\id 1KI 
\ide UTF-8
\h Isirayila Mangɛe I
\toc1 Isirayila Mangɛe xa Taruxui Sɛniyɛnxi singe
\toc2 Isirayila Mangɛe I
\toc3 ManI
\mt Isirayila Mangɛe xa Taruxui Sɛniyɛnxi singe
\imt Masenyi nde yi Kitaabui xa fe ra
\ip Yi kitaabui findixi Isirayila mangɛe xa taruxui singe nan na. Annabi Samuweli xa kitaabui raɲɔnma mangɛ Dawuda xa taruxui nan na. Yi kitaabui fɔlɔma boore raɲɔnxi dɛnnaxɛ.
\ip Alatala nan Dawuda tixi mangɛ ra a xa ɲama Isirayila xun ma. A xa ɲama nu rafan a ma, a nu wama e xa bira a xa sɛriyɛ fɔxɔ ra alako duniɲa xa na misaali to. Dawuda to tin birade Ala fɔxɔ ra, Ala naxa laayidi tongo a bɔnsɔɛ bɛ, e xa lu kibanyi kui abadan.
\ip Dawuda to laaxira, a xa di Sulemani naxa ti Isirayila mangɛ ra. Ala naxa baraka sa a xa fe ma a fanyi ra, a findi mangɛ lɔnnixi banna ra. A naxa Alatala xa hɔrɔmɔbanxi ti Darisalamu, ɲama nu sɛrɛxɛe bama dɛnnaxɛ. Kɔnɔ a mu bu, a naxa makuya fɔlɔ Ala xa sɛriyɛ ra, a fa kuye batui masunbu Ala batui ra.
\ip Mangɛ Sulemani to gbilen Ala xa sɛriyɛ fɔxɔ ra, Alatala naxa a xa tinxinyi masen, a fa Dawuda bɔnsɔɛ xuru fɔlɔ. A naxa a lu e xa e ɲɛrɛ kira ɲaaxi xɔn ma, kɔnɔ a naxa a masen e bɛ na kira ɲaaxi e xun tima dɛnnaxɛ ra. Mangɛ nde bara na fahaamu, a fa gbilen Alatala xa kira ma, kɔnɔ boore mu na mɛ, a xa fe fa raɲɔn gbaloe ma.
\ip Mangɛ Dawuda xa waxati Isirayilakae nu itaxunxi bɔnsɔɛ fu nun firin nan na, naxee fatanxi Annabi Yaxuba xa di fu nun firinyi ra. Ala nu bara Annabi Yaxuba xili masara «Isirayila» ra, a Kanaan bɔxi fi e ma kɛ ra, e xili naxa fala «Isirayilakae.» Kɔnɔ Alatala to Dawuda bɔnsɔɛ ɲaxankata e xa filankafuiɲa xa fe ra, a naxa bɔnsɔɛ fu ba e xa yaamari bun ma, bɔnsɔɛ firin gbansan naxa lu e yi ra.
\ip Na bɔnsɔɛ firinyi findixi Yudaya nun Bunyamin bɔnsɔɛ nan na. Yudaya to xungbo boore bɛ, e birin xili naxa sa «Yudaya.» Na bɔnsɔɛ fu naxan baxi Dawuda bɔnsɔɛ xa yaamari bun ma, e fan xili naxa sa na waxati «Isirayila.» Mangɛya firin nu na na tɛmui, Yudaya nu na yirefanyi ma, Isirayila nu na kɔɔla ma.
\ip Yudaya mangɛe kata nɛ e xa ɲama xa bira Ala xa sɛriyɛ fɔxɔ ra. Kɔnɔ Isirayila mangɛe mu tin na ra, e fa kuyee ti e xa mixie bɛ e xa na batu. Mangɛ Yerobowami naxa na wali kobi fɔlɔ Beteli nun Dana, a fa yensen bɔxi birin ma. Mangɛ Axabi naxa Samari findi Isirayila mangataa ra. E na birin naba nɛ alako ɲama naxa lu siga ra Darisalamu sɛrɛxɛe bade alɔ Alatala a yamarixi ki naxɛ.
\ip Mangɛ Akabu xa waxati, Ala naxa namiɲɔnmɛ nde rakeli naxan xili Annabi Eliya. A xa fe mu nu rafan mangɛ ma fefe ma, kɔnɔ Ala naxa a mali a xa kaabanakoe belebelee raba Isirayilakae ya ma, alako e xa gbilen Ala waxɔnfe ma. Na kui Alatala mu tin a xa ɲama rabolode hali e to nu birama yunubie fɔxɔ ra. A naxa fe birin naba alako e man xa tin lude a xa mangɛya bun ma, e fa a sago raba.
\ip Ala xa fe raba ki nan na ki. A a xa ɲama ɲaxankatama alako e xa gbilen a ma. A hinnɛma e ra tɛmui birin, hali e na kira ɲaaxi xɔn ma alako a raɲɔnyi e xa kisi sɔtɔ. A na fe mɔɔli fan nabama to mixie ra. Ala xa won mali na fahaamude. Amina.
\imte Isirayila Mangɛe xa Taruxui Sɛniyɛnxi singe
\c 1
\s Dawuda xa mangɛya raɲɔnyi
\p
\v 1 Mangɛ Dawuda xa simaya nu bara a ikuya. Xinbeli nu na a fate i tɛmui birin, hali dugie to nu felenma a ma a fanyi ra. 
\v 2 Na kui, a xa mixie naxa a fala a bɛ, «Ginɛdimɛdi nde xa fen i bɛ, naxan mɛɛnima i ma, a nu fa a sa i fɛ ma alako xinbeli xa ba i ma.» 
\v 3 E naxa ginɛdimɛdi tofanyi nde fen Isirayila bɔxi ma, han e sa Abisaga Sunamika to. E naxa na xanin mangɛ xɔn ma. 
\v 4 Na tɛmɛdi nu tofan ki fanyi. A nu mɛɛni mangɛ ma, a nu wali birin naba a bɛ. Kɔnɔ na kui mangɛ mu a kolon ginɛ ra.
\p
\v 5 Na tɛmui Xagiti xa di Adoniya naxa a yɛtɛ ite fɔlɔ, a nu fa a fala, «N tan nan findima Isirayila mangɛ ra.» A naxa soe nun kuntigi maɲɛrɛse tongo, a nun korogba tongo suuli. 
\v 6 A xa simaya kui, a baba Dawuda nu a luxi a yɛtɛ nan yi, a mu nu a falama a bɛ, «Yi lu, yi mu fan?» Adoniya fate nu tofan ki fanyi. Abisalomi xanbiratoe nan nu a ra.
\p
\v 7 A tan nun Seruya xa di Yowaba nun Abiyatari sɛrɛxɛdubɛ naxa lan fe keren ma, e xa kafu a ma Adoniya xa mangɛya masɔtɔ. 
\v 8 Kɔnɔ Sadɔki sɛrɛxɛdubɛ, Yehoyada xa di Bɛnaya, Annabi Natan, Simeyi, Reyi, nun Dawuda xa sɔɔri sɛnbɛmae naxa tondi birade Adoniya fɔxɔ ra.
\p
\v 9 Adoniya naxa ningee nun yɛxɛɛ bɔrɔgɛxie ba sɛrɛxɛ ra Soxeleti fanye fɛ ma, dɛnnaxɛ na En Rogeli sɛɛti ma. A naxa a ngaxakerenyie, mangɛ xa die, nun mangɛ xa mixie birin xili. 
\v 10 Kɔnɔ a mu Annabi Natan, Bɛnaya, mangɛ xa sɔɔri sɛnbɛmae, nun a xunya Sulemani tan xili.
\p
\v 11 Natan naxa a fala Sulemani nga Batiseba bɛ, «I mu a mɛxi a Xagiti xa di Adoniya bara findi mangɛ ra, a fa li won marigi Dawuda mu fefe kolonxi na fe kui? 
\v 12 Yakɔsi i naxan nabama, i i tuli mati n ma marasi ra, alako i xa i tan nun i xa di Sulemani nii ratanga. 
\v 13 I xa siga mangɛ Dawuda yire, i a fala a bɛ, ‹Mangɛ n marigi, i mu laayidi tongo xɛ n tan i xa konyi ginɛ bɛ, fa a fala n ma di Sulemani fama mangɛya sɔtɔde i ɲɔxɔɛ ra, a dɔxɔ i xa kibanyi kui? Munfe ra Adoniya na findife mangɛ ra yakɔsi?› 
\v 14 I nun mangɛ wɔyɛnma tɛmui naxɛ, n fan so tɛmui nan na ki wo yire, n fa i xa wɔyɛnyi rakamali.»
\p
\v 15 Batiseba naxa so mangɛ xa konkoe kui. Mangɛ nu bara fori ki fanyi. Abisaga Sunamika nu na mɛɛnife a ma. 
\v 16 Batiseba naxa suyidi, a a magoro mangɛ ya i. Mangɛ naxa a maxɔrin, «Munse niyaxi?» 
\v 17 Batiseba naxa a yaabi, «N marigi, i bara i kali i Marigi Alatala xili ra, a falafe ra a n ma di nan findima mangɛ ra i ɲɔxɔɛ ra, a dɔxɔ i xa kibanyi kui. 
\v 18 Kɔnɔ mangɛ n marigi, yakɔsi Adoniya nan fa findife mangɛ ra, a fa li i mu fefe kolon na kui. 
\v 19 A bara ninge nun yɛxɛɛ turaxi gbegbe ba sɛrɛxɛ ra. A bara mangɛ xa die birin xili, fo n ma di Sulemani, naxan findixi i xa konyi fanyi ra. A bara Abiyatari sɛrɛxɛdubɛ nun Yowaba sɔɔri mangɛ fan xili. 
\v 20 Mangɛ n marigi, Isirayila ɲama tuli matixi i tan nan na, alako i xa a masen naxan dɔxɔma i xa kibanyi kui i ɲɔxɔɛ ra. 
\v 21 Xa na mu a ra, i na bɛlɛ tɛmui naxɛ i benbae fɛ ma, yi ɲama fama n tan nun n ma di Sulemani xa fe xun nakanade nɛ alɔ kaafirie.»
\p
\v 22 A wɔyɛn tɛmui, Annabi Natan naxa mangɛ xɔnyi li. 
\v 23 Mixi nde naxa a raso mangɛ xa konkoe kui, a a fala, «Annabi Natan bara fa.» Natan naxa a magoro bɔxi ma mangɛ ya i. 
\v 24 Na tɛmui a naxa a masen mangɛ bɛ, «Mangɛ n marigi, i tan nan a falaxi, ‹Adoniya nan findima mangɛ ra n ɲɔxɔɛ ra, a dɔxɔ n ma kibanyi kui?› 
\v 25 N i maxɔrinxi nɛ na ma barima Adoniya ɲan bara ningee nun yɛxɛɛ bɔrɔgɛxi gbegbe ba sɛrɛxɛ ra. A bara mangɛ xa die birin, sɔri mangɛe, nun Abiyatari sɛrɛxɛdubɛ xili. E birin na e dɛgefe yire keren, e a falama, ‹Kisi na mangɛ Adoniya bɛ!› 
\v 26 Kɔnɔ, a mu n tan xilixi, n tan naxan findixi i xa konyi fanyi ra. A mu Sadɔki sɛrɛxɛdubɛ xilixi, a mu Yehoyada xa di Bɛnaya xilixi, a mu i xa di Sulemani xilixi, naxan fan findixi i xa konyi ra. 
\v 27 Na fe kelixi i tan na ma, mangɛ n marigi? Munfe ra i mu a fala n tan i xa konyi fanyi bɛ, mixi naxan fama dɔxɔde i xa kibanyi kui?»
\p
\v 28 Mangɛ Dawuda naxa a fala, «Wo Batiseba xili n bɛ.» A to so mangɛ yire, 
\v 29 mangɛ naxa a kali a bɛ, «N bara n kali Alatala ra, naxan n natangaxi n ma tɔɔrɛ birin kui, 
\v 30 alɔ n nan n kali Alatala ra ki naxɛ a falafe ra, ‹I xa di Sulemani nan findima mangɛ ra n ɲɔxɔɛ ra, a tan nan dɔxɔma n ma kibanyi kui,› to yati n fama nɛ na laayidi rakamalide.» 
\v 31 Batiseba naxa a magoro, a suyidi mangɛ ya i, a fa a fala «Mangɛ n marigi Dawuda xa kisi abadan!»
\p
\v 32 Mangɛ Dawuda naxa a fala a xa mixie bɛ e xa Sadɔki sɛrɛxɛdubɛ, Annabi Natan, nun Yehoyada xa di Bɛnaya xili. Nee to fa mangɛ yire, 
\v 33 a naxa a masen e bɛ, a naxɛ, «Wo xa n ma mixie tongo, wo xa n ma di Sulemani dɔxɔ n ma sofale fari, wo goro a ra Gixon. 
\v 34 Mɛnni, sɛrɛxɛdubɛ Sadɔki nun Annabi Natan xa ture surusuru a xunyi ma, a tife ra Isirayila mangɛ ra. Wo na gɛ na rabade, wo xa feri fe, wo fa a fala wo xui itexi ra, ‹Kisi na mangɛ Sulemani bɛ!› 
\v 35 Na tɛmui wo birin xa gbilen, wo xa a dɔxɔ n ma kibanyi kui. A tan nan findima mangɛ ra n ɲɔxɔɛ ra. N bara a ti Isirayila nun Yudaya mangɛ ra.»
\p
\v 36 Yehoyada xa di Bɛnaya naxa mangɛ yaabi, «N ma mangɛ, a xa raba na ki! A xa findi i Marigi Alatala sagoe ra! 
\v 37 Alatala nu na n ma mangɛ bɛ ki naxɛ, a xa lu Sulemani fan bɛ na ki. Sulemani xa mangɛya xa gbo dangi n marigi mangɛ Dawuda gbe ra.»
\p
\v 38 Sadɔki sɛrɛxɛdubɛ, Annabi Natan, Yehoyada xa di Bɛnaya, Keretikae, nun Peletakae naxa Sulemani rate mangɛ Dawuda xa sofale fari, e siga a ra Gixon. 
\v 39 Sadɔki sɛrɛxɛdubɛ naxa so hɔrɔmɔlingira kui, a feri tongo ture sɛniyɛnxi nu na naxan kui. A naxa na ture surusuru Sulemani xunyi ma. Na tɛmui e naxa sara fe, ɲama birin naxa a fala e xui itexi ra, «Kisi na mangɛ Sulemani bɛ!» 
\v 40 Ɲama birin naxa bira a fɔxɔ ra ɲɛlɛxinyi kui. E nu xule fe, e nu e xui ite han bɔxi naxa sɛrɛn na xui ma.
\p
\v 41 Adoniya nun a xa ɲama to gɛ e dɛgɛde, e naxa na xui mɛ. Yowaba to na sara xui mɛ, a naxa a fala, «Sɔnxɔɛ mundun na taa kui na ki?» 
\v 42 Na tɛmui yati, Abiyatari sɛrɛxɛdubɛ xa di Yonatan naxa so. Adoniya naxa a xili, a naxɛ, «Mixi hagigɛ nan i ra, naxan faxi xibaaru fanyi ra.» 
\v 43 Kɔnɔ Yonatan naxa Adoniya yaabi, «Won marigi mangɛ Dawuda bara Sulemani ti mangɛ ra. 
\v 44 Mangɛ bara Sadɔki sɛrɛxɛdubɛ, Annabi Natan, Yehoyada xa di Bɛnaya, Peletakae, nun Keretikae xɛɛ Sulemani matide mangɛ xa sofale fari. 
\v 45 Sadɔki sɛrɛxɛdubɛ nun Annabi Natan bara ture sɛniyɛnxi surusuru a xunyi ma Gixon, a xa findi mangɛ ra. E birin bara keli mɛnni sɛɛwɛ kui. Na ɲɛlɛxinyi bara din taa birin na. Wo na xui nan mɛfe yi ki. 
\v 46 Sulemani ɲan bara a magoro mangɛ kibanyi kui. 
\v 47 Mangɛ xa mixie birin bara fa won marigi mangɛ Dawuda yire, e xa duba a bɛ a falafe ra, ‹I Marigi Ala xa Sulemani xili ite dangi i tan na, a xa mangɛya xa gbo dangi i gbe ra!› Mangɛ naxa suyidi a xa sade ma. 
\v 48 A naxa yi masenyi ti, a naxɛ, ‹Tantui na Isirayila Marigi Alatala bɛ, naxan mixi nde dɔxɔxi n ma kibanyi kui n ya xɔri.›»
\p
\v 49 Adoniya xa mixie a naxee xili, nee birin naxa so sɛrɛnfe gaaxui ra. E naxa keli, kankan naxa siga a xɔnyi. 
\v 50 Adoniya fan naxa gaaxu, a siga hɔrɔmɔlingira, a sɛrɛxɛbade ferie suxu. 
\v 51 Mixi nde naxa a fala Sulemani bɛ a Adoniya to gaaxuxi Sulemani ya ra, a soxi hɔrɔmɔlingira nan kui, a sɛrɛxɛbade ferie suxu, a a fala, «Fo mangɛ Sulemani xa a kali n bɛ to, a mu n tan a xa konyi faxama santidɛgɛma ra.» 
\v 52 Sulemani naxa yi yaabi fi, a naxɛ, «Xa a sa findi mixi fanyi nan na, sese mu a toma. Kɔnɔ xa a sa findi mixi kobi nan na, a faxama nɛ!» 
\v 53 Na kui mangɛ Sulemani naxa mixie xɛɛ, e xa a ragoro sɛrɛxɛbade fari. Adoniya naxa siga mangɛ yire, a suyidi a bɛ. Sulemani naxa a fala a bɛ, «Siga i xɔnyi.»
\c 2
\s Dawuda xa ɲungui nun a laaxira tɛmui
\p
\v 1 Dawuda to a kolon a nu fa na saya kira nan xɔn, a naxa yi masenyi ti a xa di Sulemani bɛ, a naxɛ, 
\v 2 «N na saya kira nan xɔn ma yi ki alɔ ibunadama birin. I xa i sɛnbɛ so, i xa ti gben. 
\v 3 I xa i ɲɔxɔ sa i Marigi Alatala xa yaamarie xɔn ma, i xa bira a xa kira fɔxɔ ra. I xa a xa sɛriyɛ rabatu, i xa a xa yaamarie ratinmɛ. I xa bira a xa lɔnni fɔxɔ ra, i xa a xui suxu alɔ a sɛbɛxi ki naxɛ Tawureta Munsa kui, alako fe birin xa sɔɔnɛya i bɛ i siga dɛdɛ. 
\v 4 Na nan a toma, Alatala a xa masenyi rakamalima, a naxan masen n bɛ a to a fala, ‹Xa i xa die fe birin nabama alako e xa e ɲɛrɛ n ma kira xɔn e bɔɲɛ birin na, e nii birin na, Isirayila mangɛya luma e yi ra abadan.›»
\p
\v 5 «I a kolon Seruya xa di Yowaba naxan naba n na, i a kolon a naxan naba Isirayila sɔɔrie xa mangɛe, Abeneri, nun Amasa ra. A naxa e faxa bɔɲɛsa waxati, a e wuli maso a xa bɛlɛti nun a xa sankirie ma. 
\v 6 Na kui i xa fɛɛrɛ fen alako a naxa siga aligiyama bɔɲɛsa kui. 
\v 7 I xa i ɲɔxɔ sa Barasilayi Galadika xa die xɔn ma, alako e xa e dɛge i xa teebili ra, barima e na mɔɔli nan naba n bɛ n nu na n gife i taara Abisalomi ma tɛmui naxɛ. 
\v 8 Fo i xa Gera xa di Simeyi Baxurimi xa fe fan mato, naxan fatanxi Bunyamin bɔnsɔɛ ra. A n danka nɛ a ɲaaxi ra, n nu sigafe Maxanayimi lɔxɔɛ naxɛ. N to gbilen, a naxa n nalan Yurudɛn xure biri. Mɛnni n naxa n kali Alatala ra a n mu a faxama santidɛgɛma ra. 
\v 9 Yakɔsi i naxa diɲɛ a ma de. Xaxilima nan i ra, i a kolon a lanma i xa a rasiga aligiyama ki naxɛ.»
\p
\v 10 Na tɛmui Dawuda naxa laaxira, a naxa bɛlɛ a benbae fɛ ma a xa taa kui. 
\v 11 A ɲɛ tongo naani mangɛya nan naba Isirayila xun ma. A naxa ɲɛ solofere raba Xebiron, a ɲɛ tongo saxan nun saxan naba Darisalamu. 
\v 12 A xa di Sulemani naxa magoro a xa kibanyi kui, a xa mangɛya naxa mabanban.
\p
\v 13 Xagiti xa di Adoniya naxa siga Sulemani nga Batiseba yire. Batiseba naxa a maxɔrin, «I faxi bɔɲɛsa kui?» A naxa a yaabi, «Iyo, n faxi bɔɲɛsa kui.» 
\v 14 Adoniya naxa a fala a bɛ, «N wama wɔyɛn keren nan falafe i bɛ.» Batiseba naxa a yaabi, «Na fala n bɛ.» 
\v 15 Adoniya naxa yi masenyi ti a bɛ, «I a kolon a nu lanma n tan nan xa findi mangɛ ra. Isirayila birin ya nu rafindixi n tan nan ma n xa findi mangɛ ra. Kɔnɔ Alatala naxa a niya mangɛya xa so n xunya yi ra. 
\v 16 Yakɔsi, n wama fe keren gbansan nan xɔn ma i yi, i naxa tondi n bɛ.» Batiseba naxɛ, «Na fala n bɛ.» 
\v 17 Adoniya naxa a fala, «Yandi, i xa a fala mangɛ Sulemani bɛ a xa Abisaga Sunamika fi n ma ginɛ ra. A mu tondima i bɛ.» 
\v 18 Batiseba naxa a yaabi, «Awa, n wɔyɛnma mangɛ bɛ i xa fe ra.»
\p
\v 19 Batiseba naxa siga mangɛ Sulemani yire, a xa sa Adoniya xa fe fala a bɛ. Mangɛ to a nga to, a naxa keli a xa kibanyi, a siga a ralande. A naxa a igoro a nga bɛ, a kibanyi gbɛtɛ maxili. Sulemani nga naxa a magoro a yirefanyi ma. 
\v 20 Na tɛmui a nga naxa a fala a bɛ, «N wama fe nde nan xɔn. I naxa tondi n bɛ.» Mangɛ naxa a yaabi, «Nga, i xa na fala n bɛ, n mu tondima i bɛ.» 
\v 21 A nga naxa a fala a bɛ, «I xa Abisaga Sunamika fi ginɛ ra i taara Adoniya ma.» 
\v 22 Mangɛ Sulemani naxa a nga yaabi, «Munfe ra i Abisaga maxɔrinma Adoniya bɛ? Na luxi alɔ i wama n ma mangɛya nan sofe a yi ra, a to findixi n taara ra. I xa a so Abiyatari sɛrɛxɛdubɛ nun Seruya xa di Yowaba fan yi ra.»
\p
\v 23 Na kui mangɛ Sulemani naxa a kali Alatala ra, a naxɛ, «Ala xa n xun nakana xa Adoniya mu faxama a xa wɔyɛnyi xa fe ra! 
\v 24 Yakɔsi, n bara n kali Alatala xili ra, naxan n dɔxɔxi n baba Dawuda xa mangɛ kibanyi kui, to yati Adoniya faxama nɛ. N bara n kali Alatala ra naxan n ma fe birin sɔɔnɛyama, naxan bɔnsɔɛ fima n ma.» 
\v 25 Mangɛ Sulemani naxa Yehoyada xa di Bɛnaya yamari, a xa sa Adoniya faxa. A raba na ki nɛ.
\p
\v 26 Na dangi xanbi, mangɛ naxa a fala Abiyatari sɛrɛxɛdubɛ bɛ, «Siga i xɔnyi Anatɔti bɔxi ma. A lan i xa faxa, kɔnɔ n bara diɲɛ barima i Ala xa saatɛ kankira xanin nɛ n Baba Dawuda ya i, i man tɔɔrɔ nɛ n baba xa tɔɔrɛ.» 
\v 27 Sulemani Abiyatari keri na ki nɛ. Na kui Alatala xa masenyi naxa kamali, Ala naxan masen Eli bɔnsɔɛ xa fe ra Silo.
\p
\v 28 Yowaba nu bara Adoniya mali mangɛ matandide, kɔnɔ a mu nu na Abisalomi tan xa mangɛ matandife kui. Na kui, a to fe mɛ Sulemani naxan naba, a naxa a gi, a siga hɔrɔmɔlingira kui, a sa sɛrɛxɛbade ferie suxu. 
\v 29 Mixie to a fala mangɛ Sulemani bɛ, a Yowaba bara a gi a siga hɔrɔmɔlingira kui sɛrɛxɛbade yire, mangɛ Sulemani naxa Yehoyada xa di Bɛnaya yamari, «Sa a faxa!» 
\v 30 Bɛnaya naxa siga Alatala xa hɔrɔmɔlingira, a a fala a bɛ, «Mangɛ naxɛ i xa mini.» A naxa a yaabi, «N tondi! N xa faxa be!» Bɛnaya naxa sa Yowaba xa wɔyɛnyi dɛntɛgɛ mangɛ bɛ. 
\v 31 Mangɛ naxa a fala Bɛnaya bɛ, «I xa a raba alɔ a a falaxi ki naxɛ. I na a faxa, a ragata. Na kui i fama n tan nun n ma denbaya ratangade Yowaba xa wuli raminixi fufafui ma. 
\v 32 Alatala fama na yunubi sare ragbilende a tan nan ma, barima a mixi firin faxa nɛ naxee nu tinxin a tan bɛ, naxee xa fe binyɛ nu dangi a tan gbe ra. N baba Dawuda mu nu a kolon a Neri xa di Abeneri nun Yeteri xa di Amasa, Isirayila sɔɔrie xa mangɛe faxa Yowaba xa santidɛgɛma nan saabui ra. 
\v 33 E wuli sare dɔxɔma Yowaba nun a bɔnsɔɛ nan xun ma abadan, kɔnɔ Alatala xa hinnɛ nan luma Dawuda, a bɔnsɔɛe, a xa denbaya nun a xa mangɛya ma.» 
\v 34 Yehoyada xa Bɛnaya naxa siga, a sa Yowaba faxa, a a ragata a xɔnyi gbengberenyi ma.
\p
\v 35 Mangɛ naxa Yehoyada xa di Bɛnaya findi sɔɔrie xa mangɛ ra. A naxa Sadɔki sɛrɛxɛdubɛ ti Abiyatari ɲɔxɔɛ ra.
\p
\v 36 Mangɛ naxa xɛɛra ti Simeyi ma, a a fala a bɛ, «Banxi nde ti Darisalamu, i luma dɛnnaxɛ. I naxa mini taa kui de. 
\v 37 I na Sediron xure igiri lɔxɔɛ naxɛ minife ra taa kui, i faxama na lɔxɔɛ yati nɛ.» 
\v 38 Simeyi naxa mangɛ yaabi, a naxɛ, «Awa yire, i tan n marigi naxan falaxi, n na nan nabama.» Simeyi naxa bu Darisalamu ki fanyi, 
\v 39 kɔnɔ ɲɛ saxan to dangi, a xa konyi firin naxa e gi e siga Maaka xa di Akisi xɔnyi, Gati mangɛ. Mixi ndee to a fala a bɛ, «I xa konyi firin na Gati,» 
\v 40 a naxa te a xa sofale fari, a siga a xa konyie fɔxɔ ra Gati, Akisi xɔnyi. A to e masɔtɔ, a naxa e ragbilen.
\p
\v 41 Mixi nde naxa sa na fala mangɛ bɛ, a Simeyi mini nɛ Darisalamu, a siga Gati, a man gbilen. 
\v 42 Mangɛ naxa Simeyi xili, a a fala a bɛ, «N mu n kali Alatala ra xɛ i ya xɔri, fa a fala, ‹Xa i mini Darisalamu taa kui, n i faxama nɛ na lɔxɔɛ yati?› I mu a fala xɛ n bɛ a i n xui suxuma nɛ a fanyi ra? 
\v 43 Munfe ra i mu tin na laayidi rakamalide i naxan tongo Alatala bɛ? Munfe ra i mu n ma yaamari suxu?» 
\v 44 Mangɛ naxa a fala Simeyi bɛ, «I a kolon i fe ɲaaxi naxan birin naba n baba ra, mangɛ Dawuda, Alatala fama na sare ragbilende i ma, 
\v 45 kɔnɔ a bara barakɛ sa mangɛ Sulemani ma. Dawuda xa mangɛya mabanbanxi a fanyi ra Alatala ya i.» 
\v 46 Na tɛmui mangɛ naxa Yehoyada xa di Bɛnaya yamari a xa Simeyi faxa. A naxa na raba. Sulemani xa mangɛya mabanban na ki nɛ.
\c 3
\s Sulemani xa xaxilimaya
\r (Yudaya Mangɛe II 1:2-13)
\p
\v 1 Sulemani naxa lanyi xiri a tan nun Misira mangɛ firawuna tagi futi ra, a na xa di ginɛ dɔxɔ. A naxa na ginɛ yigiya «Dawuda xa Taa» kui, barima a mu nu gɛxi a xa mangɛ banxi, Alatala xa hɔrɔmɔbanxi, nun Darisalamu tɛtɛ tide. 
\v 2 Ɲama nu sɛrɛxɛ bama geyae nan fari, barima Alatala xa banxi mu nu tixi sinden. 
\v 3 Sulemani nu Alatala xanuma, a man nu birama a baba Dawuda xa yaamarie fɔxɔ ra, kɔnɔ a fan nu sɛrɛxɛ nun surayi bama geyae nan fari alɔ booree.
\p
\v 4 Mangɛ naxa siga Gabayon sɛrɛxɛ bade, barima na geya tide nu gbo. Sulemani naxa sɛrɛxɛ gan daaxi wulu keren ba mɛnni na sɛrɛxɛbade fari. 
\v 5 Alatala naxa mini Sulemani ma xiye kui Gabayon kɔɛ ra. Ala naxa a fala a bɛ, «I wama fe naxan yo xɔn, a fala n bɛ n xa a fi i ma.» 
\v 6 Sulemani naxa a yaabi, a naxɛ, «I bara hinnɛnteya belebele raba i xa konyi n baba Dawuda bɛ, barima a a ɲɛrɛ nɛ i ya i nɔndi ra, tinxinyi ra, nun ɲanige fiixɛ ra. I bara hinnɛ a ra, i di fi a ma, naxan magoroxi a xa kibanyi kui. Na nan a niyaxi n bɛ to. 
\v 7 Yakɔsi, n Marigi Alatala, i tan nan n magoroxi mangɛ kibanyi kui n baba Dawuda ɲɔxɔɛ ra. N luxi alɔ dimɛdi yi mangɛya kui. 
\v 8 N na i xa ɲama sugandixi tagi, naxan wuya han e kɔnti mu nɔma kɔntide. 
\v 9 Xaxilimaya fi n ma, alako n xa nɔ ɲama raɲɛrɛde a fanyi ra, n xa nɔ fe fanyi nun fe ɲaaxi tagi rasade. Xa na mu, nde fata yi ɲama raɲɛrɛde?»
\p
\v 10 Sulemani xa maxandi naxa rafan Marigi ma. 
\v 11 Na kui, Ala naxa a masen Sulemani bɛ, «I to waxi xaxilimaya nan xɔn yi ɲama raɲɛrɛfe ra, i mu simaya xɔnkuye xa maxɔrinxi, i mu bannaya xa maxɔrinxi, i mu i yaxuie faxafe xa maxɔrinxi, 
\v 12 n bara i xa maxandi suxu. N xaxilimaya fanyi fima nɛ i ma, naxan maniyɛ mu toxi sinden, a man mu toma tɛmuie ma naxee sa fama. 
\v 13 N bannaya nun binyɛ fima nɛ i ma, naxee maniyɛ mu toma mangɛ gbɛtɛe yi i xa waxati, hali i to mu e maxɔrinxi. 
\v 14 Xa i bira n ma kira fɔxɔ ra, i n ma sɛriyɛ nun n ma yaamari ratinmɛ, alɔ i baba Dawuda a raba ki naxɛ, n i xa simaya ikuyama nɛ.»
\p
\v 15 Na tɛmui Sulemani naxa xunu na xiye ma. A naxa gbilen Darisalamu Alatala xa saatɛ kankira yire. A naxa sɛrɛxɛ gan daaxie nun xanunteya sɛrɛxɛe ba, a fa na don a tan nun a xa mixie birin na.
\p
\v 16 Langoe ginɛ firin naxa siga mangɛ yire kiiti fenfe ra a yi. 
\v 17 Na ginɛ nde naxa a fala a bɛ, a naxɛ, «N marigi i xa i haakɛ to n bɛ. N nun yi ginɛ, muxu birin nan na banxi keren kui. N naxa di bari a ya xɔri. 
\v 18 Xi saxan to dangi, a fan naxa di bari. Muxu doro nan tun nu a ra, mixi gbɛtɛ yo mu nu na banxi kui fo muxu firin peti. 
\v 19 Kɔɛ nde kui, yi ginɛ naxa a sa a xa di fari, a xa di naxa faxa. 
\v 20 A to na to, a naxa n ma di tongo n sɛɛti ma, a fa a xa di faxaxi sa n tan fɛ ma. N nu xife, n mu nu na sese kolon. 
\v 21 Gɛɛsɛgɛ n to keli n xa xiɲɛ fi n ma di ma, n naxa a to na di bara faxa. Kɔnɔ n to a igbɛ fa a fanyi ra, n naxa a to n ma di mu a ra, n naxan barixi.»
\p
\v 22 Boore ginɛ naxa wɔyɛnyi tongo, a a fala, «A mu na na ki xɛ. N ma di nan baloxi, i tan nan xa di faxaxi.» Ginɛ singe naxa boore matandi a falafe ra, «I wule! N ma di xa mu faxaxi, n gbe nan baloxi.» E nu wɔyɛnma na ki nɛ mangɛ ya xɔri. 
\v 23 Na kui mangɛ naxa yi masenyi ti e bɛ, «Nde naxɛ, ‹N ma di nan baloxi, i gbe nan faxaxi.› Boore naxɛ, ‹I wule. N gbe nan baloxi, i gbe nan faxaxi.›»
\p
\v 24 Na wɔyɛnyi dangi xanbi, mangɛ naxa mixie yamari, «Wo fa santidɛgɛma ra n bɛ ba.» E to fa na santidɛgɛma ra a xɔn ma, 
\v 25 a naxa a fala e bɛ, «Wo yi diyɔrɛ baloxi ibolon a tagi, wo sɛɛti nde so yi ginɛ yi ra, wo boore sɛɛti so na boore ginɛ yi ra.»
\p
\v 26 Na tɛmui ginɛ naxan xa di baloxi, na bɔɲɛ naxa a xaba a xa di xa fe xanunteya xafe ra, han a a fala mangɛ bɛ, «Yandi, n bara i maxandi n marigi, wo di baloxi so a yi ra, wo naxa yi di faxa.» Kɔnɔ boore ginɛ tan naxa a fala, «Yi di naxa lu n yi ra, a naxa lu i fan yi ra. Wo a ibolon!» 
\v 27 Mangɛ to na mɛ, a naxa a masen, «Wo naxa diyɔrɛ faxa. Wo xa yi di baloxi so na ginɛ singe yi ra, a nga nan na ki.»
\p
\v 28 Isirayila ɲama to mangɛ xa kiiti mɛ, e naxa gaaxu a ya ra, barima e nu bara a kolon Ala xaxili nan na a bɔɲɛ ma mangɛya raɲɛrɛfe ra tinxinyi kui.
\c 4
\s Sulemani xa kuntigi xungbee
\p
\v 1 Mangɛ Sulemani nu Isirayila bɔxi birin yamarima. 
\v 2 A xa kuntigi xungbee nan yi ki:
\q Sadɔki xa di Asaraya, naxan findi sɛrɛxɛdubɛ ra.
\q
\v 3 Sifa xa di Elixorefa nun Ahiya, naxee findi sɛbɛlitie ra.
\q Axiludu xa di Yehosafati, naxan findi kɛɛdi ragatɛ ra.
\q
\v 4 Yehoyada xa di Bɛnaya, naxan findi sɔɔrie xa mangɛ ra.
\q Sadɔki nun Abiyatari, naxee findi sɛrɛxɛdubɛe ra.
\q
\v 5 Natan xa di Asariyahu, naxan findi gominae xa mangɛ ra.
\q Natan xa di Sabadi, naxan findi mangɛ xa sɛrɛxɛdubɛ ra.
\q
\v 6 Ahisari, naxan findi mangɛ xa banxi walikɛe xunyi ra.
\q Abeda xa di Adonirami, naxan findi konyie xunyi ra.
\p
\v 7 Mangɛ Sulemani nu bara gomina fu nun firin ti Isirayila bɔxi xun ma. Kike yo kike ɲɛ kui, gomina keren nu fama baloe ra mangɛ nun a xa denbaya bɛ. 
\v 8 E xilie nan ya:
\q Xuru xa di, naxan nu gomina ra Efirami bɔnsɔɛ xa geya bɔxi xun ma.
\q
\v 9 Dekeri xa di, naxan nu gomina ra Makasa, Saalabimi, Beti Semesi, Elon, nun Beti Hanan taae xun ma.
\q
\v 10 Xeseda xa di, naxan nu gomina ra Arubotu, Soko, nun Xeferi bɔxi xun ma.
\q
\v 11 Abinadabo xa di, naxan nu gomina ra Dɔrɔ bɔxi xun ma,
\q naxan mangɛ Sulemani xa di ginɛ Tafati dɔxɔ.
\q
\v 12 Axiludu xa di Bana, naxan nu gomina ra Taanaki, Megido, nun Beti Saan xun ma,
\q dɛnnaxɛ na Saratan sɛɛti ma.
\q A tan nan nu gomina ra Yisireeli fan xun ma, kelife Beti Saan han Abeli Mexola, han Yokineyami xanbi ra.
\q
\v 13 Geberi xa di, naxan nu gomina ra Ramoti, Galadi bɔxi ma.
\q A tan nan nu gomina ra Manasi xa di Yayiri xa taae xun ma, Galadi bɔxi ma.
\q A tan nan nu gomina ra na bɔxi xun ma, kelife Aragobo han Basan,
\q taa xungbe makantaxi tongo senni nu na dɛnnaxɛ.
\q
\v 14 Ido xa di Axinadabo nan nu gomina ra Maxanayimi xun ma.
\q
\v 15 Aximaasi nan nu gomina ra Nafatali bɔxi xun ma,
\q naxan mangɛ Sulemani xa di ginɛ Basamati dɔxɔ.
\q
\v 16 Xusayi xa di Bana nan nu gomina ra Aseri nun Beyaloti xun ma.
\q
\v 17 Paruwa xa di Yehosafati nan nu gomina ra Isakari bɔxi xun ma.
\q
\v 18 Ela xa di Simeyi nan nu gomina ra Bunyamin bɔxi xun ma.
\q
\v 19 Uri xa di Geberi nan nu gomina ra Galadi bɔxi xun ma,
\q a Amorikae xa mangɛ Sixɔn xa bɔxi,
\q nun Basankae xa mangɛ Ogo xa bɔxi.
\q Geberi keren nan nu na bɔxi birin gomina ra.
\p
\v 20 Yudayakae nun Isirayilakae nu wuya alɔ baa dɛ ra mɛyɛnyi. E nu e dɛgema, e nu e minma sɛɛwɛ kui.
\s Sulemani xa mangɛya
\r (Yudaya Mangɛe II 2:1-16)
\p
\v 21 Mangɛ Sulemani nu bɔxi birin yamarima, kelife Efirati xure ma, han Filisita bɔxi, han Misira naaninyi ra. Na mixi birin nu duuti fima mangɛ Sulemani ma a xa simaya birin kui.
\p
\v 22 Mangɛ Sulemani nun a xa mixie baloe findi yi nan na lɔxɔɛ keren kui: farin fuɲi daaxi busali kɛmɛ tongo saxan, ɲɔɛraba busali kɛmɛ firin tongo naani, 
\v 23 ninge bɔrɔgɛxi fu, ninge dɛmadon daaxi mɔxɔɲɛn, xuruse lanma kɛmɛ, bolee, xelie, burunyi sie, nun xɔni bɔrɔgɛxie.
\p
\v 24 Mangɛ Sulemani nan nu bɔxi birin yamarima naxee nu na Efirati xure yirefanyi ma, kelife Tifisa han Gasa. Na bɔxi mangɛe nun e xa mixie nu sabatixi bɔɲɛsa nan kui. 
\v 25 Yudayakae nun Isirayilakae birin, kelife Dana han Beriseeba, nu sabatixi bɔɲɛsa nan kui e xa wɛni bilie nun e xa xɔrɛ bilie tagi Sulemani xa mangɛya bun ma.
\p
\v 26 Soe gɔɔrɛ wulu tongo naani nu na Sulemani yi ra, naxee nu a xa sɔɔri ragisee bɛndunma. Soe ragi mixi wulu fu nun firin nan nu na Sulemani yi ra. 
\v 27 Sulemani xa gomina fu nun firinyie nu fama baloe ra a bɛ nun a xa mixie bɛ. Kike yo kike gomina nde nu fama mangɛ hayi birin na. 
\v 28 E nu fama mɛngi nun sɛxɛ ra soe birin bɛ gɔɔrɛe kui.
\p
\v 29 Ala xaxilimaya, lɔnni, nun fahaamui gbegbe nan so Sulemani yi ra. E nu gbo alɔ baa dɛ ra mɛyɛnyi. 
\v 30 Sulemani xa xaxilimaya nu dangi fugerakae nun Misirakae xa xaxilimaya birin na. 
\v 31 A xa xaxilimaya nu dangi mixi birin na, hali Etani Esiraka, Maxolo xa die Heman, Kalikɔli, nun Darada. A xili naxa din bɔxi birin na naxee nu Isirayila rabilinyi. 
\v 32 A taali wulu saxan nan fala, a nun bɛɛti wulu keren nun suuli. 
\v 33 A wuri gbegbee xa fe fala, a fɔlɔfe Liban wuri xungbe ma naxan xili sɛdiri, a sa hisopi sansi xunxuri li naxan bulama banxi xalɛ ma. A subee, xɔnie, bubusee, nun yɛxɛe fan xa fe fala. 
\v 34 Duniɲa mangɛe nu luma mixie xɛɛ ra e xa fa mangɛ Sulemani xa lɔnni nun xaxilimaya ramɛ.
\c 5
\p
\v 1 Tire mangɛ Xirami naxa kuntigie xɛɛ mangɛ Sulemani xɔn, barima a nu bara a mɛ a a tan nan tixi mangɛ ra a baba ɲɔxɔɛ ra. Xirami nu bara Sulemani baba Dawuda xanu kabi a rakuya. 
\v 2 Sulemani naxa Xirami yaabi, 
\v 3 «I nu n baba Dawuda kolon, a mu nɔ banxi tide a Marigi Alatala bɛ gere xa fe ra, naxan nu na a yire birin han Alatala naxa a yaxuie sa a sanyi bun ma. 
\v 4 Yakɔsi Alatala bara a ragiri n xa lu bɔɲɛsa kui. Gere nun fe xɔnɛ bara ɲɔn. 
\v 5 Na kui n bara a ɲanige n xa banxi ti n Marigi Alatala bɛ alɔ a a yitaxi ki naxɛ n baba Dawuda bɛ. A naxa a masen a bɛ, ‹I xa di, n naxan dɔxɔma i xa kibanyi kui i ɲɔxɔɛ ra, na nan fama banxi tide n bɛ.› 
\v 6 I naxan nabama, i xa yaamari fi Liban sɛdiri wuyaxie xa xaba n bɛ. N ma walikɛe kafuma nɛ i xa walikɛe ma. N e xa wali sare fima nɛ alɔ i wama a xɔn ki naxɛ. Mixi yo mu na naxan fata wuri xabade alɔ Sidɔnkae.»
\p
\v 7 Mangɛ Xirami to Sulemani xa wɔyɛnyi mɛ, a naxa sɛɛwa ki fanyi ra, a fa a fala, «Alatala tantu. A bara di xaxilima fi Dawuda ma naxan nɔma yi ɲama xungbe raɲɛrɛde.» 
\v 8 Xirami naxa Sulemani yaabi, a naxɛ, «N bara i xa masenyi mɛ. N i waxɔnfe birin nabama nɛ, sɛdiri wurie nun sipirɛ wurie xa fe ra. 
\v 9 N ma walikɛe wurie ragoroma nɛ kelife Liban han baa dɛ ra. N e xirima e boore ra, alako n xa e raɲɛrɛ baa fari han i wama dɛnnaxɛ xɔn. Mɛnni n e rafulunma, i fa e xanin. N tan wama naxan xɔn na wali sare ra, i xa baloe fi n tan nun n ma mixie ma.»
\p
\v 10 Mangɛ Xirami naxa sɛdiri wuri nun sipirɛ wuri birin so mangɛ Sulemani yi ra, a nu wama naxan xɔn. 
\v 11 Ɲɛ yo ɲɛ, mangɛ Sulemani nu farin busali wulu tongo solomasaxan nun ture fifa mɔxɔɲɛn fima nɛ Xirami ma a xa banxi baloe xa fe ra. 
\v 12 Alatala xaxilimaya fi nɛ Sulemani ma alɔ a a fala a bɛ ki naxɛ. Dɛfanyi naxa lu Xirami nun Sulemani tagi, e fa saatɛ xiri e boore bɛ.
\p
\v 13 Mangɛ Sulemani naxa Isirayilaka wulu tongo saxan yamari e xa wali a bɛ. 
\v 14 Kike yo kike, a naxa mixi wulu fu rasiga Liban bɔxi ma, e xa wali kike keren mɛnni, e fa kike firin naba e xɔnyi. Adonirami nan nu na na fe xunyi ra. 
\v 15 Mixi wulu tongo solofere nan nu kote maxaninma, mixi wulu tongo solomasaxan nan nu gɛmɛ masolima mangɛ Sulemani bɛ geyae kɔn na Liban. 
\v 16 Sulemani xa gominae nu bara mixi wulu saxan kɛmɛ saxan sugandi naxee nu wali xun matoma a ra. 
\v 17 Mangɛ nu bara yaamari fi, a walikɛe xa gɛmɛ xungbe tofanyie masoli naxee findima Ala xa banxi sanbunyi ra. 
\v 18 Sulemani nun Xirami xa banxitie nun Gebalakae naxa gɛmɛe masoli.
\p Wurie nun gɛmɛe yailan na ki nɛ Ala xa banxi xa fe ra.
\c 6
\s Alatala xa hɔrɔmɔbanxi tife
\p
\v 1 Ɲɛ kɛmɛ naani ɲɛ tongo solomasaxan to dangi kelife Isirayila mini Misira bɔxi ra tɛmui naxɛ, mangɛ Sulemani naxa Alatala xa hɔrɔmɔbanxi ti fɔlɔ Siwi kike kui. Na ɲɛ findixi a xa mangɛya ɲɛ naani nde nan na Isirayila bɔxi xun ma. 
\v 2 Sulemani Ala xa banxi ti yi maniyɛ xasabi nan na: A kuyɛ ɲɔngɔn ya tongo senni, a gboe ɲɔngɔn ya mɔxɔɲɛn, a ite ɲɔngɔn ya tongo saxan. 
\v 3 A yatagi buntunyi xa kuyɛ nu lanxi ɲɔngɔn ya mɔxɔɲɛn nan ma, alɔ banxi xa kuyɛ na ki naxɛ. A gboe fan findi ɲɔngɔn ya mɔxɔɲɛn nan na.
\p
\v 4 A wundɛrie nu yailanxi banxi xalɛ nan kui, wurie fan nu yailanxi e fari. 
\v 5 A naxa konkoe fatu hɔrɔmɔbanxi xalɛ rabilinyi. 
\v 6 Konkoe singee xa gboe nu lanxi ɲɔngɔn ya suuli nan ma. Nee fari konkoe gbɛtɛe naxa dɔxɔ naxee xa gboe nu lanxi ɲɔngɔn ya senni ma. Nee fan fari konkoe gbɛtɛe naxa dɔxɔ naxee xa gboe nu lanxi ɲɔngɔn ya solofere ma. Hɔrɔmɔbanxi xalɛ xa marabinye nu raxurunxi a fuge biri ra, alako konkoee masa wurie mu soma banxi xalɛ kui ki naxɛ. 
\v 7 E to nu hɔrɔmɔbanxi tima, e nu gɛmɛe rawalima naxee ɲan nu bara masoli geya yire e tongoxi dɛnnaxɛ. Na ki walise yo xui mu nu mɛma hɔrɔmɔbanxi yire, alɔ dɛrɛma, bera, xa na mu a ra walise gbɛtɛ naxan yailanxi wure ra. 
\v 8 Naadɛ nde nu na banxi yirefanyi ma naxan minima konkoee yire ma. Tede samɛ daaxi nde nu yailanxi banxi kui ma, naxan nu konkoee kui masɔtɔma koore ra. 
\v 9 E to gɛ banxi tide, Sulemani naxa a raxunma sɛdiri wurie ra. 
\v 10 Konkoe naxee nu tixi hɔrɔmɔbanxi sɛɛtie ma, e ite ɲɔngɔn ya suuli. Na birin nu xirixi banxi ma sɛdiri wurie ra.
\p
\v 11 Alatala naxa a masen mangɛ Sulemani bɛ, a naxɛ, 
\v 12 «N xa a fala i bɛ yi banxi tife xa fe ra, xa i sa i ɲɛrɛ n ma kira xɔn ma, xa i sa n ma sɛriyɛ rabatu, xa i sa n ma yaamarie suxu, n nan n ma laayidi rakamalima nɛ i bɛ, n naxan fala i baba Dawuda bɛ. 
\v 13 Na kui n luma nɛ n ma ɲama tagi, n mu i bɛɲinma abadan.»
\p
\v 14 Sulemani naxa Ala xa hɔrɔmɔbanxi ti, a wali raɲɔn. 
\v 15 A naxa sɛdiri wuri xebenyie mafatu banxi xalɛe ma a kui, kelife a xalɛ fɔlɛ ma han banxi xunyi ra. A naxa sipirɛ wuri xebenyie mafatu banxi gbaata ma. 
\v 16 A naxa sɛdiri wuri xebenyie mafatu konkoe ɲɔngɔn ya mɔxɔɲɛn daaxi ma banxi kui dunxui ra, kelife a gbaata ma han fuge. Na nu findixi Yire Sɛniyɛnxi Fisamante nan na. 
\v 17 Banxi palaa dɔnxɔɛ naxan nu na na yatagi, nu kuya ɲɔngɔn ya tongo naani. Na nu findixi Yire Sɛniyɛnxi nan na. 
\v 18 Sɛdiri wuri xebenyie naxee nu fatuxi banxi xalɛe ma palaa ma, sansi bogie nun sansi fugee fan nu masolixi e ma. Na ki, gɛmɛ mu nu toma banxi kui ma fefe ma.
\p
\v 19 Sulemani naxa Yire Sɛniyɛnxi Fisamante yailan hɔrɔmɔbanxi kui, Alatala xa saatɛ kankira dɔxɔma dɛnnaxɛ. 
\v 20 Na yire kuya ɲɔngɔn ya mɔxɔɲɛn, a igbo ɲɔngɔn ya mɔxɔɲɛn, a ite ɲɔngɔn ya mɔxɔɲɛn. Xɛɛma nu masoxi na konkoe xalɛe birin ma, a nun sɛrɛxɛbade ma naxan yailanxi sɛdiri wuri ra. 
\v 21 Mangɛ Sulemani naxa xɛɛma maso na Yire Sɛniyɛnxi Fisamante xalɛe ma. A naxa yɔlɔnxɔnyi xunxuri xɛɛma daaxie gbaku naa sode dɛ ra. 
\v 22 Ba na ra, a nu bara xɛɛma maso na hɔrɔmɔbanxi xalɛe birin ma, a nun sɛrɛxɛbade ma naxan nu na naa.
\p
\v 23 A naxa malekɛ firin misaali masoli wulai oliwi wuri ra. E ite ɲɔngɔn ya fu. 
\v 24 Malekɛ singe gabutenyi keren xa kuyɛ ɲɔngɔn ya suuli, a gabutenyi firin nde fan xa kuyɛ ɲɔngɔn ya suuli, naxan lanma nɔngɔn fu ma kelife a kɔɔla ma han a yirefanyi ma. 
\v 25 Boore malekɛ fan gbee lanxi ɲɔngɔn ya fu nan ma. E firinyi nu yailanxi kɛɲa keren nan na. 
\v 26 E firinyi ite ɲɔngɔn ya fu. 
\v 27 Sulemani naxa na malekɛe ti Yire Sɛniyɛnxi Fisamante tagi, alako malekɛe gabutenyie xa banxi xalɛe li, e fan xa e boore li banxi tagi. 
\v 28 Sulemani naxa xɛɛma maso na malekɛ firinyie birin ma.
\p
\v 29 A naxa yaamari fi, a e xa malekɛe, tugi bilie, nun wuri fuge tofanyi misaalie masoli banxi xalɛe ma, naxee nu na Yire Sɛniyɛnxi Fisamante nun Yire Sɛniyɛnxi kui. 
\v 30 A naxa xɛɛma maso banxi gbaata ma na yire firinyie kui. 
\v 31 A naxa hɔrɔmɔbanxi xa naadɛe yailan wulai oliwi wuri ra. A e gbaku oliwi wuri xebenyie ra naxee xa marabinye mu nu banxi xalɛ gbe lima, fo dɔxɔ naani. 
\v 32 Na naadɛ firinyie nu yailanxi wulai oliwi wuri nan na. Malekɛ, tugi bili, nun wuri fuge tofanyie misaalie nu masolixi na naadɛe ma. Xɛɛma nu masoxi na naadɛe nun na misaalie ma 
\v 33 A naxa na mɔɔli raba naadɛe ma naxee nu na Yire Sɛniyɛnxi ma. E yailanxi oliwi wuri ra, e gbakuxi wuri xebenyie ra naxee mu nu banxi xalɛ xa marabinye lima fo dɔxɔ saxan. 
\v 34 Naadɛ firinyi gbɛtɛ nu yailanxi sipirɛ wuri ra. 
\v 35 A naxa yaamari fi e xa malekɛe, tugie, nun sansi fuge tofanyi misaalie masoli e ma. Na dangi xanbi a naxa xɛɛma maso naadɛe nun na misaalie ma.
\p
\v 36 A naxa buntunyi yailan gɛmɛ masolixie ra, naxee nu dɔxɔxi safɛ saxan na, a nun sɛdiri wuri safɛ keren na.
\p
\v 37 Alatala xa banxi dɔxɔ fɔlɔ Siwi kike nan na, Sulemani xa mangɛya ɲɛ naani nde. 
\v 38 A naxa ɲɔn Bulu kike ra, kike solomasaxan nde, Sulemani xa mangɛya ɲɛ fu nun keren nde. Na banxi birin ti ɲɛ solofere nan bun ma, a fa lu alɔ Ala nu wama a xɔn ma ki naxɛ.
\c 7
\s Mangɛ banxi tife
\p
\v 1 Sulemani bu nɛ ɲɛ fu nun saxan a yɛtɛ xa banxie tife ra. 
\v 2 A banxi naxan singe ti a a xili sa nɛ «Liban fɔtɔnyi banxi.» A nu kuya ɲɔngɔn ya kɛmɛ, a igbo ɲɔngɔn ya tongo suuli, a ite ɲɔngɔn ya tongo saxan. A xunyi wurie nu dɔxɔxi kinki safɛ naani naxee xun, nee nu yailanxi sɛdiri wuri nan na. 
\v 3 Na kinkie fari nu makotoxi sɛdiri xebenyi tongo naani nun suuli nan na a safɛ ki ma, fu nun suuli safɛ keren. 
\v 4 Banxi sɛɛtie ma, wundɛri safɛ saxan nu na e ma, e ya rafindixi e boore ma. 
\v 5 Naadɛ saxan fan nu na wundɛrie ya tagi. 
\v 6 Buntunyi nu na naxan xa kuyɛ ɲɔngɔn ya tongo suuli lima, a igboe ɲɔngɔn ya tongo saxan. 
\v 7 Banxi pala naxan fan nu yailanxi sɛdiri wuri ra keli a gbata ma han fuge, nan nu findixi a xa kiiti sade ra.
\p
\v 8 A banxi gbɛtɛ ti nɛ na xanbi ra a nu luma dɛnnaxɛ. A a yailan alɔ boore. Na xanbi ra, a naxa banxi gbɛtɛ ti Firawuna xa di ginɛ bɛ a naxan dɔxɔ. 
\v 9 Nee birin ti gɛmɛ masolixie nan na naxee xabaxi sɛra ra a kui nun a fari, kelife a bunyi ma han fuge. 
\v 10 Banxi sanbunyi dɔxɔ gɛmɛ tofanyi xungbee nan na, naxee xabaxi ɲɔngɔn ya fu xa na mu a ra ɲɔngɔn ya solomasaxan ma. 
\v 11 A fuge ra, sɛdiri wuri nun gɛmɛ tofanyie nu na naxee xabaxi a fanyi ra. 
\v 12 Na tɛtɛ xungbe nu yailanxi gɛmɛ xabaxi safɛ saxan na, sɛdiri wuri fan nu saxi na fari, alɔ Alatala xa banxi nun a gbutunyi.
\p
\v 13 Mangɛ Sulemani naxa mixi nde fen Tire, naxan xili Xirami. 
\v 14 Kaaɲɛ ginɛ nde xa di nan nu a ra fatanfe Nafatali bɔnsɔɛ ra. Tireka nan nu a Baba ra, naxan nu wure gbeeli rawalima. A lɔnnixi, a xaxili fan, a fata wure gbeeli rawalide a mɔɔli birin na. A siga nɛ mangɛ Sulemani yire, a na wali mɔɔli raba.
\p
\v 15 A kinki firin xabu wure gbeeli ra, naxee ite ɲɔngɔn ya fu nun solomasaxan, naxee xa radigilinyi lanxi ɲɔngɔn ya fu nun firin ma. 
\v 16 A xunyi firin xabu na kinki firinyie bɛ, naxee ite ɲɔngɔn ya suuli. 
\v 17 A se raxunmase fu nun naani xabu na xunyi firinyie bɛ, xunyi keren solofere. 
\v 18 A mangoe bogi maniyɛe yailan safɛ firin na na se raxunmase radɔxɔxi firinyie ma. 
\v 19 A fuge maniyɛe masoli na kinki xunyi firinyie ma naxee nu na buntunyi ra. E ite ɲɔngɔn ya naani. 
\v 20 A mangoe bogi maniyɛe kɛmɛ firin masoli na kinki xunyi firinyie ma. 
\v 21 A na kinkie ti buntunyi ya tagi. Naxan nu na a yirefanyi ma, a xili naxa sa Yakin, naxan nu na a kɔɔla ma, na xili naxa sa Boosu. 
\v 22 Na kinkie konde ra, fugee nu masolixi mɛnnie ma.
\p
\v 23 A naxa ye sase xungbe digilinxi yailan yɔxui ra. A dɛ igboe ɲɔngɔn ya fu, a ite ɲɔngɔn ya suuli, a xa radigilinyi ɲɔngɔn ya tongo saxan. 
\v 24 Na ye sase dɛ rabilinyi bunyi, ninge maniyɛ nu masolixi a ma e radɔxɔxi e boore ra a rabilinyi birin ma. Ninge fu na ɲɔngɔn ya keren ma, suuli a fari, suuli a bun. Ningee yo, ye sase yo, na birin yailanxi kerenyi nan na.
\p
\v 25 Na ye sase nu dɔxɔxi ninge maniyɛ gbɛtɛ fu nun firin fari. Saxan ya rafindixi kɔɔla biri, saxan ya rafindixi sogegorode biri, saxan ya rafindixi yirefanyi biri, saxan ya rafindixi sogetede biri. Na ye sase naxan nu xili «Baa» nu dɔxɔxi na ningee fari, e ya rafindixi tande ma. 
\v 26 Na ye sase xa marabinye nu findixi suxu keren nan na. A dɛ kiri masolixi maniyɛ sansi fuge tofanyi ra. Ye fifa kɛmɛ solofere fifa tongo suuli nu nɔma sade a kui.
\p
\v 27 A naxa e sanbunyi fu yailan. E birin nu kuya ɲɔngɔn ya naani, e igbo ɲɔngɔn ya naani, a ite ɲɔngɔn ya saxan. 
\v 28 E na sanbunyie rafala ki naxɛ, wure ralɛnfɛtɛnxie nu na wure gbɛtɛ naani tagi. 
\v 29 Yɛtɛ misaalie, ninge misaalie, nun malekɛ misaalie nu yailanxi na wure ralɛnfɛtɛnxie ma, a nun pirinti gbɛtɛe. 
\v 30 Wure digilinxi naani nu na sanbunyi keren keren ma bɛ a ti se ra, naxee nu xirixi e boore ra wure gbeeli firin na. Wure nde nu na na tuxui naanie ma ye sase bun ma. Na birin nu yailanxi tɛmui kerenyi nan na. 
\v 31 Se digilinxi nde nu na ye sase nu dɔxɔxi naxan kui. Na ite ɲɔngɔn ya keren sanbunyi bɛ, a igbo ɲɔngɔn ya keren nun a tagi. Se ndee nu masolixi na ma. Na wure ralɛnfɛtɛnxie mu nu digilinxi, e sɛɛti naanie birin xa maniyɛ nu lan. 
\v 32 Na wure digilinxi naani naxee nu na a ye maxanin se tuxui naanie ra, e ite ɲɔngɔn ya keren nun a tagi, firin nu xirixi e boore ra wure gbeeli ra. 
\v 33 Na wure digilinxie maniyɛ sɔɔri ragise sanyie ra. E birin nu yailanxi wure gbeeli ra tɛmui kerenyi ra.
\p
\v 34 Se nde nu na tuxui naanie birin na naxee nu sɛnbɛ fima e ma. 
\v 35 Se digilinxi nde nu na ye sase dɔxɔde kui. Na ite sanbunyi bɛ ɲɔngɔn ya keren. Sanbunyie fuge, a kilɔndee nun a wure ralɛnfɛtɛnxie birin nu yailanxi wure gbeeli nan na tɛmui kerenyi ra. 
\v 36 Malekɛ misaalie, yɛtɛ misaalie, nun tugi misaalie nu yailanxi na kebelae ma, nun se gbɛtɛe. 
\v 37 Ye maxanin se fu nu yailanxi ki kerenyi ra na ki nɛ wure gbeeli ra. E birin nu lan.
\p
\v 38 Xirami ye sase fu yailan nɛ wure gbeeli ra, naxee nu dɔxɔxi na ye maxanin se fu fari. Ye litiri wulu keren kɛmɛ senni ɲɔndɔn nu sama kankan kui. Ye sase nu igbo ɲɔngɔn ya naani. 
\v 39 A naxa ye maxanin see dɔxɔ Alatala xa hɔrɔmɔbanxi sɛɛtie ma, suuli kɔɔla biri, suuli yirefanyi biri. Na ye sase belebele naxan nu xili «Baa,» a naxa na dɔxɔ banxi yirefanyi ma, a makɔrɛ a sogetede biri ra. 
\v 40 Xurami naxa ye sasee, tɛ xube kɔ see nun tundee yailan.
\p Na kui, Xurami naxa gɛ mangɛ Sulemani xa walie ra Ala xa hɔrɔmɔbanxi xa fe ra. Na walie nan ya: 
\v 41 kinki firinyie, e xunyi tofanxie, se raxunmase naxee e fari, 
\v 42 kɔɔbɛ bogi maniyɛ kɛmɛ naani gbakuxi e ra, kɔɔbɛ bogi maniyɛ safɛ firin se raxunmase keren ma kinkie xunyi ra, 
\v 43 sunbui maxanin se fu, 
\v 44 ye sase xungbe naxan xili «Baa,» ninge fu nun firin misaali naxee na ye sase xungbe bun ma, 
\v 45 tundee, pelie, paanie. Xurami se naxee birin yailan mangɛ Sulemani bɛ Alatala xa banxi xa fe ra, a e yailan wure gbeeli raxunuxi nan na. 
\v 46 Mangɛ nu na yɔxui raxunu Yurudɛn mɛrɛ yire nɛ, Sukɔti nun Saratan tagi. 
\v 47 Mangɛ Sulemani na birin yailan wure gbeeli nan na, naxan xa gboe xasabi mu nu nɔma kolonde.
\p
\v 48 Sulemani se gbegbe yailan nɛ Ala xa banxi bɛ, alɔ sɛrɛxɛbade xɛɛma daaxi, teebili xɛɛma daaxi nde taami sɛrɛxɛ sama dɛnnaxɛ, 
\v 49 lanpui dɔxɔ se xɛɛma daaxie naxee dɛxɛma Yire Sɛniyɛnxi kui sɛriyɛ ki ma, a fuge misaalixie, lanpuie, tɛ xube kɔ se xɛɛma daaxie, 
\v 50 paanie, finɛe, pɔɔti tofanyie, piletie, kolopɔɔti xɛɛma fanyi daaxie, Ala xa hɔrɔmɔbanxi xa naadɛe gbaku se xɛɛma daaxie, naxee nu na Yire Sɛniyɛnxi Fisamante sode dɛ ra nun hɔrɔmɔbanxi sode dɛ ra.
\p
\v 51 Sulemani Alatala xa hɔrɔmɔbanxi xa see yailan xɛɛma ra na ki nɛ. A to gɛ na ra, a naxa se birin naso Alatala xa hɔrɔmɔbanxi xa naafuli ragatade kui, a baba Dawuda naxee fixi Ala ma.
\c 8
\s Saatɛ kankira dɔxɔfe hɔrɔmɔbanxi kui
\r (Yudaya Mangɛe II 5:2-6:11)
\p
\v 1 Na tɛmui, Sulemani naxa Isirayila forie, bɔnsɔɛ xunyie, nun Isirayila denbaya xunyie maxili alako e xa te Alatala xa saatɛ kankira ra kelife Siyon, Dawuda xa taa. 
\v 2 Isirayilaka birin naxa e malan mangɛ yire alako e xa kike solofere sali raba. 
\v 3 Isirayila forie birin to mɛnni li, Lewikae naxa saatɛ kankira tongo, 
\v 4 e a xanin a nun Ala xa Naralande Kiri banxi, a nun se sɛniyɛnxi naxee nu na a kui. Lewika sɛrɛxɛdubɛe nan na wali raba.
\p
\v 5 Mangɛ Sulemani nun Isirayila ɲama naxee birin nu maxilixi, naxa ti saatɛ kankira ya ra. E naxa xuruse lanmae nun a xungbe gbegbe ba sɛrɛxɛ ra, naxan kɔnti mu nu nɔma kolonde. 
\v 6 Sɛrɛxɛdubɛe naxa Alatala xa saatɛ kankira dɔxɔ a dɔxɔde Ala xa hɔrɔmɔbanxi, Yire Sɛniyɛnxi Fisamante kui. E a dɔxɔ malekɛe gabutenyie bun ma. 
\v 7 Malekɛe gabutenyie nu italaxi saatɛ kankira nun a maxanin see xun ma. 
\v 8 Saatɛ kankira maxanin see findixi wuri kuyee nan na, naxee ɲɔɛe nu toma kafi pala ma yire sɛniyɛnxi kui, kɔnɔ e mu nu nɔma tode hɔrɔmɔbanxi tande tan ma. Han to saatɛ kankira na mɛnni. 
\v 9 Sese mu nu na na saatɛ kankira kui, fo na walaxɛ firinyi Annabi Munsa naxee sa a kui. A na raba Xorebe geya yire nɛ, Alatala saatɛ xiri lɔxɔɛ e nun Isirayilakae tagi, e mini tɛmui Misira.
\p
\v 10 Sɛrɛxɛdubɛe to mini Yire Sɛniyɛnxi kui, nuxui nde naxa goro Alatala xa banxi ma, a a rafe. 
\v 11 Sɛrɛxɛdubɛe mu nɔ lude mɛnni e xa e xa wali raba, barima na nuxui nu na naa, Alatala xa nɔrɛ nu bara lu banxi birin ma. 
\v 12 Na kui, Sulemani naxa a fala,
\q «Alatala a masen nɛ,
\q a a sabatima nuxui fɔɔrɛ nan kui.
\q
\v 13 Na kui n bara lingira ti i bɛ,
\q i sabatima dɛnnaxɛ abadan.»
\p
\v 14 Mangɛ naxa a ya rafindi, a duba Isirayila ɲama birin bɛ. E birin nu tixi. 
\v 15 A naxa a masen, «Tantui na Isirayila Marigi Alatala bɛ, naxan wɔyɛn n baba Dawuda bɛ a kɛrɛ ra. A fe naxan birin masen a bɛ, a na birin nakamalixi nɛ. 
\v 16 A naxɛ, ‹Kafi n nan n ma ɲama ramini Misira bɔxi ra, n mu nu taa sugandixi Isirayila bɔnsɔɛe tagi n banxi tima dɛnnaxɛ. N man mu xɛmɛ sugandixi naxan findima n ma Isirayila ɲama yarerati ra. Kɔnɔ n bara Darisalamu nan sugandi alako n xili xa lu naa. N man bara Dawuda sugandi alako a xa findi n ma Isirayila ɲama xunyi ra.›»
\p
\v 17 «N baba Dawuda naxa natɛ tongo a bɔɲɛ kui, a fo a xa banxi ti Isirayila Marigi Alatala bɛ. 
\v 18 Alatala naxa a fala n baba Dawuda bɛ, ‹I to natɛ tongo i bɔɲɛ kui n ma banxi xa fe ra, na bara findi ɲanige fanyi ra. 
\v 19 Kɔnɔ i tan xa mu na banxi tima. I xa di nan na tima. I naxan barixi, na nan n ma banxi tima.› 
\v 20 Alatala bara a xa masenyi rakamali. N tan bara ti n baba Dawuda ɲɔxɔɛ ra Isirayila mangɛ kibanyi kui, alɔ Alatala a masen ki naxɛ. N man bara banxi ti Isirayila Marigi Alatala bɛ. 
\v 21 N bara Alatala xa saatɛ kankira dɔxɔ naa, a xa saatɛ walaxɛ na na kui. A na saatɛ xiri a nun Isirayilakae nan tagi.»
\p
\v 22 Mangɛ Sulemani naxa ti sɛrɛxɛbade ya i ɲama birin ya xɔri, a naxa a bɛlɛxɛ itala koore ma, a fa a fala, 
\v 23 «Isirayila Marigi Alatala, i maniyɛ mu na koore nun bɔxi ma. I dugutɛgɛxi i xa saatɛ nun i xa hinnɛ xa fe nan na i xa konyie mabiri, naxee ɲɛrɛma i ya tode ra e bɔɲɛ fiixɛ ra. 
\v 24 Na na a ra, to lɔxɔɛ i bara i xa laayidi rakamali i xa konyi n baba Dawuda bɛ. 
\v 25 Yakɔsi, Isirayila Marigi Alatala, i laayidi naxan tongoxi i xa konyi n baba Dawuda bɛ, i xa na rakamali. I bara a masen a bɛ, ‹Xa i bɔnsɔɛ fɛntɛn e ɲɛrɛ ki ma alɔ i a rabaxi ki naxɛ, e naxa n ma sɛriyɛ binya, mixi nde na e bɔnsɔɛ ya ma naxan fama lude Isirayila kibanyi kui abadan.› 
\v 26 Yakɔsi, Isirayila Marigi Alatala, i xa i xa masenyi rakamali, i naxan masen i xa konyi Dawuda bɛ.»
\p
\v 27 «Kɔnɔ Ala tan nɔma sabatide duniɲa bɛndɛ fuɲi fari adamadie tagi? Koore nun a xa gboe xurun i bɛ. N banxi naxan tixi i bɛ a xurun koore bɛ. I luma mɛnni di? 
\v 28 N Marigi Alatala, i xa i xa konyi xa dubɛ suxu, i xa a xa maxandi tongo, i xa i tuli mati i xa konyi wa xui ra. 
\v 29 I xa i ɲɛngi sa yi banxi xɔn ma kɔɛ nun yanyi ra, barima i xili matɔxɔma be. I xa i xa konyi xa maxandi suxu yi banxi kui. 
\v 30 I xa i tuli mati i xa konyi nun i xa ɲama wa xui ra, e i maxandima be tɛmui naxɛ. Kelife koore ma i dɔxɔxi dɛnnaxɛ, i xa i tuli mati muxu ra, i man xa diɲɛ.»
\p
\v 31 «Xa mixi nde sa yunubi raba a boore ra, e fa a fala a bɛ a xa kali nde ti sɛrɛxɛbade yire yi banxi kui, 
\v 32 i xa na fe mato kelife koore ma, i xa kiiti sa nɔndi ra alako fe kanɛ nun tinxintɔɛ birin xa e sare sɔtɔ.»
\p
\v 33 «Xa i xa ɲama Isirayila sa yunubi raba i ra, e yaxuie fa nɔ e ra na xa fe ra, xa e bara tin gbilenfe ra i yire, e i xili matɔxɔ, e i maxandi yi hɔrɔmɔbanxi kui, 
\v 34 i xa na fe mato kelife koore ma, i xa i xa ɲama Isirayila xa yunubie xafari, i fa e ragbilen bɔxi ma, i dɛnnaxɛ fixi e tan nun e babae ma.»
\p
\v 35 «Xa koore sa balan, tunɛ yo mu fa, barima e bara yunubi raba i ra, xa e fa i maxandi be, e i xili matɔxɔ, e gbilen e xa yunubi fɔxɔ ra i e rayaagixi naxan ma, 
\v 36 i xa na fe mato kelife koore ma, i xa i xa konyie, i xa ɲama Isirayila xa yunubie xafari, i xa i xa sɛriyɛ fanyi masen e bɛ alako e xa na ɲɛrɛ ki kolon, i fa tunɛ ragoro i xa bɔxi ma, i naxan findi e gbe ra.»
\p
\v 37 «Xa kaamɛ sa sin yi bɔxi ma, xa na mu fure, xa na mu baloe kanɛ, xa na mu gere, xa na mu gbaloe gbɛtɛ, 
\v 38 xa mixi nde sa i maxandi, xa i xa ɲama Isirayila a mawa i xɔn, barima e bara a kolon e xa tɔɔrɛ kelixi fe naxan ma, e fa e bɛlɛxɛ itala yi banxi mabiri, 
\v 39 i xa na fe mato kelife koore ma i magoroxi dɛnnaxɛ, i xa diɲɛ, i xa mixi birin sare fi a xa wali ra, i tan naxan adama birin bɔɲɛ ma fe kolon. I keren peti nan ibunadama birin sondon ma fe kolon. 
\v 40 Na kui e fama gaaxude i ya ra, e ɲɛrɛ i xa kira xɔn e xa simaya birin kui yi bɔxi ma, i naxan fixi muxu babae ma.»
\p
\v 41 «Xa xɔɲɛ nde sa fa kelife ɲamanɛ ma, naxan mu findi i xa ɲama Isirayila mixi nde ra, 
\v 42 a fa i xili xungbe nun i sɛnbɛ xa fe ra, a i maxandi yi banxi kui, 
\v 43 i xa na fe mato kelife koore ma i i magoroxi dɛnnaxɛ, i xa a xa maxandi suxu alako si birin xa gaaxu i xili ya ra duniɲa, alɔ i xa ɲama Isirayila. E xa a kolon i tan nan xili maxandima yi banxi kui n naxan tixi.»
\p
\v 44 «Xa i xa ɲama sa mini a yaxuie gerede alɔ i a masen e bɛ ki naxɛ, xa e i maxandi yi taa mabiri ra i dɛnnaxɛ sugandixi, xa e i maxandi yi banxi mabiri ra n naxan tixi i xili ra, 
\v 45 i xa na fe mato, i xa e xa dubɛ suxu, i xa kiiti tinxinxi sa e bɛ.»
\p
\v 46 «Xa e sa yunubi raba i ra, alɔ adamadi birin darixi naxan na, xa i bɔɲɛ te e xili ma, i fa e sa e yaxuie sagoe, e findi geelimanie ra yire makuye, xa na mu a ra yire makɔrɛxi, 
\v 47 xa e bara xaxili sɔtɔ na konyiya kui, e fa i maxandi e xa geeli kui, ‹Muxu bara yunubi raba, muxu bara fe ɲaaxi raba, muxu bara kobi,› 
\v 48 xa e man e yɛtɛ ragbilen i ma e bɔɲɛ fiixɛ ra, e nii birin na, e fa i maxandi ɲamanɛ ma konyiya kui yi bɔxi mabiri, i naxan fixi e babae ma, a nun yi taa mabiri, i naxan sugandixi, a nun yi banxi mabiri, n naxan tixi i bɛ, 
\v 49 i xa na fe mato kelife koore ma i magoroxi dɛnnaxɛ, i xa i tuli mati e xa maxandi nun e wa xui ra, i xa kiiti tinxinxi sa e bɛ, 
\v 50 i xa diɲɛ i xa ɲama ma naxan yunubi rabaxi i ra. I xa e xa yunubie xafari e naxan nabaxi i ra. I xa hinnɛ e ra e yaxuie ya xɔri, alako e yaxuie fan xa hinnɛ e ra. 
\v 51 E findixi i xa ɲama nan na, i kɛ tongoe, i naxee ramini Misira bɔxi ra konyiya kui.»
\p
\v 52 «Yakɔsi, n Marigi Ala, i xa muxu xa maxandi mato, i xa a ramɛ, muxu naxan nabaxi yi banxi kui, 
\v 53 barima i tan nan muxu ba duniɲa bɔnsɔɛ tagi muxu xa findi i kɛ tongoe ra, alɔ i a masen Isirayila bɛ ki naxɛ i xa konyi Munsa saabui ra, a to muxu benbae ramini Misira bɔxi ra.»
\p
\v 54 Mangɛ Sulemani to gɛ na maxandi tide Alatala bɛ, a naxa keli Alatala xa sɛrɛxɛbade yire, a xinbi nu sinxi dɛnnaxɛ a bɛlɛxɛe itexi koore ma. 
\v 55 Na tɛmui a naxa ti Isirayila ɲama ya xɔri, a duba e bɛ a xui itexi ra. A naxɛ, 
\v 56 «Tantui na Alatala bɛ, naxan bara malabui fi a xa ɲama Isirayila ma, alɔ a a masen ki naxɛ. A masenyi naxee ti a xa konyi Annabi Munsa saabui ra, keren mu na a mu naxan nakamali. 
\v 57 Won Marigi Alatala xa lu won sɛɛti ma alɔ a raba won benbae bɛ ki naxɛ. Ala naxa won nabolo, a naxa won nabɛɲin. 
\v 58 Ala xa won bɔɲɛ ya mafindi a ma, alako won xa won ɲɛrɛ a xa kira xɔn ma, won xa a xa yaamari birin nabatu, won xa gbilen fee fɔxɔ ra a tɔnyi dɔxɔxi naxee ra, won xa bira a xa sɛriyɛ fɔxɔ ra a naxan so won benbae yi ra. 
\v 59 Ala xa ratu n ma maxandi ma kɔɛ nun yanyi. Won Marigi Alatala xa n tan a xa konyi nun a xa ɲama Isirayila makanta fe ɲaaxi ma lɔxɔɛ birin, 
\v 60 alako duniɲa birin xa a kolon a Alatala nan na Ala ra. Ala gbɛtɛ mu na. 
\v 61 Wo bɔɲɛ birin xa lu won Marigi Alatala nan bɛ, alako won xa a xa yaamarie ratinmɛ, won xa won ɲɛrɛ a xa sɛriyɛ ma alɔ wo darixi a ra ki naxɛ.»
\p
\v 62 Mangɛ nun Isirayila ɲama birin naxa sɛrɛxɛ ba Alatala bɛ. 
\v 63 Mangɛ Sulemani naxa ninge wulu mɔxɔɲɛn nun firin ba xanunteya sɛrɛxɛ ra, a nun yɛxɛɛ wulu kɛmɛ mɔxɔɲɛn. Na dangi xanbi, Mangɛ nun ɲama naxa Ala xa banxi rabi. 
\v 64 Sulemani naxa tɛtɛ yire rasɛniyɛn sɛrɛxɛ ra Alatala xa hɔrɔmɔbanxi ya ra. A naxa sɛrɛxɛ gan daaxie ba naa, a nun xanunteya sɛrɛxɛe ture nun sansi xɔri ra, barima sɛrɛxɛbade yɔxui daaxi, Sulemani naxan yailan, na nu xurun na sɛrɛxɛ birin bɛ.
\p
\v 65 Sulemani nun Isirayilakae birin sali raba nɛ won Marigi Alatala ya xɔri xi solofere bun ma. Ɲama gbegbe fa nɛ kelife Xamata han Misira xure. E to gɛ na sali ra, e man naxa sali xi solofere gbɛtɛ bun ma, a findi xi fu nun naani ra. 
\v 66 A xi fu nun suuli nde, mangɛ naxa ɲama bɛɲin e xa gbilen e xɔnyi. E naxa duba mangɛ bɛ, e fa gbilen e xɔnyi sɛɛwɛ kui, Alatala xa hinnɛ xa fe ra a xa konyi Dawuda nun a xa ɲama Isirayila mabiri.
\c 9
\s Ala xa masenyi Sulemani bɛ
\r (Yudaya Mangɛe II 7:11-22)
\p
\v 1 Mangɛ Sulemani to gɛ Alatala xa banxi nun a yɛtɛ xa banxi tide, a a waxɔnfe birin naba na xa fe ra, 
\v 2 Alatala man naxa mini a ma alɔ a raba Gabayon ki naxɛ. 
\v 3 Alatala naxa a fala a bɛ, «N bara i xui mɛ, n bara i xa maxandi suxu. N bara tin yi banxi xa findi n gbe ra, i naxan tixi. N xili xa lu a ma abadan, n nan n ɲɛngi sama nɛ a xɔn ma. 
\v 4 Xa i sa i ɲɛrɛ n ma kira xɔn ma bɔɲɛ tinxinxi ra, alɔ i baba Dawuda, i fa n ma yaamarie, n ma sɛriyɛ, nun n ma xaranyi suxu a fanyi ra, 
\v 5 n i xa mangɛ kibanyi mabanbanma nɛ, alɔ n a saataxi i baba Dawuda bɛ ki naxɛ. N a masen nɛ a bɛ, ‹Isirayila mangɛya mu bama i bɔnsɔɛ yi ra.› 
\v 6 Kɔnɔ xa wo wo kobe ratoma, wo fa gbilen n ma sɛriyɛ nun n ma yaamarie fɔxɔ ra, xa wo sa tuubi Ala gbɛtɛ bɛ, 
\v 7 n wo talama nɛ n ma bɔxi ma, n naxan fixi wo ma, n yi banxi rakasanɲɛ, n naxan findixi n xili falade ra. Na tɛmui si birin fama nɛ yelede Isirayila xa fe ma, e yo wo ma. 
\v 8 Na tɛmui mixi nɛ dangima yi banxi ra, naxan bara xili fanyi sɔtɔ, e dɛ ixarama nɛ, e a fala, ‹Munfe ra Alatala yi bɔxi nun yi banxi xa fe xun nakanaxi yi ki?› 
\v 9 E a yaabima nɛ, ‹Ala yi birin niyaxi e ra nɛ barima e bara gbilen e babae Marigi Alatala fɔxɔ ra, naxan e ramini Misira bɔxi ra. E bara e tagi ixiri ala gbɛtɛe ra, e e batu, e tuubi e bɛ. E yi tɔɔrɛ sɔtɔxi na nan ma.›»
\s Mangɛ Sulemani xa wali ndee
\r (Yudaya Mangɛe II 8:1-18)
\p
\v 10 Mangɛ Sulemani nu bara Alatala xa banxi nun a yɛtɛ xa banxi ti ɲɛ mɔxɔɲɛn bun ma. 
\v 11 Tire mangɛ Xirami to bara nu sɛdiri nun sipirɛ wurie, nun xɛɛma so Sulemani yi ra, a nu wama naxan xasabi xɔn, a naxa taa mɔxɔɲɛn fi Xirami ma Galile bɔxi ma. 
\v 12 Xirami to mini na taae matode, nee mu rafan a ma. 
\v 13 A naxa a fala Sulemani bɛ, «N ngaxakerenyi, i taa mɔɔli mundun fixi n ma yi ki?» Xirami naxa na taae xili sa «Taa fufafu.» Na xili nan na e xun ma han to. 
\v 14 Kɔnɔ Xirami naxa xɛɛma kilo wulu naani rasanba mangɛ Sulemani ma.
\p
\v 15 Mangɛ Sulemani nu bara teku wali rakeli banxie nun taae tife ra, alɔ Alatala xa banxi, mangɛ Sulemani xa banxi, Milo taa, Darisalamu tɛtɛ, Xasori taa, Megido taa, nun Geseri taa. 
\v 16 Firawuna, Misira mangɛ, dusu nɛ Geseri taa xun na, a tɛ so na ra, na Kanaankae birin faxa. Na dangi xanbi a na fi a xa di ginɛ ma, naxan dɔxɔ mangɛ Sulemani xɔn ma.
\p
\v 17 Mangɛ Sulemani yi taa birin ti nɛ: Geseri taa, Beti Xoron Labe, 
\v 18 Baalati nun Tamari naxee nu na gbengberenyi ma, 
\v 19 nun taa gbɛtɛ sɔɔri ragisee nun soee nu ragatama dɛnnaxɛ. Sulemani nu bara banxi nun taa gbegbe ti Darisalamu, Liban bɔxi, nun a xa bɔxi birin ma, alɔ a nu wama a xɔn ma ki naxɛ.
\p
\v 20 Xitikae, Amorikae, Peresikae, Hiwikae, nun Yebusukae naxee lu Isirayila bɔxi ma, kɔnɔ e mu findi Isirayilakae ra. 
\v 21 E babae mu faxa Isirayila xa santidɛgɛma saabui ra Isirayilakae so tɛmui. Na kui Sulemani na mixie findi nɛ konyie ra. Han to e na konyiya kui. 
\v 22 Kɔnɔ Sulemani mu tin Isirayila di yo xa findi konyi ra. Isirayilakae nu findixi a xa sɔɔrie, sɛbɛlitie, sɔɔri xunyie, nun soe ragi xunyie nan na. 
\v 23 Mangɛ Sulemani mixi kɛmɛ suuli mixi tongo suuli nan ti xunyie ra konyie xun ma naxee nu a xa wali rabama.
\p
\v 24 Sulemani Firawuna xa di ginɛ tongo nɛ Dawuda xa taa kui, a a ratunu banxi gbɛtɛ kui, a naxan ti a bɛ. Na tɛmui fa a naxa Milo taa ti.
\p
\v 25 Mangɛ Sulemani nu sɛrɛxɛ gan daaxie nun xanunteya sɛrɛxɛe bama sanya saxan ɲɛ yo ɲɛ sɛrɛxɛbade fari, a naxan yailan Alatala bɛ. A nu surayi bama sɛrɛxɛ ra sɛrɛxɛbade nde fari naxan nu na Alatala ya i. A Alatala xa hɔrɔmɔbanxi raɲɔn.
\p
\v 26 Mangɛ Sulemani kunkuie yailan nɛ Esiyon Geberi, Elata fɛ ma, baa dɛ ra naxan nu na Edon bɔxi ma. 
\v 27 Mangɛ Xirami walikɛ ndee so nɛ Sulemani yi ra, naxee nu bakima na kunkuie kui Sulemani xa walikɛe sɛɛti ma. E nu kunkui wali kolon a fanyi ra. 
\v 28 Na kunkuie siga nɛ Ofiri bɔxi ma xɛɛma kilo wulu fu nun naani tongode mangɛ Sulemani bɛ.
\c 10
\s Seeba Mangɛ Ginɛ fafe Mangɛ Sulemani xɛɛbude
\r (Yudaya Mangɛe II 9:1-12)
\p
\v 1 Seeba mangɛ ginɛ to Sulemani xili gbe mɛ Alatala xili xa fe ra, a naxa siga maxɔrinyi xɔrɔxɔɛe tide a ma. 
\v 2 A naxa siga Darisalamu, a sanbase gbegbe xanin a xun ma ɲɔxɔmɛe fari alɔ labundɛ, xɛɛma, nun gɛmɛ tofanyie. A naxa a xa maxɔrinyi birin ti Sulemani ma. 
\v 3 Mangɛ Sulemani naxa a xa maxɔrinyie birin yaabi, na birin naxa sɔɔnɛya a bɛ.
\p
\v 4 Seeba mangɛ ginɛ to gɛ Sulemani xa lɔnni tode, a nun a xa banxie a naxee ti, 
\v 5 a xa donsee, a xa walikɛe nun e wali ki, e xa dugie, e ludee, na fe birin naxa a dɛ ixara. 
\v 6 A naxa a fala mangɛ bɛ, «N fe naxee birin mɛxi n ma bɔxi ma i xa masenyie nun i xa lɔnni xa fe ra, na birin findixi nɔndi nan na. 
\v 7 Beenun n xa be to n yɛtɛ ra, n mu la e xa masenyi ra. Kɔnɔ yakɔsi n bara a kolon i xa lɔnni gbo dangife e naxan masenxi n bɛ. I fe naxan birin tagi rabaxi n bɛ nun i xa naafuli, na dangi i xili ra. 
\v 8 Ɲɛlɛxinyi na i xa mixie bɛ, ɲɛlɛxinyi na i xa konyie bɛ, barima e na i sɛɛti ma tɛmui birin i xa lɔnni ramɛfe ra. 
\v 9 Tantui na i Marigi Alatala bɛ, naxan hinnɛxi i ra, a fa i dɔxɔ Isirayila mangɛ kibanyi kui. I Marigi Ala na raba nɛ barima Isirayila rafan a ma abadan. A i findixi nɛ e xa mangɛ ra alako i xa e yamari tinxinyi nun nɔndi ra.» 
\v 10 A naxa xɛɛma kilo wulu naani fi mangɛ ma, a nun labundɛ gbegbe, nun gɛmɛ tofanyie. Kabi na tɛmui, Seeba mangɛ ginɛ labundɛ xasabi naxan fi mangɛ Sulemani ma na ɲɔndɔn mu to Isirayila bɔxi ma sɔnɔn.
\p
\v 11 Xirami nun Sulemani xa walikɛe naxee fa xɛɛma ra kelife Ofiri bɔxi ma, nee man naxa fa wuri nun gɛmɛ tofanyie ra. 
\v 12 Mangɛ naxa na wuri rawali Alatala xa hɔrɔmɔbanxi sode dɛ ra, a nun mangɛ xa banxi sode dɛ ra. A man naxa na wuri rawali kɔrae yailanfe ra bɛɛtibae bɛ. Na wuri mɔɔli mu nu toxi Yudaya sinden.
\p
\v 13 Mangɛ Sulemani naxa Seeba mangɛ ginɛ waxɔnse birin so a yi ra dangife a naxan nasanbaxi a ma. Na xanbi, a naxa gbilen a xa bɔxi ma, a tan nun a xa mixie.
\s Mangɛ Sulemani xa naafuli
\r (Yudaya Mangɛe II 1:14-17, 9:13-28)
\p
\v 14 Ɲɛ yo ɲɛ Sulemani nu xɛɛma kilo wulu mɔxɔɲɛn nun firin, kilo kɛmɛ senni tongo naani nun naani sɔtɔma, 
\v 15 bafe a naxan sɔtɔ yulɛya duuti ra. A man nu xɛɛma nun gbeti sɔtɔma mangɛe nun gominae ra Arabu bɔxi ma.
\p
\v 16 Mangɛ Sulemani naxa sɔɔri makantase kɛmɛ firin yailan xɛɛma ra, kankan yailanxi xɛɛma kilo solofere nan na. 
\v 17 A man naxa sɔɔri makantase xunxuri kɛmɛ saxan yailan xɛɛma ra, kankan yailanxi xɛɛma kilo saxan nan na. A naxa e gbaku banxi kui naxan xili falama Liban Fɔtɔn Banxi. 
\v 18 Mangɛ naxa kibanyi xungbe yailan sili ɲinyi ra, a fa xɛɛma fanyi maso a ma. 
\v 19 Santide senni nu na na kibanyi ma. A xanbi radigilinxi, bɛlɛxɛ sade firin nu na a sɛɛtie ma, yɛtɛ masolixi firin fan nu na a sɛɛtie ma. 
\v 20 Yɛtɛ fu nun firin fan masolixi nu na santidee sɛɛtie ma, senni nu na yirefanyi ma, sennie nu na kɔɔla ma. Na kibanyi maniyɛ mu nu na mangataa yo kui sinden. 
\v 21 Mangɛ Sulemani xa pɔɔti birin nun Liban Fɔtɔn Banxi xa pileti birin nu yailanxi xɛɛma nan na. A mu nu gbeti rawalima fefe ma, a tide mu gbo a bɛ. 
\v 22 Kunkuie nu na mangɛ yi ra naxee nu sigama Tarasisi ɲɛ saxan yo ɲɛ saxan xɛɛma, gbeti, sili ɲinyi, kule, nun xɔni tofanyie tongode. Xirami xa walikɛe nu a malima na wali kui.
\p
\v 23 Mangɛ Sulemani xa bannaya nun a xa lɔnni naxa gbo yɛ dangi bɔxi mangɛ birin na. 
\v 24 Bɔxi mangɛ birin nu wama Sulemani xa lɔnni ramɛfe Ala naxan saxi a xaxili ma. 
\v 25 Nee birin nu mangɛ sanbama gbeti, xɛɛma, dugie, geresosee, labundɛe, soe, nun sofalee ra ɲɛ yo ɲɛ.
\p
\v 26 Sulemani naxa sɔɔri ragisee nun soe ragie malan. Sɔɔri ragise wulu keren kɛmɛ naani, nun soe ragie wulu fu nun firin nan nu na mangataa Darisalamu nun taa makantaxi gbɛtɛe. 
\v 27 Mangɛ naxa a niya gbeti xa wuya Darisalamu dangife gɛmɛ xɔri ra. Wuri fanyi fan naxan xili sɛdiri naxa wuya dangife sikomoro wuri ra naxee na Sefela bɔxi ma. 
\v 28 Sulemani nu soe sarama Misira nun Kowa bɔxi nan ma. Mangɛ xa yulɛe nu sigama e tongode. 
\v 29 E sɔɔri ragise sara gbeti kilo solofere ra, e soe sara gbeti kilo keren nun a tagi. E na mɔɔli sara Xiti nun Arami mangɛe fan bɛ.
\c 11
\s Sulemani gbilenfe Alatala fɔxɔ ra
\p
\v 1 Mangɛ Sulemani naxa ginɛ gbegbe dɔxɔ naxee mu findixi Isirayilakae ra, alɔ Firawuna xa di ginɛ, Mowaba ginɛe, Amoni ginɛe, Edon ginɛe, Sidɔn ginɛe, nun Xiti ginɛe. 
\v 2 Alatala nu bara a fala Isirayilakae bɛ na sie xa fe ra, «Wo naxa siga e xɔnyi, e fan naxa fa wo xɔnyi. Xa na mu, e wo bɔɲɛe ya rafindima nɛ e xa alae mabiri.» Kɔnɔ Sulemani tan bira na mixie nan fɔxɔ ra, ginɛe maxanufe ra. 
\v 3 A mangɛ di ginɛ kɛmɛ solofere nan dɔxɔ, a konyi ginɛ kɛmɛ saxan fan tongo. Na ginɛe naxa a bɔɲɛ mafindi.
\p
\v 4 A to fori, na ginɛe nu bara a bɔɲɛ birin mafindi ala gbɛtɛe ma, a mu bira a Marigi Alatala fɔxɔ ra alɔ a baba Dawuda. 
\v 5 Mangɛ Sulemani nu Sidɔnkae xa ala Asiteroti nun Amonikae xa ala Mɔlɔkɔ fan batuma. 
\v 6 Mangɛ Sulemani naxa fe raba, naxan mu rafan Alatala ma, a mu a xui rakamali Alatala bɛ alɔ a baba Dawuda. 
\v 7 Na kui Sulemani naxa sɛrɛxɛbade yailan Mowaba xa ala Kemosi bɛ, a nun Amonikae xa ala Mɔlɔkɔ bɛ geya fari, naxan nu na Darisalamu ya ra. 
\v 8 A nu na mɔɔli rabama a xa ginɛe birin bɛ, naxee nu fatanxi si gbɛtɛe ra, naxee nu surayi nun sɛrɛxɛe bama e xa alae bɛ.
\p
\v 9 Alatala naxa xɔnɔ mangɛ Sulemani ma, barima a nu bara a kobe so Isirayila Marigi Alatala ra, naxan mini a ma sanya firin. 
\v 10 Alatala nu bara tɔnyi dɔxɔ ala gbɛtɛ batufe ra, kɔnɔ Sulemani mu Alatala xa yaamari suxu. 
\v 11 Na kui Alatala naxa a fala Sulemani bɛ, «I to bara na mɔɔli raba, i mu bira n ma yaamarie fɔxɔ ra n naxee birin masen i bɛ, i n ma saatɛ kana, n i xa mangɛya bama nɛ i yi ra, n fa a so i xa konyi nde yi ra. 
\v 12 Kɔnɔ i baba Dawuda xa fe ra, n mu na rabama i xa simaya kui, n mangɛya bama nɛ i xa di xɛmɛ yi ra. 
\v 13 N mu mangɛya birin bama a yi ra, n bɔnsɔɛ keren nan luma i xa di bɛ n ma konyi Dawuda xa fe ra, nun Darisalamu xa fe ra n naxan sugandixi.»
\p
\v 14 Alatala naxa Sulemani gerefa nde ramini, naxan nu xili Hadada. Edon mangɛ xa di nan nu a ra. 
\v 15 Dawuda Edon bɔxi gere tɛmui naxɛ, a xa sɔɔri mangɛ Yowaba nu bara te naa Isirayila sɔɔrie furee ragatade. Na tɛmui a man naxa Edon xɛmɛ birin faxa. 
\v 16 Yowaba nun a xa sɔɔrie naxa lu naa kike senni, han e gɛ xɛmɛ birin faxade 
\v 17 Hadada nun a baba xa konyi Edonka ndee nu bara e gi, e siga Misira. Na raba Hadada dimɛdi tɛmui nɛ. 
\v 18 E to keli Madiyan, e naxa siga Paran. E naxa mixie tongo mɛnni, e fa siga Misira Firawuna yire. Misira mangɛ naxa banxi so a yi ra, a a ɲɔxɔ sa a xa donse fe xɔn ma, a bɔxi fan fi a ma.
\p
\v 19 Hadada naxa rafan Firawuna ma, han a a xa mangɛ ginɛ xunya fi a ma ginɛ ra. 
\v 20 Mangɛ ginɛ Tapenesi xunya naxa di xɛmɛ bari a bɛ, naxan nu xili Genubati. Tapenesi na dɛ ba Firawuna xɔnyi nɛ, a fa lu mɛnni Firawuna xa die ya ma.
\p
\v 21 Hadada to a mɛ a Dawuda nun a xa sɔɔri mangɛ Yowaba bara faxa, a naxa a fala Firawuna bɛ, a xa diɲɛ a ma a xa gbilen a xɔnyi. 
\v 22 Firawuna naxa a yaabi, «Munfe ra i wama gbilenfe i xɔnyi? I waxɔnfe birin na be.» A naxa a yaabi, «I nɔndi, kɔnɔ diɲɛ n xa gbilen.»
\p
\v 23 Ala naxa gerefa gbɛtɛ ramini mangɛ Sulemani bɛ, naxan findixi Eliyada xa di Reson na, naxan nu bara a gi kelife Soba mangɛ Hadadeseri xɔnyi, 
\v 24 Dawuda nu na e gerefe tɛmui naxɛ. Reson xa sɔɔrie nan malan a fɛ ma, e fa lu Damasi, e mangɛya sɔtɔ mɛnni. 
\v 25 Reson nun Hadada findi Sulemani yaxuie nan na a xa simaya birin kui. Arami mangɛ Reson nu Isirayila ɲama xɔnxi.
\p
\v 26 Nebati xa di Yerobowami nu kelixi Sereda nɛ Efirami bɔxi ma. A nga naxa findi kaaɲɛ ginɛ nde ra, naxan xili Seruya. A nu walima mangɛ Sulemani xa mixie ya ma, kɔnɔ mangɛ xa fe mu nu rafan a ma. 
\v 27 Na rakeli yi fe nan ma: Mangɛ Sulemani nu na Milo tife, a nun a baba xa taa tɛtɛ yire nde. 
\v 28 Yerobowami to findi gbangbalanyi fanyi nan na, Sulemani naxa a findi teku wali xunyi ra Yusufu bɔnsɔɛ xun ma.
\p
\v 29 Lɔxɔɛ nde Yerobowami naxa mini Darisalamu, a Annabi Ahiya Siloka li kira xɔn ma e doro. Donma xungbe nɛɛnɛ nu ragoroxi namiɲɔnmɛ ma. 
\v 30 Annabi Ahiya naxa a xa donma nɛɛnɛ ibɔɔ xuntun fu nun firin na, 
\v 31 a fa a fala Yerobowami bɛ, «Xuntun fu tongo, barima Isirayila Marigi Alatala yi nan masenxi n bɛ, ‹N fama nɛ mangɛya bade Sulemani yi ra, n fa bɔnsɔɛ fu sa i tan xa yaamari bun ma. 
\v 32 N bɔnsɔɛ keren luma nɛ Sulemani bun ma n ma konyi Dawuda xa fe ra nun Darisalamu xa fe ra, n taa naxan sugandixi Isirayila bɔnsɔɛ ya ma. 
\v 33 N na rabama nɛ barima e bara e kobe so n na, e Sidɔn xa ala Asiteroti, nun Mowaba xa ala Kemosi, nun Amoni xa ala Mɔlɔkɔ batu. E mu e ɲɛrɛma n ma kira xɔn ma, e mu n ma yaamarie ratinmɛma alɔ Sulemani baba Dawuda a raba nɛ ki naxɛ. 
\v 34 N mu mangɛya birin bama Sulemani yi ra, a xa lu mangɛya kui a xa simaya birin na n ma konyi sugandixi Dawuda xa fe ra, naxan bara n ma yaamarie nun n waxɔnfe rabatu. 
\v 35 Kɔnɔ n mangɛya bama nɛ Dawuda xa di Sulemani yi ra, n bɔnsɔɛ fu fi i ma. 
\v 36 N bɔnsɔɛ keren nan luma a xa di yi ra, alako n ma konyi Dawuda fɔxi xa lu Darisalamu abadan, n dɛnnaxɛ sugandixi n xili xa fe ra. 
\v 37 N i tongoma nɛ, n i findi mangɛ ra Isirayila xun na. I luma i waxɔnde nɛ. 
\v 38 Xa i sa i tuli mati n na, xa i sa i ɲɛrɛ n ma kira xɔn, xa i sa wali n bɛ, i n ma yaamarie ratinmɛ, i n ma sɛriyɛ rabatu, alɔ n ma konyi Dawuda a raba ki naxɛ, n luma nɛ i sɛɛti ma tɛmui birin, n i bɔnsɔɛ rasabatima nɛ, alɔ n naxan nabaxi n ma konyi mangɛ Dawuda bɛ, n Isirayila fima nɛ i ma. 
\v 39 N mangɛ Dawuda bɔnsɔɛe rayaagima nɛ, kɔnɔ kudɛ xa mu a ra.›» 
\v 40 Mangɛ Sulemani naxa wa Yerobowami faxafe. Na nan a niya, Yerobowami naxa a gi, a sa a xunyi taxu Sisaki ra Misira mangɛ. A naxa lu mɛnni han mangɛ Sulemani naxa faxa.
\p
\v 41 Sulemani xa taruxui dɔnxɔɛ, a fɔlɛ nun a raɲɔnyi, a sɛbɛxi Sulemani xa taruxui kui. 
\v 42 Sulemani xa mangɛya naxa bu ɲɛ tongo naani Darisalamu nun Isirayila xun ma. 
\v 43 Na xanbi, Sulemani naxa laaxira. E naxa a ragata a babae sɛɛti ma a baba Dawuda xa taa kui. A xa di Robowami naxa lu a ɲɔxɔɛ ra.
\c 12
\s Robowami nun Yerobowami
\r (Yudaya Mangɛe II 10:1-15)
\p
\v 1 Robowami naxa siga Sikemi, barima Isirayilakae birin nu malanxi naa, e xa a ti mangɛ ra. 
\v 2 Nebati xa di Yerobowami naxa na fe mɛ Misira, a to a gi Sulemani ma a siga dɛnnaxɛ. 
\v 3 Mixi ndee naxa a xili a xa fa Isirayila bɔxi ma. Yerobowami nun Isirayilakae birin naxa siga Robowami yire, e a fala a bɛ, 
\v 4 «I baba muxu suxu nɛ alɔ konyie. Yakɔsi tan, i xa nde ba muxu xa kote ra i baba naxan saxi muxu fari. Na kui muxu fama i xa yaamari rabatude.» 
\v 5 A naxa e yaabi, «Xi saxan na dangi, wo xa fa.» Ɲama naxa siga.
\p
\v 6 Mangɛ Robowami naxa marasi fen forie ra, naxee nu na a baba Sulemani fɛ ma a xa simaya kui, a fa e maxɔrin, «Wo marasi mundun fima n ma n nan n ma ɲama yaabima naxan na?» 
\v 7 E naxa a yaabi, «Xa i fe fanyi rabama ɲama bɛ, xa i tin e waxɔnfe ra, xa i wɔyɛn fanyi fala e bɛ, e luma nɛ i xa yaamari bun ma tɛmui birin.»
\p
\v 8 Kɔnɔ Robowami mu tin forie xa marasi ra. A naxa a lanfanma booree maxɔrin a lanma a xa naxan naba. 
\v 9 A naxa e maxɔrin, «Wo marasi mundun fima n ma n na n ma ɲama yaabima naxan na, ɲama naxan n mayandima n xa nde ba e xa kote ra n baba naxan saxi e fari.» 
\v 10 A lanfanmae naxa a yaabi, «I xa yi ɲama yaabi yi ki, naxee i mayandixi i xa nde ba e xa kote ra i baba naxan saxi e fari. I xa a fala e bɛ, ‹N bɛlɛxɛ sole lanmadi xungbo n baba tagi bɛ. 
\v 11 Yakɔsi, n baba xa kote xɔrɔxɔ a naxan dɔxɔ wo ma, n tan na xun masama nɛ. N baba wo bɔnbɔ luxusinyie nan na, kɔnɔ n tan fama wo bɔnbɔde talie nan na.›»
\p
\v 12 Xi saxan to dangi, Yerobowami nun ɲama naxa siga Robowami yire, naxan nu bara a fala, «Xi saxan na dangi, wo xa fa.» 
\v 13 Mangɛ Robowami naxa e yaabi a xɔrɔxɔɛ ra, a mu forie xa marasi tongo. 
\v 14 A naxa e yaabi a lanfanmae xa marasi ra, «N na n baba xa kote xɔrɔxɔɛ xun ma sama nɛ a naxan dɔxɔ wo ma. N baba wo bɔnbɔ luxusinyie nan na, kɔnɔ n tan fama wo bɔnbɔde talie nan na.» 
\v 15 Na kui, mangɛ mu tin a tuli matide ɲama ra. Marigi Alatala nu bara na ragiri alako a xa a xa masenyi rakamali a naxan fala Nebati xa di Yerobowami bɛ Annabi Ahiya Siloka saabui ra.
\p
\v 16 Isirayilakae to a kolon mangɛ mu tin a tuli matide e ra, e naxa a yaabi,
\q «Munse na won nun Dawuda bɔnsɔɛ tagi?
\q Kɛ mu na muxu bɛ Yisayi xa die tagi.
\q Isirayila xa gbilen e xɔnyi.
\q Yakɔsi Dawuda, i xa mɛɛni i xa banxi ma i yɛtɛ ra.»
\m Na kui, Isirayila birin naxa gbilen e xɔnyi.
\p
\v 17 Isirayilaka naxee nu sabatixi Yudaya taae kui, nee naxa lu Robowami xa yaamari bun ma. 
\v 18 Na dangi xanbi, mangɛ Robowami naxa Adorami xɛɛ, naxan ɲɛngi nu saxi teku wali xɔn ma, kɔnɔ Isirayilakae naxa a magɔnɔ han a faxa. Mangɛ Robowami naxa a gi keren na sigafe ra Darisalamu a xa sɔɔri ragise kui. 
\v 19 Isirayila Dawuda xabilɛ matandi na ki nɛ. Han to e mu lanxi.
\p
\v 20 Isirayilaka birin to a mɛ a Yerobowami bara fa, e naxa e malan, e a xili, e a findi mangɛ ra Isirayila birin xun ma. Yudaya nan keren sa Dawuda bɔnsɔɛ dɛ ra.
\p
\v 21 Robowami to so Darisalamu, a naxa Yuda nun Bunyamin bɔnsɔɛ sɔɔrie malan, geresoe fanyi wulu kɛmɛ tongo solomasaxan, alako e xa Isirayila gere, Isirayila xa gbilen Robowami xa mangɛya bun ma. 
\v 22 Kɔnɔ Alatala naxa a masen a xa mixi Semaya bɛ, 
\v 23 «A fala Sulemani xa di Robowami bɛ, Yudaya mangɛ, a nun Isirayilakae birin naxee na Yudaya nun Bunyamin bɔxi ma, 
\v 24 Alatala xa masenyi nan yi ki: ‹Wo naxa te de sigafe ra won ngaxakerenyie gerede. Wo birin xa gbilen wo xɔnyi, barima n tan nan yi fe ragirixi.›» E naxa Alatala xa masenyi rabatu, e naxa gbilen, e mu siga Yerobowami gerede sɔnɔn.
\p
\v 25 Yerobowami naxa Sikemi taa ti Efirami geyae yire, a sabati naa. Na dangi xanbi, a man naxa siga, a Peniyeli ti. 
\v 26 Yerobowami naxa a fala a bɔɲɛ ma, «Tɛmunde yi ɲama fama gbilende, e lu Dawuda bɔnsɔɛ xa yaamari bun ma, 
\v 27 xa e luma te ra sɛrɛxɛe bade Alatala xa banxi kui Darisalamu. Yi ɲama bɔɲɛ ya fama nɛ rafindide e marigi Robowami Yudaya mangɛ ma, e n tan faxa, e fa gbilen Yudaya mangɛ Robowami ma.»
\p
\v 28 A to gɛ marasi fende, mangɛ naxa ninge misaali firin yailan xɛɛma ra, a fa a fala ɲama bɛ, «Wo xa sigɛ Darisalamu mu lanma sɔnɔn. Isirayila, wo xa alae nan yi ki naxee wo ramini Misira bɔxi ma.» 
\v 29 A naxa keren ti Beteli, a keren ti Dana. 
\v 30 Na nan findixi yunubi ra e bɛ. Ɲama nu luma siga ra na kuyee batude Beteli, xa na mu a ra Dana. 
\v 31 Yerobowami naxa salidee ti yire itexi, a fa mixie ti sɛrɛxɛdubɛ ra naxee mu findi Lewi die ra.
\p
\v 32 Yerobowami naxa sali nde raba kike solomasaxan nde xi fu nun suuli nde ra, alɔ sali naxan mɔɔli nu rabama Yudaya. A yɛtɛ yati naxa sɛrɛxɛe ba na kuye ninge daaxie bɛ, a naxee yailan Beteli. A naxa sɛrɛxɛdubɛe dɔxɔ Beteli na salide yiree, a naxee ti geyae kɔn. 
\v 33 A naxa sɛrɛxɛ ba na salide kui, a naxan yailan Beteli. A na raba kike solomasaxan nde xi fu nun suuli nde nɛ. A nu bara na kike sugandi a yɛtɛ kan waxɔnki ra. A naxa sali xungbe raba Isirayilakae bɛ, a surayi gan sɛrɛxɛ ra Beteli sɛrɛxɛbade fari.
\c 13
\s Namiɲɔnmɛ xa masenyi Yerobowami bɛ
\p
\v 1 Alatala xa xɛɛra nde naxa fa Beteli kelife Yudaya bɔxi ma. Yerobowami nu tixi sɛrɛxɛbade fari, a na surayi ganfe sɛrɛxɛ ra. 
\v 2 Alatala xa xɛɛra naxa a xui ite sɛrɛxɛbade a xɔrɔxɔ ra a Alatala xa masenyi fala a xui itexi ra. A naxɛ, «Sɛrɛxɛbade, sɛrɛxɛbade! Alatala xa masenyi nan ya: ‹Di xɛmɛ nde barima nɛ mangɛ Dawuda bɔnsɔɛ ya ma, a xili Yosiya. A i xa sɛrɛxɛdubɛe findi sɛrɛxɛ ra i fari, naxee surayi bama sɛrɛxɛ ra salide geyae fari. Mixi xɔrie nan yati ganma i fari!›» 
\v 3 Na lɔxɔɛ a naxa tɔnxuma fi e ma, a naxa a fala e bɛ, «Tɔnxuma nan ya alako wo xa a kolon a n tan Alatala xui yati nan falaxi wo bɛ. Yi sɛrɛxɛbade fama nɛ ibɔɔde, a xube ibɔgonma bɔxi ma.»
\p
\v 4 Mangɛ Yerobowami to Ala xa xɛɛra xa masenyi mɛ, a naxan fala a xui itexi ra Beteli sɛrɛxɛbade xa fe ra, a naxa a bɛlɛxɛ itala na sɛrɛxɛbade fari, a fa a fala, «Na xɛmɛ suxu.» A to na raba, a bɛlɛxɛ naxa xɔrɔxɔ a ra, a mu nɔ a ramaxade sɔnɔn. 
\v 5 Na sɛrɛxɛbade naxa ibɔɔ keren na, a xube naxa ibɔgon bɔxi ma, alɔ Alatala xa xɛɛra a fala ki naxɛ.
\p
\v 6 Na kui mangɛ naxa a fala Ala xa xɛɛra bɛ, «I Marigi Alatala maxandi n bɛ, alako n bɛlɛxɛ xa yalan.» Ala xa xɛɛra naxa Ala maxandi a bɛ, Yerobowami bɛlɛxɛ naxa yalan alɔ a singe. 
\v 7 Mangɛ naxa a fala Ala xa xɛɛra bɛ, «Fa n xɔnyi i xa i malabu, n buɲa nde fima i ma.» 
\v 8 Ala xa xɛɛra naxa mangɛ yaabi, «Hali i naafuli gbegbe fima n ma, n mu soma i xɔnyi. N mu sese donma, n mu sese minma be, 
\v 9 barima Alatala n yamarixi yi nan na, ‹I naxa sese don, i naxa sese min na yire. I xa gbilen i xɔnyi kira gbɛtɛ ra.›» 
\v 10 A naxa gbilen kira gbɛtɛ ra, a mu gbilen kira ra a fa naxan xɔn ma a singe.
\p
\v 11 Namiɲɔnmɛ xɛmɔxi nde nu na Beteli taa kui. A xa di nde naxa na fe ya maxaran a bɛ, Ala xa xɛɛra naxan birin naba Beteli na lɔxɔɛ, nun a wɔyɛnyi naxee fala mangɛ bɛ. A xa di to gɛ na fe birin masende a bɛ, 
\v 12 a naxa a tan nun a xunyae maxɔrin, «A gbilen kira mundun na?» A xa die nu bara a kolon na xɛɛra gbilen kira naxan na. E to na fala e baba bɛ, 
\v 13 a naxa a fala e bɛ, «Wo fa n ma sofale ra.» E to a yailan, a naxa te a fari, 
\v 14 a bira Ala xa xɛɛra fɔxɔ ra, han a sa a li wuri nde bun ma.
\p A naxa a fala a bɛ, «Ala xa xɛɛra na i tan nan na naxan keli Yudaya?» A naxa a yaabi, «Iyo, n tan nan a ra.» 
\v 15 Namiɲɔnmɛ xɛmɔxi naxa a fala a bɛ, «Won xa gbilen n xɔnyi, won xa won dɛge.» 
\v 16 Ala xa xɛɛra naxa a yaabi, «N mu nɔma gbilende, n mu nɔma sode i xɔnyi. N mu sese donma, n mu sese minma yi yire, 
\v 17 barima Alatala a masenxi nɛ n bɛ, ‹I naxa sese don, i naxa sese min, i naxa gbilen kira ra i fa fama faxi naxan xɔn ma.›»
\p
\v 18 Xɛmɔxi naxa a fala a bɛ, «N tan fan findixi namiɲɔnmɛ nan na alɔ i tan. Malekɛ nde nan goroxi n ma, a Ala xa masenyi ti n bɛ, a falafe ra, ‹Na mixi ragbilen i xɔnyi, a xa a dɛge, a xa a min.›» A nu wule nan falafe a bɛ. 
\v 19 Na kui Ala xa xɛɛra naxa gbilen, e naxa e dɛge, e naxa e min.
\p
\v 20 E nu dɔxɔxi teebili ra tɛmui naxɛ, Ala xa masenyi naxa goro na namiɲɔnmɛ xɛmɔxi ma, 
\v 21 a naxa a xui ite Ala xa xɛɛra bɛ naxan keli Yudaya bɔxi ma. A naxa a fala a bɛ, «Ala xa masenyi nan ya: ‹I to i Marigi Alatala xa yaamari matandi, i mu a xui suxu, 
\v 22 a falafe ra i naxa sese don, i naxa sese min be, i fure mu ragatama i benbae xa gaburi yire.›»
\p
\v 23 Ala xa namiɲɔnmɛ to gɛ a dɛgede, na xɛmɔxi naxa fa a xa sofale ra alako boore xa siga. 
\v 24 A to siga, a xa biyaasi kui yɛtɛ nde naxa dutun a ma kira xɔn ma, a a faxa. A fure naxa sa kira xɔn ma, a xa sofale nun na yɛtɛ naxa ti a fɛ ma. 
\v 25 Dangi mixie naxa a fure to kira dɛ ra, yɛtɛ tixi a fɛ ma. E to Beteli li, namiɲɔnmɛ xɛmɔxi nu na dɛnnaxɛ, e naxa na fe fala mixie bɛ.
\p
\v 26 Namiɲɔnmɛ xɛmɔxi naxan Ala xa xɛɛra ragbilen a xɔnyi a to na fe mɛ, a naxa a fala, «Na Ala xa xɛɛra nan a ra, naxan Alatala xa yaamari matandixi. Alatala bara a niya yɛtɛ xa a ibɔɔ, a xa a faxa, alɔ a masenxi a bɛ ki naxɛ.» 
\v 27 Na tɛmui a naxa a fala a xa die bɛ, «Wo fa n ma sofale ra.» E naxa na raba. 
\v 28 A to siga, a naxa Ala xa xɛɛra fure to kira xɔn ma, yɛtɛ nun sofale tixi a fɛ ma. Yɛtɛ mu fure donxi, a mu sofale ibɔɔxi. 
\v 29 Namiɲɔnmɛ xɛmɔxi naxa Ala xa xɛɛra fure tongo, a a sa a xa sofale fari, a gbilen a ra. Namiɲɔnmɛ xɛmɔxi naxa a raso taa kui, a a kasange, a a xa ɲɔn fe raba. 
\v 30 A to a fure sa gaburi kui, a naxa a fala, «N ngaxakerenyi, i nu tɔɔrɔ.»
\p
\v 31 Na to ba a ra, xɛmɔxi naxa a fala a xa die bɛ, «N na faxa, wo xa n sa yi gaburi kui Ala xa xɛɛra fure saxi dɛnnaxɛ. Wo xa n xɔrie sa a xɔrie fɛ ma. 
\v 32 A naxan fala Alatala xili ra Beteli nun yi sɛrɛxɛbade naxee na geyae ma Samari bɔxi ma, a fama nɛ kamalide.»
\p
\v 33 Na fee to dangi, Yerobowami mu gbilen a xa fe ɲaaxie fɔxɔ ra. A mixi mɔɔli birin ti sɛrɛxɛdubɛ ra na salidee kui geyae fari, naxee na tin na ra. 
\v 34 Na nan findi Yerobowami bɔnsɔɛ xa yunubi ra. Ala e sɔntɔ nɛ, a e fa e ralɔɛ duniɲa ma.
\c 14
\s Yerobowami xa mangɛya raɲɔnyi
\p
\v 1 Na tɛmui Yerobowami xa di Abiya naxa fura. 
\v 2 Yerobowami naxa a fala a xa ginɛ bɛ, «I xa i maxiri kɛɲa nde ra, alako mixi naxa a kolon a Yerobowami xa ginɛ nan i ra. I siga Silo Annabi Abiya xɔn ma, naxan a fala n bɛ, a n findima nɛ yi bɔxi mangɛ ra. 
\v 3 I xa taami fu, se ɲɔxunmɛ ndee, nun kumi nde xanin a xɔn. A a falama nɛ i bɛ, fe naxan fama won ma di lide.»
\p
\v 4 Yerobowami xa ginɛ naxa a raba na ki, a naxa siga Silo, a sa so Ahiya xɔnyi. Ahiya nu bara fori, a ya mu nu se igbɛma sɔnɔn. 
\v 5 Alatala nu bara a fala Ahiya bɛ, «Yerobowami xa ginɛ nan fafe yi ki, a faxi i maxɔrinde a xa di xa fe ma, barima na mu yalanxi. I xa n ma masenyi ti a bɛ. A fama gundo ki nan ma, alako mixi mu a kolonma ki naxɛ Yerobowami xa ginɛ na a ra.»
\p
\v 6 Ahiya to a sanyi xui mɛ a bara makɔrɛ naadɛ ra, a naxa a fala a bɛ, «So, Yerobowami xa ginɛ. I faxi a gundo ki ma munfe ra? Masenyi xɔrɔxɔɛ nan yi ra i bɛ. 
\v 7 Siga, i sa a fala Yerobowami bɛ, Isirayila Marigi Alatala naxɛ, ‹N bara i xa fe ite ɲama tagi, n bara i ti mangɛ ra n ma ɲama Isirayila xun ma, 
\v 8 n bara mangɛya ba Dawuda bɔnsɔɛ yi ra, n a fi i tan ma. Kɔnɔ i mu luxi alɔ n ma konyi Dawuda, naxan n ma sɛriyɛ rabatu, a bira n fɔxɔ ra a bɔɲɛ birin na n waxɔnfe rabade. 
\v 9 I wali ki ɲaaxu dangi mixi birin na. I bara n naxɔnɔ i xa kuyee batufe ra, naxee yailanxi wure raxunuxi ra. I bara i kobe raso n na. 
\v 10 Na nan a toxi, n gbaloe ragoroma i tan Yerobowami bɔnsɔɛ, i xa konyie, nun i xa mixi xɔrɛyaxie ma. E birin sɔntɔma nɛ. N fe ɲaaxi bama nɛ wo tagi, alɔ ginɛ banxi makɔma ki naxɛ. 
\v 11 Yerobowami bɔnsɔɛ naxan na faxa taa kui, baree nan na fure donma. Naxan na faxa wula i, xɔnie nan na donma.› Alatala xa masenyi nan na ki.»
\p
\v 12 Ahiya man naxa a fala na ginɛ bɛ, «Yakɔsi i xa gbilen i xɔnyi. I nɛfɛ i sanyi ti taa kui, wo xa di faxama nɛ. 
\v 13 Isirayilakae birin a ɲɔn fe raba, e a ragata gaburi kui. A keren nan sama gaburi kui Yerobowami xa denbaya ya ma, barima a keren nan fe fanyi rabaxi Isirayila Marigi Alatala bɛ Yerobowami xa mixie tagi. 
\v 14 A gbe mu luxi sɔnɔn Alatala xa fa mangɛ dɔxɔ Isirayila xun ma Yerobowami ɲɔxɔɛ ra. 
\v 15 Alatala xa xɔnɛ sinma nɛ Isirayila ma, alɔ foye xungbe sinma kalee ma xure dɛ ra ki naxɛ. A Isirayila talama nɛ yi bɔxi fanyi ma, a naxan fi a benbae ma, a fa e rayensen yɛ xure kiri ma, barima e bara kuyee yailan. 
\v 16 A Isirayila sama nɛ a yaxuie bɛlɛxɛ i yunubi xa fe ra, Isirayila naxan naba Yerobowami fɔxi ra.»
\p
\v 17 Yerobowami xa ginɛ naxa siga. A to so Tirisa, a bara makɔrɛ naadɛ ra a xɔnyi, a xa di naxa faxa. 
\v 18 E naxa a ragata, Isirayila birin fa a ɲɔn fe raba, alɔ Alatala a masen ki naxɛ a xa konyi Annabi Ahiya bɛ.
\p
\v 19 Yerobowami xa taruxui dɔnxɔɛ na Isirayila mangɛe xa taruxui kui. A xa geree nun a xa mangɛya xa fe birin sɛbɛxi a kui. 
\v 20 Yerobowami mangɛya raba nɛ ɲɛ mɔxɔɲɛn nun firin. Na tɛmui a naxa faxa, a xa di xɛmɛ Nadabo naxa ti mangɛ ra a ɲɔxɔɛ ra.
\p
\v 21 Sulemani xa di Robowami findi Yudaya mangɛ ra tɛmui naxɛ, a xa simaya nu na ɲɛ tongo naani nun keren. A ɲɛ fu nun solofere mangɛya nan naba Darisalamu, Alatala taa naxan sugandi a xili xa fe ra Isirayila bɔnsɔɛ birin tagi. A nga Amonika nu xili nɛ Naama.
\p
\v 22 Yudayakae fan naxa Alatala raxɔnɔ e xa yunubie ra, e benbae mu nu darixi naxee mɔɔli ra. 
\v 23 E fan naxa sɛrɛxɛbadee yailan yire itexi birin fari wurie fɛ ma, e fa gɛmɛ masolixie nun Aseri wuri masolixie ti naa. 
\v 24 Langoee fan nu na naa. E nu fe ɲaaxie rabama na sali mɔɔli kui, alɔ sie, Ala naxee keri na bɔxi ma, nee nu a rabama ki naxɛ beenun Isirayilakae xa sabati naa.
\p
\v 25 Na bara a niya Robowami xa mangɛya ɲɛ suuli nde ra, Misira mangɛ Sisaki xa Darisalamu gere. 
\v 26 A naxa naafuli birin tongo naxan nu na Alatala xa banxi nun mangɛ xa banxi kui. A naxa wure lefae fan tongo, Sulemani nu bara naxee maso xɛɛma ra. 
\v 27 Mangɛ Robowami naxa e ɲɔxɔɛ yailan yɔxui ra, a e taxu sɔɔri mangɛe ra naxee mangɛ xa banxi naadɛe makantama. 
\v 28 Mangɛ nu sigama Ala xa banxi kui tɛmui naxɛ, sɔɔrie nu na wure lefae rawalima. Mangɛ na gbilen, e man fa na wure lefae ragbilen sɔɔri banxi kui.
\p
\v 29 Robowami xa taruxui dɔnxɔɛ sɛbɛxi Yudaya mangɛe xa taruxui nan kui. 
\v 30 Tɛmui birin, Robowami nun Yerobowami nu luma e boore gere ra. 
\v 31 Robowami to laaxira, e naxa a ragata a benbae sɛɛti ma Dawuda xa taa kui. A xa di Abiya naxa ti a ɲɔxɔɛ ra. A nga Amonika nu xili nɛ Naama.
\c 15
\s Abiyami findife Yudaya mangɛ ra
\r (Yudaya Mangɛe II 13:1-22)
\p
\v 1 Yerobowami xa mangɛya ɲɛ fu nun solomasaxan nde ra, Nebati xa di Abiyami naxa ti mangɛ ra Yudaya. 
\v 2 A xa mangɛya bu nɛ ɲɛ saxan Darisalamu. A nga nu xili nɛ Maaka, Abisaalon xa di. 
\v 3 A fan naxa bira yunubi fee fɔxɔ ra, a baba nu naxee rabama. A bɔɲɛ birin mu nu na a Marigi Alatala bɛ, alɔ a benba Dawuda gbe nu na ki naxɛ. 
\v 4 Kɔnɔ Alatala naxa a ti mangɛ ra Darisalamu a baba Dawuda xa fe ra, 
\v 5 barima Dawuda nu bara Alatala waxɔnfe raba, a bira a xa sɛriyɛ fɔxɔ ra a xa duniɲɛigiri birin kui, fo Uri Xitika xa fe. 
\v 6 Robowami nun Yerobowami nu e boore gerema e xa simaya birin kui.
\p
\v 7 Abiyami xa taruxui dɔnxɔɛ sɛbɛxi Yudaya mangɛe xa taruxui kui. Abiyami nun Yerobowami nu e boore gerema tɛmui birin. 
\v 8 A naxa laaxira, e a ragata a benbae sɛɛti ma Dawuda xa taa kui. A xa di Asa naxa ti mangɛ ra a ɲɔxɔɛ ra.
\s Asa findife Yudaya mangɛ ra
\r (Yudaya Mangɛe II 14:1-2, 15:16-16:6,11-14)
\p
\v 9 Isirayila mangɛ Yerobowami xa mangɛya ɲɛ mɔxɔɲɛn nde ra, Asa naxa ti mangɛ ra Yudaya. 
\v 10 A ɲɛ tongo naani nun keren nan naba mangɛya kui Darisalamu. A nga nu xili nɛ Maaka, Abisaalon xa di. 
\v 11 Asa naxa Ala waxɔnfe raba alɔ a benba Dawuda a raba ki naxɛ. 
\v 12 A naxa kuye fe kana, a babae naxee fɔlɔ, a langoee keri na sɛrɛxɛbadee xun ma.
\p
\v 13 A naxa mangɛ ginɛ binyɛ ba a nga Maaka ma, barima a nu Asera kuye batuma. A naxa na kuye rabira, a a gan, a a xube woli Sediron xure kui. 
\v 14 Hali Asa bɔɲɛ birin to nu na Alatala nan bɛ a xa simaya birin kui, a mu gɛ kuye sɛrɛxɛbadee birin kanade yire itexie Yudaya bɔxi ma. 
\v 15 Asa naxa xɛɛma, gbeti, nun se fanyie raso Alatala xa banxi kui, a tan nun a baba naxee ba Alatala bɛ.
\p
\v 16 Asa nun Isirayila mangɛ Baasa nu e boore gerema e xa simaya birin kui. 
\v 17 Isirayila mangɛ Baasa naxa te Yudaya gere xili ma. A naxa Rama taa ti, alako a xa kira ibolon Yudaya mangɛ Asa ya ra. 
\v 18 Asa naxa gbeti nun xɛɛma tongo Alatala xa banxi nun mangɛ xa banxi kui, a a so xɛɛrae yi ra, a e xɛɛ Damasi taa, Arami mangɛ Ben Hadada yire yi masenyi ra: 
\v 19 «Won xa saatɛ xiri won tagi alɔ n baba nun i baba a raba ki naxɛ. Sanbase nan ya, xɛɛma nun gbeti. Saatɛ kana naxan na i nun Isirayila mangɛ Baasa tagi, alako a xa makuya n na.»
\p
\v 20 Ben Hadada naxa tin mangɛ Asa xa masenyi ra. A naxa a xa sɔɔri xunyie xɛɛ Isirayila taae suxude. E naxa Iyono, Dana, Abeli Beti Maaka, Kinereti, nun Nafatali bɔxi suxu. 
\v 21 Baasa to na fe mɛ, a naxa Rama tife wali rati, a lu Tirisa taa kui. 
\v 22 Na wali to ti, mangɛ Asa naxa Yudayakae birin xili, e xa fa teku gɛmɛe nun wurie tongode Baasa nu naxee rawalima Rama. E naxa na birin xanin, e a rawali Geba nun Misipa tife ra.
\p
\v 23 Asa xa taruxui dɔnxɔɛ, a xa geree xa fe, a xa taa tife xa fe, nun a xa fe birin sɛbɛxi Yudaya nun Isirayila mangɛe xa taruxui kui. Asa to fori, fure nde naxa a sanyie suxu. 
\v 24 Asa naxa laaxira. E naxa a ragata gaburi kui a benba Dawuda xa taa a benbae fɛ ma. A xa di Yehosafati naxa ti mangɛ ra a ɲɔxɔɛ ra.
\s Nadabo findife Isirayila mangɛ ra
\p
\v 25 Yerobowami xa di Nadabo naxa ti Isirayila mangɛ ra Yudaya mangɛ Asa xa mangɛya ɲɛ firin nde ra. Nadabo naxa mangɛya xanin ɲɛ firin Isirayila bɔxi ma. 
\v 26 A naxa fe raba naxan mu rafan Alatala ma, a a ɲɛrɛ a baba xa kira xɔn ma, naxan a niya Isirayila xa yunubi raba. 
\v 27 Ahiya xa di Baasa, fatanfe Isakari bɔnsɔɛ ra, naxa yanfanteya maxiri a xun ma. Baasa naxa a faxa Gibɛtɔn, a tan Nadabo nun Isirayilakae nu na Filisitakae gerefe tɛmui naxɛ. 
\v 28 Baasa a faxa Yudaya mangɛ Asa xa mangɛya ɲɛ saxan nde nɛ, a ti Isirayila mangɛ ra a ɲɔxɔɛ ra. 
\v 29 A to findi mangɛ ra, a naxa Yerobowami bɔnsɔɛ birin faxa. A mu keren lu, a e birin sɔntɔ nɛ, alɔ Alatala nu bara a masen ki naxɛ Annabi Ahiya saabui ra, naxan nu na Silo. 
\v 30 A faxa Yerobowami xa yunubi nan ma fe ra, naxan a niya Isirayila fan xa e kobe raso e Marigi Alatala ra.
\p
\v 31 Nadabo xa taruxui dɔnxɔɛ nun a fe naxan birin naba, na sɛbɛxi Isirayila mangɛe xa taruxui kui. 
\v 32 Asa nun Isirayila mangɛ Baasa nu e boore gerema e xa simaya birin kui.
\s Baasa findife Isirayila mangɛ ra
\p
\v 33 Yudaya mangɛ Asa xa mangɛya ɲɛ saxan nde ra, Ahiya xa di Baasa naxa ti Isirayila mangɛ ra Tirisa. A bu nɛ mangɛya kui ɲɛ mɔxɔɲɛn nun naani. 
\v 34 A naxa fe raba naxan mu rafan Alatala ma, a bira Yerobowami xa kira fɔxɔ ra, naxan a niya Isirayila fan xa yunubi raba.
\c 16
\s Baasa xa mangɛya
\p
\v 1 Alatala naxa yi masenyi ragoro Xanani xa di Yehu ma Baasa bɛ: 
\v 2 «N bara i tongo duniɲa bɛndɛ fuɲi fari, n i findi n ma ɲama xa mangɛ ra. Kɔnɔ i tan bara bira Yerobowami xa kira fɔxɔ ra, i n ma Isirayila ɲama ti yunubi rabafe ra, naxan bara n naxɔnɔ a ɲaaxi ra. 
\v 3 Na kui n i tan Baasa bama nɛ mangɛ ra, alɔ ginɛ a xa banxi kui makɔma ki naxɛ. N i bɔnsɔɛ luma nɛ, alɔ n Nebati xa di Yerobowami bɔnsɔɛ luxi ki naxɛ. 
\v 4 Baasa bɔnsɔɛ naxan na faxa taa kui, baree nan na donma. Naxan na faxa wula i, xɔnie nan na donma.»
\p
\v 5 Baasa xa taruxui dɔnxɔɛ nun a xa gere ki fanyi, birin sɛbɛxi Isirayila mangɛe xa taruxui kui. 
\v 6 Baasa naxa laaxira, a naxa ragata Tirisa. A xa di Ela naxa ti mangɛ ra a ɲɔxɔɛ ra. 
\v 7 Alatala a xa masenyi ti nɛ Baasa nun a bɔnsɔɛ bɛ, Xanani xa di Annabi Yehu saabui ra. Na masenyi ti a xa fe ɲaaxie nan ma fe ra, naxee mu rafanxi Alatala ma. A nu bara maniya Yerobowami bɔnsɔɛ ra, a naxan sɔntɔ.
\s Ela findife Isirayila mangɛ ra
\p
\v 8 Asa xa mangɛya ɲɛ mɔxɔɲɛn nun senni nde ra, Baasa xa di Ela naxa ti Isirayila mangɛ ra. A xa mangɛya bu nɛ ɲɛ firin. 
\v 9 Simiri, a xa sɔɔri mangɛ nde, naxan nu findixi a xa sɔɔri ragisee sɛɛti keren xunyi ra, naxa yanfanteya xiri a xun. Lɔxɔɛ nde Ela nu na Tirisa a siisife Arisa xɔnyi, naxan findi na mangɛ xa banxi kantɛ ra. 
\v 10 Simiri naxa so naa, a a faxa. Yudaya mangɛ Asa xa mangɛya ɲɛ mɔxɔɲɛn nun solofere nde ra, Simiri naxa ti Isirayila mangɛ ra Ela ɲɔxɔɛ ra.
\p
\v 11 A to findi mangɛ ra, a naxa dɔxɔ kibanyi, a Baasa bɔnsɔɛ birin faxa nɛ. A mu na xa mixi yo lu, na boore nde ba, na ɲɔxɔɛ ba. 
\v 12 Simiri Baasa bɔnsɔɛ birin sɔntɔ nɛ, alɔ Alatala a masen ki naxɛ Baasa xili ma Annabi Yehu saabui ra. 
\v 13 Baasa nun a xa di Ela faxa e xa yunubi fufafue nan ma fe ra, e Isirayila Marigi Alatala raxɔnɔxi naxee ra. 
\v 14 Ela xa taruxui dɔnxɔɛ birin sɛbɛxi Isirayila mangɛe xa taruxui kui.
\s Simiri findife Isirayila mangɛ ra
\p
\v 15 Yudaya mangɛ Asa xa mangɛya ɲɛ mɔxɔɲɛn nun solofere nde ra, Simiri naxa mangɛya raba xi solofere bun ma Tirisa. Isirayila ɲama nu na Gibɛtɔn Filisitakae gerede. 
\v 16 Ɲama to a mɛ, a Simiri bara mangɛ yanfa, a a faxa, e naxa sɔɔri xunyi Omiri ti Isirayila mangɛ ra keren na. 
\v 17 Na tɛmui Omiri nun Isirayila sɔɔrie naxa keli Gibɛtɔn, e sa Tirisa rabilin.
\p
\v 18 Simiri to a to, taa birin nabilinxi, a naxa so mangɛ banxi kui, a na gan a yɛtɛ xun ma. 
\v 19 A faxa a xa yunubie nan ma fe ra, naxee nu bara Alatala raxɔnɔ. A nu bara bira Yerobowami xa kira fɔxɔ ra, a a niya Isirayila ɲama fan xa yunubi raba.
\p
\v 20 Simiri xa taruxui dɔnxɔɛ nun a xa yanfanteya sɛbɛxi Isirayila mangɛe xa taruxui kui.
\s Omiri findife Isirayila mangɛ ra
\p
\v 21 Na tɛmui Isirayila ɲama sɛɛti nu wama Ginati xa di Tibini tife mangɛ ra, boore sɛɛti nu wama Omiri nan xɔn. 
\v 22 Ɲama sɛɛti naxan nu na Omiri fɔxɔ ra, nee naxa nɔ Ginati xa di Tibini xa ɲama ra. E naxa Tibini faxa, e Omiri ti mangɛ ra.
\p
\v 23 Yudaya mangɛ Asa xa mangɛya ɲɛ tongo saxan nun keren nde ra, Omiri naxa findi Isirayila mangɛ ra, a bu na kui ɲɛ fu nun firin. A to gɛ ɲɛ senni rabade Tirisa, 
\v 24 a naxa Samari geya sara Semeri ma gbeti kilo tongo solofere ra. A naxa taa ti naa fari, a na taa xili sa Samari, barima na geya kanyi nu xili nɛ Semeri.
\p
\v 25 Omiri nu fe ɲaaxie rabama, naxee mu rafan Alatala ma. A xa fe ɲaaxie nu dangi Isirayila mangɛ singee gbee ra. 
\v 26 A Nebati xa di Yerobowami fɔxi birin naba nɛ, a a niya Isirayila ɲama fan xa e Marigi Alatala raxɔnɔ e xa fe fufafue ra.
\p
\v 27 Omiri xa taruxui, nun a xa gere ki fanyi, na birin sɛbɛxi Isirayila mangɛe xa taruxui kui. 
\v 28 Omiri naxa laaxira, a ragata a benbae sɛɛti ma Samari. A xa di Akabu naxa ti mangɛ ra a ɲɔxɔɛ ra.
\s Akabu findife Isirayila mangɛ ra
\p
\v 29 Yudaya mangɛ Asa xa mangɛya ɲɛ tongo saxan nun solomasaxan nde ra, Omiri xa di naxa findi Isirayila mangɛ ra. A bu nɛ mangɛya kui Isirayila xun ma Samari ɲɛ mɔxɔɲɛn nun firin. 
\v 30 Akabu naxa fe ɲaaxie raba, naxee mu rafan Alatala ma, dangi mangɛ singee ra. 
\v 31 Bafe Nebati xa di Yerobowami xa yunubi ra, a naxa Sidɔn mangɛ Etibaali xa di Yesabela fan tongo ginɛ ra, a fa na xa kuye Bali batu, a a xinbi sin na bun ma. 
\v 32 A naxa sɛrɛxɛbade yailan Bali kuye bɛ Bali xa banxi kui, naxan nu tixi Samari. 
\v 33 Akabu naxa Aseri wuri masolixie fan yailan, naxee nu xili Asera. Akabu naxa Alatala raxɔnɔ na fe mɔɔlie ra, dangife Isirayila mangɛ singee ra.
\p
\v 34 A xa waxati, Xiyeli Betelika naxa gbilen Yeriko taa ti ra. A naa ti fɔlɔ a xa di singe Abirami sare nan na, a wali raɲɔn naadɛe tife nan ma a xa di Segubu sare ra, alɔ Alatala nu bara a masen ki naxɛ Nunu xa di Annabi Yosuwe saabui ra.
\c 17
\s Annabi Eliya
\p
\v 1 Eliya Tisibeka, naxan findi Galadi bɔxi mixi nde ra naxa a fala mangɛ Akabu bɛ, «N xa a fala i bɛ Isirayila Marigi Alatala xili ra, n naxan nabatuma, toofare tunɛ nun xini yo mu fama, fo n Ala maxandi.» 
\v 2 Alatala yi nan masen Annabi Eliya bɛ, 
\v 3 a naxɛ, «Keli be, i xa siga sogetede biri ra, i sa i nɔxun Keriti xure yire. 
\v 4 I xure ye nan minma, n donse rasanbama nɛ i ma xaxae saabui ra.»
\p
\v 5 A naxa siga, a a raba alɔ Alatala a fala a bɛ ki naxɛ, a sa sabati Keriti xure yire Yurudɛn sogetede biri. 
\v 6 Xaxae nu fama taami nun sube ra a xɔn ma gɛɛsɛgɛ nun nunmare. A nu xure ye nan minma. 
\v 7 Kɔnɔ tɛmui nde to dangi, na xure naxa xɔri, barima tunɛ mu nu fama na bɔxi ma na waxati.
\p
\v 8 Na tɛmui Alatala naxa a masen a bɛ, a naxɛ, 
\v 9 «Keli, i xa siga Sarepeta naxan na Sidɔn bɔxi ma. I xa lu naa. N bara yaamari fi kaaɲɛ ginɛ nde ma, a xa i balo.» 
\v 10 A naxa keli, a siga Sarepeta. A to so na taa kui, a naxa kaaɲɛ ginɛ nde to, a yege matongofe. A naxa na ginɛ xili, a a fala a bɛ, «Yandi, n ki ye ra n xa a min.» 
\v 11 Ginɛ to nu sigafe ye fɔxɔ ra a bɛ, a man naxa a xili, a a fala a bɛ, «Yandi, i xa fa taami xuntunyi fan na n bɛ.»
\p
\v 12 Ginɛ naxa a yaabi, «N xa a fala i bɛ i Marigi Alatala xili ra, taami yo mu na n yi ra, fo farin pɔɔti ya keren, a nun ture dondoronti kundi kui. N na yege di matongofe na nan ma, n xa sa na yailan n tan nun n ma di bɛ. Muxu na gɛ na donde, muxu fama faxade nɛ.»
\p
\v 13 Eliya naxa a fala a bɛ, «Hali i mu gaaxu, sa a raba alɔ n a falaxi i bɛ ki naxɛ. Kɔnɔ i naxan nabama, i xa n ma taami nan singe yailan, i fa a ra. Na dangi xanbi, i xa i gbe nun i xa di gbe yailan. 
\v 14 Isirayila Marigi Alatala a masen nɛ, ‹Farin mu ɲɔnma pɔɔti kui, ture mu ɲɔnma kundi kui, beenun Alatala tunɛ rafama bɔxi ma tɛmui naxɛ.›»
\p
\v 15 Na kui ginɛ naxa siga, a a raba alɔ Alatala a yamarixi ki naxɛ Annabi Eliya saabui ra. Na waxati bun ma baloe nu na a tan, a xa di, nun Annabi Eliya yi. 
\v 16 Farin mu nu ɲɔnma pɔɔti kui, ture mu nu ɲɔnma kundi kui alɔ Alatala a masen ki naxɛ Annabi Eliya saabui ra.
\p
\v 17 Na fee to dangi, na kaaɲɛ ginɛ xa di naxa fura. Na fure sɛnbɛ naxa gbo, han a ɲɛngi naxa ɲɔn a fate i. 
\v 18 Ginɛ naxa a fala Annabi Eliya bɛ, «Munse na won tagi, i tan Ala xa mixi? I faxi nɛ n xɔnyi i xa fa n natu n ma yunubie ra, i man xa n ma di faxa?» 
\v 19 Eliya naxa a yaabi, «I xa di so n yi ra.» A naxa dimɛdi tongo a nga yi ra, a a xanin a xa konkoe kui naxan nu na banxi kui koore kɔn na. A to a sa sade ma, 
\v 20 a naxa Alatala maxandi a bɛ, a naxɛ, «N Marigi Alatala, i wama n yatigi kaaɲɛ ginɛ tɔɔrɔfe yi ki nɛ, a xa di xa faxa?» 
\v 21 A naxa a yɛtɛ itala dimɛdi fate fari sanya saxan, a Alatala maxandima a falafe ra, «N Marigi Alatala, n bara i maxandi, i xa yi di ɲɛngi ragbilen a fate i.» 
\v 22 Alatala naxa Annabi Eliya xa maxandi suxu, dimɛdi ɲɛngi naxa gbilen a fate i. 
\v 23 Eliya naxa a tongo, a goro a ra a nga xɔn, a a fala a bɛ, «I xa di mato, a kisixi.» 
\v 24 Ginɛ naxa a fala Eliya bɛ, «Yakɔsi n bara a kolon a Ala xa mixi nan i ra, naxan Alatala xa masenyi tinxinxi masenma.»
\c 18
\s Annabi Eliya nun Mangɛ Akabu
\p
\v 1 Tɛmui xɔn to kuya, Alatala naxa a masen Annabi Eliya bɛ a ɲɛ saxan nde ra, a naxɛ, «Siga Akabu yire, n tunɛ rafama nɛ bɔxi ma fa.» 
\v 2 Eliya naxa siga Akabu yire. 
\v 3 Kaamɛ nu bara sɛnbɛ sɔtɔ Samari bɔxi ma. Akabu naxa Abadiyasi xili, naxan nu walima mangɛ banxi kui. A nu gaaxuma Alatala ya ra ki fanyi ra. 
\v 4 Yesabela nu Alatala xa namiɲɔnmɛe faxama tɛmui naxɛ, Abadiyasi namiɲɔnmɛ kɛmɛ tongo nɛ, a sa e nɔxun mixi tongo suuli suuli ma fɔnmɛ firin kui, a e balo ye nun taami ra.
\p
\v 5 Akabu naxa a fala Abadiyasi bɛ, a naxɛ, «I xa bɔxi birin isa mɛrɛ fende won ma soee nun won ma sofalee nɔma ɲooge sɔtɔde dɛnnaxɛ, alako e naxa faxa.» 
\v 6 Akabu nun Abadiyasi naxa bɔxi itaxun e bore ma, e xa a isa. Akabu naxa siga kira nde xɔn, Abadiyasi naxa siga kira gbɛtɛ xɔn.
\p
\v 7 Abadiyasi naxa naralan Annabi Eliya ra kira xɔn. Abadiyasi to a to, a naxa a felen a bun ma, a a fala a bɛ, «N marigi Eliya, i tan yati nan a ra?» 
\v 8 Eliya naxa a yaabi, «Iyo, n tan nan a ra. Sa a fala i xa mangɛ bɛ, i bara Annabi Eliya to.» 
\v 9 Abadiyasi naxa a fala, «N haakɛ mundun nabaxi i ra naxan a niyama i xa yi mɔɔli raba n na? Yi findima faxɛ nan na n bɛ Akabu mabiri. 
\v 10 N xa a fala i bɛ i Marigi Alatala xili ra, ɲamanɛ nun bɔxi yo mu na, n ma mangɛ mu i fenxi dɛnnaxɛ. Mɛnnikae na a fala i mu na, Akabu e rakalima xa e mu i toxi. 
\v 11 Yakɔsi i naxɛ, ‹Sa a fala mangɛ bɛ i bara Annabi Eliya to.› 
\v 12 Kɔnɔ n na keli i xun ma ya, Alatala Xaxili Sɛniyɛnxi fama i xaninde yire nde. Na kui, n na gɛ xɛɛra ibade Akabu bɛ, a lima muxu mu i toma be sɔnɔn, a fa n faxa na ma. N tan bara gaaxu Alatala ya ra kabi n dimɛdi tɛmui. 
\v 13 N marigi, e mu a falaxi i bɛ, n naxan naba Yesabela nu Alatala xa namiɲɔnmɛe faxama tɛmui naxɛ? N Alatala xa namiɲɔnmɛ kɛmɛ nan nɔxun fɔnmɛ kui tongo suuli suuli ma. N nu fa e balo taami nun ye ra. 
\v 14 Kɔnɔ yakɔsi, xa i n xɛɛ n ma mangɛ xɔn ma, n xa a fala a bɛ n bara Annabi Eliya to, a n faxama nɛ!» 
\v 15 Annabi Eliya naxa a yaabi, «N bara n kali n Marigi Alatala ra, to n nan n yɛtɛ masenma nɛ Akabu bɛ.»
\p
\v 16 Abadiyasi naxa siga Akabu yire, a fa dɛntɛgɛ sa a bɛ. Akabu naxa siga Eliya fɔxɔ ra. 
\v 17 A to sa Eliya to, Akabu naxa a fala a bɛ, «I tan nan Isirayila ya isoxi yi ki?» 
\v 18 Annabi Eliya naxa a yaabi, «N tan xa mu Isirayila ya isoxi. I tan nun i baba bɔnsɔɛ nan Isirayila ya isoxi, barima wo bara Alatala xa yaamarie rabolo, i bira Bali kuye fɔxɔ ra. 
\v 19 Yakɔsi, i xa Isirayila ɲama birin malan Karemele geya ma, a nun wo xa Bali kuye xa namiɲɔnmɛ kɛmɛ naani tongo suulie, a nun Asera kuye xa namiɲɔnmɛ kɛmɛ naanie, i xa ginɛ Yesabela naxee rabaloma.»
\p
\v 20 Akabu naxa mixie xɛɛ Isirayilakae xilide. A naxa na namiɲɔnmɛe malan Karemele geya fari. 
\v 21 Na tɛmui Eliya naxa a maso ɲama birin na, a fa yi masenyi ti e bɛ, «Wo tan luma filankafuiɲa kui han mun tɛmui? Xa Alatala nan Ala ra, wo bira a fɔxɔ ra. Xa Bali nan Ala ra, wo bira a tan Bali fɔxɔ ra.» Ɲama mu a yaabi.
\p
\v 22 Annabi Eliya man naxa a fala e bɛ, «N keren nan be Alatala xa namiɲɔnmɛ ra. Bali xa namiɲɔnmɛe mixi kɛmɛ naani tongo suuli na be. 
\v 23 Wo xa tuura firin so muxu yi ra. Bali namiɲɔnmɛe xa e gbe sugandi, e xa a ibolon, e a sa yege fari, kɔnɔ tɛ mu dɔxɔma a ra. N tan fan xa tuura boore ibolon, n a sa yege gbɛtɛ fari, n fan mu tɛ dɔxɔma a ra. 
\v 24 Muxu na gɛ na rabade, Bali namiɲɔnmɛe xa wo marigi ala maxandi. N tan fan xa Alatala maxandi. Ala naxan na tɛ ragoro sɛrɛxɛ ma, na nan findima ɲama birin Marigi Ala ra.» Ɲama birin naxa tin na fe ra.
\p
\v 25 Eliya naxa a fala Bali xa namiɲɔnmɛe bɛ, «Wo tuura keren sugandi, wo singe xa a ibolon, barima wo tan nan gbo. Wo wo marigi ala maxandi, kɔnɔ wo naxa tɛ sa.» 
\v 26 E naxa tuura keren tongo, e a ibolon, e a sa yege fari, e fa Bali maxandi fɔlɔ. Keli gɛɛsɛgɛ ma, han yanyi tagi, e a falama, «Bali, muxu yaabi.» Kɔnɔ yaabi yo mu fa, xui nde yo mu mɛ. E naxa tugan tugan fɔlɔ e xa sɛrɛxɛbade ya i. 
\v 27 Yanyi tagi to a li, Annabi Eliya naxa yo e ma, a falafe ra, «Wo wo xui ite de, barima a to findixi ala ra, fee wuya a yi. Tɛmunde a na biyaasi kui, xa na mu a ra a na xife. Wo xa a raxunu.»
\p
\v 28 E man naxa e xui ite sɛnbɛ ra. E naxa e fate maxaba santidɛgɛmae nun tanbɛe ra, han e wuli mini. 
\v 29 Yanyi to dangi, e naxa Bali kuye maxandi a namiɲɔnmɛ daaxi han nunmare sɛrɛxɛ ba tɛmui. Kɔnɔ yaabi yo mu fa, xui nde yo mu mɛ, tɔnxuma nde yo mu to.
\p
\v 30 Na tɛmui Annabi Eliya naxa a fala ɲama bɛ, a naxɛ, «Wo wo maso n na.» Ɲama to na raba, Eliya naxa Alatala xa sɛrɛxɛbade yailan, naxan nu bara kana mɛnni tɛmui dangixi. 
\v 31 Eliya naxa gɛmɛ fu nun firin tongo, naxan lanxi Yaxuba xa die kɔnti ma, Alatala a masen naxan bɛ, «I xili falama nɛ Isirayila.» 
\v 32 A naxa sɛrɛxɛbade yailan na gɛmɛ fu nun firinyi ra Alatala xili ra. A naxa fole ge na sɛrɛxɛbade rabilinyi, ye konbo ya naani nɔma naxan nafede. 
\v 33 A naxa yege sa na fari, a tuura ibolon, a na sa na yege fari.
\p
\v 34 A to gɛ na ra, a naxa mixie yamari, «Wo yi fɛɲɛ naani rafe ye ra, wo a ifili yi yege nun yi sɛrɛxɛ ma.» E to gɛ na rabade, a man naxa a fala e bɛ, «Wo man xa a raba.» E to a raba a firin nde, Eliya man naxa a fala, «Wo man xa ye sa.» E naxa a raba a saxan nde. 
\v 35 Ye nu sɔli sɛrɛxɛbade ra, fole fa rafe ye ra.
\p
\v 36 Nunmare sɛrɛxɛ ba tɛmui, Annabi Eliya naxa a maso sɛrɛxɛbade ra, a a fala, «Iburahima, Isiyaga, nun Isirayila Marigi Alatala, birin xa a kolon to a i tan nan na Ala ra Isirayila. Birin xa a kolon a n tan nan na i xa konyi ra, naxan yi fe birin nabaxi i xui ma! 
\v 37 Alatala, i xa n ma maxandi suxu. Yandi, i xa a suxu, alako yi ɲama xa a kolon a i tan Alatala nan na Ala ra, naxan nɔma e bɔɲɛ ragbilende i ma.»
\p
\v 38 Na kui Alatala naxa tɛ ragoro, a sɛrɛxɛ gan, a yege gan, hali gɛmɛe nun bɔxi gan nɛ. Ye naxan nu fole kui, a birin naxa xara feo. 
\v 39 Ɲama to na to, e naxa e yatagi rafelen bɔxi ma, e fa a fala, «Alatala nan Ala ra! Alatala nan Ala ra!» 
\v 40 Annabi Eliya naxa a fala e bɛ, «Wo Bali xa namiɲɔnmɛe suxu. A keren naxa a gi.» Ɲama naxa e suxu, Eliya naxa e xanin Kison xure yire, a e birin kɔn naxaba.
\p
\v 41 Na tɛmui Eliya naxa a fala Akabu bɛ, «Siga i xɔnyi. I xa i dɛge, i xa i min, barima na xui i naxan mɛxi yi ki na fama tunɛ nan na.» 
\v 42 Akabu naxa te a xɔnyi a dɛgede nun a minde, kɔnɔ Annabi Eliya tan naxa te Karemele geya fari, a fa a felen bɔxi ma, a yatagi fa lu a sanyie tagi. 
\v 43 A naxa a fala a xa konyi bɛ, «Te yire itexi, i xa baa mabiri mato.» Konyi to te naa, a naxa baa mato, a mu sese gbɛtɛ to. Eliya naxa a ragbilen na yire itexi sanya solofere baa matode. 
\v 44 A sanya solofere nde, konyi naxa a fala, «Nuxui di nan tefe baa xun ma. A nun bɛlɛxɛ mɔndɛ lan.» Eliya naxa a fala a bɛ, «Siga, i xa sa a fala Akabu bɛ, a xa baki a xa sɔɔri ragise kui, a xa goro geya fari mafuren mafuren alako a naxa biri boora. Tunɛ na fafe!»
\p
\v 45 Nuxuie naxa koore birin ifɔɔrɔ, foye naxa keli, tunɛ belebele naxa sin bɔxi ma. Akabu naxa te a xa sɔɔri ragise kui, a siga Yisireeli. 
\v 46 Alatala naxa sɛnbɛ fi Eliya ma, a fa a gi a sanyi ra, a dangi Akabu ya ra han Yisireeli sode dɛ ra.
\c 19
\s Annabi Eliya gaaxufe
\p
\v 1 Akabu naxa sa dɛntɛgɛ sa Yesabela bɛ, Eliya naxan birin nabaxi, a a xa namiɲɔnmɛe faxaxi santidɛgɛma ra ki naxɛ. 
\v 2 Yesabela naxa xɛɛra xɛɛ Eliya ma, a a fala a bɛ, «Xa n lu mu i faxa beenun tina yi waxati alɔ i n ma namiɲɔnmɛe faxa ki naxɛ, alae xa n danka.»
\p
\v 3 Annabi Eliya to na mɛ, a naxa a gi a xa a nii ratanga. A naxa so Beriseeba Yudaya bɔxi ma, a naxa a xa konyi lu mɛnni. 
\v 4 A tan naxa siga gbengberenyi ma a fɛɛɲɛn keren ɲɛrɛ raba, a dɔxɔ wuri nde bun ma, a Ala maxandi faxɛ ra. A naxɛ, «Alatala, n ma tɔɔrɛ bara dangi a i. N nii tongo, barima n mu fisa n benbae bɛ.»
\p
\v 5 Na tɛmui a naxa a sa, a xi na wuri bun ma. Malekɛ nde naxa goro a ma, a din a ra, a a fala a bɛ, «Keli i xa i dɛge.» 
\v 6 Taami ɲinxi nu na mɛnni gɛmɛ furee fari, a nun ye fɛɲɛ. A naxa a dɛge, a ye min, a man naxa a sa. 
\v 7 Ala xa malekɛ naxa fa a ma a firin nde, a din a ra, a a fala a bɛ, «Keli i xa i dɛge, barima biyaasi xɔnkuye na i ya ra.» 
\v 8 A naxa keli, a a dɛge, a ye min. A sɛnbɛ naxan sɔtɔ na donsee ra, na naxa a niya a xa nɔ a ɲɛrɛde xi tongo naani, kɔɛ tongo naani bun ma, han a Ala xa Xorebe geya li.
\p
\v 9 Mɛnni a naxa kɔɛ radangi fɔnmɛ nde kui. Na tɛmui a naxa yi masenyi mɛ: «I na munse rabafe be Eliya?» 
\v 10 A naxa a yaabi. «N bara n yɛtɛ fi i tan Alatala Sɛnbɛma ma. Isirayilakae bara i xa saatɛ rabolo, e bara i xa sɛrɛxɛbadee kana, e bara i xa namiɲɔnmɛe faxa santidɛgɛma ra. N keren nan fa luxi, e na katafe n fan faxade.» 
\v 11 Alatala naxa a masen a bɛ, «Mini tande Alatala ya i, i keli fɔnmɛ kui.» A to mini, Alatala naxa dangi a ya i. Foye xungbe sɛnbɛma nde naxa a xun sa geya ma, a gɛmɛe ibɔɔma, a fanyee ibutuxunma, kɔnɔ Alatala mu nu na na foye kui. Na tɛmui bɔxi fan naxa sɛrɛn, kɔnɔ Alatala mu nu na na bɔxi sɛrɛnyi kui. 
\v 12 Na dangi xanbi, tɛ fan naxa mini, kɔnɔ Alatala mu nu na na tɛ xɔɔra.
\p Na to ba a ra, xui ɲɔxunmɛ nde naxa mini dɔyi dɔyi ra. 
\v 13 Annabi Eliya to na mɛ, a naxa a yatagi makoto a xa donma ra, a naxa mini fɔnmɛ kui, a ti fɔnmɛ dɛ ra. A mu bu, xui nde naxa mini a ma, a naxɛ, «I na munse rabafe be Eliya?» 
\v 14 A naxa a yaabi, «N bara n yɛtɛ fi i tan Alatala Sɛnbɛma ma. Isirayilakae bara i xa saatɛ rabolo, e bara i xa sɛrɛxɛbadee kana, e bara i xa namiɲɔnmɛe faxa santidɛgɛma ra. N keren nan fa luxi, e na katafe n fan faxade.» 
\v 15 Alatala naxa a masen a bɛ, «I xa gbilen gbengberenyi kira xɔn ma sigafe ra Damasi. I na so naa, i xa ture sɛniyɛnxi sa Xasayeli xunyi a masenfe ra, a xa findi Arami mangɛ ra. 
\v 16 I xa ture sɛniyɛnxi sa Nimisi xa di Yehu fan ma, a xa findi Isirayila mangɛ ra. Na dangi xanbi i xa ture sa Elise xunyi, Safati xa di, Abeli Mexolaka xa mamadi, a tan xa findi namiɲɔnmɛ ra i ɲɔxɔɛ ra. 
\v 17 Naxan na tanga Xasayeli xa santidɛgɛma ma, Yehu a faxama nɛ. Xa naxan tanga Yehu xa santidɛgɛma ma, Elise a faxama nɛ. 
\v 18 Kɔnɔ n mixi wulu solofere luma nɛ Isirayila, naxee mu suyidixi Bali kuye bɛ, e dɛ mu a sunbuxi.»
\p
\v 19 Eliya naxa keli mɛnni, a sa Safati xa di Elise li, a na bɔxi buxafe. Ninge mɔxɔɲɛn nun naani nan nu ɲɛrɛfe a ya ra, a nu firinyi nan nawalife e xanbi ra. Eliya naxa dangi a fɛ ma, a naxa a xa donma woli a ma. 
\v 20 Elise naxa a xa ningee rabolo, a a gi Eliya fɔxɔ ra, a a fala a bɛ, «Yandi, i xa diɲɛ n xa sa n ɲungu nga nun n baba ma. Na tɛmui n birama nɛ i fɔxɔ ra.» Eliya naxa a fala a bɛ, «Gbilen i xa wali ra. I munse mɛxi n na?» 
\v 21 A to a makuya Eliya ra, a naxa ninge firin tongo, a e ba sɛrɛxɛ ra. A naxa wurie findi yege ra e nu maxirixi naxee ra, a sube ɲin ɲama bɛ. Na dangi xanbi, a naxa bira Annabi Eliya fɔxɔ ra, a findi a xa batula ra.
\c 20
\s Arami mangɛ Samari taa gerefe
\p
\v 1 Arami mangɛ Ben Hadada naxa a xa sɔɔrie birin malan. Mangɛ tongo saxan nun firin nan nu e ya ma, soe nun sɔɔri ragisee nu na e yi ra. E naxa Samari rabilin, e fa gere ti e bɛ.
\p
\v 2 Na kui Ben Hadada naxa xɛɛrae xɛɛ Isirayila mangɛ Akabu xɔn. 
\v 3 A naxa a fala a bɛ, «A lanma i xa i xa gbeti, i xa xɛɛma, i xa ginɛ tofanyie, nun i xa die birin findi n gbe ra.» 
\v 4 Isirayila mangɛ naxa a yaabi, «Mangɛ, n bara findi i xa konyi ra, n bara n harige birin fi i ma.»
\p
\v 5 Na dangi xanbi mangɛ naxa xɛɛra gbɛtɛe xɛɛ a falafe ra, «Mangɛ Ben Hadada naxɛ, ‹A lanma i xa i xa gbeti, i xa xɛɛma, i xa ginɛ tofanyie, nun i xa die birin findi n gbe ra. 
\v 6 Tina yi waxati, n mixie xɛɛma nɛ i xɔnyi, e xa sa i xa banxi kui mato, a nun i xa mixie xa banxie, e xa se birin tongo naxan tide gbo i bɛ.›»
\p
\v 7 Isirayila mangɛ naxa taa kuntigie xili, a a fala e bɛ, «Wo xa a kolon, a yi mixi wama won tɔɔrɔfe nɛ. N nu bara a fala a bɛ a n nan n ma ginɛe, n ma die, n ma xɛɛma, nun n ma gbeti birin fima nɛ a ma. N mu nu tondixi na sese ra.» 
\v 8 Kuntigie nun ɲama birin naxa a yaabi, «I naxa i tuli mati a ra, i naxa a danxun.»
\p
\v 9 Na kui Akabu naxa a fala Ben Hadada xa xɛɛrae bɛ, «Wo sa a fala won ma mangɛ bɛ a a naxan singe fala, n bara tin na ra, kɔnɔ a naxan saxi na fari, n mu na rabama.» Xɛɛrae naxa gbilen na falade mangɛ Ben Hadada bɛ. 
\v 10 Ben Hadada naxa xɛɛrae xɛɛ mangɛ Akabu ma a falafe ra, «Xa n mu Samari xun nakana, sese mu lu yi taa kui fa, mixi nɔma naxan matongode a bɛlɛxɛsole ra, alae xa n danka.» 
\v 11 Kɔnɔ Isirayila mangɛ naxa a yaabi, «Sɔɔri naxan na sigafe gere sode, a mu lan a xa a yɛtɛ matɔxɔ, alɔ sɔɔri naxan bara gɛ gere sode.» 
\v 12 Ben Hadada to na wɔyɛnyi mɛ, a nu na bere minfe nɛ a nun mangɛ gbɛtɛe e xa leelee bun ma. A naxa a fala a xa sɔɔrie bɛ, «Won xɛɛ gere sode.» Na kui e naxa e ya rafindi Samari taa ma.
\p
\v 13 Na tɛmui namiɲɔnmɛ nde naxa a maso Isirayila mangɛ Akabu ra, a naxa a masen a bɛ, «Alatala naxɛ, ‹I yi sɔɔri gali to? To yati n e birin sama nɛ i sagoe, alako i xa a kolon a n tan nan na Alatala ra.›» 
\v 14 Akabu naxa a maxɔrin, «A fama na rabade nde saabui ra?» Namiɲɔnmɛ naxa a fala a bɛ, «Alatala naxɛ i fama na rabade gominae xa sɛgɛtalae nan saabui ra.» Akabu naxa a maxɔrin, «Nde findima e xa yarerati ra na gere kui?» A naxa a yaabi, «I tan.» 
\v 15 Na kui Akabu naxa gominae xa sɛgɛtalae malan, e findi mixi kɛmɛ firin mixi tongo saxan nun firin na. Isirayila ɲama naxan nu na e xanbi ra, e findi mixi wulu solofere nan na.
\p
\v 16 E naxa mini gere sode yanyi tagi. A lixi Ben Hadada nun a malima mangɛ tongo saxan nun firin nu na bere minfe e xa leelee bun ma. 
\v 17 Gominae xa sɛgɛtalae singe naxa mini gere sode. Mixie naxa a fala Ben Hadada bɛ, «Sɔɔrie bara mini Samari taa kui.» 
\v 18 A naxa e yaabi, «Xa na sɔɔrie fafe lanyi nan fende, xa na mu a ra e wama gere sode, wo xa e suxu kɔnɔ wo naxa e faxa de.»
\p
\v 19 Isirayila gominae xa sɛgɛtalae naxa mini, e nun Isirayila sɔɔri ɲama. 
\v 20 E to gere so, kankan naxa mixi nde faxa. Aramikae naxa e gi keren na, Isirayilakae fa bira e fɔxɔ ra. Arami mangɛ Ben Hadada fan naxa a gi a xa soe fari, a nun sɔɔri nde naxee nu na sɔɔri ragisee kui. 
\v 21 Isirayila mangɛ naxa mini, a Aramikae xa soee faxa, a e xa sɔɔri ragisee kana. Na findi nɛ gbaloe ra Aramikae bɛ. 
\v 22 Na namiɲɔnmɛ man naxa a maso Isirayila mangɛ ra, a a fala a bɛ, «I xa wakili, i xa fee rafala, barima tamuna Arami mangɛ man fama nɛ i gerede.»
\p
\v 23 Arami sɔɔrie naxa a fala e xa mangɛ bɛ, «Isirayilakae xa ala sɛnbɛ gbo geya nan fari. Na nan a toxi e won bɔnbɔxi. Xa won sa e gere fili nan ma nu, won nɔma nɛ e ra. 
\v 24 I naxan nabama, i xa na mangɛe ba naxee na i xa mixie ya ma, i fa gominae ti e ɲɔxɔɛ ra. 
\v 25 I xa sɔɔri gbɛtɛe fen sɔɔri faxaxie ɲɔxɔɛ ra, i xa soe nun sɔɔri ragisee fen a kanaxie ɲɔxɔɛ ra. Na tɛmui, won man sigama e gerede fili nan ma, won fama nɛ nɔde e ra a fanyi ra.» Mangɛ naxa na birin naba, alɔ e a fala a bɛ ki naxɛ.
\p
\v 26 Na ɲɛ igbilenyi, Ben Hadada naxa a xa sɔɔrie malan, a e xanin Afeki biri ra, e xa Isirayila gere. 
\v 27 Isirayilakae fan naxa e xa sɔɔrie malan, e fandɛ sɔtɔ, e siga e ralande. Isirayilakae to yonkin Arami ɲama ya i, e lu nɛ alɔ si gɔɔrɛ lanmadi firin Aramikae xa gboe xa fe ra.
\p
\v 28 Ala xa mixi naxa a maso Isirayila mangɛ ra, a a masen a bɛ, «Alatala xui nan yi ki: Aramikae to a fala a Alatala sɛnbɛ gbo geya nan fari a mu findixi ala ra fili tan ma, n e sama nɛ i sagoe, alako i xa a kolon n tan nan Alatala ra.» 
\v 29 E naxa yonkin e boore ya i xi solofere bun ma. Na tɛmui gere naxa fɔlɔ, Isirayilakae fa Arami sɔɔrie mixi wulu kɛmɛ faxa. 
\v 30 A dɔnxɔɛe naxa mini e gi ra Afeki tɛtɛ kui, kɔnɔ tɛtɛ fan yati naxa bira e ma, a mixi wulu mɔxɔɲɛn nun solofere faxa. Ben Hadada tan nu bara a gi, a sa a nɔxun konkoe nde kui.
\p
\v 31 A xa sɔɔrie naxa a fala a bɛ, «Muxu a mɛ nɛ, a Isirayilakae xa mangɛe bɔɲɛ fan. Muxu xa bɛki dugi xiri muxu tagi, muxu xa luuti xiri muxu xunyie sunnunyi tɔnxuma ra, muxu xa muxu yɛtɛ dɛntɛgɛ Isirayila mangɛ bɛ. Tɛmunde a diɲɛma i faxafe ma.» 
\v 32 E naxa bɛki dugi xiri e tagi, e luutie xiri e xunyie sunnunyi tɔnxuma ra, e fa e yɛtɛ dɛntɛgɛ Isirayila mangɛ bɛ, e fa a fala, «I xa konyi Ben Hadada bara i mayandi i naxa a faxa.» Akabu naxa e yaabi, «A man baloxi? N ngaxakerenyi nan a ra.» 
\v 33 Na mixie to na mɛ, e naxa a maɲɔxun fe fanyi na a ra. E naxa mangɛ yaabi, «Iyo, Ben Hadada i ngaxakerenyi nan a ra!» Akabu naxa e yamari, «Wo sa fa a ra.»
\p Ben Hadada naxa mini a nu na dɛnnaxɛ, a siga Akabu yire. Akabu naxa a baki a xa sɔɔri ragise kui. 
\v 34 Ben Hadada naxa a fala a bɛ, «N taae ragbilenma nɛ i ma, n baba naxee ba i baba yi ra. I nɔma i xa makiti tide Damasi, alɔ n baba gbe to nu na Samari.» Akabu naxa a fala a bɛ, «Won xa saatɛ xiri, n fa i bɛɲin.» E to saatɛ xiri, a naxa a bɛɲin.
\p
\v 35 Namiɲɔnmɛ nde naxa a fala a ɲɛrɛ boore bɛ Alatala xui ra, «N bɔnbɔ.» Kɔnɔ a ɲɛrɛ boore mu tin a bɔnbɔde. 
\v 36 Na kui, a naxa a fala a ɲɛrɛ boore bɛ, «I to mu tinxi i tuli matide Alatala xa masenyi ra, yɛtɛ nde fama nɛ i faxade.» A to keli mɛnni, yɛtɛ naxa dutun a ma, a a faxa. 
\v 37 Na namiɲɔnmɛ naxa siga mixi gbɛtɛ fan yire, a a fala a bɛ, «N bɔnbɔ.» Na kanyi naxa a bɔnbɔ han a a maxɔnɔ.
\p
\v 38 Namiɲɔnmɛ naxa sa ti kira ra mangɛ nu dangima dɛnnaxɛ. A naxa a yatagi maxiri dugi nde ra a fi daaxi. 
\v 39 Mangɛ to dangi naa, namiɲɔnmɛ naxa a fala mangɛ bɛ a xui itexi ra, «N tan i xa sɔɔri, n nu na gere yire nɛ. Sɔɔri nde naxa mini gere ya ma, a fa won yaxui suxuxi nde taxu n na, a a fala n bɛ, ‹Yi xɛmɛ suxu gben. Xa a a ba i yi, i nii nan findima a sare ra, xa na mu i kɔbiri ba.› 
\v 40 Kɔnɔ n nu yanfaxi wali nde kui, na xɛmɛ suxuxi naxa nɔ a gide.» Mangɛ naxa a fala a bɛ, «I bara i yɛtɛ makiiti. A lanma i xa faxa.»
\p
\v 41 Na tɛmui namiɲɔnmɛ naxa dugi ba a yatagi ma, Isirayila mangɛ naxa a kolon fa namiɲɔnmɛ nde nan a ra. 
\v 42 A naxa a fala mangɛ bɛ, «I to bara i yaxui bɛɲin n naxan saxi i bɛlɛxɛ i, n mixi naxan natɔnxi, i nii nan findima a sare ra, i xa ɲama findima a xa ɲama sare nan na.» 
\v 43 Na kui Isirayila mangɛ naxa gbilen a xɔnyi Samari sunnunyi nun bɔɲɛ maɲaaxui kui.
\c 21
\s Naboti xa sansi yire
\p
\v 1 Yisireelika nde nu na naxan xili Naboti. Sansi yire nu na a yi ra Samari mangɛ Akabu xa bɔxi fɛ ma. 
\v 2 Akabu naxa a fala Naboti bɛ, «I xa i xa sansi yire so n yi ra, n xa a findi n ma laakɔɛ yire ra, barima a makɔrɛ n ma banxi ra. N sansi yire gbɛtɛ soma i yi ra a ɲɔxɔɛ ra naxan fan na bɛ, xa na mu a ra, n xa a sara kɔbiri ra.» 
\v 3 Naboti naxa Akabu yaabi, a naxɛ, «Alatala xa n natanga n benbae kɛ sofe ra i yi.»
\p
\v 4 Akabu naxa so a xɔnyi, a sunnunxi ra, a bɔɲɛ maɲaaxuxi Yisireelika Naboti xa masenyi xa fe ra, a falafe ra, «N mu n benbae kɛ soma i yi ra.» A naxa a sa, a a kobe raso mixie ra, a mu tin donse donde. 
\v 5 A xa ginɛ Yesabela naxa siga a yire, a a maxɔrin, «Munfe ra i bɔɲɛ maɲaaxuxi, i mu tin i dɛgede?» 
\v 6 A naxa a yaabi, «N bara a fala Yisireelika Naboti bɛ a xa a xa sansi yire so n yi ra, n xa a sara, xa na mu a ra, n xa sansi yire gbɛtɛ so a yi ra, kɔnɔ a mu tin na ra fefe ma.» 
\v 7 Na kui, a xa ginɛ Yesabela naxa a fala a bɛ. «Pe, i tan xa mu findixi Isirayila mangɛ ra? Awa, mangɛ, keli, i xa i dɛge ɲɛlɛxinyi kui. N tan Yisireelika Naboti xa sansi yire soma nɛ i yi ra!»
\p
\v 8 A xa ginɛ naxa bataaxɛ sɛbɛ Akabu xili ra, a mangɛ Akabu xa tɔnxuma sa a ma, a fa a rasanba forie nun kuntigie ma, naxee nu sabatixi Naboti xa taa kui. 
\v 9 A sɛbɛxi bataaxɛ kui, «Wo sunyi nun sali rabafe ti ɲama bɛ, Naboti xa dɔxɔ ɲama birin ya i. 
\v 10 Wo xa fuyante firin dɔxɔ a ya i, naxee a tɔɔɲɛgɛma, a falafe ra a bara Ala nun mangɛ konbi. Na kui wo xa a ramini taa kui, wo a magɔnɔ gɛmɛ ra han a xa faxa.»
\p
\v 11 Naboti xa taa mixie, forie nun kuntigie naxa a raba, alɔ Yesabela a yamarixi ki naxɛ na bataaxɛ kui. 
\v 12 E naxa sun e sali, e Naboti dɔxɔ ɲama birin ya tode ra, 
\v 13 e fa fuyante firinyi radɔxɔ a yire. Na fuyante firinyie naxa Naboti tɔɔɲɛgɛ ɲama ya i, a falafe ra, «Naboti bara Ala nun mangɛ konbi.» Ɲama naxa Naboti xanin taa fari ma, e a magɔnɔ han a faxa. 
\v 14 E naxa xɛɛrae xɛɛ Yesabela ma, a falafe ra, «Naboti bara magɔnɔ gɛmɛ ra, a bara faxa.»
\p
\v 15 Yesabela to a mɛ a Naboti bara magɔnɔ gɛmɛ ra han a bara faxa, a naxa siga Akabu yire, a a fala a bɛ, «Yakɔsi keli, i xa Naboti xa sansi yire tongo, Naboti Yisireelika tondi naxan sarade i ma kɔbiri ra. Naboti a mu na sɔnɔn, a bara faxa.» 
\v 16 Akabu to a mɛ, a Naboti bara faxa, a naxa keli keren na, a sa Naboti xa sansi yire findi a gbe ra.
\p
\v 17 Alatala naxa a masen Annabi Eliya Tisibeka bɛ, a naxɛ, 
\v 18 «Siga Isirayila mangɛ Akabu yire Samari. A na Naboti xa sansi yire, a naxan findixi a gbe ra. 
\v 19 I xa a fala a bɛ, ‹Alatala xa masenyi nan ya: «I bara faxɛ ti, i bara mixi kɛ muɲa! Baree fama i wuli makɔnde, e Naboti wuli makɔnxi dɛnnaxɛ.»›» 
\v 20 Akabu naxa Eliya yaabi, «I tan n yaxui, i bara n to?» A naxa a fala a bɛ, «Iyo, n bara i to. I to i yɛtɛ fi fe ɲaaxi rabafe ma, naxan mu rafanxi Alatala ma, 
\v 21 n gbaloe ragoroma nɛ i ma, n i bama nɛ Isirayila, n xɛmɛ birin faxa xɔrɛ nun konyi i bɔnsɔɛ ya ma Isirayila. 
\v 22 N i xa fɔxɛ luma nɛ, alɔ Nebati xa di Yerobowami nun Ahiya xa di Baasa xa fɔxɛe, barima i bara n naxɔnɔ, i man bara Isirayila ɲama birin naɲɛrɛ yunubi kui.»
\p
\v 23 «Alatala xa masenyi nan ya Yesabela xa fe ra, a naxɛ, ‹Baree fama nɛ Yesabela donde Yisireeli tɛtɛ fɛ ma. 
\v 24 Akabu xa mixi naxan na faxa taa kui, baree nan na donma. Naxan na faxa wula i, yubɛe nan na donma.›»
\p
\v 25 Mixi yo mu na naxan a yɛtɛ fi fe ɲaaxi rabafe ma alɔ Akabu. A xa ginɛ Yesabela nu a bɔɲɛ ratema na fe kui. 
\v 26 A nu fe ɲaaxi rabama dangi mixi birin na. A nu kuyee batuma alɔ Amorikae, Alatala naxee keri Isirayilakae ya ra.
\p
\v 27 Akabu to Annabi Eliya xa masenyi mɛ, a naxa a xa donma ibɔɔ sunnunyi kui, a naxa sunnun dugi ragoro a ma, a sunyi suxu. A nu a sama sade ma, na sunnun dugi ragoroxi a ma, xa na mu a nu ɲɛrɛ dɔyi dɔyi a sunnunxi ra. 
\v 28 Alatala naxa a masen Eliya Tisibeka bɛ, a naxɛ, 
\v 29 «I bara a to Akabu a yɛtɛ magoroxi n bɛ ki naxɛ? A to bara a yɛtɛ magoro n bɛ, n mu gbaloe ragoroma a ma fanni a baloxi. N gbaloe ragoroma a bɔnsɔɛ ma a xa di xa waxati nɛ.»
\c 22
\s Akabu xa geree
\r (Yudaya Mangɛe II 18:2-27)
\p
\v 1 Ɲɛ saxan naxa dangi, gere yo mu lu Arami nun Isirayila tagi. 
\v 2 A ɲɛ saxan nde ra, Yudaya mangɛ Yehosafati naxa goro Isirayila mangɛ yire. 
\v 3 Isirayila mangɛ naxa a fala a xa mixie bɛ, «Wo a kolon a Ramoti, naxan na Galadi bɔxi ma, won tan nan gbe a ra. Won naxa siikɛ a rasuxude Arami mangɛ yi ra.» 
\v 4 Isirayila mangɛ Akabu naxa a fala Yudaya mangɛ Yehosafati bɛ, «Won birin na a ra sigafe Ramoti Galadi bɔxi ma?» Yehosafati naxa a yaabi, «Iyo, i tan yo n tan yo, won birin keren. Won ma ɲamae nun won ma soe fan a birin keren.»
\p
\v 5 Yehosafati naxa a fala Isirayila mangɛ bɛ, «N bara i maxandi, won xa Alatala sago fen yi fe kui yakɔsi.» 
\v 6 Isirayila mangɛ naxa namiɲɔnmɛ kɛmɛ naani malan, a e maxɔrin, «A lanma ka a mu lanma won xa siga Ramoti gerede Galadi bɔxi ma?» E naxa a yaabi, «Wo te, Ala fama e sade i sagoe mangɛ.» 
\v 7 Kɔnɔ Yehosafati naxa mangɛ maxɔrin, «Alatala xa namiɲɔnmɛ nde mu na be, won nɔma naxan maxɔrinde?» 
\v 8 Isirayila mangɛ naxa Yehosafati yaabi, «Xɛmɛ keren peti nan be, won nɔma Alatala maxɔrinde naxan saabui ra, kɔnɔ a mu rafan n ma, barima a xunnakanɛ fe nan gbansan falama n ma fe ra. A mu xunnakeli fe yo falama n bɛ. A xili Mike. Yimila xa di na a ra.» Yehosafati naxa a fala, «A mu lanma mangɛ xa na wɔyɛn mɔɔli fala.» 
\v 9 Na kui, Isirayila mangɛ naxa a xa batula keren xili, a a fala a bɛ, «Fa Yimila xa di Mike ra n bɛ keren na.»
\p
\v 10 Isirayila mangɛ nun Yudaya mangɛ Yehosafati nu dɔxɔxi e xa kibanyie kui, mangɛ donmae ragoroxi e ma. E nu na lonyi ma, Samari taa sode dɛ ra. Namiɲɔnmɛe nu na e xa masenyie tife e bɛ. 
\v 11 Kenaana xa di Sedekiya nu bara feri wure daaxie yailan, a fa a fala mangɛe bɛ, «Alatala xa masenyi nan ya: ‹Wo Aramikae bɔnbɔma yi ferie nan na han e sɔntɔ.›» 
\v 12 Namiɲɔnmɛ birin nu na masenyi mɔɔli falama e bɛ. E naxa a fala, «Wo te Ramoti Galadi bɔxi ma. Wo xunnakeli nan sɔtɔma, Alatala fama nɛ e sade mangɛ sagoe.»
\p
\v 13 Xɛɛra naxan siga Mike xilide, na naxa a fala a bɛ, «I bara a to, namiɲɔnmɛ birin bara lan e xa fe fanyi fala mangɛ bɛ. I fan xa kata, wo xui xa lu keren, i xa fe fanyi fala mangɛ bɛ.» 
\v 14 Mike naxa a fala, «Alatala ɲiɲɛ na a ra. N Marigi Alatala na naxan yo masen, n na nan falama.»
\p
\v 15 A to mangɛ yire li, mangɛ naxa a fala a bɛ, «Mike, a lanma ka a mu lanma muxu xa siga gere sode Ramoti Galadi bɔxi ma?» Mike naxa a yaabi, «Wo te, wo xunnakeli nan sɔtɔma. Alatala fama nɛ e sade wo sagoe.» 
\v 16 Kɔnɔ mangɛ naxa a fala a bɛ, «N ɲan bara a fala i bɛ sanya wuyaxi, i xa i kali nɔndi yati nan falade n bɛ Alatala xili ra.»
\p
\v 17 Mike naxa a yaabi,
\q «N bara Isirayila birin to,
\q e yensenxi geyae fari,
\q alɔ xuruse rabɛɲinxie.
\q Alatala xa masenyi nan ya:
\q Marigi mu na yi ɲama bɛ.
\q Kankan xa gbilen a xɔnyi bɔɲɛsa kui.»
\m
\v 18 Isirayila mangɛ naxa a fala Yehosafati bɛ, «N mu a fala xɛ i bɛ, a mu nɔma fe fanyi masende n ma fe ra, fo fe ɲaaxi tun?»
\p
\v 19 Na tɛmui Mike naxa a fala e bɛ, «Yakɔsi, wo wo tuli mati Alatala xa masenyi ra. N bara Alatala to a xa kibanyi kui, a xa malekɛ gali nu tixi a yirefanyi ma nun a kɔɔla ma. 
\v 20 Alatala naxa a fala, ‹Nde wama sigafe xaxili kobi rasode Isirayila mangɛ Akabu xunyi, a xa sa Ramoti gere Galadi bɔxi ma alako a xa faxa?› Nde naxa a yaabi xaxili nde ra, nde fan naxa a yaabi xaxili gbɛtɛ ra. 
\v 21 Na kui ɲinnɛ nde naxa mini, a ti Alatala ya i, a a fala, ‹N tan nɔma nɛ a ra.› Alatala naxa a maxɔrin, ‹I nɔma di?› 
\v 22 A naxa a yaabi, ‹N sigama nɛ, n fa wule fala mangɛ bɛ a xa namiɲɔnmɛe saabui ra.› Alatala naxa a fala a bɛ, ‹I fama nɛ a nɔde, na sɔɔnɛyama nɛ. Siga, i xa sa na raba.› 
\v 23 Yakɔsi, Alatala bara wule sa i xa namiɲɔnmɛe dɛ i. Ala bara natɛ ɲaaxi tongo i xa fe ra.»
\p
\v 24 Na tɛmui, Kenaana xa di Sedekiya naxa a maso, a Mike dɛ ragarin, a fa a fala, «Alatala Xaxili minixi kira mundun na n ma n xa wɔyɛn i bɛ?» 
\v 25 Mike naxa a yaabi, «I fama na tode, i i gima i nɔxunde fende tɛmui naxɛ.» 
\v 26 Isirayila mangɛ naxa a fala, «Wo Mike xanin taa mangɛ Amon nun mangɛ xa di Yowasi xɔn ma. 
\v 27 Wo xa a fala e bɛ, ‹Mangɛ naxɛ, a wo xa yi xɛmɛ sa geeli kui, a wo naxa donse so a yi ra, fo taami xare nun ye, han n sa fama tɛmui naxɛ xunnakeli kui.›» 
\v 28 Mike naxa a yaabi, «Xa i sa gbilen xunnakeli kui, n ma masenyi mu kelixi Alatala ma.» A man naxa a fala ɲama ya xɔri, «Ɲama birin, wo xa wo tuli mati n ma masenyi ra a fanyi ra!»
\p
\v 29 Isirayila mangɛ nun Yudaya mangɛ Yehosafati naxa te Ramoti Galadi bɔxi ma. 
\v 30 Isirayila mangɛ naxa a fala Yehosafati bɛ, «I xa so gere kui mangɛ donma ragoroxi i ma.» Isirayila mangɛ tan naxa mangɛ dugi ba a ma, a sɔɔri donma gbansan nagoro a ma, a siga gere sode. 
\v 31 Arami mangɛ nu bara a fala a xa sɔɔri tongo saxan nun firinyi bɛ, naxee findixi sɔɔri ragise xa sɔɔrie yareratie ra, «Wo xa katɛ birin naba wo xa Isirayila mangɛ gbansan nan fen, wo a faxa.» 
\v 32 Sɔɔri ragise xa sɔɔrie yareratie to Yehosafati to, e naxa a maɲɔxun tɛmunde Isirayila mangɛ nan a ra. E naxa e xun ti a ra, e xa sa a gere. Yehosafati naxa a malimae xili. 
\v 33 Sɔɔri ragise xa sɔɔrie yareratie naxa a kolon Isirayila mangɛ xa mu a ra, e fa gbilen a fɔxɔ ra.
\p
\v 34 Na tɛmui sɔɔri nde naxa xali woli na ki tun. Tanbɛ naxa sa Isirayila mangɛ sɔxɔ a kanke makantase lenbee tagi. Mangɛ naxa a fala a xa sɔɔri ragise ragima bɛ, «Gise mafindi, i xa n namini gere fari ma, barima n bara maxɔnɔ.» 
\v 35 Gere naxa xɔrɔxɔ na lɔxɔɛ ki fanyi ra. Mangɛ nu tixi a xa sɔɔri ragise kui, a ya rafindixi Aramikae ma. A naxa faxa na nunmare ra, a wuli gbegbe nu na a xa sɔɔri ragise kui. 
\v 36 Soge goro tɛmui, yaamari naxa fi, «Birin xa gbilen e xɔnyi, birin xa siga e xa bɔxi ma.»
\p
\v 37 Mangɛ faxa na ki nɛ, a naxa ragata Samari taa kui. 
\v 38 E to mangɛ xa sɔɔri ragise kui ixa Samari ye yire, baree naxa Akabu wuli makɔn, langoe ginɛe fan naxa e maxa naa, alɔ Alatala a masen ki naxɛ.
\p
\v 39 Akabu xa taruxui dɔnxɔɛ, nun a fe naxan birin naba, nun a banxi tixi ki naxɛ sili ɲinyie ra, nun a taa naxee ti, na birin sɛbɛxi Isirayila mangɛe xa taruxui kui. 
\v 40 Akabu naxa ragata a benbae fɛ ma. A xa di Axasiya naxa findi mangɛ ra a ɲɔxɔɛ ra.
\s Yehosafati findife Yudaya mangɛ ra
\r (Yudaya Mangɛe II 20:31-21:1)
\p
\v 41 Asa xa di Yehosafati findi Yudaya mangɛ ra, Isirayila mangɛ Akabu xa mangɛya ɲɛ naani nde nɛ. 
\v 42 Ɲɛ tongo saxan nun suuli nu na Yehosafati bɛ, a to nu findima mangɛ ra Darisalamu. A nga nu na Sili xa di Asuba nan na. 
\v 43 Yehosafati naxa ɲɛrɛ a baba Asa xa kira xɔn ma, a mu a makuya Alatala xa kira ra. Kɔnɔ kuye batufe yire itexie ma, na mu dan Yudaya bɔxi ma. Mixie mu tagan sɛrɛxɛ bafe ra naa, a nun surayi ganfe sɛrɛxɛ ra. 
\v 44 Lanyi nu na Yehosafati nun Isirayila mangɛ tagi.
\p
\v 45 Yehosafati xa taruxui dɔnxɔɛ, nun a xa gere ki fanyi, na sɛbɛxi Yudaya mangɛe xa taruxui kui. 
\v 46 A naxa tɔnyi dɔxɔ langoe xa wali ma kuye batudee, naxee nu na kabi a baba Asa waxati. 
\v 47 Mangɛ nu na Edon, Yudaya mangɛ gomina nde nan ti naa. 
\v 48 Yehosafati naxa kunkuie yailan Tarasisi, alako e xa siga xɛɛma fende Ofiri, kɔnɔ kunkuie naxa kana Esiyon Geberi. 
\v 49 Na kui Akabu xa di Axasiya naxa a fala Yehosafati bɛ, «N ma mixie nun i i xa mixie birin xa siga na wali rabade kunkuie kui.» Kɔnɔ Yehosafati mu tin na fe ra. 
\v 50 Yehosafati naxa bɛlɛ a benbae fɛ ma, a ragata a benba Dawuda xa taa kui. A xa di Yehorami naxa ti mangɛ ra a ɲɔxɔɛ ra.
\s Isirayila mangɛ Axasiya
\p
\v 51 Akabu xa di Axasiya naxa findi mangɛ ra Samari, Isirayila bɔxi xun ma, Yudaya mangɛ Yehosafati xa mangɛya ɲɛ fu nun solofere nde ra. A bu nɛ mangɛya kui ɲɛ firin Isirayila xun ma. 
\v 52 A naxa fe raba, naxan mu rafan Alatala ma, a naxa a ɲɛrɛ a baba nun a nga xa kira xɔn ma. A naxa fe raba alɔ Nebati xa di Yerobowami, naxan a niya Isirayila birin xa yunubi raba. 
\v 53 A naxa Bali kuye batu, a a xinbi sin a bɛ. Na kui a naxa Isirayila Marigi Alatala raxɔnɔ, alɔ a baba a raba ki naxɛ.