\id 2PE \h 2 PEEGRO \toc1 GU GATUUK KAM UAꞌNAꞌN GU PEEGRO \toc2 2 PEEGRO \toc3 2 P. \mt2 GU GATUUK KAM UAꞌNAꞌN GU \mt1 PEEGRO \c 1 \s1 Gu Peegro na muiꞌ ba ja ñioꞌkdhaꞌ guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham \p \v 1 Aañ Simoon Peegro nañ jir tujuandam tugiꞌñ gu Jesuus jich Xoiꞌkam, mu jam ñioꞌkiꞌñ iñ jiñ jaaduñ bhaan dhiꞌñi uꞌuan noꞌ pim mɨjɨ jaꞌp paiꞌx bhaiꞌm ɨlhiiꞌñ, nañ guꞌx bhaiꞌñ chaat na pim aapiꞌm puiꞌp tɨ jɨɨꞌñdhat jix biiñak buiñor gu Dios jich Xoiꞌkam na jax aach, guiꞌ nat jaroiꞌ joidham xich joiꞌndak tuch uañ guch uaꞌtulhdharaꞌ nach baꞌ miꞌ dhɨr jaꞌp jaꞌk cham maiꞌ ka suulhgix kaꞌ. \v 2 Moo gɨt baꞌ gammɨjɨ jam aꞌm tɨ nɨidhidhaꞌ gu Dios na baꞌx bhaiꞌ tu jam jimdaꞌ tuꞌ na pɨx bhaan, gio na pim baꞌ gammɨjɨx jɨjɨkgɨm jup tuiꞌkaꞌ cham tuꞌ bhaan ji chotdonɨt, na pim guꞌx maatɨt miꞌ puiꞌ ba jiim na jax jix aaꞌ guch Gɨꞌkoraꞌ gio gu Jesuus jich Xoiꞌkam na pim jaroiꞌ buiñor ba tɨ jɨɨgiꞌñ. \s1 Nañ miꞌ puiꞌ xi jimdaꞌ na jax jiñ chɨɨdaidhaꞌ gu Dios \p \v 3 Na guꞌ gu Dios nax ioꞌm jir gɇꞌkam xich joiꞌndak tuch uañ guch uaꞌtulhdharaꞌ nach baꞌ miꞌ dhɨr jix bhaiꞌch chaatɨt ba tu daandaꞌ buiñor cham tuꞌ bhaan jax jich aagɨt, gio baꞌ nach joidham jix bhaiꞌ ba tu jimdaꞌ na jax jix aaꞌ, nach guꞌ bax maat nat gɇꞌkam kɨꞌn jix bhaiꞌm duukam jup tu duu aach jich bui nach baꞌ cham maiꞌ ka suulhgiaꞌ. \v 4 Miꞌ dhɨr baꞌ xich aagiꞌñ ɨp na jax jaꞌk jich palhbuiꞌñchuꞌndaꞌ bɨɨx jɨꞌmaꞌn nach jɨꞌk tuꞌ kaꞌm ba nɨiꞌñ, nach baꞌ miꞌ dhɨr puꞌñi duuji puiꞌ jaꞌk jup xi chu jimdaꞌ na jax gu Dios, baꞌ cham tuꞌ bhaan kach chutkagiꞌñkaꞌ ich gu tuꞌ nar yaꞌ kam dhi oiꞌñgaꞌn, ni nach jix buam kax chu duñiik kaꞌ na jax cham kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ. \v 5 Baꞌ gu xib kapbhaiꞌ nat xi jam joiꞌndak ba jam palhbui gu Dios, jam aꞌm jum aaꞌ na pim tuꞌ kaꞌm nɨidhat gammɨjɨ tɨ jɨɨꞌñdhat jix biiñak kaꞌ buiñor guiꞌ, jix bhaiꞌ na pim xi chu jimdaꞌ na jax jaꞌk jix kɨɨgalhiꞌñ na pim baꞌ miꞌ dhɨr bhaiꞌx maatɨt ji kaayaꞌ gu ñioꞌkiꞌñ gu Dios. \v 6 Miꞌ dhɨr baꞌ noꞌ pimɨt jix maatɨt ba kai gu ñioꞌkiꞌñ, bhaiꞌp ji machiaꞌ pim na jax pɨk jaꞌk jix aaꞌ na pim tuiꞌñgɨdaꞌ, baꞌ dai na pim jix maatɨt miꞌ puiꞌ ba jiimdaꞌ dɨɨlh jam jujur kɨꞌn, cham kam aaꞌndaꞌ na jaroiꞌ jam aagiꞌñdhaꞌ. Guꞌ baꞌ noꞌ pim puꞌñi jaꞌk ba duiñchuꞌ, cham pɨk jax kam aaꞌndaꞌ pim sia cham ob puiꞌ ji chu buusnim jax ña pim ɨlhiiꞌñdhaꞌ, gio na pim bax ñakooꞌndaꞌ noꞌt tuꞌ ba ji jam duu, dai na pim jix bhaiꞌm taatɨt xi gɇꞌkamtuꞌndaꞌ pɨx gu Dios. \v 7 Miꞌ dhɨr baꞌ bhaiꞌ ji machiaꞌ pim ɨp na pim jax jaꞌk tuꞌ kaꞌm ja nɨidhat jix ja joiꞌgɨꞌndaꞌ gu jaiꞌch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham, nat guꞌ jam aꞌm bam tajaa gux chu joiꞌgɨꞌn na pim baꞌ kɨꞌn gammɨjɨ bax chu joiꞌgɨꞌndaꞌ. \p \v 8 Dhiꞌ jɨꞌ bɨɨx noꞌ pim puꞌñi jaꞌk ba duiñchuꞌ nañ jax tu jam aꞌgiꞌñ, dho gi baꞌ guꞌx bhaiꞌ ba machiaꞌ pim ji na pim jax jaꞌk tuiꞌñgɨt miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ na jax jaꞌk jix aaꞌ gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam, cham tuꞌ na pim jaꞌp xi dhuukat am ɨrdat darkaꞌ sia ku pim tɨix maat. \v 9 Na guꞌ gu jaroiꞌ noꞌ cham puꞌñi jaꞌk duiñchuꞌ nañ jax jam tɨtda, dhiꞌ jaꞌp pɨx ba ji buusniaꞌ na jax gu jaroiꞌ noꞌ cham ñia, piam noꞌ cham mɨk ñia. Baꞌ dhiꞌ bhaan bax maatɨꞌ kaꞌ na jaꞌp xi dhuukat sia ku tɨix maat nat jix bhaiꞌ duu gu Dios nat tu uañ gu uaꞌtulhdhargaꞌn na gɇꞌx uaꞌtulhdhix kat, gio na cham aaꞌ na tuꞌ kaꞌm nɨiꞌñdhaꞌ. \v 10 Baꞌ aapiꞌm jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan, muiꞌ pim xim dɨkooꞌñdhatgɨdaꞌ na pim miꞌ puiꞌ xi jimɨi nañ jɨꞌk jax jam tɨtda na baꞌ bhaan jix maatɨꞌ kaꞌ na gɇꞌkam kɨꞌn xi jam joiꞌndat jam aꞌm ba tɨ nɨidhim gu Dios. Baꞌ miꞌ dhɨr cham tuꞌ jaꞌk jix xuulhgik kam ɨlhiiꞌñdhaꞌ pim na pim jax tu jimdat bɨɨpɨꞌ dɨr na pim chakui tɨ jɨɨꞌñdhat buiñor guch Xoiꞌkam. \v 11 Puꞌñi jaꞌk noꞌ pimɨt duu nañ jax kaiꞌch, joidham cham tuꞌ bhaan jax ji chɨꞌji jam aichdhaꞌ gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam bhammɨx dhaam na paiꞌ dhɨr naiꞌr gɇꞌkam, guiꞌ nat jaroiꞌ xich joiꞌndak tuch uañ guch uaꞌtulhdharaꞌ na baꞌ miꞌ dhɨr puꞌñi bax bhaaiꞌn kaꞌ nach baidhikaꞌ. \p \v 12 Aañ gammɨjɨ puꞌñi jaꞌk tu jam aꞌgiꞌñdhaꞌñ jaaduñ nañ jax ba jam tɨtda na pim baꞌ bhaan tɨꞌñchokaꞌ na pɨn jax jaꞌk jix aaꞌ guch Gɨꞌkoraꞌ, sia ku pim guꞌ bɨɨx jam jujur kɨꞌn tɨ jɨɨꞌñdhat buiñor bax biiñak, gam na pim jix maatɨt miꞌ puiꞌ ba jiim na jax jum kaiꞌch gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ na mɨt ba tu jam aꞌgi. \v 13 Nañ jɨꞌx yaꞌ kapup duañ jaaduñ, puꞌñi jaꞌk jañ tu jam aꞌgiꞌñdhaꞌ gammɨjɨ na pim baꞌ tɨꞌñchokat miꞌ puiꞌ xi jiimdaꞌ na jax jix aaꞌ gu Dios, sia kuñ guꞌ alhio pɨx yaꞌ bap tuꞌiiꞌ dhi oiꞌñgaꞌn. \v 14 Na guꞌ puiꞌ kam tu tatdaꞌ nañ jootom ba mukiaꞌ panaas, dɨɨlh gu gɇꞌkam jich Xoiꞌkam puiꞌ jaꞌk jiñ jurtuꞌn na jootom bañ baidhikaꞌ. \v 15 Puiꞌ kuñ baꞌ tɨiñ dhɨkooꞌñdhatuꞌ nañ tu jam aꞌgiꞌñ dhiꞌ puiꞌ nañ jax ba jam tɨtda na pim baꞌx bhaiꞌ machiaꞌ, na baꞌ sia ku ñich aañ am xi muu, aapiꞌm tɨꞌñchokat puiꞌ na pim jax miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ na jax jix aaꞌ guch Gɨꞌkoraꞌ. \s1 Nañ jax jaꞌk jix bhaiꞌx mat kaꞌ nax ioꞌm jir gɇꞌkam guch Xoiꞌkam \p \v 16 Na guꞌ dhiꞌ na chich jɨꞌk jax ba tu jam aꞌgiñ jaaduñ bhaankamuꞌn gu Dios nach jup kaiꞌch nar gɇꞌkam kat bɨxchuꞌx aichuꞌn gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam, gam nach jup kaiꞌch na gio bhaiꞌp jimdaꞌ gatuuk, cham tuꞌr iatdaꞌ pɨx dhiꞌ, ni ku chich dɨɨlh puiꞌ jaꞌk xi duuk naiꞌ jaꞌp pu chuꞌm ba tu aꞌgim, ni ku cham tuꞌr sapookiꞌñ. Jaꞌpjir sɨlhkam ji dhiꞌ, maaxik jachich tɨɨch buupui kɨꞌn gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam nax bhaiꞌm duukam jup tu buimɨk na yaꞌ xi oilhimɨk kuch baꞌ puiꞌ ba tu jam aꞌgiꞌñ. \v 17 Jix bhaiꞌ kai chich ɨp guch Gɨꞌkoraꞌ maaꞌnnim nat bhammɨ dɨr ba ñio jix dhaam na gɇꞌkamtuꞌn guch Xoiꞌkam nach maap jiim, jup kaiꞌch: “Dhiꞌr jiñ mar nañ jix ioꞌm jix dhaꞌ, gɇꞌkam kɨꞌn jañich bhaan tɨ tɨɨgɨk mu joot. Jix bhaiꞌñ chaat iñ ɨp baꞌ buiñor.” \v 18 Jix bhaiꞌ tɨꞌñcho ich na puꞌñi bha kaiꞌch guch Gɨꞌkoraꞌ bhɨjɨmmɨ dɨr jix dhaam janoꞌ, nach guꞌ pu maap jiim gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam bhammɨ maaꞌn kap oidhaꞌ taꞌm nat paiꞌ dhuuk bhaiꞌ ba tum ñio. Dhiꞌ jɨꞌ jich baꞌ bhaan puiꞌ kaiꞌch nar gɇꞌkam ji guch Xoiꞌkam. \p \v 19 Baꞌ aañ jam guguuxiꞌñ jiñ jaaduñ na pim kɇɇkɇt miꞌ puiꞌ xi jiimdaꞌ nach jax tu jam aꞌgiꞌñ dhix bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ gu Dios na baꞌ bhaan jix maatɨꞌ kaꞌ na cham tuꞌr jaꞌp pɨx na mɨt jax tu uaꞌnak guiꞌ nam bɨjɨk ya jaꞌp bhaankamuꞌn tu aꞌgimɨk gu Dios nam dhiꞌ pɨx aagɨt jup kaiꞌch guch Xoiꞌkam na puꞌñi bha jimdaꞌ. Dhix bhaiꞌm kaiꞌchdham ñiꞌook baꞌ puiꞌ ji buusan na joidham gɇꞌ tanoor, na tu tonniꞌñkaꞌ paiꞌ noꞌx chukgam. Gammɨjɨ yaꞌ pu gɇꞌ tanoordaꞌ dhi ñioꞌkiꞌñ gu Dios nammɨ juugɨt na paiꞌ dhuuk gio bhaiꞌp jimdaꞌ guch Xoiꞌkam. Janoꞌ guch Xoiꞌkam jaꞌp ji buusniaꞌ na jax gu gɇꞌ chiꞌɨɨꞌ guiꞌ na katukgab bha tɨssaꞌn na baꞌ miꞌ dhɨr dɨɨlh ba jam bɨꞌñxiꞌñkaꞌ bɨɨx jɨꞌmaꞌn jam jujur am bhaan. \v 20 Gio jaꞌpniñ baꞌ moop xi jam tɨɨdam jiñ jaaduñ, na pim cham tuꞌ maakam ɨlhdhat kɇɇkɇꞌ dhi ñioꞌkiꞌñ gu Dios noꞌm tu jam aꞌgiꞌñ, sia ku cham tuꞌ puiꞌ jaꞌk kaiꞌñkam jup jum kaiꞌch. Na guꞌ noꞌch aach dɨɨlh pɨx tɨix maachik nach jir jaꞌtkam, maakam pɨx ɨlhdhat kɇɇkɇꞌ ich noꞌch guꞌ cham taan gu Dios nach mattudaꞌ. \v 21 Na guꞌ guiꞌ nam bɨjɨk ya jaꞌp bhaankamuꞌn tu aꞌgimɨk gu Dios, cham tuꞌ dɨɨlh na mɨt jax ɨlh nam puiꞌ tu aꞌgimɨk, guꞌ jaꞌpji na jax jaꞌk jix aaꞌ ji gu Dios, na guꞌ bɨɨx jɨꞌmaꞌn ja aꞌm tajaañixchuꞌndaꞌ gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdagaꞌn na ja mattudidhaꞌ nam jax jaꞌk tu aꞌgadaꞌ gu ñioꞌkiꞌñ, nam guꞌ tuꞌ kaꞌm nɨidhat miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ na jax jix aaꞌ. \c 2 \s1 Nam jax jir tuꞌm kam guiꞌ nam naiꞌ tu iatgidhidhaꞌ \r (Juudas 4‑13) \p \v 1 Baꞌ muiꞌ guiꞌ nam tɨip tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam bhaiꞌ ji jaiꞌchdhɨlhiaꞌ am nam bɨɨx aixim bhaiꞌ ji chu jam aꞌgidhaꞌ nam sap pɨk baꞌ tɨi Dios ñioꞌkiꞌñ xi chu aꞌgadaꞌ, guꞌ ji na guꞌ maakam pɨx na jax cham jir puiꞌ. Pu chuꞌm jaiꞌchdhɨlhiaꞌ am na mɨt jax chuꞌm jaiꞌchdhɨrɨk bɨjɨk yaꞌ ja bui gu Israel kam jaꞌtkam. Bɨɨx aixim jam tu aꞌgidhaꞌ na jax jaꞌk cham kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ gu Dios, nam jax dhui pɨx bhaan bam tulhiiñaꞌ gatuuk. Sia gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam jam bɨɨx aixim jix bhaamut aꞌgadaꞌ nat jaroiꞌ tɨix ja joiꞌndak ja palhbuidhak ja boosolh mu dɨr jix chu tukgam kɨr. Ku guꞌ dhiꞌ dai ji baꞌ nam pɨx am tɨꞌñchokaꞌ na pu maaꞌn jimdam ja tulhiiñchudaꞌ gu Dios mu nam paiꞌ gammɨjɨ miꞌ pup jum tulhiiñdhaꞌ. \v 2 Muiꞌ gu jaꞌtkam joidham ɨlhdhaꞌ am nam jax jaꞌk tu aꞌgidhaꞌ dhiꞌ pu chuꞌm gu jaꞌtkam, nam guꞌ puiꞌ tu ja aꞌgidhidhaꞌ na cham tuꞌr uaꞌtulhdharaꞌ kaꞌ siam chi bɨɨx aixim tu bua na jax cham jir am. Baꞌ bhaiꞌ ji bhaamkidhaꞌ am gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ gu Dios dhiꞌ na tɨi sɨlhkam tum aꞌga, nam guꞌ maakam ba ja aagiꞌñdhaꞌ guiꞌ nam naiꞌ jiimɨt maakam tu iatgidhidhaꞌ puiꞌ xi kaiꞌchɨt nam Dios bhaankamuꞌn tu aꞌgadaꞌ. Baꞌ guiꞌ nam chakui tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam, bɨɨx aixim bhaiꞌp ji aiꞌchuxdhaꞌ am gu ñioꞌkiꞌñ gu Dios, iatdaꞌ pɨx ba ɨlhiiꞌñdhaꞌ am. \v 3 Ku guꞌ dhiꞌ nam bhaan pɨx xi jam boosgidhak kaꞌ ji gu jam tumñiꞌ nam baꞌ puꞌñi mu jaꞌp jiimɨt maakam jam iatgidhidhaꞌ, cham tuꞌ nam sɨlhkam ñioꞌkiꞌñ gu Dios tu aꞌgidhaꞌ joidham jix joojoidhat. Ku baꞌ guꞌ dhiꞌ kam aayaꞌ ji gu tanoolh nam paiꞌ dhuuk jum tulhiiñaꞌ jaꞌp ioꞌm paꞌ, nat guꞌ gu Dios pu bɨjɨk dɨr tu dai na puꞌñi ja tulhiiñchudaꞌ gu puꞌñi chuꞌm gu jaꞌtkam. \p \v 4 Jaꞌpni nat jax ja doodaꞌ janoꞌ gu noonbiꞌñ na mɨt jum uaꞌtulh buiñor. Tɨɨꞌ nat moo janoꞌ tu chia nam ja daꞌngɨi ja buuprai mu jaꞌk xi ja iabuꞌ na paiꞌr tu tulhiiñaraꞌ, na giilhim jir jix chukgam kɨr, cham tuꞌ nat paiꞌp tu ja uañ na mɨt jum uaꞌtulh buiñor. Xib dho guꞌ dai nam pɨx am tɨ nɨɨr janoꞌ nam paiꞌ dhuuk bhammɨ aayaꞌx dhaam na paiꞌ ja aagiꞌñdhaꞌ guch Xoiꞌkam na mɨt tuꞌ bhaan jum uaꞌtulh nam baꞌ bam tulhiiñ. \v 5 Gio jaꞌpni ɨp na jax guiꞌ nam bɨjɨk yaꞌ oipimɨk gu jaꞌtkam nat cham jɨꞌxdhat tu ja uañ gu Dios nam puꞌñi giilhim bɨɨx aixim jix buam tu buadaꞌ na jax cham kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ, guꞌ jaꞌpji nat pu maaꞌn jimdam ja koi ji suudaiꞌ kɨꞌn janoꞌ nat jix ioꞌm tu duukchuda nat baꞌ miꞌ dhɨr bhaiꞌ ji chɨs gu suudaiꞌ na mɨt baꞌ kɨꞌn ba koi bhaiꞌkuk. Daipuꞌ gu Noee jix joiꞌndak palhbui na cham mukiaꞌ bhaiꞌmui ja bɨɨm gux xijum gook gu jajaaꞌnniꞌñ. Na guꞌ gu Noee miꞌ puiꞌ jimdaꞌ na jax jix aaꞌ, gam na bhaankamuꞌn tɨi pup tu ja aꞌgidhimɨk gu jaꞌtkam, guꞌ ji na mɨt guꞌ cham jɨꞌxdhaꞌ tuꞌ kaꞌm tɨɨ gu Dios. \v 6 Gio puiꞌ na jax guiꞌ nam bɨjɨk mu oiꞌñkat Sodooma gio jaꞌpni jaꞌk na paiꞌ Gomorra tɨ tɨɨgich nam puꞌñi cham tuꞌ kaꞌm nɨidhat gu Dios, bɨɨx aixim tu buadaꞌ am na jax cham kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ. Jaiñ nat puiꞌ cham jup ja joiꞌgɨlh gu Dios, pu maaꞌn jimdam ji nat ja koi tai kɨꞌn, mataip ja dooda bɨɨx dappaam. Dhiꞌm sap baꞌ bhaan jix mat kaꞌ gu jaiꞌ jaꞌtkam nam jaiꞌchdhɨlhiaꞌ gatuuk na puꞌñip tu ja doodaꞌ noꞌm jax dhuukat cham tuꞌ kaꞌm nɨiꞌñ puꞌñi, noꞌm guꞌ bɨɨx aixim tu bua na jax cham kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ. \v 7 Janoꞌ maaꞌn pɨx gu maaꞌnkam Lot tɨɨgim miꞌ puiꞌ jimdaꞌ na jax jix aaꞌ gu Dios bhaiꞌ ja bui gu Sodooma oiꞌñkam, sia ku guꞌ tɨix buam ja nɨiꞌñdhaꞌ nam jax jaꞌk tu jimdaꞌ. Puiꞌ kut baꞌx joiꞌmdak palhbui gu Dios na baꞌ cham bhaiꞌ mɨɨyaꞌ bɨnkam gu jaiꞌ nat paiꞌ dhuuk ja mɨiꞌñ. \v 8 Na guꞌ miꞌ puiꞌ xi jimdaꞌ na jax jix aaꞌndaꞌ gu Dios sia dɨɨlh, xi ñakgat sia ku tɨix buam ja nɨiꞌñ nam bɨɨx aixim tu buadaꞌ, gio nam bɨɨx aixim kaiꞌchdhaꞌ gu miꞌ oiꞌñkam gammɨjɨ nabap tanoolh. \v 9 Baꞌ puꞌñi ɨp aach noꞌch moo tuꞌ sɨlhkam tuꞌ kaꞌm nɨidhat miꞌ puiꞌ xi jiim na jax jix aaꞌ gu Dios, guiꞌ dhoch palhbuidhaꞌ noꞌt ba jich maꞌiich gux buam jum duukam. Guꞌ baꞌ guiꞌ nam bɨxchuꞌ bhaan jum uaꞌtulhiꞌñ xib, dai na ba ja biꞌchulhiꞌñ na ja tulhiiñchudaꞌ xi ja aaꞌñdhai na mɨt tuꞌ bhaan jum uaꞌtulh janoꞌ na paiꞌ dhuuk jum aayaꞌ nam buiñor aayaꞌ guch Xoiꞌkam. \p \v 10 Bɨɨx ja tulhiiñchudaꞌ gu Dios guiꞌ nam tuꞌ pɨx ɨlhiiꞌñ gu ñioꞌkiꞌñ na tɨi tum aꞌga, nam dai bɨxchuꞌ bhaan tɨtɨɨꞌñcho nar jix buam jum duukam, nam guꞌ jaꞌp moo cham tuꞌ kaꞌm tɨ nɨiꞌñ gu jaꞌtkam, gɇꞌgɇrkam jum taatɨt bɨɨx aixim tu buadaꞌ am, gam nam bɨɨx aixim jix buam xi ja aiꞌchuxdhat ja aꞌga gu noonbiꞌñ gu jaꞌook. \v 11 Gu noonbiꞌñ gu Dios cham tuꞌ moo puiꞌ pɨk gɇꞌgɇrkam jup jum taat am, sia kum guꞌr gɇꞌgɇrkam paꞌ, cham paiꞌ dhuuk tuꞌ pɨx ja ɨlhdhat bɨɨx aixim ja aiꞌchuxiꞌñ am gu noonbiꞌñ gu jaꞌook, ni nam paiꞌ xi ja iattulhiꞌñ buiñor guch Gɨꞌkoraꞌ. \p \v 12 Guꞌ matgam dhiꞌ dhi jaꞌtkam ni jɨꞌx ji kum iam ja jur biaꞌ, ni jɨꞌx nam xim gaꞌnga na jax jaꞌk jix aaꞌ gu Dios nam tuiꞌñgɨdaꞌ. Jaꞌp pɨx nam dudua jaꞌp na jax gu sasoiꞌ nam pu cham ja jur biaꞌ, jaꞌp pɨx nam mɨkkat ja koodai ba ja biomaꞌ. Dhiꞌ puꞌñi jaꞌk pɨx ji buan am, gammɨjɨ pup kaiꞌchidhaꞌ am nam jax aajidhaꞌ nam sia dɨɨlh pu cham maatɨt kɇɇkɇꞌ. Ku baꞌ guꞌ dhiꞌ pu chuꞌm gu jaꞌtkam am tɨꞌñchokaꞌ am ji na jaꞌp tu ja jimiaꞌ na jax gu sasoiꞌ nam ja koodat ja kuaꞌdaꞌ gu jaꞌtkam. \v 13 Na mɨt guꞌ dhiꞌ giilhim gɇꞌ bam uaꞌtulh nam bɨɨx aixim bhaan ja tulhiiñchuꞌn gu jaꞌtkam. Puiꞌm dho ka xi chu bua xib nam dɨɨlh jax ɨlhiiꞌñ nam bhaan jix bhaiꞌm taatɨt gɇꞌgɇrkam jum taat kaꞌ. Jaꞌp chi moox buam gio nax xiꞌɨraam noꞌ pim aapiꞌm jaiꞌ mɨjɨmmɨp xi oipo paiꞌ nam tu piastatdaꞌ dhiꞌ dhi jaꞌtkam, nam guꞌ bɨɨx aixim jum buadaꞌ miꞌ puiꞌ ji chu buaꞌt. \p \v 14 Nam guꞌ kaiꞌñkam gammɨjɨ pɨx jum uaꞌtulhiꞌñ jia. Sia tuꞌ ubii noꞌ mi jaꞌp paiꞌ oirɨ dho guꞌx joidhat nɨiꞌñdhaꞌ am ji, maakam jum aagɨt nɨiꞌñdhaꞌ am. Dhiꞌm baꞌ ji ja nɨidhat puiꞌ jaꞌk jup tɨ bhɨɨjidhaꞌ gu jaiꞌ nam cham jir pu chuꞌm, gio guꞌ bɨxchuꞌx aaꞌndaꞌ am nam tu biaꞌkaꞌ jix dhaꞌram namkɨm. Dhiꞌ baꞌ kɨꞌn puiꞌ bam kaiꞌch nam cham tuꞌr jix kɨkɨɨꞌ jaꞌtkam. \v 15 Baꞌ dhiꞌ pu maiꞌ ba suulhgix kat jup tuꞌiiꞌ am, nam guꞌ cham tuꞌ miꞌ puiꞌ jiim na jax jaꞌk jix aaꞌ gu Dios nam tuiꞌñgɨdaꞌ, dai dɨɨlh pɨx nam jax ɨlhiiꞌñ. Puiꞌ pɨx jaꞌk jup tu jim am guꞌ nat jax tu jii bɨjɨk guiꞌ na Balaam tɨɨgich, maraaꞌn gu Beor, na tɨi tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ buiñor gu Dios, guꞌ ji na guꞌ puꞌñi muiꞌx maiꞌchim kaꞌ gu tuumiñ nam namkiꞌñdhaꞌ gu jaꞌtkam, sia ku guꞌr jix buam jum duukam gu tuꞌ nam chiandaꞌ na jax dhuñiaꞌ na jax cham puiꞌ jaꞌk aaꞌ gu Dios. \v 16 Guꞌ ji nat guꞌ maaꞌnnim cham puiꞌ ka ji chu buus na jax tɨi ka tɨ ɨlhiiꞌñchuꞌndat. Mummu paiꞌ boi chaꞌm na ka jim, miꞌ ma juraap gu bhuruꞌxiꞌñ na bhaan jim. Jotmodaꞌ bhaamdaꞌ kɨꞌn bhaiꞌ ba ñio, baꞌ miꞌ dhɨr tooꞌnnɨk pu jaꞌk gɨi gu Balaam, nat guꞌ dhiꞌ bhaan ba maat na cham jir am gu puiꞌ na jax jum aaꞌntugɨt muiꞌ ka jim. \p \v 17 Dhiꞌ pu chuꞌm gu jaꞌtkam jaꞌpni pɨx ji buan am na jax noꞌ tɨi mu jaꞌp paiꞌ gɇꞌgɇr kakolhbixdhix gu suudaiꞌ, guꞌ ji noꞌ guꞌ pu cham mi suuꞌn, jir jaꞌp pɨx kaꞌ baꞌ na mi kakolhbixdhix kaꞌ. Piam jaꞌpni ɨp na jax gu tɨbaaꞌ noꞌ bha jaꞌp paiꞌ ka daraa, guꞌ ji noꞌt guꞌ jotmodaꞌ muiꞌ ji jɨb, pu cham paiꞌ matgilhiaꞌ, na guꞌ paiꞌ na jaꞌk jax ja doodaꞌ. Puꞌñi pɨx jaꞌk jup ji bubuakiaꞌ am dhiꞌ, nam guꞌ dhiꞌ ba biꞌchulhdhix nam mu jaꞌk bhɨɨyaꞌ na paiꞌ giilhim jix chu tukgam, na pu cham tu maax ni jɨꞌx. \v 18 Nam guꞌ giilhim gɇꞌgɇrkam jum taatɨt bɨɨx aixim kaiꞌchdhaꞌ dai, cham paiꞌ dhuuk gampaiꞌ pɨx jum ɨlhdhat tu aꞌgaꞌ am. Gam nam ja iatgidhat ja chiandaꞌ nam jix buam jum duukam jup tu duñiaꞌ guiꞌ nam kiaꞌpɨx bax mat kaꞌ na jax jaꞌk jix aaꞌ gu Dios nam tuiꞌñgɨdaꞌ. \v 19 Puiꞌ xi ja tɨtdat am nam dai puꞌñi jaꞌk jix jɨjɨkgɨm jup tuiꞌkaꞌ noꞌm puiꞌ xi chu bua nam jax jaꞌk tu jimdaꞌ dɨɨlh, gio sap nam cham tuꞌm tulhiiñaꞌ sia kum puꞌñi jaꞌk tu jim. Guꞌ ji nam guꞌ pu dɨɨlh maiꞌ suulhgix kat jup tuiꞌkaꞌ nam giilhim bɨɨx aixim tu buadaꞌ na jax cham kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ gu Dios. Bax bhaiꞌ ba ja dagiaꞌ gux buam jum duukam, nam guꞌ miꞌ puiꞌ xi chu buidhaꞌ na jax ja chiandaꞌ. Iam guꞌ nam tuꞌ kaꞌm nɨiꞌñdhaꞌ gɨt gu Dios. \v 20 Baꞌ guiꞌ nam puꞌñi tɨi ba tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam, nam bax mat kaꞌ nat ja aꞌmkam muu kuruus taꞌm nam baꞌ cham kam tulhiiñaꞌ, guꞌ ji noꞌ mɨt guꞌ gio jaꞌk jup suulh mu jaꞌk na paiꞌr tu uaꞌtulhdharaꞌ nam giox buam jup ba tu buadaꞌ na jax cham kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ gu Dios, jix ioꞌm jix buam tuꞌm pɨx ba biꞌyaꞌ am, cham tuꞌ puiꞌ kiaꞌ na jax bɨɨpɨꞌ dɨr nam chakui tɨ jɨɨꞌñdhat buiñor guch Xoiꞌkam. Jix ioꞌm jix buam pɨx ba tu buadaꞌ am na jax cham kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ gu Dios. \v 21 Jir am kat nam pu cham mamtɨdaꞌ gɨt na jax jir tuꞌm kam guch Xoiꞌkam nam baꞌ cham puꞌñix ioꞌm bam uaꞌtulhdhaꞌ noꞌ mɨt alhio pɨx xi chɨ jɨɨꞌñdhak buiñor guch Xoiꞌkam gio jaꞌk jup suulh mu jaꞌk na paiꞌr tu uaꞌtulhdharaꞌ jaꞌp xi dhuuk na jax jaꞌk tɨix aaꞌ guch Xoiꞌkam nam tuiꞌñgɨdaꞌ gɨt. \v 22 Dhiꞌ pu chuꞌm gu jaꞌtkam puiꞌ pɨx jaꞌk ba tu jimdaꞌ am na jax gu gagoox noꞌt mi jaꞌp paiꞌ ma bio, jaꞌxpɨx giop xi jugai gu bioxiꞌñ. Piam puiꞌ na jax gu tooxkolh noꞌ mɨt tɨix bhaiꞌ batbich jix kɨɨꞌ suudaiꞌ kɨꞌn, nam paiꞌ dhuuk xi dhoꞌñchoꞌ, giop xi dhaiꞌññiaꞌ nam bakchiraꞌ mu na paiꞌx chu jaraam, puiꞌ na jax jix ikooraꞌ mi jaꞌp ba oirɨdaꞌ. Puꞌñi pɨx jaꞌk tu jimdaꞌ am guiꞌ nam jaꞌk suulhgɨi giop bam uaꞌtulhdhaꞌ, sia kut tɨi ba tu ja uañdhak guch Xoiꞌkam. \c 3 \s1 Na jax tum duñiaꞌ janoꞌ na paiꞌ dhuuk gio yaꞌp aayaꞌ guch Xoiꞌkam \p \v 1 Jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan, aañ yaꞌ dɨr gio muiꞌp tu jam uaꞌñxiꞌñ, dhiꞌ kɨꞌn baꞌ moo bar gookim. Bɨɨx gook kaꞌm dhiꞌ uꞌuan jir maaꞌn na ñich jax pɨx miꞌ tu jam uaꞌñxi nañ bhaan jam guguuxiꞌñ na pim jax jaꞌk jir maaꞌn na pim jax miꞌ puiꞌ tu daaꞌñchuꞌn na jax jix aaꞌ gu Dios na pim baꞌ cham maakam ba jim aagaꞌ na jax cham kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ. \v 2 Tɨꞌñchokat japim miꞌ puiꞌ xi jiimdaꞌ na mɨt jax tu uaꞌnak guiꞌ nam bɨjɨk ya jaꞌp bhaankamuꞌn tu aꞌgimɨk gu Dios, gio nat jax jaꞌk jup xi chɨꞌɨɨk gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam guiꞌ nat jaroiꞌch aꞌmkam muu na yaꞌ xi oilhimɨk, gam na mɨt jax tu jam aꞌgi gu noonbiꞌñ nam bɨɨmaꞌn oipimɨk. \p \v 3 Jaꞌpniñ baꞌ moop xi jam tɨɨdam jiñ jaaduñ na pim baꞌ moo tɨꞌñchokat, na janoꞌ na paiꞌ dhuuk ba miamlhidhaꞌ na tum kuugalhdhaꞌ yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn, bɨɨx aixim pɨx ba tu buadaꞌ am gu jaꞌtkam nam dɨɨlh jax ɨlhiiꞌñdhaꞌ na pu cham kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ gu Dios, gam nam bɨɨx aixim bhaiꞌ ji jam tɨɨdaꞌ nam bhaan pɨx jam asdaꞌ aapiꞌm na pim ba kaichuꞌ guch Xoiꞌkam. \v 4 Jup jam tɨtdadaꞌ am: “¿Jax jum duu na saak gio bhaiꞌp jimdaꞌ guch Xoiꞌkam na pim jup kaiꞌchdhaꞌ, nat baꞌ moo cham paiꞌ ba ji ai? Jaꞌp moo na pur iatdaꞌ ji bak. Bɨjɨk dɨr pu chuꞌm ba tum aꞌga, yammɨ puiꞌ ba koi mɨt guch gɨꞌkoraꞌ kat pu chuꞌm jup xi chɇ kɇɇjimɨk. Gio guꞌ ni ku cham paiꞌ iam maakam jup ba tum duñiim noꞌ moo tum pataasaim, puiꞌ na jax pɨx ba tu tuꞌiiꞌ na jax pu ba tu tuꞌiiꞌ nat dɨr jup jum duu dhi oiꞌñgaꞌn. Jaꞌp moo na pur iatdaꞌ ji dhiꞌ.” \p \v 5 Puꞌñi jaꞌk jam tɨtdadaꞌ am jaiꞌ dhɨt gu jaꞌtkam, nam guꞌ cham mat kaꞌ nax ioꞌm bɨjɨk dɨr nat jax jup duu gu Dios dhi oiꞌñgaꞌn gio dhix dhaam, chakui paiꞌx maax kat gu dɨbɨɨr na jax xib. Na guꞌ suudaiꞌ pɨx ya suuꞌn kat bɨɨx kap na jɨꞌx oiꞌñgaꞌn moo janoꞌ nat jax jup duu gu Dios, cham paiꞌ maaꞌn kap jix chu gak kat. Guꞌ ji nat guꞌ dɨɨlh gu Dios pɨx jup tu duu nat baꞌ jɨꞌmaꞌn kap pɨx jim tua gu suudaiꞌ, puiꞌ kut baꞌx chu gak kɨr jup tum duu jaiꞌ kap. \v 6 Gio xib paꞌ nat tum surnɨk yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn nat gɇꞌ tɨs gu suudaiꞌ, gu Dios pɨx jup tu duu ɨp, na guꞌ bɨxchuꞌx aichuꞌn. \v 7 Guꞌ baꞌ gu xib na yaꞌ ba miamlhim ɨp na paiꞌ dhuuk tum kuugalhdhaꞌ yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn, gu Dios na jaroiꞌ bɨxchuꞌx aichuꞌn na pu tu duñiaꞌ, puiꞌ jaꞌk ba tu dai na tai kɨꞌn mɨidhai tɨɨmoꞌ dhi oiꞌñgaꞌn. Gio baꞌ na tai chɨr ja tulhiiñchudaꞌ guiꞌ nam jɨꞌk buam pɨx tu buadaꞌ na jax cham kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ, daipuꞌ na xi ja aaꞌñdhai na mɨt tuꞌ bhaan jum uaꞌtulh janoꞌ nam paiꞌ dhuuk bhammɨm jumpadaꞌ gu jaꞌtkam buiñor. \p \v 8 Tɨꞌñchokat japim na gu Dios cham tuꞌ xijaichuꞌn na pu tu duñiaꞌ, ni na mɨk kam tɨ ɨlhiiꞌñ siat chi mambhɨɨx jix chaꞌtmam ooꞌm oidhaꞌ ba jur. Maaꞌn tanoolh dho pɨx tɨ ɨlhiiꞌñ gu jaꞌkbuiꞌ oidhaꞌ, sia ku guꞌ aach jich bui mambhɨɨx jix chaꞌtmam ooꞌm oidhaꞌ ba jur. \v 9 Cham tuꞌ ji na moo nar saalhiom gu Dios na puiꞌ tu kuugalhdhaꞌ nat jax tu dai na puiꞌ saak gio bhaiꞌp jimdaꞌ guch Xoiꞌkam, sia kum puiꞌ kaiꞌch jaiꞌ dhɨt gu jaꞌtkam na pur iatdaꞌ. Guꞌ jaꞌpji na tɨi ja nɨɨr pɨx ji nam gɨt bɨɨx gu jaꞌtkam kɇɇji gu ñioꞌkiꞌñ miꞌ puiꞌ ka xi jimiaꞌ na jax jum kaiꞌch nam baꞌ cham jum tulhiiñaꞌ. Na guꞌ bɨɨx na jɨꞌk jaꞌtkam tɨix ja joiꞌgɨꞌn gu Dios, puiꞌ ku baꞌ cham ob bha jimiim yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn, na mɨt guꞌ chakui bɨɨx kai gu ñioꞌkiꞌñ. \p \v 10 Ku baꞌ guꞌ na paiꞌ dhuuk jum aayaꞌ na bha jimdaꞌ gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam, yaꞌ pɨx ji na ba kɨɨkaꞌ cham jum ɨlhdham, cham jaroiꞌ mat kaꞌ na jax chuꞌm tanoolh. Jaꞌpni na jax baꞌ gu jax chuꞌm jix ɨxkum noꞌ paiꞌ bax chɨ ɨɨxdham baꞌk chɨr na guꞌ pu cham aagiꞌñdhaꞌ gu mi kiokam, miꞌ pɨx ba bakiaꞌx xɨꞌlhim. Puꞌñi jaꞌk jup ji buusniaꞌ guch Xoiꞌkam na paiꞌ dhuuk bha jimdaꞌ, dai na jotmodaꞌ pɨx giilhim ba tɨm tɨꞌyaꞌ. Baꞌ pu cham paiꞌ matgilhiaꞌ dhix dhaam, gio gu chiichiaꞌ bhaiꞌ naiꞌ ji mɨɨyaꞌ gam guiꞌ na jɨꞌk tuꞌ bha jaꞌp tu daraa. Gio dhi oiꞌñgaꞌn bɨɨx pu mɨɨyaꞌ maaꞌn jimdam bɨnkam gu tuꞌ na yaꞌx chu jaiꞌch, na guꞌ janoꞌ bar bhaan kaꞌ na paiꞌ dhuuk ja aagiꞌñdhaꞌ gu Dios gu jaꞌtkam nam tuꞌ jax buimɨi nam duduakat ja tutkuꞌ bhaan. \p \v 11 Dho jaiñ, bax maat japim dhoñ jaaduñ na jax jix ɨɨbhidham tum duñiaꞌ janoꞌ na paiꞌ dhuuk tum kuugalhdhaꞌ yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn bhaan, na paiꞌ dhuuk bha jimdaꞌ guch Xoiꞌkam. Baꞌ miꞌ pim puiꞌ xi jiimɨt na jax jix aaꞌ gu Dios, chaꞌpim jix buam ka tu buadaꞌ, na pim guꞌ bax maat baꞌ xib na jax chu ja doodaꞌ guiꞌ nam jɨꞌk cham tuꞌ kaꞌm tɨgiaꞌ gu Dios. \v 12 Guꞌ dai ji na pim miꞌ puiꞌ jiimɨt na jax jix aaꞌ pɨx tɨ nɨɨrdaꞌ janoꞌ na paiꞌ dhuuk bha jimdaꞌ. Gammɨjɨ pim pu chuꞌm bhaan tɨtɨɨꞌñchokat puiꞌ xi chu duñiidhaꞌ na jax jix aaꞌ na baꞌ jotmodaꞌ bha jimdaꞌ. Baꞌ janoꞌ na paiꞌ dhuuk bar bhaan kaꞌ na bha jimdaꞌ guch Xoiꞌkam, pu maaꞌn jimdam bhaiꞌ pu mɨɨyaꞌ dhix dhaam na bhaꞌñi jaꞌp bɨnkam guiꞌ na jɨꞌk bha jaꞌp tuꞌ daraa. Pu cham paiꞌ tu matgilhiaꞌ, na guꞌ pu bɨɨx tɨ mɨɨyaꞌ, na guꞌ giilhim nammɨ kaꞌn kɨkkidhaꞌ gu tai. \v 13 Ku baꞌ guꞌ aach nach jɨꞌk ba tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam jimiaꞌ ich ji na paiꞌ gu xibkam oiꞌñgaꞌn gio na paiꞌ gu xibkam jix dhaam, nat paiꞌ tuch iimchuda gu Dios nach aichdhaꞌ na paiꞌ dhuuk puꞌñi ba tum kuugalhdhaꞌ yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn. Bhammɨ jaꞌk dho gi cham tuꞌ ka jaiꞌch kaꞌ ji gu uaꞌtulhdharaꞌ, cham paiꞌx buam ka tum buadaꞌ na jax cham jir am. \p \v 14 Puiꞌ kuñ baꞌp jam tɨtdañ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan na pim cham jax jim aagit miꞌ puiꞌ xi jiimdaꞌ na jax jix aaꞌ gu Dios cham jim oꞌjolhdhat, na baꞌ na paiꞌ dhuuk yaꞌ aayaꞌ guch Xoiꞌkam, pu jam baidhikaꞌ maaꞌn jimdam, na pim guꞌ cham tuꞌ bhaan uꞌuaꞌtulhdhix kaꞌ. \v 15 Puꞌjani pɨx kaiꞌñkam baꞌ cham ob paiꞌ aajim guch Xoiꞌkam yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn bhaan, na guꞌx aaꞌ nach bɨɨpɨꞌx bhaiꞌ miꞌ puiꞌ ka xi jimiaꞌ na jax jix aaꞌ na baꞌ bhaiꞌ ba jimdaꞌ, baꞌ miꞌ dhɨr dai na bach baidhikaꞌx dhaam nach paiꞌ gammɨjɨx jɨjɨkgɨm bap tuiꞌkaꞌ. Gu Paablo guiꞌ na puiꞌp jir jich jaduuñ jich Xoiꞌkam bhaan, dhiꞌ pɨx bhaan jup tu aꞌga miꞌ uꞌuan taꞌm nat paiꞌ tu jam uaꞌñxi nañ tuꞌ bhaan tu jam aꞌgiꞌñ aañ xib, daipuꞌ na jɨꞌk jax jurtudim gu Dios na mu tu jam uaꞌñxiꞌñ. \v 16 Bɨɨx moo nat jɨꞌkim ba tu jam uaꞌñxi, dhiꞌ pɨx pu chuꞌm bhaan tu aꞌga nañ jax chu jam aꞌgiꞌñ aañ, na puiꞌ bhaan jup jam guguuxiꞌñ na pim jax jaꞌk tuiꞌñgɨdaꞌ, sia ku jɨꞌmaꞌn kap jix ioꞌm jix xijaim tu aꞌga na cham pɨk moo jaroiꞌ maatɨt xi kaayaꞌ na jax jir jum duukam. Ku guꞌx maatɨt kaayaꞌ am ji guiꞌ nam bɨɨx ja jujur kɨꞌn jix biiñak buiñor gu Dios. Guꞌ baꞌ jaiꞌ dhɨt nam cham pɨk buiñor jix biiñak kat gu Dios tu jiñkuiꞌñdhaꞌ dhi uaꞌnaꞌn gu Paablo, maakam pɨx ɨlhdhat kɇɇkɇꞌ am, cham tuꞌ puiꞌ na jax kaiꞌñkam jup jum kaiꞌch. Baꞌ noꞌ mɨt guꞌ cham bɨɨx ja jujur kɨꞌn xim gaa na jax pɨk kaiꞌñkam jup jum kaiꞌch, pu cham jɨꞌxdhaꞌ maatɨt kaayaꞌ am, maakam pɨx ɨlhdhat kɇɇkɇꞌ am. Sia gu jaiꞌ ñioꞌkiꞌñ gu Dios na cham jir uaꞌnaꞌn gu Paablo bhaiꞌ maakam ji dhuñiaꞌ am nam jax pɨx jaꞌk ɨlhdhat kɇɇkɇꞌ dɨɨlh, cham tuꞌ na jax pɨk kaiꞌñkam jup jum kaiꞌch, nam guꞌ cham bɨɨx ja jujur kɨꞌn jix biiñak kat buiñor gu Dios tu jiñkuidhaꞌ. Ku baꞌ guꞌ dhiꞌx ioꞌm ja tulhiiñchudaꞌ ji gu Dios noꞌ mɨt jax dhuuk maakam duu. \p \v 17 Baꞌ aapiꞌm jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan, tɨ nɨidhat japim nam cham jam iatgidhai mu jaꞌk jam aichdhaꞌ ja bui dhiꞌ pu chuꞌm gu jaꞌtkam, nañ guꞌ ba jam aagiꞌñ nam kaiꞌñkam muiꞌ cham maatɨt kɇɇkɇꞌ na jax pɨk kaiꞌñkam jup jum kaiꞌch gu ñioꞌkiꞌñ gu Dios. Sia kum guꞌ tɨi tu jiñkuiꞌñ, maakam pɨx ɨlhdhat kɇɇkɇꞌ am, nam guꞌ cham bɨɨx ja jujur kɨꞌn xim gaꞌngadaꞌ na jax pɨk kaiꞌñkam jup jum kaiꞌch. \v 18 Aapiꞌm guꞌ dai ji na pim jix ioꞌm muiꞌ xi gaagidhaꞌ na pim jax jaꞌk jix bhaiꞌ machiaꞌ na jax jir tuꞌm kam gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam guiꞌ nat jaroiꞌ xich joiꞌndak tuch ñamkix guch uaꞌtulhdharaꞌ bhammɨ kuruus taꞌm, gio baꞌ na pim jix bhaiꞌ machiaꞌ na pim jax jaꞌk joidham jix chu joiꞌgɨꞌndaꞌ. Gammɨjɨch baꞌ moo tu daandaꞌ buiñor sia nar paiꞌ dhuuk kaꞌ gɨt. Jaꞌpni pɨx tuiꞌkaꞌ.