\id GAL \h GALAASIA KAM \toc1 GU UAꞌNAꞌN GU PAABLO NAT TU JA UAꞌÑXI GUIꞌ NAM TƗ JƗƗGIꞌÑ BUIÑOR GUCH XOIꞌKAM NAM GALAASIA OIꞌDHAꞌ \toc2 GALAASIA KAM \toc3 Gá. \mt2 GU UAꞌNAꞌN GU PAABLO NAT TU JA UAꞌÑXI GUIꞌ NAM TƗ JƗƗGIꞌÑ BUIÑOR GUCH XOIꞌKAM NAM \mt1 GALAASIA OIꞌDHAꞌ \c 1 \s1 Na ba ja ñioꞌkdhaꞌ gu Paablo \p \v 1 Aañ jir Paablo, jir nobiiꞌñ iñ guch Xoiꞌkam. Dɨɨlh guch Xoiꞌkam bɨɨmaꞌn gu Gɨꞌkorgaꞌn Dios pu chuꞌm kɨꞌn jiñ dhai mɨt, cham tuꞌ na mɨt gu jax chuꞌm jaꞌtkam yaꞌ kam dhi oiꞌñgaꞌn pu chuꞌm kɨꞌn jiñ dhai. Gu Gɨꞌkorgaꞌn guch Xoiꞌkam, dhiꞌ pɨx jañ aagɨt jup kaiꞌch guiꞌ nat janoꞌ miꞌ dhɨr duaꞌñdhak bamiiꞌ koiꞌñgaꞌn tɨr. \v 2 Baꞌ aañiꞌ gio ja bɨɨm bɨɨx guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham nam jɨꞌk jiñ bɨɨm jup tuꞌiiꞌ, mu tu jam uaꞌñiꞌñ ich bɨɨx aapiꞌm na pim jɨꞌk kap maap jum jumpadat tu daan buiñor guch Xoiꞌkam na jɨꞌx Galaasia bhaan bipioꞌ gu dɨbɨɨr. \v 3 Baꞌ gu Dios jich Gɨꞌkoraꞌ gio gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam pɨx gɨt xi jam joiꞌmdat gammɨjɨ jam tajaañdhidhaꞌ am guiꞌ na pim kɨꞌn joidham jix bhaiꞌm taatɨt tu oiꞌñkaꞌ. \v 4 Guch Xoiꞌkam dɨɨlh jum doꞌñcho na mɨt mua na baꞌ puꞌñi jaꞌk tu namkix kaꞌ guch uaꞌtulhdharaꞌ, gam na baꞌ cham tuꞌch dhaam kap tuiꞌkaꞌ gux buam jum duukam na yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn jix jaiꞌch, nat guꞌ pu kaiꞌñkam bha jii na yaꞌ puiꞌ tu duñiaꞌ na jax jix aaꞌ gu Dios. \v 5 Baꞌ dai guiꞌch pɨx gɇꞌkamtuꞌndaꞌ gammɨjɨ sia nar paiꞌ dhuuk kaꞌ gɨt. ¡Iam gɨt jach moo bɨɨx puiꞌ duiñchuꞌndaꞌ! \s1 Na puiꞌ ba tɨꞌyaꞌ gu Paablo na maaꞌn pɨx jix jaiꞌch guiꞌ na sɨlhkam bhaan tum aꞌga gu ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam \p \v 6 Gu Dios jam aꞌm tɨ tɨɨ aapiꞌm na pim baꞌr jaꞌtkam tugiꞌñ kaꞌ, bhaan guch Xoiꞌkam matgir nat tuꞌ sɨlhkam xi jam joiꞌmdak jam aꞌm tɨ tɨɨ. Guꞌ pɨx ji nañ guꞌ cham maat na pim jax kaiꞌñkam jotmodaꞌ maakam jup ba tu jim na jax jaꞌk cham aaꞌ gu Dios. Cham japim miꞌ puiꞌ ka jiim, jumai bhaan gu ñiꞌook japim pɨx bhaan ba tu daaꞌñchuꞌ, cham tuꞌ kiaꞌ guiꞌ na jax chuꞌm pɨk jir sɨlhkam. \v 7 Guꞌ ji na guꞌ maaꞌn pɨx jix jaiꞌch gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam na sɨlhkam tu aꞌga, cham tuꞌ gook, guꞌ pɨx ji nam guꞌ miꞌ dhɨr jaiꞌ maakam duñiim na jax jaꞌk cham jir sɨlhkam. Miꞌ baꞌ maakam jaꞌk jup ba jam bhɨichdhatuꞌ am aapiꞌm, na pim guꞌ miꞌ cham ka maat na jax pɨk tuꞌm jir sɨlhkam. \v 8 Ku guꞌ noꞌ jaroiꞌ maakam jam aagiꞌñ gu ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam, noꞌ cham tuꞌ puiꞌ jaꞌk na chich aach jax jaꞌk tu jam aꞌgi, aañ pu kaiꞌch na gɨt iam tulhiiñchudaꞌ dhiꞌ gu Dios. Cham jax bua sia chi moo maadɨt guiꞌ nach maap tu aꞌga noꞌm maakam jam aagiꞌñ na jax cham jir sɨlhkam, piam sia kut maadɨt gu nobiiꞌñ gu Dios jix dhaam dɨr yaꞌ ji ɇɇk. \v 9 Gioñ moo puiꞌp xi chɨꞌyaꞌ: Noꞌ jaroiꞌ maadɨt maakam jam aagiꞌñ gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam, cham tuꞌ puiꞌ jaꞌk na chich jax jaꞌk tu jam aꞌgi, pu kaiꞌch iñ na gɨt iam tulhiiñchudaꞌ gu Dios sia pɨk nar jax kaꞌ gɨt. \p \v 10 Aañ cham tuꞌ ja nɨɨra guꞌ gu jaꞌtkam nam pu tɨꞌyaꞌ nañ jir jix kɨɨꞌ maaꞌnkam, piam noꞌñ miꞌ puiꞌ tu aꞌga, guꞌ jaꞌpji gu Dios nañ aañ nɨɨra na pu tɨꞌyaꞌ. Na guꞌ noꞌñ aañ jix aaꞌndaꞌ gɨt nañ jix bhaiꞌ biꞌyaꞌ ja bui gu jaꞌtkam, cham tuꞌ sɨlhkam jir tujuandam tugiꞌñ kaꞌñ gɨt guch Xoiꞌkam. \s1 Na ba tu aaꞌndaꞌ gu Paablo nat jax dhuuk miꞌ ji buus nar nobiiꞌñ kaꞌ guch Xoiꞌkam \p \v 11 Jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan, aañ jix aaꞌ na pim jix bhaiꞌx mat kaꞌ nat cham tuꞌ jaroiꞌ jaꞌp pɨx puiꞌ jaꞌk jim aagak gu jax chuꞌm maaꞌnkam yaꞌ kam dhi oiꞌñgaꞌn pu chuꞌm naiꞌ ji chu aꞌga dhix bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam, dhiꞌ nañ aañ jax chuꞌm bhaan tu aꞌga. \v 12 Chaꞌpim jax jum aaꞌndaꞌ nat jaroiꞌ jax chuꞌm maaꞌnkam pu chuꞌm jiñ aaꞌñdhak naiꞌñ joot nañ naiꞌ pu chuꞌm tu aꞌgaꞌ, guꞌ jaꞌpji dɨɨlh guch Xoiꞌkam nat puiꞌ jaꞌk jiñ aaꞌñdhak naiꞌñ joot. \p \v 13 Jix maat japim dho nañ aañ jax jir tuꞌm kat nañ chakui buiñor tɨ jɨɨꞌñdhat guch Xoiꞌkam, nañ miꞌ puiꞌ ka tu daaꞌñchuꞌndaꞌ nam jɨꞌk jax tu jim gu Israel kam jaꞌtkam guiꞌ nam cham tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam. Jix bhaamut jañ ja gaagidhaꞌ guiꞌ nam tɨ jɨɨgiꞌñ, jix ja koodaktuꞌndaꞌ iñ. \v 14 Aañ pɨk jix ioꞌm bɨɨpɨꞌ pup xiñ chaattuꞌndaꞌ nañ miꞌ puiꞌ xi chu duñiidhaꞌ nach jɨꞌk jax tu jimdaꞌ bɨɨx nach jɨꞌk jir Israel kam jaꞌtkam janoꞌ nañ cham tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ. Cham jaroiꞌ guiꞌ nach jɨꞌk maaꞌn nach jax jich chaat kaꞌ kum iam jiñ jupaab jimmɨdaꞌ nam sap pɨk baꞌ tɨi miꞌ puiꞌp xi chu duiñchuꞌndaꞌ. Aañ jix ioꞌm jix ɨɨbhiꞌñdhaꞌ guꞌ na jax tu aagix kaꞌ, puiꞌ kuñ baꞌ miꞌ puiꞌ xi chu duñiidhaꞌ nam jax tu jimdat guch bopxi kat. \v 15 Guꞌ ji nat guꞌ gu Dios pu bɨjɨk dɨr xiñ joiꞌmdak jiñ aꞌm pu tɨ tɨɨ nañ puꞌñir tujuandam tugiꞌñ kaꞌ, pu bɨɨpɨꞌ dɨr jiñ aꞌm ba tɨ tɨɨ na ñich chakui maaxir. Baꞌ yammɨ nat paiꞌ dhuuk jup ɨlh dɨɨlh gu Dios, \v 16 bañ mattuda gu Maraaꞌn nañ baꞌ bhaankam naiꞌ ji chu aꞌgaꞌ gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ na bhaan tu aꞌga nam jax jaꞌk dui cham mu jaꞌk ka bhɨɨyaꞌ gu jaꞌtkam nam paiꞌ gammɨjɨ miꞌ pup jum tulhiiñdhaꞌ, guiꞌ nam cham jir Israel kam jaꞌtkam jañ tu ja aꞌgidhaꞌ. Guꞌ baꞌ aañ janoꞌ cham paiꞌ mu paiꞌ gaagam gu jaroiꞌ nañ tɨkkaꞌ nañ jax jaꞌk ba ji chu duñiaꞌ ja bui gu jaꞌtkam, piam nañ jax jaꞌk ba ji chu ja aꞌgidhaꞌ. \v 17 Ni ku ñich cham ja tɨɨgim ɨp guiꞌ nam pu bɨɨpɨꞌ dɨr bar noonbiꞌñ guch Xoiꞌkam nam Jerusaleen jup tuiꞌkaꞌ nañ xi ja tɨkkadaꞌ gɨt. Jax dhui na ñich guꞌ moo janoꞌ mu jaꞌk pu bhɨi maaꞌn kap na paiꞌ Araabia bhaan bipioꞌ gu dɨbɨɨr, gio miꞌ dhɨr Damaasko jaꞌk jañich pu bhɨi ɨp. \p \v 18 Baik oidhaꞌ kɨꞌn jañich baꞌ muiꞌ ka jii Jerusaleen, janoꞌ ñich kiaꞌpɨx ba maat gu Peegro. Dhiꞌ buiñor juruuñ jañich mambhɨɨx daman jix chamaam tanoolh. \v 19 Baꞌ miꞌ dhɨr daipuꞌ gu Santiago ñich pɨx ba tɨɨ, guiꞌ nar jaꞌnniꞌñ gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam. Pu daipuꞌ dhiꞌ pɨx baꞌ, cham jañich jumai pup ka tɨɨ guiꞌ nam jir noonbiꞌñ guch Xoiꞌkam. \v 20 Jir sɨlhkam dhiꞌ puiꞌ nañ jɨꞌk jax jam tɨtda, cham tuꞌ nañ puiꞌ pɨx kaiꞌch. Jix maat sia gu Dios nañ sɨlhkam jup kaiꞌch. \p \v 21 Baꞌ gatuuk jañich mu jaꞌk pu bhɨi ɨp na paiꞌ Siiria gio Siliisia bhaan bipioꞌ gu dɨppɨr, jɨꞌkchi kap jañich ai mi jaꞌp. \v 22 Baꞌ janoꞌ pu cham jiñ mat kaꞌ am guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham bɨɨx kap nam jɨꞌk kap maap jum jumpadat tu daandaꞌ na jɨꞌx jir Judea, pu cham jiñ ñɨiꞌñdhaꞌ am maaxik. \v 23 Dai sap jaꞌpni pɨx ja kɇɇkɇꞌ am jaiꞌ nam kaiꞌchdhaꞌ: “Xib sap mu paiꞌ oirɨt ba tu aꞌga gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam guiꞌ na ka xich bhaamkidhat ka xich koodak kaꞌ. Pu chuꞌm sap jup ba tu aꞌga na jax chuꞌm cham aaꞌndaꞌ na gɨt cham paiꞌ pu chuꞌm ka tum aꞌgadaꞌ.” \v 24 Jix bhaiꞌm taat am sap baꞌ buiñor gu Dios nañ jax jaꞌk bar tuꞌm xib. \c 2 \s1 Na ba tu aaꞌndaꞌ gu Paablo na mɨt joidham jix kɨɨgalh gu jaiꞌ noonbiꞌñ guch Xoiꞌkam \p \v 1 Baꞌ mambhɨɨx daman maakob oidhaꞌ xip duu na ñich gio muiꞌp jii Jerusaleen bɨɨmaꞌn gu Bernabee, bɨɨx gu Tiito ñich xi baidhak. \v 2 Gu Dios pɨx puiꞌ jaꞌk jiñ jurtuda guꞌ nañ mu jimiaꞌ na ñich baꞌ aañ muiꞌp jii. Baꞌ bhammɨ nach bap tuꞌiiꞌ Jerusaleen, maaꞌn kap jachich bach jumaap dɨlhkob ja bɨɨm guiꞌ nam jɨꞌk jix ioꞌm jir jix chu mamatdaꞌ ja bui bɨɨx guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham. Baꞌ aañ xi ja aagiꞌñ nañ jax jaꞌk tu aꞌga gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam na bhaan tu aꞌga nam jax jaꞌk dui cham mu jaꞌk ka bhɨɨyaꞌ gu jaꞌtkam nam paiꞌ gammɨjɨ miꞌ pup jum tulhiiñdhaꞌ, xi ja aagiꞌñ iñ nañ puꞌñi chuꞌm ja bui tu aꞌga guiꞌ nam cham jir Israel kam jaꞌtkam. Baꞌ dhiꞌ na ñich ja aaꞌñ, jaꞌp kaiꞌñkam ja aaꞌñ jañich nam guiꞌ mu dɨr bha jaꞌk jiñ aagiꞌñdhaꞌ noꞌr am puiꞌ nañ jax jaꞌk tu aꞌga piam ku guꞌ cham, nañ guꞌx maachim noꞌ cham jir tuꞌ kub nañ jax jaꞌk tu ja aꞌgiꞌñ. \v 3 Baꞌ cham paiꞌ jax kaiꞌch am. Sia gu Tiito nañ baiꞌñchuꞌ, cham paiꞌ jax tɨtda am sia ku cham jir Israel kam maaꞌnkam. Cham paiꞌ jax tɨtda am noꞌp jum aaꞌ nam matgilhdhaꞌ na baꞌ bhaan bax maatɨꞌ kaꞌ na jaiꞌp bar Israel kam maaꞌnkam. \v 4 Jix maat iñ guꞌ nam jaiꞌ dhɨt bhaiꞌp oipodaꞌ guiꞌ nam sap puiꞌp tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ tɨi buiñor guch Xoiꞌkam, guꞌ nam jax dhui bhaiꞌch maiꞌchidhaꞌ nach sap gio miꞌ puiꞌp tu dagiaꞌ nam jɨꞌk jax tu jim gu Israel kam jaꞌtkam guiꞌ nam cham tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam. Tɨi chian am guꞌ gu Tiito nam matgilhdhaꞌ na baꞌ jaiꞌp bar Israel kam maaꞌnkam kaꞌ. Jax dhui na guꞌ aach dhiꞌ puiꞌ jaꞌk cham kam aaꞌ nach puiꞌ ka tu buadaꞌ, cham tuꞌch dhaam kap tuꞌiiꞌ guꞌ puiꞌ nam jax jaꞌk tu jim, nat guꞌ aach guch Xoiꞌkam miꞌ dhɨr bach boosolh. Baꞌ dhiꞌ bhaan jix maatɨꞌ nam cham tuꞌ sɨlhkam buiñor tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ guch Xoiꞌkam, nam puiꞌ pɨx xi iatat jix xɨꞌlhim bha jaꞌp jich iatgiꞌñ. \v 5 Guꞌ ji nach guꞌ aach xi guꞌkiꞌndaꞌ sia kum jax jich chɨtda, ni jɨꞌx dho moo ku chich am puiꞌ tɨi nach miꞌ puiꞌ jimiaꞌ, nach guꞌ aach jix aaꞌ na pim miꞌ puiꞌp tu dagiaꞌ bhaan gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam nar sɨlhkam puiꞌ na jax jum kaiꞌch. \p \v 6 Baꞌ guiꞌ nam jir jix chu mamatdaꞌ ja bui bɨɨx guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham, cham paiꞌ jax jiñ chɨɨꞌn jamɨt nañ jax ba kaiꞌch noꞌñ tuꞌ cham miꞌ pu duiñchuꞌ nañ jax tu aꞌga gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam. Cham paiꞌ jax jiñ chɨtdam ɨp noꞌ tuꞌ pup jum aaꞌ nañ miꞌ xi bɨndaꞌ dhiꞌ nañ jax jaꞌk tu aꞌga. Guꞌ ji nañ guꞌ cham maat noꞌm sɨlhkam jir jix chu mamatdagɨm kaꞌ baꞌ cham. Gio guꞌ cham jax bua sia kuñ cham maat noꞌm jir jix chu mamatdagɨm, na guꞌ gu Dios cham tuꞌ dhiꞌ kɨꞌn xich joiꞌmdaꞌ. \v 7 Guꞌ ji nam guꞌ jaꞌkbuiꞌ kat jup jiñ chɨtda nat sap aañ jiñ aꞌm tɨ tɨɨ gu Dios nañ tu ja aꞌgidhaꞌ gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam guiꞌ nam cham jir Israel kam jaꞌtkam, guꞌ baꞌ gu Peegro bhaan jup tɨ tɨɨ sap na tu ja aꞌgidhaꞌ gu Israel kam jaꞌtkam. \v 8 Baꞌ gu Dios, dhiꞌ nat Peegro bhaan tɨ tɨɨ na naiꞌ tu ja aꞌgidhaꞌ guiꞌ nam jir Israel kam jaꞌtkam, dhiꞌ pɨx gu Dios nat aañ jiñ aꞌm jup tɨ tɨɨ nañ puiꞌ naiꞌp tu ja aꞌgidhaꞌ guiꞌ nam cham jir Israel kam jaꞌtkam. \p \v 9 Baꞌ gu Santiago gio gu Peegro gio baꞌ gu Juan, dhiꞌ nax ioꞌm jix bhaaiꞌ nam jax jaꞌk tɨꞌyaꞌ ja bui bɨɨx guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham, dhiꞌ bɨɨx puiꞌp tɨi mɨt nat aañ jiñ aꞌm tɨ tɨɨ gu Dios nañ naiꞌ tu ja aꞌgidhaꞌ gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam guiꞌ nam cham jir Israel kam jaꞌtkam. Guꞌ baꞌ na bhaan jix maatɨꞌ kaꞌ nach maap pu chuꞌm kaꞌm tu juanaꞌ, bhaiꞌ xiñ dhaaꞌñ jamɨt gu ja noonob, panaas ku chich jich ñiñioꞌki, sia bɨɨx gu Bernabee bhaiꞌp xi dhaaꞌñ jamɨt, nat guꞌ dhiꞌ baꞌ bhaan bii nañ bɨɨm naiꞌ tu aꞌgaꞌ. Baꞌ guiꞌ dɨɨlh sap ja bui tu aꞌga am dai gu Israel kam jaꞌtkam. \v 10 Baꞌ jaꞌpni soiꞌp xich chɨɨꞌn jamɨt nach sap siamrix joiꞌmdat jix bhaiꞌ xi ja buaꞌt guiꞌ nam cham tuꞌ biaꞌ ni jɨꞌx, na pu cham bhaaiꞌ nam paiꞌ dhɨr uꞌji gu tuꞌ kɨꞌn tu sabaꞌdaꞌ. Baꞌ aañ dhiꞌ puiꞌ tɨi duiñchuꞌ, cham mɨk buppa iñ. \s1 Na puiꞌ ba tɨꞌyaꞌ gu Paablo nat ñiok gu Peegro bhammɨ Antiokiiya \p \v 11 Baꞌ maaꞌnnim nat mu jii gu Peegro Antiokiiya, ñiok jañich maaxik bhaiꞌ ji nɨidhat buibsaram, na guꞌ buam pɨx tu jim na jax cham kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ gu Dios. \v 12 Bɨɨpɨꞌ dɨr ja bɨɨm ka xi chu kuaꞌdaꞌ guiꞌ nam cham jir Israel kam jaꞌtkam. Baꞌ mɨkkat na mɨt bhammɨp ba ji bubua jɨꞌkchi guiꞌ nam bhaankam bhammɨ jaꞌp oipim gu Santiago, cham tuꞌ ja bɨɨm ka tu kuaꞌ, nat guꞌ bax ja ɨɨbhi. Miꞌ puiꞌ tu daaꞌñchuꞌ am guꞌ nam jax tu jim gu Israel kam jaꞌtkam nam cham tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam, jum aaꞌndaꞌ sap guꞌ nam matgilhdhix kaꞌ sia kum guꞌp tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam, miꞌ dhɨr baꞌ bax bhaaiꞌn kaꞌ ɨp nam ja bɨɨm tu kuaꞌdaꞌ guiꞌ nam jir Israel kam jaꞌtkam. \v 13 Baꞌ guiꞌ nam jir Antiokiiya kam nam puiꞌ tɨip tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam, jaiꞌ miꞌ puiꞌ tɨip ba tu daagɨk jamɨt nam jax ji ñɨidhat gu Peegro na jax jaꞌk tu jim, nam guꞌ puiꞌp jir Israel kam jaꞌtkam, sia jaiꞌ gu Bernabee puiꞌ jaꞌk jup xi chu jii. \v 14 Baꞌ puiꞌ na mɨt jax jaꞌk tu jii, dhiꞌ cham tuꞌ puiꞌm kaiꞌch gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam nach puꞌñi jaꞌk tu jimdaꞌ. Puiꞌ ku ñich baꞌ pu tɨɨꞌn gu Peegro nam bɨɨx dhɨt xi chɇ kɇɇ guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham guiꞌ nam jɨꞌk jir Antiokiiya kam. Jaꞌpniñ moo tɨtda: “Aap nap jir Israel kam maaꞌnkam, puiꞌ jaꞌk jap tu jimdat nap panaas pu cham tuꞌr Israel kam maaꞌnkam. Guꞌ baꞌ xib, ¿jax kup baꞌp ba ja chian guiꞌ nam cham jir Israel kam jaꞌtkam nam miꞌ puiꞌ jimiaꞌ na jax guiꞌ nam jir Israel kam jaꞌtkam? Na guꞌ cham jir am gu puiꞌ.” \s1 Na puiꞌ ba tɨꞌyaꞌ gu Paablo na dai pɨx noꞌ jaroiꞌ tuꞌ sɨlhkam buiñor ba tɨ jɨɨgiꞌñ guch Xoiꞌkam, cham tuꞌ mu jaꞌk ka bhɨɨyaꞌ na paiꞌ gammɨjɨ miꞌ pup jum tulhiiñdhaꞌ \p \v 15 Aach dho pui tɨich chɨɨtɨꞌ nach jir Israel kam jaꞌtkam, nach miꞌ puiꞌ jiim panaas na jɨꞌk jax tu aagix gu ñioꞌkiꞌñ gu Dios, baꞌ cham tuꞌ puiꞌr jich chɨɨtgɨdam ich nach jir jix uꞌuaꞌtulhdhix kam, jaꞌp na jax guiꞌ nam cham jir Israel kam jaꞌtkam. \v 16 Guꞌ pɨx ji nach guꞌx bhaiꞌx maat na gu Dios cham jɨꞌxkat ja uañdhaꞌ gu ja uaꞌtulhdharaꞌ guiꞌ nam miꞌ puiꞌ tɨi xi chu duñiim na jɨꞌk jax tu aagix ja bui gu Israel kam jaꞌtkam, guꞌ guiꞌ ji na ja uañiꞌñ nam tuꞌ sɨlhkam soiꞌm ɨlhdhai buiñor ba tɨ jɨɨꞌñdhaꞌ guch Xoiꞌkam. Puiꞌ ku chich baꞌ aach tuꞌ sɨlhkam soiꞌch ɨlhdhak buiñor tɨ jɨɨꞌñ nach jix aagɨt nach uañdhaꞌ guch uaꞌtulhdharaꞌ gu Dios, cham tuꞌch miꞌ puiꞌ ka tu daaꞌñchuꞌ na jɨꞌk jax tu aagix, na guꞌ dhiꞌ cham jɨꞌxkat jich palhbuidhaꞌ. \p \v 17 Guꞌ baꞌ aach nach gaagim nach jax jaꞌk jix bhaiꞌ biꞌyaꞌ buiñor gu Dios bhaankam guch Xoiꞌkam, guꞌ ji nam guꞌ jaiꞌ puiꞌ ɨlhiiꞌñ nach aach ji baꞌr diꞌ gux uꞌuaꞌtulhdhix kam, ¿jaꞌp kaiꞌñkam jup kaiꞌchdhaꞌm aa baꞌ na guch Xoiꞌkam uaꞌtulhdharaꞌ bhaan jup tuiꞌdhiꞌ? Chaam tuꞌ ji matgɨm. \v 18 Na guꞌ dhiꞌ jaꞌpni na jax gu tuꞌ noꞌ ñich xi iarak nañ puiꞌ ɨlhiiꞌñ na cham tuꞌ bhaiꞌ, guꞌ ji noꞌ ñich guꞌ gatuuk gio miꞌp kɨi, dhiꞌ bhaan jix maatɨꞌ kaꞌ na cham jir am puiꞌ nañ jax tu bua. \v 19 Aañ nañ guꞌ cham tuꞌ miꞌ puiꞌ ka tu daaꞌñchuꞌ na jɨꞌk jax tu aagix gu bɨjɨk dɨr kam, jaꞌp ji buusan nañ muukix buiñor dhiꞌ. Kuñ ji guꞌ dua ji buiñor gu Dios, nañ guꞌ dai puiꞌ pɨx jaꞌk ba tu duñiim na jax jix aaꞌ, cham tuꞌ kiaꞌ na jax jaꞌk tu aagix. \v 20 Bɨɨmaꞌn muu ñich guꞌ guch Xoiꞌkam janoꞌ na mɨt paiꞌ dhuuk mua. Baꞌ na ñich paiꞌ dhuuk bɨɨmaꞌn duadɨk giop bam, cham jañ kar pu chuꞌm nañ jax jir tuꞌm kat bɨɨpɨꞌ dɨr, bar jumai iñ. Guch Xoiꞌkam pɨx jiñ aꞌm pup kio baꞌ miꞌ dhɨr, dai baꞌ nañ soiꞌñ ɨlhdhat pɨx buiñor ba tɨ jɨɨgiꞌñ, nat guꞌ xiñ joiꞌmdak jiñ aꞌmkam muu. Dhiꞌr diꞌ guꞌ gu Maraaꞌn gu Dios. \v 21 Baꞌ aañ tɨ jɨɨgiꞌñ dhiꞌ puiꞌ nat jax jaꞌk tu duu gu Dios xich joiꞌmdak, na guꞌ cham kam aaꞌ nach miꞌ puiꞌ ka tu duñiidhaꞌ na jax tu aagix. Na guꞌ noꞌ puiꞌ jaꞌk xich joiꞌmdat jich aꞌm tɨ nɨidhidhaꞌ gɨt gu Dios nach miꞌ puiꞌ tu duñiidhaꞌ na jɨꞌk jax tu aagix, jir tuꞌ kub kaꞌ gɨt pɨx baꞌ guch Xoiꞌkam nat ba muu bhaan gu uꞌuux na gai bɨɨt. \c 3 \s1 Na puiꞌ ba ja tɨɨdaꞌ gu Paablo noꞌm miꞌ puiꞌ jimiaꞌ na jax chu aagix gu bɨjɨk dɨr kam piam ku guꞌ nam sɨlh pɨx ba tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ soiꞌm ɨlhdhat buiñor guch Xoiꞌkam \p \v 1 ¡Jaꞌp moo cham am buatuꞌ pim aapiꞌm na pim Galaasia oiꞌdhaꞌ na pim tɨi buiñor tɨ jɨɨgiꞌñ guch Xoiꞌkam! ¿Jaroo bɨɨx aixim jam tɨtdaimɨk maakam jam iatgi na jax cham jir sɨlhkam? Maaxik jam aaꞌñ jachich guꞌ nat jax jaꞌk jum duu guch Xoiꞌkam nat muu bhaan gu uꞌuux na gai bɨɨt. ¡Jaꞌp cham jam jur biaꞌ pim panaas! \v 2 Janoꞌ nat jam aꞌm jum tajaa gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdagaꞌn gu Dios, ¿na pim miꞌ puiꞌ jiim aa na jɨꞌk jax tu aagix guiꞌ nat Moisees tu uaꞌnak kut baꞌ jam aꞌm jum tajaa, kaꞌ na pimɨt tɨ jɨɨꞌñ aa nar sɨlhkam puiꞌ na pimɨt jax jaꞌk kai gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam? ¿Jia na guꞌ na pimɨt tɨ jɨɨꞌñ na maaxik jir sɨlhkam puiꞌ na jax jum kaiꞌch? Jiñ aagiꞌñdhaꞌ pim. \v 3 ¡Jaꞌp cham jɨꞌx jam jur biaꞌ pim panaas ku pim baꞌ puiꞌm bua! Tɨɨꞌ na pim guꞌ bɨɨpɨꞌ dɨr ka xix aaꞌndaꞌ na jam aꞌm jup tuiꞌñgɨt jam palhbuiꞌñchuꞌndaꞌ gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌ na pim jax jaꞌk miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ, guꞌ ji na pimɨt guꞌ xib jaꞌp xi dhuuk, dɨɨlh japim pɨx miꞌ puiꞌ ba tu duiñchuꞌ na pim jax pɨx ɨlhiiꞌñ. Yaꞌ pɨx jup jir ja duiñ guꞌ gu jaꞌtkam dhiꞌ na pim jax chuꞌm bhaan ba tu daaꞌñchuꞌ. \v 4 Bɨɨx aixim japimɨt tɨi xi chu maat panaas na pim jax jaꞌk miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ gɨt na jax jix aaꞌ gu Dios, guꞌ pɨx ji na pimɨt guꞌ bak pu cham tuꞌ maat. Cham ɨlhiiꞌñ iñ na pimɨt moo cham tuꞌp maat. \v 5 Janoꞌ na jam aꞌm jam tajaañiꞌñdhaꞌ gu Dios gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌ, gio na bɨɨx aixim jix bhaiꞌm duukam jup tu buadaꞌ jam bui na pim tuꞌ cham paiꞌ dhuuk puiꞌ tɨ nɨiꞌñdhaꞌ, dhiꞌ cham tuꞌ pu kaiꞌñkam puiꞌ tu buadaꞌ na pim miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ na jax tu aagix, guꞌ jaꞌpji na pim sɨlhkam tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ na maaxik jir puiꞌ na jax jum kaiꞌch gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam. \p \v 6 Puiꞌm duu guꞌ bɨjɨk gu Abraam, nat tuꞌ sɨlhkam tɨ jɨɨꞌñ pɨx buiñor gu Dios, puiꞌ kut baꞌ gu Dios bhammɨ dɨr bha jaꞌk puiꞌp tɨɨ nar jix kɨɨꞌ maaꞌnkam. \v 7 Guꞌ baꞌ guiꞌ nam tuꞌ sɨlhkam jir bopxiꞌñ kaꞌ gu Abraam, jum aaꞌ nam puꞌñi tuꞌ sɨlhkam tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ soiꞌm ɨlhdhat buiñor gu Dios. \v 8 Gio guꞌ puiꞌp tu uaꞌñix maaꞌn kap na mɨt paiꞌ tu uaꞌnak gu bɨjɨk dɨr kam gu ñioꞌkiꞌñ gu Dios na saak sia guiꞌ nam cham jir Israel kam jaꞌtkam jix kɨkɨɨꞌ jaꞌtkam ja tɨgiaꞌ gu Dios, dai pɨx noꞌm tuꞌ sɨlhkam soiꞌm ɨlhdhat buiñor ba tɨ jɨɨgiꞌñ. Puiꞌ ku baꞌp tɨtda gu Dios gu Abraam: “Jix bhaiꞌ tu ja jimiaꞌ bɨɨx gu jaꞌtkam aap jum aꞌmkam.” \v 9 Baꞌ bhaankam gu Abraam, gu Dios bɨɨx jix kɨkɨɨꞌ jaꞌtkam ja tɨgiaꞌ guiꞌ nam jɨꞌk soiꞌm ɨlhdhai tuꞌ sɨlhkam buiñor ba tɨ jɨɨꞌñdhaꞌ, jaꞌp nat jax soiꞌm ɨlhdhak tuꞌ sɨlhkam buiñor tɨ jɨɨꞌñ dɨɨlh gu Abraam. \p \v 10 Guꞌ baꞌ guiꞌ nam jɨꞌk miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ na jɨꞌk jax tu aagix guiꞌ nat Moisees tu uaꞌnak nam puiꞌ jim aagɨt na gɨt dhiꞌ kɨꞌn jix bhaiꞌ tu ja jimiaꞌ, dhiꞌ cham tuꞌ bhaiꞌ tu ja jimiaꞌ. Na guꞌ jaꞌpnim kaiꞌch: “Baꞌ gu jaroiꞌ na cham bɨɨx puiꞌ tu duñiaꞌ na jɨꞌk jax tu aagix dhiꞌ na ba tu uaꞌñix, gu Dios puiꞌ tɨꞌyaꞌ na dhiꞌm tulhiiñaꞌ sia pɨk nar jax kaꞌ gɨt. Siat chi moo maaꞌn kap pɨx cham am bua, na guꞌ jaꞌp ji buusniaꞌ na pu bɨɨx maaꞌn jimdam cham am buaꞌ na jɨꞌk jax tu aagix kaꞌ.” \v 11 Guꞌ baꞌ na guꞌ cham jɨꞌxdhaꞌ jaroiꞌx bhaiꞌ biꞌyaꞌ buiñor gu Dios dhiꞌ kɨꞌn na jax tu aagix na tu uaꞌñix, puiꞌ kut baꞌ jaꞌpnip tu uaꞌnak maadɨt gu bɨjɨk dɨr kam: “Gu jaroiꞌ na soiꞌm ɨlhdhat tuꞌ sɨlhkam buiñor tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ gu Dios, dɨɨlh gu Dios puiꞌ ba ɨlhdhaꞌ nar jix kɨɨꞌ maaꞌnkam.” \v 12 Guꞌ baꞌ noꞌch jix bhaiꞌ biꞌiidhaꞌ gɨt buiñor gu Dios nach miꞌ puiꞌ tu duñiidhaꞌ na jɨꞌk jax tu aagix na tu uaꞌñix, dai puiꞌ pɨx jaꞌk jach jup tu duñiidhaꞌ gɨt, baꞌ cham tuꞌm aaꞌndaꞌ gɨt nach sɨlh pɨx soiꞌch ɨlhdhat buiñor tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ gu Dios. Na guꞌ jaꞌp iam jaꞌpnip jum kaiꞌch nat tu uaꞌnak gu Moisees na jax jaꞌk tu aagix kaꞌ: “Gu jaroiꞌ na bɨɨx miꞌ puiꞌ tu duñiidhaꞌ na jɨꞌk jax tu aagix dhiꞌ na ba tu uaꞌñix, dhiꞌ kɨꞌn jix bhaiꞌ tu jimiaꞌ buiñor gu Dios.” \p \v 13 Guꞌ baꞌ guch Xoiꞌkam miꞌ dhɨr jich boosolh nach paiꞌ cham jɨꞌxdhaꞌ miꞌ puiꞌ jimiaꞌ, miꞌ dhɨr jich boosolh nat paiꞌ gu Dios puiꞌ ba tɨꞌɨɨk nach jich chulhiiñaꞌ gɨt, nach guꞌ cham tuꞌ bɨɨx miꞌ puiꞌ tu duñiidhaꞌ na jɨꞌk jax tu aagix kaꞌ. Guch Xoiꞌkam baꞌ jaꞌp ji buus nat dɨɨlh miꞌ jaꞌk ji bii, jich aꞌmkam baꞌ cham bhaiꞌ tu jii. Na guꞌ jaꞌpnip tu uaꞌñix jaꞌp iam miꞌ na paiꞌ tu daa na jax jaꞌk tu aagix: “Gu jaroiꞌ na bhaan mukiaꞌ gu uꞌuux na gai bɨɨt, dhiꞌ bhaan jix maatɨꞌ kaꞌ nat gɇꞌkam kɨꞌn jix buam tu duu.” \v 14 Baꞌ dhiꞌ puiꞌ jaꞌk tum duu na baꞌ bhaankam guch Xoiꞌkam jaiꞌ ja aꞌm jup biꞌyaꞌ guiꞌ nam cham jir Israel kam jaꞌtkam dhiꞌ nat tuꞌ iimchuxdhak gu Dios gu Abraam, dai pɨx noꞌm soiꞌm ɨlhdhat tuꞌ sɨlhkam buiñor ba tɨ jɨɨgiꞌñ. Gio na baꞌ puꞌñi bɨɨx jich aꞌm jich chajaañdhaꞌ gu Dios gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdagaꞌn aach nach jɨꞌk buiñor tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ guch Xoiꞌkam, puiꞌ nat jax tɨꞌɨɨk bɨjɨk. \s1 Na bhaan ba tu aꞌgaꞌ gu Paablo na jɨꞌk jax chu aagix gio guiꞌ nat tuꞌ tu iimchuxdhak gu Dios gu Abraam \p \v 15 Jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan, yaꞌ kam dhi oiꞌñgaꞌn jañ bhaan xi chu jam aꞌgidhaꞌ na pim baꞌx maatɨt jiñ kaayaꞌ nañ jax kaiꞌñkam jup kaiꞌch. Puiꞌ na pim jax bax maat, noꞌ mɨt gook maap xi chu aꞌgak gu jaꞌtkam nam jax jaꞌk duñia gu tuꞌ, jum aaꞌndaꞌ nam uꞌuan taꞌm tu uaꞌnaꞌ, bɨtaaꞌn jam baꞌ miꞌp xi dharsaꞌ nam jax tɨɨꞌ na baꞌ dhiꞌ bhaan jix maatɨꞌ kaꞌ na puiꞌ tu tuiꞌkaꞌ. Baꞌ cham jɨꞌxdhaꞌ jaroiꞌ gio maakam jup ka duñiaꞌ puiꞌ na jax jaꞌk ba tu uaꞌñix kaꞌ, puiꞌ jaꞌk pup tuiꞌkaꞌ. \v 16 Baꞌ puꞌñi ɨp gu Dios na mɨt gook dɨt maaꞌn ñiꞌook jup duu gu Abraam bɨjɨk. Gu Dios puiꞌ jaꞌk tɨɨꞌn gu Abraam nax bhaiꞌ tu jimiaꞌ dɨɨlh gio gu bopxiꞌñ nam jaiꞌchdhɨlhiaꞌ gatuuk. Baꞌ dhiꞌ nam jir bopxiꞌñ kaꞌ gatuuk, cham tuꞌ jaꞌp kaiꞌñkam jup kaiꞌch na dɨɨlh pɨx jix bhaiꞌ tu ja jimiaꞌ, guꞌ jaꞌpji na maadɨt miꞌ dhɨr jup jaiꞌchdhɨlhiaꞌ nam baꞌ dhiꞌ bhaankam jix bhaiꞌ tu jimiaꞌ, dhiꞌ baꞌch Xoiꞌkam nat xib yaꞌ ba jaiꞌchdhɨr. \v 17 Kani nañ jix bhaiꞌ xi jam aagiꞌñdhaꞌ na jax pɨk jaꞌk tu tuꞌiiꞌ dhiꞌ. Puiꞌ nat jax jaꞌk tɨɨꞌn gu Dios gu Abraam, tuꞌ sɨlhkam kɨꞌn puiꞌ tɨɨꞌn na puiꞌ tu duñiaꞌ, baꞌ cham tuꞌ na gio maakam jup ba kaiꞌchdhaꞌ, sia kut bap duu gu maakob sianto daman maaꞌn ooꞌm mambhɨɨx oiꞌdhaꞌ nat baꞌ miꞌ dhɨr jup ba jaiꞌchdhɨr na jax jaꞌk tu aagix kaꞌ nat tu uaꞌnak gu Moisees. \v 18 Na guꞌ noꞌ gu Dios gɨt jix bhaiꞌ ja duñiidhaꞌ dai guiꞌ nam miꞌ puiꞌ tu duñiidhaꞌ na jɨꞌk jax tu aagix, dhiꞌ cham tuꞌ puiꞌ jaꞌk ka duiñchuꞌndaꞌ gɨt nat jax jaꞌk tɨɨdak gu Abraam. Na guꞌ janoꞌ nat paiꞌ dhuuk puiꞌ tɨɨꞌn gu Dios, cham paiꞌ jax tɨtda na tuꞌ jax xi dhuñiaꞌ na baꞌ puiꞌ tu duñiaꞌ nat jax tɨɨꞌn. \p \v 19 ¿Guꞌ tuꞌ ji chi baꞌx bhaaiꞌ puiꞌ na jɨꞌk jax tu aagix? Aa dho bɨɨpɨꞌ dɨr nat puiꞌ xi chɨɨdak gu Dios gu Abraam nax bhaiꞌ tu ja jimiaꞌ ɨp gu bopxiꞌñ, gu Dios pɨx dɨɨlh gatuuk jich maa dhiꞌ puiꞌ na jɨꞌk jax tu aagix nach baꞌ dhiꞌ bhaan pɨx jix mat kaꞌ nach tuꞌ bhaan jich uaꞌtulhiꞌñdhaꞌ, baꞌ janoꞌ juugɨt pɨx tuꞌx bhaaiꞌn kaꞌ na paiꞌ dhuuk puꞌñi jaiꞌchdhɨlhiaꞌ maadɨt gu boxiiꞌñ gu Abraam, dhiꞌ na bhaankam jix bhaiꞌ tu ja jimiaꞌ gu jaiꞌ bopxiꞌñ. Baꞌ dhiꞌ puiꞌ na jɨꞌk jax tu aagix, gu noonbiꞌñ gu Dios jamɨt maa gu Moisees nat bha ja joot dɨɨlh gu Dios, miꞌ dhɨr baꞌ gu Moisees dɨɨlh jup jich aagiꞌñ nach baꞌ miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ gɨt. \v 20 Guꞌ ji na guꞌ janoꞌ nat paiꞌ dhuuk maaꞌn ñiꞌook jup duu gu Dios bɨɨmaꞌn gu Abraam, cham tuꞌ jumai pɨx pu tɨɨꞌn gu Dios na baꞌ miꞌ dhɨr puiꞌp tɨɨdaꞌ gu Abraam, guꞌ jaꞌpji dɨɨlh maaxik nat pu tɨɨꞌn. Baꞌ xib cham tuꞌ kam aaꞌ nach miꞌ puiꞌ ka tu daaꞌñchuꞌndaꞌ na jax tu aagix, nat guꞌ dɨɨlh guch Xoiꞌkam yaꞌ ɇɇk jich boiꞌñxi nach jax jaꞌk miꞌ puiꞌ jimiaꞌ na baꞌx bhaiꞌ tuch jimiaꞌ, na guꞌ jaꞌxbuiꞌp jir gɇꞌkam na gu Dios. \s1 Na ba tu aaꞌndaꞌ gu Paablo nat tuꞌ kɨꞌn jich palhbui puiꞌ na jax chu aagix \p \v 21 ¿Jaꞌp kaiꞌñkam jup kaiꞌch iñ aa baꞌ panaas na puiꞌ nat jax tu uaꞌnak gu Moisees na tu aagix kaꞌ, dhiꞌ bhaan jix maatɨꞌ na cham tuꞌ puiꞌ ka tu duñiaꞌ gu Dios nat jax tɨɨdak gu Abraam, na guꞌ puiꞌ xib cham tuꞌ ka bhaiꞌ nat jax tu uaꞌnak gu Moisees na tu aagix kaꞌ? Chaam tuꞌ ji matgɨm. Na guꞌ noꞌ puiꞌ jaꞌk jix bhaiꞌ tuch jimdaꞌ gɨt nach miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ pɨx na jɨꞌk jax tu aagix, jum aaꞌndaꞌ gɨt nach dai dhiꞌ bhaan jup tu daaꞌñchuꞌndaꞌ nach baꞌx bhaiꞌ biꞌiidhaꞌ buiñor gu Dios. \v 22 Guꞌ ji na guꞌp jum kaiꞌch maaꞌn kap na mɨt paiꞌ tu uaꞌnak gu bɨjɨk dɨr kam na gu uaꞌtulhdharaꞌ bɨɨx ja daam jup tuꞌiiꞌ gu jaꞌtkam. Guꞌ baꞌ guiꞌ nam jɨꞌk puꞌñi tuꞌ sɨlhkam buiñor ba tɨ jɨɨꞌñdhaꞌ guch Xoiꞌkam, miꞌ dhɨr ba ja bubuaxdhaꞌ gu Dios, na guꞌ dhiꞌ puꞌñir jum duukam nat jax tɨɨdak gu Abraam. \p \v 23 Bɨɨpɨꞌ dɨr nach chakui tuꞌ sɨlhkam buiñor tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ guch Xoiꞌkam, jaꞌp ji buusandat na mu paiꞌch kuupkaꞌ jaꞌp na gux ɨꞌxkum dhiꞌ na jax jaꞌk tu aagix kaꞌ. Yaꞌ juugɨt jich kuu nat paiꞌ dhuuk jum ai nach soiꞌch ɨlhdhai tuꞌ sɨlhkam buiñor tɨ jɨɨꞌñdhaꞌ guch Xoiꞌkam. \v 24 Baꞌ dhiꞌ puiꞌ na jɨꞌk jax tu aagix kaꞌ, jaꞌp jup ji buus na panaas bhaiꞌ puch baiꞌñchuꞌ, yammɨ baꞌ xich dhoꞌñcho na paiꞌ guch Xoiꞌkam. Jaꞌp na jax maadɨt gu tujuandam na ja aaꞌñdhidhaꞌ gu aꞌaalh nam jax jaꞌk tuiꞌñgɨdaꞌ, nam paiꞌ bar gɇꞌgɇr jaꞌtkam kaꞌ nam baꞌ miꞌ dhɨr dɨɨlh bax mat kaꞌ. \v 25 Guꞌ ji na guꞌ xib nat bam ai na dai guch Xoiꞌkam pɨx bax bhaaiꞌ nach buiñor soiꞌch ɨlhdhat tuꞌ sɨlhkam ba tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ, cham tuꞌ kam aaꞌ na pui kar jich boiꞌtuꞌndaꞌ dhiꞌ puiꞌ na jɨꞌk jax tu aagix, cham kam aaꞌ na kach aaꞌñdhidhaꞌ nach jax jaꞌk tuiꞌñgɨdaꞌ. \p \v 26 Puiꞌ na jax aapiꞌm xib, bar maamraꞌn japim gu Dios, na pimɨt guꞌ soiꞌm ɨlhdhak tuꞌ sɨlhkam buiñor ba tɨ jɨɨꞌñ guch Xoiꞌkam, \v 27 na pimɨt guꞌm bopko suudaiꞌ kɨꞌn. Dhiꞌ baꞌ bhaan matgir ɨp na pimɨt maaꞌn tuukuꞌp duu maap guch Xoiꞌkam, xib baꞌ puiꞌ jaꞌk jup ba tu jim japim na jax guiꞌ. \v 28 Baꞌ yaꞌ dɨr jaꞌp jaꞌk, cham tuꞌ jax ka bua sia chi maadɨt jir Israel kam maaꞌnkam piam ku guꞌ cham, piam sia kur tujuandam puiꞌ pɨx cham namkidhat am piam ku guꞌ namkidhix kam jir tujuandam, piam ku guꞌr chioꞌñ piam kur ubii, pɨx ji noꞌ pim bɨɨx soiꞌm ɨlhdhat tuꞌ sɨlhkam buiñor tɨ jɨɨgiꞌñ guch Xoiꞌkam. Bɨɨx maap jup tuiꞌñgɨdaꞌ pim bɨɨmaꞌn guch Xoiꞌkam sia pɨk nar jax kaꞌ gɨt, panaas ku pim jir maaꞌn maaꞌnkam pɨx kaꞌ bɨɨmaꞌn. \v 29 Guꞌ baꞌ noꞌ pim guꞌ puꞌñi bɨɨmaꞌn jup tuiꞌdhiꞌ guch Xoiꞌkam, dho aapiꞌm baꞌr diꞌ na pim tuꞌ sɨlhkam jir bopxiꞌñ gu Abraam. Jaiꞌp tu jam makiaꞌ baꞌ gu Dios guiꞌ nat tuꞌ iimchuxdhak gu Abraam janoꞌ. \c 4 \p \v 1 Jaꞌpniñ jaꞌk jup xi chu jam aꞌgidhaꞌ na pim baꞌx maatɨt jiñ kaayaꞌ nañ jax kaiꞌñkam jup kaiꞌch. Noꞌ gu jax chuꞌm jix chumñigam maaꞌn tu mar, guꞌ ji noꞌ guꞌ kar alhii gu maraaꞌn, chakui bhaan jup tu tuiꞌkaꞌ gu bɨxchugaꞌn gu taataꞌn, dai na tu iimchudhix kaꞌ pɨx. Gio noꞌ puꞌñi kar alhii, puiꞌ pɨx jup jir tuꞌm kaꞌ na jax maadɨt gu tujuandam, sia ku guꞌ gatuuk bɨɨx bhaan ji chu biꞌyaꞌ na jɨꞌk tuꞌ tu biaꞌkaꞌ gu taataꞌn. \v 2 Gio jaiꞌ gu jaꞌtkam nam jix bhaiꞌ buadaꞌ, bha bhɨidhidhaꞌ am gu tuꞌ na aaꞌndaꞌ. Na paiꞌ dhuuk dɨɨlh gu taataꞌn xi ñɨɨꞌñdhaꞌ na bar am kaꞌ na baꞌ ba tu makiaꞌ gu bɨxchugaꞌn. \v 3 Puꞌñi ɨp baꞌ aach nach jɨꞌk ba tɨ jɨɨgiꞌñ xib buiñor guch Xoiꞌkam. Bɨjɨk nach chakui buiñor tɨ jɨɨꞌñdhat, miꞌ jaꞌk jich bhɨichdhatuꞌndaꞌ na jax jaꞌk ɨlhiiꞌñdhaꞌ gux buam jum duukam na yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn bɨxchuꞌx bhaaiꞌ na pu tu duñiaꞌ, aach baꞌ miꞌ puiꞌp tu duñiidhaꞌ jaꞌp na tuꞌ aꞌaalh. \v 4 Guꞌ ji na guꞌ yammɨ nat paiꞌ dhuuk jum ai nat paiꞌ pɨx juugɨt tu dai dɨɨlh gu Dios, bhaiꞌ ba joot gu Maraaꞌn nat baꞌ yaꞌ maaxir bhaan dɨr maaꞌn gu ubii, dhiꞌ na miꞌ puiꞌ tu daaꞌñchuꞌndaꞌ na jɨꞌk jax tu aagix ja bui bɨɨx gu Israel kam jaꞌtkam. Baꞌ dɨɨlh miꞌ puiꞌp tu duu na jɨꞌk jax tu aagix dhi Maraaꞌn gu Dios, \v 5 miꞌ dhɨr baꞌ dai nat bach boosolh nach cham miꞌ puiꞌ ka tu daaꞌñchuꞌ nam aaꞌndat nach miꞌ puiꞌ tu duiñchuꞌndaꞌ bɨɨx na jɨꞌk jax tu aagix kaꞌch bui aach nach jɨꞌk jir Israel kam jaꞌtkam. Baꞌ xib nat bach boosolh, maamraꞌn bach ɨlhiiꞌñ gu Dios. \p \v 6 Baꞌ miꞌ dhɨr dɨɨlh gu Dios jup jich chajaañ gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌch jujur am nach baꞌ dhiꞌ bhaan machiaꞌ nach sɨlhkam bar maamraꞌn, puiꞌ nat jax jup tajaañ dɨɨlh gu Maraaꞌn. Baꞌ dhix Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌ puiꞌch jurtuꞌnkaꞌ nach puiꞌ kaiꞌchdhaꞌ na gu Dios jir jich Gɨꞌkoraꞌ. \v 7 Baꞌ aapiꞌm cham tuꞌ puiꞌ ka ji buan na jax gu jaꞌppɨx tujuandam, guꞌ jaꞌpji bar maamraꞌn japim aapiꞌm gu Dios. Guꞌ baꞌ na pim guꞌ aapiꞌm bar maamraꞌn, cham kam aaꞌ na pim miꞌ puiꞌ tu duiñchuꞌndaꞌ bɨɨx na jɨꞌk jax tu aagix, na guꞌ tu jam makiaꞌ ɨp jaiꞌ gu bɨxchugaꞌn na pim paiꞌ dhuuk buiñor aayaꞌ. \s1 Na puiꞌ ba tɨꞌyaꞌ gu Paablo nax buam jum aaꞌ ja aꞌmkam guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham Galaasia kam \p \v 8 Bɨɨpɨꞌ dɨr na pim chakui maatɨt dhiꞌ na jax chuꞌm sɨlhkam jir Dios, jir tu ja juandam tuk kaꞌ pim gu didios jup duiñxim yaꞌ kam dhi oiꞌñgaꞌn. \v 9 Guꞌ baꞌ xib na pim tɨi bax maat guiꞌ na jax chuꞌm sɨlhkam jir diꞌ gu Dios, sia ku guꞌ jaꞌkbuiꞌ kat jix bhaiꞌ xi jam maat na pim jax jir tuꞌm, ¿jax ku pimɨt baꞌ gio miꞌp ja jɨɨꞌñ gux buam jum duuꞌnkam nam jam daam jimiaꞌ, nam bɨxchuꞌx bhaaiꞌ nam pu tu duñiaꞌ yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn? Pu cham tuꞌ bhaaiꞌ am guꞌ tɨi buiñor gu Dios. \v 10 Pui pim bɨɨx aixim tuꞌm bhaan tu piastat guꞌ, jix ɨɨbhidhat japim tu piastatdaꞌ jax chuꞌm masaaꞌn nam aajidhaꞌ, piam jax chuꞌm tanoolh, piam jax chuꞌm oidhaꞌ. \v 11 Jix buam tu tatdaꞌ baꞌ nat moo puiꞌ pɨk cham jam aꞌm jup baap gu ñioꞌkiꞌñ gu Dios na ñich tɨi tu jam aꞌgi. \p \v 12 Jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan, aañ soiꞌ jam tɨtda na pim soiꞌm ɨlhdhaꞌ jaꞌp na jax aañ na ñich soiꞌñ ɨlh jam bui janoꞌ nañ jam bui oilhimɨk. Cham tuꞌñ jaꞌp kaiꞌñkam jup kaiꞌch na pimɨt tuꞌ bhaan mañ koꞌktulh, jaꞌpji nañ soiꞌ pɨx jam tɨtda na pim miꞌ puiꞌ jimiaꞌ na ñich aañ jax tu jii janoꞌ. \v 13 Na guꞌ na pim jax bax maat janoꞌ na ñich tu jam aꞌgi gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam na bhaan tu aꞌga na pim jax jaꞌk dui cham jum tulhiiñaꞌ, jix kaꞌooktugɨt jañich tu jam aꞌgi. \v 14 Baꞌ sia ku jax jix xijai kaꞌ aañ jiñ bui nañ jix kaꞌooktuꞌndaꞌ, aapiꞌm maaꞌn na pim jax joidham xiñ kɨɨgalhiꞌñdhaꞌ, cham paiꞌx buam jiñ ñɨiꞌñdhaꞌ pim, ni ku pim cham jiñ ooꞌndaꞌ. Joidham jix bhaiꞌñ aichdhidhaꞌ pim naiꞌ jaꞌp jam kiꞌaam jaꞌp na panaas maaꞌn gu nobiiꞌñ gu Dios piam jaꞌp na dɨɨlh guch Xoiꞌkam. \v 15 Joidham japim jix bhaiꞌm taat kaꞌ janoꞌ, cham bhaaiꞌn kaꞌ na pim jax pɨk xim buadaꞌ na pim joidham jix bhaiꞌm taat kaꞌ. Sia gu jam buupui pim xiñ chaiñbuidhak kaꞌ. ¿Guꞌ xib japimɨt baꞌ jax jum duu na pim jix bhaiꞌ kam taatɨt jiñ bui? \v 16 Panaas ku pimɨt dhiꞌ kɨꞌn bañ bhaamki na ñich xi jam aaꞌñ na tuꞌr sɨlhkam. \p \v 17 Gu jaꞌtkam dhiꞌ nam bɨɨx aixim maakam jam iatgiꞌñ, joidham xi jam daꞌdat jix bhaiꞌ jam tɨtda am, guꞌ nam jax dhui jumai boi bhaan jam bhɨichdhatuꞌ na mu jaꞌk bhɨix na paiꞌr tu tulhiiñaraꞌ. Jix aaꞌ am na pim cham tuꞌñ bui kap tuiꞌñgɨdaꞌ, nam guꞌx aaꞌ na pim dai guiꞌ pɨx mu jaꞌk ba ja kaichgɨdaꞌ. \v 18 Jir am ɨp dho nañ jix ja daꞌdaꞌ gu jaꞌtkam noꞌm guꞌr jiñ jaꞌtkam tuk tuꞌ bhaan, dai pɨx ji noꞌñ miꞌ jaꞌk ja bhɨichdhatuꞌ na paiꞌ jaꞌk jix bhaiꞌ tu ja jimiaꞌ, cham tuꞌ mu jaꞌk na paiꞌ cham bhaiꞌ tu ja jimiaꞌ. Guꞌ baꞌ noꞌ pim guꞌ aapiꞌm sɨlhkam xiñ kɨɨgalhdhat jiñ buip tuiꞌdhiꞌ, gammɨjɨ pim pu xiñ kɨɨgalhiꞌñdhaꞌ sia kuñ cham jam buip tuꞌiiꞌ, cham tuꞌ na dai noꞌñ jam buip tuꞌiiꞌ na pim baꞌ xiñ kɨɨgalhiꞌñdhaꞌ. \v 19 Aañ yaꞌ dɨr mu jaꞌk jaꞌp jam ɨlhiiꞌñ guꞌ na pim panaas jir jiñ maamar, gammɨjɨñ baꞌ pux buam jiñ aaꞌndaꞌ noꞌ pim cham miꞌ puiꞌ jimmɨ nat jax jaꞌk tu jii guch Xoiꞌkam, jix koꞌkom jix buam tu tatdaꞌ guꞌ xib jaꞌp na jax maaꞌn gu ubii noꞌt kiaꞌpɨx ba maaxir gu maraaꞌn. \v 20 Tɨi dhox aaꞌ iñ nañ gɨt xib jam bui bap tuiꞌkaꞌ nañ baꞌ maakam tuꞌt jup tu jam aꞌgidhaꞌ na pim jax jaꞌk jix bhaiꞌx maatɨt jiñ kaayaꞌ, na pimɨt guꞌ chi cham bhaiꞌ maatɨt jiñ kai na ñich jax tɨi tu jam aꞌgi. \s1 Gu Paablo na bhaan ba tu aꞌgaꞌ gu Agaar gio gu Saara \p \v 21 Ea nañ aapiꞌm jup xi chu jam aꞌgidhaꞌ na pim miꞌ puiꞌ tu daaꞌñchuꞌ na jɨꞌk jax jum kaiꞌch na jax tu uaꞌñix na tu aagix. Jaꞌp tuꞌm japim xiñ aagiꞌñdhaꞌ: ¿Aapiꞌm aa cham jɨꞌxkat jiñkaiꞌñ gu uꞌuan guiꞌ na mɨt bɨjɨk dɨr kam tu uaꞌna? ¿Pu cham maat japim aa na jax jum kaiꞌch maaꞌn kap na paiꞌ bhaan tu aꞌga gu Abraam? \v 22 Jaꞌpnim kaiꞌch na sap gook tu maamar kat gu Abraam, maaꞌn bhaan gu tujuandam tugiꞌñ, gio baꞌ jumai bhaan ɨp gu dɨɨlh bɨngaꞌn. \v 23 Gu maraaꞌn guiꞌ nat tɨɨ gu tujuandam tugiꞌñ, jaꞌppɨx maaꞌnkam maaxir. Guꞌ baꞌ guiꞌ nat tɨɨ gu dɨɨlh bɨngaꞌn, dhiꞌ pu kaiꞌñkam maaxir nat jax tɨɨdak bɨɨpɨꞌ dɨr gu Dios dɨɨlh gu Abraam na saak puꞌñi maaꞌn makiaꞌ gu alhii. \v 24 Dhiꞌch bhaan jix bhaiꞌ xich gaꞌngadaꞌ na jax jaꞌk ji chu busaak. Gu Agaar gio gu Saara jaꞌp ji buan am nam jir diꞌ nat jax jaꞌk tɨi gu Dios na tu tuiꞌkaꞌ ja bui bɨɨx gu jaꞌtkam. Baꞌ gu Agaar jaꞌp ji buusan na dhiꞌr diꞌ na jax jaꞌk tu aagix bɨɨx nat jɨꞌk tu uaꞌnak gu Moisees, nat jax aaꞌñdhak gu Dios bhaan gu oidhaꞌ na Sinaii tɨɨꞌ. Baꞌ guiꞌ nam jɨꞌk puꞌñi pui miꞌ puiꞌ jiim na jɨꞌx jax tu aagix, jaꞌp ji buusan nam jir maamraꞌn gu Agaar, baꞌ puiꞌp jir tujuandam am. \v 25 Sia guiꞌ nam jɨꞌk Jerusaleen oiꞌdhaꞌ xib, na Judea bhaan bipioꞌ gu dɨbɨɨr, nam guꞌ dhiꞌ sia pui miꞌ puiꞌp tu daaꞌñchuꞌ nat jɨꞌk jax tɨɨdak gu Dios gu Moisees na tu aagix kaꞌ janoꞌ nat ñioꞌki bhaan gu oidhaꞌ na Sinaii tɨɨꞌ, na Araabia bhaan jup bipioꞌ guiꞌ gu dɨbɨɨr. \v 26 Baꞌ gu Saara jaꞌp ji buusan na dhiꞌr diꞌ gu gɇꞌ kiicham jix dhaam kam na puiꞌp tɨɨꞌ Jerusaleen. Baꞌ aach nach jɨꞌk buiñor tɨ jɨɨgiꞌñ guch Xoiꞌkam, dhiꞌr maamraꞌn ich. Cham tuꞌch baꞌ tujuandam kɨꞌn oipo, guꞌ jaꞌpji jaꞌp pɨx nach oipo jix bhaiꞌch chaatɨt. \v 27 Jup jum kaiꞌch guꞌ maaꞌn kap na mɨt paiꞌ tu uaꞌnak gu bɨjɨk dɨr kam: \q1 Jix bhaiꞌp jum taat kaꞌ aapiꞌ ubii na cham jir jum ai gu aꞌaalh. \q1 Xi jiiñakdaꞌ ap jix bhaiꞌm taatɨt nap cham tu taat na jax jix chu koꞌk noꞌp ja nɨnɨiꞌñ. \q1 Jix ioꞌm muiꞌ ja tɨgiaꞌ guꞌ gu aꞌaalh gu ubii guiꞌ nar dɨlhdhɨm kaꞌ, \q1 cham tuꞌ puiꞌ na jax aap sia kup tɨi tɨ bɨɨnaꞌ. \p \v 28 Jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan, aach nach jɨꞌk buiñor ba tɨ jɨɨgiꞌñ guch Xoiꞌkam, jir bopxiꞌñ ich gu Abraam, nat guꞌ gu Dios dɨɨlh puiꞌ tɨɨdak gu Abraam na saak muiꞌ tu bopxichaꞌ bhaan dɨr gu Isaak. Guꞌ baꞌ na guꞌ guch Xoiꞌkam jir boxiiꞌñ gu Isaak, aach jaiꞌp jir jich boxii. \v 29 Guꞌ baꞌ gu Ismael nat jaꞌppɨx maaꞌnkam maaxir, bhaiꞌ ji bhaamki gu sɨpdhiꞌñ Isaak nat pɨk bhaan tɨ tɨɨ gu Dios. Puꞌñi bap tuch bua aach xib, guiꞌ nam miꞌ puiꞌ tu daaꞌñchuꞌ na jɨꞌk jax tu aagix guiꞌ nat Moisees tu uaꞌnak, xich bhaamkiꞌñ am aach nach jir diꞌ gu bopxiꞌñ gu Isaak. \v 30 Guꞌ ji na guꞌ jaꞌpnip jum kaiꞌch jaꞌp iam miꞌ na mɨt paiꞌ tu uaꞌnak gu bɨjɨk dɨr kam nap tɨtda gu Dios gu Abraam: “Maiꞌ jootsaꞌ ap miꞌ dhɨr jum kiꞌaam dhim tujuandam tuk, bɨɨmaꞌn jap maiꞌ jootsaꞌ gu maraaꞌn. Na guꞌ dhi tujuandam gu maraaꞌn, cham jir am na jaiꞌ bhaan jup tu biꞌyaꞌ guiꞌ na tuꞌ bhaan bipioꞌ gu maraaꞌn gum bɨɨnaꞌ.” \v 31 Baꞌ aañ pu jam tɨtda aapiꞌm jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan na cham jir am nach aach pui miꞌ puiꞌ ka tu daaꞌñchuꞌndaꞌ na jax tu aagix guiꞌ nat gu Moisees tu uaꞌnak, nach guꞌ aach cham tuꞌ gu tujuandam jir maamraꞌn, guꞌ jaꞌpji guiꞌ ji na pɨk jir bɨngaꞌn gu Abraam. \c 5 \s1 Na puiꞌ ba tɨꞌyaꞌ gu Paablo nat guch Xoiꞌkam jich palhbui \p \v 1 Guch Xoiꞌkam pɨx dɨɨlh miꞌ dhɨr bach bubuax nach paiꞌ puiꞌ ka tu daaꞌñchugɨt na jax tu aagix na tu uaꞌñix gu bɨjɨk dɨr kam. Puiꞌ ku baꞌm aaꞌ na pim aapiꞌm miꞌ puiꞌ xi jiimdaꞌ bhaan dhi boi nat paiꞌ jaꞌk bach chuttu. Chaꞌpim gio mu jaꞌk jup ka bhɨbhɨɨdaꞌ, na pim guꞌ jaꞌp jum duñiaꞌ ɨp gio na jax gu tutuur nam yuuꞌ taꞌm buuplhichgɨdaꞌ. Puiꞌ pim dho tuꞌt bɨɨpɨꞌ dɨr. \p \v 2 Kani na pim jix bhaiꞌ xiñ kaayaꞌ nañ jax jam tɨɨdaꞌ. Aañ Paablo yaꞌ jam aagiꞌñ na cham tuꞌ dhiꞌ kɨꞌn jam uañdhaꞌ gu Dios gu jam uaꞌtulhdharaꞌ sia ku pim tɨi ja matgilhiꞌñ gu jam maamar nam jir Israel kam. Na guꞌ noꞌr puiꞌ kaꞌ gɨt, jir tuꞌ kub pɨx kaꞌ gɨt baꞌ nat jich aꞌmkam ba muu guch Xoiꞌkam. \v 3 Na guꞌ gu jaroiꞌ noꞌ tuꞌ bhaan miꞌ puiꞌ tu daaꞌñchuꞌ nat jax tu uaꞌnak gu Moisees, puiꞌ na jax nam jum matgilhiꞌñdhaꞌ nam jir Israel kam, jaꞌp ji buusandaꞌ na bɨɨx bhaan tu daaꞌñchuꞌndaꞌ na jɨꞌk jax tu aagix kaꞌ nat jɨꞌk jax tu uaꞌnak gu Moisees, sia ku tɨi panaas dai maaꞌn bhaan tu daaꞌñchuꞌ. Jum aaꞌndaꞌ baꞌ na bɨɨx miꞌ puiꞌ tu daaꞌñchuꞌndaꞌ na jɨꞌk jax tu aagix. \v 4 Aapiꞌm jañ jup jam tɨtdat jup kaiꞌch na pim jɨꞌk jix joojoiꞌñ na pim pui miꞌ puiꞌ jiim na jax tu aagix guiꞌ nat Moisees tu uaꞌnak, na pim guꞌ jaꞌp jum aaꞌ na pim puiꞌ jaꞌk cham ka uꞌuaꞌtulhdhix kaꞌ. Guꞌ ji na guꞌ cham tuꞌr puiꞌ, jaꞌp xi dhuuk japimɨt guꞌ guch Xoiꞌkam, pu cham jam aꞌm tɨ nɨidhim baꞌ gu Dios. \v 5 Guꞌ ji na guꞌ aach maaꞌn nach jax tuꞌ sɨlhkam buiñor tɨ jɨɨgiꞌñ guch Xoiꞌkam, na guꞌ gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌ puiꞌch jurtuꞌn. Puiꞌ jaꞌk tɨ jɨɨgiꞌñ ich nach cham tuꞌ ka uꞌuaꞌtulhdhix nach kax uꞌuaꞌtulhdhix kat. \v 6 Na guꞌ aach nach bax maat nach buiñor jup tuiꞌdhiꞌ guch Xoiꞌkam, jich aꞌm tɨ nɨidhim sia kuch cham kach matgilhiꞌñ. Na guꞌ guch Xoiꞌkam cham tuꞌ dhiꞌ bhaan jich aꞌm tɨ nɨidhidhaꞌ noꞌch matgilhdhix piam ku guꞌ cham, guꞌ jaꞌpji noꞌch tuꞌ sɨlhkam buiñor tɨ jɨɨꞌñdhat xich jajoiꞌgɨꞌn. \p \v 7 Aapiꞌm tɨi moo miꞌ puiꞌ ka jiimɨt. ¿Jax ku pimɨt baꞌ moo miꞌp ja jɨɨꞌñ guiꞌ na mɨt jam iatgi? \v 8 Na guꞌ cham tuꞌ dɨɨlh gu Dios nat puiꞌ jam jurtuda na pim gio jaꞌk jup suulhgiaꞌ. Jax dhui nat guꞌ gu Dios baꞌ tɨi miꞌ dhɨr jam boosolh na pim paiꞌ bap tuꞌiiꞌ ɨp gio xib. \v 9 Maadɨt ji guꞌ gu jaroiꞌ na bhaiꞌ oirɨt maakam jam aagiꞌñ gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam bɨɨx na jɨꞌk jax jum kaiꞌch. Dhiꞌ jaꞌpni ji buusan na jax guiꞌ na kɨꞌn jappukar gu paan na palhɨɨp pɨx jum aaꞌ nam mi giiꞌñxidhaꞌ gu tuiꞌ, gɇꞌp jum duñiaꞌ na bhaiꞌ ji jabkaꞌ. \v 10 Iam gɨt mu gamɨmmɨm tulhiiñaꞌ gu jaroiꞌ nat jam iatgi, sia chi moor jaroiꞌ pɨk kaꞌ gɨt. Aapiꞌm gɨt baꞌ moo cham mi ja jɨɨꞌñdhat xi guꞌkgɨdaꞌ na jax jix aaꞌ guch Xoiꞌkam. \p \v 11 Noꞌñ gɨt aañ pu puiꞌ jaꞌk ja mamtuxdhidhaꞌ gu jaꞌtkam guiꞌ nam cham jir Israel kam nam moo janoꞌm matgilhdhidhaꞌ nam jax tɨ jɨɨꞌñdhidhaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam na baꞌ bhaan jix maatɨꞌ kaꞌ nam jaiꞌp bar Israel kam, sia ku guꞌ gu maaxik ja tutkuꞌ bhaan cham tuꞌr Israel kam am, cham tuꞌñ bhaamkiꞌñdhaꞌm gɨt guiꞌ nam jir Israel kam jaꞌtkam nam cham tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam, nam guꞌ cham tuꞌ jax ɨlhiiꞌñ noꞌñ jaꞌp pɨx tu aꞌga nat jax jum duu nat muu guch Xoiꞌkam bhaan gu uꞌuux na gai bɨɨt. \v 12 Iam gɨt pu bɨɨx maaꞌn jimdam ja ɨꞌkiaꞌ am miꞌ nam paiꞌ matgilhdhix guiꞌ nam bha jaꞌp oipot jam iatgiꞌñ na baꞌ cham ka bhaaiꞌn kaꞌ nam tu aꞌgadaꞌ bhaankam gu Dios, nam guꞌ buam pɨx jam aagiꞌñ. \p \v 13 Baꞌ aapiꞌm jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan, dɨɨlh pɨx gu Dios jam aꞌm tɨ tɨɨgɨk miꞌ jam tuttu na pim miꞌ puiꞌ ba jimiaꞌ nat jax jaꞌk tu dai na tu tuiꞌkaꞌ yaꞌ dɨr jaꞌp jaꞌk, na cham tuꞌ puiꞌ jaꞌk kiaꞌ nat jax tu uaꞌnak gu Moisees na tu aagix kaꞌ. Cham tuꞌ pu kaiꞌñkam jam aꞌm tɨ tɨɨ na pim pu tu duñiaꞌ na pim dɨɨlh jax ɨlhiiꞌñ. Xim jajoiꞌmdat japim jup jum papalhbuiꞌñdhaꞌ bɨɨx jɨꞌmaꞌn, \v 14 na guꞌ bɨɨx gu jaiꞌ na jɨꞌk jax tu aagix, dhiꞌñi bhaan jim tɨtmo na jaꞌpnim kaiꞌch: “Jix joiꞌmdaip jix bhaiꞌ duñiaꞌ gu jaroiꞌ noꞌ tuꞌ bhaan jum tulhiiñ, sia moo nar jaroiꞌ kaꞌ gɨt, panaas ku moo aap pɨx jir diꞌ kaꞌ gu jaroiꞌ nam tulhiiñdhaꞌ.” \v 15 Baꞌ aañ pu jam tɨtda na pim jix bhaiꞌ kaiꞌchɨt, chaꞌpim jum koꞌkdat, na guꞌ cham bhaiꞌ tu jam jimiaꞌ noꞌ pim daim koꞌkda. \s1 Na ba tu aaꞌndaꞌ gu Paablo na sia jaroiꞌ bɨxchuꞌ bhax chu aaꞌndaꞌ noꞌ pɨx dua tuukuꞌ bhaan \p \v 16 Baꞌ jam guguuxiꞌñ iñ na pim dai puiꞌ pɨx jaꞌk tu duiñchuꞌndaꞌ na jax pɨx jam jurtudidhaꞌ gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌ. Chaꞌpim gaagidhaꞌ na pim pu tu duñiaꞌ na pim dɨɨlh jax ɨlhiiꞌñ, na guꞌ jam maiꞌchiaꞌ gux buam jum duukam. \v 17 Cham tuꞌm kɨkɨɨgalhiꞌñ am guꞌ gux buam jum duukam gio gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌ, dhiꞌ bhaan baꞌ cham jir am na pim pu tu buadaꞌ na pim dɨɨlh jax ɨlhiiꞌñ, sia pim chi moo tuꞌ tɨi jax jix dhuñiik. \v 18 Na guꞌ noꞌ gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌ jam aꞌm jup tuiꞌñgɨt puiꞌ jam jurtudim na pim jax jaꞌk tu duiñchuꞌndaꞌ, cham tuꞌm aaꞌ na pim miꞌ puiꞌ ka tu duñiidhaꞌ na jax tu aagix guiꞌ nat Moisees tu uaꞌnak. \p \v 19 Jix bhaiꞌx maatɨꞌ am gu jaꞌtkam guiꞌ nam jix buam tu jim, na ja daam jup tuiꞌdhiꞌ gux buam jum duukam. Puiꞌ na jax guiꞌ nam muiꞌ ja bɨɨm boppo gu uꞌuub, gio gu uꞌuub nam muiꞌ ja bɨɨm boppo gu chichioꞌñ, gam bɨɨx aixim kum pu tu bua na jax cham jir kɨɨꞌ. \v 20 Gio nam tuꞌ kaꞌm nɨidhat daandaꞌ sia tuꞌ na pɨx nam puiꞌ ji ɨlhdhat nar dios, sia ku guꞌ cham tuꞌ maaxik jir diꞌ gu sɨlhkam Dios. Gio nam jix jiipoiñar kaꞌ. Gio nam jix chu bhaamkiꞌñdhaꞌ, gio nam jix chɨ jɨjɨɨgak kaꞌ, gio nam palhɨɨp pɨx nɨɨrdaꞌ nam bhaakuꞌ. Gio nam jix aichuꞌn kaꞌ nam jax jaꞌk ja kokdhichdhaꞌ gu jaꞌtkam. \v 21 Gio nam jaiꞌ puiꞌp jix chu aaꞌndaꞌ nam gɨt pu chuꞌm jup xi biaꞌkaꞌ gu tuꞌ nam jax chuꞌm nɨiꞌñxiꞌñ kaꞌ gu jaroiꞌ. Gio nam jix maik kaꞌ, gio nam gammɨjɨ pɨx gɇꞌgɇr tu kuaꞌdaꞌ cham aagix kam, gammɨjɨ bɨɨx aixim na tuꞌ cham jir kɨɨꞌ kum pu tu buidhaꞌ. Dhiꞌ pu chuꞌm gu jaꞌtkam cham jɨꞌxkat aayaꞌ am buiñor gu Dios na paiꞌ dhɨr jix ioꞌm jir gɇꞌkam, aañ moo jam aagiꞌñ, na guꞌ cham ja kɨɨgalhiꞌñ guiꞌ nam puiꞌ jaꞌk tu jim. \p \v 22-23 Baꞌ noꞌ jaroiꞌ bhaan tajaañixchuꞌ gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌ, jix chu joiꞌgɨꞌndaꞌ pɨx sia tuꞌ na pɨx bhaan ja bui gu jaꞌtkam, na gammɨjɨx bhaiꞌm taatɨt ja palhbuiꞌñdhaꞌ sia nar paiꞌ dhuuk kaꞌ gɨt. Gio na cham bhaamdar kaꞌ, nax chu nakooꞌndaꞌ pɨx sia tuꞌ na pɨx kɨꞌn. Gam na dɨɨlh jum palhbuiꞌñkaꞌ na jax jaꞌk cham tuꞌ bhaan maiꞌchiaꞌ gux buam jum duukam. Na gammɨjɨ soiꞌm ɨlhdhat tuꞌ sɨlhkam tɨ jɨɨꞌñdhat buiñor guch Xoiꞌkam miꞌ puiꞌ jimdaꞌ na jax jix kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ. Noꞌ jaroiꞌ gammɨjɨ puꞌñi miꞌ puiꞌ tu duiñchuꞌ, cham jum aaꞌ na jaroiꞌ aagiꞌñdhaꞌ na jax jaꞌk tu aagix, na guꞌ puꞌñi pɨx jaꞌk jum aaꞌ nam tuiꞌñgɨdaꞌ gɨt bɨɨx gu jaꞌtkam. \v 24 Na guꞌ aach nach jɨꞌk buiñor ba tɨ jɨɨgiꞌñ guch Xoiꞌkam, bɨɨx bɨnkam sissapa mɨt guch Xoiꞌkam bhaan gu uꞌuux na gai bɨɨt na jɨꞌx jich aꞌm jup tuꞌt guch uꞌuaꞌtulhdharaꞌ, gam sia bɨɨx nach jɨꞌk tuꞌx buam jum duukam kap tu duñiaꞌ gɨt. \v 25 Baꞌ noꞌch guꞌ xib miꞌ puiꞌ tu daaꞌñchugɨt miꞌ puiꞌ tu duñiim na jax jich jurtudim gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌ, dho gammɨjɨch miꞌ puiꞌ tu daaꞌñchugɨt miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ na jax jich jurtudidhaꞌ. \v 26 Gio nach cham tuꞌ gɇꞌgɇrkam jich chaat kaꞌ, soiꞌch pɨx jich ɨlhiiꞌñdhaꞌ. Ni kuch cham ja kokdhichuꞌndaꞌ gu jaꞌtkam, ni kuch cham xich jɨjɨɨgak kaꞌ aach dɨɨlh nach jɨꞌk ba tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam. \c 6 \s1 Gu Paablo na puiꞌ ba ja tɨɨdaꞌ guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham nam xim papalhbuidhat bɨɨx jɨꞌmaꞌn nam jax jaꞌk jix bhaiꞌ miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ \p \v 1 Jaꞌp jañ jup xi jam tɨɨdam jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan, noꞌt jaroiꞌ tuꞌ bhaan mam uaꞌtulh, xi palhbuidhaꞌ pim aapiꞌm na pim miꞌ puiꞌ jiim, xi aagiꞌñdhaꞌ pim jix bhaiꞌ pɨx na jax jaꞌk jix bhaiꞌ miꞌ puiꞌ jimdaꞌ. Gio aapiꞌm dɨɨlh miꞌ puiꞌp xi jiimɨt, xi gaagidhaꞌ pim na jax jaꞌk cham jam maiꞌchiaꞌ gux buam jum duukam. \v 2 Xim papalhbuidhat japim bɨɨx jɨꞌmaꞌn na pim jax jaꞌk miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ na jax jix aaꞌ guch Xoiꞌkam. Jaꞌp ji buusan guꞌ nach bɨɨx jɨꞌmaꞌn jix bɨɨpɨt tu kuuksiop, puiꞌ ku baꞌm aaꞌ nach jich papalhbuiꞌñchuꞌndaꞌ nach baꞌ bɨɨx miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ. \p \v 3 Gu jaroiꞌ noꞌ tuꞌ kaꞌm jum ɨlhiiꞌñ sia ku tɨir cham tuꞌ, dɨɨlh tu daam jimiidhaꞌ. \v 4 Jum aaꞌ baꞌ na pim bɨɨx jɨꞌmaꞌn xim gaꞌngadaꞌ na pim jax jaꞌk miꞌ puiꞌ jiim. Baꞌ noꞌ pim guꞌx bhaiꞌ miꞌ puiꞌ jiim, chaꞌpim jax jum aaꞌndaꞌ. Chaꞌpim puiꞌ jaꞌk jup tu jimdaꞌ nam jax tu jimdaꞌ gu jaiꞌ, guꞌ jaꞌpji aapiꞌm dɨɨlh na pim xim gaꞌngidhat na jax jaꞌk jir am nañ jax ba kaiꞌch. \v 5 Dɨɨlh pɨx japim jix mat kaꞌ na pim jax jaꞌk jix bhaiꞌ ji bubuakidhaꞌ buiñor gu Dios, na guꞌ jaꞌp ji buusan nach bɨɨx jɨꞌmaꞌn tu kuuksiop guch bɨxchuꞌ, baꞌ dɨɨlh jach soiꞌch buidhat aayaꞌ nach paiꞌ jaꞌk jiim. \p \v 6 Gio gu jaroiꞌ na tum mamtuxiꞌñdhaꞌ gu ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam, jum aaꞌ na tuꞌ kɨꞌn palhbuiꞌñdhaꞌ gu jaroiꞌ na tu mamtuxiꞌñdhaꞌ, na guꞌm aaꞌndaꞌ na tuꞌ kɨꞌn duakaꞌ yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn bhaan. \p \v 7 Noꞌ pim bɨɨx aixim jix buam xi chu buaꞌt gio na pim sap pɨk baꞌ miꞌ puiꞌ xi jiim na jax jix aaꞌ gu Dios, dhiꞌ na pim jax dhui jaaxmagiꞌñdhaꞌ pɨx gu Dios. Cham tuꞌm jaaxmagiꞌñ guꞌ gu Dios, na guꞌ cham jaroiꞌr jupaabkamuꞌn. Baꞌ puiꞌ na pim jax chuꞌm tɨ ɨxiaꞌ xib iiꞌmdaꞌ bhaan, pu chuꞌm tu oraaꞌ pim ɨp gatuuk. \v 8 Na guꞌ gu jaroiꞌ nax joojoidhat daix buam jum duukam jup tu buadaꞌ, jaꞌp ji buusan na pu chuꞌm tɨ ɨsdaꞌ. Baꞌ na mu ba aayaꞌ na paiꞌ bam tulhiiñaꞌ, jaꞌp ji buusniaꞌ na pu chuꞌm ba tu oraaꞌ. Baꞌ gu jaroiꞌ nax joojoidhat miꞌ puiꞌp tu duñiidhaꞌ na jax pɨx jurtudidhaꞌ gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌ, dhiꞌ puiꞌp ji buusan na pu chuꞌm jup tɨ ɨsdaꞌ. Baꞌ na paiꞌ dhuuk ba aayaꞌ buiñor gu Dios na gammɨjɨ buiñor bap tuiꞌkaꞌ, jaꞌp jup ji buusniaꞌ na pu chuꞌm jup tu oraaꞌ. \v 9 Gammɨjɨch jix kɨɨꞌp jum duukam xip tu duñiidhaꞌ cham jich oꞌjolhdhat. Na guꞌ noꞌ chich cham jich oꞌjolh, jix kɨɨꞌp jum duukam tu oraaꞌ ich na paiꞌ dhuuk jum aayaꞌ. \v 10 Jum aaꞌ nach bɨɨx jix bhaiꞌ ja buadaꞌ gu jaꞌtkam guiꞌ nam jum tulhiiñdhaꞌ, guiꞌ pɨk jach jix ioꞌm jix bhaiꞌ ja buadaꞌ nam puiꞌp tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam jaꞌp na jax aach, nam guꞌ dhiꞌ jaꞌp ji buan nam jix ioꞌm miaꞌn jir jich jaaduñ. \s1 Gu Paablo na ba ja aagiꞌñdhaꞌ guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham nam jax kaiꞌñkam maakam ja iatgiꞌñ jaiꞌ bhaiꞌ ji oipot, miꞌ dhɨr baꞌ dai na ba ja tabuimgidhaꞌ \p \v 11 Aañ dhiꞌñi dɨɨlh jir jiñ uꞌuan nar gɇꞌgɇr. ¿Jia nañ gɇꞌgɇr tu uꞌuan na pim xi ñɨiꞌñ? \v 12 Gu jaꞌtkam nam jam chian na pim jum matgilhdhaꞌ na pim baꞌ jaiꞌp bar Israel kam jaꞌtkam kaꞌ, dhiꞌ pu kaiꞌñkam pɨx puiꞌ jaꞌk bua am nam baꞌ jax dhuix bhaiꞌ biꞌiidhaꞌ ja bui guiꞌ nam cham tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam, nam guꞌ cham aaꞌ nam jaiꞌ bhaiꞌp ji ja oꞌbhaiꞌñdhaꞌ noꞌm bhaankam jup ba tu aꞌgim guch Xoiꞌkam na mɨt jax kaiꞌñkam mua bhaan gu uꞌuux na gai bɨɨt. \v 13 Gio guꞌ puiꞌ pɨx cham tuꞌ bɨɨx miꞌ puiꞌp tu duiñchuꞌ am na jɨꞌk jax tu aagix guiꞌ nat Moisees tu uaꞌnak guiꞌ nam jɨꞌk tɨim matgilhiꞌñ. Dhiꞌ baꞌ bhaan jix maatɨꞌ nam jax dhui pɨx bhaan gɇꞌgɇrkam jum taat kaꞌ noꞌ pimɨt jum matgilh, nam guꞌ miꞌ dhɨr puiꞌ ba kaiꞌchdhaꞌ baꞌ na mɨt guiꞌ pɨx puiꞌ jam chia. \v 14 Aañ cham tuꞌ puiꞌ jaꞌk tu jim na jax guiꞌ am, aañ daipuꞌ pɨx bhaan jix bhaiꞌñ chaat nañ jiñ chulhiiñ bhaankam guch Xoiꞌkam guiꞌ na mɨt sissapa bhaan gu uꞌuux na gai bɨɨt. Na guꞌ nañ jix maat aañ, pu kaiꞌñkam pɨx muu guch Xoiꞌkam nañ baꞌ miꞌ dhɨr jumai maaꞌnkam jup jiñ dhuñiaꞌ iiꞌmdaꞌ bhaan, cham tuꞌ pu chuꞌm kiaꞌ nañ jax jir tuꞌm kat. Baꞌ xib cham tuꞌ ka jaiꞌch iñ nañ jax jir tuꞌm kat bɨɨpɨꞌ dɨr, ni buiñor gux buam jum duukam kuñ kax jaiꞌch. \v 15 Aañ jix maat na pu cham tuꞌ bhaaiꞌ sia ku jaroiꞌ tɨi matgilhdhix piam ku guꞌ cham, guꞌ jaꞌpji nañ cham tuꞌx buam ka tu buadaꞌ, dhiꞌ pɨk ji nam aaꞌ, na jumai iiꞌmdaꞌñ aꞌm bap tuiꞌñgɨdaꞌ. \v 16 Baꞌ na pim jɨꞌk miꞌ puiꞌ jiim dhiꞌ nañ jax jam aagiꞌñ na pim jɨꞌk maap jum jumpadat daan gu Dios, gammɨjɨ pim gɨt moox bhaiꞌm taatɨt tu oiꞌñkaꞌ gio na pim xim ja joiꞌmdat bɨɨx jɨꞌmaꞌn. \p \v 17 Chaꞌpim miꞌ ka ja jɨɨgiꞌñdhaꞌ guiꞌ nam bhaiꞌ oipot maakam jam iatgiꞌñ na jax cham jir puiꞌ, nañ guꞌ aañ baꞌx ioꞌm jiñ chulhiiñaꞌ noꞌ pim gan mi ja jɨɨgiꞌñ. Dɨɨlh kat gɇꞌgɇr bax bapaiñmiꞌ guñ chuukuꞌ, sia ku guꞌ dhiꞌ bhaan jup jix maatɨꞌ nañ tuꞌ sɨlhkam jir tujuandam tugiꞌñ guch Xoiꞌkam. \p \v 18 Jaꞌpni pɨx jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan ku baꞌ dɨɨlh pɨx gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam jam aꞌm tɨ nɨidhidhaꞌ gammɨjɨ bɨɨx jɨꞌmaꞌn aapiꞌm. Jaꞌpni tu tuiꞌkaꞌ.