\id 2TI \h 2 TIMOTEO \toc1 GU GATUUK KAM UAꞌNAꞌN GU PAABLO NAT GIOP TU UAꞌÑXI GU TIMOTEO \toc2 2 TIMOTEO \toc3 2 Ti. \mt2 GU GATUUK KAM UAꞌNAꞌN GU PAABLO NAT GIOP TU UAꞌÑXI GU \mt1 TIMOTEO \c 1 \s1 Gu Paablo na ba ñioꞌkdhaꞌ \p \v 1 Aañ Paablo nañ jir nobiiꞌñ guch Xoiꞌkam nat Dios bhach joochxi yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn, nat guꞌ bɨjɨk dɨr puiꞌ jaꞌk pu tu dai na baꞌ miꞌ dhɨr puꞌñix bhaiꞌ ba tuch jimdaꞌ gammɨjɨ, na guꞌ guch Xoiꞌkam pɨx bhaan jup tu tuꞌiiꞌ nat jix bhaiꞌ dhuu. \v 2 Baꞌ aañ yaꞌ tum uaꞌñxidhaꞌ aapiꞌ Timoteo nañ joidham xim daꞌ, jaꞌp ji buusan nap jir jiñ mar. Guch Gɨꞌkoraꞌ Dios gio gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam pɨx gɨt baꞌ moo xim joiꞌmdat jum aꞌm tɨ nɨidhidhaꞌ am na baꞌ cham jix buam jum duukam jum daam jimiidhaꞌ. \s1 Gu Paablo na ba aagiꞌñdhaꞌ na cham xiꞌɨrdat ja aagiꞌñdhaꞌ gu jaꞌtkam nar tuꞌp tuꞌm daꞌ guch Xoiꞌkam \p \v 3 Aañ gammɨjɨm tɨꞌñchot taxchaabgiꞌñdhaꞌ gu Dios nañ tu daandaꞌ buiñor nabap tanoolh gio nabap tukaaꞌ, nañ guꞌ aañ dai guiꞌr tujuandam tugiꞌñ nañ pu duñiim na tuꞌr jix kɨɨꞌp jum duukam, jaꞌp na jax guñ bopxi kat na mɨt puiꞌp tu juañxidhak gu Dios. \v 4 Jaꞌp jañ chi moo joidham jix bhaiꞌñ ɨlhdhaꞌ noꞌ ñich jax dhuuk giop jum tɨɨ maaxik, tɨi xim tɨɨgim iñ guꞌ. Pui tɨꞌñcho iñ na pich susua, cham mɨk buppa iñ. \v 5 Tɨꞌñcho iñ sia nap jix bhaiꞌ buiñor jix biiñak guch Xoiꞌkam. Bɨɨpɨꞌ buiñor jum biiñkai gum abuil Loida gio gum naan Euniise, puiꞌ kuñ baꞌ aañ jix maat nap jaꞌxbuiꞌp jix biiñak na jax guiꞌ am. \p \v 6 Baꞌ aañ jum aagiꞌñ nap jix ioꞌm xim guguuxdhai puiꞌ xi dhuñiaꞌ nat tuꞌ bhaan jum aꞌm tɨ tɨɨ gu Dios janoꞌ na ñich bhaiꞌ xim daagɨk tum daañxi. \v 7 Nat guꞌ gu Dios cham tuꞌch aꞌm tajaa gu jax chuꞌm iiꞌmdaꞌ na bhaan jich ɇɇkaꞌ gu tooꞌnniꞌ, guꞌ guiꞌ ji na tu guguuxiꞌñ, gio na tu maak joiꞌmdaraꞌ, gio nañ mattuꞌnkaꞌ noꞌñ moox bhaiꞌm duukam jup tu bua. \v 8 Jum jur jap xi dhaasai naiꞌ xi ja mattudaꞌ gu jaꞌtkam nar tuꞌp tuꞌm daꞌ guch Xoiꞌkam, chaꞌp xiꞌɨrdat. Ni kup cham jiñ aꞌmkam xiꞌɨrdaꞌ nañ pu chuꞌm kɨꞌn yaꞌ kuup, guꞌ matgɨm jaꞌpji jɨꞌx nam guguuxiꞌñ gu Dios jap cham jax ji kaiꞌchɨt puiꞌp xim tulhiiñaꞌ kɨꞌn gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam. \v 9 Nat guꞌ gu Dios miꞌ dhɨr bach boosolh nach paiꞌ mu jaꞌk ba jiimɨt nach paiꞌ gammɨjɨ miꞌ pup jich chulhiiñdhaꞌ gɨt, xib baꞌ dai nach aach dɨɨlh miꞌ puiꞌ ba jiimdaꞌ na jax jix aaꞌ. Xi dhoꞌñchidhaꞌ ich guch iiꞌmdaꞌ na baꞌ guiꞌ dɨɨlh puiꞌ jaꞌk duiñchuꞌndaꞌ na jax jix aaꞌ. Gio guꞌ aach cham tuꞌ tuꞌx bhaiꞌm duukam jup duu gu tuꞌ nat baꞌx bhaiꞌch dhuu gu Dios, guꞌ jaꞌpji dɨɨlh pɨx nat jix bhaiꞌch dhuu, na guꞌ pux maat na puiꞌ jaꞌk jix bhaiꞌ ji chu buusniaꞌ. Xich joiꞌgɨlh bhaankam guch Xoiꞌkam pu bɨɨpɨꞌ dɨr nat chakuip duuk dhi oiꞌñgaꞌn. \v 10 Xib jix bhaiꞌ kach mattuda na tuꞌ sɨlhkam xich joiꞌgɨꞌn, bhaan maat jachich nat bhach joochxi guch Xoiꞌkam nat baꞌch boosolh nach mu jaꞌk ba jiimɨt nach paiꞌ gammɨjɨ gɨt miꞌ pup jich chulhiiñdhaꞌ. Maꞌiich guch Xoiꞌkam gu muukiꞌ na yaꞌ tu daam kɨɨkat dhi oiꞌñgaꞌn bhaan. Baꞌ jaꞌp ji buus nat jix chu maax jup tum duu nach baꞌx bhaiꞌ tɨ nɨidhat miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ na jax jix aaꞌ gu Dios, gammɨjɨch baꞌ buiñor bap tuiꞌñgɨdaꞌ. \p \v 11 Aañ dhiꞌ pu chuꞌm kɨꞌn jir nobiiꞌñ gu Dios nañ ja aaꞌñdhim gu jaꞌtkam gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam, pu chuꞌm jiñ aaꞌñdhak naiꞌñ joot nañ naiꞌ jimdat ja mamtuxdhidhaꞌ. \v 12 Dhiꞌ pu chuꞌm kɨꞌn baꞌ yaꞌ bañ chulhiiñ iñ. Ku guꞌ cham tuꞌ ji nañ moo dhiꞌ kɨꞌn jup bax xiꞌɨr, nañ guꞌ aañ jix maat nañ jaroiꞌ buiñor jix biiñak. Cham jax jiñ aaꞌ iñ baꞌ, nañ guꞌx maat na guiꞌñ palhbuiꞌñchuꞌ nañ baꞌ bɨɨx tu kuugalhdhim na jɨꞌk tanoolh tu daaxix nañ yaꞌ puiꞌ tu duñiaꞌ nat jɨꞌk tuñ chia, na guꞌr gɇꞌkam. \p \v 13 Aap baꞌ miꞌ puiꞌp xi dhuiñchugɨt na ñich jax jaꞌk tum aaꞌñ. Gammɨjɨp jix biiñak kaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam gam nap jix ja joiꞌmdat gu jaiꞌ, gook dɨt maaꞌn ñiꞌook jup duuk ich guꞌ buiñor guch Xoiꞌkam. \v 14 Dai dhiꞌp bhaan tu daaꞌñchuꞌndat miꞌ puiꞌ jimdaꞌ nap tuꞌx chaat nar jix kɨɨꞌp jum duukam, na guꞌ gu Dios pɨx na dhiꞌx aaꞌndaꞌ nap bhaan tu daaꞌñchuꞌndaꞌ, na guꞌ gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdagaꞌn nam palhbuiꞌñchuꞌndaꞌ nach aꞌm tajaañix. \p \v 15 Baꞌ puiꞌ nap jax jup bax maat na mɨt jaꞌp xiñ dhuuk guch jaaduñ nam puiꞌ tɨip tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam guiꞌ nam Aasia dɨbɨɨr bhaan oiꞌdhaꞌ, jaiꞌ dhɨt jir diꞌ am gu Pijeelo gio gu Ermoojenes. \v 16 Gu Onesiiporo dho gi guꞌ muiꞌkim yaꞌ ba ji ai ji nañ guguuxiꞌñ nañ cham tuꞌ bhaan jax jiñ aaꞌndaꞌ. Cham paiꞌ jax kaiꞌch noꞌp jix xiꞌɨr jiñ aꞌmkam nañ yaꞌ kuup. Guch Xoiꞌkam pɨx gɨt baꞌ moo ja aꞌm tɨ nɨidhidhaꞌ bɨɨx nam jɨꞌk maap jir jum oiꞌdhagɨm. \v 17 Jum dɨkooꞌñ nat jiñ gaa nat jax yaꞌ ai Rooma, pu cham jɨꞌx jum jɨɨp. Nat paiꞌñ chɨɨ nat baꞌx bhaiꞌm ɨlh. \v 18 Gu Dios gɨt pɨx baꞌ moox joiꞌmdat tɨgiaꞌ janoꞌ na paiꞌ dhuuk tu kuugalhdhaꞌ. Jix maat ap dho nat bɨxchuꞌ bhaan gɇꞌkam kɨꞌn jich palhbui nach maap mu oipimɨk Eepeso. \c 2 \s1 Gu Paablo na puiꞌ ba tɨɨdaꞌ nar jix kɨɨꞌ sandaaruiꞌx chugiꞌñ kaꞌ guch Xoiꞌkam \p \v 1 Aapiꞌ nañ puiꞌm ɨlhiiꞌñ nap jir jiñ mar, dɨɨlh jap xim guguuxdhai miꞌ puiꞌ xi jimdaꞌ na jax jix aaꞌ guch Xoiꞌkam, na guꞌ guiꞌ xich joiꞌmdat jich aꞌm tɨ nɨidhim. \v 2 Jaiꞌp puiꞌ xi ja tɨɨdai gu chichioꞌñ nam puiꞌp tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam nam miꞌ dhɨr gammɨjɨ jaꞌk ja aagiꞌñdhaꞌ gu jaꞌtkam na pich jax jaꞌk jiñ kai nañ kaiꞌch janoꞌ nam muiꞌñ kɇɇ, ku guꞌ guiꞌ ji nap pu ja tɨɨdaꞌ nap jaroiꞌx ja mat kaꞌ nam sɨlhkam puiꞌ duñiaꞌ, gio nam jix joojoiꞌñdhaꞌ nam tu mamtuxdhaꞌ. \p \v 3 Chaꞌp tuꞌ bhaan jax jim aagɨt xim doꞌñchoꞌ nap jum tulhiiñaꞌ, na guꞌ dhiꞌ bhaan jix maatɨꞌ kaꞌ noꞌp jir jix kɨɨꞌ sandaaruiꞌx chugiꞌñ guch Xoiꞌkam. \v 4 Na guꞌ gu jax chuꞌm sandaaruiꞌx noꞌr jix kɨɨꞌ, cham tuꞌ tuꞌ jumai bhaan tɨtɨɨꞌñchokaꞌ, dai na miꞌ puiꞌ tu duñiidhaꞌ na jax jaꞌk tu aagix kaꞌ ja bui gu sandaaruiꞌx, na guꞌx aaꞌndaꞌ nax bhaiꞌ biꞌiidhaꞌ buiñor gu gɇꞌkam tugiꞌñ. \v 5 Piam puiꞌ na jax guiꞌ nam tɨtbia, noꞌt maadɨt cham puiꞌ jaꞌk tɨtbia na jax jaꞌk aagix kaꞌ nam tɨtbiaꞌ, cham jɨꞌxkat makiaꞌ am gu tuꞌ nam tɨi iimchuxdhaꞌ bɨɨpɨꞌ dɨr nar maiꞌchɨkgaꞌn kaꞌ. \v 6 Piam gu jaroiꞌ noꞌt miꞌ paiꞌ tɨ ɨi na guꞌm aaꞌndaꞌ nax bhaiꞌ duñiaꞌ na baꞌ tuꞌ miꞌp oraaꞌ. Na guꞌ noꞌt cham bhaiꞌ duu, cham jɨꞌxkat tuꞌ mi oraaꞌ. \v 7 Jix bhaiꞌp bhaan xim gaꞌngadaꞌ dhiꞌ nañ jɨꞌk jax jum tɨtda, guch Xoiꞌkam baꞌ dɨɨlh puiꞌm jurtudaꞌ na jax pɨk jir jum duukam bɨɨx. \p \v 8 Tɨꞌñchokat ap nat guch Xoiꞌkam muukɨk gio duadɨk jup buus miꞌ dhɨr koiꞌñgaꞌn tɨr. Jir boxiiꞌñ kat gu Dabii guiꞌ nax ioꞌm jir gɇꞌkam kat bɨjɨk. Dhiꞌñ baꞌ ja aagiꞌñ gu jaꞌtkam na jax jir jum duukam. Baꞌ guiꞌ nam jɨꞌk tɨ jɨɨꞌñdhim, cham ja tulhiiñchudaꞌ gu Dios gatuuk. \v 9 Dhiꞌ baꞌ pu chuꞌm kɨꞌn yaꞌñ chulhiiñat tu nakooꞌ iñ. Jiñ buupur am bapaiñum kɨɨkɨiꞌñxim kɨꞌn, jaꞌp tuꞌiiꞌ iñ na jax guiꞌ nam giilhim jix buam tomaat. Ku baꞌ guꞌ na guꞌ gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ gu Dios cham tuꞌ buupulh. \v 10 Puiꞌ kuñ baꞌ cham jax jiñ aagɨt xi kɨɨk nañ tu nakooꞌ nam baꞌ bhaan jum guguuxdhai puiꞌp tɨ jɨɨꞌñdhaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam guiꞌ nat jɨꞌk Dios ja aꞌm tɨ tɨɨ. Baꞌ cham jɨꞌxkat mu jaꞌk ka bhɨɨyaꞌ am nam paiꞌ gammɨjɨ gɨt miꞌ pup jum tulhiiñdhaꞌ, dai nam jimiaꞌ na paiꞌ joidham jix chu abhaar, dai pɨx noꞌ mɨt ba tɨ jɨɨꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam. \v 11 Jir sɨlhkam dho maaxik na jaꞌpni tu tuꞌiiꞌ: \q1 Jaꞌp ji buus na chich bɨɨmaꞌn koi guch Xoiꞌkam janoꞌ na mɨt paiꞌ dhuuk mua. \q1 Baꞌ nat paiꞌ dhuuk duadɨk giop buus, \q1 puiꞌp ji buus na chich puiꞌ bɨɨmaꞌn duduadɨk jup bubua. \q1 \v 12 Baꞌ noꞌ chich jich chulhii, \q1 jir jich maiꞌchɨk kaꞌ nach buiñor jimiaꞌ na paiꞌ dhɨr bɨɨx kap jir gɇꞌkam. \q1 Baꞌ noꞌ chich jaꞌp xi dhuuk, \q1 guiꞌ jaꞌp jup xich dhunai. \q1 \v 13 Gio noꞌch aach jɨꞌx cham miꞌ puiꞌ jiim na jax guiꞌ, \q1 dɨɨlh maaꞌn na jax miꞌ puiꞌ jimdaꞌ, \q1 na guꞌ dɨɨlh cham jɨꞌxkat jum oꞌjolhdhaꞌ. \s1 Gu Paablo na ba aagiꞌñdhaꞌ nax bhaiꞌ ja aagiꞌñdhaꞌ gu jaꞌtkam na jax jir sɨlhkam \p \v 14 Jix gɨꞌm jap xi ja aagiꞌñdhaꞌ guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham na cham jir am nam bhaan tu aꞌgadaꞌ gu tuꞌ na pu cham tuꞌ bhaiꞌ. Na guꞌ dhiꞌ dai nam bhaan pɨx ba ñiokbodaꞌ, jix buam jum aaꞌndaꞌ am baꞌ jaiꞌ dhɨt nam tɇ kɇɇkɇꞌ. \v 15 Dɨɨlh jap xim guguuxdhai miꞌ puiꞌ xi jimiaꞌ na jax jix aaꞌ gu Dios, chaꞌp xiꞌɨrdat. Sɨlhkam jap tu aꞌgadaꞌ na jax jir miꞌ puiꞌ gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñiꞌook. \v 16 Aap dɨɨlh cham jup tu aꞌgat gu tuꞌ na pu cham tuꞌ bhaiꞌ nam jax chuꞌm tu aꞌga gu jaꞌtkam yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn. Na guꞌ guiꞌ nam pu chuꞌm ba ji chu aꞌgaꞌ, saalh puiꞌ pu chuꞌm ji chu aꞌgimɨi gammɨjɨ mɨkkat cham kar kɨkɨɨꞌ jaꞌtkam kaꞌ am, maakam pɨx ba kaiꞌchdhaꞌ am. \v 17 Miꞌ dhɨr baꞌ puiꞌp ja mamtuxdhidhaꞌ am gu jaiꞌ, saalh pɨx ji ja iaꞌñdhidhaꞌ jaꞌp na jax gu koꞌkdaiꞌ guiꞌ na cham duadhiꞌ na saalh jaꞌk tu aꞌjɨ. Puiꞌ jaꞌk tu ja duiñchuꞌ gu Imeneo gio gu Pileeto. \v 18 Maakam sap pɨx ba tu aꞌga am na jax cham jir sɨlhkam, jaꞌp sap kaiꞌchdhaꞌ am na cham jɨꞌxkat gio miꞌp ka baapkiaꞌ guch iꞌiiꞌmdaꞌ bhaan guch chutkuꞌ nach baꞌ gio duduadɨip baapmigiaꞌ. Muiꞌm sap puiꞌ jaꞌk bhaan ba tɨ jɨɨgiꞌñ nam jax ja aagiꞌñ. \v 19 Ku baꞌ guꞌ na guꞌp jum kaiꞌch maaꞌn kap na mɨt paiꞌ tu uaꞌnak gu bɨjɨk dɨr kam: “Dɨɨlh jix maat guch Gɨꞌkoraꞌ nam jɨꞌk sɨlhkam buiñor jup tuiꞌdhiꞌ.” Gio jaꞌp iam jaꞌpnip tu uaꞌñix: “Guiꞌ nam sɨlhkam daan gu Gɇꞌkam Dios, jum aaꞌ nam cham tuꞌx buam jum duukam bhaan ka tɨtɨɨꞌñchokaꞌ.” Dhiꞌ bhaan jich aagiꞌñ gu Dios nach baꞌ dɨɨlh xich gaꞌngadaꞌ noꞌch miꞌ puiꞌ jiim piam ku guꞌ cham. \p \v 20 Miꞌ paiꞌ noꞌ gɇꞌr kiicham, cham tuꞌ dai mix jaiꞌch kaꞌ gux uꞌuam piam jix chooto bapaiñum jix aꞌbhar totbikdam jup duñiixim ɨꞌlhich jup jum duuꞌnkam, guꞌ matgɨm jaꞌpji sia gu uꞌuux jup duiñxim na mix chu jaiꞌch kaꞌ gam bhiꞌñ. Baꞌ jɨꞌk pɨx nam jix dhaꞌram ja ɨlhiiꞌñdhaꞌ, jax chuꞌm nax ioꞌm jix aꞌbhar kaꞌ. \v 21 Aach baꞌ puꞌñi ɨp buiñor guch Gɨꞌkoraꞌ noꞌch jix aaꞌ nax dhaꞌram jich ɨlhiiꞌñdhaꞌ, gio noꞌch jix aaꞌ nach tuꞌx bhaaiꞌn kaꞌ buiñor, jum aaꞌ nach jix uꞌuañ oipodaꞌ, nach cham tuꞌx buam tu buadaꞌ. Puꞌñi jaꞌk dho gi guꞌ tuꞌx bhaaiꞌn kaꞌch ji buiñor guch Gɨꞌkoraꞌ, jich dharsaꞌ baꞌ tuꞌ na pɨx bhaan nach jix bhaiꞌm duukam jup tu duñiaꞌ. \p \v 22 Jaꞌp jap xi buusnichgɨdaꞌ noꞌ bɨxchuꞌ bhaan xi chum maiꞌchim nap jir biapmaꞌ. Xi kɨɨkgɨdaꞌ ap nap miꞌ puiꞌ jimdaꞌ na jax jix kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ guch Xoiꞌkam, gammɨjɨp jix biiñak kaꞌ buiñor, xix ja joiꞌmdat ap gu jaꞌtkam. Jix bhaiꞌp jum taatɨt oirɨdaꞌ, ja bɨɨm ap guiꞌ nam miꞌ puiꞌ jiimdat bɨɨx ja jujur kɨꞌn puiꞌp iim guch Gɨꞌkoraꞌ. \v 23 Chaꞌp mi ja bɨpnatdat guiꞌ nam dai ñiokbodaꞌ bɨxchuꞌ bhaan ji chu aꞌgat na pu cham tuꞌ mim nɨnɨiꞌñ, na guꞌ dhiꞌ dai gu bhaamdaraꞌ tu uaꞌpu nap jax bax maat. \v 24 Na guꞌ noꞌñ jir tujuandam tugiꞌñ guch Gɨꞌkoraꞌ, cham jir am nañ ja kokdadaꞌ gu jaꞌtkam, guꞌ jaꞌpji nañ jir jix bhaiꞌkam kaꞌ bɨɨx pɨx ja bui, gio nañ jix joojoiꞌñdhaꞌ nañ tu ja aꞌgiꞌñdhaꞌ. Cham bhammukdaꞌ iñ sia kum jaiꞌ dhɨt jax jiñ chɨtda. \v 25 Soiꞌñ ɨlhdhat jañ pɨx xi ja aagiꞌñdhaꞌ guiꞌ nam jix bhaamkiꞌñdhaꞌ gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ gu Dios. Gu Dios baꞌ dɨɨlh jix maat noꞌ puiꞌ ja duñiaꞌ nam buiñor tɨ jɨɨꞌñdhai machiaꞌ na jax jir sɨlhkam, aach dai guiꞌ pɨx buiñor jix biiñak kaꞌ. \v 26 Na guꞌ jaꞌp ji buusniaꞌ nam bhaiꞌ ji ñiññiaꞌ noꞌ mɨt jix bhaiꞌ ba maat na jax jir sɨlhkam, ba machiaꞌ am guꞌ na tɨɨꞌngikar tɨr ja biaꞌkaꞌ gu jaꞌook. Miꞌ dhɨr ji boopoyaꞌ am baꞌ, na guꞌ miꞌ baꞌ ja biaꞌkat ja iatgiꞌñdhaꞌ na baꞌ puiꞌ ja duiñchuꞌndaꞌ na dɨɨlh jax ɨlhiiꞌñdhaꞌ. \c 3 \s1 Gu Paablo na ba tu aaꞌndaꞌ nam jax jir tuꞌm kaꞌ gu jaꞌtkam janoꞌ na paiꞌ dhuuk bam aajidhaꞌ na tum kuugalhdhaꞌ \p \v 1 Bɨɨx jañ jup xim aaꞌñdham nap baꞌx mat kaꞌ na jax ba tum buidhaꞌ noꞌ bar miaꞌn na tum kuugalhdhaꞌ yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn. Jix xijaim pɨx ba tum buidhaꞌ bɨɨx aixim. \v 2 Gu jaꞌtkam bax aaꞌndaꞌ am nam muiꞌ biaꞌkaꞌ gu tuumiñ nam baꞌ bhaan tuꞌ pɨx ja ɨlhiiꞌñdhaꞌ guiꞌ nam cham tuꞌ biaꞌkaꞌ, gɇꞌgɇrkam jum taat kaꞌ am. Sia gu Dios tuꞌ pɨx ba ɨlhiiꞌñdhaꞌ am, jax ñam pɨx aiꞌchuxdhat ba aꞌgadaꞌ. Ni kum cham tuꞌ kaꞌm ka ja nɨiꞌñdhaꞌ gu ja tataat, tuꞌ pɨx ba ja ɨlhiiꞌñdhaꞌ am. Ni kum cham tuꞌ kaꞌm ka tɨ nɨiꞌñdhaꞌ gux xidhuuꞌn kam nax chu jaiꞌch, jaꞌp jam pɨx xi dhuukat sia kum tɨix maat. \v 3 Ni kum cham joiꞌmdat ka aaꞌndaꞌ gu jaroiꞌ, gam nam jix iaꞌtbiꞌ kaꞌ. Pu cham ka bhaaiꞌn kaꞌ nam jax dhui mɨk buaꞌ puiꞌ nam jax chu jimdaꞌ. Cham tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ am sia ku jaroiꞌ tɨi tu ja aꞌgiꞌñ na tuꞌr jix bhaiꞌm duukam. Cham kaim kaꞌ am, dai nam jix bhaak kaꞌ pɨx. \v 4 Gio nam cham jɨꞌxkat pu duñiaꞌ nam jax tɨi xi chɨꞌyaꞌ, sia ku mɨt tɨi sɨlhkam puiꞌ xi chɨi nam pu duñiaꞌ gu tuꞌ nar jix bhaiꞌm duukam, dai gu tuꞌ nar jix buam jum duukam dho gi guꞌ pu duñiaꞌm ji noꞌ mɨt ba ɨlh. Gɇꞌgɇrkam jum taatɨt gaagidhaꞌ am gu tuꞌ nam kɨꞌn jix bhaiꞌm taat kaꞌ dɨɨlh, iam nam gaagidhaꞌ gɨt nam jax jaꞌk miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ na jax jix aaꞌ gu Dios. \v 5 Puiꞌ xi kaiꞌchdhaꞌ am nam Dios buiñor tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ, guꞌ pɨx ji na guꞌ nam jax jaꞌk tu jimdaꞌ, dhiꞌ bhaan jix maatɨꞌ kaꞌ nam cham tuꞌ miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ na jax jaꞌk jix aaꞌ gu Dios nam tuiꞌñgɨdaꞌ. \p Chaꞌp mi ja bɨpnatdat dhiꞌ pu chuꞌm gu jaꞌtkam. \v 6 Nam guꞌ dhiꞌx ja oiꞌñ guiꞌ nam naiꞌ jiimɨt ja iatgidhidhaꞌ gu uꞌuub mu jaꞌp nam jax oiꞌñkaꞌ nam sap pɨk baꞌ tɨi ñioꞌkiꞌñ gu Dios xi chu aꞌgidhaꞌ, guꞌ ji na guꞌ dɨɨlh nam jax pɨx ɨlhiiꞌñdhaꞌ, pu cham jir sɨlhkam kaꞌ. Guiꞌm jup ja jɨɨgiꞌñdhaꞌ, nam guꞌ cham mat kaꞌ noꞌ moor sɨlhkam. Dai gu tuꞌ nar uaꞌtulhdharaꞌ kaꞌ guꞌ nam bhaan jujurtɨkaꞌ ɨp dhiꞌ dhi uꞌuub. \v 7 Bɨɨx aixim tuꞌm tɨi bax chu mat kaꞌ am, ji nam guꞌ pu cham mat kaꞌ guiꞌ na pɨk tuꞌr sɨlhkam kaꞌ. \v 8 Jaꞌp na jax gux jiipoiñar kam Jannes gio gu Jamres na mɨt tɨi maꞌiich gu Moisees, puꞌñi ɨp xib dhi jaꞌtkam nam bɨɨx aixim tuꞌm tu aꞌga. Tɨi cham aaꞌ am na tum aꞌgadaꞌ na tuꞌr sɨlhkam, nam guꞌ daix buam jum duukam bhaan tɨtɨɨꞌñcho na tuꞌ cham jir kɨɨꞌ, pu cham buiñor biiñak am gu Dios. \v 9 Ku guꞌ cham mɨɨkidhaꞌ ji nam ba ja machiaꞌ gu jaꞌtkam nam jax jaꞌk jir tuꞌm. Cham ja jur biaꞌ kam pɨx ba ja biaꞌkaꞌ am miꞌ dhɨr gammɨjɨ jaꞌk, puiꞌ nat jax tu ja dooda gu gook jiipoiñar kam nam tɨi pup mamaiꞌchimɨk gu Moisees. \s1 Gu Paablo na daipuꞌ pɨx ba aagiꞌñdhaꞌ na jax jaꞌk tuiꞌñgɨdaꞌ \p \v 10 Aap dho gi guꞌ miꞌ puiꞌ tu daaꞌñchuꞌ ji nañ jax jaꞌk tu mamtuxiꞌñ aañ, nañ jax jaꞌk tu jim, nañ tuꞌ jax bua, nañ jaroiꞌ bhaan jix biiñak, gio nañ jɨꞌx jix ñakooꞌ gu bhaamdaraꞌ, gio nañ jax jix chu joiꞌgɨꞌn, gio nañ jax jaꞌk jiñ guguuxdhat jix ñakooꞌ nañ naiꞌñ chulhiiñaim \v 11 nam cham jiñ kɨɨgalhiꞌñ gu jaꞌtkam. Jix maat ap dho nat jax tuñ dhooda mu Antiokiiya, gio gama jaꞌk Ikoonio, gio miꞌ amuub jaꞌp jaꞌk na paiꞌ Listra tɨ tɨɨꞌ. Giilhim na mɨt jiñ bhaamkidhak jiñ dhaagɨk jiñ chulhiiñchuda, ji nat guꞌ guch Xoiꞌkam jiñ palhbui. \v 12 Jir sɨlhkam guꞌ nam puꞌñix ja bhaamkidhat ja tulhiiñchuꞌndaꞌ guiꞌ nam jɨꞌk buiñor bap tuiꞌñgɨdaꞌ guch Xoiꞌkam. \v 13 Baꞌ guiꞌ nam gammɨjɨ pux buam jum duukam jup tu buadaꞌ, gio guiꞌ nam sɨlhkam xi kaiꞌchdhaꞌ nam iatdaꞌ, jix ioꞌm cham bhaiꞌ tu ja jimiaꞌ gatuuk, sia ku guꞌ xib palhɨɨp pɨx cham bhaiꞌ tu ja jim. Gammɨjɨ pup ja iatgidhidhaꞌ am gu jaꞌtkam, gio dɨɨlh nam puiꞌp iatgidhix kaꞌ. \p \v 14 Xi kɨɨkgɨdaꞌ ap aap na pich jax jaꞌk ba tu maat. Dhiꞌp pɨx jaꞌk bhaan bam oꞌtoꞌnkaꞌ, na guꞌ puiꞌ jaꞌk bam guguux japich dɨɨlh nam jax jaꞌk sɨlhkam jum aagiꞌñ guiꞌ na mɨt jaroiꞌ tum mamtux. \v 15 Ɨlhiꞌch dhɨm dɨr bax maat ap na jax jum kaiꞌch gux uañ ñioꞌkiꞌñ gu Dios na tu uaꞌñix. Dhiꞌ maaꞌn na jax miꞌ puiꞌm bhɨichdhatuꞌndaꞌ nap baꞌ cham mu jaꞌk bhɨɨyaꞌ nap paiꞌ gammɨjɨ miꞌ pup jum tulhiiñdhaꞌ. Gio nap jix bhaiꞌ buiñor jix biiñak kaꞌ guch Xoiꞌkam. \v 16 Na guꞌ bɨɨx na jɨꞌk jax tu uaꞌñix gu ñioꞌkiꞌñ gu Dios na mɨt tu uaꞌnak gu bɨjɨk dɨr kam, gu Dios dɨɨlh nat puiꞌ jaꞌk ja jurtuda nam tu uaꞌnaꞌ nach baꞌ bhaan tuch mamtuxdhai miꞌ dhɨr puiꞌp ja mamtuxdhaꞌ gu jaiꞌ. Gio guꞌx gɨꞌm na miꞌ puiꞌm kaiꞌch nach baꞌ aach miꞌ dhɨr jix gɨꞌm jup ja aagiꞌñdhaꞌ gu jaiꞌ. Gio nach aagiꞌñ na tuꞌ cham bhaaiꞌ nach pu buadaꞌ, nach baꞌ aach yaꞌ dɨr jaꞌp jaꞌk jup ja aagiꞌñdhaꞌ gu jaiꞌ na tuꞌ cham jir kɨɨꞌ nam pu buadaꞌ. Gio baꞌ nach ja aagiꞌñdhaꞌ nam jax chuꞌt miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ na jax jix kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ gu Dios, \v 17 na baꞌ guꞌ gu jaroiꞌ na sɨlhkam buiñor jup tuiꞌkaꞌ gu Dios, jix bhaiꞌx mat kaꞌ na jax jaꞌk duñiaꞌ sia tuꞌ na pɨx nar jix kɨɨꞌp jum duukam. \c 4 \p \v 1 Baꞌ gu Dios gio guch Xoiꞌkam na gio bhaiꞌp jim jix ioꞌm gɇꞌkam kɨꞌn, na baꞌ gu jaꞌtkam guiꞌ nam duduakaꞌ gio guiꞌ nam koꞌiix kaꞌ ja tutkuꞌ bhaan, yaꞌ ja aagiꞌñdhaꞌ noꞌ mɨt jix bhaiꞌm duukam jup tu duu piam ku guꞌ dai gu tuꞌ nar uaꞌtulhdharaꞌ, aañ dhiꞌ ja kaiꞌchdhat yaꞌ puiꞌm tɨɨdaꞌ \v 2 nap siamri xi chu aꞌgaꞌ gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam. Cham jax bua sia kum cham kaik piam kum guꞌx kaik, na cham jɨꞌx ɨɨkix kaꞌ nap tu aꞌgadaꞌ. Jix bhaiꞌp ja aagiꞌñdhaꞌ nam jax jaꞌk jix maatɨt jum kɇɇkɇꞌ nam baꞌm jɨɨgiꞌñdhaꞌ. Gu jaroiꞌ noꞌ buam pɨx tu bua, xi aagiꞌñdhaꞌ ap jix gɨꞌm na cham puiꞌ jaꞌk tu jimdaꞌ. Xi ja guguuxdhat ap nam baꞌ cham jum oꞌjolhiꞌñdhaꞌ. Chaꞌp bhaamdaꞌ kɨꞌn jup tu ja mamtuxiꞌñdhaꞌ. \v 3 Kam aajim nam paiꞌ dhuuk jaiꞌchdhɨlhiaꞌ gu jaꞌtkam nam cham jɨꞌx ka kaim kaꞌ dhix bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam na sɨlhkam tu aꞌga. Dɨɨlh pɨx ba ja gaꞌngadaꞌ am guiꞌ nam tu ja mamtuxiꞌñdhaꞌ dai puiꞌ jaꞌk nam jax jix aaꞌndaꞌ dɨɨlh. Dai dhiꞌ kɇɇkɇꞌ am jaroiꞌ na ja koꞌraardaꞌ na jax chuꞌm tu aꞌgadaꞌ. \v 4 Jaꞌp jam xi dhuuji na tuꞌ pɨk jir sɨlhkam kaꞌ, dai gu tuꞌ nar sapookiꞌñ kaꞌ nam jix ioꞌm jix joojoiꞌñdhaꞌ. \v 5 Aap gammɨjɨ miꞌ puiꞌ xi jimdat na jax jix kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ gu Dios, chaꞌp tuꞌ bhaan jum uaꞌtulhdhat. Xim guguuxdhaip xi chu aꞌgaꞌ gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam na bhaan tu aꞌga na jax jaꞌk dui cham ja tulhiiñchudaꞌ gu Dios gu jaꞌtkam. Jix bhaiꞌp xi chu juanaꞌ dhiꞌ bhaan, sia kup jim tulhiiñat, xi ñakgat ap. \p \v 6 Na guꞌ chi moo ba miamlhim nam paiꞌ dhuuk jiñ muꞌaaꞌ, aañ dhiꞌ puiꞌ pɨx ɨlhiiꞌñ nañ buiñor bañ makgɨrxidhaꞌ gu Dios, baꞌ dai nax bhaiꞌ bam ɨlhdhaꞌñ bui. \v 7 Na ñich guꞌ miꞌ puiꞌ jii na jax jix aaꞌ sia puiꞌ jiñ chulhiiñaidhat, jaꞌp na jax maaꞌn gu sandaaruiꞌx noꞌt mu paiꞌ tu kokdarak na paiꞌ cham jaroiꞌ ɨlhiiꞌñdhaꞌ na gio duakam jaꞌk jup ka gɨxiaꞌ. Panaas kuñ mɨlhchuꞌ gɨt ɨp jaꞌp na jax guiꞌ nam pu chuꞌm kaꞌm tɨtbia, bɨɨpɨꞌ ñich ai na paiꞌ juugɨt daaxix. \v 8 Xib baꞌ dai nañ biꞌchulhiꞌñ guch Xoiꞌkam maaꞌn gu kuruun jix abhaar nañ kɨɨxdhaꞌ janoꞌ na paiꞌ dhuuk tum kuugalhdhaꞌ yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn. Na guꞌ guiꞌx uañ kat jir gɇꞌkam, cham jɨꞌxdhaꞌx buam jum duukam jup tu duñiaꞌ. Baꞌ cham tuꞌ dai aañ jiñ biꞌchulhiꞌñ gu kuruun, guꞌ jaꞌpji sia guiꞌ nam jɨꞌk soiꞌm ɨlhdhat nɨɨradaꞌ na gio bhaiꞌp jimdaꞌ. \s1 Gu Paablo na ba aagiꞌñdhaꞌ na jɨꞌk tuꞌ jax dhuñiaꞌ \p \v 9 Xim gaꞌngadaꞌ ap nap jax jaꞌk dui jootom bhañ chɨɨꞌmɨraꞌ. \v 10 Nat guꞌ gu Deemas yaꞌ xiñ buak ba jii Tesaloonika jaꞌk, na guꞌ dai bhaan jurtɨk gu tuꞌ na yaꞌx chu jaiꞌch dhi oiꞌñgaꞌn bhaan. Gu Kresente maaꞌn kap jup jii na paiꞌ Galaasia bhaan bipioꞌ guiꞌ gu dɨbɨɨr. Baꞌ gu Tiito bhaiꞌ dhɨr jaꞌk jup bhɨi maaꞌn kap na paiꞌ Dalmaasia bhaan bipioꞌ ɨp guiꞌ gu dɨbɨɨr. \v 11 Dai baꞌ gu Luukas yaꞌp tuꞌiiꞌñ bɨɨm. Xi gaagai ap gu Maarkos bhaiꞌ xi baidhai, katti jaiꞌñ palhbuidhaꞌ nañ tuꞌ jax bua. \v 12 Gu Tiikiko ñich mu jaꞌk joot na jimiaꞌ Eepeso. \v 13 Nap paiꞌ dhuuk bhaiꞌ ba jimdaꞌp tɨꞌñchokat nap bha jaꞌp xi bhɨɨjidhat Troas nap bhaiꞌ xiñ bhɨidhai gux kabook jiñ kutuun bhaiꞌ buiñor gu Karpo na ñich ka daasak, bɨɨx gux koopok jiñ uꞌuan. Gu jajooꞌñ uꞌuan pɨk jap tɨꞌñchokat, na guꞌ dhiꞌ pɨk jix ioꞌm jum aaꞌñ bui. \p \v 14 Gu Alijaanru na bapaiñum taꞌm tu juan, cham jup kañ kɨɨgalhiꞌñ. Guch Gɨꞌkoraꞌ dɨɨlh makiaꞌ gu tuꞌ nar maiꞌchɨkgaꞌn kaꞌ. \v 15 Chaꞌp tuꞌp jum buixiꞌñdhaꞌ sia ku jax kaiꞌch, na guꞌ dhiꞌ cham tuꞌ miꞌ puiꞌ ka tu daaꞌñchuꞌ na jax jum kaiꞌch gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam dhiꞌ nach bhaan tu aꞌga, jix bhaamkiꞌñ pɨx baꞌ. \p \v 16 Pu cham jaroiꞌñ palhbui janoꞌ na mɨt jax jiñ iattulh gu jaꞌtkam ja bui gu gɇꞌgɇrkam. Dɨɨlh na ñich jiñ palhbui, na mɨt guꞌ bɨɨx jaꞌp xiñ dhuuk nach jɨꞌk tɨi maap jich dhaaꞌñchugɨt. Iam gɨt dhiꞌ bhaan cham tuꞌp jum buixiꞌñdhaꞌ gu Dios. \v 17 Guch Gɨꞌkoraꞌ dho gi guꞌñ palhbui ji, nat guꞌ guiꞌñ guguux na ñich baꞌ siamri kuugalh na ñich tu aꞌga gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam na bhaan tu aꞌga nach jax jaꞌk duñiaꞌ nach baꞌ cham mu jaꞌk bhɨɨyaꞌ nach paiꞌ gammɨjɨ pup jich chulhiiñdhaꞌ gɨt. Bɨɨx kai mɨt guiꞌ nam cham jir Israel kam jaꞌtkam, na guꞌ guch Gɨꞌkoraꞌ pɨx dɨɨlh puiꞌ jaꞌk jix aaꞌ nañ tu duñiaꞌ, puiꞌ kut baꞌ gɇꞌkam kɨꞌn jiñ palhbui, jaꞌp tu tatdaꞌ nat panaas mabiiꞌñ ba jiñ jugiokak. \v 18 Baꞌ puñ palhbuiꞌñchuꞌndaꞌ gammɨjɨ na cham jiñ dhaam jimiaꞌ gux buam jum duukam, na guꞌñ biꞌchulhiꞌñ nañ buiñor aayaꞌ na paiꞌ dhɨr bɨɨx kap jir gɇꞌkam. Puiꞌ ku baꞌm aaꞌ nach dai guiꞌ gɇꞌkamtuꞌndaꞌ gammɨjɨ cham aagix kam. Moo gɨt puiꞌ tu tuiꞌkaꞌ. \s1 Gu Paablo na puiꞌ ba tɨɨdaꞌ na miꞌ dhɨr bhaankam xi ja ñioꞌkdhaꞌ guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham \p \v 19 Miꞌ dhɨr jap jiñ aꞌmkam xi ja ñioꞌkdhaꞌ gu Priiska gio gu Akiila, sia gu Onesiiporo nam jɨꞌk maap jir jum oiꞌdhagɨm. \v 20 Gu Erasto bhaiꞌ dhɨr pup oirɨ Koriinto. Gu Troopimo ñich baꞌ baasɨꞌn dɨr xi dhoꞌñchok Mileeto, nat guꞌ ma tu ai. \v 21 Bɨɨpɨꞌ dɨr jap bhaiꞌ xim dɨkooꞌñdhaꞌ nap bha jimiaꞌ na chakui jɨɨpdhaꞌ, na guꞌ bax xijai kaꞌ noꞌt ba jɨɨpdha. Yaꞌ dɨr mum ñioꞌkiꞌñ gu Eubulo, gio gu Pudente, gio gu Liino, gio gu Klaudia, gio baꞌ bɨɨx guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham nam jɨꞌk yaꞌp tuꞌiiꞌ. \p \v 22 Baꞌ puꞌñi pɨx tu tuiꞌkaꞌ ku baꞌ moo gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam pɨx jum bɨɨm jup tuiꞌñgɨdaꞌ, gio gu Dios jich Gɨꞌkoraꞌ pɨx jam aꞌm tɨ nɨidhidhaꞌ bɨɨx jɨꞌmaꞌn aapiꞌm.