\id MAT NT0004.MT - Suena NT - Wilson dp transfer 11-JUN-87 \h Matiu \toc1 OZIGA EWANANA MATIU MENI GAENUA \toc2 Matiu \mt1 OZIGA EWANANA MATIU MENI GAENUA \ip \it Matiu, nu Yesura bua mai 12 amira zo. Zazo nuso zo Lewi. Nu Yesura uge ei awa Yuda ema otao mamai nuso emo gaenua, are nu porofetera ge gayai witai awa ge nusora susumuro gaenua. Awa Yesu nu Yuda emara Mesia me awa gipai garise sero ago wenua awa. Ge uge-mage witai Yesu meni inoisonua awa Matiu meni gaenua awa. \it* \c 1 \s1 Yesu Kristora ewowo-kawowo amira zazo. \p \v 1 Ema kei awi-tupie dowa Yesu Kristo nu Abrahamto Dawidira saisibuna nusoto zo meni kei awenua, amira uge. \li1 \v 2 Abraham nu Isakara mama. \li2 Isaka nu Yakobora mama. \li2 Yakobo nu Yuda ata namisini nuso ata amira mama. \li1 \v 3 Yuda nu Pereseto Zerara mama. Mia nusoto awa Tema. \li2 Perese nu Hesronra mama. \li2 Hesron nu Ramura mama. \li1 \v 4 Ramu nu Aminadapra mama. \li2 Aminadap nu Nasonra mama. \li2 Nason nu Salamonra mama. \li1 \v 5 Salamon nu Boasira mama. Boasira mia awa Rehap. \li2 Boasi nu Obedera mama. Obedera mia awa Ruti. \li2 Obede nu Zesira mama. \li1 \v 6 Zesi nu ema tua Dawidi amira mama. \li2 Dawidi nu Solomonra mama. Solomonra mia awa Yurayara bama kuma. \li1 \v 7 Solomon nu Riaboamra mama. \li2 Riaboam nu Abaisara mama. \li2 Abaisa nu Asara mama. \li1 \v 8 Asa nu Yeosofatra mama. \li2 Yeosofat nu Yoramura mama. \li2 Yoramu nu Usayara mama. \li1 \v 9 Usaya nu Yotamura mama. \li2 Yotamu nu Ahasira mama. \li2 Ahasi nu Hesekayara mama. \li1 \v 10 Hesekaya nu Manasara mama. \li2 Manasa nu Amosira mama. \li2 Amosi nu Yosayara mama. \li1 \v 11 Yosaya nu Yekonaya ata namisini nusore amira mama. Be amire Yuda emara iwo meni nukare beniro puro bamu zebu Bablilon amira niwa. \v 12 Nukare puro bamu Bablilon niwa amire Yekonaya nu Siatielira mama. \li2 Siatieli nu Zerababora mama. \li1 \v 13 Zerababo nu Abiudura mama. \li2 Abiudu nu Elayakimra mama. \li2 Elayakim nu Azora mama. \li1 \v 14 Azo nu Zedokra mama. \li2 Zedok nu Akimura mama. \li2 Akimu nu Eliudura mama. \li1 \v 15 Eliudu nu Eleasara mama. \li2 Eleasa nu Matanra mama. \li2 Matan nu Yakobora mama. \li1 \v 16 Yakobo nu Yosefera mama. \li2 Yosefe nu Mariara iu awa. Ota Maria meni awa mai Yesu zazo nuso Kristo sai, awa pumunua. \v 17 Kei awai awa ego ine kei awero muwa awa. Abrahamra nana ena kei awero tupie dowa Dawidi kei awenua, awa kei awai dubu nukare 14 wewa. Ota Dawidira nana ena kei awero tupie dowa iwo meni Yuda ema puro bamu Babilon zebura niwa awa kei awai dubu da ago ine 14 wewa. Ota be amira ana kei awero tupie dowa Kristo kei awenua awa da ago ine kei awai dubu 14 wewa awa. \s1 Yesu kei awai nusora uge. \p \v 18 Yesu Kristo kei awenua amira susu awa ego itia ewa. Mia nuso Maria nu Yosefere seroniwa noisowato awa. Ata nuto kaka tayamu seronai gege noiwato Ozana meni tani putoure wenu Maria wasou wenua awa. \v 19 Ago wenu iu seronai nuso Yosefe nu etutiro noisonua, are duba nuso meni ego senua awa, “Na nu saitiro duamunona. Nu bewana wisia amira na nu gera potana menai azu, saitiro kora wero duamunona.” Ago senua awa. \v 20 Ago wamu kotupitinoise noinu Tuara angelo zo meni numore atuara ena kei awero ego senua awa, “O Yosefe, ni Dawidira sibuna, bama seronai niso Maria pumamu inoise kotumu-katumu oko wase. Bama mou wataya awa mai Ozanara awa. \v 21 Mai mata diri pumamunoya nune ami dubu nuso pasina nusokarera ina amira ena soero pumamunoya, are zazo nuso Yesu aseyo.” Angelo meni ago senua awa. Zazo amira susu awa Anutu Soyai Ema awa. \p \v 22 Nena bamubamu kei awenua awa porofete zo meni Tuara bera ge ego senua awa me waise kei awenua awa. \li1 \v 23 Sana niniu. Mai bama diri zo gita ema zore kaka tayamu ami wasou wero mai mata diri pumamunoya amira zazo nuso Emanuel asamunora. (Ge nasokaira “Anutu meni namorekai dai nowia.”) \p \v 24 Yosefe atua inoinu Tuara angelo meni ge numore senua, awa niniro giro seka wero eriro ge dimuro Maria puro witi so nusora ninua awa. \v 25 Ata iu ara kaka wamu nomiteto amire mai mata diri pumunua. Pumunu giro Yosefe meni mai zazo nuso Yesu asenua awa. \c 2 \s1 Diga emara nana ena ema ninai bamure meni Yesura nana kei awewa. \p \v 1 Herode meni ema tua wero noisonua be amire Yesu nu Betelehem nate ena Yudaya zebura ena kei awenua. Kei awenu amire waiko wititinowia amira kenara ena zebu zora ema ninai bamure meni Yerusalem nate kei awero atata wero sewa awa, \v 2 “Yuda ema, ema tua nisokare mai uno zo kei awitaya awa nata nago iti? Nakare waiko wititinowia amira kenara ena kuna nuso giro nuso nana koiniro nu bowi wamu sero tupenakare.” \v 3 Ago sewa ema tua Herode ata Yerusalem nata susu nukare te niniro azu wero titibi awewa awa. \v 4 Ago wero Herode meni Yuda emara pris babezinomare lo ge gipai emare zawa senu auniwa atata wero senua awa, “Soyai Ema nasokai awa nata nana kei awaise sai ni?” \v 5 Ago senu nukare ego sewa awa, “Betelehem nate Yudaya zebura ena kei awaise sai itia awa. Amira porofete zo meni Anutura bera ge ego gaenua awa, \li1 \v 6 O Betelehem nata, Yudaya zebura itia. \li2 Nata awa Yudaya zebura nata giti kopi amira osai zo oko aewa. \li2 Nata amira ana giti kopi bamubake zo kei awero Isreli ema \li2 dubu naso dia wero baitamunoya.” \v 7 Ge awa sewa niniro Herode meni ema ninai bamure awa nuso nana upene marise zawa senu nuso nana muwa awa. Nuso nana muwa kuna awa be nere kei awenu amira susu gamu sero nu nukare atata wenu sero baitiwa ginua awa. \v 8 Sewa giro nukare Betelehem nate bayarise sero ego senua awa, “Nikare baro tamai bua inoma mai tamuro giro muro na sawa na da ago ine bamuro koiniro nu bowi wane.” \v 9 Ema tua meni ago senu niniro bamuwa awa. Are kuna nusokare nana zebura ena giwa da ami eba gita wero susaumite so mai itinua ago dopenua awa. \v 10 Kuna ago dopenu nukare kuna giro yawa sara bamubake wewa awa. \v 11 Ago wero nukare sora witiro mai ata mia nuso Maria awa giro bawa diro nu bowi inoise maguru nusokare waura awa be apero gol ata nena ibosi zamare wai awa ata nena zama ewananare awa puro numore potiwa awa. \v 12 Are Tua meni atuara ena nukare Herode nana kapeteniro bayai azu senu niniro eba zora susaumite zebu nusokare nana kei awewa awa. \s1 Yosefe ara maire puro bamu Izip zebura ninua. \p \v 13 Nukare ewesemuro susauwa Yosefe atua inoinu Tuara angelo zo meni nuso nana kei awero tugata wero ego senua awa, “Ni eriro mia maire pumuro Izip zebura baro ago ge naso dia nuawe. Nera kota, Herode meni mai kau inoma tamuro damu toya.” \v 14 Ago senu Yosefe meni eriro mia maire pumuro pire tara awero Izip zebura bamuwa awa. \v 15 Nukare baro ago noiwa Herode betenua awa. Nena ago ine kei awenu amire ge porofete zo meni Tuara bera ego senua awa me wenua awa, \li2 Mai naso Izip zebura noinu zawa sena \li2 doro ewesemunua. \s1 Herode meni senu mai mamai witai dewa betewa. \p \v 16 Ema ninai bamure nukare Herode eteteniro bamuwa, awa Herode meni niniro tini kapai bamu tamunua. Ago wero soldia nuso senu bamu Betelehem nate niro nata amire nata pei-mamai zimuro itiwa amira mai mamatana zepa tani eto ana osero tupia awa dapikarago dero tepo-tapo wewa. Awa ema ninai bamure meni kuna kei awaira be sewa nininua te senu dewa betewa awa. \v 17 Ago wewa porofete Yeremia meni ge zo gita ego senua awa me wenua awa, \li1 \v 18 Rema nate ena awi kei awamunoya. \li2 Di saire duba naire bamu kei awamunoya. \li2 Bama Reso meni mai mamai nuso emo di sai \li2 uzutara te kaka wamu wamunoya. \li2 Nera kota, mai dago tepo wamunora . \s1 Yosefe ara maire ewesemuro muwa. \p \v 19 Herode betenu Yosefe Izip zebura noise atua inoinu Tuara angelo zo meni nuso nana kei awero ego senua awa, \v 20 “Mai dara betaise sisera nukare awa betitara, are ni eriro mia maire pumuro Isreli zebura ewesemawe.” \v 21 Ago senu giro Yosefe meni eriro mai miere pumuro Isreli zebura ewesemuwa awa. \v 22 Ewesemuro Yosefe meni ge zo ego nininua awa, “Akeleas nu mama nuso Herodera bua pumuro Yudaya zebura ema tua wero nowia awa.” Ge ago niniro ago baro nuai azu wenua awa. Ago wero atuara ge niniro giro Yudaya zebu doro Galilaya zebura bamunua awa. \v 23 Ago wero nata zo zazo nuso Nasarete ago baro noisonua awa. Are porofete meni ge Soyai Emare sewa awa me wenua awa. Ge awa ego ewa, \li2 Nu Nasarete ema asamunora. \c 3 \s1 Yohane ge ou gutai zaawai ema ami bua nuso zaawenua. \p \v 1 Be amira ana Yohane ge ou gutai zaawai ema ami Yudaya zebura kei awero ware noise ge ego tugata inoisonua awa, \v 2 “Utura itewia ami imata Tua wero nuamunoya amira be tupia, are nikare duba kapeteniu.” \v 3 Ge porofete Yesaya meni senua awa ema amira nana ena me wenua. Ge awa ego ewa, \li2 Zo nu ware gamu gamura ena zawa sero \li2 arero ego toya awa, \li2 “Tuara ebata kora weu sonae.” \p \v 4 Yohane meni tama woi wo kamel tu meni wai awa puro noisonua awa. Ago wero wora tata meni ipu sapi diro noisonua awa. Ota nena nai numa awa pikare koware awa ninoise noisonua awa. \p \v 5 Yerusalem natera enata Yudaya zebura enata ou Yodan enibarata enibara ema bama dapikarago nuso nana dowinoisowa awa. \v 6 Ago wero pasina nusokare kereniro duasara amire ou Yodan ena ge ou gutinoisonua awa. \v 7 Are Farisayo ata Sadukayo nukare ge ou emo nuso nana kei awewa giro nu nukare ego tugata wenua awa, “Zira mai awiso, nikare pasinara ina kei awamunoya awa azu wero dainawise ai meni nimorekare sasai? \v 8 Nikare duba kapetenamunowa amira te me nisokare nana kei awaise. \v 9 Ota nikare tama puro wititinoise duba nisokare meni ego ine oko seu, ‘Nakare Abrahamra saisibuna, are Anutu meni nakare gera oko potamunoya.’ Na sana niniu. Anutu meni samu wero giro sai omata emi Abrahamra saisibuna kei awamunora awa. \v 10 Anutu meni ota sia wero ni susura potinu itewia. Are ni zo me kokopai tepo itai giro zesero ape niaora namunoya. \v 11 Duba nisokare kapetenawewa giro na ou meni gege nikare ge ou gutinowena. Na ema osai gege. Ota ema zo ama mamunoya nune meni awa ema putou bamure awa. Putou nuso meni putou naso dainitinoya. Nune na dainai, are na osai me osai meni sandol nuso dimai* te oko inoya. Nune meni awa Ozana nimorekare potamunoya. Noko nikare niaora potamunoya. \v 12 Nu sawol nuso wana nuso meni zizinoya. Puro muro wuit zasaira masira kei awero wowo bayaise sero wuit ape bisira namunoya. Wowo bayai wuit me awa sianiro poti sora namunoya. Ota wowo meni awa niao awinoise itai gege itai amira apamunoya.” Ago senua awa. \s1 Yohane meni Yesu ge ou gutenua. \p \v 13 Be amira ana Yesu nu Galilaya zebura ena Yodan oura baro Yohane meni nu ge ou gutaise senua. \v 14 Are Yohane meni ginu te kaka wamu wenu giro ina ego senua awa, “Na ego ine emi ne wanise muro tosi? Nine na ge ou gutasa te wamia.” \v 15 Ago senu Yesu meni ge ina ego senua awa, “Ni zeme kotumu-katumu oko wase. Nage ge dimai bua dapikarago wanage te wai ewanana wamunoya.” Ago senu Yohane meni nininua awa. \v 16 Are ge ou gutenu Yesu meni Yodan oura ena wititinoise ego ginua awa: Utu be zaumunu Anutura Ozana meni ni guma ine wero osero nuso nana tame witinu ginua awa. \v 17 Ago wenu utura ena ge zo ego ine osenua, “Ni Mai naso. Ni wama naso. Na ni emo yawa sara inona.” Ge ago ine osenua awa. \c 4 \s1 Satan meni Yesu etete namu wenua. \p \v 1 Satan Yesu etetenaise Ozana meni Yesu uzumuro puro ware bamunua. \v 2 Are Yesu nu pi 40 waiko 40 ago nena nai sieniro nomite meri betero itinua awa. \v 3 Ago wenu etetenaira mama kei awero ego senua awa, “Ni Anutura Mai me wero noma giro se omata ami ma wai nase.” \v 4 Ago senu giro Yesu meni ina ego senua awa, “Tepo awa. Nera kota, ge gayai zo ego itia awa, \li2 Erama meni nenara daba nuamunora, \li2 awa oko te wamunoya. \li2 Anutura nana bera ena ge osisinowia \li2 awa te ninitinoise ewanana nuamunora awa.” \v 5 Ago senu Satan meni Yesu uzumuro puro Anutura gegenai nata Yerusalem amira baro ibu bamura ene potinu witinua awa. \v 6 Ago wero numore ego senua awa, “Ni Anutura Mai me wero noma giro ena zokari awero ose. Ni oko waya wamunosa. Nera kota, ge gayai zo ego itia awa, \li2 Anutu meni sai angelo dubu nuso meni ni dia wamunora. \li2 Ago inoise te niso omata meni gayai azu, \li2 nukare ni wana meni soga inoise puro osamunora.” \v 7 Ago senu Yesu meni ina ego senua awa, “Ota ge gayai zo dai ego ine itia awa, \li2 Ni Tua Anutu niso awa gaero gamu oko wase.” \v 8 Ago senu Satan meni nu noko uzumuro puro dirumura witiro baro dopinoise zebu serora simena-gaena wai nusokare awa gipenua. \v 9 Ago wero ego senua awa, “Bawa giti diro na bowi wamunosa, awa nena awa dapikarago nimore potamunona.” \v 10 Ago senu Yesu meni ge ina ego senua awa, “Satan, ni na doro bamu. Ge gayai zo ego itia awa, \li2 Ni Tua niso Anutu awa bowi wase. \li2 Nu daimata awa gege sou wamunosa.” \v 11 Ago senu Satan meni nu doro bamunua awa. Satan bamunu angelo dubu eni kei awero Yesu kora wewa awa. \s1 Yesu meni Galilaya zebura baro bua nuso zaawenua. \p \v 12 Yohane benai sora potiwa itinu Yesu meni amira oziga niniro giro zebu awa doro Galilaya zebura bamunua. \v 13 Ago wero Nasarete nata doro Kapaneam nate itai-matai wenua awa. Nata awa ou ubura zorage itinua. Nata awa Sebulonito Naftalira saisibunara zebu amira itinua. \v 14 Ago baro itai-matai wenu amire porofete Yesayara ge zo ego ine itia awa me wenua awa, \li1 \v 15 Zebu zo ou ubura kenara itewia amira \li2 Sebulonito Naftalira saisibuna nowera. \li2 Zebu awa ou Yodan enibara itia. \li2 Zebu amira zazo zo Galilaya. \li2 Ema Yudako meni amira kei awero nowera awa. \li1 \v 16 Zebu amira ema dubu mumera nowera ami \li2 zasimai bamu gamunora. \li2 Betaira zumai amira nana nowera ema dubu \li2 amira nana zasimai kei awamunoya. Yesaya meni ge ago gaenua awa. \p \v 17 Be amira ana Yesu meni zaawero utura ge toise ema bama ego tugata inoisonua awa, “Utura itewia ami imata Tua wero nuamunoya amira be zora awinoya, are nikare duba kapeteniu.” Ago toisonua awa. \s1 Yesu meni bua mai zoeto-zoeto ami nu ama ganarise senua. \p \v 18 Are waiko zore Yesu meni Galilaya ou ubura kora-kora nomite ema eto maeto namire tamunua awa. Zo Simon zazo nuso zo Petoro, ata nami nuso Anderea. Nuto wo pumai ema, are nuto ou amira ana mona apitinoise noiwato tamunua awa. \v 19 Tamuro numoreto ego senua awa, “Nito muuto na ama ganaweto. Na nito gipana erama pumai ema waweto.” \v 20 Ago senu giro mona nusoto eya doro muro nu ama ganewato awa. \v 21 Ana eriro susaumite ema eto maeto namire da ago ine noko tamunua awa. Yakobo ata nami nuso Yohane nuto Zebedira mai eto awa. Nuto mama nusoto Zebedire dai wara itise mona nusokare kora inoiwa giro Yesu meni muro nu ama ganariseto senua awa. \v 22 Nu nuto zawa senu giro nuto mama wara ago doro nu ama ganewato awa. \s1 Yesu meni kora wai bua inoisonua. \p \v 23 Yesu meni Galilaya zebu zipinoise Yuda emara yere ibu sero witiro ge tugata inoise utura itewia ami imata Tua wero nuamunoya amira Oziga Ewanana tugata inoise ema yaya eure-taure puro noisowa awa kora inoisonua awa. \v 24 Ago inoinu bowi nuso Siria zebura te wenu niniro giro ema yaya-buyayare, ema bi nusokare nana mokara itai, ema eni aziamai, ata eni zabura wai ami dago eriro nuso nana muwa kora wero tepo wenua awa. \v 25 Ago wenu Galilaya zebura, Dekapolis zebura, Yerusalem natera, Yudaya zebura, Yodan enibara ema dubu bamubake ami nuso nana kokouniro amire poti dara niro nu ama ganinoisowa awa. \c 5 \s1 Yesu meni dirumura ena utura ge tugata wenua. \p \v 1 Yesu meni ema dubu bamu awa giro dirumura witiro arumuro itinu bua mai nuso meni nuso nana zorage bamuwa amire \v 2 nu ge ego toise ema bama sero gipero awenua awa. \p \v 3 “Ema duba nusokare gawera osisinowia nukare ami yawa sara warise. Nera kota, nukare utura nata amira gegenai. \p \v 4 Ema duba nitinoise itewera nukare ami yawa sara warise. Nera kota, Anutu meni duba nusokare korawai nukare ewanana wamunora. \p \v 5 Ema zazo nusokare puro osisinowera nukare ami yawa sara waise. Nera kota, nukare Mama nusokarera zebu dapikarago pumamunora. \p \v 6 Ema tani saramai puro nuamu sero nenare oure emo betinowenakai ago ine inowera ami yawa sara warise. Nera kota, nukare pumara denamunoya. \p \v 7 Ema awa-diaire nowera ami yawa sara warise. Nera kota, Anutu meni nukare awa-diamunoya. \p \v 8 Ema duba etore kota, duba daimatare nowera ami yawa sara warise. Nera kota, nukare Anutu gamunora. \p \v 9 Ema bega kei awaise bua inowera ami yawa sara warise. Nera kota, nukare awa Anutu meni ‘mai bama dirire mata dirire naso’ asamunoya. \p \v 10 Ema eni tani saramai puro nuawera giro eni meni nukare doise bunise awinowera ami yawa sara warise. Nera kota, nukare utura nata amira gegenai. \p \v 11 Nikare dubu naso wero nuawa giro ema eni meni ge opi toise zazo nisokare puro osisinoise nikare dero tuninoise ge waya-kawaya nimorekare samunora, awa nikare yawa sara wewo. \v 12 Ago wara nikare duba ewanana inoise yawa sara weu. Nera kota, nikare utura ena zuma bamu pumamunowa. Porofete gita noisowa nukare awa da ago ine dero tunero awinoisowa. Amira te esa nusokare ama ganinowewa, are yawa sara wewo. \s1 Nakai erama emo eware zasimaire ine wero nuanisekai. \p \v 13 Wo seka itima gugumusai azu, ema wo awa puro ewa meni anawera borere-barere ewanana itewia, da ago ine nikare zebura ema dapikarago ami emo ewa ine wero nowewa awa. Ota ewa bepa wamunoya, awa nakai nogo wanakai bapu nuso noko kei awamunoi? Tepo awa. Ewa bepa awa waya asero apawera erama meni patitinowera. \p \v 14 Nikare ema dapikaragora zasimai ine. Nata zo dirumura damu-damuke itai nena zo meni oko gogo wamunoya. \v 15 Ota nakai lam izimuro au meni oko wopunitinowenakai. Awa itai zara nusora potawenakai erama so du itewera awa te zasipitinowia. \v 16 Are zasimai nisokare meni da ago ine eramara nana zasimaise. Ago wai nukare nuai nisokare gara ewanana wai Mama nisokare utura itewia awa bowi wamunora awa. \s1 Yesu nu Mosera potai ge matu sisamu oko munua. \p \v 17 Nikare namore ego sanowa awa, ‘Nu Mosera lo gere porofetera gere disamu munua.’ Namore ago zo oko sawe. Ge awa tepo waise kota, me waise kei awena awa. \v 18 Na me memeka sane. Uture zebure itamunorato te Mosera lo ge da ago itamunoya awa. Ago inoise Mosera lo ge agewa-begewa da da awa dai itima oko tepo wamunoya. Awa me gege wero amire tepo wamunoya awa. \v 19 Are ema zo meni lo ge pei-kaka mai zo dainitinoise eni da ago warise samunoya, awa utura itewia ami imata Tua wero nuamunoya be amire ema ami ema osai me osai wamunoya. Ota zo meni dipinoise eni da ago warise samunoya, nu awa utura itewia ami imata Tua wero nuamunoya be amire ema bamu wamunoya. \v 20 Are sana niniu. Nikare lo ge gipai emare Farisayore amira etutiro nuai nusokare kaka dainamu wamunowa, awa nikare utura mokara oko toyamunowa. \s1 Sai zewai wai ge namba 5 amira susu senua. \p \v 21 Apipie nasokaire ge zo ego sai awa, ‘Ni erama oko dasa betare. Zo nu mai dai betamunoya, nu awa ge buara gegenai wamunoya.’ \v 22 Ota nane meni awa nikare ego tugata inona awa: Zo nu otao nusore tini kapai tamamunoya, nu ami ge buara gegenai wamunoya. Zo nu otao nusore ‘Nima me waya’ ago samunoya, nu ema giti kopi dubura aunai amira gegenai wamunoya. Zo nu otao nusore, ‘Ni dau duba inagayai’ ago samunoya, nu awa so wayara baro niaora gegenai me wamunoya. \v 23 Are ni altara dopero nena zo Anuture potamu inoise ego kotumamunosa, ‘Otao nasore ina-dua wai nasoto itia.’ \v 24 Ago sero nena niso demese potasa itai ni baro otao nisore ge kora weroto amire ewesemuro nena niso altara potase. \v 25 Ni zas nana baro ge bua wasise sara giro kaka kei awamure ebete noise amire ema ni gera potitinoya amire ge eya kora weyo. Ago kaka wamu wasa iwo niso meni ni eya zas nana potiro susu niso sai zas meni soldia nusore sai, ni benai sora potamunoya. \v 26 Na me sane. Ni ago itima tepo oko kei awamunosa. Otao nisora ina potasa tepo wero baitai amire ni kei damu namunosa awa. \s1 Sai zewai wai ge namba 6 amira susu senua. \p \v 27 Apipie nasokaire ge zo ego sai awa: ‘Ni emata bama oko bewana wase.’ \v 28 Ota nane meni awa nikare ego tugata inona awa. Ema zo meni bama zo giro duba-duba wamunoya, awa bama awa duba meni emoko bewana wetia ago ine wamunoya. \v 29 Are giti moka niso zo meni pasina wasise sai wamunosa, awa giti moka awa gusero apamunosa. Tama niso zere-dago puro nuasa so wayara niaora apara bayamesaya, saineba giti moka niso zo gera we. \v 30 Ota wana me niso meni ni pasinara potai wamunosa, awa wana awa kapero do. Tama niso zere-dago puro noma so wayara niaora bayamesaya, saineba wana niso zo gera we. \p \v 31 Apipie nasokaire ge zo ego sai awa: ‘Zo nu bama nuso duamu wero giro bama duaira pas numore potiro amire bama iyetai bayaise.’ \v 32 Ota nane meni awa nikare ego tugata inona awa. Zo nu bama nuso bewana kaka wamu tepo duamunoya, awa nu bama nuso pasina bama waise wamunoya. Ota bama meni bewana wamunoya, awa ema nu dotinoise pasina oko dimamunoya. Zo nu bama ema zo meni donua awa atamunoya ami pasina wamunoya. \s1 Sai zewai wai ge namba 2 amira susu senua. \p \v 33 Apipie nasokaire ge zo ego sai awa, ‘Ni Anutura nana giti mokara sai zewai wai ge niso awa opi-api oko sase. Ota sai zewai wai ge sero giro Tuara nana giti mokara dimuyo me wae.’ \v 34 Ota nane meni awa nikare ego tugata inona awa. Ge zo sasa ema bama gara me waise sero nena zora zazo zawa sero oko sase. Ota utura zazo zawa sero sai zewai wai awa ego emira duawise tona. Utu awa Anutura itai-matai nata. Are ni utura zazo zawa toise Anutura zazo dai zawa tosa ago inoya awa. \v 35 Zebura zazo awa zawa sero sai zewai wai awa dai ego emira duawise tona. Zebu awa Anutura te guta wai awa. Are zebura zazo zawa toise Anutura zazo dai zawa tosa ago inoya awa. Ota Yerusalem natera zazo zawa sero sai zewai wai awa ego emira duawise tona. Yerusalem awa Tua bamura nata, are nata Yerusalemra zazo zawa toise Anutura zazo dai zawa tosa ago inoya awa. \v 36 Ota giti kopi nisokare zawa sero sai zewai wai awa dai duawise tona. Nera kota, nikare giti tu nisokare zo kapawai awa sawa inagayamita? Ota giti tu inagayai zo sawa kapawami? Awa tepo awa. \v 37 Are nikare ge me samu wero giro “Iyo” gege, o “Tepo” gege ago sewo. Ge eni susumuro sai awa wayara mama amira nana ena tupewia. \s1 Ina wai ina wai awa tepo awa. \p \v 38 Apipie nasokaire ge zo ego sai awa, “Zo meni giti moka niso gayai gusai giro ina gayasa gusae. Ota zo meni di niso dai toumai giro ina de toumae.” \v 39 Ota nane meni awa nikare ego tugata inona awa. Ema waya meni nikare puro gera gaira wamu sara tama aiso nisokare oko soeu. Are zo meni opowa niso eniba dai giro eniba da ago poti dae. \v 40 Ota zo meni ni gera potiro tama woi niso zuma osai awa pumamu sai giro mo sawai niso zuma bamure awa dai numore poti pumae. \v 41 Ota soldia zo meni ni nena nuso dimuro puro eba apunu-kaka kilomita daimata bayasise sai ni nena nuso dipinoise eba iboi-tatana kilomita eto numore dai bamuyo. \v 42 Ota zo meni nena zo emo isa sai giro poti pumae. Ota nena niso zo tepo puro nuamu sai giro azu oko sase. \s1 Iwo emo duba bayao wai. \p \v 43 Apipie nasokaire ge zo ego sai awa, “Ni otao niso kora weyo, ota iwo niso meni awa iwo we.” \v 44 Ota nane meni awa nikare ego tugata inona awa. Iwo nisokare otao wewo. Ota nikare dero tuninowera awa nukare emo Anutu isa seu. \v 45 Ago wamunowa, awa nikare Mama nisokare utura itewia amira mai mamai me wero nuamunowa. Nune ami sawi waiko nuso meni ema wayare kokore dapikarago zasimuro tepo inowia awa. Ota wa awa sawi ema ewananare ema nuai wayare amira nana te osisinowia awa. \v 46 Ema nikare duba bayao inowera nukare daba bayao wawa Anutu meni nogoro nikare gai ewanana wamunoi? Tani awa ema utura ge dotinowera ami dai inowera awa. \v 47 Nikare otao mamai nisokare gege otao wawa amire wai nisokare meni nogoro ema enira wai awa dainamunoi? Diga nukare da ago inoweri, tanita. \v 48 Ota ninekare meni awa utura Mama nisokare meni etutiro nowia amira te noiwo. \c 6 \s1 Dumi pumaira ge. \p \v 1 Nikare Tuara bua wanisekai sai awa tepo ema bama nikare bowi warise sero oko puro nuawe. Ago wawa Mama nisokare utura itewia ami nena kokopai nimorekare ina oko potamunoya. \p \v 2 Ni ema dumi pupinoise eni meni garise so oko pisamunosa. Opi ema me sao inowera ami yere ibura enata nata kakame ena ema dumi pupinowera awa eni meni giro nukare poti ike narise ago inowera awa. Na ge me nimorekare tona awa. Erama meni numorekare yawa sara inowera ami ina nusokare wawi tepo inowia. Noma ama ina ewanana zo oko pumamunora. \v 3 Ago ine oko wamunosa. Ni dumi pupinoise bayao niso awa bezero nebure oko sase. \v 4 Ago wasa dumi yagaba niso bezero itamunoya. Ago wai Mama niso nena bezai gosinowia ami ina ewanana nimore potamunoya. \s1 Isara ge. \p \v 5 Nikare isa samu wero giro opi ema me sao inowera ago ine oko wawe. Nukare yere ibura enata kakame ena dopero isa saira zewai inowera, awa ema bama meni giro nukare yaba warise ago inowera. Are ami ina nusokare wawi tepo inowia awa. Noma ama ina ewanana zo oko pumamunora. \v 6 Ota nima meni awa isa samu wero giro so nisora witiro so be gagatiro amire Mama niso bezero itewia amira nana isa seyo. Ago wasa Mama niso nena bezai gosinowia ami ina ewanana nimore potamunoya awa. \p \v 7 Nikare isa tepo be meni daba oko sawe. Awa diga meni inowera amira tani. Nukare ami ge saisai isa tuanakai Anutu ninamunoya asinowera awa. \v 8 Are nikare tani nusokare ine oko wawe. Mama nisokare meni nikare numore isa kaka samure nena kau inowewa awa gosinowia. \v 9 Are nikare isa ego ine sewo: \li2 O Mama nasokare utura itewesa, \li2 zazo niso saramai itaise. \li1 \v 10 Mu, duba sero zebu sero amira Tua nasokare wase. \li2 Utura ena ge niso dipinowera, da ago ine zebura ena dimanekare. \li1 \v 11 Nena nai namorekare waiko be sero potitinowesa awa zeme potiyo. \li1 \v 12 Pasina ema eni meni namorekare inowera awa dotinonakare, da ago ine ni pasina nasokare doyo. \li1 \v 13 Ni nakare etetenaira oko potase. \li2 Ni nakare wayara mama amira nana wanera ena soero pumuyo. \v 14 Nikare eramara pasina duawa utura Mama nisokare meni pasina nisokare da ago ina duamunoya awa. \v 15 Ota nikare eramara pasina puro nuawa Mama nisokare meni pasina nisokare da ago ine puro nuamunoya awa. \s1 Sieniro nuaira ge. \p \v 16 Nikare Anutu emo nena nai sieniro noise benau nisokare oko yayare meni wago inoise nuawe. Opi ema me sao inowera ami ago wero benau nusokare awetu gutero nowera. Awa ema eni nukare sieniro nuai nusokare garise ago inowera. Na me sane. Erama meni numorekare yawa sara inowera ami ina nusokare wawi tepo inowia. Noma ama ina ewanana zo oko pumamunora. \v 17 Ota nine meni awa nena sieniro noise benau niso sewero giti tu niso kitaniro noiyo. \v 18 Ago wasa ema bama meni sieniro nuai niso oko gamunora. Mama niso bezero nowia ami imata gamunoya. Ago wero nu nena bezai gosinowia ami ina ewanana nimore potamunoya awa. \s1 Utura wau me. \p \v 19 Wau nisokare awa zebura ena oko woi wawa itae. Zebura wau awa diko meni doinowera, o kayai wero waya inowia, o ema meni goma zausemuro bewana pupinowera. Are wau nisokare zebura ena oko woi wawe. \v 20 Wau nisokare awa utura ena woi wewo itae. Utura wau awa diko meni dai ine tepo, noko kayai wai ine tepo, noko ema meni goma zausemuro bewana pumai ine tepo. Are wau nisokare awa utura ena woi wewo itae. \v 21 Nera kota, masi wau niso itewia masi da amira duba niso itamunoya awa. \s1 Tamara zasimai. \p \v 22 Giti moka niso awa tama nisora zasimai ine awa. Are giti moka niso ewanana itai amire tama aiso niso dago ewanana zasimaire itamunoya. \v 23 Ota giti moka niso waya wai amire tama aiso niso dago mume wamunoya awa. Are duba niso da ago awa. Duba niso meni mume wai, mume bamubake niso nana itamunoya. \s1 Nakai tua eto sou wai ine tepo. \p \v 24 Mai daimata meni dia ema etora nana sou bua wai te oko wamunoya. Awa nu zo otao inoise zore iwo wamunoya. Ota noko zo tuma didinoise zore biawa wamunoya. Nikare da ago ine Anutura sou bua ata wau monira sou bua awa eto dago wai ine tepo awa. \s1 Nena puti amira sero kotumu-katumu wai tepo awa. \p \v 25 Are na nimorekare sana niniu. Nikare nuai nisokare emo kotumu-katumu inoise ego oko sawe, “Nena nai nana tamamunonikai? Ou nai nana tamamunonikai?” Noko nikare tama aiso nisokare emo kotumu-katumu inoise ego oko sawe, “Tama woi nana tamamunonikai?” Nikare seu. Nuai nisokare meni meta nena meni me inoi? Tama aiso nisokare meni meta tama woi nisokare meni me inoi? \v 26 Nikare ni mamai kotumuro giu. Nukare bua zesise uriseta wo doise gaise awero oko ninowera. Nukare nena nai oko uru inowera. Ata utura Mama nisokare meni saineba nena nai nusokare tapinowia awa. Agoro nogo ni? Nikare osai nusokare ni? Awa tepo awa. Are nu nena ewa-gaewa nimorekare potamunoya. \v 27 Nisokare nana zo meni nuai nuso emo kotumu-katumu inoise noma waiko be eni nuai nusora susumai te wamunoita? Tepo awa. \v 28 Ago wai ine kaka itamu giro nogoro tama woire more emo pena-pana kotumu-katumu inowewi? Nikare ni ware ena agiti eriro uzi ditinowera amira susu awa kotumuro giu. Nukare asina araira bua oko inowera. Noko nukare mo gayaira bua oko inowera. \v 29 Ata na nimorekare tona ewa. Gita ema tua Solomon meni tama nuso simena-gaena wero baititinoisonua, ata simena-gaena wai nuso meni ni uzira simai awa oko daininua. \v 30 Ni uzi zeme ware ena ewanana ditinoya, ata auma awa erama meni wezero moyamunora awa. Ata saineba, Anutu meni sawi simai ewananare kei awero Solomonra simai ewanana awa dainitinowia. Anutu meni ago inowia, are nu nogoro nikare mo tama woi kaka tamamu wamunoi? O tuma diai besaire nikare, nu nikare mo tama woi ewa-awanana tamamunoya. \v 31 Are nikare kotumu-katumu inoise ego pena-pana oko sawe. “Ne wero namunonikai? Ne puro nuamunonikai?” \v 32 Awa diga meni kotumai nusokare amira potawera itewia awa. Nikare nena awa tepo ewanana oko nuamunowa, awa utura Mama nisokare meni ninitinowia awa. \v 33 Nikare duba nisokare poti utura ge nuso ata nuai saramai nuso amira niwo itae. Ago wawa nu amira tame nena dapikarago awa potai pumamunowa. \v 34 Are yaya ama kei awamunora amira kotumu-katumu oko wawe. Aumara kotumu-katumu wai awa aumara gegenai daba. Waiko be sero amira yaya tamai nuso meni gegenai nuso itai te wamunoya awa. \c 7 \s1 Nakai zas meni wago oko wanekai. \p \v 1 Anutu meni nikare gera potai azu, nikare zas meni wago wero ema eni gera oko potawe. \v 2 Nera kota, erama gera potitinoise ge samunowa, te Anutu meni nimorekare ina samunoya. Ota nikare nena eramare potamunowa, te Anutu meni nimorekare potamunoya. \v 3 Ni nogoro otao niso nana giti mokara wowo itia awa gosinoise niso nana giti mokara ni pena itia awa kaka giro baitamu inosi? \v 4 Ni pena niso nana giti mokara itai amire ni otao nisore ego sasa te wanoi? “Niso nana giti mokara wowo itia awa pumane.” \v 5 Opi ema me sao inowewa, niso nana giti mokara ni pena itia awa gita pumuro amire giro baititinoise otao niso nana giti mokara wowo pumasa te wamunoya awa. \v 6 Nikare utura ge amira nena awa sunere oko potawe. Ota simai wau nisokare me awa pure oko apero duawe. Ago wawa nukare nena ago ine awa te meni patiro amire eya kapeteniro nikare gamamera. \s1 Isa toma amire nena pumai. \p \v 7 Nikare Anuture isa toma amire pumamunowa. Nikare tamaira bua inoma amire me tamamunowa. Nikare isa nisokare meni so be dago inoise nuawa Anutu meni ninamunoya. \v 8 Ema isa towera ami pupinowera. Ema tamaira bua inowera ami me tapinowera. Ema isa meni so be dago inowera amira isa awa Anutu meni ninitinowia. \v 9 Ota nisokare nana ema ai meni mai nuso ma emo sai yayau omata potamunoi? \v 10 Ota wo emo sai zi potamunoi? \v 11 Tepo awa. Nikare ema waya-kawaya meni mai awiso nisokarere nena kokopai potitinowewa awa. Are ego gosinonakai awa: Mama nisokare utura itewia ami erama dainitinoise ema isa towera amire nena ewa-gaewa witai potamunoya. \v 12 Nikare tani erama meni nimorekare warise yaba inowewa te ago ine numorekare wewo. Ami sai zewai wai ge dapikarago ata porofetera ge apikarago pumuro tepo inoya awa. \s1 Toyai-bera ge. \p \v 13 Nikare nuai mera toyai-be pei-kaka amira toiwo. Gera wai nata amira toyai-be awa bamubake. Noko ebata nuso dai bamu. Amira erama witai meni susawewera awa. \v 14 Nuai mera nata amira toyai-be meni awa pei-kaka. Noko ebata nuso dai tama dai bamure. Are ema etokaka meni daba tapinowera awa. \s1 Opi ema me sao inowera amira ge. \p \v 15 Ge gipai ema opi nukare sao nusokare awa lamara ine, duba osai gege. Ata moka nusokare meni awa sunera moka ine, goroba me goroba. Are nukare uma wero baititinoise noiwo. \v 16 Ge nusokarera me awa giro amire susu nusokare gamunowa. Pura meni biza me duwai pumai ineta? Ota sasawara me nuso meni ona duwai pumai ine ni? \v 17 Tepo awa. Ni ewanana awa me ewanana zizinowia. Ni waya awa me waya zizinowia. \v 18 Ni ewananara ena me waya kei awai ine tepo awa. Noko ni wayara ena me ewanana kei awai ine tepo dai awa. \v 19 Are ni zo me ewanana kaka kei awamu wai giro kapero ape niaora nai gege awa. \v 20 Susu ago ine itia, are nikare ge nusokarera me awa giro amire susu nusokare gamunowa. \p \v 21 Ema meni namore “Tua naso, Tua naso” asinowera nukare te dapikarago utura mokara oko toyamunora. Mama naso utura itewia amira ge dipinowera nukare ami daba toyamunora awa. \v 22 Ema saisai meni be bamura ena ego ine namore samunora awa, “O Tua nasokare, nakare be nisora Anutura ge porofete meni sago wenakare. Ota be nisora bi tunenakare. Ota be nisora bua bamu wenakare.” \v 23 Ago sara na numorekare ego samunona awa, “Na nikare zo da di kaka gamu inona. Doro bozeu tepo wae, pasina ema nikare.” \s1 Ema eto so eto diwato amira ge bezai. \p \v 24 Ema zo meni ge naso ei awa niniro dimamunoya, nu awa ema ninai bamure. Nu ema zo so nusora zasiwi ura me wamuro potinu dopenua ago ine awa. \v 25 Ago wenu itinu wa boruza osenu wama bamu muro so gaenu bisi bamu meni so awa denu so zewai wero itinua awa. Sora zasiwi gowero baitinua, are zewai wero itinua awa. \v 26 Ota ema zo meni ge naso ei awa niniro duamunoya, nu awa ema dau zo meni so nusora zasiwi tame dorou wenua, ago ine wamunoya. \v 27 Ago wenu itinu wa boruza osenu wama bamu muro so gaenu bisi bamu meni so awa denu yarasa awenua awa.” \p \v 28 Yesu meni ge awa tomite sero tepo wenu ema bama nukare ge diai nusora yaba inoise di tainiwa. \v 29 Awa nera kota, nu gera susu meni ge diro baitinua. Awa lo ge gipai ema nusokare gipinoisowa, awa doro dainiro putoure senua awa. \c 8 \s1 Yesu meni ema boya ayare zo kora wenua. \p \v 1 Yesu meni dirumura ena osisinoinu ema bama dubu bamu ami nu ama ganero \v 2 osewa ema zo boya ayare meni nuso nana benaura zorage bamuro bawa diro koiniro ego senua awa, “Tua, ni putou niso itia, are ni na kora wamu wero giro kora wasa ewanana wamunona.” \v 3 Ago senu Yesu meni wana potiro tama nuso kimuro ego senua awa, “Na ago wamu kotupitinona, are boya niso wawa waise.” Ago tuaise boya nuso eya wawa wewa tama nuso ewanana wenua awa. \v 4 Yesu meni ago wero numore ego senua awa, “Tani nimore wetena amira bowi awa ema zore oko sase. Ni bamu, tama niso awa prisre gipasa gae. Ago inoise nena Mose meni Anuture potawise senua awa potasa yaya niso tepo wetia amira susu giro baitamunora.” Ago senua awa. \s1 Yesu meni soldiara giti kopi zo amira soumai kora wenua. \p \v 5 Yesu meni Kapaneam nate baro noinu Roma soldiara giti kopi zo meni nuso nana kei awero nu zawa sero ego senua awa, \v 6 “Tua, soumai naso yaya mou-mau puro sora duro itia.” \v 7 Ago senu Yesu meni ina ego senua awa, “Nane muro kora wamunona.” \v 8 Ago senu soldiara giti kopi meni ge ina ego senua awa, “Tua, na ema ewanana tepo. Are ni so nasora toyasa te oko wamunoya. Are ni ego itise amire ge daba sasa soumai naso ewanana wamunoya. \v 9 Awa gosinona, nera kota, na ema babezinomara ama-zani nowena. Noko na soldia enira giti kopi. Are nusokare nana zo bayaise sana bayamunoya, ata zo maise sana mamunoya. Ota na soumai naso bua waise sana wamunoya. Are ni ego itise ge daba sasa soumai naso ewanana wamunoya, awa gosinona.” \v 10 Ago senu Yesu meni ge awa niniro di tainiro ema dubu nu ama ganinoiwa amire ego senua awa, “Na me nimorekare sane. Isreli ema nisokare nana ema tuma diai ago inere zo oko tapisena. \v 11 Are ego tugata wana niniu. Waiko osaira enata witaira ena ema Yudako saisai meni kei awero Abrahamto Isakare ata Yakobo awa numorekare dai utura mokara auniro ana-bona wero arumuro ninoise yawa sara wamunora awa. \v 12 Ota ema utura mokara gegenai nunekare meni awa mumera baro di zawa gatero zarinoise itamunora.” \v 13 Ago sero soldiara giti kopire ego senua awa, “Ni bamu, tuma diai nisora me kei awamunoya.” Ago senu soumai nuso be da amire ewanana wenua awa. \s1 Yesu meni Petorora imeti-gagara amira yaya kora wenua. \p \v 14 Yesu meni Petoro nana sora witiro imeti-gagara nuso yaya tama mena-manare puro itinu ginua awa. \v 15 Giro wana nuso zinu yaya bisi asenua. Ago wenu bama awa eriro Yesura nena sawenu ninua awa. \v 16 Tua zinu ema bama bi mokara itai dainiro puro kei awewa awa. Ago wewa Yesu meni bi nusokare be nuso meni tunenua awa. Ago inoise ema yayare dapikarago kora wenua awa. \v 17 Ago wenu porofete Yesaya meni ge ego gaenua awa me wenua. \li2 Nu yaya nasokai kora wai ewanana wamunonakai. \li2 Noko, nu mou nasokai dimamunoya. \s1 Yesu ama wanisekai amira ge. \p \v 18 Ema bama dainiro meni Yesu nana kei awero nu zimuwa giro bua mai nuso meni nu puro dawero ou ubu enibara potarise senua. \v 19 Are bayamu sero inoiwa lo ge gipai ema zo meni nuso nana zora bamuro ego senua awa, “Gipai ema, ni nago nago bayamunosi awa na te ni ama ganamunona.” \v 20 Ago senu Yesu meni ina numore ego senua awa, “Wo zobina nukare awai masire. Noko ni mamai da ago nukare papamore. Ata na Emara Mai meni awa so-mara auka inoise nowena. Are eya na ama ganamu oko sase.” \v 21 Ago senu nusokare nana dubura zo meni numore ego senua awa, “Tua, ni ninasa na gita mama naso betai gowero amire ni ama ganane.” \v 22 Ago senu Yesu meni ina ego senua awa, “Ni na ama gane. Ema ititi tepo meni nuago inowera ami betai ema gowarise.” Ago senua awa. \s1 Bisi meni Yesura ge dimunua. \p \v 23 Ago sero wara witinu bua mai nuso witiwa amire bamuwa awa. \v 24 Susauwa bisi bamu eya muro ewa gaenu kakawa eriro bamubake wenu ewa wa duru toinua. Ota Yesu meni awa gitawa inoinua awa. \v 25 Are bua mai nuso meni baro awa-uzero ego sewa awa, “Tua, nakare soremu. Nakai dagimai sogo inonakai.” \v 26 Ago sewa giro ego senua awa, “Tuma diai nisokare bamuko. Nikare nogoro azu inowi?” Ago sero eriro kakaware bisire senenu so bisi binono denua awa. \v 27 Ago wenu ema meni giro di tainiro ego sewa awa, “Ema ei awa neni? Ata nena bamubamu bisire kakaware dabe ge nuso ninitinoweri?” Ago sewa awa. \s1 Yesu meni ema etora nana ena bi tunenua. \p \v 28 Yesu meni ou ubu semuro Gadara emara zebu amira kei awenua awa. Kei awenu ema eto bi ditira ena muro nu tamuwato awa. Bi nusoto nana itasara nuto goroba bamu wasarato ema eni meni azu wero ebata amira muro baro kaka wamu inoisowa awa. \v 29 Are nuto arero zawa gatero ego sewato awa, “Ni Anutura Mai meni namoreto ne wamu tupesi? Ni be bamu kaka kei awamure yaya bua namorekare potamu tupesita?” \v 30 Ota pu witai ami asikera kena ena nena ninoise itiwa. \v 31 Are bi meni ge beina-baina wero Yesure ego sewa awa, “Ni nakare tunamu wero giro sasa pu dubu omira nana mokara toyanekare.” \v 32 Ago sewa giro nu numorekare ego senua awa, “Nikare bamuu!” Ago senu nukare ema eto doro bamuro pu dubu noiwa amira nana mokara toiwa awa. Ago wewa pu dapikarago sumai nusokare kei awenu pena-pana sumuro degara baro ou ubura dagimuro ou niro betero tepo wewa awa. \v 33 Ago wewa pu dia noiwa nukare dai bozewa awa. Bozero bamu nata bamura niro ge awa dapikarago kereniro sero tepo wewa awa. Nukare tani ema etora nana kei awenua amira ge uge awa wewa awa. \v 34 Uge wewa giro nata bamura ema bama nukare dapikarago eriro Yesu tamamu muwa. Nukare muro nu giro numore ge zewai zawai toise nu zebu nusokare doro bayaise sewa awa. \c 9 \s1 Yesu meni ema zo te-wana gigimai awa kora wenua. \p \v 1 Yesu meni wara witiro ou ubu noko semuro nata nuso nana bamunua. \v 2 Baro kei awenu ema zo te-wana gigimai awa gogara potiwa duro itinu dimuro puro muwa awa. Ago wewa Yesu meni tuma diai nusokarera susu giro yaya emare ego senua awa, “Mai naka, ni azu oko wase. Zewai weyo. Pasina niso disero tepo inona awa.” \v 3 Ago senu Yudara lo ge gipai ema eni nukare duba nusokare meni ego kotumuwa awa, “Ema emi Anutu meni wago inoya, atonua!” \v 4 Ago kotupitinoiwa Yesu meni kotumai nusokare giro tepo wero ego senua awa, “Nikare nogoro ge waya kotupitinowi? \v 5 Nakai ema yayare amire ‘Eri, aita wase’ tepo ago sanakai nu kaka aita wamu wamunoya, awa nakai me namunonakai. Nera kota, ema bama meni ge nasokai gara opi wamunoya. Ata nakai ‘Na pasina niso disinona’ tepo ago samunonakai, awa nakai me oko namunonakai. Nera kota, ema bama meni ge nasokaira me awa gai ine tepo. \v 6 Are na pasina disaira putou puro zebura nowena awa gawise sero na ge ei awa dai numore samunona: Na nimore ego tona, Eri, awai masi gogare niso puro niso nana bayase.” \v 7 Ago senu ema awa eriro nuso nana nate bamunua awa. \v 8 Are ema dubu bamu ami tani awa giro azu wero Anutu nu putou ago zo emara nana wanera potinua, awa giro nu bowi wewa awa. \s1 Yesu meni Matiu zawa senua. \p \v 9 Yesu meni ana eriro susaumite takis pumai ema zo zazo nuso Matiu nu takis pumaira sora itinu giro numore ego senua awa, “Ni mu, na ama ganase.” Ago senu giro eriro nu ama ganenua awa. \p \v 10 Ago wero nu Yesu so nuso nana ena nena naise senu witinu amire takis pumai ema ata Yudara lo ge dai ema witai ami kei awero Yesu bua mai nusore dai eroma nena niwa awa. \v 11 Ago inoiwa Farisayo meni nukare giro bua mai nusore ego sewa awa, “Gipai ema nisokare meni nogoro takis pumai emare Yudara lo ge dai emare dai itise nena ninori?” \v 12 Ago sewa ge awa Yesu meni niniro ina ego senua awa, “Ema yaya tepore meni dokta nana oko susawewera. Ata ema yayare meni gege dokta nana susawewera. \v 13 Nikare baro ge gayai ego itia amira susu kotumuro giu, \li2 Na Anutu meni zame moyaira kota, \li2 dumi pumaira ara tapinona. Na ema nuai nuso saramai asinoya awa zawa samu oko muna. Ata na ema pasina wai ema awa zawa samu muna.” Ago senua awa. \s1 Sieniro nuaira ge sewa. \p \v 14 Be amira ana Yohanera bua mai meni Yesu nana kei awero nu atata wero sewa awa, “Nakare ata Farisayo nakare nena nai sienitinoise nowenakare, ota bua mai niso meni awa nukare nogoro nena kaka sienamu inoweri?” \v 15 Ago sewa Yesu meni numorekare ina ego senua awa, “Ema bama ataira bona inoise itara ema nu bama atamunoya ami numorekare dai nuamunoya be amire duba nitinoise nena sienarise sawa ninamunorita? Tepo awa. Ota ama ema awa iwo meni puro bayara tepo wamunoya be amire nukare nena sienamunora. Da ago ine namore wara amire bua mai naso meni nena sienamunora. \v 16 Nakai mo toto takaniro gayamu sero mo sibi seka puro mo asora oko gainowenakai. Ago wamunonakai, awa mo seka meni zumai mo aso noko keyai toto bamubake wamunoya. \v 17 Nakai ou wain seka puro meme tata matura oko niginowenakai. Ago wamunonakai, awa ou wain meni dobu wero meme tata ziai bezai ou wainre meme tatare awa zainamunonakai. Nakai ou wain seka puro meme tata sekara niginowenakai. Ago wawenakai ou wain sekare meme tata sekare nuto neine itewerato awa.” Ago senua. Ge bezai awa tepo oko senua. Nukare susu ei awa garise sero senua: Nu nuai seka amira ge toisonua, are bua mai nuso meni Yudara tani matu awa doro tani seka gege puro nuamunonakai asenua awa. \s1 Yesu meni bama zo kora wero mai bama diro zo betaira ena awa-uzenu seka wero erinua. \p \v 18 Yesu nu ge awa toise itinu yere ibu dia ema zo meni nuso nana muro benaura koiniro ego senua awa, “Mai naso bama diri zeme betetia, ata ni puro bayana wana nuso nana tame potasa eramunoya.” \v 19 Ago sero bamunu Yesu meni eriro bua mai nusore dai dia ema awa ama ganero bamuwa awa. \v 20 Susauwa bama zo orara pupinoise noe donu zepa 12 wenua ami Yesu nana ame bamuro Yesura tama woi tera ena kimunua awa. \v 21 Ago inoise nu nutope ego kotumunua awa, “Tama woi nuso gege kimuro ewanana wamunona.” \v 22 Ago kotumuro kimunu Yesu meni kapeteniro bama giro ego senua awa, “Mia naka, ni oko azu wase. Ni tuma diai nisora ewanana wetesa.” Ago senu bama eya ewanana wenua awa. \v 23 Ago wenu Yesu meni susaumite diara nana sora witiro bui pisai emare ema diti bamure ami dire buare inoise itiwa giro ego senua awa, \v 24 “Nikare kei awero bamuu! Mai bama diri awa nu kaka betamu. Nu gitawa inoya.” Ago senu nukare nu isimuwa awa. \v 25 Ago wewa senu osero tepo wewa betai itinua amira nana baro mai bama diri wanera zinu erinua awa. \v 26 Ago wenua amira ge bowi meni zebu amira dago te wero bamunua awa. \s1 Yesu meni ema giti guma wai ata bi mokara itai awa kora wenua. \p \v 27 Yesu meni ana eriro susaunu ema giti guma wai eto meni nu ama ganero zawa toise ego sewato awa, “O Dawidira sibuna, ni nato emo zo amuyo.” \v 28 Yesu susaumite sora witinu nuto nuso nana zorage bamuro kei awewato awa. Nuso nana kei awewato giro Yesu meni nuto atata wero senua awa, “Giti moka kora waira putou naso nana itia asero gewato me weti mewitota?” Ago senu nuto sewato awa, “Iyo, Tua. Genato me inoya.” \v 29 Ago sewato giro nu giti moka nusoto kipinoise ego senua awa, “Tuma diai nisotora me nisoto nana kei awaise.” \v 30 Ago senu giti moka nusoto panenua awa. Ago wenu Yesu meni numoreto potai ge ego potinua awa, “Nito tani amira ge bowi ema enire oko saweto.” \v 31 Ago senua, ata nuto doro bamuro ge bowi nuso sero sero awewato zebu amira te wenua awa. \p \v 32 Yesu bua mai nusore ana eriro susauwa ema zo puro Yesu nana muwa awa. Bi zo nuso nana itinu nu ge amu noisonua. \v 33 Are Yesu meni bi tunenu bamunu ema awa ge senua awa. Ge senu ema dubu bamu ami di tainiro ego sewa awa, “Isreli zebura ena gita nena ago ine zo oko kei awenu ginakai.” \v 34 Ago sewa awa, ata Farisayo meni Yesure ego sewa awa, “Bira giti kopi meni nu soremawi bi tuninowia awa.” Ago sewa awa. \s1 Yesu meni ema bama emo zo wenua. \p \v 35 Are Yesu nu ago inoise nata bamuta pei ni awa nu te noisonua awa. Ago inoise yere ibu nusokare sero toiro ge gipinoise Anutu imata Tua wero nuamunoya amira Oziga Ewanana tugata inoise noisonua awa. Ota ema yayare dapikarago kora wasai yaya nusokare bisi asero tepo inoisonua awa. \v 36 Are nu ema dubu bamu awa giro nukare emo zo bamu wenua. Nera kota, nukare lama dubu dia tepo ine. Are nukare putou tepo duba nitinoise noisowa. \v 37 Are nu bua mai nusore ego senua awa, “Nena buye ena zamuro itia, ata pumaira ema etokaka. \v 38 Are nikare pumai buara mamere isa sawa nu nena pumai ema tamai bua nusora bayarise.” Ago senua awa. \c 10 \s1 Yesura bua mai amira zazo. \p \v 1 Yesu meni bua mai nuso 12 zawa senu muwa bi tunaira putoure yaya eure taure korawaira putou awa numorekare potinua awa. \v 2 Aposolo 12 amira zazo nusokare awa ego ewa: Giti kopi Simon zazo nuso zo Petoro, nami nuso Anderea, Yakobo Zebedira mai, ata nami nuso Yohane, \v 3 Filip ata Batolomiu, Tomas ata Matiu takis pumai ema, Yakobo Alifayora mai, ata Tadias, \v 4 Simon Zelote ata Yudas Iskeriot nu noe Yesu kereninua awa. \s1 Yesu meni bua mai nusore bua ge senua. \p \v 5 Yesu meni bua mai nuso 12 awa nukare buara iyetitinoise ego senua awa, “Nikare ema Yudakora nana zebura oko bayawe, ata Samaria nata amira dai oko bayawe. \v 6 Isreli ema dubura lama tara awewenai amira nana daba bamuwo. \v 7 Susawise ge ego ine tugata wewo: Anutu imata Tua wero nuamunoya amira be zora awinoya. \v 8 Ago inoise yayare awa kora weu. Ota bebetenai awa dai awa-uzeu. Ago inoise boyare awa kora weu boya wawa wae. Ota bi tuneu. Nikare putou awa zuma tepo pumewa, are nikare da ago bua awa zuma tepo weu. \v 9 Moni bamuta moni pei-maai awa oko peniro puro bayamunowa. \v 10 Nikare ebete ena kaita oko desasenawe. Tama woi eto tepo, o sandol seka zo tepo, o bogi zo tepo, ago noiwo. Nera kota, bua ema nukare nena zuma tepo potai nai gege awa. \v 11 Are nata zota zora kei awero giro gita ema kokopai zo kau wewo. Ago wero zo gawa ewanana wai giro so nusora witiro da ago gege awai-duwai inoma bamuwo. \v 12 So nusokarera wititinoise giro ego sewo, ‘Tuara gawa nisokare nana itaise.’ \v 13 Ago sawa sora mama meni ninai te wai giro ge nisokare meni nusokare nana ena me waise. Ota sora mama meni ninai te kaka wamu wai giro Tuara gawa nisokare nana ena gege me waise. \v 14 Nata zorata so zora bayawa nikare sawa kaka diamu wara, o ge nisokarera berea wai sara giro so awa doro bamuwo. Ago wero wowo nusokare te nisokarera itia awa deregiweu osae. \v 15 Na me memeka sane. Anutu meni erama awina-dawina inoise ina potamunoya be amire nata eto zazo nusoto Sodomto Gomorare amira ema ina mou tamamunora. Ota ge nisokare azu samunora nata amira ema meni awa ina mou-mau bamu tamamunora. \s1 Mou neire neire kei awamunoya. \p \v 16 Sana niniu. Na nikare iyetitinona, awa lama eni abu sunara nana soe iyetai ago ine awa. Are nikare uma inoise noiwo. Ago wero goroba tepo betata-batata noiwo. \v 17 Nikare ema ite wero baititinoise noiu. Nukare nikare puro koto nusokarera bayamunora. Ata yere ibu nusokarera ena nikare wamu meni damunora. \v 18 Awa daba kota, nikare bua mai naso nowewa amira ema giti kopira nanata ema tua nana puro bayara ge bua wamunowa. Are nikare nusokare nana benaurata noko diga nana benaura zewai wero Oziga Ewanana sero kereniwo. \v 19 Nukare nikare puro ema giti kopira nana potara ge nogo samunonikai asinoise kotumu-katumu oko wawe. Ina saira be kei awai amire ge samu wawa Ozana meni nimorekare ge potai samunowa awa. \v 20 Ge sawa ge nisokare oko wamunoya. Mama nisokarera Ozana meni duba nisokarera nuamunoya amira ge wamunoya awa. \v 21 Namisini eni meni namisini nusokare betarise sero iwora wanera potamunora. Mamana eni meni mai awiso nusokare betarise sero iwora wanera potamunora. Mai awiso eni meni miamai mamana iwo inoise betarise sero iwora wanera potamunora. \v 22 Nikare zazo naso puro nowewa amira ema dapikarago nimorekare tini kapaire wamunora awa. Are zo nu zewai wero dopero noma betamunoya, nu awa Anutu meni soero pamunoya. \v 23 Are nata zora nuawa dero tunara giro nata awa doro noko zora bamuwo. Na me sane. Nikare bua isusauma Isreli nata sero ena bua kaka wero pesunamu inuawa na Emara Mai meni noko kei awamunona awa. \s1 Tuare wewa te namorekai wamunora. \p \v 24 Mai zota zo meni gipai ema nuso dainiro witai ine oko itia. Ota soumai meni ema tua nuso dainiro bamu wai ine awa dai oko itia. \v 25 Mai meni gipai ema nuso meni wago wai te wamunoya. Ota noko soumai meni ema tua nuso ine wai amire te wamunoya awa. Nukare namore Bira Mama asewa, are bua mai nasore da ago ine ge waya-kawaya samunora awa. \v 26 Ata saineba, susu nisokare bezero itia awa ama kei damu nai gamunora. Are nikare nukare giro azu oko wawe. \v 27 Ge eni nane bezero tugata inowena awa dubu bamura ena kereniu gare. Ota kiakara dana meni ninai awa dai damu damuke ena kereniro seu. \v 28 Tama aiso nisokare daba dero ititi nisokare damu inoise putou kau wamunora, nukare awa azu oko wawe. Tamare ititire eto dago musunai dega niaore amira bayamunoya amira putou awa nuso nana itia, nu awa giro azu weu. \v 29 Ni suriri awa nena me tepo, are maketira ena ni suriri eto amira zuma awa toea daimata gege. Ata Mama nisokare meni gai te kaka wamu wai zo oko duro betamunoya. \v 30 Ota ema nisokare nana meni awa Mama meni nikare dia wero baititinoise giti tu nisokare azimuro tepo inowia awa. \v 31 Ni suriri dainiro amira zuma awa bamu tepo, ota ninekare meni awa zuma bamure. Are nikare azu oko wawe. Mama meni gai te kaka wamu wai, nena waya zo nisokare nana tepo oko kei awamunoya. \v 32 Zo nu emara nana benaura ena ‘Na Yesura mai wero nowena’ ago samunoya, awa nane ema amire utura Mama naso amira benaura ena ‘Nu awa mai naso’ ago samunona. \v 33 Ota zo nu erama nana benaura ena na begi wamunoya, nu awa nane utura Mama naso amira benaura ena ina begi wamunona awa. \s1 Yesu meni ge puro munu ema bama zazaumuwa. \p \v 34 Na bega pumamu kota, ema bama zazaumamu sero muna awa. Are ge naso emo zazaumuro nuamunowa. \v 35 Mai mata dirire mamanare zaumamunora. Ata miamaire mai bama dirire zaumamunora. Babumanare imeti-gagarare da ago zaumamunora awa. \v 36 Dubu da ami zaumuro iwo ina-wa wamunora. \v 37 Zo nu miata mama nuso ara tamai bamu inoise namore pei-kaka wamunoya ami gegenai naso wai ine tepo. Zo nu mai nuso mata dirita bama diri ara tamai bamu inoise namore pei-kaka wamunoya ami gegenai naso wai ine tepo. \v 38 Ota zo numa ni pasinai nuso dimuro na ama kaka wamu wamunoya, nu ami da ago ine gegenai naso wai ine tepo awa. \v 39 Zo numa nuai nuso soyamunoya ami nuai nuso taragamunoya. Ota zo nu na emo inoise nuai nuso duamunoya ami nuai me tamamunoya awa. \s1 Yesu emo inoise otao mamai dumi pumai. \p \v 40 Ema zo nu nikare kora wamunoya, awa namore wetia ago ine wamunoya. Ota namore wamunoya, awa da ago ine na iyetinua amire wetia ago ine wamunoya. \v 41 Ema zo meni porofete zo porofete wero noi giro kora-makora wamunoya nu ami porofetera ina amira te pumamunoya. Zo nu ema etutiro nuai zo etutiro noi giro kora wamunoya ami ema etutiro nuaira ina amira te pumamunoya. \v 42 Na me memeka sane. Zo meni erama na ama ganinowera amira nana zo mai naso noi giro ou zobi-zabi dumuro potai namunoya, ou potamunoya ami ina nuso me pumamunoya.” Ago senua awa. \c 11 \s1 Yohane Yesura bowi sai meni bua mai nuso eni Yesura \s1 nana iyetinu bamuwa. \p \v 1 Yesu meni bua mai nuso 12 amire bua ge sero tepo wero ana eriro nata enira nana utura ge sero gipero awamu sero bamunua awa. \p \v 2 Are Yohane nu benai sora itise Kristo meni bua inoisonua amira bowi awa niniro giro bua mai nuso eni iyetinu \v 3 baro Yesu atata wero sewa awa, “Kristo maise sai awa ni awanita, ota zo mai gamu dia wamunonikare?” \v 4 Ago sewa Yesu meni numorekare ina ego senua awa, “Nikare ewesemuro baro nena gewa, o ge ninewa amira uge inoise Yohane tugata weu gae. \v 5 Giti guma wai awa giti paninora; te waya wai awa noko aita inora; ema boya ayare awa tama ewanana inora; dana azai awa ge ninitinora; bebetenai awa seka ziro eritinora; ota bogamasa awa Oziga Ewanana ninitinora. \v 6 Zo nu namore gai mou kaka wamu wamunoya ami yawa sara wamunoya.” \v 7 Ago senu Yohanera bua mai nukare ewesemuro susauwa Yesu meni ema diti bamu itiwa amire Yohanera ge ego tugata wenua awa, “Nikare Yohane nana ware gamu-gamura bamisewa, awa ema nogo wai awa gamu sero bamisewi? Nikare ema beyata zo bisi meni seba apawi muro baro awinowia ago ine gamu bamisewita? Tepo awa. \v 8 Nikare ema nogo wai awa gamu sero ware bamisewi? Ema zo tama woi nuso ewananare awa gamu sero bamisewita? Tepo awa. Ema tama woi ewananare nukare awa ema tuara sora itai-matai inowera. \v 9 Ota ema nogo wai awa gamu sero bamisewi? Porofete zo gamu sero bamisewita? Na sana niniu. Ema gamu sero bamisewa nu ami porofete inoise porofete noisowa awa dainitinoya. \v 10 Numore awa ge gayai zo ego itia awa, \li2 Ei giu! Na oziga sai ema naso iyetamunona. \li2 Nu gita wero ebata niso kora wamunoya. \v 11 Na me memeka sana niniu. Yohane ge ou gutai zaawai ema ami zebura ema dapikarago dainitinoya. Ata Anutura natara gegenai zo osai me osai ami Yohane dainitinoya awa. \v 12 Yohane ge ou gutai zaawai ema ami bua pumunua be amira ana ema bama meni utura mokara toyamu sero ina-daina inoma ema putoure meni toyamunora awa. \v 13 Porofete ata Mose ata nukare dapikarago Anutu imata Tua wero nuamunoya amira ge sise gaise awitupie dowa Yohane kei awenu porofetera ge ago dopenua awa. \v 14 Are nikare ge nusokare gai me wai ine te giro ge ei awa giu me wae: Elia meni Soyai Emara ebata gita wero maise sai, awa Yohane awa. \v 15 Zo nu danare meni ge ei awa ninaise. \p \v 16 Are na ema bama zeme nowewa awa nena nera potiro sana te wamunoi? Nikare tani mai pei-mamaira ine inowewa. Mai pei-mamai nata kakame arumuro itise mai pei-mamai eni zawa sero ego tora awa, \v 17 ‘Nakai ozina wamu nikare uzumuro boi detenakare, ata nikare yawa kaka wiamu wetewa. Noko nakare zo amaira dibia wetenakare, ata nikare dibia kaka wamu wetewa. Are nakare nogo wanakare gawa ewanana wamunoi?’ ago tora awa. \v 18 Yohane meni bua nuso zaawero nena nai eni sienitinoise nuawi giro numore ego towewa awa, ‘Bi nuso nana mokara itia.’ \v 19 Are na Emara Mai meni kei awero nena nise ou nise awawena giro namore ego towewa awa, ‘Giu! Nu ono nai ema. Nu ou wain pena-pana ninowia. Nu takis pumai ema ata Yudara lo ge dai ema amira otao.’ Ago towewa. Ata nato bua inowenato awa Anutura kotumaira inowenato amira susu awa bua nasotora me meni kerenawi ema bama gawera me inowia.” Ago senua awa. \s1 Yesu meni Galilaya ema senenua. \p \v 20 Yesu meni nata enira bua putoure dainiro inoise putou nusora susu kereninu giwa, ata duba kaka kapetenamu wewa. Are ge zaawero ego toise nukare ziro senenua awa, \v 21 “Yei Korasin ema! Yei Besaida ema. Mou bamubake nisokare nana kei awamunoya. Na tani putoure eni nisokare nana ena inowena awa na nata Tayato Saidonre amira ena wamena sia, awa nukare emoko duba kapeteniro pasina nusokare kotumuro duba nitinoise mo tama guigi-gaigi wai awa awero awetu gutero itamera. \v 22 Are sana niniu. Anutu meni erama awina-dawina inoise ina numorekare potamunoya be amire Tayato Saidon natara ema bama meni ina osai tamamunora. Ota ninekare meni awa ina nisokare bamubake tamamunowa. \v 23 Ota nikare Kapaneam ema, ema bama meni zazo nisokare de ike namunorita? Tepo awa. Nukare zazo nisokare puro osamunora. Nisokare nana tani bamu kei awisia ago ine Sodom nate ena kei awami sia, awa nata awa oko sisamia. Zeme ewa itamia. \v 24 Amira sana niniu. Ama Anutu meni ema bama awina-dawina inoise ina potamunoya be amire Sodom natara erama meni ina mou tamamunora. Ota ninekare meni awa ina mou-mau bamu tamamunowa.” Ago senua awa. \s1 Yesu meni nakai nuso nana muro zanatianisekai senua. \p \v 25 Be amire Yesu meni ge ego senua awa, “O Mama, ni uture zebure amira Tua. Nukare nutopekare gawera ema bamu inowera ema ago ami gai azu, ni putou nisora susu bezinowesa. Ota nukare nutopekare gawera mai morua inowia numorekare awa kerenitinowesa. Are na amira ni bowi inona. \v 26 O Mama, ni ago gege wamu ara tapinowesa.” \p \v 27 Nu ge awa Mamere sero tepo wero ego senua awa, “Mama naso meni nena bamubamu dapikarago awa wana nasora potinua. Ema zo meni na Mamera Mai amira susu awa oko gosinowia; Mama meni imata gosinowia. Da ago ine ema zo meni Mamera susu oko gosinowia; na Mai meni imata gosinowena. Ota na Mai meni Mamera susu ema enire gipinowena, nukare ami Mamera susu gosinowera. \v 28 Nikare sai zewai wai ge dimamu kaputitinoise mou dipinowewa ami naso nana muwo. Muro zanatiai me tamawe. \v 29 Na duba osaire awa-diaire nowena, are naso nana muro anapa nasora agewa pumuro dipinoise susu naso giro baitawe. Ago wawa ititi nisokare zanatiro baitae. \v 30 Anapa naso nimorekare potamunona awa ewanana. Ota nena ninekare dimawise potamunona awa peu-pepesa.” Ago senua awa. \c 12 \s1 Sabat pura bere bua wai azu amira ge. \p \v 1 Ama Sabat pura zo amire Yesu gita wenu wuit bua soe bamuwa awa. Susawise bua mai nuso meni meri betero wuit me zisero niwa awa. \v 2 Ago wewa Farisayo ema nukare awa giro Yesu tugata wero ego sewa awa, “A gi! Bua mai niso bua inora awa lo meni Sabat pura bere tani awa wai azu sai itia.” \v 3 Ago sewa giro Yesu meni ego senua awa, “Dawidi ata ema eni numore dai noisowa amire nukare meri betinoise tani zo wewa amira uge awa nikare kaka azimuro gamu meni sago inowa, atonua! \v 4 Nukare Anutura ibu amira toiro ame Anutura giti mokara potitinoisowa awa puro niwa awa. Ame awa nukare ema osai meni nai ine tepo. Pris ema meni gege narise sai awa. Ata nukare niwa Anutu meni ginu waya oko wenua. \v 5 Ota ge zo lo bukura gayai itia awa nikare azimuro susu nuso kaka gamu inowewita? Ge awa ego ewa. Pris ema nukare Sabat pura bere ibu bamura ena bua inoise pura sisawera pasina oko inowia. \v 6 Ota nane sana niniu. Sai naso meni ibu bamura bua awa dainitinoya. \v 7 Ge gayai zo ego itia ewa, \li2 Na Anutu meni zame moyaira kota, \li2 dumi pumaira ara tapinona. Nikare ge amira susu ninamewa sia, awa bua mai naso pasina tepo emire ge oko samewa. \v 8 Na Emara Mai meni Sabat pura amira Tua wero nowena awa.” Ago senua awa. \s1 Yesu meni Sabat pura zo amire ema wana amai zo kora wenua. \p \v 9 Ago sero ana bamuro yere ibu nusokare zo amira witinua awa. \v 10 Witinu ema zo wana nuso amai ami ago itinua awa. Are ema eni meni Yesu gera potamu sero, nera ikoniro gera potamunonikai asero nu atata wero sewa awa, “Ema Sabat pura zore kora wai awa te inoita?” \v 11 Ago sewa Yesu meni be nusokarera pumuro ego senua awa, “Nisokare nana zo meni lama nuso daimata Sabat pura zo amire duro urara osai nu kaka duamu wana meni ziro zumai witamunoi, tanita? \v 12 Lama awa nena me tepo awa. Ota erama meni awa nena me awa. Are Sabat pura bere bua kokopai awa wai ine te awa.” \v 13 Ago sero emare ego senua awa, “Wana niso zuzuti.” Ago senu wana nuso zuzutinu ewanana wero zore dai te wenua awa. \v 14 Ago wenu Farisayo nukare tani awa giro dapikarago bamuro Yesu dara betaise sero ge sero gatero awewa awa. \s1 Ge Yesure sai awa me wenua. \p \v 15 Yesu meni ge awa niniro giro nata awa doro bamunua awa. Nata awa doro bamunu ema saisai meni nu ama ganewa giro yayare awa kora wenu ewanana wewa awa. \v 16 Ewanana wewa Yesu meni nukare ema enire susu nuso kerenai azu ge zewai-zawai senua awa. \v 17 Ago wenu ge gita Anutu meni senu porofete Yesaya meni gaenua, ge awa me wenua awa. Ge awa ego ewa, \li1 \v 18 Ei awa mai sou naso. Na nu awa giro pumuna awa. Nu wama naso. Na nu ara tapinona. Na Ozana naso nuso nana tame potana soremai nu diga emare nuai sonaira ge sero gipero awamunoya awa. \v 19 Nu ge bawaita sero gunai awa oko wamunoya. Ota ge nusora awi kakame ena oko kei awai ninamunora. \v 20 Nu erama toku toumai ine awa waya wamu kota, kora wai zewai wamunora. Nu erama lamra wuiki kayai wai ine awa sisamu kota, kora wai ewanana wamunora awa. Ago inoise bua zizinuai sonaira ge meni nena bamubamu awa dainitinoise ewanana kei awamunoya. \v 21 Ago wai diga ema nani-nani ami nu tuma diamunora awa. \s1 Yesu meni bi zo ema zora nana ena tunenu giro zuzu sewa. \p \v 22 Ema zo bi meni mokara toinu giti guma wenu ge sai ine tepo inoisonua ema awa eni meni puro bamu Yesu nana niwa awa. Ago wewa Yesu meni kora wenu giti moka nuso panenu ge ina-sa wewato awa. \v 23 Ago wenu ema bama dubu bamu itiwa ami giro di tainiro yaba dasiga inoise ego sewa awa, “Dawidira sibuna maise sai awani, tanita?” \v 24 Ago sewa Farisayo meni ge awa niniro ego sewa awa, “Bira giti kopi zazo nuso Bielsebul ami nu soremawi bi tuninowia awa.” \v 25 Ago sewa Yesu meni kotumai nusokarera susu giro ge nusokare ina samu sero zebura potiro ego senua awa, “Zebu zo amira ema nukare awiniro ina-da wamunora, awa zebu awa eya zasu wero posamunoya. Ota nata zota dubu zo amira ema nukare awiniro ina-da wamunora, awa nata awa zewai oko itamunoya. \v 26 Are Satanra dubu awiniro noise ina-da wamera sia, awa putou nuso sisero tepo wamia. \v 27 Agoro na Bielsebulra putoura bi tuninowena asinowa, ge awa me sia, awa mai awiso nisokare bi tuninowera ami ara putoura bi tunameri? Nukare Anutura putoura bi tuninowera, are nunekare ami opi sai nisokarera susu kerenamunora. \v 28 Nama awa Anutura Ozana meni soremawi bi tuninowena, are Anutu imata Tua wero nuamunoya amira putou nisokare nana emoko kei awero itewia. \v 29 Ota zo meni ema putou bamure zo itai so nusora witiro wau nuso soero pumai awa te inoita? Awa tepo awa. Nu ema putou bamure awa gita beniro amire wau nuso soero pumamunoya awa. \v 30 Zo nu namore otao kaka wamu wamunoya ami namore iwo wamunoya. Noko zo nu na sorepitinoise poti dara nai bua naso kaka wamu wamunoya ami siso sis wai bua wamunoya. \v 31 Are sana niniu. Eramara pasina susu giti ata Anutu isimaira ge susu giti awa disai ine te awa. Ata zo nu Ozana isimamunoya, ema amira pasina meni awa disai ine tepo awa. \v 32 Zo nu na Emara Maire ge waya samunoya, awa Anutu meni pasina awa disamunoya. Ata zo meni Ozana sero ziamunoya awa pasina nuso zeme zebura enata ama utura ena disai tepo wai ine tepo awa. \s1 Ni me meni nira susu kerenitinowia. \p \v 33 Nikare ni zore ‘ewanana’ ago sero giro me nusore da ago ine ‘ewanana’ asewo. Ota ni zore ‘waya’ asero giro me nusore da ago ine ‘waya’ asewo. Nera kota, ni me meni nira susu kerenitinowia awa. \v 34 Nikare zira saisibuna, nikare waya meni nogo wero ge ewanana samunowi? Duba meni denenu itewia amira te be meni kereniro towia. \v 35 Ema kokopai awa kotumai kokopai nuso nana mokara itewia, are nu tani kokopai inowia. Ema waya awa nu kotumai waya-kawaya nuso nana mokara itewia, are nu tani waya-kawaya inowia. \v 36 Ata nane sana niniu. Ge giti agu towewa awa Anutu meni erama awina-dawina inoise ina potamunoya be amire ge amira ge bua wamunowa awa. \v 37 Awa nera kota, ge towesa ami susu niso kerenai ewanana wai Anutu nana kotora ena ewanana wamunosa. Ota ge towesa ami susu niso kerenai waya wai Anutu nana kotora ena duwamunosa.” Ago senua awa. \s1 Yesu tani waise awita sewa. \p \v 38 Ago toise tugata wenu lo ge gipai ema eni ata Farisayo eni nukare ami ge ego ine kapeteniro sewa awa, “Gipai ema, nine tani putoure zo we kei awai ganekare.” \v 39 Ago sewa ina ego senua awa, “Nikare ema waya-kawaya. Ema meni bama soa patitinowia da ago ine nikare Anutu soa patitinowewa. Nikare tani putoure zo wana gamu towewa. Ata nikare tani putoure zo oko gamunowa. Tani gita porofete Yonara nana kei awenua, da ago ine kei awai gamunowa. \v 40 Yona nu pi waiko be etorobara ago wo bamu amira nana ogobera itinua, da ago ine na Emara Mai meni pi waiko be etorobara ago zebu mokara itamunona. \v 41 Anutu meni erama awina-dawina inoise ina potamunoya be amire Niniwe ema meni eriro ema bama be zeme nowewa amira susu kerenara mou dimamunowa. Awa nera kota, Niniwe ema Yona meni Tuara ge tugata wenu niniro duba kapeteniwa. Ata na ego dopero itena ami Yona dainitinona. \v 42 Ota Siba zebura bama tua nu dai eriro ema bama zeme nowewa amira susu kerenai mou dimamunowa. Awa nera kota, bama ami Solomonra kotumai bamubake awa sai ninamu tama dero zebu zora-zarako amira ena munua awa. Ata na ego dopero itena ami Solomon dainitinona. \s1 Bi meni noko tera ewesemamunoya. \p \v 43 Bi meni emara nana mokara ena kei awero zanatiaira masi ware ena tamamu bayamunoya. \v 44 Baro kaka tamamu inoma giro ego samunoya, “So naso doro musena da amira noko ewesemuro bayamunona.” Ago sero baro so awa wazero kora wetera besuma sumuro itia awa gamunoya. \v 45 Awa giro noko bamuro bi otao mamai 7 awa nu ine kota, waya me waya awa puro muro so da amira toiro itai-matai wamunora awa. Ago wara ema awa gita waya noisonua ami be amire waya me waya wamunoya. Are ema dubu waya zeme nowera amira nana ena da ago ine kei awamunoya awa.” Ago senua awa. \s1 Yesura mia ata namisinire. \p \v 46 Yesu nu ge awa tugata inoise noinu nusokare nana atune ena mia namisinire nuso meni ge numore samu sero nu dia itiwa awa. \v 47 Ago itiwa ema zo meni Yesure ego senua awa, “Mia niso namisinire nukare ge nimore samu sero muro atune dopero itera.” \v 48 Ago senu Yesu meni ge ina ego senua awa, “Agai mia naso wero nowi? Arekare namisini naso wero noweri?” \v 49 Ago sero bua mai nuso ago itiwa amira nana wana uzuzu wero ego senua awa, “Giu. Miamai namisini naso ewa. \v 50 Zo nu Mama naso utura itewia amira ge niniro dipinowia nu ami namita, nubamata, mia naso inoya awa.” Ago senua awa. \c 13 \s1 Ema zo meni nena we buye apenua amira uge. \p \v 1 Waiko be amire Yesu meni sora ena osero ou ubura kora bera arumuro itinua awa. \v 2 Ago itinu ema bama dubu bamubake meni nuso nana kei awewa awa. Kei awewa giro numa wa zora witiro arumuro itinu ema dubu bamu meni awa nukare ete dopewa awa. \v 3 Ago wewa Yesu meni ge bezai eni toise kotumai dainiro numorekare tugata inoinua. Tugata inoise ge ego senua awa, “Sana niniu. Ema zo meni nena we buye apamu sero bamunua awa. \v 4 Bamuro nena we buye ena apitinoinu we eni meni awa ebete ena duuwa. Ago duro damu-damuke itiwa ni mamai meni tamuro niro tepo wewa awa. \v 5 Ota we eni meni awa zebu omata tame kara-kara wai amira duuwa awa. Zebu awa tumou tepo, are we ami eya eriwa awa. \v 6 Ago wero tatawi nusokare iboboi tepo, are waiko meni witiro moenu binero betewa tepo wenua awa. \v 7 Ota we eni meni awa zebu iwera tatawi itiwa amira duuwa awa. We awa iwere dai dapikarago te tetemo eriro iwe meni nena awa denu me kaka ziamu wenua awa. \v 8 Ota we eni meni awa zebu me gawire amira duro eriro zamuro me saisai ziwa awa. Nena duro eriwa amira zora me nuso 100, zora me 60, ota zora me meni awa 30 ago kei awewa awa. \v 9 Are zo nu danare meni ge ei awa ninaise.” Ago senua awa. \s1 Yesu meni ge bezai toisonua amira susu. \p \v 10 Ge ago senu bua mai nuso meni nuso nana zora bamuro atata wero sewa awa, “Ni nogoro ge bezai eni awa numorekare towesi?” \v 11 Ago sewa Yesu meni ina ego senua awa, “Anutu imata Tua wero nuamunoya amira ge bezero itewia, amira susu awa nikare ninawise sai itia awa. Ata eni bamu awa tepo awa. \v 12 Zo nu nena numore potai awa puro nuai giro noko mema potana nu zamai bamu tamamunoya. Ota zo nu nena numore potai awa doro tepo nuai giro na nena nuso soero pumana nu tepo nuamunoya awa. \v 13 Nukare giti moka nusokare meni gosinowera, ata oko giro baititinowera. Ota dana meni uge ninitinowera, ata ugera susu awa oko giro baititinowera. Amira na ge bezai awa numorekare towena. \v 14 Are ge zo porofete Yesaya meni gaenua ge awa nusokare nana ena me inoya. Ge ego awa, \li2 Nikare dana meni ninai awa ninamunowa, ata duba meni niniro baitai awa oko ninamunowa. \li2 Nikare giti moka meni gai awa gamunowa, ata nena giro baitai meni awa oko gamunowa. \li1 \v 15 Ema dubu ei awa nukare kotumai tepo. \li2 Ata nukare dana nusokare meni azai, \li2 are ge kaka ninamu inowera. \li2 Ota nukare giti moka nusokare sikimuwa. \li2 Ago kaka wamu wamera, awa giti moka meni nenara susu gamera; o dana meni gera susu ninamera; o duba meni nenara susu niniro baitamera. \li2 Ago kaka wamu wamera, awa nukare duba kapetenara na nukare kora wamena. \v 16 Ninekare meni awa giti moka panero giro baititinowewa. Noko dana potiro ninitinowewa. Are nikare yawa sara inowewa. \v 17 Na ge me sane. Gita porofete dainiro ata etutiro nuai ema dainiro nukare ami nena gosinowewa awa gamu yaba inoisowa, ata nukare kaka gamu inoe bebeteniwa. Nukare ge ninitinowewa awa ninamu yaba inoisowa, ata kaka ninamu inoe bebeteniwa. \s1 Nena we buye apaira ge bezai amira susu senua. \p \v 18 Are nena me buye apaira ge bezai sesena amira susu awa kereniro sana niniu. \v 19 Nena we eni ebete ena duuwa amira susu ego ewa: Ema zo utura ge ninawi susu kaka kei awamu wawi pasinara mama meni nuso nana kei awero utura ge duba nusora toitinowia awa puro tara awinowia awa. \v 20 Ota nena we eni awa zebu omata tame kara-kara wai amira duuwa, amira susu ego ewa: Zo nu utura ge niniro eya pumuro yawa sara inowia. \v 21 Ata nu tatawi tepo, are nu be pei-kaka gege Tuara ebatara nuamunoya. Ago wero iwore gorobare utura ge emo kei awai nu eya duamunoya awa. \v 22 Ota nena we eni iwe soe duuwa amira susu ego ewa: Zo nu utura ge ninitinowia, ata nu zebura nena emo kotumu-katumu wawi wau moni meni nu etete nitinowia, are tani ago ami utura ge gogowawera me oko kei awinowia. \v 23 Ota nena we eni zebu gawire amira duuwa amira susu ego ewa: Zo nu utura ge ninawi susu kei awinowia. Nu ami me zizinowia. Amira we zora nana me 100, zora nana 60, zora nana 30, ago ine kei awinowia awa.” Ge ago senua awa. \s1 Wuit soe iwe erai amira ge bezai. \p \v 24 Ago sero ge bezai zo dai ego toise senua awa, “Utura itewia ami imata Tua wero nuamunoya amira susu awa ego emira potiro sana te wae. Ema zo meni wuit me ewanana buye apenua. \v 25 Me apenu amire pi tumoure iwo nuso meni kei awero wuit amira soe ena iwe zo dara nuso wuitra ine amira me awa puro baro apero doro tara awenua. \v 26 Ago wenu wuitre iwere te eriwa awa. Eriro me ziwa amire iwera benau kei damu ninua awa. \v 27 Ago wenu mai sou meni giro buara mama tugata wero ego sewa awa, “Ema tua, ni bua nisora nena me ewanana gege apisesa, ata iwe meni nana muro eritinoi?” Ago atata wewa senua awa, \v 28 “Awa iwo zo meni apisia ami eritinoya.” Ago senu noko atata wero sewa awa, “Agoro baro iwe awa sokanisekare kotupitinosita?” \v 29 Ge ago sewa ina ego senua awa, “Tepo. Nikare iwe sokinoise wuit dai sokamewa dowo. \v 30 Wuit awa iwere dai te itise erariseto. Ama wuit me pumaira be kei awai amire bua waira ema meni gita iwe sokero niaora moyamu sero tiarise samunona. Ata wuit me meni awa so nasora zuanarise samunona.” Yesu meni ago senua awa. \s1 Ni mastet ata yis amira ge bezai. \p \v 31 Yesu meni ge bezai zo ego senua awa, “Anutu imata Tua wero nuamunoya, awa ni mastet asinowenakai amira me ine awa. Ema nukare ni me awa bua nusokarera urinowera. \v 32 Ata urawera eriro ni pei-mamai zepa da gege itai awa dainiro bamu inowia. Ago wawi bona nuso babezinoma kei awawera ni mamai meni duga nusora muro bonara zau potitinowera.” \v 33 Yesu meni ago sero ge bezai zo ego ine dai senua awa, “Anutu imata Tua wero nuamunoya amira susu awa yis ine. Bama zo meni tewa bamu zora plaware yisre potiro dawenu yis sisiniro plawa pumunu dobu wenua awa.” Ago senua awa. \s1 Yesu meni ge bezai gege toisonua. \p \v 34 Yesu meni ema ge tugata inoisonua, awa ge bezai daba toisonua awa. Ge kereniro kaka samu wenua. \v 35 Ago wenu porofete zo meni gita ge ego senua awa me wenua awa, \li2 Na ge bezai toise kotumai bezai \li2 zebu kei awenua da amira ana kei awero \li2 munua awa kerenamunona. \s1 Wuit soe iwe eraira ge bezai amira susu kereninua. \p \v 36 Yesu meni ema potinu susauwa nu so nusora witinua awa. Witiro itinu bua mai nuso meni nuso nana baro ego sewa awa, “Ni wuit buye ena iwe eraira ge bezai sesesa amira susu awa se ninanekare.” Ago kerenaise sewa giro senua awa, \v 37 “Ema we ewanana apenua nu awa Emara Mai. \v 38 Bua awa zebu bamu amira te awa. We ewanana awa utura gegenai dubu awa. Ota iwe meni awa pasinara mama amira mai awiso. \v 39 Iwo meni iwe me apenua awa Satan. Wuit me pumaira be awa be bamu. Bua waira ema awa angelo dubu. \v 40 Iwe sokero niaora moinowera susu da ago ine awa be bamura ena kei awamunoya. \v 41 Be bamura ena na Emara Mai meni angelo dubu naso iyetana osero pasina awita saira nena ata ema pasina inowera awa dapikarago Tua waira masi naso amira ena sia-saya niro \v 42 niao zewai-zawai itai gege itai amira apamunora awa. Ago wara ana di zawa gatero zarinoise itamunora. \v 43 Be amire etutiro nuai ema nukare Mama nusokarera nana noise waiko zasipitinowia ago ine zasimamunora. Zo nu danare meni ge ei awa niniro baitaise. \s1 Ema zo meni wau bamu tamunua amira ge bezai. \p \v 44 Anutu imata Tua wero nuamunoya amira susu awa ego awa. Maguru zo wau bamure notu zora bezai itisonua, awa ema zo meni tamuro noko bezenu dago itinu nu yawa sara inoise neu-nau nuso awa dapikarago emare potiro tepo wenu numore omata potiwa puro bamuro notu awa zuma gaero pumunua awa. \s1 Pu dire zaimare amira ge bezai. \p \v 45 Noko Anutu imata Tua wero nuamunoya amira susu awa ego awa. Ema zo nu pu dire suna dire tamaira bua wenua. \v 46 Tamai bua inoe ewanana zo tamuro neu-nau nuso dapikarago emare potiro tepo wenu numore omata potiwa puro bamuro pu dire zaimare awa zuma gaero pumunua awa.” Ago senua awa. Nakai zebura nena me tepo awa doro kotumai nasokai poti utura niro nuanisekai amira senua. \s1 Monara ge bezai. \p \v 47 Yesu meni ego senua awa, “Anutu imata Tua wero nuamunoya amira susu awa mona ine. Ema meni mona ewara apewa mona meni wo neire neire zumunua awa. \v 48 Ago wero wo be munu zumuwa ete witinu ema arumuro wo siana-katana inoise wo nai meni awa pumuro poti tewara niwa. Ota napu meni awa apero dowa awa. \v 49 Zebura be tepo wai amire susu ago ine kei awamunoya. Be amira ana angelo nukare zebu sero bamuro ema ewa-gaewa nana soe ena ema waya-kawaya siana-katana wero \v 50 niao zewai-zawai itai gege itai amira apara bayamunora awa. Ago wara ana di zawa gatero zarinoise itamunora.” \v 51 Yesu meni ago sero atata wero senua awa, “Nikare ge dapikarago amira susu niniro baititinowita?” Ago senu nukare sewa awa, “Niniro baititinonakare.” \v 52 Ago sewa giro ego senua awa, “Bua mai naso zo meni Anutu imata Tua wero nuaira susu awa ninitinowia ami sora mama ine wero noise maguru nusora ena nena neire neire sekare mature dapikarago pupinuamunoya.” Ago senua awa. \s1 Nasarete natera ema meni Yesu gutipe potiwa. \p \v 53 Yesu meni ge bezai neire neire awa tomite sero tepo wero zebu awa doro bamunua awa. \v 54 Ago wero nata nuso nana kei awero yere ibu nusokarera witiro utura ge tugata wenu ema meni di tainiro ego sewa awa, “Ema ami ninai bamu amire tani putoure wai amire awa nana tamunu? \v 55 Nakai susu nuso gosinonakai. Nu kapentara mai awa. Mia nuso zazo Maria. Ota namisini nuso zazo nusokare Yakoboto Yosefere ata Simonto Yudare. Ata nubabumana nuso dapikarago awa namorekai dai nowera. \v 56 Ata ema ami nena bamubamu awa nana tamunu?” \v 57 Ago sero numore kotumai waya pumuwa awa. Ago wewa Yesu meni numorekare ego senua awa, “Porofete nukare ema zazore. Ata nata nusokarera ena, o mama nusokarera nana ena nukare ema zazore tepo.” Ago senua awa. \v 58 Nata amira ema nukare nu tuma kaka diamu wewa, are nu tani putoure saisai nusokare nana ena oko wenua. \c 14 \s1 Yohane ge ou gutai zaawai ema awa dewa betenua. \p \v 1 Be amira ana ema tua Herode meni Yesura ge bowi nininua awa. \v 2 Niniro bua mai nusore ego senua awa, “Yohane ge ou gutai zaawai ema nune ami betaira ena eriro nowia, are nu tani putoure inowia.” \v 3 Ge awa tepo oko senua. Herode nu gita emoko nami nuso Filip amira bama soero pumunua, zazo nuso Herodia, bama ami emo wero senu soldia baro Yohane tere wanere beniro puro poti benai sora niwa. \v 4 Awa Yohane meni ge ego senua amira wenua, “Ni bama awa pumusa te oko inoya.” \v 5 Ago senu Herode meni Yohane damu kotupitinoinua awa. Ata ema bama meni Yohanere porofete asinoisowa, are Herode meni nukare azu wero donua awa. \v 6 Are Herode kei awai be nuso munu giro ema babezinoma senu nuso nana kei awero auniro itiwa Herodiara mai bama diri ami nusokare nana benaura yawa wienu Herode meni ginu ziri wenu giro \v 7 numore ego senua awa, “Na Anutura nana benaura ge me sana zewai wae. Ni nena zota zo emo wero giro sasa potamunona.” \v 8 Ago senu mai bama diri awa nu mia nuso meni kotumai zo potinu giro ego senua awa, “Ni Yohane ge ou gutai zaawai ema amira giti kopi awa poti tewara niro zeme puro mu namore potase.” \v 9 Ago senu ema tua nu duba nuso mou wenua awa. Ata Anutura nana benaura ge senu zewai wenua, noko ema dai itiwa amira nana ge nuso osago wai azu, \v 10 saineba asero niniro senu mai sou nukare baro Yohane benai sora ena duba nuso kapero \v 11 giti tewara potiro puro muro mai bama dirire potiwa awa. Potiwa mai meni pumuro mia nusore potinu pumunua awa. \v 12 Are Yohane dewa betenu bua mai nuso meni kei awero woi nuso puro gowewa awa. Gowero baro Yesure ge uge wewa awa. \s1 Yesu meni ema 5,000 amire ma tamunua. \p \v 13 Yesu meni Yohanera oziga niniro giro zebu awa doro wa zora witiro zebu zo erama tepo amira imata nuamu sero bamunua awa. Susaunu ema meni oziga nuso niniro nata serora erama dubu bamu ami ete susaumite zebu da amira kei awewa awa. \v 14 Ago wewa Yesu meni wara ena osero ema dubu bamu awa giro zo bamu wenu giro ema yayare nusokare awa kora wenua awa. \v 15 Ago inoise noinu tua zizinoinu giro bua mai nuso meni nuso nana kei awero numore ego sewa awa, “Ware nonakai tua zizinoya, are ema potasa nata sero bamuro nena nai tamamunora.” \v 16 Ago sewa ina ego senua awa, “Nogoro bayarise towi? Ninekare nena potiu nare.” \v 17 Ago senu ina sewa awa, “Nkare ma wana da ata wo eto gege awa puro nonakare.” \v 18 Ago sewa giro Yesu meni senua awa, “Nena awa puro naso nana muu.” \v 19 Ago sero ema senu zewaka patiro arumuro itiwa awa. Ago wero ma wana da ata wo eto awa pumuro iri utura niro kokopai Anuture asero eweweniro bua mai nusore potinu puro emare kanowewa awa. \v 20 Ago wewa nukare dapikarago niwa te wenua awa. Ago wero nena itata eni awa poti dara niwa kana 12 te wenua awa. \v 21 Ota ema nena niwa ami awa 5,000 meni nena niwa awa. Ota miamai mai pei-mamaire awa kaka azimamu dowa awa. \s1 Yesu meni ou ubu tame aita wero bamunua. \p \v 22 Are Yesu meni bua mai nusore senu imata wara witiro gita ou ubu enibara bamuwa awa. \v 23 Susauwa Yesu meni senu ema bama bozero susauwa nu isa bua wamu imata witi dirumura ninua awa. Ago inoise noinu pi zinu nu imata ago noinua awa. \v 24 Are wa meni susaumite ou ubu soe sieninua awa. Are susauwa bisi mewene ena tupinu kakawa bamu dai muro wa puro witiro osero inoinua. \v 25 Ago inoinu pina atamu inoinu Yesu meni ou ubu tame aita wero susaumite nukare tamamu zora awinoinu \v 26 bua mai meni nu ou tame aita inoinua awa giro mamana awero ‘bi meni tupia’ asero azu inoise zawa gatewa awa. \v 27 Zawa gatewa Yesu meni ego senua awa, “Nikare zewai wewo. Nama awa. Azu oko wawe.” \v 28 Ago senu Petoro meni be nusora puro ego senua awa, “Tua, nine me tupesita se giro na dai ou tame aita wero niso nana mane.” \v 29 Ago senu Yesu meni ego senua awa, “Mu.” Ago senu Petoro meni wara ena osero ou tame aita wero Yesu nana bamunua awa. \v 30 Nuso nana susawise bisi bamu inoinua awa giro azu wero oura dagipitinoise Yesu zawa sero ego senua awa, “Tua, na pumu!” \v 31 Ago senu Yesu meni eya wana nuso zizinoise ego senua awa, “Ni tuma diai bamureko, are dagipitinosa. Ni nogoro duba eto inosi?” \v 32 Ago sero wara witiwato bisi tepo wenua awa. \v 33 Ago wenu ema wara itiwa ami Yesu nana koiniro ego sewa awa, “Ni Anutura Mai me.” Ago sewa awa. \s1 Yesu meni ema yayare Genesaret ena kora wenua. \p \v 34 Nukare ou ubu semuro Genesaret zebura witiwa awa. \v 35 Ago wewa ema meni Yesu giwa ziwenu ge sero sero awewa nata sero bamunu erama yayare nusokare itisowa awa puro Yesu nana muwa. \v 36 Ago wewa ema bama yayare meni Yesu begomo sero tama woi nuso tera ena gege kimamu sewa. Are kimuwa amira yaya tepo wenua awa. \c 15 \s1 Anutura ge meni ewowo-kawowora ge dainitinowia. \p \v 1 Be amira ana Yerusalem natara Farisayo ata lo ge gipai ema eni nukare ami Yesura nana kei awero atata wero sewa awa, \v 2 “Bua mai niso nukare nogoro ewowo nasokaira tani dainitinoweri? Ago inoise wana kaka sewamu* nena tepo ninowera, atonua!” \v 3 Ago atata wewa giro Yesu meni ina ego senua awa, “Ota nikare dai nogoro tani nisokare matu ama ganinoise Anutura ge sai zewai wai awa doinowewi? \v 4 Anutura ge ego itia awa, ‘Ni tani kokopai mia mama nisore inoise noiyo.’ Noko ge zo ego ewa, ‘Zo nu mia mama nusore ge waya samunoya nu awa deu betae.’ \v 5 Anutura ge ago ine itia awa, ata ninekare meni awa ego towewa awa, ‘Zo nu miata mama nuso ego tugata wamunoya, nune ami mia mama nuso souwaise sai oko itia, “Nena nimoreto potamena, ata nena awa emoko Anuture potamu sena zewai wenua.” ’ \v 6 Nikare ago towewa ami ewowora tani emo inoise Anutu mia mama sou wawise ge senua awa duawewa tepo inowia. \v 7 Nikare opi ema me sao inowewa! Porofete Yesaya meni ge gaenua ami nikare pupinoya. Ge gaenua awa ego ewa, \li1 \v 8 Tua meni ego toya, \li2 Erama emi na begiti meni bowi inowera, \li2 ata moka nusokare meni awa naso nana oko itia. \li1 \v 9 Nukare emara ge awa Anutura lo ge ine asero sero gipero awinowera. \li2 Are nukare na bowi wero zainitinowera.” \s1 Nena duba bemiti wai amira ge. \p \v 10 Yesu nu ago sero ema diti bamu uzumunu kei awewa ego tugata wenua awa, “Na ge sana niniro baitiu. \v 11 Nena be nisokarera toitinowia ami oko nikare wawi bemitire inowewa. Ge be nisokarera ena kei awinowia ami nikare wawi bemitire inowewa awa.” Ago senua awa. \p \v 12 Ago senu giro bua mai nuso meni nibo tepo nuso nana benaura bamuro nu atata wero sewa awa, “Ni ge sesesa awa Farisayo nukare ge awa niniro duba mou inora, awa gosinosita?” \v 13 Ago sewa giro ina ego senua awa, “Ni bamubamu utura Mama naso meni kaka uramu agiti eriwa awa dapikarago sokero tepo wamunona awa. \v 14 Duba mou inora amira kotumu-katumu oko wawe. Nukare giti guma wai meni ebata gita wago inora. Ota ema giti guma wai zo meni otao nuso giti guma wai amira ebata gita wamu wai, nuto eto dago degara bayamunorato.” \v 15 Ago senu Petoro meni Yesure ego senua awa, “Ni ge bezai sesesa amira susu kereniyo ganekare.” \v 16 Ago senu Yesu meni ego senua awa, “Agoro nikare dai kotumai tepo dago nowewa, atonua! \v 17 Susu ego ine kaka ninamu nowewita? Nena be meni nawenakai tini nasokaira bamuro eba nusora osisinowia. \v 18 Ota ge be nisokarera ena kei awinowia awa dubara ena kei awinowia, are ge ami nikare wawi bemitire inowewa awa. \v 19 Emara nana dubara ena nena ego awa kei awinowia: kotumai waya, erama dai betai, bama bewana wai, nena bewana wai, kotora ena opi sai, opi sero emara zazo puro osai. \v 20 Nena ago ine ami nikare wawi Anutura benaura ena bemitire inowewa awa. Ota wana kaka sewero nena namu ami wawi nikare bemitire oko inowewa.” Ago senua awa. \s1 Yesu meni bama Yudako zora mai bama diri kora wenua. \p \v 21 Yesu bua mai nusore zebu awa doro nata eto Taya ata Saidon itiwato amira bamuwa awa. \v 22 Baro noiwa Kenan zebura bama Yudako zo meni muro Yesu zawa sero ego senua awa, “O Tua, ni Dawidira sibuna meni na kapo emo zo weyo. Mai bama diri naso awa bi meni daraumawi waya wero itewia.” \v 23 Ago senu Yesu meni niniro ge zo oko senua. Ago wenu bua mai nuso meni nuso nana kei awero ego sewa awa, “Ni bama se bayae. Nu nasokai nana ama tupise zawa toya.” \v 24 Ago sewa giro Yesu meni ego senua awa, “Na Isreli ema dubu lama tara awai ine numorekare daba gegenai.” \v 25 Ago tuaise bama awa nuso nana benaura kei awero koiniro isa toise ego senua awa, “O Tua, ni na soremu!” \v 26 Ago senu ina ego senua awa, “Mai mamaira nena nai soero suna* unai ine awa te oko inoya.” \v 27 Ago senu ge ina ego kapeteninua awa, “Tua, awa me tosa. Ata noko suna nukare dia nusokarera opa du ena nena mumuka osawi ninowera.” \v 28 Ago senu giro Yesu meni ego senua awa, “O bama, tuma diai niso bamubake. Are tosa ago waise.” Ago tuaise mai bama diri nuso awa ewanana wenua awa. \s1 Yesu meni ema dainiro kora wenua. \p \v 29 Yesu nu zebu awa doro noko tera ewesemuro tupimite Galilaya ou ubura kei awero kora-kora nomite dirumu zora witiro baro arumuro itinua awa. \v 30 Ago itinu ema dubu bamu ami ema bama yayare witai awa puro muro nuso nana kei awewa awa. Nukare eni te dimai, o eni giti guma wai, o eni te wana amai, o eni ge tepo dau ema, o eni witai awa yaya eure-taure, ago ine awa puro kei awero Yesu nana benaura potiwa dapikarago kora wero tepo wenua awa. \v 31 Ago wenu dau meni ge uge-mage wewa, ota te wana amai meni ewanana wewa, ota te dimai meni ewanana wero aita wewa, ota giti guma wai meni awa giti panewa awa. Are ema bama diti bamu meni awa giro yaba dasiga bamu inoise Isreli emara Anutu poti ike nitinoise bowi wewa awa. \s1 Yesu meni ema 4,000 ma potinu niwa. \p \v 32 Yesu meni bua mai nuso zawa senu muwa ego senua awa, “Na ema dubu emi emo zo bamu inoya. Nera kota, nukare naso nana waiko be etorobara ago nomite nena nai tepo weti nena kau inora. Are nena tepo asana nukare ena eriro susauma ebete ena meri betai azu inona.” \v 33 Ago senu bua mai nuso meni ego sewa awa, “Ei awa: Ware nonakai, are ma witai nana tamuro ema dubu bamu ago ine amire potanakai nara te wamunoi?” \v 34 Ago sewa giro nu nukare atata wero senua awa, “Ma nisokare nazo iti?” Ago senu nukare ego sewa awa, “Ma 7 ata wo kikinaka etokaka gege awa.” \p \v 35 Ago sewa awa, are Yesu meni ago niniro ema arumarise senu arumuro itiwa awa. \v 36 Ago wewa ma 7 ata wo awa pumuro Anuture kokopai asero eweweniro bua mai nusore potinu nunekare kanowero eramare potiro bamuwa awa. \v 37 Potiro bamuwa ema niwa te wenua awa. Ago wewa nena itata awa poti dara niwa kana 7 te wenua awa. \v 38 Nena niwa ema namba nusokare 4,000. Ota bama mai awisore awa kaka azimamu. \p \v 39 Yesu meni erama iyetinu susauwa nune meni awa wara witiro susaumite Magadan zebura kei awenua awa. \c 16 \s1 Tani putoure zo waise sewa Yesu meni azu senua. \p \v 1 Farisayo ema ata Sadukayo ema nukare ami Yesura nana kei awero Yesu gaero gamu inoise etetenai ge ego sewa awa, “Nima sasa utura tani putoure zo kei awai ganekare.” \v 2 Ago sewa giro numorekare ina ego senua awa, “Nikare tua ziamu inuawi giro ego towewa awa, ‘Tua gori ewanana ziwero sawia, are auma waiko witamunoya.’ \v 3 Ota pina atamu inuawi giro ego towewa awa, ‘Bereze inagainoya, are zeme wa wamunoya.’ Nikare berezera susu gosinowewa, ata be emira susu awa nikare kaka gamu inowewa awa. \v 4 Nikare ema waya-kawaya. Ema meni bama soa patitinowia, da ago ine nikare Anutu soa patitinowewa. Nikare tani putoure zo wana gamu towewa. Ata nikare tani putoure zo oko gamunowa. Tani gita Yona nana kei awenua da ago ine kei awai gamunowa.” Yesu meni ago sero nukare doro bua mai nusore dai bamuwa awa. \s1 Farisayo ata Sadukayo emara tani amira ge bezai senua. \p \v 5 Yesura bua mai nukare ma nuweniro doro Yesure dai ou ubu semuwa awa. \v 6 Semuro ete witiwa Yesu meni ego senua awa, “Farisayo ata Sadukayo amira yis awa semu nisokare nana nai azu, nikare uma wero baititinoise noiwo.” \v 7 Ago senu nukare ego toise ina-sa wewa awa, “Ma iti doro menakai awa ago toya, atonua.” \v 8 Ge amira toiwa awa enia wero giro ina numorekare ego senua awa, “Oi, tuma diai besaire nikare! Nogoro ma dotewa amira uge-mage inowi? \v 9 Nikare nogoro susu naso kaka gamu inowewi? Na ma wana da ami ema 5,000 amire potena nera deneti busa awa sianiro kana nazo wetewa be musi? \v 10 Ota ma 7 meni ema 4,000 amire potena nera deneti busa nuso sianiro kana nazo wetewa be musi? \v 11 Na ma naire oko sesena. Nikare nogoro kaka kotumuro baitamu wetewi? Farisayo ata Sadukayora yis awa semu nisokare nana nai azu, uma wero baitiro nuawise tona.” \v 12 Ge awa tugata wenu amire niniro giro ego sewa awa, “O, nu ma naira yis amire oko sesia. Farisayo ata Sadukayora gipai ge nusokarere sesia.” Ago sewa awa. \s1 Petoro meni Yesura susu sero kereninua. \p \v 13 Yesu nu nata Sisaria-Filipai amira zebura kei awero bua mai nuso atata wero senua awa, “Ema nukare na Emara Mai amire are asinoweri?” \v 14 Ago senu nukare numore ego sewa awa, “Eni meni awa nimore Yohane ge ou gutai zaawai ema asinowera, ota eni meni Elia asinowera, ota eni meni awa Yeremiata porofete gita noisowa amira zo, awa nimore ago towera awa.” \v 15 Ago sewa giro noko nukare atata wero senua awa, “Ina nikare nitopekare na are asinowewi?” \v 16 Ago senu giro Simon Petoro meni ego senua awa, “Ni Soyai Ema nasokare Kristo. Ni Anutu putoure amira Mai awa.” \v 17 Ago senu Yesu meni ina ego senua awa, “Simon Yonara mai, ni yawa sara wase. Nera kota, ge me sesesa awa emara mokara ena oko kei awinoya. Utura Mama naso meni sero kereni tosa awa. \v 18 Are na zazo niso seka zo tona: Ni Petoro. (Ge nasokaira Omata). Are nane omata tame dubu naso potitinuana so ine kei awero bayamunoya. Are wayara putou meni nukare puro osamu wai te oko wamunoya. \v 19 Ago wero na utura nata amira ki awa nimore potamunona awa. Are ni nena zo zebura ena azu sasa giro nena awa Anutu meni utura ena da ago azu samunoya. Ota ni nena zo zebura ena gasa te wai giro nena awa Anutu meni utura ena da ago gai te wamunoya.” \v 20 Ago sero bua mai nusore ge zewai-zawai toise ego senua awa, “Na Soyai Ema nisokare Kristo nona awa emare oko sawe.” \s1 Betero seka wero eramunoya amira ge bowi bere-bere senua. \p \v 21 Be amira ana Yesu meni zaawero nena nuso nana ama kei awamu inoinua amira ge bua mai nusore sero kereniro ego senua awa, “Na Yerusalem nate witana ema giti kopi ata pris babezinoma ata lo ge gipai ema nukare ami yaya-buyaya namore potitinoma na iwora wanera potara dara betamunona. Betero waiko be etorobara tepo wai amire noko seka wero eramunona.” Ago sero amira ge dapikarago tugata wero sero tepo wenua awa. \v 22 Ago senu giro Petoro meni nu uzumuro ewe bamuroto amire azu toise senua awa, “Tua, Anutu meni ninai nena ago ine oko kei awe niso nana naise.” \v 23 Ago senu Yesu meni zuzumeniro Petorore ina ego senua awa, “Satan, ni na doro daiti. Ni eba naso gagatitinosa. Ni ge tosa awa Anutura ge kota, emara ge inoya.” Ago senua awa. \s1 Yesu ama ganaira ge. \p \v 24 Be da amire Yesu meni bua mai nusore ego senua awa, “Zo nu na ama ganamu wero giro ara tamai nuso dapikarago doro duba naire yaya tamaire amira ni pasinai nuso dimuro na ama ganaise. \v 25 Nera kota, zo nu nuai nuso zebura awa soero puro nuamu kotumamunoya amira nuai nuso awa tepo wamunoya. Ota zo nu na emo wero giro nuai nuso duamunoya ami nuai ewanana tamamunoya. \v 26 Zo nu zebura nena kokopai dapikarago awa pupinuamunoya, ata nuai nuso tepo wamunoya, awa nena nemi nuso nana itamunoi? Ota nuai nuso ewesemaise kotumuro zuma ne potai amire nuai nuso awa ina ewese nuso nana namunoi? Tepo awa. \v 27 Na Emara Mai meni Mama nasora zasimaire angelo dubu nusore dai osero ema dapikarago amira nuai nusokarera te ina potamunona awa. \v 28 Na me sane: Ema eni meni ego dopero itera ami kaka betamu nuara na Emara Mai meni zebu serora Tua wero noma damu-damuke osana gamunora. \c 17 \s1 Yesu nu dirumura ena utura zasimai pumunua. \p \v 1 Yesu meni waiko be 6 nomite Petoroto Yakobore ata nami kiaka nuso Yohane nukare pumunu nukare imata dirumu bamu zo witiro bamuwa awa. \v 2 Ago wero ana benau nusokarera dopero itinu benau nuso zo wenua awa. Giti benau nuso waikora zasimai ago ine zasimunu, noko tama woi nuso meni awa zasimai ine wero kapa wenua awa. \v 3 Ago inuaise Moseto Eliare meni osero nuso nana zora kei aweroto numore dai ge uge-mage inoise itiwa Petoro otao etore meni giwa awa. \v 4 Ago giwa Petoro meni Yesure ego senua awa, “Tua, nakai ego itenakai awa ewanana. Are ninasa na komboa etorobara sinane — zo niso, zo Mosera, zo Eliara.” \v 5 Ago tuaise bereze zasimai bamure zo osero nukare gogowenua. Ago wenu amire ge zo bereze mokara ena ego kei awenu niniwa awa, “Awa Mai bou naso. Na nu emo yawa sara inona. Nikare ge nuso niniu.” \v 6 Bua mai meni ge awa niniro giti benau nusokare gogo wero poti zebura niro azu boro-boro inoise itiwa awa. \v 7 Ago inoiwa Yesu meni nusokare nana zora baro nukare zizinoise ego senua awa, “Nikare eriro azu doro noiwo.” \v 8 Ago senu nukare giti panero Yesu daba giwa awa. \v 9 Are dirumura ena osisinoise Yesu meni ego senua awa, “Nena benau seka zo gewa amira ge bowi ema zore oko samunowa. Mama meni na Emara Mai awa-uzai betaira ena seka wero erana amire ge bowi awa samunowa.” \v 10 Ago senu giro bua mai nuso meni nu atata wero sewa awa, “‘Elia gita mai amire Kristo mamunoya,’ awa lo ge gipai ema meni ge ago ine nogoro toweri?” \v 11 Ago atata wewa giro ina ego senua awa, “Elia nu me gita ewesemuro nena bamubamu dapikarago korawai amire Kristo mamunoya, awa ge me awa. \v 12 Ata sana niniu. Elia nu emoko kei awero noinu ema bama meni susu nuso giwa kaka kei awamu wenu numore tani tebe-tabe wewa awa. Are nukare na Emara Mai da ago puro doise gaise awamunora awa.” \v 13 Ago senu nukare nu Yohane ge ou gutai zaawai ema amire senua awa giwa awa. \s1 Yesu meni mai mata diri zora nana ena bi tunenua. \p \v 14 Nukare dirumura ena osisinomite ema bama diti bamu amira nana kei awewa ema zo meni muro Yesura nana zorage koiniro ego senua awa, \v 15 “Tua, ni mai naso emo zo amuyo. Nu eyaya aziapinoise yaya bamu tapinowia. Nu niaora duwise oura dagipise awinowia awa. \v 16 Are na bua mai niso nana puro mena kora waira wetera te kaka wamu wetia.” \v 17 Ago senu Yesu meni ina ego senua awa, “O nikare ema bama waya, tuma diai tepo. Na be nazo nimorekare dai nuamunoni? Mai puro naso nana muu.” \v 18 Ago senu nukare mai puro muwa nu bi senero ge senu mai doro bamunu mai eya ewanana wenua awa. \v 19 Are bua mai nuso meni nukare gege imata amire nu atata wero sewa awa, “Nakare nogoro bi tunaira bua wetenakare te kaka wamu weti?” \v 20 Ago sewa ina ego senua awa, “Tuma diai besai nisokarera. Na me nimorekare sana niniu. Tuma diai nisokare awa ni me kiaka zo ine eriro bamu wamunoya, ami meni awa nikare dirumu emire, ‘Ni ena sokero ogo bamu!’ ago sawa, sokero bayamunoya. Tuma diai ago ine awa nisokare nana itai nikare bua bamubamu wai te awa. [ \v 21 Bi ago ine tunai awa nena zota zo meni oko aewa. Isa saire nena sienaire meni gege tunai te awa.]” Ago senua awa. \s1 Betero eramunoya amira ge bowi noko senua. \p \v 22 Are noe bua mai nuso dapikarago Galilaya zebura ena nuso nana poti dara niwa Yesu meni ego senua awa, “Nuanakai na Emara Mai awa emara nana wanera potara \v 23 dara betana waiko be etorobara tepo wai amire Mama meni na awa-uzai eramunona awa.” Ago senu bua mai nukare niniro duba nusokare mou wenua awa. \s1 Petoro meni wo bera ena omata pumunua. \p \v 24 Yesu bua mai nusore Kapaneam nate kei awewa ema eni Anutura ibu bamu amira takis bua inoisowa ami Petoro atata wero sewa awa, “Gipai ema nisokare meni ibu bamura takis 50 toea awa potitinowita?” \v 25 Ago sewa Petoro meni ego senua awa, “Iyo, potitinowia awa.” Ago sero nu noko tera Yesura nana sora witiro ge awa kaka kerenamu inoinu Yesu nu nutope Petoro atata wero senua awa, “Simon, susu ei awa gasa nogo wai giro ina se gane: Zebura ema tua nukare arakara nana takista kastam* pupinoweri, dubu nusokare nanata dubu zora nana ni?” \v 26 Ago senu Petoro meni ego senua awa, “Dubu zora nana.” Asenu Yesu meni ego senua awa, “Ewanana tosa, are ema tuara dubu nukare takis potarise sai oko itia. \v 27 Ata saineba, nukare namorekai kotumara waya wai azu, ni ou ubura baro asi apero wo zo gita dimamunosa awa zumasa witai be nuso ziasa zaumai kina zo tamamunosa. Awa ibura takis moni nasoge asero puro baro numorekare potiyo te wae.” Ago senua awa. \c 18 \s1 Ema bamu wero nuai amira ge. \p \v 1 Waiko be amire bua mai nuso nukare nuso nana bamuro atata wero sewa awa, “Utura itewia ami imata Tua wero nuai amire ai meni giti kopi bamu wero nuamunoi?” \v 2 Ago sewa Yesu meni mai pei-kaka zo senu munu nusokare nana soe potiro \v 3 ego senua aw, “Na me nimorekare sane. Nikare duba kapeteniro mai pei-mamai ine kaka wero nuamu, awa utura mokara oko toyamunowa. \v 4 Zo nu duba nuso puro osero mai ego ine wero nuamunoya, nu ami Anutu imata Tua wero nuai amire ema giti kopi bamu wamunoya. \v 5 Are zo nu na emo inoise mai ego ine zo kora wamunoya, nu ami na kora wetia ago ine wamunoya awa. \s1 Mai pasinara oko uzumanekai. \p \v 6 Zo nu mai kikinaka na tuma didinowera amira nana zo uzutai pasina tamai azu, nikare bere-bere omata bamubake zo ema amira nana dube kimeniro ewa surura musunawa dagimai te wamia. Nera kota, ema ami pasina kaka wamure oura dagimuro betamunoya, awa nena peu gege. Ota nu pasina wai amire Anutu meni ina potamunoya, awa nena mou-mau. \v 7 Pasinara uzutai eure-taure ami kei awero ema bama uzutai pasinara duwamunora. Ata zo nu ema bama pasinara uzutamunoya ami waya waise. \v 8 Are wana niso zo menita te niso zo meni pasina wamu sai giro kapero do. Nuai me ewanana pumamu kotumuro giro wana daimatare gege o te daimatare gege noma nuai me ewanana topetasa te wamunoya. Ota tere wanere zere dago puro nuasa ama ni niao zewai-zawai amira apara waya wamunosa. \v 9 Ota giti moka niso zo meni pasina tamamu wai giro gusero do. Nuai me ewanana pumamu kotumuro giro giti moka daimatare gege noma nuai me ewanana topetasa te wamunoya. Ota eto dago puro nuasa ama ni dega niaore amira apara waya wamunosa. \s1 Lama zo tara awai amira ge. \p \v 10 Nikare pei-mamai naso zore gawa oko osaise. Na ami emo sana niniu. Angelo nusokare utura nowera nukare utura Mama nasora nana benaura kei awinoise mai nusokarera uge inowera. [ \v 11 Na Emara Mai meni erama tiri-tara awai awa kau wero tamamu sero osena.] \p \v 12 Ota ge zo sana kotumuro ina seu gane. Ema zo lama nuso 100 nusokare nana zo meni tara awai giro duamunoita? Tepo awa. Nu lama 99 nena ninoise itera awa doro bamu ware niro tara awai awa kau wamunoya. \v 13 Na me sane. Nu me kau inoma tamuro 99 kaka tara awamu nukare ami emo kota, tara aweti tamia ami emo duba ewanana wamunoya awa. \v 14 Are da ago ine utura Mama nisokare meni pei-mamai naso nusokare nana zo meni Mamera nana gomara ena tara awai azu towia awa. \s1 Otao pasina wetia amira kora waira ebata. \p \v 15 Otao niso zo meni niso nana pasina tamai ni bamuro nito imata ge potiyo gae. Ago wasa nu ge niso niniro kotumai nuso ewanana tamai noko otao ina-wa wamunowato. \v 16 Ota ge niso dai giro doro baro ema data eto ago awa pumuro noko tera nuso nana bayawa nuto dai susu nuso gosinoise ge samunowato awa ninareto. \v 17 Ota ge nisokare te dago dai giro dubu nasora nana giti mokara kereni gare. Dubura ge da ago dai giro ninawa diga emare takis pumai emare te wae. \v 18 Na me memeka sane. Nikare zebura ena zasero diawa Anutu meni da ago ine utura ena zasero diamunoya. Ota zebura ena besawa Anutu meni da ago ine utura ena besamunoya. \p \v 19 O zo susumuro sana niniu. Nisokare nana eto meni nena zo emo duba nusoto dara tiarato da wai isa sarato utura Mama naso meni isa nusoto niniro te wamunoya. \v 20 Nera kota, ema etota etorobara nukare na emo aunara na nusokare nana soe nuamunona.” Ago senua awa. \s1 Soumai waya zo meni otao nuso kaka awa-diamu amira ge. \p \v 21 Yesu meni ge ago senu Petoro meni atata wero senua awa, “Tua, otao naso namore pasina inuai na be nazo ago awa pasina nuso duamunoni? Be 7 ago awa duana te wanoita?” \v 22 Atata wenu Yesu meni ina ego senua awa, “Na be 7 ago duasise oko tona. Ni be dainiro-bake 70 taims 7 ago ine te wero dotinuasise tona. \v 23 Anutu imata Tua wero nuai amira susu awa na ema tua zora potiro sana niniu. Ema tua zo meni mai sou dubu nuso dinau nuso ina potarise ge bua awa zaawenua. \v 24 Are ge bua zaawero soumai marise senu nusokare nana zo amira nana ina nuso 10 milion kina ami ema tuara nana kei awenua. \v 25 Nu ina nuso bamu awa potai ine tepo giro ema tua meni ego senua awa, ‘Ema ei awa ata bama maire nuso ata nata wo nuso ata nena wau nusore dago ema meni zuma gaero pumara na omata tamane.’ \v 26 Ago senu soumai meni ema tuara nana koiniro begomo toise ego senua awa, ‘Ema tua naso, ni na awa-diasa omata niso eagomai potamunona.’ \v 27 Begomo senu ema tua nu zo amuro giro awa-diro ina nuso bamu awa donua. \v 28 Ago wenu sora ena osero bamuro soumai otao nuso zo tamunua, awa nuso nana ina nuso l00 kina itinua. Nu awa tamuro duba ziro doinoise ego senua awa, ‘Ina naso zeme-zemeke eya poti!’ \v 29 Ago wenu otao nuso nuso nana koiniro nu begomo toise ego senua awa, ‘Ni na awa-diasa omata niso potamunona.’ \v 30 Nu begomo senu ge nuso kaka ninamu baro senu otao nusore ego toise benai sora potiwa awa, ‘Ina nuso potiro tepo wero amire kei awamunosa.’ \v 31 Are otao mamai nuso meni giro moka nusokare waya wenu bamuro ema tuare ge uge wewa awa. \v 32 Are ema tua meni niniro soumai awa noko zawa senu munu ego tugata wenua awa, ‘Ni ema waya me waya atonua. Ni nama begomo sesesa duba naso nima emo waya weti giro ina naso bamu awa nimore dotena. \v 33 Are na ni awa-diena ago ine nima otao nisore duba waya wai awa-diamesa, awa te wamia.’ \v 34 Ago sero dumu wero tini kapenu goroba emara nana potiro ego senua awa, ‘Nikare nena waya me waya numore wero susawiawa nu ina naso bamu awa potiro tepo wai amire duamunowa.’” \v 35 Yesu meni ago sero ge ei awa susumuro senua awa, “Are nikare duba peure pasina ina-dua kaka wamu wawa utura Mama naso meni nena mou-mau da ago ine nimorekare wamunoya awa.” \c 19 \s1 Bama duaira ge. \p \v 1 Yesu nu ge neire-neire awa sero tepo wero Galilaya zebu doro Yudaya zebu agewa ou Yodan enibara itinua ago bamunua awa. \v 2 Susaunu ema dubu bamu nu ama ganewa awa. Nukare zebu amira noiwa nu ema yayare kora wenua awa. \v 3 Ago inoinu Farisayo nu gaero gamu sero kei awero nu atata wero sewa awa, “Zo nu bama nuso susu zota zo emo wero duai te wamunoita?” \v 4 Ago sewa nu ina ego senua awa, “Nikare Tuara ge ego itia awa kaka azimuro gamu meni sago inowa, atonua! \li2 Tamai Mama meni nu zebu zaawaira ena ema tamamu inoise emare bamere te tamunua. \v 5 Tamuro ego senua awa, ‘Are ema meni mia mama nuso doro bama nusore dai gamuro baitiro nuto dubare tamare da wero nuamunorato.’ \v 6 Are nuto eto kota, daimata wero nuamunorato. Anutu meni nuto dara potinu atiwato, are erama meni oko kaparise.” \v 7 Ago senu nukare ina ego sewa awa, “Ago sia, awa Mose meni nogoro ego senu, ‘Ema zo meni bama nuso duamu wero giro pas potiro sai bayaise.’ Mose meni nogoro ago ine senu?” \v 8 Ago sewa Yesu meni ina ego senua awa, “Mose nu nikare Anutura ge ninai azu giginowewa amira ina-dua waira sewa nininua awa. Ota zaawaira ena ebata ago ine zo oko itisonua. \v 9 Are nane sana niniu. Zo nu bama nuso doro zo atamunoya nu ami susumai nusoto awa kapero nu bama bewana wetia ago ine wamunoya. Ota bama meni gita pasina tamunuta awa ina-dua waira pasina awa bama meni dimamunoya. Emara oko wamunoya.” \v 10 Ago senu bua mai nuso meni ego sewa awa, “Are sai amira susu ago iti sia, awa bama tepo nuai ami meni awa ewanana itaira ebata awa.” \v 11 Ago sewa Yesu meni ina ego senua awa, “Ema bamubamu meni ge awa niniro poti dube nai ine tepo. Ema putou potai meni gege pumuro poti dube namunora. \v 12 Ema eni miera nana tinira ena kei awero bama atai ine tepo somono nowera; ota eni meni awa ema meni wawera eroniro bama kaka atamu inowera; ota eni meni awa utura ge emo wero bama kaka atamu somono nowera. Are zo amira putou itai giro ge ei awa pumuro poti dube naise.” Ago senua awa. \s1 Yesu meni mai pei-mamai gawa wenua. \p \v 13 Ema bama nukare mai pei-mamai nusokare puro bamu Yesu nana niro wana nuso gitine potiro isa saise sewa. Ago wewa bua mai nuso meni ema bama senewa awa. \v 14 Senewa giro Yesu meni ego senua awa, “Nikare mai pei-mamai dou naso nana mare. Ebata nusokare oko gazawe. Ago ine ami utura nata amira gegenai.” \v 15 Ago sero wana nuso nusokare nana gitine potinua. Ago wero zebu awa doro bamunua. \s1 Ema zo wau bamure ami Yesu gutipe potinua. \p \v 16 Ema zo meni Yesu nana kei awero atata wero senua awa, “Gipai ema, na bua ewanana zo ne wero amire nuai me ewanana tamamunoni?” \v 17 Ago senu Yesu meni ego senua awa, “Nena ewananara susu gamu sero nogoro na atata inosi? Ewananara susu daimata gege noya. Are ni nuai me ewanana amira gegenai wamu wero giro sai zewai wai ge nuso dimuyo.” \v 18 Ago senu giro nune sai zewai wai ge awa neni asinoise atata wenu Yesu meni ego senua awa, “Na sai zewai wai ge ego emire tona: ‘Ni erama oko dasa betare. Ni emata bama bewana oko wase. Ni bewana oko wase. Ni ema zo gera potamu opi oko sase. \v 19 Ni miato mamera ge dimuyo. Ota ni nitope ara tapinowesa, da ago ine ema enire weyo.’ Amire tona awa.” \v 20 Ago senu ema seka meni ina ego senua awa, “Awa emoko ona dipitupewena. Are zo nogo wana te wamunoi?” \v 21 Ago senu Yesu meni ego senua awa, “Ni etutiro nuamu kotumuro giro bamuro nena niso dapikarago potasa ema meni zuma gaero pumara wau moni niso awa ema bogamasare kanowasa pumare. Ago wasa wau niso utura itamunoya. Ago wero amire ni muro na ama ganase.” \v 22 Ago senu ema seka meni ge awa niniro kotumu-katumu inoise doro bamunua. Nera kota, wau moni nuso witai. \v 23 Bamunu Yesu meni bua mai nusore ego senua awa, “Na me memeka sane. Erama wau moni bamure meni utura toyaira bua bamubake wamunora. \v 24 Na noko sane. Wo kamel meni boma sora toyai awa nena mou. Ota wau moni bamure meni Anutura nata amira bayai awa nena mou-mau.” \v 25 Bua mai nukare ge awa niniro titibi awero ego sewa awa, “Are agai meni utura baro nuai me ewanana tamai te inoi?” \v 26 Ago sewa Yesu meni nukare ua inoise ego senua awa, “Awa erama meni wai ine tepo. Ata Anutu meni ago wai te inoya.” \v 27 Ago senu Petoro meni bera puro ego senua awa, “Agoro nakare nena nasokare bamubamu dapikarago nuwenirokare ni ama ganinowenakare. Are noma amira ina ne nasokare nana kei awamunoi?” \v 28 Ago atata wenu Yesu meni ego senua awa, “Na me memeka sane. Noma nena bamubamu seka wero ewanana kei awamunoya be amire na Emara Mai meni arumai simaire nasora arumuro itana na ama ganewa nikare da ago ine ema tuara arumai 12 amira arumuro itise amire Isreli ema dubu 12 awa awina-dawina wamunowa. \v 29 Are zo nu na emo inoise namisini o nubabumana, o meta mai, o mia mama mai awiso, o nata, o notu duamunoya — nu ami ina nena witai saisai ewa-gaewa pumuro amira tame nuai me ewanana dai mama wamunoya awa. \v 30 Ota ema gita inora amira nana eni meni ama wamunora. Ota ama inora amira nana eni meni gita wamunora. \c 20 \s1 Wain bua inowera amira ge bezai. \p \v 1 Anutu imata Tua wero nuamunoya amira susu awa wain buara mama zora potiro sane. Wain buara mama zo meni wain bua nuso emo wero bua ema pumamu pina gamu bamunua. \v 2 Ago wero eni pumuro bua be daimata amira zuma nuso K1.00 ago kereninu giwa te wenu giro bua nusora iyetinu bamuwa. \v 3 Are pina 9 klok inoinu noko bamuro ema eni nata kakame tepo noiwa giro ego senua awa, \v 4 ‘Wain bua naso itia baro wawa zuma te potamunona.’ \v 5 Ago senu niniro wain bua nusora bamuwa awa. Ago wero 12 klok amire mai eni pumuro 3 klokra dai pumunua. \v 6 Are 5 klok noko bamuro ema eni bua tepo noiwa tamuro giro ego senua awa, ‘Nikare nogoro waiko ei awa bua kaka wamu timara nowa tua zizinoi?’ \v 7 Ago senu nukare ina ego sewa awa, ‘Nukare bua ge zo namorekare kaka samu.’ Ago sewa giro nukare iyetitinoise ego senua awa, ‘Wain bua naso itia bamuu wawe.’ \v 8 Buara mama meni ago wenu tua zinu dia wai ema nuso zawa senu munu ego senua awa, ‘Ni bua ema dorowe dara niro zuma poti pumare. Are ama kei awetera ana zaawero potiti susauma gita kei awetera amira nana potiro tepo weyo.’ \v 9 Ago senu giro ama muwa awa senu muwa K1.00 potiro tepo wenua. \v 10 Potinu gita muwa nukare giro ego kotupitinoiwa awa, ‘Zuma puro witiro potamunoya.’ Ago toise itiwa, ata dia meni K1.00 da awa numorekare potinua. \v 11 Potinu pumuro gung-ga toise buara mamere kotumuwa waya wenua. Ago inoise ego sewa awa, \v 12 ‘Ama mera nukare bua wan aua gege wetera. Ota nanekare meni awa waiko bamu amira yaya mena-mana tapinonakare tua zia, awa ni nogoro ama mera amire zuma te ago potitinosi?’ \v 13 Ago sewa buara mama meni nusokare nana zore ego senua awa, ‘Otao, na nikare oko waya inona. Na K1.00 sesena ninesa te wetia. \v 14 Are omata niso puro bamu. Na ama mera awa nimore te ago potamu kotumena te wetia. \v 15 Na nena naso, are egota ago wana te wamunoya. Ni bayao nasora numorekare mou inosita?’” \p \v 16 Yesu meni uge awa diro pesuniro ge susumuro ego senua awa, “Are ama inora ami gita wamunora. Ota gita inora ami ama wamunora.” Ago senua awa. \s1 Yesu betero eramunoya amira ge bowi senu be etorobara wenua. \p \v 17 Yesu nu Yerusalem nate wititinomite bua mai nuso 12 awa daba pumuro bamu ewe niro amire nukare nutopekare ebete susawise ego tugata wenua, \v 18 “Sana giu. Nakai Yerusalem wititinonakai. Ago kei awanakai na Emara Mai awa pris babezinoma ata lo ge gipai emara nana wanera potara na betanise samunora. \v 19 Betanise sero na puro ema Yudakora wanera potara na isipitinoise wamu meni doise awinoma ni pasinaira dara betamunona. Betana waiko be etorobara tepo wai amire noko eramunona awa.” Ago senua awa. \s1 Yakoboto Yohanera mia meni nuto bamu wariseto senua. \p \v 20 Be amira ana Zebedira ara meni mai nuso eto puro Yesu nana zorage bamuro koiniro nena zo emo isa senua awa. \v 21 Ago wenu nu atata wero senua awa, “Ni ne emo inosi?” Ago senu giro numa ego senua awa, “Ni sasa mai naso eto ni Tua bamu kei damu namunosa be amira ana nuto niso nana zorage zo wana mera zo wana anikara itariseto.” \v 22 Ago senu Yesu meni ina ego senua awa, “Nikare ge towa amira susu oko gosinowa. Na ou dokaka zo namunona, awa nito te nanowato?” Ago senu nuto sewato awa, “Iyo, te namunonato.” \v 23 Ago sewato nu numoreto ina ego senua awa, “Ou dokaka zo namunona, awa namunowato. Ata nito naso nana zo wana mera zo wana anikara arumuro itamunowato amira ge awa nane sai ine tepo. Mama naso nu duba nuso meni mai eni kotupitinoise masi awa sia wenu itewia, are nukare ami masi amira arumuro itamunora.” Ago senua awa. \p \v 24 Are bua mai 10 nukare ge awa niniro otao nusokare etore giwa waya wenua awa. \v 25 Are Yesu meni nukare zawa senu muwa ego senua awa, “Zebura ema tua meni ema bama nukare sou warise towera. Noko, ema babezinoma meni ema bama puro osero nunekare witai nusokare ine inowera, awa gosinowa. \v 26 Ota ninekare meni awa ago ine oko wawe. Nisokare nana zo meni bamu wamu wero giro enira ama-zani wero nuaise. \v 27 Ota giti kopi wamu wero giro enira soumai wero nuaise. \v 28 Na Emara Mai meni da ago ine erama na sou warise kota, na natope sou bua inoise betero erama saisai wayara ena soero pumamu muna.” Ago senua awa. \s1 Yesu nu Yeriko natara ema eto kora wenu giti moka panewato. \p \v 29 Yesu bua mai nusore nukare Yeriko nate semuro doro susauwa ema dubu bamu ami ama ganero bamuwa. \v 30 Are ema giti gumawai eto ebete denemuro arumuro itiseto Yesu muro susawia ago sewa niniro pena-pana zawa toise ego sewato awa, “Tua, ni Dawidira sibuna meni nato emo zo amuyo!” \v 31 Pena-pana zawa sewato ema meni numoreto toise azu sewa awa. Azu sewa nuto ninidanago inoise weso wero zawa toise ego sewato awa, “Tua, ni Dawidira sibuna meni nato emo zo amuyo!” \v 32 Ago sewato giro Yesu meni ebete dopero senu muwato nuto atata wero senua awa, “Na ne nimoreto wanise towito?” \v 33 Ago senu ina ego sewato awa, “Tua, giti moka nasoto sasa panaise tonato.” \v 34 Ago sewato Yesu meni nuto kapo zo amuro giro giti moka nusoto kimunu eya panewato awa. Ago wero Yesu ama ganewato awa. \c 21 \s1 Yesu nu ema tua meni wago wero Yerusalem nate witinua. \p \v 1 Yesu bua mai nusore susaumite Yerusalem nate kei awamu zora awewa. Ago inoise Betefasi nata Oliwa dirumu susura itinua ago kei awero Yesu meni bua mai nuso amira nana eto iyetitinoise ego senua awa, \v 2 “Nito baro nata mai kiaka ago itia gosinowato amira toiro baro wo donki maire mui wai iterato awa tamamunowato. Tamuro besero puro maweto. \v 3 Nito ago inuawato zo meni nto atata wai giro ego seuto, ‘Tuara bua emira itia.’ Ago sawato eya potamunoya.” Ago senua awa. \p \v 4 Nena awa tepo oko kei awenua. Ge porofete zo meni gita senua awa me waise ago wenua awa. Porofete meni ge ego ine gaenua awa, \li1 \v 5 Nikare nata Zion ego tugata weu ninare: \li2 Ei giu! Ema tua nisokare meni nisokare nana tupia. Nu duba osaire noise wo donki tame arumuro tupia. Nu wo neu-nau dimai amira mai amira tame arumuro tupia. \p \v 6 Are mai eto bamuro Yesura ge dipinoise \v 7 donki miere maire puro muwato tama woi nusokare meni tame sawa diwa Yesu witiro itinua awa. \v 8 Are ema saisai meni tama woi nusokare dutuniro biriziro ebete sawa diwa. Ota eni meni awa ni gomi kapero ebete sawa diwa awa. \v 9 Ago wero ema bama witai meni gitare amare wero susawise arero ego sewa awa, “Oro, oro, Dawidira sibuna. Tuara bera tupesa, ni awa bowi wanekare. Utura nowera ami Anutu bowi warise.” \v 10 Are Yesu Yerusalem nate witinu nata susu nukare buru-zara inoise ego sewa awa, “Ai meni tupi inori?” \v 11 Ago sewa ema diti bamu ami ina ego sewa awa, “Awa porofete Yesu. Nu Galilaya zebura Nasarete nate ena kei awenua ami tupi tora.” \s1 Yesu meni ina-pota wai ema eni Anutura ibu bamura ena tunenua. \p \v 12 Yesu meni Anutura ibu bamura witiro nena ina-pota inoise itiwa nukare awa tunenua awa. Ago inoise omata dadawa wai emara tebol ata ema ni guma ibura zame potai amira bua inoisowa amira arumai awa zinu kapeteniwa. \v 13 Ago inoise ego senua awa, “Ge gayai zo ego itia ewa, \li2 Ibu naso awa isa saira ibu itaise. Ota nikare wetewa ibu awa bewana wai emara bezai masi ine inoya.” Ago senua awa. \p \v 14 Ibu bamura ago noinu ema giti guma waire zabura waire nuso nana bamuwa kora wenua awa. \v 15 Ago wenu pris babezinoma ata lo ge gipai ema nukare tani putoure nuso giwa awa. Noko, mai mamai meni Anutura ibu bamura ena yawa sara inoise, “Oro, oro, Dawidira sibuna,” ago sewa niniwa awa. Are tani putoure giro mai mamaira ge niniro nukare tini kapenua. \v 16 Tini kapenu Yesure ego sewa awa, “Nukare emi ge ei awa tora ninitinosita?” Ago sewa ina ego senua awa, “Ninitinona. Ata nikare ge gayai zo ego itia awa kaka azimuro gamu meni sago inowa, atonua! \li2 Mai pei-mamai ata mai uno amira duba nusokare pumasa peu wai nusokare nana bera ena bowi wai niso ewanana kei awamunoya.” \v 17 Ago sero nukare doro Yerusalem nate ena osero witi Betani nate niro aunua awa. \s1 Ni fik zo meni Yesura bera amunua. \p \v 18 Yesu meni pina gamu nata Betani doro noko tera Yerusalem witamu inoise meri wenua awa. \v 19 Ago wero ebata demabera ni fik zo dopero itinu giro ni susura bamuro me kau wero gi gege itinu giro nire ego senua awa, “Ni eroniro me kaka ziamu tepo ago itai gege itamunosa.” Ago senu apunu-kaka gege ni awa gi nuso sokenu amunua awa. \v 20 Are bua mai nuso meni awa giro di tainiro ego sewa awa, “Ni awa nu nogoro eya apitai?” \v 21 Ago sewa Yesu meni ego senua awa, “Na me memeka sane. Nikare duba saisaire kaka wamu tuma diai mere dai nuamunowa ami tani nira kei awetia awa wamunowa. Awa daba kota, nikare dirumu omire ego samunowa, ‘Dirumu, ni sokero ewara dagimu.’ Ge samunowa, awa te kei awamunoya. \v 22 Ago wero tuma diai mere dai noise amire nena zota zo emo isa sawa kei awamunoya.” Ago senua awa. \s1 Yesura putou amira susu gamu atata wewa. \p \v 23 Yesu meni susaumite Anutura ibu bamura witiro ema bama utura ge gipinoise itinu pris babezinoma ata Yuda emara simai ami nuso nana baro nu atata wero sewa awa, “Ni tani ena inowesa awa ara bera inowesi? Agai meni nimore senu inowesi?” \v 24 Ago sewa Yesu meni ge ina ego senua awa, “Na nikare atata zo wamunona. Nikare ina namore samunowa, awa nane da ago ine ara bera tani awa inoweni amira susu samunona. \v 25 Yohane ge ou gutai bua nuso awa ara bera inoisi, emara berata Anutura bera ni?” Ago toise atata wenu nukare ge ne samunonikai asinoise duba saisai wewa awa. Ago wero nutopekare ge ina-sa inoise ego sewa awa, “Nakai ‘Anutura bera’ asamunonakai, awa nu ego samunoya, ‘Are nogoro ge nuso kaka ninamu wisewi?’ \v 26 Ota nakai ‘Emara bera’ ago samenakai, ata ema bama meni nakai waya wai azu inonakai. Nera kota, nukare Yohane gasara porofete me inoisia.” \v 27 Ago sero Yesure ego sewa awa, “Nakare kaka gamu inonakare.” Ago sewa Yesu meni ge ina ego senua awa, “Are na da ago ine ara bera tani awa inoweni amira susu oko samunona.” \s1 Ema zora mai mata diri eto amira ge bezai. \p \v 28 Yesu meni ego senua awa, “Uge zo wana niniro seu. Ema daimatara mai eto noisowato awa. Are mama meni mai zore ego senua awa, ‘Mai, ni zeme bamu wain bua wase.’ \v 29 Ago senu ina senua awa, ‘Tepo. Na buye oko bayamunona.’ Ago sero nomite duba kapeteniro buye bamunua. \v 30 Are mama meni mai zore ge da awa tugata wero senua awa. Senu giro ina ego senua awa, ‘Iyo, nama wamunona.’ Ago sero kaka bayamu dago itinua. \v 31 Are nikare mai ai meni mama nusora ge dimunua asinowi?” Atata ago wenu nukare ego sewa awa, “Ge gita senua.” Ago sewa Yesu meni ego senua awa, “Na me memeka sane. Takis pumai emare bewana bamere nukare Anutu imata Tua nusokare waise sero gita inoise nuso nana mokara toitinuara ninekare meni awa ama wamunowa. \v 32 Nera kota, Yohane kei awero etutiro nuaira ebata nimorekare gipenu nikare ge nuso azu dowa takis pumai emare bewana bamere meni ge nuso niniwa awa. Ago wewa nikare giwa, ata nikare duba kaka kapetenamu, o ge nuso kaka ninamu wisewa.” Ago senua awa. \s1 Wain bua dia wai ema waya-kawaya amira ge bezai. \p \v 33 Yesu meni ego senua awa, “Na ge bezai zo sana niniu. Ema bamu zo meni zebu zora wain urero pua gaero zimunua. Ago wero wain me zasaira ura bamu zo wamuro wain bua dia wai emara so dai wero awenua awa. Ago wero tepo wero dia potiro nu zebu zora-zarako amira bamunua awa. \v 34 Baro noinu wain paira be munu giro nu me eni pumamu kotumuro soumai nuso eni iyetinu bamuro dia nana kei awero sewa giro \v 35 dia meni eriro soumai puro zo dero musuna-masuna wewa, ota zo meni awa dewa betenua, ota zo meni awa omata meni dewa awa. \v 36 Ago wewa buara mama meni niniro noko soumai dainiro potasai bayasara da ago ine numorekare wero awewa awa. \v 37 Are ama meni awa mai diai susu nuso me awa ego kotupitinoise iyetinua awa, ‘Mai naso baro kei awai nukare nu giro ge nuso dimamunora,’ asero iyetinu baro kei awenu \v 38 dia meni mai nuso diai susu me awa giro ego toise ina-sa wewa awa, ‘Nune ami noma zebu emira mama wamunoya. Are nakai nu danakai betai zebu ei awa nasokai wae.’ \v 39 Ago sero nu buye ena musuna-masuna inomite puro baro pua atune ena dewa betenua awa.” \p \v 40 Yesu meni ago sero ge susumuro ego ine senua awa, “Are buara mama nu kei awero bua dia wai emare nogo wamunoi?” \v 41 Ago senu nukare ego sewa awa, “Nu ema waya-kawaya awa dai oena-paena inoma betamunora awa. Ago wero dia ewanana eni bua nusora potai nukare me kei awinuai giro me pumuro mamere potitinoise nuamunora.” \v 42 Ago sewa Yesu meni ge ego ine susumuro senua awa, “Utura ge gayai zo ego itia, awa nikare azipitinowewita? \li2 So wai ema meni omata zo giwa waya wenu dowa awa. Ata omata ami so urura zasiwi wero itewia. \li2 Nena awa Tuara bera kei awenua, are ema meni genakare ewanana inoya awa. \v 43 Amira sana niniu. Anutu imata Tua wero nuai amira ebata awa nisokare nana ena soero pumuro ema dubu zore potamunona. Ago wana nukare bua wero me pumuro mamere potamunora. [ \v 44 Zo nu omata amira duwamunoya ami zasamunoya. Ota omata ami ema zora nana tame duwamunoya, awa ema awa dai zasero mumuka gege wamunoya.]” \v 45 Ge bezai ago senu pris babezinomare Farisayo emare nukare niniro giro ego sewa awa, “Oi, nu namorekai toya.” \v 46 Ago sero puro benamu kotumuro amire ema bama meni Yesu nu porofete asinoisowa giro nukare ema bama azu wero dowa awa. \c 22 \s1 Ema bama ataira ana-bona amira ge bezai. \p \v 1 Yesu nu ge bezai noko susumuro ego senua awa, \v 2 “Utura itewia ami imata Tua wero nuamunoya amira susu awa ema tua zo meni mai nuso bama pumaise sero ana-bona wenua amira potiro sane. \v 3 Nu nena siawero bua mai nuso iyetinu nukare ema oziga emoko sai are uzumuro puro mamu bamuwa awa. Baro sewa ata nukare dowa. \v 4 Dowa giro ema tua meni bua mai eni noko tera iyetitinoise ego senua awa, ‘Nikare bamuro ema oziga sai awa ego tugata weu: Nama nena emokore pumena kei awetia. Ota wo bulimakao babezinomare pei-mamai gawire awa emoko sesena dero azero awetera awa. Ago wero nena bamubamu dago sia-masia wero tepo wetera awa. Are nikare mawa bama emare potitinoise nena ninoise yawa sara wanekai.’ \v 5 Ema tua meni ago senu bua mai bamuro sewa nukare ninidanago inoise bozero tebe-tabe bamuwa awa. Zo nu bua nusora bamunua, zo nu stoa nusora bamunua, \v 6 ota eni meni awa ema tuara bua mai sero zizinoise saniro pumuro dewa bebeteniwa awa. \v 7 Ago wewa ema tua meni niniro tini kapenu giro senu soldia nuso meni baro ema mai dewa betewa awa dero tepo-tapo wero nata nusokare guruniwa awenua awa. \v 8 Are ema tua nu bua mai nusore ego senua awa, ‘Nena sawero siawai itia, ata amira oziga sai awa nukare azu dotinora, are na nukare ina dotinona. \v 9 Are nikare nata kakamo sero baro erama tamamunowa awa te sero puro mawise tona.’ \v 10 Ago senu bua mai nuso nukare so sero noise ema wayare kokore tepo-tapo pumuwa kei awero aunai ibu awa bemuro itiwa awa. \p \v 11 Itiwa ema tua meni nukare gamu sero witiro ema zo ana-bona waira tama woi tepo itinu giro numore ego senua awa, \v 12 ‘Otao, ni nogoro ana-bonara tama woi kaka wosunamu muro itesi?’ Ago senu nu nogo sei wero doro itinua awa. \v 13 Are ema tua meni bua mai nusore ego senua awa, ‘Nikare te wana nuso beniro ape damu mumera niu. Ana di zawa gatero zarinoise itae.’” \p \v 14 Yesu meni uge awa diro tepo wero ge susumuro ego senua awa, “Zawa sai ninai meni awa saisai, ata siana-katana wai meni awa etokaka.” Ago senua awa. \s1 Nukare Yesu takis bua waira atata wewa. \p \v 15 Yesu meni ago senu Farisayo nukare ewe bamuro ge meni wawa zo kazago wanakai gamamunoya asero ge siana-katana wewa. \v 16 Ago inomite bua mai nusokare ata Herodera Pati amira memba sai awa eni tugata wero iyetiwa Yesura nana bamuro ego sewa awa, “Gipai ema, nakare susu niso gosinowenakare. Ni ge opi zo kaka samu. Me daba towesa awa. Ota Anutura ebata meni awa witai osai te tugata wawesa ninitinowenakare. Ni ema witaire osaire awa giro azu oko inowesa. \v 17 Are nakare ni atata inonakare, ni se. Nakai Yuda ema meni takis moni Roma emara ema tua Sisa amire potitinowenakai, awa ni gawesa te inowita tepo ni?” \v 18 Ago sewa nu duba nusokarera opi sai awa ginu kei awenu giro ego senua awa, “Opi ema me sao inowewa. Nogoro ge meni na wawa kazago inowi? \v 19 Nikare takis moni potitinowewa awa zo gipeu gane.” Ago senu omata zo tamuro gipewa giro \v 20 nu nukare atata wero senua awa, \v 21 “Ititire zazore monira itia ewa awara ni?” Ago senu nukare sewa awa, “Awa Sisara.” Ago sewa giro numorekare ego senua awa, “Nena Sisara asero giro Sisare potiu. Ota nena Anutura asero giro Anuture potiu.” \v 22 Ago senu nukare di tainiro doro bamuwa awa. \s1 Betaira ena erai amira Yesu atata wewa. \p \v 23 Waiko be da amira ana Sadukayo ema nukare Yesu nana kei awewa awa. Ema ami betai nukare noko oko eramunora ago toisowa awa. \v 24 Nukare ami kei awero atata wero sewa awa, “Gipai ema, Mose nu ge ego gaenua, ‘Ema zo meni mai tepo betai giro nami nuso meni bama kuma nuso ataise. Ago wero amire nami nuso emo mai zo pumaise.’ \v 25 Are nasokare nana soe namisini 7 noisowa. Are nami zewai nusokare meni bama pumuro mai kaka pumamu noe betenu, noko nami kiaka meni bama kuma nuso awa atinua. \v 26 Nu da ago ine nomite betenu nami kiaka zo meni bama da awa atinua. Ago werota wero awitupie namisini 7 dapikarago bama awa atiro betero tepo wewa awa. \v 27 Ago wewa amire bama kuma nusokare awa ama betenua awa. \v 28 Are nukare dapikarago bama da awa atiwa, are be betai meni noko eramunora be amire bama awa ara wamunoi?” \v 29 Ago sewa Yesu meni numorekare ego senua awa, “Nikare Anutura ge gayaire Anutura putoure awa kaka gamu, are ge me wosunitinowa. \v 30 Betai meni eriro noko oko ina-ata wamunora. Nukare utura angelo ine wero tepo nuamunora. \v 31 Are eraira towa ami emo sane. Anutu nu ge ego ine nimorekare senua awa nikare kaka azimuro gamu meni sago inowa, atonua! \v 32 Nu ego senua awa, \li2 Na Abrahamto Isakare ata Yakobo \li2 amira Tua wero itewena. Anutu nu erama bebetenai asinowenakai awa gawi seka gege inowera. Are nu erama betaira Tua kota, nu erama seka itewera amira Tua wero itewia.” \v 33 Yesu meni ge ago ine senu ema bama dubu bamu ami ge nuso awa niniro di tainiro yawa sara wewa awa. \s1 Lo ge nemi giti kopi bamu inoi, amira Yesu atata wewa. \p \v 34 Yesura ge meni Sadukayo ema puro osenua. Ago wenu Farisayo nukare niniro dara potiro \v 35 otao nusokare zo Yudara lo ge susu niniro baitai amire sewa nu Yesu etete namu sero ego ine senua awa, \v 36 “Gipai ema, lo ge nemi giti kopi bamu inoi?” \v 37 Ago senu Yesu meni ego senua awa, “‘Ara tamai niso bamubake awa Tua Anutu niso amira nana itaise. Ago inoise dubare ititire kotumaire niso meni nu sou weyo.’ \v 38 Lo ge ami lo ge dapikarago dainitinoise bamu inoya. \v 39 Ota otao nuso zo itia nuto da ago ine inorato awa. Awa ego awa, ‘Ni nitope ara tapinowesa, da ago ine ema enire weyo.’ \v 40 Lo ge eto ami Mose ata porofete ge nusokare dapikarago amira siwako inorato.” Ago senua awa. \s1 Yesu nu nutope susu nusora nukare atata wenua. \p \v 41 Farisayo ema poti dara niro noiwa Yesu meni nukare atata wero senua awa, \v 42 “Nikare Yuda emara Soyai Ema zazo Kristo amire nogo towewi? Nu ara sibuna ni?” Ago senu nukare ina sewa awa, \v 43 “Nu Dawidira sibuna.” Ago sewa Yesu meni ina senua awa, “Agoro Dawidi nu Ozana meni gaenu nogoro amire Kristore Tua naso asenu? Ago tona, nera kota, Dawidi meni ego senua awa, \li1 \v 44 Tua meni tua nasore ego senua awa, \li2 ‘Ni muro wana me nasora arumuro \li2 itasa na iwo dubu niso awa benau \li2 nisora potana isimamunosa.’ \v 45 Are amire Dawidi meni Kristore Tua naso asenua awa. Are Kristo nu nogoro Dawidira sibuna wamunoi?” \v 46 Ago toise atata wenu nukare ge ina kapetenamu wero ge kau wewa awa. Ago wero nu noko atata wamu oko kotumuwa. \c 23 \s1 Nukare lo ge gipai emare Farisayore amira opi sai awa \s1 uma warise senua. \p \v 1 Be amira ana Yesu meni ema dubu bamu ata bua mai nuso awa ego tugata wenua awa, \v 2 “Lo ge gipai ema ata Farisayo nukare Mosera lo ge gipai ema wero nowera. \v 3 Are ge sero gipero awara te niniro dimuwo. Ota nuai nusokare meni awa amira oko nuawe. Nera kota, nukare be meni sai ine awa towera awa, ata dimai meni awa oko dipinowera. \v 4 Nukare potai ge witai nena mou-mau ine awa siawero zasero diro nisokare nana tame potiro dimawise towera. Ata nutopekare dimai azu sero nowera awa. \v 5 Nena inowera awa ema meni giro ara tamarise awa daba inowera awa. Nukare Tuara ge eni gaero puro paus kikinakara potiro meweneta wanera diro puro nuarise sai*, awa dainiro paus babezinomara diro puro nowera, awa gosinowa. Noko, tama woi bera asina iboboi simawera bukere wero itewia, awa gosinowa. \v 6 Ago inoise ana-bona wero naira bera ena nukare ema bamu sia sero nena bamu potara namu towera. Ota yere ibura ena ema bama nana benaura arumamu yaba inowera. \v 7 Ema bama meni kakame ena nukare arenitinoise poti ike narise yaba inowera. Ago wero zazo nusokare gipai ema asara ninamu yaba inowera. \v 8 Ninekare meni awa nikare gipai ema asarise oko sawe. Nera kota, gipai ema nisokare daimata gege noya. Noko ninekare meni awa otao daba. \v 9 Ago wero zebura ema zore ‘gera mama nasokare’ oko sawe. Mama nisokare daimata utura awa daba awa. \v 10 Ago wero giti kopi asarise dai oko sawe. Giti kopi nikare daimata awa Soyai ma nisokare Kristo awa. \v 11 Zo nu nimorekare enire sou wamunoya ami bamu nisokare wamunoya. \v 12 Zo nu nutope puro wititinoise nuai giro Anutu meni nu puro osamunoya. Ota zo nu osero nuamunoya, awa Anutu meni zazo nuso de ike namunoya. \s1 Yesu meni Farisayo ema gera potinua. \p \v 13 Yei, lo ge gipai ema ata Farisayo. Nikare opi ema me sao inowewa. Ema bama nukare utura mokara toyamu sawera ninekare nukare musunago inoise utura so be gazinowewa awa. Nikare nitopekare kaka toyamu inoise amire nukare toyamu sawera azu towewa awa. [ \v 14 Yei, lo ge gipai ema ata Farisayo. Nikare opi ema me sao inowewa. Nikare bama iu betai amira wau awa soero pupinowewa. Ago inoise pasina nisokare gogo wero me irora inoise isa iboi-tatana towewa. Isa iboi-tatana meni pasina nisokare kaka gogo wamu wamewa sia, awa ama ina nisokare waya pei-kaka gege pumamewa. Ata nikare isa iboi-tatana meni pasina nisokare gogo wero me irora inowewa, are amira ama ina nisokare mou-mau bamu tamamunowa.] \v 15 Yei, lo ge gipai ema ata Farisayo. Nikare opi ema me sao inowewa. Nikare ema mai daimata ami tani nisokare ama ganaise zebure eware semuro susawewewa awa. Are ago ine ami nisokare nana susumawi uzumuro nuawewa nu dega niaore amira gegenai wero witiro nikare dainitinowia awa. \v 16 Yei, gita wai ema giti guma wai. Nikare ego towewa awa, ‘Anutura ibu bamu amira ikonitinoise sai zewai wai awa puti. Ota Anutura ibu bamura simai nena itia amira ikonitinoise sai zewai wai ami meni awa me.’ Ago towewa. \v 17 Yei, dau ema giti guma wai. Anutura ibu bamu awa saramai itewia ami emo simai nuso meni saramai inowia awa. Are amire nemi me memeka inoi, ibura simai nena menita ibu meni ni? \v 18 O zo ego towewa awa, ‘Altara ikonitinoise sai zewai wai awa me tepo. Ota zawi alta tame itia amira ikonitinoise sai zewai wai ami meni me awa.’ \v 19 Yei, ema giti guma wai nikare. Alta awa saramai itewia ami emo nuso nana tame zawi potai ami saramai inowia awa. Are nemi me inoi, zawi menita alta meni ni? \v 20 Are zo nu altara ikoniro sai zewai wai alta ata alta tame nena itia awa dai pumamunoya awa. \v 21 Ota zo numa Anutura ibu bamura ikoniro sai zewai wai giro ibu bamu ata Anutu ibu bamura nowia awa dai pumamunoya awa. \v 22 Ota zo nu utura ikonitinoise sai zewai wamunoya, awa Anutura arumaire arumaira mamere dai pumamunoya. \p \v 23 Yei, lo ge gipai ema ata Farisayo. Nikare opi ema me sao inowewa. Nikare notu nisokarera nena puti awa tenira ena daimata te amira Tuara gegenai asero potitinowewa. Ago inoise lo gera agewa nena me, — eramare wanisekai saita dumi pumaita sero dimai — awa duawewa osisinowia awa. Nikare tenira ena daimata Anuture potitinoise nena me awa dai wamewa sia, awa te wamia. \v 24 Nikare gita wai ema giti guma wai. Nikare ou nai nisokarera kumisa dagimawi giro azu inoise usi potiro zozinowewa. Ota wo kamel nena bamu awa eya nukunitinowewa awa.* \p \v 25 Yei, lo ge gipai ema ata Farisayo. Nikare opi ema me sao inowewa. Au-tewa nisokare tama meni awa sewawewa sarapitinowia. Ata amira mokara meni awa duba-duba wero bewana inowewa amira nena waya ami bera mai itia awa. \v 26 Farisayo ema giti guma wai. Ni gita au-tewa moka sewasa saramai amire tama nuso da ago saramamunoya awa. \p \v 27 Yei, Farisayo, opi ema me sao inowewa. Nikare bi diti simena-gaena wai ine. Bi diti nu simia meni simena-gaena wai, ata tura mokara meni awa ema weture betai gugumure ami itia awa. \v 28 Nikare awa da ago ine tama aiso nisokare meni emara nana benaura saramai sao wero nowewa. Ota duba nisokare meni awa opi saire utura ge usi-besi wai meni bemai awa. \p \v 29 Yei, lo ge gipai ema ata Farisayo. Nikare opi ema me sao inowewa. Porofetera bi diti wawewa sarapitinowia, ota ge ema matura bi diti sipinowewa. \v 30 Ago inoise ego towewa, ‘Apipie nasokai noisowa amire nuamenakai, awa numorekare dai tairo porofete oko dero sisamenakai.’ \v 31 Nikare ge ago toise porofete dewa amira saisibuna nusokare nowa amira susu nisokare kerenitinowewa awa. \v 32 Are porofete daira bua apipie nisokare meni zaawewa, awa wero pesuniu! \v 33 Nikare zi mamai. Nikare zira mai awiso. Pasinara ina dega niaore amira bayai awa zora awai nikare nogo wero dainamunowi? \v 34 Are na ego tona awa. Na natope nisokare nana porofete ata kotumai ema ata gipai ema potana mara nikare eni dawa bebetenamunora, ota eni meni awa ni pasinaira damunowa awa, ota eni meni awa yere ibu nisokarera ena wamu meni damunowa, ota nikare ziro tunawa nata sero bayara baro pupise doise awamunowa. \v 35 Ago inuawa zebura ena ema saramai awa dewa bebetenitinoisowa amira ina nisokare nana kei awamunoya awa. Gita emokore ona ema saramai zo zazo Abel awa dewa betenua amira ana goroba zaawenua awa mai gege tupie donu ninekare Berekayara mai Zekaraya nu alta tumara ena dewa betenua amira ina awa nisokare nana kei awamunoya. \v 36 Na me memeka nimorekare sane. Goroba bamubamu amira pasinara ina awa ema zeme nowera amira nana kei awamunoya. \s1 Yesu meni Yerusalem nata susu emo sero di sero awenua. \p \v 37 O Yerusalem ema bama, Yerusalem ema bama. Nikare porofete dawewa betinowera. Noko Anutu meni ge ema nisokare nana potawi susawewera nukare awa omata meni dawewa betinowera. Kokara mia meni mai awiso nuso wabu duru potiro sanitinowia da ago ine nane ema bama nikare poti dara namu wawena nikare azu towewa. \v 38 Are Anutu meni nata nisokare duai zozowa wero itamunowa, awa giu. \v 39 Sana niniu. Nikare na kaka gamu inoise noma ego toise amire na noko gamunowa, ‘Tuara bera tupia nu awa bowi wanekai.’” Yesu meni ago senua awa. \c 24 \s1 Yesu meni Anutura ibu bamu sisara tepo wamunoya amira ge senua. \p \v 1 Yesu nu Anutura ibu bamura ena kei awero susaunu bua mai nuso meni nuso nana bamuro ibu bamura so gipamu sewa. \v 2 Ago wewa nu ge ina ego senua awa, “Nena bamubamu iti gosinowa amira na me memeka sana giu. Iwo meni ibu ziwero sisara tepo wamunoya. Ibura omata zo oko duara zora nana tame itamunoya.” \s1 Ama yaya-buyaya zebura kei awamunoya amira ge senua. \p \v 3 Yesu nu Oliwa dirumura witiro arumuro itinu bua mai nuso meni imata nuso nana zora bamuro atata wero sewa awa, “Nena sesesa awa be nazi kei awamunoi? Ota kei awai be niso, o zebu tepo waira be awa zora awinuai tani ne kei awai ganakare ziwamunoi?” \v 4 Ago sewa Yesu meni ego tugata wenua awa, “Ema eni meni duba nisokare sisameraya, uma wero baititinoise noiwo. \v 5 Nera kota, ema witai ami kei awero esega namore wero ego samunora, ‘Na Kristo Soyai Ema nisokare ewa.’ Ago toise erama eto oko duba siso-siso wamunora. \v 6 Nikare bogi-zuzuna zorage itamunora amire bogi-zuzuna zora-zarako itamunora amira oziga ninamunowa. Niniro azu oko wawe. Nena awa gita kei awaise sai itia. Nena ago ine kei awamunoya, ata zebura be eya oko tepo wamunoya. \v 7 Dubu zo meni eriro dubu zore dai bogi-zuzuna wamunora. Ota ema tua enira dubu meni eriro ema tua enira dubure dai bogi-zuzuna wamunora. Dora botiyo babezinoma kei awerota kei awero awamunora. Noko, duwi babezinoma sumurota sumuro awamunora. \v 8 Bama mai pumamu inowera amira yaya mena pei-kaka zaawinowia. Ata ama meni awa bamubake kei awinowia. Ago ine yaya sesena awa kei awai amire yaya bamubake ama kei awamunoya, awa gamunowa. \p \v 9 Be amira ana ema eni meni nikare puro iwora wanera potara puro doise gaise awero dara bebetenamunowa. Ema zebu sero ami namore tini kapai pupinoise nikare bua mai naso amire iwo wamunora awa. \v 10 Be amire ema saisai ami utura ge duamunora. Doro ge ina-busa inoise otao nusokare awa poti iwora wanera niro iwo ina-wa wamunora awa. \v 11 Ota porofete opi sai dainiro meni kei awero ema saisai duba sisamunora awa. \v 12 Utura ge dai meni bamubake wamunoya susu amira ema dainiro amira nana dumi pumai tepo wamunoya awa. \v 13 Are zo nu utura ge puro ziro tata-tata inoise zewai wero dopero noma betamunoya nu awa Anutu meni soero pumamunoya. \v 14 Anutu imata Tua wero nuamunoya amira ge bowi emi zebu sero te wero bayai ema dubu giti meni ninara amire be tepo wamunoya awa. \s1 Nena waya me waya zo kei awamunoya. \p \v 15 Are nena waya me waya gera wai, porofete Daniel meni nena amira ge gaenua, ami ibu bamura masi saramai amira dopai gamunowa awa. (Ge azipitinosa ami niniro baitiyo.) \v 16 Ago ine kei awai giro Yudaya zebura itamunora ami azu sumuro bamu dirumura narise. \v 17 Ago inoise zo nu so nusora ope itamunoya ami neu-nau nuso sora itia awa pumamu oko toyaise. \v 18 Ota zo nu buye nuamunoya ami tama woi nuso doti itia awa pumamu oko ewesemuro nate bayaise. \v 19 Oi, bama wasou wai ata bama mai unore, nukare pena-pana sumai ine tepo, are na nukare emo zo apinona. \v 20 Azu bayai nisokare awa wara be amire o Sabat pura amira ana kei awai wa menita Sabat purara lo ge meni nikare gazai azu, Tua isa sewo. \v 21 Nera kota, be amira ana mou bamubake kei awamunoya awa. Zebu kei awenua ana zaawero tupie dowa mou zo ago ine oko kei awenua. Ata ama zo ago ine noko oko kei awamunoya. \v 22 Are Tua meni be awa kaka kapamu wamia, awa erama dapikarago sisero tepo wamera. Ota nu gegenai dubu nuso emo wero amire be awa kapenua, are apunu-kaka wamunoya awa. \p \v 23 Are be amire ema zo meni nimorekare ego sai oko ninawe, ‘Ewa Soyai Ema nasokai awa.’ Ota, ‘Soyai Ema nasokai owa.’ Ge ago ine sero muro baro awara oko ninawe. \v 24 Be amira ana Soyai Ema opi enire porofete opi enire ami kei awamunora. Kei awero eramara duba siso-siso wamu sero tani putoure eni ata tani benau sekare witai awa wamunora. Ago inoise Anutura gegenai dubu awa dai amira duba siso-siso wamu sero bua bamu wamunora awa. Ata nukare Anutura gegenai dubu amira duba siso-siso wai ine tepo, are wero zainamunora awa. \v 25 Na nena ama kei awamunora amira ge nimorekare bere-bere tona. \p \v 26 Are amire ‘Kristo so erama tepo amira ana kei aweti genakare,’ asara oko gamu bayawe. Ota ‘So du ena bezero iti genakare,’ awa dai sara oko ninawe. \v 27 Nera kota, piri-piri meni piri-piri awawi waiko witaira ena zasimuro eniba bamu waiko osaira niro tepo inowia, da ago ine na Emara Mai meni kei awamunona. \p \v 28 Bua awawi ni oa meni ibosi giro kokounitinowera. \s1 Ama Emara Mai mamunoya. \p \v 29 Yaya mena-mana iwore dai tepo wai amire waiko mume wamunoya awa. Ago wai inuara zasimai awa dai tepo wamunoya awa. Ota kuna meni awa utura ena sokero osamunora awa. Ago inuai amire putou utura itewera ami zipamunora. \v 30 Ago wai amire Emara Mai amira owe utura ena kei awai ema zebu sero ami di toise itara na Emara Mai meni utura bereze tame putoure zasimai bamu nasore dai kei awana gamunora awa. \v 31 Are so bamu pisara ge sai na angelo dubu naso iyetana zebu wenare wenare iketa bageni amira baro gegenai dubu naso pumamunora awa. \p \v 32 Nikare ni fik amira tani awa kotumuro amire susu zo giu. Bona nuso gotu gi nuso zazawera be amire nikare giro, ‘O, waikora be zora awinoya,’ asinowewa awa. \v 33 Are nena awa dapikarago kei awero tepo wai giro ego sewo, ‘Nu zora awetia. Toyai bera atune dopinoya.’ \v 34 Na me sane. Ema bama zeme zebura nora ami kaka betero tepo wamu nuara amire nena awa dapikarago kei awero tepo wamunoya awa. \v 35 Ama uture zebure nuto sisero tepo wamunorato awa, ata ge naso meni awa oko sisero tepo wamunoya. \s1 Yesu kei awaira be nuso awa oko gosinonakai. \p \v 36 Ota nena kei awai amira waiko beta aua be awa ema zo meni oko gosinoya. Utura angelo nukare da ago ine oko gosinora. Na Mai meni da ago ine oko gosinona. Mama nu imata gosinoya awa. \v 37 Tani gita Noa wara kaka witamure inoisowa da ago ine inuara na Emara Mai ewesemuro mamunona. \v 38 Nukare ou wama bamu kaka mamure nena pupise nise awinoise bama ina-pota wero atitinoise noisowa. Ago inoise noisouta asero noiwa Noa wara witinua awa. \v 39 Witinu nukare ou wama tupinua awa kaka gamu itiwa ou wama bamu muro nukare gogowero tepo wenua awa. Emara Mai amira kei awai bera ena da ago ine wamunora awa. \v 40 Be amira ana ema eto buye nuarato na zo pumuro zo duamunona awa. \v 41 Bama eto ma ditinoise itarato na zo pumuro zo duamunona awa. \v 42 Tua nisokare meni be nazi kei awamunoi, awa nikare kaka ninamu inowewa, are duba nisokare meni dia wero baititinoise noiwo. \v 43 Nikare susu ego giwo. So zora mama meni bewana ema pire mamunoya awa gamia, awa nu seka zisero itise so nuso dia wero baitai bewana ema oko toyamia. \v 44 Are Emara Mai amira kei awai be kaka gamu inoise na oko mamunona ago tuawa be amire mamunona. Ami emo nikare sia inoise noiwo. \s1 Kei awai be nuso awa dia wanisekai sero soumai zora potiro senua. \p \v 45 Nikare soumai kokopai wero noiwo. Soumai kokopai nu kotumai ewanana puro nuai giro ema tua nuso meni nu soumai nuso dapikarago dia waise samunoya. Nu nukare dia inoise wo ma numorekare potitinuaise samunoya awa. Ema tua nuso meni bua ge awa numore potiro doro baro nuamunoya. \v 46 Are soumai ami bua numore sai awa te dipinoise nuai, ema tua nuso meni ewesemuro bua nusora me giro tani kokopai numore wai yawa sara wamunoya. \v 47 Na me memeka sane. Ema tua nuso meni dia bua bamu soumai amire potitinoise nena nuso bamubamu dapikarago dia waise samunoya. \v 48 Ota soumai awa dia waya noise duba nuso meni ego samunoya, ‘Ema tua naso meni eya oko ewesemamunoya. Noma ama ewesemamunoya.’ \v 49 Ago toise sou wai bua emare bamere dero usi-besi inoise otao nuso eni ou zewai niro dau inowera amire dai ana-bona wise ou zewai nise awinoise dau wamunoya awa. \v 50 Ago inoise noma ema tua nuso ewesemaira be awa kaka gamu inoise nu eya oko ewesemamunoya ago toise nuai, ema tua nuso ewesemuro mamunoya. \v 51 Muro soumai awa pena-pana wezero dero ge opi sai emara ina tamamunora masi da amira potamunoya. Ana di zawa gatero zarinoise itamunoya awa. \c 25 \s1 Bama diri wana eto amira uge. \p \v 1 Be bamu awa kei awai amire utura itewia ami imata Tua wero nuamunoya amira susu awa ego ine kei awamunoya. Na sou bama diri 10 amira potiro sana giwo. Ema zo meni seronai nuso atamu sero seronaira mamera nana tupia. Are sou bama diri 10 ami ema awa ebete ena tamuro puro mamu sero lam nusokare puro susawera awa. \v 2 Bama diri 5 nukare awa dau, ota 5 nukare meni awa kotumaire. \v 3 Are dau meni awa lam nusokare daba pupinora awa. Botora ou meni awa kaka nigero pumamu. \v 4 Ata kotumaire meni awa lam nusokare pumuro ou botora dai nigero pumuro susawera awa. \v 5 Are ema awa eya kaka mamu, borere noi nukare dia itimite betero giro gitawa inora awa. \v 6 Gitawa inora pi soe sieniro zawa zo ego ine kei awinoya awa, ‘Ema tupia. Eriu, baro tamawe.’ \v 7 Are bama diri 10 nukare niniro giro eriro lam nusokare sia-masia inora awa. \v 8 Are bama diri dau nukare bama diri kotumaire amire ego tora awa, ‘Nakare lam nasokare sikipitinora, are nikare namorekare ou nigeu.’ \v 9 Ago tora bama diri kotumaire meni ina numorekare ego tora awa, ‘Tepo awa. Ou nakai dapikarago amira te oko wamunoi, tanita. Are nikare stoara baro nisokare zuma gaero pumuu.’ \v 10 Ago tora giro nukare ou zuma gayamu sasawera ema awa kei awinoya. Are sou bama diri 5 nena sia wero lam nusokarere dopero itera awa uzumi ataira ana-bona wamu mamera sora toitinora. Sora toiro so be gazero ana-bona ninoise itera awa. \v 11 Itera ama bama diri dau nukare muro zawa toise ego tora awa, ‘O Tua nasokare, toyai be pieyo.’ \v 12 Zawa tora ina ego toya awa, ‘Na me memeka nimorekare sane. Na nikare kaka gamu inowena.’ Ago toya awa.” \v 13 Yesu meni ago sero ge susumuro ego senua awa, “Nikare be awa kaka gamu, are dia wero baititinoise noiwo.” Ago senua awa. \s1 Yesu nu soumai etorobara meni moni pumuwa amira potiro senua. \p \v 14 Yesu meni ego senua awa, “Utura itewia ami imata Tua wero nuamunoya amira susu gawise sero na soumai etorobara amira potiro sane. Ema tua zo meni zora-zarako bayamu sero dia dubu nuso dorowe dara niro moni nuso dia warise kanowenua. \v 15 Ago inoise soumai zore K5,000 potiro zore K2,000 potiro, zore K1,000 potinua awa. Awa moni tamaira putou nusokare te gosinoise potinua. Moni potiro tepo wero nu doro bamunua awa. \v 16 Nu susawaise sumai moni K5,000 pumunua ami omata awa puro bua wero susumurota susumuro awinoinu K5,000 ago te kei awenu moni nuso K10,000 wenua. \v 17 Ota otao nuso K2,000 pumunua numa da ago bua wenu K2,000 susumunu omata nuso K4,000 wenua. \v 18 Ata soumai K1,000 pumunua ami ema tua nusora moni puro baro gowenu itinua awa. \p \v 19 Are ema tua nusokare be iboi-tatana noe ewesemuro kei awenua awa. Kei awero soumai moni dia waira awa poti dara niro moni puro noiwa nogo kei awenu awa sarise senua awa. \v 20 Are K5,000 pumunua ami kei awero K5,000 potiro K5,000 zo susumuro ego senua awa, ‘Tua naso, ni K5,000 namore potisa na bua inoe dona K5,000 ago te noko kei awitaya ewa.’ \v 21 Ago senu ema tua nuso meni ego senua awa, ‘Soumai ewanana ge dimaire. Ni nena pei-kaka awa ewanana dia wisesa, are nane ni nena bamubakera dia potamunona awa. Are ni mu, na ema tua nisore dai yawa sara wanege.’ \v 22 Ago senu soumai K2,000 pumunua awa kei awero ego senua awa, ‘Ema tua naso, ni moni K2,000 namore potisa, awa nane puro bua inoe dona K2,000 ago noko kei awitaya ewa.’ \v 23 Ago senu ema tua nuso meni ego senua awa, ‘Soumai ewanana ge dimaire. Ni nena pei-kaka awa ewanana dia wisesa, are nane ni nena bamubakera dia potamunona awa. Are ni mu, na ema tua nisore dai yawa sara wanege.’ \v 24 Ago senu ama moni K1,000 pumunua ami kei awero ego senua awa, ‘Ema tua naso, na susu niso ego gosinowena awa. Ni ema dokakare. Ema zo meni buye nena urinowia awa ni me nuso pupinowesa. Ota zebu agewa zo amira ema zo meni wuit me apawi eriro zamawi ni wuit me nuso pupinowesa. \v 25 Are na amira azu wero moni niso gowena itewia. Are zeme na moni niso nimore potitinona ewa.’ \v 26 Ago senu ema tua nuso meni ina ego senua awa, ‘Ni soumai waya timara. Ema zo meni buye nena urawi me nuso pupinowena, o ema zo meni wuit me apawi eriro zamawi pupinowena, awa gesa me weti sia, awa \v 27 ni namore ago kotupitinoise moni naso awa moni dia wai emara nana potasa bua wara zapinuai kei awero pamena, awa te wamia.’ Ago sero soumai enire ego senua awa, \v 28 ‘Are nikare moni nuso soero pumuro K5,000 puro nowia amire dai potiu pumae. \v 29 Zo nu nena numore potai awa puro noise ami bua wai giro eni susumuro numore potamunona. Ago wana amire zamai nuso nana kei awamunoya awa. Ota zo nu nena numore potai awa puro noise ami bua kaka wamu wai giro na nena pei-kaka nuso nana itia awa soero pumamunona. Ago wana nu tepo nuamunoya. \v 30 Ota soumai timara nu awa pumuro asike mumera apawa ana di zawa gatero zarinoise itaise.’ \s1 Yesu meni ama nakai awina-dawina wamunoya. \p \v 31 Noma ama na Emara Mai meni utura zasimai nasore angelo dubure dai kei awero Tuara arumai simena-gaena wai amira arumuro itamunona. \v 32 Ago inoise ema zebu sero poti dara nana naso nana aunamunora awa. Are wo dia ema meni lamare memere awina-dawina inowia ago ine na erama awina-dawina wero \v 33 lama awa benau nasora dubu damunona awa. Ota meme meni awa naso nana atune dubu damunona awa. \v 34 Ago wero na Tua meni benau nasora itamunora numorekare ego samunona awa, ‘Mama naso meni gawa wenua nikare muu, utu nata nisokare topetawe. Nata awa gita emoko zebu kei awenua be amira ana nimorekare gegeninua. \v 35 Nera kota, nikare namore ego wewa: Meri betena giro na ma potiwa; ou uza betena giro na ou potiwa; esewa noise itai-matai kau inoina giro nikare na kora-makora wewa; \v 36 tama woi kauwena giro nikare na tama woi zo potiwa; yaya pumuna nikare na emo dumi pumuwa; benai sora itina nikare na soremuwa awa.’ \v 37 Ago sana etutiro nuai meni ge ego kapetenamunora awa, ‘Tua, ni nana meri betesa ni nena potinikare? Ota ni nana ou uza betesa ni ou potinikare? \v 38 Ota nana esewa noise itai-matai kau inoisa ni kora wenikare? Ota nana ena tama woi kauwesa nakare ni tama woi potinikare? \v 39 Ota noko nana benai sora yayare itisa ni kora wenikare?’ \v 40 Ago sara na Tua meni ego samunona awa, ‘Na me memeka nimorekare sane. Otao mamai naso osai nusokare nana daimata mai awa kora-makora wewa, awa namore wewa ago inoya awa.’ \p \v 41 Numorekare ago sero amire naso nana atune itamunora numorekare awa ego samunona, ‘Dega niaore amira gegenai nikare. Nikare na doro bamuu, niao zewai-zawai Mama naso meni Satan ata angelo dubu nusore wenu awai gege awinowia amira nuawe. \v 42 Nera kota, nikare namore ego wewa: Na meri betena ma kaka potamu wewa; ou uza betena ou kaka potamu wewa; \v 43 esewa noise itai-matai kau inoina na kaka kora wamu wewa; tama woi kauwena na tama woi kaka potamu wewa; benai sorata yayare itina na kaka kora wamu wewa.’ \v 44 Ago sana naso nana atune itamunora ami ego samunora awa, ‘Tua, ni nana ma kau inoise, ou kau inoise, itai-matai kau inoise, mo kau inoise, yayareta benai sora itisa ni kaka soremamu wenikare?’ \v 45 Ago sara na ego samunona awa, ‘Na me memeka sane. Otao mamai naso osai nusokare nana daimata mai awa kaka kora wamu wewa, awa namore kaka wamu wewa ago inoya awa.’ \v 46 Ago sana nukare gera wai gege gera wai amira nate bayamunora. Ota etutiro nuai meni awa nuai me ewanana amira nate bayamunora.” Yesu meni ago senua awa. \c 26 \s1 Nukare Yesu damu ge diwa dagimunua. \p \v 1 Yesu nu ge awa dapikarago tomite sero tepo wero bua mai nusore ego senua awa, \v 2 “Waiko be eto ganakai amire Betai Daininua amira pura kei awamunoya, awa gosinowa awa. Are be amira ana nukare na Emara Mai ni pasinaira betanise puro emara nana wanera potamunora.” Ago senua awa. \p \v 3 Are be amira ana pris babezinoma ata Yuda emara simai nukare pris bamu zazo Kayafa amira nana aunai sora witiro \v 4 Yesu saitiro puro damu ge diwa dagimunua awa. \v 5 Ago inoise sewa awa, “Ema bama uzanakai tini kapai gorobare wai azu, pura be amire oko wanekai.” Ago sewa awa. \s1 Bama zo meni Yesu ou zamare gutenu pumunua. \p \v 6 Yesu meni Betani nate bamuro Simon boya ayare noinu kora wenua amira nana sora ena nena ninoise itinu \v 7 bama zo meni nuso nana bamuro ou zamare zuma bamubakere boto omata meni wai amira nigai, awa puro nuso nana gitine zozenu gutenua awa. \v 8 Ago wenu bua mai nuso meni giro dumu wero ego sewa awa, “Nena zuma bamure awa nogoro gera inoi? \v 9 Ami moni witai tamai ema bogamasare potaikai awa!” \p \v 10 Ago sewa Yesu meni niniro numorekare ego senua awa, “Nikare nogoro bamere zuzu towi? Bama nu namore dumi pupinoi ewanana inoya. \v 11 Erama bogamasa nukare nimorekare dai be giti nowera nuamunora. Ata nane meni awa nimorekare dai oko nuai gege nuamunona. \v 12 Na be pei-kaka noma betana gowamunowa awa. Are nu bere-bere tama naso simuro sia inoya. \v 13 Na me memeka sana niniu. Oziga Ewanana zebu sero susawiai amire tani ewanana namore wetia amira oziga awa dai sero sero awara bayamunoya awa.” Ago senua awa. \s1 Yudas meni Yesu kereniro iwora wanera potamu moni pumunua. \p \v 14 Are bua mai nuso 12 nusokare nana zo zazo nuso Yudas Iskeriot nune ami pris babezinomara nana bamuro \v 15 ego ine senua awa, “Na Yesu kereniro poti wana nisokarera nana nikare namore moni nazo potamunowi?” Ago atata wenu nukare silva moni 30* azimuwa pumunua awa. \v 16 Pumuro Yesu gera potaira ebata tamamu bua wenua awa. \s1 Yesu nu bua mai nusore dai Betai Daininua amira bona niwa. \p \v 17 Betai Daininua amira pura kei awenu Yuda ema bama meni yis sienitinoise noiwa amire Yesura bua mai meni nu atata wero sewa awa, “Nakare zeme so nana Betai Daininua amira bona niso sawero sia-masia wanisekare kotupitinosi?” \v 18 Ago sewa ina ego senua awa, “Nikare Yerusalem nate bamuro ema zo gita sesena goisewa amire ego tugata wewo gae, ‘Gipai ema nasokai nu nimore ego toya awa: Be naso zora awinoya, are niso nana muro bua mai nasore dai Betai Daininua amira bona namukare tona,’ ago seu gae.” Yesu meni ago senua awa. \p \v 19 Are Yesu meni ge awa senu bua mai nuso meni dimuro Betai Daininua amira bona sawero sia-masia wewa awa. \p \v 20 Tua zinu Yesu nu bua mai nuso 12 pumunu Yerusalem baro so amira witiro Betai Daininua amira bona niwa awa. \v 21 Ninoise Yesu meni ego senua awa, “Na me memeka nimorekare sane. Nisokare nana zo meni na kereniro iwora nana wanera potamunoya.” \v 22 Ago senu bua mai nuso nukare duba nitinoise da da nu atata wero sewa awa, “Tua, namore tosita?” \v 23 Asewa nune ego senua awa, “Namore dai ame sura patamunonato nune ami na kerenamunoya awa. \v 24 Na Emara Mai meni ebata namore sero gaewa amira bayamu sero inona awa. Ota ema na kerenamunoya nu awa, oi! ina nuso nogo pumamunoi? Mia nu kaka pumamu wamia, awa nu waya oko tamamia.” \v 25 Ago senu Yudas kerenai ema ami da ago nu atata wero senua awa, “Gipai ema, namore tosita?” Ago senu ina ego senua awa, “Tosa awa.” Ago senua awa. \s1 Yesu meni bona potinua. \p \v 26 Nukare nena ninoise itiwa Yesu meni porong pumuro Anuture kokopai asero eweweniro bua mai nusore potitinoise ego senua awa, “Pumuro niu. Ei awa pisi naso.” \v 27 Ago sero akou ou wainre zo pumuro Anuture kokopai asero numorekare potitinoise ego senua awa, “Nikare dapikarago ami niu. \v 28 Ei awa orara naso. Orara ami Anuture tairo nuai amira ge ziai zewai wamunoya. Ema dainiro amira pasina disaise zozamunona. \v 29 Sana niniu. Na ou wain zeme ninonakai awa doro kaka namu noma Mama naso imata Tua wai amire nimorekare dai ou wain seka zo namunonakai awa.” Ago senua awa. \v 30 Nukare yere zo gamuro eriro Yerusalem doro bamuro dirumu zazo Oliwa amira witiro itiwa awa. \s1 Petoro meni nu begi wamunoya amira ge senua. \p \v 31 Ebete susawise Yesu meni ego senua awa, “Pi emire nikare dapikarago azu wero na doro bozamunowa. Nera kota, ge gayai zo ego itia awa me wamunoya, \li2 Na Anutu meni dia ema dana \li2 lama nukare sisamunora awa. \v 32 Ata na betaira ena eriro Galilaya zebura bayana nikare ama mamunowa.” \v 33 Ago senu Petoro meni ego senua awa, “Eni bamu awa dapikarago ni azu duara nane ni oko duamunona.” \v 34 Ago senu Yesu meni ego senua awa, “Na me memeka sana nini. Nine pi emire kokara ge kaka samure na begi wasa be etorobara wamunoya.” \v 35 Ago senu Petoro meni ego senua awa, “Nukare na nimore dai dara betanise samunora, ata saineba, na ni oko begi wamunona.” Ago senu bua mai otao mamai eni meni da ago nu soremuro sewa awa. \s1 Gesemani ni buara bamuwa isa senua. \p \v 36 Yesu bua mai nusore susaumite ni bua zo zazo Gesemani amira kei awero Yesu meni bua mai nusore ego senua awa, “Nikare ego arumuro itawa nane ogo bamuro isa samunona.” \v 37 Ago sero Petoro ata Zebedira mai eto puro bamuwa awa. Bamuwa Yesu nu duba nitinoise duba mou wenu \v 38 numorekare ego senua awa, “Na duba nai bamure nona duba nai meni na puro osesi betanise inoya. Are nikare namore dai ego itise seka zisero uma wewo.” \v 39 Ago sero agewara bamuro giti benau nuso poti zebura niro ego toise isa senua awa, “Mama naso, ninasa wai sogo ine wai giro yaya bamu ei awa na dainae. Ata ge naso kota, ge niso meni me waise.” \v 40 Isa ago sero mai etorobara nana ewesemuro nukare gitawa inoiwa giro Petorore ego senua awa, “Nikare namore dai aua daimata gege seka zisero itai ine tepo, atonua! \v 41 Nikare etetenaira beyata wai azu, seka zisero itise isa seu. Duba nisokare meni bua kokopai waira peu inoya, ata tama meni awa mou inoya.” Ago senua awa. \p \v 42 Are noko baro ge ego toise isa senua awa, “Mama naso, yaya bamu ei awa na dainaise ninasa te kaka wamu wai giro saineba dimuro tepo wana ge niso meni me wae.” \v 43 Isa ago sero ewesemuro bua mai nukare giti moweninu gitawara dago itiwa ginua awa. \v 44 Giro doro noko bamuro isa senu be etorobara wenua. Ge gita senua da awa toise isa senua awa. \v 45 Isa sero tepo wero bua mai nana ewesemuro ego senua awa, “Nikare gitawa gege inoise itewa, atonua! Be kei awetia. Emara Mai kerenera pasina emara nana wanera wititinona. \v 46 Kerenai ema tupia. Eriu, nusokare nana bayanekai.” \s1 Iwo meni Yesu pumuwa. \p \v 47 Ago tuaise bua mai 12 amira otao nusokare Yudas meni iwo dubu bamu gita wenu kei awewa awa. Iwo dubu awa pris babezinoma ata Yuda emara simai ami iyetiwa goroba wamu sero kasiware dobare pumuro puro kei awewa awa. \v 48 Gita kerenai ema meni iwo dubu bamure ge zo gipero ego senua awa, “Ema nane saniro imamunona, numa awa. Nu awa saniro pumamunowa.” \v 49 Are kei awero eya Yesu nana bamuro, “O gipai ema naso,” ago sero imunua. \v 50 Ago wenu Yesu meni ego senua awa, “Otao, bua niso wamu sero mesa awa we tepo wae.” Ago senu nukare muro nu puro wana beniwa awa. \v 51 Are Yesure dai noiwa amira nana zo meni kasiwa nuso egira ena zinu kisimunu pris bamura soumai awa damu wero dana nuso kesenua awa. \v 52 Ago wenu Yesu meni ego senua awa, “Kasiwa niso egira poti toyae. Zo nu goroba wamunoya ami ina nuso da awa goroba tamamunoya awa. \v 53 Ni susu naso itia awa kaka gamu inoise ago inosita? Mama naso isa sana zeme-zemeke angelo 70,000 potai osero na soremamera, ata dotinona. \v 54 Ago osero na soremara ge gayai meni eba naso ego ine kei awaise towia ami nogo wero me wamunoi?” \v 55 Ago sero ema dubu bamu nu pumamu muwa amire ego senua awa, “Nikare kasiware dobare puro tupewa, awa goroba ema zo puro benamu mago inowa. Be giti awa na nimorekare dai ibu bamura nuawena nikare ana nogoro na kaka pumamu inowewi? \v 56 Ota nena ei awa porofete meni ge gaewa awa me wero tepo waise kei awinoya.” Ago senu bua mai nuso nukare dapikarago Yesu doro zanero tepo wewa awa. \s1 Yesu pris bamu amira nana sora puro witiro ge bua wewa. \p \v 57 Ema Yesu ziro saniwa ami nu puro bamuro pris bamu zazo nuso Kayafa amira nana sora puro witiwa. So amira ena lo ge gipai emare simaire ami auniro itiwa awa. \v 58 Yesu puro susauwa Petoro nu asike ena ama ganinoise bezegi-bezegi bamunua awa. Susaumite kei awero pris bamu amira nana goma mokara toinua awa. Toiro pris bamura soumai amira nana soe ego sero arumuro itinua awa, “Yesura ge nogo sara zewai wamunoi, ego itise ninane.” \p \v 59 Are pris babezinoma ata giti kopi dubu nukare te itise ema zo meni Yesure opi sai Yesu gera potiro dara betaise sero opi ge siana-katana wewa awa. \v 60 Ago inoise ge opi dainiro sewa kei awenu niniwa mou kaka wamu wenu giro opi ge ewanana zo tamamu sero bua inoise itiwa. Ago inoise itiwa ema eto eriroto ego sewato awa, \v 61 “Yesu nu ego sesi ninisenato awa, ‘Nane Anutura ibu bamu ziwero waiko be etorobara gege tepo wai amire noko wana dopamunoya. Na ago wai ine te.’ Ago sesi ninisenato awa.” \v 62 Ago sewato pris bamu ami eriro Yesure ego senua awa, “Ni nogoro ge niso torato amira ina kaka samu ge tepo itesi?” \v 63 Ago senu Yesu meni ge ina kaka samu tepo dopero itinua awa. Ago wenu pris bamu meni noko atata wero senua awa, “Anutu putoure amira nana benaura ni atata wana se zewai wae. Ni Yuda emara Soyai Ema zazo Kristo, Anutura Mai meta tepo ni?” \v 64 Atata wenu Yesu meni ego senua awa, “Aware tosa awa. Ata zo sana niniu. Noma na Emara Mai meni Anutu Putoure amira nana wana mera arumuro itana gamunowa. Na utura berezera tame itana osero muro kei awai gamunowa.” \v 65 Ago senu pris bamu ami ge awa nininu waya wenu nu tama woi nuka nuso zinu keenu ema dubu nusore ego senua awa, “Nu Anutu dainamu inoise toya, are nakai nogoro ema eni muro nu gera potarise samunonikai? Nu nutope aware gera potia. \v 66 Ge waya awa nitopekare niniro nogo towi?” Ago senu nukare ego sewa awa, \v 67 “Nu betaira gegenai inoya awa.” Ago sero Yesu nana giti mokara pora pisero nu dero musuna-masuna wewa awa. Ota eni meni awa wana moka meni opowara dero \v 68 numore ego sewa awa, “Yei, Soyai Ema Kristo. Ni porofete wero giro se, ema ni doinoya amira zazo aweni?” \s1 Petoro meni Yesu begi wenua. \p \v 69 Ago inoise noiwa Petoro nu goma mokara nate kakame itinua awa. Itinu soumai bama diri zo meni nuso nana bamuro ego senua awa, “Nine ami Yesu Galilaya ema omire dai nowesa awa.” \v 70 Ago senu nune ema itiwa amira nana benaura begi inoise senua awa, “Ni ge tosa awa na kau inona.” \v 71 Ago sero eriro goma toyai bera kenara baro itinu noko soumai bama diri zo meni giro ema ago itiwa amire ego senua awa, “ma ei awa Yesu Nasarete natara amire dai nowia.” \v 72 Ago senu Petoro meni Anutura nana benaura senu zewai wenu noko begi inoise senua awa, “Na ema owa kaka gamu inowena.” \v 73 Ago sero dopinoinu be apunu-kaka tepo wenu ema itiwa ami Petoro nana bamuro ego sewa awa, “Nakare ou ge niso ninitinonakare Galilaya emara ge ine inoya. Ni me dubu nusora zo awa.” \v 74 Ago sewa nu noko Anutura nana benaura ge ego senu zewai wenua awa, “Na opi samunona, awa Anutu na dai betamunona. Na ema awa kaka gamu inowena.” Ago tuaise kokara meni ge senua awa. \v 75 Are Yesu meni gita ge ego senua, “Kokara ge kaka samure nine na begi wasa be etorobara wamunoya,” ge awa kotumuro kei damu niro di bamu senua awa. \c 27 \s1 Yudas kerenai ema meni nukare Yesu puro bamu Pilato nana niwa giro nu mui dube wenua. \p \v 1 Pina atinu pris babezinomare simaire nukare poti dara niro te aunitinoise Yesu dara betaise sewa zewai wenua awa. \v 2 Ago wero sewa Yesura wana eto beniro puro Romara ema tua Pilato amira nana bamuwa awa. \p \v 3 Betaise sewa zewai wenua awa Yudas kerenai ema meni niniro giro nogoro ago weteni asero duba nuso waya wenu moni potiwa awa puro bamuro pris babezinomare simaire potinua awa. \v 4 Ago inoise ego senua awa, “Na were-were wero ema pasina tepo awa kerenena pumewa.” Ago senu nukare ego sewa awa, “Nakare ne wanisekare muro tosi? Awa nena niso gege.” \v 5 Ago toise moni eseniwa puro bamuro Anutura ibu bamura apenu witinu nu doro baro mui dube wero betenua awa. \p \v 6 Ago wenu pris babezinoma meni moni silva awa sianiro poti dara niro ego sewa awa, “Moni ei awa dai betaira zuma, are ibu bamura akoura potanakai oko te wamunoya.” \v 7 Are nukare moni ami ne wamunonikai asero ina-sa inomite sewa te wenu moni awa puro bamuro au wai emara nana zebu agewa zo zuma gaewa awa. Ema esewa muro betara ana gowara bi diti waise sero zuma gaewa awa. \v 8 Are zebu amira zazo “Orara Zuma Gayaira” asewa zewai wenua itewia awa. \v 9 Are porofete Yeremiara ge me wenua awa. Ge awa ego awa, \li2 Isreli ema nukare zuma nuso \li2 silva moni 30* asewa awa. \li1 \v 10 Ema moni silva 30 ami au wai emara \li2 nana zebu zuma gaewa awa. \li2 Tua meni namore senua da ago wewa. \s1 Pilato meni Yesu ni pasinaira betaise sewa nininu zewai wenua. \p \v 11 Nukare Yesu puro bamuwa ema tua nana benaura dopenu ema tua meni atata wero senua awa, “Ni Yuda emara ema tua ni?” Ago senu Yesu meni ego senua awa, “Iyo, tosa awa.” \v 12 Ago senu pris babezinomare simaire meni nu gera potamu toiwa nu ge ina oko senua. \v 13 Ago wenu Pilato meni atata wero senua awa, “Nimore ge mou-mau tora awa ninitinosita?” \v 14 Ago senu Yesu meni ge ina kaka samu tepo itinu ema tua meni giro di taininua awa. \p \v 15 Betai Daininua amira pura sero ema tua nu Yuda ema zo zazo sasara benai sora ena besero awinoisonua. \v 16 Are be amira ana goroba ema waya me waya zo benai sora itinua zazo nuso Barabas. \v 17 Are ema dapikarago auniro dopinoiwa Pilato meni atata wero senua awa, “Ema zota zo besanise towi? Na Barabas besanise towita Yesu nu ema tua Kristo asai, nu awa besanise towi?” \v 18 Pilato meni nukare Yesu zuzu sero tepo puro bamuro nuso nana potiwa awa kotumuro amire ago senua awa. \p \v 19 Are ema tua nu ge sai zewai wai masi nusora arumuro itinu bama nuso meni ge ego potinu bamunua awa, “Ni ema saramai amira ge osino zo oko sase. Nera kota, na zeme atua wero nu emo yaya bamu tapinomite gena.” \p \v 20 Are pris babezinomare simaire nukare ema bama duba gaero ago sewa awa, “Barabas awa-diro Yesu darise seu.” Ago sewa. \v 21 Are ema tua meni noko atata wero senua awa, “Zota zo besanise towi?” Ago senu nukare ego sewa awa, “Barabas.” \v 22 Ago sewa nu atata wero senua awa, “Agoro Yesu Soyai Ema Kristo asinowa numore nogo wamunoni?” Ago atata wenu beta-be wero arero ego sewa awa, “Nu ni pasinaira betaise.” \v 23 Ago sewa Pilato meni noko atata wero senua awa, “Nogoro ago towi? Nu pasina ne wisi?” Ago senu nukare atata amira susu kaka samu inoise arero-worero sewa awa, “Ni pasinaira betaise.” \p \v 24 Ago sewa Pilato meni uzutiro sero zainiro tetere wero giro bogi bamu kei awai azu inoise senu soumai ou puro muwa nu Yuda emara nana benaura wana nuso sewinoise ego senua awa, “Ema saramai ei awa dai betai amira pasina awa naso nana oko itaise. Awa nena nisokare gege.” \v 25 Ago senu nukare beta-be wero arinoise sewa awa, “Dai betai nusora pasina awa nakare ata saisibuna nasokare amira nana itaise.” Ago sewa awa. \p \v 26 Are Pilato meni senu Barabas besewa kei awenu nukare Yesu asi wo tata meni wai dirinare ami wezewa awa. Wezinomite dowa amire Pilato meni Yesu ni pasinaira dara betaise sero soldia nana wanera potinua awa. \s1 Soldia meni Yesu isimuwa. \p \v 27 Roma ema tuara soldia eni meni Yesu puro Roma ema tuara sora witiro sewa soldia dapikarago nuso nana auniwa awa. \v 28 Aunitinoise Yesura tama woi dutero soldiara tama woi izai wosuniwa pumunua. Awa ema tuara tama woi wosunago wewa pumunua. \v 29 Ago wero asi dirinare puro bubuna wero giti nusora wosuniwa awa. Ago wero bogi zo potiwa wana me meni puro dopenua awa. Ago wero nuso nana zora baro bawa diro nu isipitinoise ego sewa awa, “Waiko koko, Yuda emara ema tua.” \v 30 Ago wero pora pisinoise bogi soero pumuro nu gitine dewa awa. \v 31 Ago inoise nu isipitinomite soldiara tama woi dutuniro doro tama woi nuso awa noko wosuniwa pumunu ni pasinaira damu sero puro bamuwa awa. \s1 Yesu ni pasinaira dewa betenua. \p \v 32 Puro susaumite ebete ena ema zo tamuwa zazo nuso Simon, nu Sairini natara. Nukare nu tamuro awita sewa Yesura ni pasinai soremuro dimunu bamuwa awa. \v 33 Susaumite zebu zo zazo Goligata, ge nasokaira “Giti Kopira Wetu,” ago kei awewa. \v 34 Kei awero ou wainre ou dokaka yaya nuwenaira amire dai dawero potara naise potiwa niro giro donua awa. \p \v 35 Ago wero nu ni pasinaira dewa awa. Dero amire tama woi nuso itagi wero pumamu sero ozina laki wewa awa. Ago wero amire tama woi nuso kanowero pumuwa awa. \v 36 Ago wero nu dia inoise arumuro itiwa awa. \v 37 Are gitine ike ena susu nera nu deu amira ge ego ine gaero potiwa itinua awa, “Ei awa Yesu, Yuda emara ema tua.” \v 38 Are nukare bewana wai mai eto numore dai ni pasinaira dero zo enibara zo enibara ago potiwa dopewato awa. \p \v 39 Are masi amira erama izima-sauma inoise Yesu isimuro numore ego sewa awa, \v 40 “Ae, ibu bamu ziwero waiko be etorobara amire ibu seka wamu sisesa ami tama aiso niso gera waira ena soeyo. Ni Anutura mai me nowesa sia, are ni nitope ni pasinaira ena ose dopase.” \v 41 Are pris babezinoma ata lo ge gipai emare simaire nukare da ago nu isipitinoise sewa awa, \v 42 “Nu gita ema eni soremuro kora inoisia, ata nu nutope soremai ine tepo awa. Nu Isreli emara ema tua nasokai nowita, awa ni pasinaira ena zeme osai nu Soyai Ema nasokai me asamunonakai. \v 43 Nune ‘Na Anutura Mai’ asinoise Anutu tuma didinowia, are Anutu meni nu yaba inoise giro nu soero pumaise ganekai.” \v 44 Ago sewa pasina ema eto dai nuto Yesu da ago isimuwato awa. \s1 Yesu betenua. \p \v 45 Ago numore inoiwa waiko diti 12 klok wenu mume bamu kei awero zebu te wero itinu 3 klok wenua awa. \v 46 Are 3 klok wenua amire Yesu meni arero ego senua awa, “Eli, Eli, lema sabaktani.” Ge nasokaira, “Anutu naso, Anutu naso, ni nogoro na dotinosi?” \v 47 Ago senu dopero itiwa amira eni meni niniro ego sewa awa, “Nu Elia zawa toya.” \v 48 Ota zo meni niniro eya sumuro baro ewara somisomi zo pumuro wain dokakara patiro utura gaero Yesu meni naise sero potinu witinua awa. \v 49 Ago wenu eni meni giro ego sewa awa, “Nima do. Elia meni muro nu dusuniro potai osamunoita, awa ganekai.” \p \v 50 Are Yesu nu noko zawa bamu gatenu ozana tepo wenu betenua awa. \p \v 51 Betenu ibu bamura mo bamu* kimenai awa ike ena zaawero keero eto wenua awa. Duwi bamu sumunu omata babezinoma bebezeniwa. \v 52 Ago wenu bi diti be zaumunu ge ema gita betai eni meni seka ziwa awa. \v 53 Ago wewa ama Yesu nu nutope gita wero erinu amire nukare diti nusokarera ena eriro Yerusalem nata saramai amira baro ema witai amira nana kei awewa giwa awa. \p \v 54 Soldiara giti kopi ata ema nusore nukare Yesu dia dopewa ami duwire nena enire dai kei awenua awa giro azu wero sewa awa, “Ema ei awa me Anutura Mai awa.” \p \v 55 Bama witai Yesu Galilaya zebura ena ama ganinoise sou wewa ami aike dopero tani awa gosinoise itiwa awa. \v 56 Nusokare nana eni awa Maria Madara natera, ata Maria zazo nu Yakoboto Yosefera mia, ata Zebedira mai eto amira mia awa. \s1 Yesu gowewa. \p \v 57 Tua zinu tuwe Arimatia natara ema waure zo zazo nuso Yosefe, Yesura ge ninitinoise noisonua, ami kei awero \v 58 Pilato nana bamuro Yesura woi pumamu senu nininua awa. Niniro woi pumaise soldiare senu dowa. \v 59 Dowa Yosefe meni woi pumuro mo kapawai seka zo iboi-tatana meni ewero \v 60 puro bamuro omata so seka wamai bi diti nuka nuso gegenai amira Yesu potiro omata bamu zo dereweninu baro be gazenu doro bamunua awa. \v 61 Are bi diti mai bera awa Maria Madala natara nu zazoreto arumuro itiwato awa. \s1 Soldia eni meni Yesura bi diti uma wewa. \p \v 62 Fraide tuwe wena giti darawa wenu Sarerera be zaawewa be amire pris babezinomare Farisayore nukare poti dara niro Pilato nana bamuwa awa. \v 63 Bamuro ego sewa awa, “Ema tua nasokare, nakare ge zo kotupitinonakare, awa sanekare. Opi ema omi nu seka noise ego toisonua awa, ‘Betero waiko be etorobara wai amire seka ziro eramunona.’ \v 64 Gita nu seka noise nutope Soyai Ema Kristo asasai waya inoisia. Ata zeme meni awa bua mai nuso meni bamuro woi nuso bewana puro tara awero amire, ‘Nu betaira ena eriro seka zia,’ opi ago namorekai sara waya me waya wamunoya. Are nukare ago wai azu ni ge sasa soldia meni baro dia wero baititinuara waiko be etorobara tepo waise.” \v 65 Ago sewa Pilato meni numorekare ego senua awa, “Soldia potitinona. Are nikare puro bamuro potiwo uma wero baititinoise itare.” \v 66 Ago senu nukare soldiare dai baro omata be gazai awa asi meni diwa. Ago wero asi sona besara itai gamu sero asi osino eto awa ni saora mu meni anewa awa. Ago wero soldia eni bi diti dia warise potiro awewa awa. \c 28 \s1 Yesu erinua. \p \v 1 Sabat pura tepo wenu Sande pina atitinoinu Maria Madala natara nu zazo nusoreto bi diti gamu sero bamuwato awa. \v 2 Susauwato duwi bamu sumunu Tuara angelo zo meni utura ena osero omata musuninu enibara bamunu nu tame arumuro itinua awa. \v 3 Benau nuso awa piri-piri ine zasipitinoinua. Ota tama woi nuso iboi-tatana awa kapa me kapawai, poraga ine awa. \v 4 Are dia ema nukare giro azu wetu zipenu duro ema bebetenai ine wero itiwa awa. \p \v 5 Are bama eto baro kei awewato angelo meni ego senua awa, “Nito azu oko waweto. Na gosinona: Nito Yesu ni pasinaira dai awa gamu sero tupewato. \v 6 Ata nu ego oko itia. Nu gita nimorekare senua da ago wero eria. Nito muuto, masi nuso gaweto. \v 7 Giti moka nisoto meni giro amire eya bamuro bua mai nusore ego seuto: Yesu nu betaira ena eriro Galilaya zebura gita susawia. Are nikare baro nu ana gamunowa. Ge aware tona awa.” \v 8 Angelo meni ago senu giro nuto bi diti doro eya azu bamuwato. Ata nuto yawa sara bamu dai wero bua mai nusore oziga samuto sumai gege sumuro bamuwato awa. \v 9 Susauwato Yesu meni ebete ena nuto tamunua. Tamuro numoreto ego senua awa, “Pina koko.” Ago senu nuto nuso nana zora koiniroto te nuso ziwato awa. \v 10 Ago wewato Yesu meni ego senua awa, “Nito azu oko waweto. Baro otao mamai naso sawato Galilaya zebura bamuro na gamunora.” Ago senua awa. \s1 Soldia ema baro ge uge wewa. \p \v 11 Bama eto susauwato bi diti dia nusokare nana eni meni eya sumuro baro nate ena pris babezinomare uge inoise nena kei awenua amira uge wero tepo wewa awa. \v 12 Ago sewa niniro nukare simaire dai auniro ge sero niniro awero soldiare moni witai potitinoise ego sewa awa, \v 13 “Nikare ego seu, ‘Pire gitawa inonakare bua mai nuso meni kei awero woi nuso bewana puro baera.’ \v 14 Ge awa ema tua meni niniro nimorekare nena zo wai azu oko wawe. Nakare nu uzutiro sanakare ninamunoya.” \v 15 Ago sewa soldia meni moni awa pumuro ge sai awa dimuwa awa. Are opi ge awa Yuda emara nana te wenua. Te wero itewia itia. \s1 Yesu meni dirumura ena kei awero bua nuso bua mai nusore sero potinua. \p \v 16 Bua mai 11 nukare awa Galilaya zebura dirumu zo gita Yesu meni numorekare senua amira witiwa awa. \v 17 Witiro numa giro nuso nana baro kokoiniwa awa. Da da meni awa duba saisai wewa awa. \v 18 Are Yesu meni nusokare nana zora baro ego toise tugata wenua awa, “Putou bamubamu utura amire zebura amire dapikarago namore potiro tepo wai. \v 19 Are nikare zebu sero susawise ema dubu sero ge tugata wawa niniro awiso naso ware. Ago inoise Mama ata Mai ata Ozana amira zazora susupitinoise ge ou guteu pumare. \v 20 Ota potai ge sero gipero awinowena awa gipeu dimuro tepo ware. Are sana niniu. Na waiko be giti nimorekare dai nuana zebura be tepo wamunoya awa.”