\id 2TH - NT1076 Sulka - Doug Tharp 21/3/97 
\h 2Tesalonika 
\toc1 E Pol Ka Hor To Alomin Orom To Tittiegom Ngang lTesalonika 
\toc2 2Tesalonika 
\mt1 E Pol Ka Hor To Alomin Orom To Tittiegom Ngang lTesalonika  
\is1 O Rhek Ruk Ktar Kam Keknen Mang E Pol Ka Hor To Alomin Orom To Tittiegom Ngang lTesalonika  
\ip lTesalonika akuruk ngat ker kol e Pol karo rhek ruk ta ktar ittiegom mar ngang ngar he kmoruo pum mar, to kle khavae te, vur nong ke laut he Ngoldaip ner mi kaeknik he. Ngma havae tok, to le korim ngaro reha ruk mo mmie he gia vavle kpaneng en kmeknik. Va lTesalonika akuruk yok ngata pat re te, e Yesus ther mi pis he. He ekam tok, e Pol ta kle kaittiegom ka hor ta alomin orom ngang lTesalonika kam kle smia sisrim ngaro papat mang tok kam kta votam karo rhek akuruk ta ktar ittiegom mar ngang ngar, endruk mang e Yesus ka ngaeknik ngte mmie ko nera vle nngia, he nang mor kam mnorvek pum en tok.  
\ip Ekam tok, e Pol tkaenserpgam mar kam vle lserppak orom ngaro papat ruk kmor mnam mar mang e Yesus he klol o vnek tgus ruk ngak pis kim mar. Ta sei kam svil mang ngar kam vrua toot kmar mruo enang en mruo va klenar akuruk ko ngam kaeharom tok kat. Ta re lserppak ngang ngar kam lua kapngan kmeha orom o reha va kle lua kapngan kam turang nglenar akuruk kat he ka vle tok kpaneng e Yesus kmeknik.  
\c 1  
\s1 E Pol Ta Ngarkie Mang lTesalonika  
\p
\v 1 Dok e Pol, va e Silas kre Timoti, ennginduk nginma kaum kaeha kar dok, nginta vle mo kmok kat.  
\p Ko kaittiegom kua hor ta ngang nguk ruk e Yesus ka ngaomevek to ko mTesalonika, muk ruk mut kor mnam muk mang Ngor Teit E Nut va Ngoldaip e Yesus Kristus he kmokpom kar.   
\p
\v 2 He ngota ngarkie ngang Ngor Teit E Nut va Ngoldaip e Yesus Kristus te, min kam ring ya mang nguk, va min kmeharom mularo vurkul kmongeik kat.   
\s1 E Pol Ta Kanprim E Nut Mang lTesalonika  
\p
\v 3 Koornopeik, ngruaka kanprim E Nut mang nguk mekam mekam ge. Ko ta sir ngang ngor kam kanprim E Nut mang nguk tok, ekam ko mularo papat ruk kmor mnam muk mang e Yesus ngta laut kngae vop kam ngae kngae. Va muk tgus mula keknen to kam mo kaelongtok mo nguk mruo tsei kam laut kngae kun mnam muk tok kat.  
\v 4 He ekam tok, ngoma hover muk ko pum E Nut kakro ngaomevek ngaro kerok ko o mia ngam si kol a regesal mang nguk kmegom muk orom o vnek, vanangko mum kle kmatnge vgum mar ge, kam kle kut kor mnam muk mang e Yesus he kmokpom kar orom mularo keknen ruk endruk ge.   
\p
\v 5 Ii, he ekam ko muma vle orom mularo keknen ruk endruk, va ngta khenam ma mmok te, E Nut karo papat ngat ho mi kut sir hak. He ekam tok, E Nut ner mia vokom muk te, mut her mi kut is hak, he muk kam kaum kar endruk tgus ka tavgo ta vle kuo mang ngar. Ii, ko her gi vgum ko mut her kaum kar endruk he kvaik ku meorom E Nut ka tavgo arhe, yek o mia ngma kol a regesal mang nguk he mum kerkolkol vgum o vnek ruk endruk ngat kirpagis kim muk ekam tok.  
\v 6 Ii, he ekam ko E Nut karo papat ngat ho mi kut sir hak enang tok, va En mruo ner sim kut koripang o mia lsir orom o vnek ruk ngat ho mi kut iser endruk ngam kaelik ngang nguk tok kat.  
\v 7 Ii, ner kaeharom ngang ngar tok, nang o vnek ruk o mia ngam kaelik ngang nguk, E Nut ner kle mi kut petik petgim muk, he nang muk kam smia vle. Va nera pet ngortakor tok kat. Ii, E Nut ner kaeharom tok, mnam a kolkha to E Nut nera khenam e Yesus ma mmok ko na kat kaeknik kun kuon ma volkha kar karo engyel ruk ngat vua serppak hak. Ii, E Nut nera khenam e Yesus ma mmok kar karo engyel ruk endruk ko ngar kaum kpis orom a paei to tho mi ktua vurvur klik hak.  
\v 8 Ii, e Yesus na kat kaeknik tok, to ner le kael a kapnes ngang endruk ngat her el ngaro yaik ngang E Nut he lo krus orom mar mruo kam ngan vgum a knovvur.  
\v 9 Ii, E Nut ner kaenpasiker mar kmen a ho kapnes a ho lautar hak ngang ngar kam kering ngaro pkor kam ngae kngorom kngorom he. Ii, ko ner ho mia likim mar tgus hak petgim Ngoldaip mruo, mar kam lua vle ko kim En ngnik ngnik hak, he ho lo kta vokom ka serppak to a vu ngaurar hak kat e.  
\v 10 Ii, ner kaeharom tok ngang ngar, mnam a kolkha to Ngoldaip na kat kaeknik mnam. Ko mnam a kolkha to endo karo mia mruo tgus, endruk En mruo tmur el mar kam vle la totur ngang En, ngara vokom kla saen he kanprim En mang. Ko o mia tgus ruk ngat kor mnam mar mang En he kmokpom kar ngar ngae gia sor kim En vgum tok kat. Ii, va her muk ruk kat arhe muta vle mnam karo mia mruo ruk endruk tok, ekam ko mut kor mnam muk mang kuaro rhek ruk ko her havaeng nguk lmien mang ormar he.   
\p
\v 11 Ii, va ekam ko kua her treil to arhe ta vle te, muk kam vle tok, va ngoma ngarkie mang nguk mekam mekam ngang E Nut to ngoma totu pum En. Ngoma ngarkie te, En kam vokom muk mnam a kolkha to Ngoldaip na kat kaeknik mnam te, mut sim kut kolkol ekam e Yesus he mi kut iser en ko tvaeng nguk kam kol a ktalhok to kam plong vle ko kim E Nut ngnik ngnik. Ii, va ngoma ngarkie mang mularo papat tgus ruk o yar, endruk muk mruo mut mur elik kun mnam muk kmeharom mar, va mularo reha tgus ruk mularo papat ruk kmor mnam muk mang e Yesus ngam kaenpgam muk kmeharom mar, En kmeharom mar tgus kam pis lmien vgum ka serppak mruo.  
\v 12 Mare, ngoma ngarkie ngang E Nut mang nguk tok, he nang muk ruk mut kor mnam muk mang Ngoldaip e Yesus he kmokpom kar, kam hover ka munik orom mularo keknen ruk endruk, va En kat kam kle ktua hover muk tok kat orom karo keknen ruk kun mnam muk tok kat. Ii, ngota ngarkie tok, kmikkiem gi enang ko E Nut kar Ngoldaip e Yesus Kristus nginma ring ya mang nguk tok.   
\c 2  
\s1 A Mhel To Nam Ho Mi Ktua Kpoot Mang E Nut Karo Pos  
\p
\v 1 Koornopeik, tete, kua svil kam rere mang a kolkha to Ngoldaip e Yesus Kristus na kat kaeknik mnam, va mang a papat to mang E Nut ko nera kaum mor tgus he klol mor ka grap orom mor ngoguon ma volkha, mor kam kaum ka vle kar En. Ngot kaurur kim muk te,  
\v 2 mguak or kam tutut kam senkrip kim a re, i o a hor to mkor o mia akuruk yok ko ngama ppiak mang ngor kam havae te, ngot her havae mang a kolkha to Ngoldaip kmeknik mnam te, ther mi pis he. Va si enangthe a propet langto napa havae tok kat, va mguak or kam vua papat mang karo rhek ruk endruk kat e.  
\v 3 Ii, mguak or kmorim o mia kam krong mularo vorngap orom ngaro gi vrong rhek enang tok, i o orom oni vrong keknen kat. Ko kua havaeng nguk te, a kolkha to Ngoldaip kmeknik mnam nera pis her gi kopekam a venloot to o mia ngara kaum kaen ekam E Nut ko a venloot to endo naka ktar na kpis ktarang mang a kolkha to endo. Ko mnam a venloot to endo a mhel to nam ho mi ktua kpoot mang E Nut karo pos naka ktar kpis he mrua khenam en mruo ma mmok na. Her a mhel to arhe E Nut ta ktar her mi kut el a kapnes to a ho lautar hak kam ktua vle ngang en, kam kering ka vok kam ngae kngorom kngorom.  
\v 4 Ii, ko mnam a venloot to endo, a mhel to endo ner mrua kansgum en mruo kam mrua hover en mruo kir kim o vrong tgoluk tgus kam kol E Nut ka ngaekam kun mnam E Nut ka maksien. Va ner kaeharom tok, he ksir kim o mia va o gi vrong tgoluk tgus ruk mkor E Nut ko o mia ngma totu pum mar. Va ner mrua havae mang en mruo kat te, her en E Nut msim tok kat arhe.   
\p
\v 5 Mut lo kais gi kam pat mang kuaro rhek ruk ko havaeng nguk ormar tie ko kua vle ko kmuk tiok, ko ko ktar khavaeng nguk mang her o tgoluk ri ormar arhe?  
\v 6 He tete, muta mnor mang Endo ta kpom endo nam ho mi ktua kpoot mang E Nut karo pos kam hagam en kam lua sosovet orom karo reha tete. Ii, Endo ta kpom endo nam ho mi ktua kpoot mang E Nut karo pos, na hagam tok kngae kais koknaik ko endo nam ho mi ktua kpoot mang E Nut karo pos na mrua khenam en mruo ma mmok mnam a venloot msim to E Nut tmi kut el ngang, en kam mi ktua pis mnam.  
\v 7 Ii, lmien te, endo nam ho mi ktua kpoot mang E Nut karo pos tsi vur elha he kmaol ma mmek orom ka serppak, vanangko Endo thagam tete, ner ktua hagam tok kngae vop, kngae kais ko E Nut nak ngae ho mi kut pet Endo ta hahagam petgim.  
\v 8 E Nut na aol pet Endo ta hagam na, to endo yek, endo nam ho mi ktua kpoot mang E Nut karo pos, ner mrua khenam en mruo ma mmok. Kam ngae, to Ngoldaip e Yesus arhe nera kir kim orom karo gi mur rhek mruo tuk. Va nera rum kim kat orom kla saen mnam a kolkha to na kat kaeknik kpis mnam mo mmie.  
\v 9 Ii, va endo nam ho mi ktua kpoot mang E Nut karo pos nera pis ma mmok kmikkiem e Seten mruo karo reha mruo kat, ko e Seten ner kaeharom o vrong reha ruk lserpgue ngo mamten ngo mamten ko maktiegom, endruk la ppiagar va o ngaelmir ruk ngara reim sor mnam o mia kat.  
\v 10 Va ner kaeharom o gi vrong kerkeknen ngo mamten kat ko maktiegom, he nang en kam vraik orom o mia ruk ngara yor, nang lua kol a ktalhok to kam plong vle ko kim E Nut ngnik ngnik ko nera krong ngaro vorngap ormar. Ii, ngara yor nang lua kol a ktalhok to endo tok, ekam ko her mar ruk arhe ngma kees kmor mnam mar mang E Nut karo rhek ruk o minar mang e Yesus va kees kmelongtok mang kat. Vanangko enangthe ngpa svil mang en, va E Nut ner kais kam susulgim mar.  
\v 11 He her gi vgum a papat to ngata keyang E Nut karo rhek ruk o minar tok, E Nut ner kaeharom ka serppak kam ho mi kut kael moruo mnam mar kngae ka ngmeang hak, he nang mar kam le gi vrong kor mnam mar mang o papat ruk la ppiagar ruk endruk.  
\v 12 Ii, E Nut ner ho mi kut kael moruo mnam mar tok, he nang En kam monik kim a yor ngang ngar tgus ko ngat lua svil kmor mnam mar mang o rhek ruk o minar mang e Yesus, nang kle ksirei kmeharom o kerkeknen.   
\s1 O Mia Ngak Sir Lserppak Kim Endruk Ngat Kaegom Kam Vraik Orom Ngaro Papat Petgim E Yesus  
\p
\v 13 Vanangko koornopeik, ngruaka plong kanprim E Nut mekam mekam mang nguk ruk Ngoldaip tkaelongtok mang nguk. Ko tennik ktar mang ko E Nut tlo kueng a mmie vop, E Nut tmur re pum muk kam susulgim muk her vgum E Nunu A Totur ka ngaeha to kam kser mularo kerkeknen petgim muk kmel muk kam vle ngang E Nut mruo, va her vgum ko mut kor mnam muk mang E Nut karo rhek ruk o minar mang e Yesus.  
\v 14 Ii, E Nut tmur vaeng nguk kam vle tok, her gi orom a knovvur to ko her havaeng nguk orom, he nang muk kam le ktuur mnam a ktalhok to kam plong vle ko kim E Nut ngnik ngnik ekam ko mut kor mnam muk mang Ngoldaip e Yesus Kristus he kmokpom kar.  
\v 15 He ekam tok, koornopeik, mguak sir lserppak kim endruk ngama khanang ngar kam vraik orom mularo papat petgim e Yesus. Va mguak kle va kngarngar mang kuaro rhek ruk mang en tok, endruk ko her patter muk ormar he. Va si nguaro rhek ruk ngot ittiegom mar kun mnam a hor, i o endruk mut nganik ko vgum mor, endruk ko her patter muk ormar, va mguak ngarngar mang ngar kat.   
\p
\v 16-17 Ngoma ngarkie ngang Ngor Teit E Nut to tkaelongtok mang ngor he kring ya mang ngor orom a ktalhok to kam plong vle ko kim En ngnik ngnik he. Ii, a ktalhok to endo, ta vle enang a nngiar a yar to E Nut tenkrovgem mor orom ko ngoma nho mkor En kam mi kaen ngang ngor koknaik kat. Ii, ngoma ngarkie ngang E Nut to ta vle enang tok, va Ngoldaip e Yesus Kristus mruo kat, min kmenkrovgem mularo vurkul he kaenserpagam muk kngae tok, muk kam kle kaeharom o vrong reha tgus ruk lyar orom mularo singni va orom mularo rhek kat.   
\c 3  
\s1 E Pol Ta Mnganang lTesalonika Kam Ngarkie Mang  
\p
\v 1 Yu! Koornopeik kua svil kmongor kuaro rhek kam havaeng nguk te, mguak ngarkie mang ngor ti te, a re to mang Ngoldaip ko ngruak seneker, nak mamarer kam lol o mia tgus, va o mia kam totu pum a re to endo, to kle kor mnam mar mang, her gi enang nguk ko mut her totu pum enang tok kat.  
\v 2 Va mguak ngarkie mang ngor ngang E Nut kat te, En kam hong ngor petgim o mia ruk o kernonhor, endruk ngam kaeharom o kerkeknen ngang dok. Ko nong o mia tgus ngam kor mnam mar mang e Yesus he kmokpom kar e.  
\v 3 Vanangko her Ngoldaip arhe, endo nam kle smia mokpom kar o mia, he En tis kmenserpagam muk he ktoot mang nguk kam hong nguk petgim e Seten to a ho kernonhor hak ka serppak.  
\v 4 Ii, va mor ruk ngot kor mnam mor mang Ngoldaip he kmokpom kar, nguaro papat ngta serppak te, tete mum sim kut kaikkiem o rhek ruk ko her enik ngang nguk tiok he, va mguer mi kut kaikkiem mar tok kngae kngae ge.  
\v 5 Ii, he ekam tok, ngoma ngarkie ngang Ngoldaip mang nguk tok kat te, En kam ktong nguk kmelpat kim muk mang E Nut to tkaelongtok mang nguk va mang Endo E Nut Thim Orom Ka Msasaen ko nma matnge vgum o vnek kat.   
\s1 E Pol Tkaengorang O Mia Ruk O Lo Ehaneng  
\p
\v 6 Koornopeik, mor tgus ngot her kaum kor mnam mor mang Ngoldaip to e Yesus Kristus he kmokpom kar. He ekam tok, kua re lserppak ngang nguk orom ka munik te, mguak or kam kambis kar muornopeik tgus ruk o lo ehaneng, endruk ngaro ngorsang ngam lo kaikkiem kuaro rhek ruk mut her lol ko vgum dok e.  
\v 7 Ko muk mruo mut hera mnor te, mguaka kolkol ekam kua ngorsang. Ko tie ko kua vle ko kmuk, klo gia vle enang o mia ruk o lo ehaneng e.  
\v 8 Ii, va klo gia lol mularo ol he kaemik ekam muk e. Nove, parem ko, kom kle va kaeha mo segain va mo kolkhek tgus ka prongyek ka psek kmeha vgum dok mruo, he nang dok kam lo kael a vnek ngang tang mnam muk.  
\v 9 Pu lmien te, mguak kaeha vgum mor ruk o aposel, vanangko ko mi ktua svil muk kam lo kaeharom ngang dok tok e. Nove, ko dok kom mi ktua svil kam mur kaeha vgum dok mruo, he nang muk kam vokom dok, to le kolkol ekam dok to le kaeharom tok ngang o mia akuruk her tok arhe.  
\v 10 Ii, ko dok ko her gia vle kar muk enang tok arhe, gi enang tiok mnam a venloot to kua vle ko kmuk vop, ko dok ko her en a pos ta ngang nguk te, “A lo ehaneng to nam lo vu kaeha ngot lo is kmitittgi orom kam klang mo ol e.”   
\p
\v 11 To tete, ngot her kol a re mang nguk te, akuruk mnam muk, mar o lo ehaneng he, ko ngam lo vrua hivuo kmeharom ngaro reha e. Nove, ngam gia vavle he kaelha he khivuo kmeharom nga ngaeha to kam toop kim nglenar ngaro ngorsang kngongae.  
\v 12 Dok to ko kor mnam dok mang Ngoldaip e Yesus Kristus he kmokpom kar kat kua re lserppak ngang ngar ruk o lo ehaneng ruk tok he kaurur kim mar te, ngak korim a kerkeknen to endo he mur kaeha mang ngaro ol mruo mar kmemik.  
\v 13 Vanang muk ruk koornopeik, mguak or hak kam kapngan kim a ngaeha to kmeharom o keknen ruk ngta sir ko pum E Nut kalo keik.   
\p
\v 14 Va enangthe a mhel lang na lo kaikkiem nguaro rhek ruk ko kaittiegom mar kun mnam kua hor ta, va mgua smia vokom a mhel to endo orom ka keknen to endo tok arhe he kor kam kambis kar, he nang en kam leep he kvitik.  
\v 15 Vanang mguak or kam vokom en te, mula imuo to en e. Nove, mguak kle va kaengorang, ko en munopia to en kat.   
\s1 E Pol Ta Ngarkie Mang lTesalonika Kam Rum Ka Hor  
\p
\v 16 Yu! Va tete kua ngarkie ngang Ngoldaip to nam kaeharom o mia ngaro vurkul kmongeik mang nguk te, En mruo kmeharom mularo vurkul kmongeik mekam mekam kun pgegom o vrong tgoluk tgus ruk ngama kirpagis kim muk. Va koma ngarkie ngang En kat te, En kam vle ko kim muk mekam mekam kat.   
\p
\v 17 \it Gi moti tuk, her gi dok e Pol mruo msim ko mur kaittiegom ko kero rhek ruk endri lgitige orom kua mur ktiek mruo kmen kua mamrung ngang nguk moti mnam kua hor ke gi mhe ta. Ko kom mi kut kael kua ngaelmir tok arhe ormar kun mnam kuaro hor tgus, kam mi ktua khenam dok mruo te, her mi dok e Pol msim ta arhe. Kom her mi kut kaittiek gi enang ti arhe.\it*   
\p
\v 18 \it Va koma ngarkie ngang Ngoldaip e Yesus Kristus te, En kam ring ya mang nguk tgus. \it*