\id ROM NT0004.RO Suena NT Wilson dp transfer 11-JUN-87 \h Roma \toc1 PAS PAULO MENI ROMA EMARE GAENUA \toc2 Roma \mt1 PAS PAULO MENI ROMA EMARE GAENUA \ip \it Paulo meni Korinti nate itise pas ei awa gaenu bama Fibi meni puro Roma nate bamunua. Tuara dubu Roma nate noisowa, nukare awa Yuda ema ge ninaire ata ema Yudako ge ninaire. Pas emira susu ego ewa: Yesu meni nakai korawenua amira ge me susure awa Paulo meni siana-katana wero amire tutuku-tataka niro gaenua. Nakai dapikarago awa pasina ema; Mosera lo ge dimai amira kota, tuma diai amira ewanana wenakai; Yesu nana susumuro nuai amira susu; Anutu meni Yuda ema kaka duamu — amira ge Paulo meni Roma emare gaenua. \it* \c 1 \s1 Paulo meni bua nusora susu kereninua. \p \v 1 O Roma ema, na Yesu Kristora bua mai Paulo meni ge ei awa nimorekare gainona. Yesu Kristo meni na pumai aposolo nuso wero noise Anutura Oziga Ewanana sero sero awana zebu sero bayaise na pumunua. \v 2 Oziga Ewanana nuso awa kei awaise gita Anutu meni porofetere kereninu amire Tuara ge bukura gaewa. \v 3 Oziga Ewanana awa Mai nuso Tua nasokai Yesu Kristore sewa awa. Nu aisore dai kei awai awa Dawidira saisibunara nana ena kei awenua. \v 4 Ota ititi nuso awa Anutu awa. Anutu meni Mai nuso putoure awa kereniro baitamu sero betaira ena awa-uzenu seka wero erinua awa. \v 5 Yesu Kristo meni na awa-diro sorepitinoise aposolo bua namore potinua. Bua awa namore potiro na zebu sero ema ge tugata wana niniro Yesu tuma didinoise ge nuso dimara zazo bowire nuso bayaise senua. \v 6 Nikare da ago otao mai nusokare, are Yesu Kristora ema dubu wero nuawise sero nikare zawa senua awa. \v 7 Nikare Roma nate nowewa ami Anutura zawa sai awa niniro dubu nuso wero nuawewa nikare awa ara tapinowia, are na nimorekare ge ei awa gainona. Mama nasokai Anutu ata Tua Yesu Kristo nusoto nana ena dumi yagabare duba-ozaire semu nisokare nana niro itaise. \s1 Paulo meni Romara ge ninai dubu gamu senua. \p \v 8 Na ge ei awa nimorekare gayamu sero gita ego tona awa. Tuma diai nisokarera me awa ema zebu sero meni gawera ewanana inowia, are na nikare dapikarago ami emo kokopai sawena Yesu Kristora nana baro semu Anutu naso nana nitinowia awa. \v 9 Na Mai nusora Oziga Ewanana tugata-magata inoise duba naso meni Anutu sou inowena ami ego gosinowena. Na Tua isa towena awa te zazo nisokare poti Anutura nana benaura nitinowena. \v 10 Na isa tuana Anutu meni gai te wai giro ebata naso awa tamai nisokare nana eya mamu sero isa towena. \v 11 Awa nera kota, na nisokare nana muro Ozanara putou pumaira nena eni awa potana puro zewai wero nuawise sero na nikare gaira yaba inowena. \v 12 Na ego emira tona. Na nisokare nana mana tuma diaira me awa ina-gipa werokai gosinoise soga ina-wa wanekai. \v 13 Agoro gera otao mamai naso, nikare susu naso sirai azu, ego sana giu. Na tani ema Yudako enira nana ena inowena da ago ine nisokare nana muro bua wana me kei awaise sero nisokare nana mamu towena awa. Agoro mamu tuawena nena eni meni ebata naso gazinowia. \v 14 Na ema dubu eure-taure — ewa emata dirumu ema o ema ninaireta ninai tepore — numorekare Oziga Ewanana sanise sai awa. \v 15 Are Roma ema nikare da ago na Oziga Ewanana tugata wamu sero duba naso meni peu inowia awa. \s1 Oziga Ewanana meni duba saramaira ebata kerenitinowia. \p \v 16 Na Oziga Ewananare gawena tani menaira ine oko inowia. Awa Anutura putoura. Are tuma diamunora, awa te nukare soero pumamunoya. Gita Yuda ema kora wenua, ata zeme ema Yudako dai kora inoya. \v 17 Anutu meni ema bama sewawi giti moka nusora duba saramaire inowera amira susu awa Oziga Ewanana ami kerenitinowia awa. Sewai saramaira susu awa ego ewa. Tuma diai gege didinowera ami Anutura giti mokara duba saramaire wero nowera. Amira ge gayai zo ego itia awa, \li2 Zo nu tuma diaira duba saramamunoya \li2 ami nuai me awa tamamunoya. \s1 Erama meni Anutu poti gutipe niwa. \p \v 18 Ema meni Anutu poti gutipe niro pasina inoise ge me patitinowera, are tini kapai nuso meni awa ama utura ena kei awamunoya, awa gita kerenitinowia. \v 19 Anutu meni susu nuso eni awa ema meni gai kei awai sogo awa kereninu nasokai nana damu-damuke itewia. \v 20 Ata Anutu meni nena dapikarago tamunua be amira ana zaawero susu nuso eni eramara giti moka meni gai ine tepo awa poti damu nitinowia. Susu ego emire tona. Awa putou nuso itai gege itai, o nu erama kota nu Tua me awa. Are susu nuso awa erama meni nena wenua awa gosinoise susu nuso dai gosinowera. Are nukare pasina nusokare begi inoise “nakare susu nuso kaka gamu,” ago sai ine tepo awa. \v 21 Nukare awa Anutu noya awa gosinoise amire gawera kaka nuamu ine wawi nu bowi kaka wamu inoise numore kokopai kaka samu inowera awa. Nukare nena me amu awa kotumawera duba dau wawi mume meni dowinowia. \v 22 “Nakare ninaire nonakare” asinowera, ata duba dau inowera. \v 23 Nukare Anutu simai zasimaire nuai gege nowia awa doro erama betinowera amira ititi o ni wore zire, nena saisai amira ititi kewero puro noise Tua nasokai asero bowi inowera awa. \v 24 Ago wewa Anutu meni nukare donu duba meni duba-duba tebe-tabe inoise waya wero tama aiso nusokare waya ina-wa wewa. \v 25 Are nukare Anutura ge me doro ge opi sai awa pumuwa. Ago inoise tamai Mama nusokare awa doro nena Tua meni tamunua awa sou inoise bowi wewa awa. Nukare ago inoisowa ata nakai nu nena tamuro tepo wenua ami emo nu awa bowi wai gege inuanakai te wamunoya. Iyo. Me awa. \v 26 Ema bama nukare Anutu dowa giro ina donu duba-duba wai nena waya awa tamuwa awa. Ago wero bama nukare Anutu meni atiro nuaira ebata senua awa doro ebata waya zo bama meni nuai ine tepo amira bamuwa awa. \v 27 Ago wero ema nukare da ago ine ibanare asinire wero nuai awa doro duba nusokare duba-dubara niao bamubake awenu nukare nutopekare ina-sana wamu yaba wewa. Ago inoise tani-butani menaire wewa. Are tebe-tabe wai nusokarera ina awa dubare tamare gera wai tamuwa awa. \p \v 28 Nukare Anutura susu gosinoise amire kaka gamu meni wago wewa giro donu kotumai waya puro noise tani wai ine tepo awa wewa. \v 29 Ago inoise tani waya amira susu eure-taure ego awa puro noisowa: Pasina wai, tani waya wai, ema zora nena emo duba-duba wai, ema eni waya wamu sai, kotumai waya ina-pa wai, ema dai betai, ge bawai, ema etetenai, be dumu ina-wa wai, \v 30 ge busai, zuzu sai, Anutu iwo wai, isa-naisa wai, tama puro witai, tama bowi wai, pasinara ebata seka tapinuai, miamai mamanara ge dai, \v 31 dau wero nuai, ge sero duai, dikai emo dumi kaka pumamu nuai, zo amai tepo nuai. \v 32 Anutu meni ema tani ago ine inowera awa betarise senu zewai wenua, awa gosinowera, ata saineba, ago inowera. Awa gege kota, susu eni dai wawera gawera ewanana inowia awa. \c 2 \s1 Noma wayare kokore amira zuma ina pamunora. \p \v 1 Are otao mamai naso, nikare ema eni meni pasina wawera gawewa waya inowia, nikare da da amire sana giu. Pasina inowera da awa inowesa. Are ni numorekare waya asinoise ni nitope waya asinowesa. \v 2 Are ni Anutura nana benaura ge ina sai ine tepo awa. Agoro Anutu meni ema pasina ago inowera awa nukare ina potawi gosinowenakai awa. \v 3 Otao, ni ema enira pasina giro waya asinoise pasina da awa inoise “Anutu meni na awa-didinoise ina namore oko potamunoya” ago kotupitinowesita? Tepo awa. Ina potamunoya. \v 4 Are Tua meni dumi yagaba nimore pupinoise ni awa-didinoise nuawi ni nogoro giro gago-giago inoise nowesi? Ni duba kapetenasise Anutu meni nimore dumi pupinowia, awa kaka giro baitamu inowesi, tanita. \v 5 Nikare duba dau wero duba nisokare kaka kapetenamu noma ni ture tamere potiro wititinoma ni diti wawa niao awaira bera ena Anutura sai tepo waira ge me ami kei damu niro nikare awai betamunowa. \v 6 Be amire Anutu meni nuai nasokai awa gosinoise te zuma ina potamunoya awa. \v 7 Ema nuai ewanana gege noise Anutura simai zasimaire ata zazo bamu ata nuai tepo wai ine tepo awa tamamu sero zewai-zawai wamunora awa numorekare nuai ewanana itai gege itai awa potamunoya. \v 8 Ata ema eni meni Tua azu sero ge me susure kaka dimamu inoise nuai waya nuamunora nukare awa Tua meni tini kapaire wero nena mou-mau numorekare potamunoya. \v 9 Yaya duba naire ata yaya mou-mau awa pasina mai dapikarago amira nana kei awamunoya. Gita Yuda emara nana ena kei awero amire ema Yudakora nana dai kei awamunoya awa. \v 10 Ata kora wai bua inowera dapikarago amira nana simai zasimaire ata zazo bamu ata duba-ozai awa kei awamunoya. Gita Yuda emara nana ena kei awero amire ema Yudakora nana dai kei awamunoya awa. \v 11 Anutu nu ema dubu giro da awa asinoise awina-dawina wamunoya. \v 12 Ema Yudako nukare Mosera lo ge tepo noise pasina inowera ami Mosera lo gera kota, tepo sisamunora awa. Ota Yuda ema Mosera lo ge puro noise pasina inowera nukare awa dapikarago Anutu meni lo ge itia amira te ge nusokare sai tepo wamunoya. \v 13 Awa nera kota, Mosera lo ge dana meni gege ninitinowera nukare awa Anutu meni gawi duba saramaire oko inowera. Ge niniro dipinowera nukare awa duba saramaire asamunoya awa. \v 14 Ema Yudako eni nukare Mosera lo ge kaka kerenai ninamu ami duba nusokarera Mosera lo ge amira te noise lo ge tepo meni lo gere ine inowera awa. \v 15 Ago wawera Mosera lo ge meni bua wanisekai towia amira ge duba nusokarera potai ine itewia amira susu kei awinowia awa. Lo ge duba nusokarera potai awa moka nusokare meni dai kerenitinowia awa. Agoro duba nusokare meni wai nusokare eni amira nukare gera potiro noko wai nusokare eni amira nukare soero pumamunoya awa. \v 16 Be bamu kei awai amire Anutu meni Yesu Kristore sai nune duba nasokaira nena bezai itewia amira susu awa kereniro nakai awina-dawina wamunoya. Bua awa Yesu Kristo meni waise sai itia, awa Oziga Ewananara ge toise ago towena awa. \s1 Yuda emara lo ge meni beri wai ine tepo. \p \v 17 Ni zazo niso Yuda ema asinoise Mosera lo ge dimawesa Anutu meni ni soero pumawi lo ge meni zasiwi niso wawi amira dopero nowesa. Agoro “na Anutura otao wero nowena” asinoise tama puro wititinoise nowesa. \v 18 Lo ge nimore gipai, are ni Anutura ara tamai awa ninitinowesa. Agoro “tani awa ewanana are wamunona, ota tani awa waya are oko wamunona,” awa giro siana-katana inowesa. \v 19 Ago inoise ni nitope ego towesa: “Anutura lo ge naso nana itia, are na ninai bamure ge me susure nowena. \v 20 Ago inoise na ema dubara giti guma wai awa ebata me gipamunona, ata mumera nowera awa zumu zasimaira namunona. Ota ema ebata me amira diga nukare awa kora inoise tugata-magata wamunona, ata duba mai unora ine nukare awa dai gipamunona.” \v 21 Ni nitope ago towesa ami ema eni ge tugata inoise duba niso ge kaka tugata wamu inowesa. “Nikare bewana oko wawe” asinoise amire ni bewana inowesa awa. \v 22 “Ibanare asinire ina-dua oko wawe” ago tugata inoise ni nitope bama niso soa patitinowesa awa. Ni tua opira ititi kewai awa azu towesa ami tua opira ibu amira nena bewana inoise duba meni bemitire nowesa. \v 23 Ni lo ge naso nana itia asero tama niso puro wititinowesa ami lo ge awa doinoise Anutura zazo puro osisinowesa. \v 24 Da ago ine ge gayai ego itia awa, \li2 Pasina nisokare amira ema Yudako meni Anutura \li2 zazo awa poti demese niro isinowera. \s1 Tama aiso kapaira tani me awa tamara nena kota dubara nena. \p \v 25 Tama aiso kapaira tagi niso nana itia awa lo ge dimasa amire ni soremamunoya. Ata lo ge doinoise nuamunosa, awa tagi amu meni nuago wamunosa. \v 26 Agoro ge amira eniba itia awa. Ema Yudako zo tama aiso kaka kapamu meni lo gera sai zewai wai ge dimamunoya, awa tagire meni nuago wamunoya. \v 27 Agoro tagi tepo kei awero nowia ami lo gera bua awa inoise susu niso kerenamunoya. Tuara ge gayaireta tagire noise lo ge doinowesa susu niso awa kereniro ni gera potamunoya awa. \v 28 Zo nu tepo tama meni Yuda ema ine wero nuamunoya ami Yuda ema me oko nuamunoya. Ota Anutura tagi me awa tamara nena gege oko aewa. \v 29 Zo nu duba meni Yuda ema wamunoya ami Yuda me awa. Ata tamara lo gera tagi puro nuai awa kota, tagi Ozana meni wenua awa dube puro nuai ami tagi me awa. Ema ago ine awa ema bama meni kota, Anutu meni bowi wamunoya awa. \c 3 \s1 Waya nasokai meni Anutura ge oko puro osamunoya. \p \v 1 Yuda ema tagire ami ema Yudako dainitinoise nena ewa-gaewa pumai te inorita? \v 2 Iyo. Nena ewa-gaewa dainiro Yuda emara nana potai awa. Bamu zo ego ewa. Anutu meni bowi ge nuso eure-taure awa garise sero wana nusokarera potinua. \v 3 Awa nogo ni? Yuda ema eni meni ge nuso puro tuma kaka diamu wewa, are ego samunonikaita? Nukare tuma kaka diamu wewa giro Anutu meni sai zewai wai nuso awa ina donua. Ago samunonikaita? \v 4 Tepo awa . Ego ganakai me wae: Erama dapikarago opi towera, ata Anutu meni opi oko samunoya. Nu sai zewai wamunoya. Are amira ge gayai zo ego itia ewa, \li2 Ge sasa gara me wamunoya. \li2 Ni gera potara dainamunosa. \v 5 Ema eni meni ego samunora, “Pasina nasokai meni Anutu saramai nusora susu awa kerenitinowia, are nu pasina nasokaira ina potai te kaka wamu wamunoya.” Ema ago sara te wamunoita? \v 6 Tepo awa. Anutu nu waya nasokaira ina potai te wamunoya awa. Anutu opi wai ema sia, awa nu opi wai ami nogo wero ema nakai dapikarago gera potiro awina-dawina wami? \v 7 Ota zo meni awa ego samunoya, “Ge opi sai naso meni Anutura ge me poti damu nawi* zazo bowire nuso wititinowia, are nu nogoro namore pasina mai asinoise ina namore potamu towi? \v 8 Noko, Anutura zazo de ike namu sero pasina wanekai.” Zo meni ago samunoya. Ata ago ine tepo awa. Ota eni meni nakare natopekare opi ge awa tugata inowenakare sia toise zazo nasokare puro osamu inowera. Opi ge ago ine toise ebata waya patitinowera nusokare nana ina kei awai te wamunoya. \s1 Ema dapikarago waya wewa. \p \v 9 Are nogo samunonikai? Nakai Yuda ema meni Anutura nana benaura ema eni dainiro nowenikaita? Tepo awa. Emoko sesena awa. Yuda emata ema Yudako nakai eroma pasinara sou inowenakai awa. \v 10 Amira ge gayai zo ego itia ewa, \li2 Ema zo meni saramaire oko nowia. Tepo me tepo awa. \li1 \v 11 Ema zo meni Anutura ebata me oko gosinowia. Tepo me tepo awa. Ema zo meni Anutu tamamu oko kau inowia. \li1 \v 12 Ema dapikarago Anutu dowa. Dapikarago waya wewa awa. Zo da di bua ewanana kaka wamu inowia. Tepo me tepo awa. \li1 \v 13 Be so nusokare awa bi ditira ura matu wamai ine, are be nusokarera ge awa waya, isasa gugumu sai ine. Iwawa nusokare kapetenawi etetenai ge kei awinowia. Ge nusokare towera awa zi goroba maira be pora ine awa. \li1 \v 14 Waru gere tini kapai gere be nusokare nana itewia. \li1 \v 15 Mai dai betaira te peu wero nowera. \li1 \v 16 Nukare ema bama usi-besi wawera duba nai kei awinowia. \li1 \v 17 Begara ebata awa oko patitinowera. \li1 \v 18 Ota Anutu giro azu wai awa nusokare nana oko itia. \v 19 Agoro nakai ego ninitinowenakai awa. Lo ge awa lo gera mamana nakai dai tugata wai, are Yuda emata ema Yudako dapikarago ami susu nasokai kerenai ge tepo itanisekai o Anutura nana kei awero ge bua wero duanisekai lo ge sai itia. \v 20 Are nakai Anutura nana kei awero ge bua wero duwamunonakai. Nera kota, lo ge dipinoise Anutura giti mokara saramai ine oko itia. Lo gera bua ego ewa: Lo ge meni waya nasokai kerenawi nakai pasina mai awa gosinowenakai. \s1 Zo nu Yesu tuma diamunoya nu awa Anutu meni \s1 saramaire asamunoya. \p \v 21 Ata zeme Anutu meni ema saramaire asinowia amira ebata kereninu itewia. Are ebata awa lo ge dimaira oko itia. Awa lo ge ata porofetera ge gayai ami ebata amira ge soga inowera. \v 22 Saramaira ebata awa ego ewa: Zo nu Yesu Kristo tuma diamunoya, nu awa Anutu meni saramaire asamunoya. Dubu zo susu ewe dubu zo susu ewe ago oko itia. \v 23 Nera kota, nakai dapikarago pasina wenakai. Are Anutura simai zasimaire amira kei awai ine te oko inowenakai. \v 24 Ata Yesu Kristo meni nakai wayara mui besamu sero nakai emo betenua, are Anutu meni awa-diai nuso emo wero nakai pasina tepo saramaire asinowia awa. Nu nuai seka awa nupe potitinowia. \v 25 Nune Yesu poti zebura ninu nakai emo betinoise orara nuso zozenu pasina nasokai disenua, are nu tuma didinowera amira pasina disenua awa. Pasina gita inoisowa awa Anutu meni awa-dirogiro gago-giago wero doro itisonua. Ago inoe donu Yesu meni ama betero pasina awa disenua. Ago inoise Anutu nu pasina nusokare tepo duai ine tepo noisonua amira susu awa kereninua. \v 26 Anutu nu saramaira mama nowia ami Yesu tuma diamunora nukare awa pasina tepo saramaire asinowia, susu awa be zeme emire kei damu naise sero Yesu poti zebura ninua. \v 27 Are tama puro witaira susu awa nasokai nana itita? Tepo awa. Tama puro witaira susu nasokai nana ena tepo wenua. Nemi musuninu tepo wenu? Lo ge dipinoise bua ewanana wai amira ebata meni musuninuta? Tepo awa. Tuma diaira ebata meni musuninu tepo wenua awa. \v 28 Are nakai ge ego towenakai awa ziro tata-tata inowenakai: Ema nakai lo ge dipinowenakai amira kota, Yesu tuma didinowenakai amira Anutu meni nakai pasina tepo saramaire asinowia awa. \v 29 Agoro Anutu nu Yuda emara Tua gegeta ema Yudako amira Tua dai ni? Nu ema Yudako amira Tua dai awa. \v 30 Nera kota, Tua daimata gege itia. Nune ami Yuda emata ema Yudako dai tuma diai nasokai amira nakai pasina tepo saramaire asinowia awa. \v 31 Agoro ago toise tuma diai emo inoise lo ge musunitinowenikaita? Tepo awa. Nakai tuma diaira ebata patitinoise lo ge wanisekai sai awa mera potinakai dopenua awa. \c 4 \s1 Anutu meni Abraham giro saramaire asenua amira susu. \p \v 1 Poti apie nasokai Abrahamra nana niro sanekai. Nu saramaira susu ne tamunua asamunonikai? \v 2 Anutu meni bua ewanana nusora nu saramaire asami sia, awa nu eramara giti mokara tama nuso puro witai te wamia. Ata Anutu meni nu bua ewanana nusora kota, tuma diai nusora nu saramaire asenua, are nu Anutu nana giti mokara tama puro witai ine tepo. \v 3 Amira ge gayai zo ego itia awa, “Abraham nu Anutu tuma dinu giro tuma diai nusora nu saramaire asenua awa.” \v 4 Zo nu bua nasokai wawi giro ina moni potitinowenakai, moni awa nupe potai oko aewa. Bua inowia amira te gege awa. \v 5 Ata zo nu saramamu sero ewanana waira bua kaka wamu inoise Anutu pasina ema giro saramaire asinowia nu awa tuma diamunoya, awa Anutu meni tuma diai nuso giro nu saramaire asamunoya. \v 6 Zo nu saramamu sero ewanana waira bua zo kaka wamu tuma diai gege diamunoya, awa Anutu meni nu ema saramaire asamunoya. Ago wai ema ami yawa sara wamunoya. Amira ge Dawidi meni da ago ine gaenu itewia ewa, \li1 \v 7 Ema Anutu meni waya nusokare donua o pasina nusokare disenua, nukare ami yawa sara warise. \li1 \v 8 Ema zo Tua meni gawi pasinare kaka wamu inowia nune ami yawa sara waise. \v 9 Yawa sara waira ge Dawidi meni senua, awa ema tagire gege saita tepo ni? Tepo awa. Ema tagi tepore dai sai awa. Nera kota, Abrahamre ego gosinowenakai: Anutu meni tuma diai nuso giro nu saramaire asenua awa. \v 10 Abraham nu nogo nogo noinu amire Anutu meni giro nu saramaire asenu? Tagire noinuta tagi tepo noinu amire giro saramaire asenu? Tagire kota, tagi tepo noinu amire Anutu meni nu giro saramaire asenua. \v 11 Nu tagi tepo noise Anutu tuma dinu amire Anutu meni nu giro saramaire asenua, are Anutu meni nu ema saramaire awa saore gamu sero tagi awa puro nuaise senu puro noisonua awa. Are Abraham nu ago inoise ema tagi tepo meni Anutu tuma diawera giro numorekare saramaire asinowia amira gita wai mama nusokare wenua awa. \v 12 Ago wero nu ema tagire amira gita wai mama dai wenua. Awa tagire nowera susu amira daba kota, tuma diai Abraham meni tagi tepo amire puro noisonua, te esa nuso ama ganinoise tuma diaira ebata da amira patitinowera, susu amira Abraham meni gita wai mama nusokare wenua awa. \s1 Anutu meni Abraham nu tuma diai nusora zebu serora mama \s1 waise senu zewai wenua. \p \v 13 Anutu meni Abraham ata saisibuna nuso zebu serora mamana wamunora amira ge numore senu zewai wenua. Awa lo ge dimaira kota, tuma diai nusora nu saramaire asinoise ago ine wenua awa. \v 14 Agoro nena numorekare potamu senu zewai wenua awa lo ge dipinowera amire potami sia, awa tuma diai nasokai meni me amu wamia, ata Tuara seronai ge awa me tepo wamia. \v 15 Mosera lo ge meni Tuara seronai ge amira me kota, tini kapai nuso awa emara nana tame potitinowia. Ata lo ge tepo sia, awa lo ge dai oko kei awamia. \v 16 Are nena namorekai seroninua awa tuma diaira gege kei awamunoya awa. Nogoro ni? Awa seronai ge nusora me awa dumi pumai emo potai Abrahamra saisibuna nakai dapikarago amira nana zewai waise tuma diaira kei awamunoya. Yuda ema lo ge dipinowera nukare dapikarago amira nana gege kota, Abraham meni tuma diaira ebata patinua da amira patitinowenakai amira nana dai kei awaise sai awa. Abraham nu nakai dapikarago amira gita wai mama inoya. \v 17 Amira ge gayai zo ego itia awa, “Ni ema dubu dainiro amira gita wai mama wasise sena wesa.” Seronai ge awa Anutura nana giti mokara zewai wenua. Are Anutu nu betai awa-uzai seka warise wero giro wamunoya, ata mai awiso tepora ena sai kei awamunora, nu awa Abraham meni tuma didinoise noisonua. \v 18 Anutu meni Abrahamre ego senua awa, “Saisibuna niso oze ine witai kei awamunora awa.” Ago senu ge awa nininu me wai ine kaka wamu wenua, ata saineba asero mai potamu seroninua awa tuma didinoise ema dubu dainiro amira gita wai mama wenua. \v 19 Be amire numa zepa nuso 100 zora awenua, are tama nuso osai, ata Sara nu eronai mai pumai ine tepo, tama nusoto osai awa gosinoise saineba tuma diai nuso kaka besamu. \v 20 Are seronai ge Anutu meni numore senua awa niniro tuma diai besero itazaita oko wenua. Tepo awa. Nu tuma diai nusora zewai wero Anuture ginu witinu \v 21 ego toise giro baitinua awa, “Anutu nu mai zo namore potamu seroninua amira me nuso te tamamunoya.” \v 22 Are Abraham nu tuma diai nuso nana itisonua, are “Anutu meni giro nu saramaire asenua awa.” \v 23 “Anutu meni giro nu saramaire asenua,” ge ago gaewa ami Abraham gege oko pumunua. \v 24 Ge ami nakai dai pupinoya awa. Nu Tua nasokai Yesu betaira ena awa-uzenu seka wenua, Anutu awa tuma dianakai nu nakai dai giro saramaire asamunoya awa. \v 25 Anutu meni Yesu awa pasina nasokai emo dara betaise sero iwora nana wanera potinua awa. Agoro saramaire wanisekai sero Yesu betaira ena awa-uzenu seka wero erinua awa. \c 5 \s1 Anutu meni nakai saramaire asenua. \p \v 1 Saramaira susu Abraham meni tamunua awa itia, are Anutu meni nakai tuma diai nasokaira saramaire asenu giro Yesu Kristora betai amira nakai Anutura begare nowenakai awa. \v 2 Tuara awa-diaira nowenakai amira ebata awa Yesu meni tamunua awa. Agoro noma Anutura simai zasimaire awa kei damu nai nakai simai zasimaire nusora mai wamukai sero tuma didinoise yawa sara inowenakai awa. \v 3 Agoro awa gege kota, yaya-buyaya tapinoise yawa sara inowenakai. Nera kota, nakai ego gosinowenakai awa: Nakai yaya-buyayare noise zewai waira putou tapinowenakai. \v 4 Yaya-buyayara mokara ena zewai waira putoure nuawenakai Anutu meni gawi ewanana inowenakai awa. Anutu gawi ewanana wawi simai zasimaire nusora mai wanisekai senua ge amira me tuma didinoise dia nowenakai. \v 5 Ge amira me tuma didinoise dia nowenakai amira menai oko itia. Nera kota, Ozana namorekai potinua ami Anutura dubara dumi awa kerenawi gosinowenakai. Are nena namorekai potamu seroninua awa duamunoita asero duba eto oko inowenakai. \p \v 6 Nakai ewanana waira putou tepo noisonakai be amire Kristo nu be nuso munu pasina mai nakai emo betinoise nakai soero pumunua awa. \v 7 Nakai ego gosinowenakai: Ema zo meni ema saramai zo emo wero betamu samunoita? Tepo, tanita. Ema da da meni zewai wero ema ewanana zo emo betamu samunori, tanita. \v 8 Ota Anutu meni awa ego ine inoise dubara dumi nuso bamubake namorekai kereninua. Nakai pasina mai wero noisonakai be amire senu Kristo meni nakai emo betenua awa. \v 9 Nu nakai emo betero orara nuso zozenu saramunakai. Awa daba kota, be bamura ena nakai Anutura tini kapaira ena soero puro doena-doeti wero baitamunoya, awa gawenakai me inowia. \v 10 Nakai Anuture iwo inoise noisonakai be amire Mai nuso meni nakai emo betinoise Anutu ata nakai poti dara ninu otao wenakai. Awa daba kota, nakai Anuture otao wero nonakai giro Mai nuso meni seka noise nakai Anutura tini kapaira ena soero baitamunoya, awa gawenakai me inowia. \v 11 A gege kota, Tua nasokai Yesu Kristo meni nakai Anuture dara potinu otao wero nowenakai, are susu amira nakai yawa sara bamubake inowenakai awa. \s1 Adam meni betaira ebata tamunua, ata Yesu meni awa \s1 nuaira ebata tamunua. \p \v 12 Are ego ganekai. Gita me gita ema daimata meni pasina tamunua. Pasina ami zebura ena kei awenua, are pasina meni betai puro munu kei awenua. Betai awa kei awero ema bama dapikarago amira nana tame witinua. Nera kota, nakai dapikarago pasina wenakai. \v 13 Mosera lo ge meni kaka kei awamure pasina meni gita kei awero zebura itisonua awa. Ata lo ge tepo awa pasina azimai ine tepo. \v 14 Ata saineba, betai meni Adam nana ena zaawero erama dapikarago amira nana ema tua ine wero nukare patasai beti-tupie dowa Mose lo ge potinua awa. Agoro ema eni meni Adam nu Tuara potai ge zo denua pasina ago ine kaka wamu wewa. Ata saineba, betai meni nusokare nana kei awenu bebeteniwa. Adam nu betaira ebata awa tapinoise ama nuaira ebata tamai ema kei awaise sai amira etete wago wenua awa. \v 15 Ota Anutura awa-diaire dumi yagabare meni Adamra ge dai amire te oko wamunoya. Ema daimatara ge dai amira dainiro meni bebeteniwa awa. Ota Anutura awa-diaire dumi yagabare meni Adamra ge dai awa dainitinowia. Anutu meni ema daimata Yesu Kristora soga wai emo wero awa-diaire dumi yagabare nuso bamubake ema dainiro nasokai nana nupe potinu kei awenua awa. \v 16 Eniba Anutura dumi yagaba ata eniba awa ge dai ema, are susu nusoto daimata oko aewa. Susu nusoto awa zo ewe zo ewe. Ema daimata pasina wenu Anutu meni ginu degara gegenai wenua awa. Ota ema dainiro pasina wasanakai Anutu meni dumi yagaba nusora nakai saramaire asinowia. \v 17 Ema daimata ge denu ge dai nusora betai meni kei awenu erama bebetenitinowenakai awa. Ota ema daimata Yesu Kristo meni bua wenua, bua amira ina ami kei awero ge daira ina dainitinowia. Are nakai Anutura awa-diai bamubakere dumi yagaba nusora saramai waira nena pumamunonakai, nakai ami bua Yesu Kristo meni wenua amira nuai me ewanana pumamunonakai awa. \p \v 18 Are susu ego ine itia ewa. Ema daimata meni ge denu ema dapikarago degara gegenai wenakai, da ago ine ema daimata meni saramaira bua wenu Anutu meni nakai dapikarago saramaire asenu nuai topetiro tepo wenakai awa. \v 19 Ema daimatara ge daira ema dainiro meni pasina ema wewa, da ago ine ema daimatara ge dimaira ema dainiro meni sarapitinowenakai awa. \v 20 Lo ge kaka kei awamure ema bama meni tani waya inoisowa, ata tani wayara susu kaka kei awai gamu. Are tani waya inoisowa amira susu gara waya waise sero Anutu meni lo ge potinua awa. Lo ge potinu pasina meni kei awero bamu wenu Anutura awa-diaire dumi yagabare meni pasina awa dainitinoise bamubake wenua. \v 21 Awa nera kota, pasina meni betaira ebata tamunu betai meni ema tua ine wero erama patasai bebetenitinoisowa o betinowera, da ago ine Anutura awa-diaire dumi yagabare meni saramaira ebata tamai, nuai me ewanana awa nasokai nana kei awaise Tua nasokai Yesu Kristo meni bua wenua awa. \c 6 \s1 Nakai Kristore dai betenakai. \p \v 1 Anutura awa-diaire dumi yagabare awa bamubake, are nogo samunonikai? Awa-diaire dumi yagabare nuso meni kei awero nasokai nana ena bamubake waise sero pasina inoise nuanakai te wanoita? \v 2 Tepo awa. Nakai betinoise pasinara ebata awa donakai awa, are amira bua noko nogoro wamunonikai? Nakai pasinara bua noko wai ine tepo awa. \v 3 Nikare susu ei awa kaka gamu inowewita? Nakai ge ou gutewa Yesu Kristora nana susumuro numore dai betenakai awa. \v 4 Mama nu simai zasimaire nusora putou meni Kristo awa-uzenu betaira ena seka wero erinua, da ago ine nakai eriro nuai seka nuanisekai sero, nukare nakai ge ou gutinoise Kristore dai gowago wewa betai nusora susumunakai awa. \v 5 Nakai nuai seka nowenakai, nera kota, nakai betai nusora te betago wero nuso nana susumunakai, da ago ine erai nusora te da ago erago wenakai awa. \v 6 Ego ninitinowenakai awa: Pasina tama nasokaira itewia awa tepo waise o nakai pasinara sou wero nuai azu, duba matu nasokai awa Yesure dai ni pasinaira betenua. \v 7 Zo nu betamunoya ami pasinara mui nuso besamunoya. \v 8 Awa daba kota, Kristore dai betenakai, are numore dai nuamunonakai, ago gawenakai me inowia awa. \v 9 Nakai Kristore ego ninitinowenakai awa: Nu betaira ena seka wero erinua ami noko oko betamunoya. Betai meni noko oko numore ema tua wamunoya. \v 10 Betenua awa pasinara mui kapamu sero be daimata gege betenu tepo wenua awa. Ota zeme noya awa Anutura zazo de ike namu sero nuai gege nowia. \v 11 Agoro nikare nitopekare gawa ego ine waise: nikare betewa pasinara mui kapenu Yesu Kristora nana susumuro Anutura zazo de ike nitinoise nowewa. Giu ago ine wae. \s1 Pasinara sou oko wanekai. \p \v 12 Are pasina meni tama nisokare betaira gegenai amira ema tua wamu sai ge nuso oko ninawe. Ago inoise tama nisokare meni tani wayara duba-duba wero awita sai oko ninawe. \v 13 Agoro nikare te-wana tama ipu nisokare awa bua waya warise pasinara oko potawe. Tepo awa. Anutu meni nikare betaira ena awa-uzenu seka wero erago wero nowewa, are Anutura buara dopewo. Ago inoise te-wana tama ipu nisokare Anuture dirienawa saramaira sou warise. \v 14 Nikare lo ge dimaira kota, Anutura awa-diaira nowewa, are pasina meni ema tua nisokare oko waise. \s1 Nakai nuai saramai amira ebatara nuanisekai sai. \p \v 15 Agoro nakai nogo wamunonikai? Nakai lo gera kota, Anutura awa-diaira nowenakai, are pasina wamunonikaita? Ago tepo awa. \v 16 Ata nikare ego kaka gamu inowewita? Nikare ema zora soumai wamu sero giro numore tairo ge nuso dimamunowa, awa nikare emara ge dipinowewa amira soumai wamunowa. Pasina meni ema tua nisokare wai, sou nuso inoise noma ama Anutura nana asike itise yaya-buyaya tamai gege tamamunowa. Ata Anutu meni ema tua nisokare wai, ge nuso dimuro sou nuso inoma saramuro nuamunowa. \v 17 Nikare gita pasinara sou inoise noisowa. Ata zeme awa nikare ge me susure gipewa amira te duba meni niniro dipinowewa. Are kokopai Anuture sanekai. \v 18 Anutu meni nikare pasinara muira ena besenu saramaira soumai wero nowewa awa. \v 19 Kotumai nisokare kaka zazamu, are ge tona amira susu gawise sero tani emara nana itia amira potiro nikare tugata inona. Nikare gita te-wana tama ipu nisokare tani wayare dirieniwa soumai wenu Tuara lo ge doinoise waya noisowa, da ago ine be zeme emire te-wana tama ipu nisokare awa tani saramaire dirienawa soumai nuso wai nuai saramaire noiwo. \v 20 Gita pasinara sou inoise noisowa be amira ana etutiro nuaira mui nisokare nana oko itisonua. \v 21 Nikare tani waya inoisowa awa be zeme emire gawewa menaire inowia awa. Tani awa gita inoise ina ne tamuu? Tani amira ina awa Anutura nana asike itise yaya-buyaya tamai gege tamai awa. \v 22 Ata be zeme emire awa Anutu meni pasinara mui besenu soumai nuso wero nowewa, amira ina awa nuai saramai nuso pumuwa awa. Are ama awa nuai me ewanana awa tamamunowa. \v 23 Pasina meni soumai nusore ina potitinowia. Pasinara ina awa Anutura nana asike itise yaya-buyaya tamai gege tamai. Ata nakai Tua nasokai Yesu Kristora nana taitinowenakai amira namorekai Anutu meni nuai me ewanana awa nupe potitinowia. \c 7 \s1 Eba sekara nuai awa bama atiro nuaira lo ge amira potiro senua. \p \v 1 Otao mamai, lo ge ninitinowewa nimorekare tona awa. Nikare ego giro baititinowewa. Lo ge dimai awa seka gege noise dimai awa. Betaira ena tepo inowia awa. \v 2 Are bama zo nu ema nuso seka nuai duai ine oko itia. Nera kota, lo ge meni nuto sipuninua. Ota ema nuso betai amire sipunai awa kapamunoya. \v 3 Lo ge ago itia, are bama zo nu iu nuso seka nuai doro ema zo atiro nuamunoya, awa “bama ami ema bewana inoya,” ago samunonakai. Ota iu nuso betai amire lo meni nuto sipuninua sipunai awa kapamunoya awa. Ago wai ema zo atamunoya, awa nu ema bewana wai bama ago oko samunonakai. \p \v 4 Otao mamai, susu da ago ine nisokare nana itia. Kristo nu aiso nuso betaira dirieninua, are nikare nuso nana susupitinoise betago wero lo gera sipunai awa kapero dowa awa. Ago wero mama zora wewa awa. Nakai Tuara bua ewanana waniskai betaira ena seka wero erinua, are nuso wero nowewa awa. \v 5 Nuai matu noisonakai be amira ana pasinara duba-duba awa lo ge meni niao nuso pisenu tama ipu nasokaira ena bua nuso inoisonua awa. Namorekai ago wasai betai tapinoisonakai awa. \v 6 Ata zeme emire awa nakai Kristore dai betago wenakai lo gera mui kapenu donakai, are mui nuso kapenu lo ge gayaira eba matu doro Ozanara ebata sekara noise Anutu sou inowenakai awa. \s1 Pasina meni nakai gera wenua. \p \v 7 Agoro nogo samunonikai? Lo ge awa waya asamunonikaita? Awa tepo awa. Ata lo ge tepo sia, awa na pasinara susu oko giro baitamena. Lo ge meni potai ge zo ei awa namorekai kerenitinowia awa: “Ni ema zora nena emo duba-duba oko wase.” Potai ge awa kaka itamu wami sia, awa nena emo duba-duba wai amira susu waya awa oko gamena. \v 8 Potai ge ami ebata gatenu pasina meni duba naso awa gayenu duba-duba susu giti kei awenua awa. Gita na lo ge kaka gamu inoise noisona be amire pasina betago wero itisonua awa. \v 9 Na gita lo ge tepo kokopai noisona awa. Ata ama lo gera osino zo meni na tamunu pasina meni duba nasora ena seka wero erinu na ema ititi betai meni nuago wena awa. \v 10 Lo gera osino meni nuai me namore potaise sai ami kapeteniro na betaira gegeninua. \v 11 Nera kota, lo ge osino meni ebata gatenu pasina meni ebata amira patitinoise na etete niro denu betago wena awa. \v 12 Lo ge meni kota, pasina meni na denu betago wena, are ego gosinowenakai: Lo ge awa pasina tepo saramai gege awa. Noko lo ge osino da da awa Anutu meni potinua. Ge ami ebata me gipinoise erama sorepitinowia. \v 13 Agoro lo ge ewanana meni na betaira gegeninua, awanita? Awa tepo awa. Lo ge kota, pasina meni na denua awa. Pasina awa nena waya awa ganisekai Anutu meni senu pasina meni lo ge ewanana amira mokara ena kei awero na betaira gegeninua. Ago wenu lo ge meni pasinara susu waya-kawaya awa kei damu nai ganisekai sero kereninua. \s1 Moka nasokaira ena susu eto itewerato. \p \v 14 Nakai ego gosinowenakai awa. Lo ge awa Anutura nena awa. Ata na awa zebura osino. Na pasinara soumai wero noise ge nuso dimuro bua nuso inowena. \v 15 Na wai nasore gawena ewera ine inowia. Na nena zo wamu yaba inowena awa doro kaka wamu inowena. Ata nena azu towena awa inowena awa. \v 16 Agoro nena azu towena nena awa inoise amire lo ge awa ewanana amira susu kerenitinowena awa. \v 17 Are waya inowena awa kotumai nasora kota, pasina meni duba nasora itise na awa-gayawi inowena awa. \v 18 Na susu naso ego gosinona awa: Moka nasora nena kokopai zo da di oko itia. Nena ewananara ge sai awa towena, ata me tamai awa tepo. \v 19 Na nena kokopai wane asinoise oko inowena, ata nena waya oko wane asinoise inowena. \v 20 Pasina oko wane asinoise inowena awa ego awa: nane kota, pasina meni moka nasora itia amira awita saira inowena awa. \v 21 Naso nana susu ego ine itia awa: Nena kokopai wamu tuawena amire pasina meni naso nana zora awinowia awa. \v 22 Na moka naso meni Anutura lo ge niniro yaba inowena awa. \v 23 Ota tama ipu nasora ena susu zo itia ami dubare kotumai nasore amira ge dawi iwo ina-wa inowerato. Ago inoise na mui wawi pasinara susu meni tama ipu nasora itewia amira benai ema inowena awa. \v 24 Oi, duba nai bamubake naso nana itewia. Pasinara susu tama nasora itawi betaira gegenai inowena, amira putoura ena ai meni na soero pamunoi? \v 25 Anutu meni sai Tua nasokai Yesu Kristo meni na soero pumamunoya, are na Yesu Kristo emo inoise Anutu bowi inowena. Are ge tona awa poti dara niro ego sane: Na natope duba naso meni Anutura lo ge sou inowena. Ota tama naso meni awa pasinara lo ge sou inowia awa. \c 8 \s1 Ewanana wai meni Ozanara ebatara nuamunoya. \p \v 1 Are Yesu Kristore dai nowenakai ami pasinara ina tamanisekai sai oko itia. \v 2 Nera kota, Kristo Yesu meni betenu Ozana nuai namorekai tapinowia ami putou nuso meni nakai pasinara putoura ena, o betaira putoura ena besenu mui amu nowenakai. \v 3 Mosera lo ge awa duba matu nasokai meni putou nuso puro osenu nasokai nana pasinara putou puro osamu kaputinua. Are Anutu nu nutope ego inoise duba matura pasina amira putou awa denu osenua. Mai nuso meni pasina mai tama aiso nasokai puro pasina disamu betaise iyetinua awa. \v 4 Awa duba matura ebatara kota, Ozanara ebatara nowenakai nasokai nana lo ge ewanana dimai awa kei awero pesunaise ago wenua awa. \v 5 Nuai matura ebatara nowera nukare dubare kotumaire nusokare nuai matura nenara itewia, ata Ozanara ebatara nowera nunekare meni awa duba nusokare Ozanara nenara itewia. \v 6 Zo nu duba nuso poti nuai matura nenara namunoya ami betai tamamunoya. Ata zo nu duba nuso poti Ozanara nenara namunoya ami nuai ewananare duba ewananare awa tamamunoya. \v 7 Zo nu duba nuso poti nuai matura nenara nitinoya ami Anutu iwo inowia awa. Ago inoise lo ge nuso kaka dimamu inowia. Ago inowia ami Anutura ge dimai ine tepo awa. \v 8 Nuai mature nowera ami tani zo wara Anutu gai te wai ine tepo. \p \v 9 Anutura Ozana meni duba nisokarera iti sia, are nuai matura ebatara kota, Ozanara ebatara nowewa awa. Zo nu Kristora Ozana amu nuamunoya ami seronai nuso zo oko nuamunoya. \v 10 Ota Kristo meni duba nisokarera iti sia, awa tama aiso nisokare meni pasina amira betaira gegenai wero nowia, ata dubare ititire nisokare meni awa Anutu meni nikare saramai asenua are nuai topetitinowia awa. \v 11 Anutu nu Yesu betaira ena awa-uzenu seka wenua amira Ozana nuso meni duba nisokarera itamunoya, awa nu Kristo Yesu betaira ena awa-uzenu seka wenua ami aiso nisokare betaira gegenai awa da ago ine ziai nuaire wamunoya. Awa Ozana nuso duba nisokarera itewia ami emo inoise ago wamunoya awa. \s1 Ozanara zumai ge ninitinowera ami Anutura mai awiso wero nowera. \p \v 12 Otao mamai naso, susu ami emo nakai Anuture ina potanisekai sai itia. Ota ina potai awa nuai matura sou wai oko aewa. Ina potai awa Ozanara ebatara nuai. \v 13 Nikare nuai matura ge dipinoise nuamunowa, awa betamunowa. Ata Ozanara putoura nuai matura ge damunowa, awa nuai ewanana gege nuamunowa. \v 14 Anutura Ozana amira zumai ge ninitinowera ami Anutura mai awiso wero nowera awa. \v 15 Anutu nu Ozana nimorekare potinua awa nikare noko tera ewesemuro sou bua inoise azu wai gege inoise nuawise kota, mai awiso nuso wero nuawise nimorekare potinua awa. Ozanara putoura nakai “Mama ewanana nasokare” asinoise zawa towenakai awa. \v 16 Nakai Anutura mai awiso nowenakai ge awa duba nasokai meni sawi Ozana meni dubara ge soremuro da ago towia. \v 17 Mai awiso nuso wero nonakai ami noma Anutura wau topetamunonakai. Awa Kristore dai eroma topetamunonakai awa. Zebura ena numore dai yayare nuamunonakai, awa numore dai simai zasimaire ewanana amira nuamunonakai. \s1 Nakai erama ama ewanana wanakai amire nena bamubamu \s1 dapikarago ewanana wamunora. \p \v 18 Utura simai yawa sara waire Anutu meni ama kereniro namorekai potamunoya ami zebura yayare duba naire itia awa dainiro baititinoya. Are dara potiro gamu wana te oko wamunoya. \v 19 Anutura mai awiso amira susu nasokai kei damu nai gamu sero zebura nena tamunua ami peto wero anegi inoise itewera. \v 20 Nena tamunua nukare awa waru dimuro waya wewa, awa kotumai nusokarera kota, Anutu meni ago warise senua. Awa nukare ago dago itarise kota, tani ei awa dia itarise ago senua: \v 21 Nena tamunua nukare dabe betero gumu-kauna waira mui besero peu wero Anutura mai awiso nuai zasimaire nasokaira susumamunora awa. \v 22 Nakai ego gosinonakai awa: be awa maise nena tamunua dapikarago ami bama zo mai pupinoise yaya tamuro oinowia da ago ine yaya-buyaya tapinoise oi-tupewera. \v 23 Agoro nena tamunua nukare ami gege ago oko inowera. Nakai natopekai Ozanare nowenakai ami da ago ine inowenakai awa. Ozana awa nena ewa-gaewa ama kei awamunoya amira osino wero nowia. Are mai awiso nuso nowenakai amira susu Anutu meni tama aiso nasokai soero pumuro kerenaise dia noise duba meni oinowenakai awa. \v 24 Nakai nena ewa-gaewa ama pumamu tuma dianisekai nakai soero pumunua. Nena me puro nuai awa tuma diaire nuai oko aewa. Nakai nena zo puro noise nena awa pumamu tuma diamunonikaita? Tepo awa. Emoko pumenakai nasokai wisia. \v 25 Ota nena zo kaka pumamure pumamu tuma diamunonakai, awa nakai awa-didinoise dia inoise itamunonakai. \p \v 26 Ozana nu da ago betata wai nasokaira nakai soga inowia awa. Nakai begomo nogo sanakai te wamunoi? awa kaka gamu inowenakai. Are nakai begomo samu ge kauwero usika apawenakai Ozana meni nakai soremuro begomo towia. \v 27 Ozana nu Tuara dubu soremuro Anutura ara tamai amira te begomo towia awa. Are Anutu nu dubara gai meni Ozanara ge ninitinowia awa. \v 28 Nakai ego gosinonakai awa. Nakai Anutu ara tapinowenakai, nakai awa nena bamubamu dapikarago meni kei awinoise korawai nasokai soga wero baititinowia awa. Nakai awa Anutu meni uzumamu sero ginu itisonakai, are nakai awa uzumunua awa. \v 29 Nera kota, ema nakai gita ginu itisonakai nakai ami Mai nuso ine wanisekai ginu itisonakai. Awa namisini zizimi dainiro wanakai nu awa nami zewai nasokai wero nuaise ago wenua awa. \v 30 Anutu nu gita ema Mai nuso ine wanisekai ginu itisonakai te uzumunua. Uzumunua te pasina nasokai disero nakai pumunua. Pasina disero nakai pumunua te nakai simunua awa. \s1 Nena zo meni nakai Anutura wanera ena oko soero pamunoya. \p \v 31 Ge amira susu nogo iti? Anutu meni nakai otao inowia, are zo meni nakai waya wai ine itita? Tepo awa. \v 32 Nu Mai nuso kaka soyamu nakai emo betaira gegeninua ami nena zamaire dapikarago dago namorekai dirienamunoya. \p \v 33 Erama Anutu gita sianiro pumunua nakai awa ai meni gera potamunoi? Anutu meni wamunoita? Tepo awa. Nu nutope pasina nasokai disinoise nakai saramaire asenua awa. \p \v 34 Ai meni nakai degara musunaira ge samunoi? Kristo Yesu meni wamunoita? Tepo awa. Nu nutope betenua. Betenua a gege kota, nu betaira ena eriro Anutura wana mera itise begomo meni nakai soga inoise nowia awa. \p \v 35 Kristora dumi yagabara ena nena zo nemi nakai soero pamunoi? Duba nai menita, yayare nuaita, so-mara auka inoise nuaita, yaya-buyaya tame nuaita, dora botiyota, bogamasa wero nuaita, dero bunai menita, dero betai meni ni? Nena ami nakai Kristora dumi yagabara ena soero pamunoita? \v 36 Ge gayai ego itia amira te namorekai nena ago awa inowera awa: \li2 Ni emo inoise waiko be giti awa nakare dero gera-gaira inowera. Lama dero azinowera ago ine namorekare inowera. \v 37 Ata nena ago ami nakai Kristora dumi yagabara ena oko soero pumamunoya. Tepo awa. Nakai dumi yagaba pupinowia ami nakai soremawi nena awa puro osero baititinowenakai awa. \v 38 Are na ego ine gosinona awa: Betai menita, nuai menita, angelo menita, ema tua menita, nena zeme kei awero itia amita, nena ama kei awamunoya amita, nena putoure menita, \v 39 nena ike itewia amita, bage itewia menita, nena tamai ami nakai Anutura dumi yagabara ena zo da di bataniro pumai ine tepo. Dumi yagaba awa Tua nasokai Kristo Yesu emo inoise nakai doena-doeti inowia awa. \c 9 \s1 Paulo nu Yuda ema otao mamai nuso emo yayare duba naire tamunua. \p \v 1 Na Kristora ema meni opi tepo ge me sana niniu. Ozana meni duba nasora ena ge naso soga inoi ge me gege tona ewa. \v 2 Na Yuda ema otao mamai naso emo duba nitinoise duba naso meni yaya eto oko tapinowia. \v 3 Yuda ema otao mamai naso awa nukare Yesu tuma diro ewanana warise na natope Anutura waru naso nana itai Kristora gomara ena atune nuai awa te peu wamena. \v 4 Nukare awa Isreli ema, are Anutu meni nukare dubu nuso warise pumunua; nu putoure zasimaire nuso numorekare gipenua; nu tairo nuaira ge numorekare potinua; nu lo ge numorekare potinua; nu bowi inoise nuaira susu numorekare gipenua; nu nena ewanana numorekare potamu seroninua; \v 5 ewowo-kawowo nusokare eni meni Tuara gera giti kopi wero noisowa; Soyai Ema nasokai nu nena bamubamu amira Tua nowia ami emara tama aiso pumuro kei awenua, awa nusokare nana dubura ena kei awenua awa. Are Anutu nu bowi wai gege bowi inuanekai. Iyo. \s1 Gere nowera nukare Anutura ema dubu. \p \v 6 Isreli eni meni Anutura ge azu sewa, ata Anutura ge betata wenua, ago oko sanekai. Isrelira nana ena kei awewa nukare dapikarago ami Anutura ema me oko noisowa. \v 7 Noko Abrahamra saisibuna nukare dapikarago saisibuna nuso me oko noisowa. Anutu meni Abrahamre ego senua awa, “Isakara saisibuna nunekare gege dubu niso wamunora awa.” \v 8 Ge amira susu ego itia awa: Tama meni Abrahamra dubura ena kei awai nukare awa Anutura ema dubu me oko aewa. Abraham gita Anutura seronai ge tuma dinua da ago ine Anutura seronai ge tuma didinowera nukare ami gege Abrahamra saisibuna me asai awa. \v 9 Seronai ge ego sai awa: “Zepa zo tepo wai amire na nisokare nana ewesemuro mana amire bama niso Sara meni mai mata diri pumamunoya awa.” \p \v 10 Awa daba kota, seronai ge zo Rebekara nana ena dai kei awenua awa. Nu ewowo nasokai Isakato noiwato mai mata diri eto tinira kei awero itiwato awa. \v 11-12 Mai eto awa kaka kei awamure nuto tinira itise nena wayata koko nuto kaka wamu be amire Anutu meni Rebekare ego senua awa, “Zewai meni zimira sou waise.” Awa Anutu sai zewai wai nuso zewai waise kotupitinoise mai eto awa nuai nusotora kota, ara tamai nusora zaupitinoise ge ago senua awa. \v 13 Amira ge gayai zo ego itia awa, “Na Yakobore yaba wero pumuna, ata Esaure iwo wero dona.” \s1 Anutu nu nuai nasokaira kota, awa-diai nusora nakai kora inowia. \p \v 14 Are nogo samunonikai? Anutu opi wenua ago samunonikaita? Tepo awa. \v 15 Nu Mosere ge ego tugata wenua awa, \li2 Na ema zo awa-diamu wero giro awa-diamunona awa. \li2 O ema zo kora wamu wero giro kora wamunona awa. \v 16 Are nakai Anutura kora wai awa emara kotumairata emara weso-waso waira oko pupinowenakai. Korawai awa Anutura awa-diaira gege pupinowenakai awa. \v 17 Anutu meni Fero ge tugata wenua awa ge bukura ego gayai itia awa, \li2 Na niso nana putou naso kerenana zazo bowire naso \li2 zebu sero bayaise sero ni ema tua potina awa. \v 18 Are Anuture ego giwo: Nu ema zo awa-diamu wero giro awa-diamunoya awa. Ata zo dubara dana dunamu wero giro dunamunoya awa. \v 19 Ni ge awa niniro eniba ego tanita na tugata wamunosa, “Anutu nu emara duba amira dana dunero amire nogoro ema gawi waya inowi? Nu nena zo wamu sai erama meni azu sai ine awa oko itia.” Ago tanita namore samunosa. \v 20 Ema ni nogo wai meni Anuture ge ina samunosi? Au meni au wai miere ego tugata wamunoita, “Ni nogoro na ego ine wetesi?” \v 21 Ata au wai mia meni zebu da ami au eni emara eni pura sunera asero wai waya wamunoita? Tepo awa. \p \v 22 Tani au wai bama meni inowia tani da awa Anutu meni eramare inowia. Anutu nu pasinara dumu inowia amira susu o putou nuso amira susu awa kerenamu sero erama degara gegenai gera wamu inoise itewera nukare awa eya kaka damu, daira be dia i-tupewia awa. \v 23 Awa daba kota, nu simai zasimaire nuso bamu awa dai kerenamu sero ema awa-diai nusora gegenai simai zasimaire nuso denero dopanisekai sia wero ginu itewia nakai emo ago inowia awa. \v 24 Ema awa-diai nusora gegenai awa nakai awa. Nu nakai Yudara dubura ena daba kota, ema Yudakora nana ena dai zawa sero pumunua. \v 25 Amira ge awa Anutu meni senu porofete Hosea meni gaenua ego itia awa, \li2 Ema dubu na mama kaka wamu wena nukare awa ema dubu nuso asamunona awa. \li2 Ata dubu kaka kotamumu wena dubu awa zazo nusokare “wama dini naso” asamunona. \li1 \v 26 Ago wero gita zebu zora ena ego sena, “Nikare ema dubu naso tepo,” zebu da amira ana awa zazo nusokare “Tua opi kota Tua putoure amira mai awiso” asamunora. \v 27 Are Yesaya meni zawa gatero Isreli emare ego sero gaenua awa, \li2 Isrelira saisibuna nukare ewa bera oze itia ago ine te kei awamunora, ata saineba, Anutu meni nusokare nana etokaka gege soero pumamunoya. \li1 \v 28 Tua nu zebura ena ge nusora me eyane tamago wai me wero bayamunoya awa. \v 29 Yesaya meni ge zo ego senua awa, \li2 Uture zebura Tua nu ema we nasokai kaka awa-diamu dami sia, awa nakai Sodomra te tamuro o omora nukare ine wero tepo-tapo wamenakai. \s1 Yuda ema nukare ewanana wamu sero kaputiwa. \p \v 30 Are nogo samunonikai? Nakai ego sanekai: Ema Yudako nukare ewanana wamu awita oko sewa ami ewanana wewa. Tuma diaira ewanana wewa awa. \v 31 Ata Isreli ema lo ge dipinoise ewanana wamu awita sewa ami lo gera te kaka wamu wewa. \v 32 Nogoro? Ego emira: Nukare tuma diaira kota, nuai nusokarera ewanana wamu sewa awa. Ago inoise omata zo* ebete itinua amira te nusokare gaero duuwa awa. \v 33 Amira ge gayai ego itia awa, \li2 Ei giu! Na Zion nate ena omata zo potitinona \li2 amira te nusokare gayamunora. \li2 Omata amira te gaero duwamunora. \li2 Ata zo nu nu awa tuma diamunoya ami oko menamunoya awa. \c 10 \s1 Isreli ema meni tuma diaira ebata azu sewa. \p \v 1 O gera otao mamai naso, Yuda ema otao mamai naso ewanana warise duba naso meni yaba inoise nukare emo Anutu begomo towena awa. \v 2 Nukare Anutu sou wamu sero putou inoise nowera awa gosinowena ami tona. Ata nukare ebata me sirinoise amire inowera. \v 3 Ebata Anutu meni nakai giro saramai asinowia, ebata awa sirinowera, are nutopekare ewanana wamu sero ebata zo kau inowera awa. Are saramai waira ebata Anutu meni tamunua, awa azu sero dowa awa. \v 4 Kristo meni lo ge wero pesuninu tepo wenua, are tuma diaire nowenakai awa Anutu meni gawi sarapitinowenakai awa. \v 5 Mose nu ge ego gaenua awa, “Ema zo nu Anutura giti mokara saramamu sero lo gera ebata etutiro nuamunoya ami nuai tamamunoya.” \v 6 Ata tuma diaire noise saramaire waira ebata amira ge ego ine itia awa, “Ni duba niso meni ego oko sase, ‘Ai meni utura witamunoi?’ (Awa witiro Kristo tamuro puro osamu awa.) \v 7 Ota duba niso meni ego oko sase, ‘Ai meni degara osero baro betaira nana bayamunoi?’ (Awa Kristo uzumuro puro witamu awa.)” \v 8 Ago kota, ge bukura ego ine sai awa, “Ge awa asike oko itia, awa begiti nisorata moka nisora itia awa.” Awa tuma diaira ge tugata-magata inowenakare amire sai awa. \v 9 Ge si-tupewenakai amira susu ego ewa: Ni begiti niso meni “Yesu nu Tua naso” ago tuamunosa, noko duba niso meni “Anutu meni Yesu betaira ena awa-uzenu seka wenua” ago ziro tata-tata wamunosa, awa Anutu meni ni soero pumuro korawai ewanana wero nuamunosa. \v 10 Nera kota, nakai duba meni ziro tata-tata inoise saramaire inowenakai. Noko begiti meni zazo nuso kerenitinoise ewanana inowenakai awa. \v 11 Ge gayai zo ego itia awa, “Nu tuma diamunoya ami oko duba namunoya ata me oko namunoya.” \v 12 Yuda ema ata ema Yudako nakai awa Anutu meni oko zazaupitinowia. Nu daimata meni nakai dapikarago amira Tua nasokai nowia awa. Nakai nu arugitinowenakai amira nu ina namorekai dumi yagaba inoise nena bamubamu potitinowia. \v 13 Nera kota, ge gayai zo ego itia awa, “Zo nu Tua arugamunoya nu awa Tua meni soremuro kora wamunoya.” \p \v 14 Ata Tua arugai awa Tua kaka tuma diamu nowera ami nogo wero nu arugamunori? Noko Anutu tuma diai awa ge nuso dana meni kaka ninamu nowera ami nogo wero nu tuma diamunori? Noko ge nuso ninai awa oziga sai ema nuso tepo sia, awa nogo wero ge nuso ninamunori? \v 15 Noko oziga sai awa Anutu meni ema kaka tugata wero iyetamu wai, nogo wero oziga saira buara bayamunori? Ge gayai ego ine itia awa, “Oziga Ewanana sai emara te awi meni ge ninaira duba peu wai tapinowia awa.” \s1 Yuda ema meni Oziga Ewanana azu sewa. \p \v 16 Ata erama dapikarago kota, eni meni gege Oziga Ewanana awa niniro dimuwa awa. Yesaya meni ego senua awa, “Tua, oziga ge sero kereninakare, awa ai meni ziro tata-tata wenu?” \v 17 Are ego giwo: Tuma diai awa Oziga Ewanana ninaira me awa. Noko Oziga Ewanana awa Kristora ge me susure kereniro sai awa. \p \v 18 Are ego toise atata inona: Nukare ge kaka ninamu weuta? Tepo awa. Nukare niniwa awa. Ata ge gayai zo ego itia awa, \li2 Be nusokarera awi meni zebu bamu te wenua, ata ge nusokare meni zebu agewara kei awenua awa. \v 19 Ago wero noko atata wero tona awa: Isreli ema nukare niniro susu sirero kau weuta? Tepo awa. Gita Mose meni ge ego gaenua awa: \li2 Na ema Yudako pumuro kora wana nikare duba mou numorekare wamunowa. \li2 Ema Yudako ninai tepore uzumana nisokare nana tini kapai kei awamunoya awa. \v 20 Mose meni gita ago senu amire ama Yesaya meni azu tepo zewai wero ego senua awa, \li2 Na kaka kau wamu wewa ami na tamuwa awa. \li2 Na kaka kotumamu noisowa nusokare nana kei awena. \v 21 Ata nu Isreli emare ge ego gaenua awa, \li2 Na ge dai ema o iwoka wai ema awa uzumamu be iboi-tatana wana zuzuniro noisona. \c 11 \s1 Isreli ema dubu bamu meni Oziga Ewanana azu sewa giro amire Anutu meni etokaka sianiro pumunua. \p \v 1 Na noko atata inona. Anutu meni ema mamai nuso donuta? Tepo me tepo awa. Ago ine oko wenua. Na da ago Isreli ema awa, na Abrahamra sibuna, na Benzaminra dubura. \v 2 Anutu meni gita ema dubu ginu itisowa awa oko donua. Ata nikare Eliara uge ge bukura itia awa kaka azimamu inowewi, tanita? Nu Isreli ema dubu bamu awa gera potitinoise Anuture isa ego senua awa, \li1 \v 3 O Tua, nukare porofete dubu niso dero tepo inoise alta niso ziwewa ami na imata nona na da ago damu tora awa. \v 4 Ago senu Anutu meni ge ina nogo kapeteninu? Ego ine senua awa, \li2 Tepo awa. Na ema 7,000 dubu naso warise soena nukare tua opi zazo Beal nuso nana kaka koinamu wewa. \v 5 Are be zeme emire da ago ine Anutu meni awa-diai nusora Yuda ema eni sianiro pumunu nowera. \v 6 Awa nuai nusokarera kota, awa-diai nusora ago wenua. Nuai nusokarera wamia, awa awa-diai meni me oko wamia. \p \v 7 Agoro nogoni? Isreli ema dapikarago nukare nena me tamamu sewa awa tamuuta? Tepo awa. Anutu meni eni awiniro pumunua ami gege tamuwa awa. Ata dubu bamu awa gigewa giro senu duba dau wewa awa. \v 8 Are ge ego gayai itia awa, \li2 Anutu nu duba nusokare sisenua awa. \li2 Gita moka nusokare senu sikimunua. \li2 Ata dana nusokare uwene wenua. \li2 Ago wenu noisowa da ago nowera awa. \v 9 Dawidi meni ge ego gaenua awa, \li2 Zamai nusokare meni wawa ine o geta ine wero kaka wero itaise. Ago wai nuara ina nusokare kei awaise. \li1 \v 10 Giti moka nusokare guma wai zaru-zaru ware. Ota tipa nusokare ziyo orosowai tipa sosero isi-isi inoise nuai gege nuare. \s1 Tua nu ema Yudako soero pumunua. \p \v 11 Agoro atata wero sane. Isreli ema dubu bamu duuwa ami duro waya wero baitiuta? Tepo awa. Nukare Tuara korawai awa azu sewa, are korawai awa ema Yudakora nana kei awenua. Awa ema Yudako meni Tuara korawai topetara Isreli ema nukare korawai awa pamu duba-duba warise ago kei awenua awa. \v 12 Ago wero gigai nusokare meni zebu sero gera zamai tamunua, ota putou nusokare osenua ami ema Yudakora nana gera zamai tamunua, are noma nukare dapikarago Tuara korawai topetara gera me bamubake kei awamunoya. \p \v 13 Nikare ema Yudako, nimorekare ge ei awa sana niniu. Na ema Yudako aposolo nisokare nowena ami bua naso awa yawa sarare wero baititinowena. \v 14 Awa Yuda ema otao mamai naso eni meni korawai pamu duba-duba inoma pumarise ago inowena awa. \v 15 Anutu meni Isreli ema donu amire zebu serora ema bama meni Anuture dai otao wewa. Are Anutu meni Isreli ema noko pumai amire nukare betaira ena seka wero erai ine wamunora awa. \v 16 Ma seka awa gita pei-kaka puro Tuare potiro begomo sawenakai nuso wawi amire ma buye bamu awa dago nuso inowia awa. Da ago ine ni tatawi meni Anutura gegenai itamunoya, awa bona-wagana da ago gegenai nuso itamunoya. \p \v 17 Ni oliwa* amira potiro sane. Anutu meni ni oliwa zora bona eni kapero dotinoise amira zarara ni oliwa zo ware ena kei awai amira bona awa kapero puro muro zara da amira susumunua awa. Ago wenu oliwa tatawira mu ewanana meni nima unenu tama gawire wero noise \v 18 bona mature oko gasa osai ni tama puro witase. Ago wai azu, ni ego gi. Nima bona meni tatawi oko uninowesa. Tatawi meni ni uninowia awa. \v 19 Ge sesena amira ni ina eniba ego tanita samunosa awa, “Anutu meni na awa puro susumamu sero bona matu kapero donua awa.” \v 20 Ago tosa ata Anutu meni nukare ge me azu sai nusokarera kapero donua awa. Ata nima awa tuma diai nisora dopai zara nusokare gisero dopinosa awa. Are ni tama niso oko puro witase. Awa kota, saitiro noiyo. \v 21 Anutu nu oliwa bona nuso kaka awa-diamu wenua, ago ine ni oko awa-diamunoya. \v 22 Are ni dumi yagaba nusore nina-nina wai nusore awa kotumuro giyo. Nina-nina wai nusora me awa ge dowa amira nana kei awenua awa, ata dumi yagaba nusora me awa niso nana kei awamunoya. Ago kaka wamu wasa giro ni awa kapero duamunoya awa. \v 23 Ago wero Yuda ema eni ni bona matu ine nukare ge dai awa duamunora, awa Anutu meni nukare zara matura susumamu wero giro te wero susumamunoya awa. Putou awa nuso nana itia. \v 24 Ni ema Yudako awa ni oliwa zo kaka samo wamu amira ena bona kapai ine awa. Nima awa oliwa bona kapero puro muro oliwa samo wai amira susumai ine awa. Ota Yuda ema meni awa nukare oliwa samo wai ine awa. Are Anutu meni oliwa samo waira bona mamatu kapero donua awa noko puro zara nusokare matura susumamu wai bua peu wamunoya. \s1 Yuda ema nukare noma ama gera mokara toiro tepo wamunora. \p \v 25 Gera otao mamai naso, nikare dau wero kotumai nisokare amira deseniro “nakare ninaire” asai azu, ge bezai ewa bezana giwo. Isreli ema eni nukare duba dau wero nowera. Awa ago nuara ema Yudako dubu bamu nukare gera mokara \v 26 toyara te wai amire Isreli ema dubu bamu ami ewanana wamunora awa. Ge ego gayai itia awa, \li2 Zion nate ena Korawai ema zo kei awero Yakobora saisibuna amira waya nusokare tunai baro tepo wamunora. \li1 \v 27 Na pasina nusokare disana amire tairo nuai naso awa zewai wamunoya awa. \v 28 Isreli ema nukare Oziga Ewanana amira azu sero Anutu iwo inowera amira me nuso awa nikare ema Yudako amira nana bamisia. Ata noko yataniro pumai amira meni awa nukare Anutura mai awiso wero nowera. Nera kota, Anutu meni ewowo-kawowo nusokarere ge senu zewai wenua awa. \v 29 Nukare mai awiso nuso wero nowera, nera kota, Anutu nu gawa ge nusore uzumai ge nusore oko duai betata wamunoya. \v 30 Nikare ema Yudako meni gita Anutura ge azu toise noisowa. Ota zeme meni awa Yuda ema meni Anutura ge azu tora amira Anutu meni nikare awa-didinoya awa. \v 31 Da ago ine Yuda ema meni Anutura awa-diai nisokare nana kei awisia, awa-diai da ago zeme nusokare nana kei awaise ge nuso azu towera. \v 32 Anutu meni erama dapikarago ge daira zirininua. Are awa-diai nusora gege ewanana wamunora. \s1 Nakai Tuara zazo de ike nanekai. \p \v 33 Yei! Anutura gaware kotumaire ninaire awa ewa suru ine itia awa. Sai tepo wai nusora susu awa ema meni gai ine oko itia. Da ago ine bua wai nusora ebata awa ema meni gai ine oko itia. \li1 \v 34 Tuara dubara ge itia awa ema ai meni nininu? Ota ema ai meni kotumai numore potinu? \li1 \v 35 Ata ema ai meni numore gita nena zo potinuta amira ina potamunoi? \v 36 Tepo awa. Nera kota, nena dapikarago nuso nana ena tupewia, ata putou nusora kei awinowia, ata nuso nana bayai gege susawewia awa. Are bowi wai gege wai awa nuso nana susumuro itai gege itaise. Iyo. \c 12 \s1 Nakai tama aiso nasokai awa Anuture zame ine potanekai. \p \v 1 Gera otao mamai naso, susu ago ine itia, are na Anutu awa-diai nusora wini ge zo sana niniu. Nikare tamare dubare nisokare zame betai ine kota, seka ine Anuture potawa saramuro gegenai nuso wai Anutu meni gai kokopai waise. Awa Anutu sou wai bua nisokare me awa. \v 2 Ago wero nuai nisokare meni ema ge tepo nowera ago ine gita noisowa, ata ago dago oko nuawe. Nikare dubare kotumaire nisokare zuzumeniwo seka-sakama wae. Ago wai amire nikare Anutura bera ge niniro baitamunowa. Ago inoise tani kokopai, tani Anutu meni gawi ewanana inowia, tani gawi te inowia, awa te gamunowa. \s1 Zo nu buara putou numore potai amira te waise. \p \v 3 Anutu meni na emo dumi yagaba pupinoise bua namore potinua, ami emo nisokare nana ema dapikarago amire wini ge ego tona awa: Zo nu nutope gai oko witaise. Anutu meni tuma diai niso emo buara putou zo nimore potinua awa puro dainitinoise oko wase. \v 4 Ego giu. Tama nasokai daimata nu soremai nuso dainiro meni bua da oko inowera. \v 5 Da ago ine nakai bua ewe-pape inowenakai, ata saineba Kristora nana dainiro meni poti dara nawenakai tama daimata inowia awa. Are nakai tama da amira susumuro te-wana nuso ine wero nowenakai awa. \v 6 Ge buara putou ewe-pape awa dumi yagaba namorekai pumunua amira te puro nowenakai awa. Are amira te bua wanekai. Ami emo zo nu Anutura ge porofete meni sago wero kerenaira putou itia ami tuma diai nusora te saise. \v 7 Zo nu soremai buara putou itia ami soremai bua awa te waise. Ata zo nu gipai buara putou itia ami gipai bua awa te waise. \v 8 Zo nu uzutai ge saira putou itia ami uzutai ge saise. Zo nu dumi pumai bua waira putou itia ami otao nuso ewanana waise awa gege kotupitinoise bua awa waise; zo nu giti kopi waira putou itia ami bua awa zewai waise; ata zo nu bayao bua waira putou itia ami bua awa duba peure waise. \s1 Duba meni dumi yagaba paira ge. \p \v 9 Dumi pai awa tama meni gege oko wawe. Tani wayare gawa bia maise, ata tani ewanana awa ziro tata-tata wewo. \v 10 Nikare otao-gamao me wero zo ina-wa inoise noiwo. Ina-sorema wamu yaba wewo. \v 11 Biawa wai doro putoure noiwo. Wama erai Tua sou wamu sero weso-waso wewo. \v 12 Uture kotumu-kotumu inoise yawa sarare noiwo. Yayare duba naire amira mokara zewai wero noiwo. Isa bua awa eyaya inoise noiwo. \v 13 Anutura ema dubu nena kau wero inuara giro soga wewo. Esewa kei awara peu wero sawa diro kora-makora wewo. \p \v 14 Nikare dero tunamunora nukare awa Anutu meni gawa waise isa sewo. Be nisokarera ena waru ge kota gawa ge osaise. \v 15 Ema yawa sara inora numorekare dai yawa sara wewo. Ota ema duba nitinora numorekare dai duba niwo. \v 16 Nikare wama-ozaire noiwo. Nikare nitopekare gawa oko witaise. Ema osaire dai noiwo. Nikare ninai nisokare gawa oko witaise. \v 17 “Pasina namore wetia ina wane,” ago oko sawe. Tani ema bama meni gawera ewanana inowia, awa wamu yaba wewo. \v 18 Ema dubu giti amire dai begare nuamu sawa ninamunora amira te noiwo. \v 19 Otao mamai, pasina nimorekare wetera amira ina oko wawe. Tuara be dumu meni ina potai te waise. Ge ego gayai itia awa, \li2 Pasinara ina potai awa bua naso. \li2 Ina potai awa na natope potamunona. Tua nu ago toya awa. \v 20 Nikare ge gayai zo ego itia amira te wewo, \li2 Iwo niso meri betai giro ma poti nae, ou uza wai \li2 giro ou poti nae. Ni ago wasa nu ni giro me nae. \li2 Me nai nuso awa yaya bamu niao moka \li2 giti nusora dauta awai ago ine awa. \v 21 Pasina meni ni oko puro osae. Tepo awa. Ni tani ewanana inoise pasina puro oseyo. \c 13 \s1 Nakai gavmanra ge dimanekai. \p \v 1 Ema dapikarago gavmanra ge dimuwo. Gavmanra putou awa tepo oko kei awinoya. Anutura nana ena kei awinoya awa. Gavman nora nukare Anutura bera nora awa. \v 2 Are zo nu gavmanra ge doinoya ami putou Anutu meni potinua awa doinoya. Ge damunora ami ina pamunora awa. \v 3 Erama wai nusokare ewanana nukare gavmanre oko azu inowera. Ota erama pasina inowera nukare awa azu inowera. Are ni gavmanre azu tepo nuamu sero giro nena ewanana gege weyo. Tani ewanana wasa gavman nimore gara ewanana wamunoya. \v 4 Gavman nukare Anutura soumai awa. Ni soremara ewanana nuasise sai awa. Ota ni pasina wamunosa, awa gavman azu weyo. Nera kota, nukare pasinara ina potai amira putou awa tepo oko puro nowera. Nukare Anutura soumai meni pasina maira nana Anutura dumu wai emo ina potitinowera awa. \v 5 Are ge nusokare dimuro baitiyo. Awa inara azu inoise daba kota, moka niso meni ni gera potai azu, ge nusokare dimuyo. \p \v 6 Ami emo nikare takis omata potitinowewa. Nera kota, nukare bua nusokare inoise Anutura bua inowera awa. \v 7 Nikare nena eramare wawise sai awa te wewo. Takis potawise towera, awa takis potiu; kastamra* moni potawise towera, awa potiu; sou wawise towera, awa sou wewo; zazo nusokare de ike nawise towera, awa zazo nusokare de ike niwo. \s1 Dubara dumi ina-pa wewo. \p \v 8 Dinau zo niso nana oko itae. Dinau daimata emi gege itaise: Dubara dumi pumai awa dinau bamu ine wero itaise. Nera kota, zo nu otao nusore dubara dumi pupinowia ami lo ge te dipinowia awa. \v 9 Lo ge ego sai awa, \li2 Emata bama bewana oko wase. \li2 Ni ema oko dasa betae. \li2 Ni bewana oko wase. \li2 Ni ema zora nena awa niso waise duba-duba oko wase. Lo ge awa ata eni dai dapikarago poti dara niro susu bamu ego sai awa, \li2 Ni nitope ara tapinowesa da ago ine ema enire weyo. \v 10 Dubara dumire nowia ami otao nusore waya oko wamunoya. \s1 Wari damura etutiro nuaira ge. \p \v 11 Ago wawise tona, nera kota, nikare be emira susu gosinowewa awa. Awaira ena seka wero eraira be zora awinoya. Ge zaawero nininakai amira ana korawaira be iboi kena itisonua awa. Ata zeme ei awa be awa zora awinoya. \v 12 Pi tepo wamu sero inoi pina atamu gori ziwinoya. Are mumera tani doro zasimaira gi berire wana nasokaira itai ziro nuanekai. \v 13 Waikore wari damura nowera ago ine saitiro nuanekai. Ana-bona waya inoise ou zewai niro dau wai, o bama enire ozina waita tani waya wai, o ge bawaita kotumai waya otaore pumai, awa oko wanekai. Tepo awa. \v 14 Tua Yesu Kristo meni beri nisokare waise sero nu tama woi wosunago wero puro noiwo. Ago inoise nuai matura duba-duba wai waya amira ge ninamu dowo. \c 14 \s1 Gera nuai niso awa oko gasa witai otao nisora osae. \p \v 1 Zo nu tuma diaira betata inoise nowia numore dai otao-gamao wewo. Ota nu nena zota zo amire itazaita inoita, amira ge oko bawawe. \v 2 Zo nu kotumu-katumu tepo nena dapikarago siro beto wero ninowia. Ota zo nu wo dapikarago sieniro ya gege ninowia awa. \v 3 Are nena siro beto wero ninowia ami otao nuso nena sieniro ninowia amire gai osai oko isimaise. Ota nena sieniro ninowia ami otao nuso siro beto wero ninowia amire gai waya wai oko zuzu saise. Tepo awa. Nu da ago Anutu meni pumunua awa. \v 4 Ni nemi ema zora soumai awa gera potamunosi? Nu zewai wamunoita betata wamunoi, awa ema tua nusora nena gege awa. Ata nu oko betata wamunoya. Tua nu te soga wai zewai wero dopamunoya. \p \v 5 Ata waiko bere da ago, zo nu waiko be azimuro awina-dawina wero zo witai zo osai asamunoya. Ata zo nu waiko be sero awa gawi da awa inowia. Ema dapikarago meni ago wamu wero giro denero baitarise. \v 6 Waiko be zo de ike nitinowia ami Tua emo ago inowia. Ata nena siro beto wero ninowia ami Tua emo ago inowia. Ago inoise Anuture kokopai asinowia awa. Zo nu nena eni sieniro nowia ami Tua emo ago inowia. Ago inoise Anuture kokopai asinowia. \v 7 Nasokai nana zo meni ego sai ine oko itia, “Nuai naso awa nena naso gege awa, o betai naso awa nena naso gege awa.” Ago sai ine oko itia. \v 8 Nuai awa Tuara bera nowenakai awa. Betai da ago Tuara bera betinowenakai awa. Are nakai seka nuaireta betaire awa Tuara mai awiso nowenakai. \v 9 Nera kota, Kristo meni betaire seka nuaire Tua nasokai wamu sero betero noko seka wero erinua awa. \v 10 Are nima awa, ni nogoro otao nisora nuai gawesa waya wawi zuzu towesi? Ota nima awa, ni nogoro otao niso gawesa osawi isipitinowesi? Nakai dapikarago Anutura nana giti mokara kei awanakai nakai gera potiro awina-dawina wamunoya. \v 11 Ge ego gayai itia awa, \li2 Tua meni toya, “Na me memeka tona: ema \li2 dapikarago naso nana kokoinamunora awa. \li2 Dapikarago be nusokare meni na bowi wamunora awa.” \v 12 Are nakai dapikarago Anutura nana dopero susu nasokai kerenamunonakai awa. \s1 Otao zora tuma diai besai azu, saitiro nuanekai. \p \v 13 Are nakai kotumai waya otao mamaire oko wanekai. Ego ine awa wanekai: Nakai otao mamai eni duba nusokare sisinoise kotumai waya numorekare tamai azu, saitiro nuanekai. \v 14 Na Tua Yesure dai nowena ami ego ine gosinona: Nena zota zo ninoise bemitire wai ine oko itia. Ata zo nu “nena bemitire awa niro bemitire wamunona,” ago toise saineba namunoya, nu me bemitire wamunoya awa. \v 15 Nena siro beto wai niso meni otao niso gera wamunosa, awa ni numore dubara dumi kaka pumamu inosa, ago wamunoya. Otao niso ewanana waise Kristo meni nu emo betenua, ni awa kotupitinoise otao niso awa nena siro beto wai nisora gera-gaira oko wase. \v 16 Nikare nena me puro nowewa awa ema eni meni gara waya wai azu, saitiro puro noiwo. \v 17 Nera kota, wo ma meni Anutura ebatara nuai amira me oko inoya. Tepo awa. Saramaire kei awaita duba ewananare nuaita yawa sarare duba ewanana waire Ozana meni tapinoya ami Anutura ebatara nuai amira me inoya awa. \v 18 Zo nu ebata amira aita inoise Kristo sou wamunoya, nu awa Anutu meni gai kokopai wamunoya. Noko ema meni da ago gara te wamunoya awa. \p \v 19 Ami emo nakai tani wama-ozai tapinoya, o tani gera soga ina-wa wai tapinoya, awa yaba wero wai gege wanekai. \v 20 Nena siro beto wai niso meni bua Anutu meni mai zora nana ena wenua awa oko gera wase. Wo ma awa bemiti tepo, ewanana gege, awa me awa. Ata ni nena zo nasa otao niso zo meni tani niso awa gai waya wamunoya, awa tani wetesa awa pasina wamunoya. \v 21 Ni otao nisora duba gera wai azu, nu emo wota ou wainta nena eni awa azu duasa te wamunoya awa. \v 22 Nena ago ine awa puro naita sieniro duai, amira ebata gesa me wetia, awa nito Anutura nena gege itaiseyo. Kotumai niso awa oko duase, noko oko erama tugata wase. Zo nu nena zo emo gai te wai puro nuamunoya amira duba nuso mou tepo ewanana wamunoya, nu ami yawa sara waise. \v 23 Ata zo nu nena zo namu duba eto inoise saineba asero namunoya, nu awa Anutu meni gai waya wamunoya. Awa nera kota, nu tuma diaire oko nia. Nena zota zo emo tuma diai tepo wanakai, pasinare wamunoya awa. \c 15 \s1 Nakai Yesura kotumaira nuanekai. \p \v 1 Nakai tuma diai zewaire meni ema tuma diai betatare awa soremuro mou nusokare dimanisekai sai itia awa. Nakai ara tamai nasokaira gege oko nuanekai. \v 2 Nakai otao mamai nasokai emo kotupitinoise Tuara gera zewai wero nuarise soremanekai. \v 3 Kristo nu da ago kotumai nusora gege oko noisonua. Ge gayai zo ego ine itia awa, \li2 Nimore ge waya sewa ge waya nusokare ami \li2 naso nana tame witinua. \v 4 Gita ge sero gaewa awa nakai gera susu niniro baitanisekai ago wewa awa. Ge gayai ami nakai soga wai yayara mokara beyata tepo peu werokai nena namorekai sai awa kotumu-kotumu inoise nuanisekai ge awa gaewa awa. \v 5 Anutu nu ziai zewai waita ziai peu waira mama meni nimorekare da ago ine wai, Kristo Yesura mai awiso me wero noise duba da wero noiwo. \v 6 Ago inoise beta be wero Tua nasokai Yesu Kristora Mama Anutu bowi wewo. \s1 Kristo meni Yuda ema daba kota, ema Yudako emo dai bua wenua. \p \v 7 Susu ago ine itia, are Anutura simai zasimaire kei awaise Kristo meni nikare pumuro otao wenua, da ago ine nikare otao ina-wa wewo. \v 8 Na ego emira nikare tugata inona awa: Anutu nu Yuda emara ewowo-kawowo amire nena seroninua, amira ge nuso awa me waise, o Tua ge me gege towia, awa ganisekai, Kristo meni Yuda emara soremai wenua. \v 9 Ota noko ema Yudako nukare Anutu awa-diai nusora bowi warise ago wenua awa. Ge gayai ego itia awa, \li2 Ami emo na ema Yudakora nana ena ni bowi inoise \li2 zazo niso de ike namu yere gamamunona. \v 10 Ota ge zo ego itia awa, \li2 Ema Yudako, nikare Anutura dubure dai yawa sara wewo. \v 11 Ota zo ego awa, \li2 Ema Yudako, nikare dapikarago Tuara zazo de ike niwo witae. \li2 Ata ema dubu giti nukare nu bowi warise. \v 12 Noko Yesaya meni ge zo ego gaenua awa, \li2 Dawidira mama Zesi amira saisibunara zo nu ni osi ine kei awero ema Yudakora Tua wamunoya. Are ema Yudako meni nu tuma diro nuamunora awa. \v 13 Tuma diaira mama Anutu nu tuma diai nisokarera yawa sarare wama-ozaire nimorekare potaise. Ago wai amire nikare Ozanara putoura ereniro nena ama pumamunonakai awa tuma didinoise nuawa tuma diai nisokare meni zewai waise. \s1 Paulo bua nusora ge. \p \v 14 O otao mamai naso, nikare dumi pumai nisokare itia, ota gera susu awa te niniro baititinowewa, ota nitopekare kotumai ewanana meni soga ina-wa wamu putou oko kau inowewa, awa na natope susu nisokare ago ine gosinowena awa. \v 15 Ata saineba, kotumai nisokare awa ge enira awa-uzamu sero ge zewai eni azu tepo gainona. Nera kota, Anutu meni bua ge namore senua. \v 16 Na ema Yudako emo Yesu Kristora bua ema wero nuanise senua awa. Are Ozana meni nikare ema Yudakora duba sewai saramai na pris meni wago wero nikare Anuture potana benau nusora ena zawi ewanana ine wawise sero na Anutura Oziga Ewanana tugata-magata inowena. \v 17 Na Anutura bua inowena awa Yesu Kristore dai inowena, are gena wititinoya. \v 18 Bua awa na natope nogo nogo wero wameni, o ema zo meni nogo inowi, amira ge oko samunona. Tepo awa. Yesu Kristo meni na soga wawi ema Yudako ge niniro dimarise be menita wana meni bua inowena amira ge gege samunona awa. \v 19 Na tani putoure inoise Ozanara putou puro noise bua naso inowena, ami emo na bua naso Yerusalem nate ena zaawero Kristora Oziga Ewanana awa zebu agewara tugata wero gegero susaumite bua pesuniro Ilirikam zebura kei awena awa. \v 20 Ago inoise na zebu Kristora zazo bowire kaka baro kei awamura ena Oziga Ewanana tugata wamu wama berigi-berigi inoya awa. Ema zo zasiwi potinua amira tame so wamu oko yaba inowena. \v 21 Ge gayai ego itia amira te inowena awa, \li2 Uge-mage nuso numorekare kaka wamu ami nu gamunora awa. \li2 Ata nukare oziga nuso kaka gamu ami ninaire wamunora awa. \s1 Paulo nu Roma nata giro amire Spen zebura bayamu senua. \p \v 22 Na susu ago amira nisokare nana mamu wero be giti beu dero dotinoisena awa. \v 23 Na zepa dainiro noise nisokare nana muro nikare gamu yaba i-tupewena. Are be zeme emire zebu enira nana ena bua naso tepo inoya, are \v 24 Spen zebura bayamu inoise nisokare nana kei awamu kotupitinona awa. Kei awero nimorekare dai yawa sara inoise pei-kaka itimakai amire na kora wero iyetawa Spen zebura bayamunona. \v 25 Ata be zeme emire na Yesura dubu Yerusalem nate itewera awa moni meni soremamu sero Yerusalem nate bayamu sero inona. \v 26 Nera kota, Yesura dubu eni Masedonia zebure Akaya zebura nowera ami Yesura dubu Yerusalem nate nowera amira eni bogamasa wero nowera awa soga wamu peu wero sesera zewai wisia. \v 27 Nukare dumi yagaba nusokarera ago wisera. Ata noko ema Yudako ge ninai nukare Yuda ema ge ninai amira ina potarise sai itia. Nera kota, Yuda ema gita Tuara ge waure kanowewa ema Yudako pumuwa. Are ina tamara nena potara te wamunoya awa. \v 28 Are sai zewai wai nusokarera me kei awisia, awa na natope puro baro potana tepo wai baro nikare giro amire Spen zebura bayamunona awa. \v 29 Ago wero Kristora nana ena gawa bamubake puro nisokare nana mamunona, awa gosinona awa. \p \v 30 Otao mamai naso, nikare Tua nasokai Yesu Kristo kotupitinoise o dumi yagaba Ozana meni nasokai nana potitinowia awa kotupitinoise ge naso ei awa niniwo. Nikare na emo Anutu begomo toise namore dai isa bua zewai-zawai inoise na soremuwo. \v 31 Na soremawa Anutu meni na Yudaya zebura ena Tuara ge dai emara nana wanera ena soero paise, o Yerusalem nate ena Yesura dubu meni sogawaira nena potana yaba ware. \v 32 Susu ago ine kei awero bayai amire Anutu meni ninai, na duba ewananare muro nisokare nana zanatitinoise nuana tama naso bisi dae. \v 33 Anutu duba ewanana waira mama nune nimorekare dai nuaise. Iyo. \c 16 \s1 Paulo nu otao mamai Roma natara eni awa areninua. \p \v 1 Bama otao nasokai Fibi meni nisokare nana susawi giro susu nuso nikare tugata inona ewa. Nu Tuara dubu Senkria nate nowera awa soga inoise nowia. \v 2 Nu nisokare nana mai giro nikare nu Tuara bera tupia asero kora wewo. Tuara dubu wero nowewa amira te kora wewo. Nu nena eni kau wai giro soga wewo. Nera kota, bama ami otao mamai eni ata na dai sou inoise nowia. \p \v 3 Priskato iu nuso Akuilare Kristo Yesu bua nusora soremai naso eto wero nowerato, nuto arenitinona, awa seu gareto. \v 4 Nuto awa na emo tama nusoto gera wai sogo wiserato, ami emo na gege kota, ema Yudako ge ninai nata sero dubu nakare numoreto kokopai asinoise nowenakare awa. \v 5 Yesura dubu so nusotora ena aunitinowera ema bama dubu awa arenitinona, awa seu gare. \p Otao naso Epinitas, nu Asia zebura ema bama gita wero Kristora ema me mena wenua, nu arenitinona, awa seu gae. \p \v 6 Maria nu da ago arenitinona, awa tugata weu gae. Nu nikare emo bua dainiro wenua awa. \p \v 7 Andronaikasto Zuniasre dikai naso eto nakare eroma beniwa, nuto arenitinona, awa tugata weu gareto. Nuto aposolo dubura giti mokara ema zazo bowire nowerato awa. Noko, na Kristora ge kaka ninamu noina nuto Kristora ge zaawero niniwato. \p \v 8 Tuara gera otao naso me Ampiliatas nu da ago arenitinona. \p \v 9 Eban nu Kristora buara soga wai ema nasokai, ata Stekis otao naso, nuto arenitinona, awa tugata weu gareto. \p \v 10 Apelis Kristora ema me nu awa arenitinona. \p Aristobulora awiso nukare awa arenitinona. \p \v 11 Yuda ema otao naso Herodion awa arenitinona. \p Nasisasra awiso gera nowera nukare awa arenitinona. \p \v 12 Bama eto Traifinato Traifosare nuto Tua emo bua bamubake inowerato, nuto awa arenitinona. \p Bama Pesis nu da ago Tuara bua zewai wero wenua, nu awa dai arenitinona. \p \v 13 Tuara mai zazore Rufas ata mia nuso nu mia naso wenua, nuto awa arentinona. \p \v 14 Asinkritas, Filigon, Hemis, Patrobas, Hemas ata otao mamai nusokare, nukare awa arenitinona. \p \v 15 Filologasto bama Zuliare, ata Neriato nubama nusore, ata Olimpas ata Tuara dubu numorekare dai nowera, nukare dapikarago awa arenitinona. \v 16 Nikare nitopekare Tuara gera wana ina-zia wewo. Nata sero Kristora dubu nukare nikare arenitinora awa. \s1 Ema eni meni dubu sisewa. \p \v 17 Otao mamai naso, nisokare nana zazaumai tapinoise Tuara ge nimorekare emoko gipai awa sisamu sero inoise tuma diai nisokare besamu inoise nowera, ema ago awa uma inoise azu sewo. \v 18 Ema ago ine ami Tua nasokai Kristo oko sou inowera. Nukare tama nusokare gege kotupitinoise duba-duba wai nusokare sou inowera. Ago inoise ge zozoware toise ema bama nena susu giti kaka gamu awa uzutai bua inoise etete nitinowera awa. \v 19 Tuara ge niniro dipinowewa amira oziga awa nata sero bamunua awa. Are na nimorekare duba kokopai inoise ego wawise nikare tugata wane. Nena kokopai awa giro baititinoise nena waya awa azu toise noiwo. \v 20 Anutu duba ewanana waira mama nune be apunu-kaka Satan puro osero benau nisokarera potai te meni patawa zasamunoya awa. Tua nasokai Yesu Kristora dumi yagaba meni nisokare nana itaise. \s1 Paulora otao mamai eni meni Roma natara ema ge ninai awa areniwa. \p \v 21 Soremai naso Timoti ata Yuda ema otao mamai naso Lusias ata Zeson ata Sosipata nukare nikare arenitinora awa. \p \v 22 Na Tetias meni ge ei awa Paulora bera ena niniro papia gainona ami Tuara gera noise nikare arenitinona. \p \v 23 Gayas nu na ata ge ninai dubu dapikarago nakare kora-makora inowia ami da ago ine nikare arenitinoya. Agoro natara omata dia wai ema Erastoto otao nasokai Kuatas nuto da ago inorato awa. [ \v 24 Tua nasokai Yesu Kristora dumi yagaba meni nikare dapikarago amira nana itaise. Iyo.] \s1 Anutura zazo de ike nanekai. \p \v 25 Anutu nu Oziga Ewanana towena amira o Yesu Kristora ge kereniro tugata inowena amira te tuma diai nisokare soga waira putou nuso nana itia awa. Are Anutura ge bezai awa iteye donu \v 26 be zeme emire ge porofete meni gaewa ami kerenitinoya. Anutu itai gege itewia ami ge senu zebu sero ema bama ge awa niniro dimarise tugata-magata inowenakare. \v 27 Are Anutu nu imata kotumai bamubakere nowia, nu awa nakai Yesu Kristora nana ereniro bowi wai gege inuanakai itaise. Iyo.