilakae tagi. Na gere kui, Yare, Oregimu xa di Elexanan Bɛtɛlɛɛmuka naxa Goliyati Gatika faxa, naxan xa tanbɛ nu xungbo alɔ dugi sɔxɔ wuri. \p \v 20 Gere gbɛtɛ man naxa bira a i Gati. Rafa bɔnsɔɛ sɛnbɛma nde nu na, bɛlɛxɛ sole senni senni nan nu na a bɛlɛxɛ firinyi ma, san sole senni senni a sanyi firinyi fan ma, a birin nalanxi sole mɔxɔɲɛn nun naani. \v 21 A to Isirayila konbi, Dawuda taara Simeya xa di Yonatan naxa a faxa. \p \v 22 Na Gatika naani birin kelixi Rafa bɔnsɔɛ nɛ. Dawuda nun a xa sɔɔrie nan nee birin faxa. \c 22 \s Dawuda xa bɛɛti \r (Yabura Dawuda 18:1-50) \p \v 1 Alatala to Dawuda ratanga Sɔlu nun a yaxuie ma, Dawuda naxa yi bɛɛti ba Alatala bɛ. \v 2 A naxɛ, \q «Alatala nan n ma fanye ra, \q Alatala nan n ma yire makantaxi ra, \q Alatala nan n nakisima ra. \q \v 3 N Marigi Ala luxi alɔ gɛmɛ yire \q n lingira sɔtɔma dɛnnaxɛ. \q A luxi alɔ wure lefa n bɛ, \q alɔ sɛnbɛma naxan n nakisima, \q alɔ taa makantaxi n sabatima dɛnnaxɛ. \q I tan, n nakisima, i n natangama n yaxuie ma. \b \q \v 4 Ala tantu! \q N to i xili, \q i bara n natanga n yaxuie ma. \q \v 5 Faxɛ nu bara wa nɔfe n na, \q alɔ mɔrɔnyie naxee dusuma mixi xun na. \q N nu bara kɔntɔfili gbaloe ra, \q \v 6 faxɛ luuti nu bara n xiri, \q faxɛ yɛlɛ nu bara itala n ya ra. \b \q \v 7 N ma tɔɔrɛ kui, n bara Alatala xili, \q n bara n Marigi Ala maxandi. \q A bara n xui mɛ a xa hɔrɔmɔlingira kui, \q n wa xui bara a tuli li. \q \v 8 Awa, koore nun bɔxi naxa imaxa, \q e sɛrɛn Ala xa xɔnɛ ya i. \q \v 9 Tuuri nu minima a ɲɔɛ i, \q tɛ nu minima a dɛ i, \q tɛ wole nu kasanma. \q \v 10 A naxa koore walaxɛ ɲɛnkɛn, \q a goro nuxui binye fari. \q \v 11 A naxa ti malekɛ fari, \q a a ɲɛrɛ koore ma foye fari. \q \v 12 Nuxui ifɔɔrɔxie nu na a rabilinyi, \q e rafexi ye ra. \q \v 13 Tɛ wolee nu minima a xa yanbɛ ya ra. \q \v 14 Alatala xui nu luxi alɔ se sarinyi. \q Koore Mangɛ naxa a xui ramini. \q \v 15 A naxa seyamakɔnyie woli alɔ xalie, \q e xa n yaxuie keri. \q \v 16 Baa bunyi naxa maba, \q bɔxi xɔri naxa makɛnɛn, \q Alatala ɲɔɛ foye to mini. \b \q \v 17 A naxa a bɛlɛxɛ itala keli koore ma, \q a n suxu, a n namini baa ye xɔɔra. \q \v 18 A naxa n natanga n yaxui sɛnbɛmae ma, \q n xɔnnante naxee sɛnbɛ gbo n bɛ. \q \v 19 E nu n gerema n xunsin lɔxɔɛe kui, \q kɔnɔ Alatala nu findixi n malima nan na. \q \v 20 A naxa n namini, \q a naxa n nakisi a xa xanunteya xa fe ra. \b \q \v 21 Alatala n suxu n ma tinxinyi nan ma, \q a n ma sɛniyɛnyi sare ragbilen n ma, \q \v 22 barima n nu ɲɛrɛma Alatala xa kira nan xɔn, \q n mu n baxi n Marigi Ala xa kira ma alɔ mixi ɲaaxie. \q \v 23 N birama a xa yaamarie fɔxɔ ra, \q n mu gbilenma a xa sɛriyɛ fɔxɔ ra. \q \v 24 N tinxin nɛ a bɛ, \q n fe kobi birin lu na. \q \v 25 Na kui Alatala naxa n ma tinxinyi \q nun n ma sɛniyɛnyi sare ragbilen n ma. \b \q \v 26 Mixi naxan tima i sɛɛti ma, \q i fan tima na kanyi nan sɛɛti ma. \q Mixi naxan mu findi filankafui ra i mabiri, \q i fan mu i xa laayidi kanama na kanyi bɛ. \q \v 27 Mixi naxan sɛniyɛn i ya xɔri, \q i fan i xa sɛniyɛnyi masenma na kanyi bɛ. \q Mixi naxan fe kanama, \q i fan fata na sare ragbilende a ma. \q \v 28 I mixi magoroxie itema nɛ, \q i yɛtɛ igboee magoroma nɛ. \q \v 29 I tan Alatala nan na n ma naiyalanyi ra. \q Alatala nan dimi iyalanma n bɛ. \q \v 30 Xa i na n fɔxɔ ra, \q n mu gaaxuma sɔɔri gali ya ra. \q Xa n Marigi Ala na n fɔxɔ ra, \q n suusama nɛ gere ra. \q \v 31 Ala xa kira kamalixi. \q Ala xa masenyi sɛniyɛnxi. \q A findixi makantɛ nan na mixi bɛ, \q naxan a yɛtɛ taxu a ra. \b \q \v 32 Nde na Ala ra xa Alatala mu a ra? \q Nde na ibunadama xa fanye ra xa muxu Marigi Ala mu a ra? \q \v 33 Ala nan na n ma yire makantaxi ra, \q naxan kira fanyi yailanma n bɛ. \q \v 34 A n malima n ma ɲɛrɛ kui, \q alɔ a xeli malima ki naxɛ a xa ɲɛrɛ kui geyae fari. \q \v 35 A n malima n ma gere kui, \q alɔ sɛnbɛma naxan xali wure gbeeli daaxi italama. \q \v 36 I findixi n ma kantama nan na, \q i n xun nakelima. \q \v 37 I n naɲɛrɛma a fanyi ra, \q n ma kira mu findima tɔɔrɛ ra n bɛ. \q \v 38 N na n yaxuie kerima, n e sɔntɔma. \q N mu gbilenma e fɔxɔ ra fo n e birin faxa. \q \v 39 N e faxama nɛ, n e bɔnbɔma nɛ. \q E mu kelima sɔnɔn, e luma n bun ma abadan. \q \v 40 I sɛnbɛ fima n ma gere kui, \q i n yaxuie ragoroma n bun ma. \q \v 41 I n yaxuie kerima n ya ra, \q i n xɔnnantee ralɔɛma nɛ. \q \v 42 E e ya ragema nɛ, kɔnɔ e rakisima mu na! \q E Alatala xilima nɛ, kɔnɔ a mu e yaabima! \q \v 43 N e luntunma nɛ e findi xube ra, \q n e iboronma nɛ alɔ boora. \b \q \v 44 I bara n natanga n ma ɲama xa ɲɔxɔnsɔsɔɛ ma, \q i bara n findi ɲamanɛe xa mangɛ ra, \q i bara sie lu n sagoe n mu naxee kolon. \q \v 45 Si gbɛtɛe n matɔxɔma, \q e n ma yaamari birin suxuma. \q \v 46 Si gbɛtɛe mu suusama sɔnɔn, \q e minima e xa yire makantaxie kui gaaxui ra. \b \q \v 47 Kisi na Alatala bɛ, \q tantui na a bɛ naxan luxi alɔ fanye n bɛ, \q a xili xa matɔxɔ. \q \v 48 Tantui na Ala bɛ, \q naxan n gbe ɲɔxɔma, \q naxan sie luma n sagoe, \q \v 49 naxan n bama n yaxuie yi ra, \q naxan n natema yaxuie xun ma, \q naxan n bama mixi ɲaaxi bɛlɛxɛ i. \b \q \v 50 Na nan a ra, n i matɔxɔma sie tagi, Alatala! \q N bɛɛti bama i xili ra. \q \v 51 A bara a xa mangɛ sugandixi rakisi, \q a mu gbilen na mangɛ fɔxɔ ra, \q naxan findixi Dawuda nun a bɔnsɔɛ ra abadan.» \c 23 \s Dawuda xa masenyi dɔnxɔɛ \p \v 1 Dawuda xa masenyi dɔnxɔɛ nan ya: \b \q Yisayi xa di Dawuda xa masenyi nan ya, \q kuntigi xungbe, \q Yaxuba Marigi Ala naxan sugandixi mangɛ ra, \q bɛɛtiba naxan maniyɛ mu na Isirayila bɔxi ma. \b \q \v 2 «Alatala Xaxili bara so n dɛ i, \q a xa masenyi nan ya. \q \v 3 Isirayila Marigi Ala bara wɔyɛn, \q Isirayila xa fanye bara a fala n bɛ, \q ‹Naxan na mangɛya xaninfe tinxinyi ra, \q naxan na mangɛya xaninfe Ala xa yaragaaxui kui, \q \v 4 na kanyi luxi nɛ alɔ gɛɛsɛgɛ, \q soge te tɛmui nuxui yo mu a ya ma. \q A luxi alɔ yanbɛ nun tunɛ naxan sansi raminima bɔxi ma. \q \v 5 N ma denbaya na na ki nɛ Ala bɛ, \q barima muxu xa saatɛ mu kanama abadan, \q a mabanbanxi a fanyi ra. \q A fama n ma kisi rakamalide, \q a hinnɛma n na fe fanyi birin na.›» \b \q \v 6 «Kɔnɔ mixi sɛriyɛtare luxi nɛ \q alɔ sansi tunbe daaxi naxan xun nakanama, \q naxan mu matongoma bɛlɛxɛ ra, \q \v 7 naxan xabama dɛgɛma nun keri ra, \q naxan ganma tɛ ra a bulaxi dɛnnaxɛ.» \s Dawuda xa sɛnbɛmae \r (Yudaya Mangɛe I 11:10-47) \p \v 8 Dawuda xa sɔɔrie xunyie nan ya: Xakimoni xa di Yasobeyami, naxan findi e xunyi ra. A tan naxan man nu xili Adino Esinika, nan mixi kɛmɛ solomasaxan faxa tanbɛ ra gere keren kui. \p \v 9 A firin nde findi Dodayi xa di Eleyasari nan na, Axowaka. A nu na Dawuda xa sɛnbɛma saxanyie ya ma, naxee Dawuda mali Filisitakae gerede, Isirayilakae to e gi e ma e siga geya fari. \v 10 A tan nan Filisitakae gere, han a bɛlɛxɛ kankan a xa santidɛgɛma ma. Alatala naxa xun nakeli fanyi fi e ma na lɔxɔɛ. Ɲama mu gbilen Eleyasari yire fo gere to ɲɔn. E naxa mixi faxaxie harige tongo. \p \v 11 A saxan nde findi Age xa di Sanma nan na, Hararaka. Filisitakae nu e malanxi Lexi tɛmui naxɛ. Bɔxi nde nu na mɛnni, toge nu sixi naxan ma. Isirayilakae nu bara e gi Filisitakae ma, \v 12 kɔnɔ Sanma naxa ti na toge xɛ tagi Filisitakae gerede. Alatala naxa xunnakeli fanyi fi e ma na lɔxɔɛ. \p \v 13 Yarerati saxan, Dawuda xa yarerati tongo saxanyie ya ma, naxa siga Dawuda yire Adulama fɔnmɛ ra. Filisitakae nu tixi Refa gulunba kui. \v 14 Na waxati Dawuda nu na a xa yire makantaxi kui, Filisitakae fan nu na Bɛtɛlɛɛmu. \p \v 15 Dawuda naxa a sago nde fala, «A xɔli n ma n xa Bɛtɛlɛɛmu kɔlɔnyi ye min.» \v 16 Na sɔɔri yarerati saxanyie naxa Filisita naaninyi igiri, e sa ye ba kɔlɔnyi ra naxan na Bɛtɛlɛɛmu naadɛ ra. E to fa na ra Dawuda bɛ, a naxa tondi na minde. A naxa a ifili bɔxi ma sɛrɛxɛ ra Alatala bɛ. \v 17 A naxa a fala, «Ala xa n natanga na ma. N mu nɔma yi ye minde, n ma xɛmɛe naxan sɔtɔxi n bɛ e nii sare ra. Na luma alɔ e nii tide mu gbo n bɛ.» Na kui a naxa tondi ye minde a xa sɛnbɛma saxanyie naxan sɔtɔ a bɛ. \p \v 18 Yowaba ngaxakerenyi Abisayi nan nu findixi na sɛnbɛma saxanyie xunyi ra. A nu bara xɛmɛ kɛmɛ saxan faxa a xa tanbɛ ra. A xili nu gbo alɔ na xɛmɛ saxanyie. \v 19 A naxa binyɛ sɔtɔ dangi e tan na, kɔnɔ a mu nu na e ya ma hali a to nu findixi e xa mangɛ ra. \p \v 20 Yehoyada xa di Bɛnaya Kabaseeli findi sɛnbɛma nde xa di nan na. A nu bara fe xungbe gbegbe raba, alɔ Ariyɛli Mowabaka firinyie faxafe. A man naxa yɛtɛ nde faxa kɔlɔnyi kui balabalanyi tɛmui. \v 21 Lɔxɔɛ nde a naxa Misiraka gbangbalanyi nde faxa. Tanbɛ belebele nu na Misiraka yi ra. Bɛnaya naxa na ba a yi ra wuri di ra, a a faxa a yɛtɛ xa tanbɛ ra. \v 22 Yehoyada xa di Bɛnaya xa fe xungbe nan na ki. A xili gbo na sɛnbɛma saxanyi ya ma. \v 23 A naxa binyɛ sɔtɔ dangi na xɛmɛ tongo saxan na, kɔnɔ a sɛnbɛ mu gbo na sɛnbɛma saxanyi bɛ. Dawuda xa gundo sɔɔri nan nu a ra. \p \v 24 Sɛnbɛma gbɛtɛe nan ya: \q Yowaba xunya Asahɛli, \q naxan nu na na mixi tongo saxanyie ya ma, \q Dodo xa di Elexanan Bɛtɛlɛɛmuka, \q \v 25 Samoti Harorika, Elika Xarodika, \q \v 26 Xɛlɛsi Pelonka, Ikesi xa di Ira Tekowaka, \q \v 27 Abiyeseri Anatɔtika, Mebunnayi Husatika, \q \v 28 Salamon Ahoxika, Maharayi Netofaka, \q \v 29 Baanna xa di Xeleda Netofaka, Ribayi xa di Itayi, \q naxan keli Gibiya Bunyamin bɔnsɔɛ xa bɔxi ma, \q \v 30 Bɛnaya Piratonka, Xurayi Gaasika, \q \v 31 Abiyɛli Arabaka, Asamafeti Baxurimika, \q \v 32 Eliyaba Saalabonka, Hasemi xa di, Yonatan, \q \v 33 Saama Hararaka, Sakara xa di Axiyama Hararaka, \q \v 34 Maakaka xa di Axasabayi xa di Elifeleti, \q Axitofeli Gilonka xa di Eliyami, \q \v 35 Xesero Karemeleka, Paarayi Aribika, \q \v 36 Natan ngaxakerenyi Yigali Sobaka, Bani Gadika, \q \v 37 Sɛlɛki Amonika, Seruya xa di Naxarayi Berotika, \q naxan nu Yowaba xa geresosee xaninma, \q \v 38 Ira nun Garebe Yatirikae, \q a nun \v 39 Uriya Xitika. \m E birin nalanxi, mixi tongo saxan nun solofere. \c 24 \s Isirayila ɲama kɔntife \r (Yudaya Mangɛe I 21:1-26) \p \v 1 Na tɛmui Alatala naxa xɔnɔ Isirayila ma a sanya firin nde. A naxa maɲɔxunyi nde raso Dawuda bɔɲɛ e xili ma, a a fala a bɛ, «Siga Isirayila nun Yudaya mixie kɔnti.» \v 2 Na kui mangɛ Dawuda naxa a fala a xa sɔɔrie xa mangɛ Yowaba bɛ, a naxɛ, «Siga Isirayila bɔnsɔɛ birin xɔnyi, kelife Dana ma han Beriseeba. I xa na ɲama kɔnti alako n xa mixi xasabi kolon.» \v 3 Yowaba naxa mangɛ yaabi, «I Marigi Ala xa ɲama rawuya dɔxɔ kɛmɛ i ya xɔri, kɔnɔ mangɛ, munfe ra i wama yi rabafe?» \p \v 4 Mangɛ naxa a yaabi a xɔrɔxɔɛ ra. Yowaba nun sɔɔri mangɛe naxa keli mangɛ xun, e siga Isirayila ɲama kɔntide. \v 5 E naxa Yurudɛn xure igiri, e yonkin Aroweri yirefanyi ma. Na taa na gulunba nan kui Gadi, Yaasɛri biri. \v 6 E naxa siga Galadi bɔxi ma, Tatimi Xodosi, Dana Yaan, nun Sidɔn biri. \v 7 E naxa siga Tire yire makantaxi, a nun taa birin naxee nu na Hiwikae nun Kanaankae xa bɔxi ma. A raɲɔnyi, e naxa siga han Beriseeba, naxan na Yudaya bɔxi yirefanyi biri. \p \v 8 E to gɛ bɔxi birin isade kike solomanaani xi mɔxɔɲɛn bun ma, e naxa so Darisalamu. \v 9 Yowaba naxa ɲama xasabi dɛntɛgɛ mangɛ bɛ. Xɛmɛ mixi wulu kɛmɛ solomasaxan nan nu na Isirayila, naxee nu nɔma findide sɔɔrie ra. Xɛmɛ mixi wulu kɛmɛ suuli nan nu na Yudaya fan, naxee nu nɔma findide sɔɔrie ra. \p \v 10 Dawuda to gɛ ɲama kɔntide, a bɔɲɛ naxa maɲaaxu, a fa a fala Alatala bɛ, «N to yi rabaxi, n bara yunubi belebele raba. Yakɔsi n bara i mayandi i xa diɲɛ i xa konyi xa yunubi ma. Na bara findi n ma daxuɲa ra.» \v 11 Dawuda to keli gɛɛsɛgɛ, a lixi Alatala nu bara masenyi ti a xa namiɲɔnmɛ Gadi bɛ, Dawuda xa waliyu, a naxɛ, \v 12 «I xa a fala Dawuda bɛ, Alatala yi nan masenxi i bɛ, ‹N bara fe saxan masen i bɛ, i xa keren sugandi i wama n xa naxan naba i ra.›» \v 13 Gadi naxa siga Dawuda yire, a a fala a bɛ, «Alatala yi nan masenxi i bɛ, ‹I bara tin ɲaxankatɛ mundun na: kaamɛ xa sin bɔxi ɲɛ solofere, xa na mu i yaxuie xa nɔ wo ra e xa santidɛgɛma ra kike saxan, xa na mu fure ɲaaxi xa din Isirayila ɲama ma xi saxan bun ma. Yakɔsi i xa a mato n lan n xa naxan fala n xɛɛma bɛ.›» \v 14 Dawuda naxa Gadi yaabi, «N bɔɲɛ bara maɲaaxu a xɔrɔxɔɛ ra. A lan n xa n sa Alatala nan bɛlɛxɛ i, naxan xa kinikini gbo. Na fisa adamadie bɛlɛxɛe bɛ.» \p \v 15 Alatala naxa fure ɲaaxi radin Isirayila ma, kelife gɛɛsɛgɛ han a waxati naxan fala. Na kui, kelife Dana han a sa dɔxɔ Beriseeba ra, xɛmɛ wulu tongo solofere nan faxa Isirayila bɔxi ma. \v 16 Ala xa malekɛ to Darisalamu kana fɔlɔ, Alatala naxa nimisa na tɔɔrɛ xa fe ra. A naxa a masen malekɛ bɛ naxan nu na ɲama ya ma, «Na lan. E lu na sinden.» Alatala xa malekɛ nu tixi Arawuna Yebusuka xa lonyi ma. \p \v 17 Dawuda to malekɛ to faxɛ ti ra ɲama tagi, a naxa a fala Alatala bɛ, «N tan nan yunubi rabaxi, n tan nan yi fe kobi niyaxi. Yi ɲama munse rabaxi? N Marigi Alatala, i xa n tan nun n ma denbaya halaki, i xa i xa ɲama lu na.» \p \v 18 Na tɛmui Annabi Gadi naxa siga Dawuda yire, a a fala a bɛ «Keli, i xa sa sɛrɛxɛbade ti Alatala bɛ Arawuna Yebusuka xa lonyi ma.» \v 19 Dawuda naxa te naa alɔ Gadi a fala a bɛ Alatala xili ra ki naxɛ. \p \v 20 Keli yire itexi nde ma, Arawuna naxa mangɛ nun a xa mixie to fa ra a yire. A naxa keli keren na, a sa e ralan, a a felen bɔxi ma mangɛ bun ma. \v 21 Arawuna naxa a maxɔrin, «Mangɛ faxi munse fende a xa konyi yire?» Dawuda naxa a yaabi, «N wama yi lonyi nan sarafe i ma alako n xa sɛrɛxɛbade ti Alatala bɛ. Na ki fure ɲaaxi xa ɲɔn ɲama ma.» \v 22 Arawuna naxa Dawuda yaabi, «Mangɛ, a tongo. N marigi xa a waxɔnfe raba a ra. N bara yi ningee fan so i yi ra, e xa findi sɛrɛxɛ gan daaxi ra. Yi sarɛtie nɔma gande yege ra, yi mɛngi fan xa findi sɛrɛxɛ ra. \v 23 N bara yi birin fi i ma.» Arawuna man naxa a fala mangɛ bɛ, «I Marigi Alatala xa i xa sɛrɛxɛ rasuxu.» \p \v 24 Kɔnɔ mangɛ Dawuda naxa a fala Arawuna bɛ, «Ade, n wama a sarafe nɛ kɔbiri ra naxan lanma sɛriyɛ ki ma. N mu se bama sɛrɛxɛ ra Alatala bɛ, naxan mu kelima n yɛtɛ harige ma. N mu nɔma sɛrɛxɛ gan daaxi bade n mu naxan sare baxi.» Na kui Dawuda naxa Arawuna xa lonyi nun a xa ningee sara gbeti kilo tongo suuli ra. \v 25 Dawuda naxa sɛrɛxɛbade ti mɛnni Alatala bɛ, a fa sɛrɛxɛ gan daaxi nun xanunteya sɛrɛxɛ ba. Alatala naxa na sɛrɛxɛe suxu Isirayila bɛ, fure ɲaaxi dan na ki nɛ.