\id 2CO \ide UTF-8 \h Korinti II \toc1 Ala xa masenyi firin nde Annabi Pɔlu naxan sɛbɛ Korinti danxaniyatɔɛ ɲama ma \toc2 Korinti II \mt Ala xa masenyi firin nde \mt Annabi Pɔlu naxan sɛbɛ \mt Korinti danxaniyatɔɛ ɲama ma \imt Masenyi nde yi Kitaabui xa fe ra \ip Yi Kitaabui findixi Annabi Pɔlu xa bataaxɛ firin nde nan na danxaniyatɔɛ ɲama bɛ, naxan nu na Korinti taa kui Girɛki bɔxi ma. A nu bara kawandi ti naa a xa biyaasi firin nde kui. Mixi gbegbe naxa danxaniya Isa ma, kɔnɔ e ɲɛrɛ ki mu nu gɛxi fande. Ndee mu nu lanxi e booree ma, ndee nu fe ɲaaxie rabama ginɛe ra, ndee nu wama e yɛtɛ igbofe danxaniyatɔɛ booree ya ma. Na birin findixi yaagi nan na diinɛlae tagi. Na nan a toxi Annabi Pɔlu naxa a xa bataaxɛ singe sɛbɛ e ma. \ip Korintikae to na bataaxɛ singe xaran, ndee naxa Annabi Pɔlu xui suxu, e fa gbilen yunubie fɔxɔ ra. Ndee mu tin na ra. E naxa findi Pɔlu yaxuie ra, e fe birin naba a xili kanafe ra. E naxa e yɛtɛ findi xɛɛra fisamantee ra, kɔnɔ yɛtɛ igboe nan tun nu e ra. Na kui, Annabi Pɔlu naxa a xa bataaxɛ firin nde sɛbɛ Korinti danxaniyatɔɛ ɲama ma. \ip Yi bataaxɛ a masenxi nɛ a Annabi Pɔlu nan findixi Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa xɛɛra ra. A naxa fe gbegbe masen danxaniyatɔɛe bɛ, alako na wule falɛe naxa e madaxu a falafe ra e naxa e tuli mati Pɔlu ra sɔnɔn. \ip Bafe na ra, yi bataaxɛ marasi fanyi fima Korintikae ma wali ndee xa fe ra e nu bara naxan fɔlɔ Darisalamukae bɛ. Danxaniyatɔɛ ndee nu na tɔɔrɛ kui kaamɛ xa fe ra Isirayila bɔxi ma. Na kui, danxaniyatɔɛ ɲama naxee nu na yire gbɛtɛe, e naxa kɔbiri malan e ngaxakerenyie malife ra. Korintikae singe nan na fɔlɔ, kɔnɔ Pɔlu e rasima yi bataaxɛ ra e xa na wali raɲɔn. \ip Yi bataaxɛ findixi Kitaabui nan na naxan sɛriyɛ fanyi masenma to danxaniyatɔɛe bɛ. A lanma won xa won tuli mati Ala xa xɛɛrae ra naxee nɔndi masenma. Xa a sa li mixi nde fa a fala a Ala xa mixi na a ra, kɔnɔ a xa masenyi mu lanxi Isa xa xɛɛrae xa masenyi singee ma, a mu lanma mixi xa bira na kanyi fɔxɔ ra. Ala xa won natanga na saabui ɲaaxi mɔɔli ma. A man lanma won xa fe birin naba danxaniyatɔɛ booree malife ra e xa tɔɔrɛ kui. Ala xa xanunteya mɔɔli xa lu won bɔɲɛ kui. \ip Ala xa won mali alako won xa lu a waxɔnki. Amina. \imte Ala xa masenyi firin nde \imte Annabi Pɔlu naxan sɛbɛ \imte Korinti danxaniyatɔɛ ɲama ma \cl Sora \c 1 \s Danxaniyatɔɛ xa limaniya \p \v 1 N tan Pɔlu, Ala bara tin naxan xa findi a xa xɛɛra ra, n nun n ngaxakerenyi Timote, muxu bara wo xɛɛbu, wo tan Ala xa danxaniyatɔɛ naxee na Korinti, a nun sɛniyɛntɔɛ birin naxee na Akayi. \v 2 Won Baba Ala nun won Marigi, Ala xa Mixi Sugandixi Isa, e xa hinnɛ nun bɔɲɛsa fi wo ma. \p \v 3 Tantui na Ala bɛ, naxan findixi won Marigi Isa Baba ra, a xa Mixi Sugandixi. Baba kinikininte na a ra, naxan mixie ralimaniyama e xa fe birin kui. \v 4 Ala won nalimaniyama won ma tɔɔrɛ kui, alako won fan xa nɔ tɔɔrɔmixi gbɛtɛe ralimaniyade na ki. \v 5 Won ma tɔɔrɛ xun masama Ala xa Mixi Sugandixi xa fe ra ki naxɛ, won ma limaniya fan xun masama a saabui ra na ki nɛ. \p \v 6 Muxu na tɔɔrɔfe alako wo tan xa limaniya nun kisi sɔtɔ. Muxu xa limaniya a niyama nɛ wo fan xa limaniya sɔtɔ alako wo fan xa nɔ wo xa tɔɔrɛ ra. Won birin na tɔɔrɔfe ki keren. \v 7 Muxu a kolon a fanyi ra wo xa danxaniya sɔɔnɛyama nɛ, barima wo limaniya sɔtɔma wo xa tɔɔrɛ nan kui. \p \v 8 N ngaxakerenyie, muxu wama wo xa a kolon muxu ɲaxankatɛ naxan sɔtɔ Asi. A nu gbo dangi muxu sɛnbɛ ra, muxu fa a maɲɔxun muxu na faxafe nɛ. \v 9 Na maɲɔxunyi bara lu muxu xunyi alako muxu naxa muxu xaxili ti muxu yɛtɛ ra, muxu xa muxu xaxili ti Ala nan na naxan faxamixie rakelima. \v 10 A tan nan gbansan muxu ratangaxi na faxɛ ɲaaxi ma. A man fama na rabade muxu bɛ. Muxu bara la a ra a man fama nɛ muxu ratangade. \v 11 Wo fan nɔma muxu malide na kui wo xa Ala maxandi ra. Mixi gbegbe na Ala maxandi muxu bɛ, mixi gbegbe fama nɛ Ala tantude a xa hinnɛ xa fe ra a naxan fima muxu ma. \p \v 12 Muxu sɛɛwaxi yi nan ma. Muxu a kolon muxu bɔɲɛ kui a muxu bara ɲɛrɛ duniɲa kui wo ya ma sɛniyɛnyi nun bɔɲɛ fiixɛ kui, naxan fatanxi Ala ra. Muxu ɲɛrɛxi na ki nɛ wo ya ma dangife yire birin na. Na ɲɛrɛ mɔɔli mu kelixi adamadi xa lɔnni xa ma. A kelixi Ala xa hinnɛ nan ma. \v 13 Muxu mu sese sɛbɛ wo ma wo mu nɔma naxan tode nun a kolonde a fiixɛ ra. A xɔli n ma wo xa fahaamui xa kamali na xa fe ra. \v 14 Wo ɲan bara nde kolon, kɔnɔ wo xa fahaamui fama nɛ kamalide a kolonfe ra a won birin binyɛ sɔtɔma nɛ won Marigi Isa fa tɛmui won bore xa fe ra. \p \v 15 N to na kolon, n naxa wa sigafe wo yire alako wo man xa hinnɛ sɔtɔ. \v 16 N naxa wa dangife wo yire n sigama Masedon tɛmui naxɛ, n man xa dangi wo yire n kelima Masedon tɛmui naxɛ. Na ki wo nɔma n malide n ma biyaasi kui sigafe ra Yudaya. \v 17 Wo ɲɔxɔ a ma natɛ tongoxi na a ra adamadi ki ma, naxan wɔyɛn firin falama? \v 18 N bara a fala wo bɛ Ala tinxinxi xili ra, n mu wule falama n ma masenyi kui. \v 19 Ala xa Mixi Sugandixi Isa, naxan findixi Ala xa Di ra, muxu naxan masenxi wo bɛ, a fan mu a yɛtɛ matandima. N tan, Silasi, nun Timote, muxu naxan kawandixi wo bɛ, na birin findixi nɔndi nan na. \p \v 20 Ala fama a xa laayidi birin nakamalide Isa saabui ra. Na nan a ra won «Amina» ratinma Isa xili ra Ala xa nɔrɛ xa fe ra. \v 21 Ala nan won birin ma danxaniya rasabatixi a xa Mixi Sugandixi saabui ra. A bara won sugandi, \v 22 a fa a xa tɔnxuma sa won ma, naxan a masenxi a won findixi a gbe nan na. A bara a yɛtɛ Xaxili raso won bɔɲɛ i naxan a masenma a fama nɛ won kide ariyanna ra. \p \v 23 Ala na n seede ra. N mu gbilenxi Korinti, alako a naxa findi tɔɔrɛ ra wo bɛ. \v 24 Muxu mu wama danxaniyatɔɛe yamarife, kɔnɔ muxu wama kafufe nɛ wo ma alako wo xa sɛɛwa barima wo sabatixi danxaniya kui. \c 2 \s Pɔlu xa biyaasie \p \v 1 Na kui, n nu bara natɛ tongo a mu lanma n xa siga wo yire sunnunyi kui. \v 2 Xa n bara wo tan tɔɔrɔ, nde nɔma n nasɛɛwade sɔnɔn? N wo tan naxee rasunnunxi, wo tan nan fa nɔma na ra? \v 3 N nu bara na bataaxɛ sɛbɛ alako wo ɲɛrɛ ki, n naxan lima wo yi ra, a naxa findi sunnunyi ra n bɛ. A lanma wo xa findi sɛɛwɛ nan na n bɛ. N a kolon naxan na findi sɛɛwɛ ra n bɛ, a findima nɛ sɛɛwɛ ra wo fan bɛ. \v 4 N to na bataaxɛ sɛbɛ wo ma, n bɔɲɛ nu n tɔɔrɔxi, n yaye nu minima. N mu na sɛbɛxi xɛ alako n xa wo tɔɔrɔ. N a sɛbɛxi nɛ alako wo xa a kolon n wo xanuxi nɛ yati. \p \v 5 N xa a fala wo bɛ, mixi naxan findixi yi tɔɔrɛ saabui ra, a mu n tan xa tɔɔrɔxi. A wo tan nan tɔɔrɔxi, xa na mu a ra a bara ndee tɔɔrɔ wo ya ma. \v 6 Mixi gbegbe wo ya ma e ɲan bara na kanyi ɲaxankata. Na bara wasakɛ. \v 7 Wo diɲɛ a ma, wo xa a ralimaniya, alako na tɔɔrɛ naxa gbo yɛ, a fa nɔ a ra. \v 8 Wo naxan nabama, wo xa xanunteya masen a bɛ. \p \v 9 N bara na bataaxɛ sɛbɛ wo ma, alako n xa a kolon xa wo tinma n ma yaamari birin suxude. \v 10 Xa wo bara diɲɛ mixi nde ma, n fan bara diɲɛ na kanyi ma. Xa fe nde bara lu wo tagi, n bara diɲɛ na birin ma wo xa fe ra Ala xa Mixi Sugandixi ya xɔri \v 11 alako Sentanɛ naxa nɔ won na. Won bara a wali ki kolon. \p \v 12 N to siga Tiroyasi Ala xa Mixi Sugandixi xa xibaaru fanyi kawandide, n naxa a to Marigi nu bara sɔɔnɛya raba n bɛ. \v 13 Kɔnɔ n bɔɲɛ mu nu saxi, barima n mu n ngaxakerenyi Tito lixi naa. Na nan a toxi n naxa ɲungu rabira e ma, n fa siga Masedon. \p \v 14 Tantui na Ala bɛ, naxan won xun nakelima a xa Mixi Sugandixi saabui ra. Isa kolonfe fan alɔ labundɛ xiri fanyi. Ala won tan nan xɛɛxi alako yire birin xa rakolon na masenyi ra. \v 15 Won luxi nɛ alɔ labundɛ xiri fanyi Ala naxan nayensenma kisi mixie nun kisitaree tagi. \v 16 Won findixi mixi xiri ɲaaxi nan na kisitaree bɛ naxee na yahannama kira xɔn ma. Won findixi mixi xiri ɲɔxunmɛ nan na kisi mixie bɛ naxee na ariyanna kira xɔn ma. Kɔnɔ adamadi mundun nɔma na wali mɔɔli rabade? \v 17 Muxu tan mu Ala xa masenyi masenma kɔbiri xa fe ra alɔ kawanditi ndee. Muxu kawandi tima bɔɲɛ fiixɛ nan na Ala ya xɔri naxan muxu xɛɛxi. Muxu na rabama Ala xa Mixi Sugandixi nan saabui ra. \c 3 \s Ala xa walikɛe \p \v 1 A lanma muxu man xa muxu yɛtɛ xunmafala? Ade. Muxu hayi na bataaxɛe nan ma naxee muxu xunmafalama wo bɛ? Ade. Muxu hayi na wo xa bataaxɛe nan ma naxee muxu xunmafalama mixi gbɛtɛe bɛ? Ade. \v 2 Wo naxan nabama wo xa duniɲɛigiri kui a luxi nɛ alɔ bataaxɛ naxan muxu xunmafalama mixi birin bɛ. Na masenyi ragataxi muxu bɔɲɛ kui, alɔ masenyi sɛbɛxi bataaxɛ kui ki naxɛ alako mixi birin xa a kolon. \v 3 Wo tan findixi Ala xa Mixi Sugandixi xa bataaxɛ nan na. Muxu xa wali bara a niya na bataaxɛ xa sɛbɛ wo bɔɲɛ ma. A mu sɛbɛxi dubɛ xa ra, a sɛbɛxi Ala Xaxili nan na, naxan na na. A mu sɛbɛxi gɛmɛ walaxɛ xa ma, a sɛbɛxi wo bɔɲɛ nan ma. \p \v 4 Lanlanteya na muxu bɛ Ala ya i, a xa Mixi Sugandixi saabui ra. \v 5 Won mu fata fefe ra won yɛtɛ sɛnbɛ ra. Won ma fatɛ fatanxi Ala nan na. \v 6 Ala nan a niyaxi won xa nɔ a xa saatɛ nɛɛnɛ kawandide. Na saatɛ mu fatanxi Ala xa yaamarie xa ra naxee sɛbɛxi. A fatanxi Ala Xaxili nan na, naxan mixi rakisima. Ala xa yaamari sɛbɛxie mu mixi rakisima. \p \v 7 Ala xa yaamarie to sɛbɛ gɛmɛ walaxɛe ma, Annabi Munsa yatagi naxa nɔrɔ han Isirayilakae mu nɔ e ya tide a ra. Hali na yaamarie to fa findixi faxɛ nan na mixie bɛ, e xa nɔrɛ nu gbo. Kɔnɔ nde nu luma ba ra na nɔrɛ ra. \v 8 Ala Xaxili naxan nabaxi, na wali nɔrɔma dangife na nɔrɛ singe ra naxan fatanxi na yaamari sɛbɛxie ra. \v 9 Na yaamarie sɛbɛxi gɛmɛ walaxɛe nan ma, naxee nu nɔrɔxi, kɔnɔ e findi faxɛ nan na mixie bɛ. Ala Xaxili naxan nabaxi, naxan a niyama mixie xa tinxinyi sɔtɔ, na nɔrɛ gbo na nɔrɛ singe bɛ. \v 10 Naxan singe nu nɔrɔxi, a xa nɔrɛ bara ɲɔn nɔrɛ fisamante sɛɛti ma. \v 11 Na fe singe nu nɔrɔxi, kɔnɔ a mu bu. Ala Xaxili naxan nabaxi, na buma nɛ abadan. Na nɔrɛ gbo na nɔrɛ singe bɛ pon! \p \v 12 Won to won xaxili tixi na ra, won bara limaniya sɔtɔ a fanyi ra. \v 13 Won mu luxi alɔ Annabi Munsa naxan a yatagi makoto mafelenyi ra alako Isirayilakae naxa e ya ti na nɔrɛ ra, naxan nu luma ba ra. \v 14 Kɔnɔ e xaxili xɔrɔxɔ. Han to e mu fe fahaamuma a fanyi ra, e saatɛ fori xaranma tɛmui naxɛ. A luxi nɛ alɔ na mafelenyi, naxan nu Annabi Munsa yatagi makotoxi, a man na e yatagi ma, e mu fefe igbɛma. Na fahaamutareɲa mu nɔma bade, fo mixi na la Ala xa Mixi Sugandixi ra. \v 15 Han to e luxi alɔ na mafelenyi na e yatagi makotofe, e mu fahaamui sɔtɔ e bɔɲɛ kui, e Tawureta Munsa xaranma tɛmui naxɛ. \p \v 16 Kɔnɔ mixi na a ya rafindi Marigi ma, na luxi nɛ alɔ na mafelenyi bara ba na kanyi yatagi ma, a fa fahaamui sɔtɔ. \v 17 Won Marigi findixi Ala Xaxili Sɛniyɛnxi nan na. Marigi Xaxili nan xɔrɛya fima mixi ma. \v 18 Xa na mafelenyi baxi won yatagi ma, Marigi xa nɔrɛ naxan yanbama won ma, won fama nɛ na nɔrɛ masende mixi gbɛtɛe bɛ. Won Marigi Xaxili won masarama nɛ a misaali ra, won ma nɔrɛ xun nu masa. \c 4 \s Kawandila wali ki \p \v 1 Ala to a xa wali soxi muxu yi ra a xa hinnɛ saabui ra, limaniya mu bama muxu yi ra. \v 2 Muxu wali ki mu nɔxunxi, yaagi yo mu na a kui. Muxu mu mixi madaxuma, muxu mu Ala xa masenyi mafindima. Muxu nɔndi nan masenma mixi birin bɛ, alako e xa la muxu ra Ala ya i. \v 3 Muxu xa xibaaru fanyi fiixɛ mixi birin bɛ, fo kisitaree, \v 4 barima e mu danxaniyaxi. Yi waxati mixie marigi bara a ragiri e xaxili naxa fahaamui sɔtɔ xibaaru fanyi ma Ala xa Mixi Sugandixi nɔrɔxi xa fe ra, naxan findixi Ala misaali ra. \p \v 5 Muxu mu muxu yɛtɛ kan xa fe xa kawandima. Muxu xa kawandi a masenma nɛ a Ala xa Mixi Sugandixi Isa nan findixi muxu Marigi ra, a nun muxu fan findixi wo xa konyie nan na Isa xa fe ra. \v 6 Ala naxan a masenxi, «Naiyalanyi xa yanba dimi kui,» a tan bara a xa nɔrɛ masen muxu bɛ a xa Mixi Sugandixi saabui ra. \v 7 Kɔnɔ na nɔrɛ hagigɛ saxi muxu bɔɲɛ ma, bɔɲɛ naxan sɛnbɛ xurun alɔ fɛɲɛ, alako mixie xa a kolon na sɛnbɛ xungbe fatanxi Ala nan na, a mu fatanxi muxu tan xa ra. \p \v 8 Kɔntɔfili bara muxu xɛtɛn, kɔnɔ muxu mu butuxunxi. A bara muxu xaxili ifu, kɔnɔ limaniya mu baxi muxu yi ra. \v 9 Muxu bara ɲaxankatɛ sɔtɔ, kɔnɔ Ala mu muxu raboloxi. Fe xɔrɔxɔɛ bara muxu rabira, kɔnɔ a mu nɔxi muxu ra. \v 10 Muxu xa tɔɔrɛ muxu xa duniɲɛigiri kui, a maniyaxi Isa gbe nan na naxan faxa wuri magalanbuxi ma. Muxu na tɔɔrɛ sɔtɔxi nɛ alako muxu xa Isa xa xunnakeli fan masen muxu xa duniɲɛigiri kui. \v 11 Muxu na tɔɔrɔfe Isa xa fe nan na muxu xa duniɲɛigiri kui, alako Isa xa xunnakeli fan xa makɛnɛn muxu xa simaya kui. \p \v 12 Na nan na ki muxu na saya kira nan xɔn ma, alako wo tan xa kisi sɔtɔ. \v 13 A sɛbɛxi Kitaabui kui, «N to danxaniya, na nan a to n naxa wɔyɛn.» Muxu fan to danxaniyaxi, muxu wɔyɛnxi na nan ma. \v 14 Muxu na rabaxi nɛ, barima muxu bara a kolon naxan Marigi Isa rakelixi faxɛ ma, a fama nɛ muxu fan nakelide faxɛ ma Isa xa fe ra, a won birin xanin a yire. \v 15 Muxu tinxi na tɔɔrɛ birin na wo xa fe ra. Muxu tɔɔrɔma nɛ alako mixi gbegbe xa Ala xa hinnɛ kolon, e fa tantui nun matɔxɔɛ rasiga a ma. \p \v 16 Na kui, limaniya mu bama muxu yi ra. Hali muxu fate to na kanafe, muxu bɔɲɛ na fanfe lɔxɔ yo lɔxɔ, \v 17 barima muxu xa tɔɔrɛ xunxuri naxan mu buma, a na xunnakeli xungbe raminife muxu bɛ, xunnakeli naxan maniyɛ mu na, naxan mu ɲɔnma abadan. \v 18 Muxu xaxili mu tixi fe toxi xa ra. Muxu xaxili tixi fe nan na naxan mu toma. Fe toxi mu buma, kɔnɔ fe naxan mu toma na tan buma nɛ abadan. \c 5 \s Ariyanna kira \p \v 1 Won a kolon, won fate luxi nɛ alɔ bage, won nii sabatixi dɛnnaxɛ. Na bage na kana, won banxi gbɛtɛ sɔtɔma nɛ ariyanna, won luma dɛnnaxɛ abadan. Ala nan na banxi yailanxi won bɛ, adamadi mu naxan tixi. \v 2 Won wa xui minima yi bage kui, barima won sabatide naxan na koore, na xɔli na won ma, taa fanyi naxan na ariyanna. \v 3 Na banxi nɛɛnɛ misaalixi donma nan na. Won wama donma nɛɛnɛ ragorofe won ma, alako won naxa lu won mageli ra. \v 4 Danmi won na yi bage kui, won wa xui raminima, barima won mu wama donma xa ba won ma. Won wama nɛ donma nɛɛnɛ xa ragoro won ma, alako kisi xa nɔ faxɛ ra. \v 5 Ala won daaxi na kisi nan ma fe ra. A bara a yɛtɛ Xaxili ragoro won ma naxan a masenma a fama nɛ won kide ariyanna ra. \p \v 6 Na nan a toxi won limaniyaxi. Won a kolon, danmi won nii sabatixi yi fate i, won makuya Marigi ra. \v 7 Won ma ɲɛrɛ kui won xaxili tixi fe nan na won mu naxan toxi sinden. \v 8 Won ma limaniya xa fe ra, won wama kelife yi fate kui, won xa sabati Marigi xɔnyi. \v 9 Na kui, xa won nii na won fate kui, xa na mu a ra won nii bara keli won fate kui, won fe birin nabama Ala sago rakamalife nan na. \v 10 Won na rabama nɛ barima Ala xa Mixi Sugandixi fama nɛ won birin makiitide, alako kankan xa a sare sɔtɔ a xa fe fanyie nun a xa fe ɲaaxie ma, a naxee rabaxi a xa duniɲɛigiri kui. \p \v 11 Muxu to Marigi xa yaragaaxui kolon, muxu katama mixie nan nafade Ala ma. Ala muxu ɲɛrɛ ki kolon. N wama lafe a ra, wo fan muxu ɲɛrɛ ki kolon wo bɔɲɛ kui. \v 12 Muxu mu wama gbilenfe muxu xunmafalafe ra wo bɛ. Muxu wama nɛ tun wo xa ɲɛlɛxin muxu xa fe ra, alako wo xa nɔ mixie yaabide naxee e yɛtɛ igboma fee fufafu ra, naxee mu kelima e bɔɲɛ kui. \v 13 Xa muxu bara so fe ndee kui naxan luxi alɔ daxuɲa duniɲa mixie bɛ, muxu na rabaxi Ala nan bɛ. Kɔnɔ xa muxu bara ɲɛrɛ xaxili fanyi bɛrɛ ra, muxu na rabaxi wo tan nan bɛ. \p \v 14 Ala xa Mixi Sugandixi xa xanunteya nan muxu tutunma. Muxu bara a kolon mixi keren bara faxa adama birin bɛ. Na kui, mixi birin bara faxa. \v 15 A bara faxamixi birin bɛ, alako naxee ɲiɲɛ a ra e xa e yɛtɛ waxɔnfe lu na, e xa wali Isa bɛ naxan faxa e bɛ, naxan man keli faxɛ ma e bɛ. \v 16 Na nan a toxi, kelife yakɔsi, won mu mixi toma alɔ duniɲa mixie e toma ki naxɛ. Singe won nu Ala xa Mixi Sugandixi toma nɛ alɔ duniɲa mixie a toxi ki naxɛ, kɔnɔ yakɔsi won mu a kolonxi na ki sɔnɔn. \p \v 17 Mixi nun Ala xa Mixi Sugandixi na lu fe keren kui, a findima mixi nɛɛnɛ nan na. A xa fe fori bara masara fe nɛɛnɛ ra. \v 18 Na birin fatanxi Ala nan na, naxan won nagbilenxi a yɛtɛ ma a xa Mixi Sugandixi saabui ra. A man bara wali taxu won na adamadie ragbilenfe ra a ma. \v 19 Ala bara duniɲa ragbilen a ma a xa Mixi Sugandixi saabui ra, a diɲɛ adamadie xa yunubie ma. A man bara na masenyi so won yi ra naxan a niyama mixie xa gbilen a ma. \v 20 Na kui, won bara findi Ala xa Mixi Sugandixi xa xɛɛrae ra. A luxi nɛ alɔ Ala na kawandi tife won tan nan saabui ra. Muxu bara wo mayandi Ala xa Mixi Sugandixi xili ra, wo xa gbilen Ala ma. \v 21 Isa naxan mu yunubi yo rabaxi, Ala bara a findi won ma yunubi sare ra. Na nan a toxi won findixi tinxin mixie ra Ala ya tode ra Isa saabui ra. \c 6 \s Ala xa walikɛe xa marasi \p \v 1 Muxu tan, Ala xa walikɛe, muxu bara wo rasi wo naxa Ala xa hinnɛ sɔtɔ fu ra. \v 2 Ala bara a masen Kitaabui kui, «N bara wo xa duba suxu n ma hinnɛ waxati, n bara wo mali wo xa kisi lɔxɔɛ.» Wo xa a kolon Ala xa hinnɛ waxati bara a li. To nan findixi kisi lɔxɔɛ ra wo bɛ. \p \v 3 Muxu tan mu sese rabama naxan nɔma mixi ratantande, mixie fa a fala a muxu wali kobi nan nabaxi. \v 4 Muxu bara fe birin naba xili fanyi sɔtɔfe ra Ala xa walikɛ lanma a xa naxan naba. Muxu bara tunnabɛxiya raba ɲaxankatɛ, setareɲa, nun kɔntɔfili kui. \v 5 E bara muxu bɔnbɔ, e muxu raso geeli kui, e gali bɔɲɛ rate muxu xili ma. Muxu bara wali xɔrɔxɔɛ raba, muxu mu xi, muxu bara kaamɛ. \v 6 Muxu bara muxu tunnabɛxi sɛniyɛnyi, fahaamui, diɲɛ, fe fanyi, xaxili sɛniyɛnxi, nun xanunteya fiixɛ kui. \v 7 Muxu mu ba nɔndi falafe, muxu fe birin nabama Ala sɛnbɛ saabui nan na. Muxu bara Ala xa gere fanyi suxu tinxinyi kui muxu bɛlɛxɛ firin na. \v 8 Muxu walima binyɛ nun yelebui sɔtɔɛ nan kui. Muxu bara xili fanyi nun xili kanɛ sɔtɔ. Ndee bara muxu findi wule falɛe ra, kɔnɔ muxu nɔndi gbansan nan falama. \v 9 Hali e muxu kolon, e fe rabama muxu ra alɔ e mu mixi naxan kolon. Muxu maniyama mixi ra naxan na saya kira xɔn ma, kɔnɔ muxu mu faxaxi. Muxu bara ɲaxankata, kɔnɔ muxu mu faxaxi. \v 10 Sunnun mixie nan muxu ra, kɔnɔ sɛɛwɛ na muxu bɔɲɛ kui. Setaree nan muxu ra, kɔnɔ bannaya na muxu yi ra. Misikiinɛe nan muxu ra, kɔnɔ fe birin na muxu yi ra. \p \v 11 Muxu mu masenyi yo nɔxunxi wo ma. Wo xa fe bara lu muxu sondonyi ma. \v 12 Muxu bɔɲɛ mu balanxi wo ma, kɔnɔ wo tan bara wo bɔɲɛ balan muxu mabiri. \v 13 N ma die, yandi, wo fan xa xanunteya xun xa masa muxu mabiri. \p \v 14 Lanyi naxa lu wo nun danxaniyataree tagi. Munse na tinxinyi nun tinxintareya tagi? Naiyalanyi nun dimi nɔma lude yire keren? \v 15 Ala xa Mixi Sugandixi nun Sentanɛ lanma fe keren ma? Danxaniyatɔɛ nun danxaniyatare lanma munse ma? \v 16 Kuye toma Ala xa hɔrɔmɔbanxi kui? Won tan nan findixi Ala Ɲiɲɛ xa hɔrɔmɔbanxi ra. Ala yati a fala nɛ, «N ɲɛrɛma nɛ wo ya ma. Wo Marigi Ala nan n na, wo fan findima nɛ n ma ɲama ra.» \v 17 Na nan a toxi Marigi naxa a fala, «Wo xa mini e ya ma, wo xa lu wo xati ma. Wo naxa din fe sɛniyɛntare ra, alako n xa wo rasɛnɛ.» \v 18 Ala Xili Xungbe Kanyi xa masenyi nan ya, «N findima wo baba nan na, wo tan fan findi n ma die ra.» \c 7 \s Pɔlu xa xanunteya Korintikae bɛ \p \v 1 N xanuntenyie, Ala to na laayidi mɔɔlie tongo won bɛ, won fate nun won bɔɲɛ xa lu sɛniyɛnyi kui. Won ma sɛniyɛnyi xa kamali Ala xa yaragaaxui kui. \p \v 2 Wo xa tin muxu xa fe ra. Muxu mu fe ɲaaxi yo rabaxi wo ra, muxu mu wo xun nakana, muxu mu wo rawali. \v 3 N mu wama kiiti ɲaaxi safe wo ma. N ɲan bara a fala wo bɛ xanunteya na won tagi han muxu bara tin fe birin nabade wo bɛ, hali na findima faxɛ nan na. \v 4 Lanlanteya fanyi na won tagi. N bara ɲɛlɛxin wo xa fe ra, na fan bara findi limaniya ra n bɛ. Hali n na tɔɔrɛ kui, wo bara a niya n ma sɛɛwɛ xa kamali. \p \v 5 Muxu to fa Masedon, muxu mu malabui sɔtɔ, muxu tɔɔrɛ mɔɔli birin nan li naa: Gere na muxu rabilinyi, gaaxui fan na muxu bɔɲɛ ma. \v 6 Kɔnɔ Ala, naxan mixi limaniyatare ralimaniyama, a bara muxu fan nalimaniya Tito fafe saabui ra. \v 7 A fafe gbansan xa mu a ra. Wo mɛɛnixi a ma ki naxɛ, na fan bara findi limaniya ra muxu bɛ. A bara a fala muxu bɛ n xɔli bara wo suxu, han na bara findi yaye ra wo bɛ. A bara wo xa marafanyi xa fe fala muxu bɛ n tan mabiri. Na bara n nasɛɛwa a fanyi ra. \p \v 8 N a kolon n ma bataaxɛ bara wo rasunnun, kɔnɔ a mu ɲaaxu n bɛ. Hali n to mu nu wama n ma bataaxɛ xa wo rasunnun, n a kolon na sunnunyi xɔn mu kuya fa. \v 9 Yakɔsi n bara ɲɛlɛxin na xa fe ra. N mu ɲɛlɛxin wo xa sunnunyi xa ra, kɔnɔ n ɲɛlɛxinxi nɛ barima na sunnunyi bara a niya wo xa tuubi. Na kui, n a kolon na sunnunyi fatanxi Ala nan na, a mu fatanxi muxu tan xa ra. \v 10 Ala mixie rasunnunma nɛ alako e xa tuubi, e fa kisi. Na sunnunyi mɔɔli mu findima mɔnɛ ra, kɔnɔ sunnunyi naxan fatanxi duniɲa ra, na findima faxɛ nan na. \p \v 11 Ala bara na sunnunyi rawali wo xa fe ra, alako wo xa wo tunnabɛxi, wo xa wo yɛtɛ xunmafala, wo xa xɔnɔ fe ɲaaxi ma, wo xa gaaxu Ala ya ra, wo xa fe fanyi suxu sɛnbɛ ra, wo xa fe ɲaaxi makiiti. Wo bara a masen wo bɔɲɛ fiixɛ ra fe dangixi kui. \v 12 N to bataaxɛ sɛbɛ wo ma, n mu a sɛbɛxi na fe ɲaaxi rabae xa fe xa ra, n mu a sɛbɛ na mixi xa fe ra naxan bara fe ɲaaxi sɔtɔ. N a sɛbɛ nɛ alako muxu xa marafanyi naxan na wo bɛ a xa mini kɛnɛ ma Ala bɛ. \v 13 Na birin bara muxu ralimaniya. Muxu man bara ɲɛlɛxin Tito xa sɛɛwɛ xa fe ra, wo naxan bɔɲɛ ralimaniyaxi a fanyi ra. \v 14 N nu bara fe fanyi fala a bɛ wo xa fe ra. Wo mu n nayaagixi na kui. Muxu naxan falaxi wo bɛ, a birin findixi nɔndi nan na. Muxu naxan falaxi Tito bɛ wo xa fe ra, na fan birin findixi nɔndi nan na. \v 15 Wo xa marafanyi a bɛ, a xun bara masa, barima wo to a rasɛnɛ, a bara wo xa batui nun wo xa yaragaaxui to. \v 16 N bara ɲɛlɛxin na lanlanteya ra naxan na won tagi, a mu kanama fefe ma. \c 8 \s Danxaniyatɔɛ ɲama xa mali \p \v 1 N ngaxakerenyie, n xa a fala wo bɛ Ala hinnɛxi Masedon danxaniyatɔɛ ɲamae ra ki naxɛ. \v 2 Hali e to nu na ɲaxankatɛ xɔrɔxɔɛ kui, e xa sɛɛwɛ xungbe nun e xa setareɲa xɔrɔxɔɛ a niyaxi nɛ e xa ki ti a fanyi ra. \v 3 N bara findi e xa seede ra. E bara mixi ki alɔ e nu nɔma naxan na, e man dangi na ra. \v 4 E naxa muxu mayandi e yɛtɛ ɲanige ra, a e fan xa sɛniyɛntɔɛe mali alɔ booree a rabama ki naxɛ. \v 5 Na bara dangi muxu waxɔnfe ra. A singe e naxa e yɛtɛ fi Marigi ma. Na dangi xanbi, e man naxa e yɛtɛ fi muxu ma alɔ Ala nu wama a xɔn ma ki naxɛ. \p \v 6 Muxu bara Tito rasi, a xa na wali fanyi rakamali wo bɛ a naxan fɔlɔxi. \v 7 Wo bara xunnakeli sɔtɔ fe birin kui, alɔ wo xa danxaniya, wo xa masenyie, wo xa lɔnni, wo xa tunnabɛxi, nun wo xa xanunteya muxu xa fe ra. Wo xa xunnakeli sɔtɔ yi wali fanyi fan xa fe ra. \v 8 N mu wo yamarife xɛ. N wama a kolonfe nɛ xa wo xa xanunteya fiixɛ alɔ booree gbe fiixɛxi ki naxɛ. \p \v 9 Wo a kolon won Marigi Isa, Ala xa Mixi Sugandixi, a hinnɛxi won na ki naxɛ. Fe birin nu na a yi ra, kɔnɔ a naxa diɲɛ na birin ma wo tan bɛ, alako wo xa banna a xa setareɲa saabui ra. \v 10 N bara wo rasi na ma alako a xa findi fe fanyi ra wo bɛ. Yaala wo tan nan singe na natɛ tongo, wo tan nan singe kɔbiri malan fɔlɔ. \v 11 Yakɔsi fa, wo xa na raɲɔn, alako wo ɲanige fanyi xa kamali wo xa fɛɛrɛ bɛrɛ ra. \v 12 Xa wo mixie kima ɲanige fanyi ra, wo e mali wo nɔma naxan na, na findima fe fanyi ra. Xa na fɛɛrɛ mu na wo yi ra, fefe mu a ra. \p \v 13 Muxu mu wama wo tan xa tɔɔrɔ alako booree xa se sɔtɔ. Wo birin xa lan. \v 14 Yi waxati, wo harige fanyi nɔma nɛ e malide e xa setareɲa kui. Waxati gbɛtɛ, e tan fan harige fanyi nɔma nɛ wo fan malide wo xa setareɲa kui. Na kui, wo birin bara lan, \v 15 alɔ a sɛbɛxi Kitaabui kui ki naxɛ, «Naxan a gbegbe malanxi, a mu dangi a i. Naxan dondoronti malanxi, a a hayi lixi nɛ.» \p \v 16 Ala tantu, barima Ala bara a niya wo xa fe xa lu Tito bɔɲɛ kui, alɔ muxu tan. \v 17 A bara muxu xa marasi suxu. A man bara natɛ tongo a yɛtɛ ra ɲɛlɛxinyi kui, a xa siga wo yire. \v 18 Muxu na muxu ngaxakerenyi nde xɛɛfe a matide, danxaniyatɔɛ ɲama naxan birin matɔxɔma a xa kawandi xa fe ra. \v 19 Danxaniyatɔɛ ɲamae bara a sugandi a xa muxu fan mati na kɔbiri xaninde. Muxu na birin nabama nɛ alako Ala xa matɔxɔɛ sɔtɔ, a nun man muxu xa ɲanige fanyi xa raba. \v 20 Muxu mu wama mixi yo xa fe ɲaaxi to muxu wali ki ma, muxu na kɔbiri ya rafanyi rawalima ki naxɛ. \v 21 Muxu fe fanyi nan tun fenma na wali kui Marigi nun adamadie ya xɔri. \p \v 22 Muxu na won ngaxakerenyi gbɛtɛ fan xɛɛfe booree matide. Muxu bara a to sanya wuyaxi, muxu xa fe na a bɔɲɛ ma sɛnbɛ ra. Yakɔsi, nde bara sa na sɛnbɛ fari, barima a man bara la wo tan na. \v 23 N waliboore Tito findixi n tan nan ma xɛɛra ra wo bɛ. A matimae findixi danxaniyatɔɛ ɲamae nan ma xɛɛrae ra Ala xa Mixi Sugandixi xa binyɛ xa fe ra. \v 24 Na kui, wo xa wo xa xanunteya masen yi mixie bɛ alako danxaniyatɔɛ ɲama birin xa a kolon muxu fe fanyi naxee falaxi wo xa fe ra, a nɔndi na a ra. \c 9 \s Danxaniyatɔɛe mixi malima ki naxɛ \p \v 1 Hali n mu bataaxɛ sɛbɛ wo ma sɛniyɛntɔɛe malife xa fe ra. \v 2 N ɲan bara wo ɲanige fanyi kolon. N bara wo matɔxɔ Masedonkae bɛ, a falafe ra wo tan Akayikae rɛdixi na kɔbiri malanfe ra kabi yaala. Wo to na natɛ suxu sɛnbɛ ra, e fan bara wa sofe na kui. \v 3 Yakɔsi n na n ngaxakerenyie xɛɛfe wo yire, alako n matɔxɔɛ naxan nabaxi wo xa fe ra, a naxa findi wule ra. Wo xa kɔbiri malan sinnanyi ma, alako e xa a li naa alɔ n wo xa fe fala e bɛ ki naxɛ. \v 4 Xa a sa li n nun Masedonkae mu wo xa laayidi tongoxi rakamalixi lima naa, na findima yaagi nan na n bɛ, a findima yaagi belebele nan na wo fan bɛ. \v 5 Na kui, n bara n ngaxakerenyie xɛɛ wo yire sinnanyi ma, alako wo xa laayidi xa kamali. Na ki wo nɔma na rabade wo waxɔnki, alako a naxa findi fe xɔrɔxɔɛ ra wo bɛ. \p \v 6 Wo xa ratu a ma, a naxan sansi xɔri xuri rawalima, a fan sansi xuri di nan sɔtɔma. Naxan sansi xɔri gbegbe rawalima, a fan sansi gbegbe sɔtɔma nɛ. \v 7 Kankan xa mixi ki a yɛtɛ ɲanige ra. Teku mu a ra. A naxa mixi ki nimisɛ kui. Naxan mixi kima sɛɛwɛ kui, na nan nafan Ala ma. \v 8 Ala nɔma barakɛ mɔɔli birin nagorode wo ma. Nee wo hayi lima nɛ, e man dangi a ra, alako wo xa nɔ wali fanyi mɔɔli birin nabade. \v 9 A sɛbɛxi Kitaabui kui, «A bara setaree ki a fanyi ra. A xa tinxinyi buma abadan.» \v 10 Ala naxan sansi xɔri fima sansisi ma, a a rabalo taami ra, a man wo tan ma fɛɛrɛ rawuyama nɛ, alako wo xa wali tinxinxie fan xa wuya. \v 11 Ala wo kima fɛɛrɛ gbegbe nan na, alako wo fan xa mixie ki a fanyi ra. Mixie fama nɛ Ala tantude wo xa mali xa fe ra, muxu naxan soma e yi ra wo xili ra. \v 12 Wo naxan fima sɛniyɛntɔɛe ma, a e hayi lima nɛ, a man findi tantui gbegbe ra Ala bɛ. \v 13 Mixie na wo xa wali to, e Ala tantuma nɛ, barima wo xa danxaniya Ala xa Mixi Sugandixi ma, a bara findi batui ra. E Ala tantuma nɛ wo xa mali xa fe ra, wo hinnɛxi e ra naxan na, a nun mixi birin. \v 14 E fama nɛ Ala maxandide wo bɛ xanunteya ra, barima e a kolon Ala bara hinnɛ wo ra a fanyi ra. \v 15 Ala tantu a xa hinnɛ xa fe ra naxan dangi fe birin na. \c 10 \s Pɔlu wɔyɛn ki \p \v 1 N tan Pɔlu, n wama wo rasife Ala xa Mixi Sugandixi xa diɲɛ nun a xa fanyi nan saabui ra. Wo naxɛ a n sɛnbɛ mu gbo n na wo ya ma tɛmui naxɛ, fo n na makuya wo ra, n fa wɔyɛn xɔrɔxɔɛ fala wo bɛ. \v 2 N bara wo mayandi, wo naxa a niya n ma wɔyɛnyi xa xɔrɔxɔ n fa tɛmui wo yire. Ndee ɲɔxɔ a ma muxu na ɲɛrɛfe adama ki nan tun ma. N wɔyɛnma a xɔrɔxɔɛ ra na mixie nan bɛ. \p \v 3 Adamadi nan muxu ra, kɔnɔ muxu mu gere soma adama ki xa ma. \v 4 Muxu mu gere soma adamadi xa geresosee xa ra. Muxu gere soma Ala xa geresosee nan na naxee nɔma Sentanɛ sɛnbɛe kanade. Muxu maɲɔxunyi birin xun nakanama nɛ \v 5 naxan Ala xa fe kolonyi matandima yɛtɛ igboɲa kui. Maɲɔxunyi birin xa lu Ala xa Mixi Sugandixi xa yaamari bun ma. \v 6 Wo na wo xa batui rakamali, naxan na tondi na ra, muxu fama nɛ na kanyi ɲaxankatade. \p \v 7 Wo xa na fe mato a fanyi ra. Xa mixi la a ra a findixi Ala xa Mixi Sugandixi nan gbe ra, a xa a kolon muxu tan fan na na ki nɛ. \v 8 N mu yaagima wɔyɛnyi xungbe falafe ra wo bɛ Marigi xa yaamari xa fe ra, a naxan fixi n ma alako n xa wo mali sɛnbɛ sɔtɔde. A mu n xɛɛxi wo xun nakanade xɛ. \v 9 N mu findixi mixi xa ra naxan nɔma wo magaaxude n ma sɛbɛli ra, alɔ wo a maɲɔxunxi ki naxɛ. \v 10 Ndee a falama, «A xa bataaxɛe sɛnbɛ gbo, e xɔrɔxɔ, kɔnɔ a gundi yati na fa, a sɛnbɛ mu gbo, a xa masenyi yusi yo mu na.» \v 11 Na kanyie xa a kolon muxu naxan falama muxu xa bataaxɛe kui, muxu fama nɛ na birin nakamalide muxu fa tɛmui. \p \v 12 Muxu mu suusama muxu yɛtɛ misaalide yɛtɛ igboe ra. Muxu mu wama muxu yɛtɛ maniyafe e ra. E na e yɛtɛ igbo e yɛtɛ xa maɲɔxunyi ra, e bara gɛ e xa lɔnnitareɲa masende. \v 13 Muxu mu wama muxu yɛtɛ xa fe falafe han pon! Ala yaamari naxan fixi muxu ma mixie bɛ muxu naxee xaranma, muxu na nan falama wo bɛ. \v 14 A mu luxi alɔ muxu mu siga wo yire. Muxu singe nan wo lixi Ala xa Mixi Sugandixi xa xibaaru fanyi ra. \v 15 Muxu mu matɔxɔɛ fenma han a dangi a i mixi gbɛtɛe xa walie xa fe ra, fo wali naxan soxi muxu tan yi ra. Muxu wama naxan xɔn, wo xa danxaniya xun xa masa, muxu xa wali xa gbo wo ya ma. \v 16 Na ki muxu nɔma nɛ Ala xa xibaaru fanyi masende yire gbɛtɛ naxee dangi wo ra. Muxu mu matɔxɔɛ fenma mixi gbɛtɛe xa wali fɔxie ra. \v 17 Xa mixi wa a yɛtɛ matɔxɔfe, Marigi wali naxan nabaxi a xa duniɲɛigiri kui, a xa a yɛtɛ matɔxɔ Marigi xa fe nɛ i. \v 18 Barima yɛtɛ matɔxɔɛ xa mu rafan Marigi ma, fo Marigi yɛtɛ naxan matɔxɔma. \c 11 \s Pɔlu xa wali \p \v 1 Wo xa wo haakɛ to n bɛ, alɔ wo ɲan na a rabafe ki naxɛ, n xa n ma daxuɲa nde fala wo bɛ. \v 2 Wo rafan n ma Ala xa xanunteya ra, naxan mu wama a firin nde xɔn. N wo soxi Ala xa Mixi Sugandixi gbansan nan yi ra, alɔ ginɛ naxan fixi xɛmɛ ma a dimɛdi. \v 3 Kɔnɔ n gaaxuxi nɛ mixi ndee fa wo madaxufe, e fa wo xaxili makuya Ala xa Mixi Sugandixi xa fe ra, wo biraxi naxan fɔxɔ ra bɔɲɛ fiixɛ ra. Na kui, wo luma nɛ alɔ Nɛɛnɛ Mahawa bɔximase naxan madaxu yunubi xa fe ra. \v 4 N a falama na fe nan ma, wo wo tuli matima mixi nan na, naxan Isa xa fe masenma wo bɛ ki gbɛtɛ, bafe muxu gbe ki ra. Wo man tinma xaxili gbɛtɛ suxude, bafe Ala Xaxili Sɛniyɛnxi ra wo naxan sɔtɔxi. Wo masenyi nde rabatuma naxan mu lanxi muxu xa masenyi ma, wo laxi naxan singe ra. \p \v 5 Kɔnɔ n a kolon n mu xurun na mixie bɛ, naxee e yɛtɛ findixi wo bɛ xɛɛra fisamantee ra. \v 6 Hali n wɔyɛn ki mu tofan a gbe ra, kɔnɔ n xaxili tan gbo. Muxu bara na masen wo bɛ a fanyi ra. \v 7 N to n yɛtɛ magoro Ala xa xibaaru fanyi masenfe ra wo bɛ sare xanbi, alako wo tan xa fe xa mate, na findixi tantanyi nan na wo bɛ? \v 8 N bara danxaniyatɔɛ ɲama gbɛtɛe makula, alako n xa nɔ walide wo bɛ sare xanbi. N mu n ma kɔntɔfili dɔxɔxi mixi yo xun ma wo ya ma. \v 9 Masedon danxaniyatɔɛe nan fa n malide n ma tɔɔrɛ kui. N na birin naba nɛ alako n naxa findi kote ra wo bɛ. Han ya na xaxili na n yi ra. \v 10 N xa nɔndi fala wo bɛ Ala xa Mixi Sugandixi xili ra, n walixi wo bɛ sare xanbi ki naxɛ, n man walima na ki nɛ Akayi bɔxi birin ma, barima na findixi xunnakeli nan na n bɛ. \v 11 Munfe ra? N mu na rabaxi wo tan bɛ xanunteya xa ra? Ala a kolon. \v 12 N naxan nabaxi, n man gbilenma nɛ na raba ra, alako mixi yo naxa nɔ e misaalide muxu ra. Ndee wama na binyɛ nan xɔn. \v 13 Na mixie e yɛtɛ findixi wo bɛ xɛɛra fisamantee ra, kɔnɔ wule falɛe nan e ra, naxee mixi madaxuma, a falafe ra e tan nan findixi Ala xa Mixi Sugandixi xa xɛɛrae ra. \v 14 Kɔnɔ na mu findima dɛ ixarɛ ra, barima hali Sentanɛ a mixi madaxuma, a a yɛtɛ kan misaali malekɛ nɔrɔxi ra. \v 15 Sentanɛ xa walikɛe fan birama na misaali nan fɔxɔ ra, e fa e yɛtɛ masen walikɛ tinxinxie ra. E fama nɛ e sare sɔtɔde. \p \v 16 Wo xa wo haakɛ to n bɛ, n fan xa n yɛtɛ matɔxɔ dondoronti, kɔnɔ wo naxa a maɲɔxun daxuɲa ra de! Hali wo a maɲɔxun daxui na n na, wo xa diɲɛ alako n xa n gbe fala wo bɛ. \v 17 Na kui, n mu wɔyɛnma Marigi waxɔnki ma. N wɔyɛnma daxui ki nan ma naxan wama a yɛtɛ matɔxɔfe. \v 18 Mixi gbegbe to so yɛtɛ igboɲa kui adamadi ki ma, n fan xa n kan matɔxɔ. \v 19 Wo tan xaxilimae, wo tinma xaxilitaree ra tɛmui birin. \v 20 Wo tan tinma wo xa findi konyie ra, mixie xa wo rawali a ɲaaxi ra, e xa se birin ba wo yi ra, e xa e ya ragoro wo ma, e man xa wo dɛ ragarin. \p \v 21 N bara a fala wo bɛ yaagi ra, muxu tan mu na sɛnbɛ mɔɔli masenxi wo bɛ. Kɔnɔ e suusaxi e yɛtɛ kan matɔxɔɛ naxan na, fo n fan xa suusa na ra, hali a findi xaxilitareɲa ra n bɛ. \v 22 Eburu mixie nan e ra? N tan fan findixi Eburu mixi nan na. Isirayilakae nan e ra? N tan fan findixi Isirayilaka nan na. Iburahima bɔnsɔɛ nan e ra? N tan fan Iburahima bɔnsɔɛ nan n na. \v 23 Ala xa Mixi Sugandixi xa walikɛe nan e ra? Wo wo haakɛ to n bɛ de, n tan dangi e ra. N bara wali dangi e ra, n bara sa geeli dangife e ra, n bara bɔnbɔɛ sɔtɔ dangife e ra, n bara makɔrɛ faxɛ dɛ ra dangife e ra. \p \v 24 Sanmaya suuli Yuwifie n bɔnbɔma sɛbɛrɛ ya tongo saxan nun solomanaani ra. \v 25 Sanmaya saxan e n bɔnbɔma gbengbeta ra. Sanmaya keren e bara n magɔnɔ gɛmɛe ra. Sanmaya saxan n ma kunkui dulama baa ma. Sanmaya keren n bara xi keren nun kɔɛ keren nadangi ye xɔɔra baa ma. \v 26 N ma biyaasi wuyaxi kui, n bara tɔɔrɔ xure igirife ra, n bara tɔɔrɔ muɲɛtie xa fe ra, n yɛtɛ kan bɔnsɔɛ mixie bara n tɔɔrɔ, kaafirie fan nu bara n tɔɔrɔ. N bara tɔɔrɔ taae, gbengberenyi, nun baa ma. Danxaniyatɔɛ wule falɛe fan bara n tɔɔrɔ. \v 27 N bara tɔɔrɔ wali xɔrɔxɔɛe xa fe ra. Sanmaya wuyaxi n mu xi, n mu baloe sɔtɔ, n mu ye min, n lu kaamɛ ra, n mu sose sɔtɔ ɲɛmɛ ra. \v 28 Naxan saxi na birin fari, lɔxɔ yo lɔxɔ n kɔntɔfilima danxaniyatɔɛ ɲamae xa fe ra. \v 29 Sɛnbɛ na ba mixi nde, a bara ba n fan na. Danxaniyatɔɛ na yunubi fe raba, a n sondonyi tɔɔrɔma nɛ alɔ tɛ na sa a ma. \p \v 30 Iyo, xa a lanma n xa n yɛtɛ matɔxɔ fe nde ra, n nan n yɛtɛ matɔxɔma n ma sɛnbɛtareya nan na. \v 31 Ala, naxan findixi Marigi Isa baba ra, naxan matɔxɔma abadan, a a kolon n mu wule falama. \p \v 32 Damasi gomina, naxan nu na Mangɛ Aretasi xa yaamari bun ma, a naxa taa naadɛe balan alako a xa n suxu, \v 33 kɔnɔ danxaniyatɔɛe naxa n nagoro taa tɛtɛ wundɛri ra debe kui, n fa n ba a yi ra. \c 12 \s Pɔlu xa matɔxɔɛ \p \v 1 N lanma n xa nde sa na matɔxɔɛ fari? Na yusi mu na, kɔnɔ n man xa laamatunyie nun masenyie xa fe fala wo bɛ Marigi naxee fixi n ma. \v 2 Isayanka nde nu na, naxan xanin koore walaxɛ saxan nde. Na ɲɛ fu nun naani nan yi ki. N mu a kolon xa a fate yati nan siga, xa na mu a xaxili gbansan. Ala a kolon. \v 3 Hali Ala gbansan nan to a kolon, xa a fate yati nan siga, xa na mu a ra a xaxili gbansan, n fe keren nan kolon, \v 4 na xɛmɛ xaninxi nɛ ariyanna. Mɛnni a naxa fee mɛ, naxee mu daxa adama xa e masen a boore bɛ. \v 5 N bara na xɛmɛ matɔxɔ. N tan nan lanxi na xɛmɛ ma, kɔnɔ n mu wama n yɛtɛ matɔxɔfe. N nan n ma sɛnbɛtareya gbansan nan matɔxɔma. \p \v 6 Kɔnɔ xa n bara wa n yɛtɛ matɔxɔfe, na mu findima xaxilitareɲa ra, barima n naxan birin falama a findixi nɔndi nan na. N mu na birin falama xɛ, alako mixie naxa n ma fe ite dangife e naxan toma a nun e naxan mɛma n xun ma. \v 7 Na laamatunyie to magaaxu, n naxa dundu. \p Ala naxa tɔɔrɛ nde dɔxɔ n ma, naxan fatanxi Sentanɛ xa malekɛ ra, alako n naxa n yɛtɛ igbo na laamatunyi magaaxuxie xa fe ra. \v 8 N naxa Ala maxandi sanmaya saxan a xa na tɔɔrɛ ba n ma, \v 9 kɔnɔ a naxa a masen n bɛ, «N ma hinnɛ bara i rali. I n ma sɛnbɛ kamalixi kolonma i xa sɛnbɛtareya nan kui.» Na nan a toxi n nan n ma sɛnbɛtareya matɔxɔma, alako Ala xa Mixi Sugandixi sɛnbɛ xa lu n bɛ. \v 10 Na nan a toxi sɛnbɛtareya rafanxi n ma. Hali na findi konbi ra, hali na findi fe xɔrɔxɔɛ ra, hali na findi ɲaxankatɛ nun tɔɔrɛ ra n bɛ Ala xa Mixi Sugandixi xa fe ra, na birin nafan n ma, barima n a kolon n sɛnbɛ sɔtɔma n ma sɛnbɛtareya nan kui. \p \v 11 Wo bara a niya n xa wɔyɛn alɔ daxui. A nu lanma nɛ wo tan yati xa fe fanyi fala n ma fe ra. Hali n ma fe to goroxi, n mu xurun na xɛɛra fisamantee ya i. \v 12 N bara n ma xɛɛraya fɔxie masen wo bɛ, n to tɔnxumae, fe magaaxuxie, nun kaabanakoe raba wo tagi duluxɔtɔɛ xungbe kui. \v 13 Fe keren gbansan nan na, n mu naxan nabaxi wo ra alɔ n a raba danxaniyatɔɛ ɲama gbɛtɛe ra ki naxɛ. N mu tin findide kote ra wo tan bɛ. Xa na mu rafan wo ma, wo xa diɲɛ. \p \v 14 N rɛdixi n ma biyaasi saxan nde rabafe ra wo xɔnyi. N mu findima kote ra wo bɛ de, barima n mu wama wo harige xɔn ma. N wama wo tan yati nan xɔn ma. A mu lanma die xa fɛɛrɛ fen e barimixie bɛ. A lanma barimixie nan xa fɛɛrɛ fen e xa die bɛ. \v 15 N tan bara tin fɛɛrɛ fende wo bɛ. N bara tin n yɛtɛ fide wo bɛ. N to wo xanuxi a gbe ra, wo tan nde bama na xanunteya nan na n tan bɛ? \p \v 16 Awa yire, kɔnɔ n mu findixi kote ra wo bɛ. Nde a falama a kɔɔta mixi nan n na, a n bara wo masɔtɔ kɔɔta wali ra. \v 17 Kɔnɔ n xa wo maxɔrin, n bara wo rawali n ma xɛɛrae saabui ra? \v 18 N naxa Tito mayandi a xa siga wo yire. N man naxa n ngaxakerenyi gbɛtɛ xɛɛ naxan a matima. Tito wo rawali nɛ? N nun Tito mu ɲɛrɛ xaxili keren xa fari? A mu n tan xa fɔxi raba? \v 19 N xanuntenyie, kabi tɛmui xɔnnakuye wo ɲɔxɔ a ma muxu na muxu yɛtɛ nan xunmafalafe, kɔnɔ muxu na Ala xa Mixi Sugandixi xa masenyi nan tife wo bɛ Ala ya xɔri alako wo xa danxaniya xa sabati. \p \v 20 Kɔnɔ n bara gaaxu n wo ɲɛrɛ ki nde life naa naxan mu rafan n ma. Tɛmunde n fan ɲɛrɛ ki mu fama rafande wo ma. N bara gaaxu n na siga wo xɔnyi n yi fee nan lima naa: lantareya, tɔɔnɛ, xɔnnanteya, boore matandi, wɔyɛn ɲaaxi, naafixiya, yɛtɛ igboɲa, nun ɲaxasi. \v 21 Yi biyaasi n bara gaaxu Ala fama nɛ n ma fe ragorode wo saabui ra, n fa nimisa wo xa yunubie xa fe ra, mixi ndee mu gbilen naxee fɔxɔ ra, alɔ sɛniyɛntareɲa, yɛnɛ, nun langoeɲa. \c 13 \s Pɔlu xa biyaasi saxan nde \p \v 1 N ma biyaasi saxan nde nan yi ki wo xɔnyi. «Fe birin makiitima seede firin, xa na mu, seede saxan nan xui ma.» \v 2 N to n ma biyaasi firin nde raba wo xɔnyi, n naxa a fala wo bɛ, «N na fa, n mu diɲɛma mixi yo ma.» Yakɔsi, hali n na yire makuye, n man bara gbilen na wɔyɛnyi ma mixie bɛ, naxee nu bara yunubi raba, a nun mixi gbɛtɛe. \v 3 Wo wama a kolonfe xa Ala xa Mixi Sugandixi na wɔyɛnfe n saabui nan na. Wo fama na kolonde, barima a sɛnbɛ mu xurun wo bɛ. A sɛnbɛ gbo wo ya ma. \v 4 Mixie naxa a mabanban wuri magalanbuxi ma a xa sɛnbɛtareya kui, kɔnɔ Ala naxa a rakeli faxɛ ma sɛnbɛ ra. Muxu tan fan, muxu sɛnbɛ mu gbo, kɔnɔ muxu fama nɛ lude a sɛɛti ma wo malife ra Ala sɛnbɛ saabui ra. \p \v 5 Wo xa wo yɛtɛ mato a kolonfe ra xa wo danxaniyaxi. Wo xa na mato a fanyi ra. Wo mu a kolon Ala xa Mixi Sugandixi Isa na wo bɔɲɛ i? Kɔnɔ xa wo bara a to wo mu danxaniyaxi, Isa mu na wo bɔɲɛ i de! \v 6 Wo xa a kolon muxu tan danxaniyaxi. \v 7 Muxu Ala maxandima wo bɛ alako wo naxa fe ɲaaxi yo raba. Muxu mu wama wo xa lu tinxinyi kui alako muxu xa xili fanyi sɔtɔ. Muxu wama na nan xɔn wo tan bɛ, alako wo xa lu kira fanyi xɔn, hali mixi nde kiiti ɲaaxi dɔxɔma muxu ma. \v 8 Muxu tan mu nɔma nɔndi matandide, fo muxu xa bira a fɔxɔ ra. \v 9 Xa muxu sɛnbɛ xurun, kɔnɔ wo gbe naxa gbo, muxu bara ɲɛlɛxin. Muxu Ala maxandima nɛ alako wo xa danxaniya xa kamali. \v 10 N na bataaxɛ sɛbɛfe wo ma yire makuye barima n mu wama fe xɔrɔxɔɛ falafe wo bɛ wo ya xɔri. Marigi bara n xɛɛ a xili ra alako n xa wo mali, wo xun nakanafe mu na naxan na. \p \v 11 N ngaxakerenyie, a dɔnxɔɛ ra, Ala, xanunteya nun bɔɲɛsa kanyi xa lu wo sɛɛti ma, wo xa sɛɛwa, wo xa kamali, wo xa wo bore ralimaniya, wo xa lan wo bore ma, wo xa lu bɔɲɛsa kui. \v 12 Wo xa wo bore xɛɛbu sunbui sɛniyɛnxi ra. Sɛniyɛntɔɛ birin bara wo xɛɛbu. \v 13 Ala xa Mixi Sugandixi Marigi Isa xa hinnɛ wo ra, Ala xa wo xanu, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi xa lu wo bɔɲɛ i.