\id LUK NT0004.LK Suena NT Wilson dp transfer 11-JUN-87 \h Luka \toc1 OZIGA EWANANA LUKA MENI GAENUA \toc2 Luka \mt1 OZIGA EWANANA LUKA MENI GAENUA \ip \it Luka nu dokta zo. Nu Paulore dai noisonua. Nu Yuda ema kota, nu ema Yudako, are nu Yesura uge ei awa Grik ema emo gaenua. Grik ema nukare etutiro nuai awa yaba inoisowa, are Luka meni Yesura uge gainoise Yesu nu etutiro nuai ema me amira uge-mage wenua. Yesu nu ema bama emo zo amai bamure noisonua, awa Luka meni kereninua. Luka nu Aposolo Bua Inoisowa amira ge dai gaenua. \it* \c 1 \s1 Luka meni Yesura uge ei awa ema Teofilore gaenua. \p \v 1 O ema bamu Teofilo, gita ema saisai meni nena bamubamu nasokare nana soe kei awenua amira uge awa gaero baitamu sero wewa. \v 2 Uge awa ema eni nukare nena awa giti moka nusokare meni zaawaira ena gosi-tupisowa ami Oziga Ewananara bua mai wero noise tugata wasara ninitinoisonakare awa. \v 3 Are nane da ago ine uge awa nimore gaero baitamu kotupitinona. Nera kota, na nena bamubamu amira susu niniro baitamu sero atata dainiro inoe tamuna. \v 4 Are ge nima gipewa amira ge me susure awa gasa me memeka waise sero uge awa gayamu sero inona. \s1 Angelo meni Yohane kei awamu inoinua amira ge Zekarayare senua. \p \v 5 Be Herode meni Yuda emara ema tua wero noisonua be amire pris zo zazo nuso Zekaraya ami noisonua. Nu awa pris dubu zazo Abaisa amira zo. Ota bama nuso meni awa Aronra dubu amira zo. Zazo nuso Elisabet. \v 6 Nuto Anutu nana giti mokara ewanana noisowato awa. Nuto Tuara lo ge zere dago te ama ganinoisowato awa. Ota Anutura ge te dipinoisowato awa. Nusoto nana mou zo tepo. \v 7 Ata nuto mai tepo. Nera kota, Elisabet nu eronai. Noko nuto zai wewato. \v 8 Zekarayara dubu nukare bua waira be nusokare kei awenu giro Zekaraya nu Anutura nana giti mokara pris bua inoinu \v 9 nukare nu zama saira zame potai amira bua waise sewa so moka saramai pris meni Tuare zame potitinoisowa amira toinua awa. \v 10 Be zame potaira bera ena ema bama dubu bamu ami ibu atune auniro begomo toise itiwa. \v 11 Ago inoiwa amire Zekaraya nu Anutura angelo zo zame potaira alta amira wana mera dopero itinu ginua awa. \v 12 Nu angelo giro titibi awero azu wenua awa. \v 13 Ata angelo meni ego senua awa, “Zekaraya, ni azu oko wase. Anutu meni isa niso ninitinowia. Bama niso Elisabet mai niso mata pumai giro ni zazo nuso Yohane aseyo. \v 14 Ago wero ni duba niso ewanana itai yawa sara wase. Nu kei awai ema bama dainiro ami dai yawa sara wamunora. \v 15 Nu awa Tuara nana giti mokara ema bamu wamunoya. Ota nu ou wain oko namunoya. Ota ou zewai-zawai dai oko namunoya. Be numa miera nana tinira itai amire Ozana meni nuso nana mokara topetiro bera mamunoya. \v 16 Numa Isreli ema bama dainiro zumai kapeteniro bamu Tua nusokare Anutura nana niro nuamunora. \v 17 Nu Elia ine wero tani nusore putou nusore puro nuamunoya. Ago wero nu Tuara ebata gita wamunoya. Nu mamanara kotumai ziai zuzumeniro mai mamai kotumamunora. Nu ge dai ema awa korawai kotumai ewanana tamamunora. Ago wero ema sia wai Tua mamunoya awa dia itamunora.” \v 18 Angelo ago senu Zekaraya meni angelore ego senua awa, “Na nogo nogo wero ge awa me niniro baitamunoni? Nama zai wai. Bama naso da ago zai wai.” \v 19 Ago senu angelo meni ge ina kapeteniro ego senua awa, “Na Gebriel. Na Anutura nana giti mokara dopinowea ami Anutu meni na ge ewanana awa nimore sanise sesi giro muro tona. \v 20 Are ni ninase. Ni ge naso ninesa me kaka wamu inoya, are be niso gazaise. Ago wai ni ge sai ine tepo nuasa ge naso ei awa be nusora me wai amire ge noko samunosa.” \p \v 21 Emare bamere nukare Zekaraya dia wewa eya kaka kei awamu wenu giro kotumai saisai puro sewa awa, “Ne kei aweti nu so moka saramai amira nimoi-namoi iti?” \v 22 Ama nu kei damu niro amire numorekare ge sai ine te kaka wamu wenua awa. Are nukare numa giwa awa numa moka saramaira ena nena putoure zo tamunua ago wenua awa. Numa ge numorekare samu awa wana meni gege senua awa. Ota be nuso meni awa gazero itinua. \v 23 Ama Zekaraya nu bua nuso tepo wenu doro nata nusora bamunua. \v 24 Are ama bama nuso Elisabet nu wasou wenua awa. Ago wero inua wana da awa nu bezero itisonua awa. Nu ego senua awa, \v 25 “Tua meni na zo amuro giro namore ago wetia awa. Awa na eronai nasora menai awa ema bamera nana benaura ena disanise sero wetia.” \s1 Angelo meni Yesu mai kei awaise Mariare senua. \p \v 26 Elisabet nu wasou wenu inua 6 tepo wenu amire Anutu meni senu angelo Gebriel meni nata bamu zo Galilaya zebura itinua zazo nuso Nasarete amira bamunua. \v 27 Nata amira mai bama diri zo zazo nuso Maria, nu ema zo zazo nuso Yosefe, nu Dawidira saisibuna amira zo, awa ataise seroniwa noisonua. \v 28 Are Gebriel meni nuso nana bamuro ego senua awa, “Tua koko. Anutu ni gawi ewanana inowia. Tua meni nimore dai itewia.” \v 29 Maria nu ge awa niniro kotumai nuso mou-mau wenua awa. Duba nuso meni kotumuro, “ge nogo toi,” asenua awa. \v 30 Ago wenu angelo meni numore ego senua awa, “Maria, ni oko azu wase. Anutu meni ni gi ewanana inoya. \v 31 Sana niniyo. Ni wasou wero mai mata diri zo puro zazo nuso Yesu asamunosa. \v 32 Nu ema bamu wero nuamunoya. Nu Anutu ike itewia amira Mai me memeka asamunora awa. Anutu meni nu ema tua potai ewowo nuso Dawidi ine wero itamunoya. \v 33 Nu ami Yakobora saisibuna amira ema tua wero be giti itai gege itamunoya. Ota ema tua wero nuaira bua nuso meni awa oko tepo wamunoya.” \v 34 Angelo ago senu Maria meni angelore ego senua awa, “Ago awa nogo kei awamunoi? Na ema zo kaka atamuwa.” \v 35 Ago senu angelo meni ge nuso ina kapeteniro ego senua awa, “Ozana meni niso nana kei awamunoya. Ago wai Anutu ike itewia amira putou nuso meni ni gogo wamunoya. Ami emo mai pamunosa awa nukare numore ego samunora, ‘Nu saramai. Nu Anutura Mai.’ \v 36 Sana giyo. Mia niso kiaka Elisabet nu zai wai, ata nu wasou wero noi mai mata diri tinira itia. Gita nukare numore ego toisowa, ‘Nu mai pai ine te kaka wamu.’ Ata zeme nu wasou weti inua 6 tepo wataya. \v 37 Nena zo tepo Anutu meni wai ine tepo awa oko itia.” \v 38 Are Maria meni ego senua awa, “Na Tuara bua bama, are tosa ago waise.” Ago senu angelo doro bamunua awa. \s1 Maria bamuro Elisabet ginua. \p \v 39 Be amire Maria nu awita sero eriro Yudaya zebura baro nata zo dirumura itinua amira bamunua. \v 40 Ago baro Zekaraya nana so mokara toiro Elisabet areninua. \v 41 Ago wenu Elisabet nu Mariara arenai ninitinoinu Elisabet nana tinira mai itinua awa pasi wenua. Ago wenu Ozana meni Elisabet nana mokara bera munua. \v 42 Are nu zawa toise ego senua awa, “Ni gawa bamure. Gawa niso meni bama enira gawa dainitinoya. Ata mai niso nana tinira itia awa dai gaware awa. \v 43 Na aka ewananaya ni Tua nasora mia ami naso nana tupesi? \v 44 Dana naso meni arenai niso ninitinona amire naso nana tinira mai itia ami yawa sara wero pasi wetia. \v 45 Ge Tua meni nimore sisia amira me awa ama kei awamunoya asinowesa, are ni yawa sara inoise nowesa.” Elisabet meni ago senua awa. \s1 Mariara yere. \p \v 46 Are Maria nu ego senua awa, \li2 “Na moka naso meni Tuara zazo puro wititinona. \li1 \v 47 Ota ititi naso meni awa yawa sara Anutu Soyai Ema nasore inoya. \li1 \v 48 Nera kota, nu na bua bama diri nuso osai awa kotupisia. Are zemeta ama ago awa ema bama dapikarago ami namore ego samunora awa, ‘Anutu meni bama awa gawa wenu yawa sara bamu wenua.’ \li1 \v 49 Gara ago wamunoya, nera kota, Anutu putou bamure meni namore nena bamu wisia. Zazo nuso saramai ami wisia awa. \li1 \v 50 Ara tamai nuso ema nuso nana osai itera amira nana itewia. Noko mai mamai nana dubura ago gege susawise itamunoya. \li1 \v 51 Nu wana nuso meni bua zewai-zawai wamunoya. Tama puro witai ema kotumai nusokarera tama puro wititinowera, nukare awa tunai teya-taya wero bozamunora. \li1 \v 52 Anutu meni ema tua zewai-zawai amira putou nusokare puro osamunoya. Ago wero ema zazo tepore awa puro witamunoya. \li1 \v 53 Nu ema bogamasa amire nena ewa-gaewa potamunoya. Ago wero ema wau witaire nukare tunai wana zipero tepo bayamunora. \li1 \v 54 Nu awa-diai nuso itewia amira gege bua mai nuso Isreli dubu sorepitinoise nuamunoya. \li1 \v 55 Ago inoise nu apipie nasokaire senua awa te wamunoya. Awa Abraham ata saisibuna nusore senua awa.” \v 56 Maria meni Elisabetre dai iteye donu inua etorobara tepo wenu amire nu doro nata nuso nana bamunua awa. \s1 Elisabet meni Yohane pumunua. \p \v 57 Mai pumaira be munu Elisabet meni mai mata pumunua. \v 58 Nata da nuso ata didikai nuso oziga niniwa Tua meni nu soremunu giro nukare te dago numore dai yawa sara wewa. \v 59 Nu mai pumunu waiko be 8 tepo wenu amire nukare maira tama aiso kapamu auniwa awa. Nukare mama nuso Zekarayara zazo samu sewa, \v 60 ata maira mia meni “Tepo” asero ego senua awa, “Nakai zazo nuso Yohane asamunonakai.” \v 61 Ago senu nukare numore ego sewa awa, “Imo mamai nisora zazo ago zo tepo awa.” \v 62 Nukare wana meni etete wero mama atata wewa awa, “Ni maira zazo awe samu kotupitinosi?” \v 63 Ago sewa nu tape zo maise wenu giro puro muwa ego gaenua awa, “Zazo nuso Yohane.” Ago wenu nukare kotumai saisai wewa awa. \v 64 Ago inuaise be nuso keenu ge senua awa. Are nu ge toise Anutu bowi wenua. \v 65 Are nata da nuso nukare zere dago azu wewa. Are amira oziga meni Yudaya zebura dirumu ema amira nata sero baro tepo wenua awa. \v 66 Ema saisai ami oziga awa niniro poti dube niwa awa. Ago wero ego sewa awa, “Ama mai ami nogo itamunoi?” Nukare giwa Tuara putou numore dai itinua. \s1 Zekarayara yere. \p \v 67 Ozana meni mama nuso Zekaraya nana be munu nu porofete meni sago inoise ego senua awa, \li1 \v 68 “Nakai Isrelira Tua Anutu amira zazo nuso puro witanekai. Nu muro nakai ema bama nuso soremuro zuma gayamunoya. \li1 \v 69 Bua mai nuso Dawidi amira nana dubura ena Soyai Ema zewai-zawai zo nasokai nana soe potitinoya. \li1 \v 70 Nu ago wamu sero gita me gita porofete saramai nusore senu nukare be nusokare meni kereniwa. \li1 \v 71 Nu ego ine wamu sero kereninua: Nu nakai iwora wanera ena soero pumamunoya. Ata ema kotumai waya namorekai pupinowera amira nana wanera ena dai soero pumamunoya awa. \li1 \v 72 Nu apipie nasokai soremamu senua. Nu tairo nuaira ge senua awa kotupitinoise giro ago wamu senua. \li1 \v 73 Tairo nuaira ge awa nu apie nasokai Abrahamre senua. Are nu tairo nuaira ge awa toise ego wamu senua: \li1 \v 74-75 Nu nakai iwora wanera ena soyamunoya. Ago wai nakai be nuamunonakai awa te azu tepo nuso nana benaura noise be giti nuai ewanana noisekai tani saramaire ata tani ewananare numa sou inoise nuamunonakai. \li1 \v 76 Ota mai naso, nine meni awa erama meni nimore Anutu ike itewia amira porofete asamunora. Nima Tuara ebata sia wamu sero gita wamunosa. \li1 \v 77 Nima ema bama nuso tugata wasa nukare ego gamunora: Nu pasina nusokare disero nukare soero pumamunoya. \li1 \v 78 Awa Anutu nasokai meni awa-diai nusora ago wamunoya. Nu ema zo utura waiko ine awa potai nasokai nana witamunoya. \li1 \v 79 Muro ema betai azu inoise mumera itewera amira nana zasimamunoya. Nu nakai duba ewananare nuaira ebatara \li2 potamunoya.” \p Zekaraya meni ago sero tepo wenua awa. \p \v 80 Mai Yohane awa kei awero baziro bamubake wenu kotumai nuso zazero ewanana wenua awa. Ago wero nu Isreli dubura nana benaura kei awai amira be nuso dia inoise zebu erama tepo amira noisonua awa. \c 2 \s1 Maria meni Yesu pumunua. \p \v 1 Zekarayara ara meni mai Yohane pumunua be amire Romara ema tua Sisa Ogastas nu lo zo potiro nukare ema bamera zazo te dago gayarise senua awa. \v 2 Awa zaawero mena zazo gaewa awa. Are Sairinias nu Siria zebura ema tua wero itisonua be amire zazo gaewa awa. \v 3 Are be awa ema bama zere dago nukare zazo nusokare gayamu nata susu nusokarera bamuwa awa. \v 4 Yosefe nu Dawidira saisibuna amira zo, are nu Galilaya zebura nata Nasarete awa doro bamu Yudaya zebura niro Dawidira nata zazo Betelehem asinoisowa amira bamunua. \v 5 Nu bama seronai nuso Mariato bamuwato awa. Nuto zazo nusoto gayarise sero bamuwato awa. Ata Maria nu mou wai. \v 6 Nuto nata amira itiwato Maria mai pumaira be nuso munua. \v 7 So esewara awa ema bama meni puro tepo wero itiwa. Are nu mai nuso mata mua mai awa pumuro mo meni dowero poti bulimakao betawara ninu itinua. \s1 Angelo dubu meni wo sipsip dia wai emare sewa. \p \v 8 Nata amira atune ema eni wo sipsip nusokare pire dia inoiwa, \v 9 Tuara angelo zo meni nusokare nana kei awenu Tuara zasimai bamu zasimunu nukare giro azu bamu wewa awa. \v 10 Ata angelo meni numorekare ego senua awa, “Nikare azu oko wawe. Sana niniu. Na Oziga Ewanana puro nisokare nana tupena. Oziga awa emare bamere dapikarago niniro yawa sara bamubake wamunora. \v 11 Be emire Dawidira nate ena bama zo mai pumia. Mai ami nikare wayara ena soero pumamunoya. Nu awa Tua nisokare Kristo awa. \v 12 Ata nikare nu ego ewa gawa kei awamunoya: Nikare mai zo gamunowa, awa mo meni dowai. Nu bulimakao betawara duro itia.” \v 13 Angelo nu ago toinu utura angelo dubu dainiro nukare eya kei awero itiwa ami numore dai Anutura zazo de ike nitinoise ego sewa awa, \v 14 “Utura ena Anutura zazo bamu waise. Zebura ena ema bama Anutu meni gawi ewanana inowera amira nana bega kei awinoya.” Ago sewa awa. \s1 Wo sipsip dia wai ema nukare bamuro Yesu giwa. \p \v 15 Angelo dubu nukare doro ewesemuro bamu utura nitinoiwa wo sipsip dia wai ema nukare ego sewa awa, “Nakai Betelehem nate barokai nena kei aweti Tua meni namorekai gipetia awa ganekai.” \v 16 Nukare eya baro Mariato Yosefere itiwato giro mai uno bulimakao betawara duro itinu giwa awa. \v 17 Nukare mai giro mai unora ge giwa awa kereniro sewa awa. \v 18 Ge awa kereniro sewa ema dago wo sipsip dia wai emara ge awa niniro kotumai saisai wewa awa. \v 19 Ata Maria nu ge bamubamu awa dago duba nusora potinu itinu nu kotupitinoise noisonua awa. \v 20 Wo dia nukare ewesemuro baro Anutu bowi inoise zazo nuso de ike niwa. Nera kota, angelo meni ge senu giwa awa dago te maira nana ena giwa. \s1 Nukare Yesura zazo sewa. \p \v 21 Ama waiko be 8 ago tepo wenu nukare maira tama aiso kapero zazo nuso Yesu asewa. Nu miera nana tinira ena kaka kei awamure angelo meni zazo awa senua. \s1 Simionto Anare nuto Yesu Anutura ibu bamura ena giwato. \p \v 22 Mia maire korawai saramariseto Mose meni lo ge potinu itisonua, are be nuso awa munu giro mama mia meni mai awa Tuara nana benaura potamu sero puro bamu Yerusalem niwato awa. \v 23 Awa Tuara lo ge gayai ego itia amira te wewa: “Mai mata mua mai nukare miera nana tinira ena kei awara giro nukare awa Tuara gegenai awa.” \v 24 Noko nuto Tuare zame potamu sero bamuwato. Awa Tuara lo ge sai ego itia amira te wewato: “Nikare miera zame potamu sero giro ni niu etota ni guma seka eto awa potiwo.” \p \v 25 Are ema zo Yerusalem itisonua zazo nuso Simion. Nu ema ewanana, ata nu Tuara ge ninai ema. Nu Isreli emara Soyai Ema awa kei awai gamu dia itisonua. Are Ozana meni Simionra nana itisonua. \v 26 Ozana meni numore emoko ego senua awa, “Ni eya oko betamunosa. Tepo awa. Ni noma Anutura Soyai Ema zazo Kristo awa giro amire betamunosa.” \v 27 Are Ozana meni nu awa-uzenu nu baro Anutura ibu bamura toiro itinu mia mama meni mai Yesu puro muwato awa. Awa nuto tani warise sai awa numore wamu puro muwato awa. \v 28 Are Simion nu wana nuso meni mai awa puro Anutu bowi ego wenua awa, \li1 \v 29 “O Tua, ni ge gita namore sesa awa me wetia, are sasa na bua mai niso duba ewananare betane. \li1 \v 30 Giti moka naso meni nena nakare soero pumaise wesa awa gosinona. \li1 \v 31 Ni Soyai Ema ei awa sia wesa, awa ema bama dapikarago garise sero wesa. \li1 \v 32 Nu awa zasimai ine awa. Are nu ebata niso ema Yudakore gipamunoya. Ago wero Isreli dubu amira zazo de ike namunoya.” \p \v 33 Yesura mia mama nuto Simion meni numore ge ago senua amira kotumai saisai wewato. \v 34 Are Simion meni nukare gawa wero maira mia Maria amire ego senua awa, “Sana niniyo. Mai ei awa Isreli ema bama zaumaise sai itia awa. Are eni meni nu giro duro waya wamunora. Ota eni meni awa nu giro zewai wero dopamunora. Nu awa Anutura ebata gipai ema awa. Are ema witai meni numore ge waya-kawaya samunora. \v 35 Ago wara kotumai nusokare bezai awa kei damu namunoya awa. Noko duba nai bamubake niso nana kei awamunoya. Duba nai awa moka niso kasiwa meni gayai ago ine kei awamunoya.” Ago senua awa. \p \v 36 Porofete bama zo itisonua zazo nuso Ana. Nu Fanuelra mai. Nu Ase dubura zo. Nu zai me zai. Nu gita ema atiro ema nusore dai zepa 7 noiwato \v 37 ema nuso betenu nu imata itisonua. Are zeme zepa nuso 84. Are nu Anutura ibu bamu kaka duamu noisonua. Nu nena nai sieniro isa bua inoise itisonua. Are nu Anutura bua pi waiko zizinoise noisonua awa. \v 38 Are be amire nu dai zorage muro kokopai Anuture senua. Ago wero nu mai amira ge awa ema Anutu meni Yuda ema bama noko soero pumaise sero dia inoisowa amire kereniro senua awa. \s1 Yosefe nu maeto miere puro ewesemuro Nasarete bamuwa. \p \v 39 Nukare nena bamubamu Tuara ge meni warise sai itinua awa dago wewa tepo wenu ewesemuro Galilaya zebura baro Nasarete nata nusokarera kei awewa awa. \v 40 Ana mai baziro bamu wero mai putoure wenua awa. Ago wero nu kotumai ewa-gaewa saisaire wenu Anutura gawa nuso nana itisonua awa. \s1 Yesu zepa nuso 12 tepo wenu amire Anutura ibu bamura bamunua. \p \v 41 Yesura mia mama nuto zepa sero pura bamu zazo Betai Daininua awa gamu sero Yerusalem nate wititinoisowato awa. \v 42 Are Yesura zepa 12 ago tepo wenu giro nukare tani awa ama ganero pura be amire Yerusalem nate witiwa. \v 43 Ama pura bamura be tepo wenu nukare ewesemuro bamuwa awa. Ata mai Yesu nu Yerusalem ago dago itinua. Mia mama nuso meni nu itinua awa kaka gamu. \v 44 Nuto nu ema bama enire dai aita wetia ago sewato. Are waiko nuto aita weroto dubu nusotorata noko otao mamai nana ena tamamu wewato tepo wenu \v 45 kau wewato ata tepo. Ago wenu giro nuto nu tamamu sero ewesemuro Yerusalem bamuwato awa. \v 46 Nuto nu tamaira bua wewato waiko be etorobara ago tepo wenua. Ago wero amire ama meni awa nu ibu bamu du itinu tamuwato awa. Nu gipai emara nana soe arumuro itise ge ina-sa wero ninitinoise itiwa. \v 47 Ema ge nuso awa niniwa ami kotumai nusota ina-sa wai nuso amira titibi awewa. \v 48 Are nuto nu giroto titibi awero baitiwato awa. Ago weroto amire mia nuso meni numore ego senua awa, “Bou, ni nogoro namoreto ago wetesa nato mamere duba nasoto mou-mau weti ni tamai bua inonito?” \v 49 Ago senu nu mia mamere ego senua awa, “Nito nera nama tamai bua inowito? Nama Mama nasora sora itanise sai itia, awa nito kaka gamu ni?” \v 50 Ago senu nuto ge amira susu kau wewato awa. \p \v 51 Ago wero nu numoreto dai ewesemuro baro Nasarete kei awewa. Ago wero ana be giti nu ge nusoto dipinoise noisonua awa. Are mia nuso meni ge awa dapikarago poti duba nusora ninu itisonua awa. \v 52 Yesu noe baziro ema bamu wenu kotumai nuso ewanana kei awero baitinua awa. Are Anutu ata ema nukare Yesu giwa ewanana wero baitinua awa. \c 3 \s1 Yohane ge ou gutai zaawai ema ami ge tugata inoisonua. \p \v 1-2 Zekarayara mai Yohane nu zebu erama tepo amira noinu Anutu meni ge numore sero numa buara potinua. Awa ema emi ema babezinoma wero noisowa amire ago wenua awa: Roma emara ema tua Taibirias nu ema tua wero noinu zepa 15 tepo wenua, be amire Pontias Pilao numa Yudaya zebura ema dia wero noinua; ota Herode nu Galilaya zebura ema dia wero noinua; ota nami nuso Filip nu zebu eto zazo nusoto Ituriato Trekonaitisre amira ema dia wero noinua; ota Anasito Kayafare nuto pris bamu wero noiwato, be amire Anutu meni Yohane buara potinua. \p \v 3 Are Yohane meni bamu ou Yodan garawira niro ago noise ema bama ge tugata inoise noisonua. Ema bama meni utura ge niniro duba kapeteniro ge ou gutara Anutu meni pasina nusokare disaise ago toisonua awa. \v 4 Awa porofete Yesaya meni ge buku nusora gaenu itewia amira te wenua, \li2 Zo nu ware gamu-gamura ena zawa sero arero ego toya awa, \li2 ‘Tuara ebata awa kora weu sonae. \li1 \v 5 Agata dapikarago korawawa neine wae. \li2 Dirumu pama dapikarago gizawa osero neine wae. \li2 Ebata orosowai awa kora wawa sonae. \li2 Ebata kitio-kotio itia awa dai kora wawa neine wae. \li1 \v 6 Ago wawa erama dapikarago Anutura korawai bua awa gamunora.’ \p \v 7 Ema bama saisai meni Yohane nana kei awero nu nukare ge ou gutaise sewa giro numorekare ego senua awa, “Nikare zi waya amira mai. Ai meni sesi amire nikare Anutu ina potamunoya awa dainamu sero tama meni gege ge ou gutamu towi? Nane ago oko sesena. \v 8 Nikare duba kapeteniro amire tani duba kapetenaira me awa tamuu. Nikare nitopekare ge ego ine oko sawe, ‘Abraham nu mama nasokare, are Anutura ina ami nasokare nana oko mamunoya.’ Na nimorekare tona ewa. Anutu meni sai omata burara ami te Abrahamra saisibuna kei awamunora. Amira putou nuso nana itia. \v 9 Tuara ota emoko ni susura potai itia awa. Ni me ewanana kaka ziamu itara giro awa nukare dago kapero ape niaora namunora.” \v 10 Nu ago senu nukare dago nu atata wero sewa awa, “Are nakare nogo wamunonikare?” \v 11 Ago sewa nu numorekare ge ina ego senua awa, “Ema tama woi eto puro noya ami saineba zo poti ema tama woi tepo amire naise. Ema eni meni nena naire noma giro da ago warise.” \p \v 12 Ema eni takis pumai ema nukare dai ge ou gutaise sero nuso nana muro numore ego sewa awa, “Gipai ema, nakare nogo wamunonikare?” \v 13 Ago sewa numa numorekare ego senua awa, “Nikare takis gavman meni pawise toya awa te pumuwo. Ota nikare eni oko tepo pumawe.” \v 14 Ago senu soldia eni meni nu atata wero sewa awa, “Agoro nanekare meni awa nogo wamunonikare?” Ago sewa nu numorekare ego senua awa, “Nikare ema tebe-tabe oko dawe. Ota ge opi-api sero emara omata oko soyawe. Nikare zuma nisokare te pumuwo.” \p \v 15 Erama dainiro meni “Yuda emara Soyai Ema zazo Kristo ami mamunoya,” ago toisowa. Are nukare Yohanera susu giro itazaita inoise ego sewa awa, “Nu awa Kristo nasokaita tepo ni?” \v 16 Are amire Yohane ina numorekare ego senua awa, “Na nimorekare ge ou gutai gege potitinona. Ata ema zo ama mamunoya amira putou meni putou naso dainamunoya. Na ema osai me osai ami sandol nusora asi besai ine te oko inoya.* Nune meni awa Ozana nimorekare potamunoya, noko niao nimorekare potamunoya. \v 17 Nu sawol nuso wana nuso meni zizinoya. Puro muro wuit zasaira masira kei awero wowo bayaise sero wuit ape bisira namunoya. Wowo bayai wuit me awa sianiro poti sora namunoya. Ota wowo meni awa niao awinoise itai gege itai amira apamunoya.” \p \v 18 Yohane nu kotumai nusokare awa-uzamu sero ge neire-neire toise Oziga Ewanana numorekare tugata inoisonua awa. \s1 Herode meni Yohane beninua. \p \v 19 Dia ema nusokare Herode nu nami nusora bama Herodia awa soero pumunua. Awa daba kota, nu pasina eni dai inoise noisonua, are Yohane meni nu senenua. \v 20 Senenu giro Herode meni tani waya zo dai susumuro Yohane puro beniro benai sora potinua awa.* \s1 Yesu ge ou gutenua. \p \v 21 Ema bama dago ge ou gutero itiwa Yesu dai ge ou gutenua. Nu ge ou gutero isa toise itinu utu zaumunu \v 22 Ozana ni guma ine wero ose nuso nana ninua. Ago wenu utura ena ge zo ego ine osenua, “Ni Mai naso. Ni wama naso. Na ni emo yawa sara inona.” \s1 Yesura apipie ewowo-kawowo amira zazo. \p \v 23 Yesu zepa nuso 30 amire bua nuso zaawenua. Ema bama nukare numore ego toisowa awa, “Nu Yosefera mai.” \li1 \v 24-38 Yosefe nu Hilaira mai, Hilai nu Matatira mai, \li2 Matati nu Lewira mai, Lewi nu Melikaira mai, \li2 Melikai nu Yanaira mai, Yanai nu Yosefera mai, \li2 Yosefe nu Matatayara mai, Matataya nu Amosira mai, \li2 Amosi nu Neamra mai, Neam nu Esilira mai, \li2 Esili nu Nagaira mai, Nagai nu Meatira mai, \li2 Meati nu Matatayara mai, Matataya nu Semenra mai, \li2 Semen nu Yosekera mai, Yoseke nu Yodara mai, \li2 Yoda nu Zoananra mai, Zoanan nu Resara mai, \li2 Resa nu Zerababora mai, Zerababo nu Siatielra mai, \li2 Siatiel nu Neraira mai, Nerai nu Melikaira mai, \li2 Melikai nu Adira mai, Adi nu Kosamra mai, \li2 Kosam nu Elimadamra mai, Elimadam nu Erera mai, \li2 Ere nu Yosuara mai, Yosua nu Eliesara mai, \li2 Eliesa nu Yorimra mai, Yorim nu Matatira mai, \li2 Matati nu Lewira mai, Lewi nu Simionra mai, \li2 Simion nu Yudara mai, Yuda nu Yosefera mai, \li2 Yosefe nu Yonamra mai, Yonam nu Elayakimra mai, \li2 Elayakim nu Meliara mai, Melia nu Menara mai, \li2 Mena nu Matatara mai, Matata nu Netanra mai, \li2 Netan nu Dawidira mai, Dawidi nu Zesira mai, \li2 Zesi nu Obedera mai, Obede nu Boasira mai, \li2 Boasi nu Salara mai, Sala nu Nasonra mai, \li2 Nason nu Aminadapra mai, Aminadap nu Adaminra mai, \li2 Adamin nu Anira mai, Ani nu Hesronra mai, \li2 Hesron nu Peresera mai, Perese nu Yudara mai, \li2 Yuda nu Yakobora mai, Yakobo nu Isakara mai, \li2 Isaka nu Abrahamra mai, Abraham nu Terara mai, \li2 Tera nu Nehorira mai, Nehori nu Serakra mai, \li2 Serak nu Riyura mai, Riyu nu Pelekra mai, \li2 Pelek nu Ibara mai, Iba nu Selara mai, \li2 Sela nu Kainanra mai, Kainan nu Apasatra mai, \li2 Apasat nu Semra mai, Sem nu Noara mai, \li2 Noa nu Lemekra mai, Lemek nu Metusalara mai, \li2 Metusala nu Inokra mai, Inok nu Yeretra mai, \li2 Yeret nu Mahalalilira mai, Mahalalili nu Kainanra mai, \li2 Kainan nu Inosira mai, Inosi nu Setira mai, \li2 Seti nu Adamra mai, Adam nu Anutura mai. \c 4 \s1 Satan meni Yesu etetenamu wenua. \p \v 1 Ozana meni Yesura nana mokara be munu Yesu nu ou Yodan doro ewesemuro bamunua. Ozana meni nu puro zebu erama tepo amira bamunua. \v 2 Ago wenu nu be 40 ago noinu Satan meni nu etetenamu wenua. Be amire Yesu nena kaka namu noinua. Ama be awa dago tepo wenu amire Yesu meri betenua awa. \v 3 Are Satan meni numore ego senua awa, “Ni Anutura Mai me wero noma giro sasa omata ami ma wai nase.” \v 4 Ago senu Yesu meni ge ina ego senua awa, “Ge gayai zo ego itia ewa, ‘Ma meni daba emara nuai oko dia inowia.’” Ago senua awa. \p \v 5 Are Satan meni nu puro witiro bamu ike niro amire nena zebu serora itera awa Yesure eya gipenua. \v 6 Gipero numore ego senua awa, “Na putou ei awa dapikarago nimore potamunona. O zebu serora wau dai nimore potamunona. Nena bamubamu awa zere dago naso wenua. Are na mai zore potamu sero giro awa potamunona. \v 7 Are ni naso nana bawa diro na bowi wasa giro amire nena dapikarago nimore potamunona.” \v 8 Ago senu Yesu meni ge ina ego senua awa, “Ge gayai zo ego itia ewa, ‘Ni Tua niso Anutu awa bowi wase. Nu daimata awa gege sou wamunosa.’” Ago senua awa. \p \v 9 Are Satan meni Yesu puro Yerusalem nate bamuro Anutura ibu bopu bamu amira ike potinua. Potiro numore ego senua awa, “Ni Anutura Mai me wero noma giro ena zokari awero ose. Ni oko waya wamunosa. \v 10 Nera kota, ge gayai zo ego itia ewa, ‘Anutu meni sai angelo dubu nuso meni ni dia wamunora. \v 11 Ago inoise te niso omata meni gayai azu, nukare ni wana meni soga inoise puro osamunora.’” \v 12 Ago senu Yesu meni ina ego senua awa, “Ge gayai zo ego itia ewa, ‘Ni Tua niso Anutu awa oko gaero gamu wase.’” Ago senua awa. \p \v 13 Are Satan nu etetenai dapikarago wenu tepo wenu giro nu Yesu doro be zo ago awa dia wenua awa. \s1 Yesu nu Galilaya zebura ena bua zaawenua. \p \v 14 Yesu nu Ozanara putou nuso nana itinua, are nu noko tera ewesemuro Galilaya zebura bamunua. Bamunu oziga nuso meni zebu amira baro te wenua. \v 15 Nu ema bama yere ibu nusokarera ena gipasai witai meni zazo nuso poti ike nitinoisowa awa. \s1 Nasarete nata susu meni Yesura ge azu sewa. \p \v 16 Yesu meni Nasarete bamunua. Gita nu mai morua amire nu nata amira ana bazinua. Nu Sabat pura sero yere ibu mokara toitinoisonua, are Sabat pura zore toinua. Toiro Anutura ge azimamu sero benau nusokarera dopenua. \v 17 Are nukare porofete Yesayara buku zo numore potiwa nu puro piaka niro ge gayai ego ine itinua awa tamuro kereniro azimunua awa, \li1 \v 18 Tuara Ozana naso nana itia. Awa na ema bogamasare oziga ewanana sanise sero na buara potitinoise Ozana namore potisia. Na ego tugata wanise sero iyetinu muna awa: \li2 Nikare benai ema, na nikare besana benai doro bayamunowa. \li2 Nikare ema giti moka guma wai, na nikare kora wana noko giti panamunowa. \li2 Ema sou bua waya-kawayara nuasara sou wai bua meni nukare beninua amira mui besana doro bayarise, o \li1 \v 19 Anutu meni erama kora wamunoya amira be potinu itewia awa kerenanise sero na iyetinu muna awa. \v 20 Yesu meni buku wotokuniro yere ibu dia wai emare potiro ge samu arumunua. Ago wenu ema bama ibu mokara itiwa ami nukare te dago iri nuso nana niro itiwa \v 21 nu zaawero numorekare ego senua awa, “Ge azimena ninewa amira me zeme kei awinoya.” Ago senua awa. \p \v 22 Are nukare zazo nuso poti ike nitinoise kotumai saisai kotumuwa. Nera kota, nuso nana bera ena ge ewa-gaewa kei awenua. Are nukare numore ego sewa awa, “Nu Yosefera mai ami ge ago toya, atonua!” \v 23 Are nune numorekare ego senua awa, “Nikare namore ego samunowi, tanita, ‘Dokta, ni nitope tama aiso niso kora we giro me asanekare. Tani eni Kapaneam ena wisesa awa nakare ninisenakare. Are ni zeme da ago ine nata susu nisora ena we ganekare.’ Namore ago samunowi, tanita.” \v 24 Ago sero senua awa, “Na me nimorekare tona awa. Porofete zo meni nata susu nusora ena ge sai oko ninamunora. \v 25 Ewowo-kawowo nisokare meni porofete Eliara ge kaka ninamu wewa. Are Anutu meni senu wa kaka osamu waiko gege inoinu zepa etorobara ata inua 6 ago tepo wenua. Be amire dora botiyo bamubake kei awenu bama kuma dainiro meni Isreli zebura noise nena nai kau inoisowa. \v 26 Ata Anutu nu Elia oko senu Isrelira bama kuma zora nana bamunua. Tepo awa. Nu numa iyetinu Saidon zebura baro nata Sarefat amira gege kei awenua awa. Awa bama kuma zora nana kei awero nu nena naira sorepitinoise itisonua. \v 27 Noko da ago ine porofete Elisare wewa awa. Nu noisonua be amire ema boya ayare dainiro Isreli emara nana itisowa. Ata nu nusokare nana zo oko korawenu ewanana wenua. Tepo awa. Siria zebura ema zo zazo Neaman nu awa gege kora wenu ewanana wenua awa.” Yesu meni ago senua awa. \v 28 Ago senu ema yere ibu mokara itiwa nukare ami ge awa niniwa tini kapenua awa. \v 29 Tini kapenu nukare eriro Yesu saniro puro nata atune bamuwa awa. Nata nusokare awa dirumu zora ike itisonua awa. Are nukare nu puro bamu dirumu amira bera niro nu ape degara namu wewa awa. \v 30 Ata nu nusokare nana soe ena aita wero doro bamunu tepo wenua awa. \s1 Yesu meni ema zora nana ena bi zo tunenua. \p \v 31 Nu osero Galilaya zebura nata zo zazo nuso Kapaneam amira bamunua. Are nu Sabat pura amira ana ema bama gipenua. \v 32 Ago wenu nukare ge nuso niniro di tainiwa. Awa nera kota, ge nuso awa putoure. \v 33 Ema zo yere ibu du itinua awa bi meni nuso nana mokara itisonua. Nu zawa gatero ego senua awa, \v 34 “Ae, Yesu Nasarete natara ema, ni ne wamu sero nasokare nana tupesi? Ni nakare sisamu sero tupesi, tanita. Na susu niso gosinona. Ni Anutura Mai saramai.” Ago senua awa. \v 35 Ata Yesu meni nu seninoise ego senua awa, “Ni ge doro emara nana ena kei awero mu, bayase.” Ago senu bi meni ema awa apenu erama soe ena zebura duunua awa. Ata numa waya kaka wamu doro bamunua awa. \v 36 Ago wenu ema dapikarago ami di tainiwa awa. Ago wero nutopekare ego ina-sa wewa awa, “Ei awa ge neni? Nu ema putou bamure noise potai ge bire sesi ge nuso dimuro ema doro susawera.” Ago sewa awa. \v 37 Are Yesura oziga ami sumuro zebu amira nata sero bamunua awa. \s1 Yesu meni Petorora imeti-gagara awa kora wenua. \p \v 38 Yesu nu eriro yere ibu awa doro Simonra sora witinua. Simonra imeti-gagara awa yaya tama mena-mana bamu awa puro itinua awa. Are nukare Yesu zawa sero nu kora waise sewa awa. \v 39 Are nu bamuro nuso nana zora dopero yaya awa senenua awa. Ago wenu yaya tepo wenua awa. Tepo wenu bama ami eya eriro nukare kora wenua awa. \s1 Yesu meni ema bama dainiro kora wenua. \p \v 40 Tua zizinoinu Sabat pura awa tepo wenu ema meni didikai nusokare yaya neire-neire puro itiwa awa puro mu nuso nana niwa awa. Ago wewa nu ema bama dago amira nana da da sero wana nuso meni nusokare nana gitine potiro nukare kora wenu ewanana wewa awa. \v 41 Ago wenu bi eni meni ema bama dainiro doro susawise ego sewa awa, “Ni Anutura Mai.” Ata nu nukare senero ge sai azu senua. Awa nera kota, nukare nu Yuda emara Soyai Ema zazo Kristo noinua awa giwa. \s1 Yesu meni bua wero nata enira bamunua. \p \v 42 Pina gamu nu nata awa doro agewa zo erama tepo amira bamunua. Are ema bama meni nu tamamu sero nuso nana baro nu nukare duai azu sewa. \v 43 Ata nu numorekare ego senua awa, “Anutu imata Tua wero nuamunoya amira Oziga Ewanana awa na nata enira dai noise samunona. Anutu meni na bua awa wanise sero iyetinu muna awa.” \v 44 Are nu Yuda emara yere ibu sero amira noise ge tugata wai bua inoisonua awa. \c 5 \s1 Yesu meni senu Petoro wo dainiro pumunua. \p \v 1 Be zo Yesu meni ou ubu zazo Genesaret* amira kora dopenu ema bama witai meni Anutura ge ninamu nuso nana kei awero ina-musa wewa awa. \v 2 Are nu wa eto ou ubura kora itiwato ginua awa. Ata ema wo pumai ema nukare wa eto awa doro mona sewai bua inoise itiwa. \v 3 Are nu wa zora witinua, awa Simonra wa amira witinua awa. Are nu Simon senu wa isenu kora doro pei-kaka baro dopenu nu wa tame arumuro ema bama ge tugata wenua awa. \p \v 4 Nu ge sero tepo wero amire ama meni awa Simonre ego senua awa, “Nakai ou surura bayanakai amire nikare mona apero wo pumawe.” \v 5 Ago senu Simon meni ge ina ego senua awa, “Gipai ema, nakare pi emire dago wo pumai bua bamu inonakare pina atia, ata wo zo kaka pumamu wetenakare. Ata nine tosa giro sana mona apara dagimamunoya.” \v 6 Ago senu nukare ago wewa amire wo dainiro ikewa mona kapai sogo wenua awa. \v 7 Ago wenu giro nukare otao mamai nusokare wa zora itiwa ami muro nukare soremarise sero tawa dewa. Ago wewa nukare muro wo poti wa etora niwa be munu wa eto dago dagimamu wewato awa. \v 8 Ago wenu Simon Petoro nu awa giro Yesu nana tera zorage damu bawa diro ego senua awa, “O Tua, na ema waya, are ni na doro bamu.” Ago senua. \v 9 Nera kota, nu ata ema eni numore dai itiwa ami wo zere dago pumuwa wo awa giro azu wewa awa. \v 10 Zebedira mai mata eto Yakoboto Yohanere nuto Petorore dai wo bua inoisowato ami dai giro azu wewato awa. Are Yesu meni Petorore ego senua awa, “Ni azu oko wase. Ni zeme zaawero ema bama pumaira bua inoise nuamunosa.” \v 11 Ago senu nukare wa eto isewa witiwato nena bamubamu zere dago doro nu ama ganero bamuwa awa. \s1 Yesu meni ema zo boya ayare kora wenua. \p \v 12 Nata zora ena ema zo itisonua. Nu boya aya witai meni tama aiso nuso waya wai. Are Yesu nata amira kei awero noinu ema ami Yesu giro nuso nana baro bawa diro koiniro ego senua awa, “Tua, ni putou niso itia, are ni na kora wamu wero giro kora wasa ewanana wamunona.” \v 13 Ago senu Yesu meni wana potiro nu kimuro ego senua awa, “Iyo, na ago wamu kotupitinona. Are boya niso tepo wai ni saramase.” Ago tuaise boya aya nuso eya tepo wewa. \v 14 Ago wenu Yesu meni ge zewai-zawai numore ego senua awa, “Tani nimore wetena amira bowi awa ema zore oko sase. Ni bamu, tama aiso niso prisre gipasa gae. Ago inoise nena Mose meni Anuture potawise senua awa potasa yaya niso tepo wetia amira susu giro baitamunora.” Ago senua awa. \p \v 15 Ata Yesu meni tani eni inoisonua amira oziga awa so sero bamunua. Are ema witai meni nuso nana ena ge niamu serota yaya nusokare kora wai ewanana wamu sero nuso nana tupisowa. \v 16 Ata nu eyaya bamu so erama tepo amira niro begomo toisonua awa. \s1 Yesu meni ema zo te-wana waya wai awa kora wenua. \p \v 17 Be zore nu ema bama gipinoise itinu amire Farisayore lo ge gipai ema enire nukare dai ago arumuro itiwa awa. Nukare awa Yerusalem nate enata Galilaya zebura nata serora enata Yudaya zebura nata serora ena muro itiwa. Ata Tuara putou yaya ema korawaira awa Yesura nana itinua. \v 18 Are ema eni nukare ema zo gogara dimuro puro muwa awa. Ema amira wetu awa betero mapeta wai. Nukare nu dimuro puro so du bamuro Yesu nana zorage potamu wewa. \v 19 Ata ema bama witai meni so gazewa, are nukare ema yayare awa puro bamu so du naira eba kau wewa. Ago wero giro nu pumuro so ike witiro so ena be wero ema awa gogare dai puro potiwa osenua awa. Awa ema bama Yesure dai itiwa amira soe osero Yesura benaura kei awenua awa. \v 20 Are Yesu meni tuma diai nusokare giro ema amire ego senua awa, “Otao, na pasina niso disesena tepo wetia.” \v 21 Ago senu lo ge gipai emare Farisayore nukare nutopekare ge saisai toise ina-sa wewa awa, “Ema emi Anutu meni wago inoya, atonua! Ema zo meni pasina disai ine tepo awa. Awa Anutura bua gege.” \v 22 Yesu nu kotumai nusokare ago ine awa enia wero giro ge nusokare ina ego senua awa, “Nikare nogoro ago kotupitinowi? \v 23 Nakai ema yayare amire, ‘Eri, aita wase,’ tepo ago sanakai nu kaka aita wamu wamunoya, awa nakai me namunonakai. Nera kota, ema bama meni ge nasokai gara opi wamunoya. Ata nakai, ‘Na pasina niso disinona,’ tepo ago samunonakai, awa nakai me oko namunonakai. Nera kota, ema bama meni ge nasokaira me awa gai ine tepo. \v 24 Are na pasina disaira putou puro zebura nowena, awa gawise sero na ge ei awa dai numore samunona, ‘Na nimore ego tona: Ni eri, awai masi gogare niso puro niso nana bayase.’” \v 25 Ago tuaise nu ema bama amira nana giti mokara eriro awai masi gogare nuso puro Anutura zazo de ike nitinoise bamu so nusora ninua awa. \v 26 Ago wenu ema dago ami di tainiwa awa. Ago wero nukare azu wero Anutura zazo de ike nitinoise ge ego ina-sa wewa awa, “Nakai tani zeme gosinonakai awa benau zo.” \s1 Yesu meni Lewi zawa senua. \p \v 27 Ama Yesu meni doro aita wero susaumite iri niro takis pumai ema zo, nu takis pumaira sora arumuro itinua, awa ginua. Ema zazo nuso Lewi. Are Yesu meni numore ego senua awa, “Ni mu, na ama ganase.” \v 28 Ago senu nu eriro nena bamubamu dago itinua awa doro Yesu ama ganero bamunua awa. \p \v 29 Lewi meni Yesu emo nena naira bua bamu zo so nusora ena wenua. Ago wenu takis pumai ema witai ata ema witai eni ami numore dai arumuro nena ninoise itiwa. \v 30 Ago itiwa Farisayo eni ata dubu nusokarera lo ge gipai ema eni ami Yesura bua maire ge witai toise ego sewa awa, “Ae, nikare nogoro takis pumai emare ata pasina emare dai nenare oure dara ninowi?” \v 31 Ago sewa Yesu meni ge nusokare ina kapeteniro ego senua awa, “Ema yaya tepore meni dokta nana oko susawewera. Ata ema yayare meni gege dokta nana susawewera. \v 32 Na ema nuai nuso saramai asinoya awa zawa sana duba kapetenarise oko muna. Tepo awa. Na pasina ema awa zawa sana duba kapetenarise muna awa.” Ago senua awa. \s1 Nena sienaira tani. \p \v 33 Are nukare Yesure ego sewa awa, “Yohanera bua mai meni eyaya nena nai sieniro begomo toise nowera. Noko Farisayora bua mai meni da ago inowera awa. Ota bua mai niso meni awa nena kaka sienamu nai gege ninowera.” \v 34 Ago sewa Yesu meni numorekare ego senua awa, “Ema bama ataira bona inoise itara ema bama atamunoya ami numorekare dai nuamunoya be amire nena sienarise sawa ninamunorita? Tepo awa. \v 35 Ota ama ema awa iwo meni puro bayara tepo wamunoya be amire nukare nena sienamunora. Da ago ine namore wara amire bua mai naso meni nena sienamunora.” \s1 Ge sekare mature dara potai azu. \p \v 36 Yesu nu ge bezai zo dai numorekare toise ego senua awa, “Ema meni tama sawai sekara osino mai zo kapero tama sawai matura toto awa gayai ine awa tepo awa. Ema zo meni ago wamunoya, awa tama sawai seka awa wai waya wamunoya. Ago wai mo sibi mai tama sawai sekara awa tama sawai mature te da oko wamunorato. \v 37 Noko zo sana giwo. Ou wain seka awa ema meni memera tata matu amira dumai ine tepo awa. Ema zo meni ago wai, ou wain seka meni dobu wero memera tata ziai zasai ou wain zebura zozamunoya awa. Ago wai meme tata dai waya wamunoya awa. \v 38 Ema nu ou wain seka awa meme tata sekara daba dumaise. \v 39 Ema nu ou wain matu nisia ami ou wain seka amire oko ara tapinoya. Nu ago towia awa, ‘Matu meni awa nena naso ewanana.’” Ago senua awa. \c 6 \s1 Sabat purare bua wai azu amira ge. \p \v 1 Sabat pura zore Yesu meni wuit bua zora soe aita wenua awa. Ago noinu bua mai nuso meni wuit me eni zisero pumuwa. Pumuro wana nusokare meni zasero niwa. \v 2 Ago inoiwa Farisayo eni meni giro ego sewa awa, “Sabat purare nena awa wai azu sai itia, awa nogoro inowi?” \v 3 Ago sewa Yesu meni ina ego senua awa, “Tani Dawidi meni wenua amira uge awa nikare kaka ninamu meni sago inowa, atonua! Na ego emira tona awa. Be zore nu ata dubu nusore meri betewa awa. \v 4 Ago wewa Dawidi meni Anutura ibura toiro ame Anutura giti mokara potitinoisowa awa puro ninua awa. Ame awa nukare ema osai meni nai ine tepo; pris meni gege narise sai awa. Ata Dawidi meni niro dubu nusore dai potinu niwa Anutu meni ginu waya oko wenua. Nikare uge awa kaka gamu ni?” \v 5 Ago sero susumuro numorekare ego senua awa, “Na Emara Mai meni Sabat pura amira Tua wero nowena.” Ago senua awa. \s1 Sabat pura zore Yesu meni ema zo wana amai awa kora wenua. \p \v 6 Sabat pura zore nu yere ibu zora toiro ema bama ge tugata wenua. Ata ema zo itinua, awa wana me nuso amai. \v 7 Are lo ge gipai ema ata Farisayo dubu nukare Yesu gera potaira ebata tamamu sero nu uma wewa awa. “Nu ema yayare awa Sabat pura emire kora wamunoita tepo ni,” asero gamu dia itiwa awa. \v 8 Ata nu nutope kotumai nusokare ginua awa. Are nu ema wana nuso amai amire ego senua awa, “Ni mu, soe dopase.” Ago senu nu eriro dopenua awa. \v 9 Ago wenu Yesu meni numorekare ego senua awa, “Na nikare atata inona. Nakai tani ewanana Sabat purare wanakai te wamunoita tani waya wanakai te wamunoi? Ota nakai erama soremanakai kokopai wara te wamunoita ema sisanakai waya wara te wamunoi?” \v 10 Ago sero nu ema itiwa awa gina-gana wero ema amire ego senua awa, “Wana niso zuzuti!” Ago senu ema awa wana zuzutinu wana nuso noko ewanana wenua awa. \v 11 Ata nukare tini kapai bamubake tamuwa awa. Ago wero nutopekare sewa awa, “Nakai tani ne numore wamunonikai?” Ago sewa awa. \s1 Yesu meni aposolo 12 sianiro pumunua. \p \v 12 Be amire Yesu meni isa samu dirumura witiro bamunua. Baro pi awa nu Anuture isa gege toise itinu pina atinua awa. \v 13 Pina atinu nu bua mai nuso zawa senu muwa nu nusokare nana eni 12 awa sianiro pumuro zazo nusokare aposolo asenua awa. \v 14 Zo Simon, ata Yesu meni zazo Petoro numore senua awa; ota Anderea awa nu Simonra nami; ota Yakobo ata Yohane; ota Filip ata Batolomiu; \v 15 ota Matiu ata Tomas; ota Yakobo awa nu Alifayora mai; ota Simon awa zazo nu Pugeu* asinoisowa; \v 16 ota Yuda awa Yakobora mai; ota Yudas Iskeriot, nu ami ama Yesu kereniro iwora nana wanera potinua. \s1 Yesu meni ema bama diti bamu amira bua wenua. \p \v 17 Are Yesu numorekare dai dirumura ena osero baro zebu garawi zora kei awero bua mai nuso enire ema diti bamu amire dai dopero itiwa tamuwa. Awa ema bama witai-bake Yudaya zebura ata Yerusalem natara ata ewa bera nata eto Tayato Saidonre amira ana muro auniro itiwa tamuwa. \v 18 Nukare ge nuso ninamu serota nu yaya nusokare korawaise sero muro itiwa. Are eni bi meni mokara toyai awa Yesu meni kora wenua awa. \v 19 Ota ema bama dapikarago wana meni nu ziamu wewa. Awa nera kota, putou nuso meni emara nana semuro nukare dapikarago kora wenua awa. \s1 Yawa sara waire duba naire amira ge. \p \v 20 Are Yesu meni bua mai nuso ua inoise ego senua awa, \li2 “Nikare ema bogamasa, nikare ami yawa sara weu. Nikare Anutura nata amira gegenai. \li1 \v 21 Nikare ema zeme meri inowa, nikare ami yawa sara weu. Ama nena nai nawa denamunoya awa. \li2 Nikare ema zeme di toise itewa, nikare ami yawa sara weu. Ama nikare gewi ziamunowa. \p \v 22 Ama ema bama meni nikare gara na Emara Mai amira bua mai wawa nukare tini kapai nimorekare tamuro esenamunora, ota nimorekare ge waya samunora, ota zazo nisokare wara waya wamunoya, amira nikare yawa sara wamunowa. \v 23 Nimorekare ago wara giro nikare yawa sara inoise zokari-zokari wawa moka nisokare ewanana waise. Nera kota, zuma nisokare utura ena pumamunowa awa bamubake. Ema waya nimorekare wamunora amira ewowo nusokare meni gita da ago ine gege porofete emare inoisowa. Are nikare porofete emara te esa patitinoise nowewa. \li1 \v 24 Ota nikare wau ema, nikare temuwo! Nikare moka nisokare ewanana waira nena awa emoko pupisewa. \li1 \v 25 Ota nikare ema zeme nena nawewa deninowia ami temuwo! Ama nikare meri betamunowa awa. \li2 Ota nikare ema gewi zizinowewa ami temuwo! Ama nikare duba nitinoise di sawa diriu osamunoya awa. \p \v 26 Ota ema dapikarago meni zazo nisokare puro witamunora, awa nikare temuwo! Gita ewowo nusokare meni porofete opi saire da ago inoisowa awa. Are nimorekare ago sara nikare porofete opi sai amira te esa patitinoise nuanowa awa. \s1 Iwore dubara dumi pumai amira tani. \p \v 27 Ota nikare ge naso ninitinowa nimorekare ego sana niniu. Nikare iwo nisokarere dubara dumi pumuwo. Nikare tani kokopai ema tini kapai nimorekare puro nora amire wewo. \v 28 Ema waru ge nimorekare samunora, awa ina gawa ge numorekare sewo. Ota ema nimorekare waya wamunora, awa ina nukare soremuro isa sewo. \v 29 Ota ema zo meni ni sowene dai giro ni zuzumeniro sowa eniba nuso nana potiyo dae. Ota ema zo meni mo tama sawai niso pumai giro tama woi durura dai potiyo pumae. \v 30 Ota ema zo meni nena niso zo emo isa sai giro potiyo pumae. Ota ema zo meni nena niso pumai giro ina potaira oko sase. \v 31 Nikare tani erama meni nimorekare warise yaba inowewa te ago ine numorekare wewo. \v 32 Ota nikare ema dubara dumi nimorekare pupinowera amire ina dubara dumi pumawa nikare bowi wanora? Pasina ema nukare dai ema numorekare dubara dumi pupinowera amira ina dubara dumi pupinowera awa. \v 33 Ota ema tani kokopai nimorekare inowera amire ina tani kokopai wawa nikare bowi wanora? Pasina ema nukare dai tani ago ine inowera awa. \v 34 Ota nikare ema enire nena eni potiro noko tera ina nimorekare potarise kotumawa nikare bowi wanora? Pasina ema nukare dai pasina ema enire nena potiro noko nena da awa tera pupinowera awa. \v 35 Ata nikare meni awa iwo nisokarere dubara dumi pumuwo. Nikare tani ewanana numorekare wewo. Nikare nena eni numorekare potiro ina nena zo paira oko kotumawe. Nikare ago inoise noma ama zuma bamubake pamunowa awa. Ago wero ama nikare Anutu ike damu itewia amira mai me wamunowa awa. Ema eni numore kokopai kaka samu inowera, ata eni meni waya inoise nowera. Ata saineba, nu numorekare bayao inowia. \v 36 Nikare zo amai Mama nisokare meni inowia ago ine wewo. \s1 Ema zas ine wai amira tani. \p \v 37 Nikare zas meni wago wero ema eni oko gera potawe. Ago kaka wamu wamunowa, awa Anutu meni nikare oko gera potamunoya. Nikare zas meni wago wero mou ema enire oko potawe. Ago kaka wamu wamunowa, awa Anutu meni mou nimorekare oko potamunoya. Nikare ema enira pasina gagare duawa Anutu da ago ine pasina nisokare duamunoya awa. \v 38 Nikare nena ema enire potawa giro Anutu meni nena nimorekare potamunoya. Nu nena nimorekare nigai be kasaba dero zozai pumamunowa. Nikare nena eramare potamunowa te Anutu meni nimorekare potamunoya.” Ago senua awa. \p \v 39 Yesu meni ge bezai zo numorekare toise ego senua awa, “Ema zo giti moka guma wai ami ema zo giti moka guma wai amire ebata gipai te wamunoita? Tepo awa. Nuto eto dago degara duwamunorato awa. \v 40 Ninai mai zo meni gipai mama nuso dainai ine oko itia. Nu ninai gita niniro amire gipai mama nuso ine wamunoya awa. Are ninai mai niso meni ni kaka dainamu wai giro nu gera oko potase. \v 41 Ni nogo wero otao niso nana giti mokara wowo itia awa gosinoise niso nana giti mokara ni pena itia awa kaka giro baitamu inosi? \v 42 Ni pena niso nana giti mokara itia awa ni kaka gamu inoise otao nisore ego sasa te wanoi? ‘Otao, niso nana giti mokara wowo itia awa pumane.’ Opi ema, ni nitope niso nana giti mokara ni pena itia awa gita pumuro amire giro baititinoise otao niso nana giti mokara wowo itia awa pumasa te wamunoya awa. \s1 Ni waya awa me waya zizinowia. \p \v 43 Ni ewanana meni me waya oko ziamunoya. Da ago ine ni waya meni me ewanana oko ziamunoya. \v 44 Ema nukare gita ni me giro amire ni wayata kokopai ni, awa gosinowera awa. Nakai sawase awa asi dirinare amira ena oko ziro itai tekamunonakai. Noko goawa awa nibara ena oko ziro itai uzamunonakai. \v 45 Ema kokopai awa kotumai kokopai nuso nana mokara itewia, are nu tani kokopai inowia. Ema waya awa nu kotumai waya-kawaya nuso nana mokara itewia, are nu tani waya-kawaya inowia. Duba meni denenu itewia amira te be meni kereniro towia awa. \s1 So waira tani eto. \p \v 46 Nikare nogoro begiti meni gege namore, ‘Tua naso, Tua naso,’ asinoise ge towena awa kaka dimamu inowewi? \v 47 Zo nu naso nana muro ge naso niniro dimamunoya, susu nuso awa ema zore potiro sana niniu. \v 48 Ema awa nu ema zo so wenua ago ine awa. Nu gita ura me wamuro zasiwi potiro susu gaenu zewai wenu amire so potinu dopenua awa. Ama ou wama munu ou sumuro muro so awa kaka musunamu wenua. Nera kota, ema awa so ewanana wenua. \v 49 Ata ema ge naso niniro kaka dimamu inowia awa numa ema zo so zebura tame potiro wenua ago ine awa. Nu gita ura me kaka wamamu. Nu so amira zasiwi tame dorou wero wenua. Are ama ou wama sumuro muro so awa denu eya gowero duro sisero tepo wenua awa.” Ago senua awa. \c 7 \s1 Yesu meni soldiara kapten zo amira soumai kora wenua. \p \v 1 Yesu meni ge awa ema bamere senu tepo wenu noko bamu Kapaneam nate ninua. \v 2 Soldia 100 amira kapten zo awa ago itinua. Soumai nuso zo awa ginu kokopai wenua ami be amire yaya puro betamu inoise itinua. \v 3 Kapten meni Yesu itinua amira ge niniro giro Yuda emara giti kopi eni potinu baro Yesu nana ena nu zawa sero ego sewa awa, “Kapten meni ni baro soumai nuso kora wasise toya.” \v 4 Ago sero nukare Yesure ge pena-pana toise ego sewa awa, “Kapten awa nu kapten eni ine oko aewa. Nu kapten neine. Are ni soumai nuso korawasa te wamunoya. \v 5 Nu namorekai Yudare moka ewanana inowia. Nu nutope gita yere ibu nasokai zo wenua.” \v 6 Ago sewa giro Yesu meni numorekare dai bamunua. Baro kei sora zorage ninu amire kapten ami otao mamai enire ge senu puro bamuro ego sewa awa, “Tua, saineba, ni bua bamu oko wase. Na ema ewanana tepo, are ni so moka nasora toyasa te oko wamunoya. \v 7 Noko na ema ewanana tepo ami niso nana zorage mana te oko wamunoya. Ata ni ago itise ge gege sasa soumai naso ewanana wamunoya, awa gosinona. \v 8 Nera kota, na ema giti kopira ama-zani nowena. Noko soldia dubu eni meni naso nana ama-zani nowera. Are nane nusokare nana zo bayaise sana bayamunoya. Ota zo maise sana mamunoya. Ota na soumai naso bua waise sana wamunoya. Are na putou nisora susu gena kei awinoya. Are ge gege sasa soumai naso ewanana wamunoya.” Ago senua awa. \v 9 Ago senu Yesu meni ge awa niniro di tainiro zuzumeniro ema bama dubu bamu nu ama ganinoiwa amire ego senua awa, “Na nimorekare sane. Na Isreli ema nisokare nana ema tuma diai ego inere zo oko tapisena.” Ago senua awa. \p \v 10 Are ema kaptenra ge puro muwa nukare ami noko bamu sora niro soumai awa ewanana wero itinu giwa awa. \s1 Yesu meni mai seka zo betaira ena awa-uzenua. \p \v 11 Yesu meni nomite nata zo zazo nuso Nen amira bamunua. Bua mai nuso ata ema bama dubu bamu ami numore dai bamuwa. \v 12 Are numa bamuro natara goma amira toyai be bamu amira zorage kei awinoinu nukare mai betai zo puro bi ditira bayamu muwa. Mai betai amira mia awa mai da gege awa. Iu uso dai emoko betenua. Are nata amira ema bama witai eriro bama amire dai muwa. \v 13 Tua nu bama awa giro numore zo amunua, are nu bama amire ego senua awa, “Ni di oko sase.” \v 14 Ago sero nu zora baro wana goga tame potinu ema mai gogara dipinoiwa ami dopewa awa. Ago wewa Yesu meni ego senua awa, “Bou, ni erasise tona.” \v 15 Ago senu mai betai awa eriro arumuro ge senua. Ago wenu Yesu meni puro mia nusore potinua awa. \v 16 Ago wenu ema bama witai ami azu inoise Anutura zazo de ike niwa. Ago inoise ego sewa awa, “Nasokai nana soe ena porofete zo kei awetia.” Ago toise sewa awa, “Anutu dubu nuso soremamu kei awetia.” \v 17 Ago sewa Yesura oziga ami Yudaya zeburata zebu enira nana baro te wenua awa. \s1 Yohane meni bua mai eto senu Yesu nana bamuwato. \p \v 18 Yohanera bua mai meni Yesura oziga numore sewa. \v 19 Are Yohane meni bua mai nuso eto zawa senu muwato nuto ge zo puro Tuara nana bayariseto senua. Baro ego sariseto senua awa, “Agoro Kristo maise sai awa ni awanita, ota zo mai gamu dia wamunonikare?” \v 20 Ago senu ema eto awa baro Yesu nana kei aweroto ego sewato awa, “Yohane ge ou gutai zaawai ema ami nato sesi niso nana tupenato. Nato ni ego atata waniseto sesia, ‘Agoro Kristo maise sai awa ni awanita, ota zo mai gamu dia wamunonikare?’” Ago sewato awa. \v 21 Are be amire Yesu meni ema bama dainiro amira yaya eure-taure awa kora wenua, ota bi mokara itai awa tunenua, ota giti guma wai awa kora wenu giti panewa awa. \v 22 Are Yesu meni ge numoreto ina ego senua awa, “Nito ewesemuro baro nena zeme gosinowato, o ge ninitinowato awa Yohanere seuto ninae. Giti guma wai awa giti paninora; te waya wai awa noko aita inora; ema boya ayare awa tama ewanana inora; dana azai awa ge ninitinora; bebetenai awa seka ziro eritinora; ota bogamasa awa Oziga Ewanana ninitinora. \v 23 Zo nu namore gai mou kaka wamu wamunoya ami yawa sara wamunoya.” Ago senua awa. \p \v 24 Ema eto Yohanera ge puro muwato nuto ami noko tera ewesemuro bamuwato amire Yesu meni ema bama diti bamu amire Yohanera uge wenua. Ago inoise senua awa, “Nikare gita Yohane gamu sero zebu erama tepo amira bamisewa, awa nikare ema nogo wai gamu bamisewi? Nikare ema beyata zo bisi meni seba apawi muro baro awinowia ago ine awa gamu bamisewita? Tepo awa. \v 25 Nikare nena ne gamu bamisewi? Nikare ema zo tama woi ewananare noisia awa gamu bamisewita? Tepo awa. Erama nena sekare sekare inowera, o tamara nena ewa-gaewa pupinowera, erama ago ine awa nukare ema tuara nana sora itewera awa. \v 26 Ata nikare ne gamu bamisewi? Nikare porofete zo gamu bamisewita? Iyo. Nikare porofete zo gamu bamisewa. Are na nimorekare me sane. Nu awa porofete awa, ata nune porofete noisowa awa dainitinoya. \v 27 Are ema amire ge gayai zo ego itia awa, \li2 Ei giu. Na oziga sai ema naso iyetamunona. \li2 Nu gita wero ebata niso kora wamunoya. \v 28 Na nimorekare sane. Yohane meni zebura ema dapikarago dainitinoya. Ata Anutura nata gegenai zo osai me osai ami Yohane dainitinoya awa.” Ago senua awa. \v 29 Ema bama dapikarago ata takis pumai ema nukare ge awa niniro ego sewa awa, “Iyo, Anutura tani awa me awa.” Ago sewa nera kota, gita Yohane meni nukare ge ou gutenua. \v 30 Ata Farisayo ata lo ge gipai ema nukare awa Yohane meni kaka ge ou gutamu, are nukare Anutu meni ebata nuarise senua awa azu sero dowa. \v 31 Are Yesu meni ego senua awa, “Are na ema bama zeme nowewa awa nena nera potiro sana te wamunoi? Nikare ema nogo wai ni? \v 32 Nikare tani mai pei-mamaira ine inowewa. Mai pei-mamai nate kakame arumuro itise mai pei-mamai eni zawa sero ego tora awa, ‘Nakai ozina wamu nikare uzumuro boi detenakare, ata nikare yawa kaka wiamu wetewa. Noko nakare zo amira dibia wetenakare, ata nikare dibia kaka wamu wetewa. Are nakare nogo wanakare gawa ewanana wamunoi?’ Ago tora awa. \v 33 Agoro Yohane ge ou gutai zaawai ema ami bua nuso zaawero nena nai eni sienitinoise ou wain dai sienitinoise nuawi giro numore ego towewa awa, ‘Bi nuso nana mokara itia.’ \v 34 Are na Emara Mai meni kei awero nena nise ou nise awawena giro namore ego towewa awa, ‘Giu. Nu ono nai ema. Nu ou wain pena-pana ninowia. Nu takis pumai ema ata Yudara lo ge dai ema amira otao.’ Nikare namore ago towewa. \v 35 Ata nato bua inowenato awa Anutura kotumaira inowenato amira susu awa bua nasotora me meni kerenawi ema bama gawera me inowia.” Ago senua awa. \s1 Pasina bama zo meni Yesura te sewenua. \p \v 36 Are Farisayo zo meni Yesu nena naise sero so nusora uzumunu baro witiro nena namu arumuro itinua awa. Ago itinu \v 37 pasina bama zo nata amira itisonua ami ge bowi Yesu Farisayora nana sora ena nena ninoise itinua awa nininua. Are bama ami boto omata meni wai ou zama bamure awa puro munua awa. \v 38 Ago wero baro Yesu nana tera dopero di toise itinu diriu meni Yesura te gutenua. Ago wenu giti tu nuso meni gaenu touwenu te nuso imunua awa. Ago wero ou zama bamure ami Yesura te gutenua awa. \v 39 Are Farisayo awa zazo nuso Simon, nu Yesu uzumunu munua ami tani awa giro ego kotumunua awa, “Ema awa nu porofete me nuami sia, awa nu bama ami nu kipinoya amira susu gamia. Nu awa pasina bama awa gamia.” \v 40 Ema ago kotupitinoinu giro Yesu meni numore ego senua awa, “Simon, na ge zo nimore samu kotupitinona.” Ago senu Simon meni ego senua awa, “Gipai ema, ni ge niso se ninane.” \v 41 Ago senu Yesu meni ego senua awa, “Mai eto nuto dinau ema zora nana wiserato awa. Zo meni 100 kina dinau wisia, ota zo meni awa 10 kina gege dinau wisia. \v 42 Nuto dinau awa ina potai ine awa te kaka wamu wisia. Are ema awa dinau nusoto eto dago awa dotisia. Are nusoto nana na-ami numore moka ewanana wamunoi?” \v 43 Ago senu Simon meni ge nuso amira ina ego senua awa, “Ema awa dinau nuso bamu dotisia nu ami wamunoi, tanita.” Ago senu Yesu meni numore ego senua awa, “Ni ewanana kotumesa.” \v 44 Ago sero nu iri bama amira nana niro Simonre ego senua awa, “Ni bama ei awa gi. Na so moka nisora mena ni te sewaira tani nasokai awa doro te sewaira ou namore kaka potamu wetesa. Ata bama emi meni awa te naso diriu nuso ami sewetia awa. Ago wero giti tu nuso meni gaeti touwetia awa. \v 45 Na niso nana mena ni na wana kaka ziamu wetesa awa. Ata bama emi meni awa be na toiro mena ana zaawero te naso imai gege ipinoise itia ewa. \v 46 Ni giti tu naso kaka gawi meni gutamu wetesa awa. Ata bama emi meni awa te naso gawi zamare meni gutetia. \v 47 Are na nimore sane. Pasina nuso witai-bake disesena tepo wetia, ami emo nu namore zo amai bamubake tamuro na kora wetia. Ota zo nu pasina nuso pei-kaka gege disana nu ina namore zo amai pei-kaka gege tamamunoya.” \v 48 Yesu meni ago sero bamere ego senua awa, “Na pasina niso disesena awa.” \v 49 Ago senu giro erama numore dai nena ninoise itiwa ami nukare nutopekare ina-sa inoise ego sewa awa, “Agoro ema awa nu nogo wai meni pasina disinoi?” \v 50 Ago sewa, ata Yesu meni bama amire ego senua awa, “Tuma diai nisora kokopai wetesa. Are ni duba ewananare bamuyo.” Ago senua awa. \c 8 \s1 Bama eni Yesu ama ganinoise noisowa. \p \v 1 Ama Yesu meni nata babezinomare pei-mamaire zipinoise Anutu imata Tua wero nuamunoya amira ge tugata inoise noisonua awa. Ana bua mai 12 numore dai noisowa. \v 2 Ota bama eni gita Yesu meni bi nusokare nana ena tunenua ata yaya waya nusokare nana ena kora wenua nukare ami numore dai noisowa awa. Nusokare nana zo awa Maria. Nukare nu Maria Madala natera asinoisowa. Gita Yesu meni bi 7 nuso nana ena tunenua. \v 3 Ata bama Yoana awa nu Kusara bama. Iu nuso meni Herodera so dia inoisonua. Ota bama zo zazo nuso Susana, ata bama eni numore dai noise Yesu bua mai nusore awa wau nusokare meni sorepitinoise noisowa awa. \s1 Ema zo meni nena we buye apenua. \p \v 4 Ema bama dubu bamu nukare Yesura nana kokouniwa ema bama nata serora ami Yesu nana muwa giro nu ge bezai zo numorekare toise ego senua awa, \v 5 “Ema zo meni nena we buye ena apamu sero bamunua. Baro nena we apitinoinu we eni ebete duuwa awa. Ebete duuwa erama meni te meni patiwa, noko eni awa ni mamai meni tamuro niro tepo wewa awa. \v 6 Ota we eni meni awa agewa omata itinua amira tame duuwa. Duro eriwa, ata zebu awa ou tepo, are nena awa binero betenua awa. \v 7 Ota we eni meni awa iwera tatawi itiwa amira duuwa awa. We awa iwere dai dapikarago te-tetemo eriro iwe meni nena awa denu me kaka ziamu wenua awa. \v 8 Ota we eni meni awa zebu me gawire amira duro eriro zamuro me witai ziwa awa.” Yesu meni ago sero tepo wero zawa sero ego senua awa, “Are zo nu danare meni ge ei awa ninaise.” Ago senua awa. \s1 Yesu meni ge bezai toisonua amira susu. \p \v 9 Bua mai nuso nukare nu ge bezai amira susu kerenaise sewa giro \v 10 nu ego senua awa, “Anutu imata Tua wero nuamunoya amira ge bezero itewia amira susu awa nikare ninawise sai itia awa. Ata eni bamu awa ge bezaira uge gege ninarise sero towena. Are giti moka nusokare meni garise, ata oko giro baitarise. Nukare uge gege ninarise, ata nukare ugera susu oko niniro baitarise. \s1 Nena wera ge bezai amira susu. \p \v 11 Ge bezai amira susu awa ego ewa: Nena we awa Anutura ge awa. \v 12 Ota we eni ebete duuwa amira susu awa ego ewa: Ema nukare ge ninitinowera, ata Satan meni muro nukare ge awa niniro Anutu tuma diara nu nukare soero pumai azu nu ge awa nusokare nana kotumaira ena soero pupinowia. \v 13 Ota we eni zebu agewa omatare amira duuwa amira susu awa ego ewa: Ema nukare utura ge niniro dube potiro yawa sara inowera, ata nukare tatawi tepo. Nukare tuma diaire nuawera gaero gamu wai zo kei awawi amire nukare tuma diai nusokare besinowera. \v 14 Ota we eni iwe soe duuwa amira susu awa ego ewa: Ema nukare ge ninitinowera, ata nukare zebura nena emo kotumu-katumu inoise wau moni emo yawa sara inoise nena eure-taure ami emo duba-duba inoise nuawera nena ami nukare dimawi me nusokare oko kei awero bamu inowia. \v 15 Ota we eni zebu mera duuwa amira susu awa ego ewa: Ema nukare ge niniro duba nusokare koko-kakopai amira potiro ziro baititinoise zewai-zawai inoise me tapinowera awa. \s1 Zasimai au sose potiro bezai amira ge. \p \v 16 Ema nakai lam gaero au sose piero oko potitinowenakai. Noko nakai lam poti beti du oko nitinowenakai. Tepo awa. Nakai poti gabarira nitinowenakai. Awa ema nukare muro so duru toiro zasimai garise sero ago inowenakai. \v 17 Nena bezai dapikarago ama kei damu namunora. Ota nena dowai dapikarago kei awe damu nara ema meni gamunora awa. \v 18 Nikare ge ninamu sero giro giro baitiro niniwo. Ota ema zo nu ge me puro nuamunoya, awa Anutu meni ge me bamubake numore potamunoya. Ota ema zo nu ge me kaka puro nuamu inoise ‘ge me naso nana itia,’ asamunoya, awa Anutu meni ge me nuso nana ena soero pumamunoya.” Ago senua awa. \s1 Yesura mia namisinire. \p \v 19 Be amire Yesura mia namisinire nukare nuso nana muwa. Ata ema bama witai itiwa, are nukare nuso nana zorage mai ine te kaka wamu wenua. \v 20 Are ema eni meni numore ego sewa awa, “Mia niso namisinire nukare ni gamu sero muro atune dopero itera.” \v 21 Ago sewa nu ge nusokare ina ego senua awa, “Ema bama Anutura ge niniro dipinowera ami mia naso ata namisini naso inora.” Ago senua awa. \s1 Yesu meni senu bisi bamu binono denua. \p \v 22 Be zore Yesu bua mai nusore wa zora witiro nu numorekare ego senua awa, “Nakai ou ubu semuro enibara bayanekai.” Ago sero semuro bamuwa. \v 23 Susauwa Yesu nu gitawa inoinu bisi bamu zo dirumura ena ose ou ubura niro kakaware dai munua. Ago wenu wa kukunamu inoinu nukare kapo sisewa awa. \v 24 Are nukare baro Yesu awa-uzero numore ego sewa awa, “Gipai ema, gipai ema, nakai sisamu inonakai!” Ago sewa nu eriro bisire kakawa bamu awa senenua. Senenu bisire kakawa bamure awa binono denua awa. Ago wenu ou awa pasi tepo me tepo wenua. \v 25 Are nu numorekare ego senua awa, “Nikare nogoro tuma diai besinowi?” Ago senu nukare azu wero kotumai para-para wewa. Ago wero nutopekare ge ina-sa wero sewa awa, “Ema ei awa nogo wai ni? Nu bisire kakaware ge sesi ge nuso dipinorato, atonua!” \s1 Yesu meni ema dau zora nana ena bi tunenua. \p \v 26 Yesu bua mai nusore meni ou ubu semuro Gegesa zebura kei awewa. Ou ubu awa Galilaya zebu enibara itawi, Gegesa zebu enibara ago itewerato. \v 27-29 Yesu nu wa doro witi ete nitinoinu ema zo nata amira ami nuso nana munua. Bi eni ema amira nana mokara itiwa. Gita omire bi ami ema awa eyaya darau nitinoisowa. Ema eni nukare ema waya awa dia inoise sen meni benise hankap potise awinoisowa. Ago wasara numa eriro nena bamubamu awa ziasai kapasai bi ami numa puro bamu zebu agewa erama tepo amira nitinoisowa. Nu mo kaka awamu noisonua. Nu so mera kaka awamu. Nu bi ditira itima awinoisonua. Are ema ami Yesu giro zawa gatero baro Yesu nana tera ena zebura duunua. Duro zawa ike damu gatinoise ego senua awa, “Yesu, ni Anutu ike itewia amira Mai me nowesa ami namore ne wamu tupesi? Ni yaya bua namore oko potase.” Ago senua, nera kota, Yesu meni emoko bi awa ema doro bayarise senua awa. \v 30 Are Yesu meni nu atata wero senua awa, “Zazo ni aweni?” Ago senu nu ego senua awa, “Zazo naso Dubu Bamu.” Ago senua, nera kota, bi dainiro meni gita nuso nana toiro itisowa awa. \v 31 Ago senu bi nukare begomo toise zawa gatero Yesure ego sewa awa, “Nakare dega niaore amira bayanisekare sero oko tunase.” Ago sewa awa. \v 32 Pu dubu bamu dirumu demabera nena ninoise noiwa, are bi nukare Yesure ego sewa awa, “Ni ninasa nakare baro pu dubu bamu omira nana toyanekare.” Ago sewa Yesu meni ge nusokare nininua awa. \v 33 Are bi nukare ema awa doro baro pura nana mokara toiwa pu dubu awa pena-pana sumuro degara baro ou ubura dagimuro ou niro betewa awa. \v 34 Ago wewa pu dia nukare nena awa giro azu sumuro baro ge awa kereniro ema bama nata bamurata agewa enira amire sewa awa. \v 35 Ago wewa giro ema bama nukare tani awa gamu sero bamuwa. Baro Yesu nana kei awero ema bi nu doro bamuwa awa giwa. Nu mo awero kotumai nuso noko ewanana wenu nu Yesure dai dara arumuro itinua awa giro azu wewa. \v 36 Ago wewa ema nukare gita tani awa giwa ami Yesu meni ema bi nuso nana itai awa korawenua amira uge awa wewa niniwa. \v 37 Ata Gegesa zebura ema dapikarago ami azu wero Yesu nu zebu nusokare doro bayaise sewa. Are nu bua mai nusore witi wara niro ewesemuro bayamu inoiwa \v 38 ema bi nu doro bamuwa ami Yesu begomo toise ego senua awa, “Na nimore dai bayamu tona.” Ago senu Yesu meni azu toise numore ego senua awa, \v 39 “Ni ewesemuro nata nisora bamuro Anutu tani dainiro nimore wetia awa seyo gare.” Ago senu ema ami ewesemuro baro tani dainiro Yesu meni numore wenua amira ge uge inoise ema bama nata nusora amire senu giwa awa. \s1 Yesu meni bama zo kora inoise amire simai zora mai bama diri awa dai awa-uzenu erinua. \p \v 40 Yesu ou semuro noko ewesemuro munu ema bama dubu bamu nu dia itiwa ami nu giro yawa sara bamu wewa. \v 41 Are ema zo zazo nuso Yairo nu awa simai bamu yere ibu dia wero noisonua ami muro Yesu nana zorage baro koiniro begomo toise ego senua awa, “Nima so nasora mu.” \v 42 Ago senua, nera kota, mai nuso bama diri daimata zepa nuso 12 gege ami betamu inoise itinua. Ago senu giro Yesu susaunu ema bama dubu bamu meni numa poti soe niro susauwa \v 43 amira nana bama zo be giti orara pupinoe donu zepa 12 ago wenua awa dai bamunua. Ata ema zo meni yaya nuso awa korawai ine te kaka wamu awa. \v 44 Bama ami Yesu nana gutipe muro wana potiro Yesura tama woi be kimunua. Nu ago inuaise orara nuso touwenua. \v 45 Ago wenu Yesu meni ego senua awa, “Ai meni tama woi naso kimi?” Ago senu nukare dapikarago ego sewa awa, “Na tepo. Na tepo.” Ago sero bamuwa Petoro meni ego senua awa, “Gipai ema, ema bama dubu bamu meni nima poti soe niro itera, gosa!” \v 46 Ago senu Yesu meni ego senua awa, “Zo gita wana nuso naso nana potia, awa enia wetena, nera kota, korawaira putou eni naso nana ena semuro bami gena.” Ago senu \v 47 bama awa susu nuso bezai ine tepo giro boro-boro inoise nuso nana zorage muro bawa giti meni zebura dinua. Ago wero ema bama dubu bamu itiwa amira giti mokara ena nu nogoro wana potiro Yesu kimunu amira susu awa kerenitinoise yaya nuso eya tepo wenua awa dai senu giwa. \v 48 Ago senu Yesu meni numore ina ego senua awa, “Mia naka, ni tuma diai nisora ewanana wetesa. Ni duba ewananare bamuyo.” \p \v 49 Nu ge toise itinu ema zo simaira nana sora ena muro simaire ego senua awa, “Mai niso betetia. Are bua bamu gipai emare oko potase.” \v 50 Ago senu Yesu meni ge awa niniro ema simai amire ego senua awa, “Ni kotumu-katumu oko wase. Ni tuma diaire gege nuasa mai niso kokopai wamunoya.” \v 51 Ago sero baro simai nana sora kei awero ema bama numore dai so duru toyai azu senua. Nu Petorora Yohanera Yakobora ata maira mia mama nukare awa gege puro toiwa awa. \v 52 Ota ema bama witai meni awa nukare mai emo dire-buare inoise itiwa, ata Yesu meni numorekare ego senua awa, “Nikare di oko sawe. Nu kaka betamu awa. Nu gitawa gege inoya.” \v 53 Ago senu nukare mai me betenua awa giwa, are nu sero ziwa. \v 54 Ata Yesu meni mai bama diri amira wana ziro zawa sero ego senua awa, “Zebi, ni eri.” \v 55 Ago senu maira ozana noko munu eya erinua. Ago wenu Yesu meni nena potara naise senua. \v 56 Are maira mia mama nuto tani awa giwato beu denua. Ata Yesu ge zewai numoreto ego senua awa, “Nito tani emira oziga awa ema zore oko saweto.” Ago senua awa. \c 9 \s1 Yesu meni bua mai nuso 12 amire bua potinua. \p \v 1 Yesu meni bua mai nuso 12 zawa senu muwa putou zewai-zawai — bi dapikarago tunaira putou, ata yaya neire-neire korawaira putou — awa numorekare potinua awa. \v 2 Ago wero nukare baro Anutu imata Tua wero nuamunoya amira ge sero gipinoise ema bama yayare kora warise sero iyetinua awa. \v 3 Iyetitinoise numorekare ego senua awa, “Nikare ebete nuamu inoise nena dainiro oko pumawe. Nikare bogita kaitata nena naita wau moni oko pumawe. Nikare tama woi eto oko pumawe. \v 4 Ota nikare esewa wero so zora toyamunowa da amira itai-matai inoma muro baro awinoise noma so awa doro bayamunowa awa. \v 5 Ota nikare nata zora bayawa nunekare nikare kaka puro toi so nusokarera namu wara giro nikare nata awa doro te nisokarera wowo deregi wewo nukare tani nusokare waya awa kotumare.” \v 6 Ago senu nukare bamuwa. Baro nata serora noise Oziga Ewanana sero gipero awinoise ema bama yayare awa korawewa awa. \s1 Herode meni Yesura oziga nininua. \p \v 7 Ema tua Herode meni Yesu tani bamubamu inoinua amira bowi niniro itazaita wenua. Nera kota, ema eni meni ego sewa awa, “Yohane betaira ena eriro noya.” \v 8 Ota eni meni ego sewa awa, “Elia noko kei awetia.” Ota eni meni ego sewa awa, “Porofete gitara zo seka ziro eriro noya.” \v 9 Ago toise noiwa Herode meni ego senua awa, “Na Yohanera duba kapena. Ata ema agai noi na ge bowi nuso ninitinoni?” Ago sero nu Yesu gaira ebata tamamu wenua awa. \s1 Yesu meni ema bama 5,000 amire nena potinu niwa. \p \v 10 Aposolo 12 nukare noko tera Yesu nana muro bua bamubamu wewa amira uge wewa awa. Ago wewa Yesu meni nukare gege pumuro ema eni doro nukare bamu nata zo zazo Besaida amira niwa awa. \v 11 Ago wewa giro ema bama eni meni nu tamamu sero ama bamuwa awa. Baro nuso nana kei awewa giro nu yawa sara inoise Anutu imata Tua wero nuamunoya amira ge awa numorekare sero gipero awinoise ema bama yayare awa kora wenua awa. \v 12 Ago inoise itinu tua zizinoinu giro bua mai nuso 12 ami nuso nana muro ego sewa awa, “Ni ema bama iyeti nata zorage itera amira baro awamu inoise nena nai tamuro nare. Zebu nakai itenakai ewa nena nai tepo awa.” \v 13 Ago sewa, ata Yesu meni numorekare ego senua awa, “Nitopekare nena nai numorekare potiu nare.” Ago senu nukare sewa awa, “Nakare nena nai dainiro tepo. Nakare ame moyai wana da ata wo eto ami gege itera ewa. Ni nanekare baro ema bama emira nena nai zuma gaero potanisekare kotumuro tosita?” Ago sewa, nera kota, \v 14 ema dubu awa 5,000 ami itiwa. Ago sewa Yesu meni bua mai nusore ego senua awa, “Nikare seu ema bama 5,000 ami dubu sero dubu sero 50-50 wero arumare.” \v 15 Ago senu bua mai nuso da ago sewa ema bama arumuwa awa. \v 16 Arumuro itiwa Yesu meni ame wana da amire wo eto amire awa puro iri utura niro Anuture kokopai asero wore amere awa eweweniro bua mai nusore potinu nukare ema bamere potiwa awa. \v 17 Ago wewa ema bama dapikarago ami niwa te wenua awa. Ago wewa nena itata dago itinu giro poti dara niwa kana 12 te wenua awa. \s1 Petoro meni Yesura susu kereniro, “Ni Soyai \s1 Ema Kristo Anutu meni iyetamu senua” asenua. \p \v 18 Be zore Yesu nu imata isa toise itinu bua mai nuso numore dai itiwa. Are nu nukare atata wero senua awa, “Erama meni na are asinoweri?” \v 19 Ago senu nukare ina numore ego sewa awa, “Eni meni nima Yohane ge ou gutai zaawai ema asinowera; eni Elia asinowera; eni porofete gita noisowa amira zo seka ziro nowia asinowera awa.” \v 20 Ago sewa nu ego senua awa, “Ina nikare nitopekare na are asinowewi?” Ago senu Petoro meni ina ego senua awa, “Nima awa Soyai Ema zazo Kristo, Anutu meni iyetamu senua.” Ago senua awa. \s1 Yesu nu betero noko seka ziro eramunoya amira ge senua. \p \v 21 Yesu meni ge zewai-zawai sero nunekare susu nuso awa kereniro ema zore sai azu senua awa. \v 22 Nu azu toise ego senua awa, “Na Emara Mai meni yaya-buyaya tamamunona. Ago wana Yuda emara simaire pris babezinomare lo ge gipai emare ami na azu sero dara betana waiko be etorobara tepo wai amire na noko seka wero eramunona awa.” \p \v 23 Ago sero nu bua mai nuso dapikarago amire ego senua awa, “Zo nu na ama ganamu wero giro ara tamai nuso dapikarago doro be sero duba naire yaya tamaire amira ni pasinai nuso dimuro na ama ganaise. \v 24 Ago tona, nera kota, zo nu nuai nuso zebura awa soero puro nuamu kotumamunoya amira nuai nuso tepo wamunoya. Ota zo nu nuai nuso zebura awa na emo wero duamunoya ami nuai ewanana tamamunoya awa. \v 25 Ota ema zo meni zebura nena kokopai dapikarago awa pupinuamunoya, ata ititi nuso sisero waya wai te wamunoita? Tepo awa. \v 26 Ota ema zo nu na ata ge naso awa azu samunoya, awa na Emara Mai meni simai zasimaire naso ata Mamera ata angelo dubu saramaire amira awa puro mamunona be amire na ina ema awa azu samunona. \v 27 Na ge me nimorekare tona awa. Ema eni ego dopero itera ami kaka betamu nuara Anutura putou eramara nana ena kei awai gamunora awa.” Ago senua awa. \s1 Yesura tama aiso benau zo wenua. \p \v 28 Yesu ge awa senu waiko be 8 ago tepo wenu amire numa Petoroto Yohanere ata Yakobo nukare awa puro isa samu sero dirumura witiwa awa. \v 29 Nu isa toise itinu benau nuso awa zo wenu tama woi nuso awa zasipitinoise kapa me kapa wenua awa. \v 30 Ago wenu lo ge potaira mama Mose ata porofete bamu Elia nuto ami numore dai itise ge uge numore wewato awa. \v 31 Nuto simai zasimaire dai muroto Yesu meni Yerusalem ena betamu inoinua amira uge wewato awa. \v 32 Petoro ata otao nuso etore giti moweninu gitawa inomite eriro Yesura simai zasimaire ata ema eto numore dai dopero itiwa awagiwa awa. \v 33 Nuto Yesu doro bayamu inoiwato giro Petoro meni Yesure ego senua awa, “Gipai ema, nakai ego itenakai awa ewanana. Are ninasa nakare komboa etorobara sinanekare — zo niso, zo Mosera, zo Eliara.” Ago senua awa. Ata Petoro nu kaka giro baitamu inoise tepo senua awa. \v 34 Nu ago toinu bereze zo meni nukare gogowenua awa. Bereze nukare gogowenu nukare azu wewa awa. \v 35 Ago inoiwa ge zo bereze amira mokara ena ego kei awenu niniwa awa. “Awa Mai naso. Na nu pumuro buara gegenina. Nikare ge nuso niniu.” \v 36 Ge awa tepo wenu amire nukare iri niro Yesu imata itinu giwa awa. Are nukare be amire tani giwa, awa ema zore kaka samu duba nusokarera doro noisowa awa. \s1 Yesu meni mai zora nana ena bi tunero kora wenua. \p \v 37 Pina atinu nukare dirumu doro osewa ema bama dubu bamu ami muro Yesu ebete ena tamuwa awa. \v 38 Ago wewa ema bama amira mokara ema zo meni zawa sero ego senua awa, “Gipai ema, na begomo nimore tona. Ni mai naso emo zo amuyo. Na mai awa daimata gege. \v 39 Are bi zo meni nu daraunawi tutamu eya zawa gatinowia. Ago wawi bi ami nu dero musuna-masuna wawi pora bera kisa-kisa wawi yaya bamubake tamawi amire bi nu dotinowia. \v 40 Are na bua mai nisore bi tunarise sero di sero awetena bi tunero zainera.” \v 41 Ago senu Yesu ge ina ego senua awa, “O nikare ema bama waya, tuma diai tepo. Na be nazo bua nisokarera tama doinoise nuamunoni? Mai niso puro naso nana mu!” Ago senu \v 42 nu mai nuso puro tupiaise bi meni apenu duunu puro apena-kapena wenua awa. Ata Yesu meni bi awa senero mai awa kora wero mama nusore noko tera potinua awa. \v 43 Ago wenu ema bama bamu ami Anutura putou bamu awa giro titibi awero di tainiwa awa. \s1 Yesu betai nusora ge noko senu be eto wenua. \p Nukare tani eni wenua amira kotumu-katumu inoise itiwa Yesu meni bua mai nusore ego senua awa, \v 44 “Nikare dana zaawero ge ewa niniro baitiwo. Nukare Emara Mai poti ema dubura wanera namunora awa.” \v 45 Ago senua, ata nukare ge awa kaka gamu. Nukare ego kotumuwa awa, “Nu ema tua nasokai sia tonakai amire betaira ge toya, ei tonua!” Ago kotumuro ge amira susu awa giwa beu denua. Ata nukare ge amira atata wai azu wero dowa awa. \s1 Ai meni bamu wero nuamunoi? \p \v 46 Bua mai nuso meni, “Yesu meni ema tua nasokai wero nuai amire nasokai nana zo ai meni bamu wamunoi?”, amira sero buru zara wewa awa. \v 47 Kotumai awa nusokare nana mokara itinu Yesu ginua awa. Are nu mai kiaka zo puro nuso nana demabera potinu numore dai dopenu \v 48 nu numorekare ego senua awa, “Ema zo nu mai kiaka ewa na emo kora wamunoya, awa nu na kora wetia ago ine wamunoya awa. Ota ema zo nu na kora wamunoya, awa nu na iyetinu muna awa kora wetia ago ine wamunoya awa. Ema zo nisokare nana soe ena nu nutope puro osero nuamunoya, nu ami bamu wamunoya awa.” Ago senua awa. \s1 Zo nu iwo nimorekare kaka wamu ami otao nisokare wamunoya. \p \v 49 Ago senu Yohane meni ge ina ego senua awa, “Gipai ema, nakare ema zo meni zazo niso zawa toise bi tuninoi goisenakare awa. Ata nu nakai kaka ama ganamu inowia, are nu duaise sisenakare.” Ago senua, \v 50 ata Yesu meni numore ego senua awa, “Nikare nu duaise oko sawe. Ema iwo nimorekare kaka wamu awa otao nisokare awa.” Ago senua awa. \s1 Samaria eni meni Yesu nusokare nana bayai azu sewa. \p \v 51 Be Anutu meni Yesu pumai witi utura naira be awa zorage munua awa. Ago wenu Yesu nu kotumuro giro nu Yerusalem bayamu denenua awa. \v 52 Are nu ema eni iyetinu gita baro nena nuso kora wamu sero Samaria emara nata zora bamuwa awa. \v 53 Bamuwa ema nata amira ami Yesu nata nusokarera bayai azu sewa. Awa nera kota, nu Yerusalem bayamu inoinua.* \v 54 Azu sewa giro bua mai eto Yakoboto Yohanere meni numore ego sewato awa, “Tua, nakare zawa sanakare utura ena niao osero ema bama ei awa awanoita?” \v 55 Ago sewato Yesu ewesemuro nuto senenua awa. \v 56 Senero amire nu bua mai nusore dai nata awa doro nata zora bamuwa awa. \s1 Yesu ama ganaira ge. \p \v 57 Nukare ebete susauwa ema zo meni numore ego senua awa, “Ni nago nago bayamunosi, awa na te ni ama ganamunona.” \v 58 Ago senu Yesu numore ego senua awa, “Wo zobina nukare awai masire. Noko ni mamai da ago nukare papamore. Ata na Emara Mai meni awa so-mara auka inoise nowena. Are eya na ama ganamu oko sase.” \v 59 Ago sero ema zore ego senua awa, “Ni mu, na ama ganase!” Ago senua awa. Ata ema awa ego senua awa, “Tua, ni ninasa na gita mama naso betai gowero amire ama ni ama ganane.” \v 60 Ago senu Yesu meni numore ego senua awa, “Saineba, ema ititi tepo meni nuago inowera ami betai ema gowarise. Ota nima meni awa ni baro Anutu imata Tua wero nuamunoya amira ge bowi awa sero gipero awase.” Ago senua awa. \v 61 Ota ema zo meni numore ego senua awa, “Tua, na ni ama ganamunona awa. Ata ni ninasa na gita baro dubu naso wana ziane.” \v 62 Ago senu Yesu meni numore ego senua awa, “Ema zo nu wa ama wamu wero giro iri ama nitinoise nuamunoya ami ebata doro demese bayamunoya. Da ago ine zo nu Anutura bua wamu wero giro iri ama niro zebura nena ua inoise nuamunoya ami bua awa wai ine te kaka wamu.” Ago senua awa. \c 10 \s1 Yesu meni bua mai 70 buara bayarise iyetinua. \p \v 1 Ama Tua meni bua mai seka 70 iyetitinoise eto eto baro nata babezinomare pei-mamaire amira nu nutope ama bayamu yaba inoinua amira bayarise senua awa. \v 2 Ago sero numorekare ego senua awa, “Nena buye ena zamuro itia, ata pumaira ema etokaka.* Are nikare pumai buara Mamere isa sawa nu nena pumai ema tamai bua nusora bayarise. \v 3 Nikare buara bamuwo. Na nikare iyetana nikare wo sipsip mai mamai ine wero abu suna itera amira nana mokara bayamunowa, a giwo. \v 4 Nikare moni woireta kaitata tera sandol oko pawe. Nikare ebete ena ema bama tamuro wana ziro ge uge oko wawe. \v 5 Ota nikare so zora toyamu inoma giro ego sewo, ‘Ema bama so emira awa Anutura gawa meni nusokare nana itaise.’ \v 6 Ago sawa ema zo utura gawa pumamu yaba inowia ami so amira itamunoya, awa gawa ge samunowa awa nuso nana ena me wamunoya. Ota ema gawa pumaira zo ago ine tepo, awa gawa ge nisokare awa noko tera ewese nisokare nana niro itamunoya. \v 7 Nikare so daimata amira gege itai-matai inoise noiwo. Ota nena naire oure nimorekare potara giro awa gege ninoise itiwo. Nera kota, bua ema awa nu bua inoya amira zuma te pamunoya awa. Nikare so zora witiro gawa waya wai giro doro so zora nana oko toyawe. \v 8 Ota nikare nata zora bayawa nukare nikare otao wero nena nimorekare potamunora awa puro niwo. \v 9 Nikare nata amira ema yayare awa kora wero numorekare ego sewo, ‘Anutu imata Tua wero nuamunoya amira putou awa nisokare nana kei awamu inoise inoya.’ \v 10 Ota nikare nata zora bayawa nukare nimorekare otao kaka wamu wara giro nikare baro kakame dopero ego sewo, \v 11 ‘Susu nisokare waya awa gawise sero nakare nata nisokarera wowo te nasokarera takimia awa deregi wetenakare nisokare nana bamia awa. Ata nikare susu ei awa giro baitiwo: Anutu imata Tua wero nuamunoya amira putou awa nisokare nana kei aweti nikare kaka pumamu wetewa nikare dainiro susawia.’ \v 12 Na nimorekare tona awa. Anutu meni erama awina-dawina inoise ina potamunoya be amire nata Sodomra erama ina mou tamamunora. Ata nata ge nisokare azu samunora ami ine mou-mau bamu tamamunora. \s1 Nata eni meni duba kaka kapetenamu wewa amira ge senua. \p \v 13 Yei Korasin ema! Yei Besaida ema! Mou bamubake nisokare nana kei awamunoya. Na tani putoure eni nisokare nana ena inowena awa na nata Tayato Saidonre amira ana wamena sia, awa nukare emoko duba kapeteniro pasina nusokare kotumuro duba nitinoise mo tama guigi-gaigi wai awa awero awetu gutero itamera. \v 14 Anutu meni erama awina-dawina inoise ina potamunoya be amire Tayato Saidon natara ema bama meni ina osai tamamunora. Ota ninekare meni awa ina nisokare bamubake tamamunowa. \v 15 Ota nikare Kapaneam ema, ema bama meni zazo nisokare de ike namunorita? Tepo awa. Nukare zazo nisokare puro osamunora.” \v 16 Yesu meni ge ago sero bua mai nusore ego senua awa, “Zo nu ge nisokare dimamunoya, awa nu ge naso dipinoya ago ine wamunoya. Ota zo nu ge nisokare azu samunoya, awa nu ge naso azu sesia ago ine wamunoya. Ota zo nu ge naso azu samunoya, awa nu Anutu na iyetinu muna amira ge azu sesia ago ine wamunoya.” Ago senua awa. \s1 Bua mai 70 awa noko tera ewesemuro muwa. \p \v 17 Ama bua mai 70 ami yawa sara inoise ewesemuro Yesure ego sewa awa, “Tua, nakare zazo niso zawa toise bua inonakare bi dai ge nasokare dipisera.” \v 18 Ago sewa nu numorekare ego senua awa, “Satan nu utura ena duunu gina, awa nu piri-piri meni wuru-were wero osago wenua. \v 19 Nikare ego niniwo. Na putou nimorekare potitana. Are nikare zire gogozare awa patawa nikare waya oko wamunora. Nikare iwora putou te puro osamunowa awa. Ago wawa nena zo meni nikare oko waya wamunoya. \v 20 Ata bi meni ge nisokare dipisera amira yawa sara oko wawe. Tepo awa. Nikare Anutu meni zazo nisokare utura gaenu itewia amira yawa sara weu.” Ago senua awa. \s1 Yesu meni yawa sara inoise Anutu Mama bowi wenua. \p \v 21 Be amire Ozana meni Yesu nana mokara bamu wenu Yesu meni ego senua awa, “O Mama, ni uture zebure amira Tua. Nukare nutopekare gawera ema bamu inowia ema ago ami gai azu, ni putou nisora susu bezinowesa. Ota nukare nutopekare gawera mai morua inowia numorekare awa kerenitinowesa. Are na ni bowi inona. O Mama, ni ago gege wamu ara tapinowesa, are na ni bowi inona.” Nu ge awa Mamere sero tepo wero ego senua awa, \v 22 “Mama naso meni nena bamubamu dapikarago awa wana nasora potinua. Ema zo meni na Mamera Mai amira susu awa oko gosinowia. Mama meni imata gosinowia. Da ago ine ema zo meni Mamera susu oko gosinowia. Na Mai meni imata gosinowena. Ota na Mai meni Mamera susu ema enire gipinowena nukare ami Mamera susu gosinowera.” \v 23 Ago sero kapeteniro bua mai nusore gege ego senua awa, “Nikare nena benau seka gosinoise nowa amira yawa sara weu. \v 24 Na nimorekare sane. Gita porofete dainiro ata ema tua dainiro nukare ami nena gosinowewa awa gamu yaba inoisowa, ata nukare kaka gamu inoe bebeteniwa. Nukare ge ninitinowewa awa ninamu yaba inoisowa, ata nukare kaka ninamu inoe bebeteniwa.” Ago senua awa. \s1 Samaria ema zo meni iwo ema zo ebete ena kora wenua. \p \v 25 Lo ge ninai ema zo meni eriro Yesu gaero gamu sero atata wero senua awa, “Gipai ema, na nogo wero nuai me ewanana awa tamamunoni?” \v 26 Ago senu Yesu meni numore ego senua awa, “Lo ge nogo nogo gayai itewi? Ni azimuro gosinowesita?” \v 27 Ago senu nu ina ego senua awa, “Ara tamai niso bamubake awa Tua Anutu niso amira nana itaise. Ago inoise dubare ititire putoure kotumaire niso meni nu sou weyo. Ota ni nitope ara tapinowesa, da ago ine ema enire weyo.” \v 28 Ago senu Yesu meni numore ego senua awa, “Ge ina awa kokopai tosa. Ni ago wero noma nuai me ewanana awa tamamunosa.” \v 29 Ata lo ge ninai ema meni nu nutope zazo nuso wai ewanana waise sero Yesure ego senua awa, “Ota ema arekare kora wanise sai iti?” \v 30 Ago senu Yesu meni ge ina samu inoise uge ego dinua awa. “Ema zo Yerusalem doro Yeriko nate bayamu osero susaunu ema waya-kawaya eni meni ebete ena nu dewa betamu inoinu nena nuso dapikarago soero pumuro doro bamuwa awa. Ago wewa nu betamu inoise itinua awa. \v 31 Be amire pris zo meni ebata awa ama ganero osero susaumite ema awa giro doro dainiro demabera gegero bamunua awa. \v 32 Ago wenu pris dubura wana soga zo meni ebete susaumite nuso nana kei awero nu giro da ago dainiro demabera gegero bamunua awa. \v 33 Ago wewato ema zo Samaria natara ami ebete susaumite ema awa tamuro zo amai bamu numore wenua awa. \v 34 Are nu nuso nana zora asusumuro ziro ou wain ata ou gawire awa iso nusora zozero dowenua awa. Ago wero zinu erinu wo donki nusora tame potinu arumunu puro baro esewa sora potiro dia wenua awa. \v 35 Ago inoinu pina atinu nu esewa sora mamere kina eto potiro ego senua awa, ‘Ni ema ewa dia wero baitiyo. Ota moni niso numore duamunosa awa be na ewesemamunona amire moni niso ina potamunona awa.’” \v 36 Yesu meni uge diro amire emare ego senua awa, “Uge diena awa niniro nogo kotupitinosi? Ema dewa betamu inoise itinua amira nana ema etorobara kei awewa, amira nana ai meni ema korawai ema wenu?” \v 37 Ago senu lo ge ninai ema meni ego senua awa, “Ema nu zo amuro soremunua ami korawai ema me wenua awa.” Ago senu Yesu meni numore ego senua awa, “Are ni baro da ago gege inoise noiyo.” Ago senua awa. \s1 Matato Mariara uge. \p \v 38 Yesu bua mai nusore susaumite nata zora kei awewa bama zo zazo nuso Mata ami nu puro so nuso nana bamunua awa. \v 39 Matara zawa zazo nuso Maria ami muro Tuara nana tera arumuro ge ninitinoise itinua awa. \v 40 Ata Mata meni nena naira bua bamu inoise kotumai saisai tamunua awa. Ago wero baro Yesure ego senua awa, “Tua, zawa naso na doti na nena naira bua imata inona, awa gesa te inoita? Ni numa se na soremae.” \v 41 Ago senu Tua meni ge nuso ina ego senua awa, “Mata, Mata, ni nena bamubamu amira kotumai niso sisinosa moka niso waya inoya. \v 42 Ata nena daimata gege pumanisekai sai awa. Are Maria nu nena kokopai awa pamu yaba inoya. Are nakai nena kokopai awa nuso nana ena oko soero pumanekai.” Ago senua awa. \c 11 \s1 Isa saira susu. \p \v 1 Yesu nu agewa zora itise isa senu tepo wenu amire ama bua mai nuso zo meni numore ego senua awa, “Tua, ni nakare isa saira susu gipeyo. Gita Yohane meni bua mai nuso gipenua, da ago ine gipasise.” \v 2 Ago senu nu numorekare ego senua awa, “Be nikare isa samu wero giro nikare ego sewo: \li2 O Mama, zazo niso saramai itaise. \li2 Mu, duba sero zebu sero amira Tua nasokare wase. \li1 \v 3 Nena nai namorekare waiko be sero \li2 potitinowesa awa zeme potiyo. \li1 \v 4 Pasina ema eni meni namorekare inowera awa \li2 dotinonakare, da ago ine ni pasina nasokare doyo. \li2 Ni nakare etete naira oko potase. Isa ago ine sewo.” Ago senua awa. \p \v 5 Ago sero numorekare ego senua awa, “Na ego gosinona. Nisokare nana zo meni pi soe sieniro baro otao nuso awa-uzero ego samunoya awa, ‘O otao, ni nena itai giro namore potiyo. \v 6 Otao naso zo nu ebete aita inomite muro naso nana kei awetia. Ago weti na nena nai tepo.’ \v 7 Ago sai sora mama meni ina ego samunoya awa, ‘Ni namore bua oko potase. So be na gazai awa. Ota mai awiso naso namore dai sawe awinora awa. Are na eriro nena nimore potai ine tepo.’” \v 8 Yesu meni ago sero susumuro ego senua awa, “Na nimorekare sana niniu. Sora mama meni ema amire, ‘nu otao naso,’ asero oko eriro nena potamunoya. Tepo awa. Ata saineba, nu so be borere-barere doinoi giro nu eriro nena kau inoya awa te numore potamunoya awa. \v 9 Are na nimorekare tona awa. Nikare Anuture isa toma amire pumamunowa; nikare tamaira bua inoma amire me tamamunowa; nikare isa nisokare meni so be dago inoise nuawa Anutu meni ninamunoya. \v 10 Ema isa towera ami pupinowera; ema tamaira bua inowera ami me tapinowera; ema isa meni so be dago inowera amira isa awa Anutu meni ninitinowia. \v 11 Ota nisokare nana ema zora mai meni wo emo sai mama nuso meni zi waya maire potanoi? Tepo awa. \v 12 Ota mai meni mama nusore ni munu zo numore potaise sai gogoza zo potanoi? Awa dai tepo awa. \v 13 Nikare ema waya-kawaya meni mai awiso nisokarere nena kokopai potitinowewa. Are ego gosinonakai awa: Mama utura itewia ami nikare erama dainitinoise Ozana ema isa towera amire potamunoya awa.” Ago senua awa. \s1 Nukare, “Yesu meni Bielsebulra bera bua inowia,” ago sewa. \p \v 14 Bi zo ema zora nana toinu dau wero ge tepo noisonua. Are Yesu meni bi awa tunenu bamunu ema awa Yesure dai ge ina-sa wewato ema bama witai meni giro di tainiwa awa. \v 15 Ata ema eni meni numore ego sewa awa, “Nu bi tuninoya, awa bira giti kopi Bielsebul amira putoura tuninoya awa.” \v 16 Ago sewa, noko ema eni meni putou nuso atata wero utura tani putoure zo wai gamu sewa. \v 17 Ata nu kotumai nusokare giro numorekare ego senua awa, “Dub zo awina-dawina wero iwo ina-wa wamunora, awa ama sisero tepo wamunora. Ota ibu be zora mai awiso nukare iwo ina-wa wero noma sisero tepo wamunora. \v 18 Are Satan meni soumai nusore iwo wero bogi wami sia, awa putou nuso meni nogo nogo zewai wero itami? Nikare namore ego towa: Nane Bielsebulra putoura bi tuninowena asinowa, \v 19 awa ge nisokare me sia, awa mai awiso nisokare bi tuninowera ami ara putoura bi tunameri? Nukare Anutura putoura bi tuninowera, are nunekare ami opi sai nisokarera susu kerenamunora. \v 20 Ota na Anutura putou meni bi tuninowena, are Anutu imata Tua wero nuamunoya amira putou nisokare nana emoko kei awero itewia. \v 21 Susu nasoto Satanra ego ine itia ewa: Ema zo zewai wero gi ami ziro so nuso dia wamunoya, awa neu-nau nuso kokopai itamunora awa. \v 22 Ago inoise nuai amire ema zewai-zawai zo meni kei awero ema awa dero gi ami nuso tuma didinowia awa puro apamunoya awa. Ago wero amire neu-nau nuso awa pumuro ema enire bona wamunoya awa. \v 23 Are zo nu namore otao kaka wamu wamunoya ami namore iwo wamunoya. Noko zo nu na sorepitinoise poti dara nai bua naso kaka wamu wamunoya ami siso-siso wai bua wamunoya. \s1 Bi noko ewesemuro mai amira ge. \p \v 24 Ota bi meni ema zora nana mokara ena kei awero zanatiaira masi ware ena tamamu bayamunoya. Baro kaka tamamu inoma giro ego samunoya awa, ‘So naso doro musena da amira noko ewesemuro bayamunona.’ \v 25 Ago sero baro so awa wazero kora wetera itia awa gamunoya. \v 26 Ago giro baro bi otao mamai 7 nu ine kota, waya me waya, awa puro muro so da amira toiro itai-matai wamunora. Ago wara ema awa gita waya noisonua ami waya me waya wamunoya.” Ago senua awa. \s1 Yawa sara me amira tani. \p \v 27 Yesu ago senu amire ema bama itiwa amira nana soe ena bama zo meni arero ego senua awa, “Bama zo gita nima pumuro ami gaenua nu ami yawa sara waise.” \v 28 Ago senu Yesu meni ego senua awa, “Ago oko aewa. Ema bama Anutura ge niniro dipinoise nowera ami yawa sara warise.” Ago senua awa. \s1 Ema eni meni tani putoure eni gamu sewa. \p \v 29 Ema bama witai muro aunitinoiwa nu numorekare ego senua awa, “Ema bama be zeme emira awa ema bama waya-kawaya. Nukare tani putoure zo wana gamu towera. Ata tani putoure zo oko gamunora. Tani gita Yonara nana kei awenua da ago ine kei awai gamunora. \v 30 Gita Yona meni Anutura tani Niniwe emare gipenua. Da ago ine na Emara Mai meni Anutura tani ema bama be zeme nowera amire gipamunona awa. \v 31 Anutu meni erama awina-dawina inoise ina potamunoya be amire Siba zebura bama tua nu dai eriro ema bama be zeme nowera amira susu kerenai mou dimamunora. Nera kota, bama tua ami Solomonra kotumai bamubake awa sai ninamu tama dero zebu zora-zarako ena munua awa. Ata na ego dopero itena ami Solomon dainitinona. \v 32 Anutu meni erama awina-dawina inoise ina potamunoya be amire Niniwe ema meni eriro ema bama be zeme nowera amira tani waya nusokarera susu kerenara mou dimamunora. Nera kota, Niniwe ema bama nukare Yona meni Tuara ge tugata wenu niniro duba kapeteniwa. Ata na ego dopero itena ami Yona dainitinona. \s1 Tamara zasimai. \p \v 33 Nakai lam gaero so dura ena ura wamuro oko potitinowenakai. Tepo awa. Ota noko au sose oko potitinowenakai. Tepo awa. Erama sora toitinowera ami zasimai awa garise sero nakai gabarira ikonawenakai zasipitinowia awa. \v 34 Giti moka niso awa tama nisora lam ine awa. Are giti moka niso ewanana itai amire tama aiso niso dago ewanana zasimaire itamunoya. Ota giti moka niso waya wai amire tama aiso niso dago mume wamunoya awa. \v 35 Are zasimai niso nana mokara itia awa mume wai azu, moka niso saitiro dia weyo. \v 36 Ota tama aiso niso dapikarago zasimai gege mume agewara tepo wamunoya, awa lam me meni zasipitinoise nakai poti damu nitinowia ago ine wamunoya.” Ago senua awa. \s1 Tani waya lo ge gipai emare Farisayore meni inoisowa awa kereninua. \p \v 37 Yesu ge awa senu tepo wenu amire Farisayo ema zo meni nu nena numore dai naise zawa senua awa. Senu giro nu Farisayo nana sora baro tebolra arumunua awa. \v 38 Nu Yudara tani wana sewinoisowa* awa kaka wamu tepo arumuro nena gege ninu Farisayo ema ami ginu te kaka wamu wenua awa. \v 39 Are Tua meni numore ego senua awa, “Farisayo ema nikare au-tewa tama gege sewinowewa awa. Ata moka nisokare tani bewanara amire tani pasinara amire ami bemai awa. \v 40 Nikare ema dau awa. Anutu meni tamare mokare eto dago tamunua awa. \v 41 Ata nena au-tewa mokara itera awa nikare ema bogamasare potawa amire nena nisokare nana bamubamu awa saramamunoya awa. \v 42 Ata nikare Farisayo ema, nikare temuwo! Nikare Anutura lo ge dipinoise noiware tagorore yare sianiro dubu dawewa wana eto wawi amire daimata Anuture potitinowewa awa. Ata nikare tani kokopai awa dainitinoise Anuture dubara dumi pumai amira tani awa kaka wamu. Ota nikare tani inowewa awa inoise eni sesena awa dai wamewa, awa te wamia. \v 43 Ota nikare Farisayo ema, nikare temuwo! Nikare Anutura ibura ena emara benaura arumamu yaba inowewa. Ota ema bama meni kakame ena nikare arenarise yaba inowewa. \v 44 Nikare temuwo! Bi diti zebu duru itawi ema bama meni kaka gamu bi diti tame aita wero tama bemitire inowera, bi diti ago ine nikare awa.” Ago senua awa. \v 45 Ago senu lo ge gipai ema zo meni ina ego senua awa, “Gipai ema, ni ge awa sesesa nakare dai pupinoya awa.” \v 46 Ago senu Yesu meni ina ego senua awa, “Nikare lo ge gipai ema, nikare temuwo! Nikare potai ge nisokare momou-mamou ema bamere potawewa dipinoise yaya tapinowera. Ata nitopekare wana zo meni oko soremawewa nena mou-mau awa dipinowera. \v 47 Nikare temuwo! Porofete ewowo-kawowo nisokare meni dewa bebeteniwa amira bi diti nusokare awa ninekare simena-gaena inowewa awa. \v 48 Are ewowo-kawowo nisokare meni porofete dewa bebeteniwa ninekare porofetera bi diti awa simena-gaena inowewa. Ago inoise ewowo-kawowo nisokarera pasina awa gawewa ewanana inowia, ago ine inoya awa. \v 49 Are Anutu ninai kokopaire ami nimorekare ego senua awa, ‘Na porofetere aposolore iyetana nusokare nana bayara ema meni tunara bozara eni dara bebetenamunora awa.’ \v 50-51 Be zebu kei awenua amira ana zaawero porofete dasara bebetenitinoisowa amira ina awa ema bama zeme nowera amira nana kei awaise sero Anutu meni ago senua. Awa Abel dewa betenua amira ana goroba zaawenua awa mai gege tupie donu amire Zekaraya alta tumara ena dewa betenua awa. Are na me memeka tona ewa. Porofete dewa amira ina awa ema bama zeme nowera amira nana kei awamunoya. \p \v 52 Nikare lo ge gipai ema, nikare temuwo! Ge porofete meni sero gainoisowa awa nikare ema bamere kaka kereniro baitamu inowewa, are nikare nuai paira ki emoko sokero puro nowewa ago inoya awa. Ata nikare nitopekare nuai me ewanana amira sora kaka toyamu inoise amire eni meni toyamu wawera gazinowewa awa.” Ago senua awa. \p \v 53 Yesu so doro damu kei awero noinu lo ge gipai emare Farisayore nukare zewai-zawai wero nu ge tebe-tabe saise atata dainiro wewa. \v 54 Ago inoise nu uma inoise dana zaawero ge zo sai gara waya wai giro numa gera potamu sero wewa awa. \c 12 \s1 Etetenaira tani awa temuwo. \p \v 1 Ema bama witai-bake ami auniro ginero te ina-pata inoiwa be amire Yesu meni gita bua mai nusore ego senua awa, “Farisayora yis awa semu nisokare nana nai azu, uma wero baititinoise noiwo. Nukare me saora inoise amire moka meni waya puro nowera awa. \v 2 Nena dapikarago bezai itia awa ama kei damu namunoya awa. Nena dapikarago dowai itera awa ama ema meni gamunora awa. \v 3 Are nikare ge pire bezero towewa awa ama ema bama meni waikore ninamunora awa. Are nikare so duru ena ge gugumara diwinowewa awa ama ema bama meni kakame dopero zawa sero ge samunora awa. \s1 Nakai ema daimata gege awa azu wanekai. \p \v 4 Otao mamai naso, na nimorekare sane. Tama aiso nisokare gege dara betamunowa, ata amira tame nena zo wamu sero putou kau wamunora, nukare awa azu oko wawe. \v 5 Are ema nikare azu wamunowa awa na nimorekare gipamunona awa. Nikare ema nu ema dai betai ape dega niaore amira naira putou nuso nana itia, nu awa azu wewo. Me tona awa. Nikare ema awa azu wewo. \v 6 Nikare giwo. Ema nukare maket inoise ni suriri wana da awa toea eto meni zuma gainowera awa. Ata Anutu nu ni mai pei-kaka zo kaka nuwenamu awa. \v 7 Are nu giti tu nisokare dapikarago azimuro gosinowia awa. Nikare azu oko wawe. Ni suriri dainiro amira zuma awa bamu tepo. Ota ninekare meni awa zuma bamure. \s1 Yesura mai wero nowenakai, awa kerenaita begi wai ni? \p \v 8 Are na nimorekare sane. Zo nu emara nana benaura ena, ‘Na Yesura mai wero nowena,’ ago samunoya, awa na Emara Mai meni da ago Anutura angelo dubura nana benaura ena, ‘Nu awa mai naso,’ ago samunona. \v 9 Ota zo nu emara nana benaura ena na begi wamunoya, awa na Anutura angelo dubura nana benaura ena ina nu begi wamunona. \v 10 Zo nu na Emara Maire ge waya samunoya, awa Anutu meni pasina awa disamunoya. Ata zo nu Ozana isimamunoya ema amira pasina awa disai ine tepo awa. \v 11 Ota nunekare nikare puro bamu Anutura ibura niro dia ema ata ema zazore amira nana benaura puro bayara nikare azu wero, ‘Nakai ina nogo numorekare samunonikai? Nakai ge ne samunonikai?’ ago oko kotumawe. \v 12 Nikare gera potara amire ge Ozana meni nimorekare gipamunoya awa samunowa awa.” Ago senua awa. \s1 Wau ema dau wai amira ge bezai. \p \v 13 Ema bama dubu bamu amira nana zo meni Yesure ego senua awa, “Gipai ema, ni sasa nami naso meni mama nasotora nena awa bona wero na agewa potaise tona.” \v 14 Ago senu Yesu meni numore ego senua awa, “Awa nogo ni? Agai meni na zas nisokare wero noise nena nisokare bona wanise senu? Tepo awa.” \v 15 Ago sero numorekare ego senua awa, “Nikare temuwo! Nikare nena bamubamu amira duba-duba wai azu. Ema waure ami wau nusora nuai koko oko pumamunoya.” \v 16 Ago sero numorekare ge bezai zo ego senua awa, “Ema waure amira nai bua zamunua awa. \v 17 Ago wenu wau ema nu ego kotumunua awa, ‘Na nogo wamunoni? Na nena naso witai awa potai amira so tepo.’ \v 18 Ago toise senua awa, ‘Na ego wamunona. Na nenara so naso dapikarago ziwero noko babezinoma wamunona awa. Ago wero na wuitre nena naso kokopai enire so amira dubu damunona. \v 19 Ago wero na natope duba meni ego kotumamunona awa: Nena naso witai zepa dainiro amira te itia. Are na zeme zanatiamunona awa. Na nena niro ou niro yawa sara inoise itamunona awa.’ Wau ema meni ago senua awa. \v 20 Ata Anutu meni ego senua awa, ‘Ni ema dau awa. Ni pi zeme emire betamunosa awa. Ago wasa nena dapikarago sia wetesa itia awa agai meni pamunoi?’ Ago senua awa.” Yesu meni uge awa diro amire ego senua awa, \v 21 “Zo nu tamara zamai dubu dero ago puro noise Anutura nana benaura ena dubara wau oko dubu damunoya, awa tani da ago ine nuso nana kei awamunoya.” Ago senua awa. \s1 Kotumu-katumu oko wanekai. \p \v 22 Yesu meni bua mai nusore ego senua awa, “Are na nimorekare sana niniu. Nikare nuai nisokare emo kotumu-katumu inoise ego oko sawe, ‘Nena nai nana tamamunonikai?’ Noko nikare tama aiso nisokare emo kotumu-katumu inoise ego oko sawe, ‘Tama woi nana tamamunonikai?’ Ago oko sawe. \v 23 Nena nai meni me oko inoya. Nuai meni me inoya. Noko tama woi meni me oko inoya. Tama aiso meni me inoya. \v 24 Nikare ni owa kotumuwo. Nukare nena urise pupise oko inowera. Nukare so nena naire nena dubu daire tepo awa. Ata Anutu meni nena nai numorekare potitinowia awa. Ota nikare ema bama meni ni mamai awa dainiro itewewa awa. \v 25 Ota nisokare nana zo meni nuai nuso emo kotumu-kotumu inoise noma waiko be eni nuai nusora noko susumai te wamunoita? Tepo awa. \v 26 Are nikare bua pei-kaka ago ine wai ine tepo giro nogoro nena bamubamu ami emo kotumu-katumu inowewi? \v 27 Nikare ni uzi ditinowia amira susu awa kotumuro giu. Nukare asina araira bua oko inowera. Noko nukare mo gayaira bua oko inowera. Ata na nimorekare tona ewa. Gita ema tua Solomon meni tama nuso simena-gaena wero baititinoisonua, ata simena-gaena wai nuso meni ni uzira simai awa oko daininua. \v 28 Ni uzi zeme ware ena ewanana ditinoya, ata auma awa erama meni wezero moyamunora awa. Ata saineba, Anutu meni sawi simai ewananare kei awero Solomonra simai ewanana awa dainitinowia. Anutu meni ago inowia, are nu nogoro nikare mo tama woi kaka tamamu wamunoi? O tuma diai besaire nikare, nu nikare tama woi ewa-awanana tamamunoya. \v 29 Are nikare kotumai saisai nena naire oure amira oko wawe. Nikare duba eto oko wawe. \v 30 Zebu emira diga ema nukare kotumai saisai nena eni tamaira inowera awa. Ata Mama nisokare meni nena nawise inowia awa gosinowia. \v 31 Ewanana nikare Anutura nuai seka tamamu kotumawa nu amira tame nena enire dai nimorekare potamunoya awa. \s1 Nena ewanana utura ena dubu dai amira tani. \p \v 32 Dubu pei-kaka nikare, nikare azu oko wawe. Mama nisokare meni nuai seka nimorekare potamu ge diditaya. \v 33 Nikare nena nisokare dapikarago zumara potiro moni pumuro moni awa ema bogamasa soremuro numorekare potiu. Nikare moni sisai ine tepo awa tamamu wewo. Ago inoise nuawa Anutu meni utura ena nena ewa-gaewa sisai ine tepo awa nikare emo dubu damunoya. Bewana ema utura zorage mai ine tepo awa. Ota ana nena diko kaka damu inowia. \v 34 Masi wau niso itewia, masi da amira duba niso itamunoya awa. \s1 Nakai sia-baga wero itanekai. \p \v 35 Nikare ipu sapi diro amire lam nisokare gaero sia wero itiwo. \v 36 Soumai eni nukare ema tua nusokare meni ana-bona doro ewesemuro so be dai eya piamu itera ago ine nikare itiwo. \v 37 Ota ema tua meni muro soumai nuso kaka gitawa wamu seka zisero itara gamunoya, awa nukare yawa sara wamunora awa. Na me memeka nimorekare sane. Ema tua nu nutope soumaira mo nena sawaira awa wosuniro nukare tebolra arumarise samunoya awa. Ago wara nu nutope muro nena nai numorekare potamunoya awa. \v 38 Ota nu pi soe sieniro mamunoita pi tumore amire muro soumai seka zisero itara gamunoya, awa soumai nukare yawa sara wamunora. \v 39 Ota nikare nena ei awa kotumuwo: Sora mama meni bewana ema maira be nuso gamia, awa nu seka zisero itise so nuso dia wero baitai bewana ema oko toyamia. \v 40 Na Emara Mai meni mamunona, awa na oko mamunona ago tuawa be amire na mamunona. Ami emo nikare sia inoise noiwo.” Ago senua awa. \s1 Soumai wayare kokore amira ge bezai. \p \v 41 Petoro meni Yesure ego senua awa, “Tua, ge bezai namorekare dabata ema bama dapikarago amire tosi?” \v 42 Ago senu Tua meni ego senua awa, “Nikare soumai kokopai wero noiwo. Soumai kokopai nu kotumai ewanana puro nuai giro ema tua nuso meni nu soumai nuso dapikarago dia waise samunoya. Nu nukare dia inoise wo ma numorekare potitinuaise samunoya awa. Ema tua nuso meni bua ge awa numore potiro doro baro nuamunoya. \v 43 Are soumai ami bua numore sai awa te dipinoise nuai, ema tua nuso meni ewesemuro bua nusora me giro tani kokopai numore wai yawa sara wamunoya. \v 44 Na me nimorekare tona awa. Ema tua nuso meni dia wai bua bamu numore potitinoise nena nuso bamubamu dapikarago dia waise samunoya. \v 45 Ota soumai duba nuso meni ego samunoya awa, ‘Ema tua naso meni eya oko ewesemamunoya. Noma ama ewesemamunoya.’ Ago toise sou wai bua emare bamere dero usi-besi inoise ana-bona wise ou zewai nise awinoise dau wamunoya. \v 46 Ago inoise noma ema tua ewesemaira be nuso kaka gamu inoise, ‘Nu eya oko ewesemamunoya,’ ago toise nuai ema tua nuso meni ewesemuro mamunoya awa. Muro soumai awa pena-pana wezero dero ema tuma diai tepo ina tamamunora masi da amira potamunoya. \v 47 Soumai nu ema tua nusora bua ge gosinowia, ata nu nena kaka sia wamu, o ema tua nusora bua ge awa kaka dimamu wamunoya, awa ema tua meni nu waya me waya damunoya. \v 48 Ata soumai nu ema tuara bua ge awa kaka gamu inoise ina waya tamaira nena wamunoya, awa ema tua nuso meni nu pei-kaka gege damunoya. Ema zore nena bamubake potamunora, awa nu ina bamubake potaise samunora. Noko ema bama meni ema zora wanera nena witai potamunora, awa nu ina witai-bake potaise samunora. \s1 Yesura bua meni ema bama zazaupitinowia. \p \v 49 Na muna, awa zebu niao meni gurunana awaise muna. Are eya awaise ago kotupitinona. \v 50 Na yaya tame nuanise sai itia, awa ou wama muro zebu topetitinoya ago ine yaya meni na topetamunoya awa. Zeme na yaya amira bua kaka wamu, ata moka naso meni awa mou-mau inoya awa. \v 51 Nikare nane muro zebura dumu-zuzuna ge dana betaise kotupitinowewi, tanita. Ata awa tepo awa. Na nimorekare sane. Na muna, awa ema bama zazaumamu muna awa. \v 52 Zeme emireta ama omire ema bama wana da so dara itamunora, awa zaumuro dubu eto wamunora. Etorobara awa iwo etore wamunora. Ota eto awa iwo etorobarare wamunorato awa. \v 53 Nukare ego ine zazaumamunora: Mamato mai mata nusore nuto iwo ina-wa wamunorato; miato mai bama diri nusore nuto iwo ina-wa wamunorato; maira arato imeti-gagarare nuto iwo ina-wa wamunorato awa.” Ago senua awa. \s1 Nena kei awamunoya amira susu ganekai. \p \v 54 Yesu meni ema bamere ego dai senua awa, “Nikare bereze inagayai dopawi giro eya ego towewa awa, ‘Wa wamu wetia.’ Ago sawewa wa inowia awa. \v 55 Da ago ine so gori ziwawi giro nikare ego towewa awa, ‘Auma waiko bamu witamunoya.’ Ago sawewa me inowia. \v 56 Nikare opi ema me sao inowewa! Nikare ema zebure poragara owere giro baitai awa. Ata nikare nogoro be zeme emira susu kaka giro baitamu inowi? \s1 Nakai Tuara ge bere-bere ninanekai. \p \v 57 Tani ewanana wawise sai awa nikare nitopekare nogoro kaka samuro gamu inowewi? \v 58 Otao niso zo meni ni gera potiro kotora bayasise samunoya, awa ni bere-bere numore dai kaunsol nana baro ge awa sero kora wewoto tepo wae. Ago kaka wamu wamunosa, awa nu ni puro zas emara nana bayai zas ema meni ni poti polis nana nai nukare ni poti benai sora namunora. \v 59 Na nimore sane. Ni benai so tepo oko duamunosa. Ni gita otao nisora dinau dapikarago potiro tepo wero amire kei damu namunosa awa.” Yesu meni nakai ge nuso bere-bere ninanisekai ago senua awa. \c 13 \s1 Ema duba kaka kapetenamu inowera nukare ami sisamunora. \p \v 1 Be amire ema eni meni Yesu nana kei awero ego sewa awa, “Galilaya ema eni meni wo dero azero puro Anuture zame potamu sero inora amire Pilato meni ge sesi goroba ema eni baro Galilaya ema awa detera betetera orara nusokare zamera tame zozisia awa.” \v 2 Ago sewa Yesu meni ina ego senua awa, “Nikare numorekare ego towi, tanita, ‘Pasina nusokare meni ema enira pasina dainiro itia, are ago ine betisera awa.’ \v 3 Ata tepo me tepo awa. Nikare duba kaka kapetenamu wamunowa, awa nikare dai sisamunowa awa. \v 4 Ata ema 18 gita Siloam so ike wai ami gowero du tame niro denu bebeteniwa, awa pasina nusokare meni ema eni Yerusalem itisowa amira pasina nusokare daininua amira betewa awa, ago towewi, tanita. \v 5 Ata tepo me tepo awa. Ata nikare duba kaka kapetenamu wamunowa, awa nikare dai sisamunowa.” Ago senua awa. \s1 Ni fik zo meni me kaka ziamu amira ge bezai. \p \v 6 Yesu meni ge bezai zo ego senua awa, “Ema zo gita ni fik awa notu nusora ena urenu itisonua. Iteye donu nu me eni tamamu munua, ata tepo awa. \v 7 Ago giro giro bua mai nusore ego senua awa, ‘Sana giyo. Na muro ni fik me pamu kau inoise noe dotena zepa etorobara tepo wataya. Are zese tepo wae. Nera kota, ni ami zebura gawi puro tepo inowia.’ \v 8 Ago senu bua mai meni ge ina numore ego senua awa, ‘Ema tua, ni doyo itai zepa emira mokara ena na zebu ni susura dero baro ga puro muro potiro awana wai gane. \v 9 Zepa ama omire me ziamunoya, awa ewanana awa. Ata me kaka ziamu wamunoya, awa sasa zesamunona.’” Yesu meni ago senua awa. \s1 Sabat pura zore Yesu meni bama zo kora wero susu ego gipenua awa: Erama soremai ami Sabat purara lo ge dainitinoya. \p \v 10 Sabat pura zore Yesu meni ema bama yere ibura ena ge tugata inoinua. \v 11 Ata bama zo itinua, awa bi zo meni nuso nana mokara itise yaya numore potinu waya wero iteye donu zepa 18 tepo wenua. Are bama awa tipa sosai, are nu kaka dopero baitamu noisonua. \v 12 Are Yesu meni bama awa giro zawa senu munu ego senua awa, “Bama, yaya niso tepo wetia.” \v 13 Ago sero wana poti bamera nana tamara ninu tipa nuso eya sonenua. Ago wenu bama ami Anutura zazo de ike ninua awa. \v 14 Ata yere ibura giti kopi ema nu tini kapai Yesure pumunua. Nera kota, nu Sabat pura amire bama awa kora wenua. Are giti kopi ema meni ema bamere ego senua awa, “Bua waira be 6 itia. Are nikare be amire muwo korawae. Ota nikare pura bere ena ago oko wero awawe.” \v 15 Ago senu Yesu meni ge ina ego senua awa, “Nikare opi ema me sao inowewa! Nikare dapikarago Sabat pura amire bulimakaota donki nisokare sora benawewa itewera awa besero puro bayawewa ou ninowera, atonua! \v 16 Ata bama ei awa nu Abrahamra sibuna zo, awa Satan meni emoko beninu zepa 18 ago tepo wenua. Are na nu pura be emire besesena awa nogoro gewa waya inoi?” Ago senua awa. \v 17 Ago senu iwo ema nuso awa meniwa awa. Ago wewa ema bama meni nena dapikarago ewanana wenua amira yawa sara wewa. \s1 Ni mastetra me amira ge bezai. \p \v 18 Yesu meni ge zo susumuro ego senua awa, “Anutu imata Tua wero nuamunoya amira susu awa nena ne ine ni? Na nera potiro samunoni? Nu awa ni zo mastet asinowenakai amira me ine awa. \v 19 Ema nukare mastet me kiaka mai zo puro baro bua nusokarera urinowera. Awa ama baziro bamubake wero ni zo ine inowia. Ago wawi ni mamai muro ni amira bonara zau potitinowera.” Ago senua awa. \v 20 Ago sero noko ego senua awa, “Anutu imata Tua wero nuamunoya amira susu awa na nena nera potiro samunoni? \v 21 Awa yis ine. Bama zo meni tewa bamu zora plaware yisre potiro dawenu yis sisiniro plawa pumunu dobu wenua.” Ago senua awa. \s1 So be pei-kaka amira ge. \p \v 22 Yesu meni Yerusalem bayamu sero susawise nata babezinomata pei-mamai ni amira te noise utura ge tugata-magata inoise bamunua awa. \v 23 Ago wero susaunu ema zo meni numore ego senua awa, “O Tua, Anutu meni mai etokaka gege soero pumamunoita?” Ago senu Yesu meni numorekare ina ego senua awa, \v 24 “Nikare utura so be pei-kaka amira toyamu sero di tata wero wetu wana ziwo zewai wai kosobuniro toyawe. Na nimorekare me tona. Ema dainiro meni ago toyamu wamunora, ata te oko wamunoya. \v 25 Ama so amira Mama nu eriro so be awa gazai amire nikare muro damu dopero so be dero zawa sero ego samunowa awa, ‘Tua, ni so be namorekare pie.’ Ago sawa nu ge ina ego samunoya awa, ‘Nikare na-ami ni? Na kaka gamu inona.’ \v 26 Ago sai nikare ego samunowa awa, ‘Nakare gita nimore dai nenare oure tewa dara ninoisonakai awa. Ata gita ni nata nasokarera dopero nakare gipinoisosa.’ \v 27 Ago sawa nu nimorekare ego samunoya awa, ‘Nikare na-ami ni? Na kaka gamu. Nikare awa pasina ema. Na doro bamuu!’ Ago samunoya awa. \v 28 Nikare giu. Abrahamra Isakara Yakobora ata porofete dapikarago Anutu nana mokara itara gamunowa, ata nikare esenara nikare damu itise di zawa gatero zarinoise itamunowa. \v 29 Ema bama agewa waiko witairata waiko osaira, ota iketa bage amira ana muro Anutura nate toiro arurumuro nena namunora. \v 30 Ota ema gita inora amira nana eni meni ama wamunora. Ata ama inora amira nana eni meni gita wamunora.” Ago senua awa. \s1 Yesu meni Yerusalem ema bama emo di senua. \p \v 31 Yesu meni ago toinu be da amire Farisayo eni meni kei awero numore ego sewa awa, “Herode meni ni damu toya, are ni nata ewa doro agewa zora bayase.” \v 32 Ago sewa Yesu meni numorekare ego senua awa, “Nikare baro abu suna waya amire ego sawe: Zeme ata auma awa na bi esenamunona. Ago wero na yaya ema kora wamunona. Ago wero auma itimakai waiko zo omire na bua naso pesunamunona. \v 33 Zeme ata auma ata noko auma amire awa na aita wero Yerusalem bayamunona. Nera kota, nukare porofete Yerusalem nate ena gege dara betai te wamunoya. \p \v 34 O Yerusalem ema bama, Yerusalem ema bama. Nikare porofete dawewa betinowera. Noko ge ema Anutu meni nisokare nana potawi susawewera nukare awa omata meni dawewa betinowera. Kokara mia meni mai awiso nuso wabu duru potiro sanitinowia, da ago ine nane ema bama nikare poti dara namu wawena nikare azu towewa. \v 35 Anutu meni nata nisokare dotinoya, awa giu. Noko na ge zo sana niniu. Nikare na kaka gamu inoise noma ego toise amire na noko gamunowa, ‘Tuara bera tupia, nu awa bowi wanekai.’” Ago senua awa. \c 14 \s1 Yesu meni ema zo tama nukai awa kora wenu ewanana wenua. \p \v 1 Sabat pura zore Yesu meni baro Farisayora ema giti kopi zora nana sora ena nena naira itinu nu Sabat purara be sisai gamu dia itiwa. \v 2 Ata ema zo tama nukai awa Yesu nana zorage kei awenu ginua awa. \v 3 Giro nu lo ge gipai emare Farisayore ego senua awa, “Nakai ema yayare awa Sabat purare kora waunikaita tepo ni?” \v 4 Ago senu nukare ge agu itiwa awa. Ago wewa giro nu ema awa puro kora wero iyetinu bamunua. \v 5 Ago wero numorekare ego senua awa, “Ota nisokare nana ema zo nu mai nuso zota bulimakao zo Sabat purare ou ura wamai amira dagimai numa awita sero zumanoita?” \v 6 Ago senu nukare ge ina sai ine tepo wewa. \s1 Nakai natopekai puro osanisekai senua. \p \v 7 Yesu nu ema nena namu muwa awa ginua: nukare nena bamu namu ara tamuwa. Ago wewa nu numorekare ego senua awa, \v 8 “Nima ema zo meni ataira ana-bona wero ni zawa sai baro nena bamu oko puro nase. \v 9 Nena bamu puro namunosa, awa ema zo zazo bamure kei awai amire bonara mama meni nena bamu puro muro ni dainiro ema zazore amire potamunoya. Ago wai ni me bamu nitinoise usero itamunosa. \v 10 Ata ema zo ni nena naira zawa samunoya, awa ni baro nena pei-kaka gege puro niyo. Ago wasa amire bonara mama meni muro nimore nena mema potamunoya. Ago wai amire ema nena ninoise itera ami ni gara ema zazore wamunosa. \v 11 Zo nu nutope tama puro witamunoya, awa Anutu meni nu puro osamunoya. Ata zo nu osero nuamunoya, awa Anutu meni zazo nuso de ike namunoya.” Ago senua awa. \s1 Ema zawa sai muro nena namunora amira ge. \p \v 12 Yesu meni ema numa muro nena naise zawa senua amire ego senua awa, “Ni nena pei-kakata nena bamu wero ema uzamamu wero giro otao mamaita namisinita didikaita nebu eni waure nukare awa oko zawa sase. Ago wasa nukare ami ama ina zawa sara ni baro so nusokare nana ena nena nasa ina niso tepo wamunoya. \v 13 Tepo awa. Ata ni nena bamu wero giro ema bogamasata ema tama waya waita te dimaita giti guma wai nukare awa zawa seyo. \v 14 Ema ago ine wewenai ami nena niso ina wai ine tepo awa. Are ni yawa sara wamunosa. Ama ema ewanana betaira ena eramunora be amire Anutu meni nena niso ina potamunoya awa.” Ago senua awa. \s1 Ana-bona bamu wenu dowa amira ge bezai. \p \v 15 Ema Yesure dai nena ninoise itiwa amira nana zo meni ge awa niniro numore ego senua awa, “Zo nu Anutu imata Tua wero nuamunoya amira natara ena nena namunoya ami yawa sara wamunoya.” \v 16 Ago senu Yesu meni uge zo numore ego dinua awa, “Ema zo nu ana-bona bamubake wamu inoise be potiro erama dainiro marise senua awa. \v 17 Are ana-bona waira be munu soumai nuso zo iyetinu ge puro baro ema gita marise ge potinu bamunua amira nana baro numorekare ego senua awa, ‘Nikare muu. Nena dapikarago sia wetenakare tepo wetia.’ \v 18 Ata nukare dapikarago ami eriro esega buara wewa. Ago inoise ema zo numore ego senua awa, ‘Na mamena, ata na zebu seka zo zuma gaetena tepo wetia, are na baro gamunona. Ni baro ema tua nisore sasa gai waya oko wae.’ Ago senu zo da ago senua awa, \v 19 ‘Na mamena, ata na bulimakao wana eto bua wamu zuma gaetena, are na baro wo amira bua wero gamunona. Ni baro ema tua nisore sasa gai waya oko wae.’ \v 20 Ago senu zo meni ego senua awa, ‘Na zeme-zemeke bama seka atena, are na mai ine tepo.’ \v 21 Ago sewa bua mai ewesemuro baro ema tua nusore senua. Ago senu sora mama meni awa tini kapenu bua mai nusore ego senua awa, ‘Ni eya nata bamura ebata babezinomare pei-mamaire amira baro ema bogamasata ema tama waya waita ema giti guma waita ema te waya wai nukare awa puro mu so naso emira toyare.’ Ago senu ama bua mai meni ego senua awa, \v 22 ‘Tua, na ge niso dimuro pesunena, ata apamo eni tepo dago itera.’ \v 23 Ago senu ema tua meni bua maire ego senua awa, ‘Ni nata bamu amira atune baro ebata pei-mamai nata sero bayai amira ana ema bama uzumuro puro masa toyara so naso be mae. \v 24 Na nimore tona. Ema dapikarago gita zawa sisena ami ana-bona naso amira muka zo oko namunora.’” Yesu meni uge awa diro tepo wenua awa. \s1 Nakai gita kotumuro baitiro amire Yesu ama gananekai. \p \v 25 Ema bama dubu bamubake nukare Yesure dai aita wero susaumite amire Yesu meni ewesemuro numorekare ego senua awa, \v 26 “Ema zo naso nana muro namore dai nuamu wero giro nu mia mama ata bama mai awisore ata namisini nubabumanare noko nuai nuso dai awa kaka poti atune namu wamunoya, awa nu mai naso wero nuai ine tepo. \v 27 Zo nu duba naire yaya tamaire amira ni pasinai nuso dimuro na kaka ama ganamu wamunoya, awa nu mai naso wai te oko wamunoya. \v 28 Nisokare nana zo meni so bamubake zo wamu wero giro nu gita arumuro zuma sora kotumuro moni nuso giro ego samunoya awa, ‘Moni naso te werota te kaka wamu ni?’ Awa nu gita ago kaka wamu wamunoya, awa ama nu zasiwi potiro so awa wero tepo wai ine tepo ago wai amire \v 29 ema dapikarago ami nu giro sero ziamunora. \v 30 Ago inoise numore ego samunora awa, ‘Ema awa so awa zaawetia ata nu oko wero tepo wamunoya.’ \v 31 Ema tua zo meni ema tua zore bogi wamu wero giro gita arumuro ego kotumamunoya awa, ‘Soldia naso 10,000 ami iwora soldia 20,000 amire dai bogi wara te wamunoita tepo ni?’ \v 32 Ago kotumuro gai te kaka wamu wai giro iwo asike dago itara amire nu bega pumaira ge bua wamu sero mai zo iyetai iwora nana bayamunoya. \v 33 Are nisokare nana zo meni nena nuso poti atune kaka namu wamunoya, awa nu mai naso wai te oko wamunoya. \s1 Ima putou tepo amira ge. \p \v 34 Ima awa nena ewanana. Ata ima mege tepo wamunoya, awa nakai nogo wanakai amira mege nuso noko kei awamunoi? \v 35 Ima ago ine ami zebu gawi potai ine tepo. Ota noko ima awa zebu gawi potaise nanekai bulimakaora ze amire dai dubu danakai te oko wamunoya. Nakai tepo apitinowenakai awa. Zo nu danare meni ge awa ninaise.” Ago senua awa. \c 15 \s1 Lama tara awai amira ge bezai. \p \v 1 Takis pumai emare pasina emare nukare witai ami ge ninamu Yesu nana zorage muwa. \v 2 Ata Farisayo ata ema lo ge ninaire ami Yesure giwa waya wenu gugumara diwinoise ego sewa awa, “Ema awa nu pasina emare otao inoise nena dara ninoise nowera.” \v 3 Ago sewa giro Yesu meni ge bezai numorekare ego senua awa, \v 4 “Nisokare nana ema zora lama 100 amira zo tara awamunoya. Are lamara mama ami lama 99 awa duai nena ninoise agewa zora itara nu lama tara awisia awa tamamu sero bua wamunoya. Bua wero susauma tamuro \v 5 puro poti gape niro yawa sara inoise puro ewesemuro mamunoya. \v 6 Puro muro so nusora kei awero otao nuso ata nata da nuso awa zawa sai nuso nana mara amire numorekare ego samunoya awa, ‘Na lama naso zo tara awisia awa tamuro puro mena, are nikare namore dai dara tairo yawa sara weu.’” \v 7 Yesu meni uge awa diro ego senua awa, “Na nimorekare tona. Ema 99 ewanana nonakai asinoise duba kapetenaira kaka kotumamu nuara utura ena nukare emo yawa sara bamubake oko wamunora. Ota pasina mai daimata ami duba kapetenai amire nu emo utura ena yawa sara bamubake wamunora. \s1 Moni tara awai amira ge bezai. \p \v 8 Ota bama zo nu 10 kina nuso nana itai zo ama tara awamunoya. Ago wai nu lam gaero amire so wazero kau inoma tamamunoya. \v 9 Tamuro pumuro amire otao mamai ata nata da nuso awa zawa sai nuso nana mara numorekare ego samunoya awa, ‘Omata naso zo tara awisia awa kau inomite tamuro pena, are namore dai dara tairo yawa sara weu.’” \v 10 Yesu meni ago sero ego senua awa, “Na nimorekare tona ewa. Ago ine Anutura angelo meni pasina ema zo duba kapetenawi yawa sara inowera awa.” Ago senua awa. \s1 Mai seka meni mama donua amira ge bezai. \p \v 11 Yesu meni ego senua awa, “Ema zora mai mata diri eto noisowato. \v 12 Are mai ama-zimi meni mamere ego senua awa, ‘Mama, omata nena niso ama kanowero namoreto potamunosa amira agewa namore sai awa zeme namore poti.’ Ago senu giro mama nena kanowero numoreto potinua. \v 13 Potinu borere tepo ma ama-zimi meni nena nuso dapikarago dara potiro puro zebu zo zora-zarako amira baro noisonua. Nu ago itise tama puro witiro omata tebe-tabe sisero tepo wenua. \v 14 Are nena nuso tepo-tapo wenu amire dora botiyo bamu zebu amira ana kei awenua. Ago wenu nu nena kau wenua. \v 15 Are nu baro zebu amira mama zora nana ena bua pumunua. Ago wenu ema ami nu potinu bamu zebu nusora niro pu dia inoisonua. \v 16 Are nu pura ma naira kotumunua. Ata ema meni nena zo numore kaka potamu wewa. Ago wewa amire nu duba kapeteniro \v 17 ego senua awa, ‘Mama nasora bua mai dainiro nora ami nena tame nora. Ata nane meni awa ego itise meri waya betinona. \v 18 Saineba, na eriro mama nasora nana baro numore ego samunona awa, \v 19 “Mama, na gita pasina Anuture wero nimore wisena. Are zeme na nogo nogo wero mai niso wamunoni? Nine na zawa sero mai naso oko samunosa. Ni na pumasa soumai niso gege nuane.” Na mamere ago samunona.’ \v 20 Ago sero eriro mamera nana bamunua awa. Nu tupinu mama meni nu asike ena ginua. Giro zo amuro sumuro baro mai nuso saniro imunua awa. \v 21 Ago wenu mai meni numore ego senua awa, ‘Mama, na gita pasina Anuture wero nimore wisena. Are zeme mai naso ago namore oko sase.’ \v 22 Ago senua ata mama meni bua mai nusore ego senua awa, ‘Ei awa mai naso me, are nikare tama woi koko-kakopai awa eya puro muro numore wosunawa pumae. Ago wero wana sisino nusora bubuna zo potawe. Ago wero sandol te nusora wosuniu pumae. \v 23 Ago wero bulimakao mai tama gawire awa puro muro deu ninoisekai yawa sara wanekai. \v 24 Nera kota, mai naso ewa betisia asinoise nowena ami kei awetia. Ota mai tara awisa awa zeme tamena.’ Ago senu nukare zaawero yawa sara wewa awa. \v 25 Ata mua mai nuso nu bua inoise noinua. Are nu buye ena tupimite so atune kei awero yawa wiinoiwa awi niniro \v 26 bua mai zo zawa sero atata wenua awa, ‘Tani owa nogoro inori?’ Ago atata wenu \v 27 bua mai meni numore ego senua awa, ‘Nami niso mia, amira mama niso meni bulimakao mai tama gawire zo detia. Nera kota, mai nuso tera pumi neine itia.’ \v 28 Ata mai mua mai awa tini kapenu baro sora toyai azu sero donua. \v 29 Ago wenu mama meni kei awero muro korawai bua inoise nu uzutinua awa. Ago wenu nu ge ina mamere ego senua awa, ‘Na zepa nazo niso nana sou bua inoweni? Na ge niso nazo doiseni? Ata nama otao mamai nasore yawa sara wanisekare wo zo da di namore kaka potamu inowesa. \v 30 Ata mai niso awa nu eba bamere noise nena niso sisero tepo wisia. Ago wero nu ewesemuro mi amire ni nu kotumuro sesesa bulimakao mai tama gawire zo dero azinora atonua!’ \v 31 Ago senu mama meni ego senua awa, ‘Bou, nage be giti dara itewenage, are nena naso bamu awa niso gege awa. \v 32 Ata zeme nakai yawa sara wanakai moka nasokai ewanana waise. Nera kota, nami niso betenua ami seka wero eria. Nu tara awenua ami kei awetia. Are nu emo yawa sara inonakai te inoya.’” \c 16 \s1 Dia zo meni bua waya wenua amira ge bezai. \p \v 1 Yesu meni bua mai nusore ego senua awa, “Wau ema zo nu nena nuso awa mai zore senu dia inoisonua. Dia inoinu ema eni meni wau emare ego sewa awa, ‘Dia wai mai niso meni nena niso siso siso inowia.’ \v 2 Ago sewa niniro mai awa zawa senu munu numore ego senua awa, ‘Ni nogo nogo inosa ge niso sesera nineni? Ni bua naso dia wai ine tepo, are ni baro bua inowesa amira ge gayai puro muro gipasa gane.’ \v 3 Ago senu dia wai mai duba meni ego kotumunua awa, ‘Buara mama meni bua soyai amire na nogo wamunoni? Na bua mou-mau wai ine tepo, noko na nena emo emare isa samena, awa na me namena. \v 4 Ota buara mama meni na esenai amire erama eni meni namore otao wero na so nusokarera uzumuro kora warise sero na tani zo wamu kotupitinona.’ \v 5 Ago sero nu ema eni dinau nusokare nuso nana itinua nukare awa imata-kamata zawa senu da da bamuwa awa. Are nu zore ego senua awa, ‘Ni dinau nazo buara mama naso amira nana iti?’ \v 6 Ago senu nu ina ego senua awa, ‘Kerosinra daramu kikinaka 100.’ Ago senu nu senua awa, ‘Nenara doket niso ewa. Are eya arumuro 100 disero 50 gae.’ \v 7 Ago sero ema zore ego senua awa, ‘Dinau naso nazo niso nana iti?’ Ago senu nu senua awa, ‘Bek wuit 100.’ Ago senu nu numore senua awa, ‘Ni nenara doket niso puro 100 disero 80 gae.’ \v 8 Are buara mama meni dia wai mai tani wenua amira susu ginu ema kotumaire meni wago wenua, are nu mai awa bowi wenua. Awa nera kota, zebura nena emo duba-duba inowera ami otao mamai nusokarere dai noise ema kotumaire meni wago inowera. Ota utura zasimai emo duba-duba inowera nukare ami zebura nena emo ema kotumaire meni wago kaka wamu inowera. \v 9 Na me memeka nimorekare tona: Nikare moni waya meni otao-gamao wewo. Ago wawa ama moni puro nuaira be tepo wai amire nukare nikare puro so itai gege amira potamunora. \v 10 Ota zo nu nena pei-kaka dia wero baitamunoya ami da ago nena bamu zo dia wero baitamunoya. Ota zo nu nena pei-kaka amira bua kaka wero baitamu wamunoya ami da ago ine bua bamu zo awa kaka wero baitamu wamunoya. \v 11 Ota nikare moni waya zebu emira awa dia waya-waya wamunowa, awa agai nena me nimorekare potai dia wamunowi? \v 12 Ota nikare nena ema zora awa dia kaka wero baitamu wamunowa, awa agai nena nisokare potai pamunowi? \v 13 Ota mai daimata meni dia ema etora nana sou bua oko wai te wamunoya. Awa nu zo otao inoise zore iwo wamunoya. Ota noko zo tuma didinoise zore biawa wamunoya. Nikare da ago ine Anutura sou bua ata wau monira sou bua awa eto dago wai ine tepo awa.” \s1 Yesura Oziga Ewanana ami Mosera lo ge dainitinoya. \p \v 14 Farisayo nukare moni emo duba-duba inoisowa are Yesu meni ge senua awa niniro ge nusora sero ziwa. \v 15 Ago wewa nu numorekare ego senua awa, “Nikare zazo nisokare emara nana giti mokara ewanana waise inowewa. Ata Anutu meni moka nisokare gosinowia. Nena ema meni gawera ewanana inowia awa Anutu meni gawi nena waya me waya inowia. \v 16 Mosera lo gere porofetera ge awa zewai wero iteye donu Yohane kei awenua amira ana tepo wenua. Tepo wenu ana zaawero Anutu imata Tua wero nuamunoya amira Oziga Ewanana sero tupewera. Are ema dapikarago Anutura natara bayamu zewai-zawai inowera. \v 17 Uture zebure amira be pesunamunoya awa nena peu gege. Ata lo gera owe mai pei-kaka zo awa duai ine tepo. \s1 Yesu meni iu ara ina-dua waira ge senua. \p \v 18 Ema zo nu bama nuso doro bama seka atamunoya, awa nu bama bewana wetia ago ine wamunoya. Ota ema zo nu bama ema zo meni gita atiro donua awa atamunoya, awa nu dai bama bewana waira pasina wamunoya. \s1 Wau emato Lasarora uge. \p \v 19 Gita wau ema zo noisonua. Nu tama woi owere ewa-gaewa pupinoise noisonua. Ago inoise waiko be sero ana-bona inoise yawa sarare noisonua. \v 20 Are so be nusora nana zorage awa ema bogamasa zo arumuro ereniro itisonua, zazo nuso Lasaro. Tama nuso boya meni nai. \v 21 Nu nena mumuka wau emara tebolra ena osasai puro namu inoisonua. Ago itasai suna mamai meni muro boya nuso sewinoisowa. \v 22 Are ama ema bogamasa awa betenu angelo meni puro baro Abrahamre dai dara potiwa itinua awa. Ago wenu amire wau ema betenu gowewa awa. Gowewa nu dega niaore amira itise yaya bamu tapinoisonua awa. \v 23 Ago inoise iri niro Abraham zora-zarako itinu Lasaro meni awa zorage numore dai itinu ginua awa. \v 24 Ago wero nu zawa gatero ego senua awa, ‘O mama naso Abraham, ni na emo zo amuyo. Ni Lasaro iyeti wana sisino dumu nuso oura patiro puro muro potai iwawa naso zobi pei-kaka wae. Na niao meni awinoi yaya waya tapinona.’ \v 25 Ago senu Abraham meni ina ego senua awa, ‘Mai naso, ni gita seka noise zamaire itise nena ewa-gaewa pupinoise noisosa. Ota Lasaro meni awa nena waya-kawaya pupinoisonua. Are zeme nata emira ena nu itai nuso ewanana tamuro itia. Ago inoi ni yaya tapinoise itesa. \v 26 Ata awa daba kota, nena zo dai itia. Nisokare nana ata nasokare nana soe aiwa bamu itewia. Are ema nukare ego itewera ami aiwa awa zausemuro nisokare nana bayamu wara te oko wamunoya. Da ago ine ema agewara itewera ami aiwa zausemuro nasokare nana mai ine tepo awa.’ \v 27 Ago senu wau ema meni ego senua awa, ‘Mama, ago amira na ni zawa tona. Ni Lasaro sasa mama nasora nana sora bayaise tona. \v 28 Na namisini naso wana da itera. Awa Lasaro meni baro ge zewai-zawai numorekare saise nukare inoma masi emira muro yaya bamu tamai azu tona.’ \v 29 Ago senu Abraham meni ego senua awa, ‘Nukare Mosera ge itia, o noko porofetera ge itia, are nukare ge awa ninarise.’ \v 30 Ago senu wau ema meni ego senua awa, ‘O mama naso Abraham, tepo awa. Awa te kaka wamu awa. Ata betai zo meni bi ditira ena eriro baro nusokare nana kei awero ge sai duba kapetenamunora awa.’ \v 31 Ago senu Abraham meni ego senua awa, ‘Nukare Mosera geta porofetera ge kaka ninamu wamunora, awa ema zo meni bi ditira ena noko eriro baro ge sai gara me oko wamunoya.’” \c 17 \s1 Tani waya meni emara kotumai sisinowia. \p \v 1 Yesu meni bua mai nusore ego senua awa, “Pasinara uzutai eure-taure ami kei awero ema bama uzutai pasinara duwamunora. Ata zo nu ema bama pasinara uzutamunoya ami waya waise. \v 2 Ema ago ami mai kiaka zo uzutai pasina tamai azu, nikare bere-bere omata bamubake zo ema amira nana dube kimeniro ewa surura musunawa dagimai te wamia. Nera kota ema ami pasina kaka wamure oura dagimuro betamunoya, awa nena peu gege. Ota nu pasina wai amire Anutu meni ina potamunoya, awa nena mou-mau. \v 3 Nikare nitopekare dia wero baitiwo. Otao niso pasina wai giro ni nitope nu seneyo. Noko nu duba kapetenai giro ni dai pasina nuso doyo. \v 4 Noko nu pasina nimore be 7 ago waiko da amire wamunoya, ata nu noko tera ewesemuro nimore samunoya, ‘Na duba kapetenitinona.’ Ago tuai be 7 wai saineba ni pasina nuso duamunosa awa.” Ago senua awa. \s1 Tuma diaira susu. \p \v 5 Aposolo meni Tuare ego sewa awa, “Ni tuma diai nasokare ziasa zewai waise.” \v 6 Ago sewa Tua meni ego senua awa, “Tuma diai nisokare awa ni me kiaka zo ine eriro bamu wamia, awa nikare ni bamu omire ego ine samewa awa, ‘Ni ena sokero baro ewa soe ena dopero erase.’ Ago sawa ge nisokare dimamia awa. \s1 Bua maira susu. \p \v 7 Agoro nisokare nana mai sou zo ma bua inomata bulimakao dia inoma tuwe noko ewesemuro mu nate nai dia nuso meni ego samunoita, ‘Ni eya mu arumuro nena nase.’ \v 8 Tepo awa. Nu numore ego samunoya awa, ‘Ni nena nai naso sia wero mo kapawai awero amire nena nai naso dumuro puro mu. Na nena nana denai amire ni ama nena nase.’ \v 9 Agoro soumai meni bua numore sai awa wai amire dia nuso meni kokopai numore samunoita? Tepo awa. \v 10 Susu nisokare da ago ine itia. Anutu meni bua nimorekare potinua awa wero pesuniro amire ego seu, ‘Nakareka bua mai meya tosa. Bua namorekare sai awa gege wetenakare.’ Ago sewo.” Ago senua awa. \s1 Yesu meni ema wana eto boya ayare awa kora wenua. \p \v 11 Yesu nu Yerusalem bayamu sero ebete aita wero Samaria zebura ata Galilaya zebu amira soe susaumite \v 12 kei nata zora ninua. Ago wenu ema boya ayare wana eto ami muro nu ebete ena tamuwa. \v 13 Nukare aikera dopero zawa sero ego sewa awa, “Yesu, ema tua, ni nakare emo zo amuyo.” \v 14 Ago sewa nu nukare giro ego senua awa, “Nikare baro tama aiso nisokare pris nana gipeu giro ewanena wetewa asare.” Ago senu nukare aita wero susauwa tama aiso nusokare ewanana wenua awa. \v 15 Ago wenu nusokare nana ema zo meni tama nuso ewanana wenu giro arero Anutura zazo bowire poti ike nitinoise ewesemunua awa. \v 16 Ewesemuro bamuro Yesu nana tera bawa diro benau poti zebura niro kokopai numore senua. Nu awa Samaria ema awa. \v 17 Yesu meni awa giro ego senua awa, “Na ema wana eto kora wetena ewanana wetera, ata eni 9 awa nago iteri? \v 18 Agoro ema 9 dago ewesemuro Anutura zazo bowire de ike nai sogo awa, ema Yudako ami imata gege mia ewa.” \v 19 Ago sero numore ego senua awa, “Ni eriro bamu nuase. Tuma diai nisora ni ewanana wetesa.” Ago senua awa. \s1 Anutu imata Tua wero nuamunoya amira be mamunoya. \p \v 20 Farisayo meni Yesu atata wero sewa awa, “Be nere Anutu imata Tua wero nuamunoi?” Ago atata wewa Yesu meni ge nusokare ina ego senua awa, “Anutu imata Tua wero nuamunoya amira be awa eramara giti moka meni gai ine tepo awa. \v 21 Noko nukare ge ego sai ine tepo awa, ‘Ei giu! Nu ego itia ewa,’ ota ‘Nu agewa zora ogo itia owa.’ Sana niniu. Anutu imata Tua wero nuai awa nisokare nana soe itia awa.” \v 22 Ago sero bua mai nusore ego senua awa, “Noma ama nikare na Emara Mai amira waiko be zo gaira yaba wamunowa, ata nikare be naso zo oko gamunowa. \v 23 Nukare nimorekare ego samunora, ‘Giu, nu ogo itia,’ ata ‘Giu, nu ego itia.’ Ago sara nikare oko baro nukare ama ganawe. \v 24 Awa nera kota, be piri-piri awawi zasimai awa waegiro bamu utu agewa sero amira nitinowia, da ago ine na Emara Mai meni be na kei awamunona amire ago ine wamunona. \v 25 Ata gita na yaya bua witai tamamunona. Tamana ema zeme nowera ami na atune potiro duamunora. \v 26 Tani gita Noa wara kaka witamure inoisowa da ago ine inuara na Emara Mai ewesemuro mamunona. \v 27 Nukare ou wama bamu kaka mamure nena pupise nise awinoise bama ina-pota wero atitinoise noisowa. Ago inoise noisouta asero noiwa Noa wara witinua awa. Witinu ou wama bamu muro nukare gogowero tepo wenua. \v 28 Ema zazo Lati noisonua be amire da ago inoisowa. Nukare nena ninoise nena ina-pota inoise nai bua inoise so wise awinoise noe dowa \v 29 Lati meni nata Sodom doro dainitinoinu waiko be da amire awetu niaore utura ena wa boruza meni osago wero ema bama dago awero tepo wenua awa. \v 30 Erama meni da ago ine inoise kotumai nusokare poti zebura buara niro nuara na Emara Mai kei damu namunona awa. \v 31 Be amire zo nu so nusora ope itamunoya ami neu-nau nuso sora itia awa pumamu oko toyaise. Ota zo nu buye nuamunoya ami oko ewesemuro nate bayaise. \v 32 Nikare tani Latira bama amira nana kei awenua* awa kotumuwo. \v 33 Ota zo nu nuai nuso zebura awa puro nuamu kotumamunoya ami zebura nuai nuso awa duamunoya. Ata zo nu nuai nuso na emo duamunoya ami nuai ewanana tamamunoya. \v 34 Na sana niniu. Pi amire ema eto masi da amira awinuarato na zo pumuro zo duamunona. \v 35 Bama eto meni ma ditinoise itarato na zo pumuro zo duamunona. [ \v 36 Ema eto buye nuarato na zo pumuro zo duamunona.]” \v 37 Ago senu nukare ge awa niniro ego sewa awa, “Ema tua, nena awa nana ena kei awamunoi?” Ago sewa Yesu meni ge bezero ego senua awa, “Bua awawi ni oa meni ibosi giro kokounitinowera awa.” \c 18 \s1 Bama zo meni zas nu soremaise senua amira ge bezai. \p \v 1 Yesu meni nukare isa saira berea tepo be giti isa toise nuarise sero ge bezai ego ine senua awa, \v 2 “Ema zas zo nata zora itisonua ami Anutu ata erama awa azu kaka wamu noisonua. \v 3 Nata amira bama kuma zo noisonua ami zas nana eyaya kei awero ego toisonua awa, ‘Iwo naso meni na waya wamu inowia, are ni na soremu.’ \v 4 Ago sasai zas meni ge nuso kaka ninamu inoe doro ego kotumunua awa, ‘Na Anutu ata erama awa azu oko inowena, \v 5 ata bama kuma ewa nu bua bamu namore potitinowia. Inoma eyaya naso nana nuai na berea wamia, na nu kotora ena gera soremane.’” \v 6 Tua meni ge bezai awa sero ego senua awa, “Nikare zas waya amira ge awa niniro susu ego giwo. \v 7 Anutura sianai dubu nu pi waiko zawa toise nowera nukare awa Anutu meni kotora ena gera soremamunoita? Ota nu nukare eya gera soremamunoita? \v 8 Iyo. Na me tona awa. Nu nukare eya gera soremamunoya. Ata na Emara Mai meni noko zebura ewesemuro muro ema tuma diaire eni isa toise nuara tamamunonita?” Ago senua awa. \s1 Farisayo zo ata takis pumai ema zo amira ge bezai. \p \v 9 Ema eni nukare nutopekare gasara ema saramai wasai otao mamai enire gasara waya inoisonua numorekare Yesu meni ge bezai ego senua awa, \v 10 “Ema eto nuto isa samu seroto witi Anutura ibu bamura niwato awa. Zo awa Farisayo, ata zo awa takis pumai ema awa. \v 11 Farisayo awa dopero itise moka nuso meni isa ego senua awa, ‘O Anutu, na ema eni ine oko aewa. Ago inoise giro na nimore kokopai tona. Nukare awa bewana wai ema ata taniwaya wai ema ata atai sisai ema awa. Ata na nukare ine oko aewa. Noko, na takis pumai ema ego ine oko aewa. \v 12 Na pura sero be eto ago nena sienitinowena. Ata nena dapikarago pupinowena awa gatero dubu dawena wana eto wawi zo nimore potitinowena awa.’ \v 13 Isa ago senua awa, ata takis pumai ema awa asike dopero iri utura nai azu wenua. Nu pasina nuso ginu bamu wenu me nitinoise isa ego senua awa, ‘O Anutu, na pasina ema. Ni na awa diyo.’” Yesu meni uge awa diro ego senua awa, \v 14 “Na nimorekare sane. Takis pumai ema awa Anutu meni nu ema saramai asenu nu ewesemuro so nusora bamunua. Ata ema zo awa tepo awa. Nera kota, zo nu tama puro witamunoya, awa Anutu meni nu puro osamunoya. Ata zo nu osero nuamunoya, awa Anutu meni zazo nuso de ike namunoya.” Ago senua awa. \s1 Yesu meni mai pei-mamai gawa wenua. \p \v 15 Emare bamere nukare Yesu meni mai pei-mamai gawa waise sero puro nuso nana bamuwa. Ata bua mai nuso meni giwa waya wenu nukare senewa. \v 16 Ata Yesu meni mai pei-mamai nuso nana marise sero ego senua awa, “Nikare mai pei-mamai dou naso nana mare. Ebata nusokare oko gazawe. Ago ine ami Anutura nata amira gegenai. \v 17 Na ge me memeka nimorekare tona ewa. Zo nu tuma diai mai pei-mamaira ine tepo ami Anutura nana nate bayai ine tepo.” Ago senua awa. \s1 Ema giti kopi waure amira ge. \p \v 18 Giti kopi zo meni Yesu atata wero ego senua awa, “O gipai ema ewanana, na nogo wero nuai me ewanana tamamunoni?” \v 19 Ago senu Yesu meni ina ego senua awa, “Ni na ewanana asinoise ewananara susu gosinosita? Anutu imata ewanana. \v 20 Ni Anutura lo ge gosinowesa. ‘Emata bama bewana oko wase; Ni erama oko dasa betare; Ni bewana oko wase; Ni ema zo gera potamu opi oko sase; Ni miato mamera ge dimuyo.’ Lo ge ago itia.” \v 21 Ago senu giti kopi meni ego senua awa, “Na seka nasore ge awa dapikarago dipi-tupewena.” \v 22 Ago senu Yesu meni niniro ego senua awa, “Ni bua zo dosa itewia, awa weyo. Ni baro nena niso dapikarago potasa ema meni zuma gaero pumara wau moni niso awa ema bogamasare kanowasa pumare. Ago wasa wau niso utura itamunoya. Ago wero amire muro na ama ganase.” \v 23 Ago senu ema giti kopi ami ge awa nininu duba nuso mou-mau wenua. Nera kota, nu wau bamure. \v 24 Ago wenu Yesu meni giro ego senua awa, “Erama wau witaire ami Anutura nata amira bayaira bua bamubake wamunora. \v 25 Wo kamel meni boma sora toyai, awa nena mou awa. Ata ema wau witaire meni Anutura natara bayai, awa nena mou-mau awa.” \v 26 Ago senu erama ge awa niniro ego sewa awa, “Are agai meni utura baro nuai me ewanana awa tamai te inoi?” \v 27 Ago sewa Yesu meni ego senua awa, “Nena erama meni wai ine tepo awa Anutu meni wai te inoya.” \v 28 Ago senu Petoro meni ego senua awa, “Sana giyo. Nakare natare neu-nau nasokare dapikarago doro ni ama ganinoise nowenakare.” \v 29 Ago senu Yesu meni numorekare ego senua awa, “Na me memeka nimorekare tona. Zo nu Anutu imata Tua wero nuaise sero nata nusota bama nusota namisini numisini nusota mama mia nusota mai awiso nuso awa duamunoya, awa \v 30 amira Anutu meni zeme zebura ena ina nuso bamubake potamunoya. Noko ama numore nuai me ewanana potamunoya.” Ago senua awa. \s1 Yesu nu betero eramunoya amira ge noko senu be etorobara wenua. \p \v 31 Yesu meni bua mai 12 sero puro gita baro numorekare ego senua awa, “Sana niniu. Zeme nakai Yerusalem wititinonakai awa. Are ge gita porofete meni Emara Maire gaewa awa me wamunoya. \v 32 Awa erama meni na poti ema Yudako nana wanera namunora. Ago wara na isipitinoise namore waya wise pora pisise awamunora. \v 33 Ago wero nukare na wamu meni pena-pana dero amire dara betamunona. Betana waiko be etorobara tepo wai amire noko eramunona.” \v 34 Ago senua, ata bua mai meni ge awa niniwa gera susu kaka kei awamu wenua. Nukare ge amira susu kau wero itazaita wewa. \s1 Yesu meni ema giti guma wai zo kora wenua. \p \v 35 Yeriko nate ena ema giti guma wai zo meni ebata demabera arumuro ema bama moni emo begomo toise itinua. Ago inoise itinu Yesu meni nata amira zorage kei awenua. \v 36 Kei awenu ema ami ema bama witai tupiwa amira awi niniro ema eni atata wero senua awa, “Nukare nogo inori?” \v 37 Ago senu nukare numore ego sewa awa, “Yesu Nasaretera ema ami tupia.” \v 38 Ago sewa giro nu zawa gatero ego senua awa, “Yesu ni Dawidira sibuna, ni na emo zo amuyo.” \v 39 Ago senu ema gita aita inoiwa ami nu seninoise nu ge duaise sewa. Ata nu noko zawa bamu gatero senua awa, “O Dawidira sibuna, ni na emo zo amuyo.” \v 40 Ago senu Yesu meni niniro ebete dopero numorekare ego senua awa, “Puro naso nana muwo.” Ago senu puro mu zora niwa Yesu meni atata wero senua awa, \v 41 “Na ne nimore wanise tosi?” Ago senu nu senua awa, “Tua, na sasa giti moka naso panaise tona.” \v 42 Ago senu Yesu meni numore ego senua awa, “Giti moka niso panaise. Tuma diai nisora ni ewanana wetesa.” \v 43 Ago tuaise giti moka nuso panenu nu so noko ginua. Ago wenu ema bama meni tani awa giro Anutu bowi wewa. \c 19 \s1 Zakiora uge. \p \v 1 Yesu meni Yeriko nate toiro busero semuro bayamu wenua. \v 2 Are nata amira ema zo noisonua zazo nuso Zakio. Nu ema takis pupinoisowa amira dia zo. Are nu moni witaire awa. \v 3 Are nu Yesura benau giro baitamu kotumunua. Nu ema apunu, are ema bama witai itiwa ami nu gazewa nu Yesu gaira te kaka wamu wenua. \v 4 Are nu sumuro gita baro Yesu ego tupiai gamunona asero witi ni zora ninua. \v 5 Ago itinu Yesu agewa amira muro iri ike niro numore ego senua awa, “Zakio, ni eya osero mu. Zeme na so nisora witiro itima awamunona.” \v 6 Ago senu nu eya osero muro yawa sara inoise Yesu puro bamu so nusora ninua. \v 7 Are erama witai ami giwa waya wenu Yesure zuzu toise ego sewa awa, “Nu baro pasina ema zora so amira awaira susawia, atonua!” \v 8 Are Zakio nu dopero Tuare ego senua awa, “Tua, sana niniyo. Zeme ara tamai na neu-nau naso puro dubu eto dero zo puro ema bogamasare potamunona. Ota gita ge opi sero ema zora nena daimata bewana pupisenita, awa na ina nuso zoeto-zoeto potamunona.” \v 9 Ago senu Yesu meni numore ego senua awa, “Zeme Anutu meni noko tera ema bama so emira awa pumia. Ema ewa dai nu Abrahamra sibuna. \v 10 Na Emara Mai meni ema tara awai ago ine awa kau wero tamuro korawamu muna.” Ago senua awa. \s1 Bua mai wana eto ami moni pumuwa amira ge bezai. \p \v 11 Ago senu niniwa amire susumuro ge bezai zo senua. Nera kota, nu kei Yerusalem nitinoinu nukare ego kotumuwa awa, “Zeme Anutu imata Tua wero nuamunoya.” \v 12 Ago kotupitinoiwa giro nu uge zo diamu ego senua awa, “Ema bamu zo nu zebu zo zora-zarako amira bayai ema tuara putou numore potara ewesemuro mamu senua. \v 13 Ago wamu sero bua mai nuso wana eto zawa senu muwa numorekare moni kanowero 200 kina 200 kina potinu pumuwa ego senua awa, ‘Nikare omata emi bua wawa zamai puro nuawa nama ewesemuro mane.’ \v 14 Ago sero doro susaunu zebu nusora erama meni numore berea wenu giro oziga potiwa puro nu ama ganero bamuwa awa. Baro kei awero ego sewa awa, “Ema ami ema tua nasokare wai azu tonakare.” \v 15 Ago sewa ata saineba nukare ema tuara putou numore potiwa pumunua awa. Putou potiwa pumuro ewesemuro muro zebu nusora kei awero bua mai wana eto gita omata potinua nukare awa zawa sarise senu zawa sewa muwa awa. Muwa nu nukare omata bua wewa nazo kei awenu awa gamu senua. \v 16 Are bua mai zo meni nuso nana kei awero ego senua awa, ‘Ema tua, 200 kina namore potisesa ami bua wetena 2,000 kina kei awisia.’ \v 17 Ago senu ema tua meni numore ego senua awa, ‘Ni bua mai ewanana. Ni nena pei-kaka awa ewanana dia wisesa, are ni zeme nata wana eto ago ine dia wasise potamunona.’ \v 18 Ago senu bua mai zo meni muro ego senua awa, ‘Ema tua, 200 kina namore potisesa ami bua wetena 1,000 kina kei awisia.’ \v 19 Ago senu ema tua meni numore ego senua awa, ‘Na ni nata wana da awa dia wasise potamunona.’ \v 20 Are bua mai zo meni muro ego senua awa, ‘Ema tua, 200 kina niso itia ewa. Na gita mo be zora potiro sipunina itewia ewa. \v 21 Awa nera kota, na susu niso gosinowena. Ni nena emo duba-duba inoise zewai-zawai inowesa. Nena mai zo meni potawi itewia awa nine pupinowesa; nena mai zo meni urinowia awa nine pupinowesa; are na ni azu inowena.’ \v 22 Ago senu ema tua meni bua mai amire ego senua awa, ‘Ni bua mai waya me waya awa. Ge nika nisora na ni gera potitinona. Ni susu naso gosinowesa asinosa. Na nena emo duba-duba inoise zewai-zawai inowena. Ago wero nena erama eni meni potawera itewia awa nane pupinowena. Ago wero nena erama eni meni urinowera awa nane pupinowena, ago tosa awa ni? \v 23 Agoro ni nogoro moni naso gita kaka poti benkira namu wisesi? Ago wamesa sia, awa na ewesemuro agewa nusore dai pumamena.’ \v 24 Ago sero nu ema eni zorage dopero itiwa amire ego senua awa, ‘Nikare 200 kina nuso awa soero pumuro potiwo ema 2,000 kina tapisia ami pumae.’ \v 25 Ago senu nukare ego sewa awa, ‘Tua, numa awa 2,000 kina itia!’ \v 26 Ago sewa ata nu senua awa, ‘Na nimorekare sane. Zo nu nena numore potai awa puro noise ami bua wai giro na eni susumuro numore potamunona. Ata zo nu nena numore potai awa puro noise ami bua kaka wamu wai giro na nena pei-kaka nuso nana itia awa soero pumamunona. Ago wana nu tepo nuamunoya. \v 27 Ota iwo naso meni awa nukare na ema tua nusokare wai azu sisera, nukare awa puro mu naso nana giti mokara ena dawa betare.’” \s1 Yesu nu ema tua meni wago wero Yerusalem toinua. \p \v 28 Yesu nu ge awa sero tepo wero Yerusalem witamu gita aita wero bamunua. \v 29 Nu dirumu zazo Oliwa awa witiro nata eto zazo nusoto Betfasito Betanire amira zorage kei awero bua mai nuso etore ego sero potinu gita bamuwato awa, \v 30 “Nito nata omira baro toiro bamuwoto. Baro wo donki seka bazai zo mui wetera itia awa gamunowato. Gita mai zo meni tame kaka arumamu awa. Nu awa mui besero puro muuto. \v 31 Ota besinuawato ema zo meni nito atata wero ‘Nito nogoro donki awa mui besinowita,’ ago sai giro nito ge nuso ina ego sewoto, ‘Tuara bua emira itia.’” \v 32 Yesu meni ago sero nuto potinu bamuwato awa. Are nuto baroto nena senua awa te dago tamuwato awa. \v 33 Nuto donki seka amira asi besinoiwato wora mamana meni numoreto ego sewa awa, “Nito nogoro donki seka amira asi besinowito?” \v 34 Ago sewa nuto ego sewato awa, “Tuara bua emira itia.” \v 35 Are nuto donki seka awa puro mu Yesu nana niwato awa. Ago wero nukare tama woi nena nusokare poti donki tame niro amire Yesu ziro soga wewa witi wo tame ninua. \v 36 Nu donki tame arumuro susaunu ema bama meni nukare tama woi nena nusokare ami ebete sawa di gita niwa. \v 37 Nu dirumu Oliwa osero baro Yerusalem zorage kei awinoinu bua mai dubu nuso bamu ami yawa sara wewa. Nukare tani putoure wasai gosinoisowa awa kotupitinoise arero Anutura zazo de ike nitinoise ego sewa awa, \v 38 “Ema tua nasokai Tuara bera tupia nu awa bowi wanekai. Utura tini kapai tepo wetia. Nakai Anutura zazo de ike nanekai!” \v 39 Ago sewa Farisayo eni ema bama bamu amira nana soe itiwa ami Yesure ego sewa awa, “Gipai ema, ema dubu niso meni ni ema tua asinora awa se duare.” \v 40 Ago sewa nu ina ego senua awa, “Na nimorekare sane. Nukare ge duamunora, awa omata meni ‘ema tua’ asinoise aramunora.” Ago senua awa. \s1 Yesu meni Yerusalem emo di senua. \p \v 41 Are Yesu nu mu Yerusalem zorage niro nata bamu awa giro nata emo di senua. \v 42 Di sero ego senua awa, “Nikare dai be zeme emire begara ebata gamewa sia, awa te wamia. Ata zeme begara ebata bezinoya. Are nikare oko gamunowa. \v 43 Iwo meni nata nisokare zimuro itise aiwa pupinoise uze ape gita niro ami beri waise wamunora. Ago wero nikare poti soe nara nikare bayaira ebata kau wamunowa. \v 44 Nukare nata nisokare dara zasai toiro nikare dero tepo-tapo wamunora. Nukare omata zo zora nana tame itamunoya, awa oko awa-diamunora. Tani awa nisokare nana kei awamunoya, nera kota, Anutu meni nikare kora wamu musia amira be awa nikare kaka gamu inowewa.” Ago senua awa. \s1 Yesu meni ema Anutura ibu bamura ena nena ina-pota \s1 inoiwa giro tunenua. \p \v 45 Yesu meni Anutura ibu bamura toiro ema moni paira bua ibu mokara ena inoiwa giro tunenua. \v 46 Nu numorekare ego senu awa, “Ge gayai zo ego itia ewa, \li2 Ibu naso awa isa saira ibu itaise. Ata ninekare wetewa ibu awa bewana wai emara bezai masi nusokare ine inoya.” Ago senua awa. \v 47 Are waiko be sero nu ibu mokara ena ema bama gipinoisonua. Are pris babezinoma ata lo ge gipai ema ata dia eni dabe nukare nu dara betaise amira ebata tamamu wewa. \v 48 Ata ema bama zere dago ami ge nuso ninaira zewai-zawai inoiwa giro nukare ebata zo oko tamuwa. \c 20 \s1 Yesu ara bera bua inoinu, awa gamu atata wewa. \p \v 1 Are be zore Yesu meni ema bama Anutura ibu mokara ena Tuara ge gipinoise Oziga Ewanana tugata inoinu pris babezinoma ata lo ge gipai ema ata simai eni ami nuso nana muro \v 2 numore ego sewa awa, “Ni namorekare se, ni ara bera tani awa inowesi? Agai senu tani awa inowesi?” \v 3 Ago sewa nu ge nusokare ina ego senua awa, “Na dai na ge zo nikare atata wamu kotupitinona. Nikare namore seu. \v 4 Yohane meni ge ou bua nuso awa ara bera inoisi, emara berata Anutura bera ni?” \v 5 Ago senu nukare nutopekare ge ina-sa inoise ego sewa awa, “Nakai ‘Yohanera ou gutai awa utura nena’ asamunonakai, awa nu ego samunoya awa, ‘Are nikare nogoro ge nuso kaka ninamu wisewi?’ \v 6 Ata ego samunonikaita, ‘Yohanera ou gutai awa emara nena gege awa.’ Ago sanakai erama dapikarago emi omata nasokai nana apamunora. Nera kota, nukare Yohane gasara porofete me inoisia.” \v 7 Ago sero nukare Yesure ge ina ego sewa awa, “Yohanera ou gutai awa nana ena kei awenu, awa nakare kaka gamu inonakare.” \v 8 Ago sewa Yesu meni ina numorekare ego senua awa, “Ago towa, are na ara bera tani inoweni amira susu nimorekare oko samunona.” Ago senua awa. \s1 Ema waya meni wain bua dia inoisowa amira ge bezai. \p \v 9 Yesu meni ema bamere ge bezai ego senua awa, “Ema zo meni wain bua urenua awa. Urero dia eni potiro nu zebu zora-zarako amira baro borere noisonua awa. \v 10 Are wain me paira be munu giro nu bua mai iyetiro baro wain me eni paise senu bamunu dia meni dero tunewa tepo ewesemuro bamunua awa. \v 11 Bamunu wainra mama meni bua mai noko zo potinu bamunu dero isipitinoise tunewa tepo ewesemuro bamunua awa. \v 12 Bamunu mama meni bua mai zo noko potinu bamunu dewa tama kakapuninu musuniwa. \v 13 Ago wewa buara mama meni giro ego senua awa, ‘Nogo wamunoni? Na mai naso nu wama naso awa potana bayamunoya. Bayai nukare nu yaba wamunorita?’ \v 14 Ago sero iyetinu bamunu dia meni mai awa giro ina-sa wero ego sewa awa, ‘Nu ami noma zebu emira mama wamunoya, are numa danakai betai zebu ewa nasokai wae.’ \v 15 Ago sero nu musuna-masuna inomite puro baro wain bua doro pua atune ena dewa betenua awa.” Yesu uge awa diro ema atata wero senua awa, “Buara mama meni dia wai emare nogo wamunoi? \v 16 Nu muro nukare damunoya. Ago wero dia seka bua nusora potamunoya.” Yesu ago senu nukare niniro ego sewa awa, “Tepo awa. Ago ine oko kei awaise!” \v 17 Ago sewa Yesu meni iri nusokare nana niro ego senua awa, “Are ge gayai emira susu nogo iti? \li2 So wai ema meni omata zo giwa waya wenu dowa awa. \li2 Ata omata ami so urura zasiwi wero itewia. \v 18 Zo nu omata amira duwamunoya ami zasamunoya. Ota omata ami ema zora nana tame duwamunoya, awa ema awa dai zasero mumuka gege wamunoya.” \v 19 Ago senu lo ge gipai emare pris babezinomare meni ge bezai senua ami nukare pumunu giro waiko da amire nu benai sora potamu sewa, ata nukare ema bama azu wero giro dowa awa. \s1 Nukare Sisare takis potamunorita asero Yesu atata wewa. \p \v 20 Are nukare Yesu ziro puro ema tuara nana wanera potamu sero nu uma wewa. Ago inoise nukare ema eni potiwa baro ge ninaira esega wero nu gosinoiwa. Awa nu ge waya zo sai giro nu sanamu sero wewa. \v 21 Ago inoise nu atata wero ego sewa awa, “Gipai ema, nakare susu niso gosinonakare. Ge niso awa ewanana. Ni ge niso ewanana gege emare bamere towesa. Ni ema eni zazore amira azu oko inowesa. Tepo awa. Nima ema bama Anutura ge amira susu gipero baititinowesa. \v 22 Nima nogo kotupitinosi? Nakai Yuda ema meni Roma emara ema tua Sisa amire takis potitinowenakai awa ni gawesa te inowita?” \v 23 Ago sewa, ata Yesu meni ge opi nusokare toiwa awa giro numorekare ego senua awa, \v 24 “Moni zo gipeu gane. Agoro ititire zazore monira itia ewa awara ni?” Ago senu nukare sewa awa, “Awa Sisara.” \v 25 Are nu numorekare ego senua awa, “Are nena Sisara asero giro Sisare potiu. Ota nena Anutura asero giro Anuture potiu.” \v 26 Ago senu nukare nu ema bama nana benaura sanaira te kaka wamu wenua. Noko ge senua awa niniwa kotumai kaka kei awamu wenu ne seri wero giro dowa. \s1 Nukare erama betero eramunora amira Yesu atata wewa. \p \v 27 Ema eni Sadukayora dubu ami Yesu nana muwa awa. Nukare Sadukayo meni ge ego toisowa: Betai nukare noko oko eramunora. \v 28 Are nukare nu atata wero ego sewa awa, “Gipai ema, Mose meni ge zo namorekai ego gaenua, ‘Ema zo bama atiro noma mai tepo ema awa betamunoya, awa nami nuso meni bama awa noko puro atamunoya. Ago wero nu ami nami nuso emo mai zo pumaise.’ \v 29 Amira namisini 7 awa nukare gita noisowa awa. Nami zewai awa numa bama atiro noe mai tepo betenua. \v 30 Are namba tu meni bama da awa noko atiro noe mai tepo betenu \v 31 namba tri meni bama da awa noko atiro noe mai tepo betenu, ago daba wero baro nukare namisini 7 ami bama da awa atiwa, ata nukare mai tepo betewa awa. \v 32 Are ama bama dai betenua. \v 33 Nukare 7 ami gita bama da awa atiwa. Are be betai meni noko eramunora be amire bama awa ara wamunoi?” \v 34 Ago sewa Yesu meni numorekare ego senua awa, “Zeme zebura ena ema bama atitinoise nowera. \v 35 Ata noma be bamura ena erama eni nuai me ewanana topetarise Anutu meni gai te wamunora, nukare ami betaira ena eriro noko oko ina-ata wamunora. \v 36 Anutu meni nukare betaira ena emoko awa-uzenu eriwa, are nukare mai nuso wero noise angelo ine wero itamunora. Nukare noko betai ine tepo awa. \v 37 Ota bebetenai meni eramunora, amira ge awa Mose meni dai gipenua. Nu ni payai zo awero kaka tepo wamu wenua amira uge awa gainomite amire ge zo Anutu meni numore senua awa ego gaenua awa, \li2 Na Abrahamto Isakare ata Yakobo amira Tua wero itewena. \v 38 Anutu nu erama bebetenai asinowenakai awa gawi seka gege inowera. Are nu erama betaira Tua kota, nu erama seka itewera amira Tua wero itewia.” \v 39 Nu ago senu lo ge gipai ema eni meni ego sewa awa, “Gipai ema, ge tosa awa genakare neine inoya.” \v 40 Ago sewa, nera kota, Sadukayo meni nu noko atata waira azu wewa awa. \s1 Yesu meni Kristora susu amira Farisayo atata wenua. \p \v 41 Ata Yesu meni numorekare ego senua awa, “Agoro nukare nogoro ego toweri, ‘Yuda emara Soyai Ema zazo Kristo awa nu Dawidira sibuna?’ \v 42 Ata yere buku nasokai zazo Sam amira awa Dawidi nu nutope ego sero gaenua awa, \li2 Tua meni tua nasore ego senua awa, \li2 ‘Ni muro wana me nasora arumuro \li1 \v 43 itasa na iwo dubu niso awa \li2 benau nisora potana isimamunosa.’ \v 44 Dawidi meni ge ago toise Kristore Tua naso asenua. Are Kristo nu nogoro Dawidira sibuna wamunoi?” Ago senua awa. \s1 Lo ge gipai emara tani. \p \v 45 Ema bama itiwa amira nana benaura Yesu meni bua mai nusore ego senua awa, \v 46 “Nikare lo ge gipai ema nukare awa uma wewo. Ema bama meni nukare samo darise sero tama woi iboboi wosuniro nowera. Ema bama meni nukare kakame ena giro arenarise yaba inowera. Nukare yere ibura ena ema bama nana benaura arumamu yaba inowera. Nukare ana-bona waira bere masi zazore amira arumamu yaba inowera. \v 47 Nukare bama iu betai amira wau awa soero pupinowera. Ago inoise nukare pasina nusokare gogo wero me irora inoise isa iboi-tatana towera. Are nukare ina nusokare mou-mau bamu tamamunora.” Ago senua awa. \c 21 \s1 Bama bogamasa zo iu betai ami ibu bamura ena omata Anuture potinua. \p \v 1 Yesu nu ibu bamura ena itise iri niro ema bama waure meni omata nusokare eni ibura kolekta amira potitinoiwa \v 2 gosinoise itinu bama zo iu betai wau tepo bogamasa noisonua ami kei awero toea eto kolektara potinu ginua awa. \v 3 Ago wenu Yesu meni giro ego senua awa, “Na ge me memeka nimorekare tona. Bama iu betai bogamasa emi omata potitinoya ami enira awa dainitinoya. \v 4 Nera kota, nukare awa omata witai itia ata nukare eni gege Anuture potera. Ata bama ami omata nuso pei-kaka itia awa te potiro tepo wetia. Are nu nena zuma gaero naira zo oko itia.” Ago senua awa. \s1 Yesu nu ibu bamu ama sisamu inoinua amira ge senua. \p \v 5 Ema eni nukare ibu bamura ge sewa. Nukare gita so awa omata ewa-gaewa ami simena-gaena wewa. Noko nena ewa-gaewa Anuture potitinoisowa ami dai simuwa, amira ge sewa Yesu meni ego senua awa, \v 6 “Nikare nena bamubamu zeme gosinowa amira susu nuso sane. Ama be zo kei awamunoya amire nukare ibura omata zo oko duara zora nana tame itamunoya. Nukare dero sisero apara osamunora.” Ago senua awa. \s1 Yesu nu mou witai kei awamu inoinua amira ge senua. \p \v 7 Yesu meni ago senu nukare nu atata wero ego sewa awa, “Gipai ema, nena tosa awa be nere kei aamunoi? Tani ne gita kei awai amire be awa zora awinoya awa gamunonikare?” \v 8 Ago sewa Yesu meni ego senua awa, “Nikare etete nameraya nikare uma wewo. Ema witai muro nikare eteteniro zazo naso toise nutopekare ‘Na ema awa’ asamunora. Noko ‘Be kei awetia’ ago samunora. Ata nikare baro nukare oko ama ganawe. \v 9 Nikare ge ego ine ninamunowa: ‘Bogi-zuzuna bamu inora, ota gavmanre iwo inoise nata sisinora.’ Ago sara niniro azu oko wawe. Tani awa gita kei awamunora, ata zebura be eya oko tepo wamunoya.” \v 10 Yesu meni ago sero numorekare ego senua awa, “Ema dubu eni nukare bogi-zuzuna ema dubu enire wamunora. Ota ema tua enira dubu ami ema tua enira dubure bogi-zuzuna wamunora. \v 11 Duwi babezinoma sumamunora. Agewa eni dora-botiyo babezinoma kei awamunoya. Noko yaya bamubake eni meni erama sero nana witiro tepo wamunoya. Ota noko utura ena tani-butani babezinoma enita noko nena benau seka-seka eni ami kei awara giro erama azu bamu wamunora. \v 12 Ota nena awa dapikarago kaka kei awamure nukare nikare saniro yaya bua nimorekare potara tamamunowa. Ago wawa nikare puro poti yere ibura niro ana nikare gera potiro amire benai sora potamunora. Nikare zazo naso puro nowewa, ami emo nukare nikare puro ema tua nana benaurata noko ema tua osesenai enira nana potara ge bua wamunowa. \v 13 Ago wamunora be amire nikare Oziga Ewanana puro nowewa amira susu nisokare kerenamunowa. \v 14 Nikare ge ei awa kotumai nisokarera potiu zewai wae, ‘Na gera potamunora amire na ge oko sia wamunona.’ Ago toise noiwo. \v 15 Nera kota, nane kotumai ewanana nimorekare potamunona. Ago wana iwo nisokare meni ge awa azu sai ine tepo. Noko puro osai ine tepo awa. \v 16 Miamai mamanare namisini numisinire didikai ata otao mamai nukare dai nikare iwora wanera potamunora. Ago wara nisokare nana eni awa dara bebetenamunora awa. \v 17 Ata ema witai ami nimorekare tini kapai pamunora. Awa nera kota, zazo naso awa nisokare nana itia. \v 18 Ota na nikare soremana giti tu nisokare zo oko sokero duamunoya. \v 19 Nikare zewai-zawai wero noma nuai me pumamunowa. \s1 Yesu nu Yerusalem waya wamu inoinua amira ge senua. \p \v 20 Ota ama goroba ema muro Yerusalem zimamu inuara giro ego gamunowa awa: nata bamu dero ziwaira be awa kei awetia. \v 21 Be amira ana ema Yudaya zebura itamunora ami azu sumuro bamu dirumura narise. Ema Yerusalem mokara itamunora ami nata doro sumuro bayarise. Ema eni goma atune itamunora ami nate oko toyarise. \v 22 Nera kota, be amire Anutu meni ina nuso waya potamunoya. Ago wai ge gaewa awa dapikarago me wamunoya awa. \v 23 Oi, bama wasou wai ata bama mai unore. Nukare pena-pana sumai ine tepo, are na nukare emo zo apinona. Nera kota, be amire mou bamubake zebu emira kei awamunoya. Noko Anutura tini gamai bamu ami ema bama dubu emira nana kei awamunoya. \v 24 Nukare awa goroba ema meni nukare puro kasiwa meni dara bebetenamunora. Ota noko goroba ema meni ziro beniro puro ema dubu sero amira nana bayara sou bua nusokare wamunora. Ota nata Yerusalem awa ema Yudako meni puro patiro usi-besi inoise nuara be nusokare pesunai amire duamunora. \s1 Ama Emara Mai meni ewesemuro mamunoya. \p \v 25 Tani eni inuara enata, waikora enata, kunara ena kei awamunora. Noko zebura ena ewa bamubake eriro bezinuai erama dubu sero meni niniro azu inoise kotumu-katumu wamunora. \v 26 Ota putou utura itewera ami zipamunora. Ago wara erama meni nena zebura ena kei awinoya amira azu inoise kotumai tepo wai dopamunora. \v 27 Ago wara na Emara Mai meni putoure zasimai bamure bereze zora osero tupiana ema bama meni gamunora. \v 28 Ama nena awa kei awamu zaawinuai giro nikare dapikarago dopero iri ike niwo. Nera kota, be awa Anutu nikare noko tera pumaira be awa zora awetia.” \s1 Ni fik meni Yesu kei awaira be awa gipinoya. \p \v 29 Yesu ago sero ge bezai zo numorekare ego senua awa, “Nikare ni fik ata ni eni amira tani kotumuro susu zo giu. \v 30 Bona nusokare gotu gi nusokare zazawera be amire nikare giro, ‘O, waikora be kei awamu inoya,’ ago towewa. \v 31 Da ago ine tani kei awamu inoi sesena awa kei awai amire nikare ego sewo, ‘O, Anutu imata Tua wamunoya amira be kei awinoya.’ \v 32 Na ge me memeka nimorekare sane. Ema bama zeme zebura nora ami kaka betero tepo wamu nuara amire nena awa dapikarago kei awamunoya. \v 33 Ama uture zebure sisero tepo wamunorato, ata ge naso meni awa oko sisero tepo wamunoya. \s1 Dia wero baitanisekai. \p \v 34 Nikare nena pena-pana nukinoise ou zewai niro dau inoise tamara nena emo duba-duba inoise nuawa be bamu meni nikare eya wawa meni dago wai azu, nikare nitopekare dia wero baitiwo. \v 35 Be bamu awa erama zebu sero nowera amira nana kei awamunoya. \v 36 Nikare nena bamubamu kei awamunora amira mokara ena zewai wero noma na Emara Mai amira nana benaura dopamu sero duba gitawa tepo eyaya isa toise noiwo.” Ago senua awa. \p \v 37 Yesu meni waikore ema bama ibu bamura ena gipinoisonua, ata pire nu doro dirumu zo zazo Oliwa amira baro awinoisonua. \v 38 Pina atasai ema bama witai meni ibu mokara ena ge sai ninamu nuso nana aunitinoisowa. \c 22 \s1 Yudas nu Yesu ema giti kopire potamu sero baro sero niniro awewa. \p \v 1 Pura bamu zo ame yis tepo ninoisowa amira waiko zo zazo nuso Betai Daininua amira pura awa kei awamu inoinu \v 2 pris babezinomare lo ge gipai emare nukare ema bama azu inoise Yesu upene daira ebata kau wewa. \v 3 Kau inoiwa Satan meni Yudas nana mokara toinua. Yudas zazo nuso Iskeriot asinoisowa, nu bua mai 12 amira zo. \v 4 Nu ami baro pris babezinomare ibu bamura polis amira dia enire dai poti dara niro nu Yesu kereniro wana nusokarera potai parise senua. \v 5 Ago senu nukare niniro yawa sara inoise numore omata eni potamu sewa zewai wenua. \v 6 Ago sero sewa nu ge nusokare niniro, “Te wetia. Ago wamunona,” asero nu ego kotumunua awa, “Ema bama tepo Yesu imata nuai amire kerenamunona.” Ago kotupitinoise Yesu kereniro wana nusokarera potamu ebata tamaira bua wenua. \s1 Yesura bua mai eto nuto bona naira nena sia wewato. \p \v 7 Pura ame yis tepo amira be kei awenua. Be amire nukare wo sipsip mai darise sai itisonua. \v 8 Are Yesu nu mai eto Petoroto Yohanere iyetitinoise ego senua awa, “Nito baro ame nasokai sia wewoto muro nanekai.” \v 9 Ago senu nuto sewato awa, “Ni masi na-amira ena sia waninseto kotupitinosi?” \v 10 Ago sewato nu ego senua awa, “Nito niniuto. Nito nata mokara baro ema zo ou au bamu dimuro puro tupima nito ebete ena tamamunoya. Nito ema awa ama ganero baro so toyai giro nito so da amira toiroto \v 11 sora mama atata wero ego sewoto, ‘Nakare ata gipai ema ami so moka na-amira ena Betai Daininua amira bona namunonikare?’ \v 12 Ago sawato nu so moka bamu zo so ike itia awa nimoreto gipamunoya. So moka awa sawa diai au-tewa sia wai itia. Gipai giro ana nito bona naira nena sia wewoto.” \v 13 Ago senu nuto baro Yesu meni senua da ago ine tamuroto amire Betai Daininua amira ana-bona naira nena sia wewato awa. \s1 Yesu bua maire bona potinua. \p \v 14 Naira be zora awenu Yesu nu nena naira masi amira baro aposolore dai arumuwa awa. \v 15 Ago wero nu numorekare ego senua awa, “Na yaya kaka tamamure bona ei awa nimorekare dai nanise duba wititinowia. \v 16 Na me memeka nimorekare sana niniu. Na bona noko oko namunona. Bona me Anutu imata Tua wero nuamunoya amira natara ena kei awamunoya awa namunona.” \v 17 Ago sero nu akou zo pumuro Anuture kokopai asero amire ego senua awa, “Nikare akou ei awa puro te niwo. \v 18 Na nimorekare tona. Zeme emireta ama na ou wain noko oko namunona. Be Anutu imata Tua wamunoya amira be kei awai amire noko namunona.” \v 19 Ago sero nu porong pumuro Anuture kokopai asero eweweniro bua mai nusore potitinoise ego senua awa, “Pumuro niu. Ei awa pisi naso. [Na nikare soremaise potitinona. Ama nikare na kotupitinoise ago ninoise noiwo.” \v 20 Ago senu nena niro tepo wewa amire akou ou wainire zo pumuro da ago inoise ego senua awa, “Ou wain ei awa orara naso. Orara naso awa nikare emo zozinona.* Orara ami Anuture tairo nuai amira ge seka awa ziai zewai wamunoya.] \v 21 Ota gosinowa: ema na poti iwora nana wanera namu inoya ami namore dai nena naira masira itia. \v 22 Na Emara Mai meni betai naso Anutu meni senu itewia amira te betamunona, ata ema na kerenamunoya nu awa, oi! ina nuso nogo pumamunoi?” \v 23 Nu ago senu giro nukare nutopekare atata ina-wa inoise ego sewa awa, “Nasokai nana ai meni wamunoi?” \s1 Bua mai nukare ge meni ina-da wero ai meni gita wai ema nusokare wamunoi ago sewa. \p \v 24 Bua mai nukare ge meni ina-da inoise ego sewa awa, “Ai meni gita wai nasokai wamunoi?” \v 25 Ago sewa nu senua awa, “Zebura ema tua meni ema bama nukare souwarise towera. Noko ema putou bamure ami ema osai meni nukare bayao ema asarise towera. \v 26 Ata nikare ago oko wamunowa. Tepo awa. Ata ema zo nisokare nana ena bamu nisokare wamunoya ami osai ine wero nuaise. Ata giti kopi nisokare meni soumai ine wero nuaise. \v 27 Nikare seu. Ai meni bamu inoi — arumuro nena ninoise itia ami bamu inoita dopero nena potitinoya ami bamu inoi? Gosinowa, nena ninoise itia ami bamu inoya. Ata nane meni awa nisokare nana soe noise soumai ine wero nowena. \v 28 Na yaya mokara nuawena nikare na kaka duamu namore dai nowewa. \v 29 Mama naso meni na nena dapikarago amira dia bamu wero nuanise putou namore potinua. Da ago nane putou nimorekare potitinona awa. \v 30 Are na imata Tua wero nuamunona be amire nikare namore dai nena namunonakai. Nikare ema tuara arumai ago ine amira arumuro itise Isreli ema dubu 12 awa awina-dawina wamunowa.” Ago senua awa. \s1 Yesu nu ama Petoro meni numa poti gutipe namunoya amira ge senua. \p \v 31 Yesu meni Petoro emo zo amuro ego senua awa, “O Simon, sana nini. Wuit zasero wasawera me ewe puti ewe awinowia ago ine Satan meni nikare puro zasero wasamu sero senu Anutu meni nininua. \v 32 Ata na ni emo isa emoko sesena. Awa tuma diai niso besai azu isa sesena. Are ama ni noko ewesemuro otao mamai niso ziasa zewai wamunora.” \v 33 Ago senu Petoro meni numore ego senua awa, “Tua, ni benai sorata betaira bayasa na te bayamunona.” \v 34 Ago senu Yesu meni ego senua awa, “Petoro, na nimore me tona. Nine pi emire kokara ge kaka samure ‘Na Yesu kaka gamu’ ago sasa be etorobara wamunoya.” Ago senua awa. \s1 Moni itaire kaitare kasiware amira ge. \p \v 35 Nu numorekare ego senua awa, “Na gita nikare moni tepo kaita tepo sandol tepo iyetena nikare baro nena kau wisewita?” Ago senu nukare sewa awa, “Tepo.” \v 36 Ago sewa nu noko numorekare ego senua awa, “Ota zeme meni awa ema zo nu moni itia ami puro nuaise. Ota kaita puro noya ami da ago waise. Ota ema zo nu bogi waira kasiwa tepo giro tama woi nuso potaise zuma gayara nu noko bogi waira kasiwa zo zuma gaero pumae. \v 37 Na nimorekare tona ewa: Ge gayai ego itia ami naso nana ena me waise sai itia. Ge awa ego ewa, \li2 Nukare nu giwa lo ge dai ema ine wenua.” \v 38 Ago senu nukare ego sewa awa, “O Tua, giyo. Nakai bogi waira kasiwa eto itia ewa.” Ago sewa nu numorekare ego senua awa, “Nena amira oko tona. Dou!” Ago senua awa. \s1 Yesu Gesemani ni buye ena isa bua wenua. \p \v 39 Yesu nu Oliwa dirumura eyaya susawisonua, are be amire nu nata doro ago bamunua. Bamunu bua mai nukare nu ama ganero bamuwa. \v 40 Nu agewa amira kei awero numorekare ego senua awa, “Etetenai nisokare nana kei awamia, isa seu.” \v 41 Ago sero nu nukare doro omata saitiro apawenakai baro duwitinowia ago ine baro bawa diro isa toise ego senua awa, \v 42 “Mama, ni yaya naso nana tupia awa gazamu wero giro gazeyo. Ota ni ara tamai nasora kota ara tamai nisora weyo.” [ \v 43 Ago senu utura angelo zo meni osero nu zinu zewai wenua. \v 44 Yesu nu duba zazaumunu isa zewai wero toinu wiri nuso orara ine wero muro ose zebura ninua.] \v 45 Nu isa tomite eriro bua mai nuso nana baro nukare duba nai tamuro mou wero gitawa inoiwa ginua. \v 46 Giro awa-uzero numorekare ego senua awa, “Nikare nogoro gitawa inowi? Nikare eriu isa sawe. Inuawa nena etetenai ami muro nikare tamamia.” \s1 Yudas nu Yesu iwo emara nana wanera potinua. \p \v 47 Yesu nu ge ago toise itinu ema dubu bamu meni nuso nana muwa. Ema zazo nuso Yudas, nu awa bua mai 12 amira nana zo, nu ami gita wenu muwa. Nu Yesu imamu sero nuso nana zorage bamunua. \v 48 Ago wenu Yesu meni ego senua awa, “Yudas, ni nogoro na Emara Mai imai niso meni kereniro goroba emare potamu inosi?” \v 49 Ago senu bua mai Yesure dai itiwa nukare ami nena kei awamu inoinua awa giro ego sewa awa, “Tua, ni nakare kasiwa meni nukare danisekare kotupitinosita?” \v 50 Ago tuarise nusokare nana zo meni eriro pris bamura soumai awa damu wero dana wana mera awa kesenua. \v 51 Ago wenu Yesu nu awa giro ego senua awa, “Tani awa zeme do.” Ago sero nu wana poti danara ninu ewanana wenua. \v 52 Yesu nu pris babezinomare ibu bamura polis amira dia enire simai enire nukare nu ziro pumamu sero muwa giro numorekare ego senua awa, “Nikare kasiware dobare puro tupewa, awa goroba ema zo puro benamu mago inowa. \v 53 Be giti awa na nimorekare dai ibu bamura ena nuawena nikare ana nogoro na kaka pumamu inowewi? Ata zeme ewa nikare ata mumera mama amira be awa.” \s1 Petoro meni Yesu begi wenua. \p \v 54 Ge ago senu nu saniro puro bamuwa. Nu puro pris bamubake amira nana so duru bamuwa. Ata Petoro meni awa asike noise nu ama ganenua awa. \v 55 Nukare so amira goma mokara toiwa eni meni niao wero amire arumuro awinoise itiwa Petoro nu numorekare dai arumuro itinua awa. \v 56 Sou bama diri zo meni Petoro niaora arumuro itinu ginu kei awenua, are nu ua inoise ego senua awa, “Ema ei awa nu Yesure dai nowia.” \v 57 Ago senua, ata Petoro meni begi inoise ego senua awa, “Bama, na nu awa kaka gamu.” \v 58 Ago senu borere tepo noko zo meni muro nu giro ego senua awa, “Ni dai ema amira bua mai zo.” Ago senu Petoro meni ego senua awa, “Otao, na tepo awa.” \v 59 Ama aua zo tepo wenu amire noko zo meni zewai wero ego senua awa, “Me memeka, ema ei awa numore dai nowia. Nu Galilaya ema zo.” \v 60 Ago senu Petoro meni ego senua awa, “Otao, ge niso tosa awa na kaka gamu awa.” Ago tuaise kokara ge senua. \v 61 Ago wenu Tua meni ewesemuro iri Petoro nana ninua. Ago wenu Petoro nu Tua meni ge gita numore ego senua awa kotumunua, “Nine pi emire kokara ge kaka samure gita ‘Na Yesu kaka gamu’ ago sasa be etorobara wamunoya.” \v 62 Petoro ge awa kotumuro kei damu niro di bamu senua awa. \s1 Nukare Yesu sero isipitinoise dewa. \p \v 63 Ema Yesu ziro puro itiwa ami nu sero isinoise dewa. \v 64 Ago inoise mo sibi meni giti moka nuso gogo wero zasero diro nu atata wero ego sewa awa, “Ni porofete wero giro se, ema ni doinoya amira zazo aweni?” \v 65 Ago sero nukare ge waya eni susumuro numore toise nu sero isewa awa. \s1 Nukare Yesu ema giti kopira nana benaura ena gera potiwa. \p \v 66 Pina atinu Yuda emara giti kopire pris babezinomare lo ge gipai emare ami poti dara niro sewa ema Yesu puro aunaira bamuwa amire numore ego sewa awa, \v 67 “Ni ge se. Ni Yuda emara Soyai Ema Kristota tepo ni?” asewa nu senua awa, “Na nimorekare samunona, ata nikare gawa oko me wamunoya. \v 68 Ota na ge enira nikare atata wamunona, awa nikare ge naso ina oko samunowa. \v 69 Ota be bamu bayamunonakai awa na Emara Mai meni Anutu putoure amira nana wana mera arumuro itamunona.” \v 70 Ago senu nukare ego sewa awa, “Are ni nitope Anutura Mai ni?” Asewa nu ego senua awa, “Iyo, na ewa. Aware nitopekare towa.” \v 71 Ago senu nukare ina-sa wero sewa awa, “Nakai ge ne noko ninamunonikai? Be nuso meni Anutura zazo dena-betena weti ninenakai waya wetia awa.” Ago sewa awa. \c 23 \s1 Nukare Yesu puro baro Pilato nana benaura ena gera potiwa. \p \v 1 Ago sero nukare dapikarago eriro nu puro baro Pilato nana potiwa. \v 2 Ana zaawero ge nuso sero ego sewa awa, “Ema ami nakare Yuda ema meni Roma emare bogi wanisekare duba nasokare gainoe doti susu nuso tamuo nu puro tupenakare. Nu nakare ema tua Sisare takis moni potai azu towia. Nu nutope ema tua nasokare zazo Kristo asinowia.” \v 3 Ago sewa Pilato meni nu atata wero senua awa, “Ni Yuda emara ema tua ni?” Asenu nu Pilatora ge ina toise ego senua awa, “Iyo. Tosa awa.” \v 4 Ago senu giro Pilato noko ewesemuro ema giti kopi ata ema bama diti bamu amire ego senua awa, “Na ge nera sero ema ei awa gera potamunoni? Na pasina nuso zo oko tamena.” \v 5 Ago senua, ata nukare ge beina wero ego sewa awa, “Nu nakare Roma emare bogi wanisekare duba gayawi ge nuso ami Yudaya zebu te inowia. Nu Galilaya zebura ena zaawero tupie nata emira ena da ago inoya.” \s1 Nukare Yesu Herode nana benaura ena gera potiwa. \p \v 6 Ago sewa Pilato meni niniro nukare atata wero senua awa, “Ema ewa nu Galilaya emata?” \v 7 Ago atata wenu sewa nu Yesure ego ginua: nu zebu agewa Herode meni dia inoisonua amira mai zo. Be awa Herode nu Yerusalem nate itisonua, are Pilato meni Yesu potinu Herode nana bamunua. \v 8 Herode nu Yesu giro yawa sara wenua. Nera kota, nu gita bowi ge nuso niniro nu gamu yaba inoisonua. Nu Yesu meni tani putoure zo wai gamu toise noisonua. \v 9 Are Herode nu atata werota wero awenua, ata Yesu meni ge zo numore ina kaka samu wenua. \v 10 Ata pris babezinomare lo ge gipai emare nukare ami nusoto nana zorage dopero Yesu gera zewai-zawai potiwa. \v 11 Ata Herode soldia nusore nukare nu puro osisinoise sero isimuwa. Isinoise mo owe neinere zo puro numa sawewa pumunu Herode ge senu numa noko puro Pilato nana bamuwa awa. \v 12 Gita Herodeto Pilatore nuto iwo ina-wa inoise noisowato, ata waiko be amire awa nuto otao wewato awa. \s1 Pilato nu Yesu ni pasinaira darise senua. \p \v 13 Pilato nu pris babezinomare diare ema bamere zawa senu muro auniwa \v 14 numorekare ego senua awa, “Nikare ema ewa puro naso nana muro nu ema bama bogi warise duba gainoya ago sesewa, ata na benau nisokarera ena susu nuso gamu sero atata wetena. Ata sana niniu. Nikare ge nera sero ema ei awa gera potitinowi? Na pasina nuso zo da di oko tamena. Tepo awa. \v 15 Herode nu dai ago wero giro noko poti nasokai nana mia. Ata sana niniu. Pasina nuso meni betaira te oko inoya. \v 16 Are na sana nu wamu meni dero besara bayamunoya.” Ago senua awa. \v 17 Ata tani ego ine inoisowa. Betai Daininua amira pura kei awasai Pilato meni ara tamai nusokarera mai zo besasai nusokare nana susawisonua. \v 18 Are Pilato ge ago senu giro ema bama dubu bamu ami te-tetemo arero zawa sero ego sewa awa, “Ema awa deu betai, Barabas besawa kei awero nasokare nana mae.” \v 19 Barabas nu gita nata mokara ena bogi zo dia emare inomite mai zo denu betenu giro nu benai sora potiwa itisonua. \v 20 Pilato meni Yesu besamu sero numorekare ge noko senua, \v 21 ata nukare noko zawa gatero ego sewa awa, “Nu ni pasinaira deu, nu ni pasinaira deu!” \v 22 Ago sewa nu noko numorekare senu be etorobara wenua, “Nogoro ago towi? Nu pasina ne wisi? Na pasina nuso waya nu dai betaira te awa kau inona. Are na sana nu wamu meni dero duara bayamunoya.” \v 23 Ata nukare ge beina inoise nu ni pasinaira ena betaise arero sewa. Ago sewa zawa gatai nusokare meni Pilatora ge puro osewa. \v 24 Ago sewa giro Pilato meni ge nusokare niniro zewai waise senua. \v 25 Ota ema gita bogi diare inomite mai denu betenu nu benai sora potiwa itisonua, nu awa ema bama meni pumamu sewa giro Pilato meni besenu bamunua. Ota Yesu meni awa Yuda ema meni nu betaise sewa giro Pilato meni soldia nana wanera potinua awa. \s1 Nukare Yesu ni pasinaira dewa. \p \v 26 Nukare Yesu puro susaumite ema zo ebete ena tamuwa. Ema awa zazo nuso Simon; nu Sairini natara; nu muro nata bamura toyamu inoinu nukare nu saniro ni pasinai puro nuso nana gape potiwa dimuro Yesu ama ganero bamunua awa. \v 27 Ota ema bama dubu bamu nukare nu ama ganero bamuwa. Ota bama witai meni awa nu emo dire-buare inoise duba naire bamuwa. \v 28 Ata Yesu nu ewesemuro numorekare ego senua awa, “O Yerusalem bama mamai, nikare na emo oko di sawe. Nikare nitopekare ata mai awiso nisokare emo di seu. \v 29 Sana niniu. Ama be zo kei awamunoya be amire nikare duba nitinoise ego samunowa awa, ‘Bama eronaita bama tini azaita bama mai ami kaka gayamu ami* yawa sara warise.’ \v 30 Be amire ema bama meni dirumure ego samunora awa, ‘Nikare nasokare nana tame duro patawe.’ Noko dirumu pei-mamaire ego samunora awa, ‘Nikare oseu nakare gowawe.’ \v 31 Nukare na ni busu wai ine awa puro niaora potitinora, are ama nukare nikare ni touwai ine awa puro nogo wamunori?” Ago senua awa. \p \v 32 Nukare pasina mai eto Yesure dai dara betariseto puro bamuwa awa. \v 33 Nukare bamuro so zo zazo Giti Kopira Wetu, amira kei awero Yesu ni pasinaira dewa awa. Ago wero pasina mai eto dai dero Yesu nana zo enibara zo enibara ago potiwa dopewato awa. \v 34 Ago wewa Yesu meni ego senua awa, “O Mama, nukare susu naso kaka gamu inoise tani ewa inoraya ni pasina nusokare do.” Ago senu nukare tama woi nuso awa kanowero pumaira kotumuro ozina laki wewa. \v 35 Ema bama nukare dopero ua inoise itiwa awa. Ota dia sai meni awa nukare numa isipitinoise ego sewa awa, “Nu gita ema eni soremuro kora inoisia, are Anutu nu pumunu Tua nasokai Kristo me wero noma giro nu nutope soremaise.” \v 36 Soldia ema dai nu isimuwa. Nukare nuso nana zorage muro ou dokaka numore potiro \v 37 ego sewa awa, “Ni Yuda emara ema tua noma giro ni nitope soremu.” \v 38 Owe zo nuso nana ike ena ego gaewa awa, “Ema ewa Yuda emara ema tua.” \v 39 Pasina mai eto nuto dai ikoniwa amira zo meni Yesu isipitinoise ego senua awa, “Ni Soyai Ema nasokare Kristo asinoraya ni nitope sorepitinoise nato dai soremu.” \v 40 Ago senu pasina mai zo meni ge awa niniro numa seninoise ego senua awa, “Ni mou nune dipinoya ago ine dipinosa. Ni Anutu azu kaka wamu ni? \v 41 Nukare nage detera betinonage awa tani ewanana inora. Nera kota, nage tani waya gita wenage amira te tapinonage awa. Ata ema ami awa nu gita tani waya zo kaka wamu awa.” \v 42 Ago sero senua awa, “Yesu, ni ama ema tua wero noma kei awero na kotumuyo.” \v 43 Ago senu Yesu meni ego senua awa, “Na ge me nimore tona. Be zeme emire ni namore dai nata ewanana zazo Paradais amira itamunosa.” Ago senua awa. \s1 Yesu betenua. \p \v 44-45 Are waiko diti 12 klok wenu waikora zasimai tepo wenu mume bamu kei awero zebu te wero itinu 3 klok wenua awa. Ago wenu Anutura ibu bamura mo bamu* kimenai awa keero eto wenua. \v 46 Ago wenu Yesu nu zawa pena-pana gatero ego senua awa, “Mama, ititi naso wana nisora potitinona.” Ago senu ozana nuso tepo wenu betenua awa. \v 47 Soldia emara dia meni tani awa giro Anutura zazo de ike nitinoise ego senua awa, “Me memeka, ema awa nu me pasina tepo.” \v 48 Ata ema bama dubu bamu muro dubu dero itise nena bamubamu kei awenua awa giro tepo wero nukare duba nitinoise noko ewesemuro bamuwa awa. \v 49 Ata Yesura otao mamai ata bama mamai nukare nu ama ganero Galilaya ena muwa ami asikera dopero itise tani kei awenua awa giro tepo wewa awa. \s1 Nukare Yesura woi poti omata so zora niwa. \p \v 50 Ema zo noisonua zazo nuso Yosefe. Nu Yuda emara nata zazo Arimatia amira ema. Numa Yuda emara giti kopi dubu amira zo. Numa ema kokopai, tani ewanana gege inoise noisonua. \v 51 Otao mamai nuso meni Yesu gera potiro damu sewa nu ginu waya wenu nukare kaka soremamu donua. Ema ami Anutu imata Tua wero nuamunoya amira be dia noisonua. \v 52 Ema ami Pilato nana bamuro Yesura woi pumamu senua. \v 53 Senu nininu woi nuso ni pasinaira ena puro mo kapawai iboi-tatana meni ewero poti omata so zo wamai amira ninua. Gita ema zora woi ago kaka potamu. \v 54 Tuwe Sabat purara nena amira korawai be amire omata sora potinu Sabat pura zora awenua. \v 55 Ota bama nukare gita Galilaya ena eriro Yesure dai muwa ami Yosefe ama ganero baro bi diti awa giwa awa. Ago inoise Yosefe nu Yesura woi nogo nogo potinu awa dai giwa. \v 56 Nukare giro noko ewesemuro so nusokare nana baro ou zamare ata gawi enire sia wewa. Sia wewa Sabat pura kei awenu giro nukare lo ge dipinoise doro itiwa awa. \c 24 \s1 Yesu betaira ena seka wero erinua. \p \v 1 Sande pina atitinoinu pina-pana gamu nukare ou zamare gita sia wewa awa puro bi ditira bamuwa awa. \v 2 Baro ego giwa: Omata bi ditira omata so gazai awa enibara baro itinu giwa. \v 3 Are omata sora toiwa, ata nukare Tua Yesura woi kau wewa. \v 4 Nukare woi nuso kau wero itazaita inoise itiwa ema eto tama woi nusoto awa kapawero zasimai ami nusokare nana zorage dopero itiwato giwa. \v 5 Bama nukare giro azu wero iri dura zebura niro zebu ua wewa. Ata ema eto ami numorekare ego sewato awa, “Nikare nogoro giro ema nuai ewananare nowia awa betaira masira ena kau inowi? \v 6 Nu ego oko itia. Nu emoko eria. Nikare ge gita Galilaya itise nimorekare senua awa kotumuro giu. \v 7 Nu nimorekare ego senua, ‘Nukare na Emara Mai poti pasina emara nana wanera namunora. Ago wara nukare na ni pasinaira dara betamunona. Betero be etorobara ago tepo wai amire noko seka wero eramunona.’ Nimorekare ago senua.” \v 8 Ema eto meni ago sewato giro bama nukare Yesu ge gita senua awa kotumuwa kei awenua. \v 9 Are nukare bi diti doro noko ewesemuro baro bua mai nuso 11 ata ema bama enire dai nena kei awenu giwa amira ge uge wewa awa. \v 10 Bama ami ge awa aposolore sewa: Maria nu Madalara, ata Yoana, ata Yakobora mia Maria, nukare ata bama eni ami ge awa aposolore sewa. \v 11 Ata aposolo meni bamera ge niniwa me amu wenu giro dowa. \v 12 Ata Petoro meni awa eriro sumuro baro omata sora ena dupuniro iri du niro mo gege itinu ginua. Ago wero noko ewesemuro sora baro nena kei awenua amira susu kau inoise kotumai saisai wenua. \s1 Ema eto Yesu Emeas ebete ena giwato. \p \v 13 Ata waiko be da amire nusokare nana ema eto nuto aita wero bamu nata kiaka zo zazo Emeas amira namu bamuwato. Ebata awa Yerusalem doro bamu Emeas nai awa 11 kilomita. \v 14 Nuto susawiseto ge nena bamubamu kei awenu giwato amira uge didinoise \v 15 susauwato Yesu nu nutope kei nusoto nana niro numoreto dai bamunua. \v 16 Nuto numore dai susawise nu giwato oko kei awenua, nera kota, Anutu meni kotumai nusoto siro-siro wenua. \v 17 Nu numoreto ego senua awa, “Nito nena nera toise susawewito?” Ago senu nuto doperoto duba nitinoise itiwato. \v 18 Ago inoise nusoto nana ema zo zazo nuso Kliopa ami ge ina ego senua awa, “Esewa Yerusalem ena aunitinoise nowera ami tani bamubamu be zeme emire kei awitaya amira oziga awa ninitinora. Ata ni imata ami kaka ninamu inosa, atonua!” \v 19 Ago senu Yesu meni nuto atata wero ego senua awa, “Tani nere towito?” Ago senu nuto numore ego sewato awa, “Tani awa Yesu Nasarete natara ema amira nana kei awitaya. Nu porofete, are nu tani putoure inoise ge putoure tugata inoise Anutu nana benaura o ema bama nana benaura nowia. \v 20 Ata pris babezinomare ema giti kopi babezinoma nasokaire meni numa iwora wanera potera nukare ge tiro nu dara betaise sero nu ni pasinaira detera betitaya. \v 21 Ata nakare ego kotupitinoise nowenakare. Ema ami Isreli ema nakare iwora wanera ena soyamunoya. Awa daba kota, detera beteti nonakai waiko be etorobara inoya. \v 22 Ata be zeme emire bama eni dubu nasokarera nunekare ami ge zo sesera nakare niniro kotumai sisinoise itazaita inonakare. Awa nukare pina-pana gamu eriro bi ditira baera. \v 23 Ata nukare Yesura woi kaka tamamu wetera. Ago wero nukare noko tera ewesemuro ge ego sesera, ‘Nakare angelo genakare angelo meni nu noko seka wero eria ago seserato.’ \v 24 Bama meni ago sesera giro ema eni dubu nasokarera ami eriro bi ditira baro bama meni sesera te ago ine gera. Ata numa kaka tamamu wetera.” \v 25 Ago sewato giro Yesu meni numoreto ge ego ine senua awa, “O nito kotumai tepo. Ge dapikarago porofete meni gaewa awa nikare nogoro gai me waira timara inowewi? \v 26 Soyai Ema Kristo nu gita yaya tamuro amire ama simai zasimaire nuso pumaise sai itia, awa nikare kaka gamu ni?” \v 27 Yesu meni ago sero ge nuso Tuara gera gaewa itewia amira susu awa numoreto kerenamu sero ge Mose ata porofete dapikarago meni gaewa amira ana zaawero tutuku-tataka niro senua awa. \v 28 Nukare susaumite nata amira kei awamu zorage awewa Yesu nu bayaira wenu \v 29 nuto nu soero sewato awa, “Waiko osisinoi pi emoko ziamu inoya. Are ni namoreto dai itamunosa.” Ago sewato giro nu numoreto dai toiro itinua. \v 30 Ago itise nukare nena namu inoise nu ame pumuro kokopai Anuture sero ewero numoreto potinua awa. \v 31 Nu ago numoreto wenu nuto nu giwato kei awenu giro nu tutamu tepo wenua. \v 32 Ago wenu nuto sewato awa, “Nakai ebete aita inonakai nu namorege ge tugata wetia, noko gera susu namorege kerenia, be amire moka nasoge meni kare wietia.” \v 33 Nuto ge ago toiseto eriro aita wero noko ewesemuro Yerusalem bamuwato awa. Ago wero nuto bua mai 11 ata otao mamai enire auniro itiwa tamuwato awa. \v 34 Tamuwato nukare numoreto ego sewa awa, “Me memeka, Tua noko tera eria. Eriro Simon nana kei aweti gia.” \v 35 Ago sewa nuto ebete ena aita inoise tani wewa amira uge didinoise sewato awa, “Nu ame eweti amire nato nu genato kei awetia.” Ago sewato awa. \s1 Yesura bua mai meni nu giwa. \p \v 36 Nukare ge awa toise itiwa Yesu nu nutope nusokare nana soe damu dopero ego senua awa, “Nikare duba ewananare itiwo.” \v 37 Ata nukare titibi awero bita asero azu bamu wewa. \v 38 Ata nune numorekare ego senua awa, “Nikare nogoro itazaita inoise kotumai nisokare sisinowi? \v 39 Nikare te-wana naso giu, na natope kei awero itena. Wana nisokare meni na ziro giu. Bi awa tama aiso tepo, ata nane meni awa tama aisore itena ewa.” \v 40 Ago sero nu te-wana nuso numorekare gipenua. \v 41 Ago wenu nukare nu giro yawa sara bamu wewa, ata noko itazaita wero ge tepo wenu usero itiwa awa. Ago wewa giro nu numorekare ego senua awa, “Nikare nena nai eni ego itita?” \v 42 Ago senu giro wo ita gita moewa itinua awa potiwa \v 43 nu nusokare nana benaura ena puro ninua. \p \v 44 Nu ge numorekare ego senua awa, “Gita na nimorekare dai noise ego sena awa, ‘Ge namore gita gaewa — Mosera lo ge enata porofetera bukura enata Sam bukura ena gaewa — ge awa dapikarago me wamunoya. Ago sena.” \v 45 Ago sero nu kotumai nusokare zinu zazenu nukare be amire Anutura ge gayai amira susu giwa kei awenua awa. \v 46 Nu numorekare ego senua awa, “Anutura ge gayai ego ine itia. Na Soyai Ema nisokare Kristo meni yaya tamuro betana waiko be etorobara tepo wai noko bi ditira ena eramunona. \v 47 Are nikare Yerusalem ena zaawero oziga naso kerenawa ema bama dubu sero meni niniro zazo naso zawa toise duba kapetenara amire Anutu meni pasina nusokare duamunoya. \v 48 Nikare nena bamubamu gosinowewa amira ge kereniro toise noiwo. \v 49 Sana niniu: Ozana Mama naso meni nimorekare potamu senua awa iyetana ose nisokare nana namunoya. Ata nikare nata ewa oko duawe. Nikare ego itawa putou utura ena ose nisokare nana nai amire nata doro buara bayamunowa.” Ago senua awa. \s1 Anutu Yesu pumunu witi utura ninua. \p \v 50 Yesu meni ago sero nukare puro bamu Betani nate niro nu wana buyaniro nukare gawa wenua. \v 51 Nu nukare gawa inuaise Anutu nu pumunu nu nukare doro witi utura ninua. \v 52 Ago wenu nukare nu bowi wero yawa sara bamubake inoise noko tera ewesemuro Yerusalem bamuwa. \v 53 Ago baro noise nukare be eyaya ibu bamura toiro Anutura zazo de ike nitinoisowa awa.