\id 2CO \h 2 KORIINTO KAM \toc1 GU GATUUK KAM UAꞌNAꞌN GU PAABLO NAT GIOP TU JA UAꞌÑXI GUIꞌ NAM TƗ JƗƗGIꞌÑ BUIÑOR GUCH XOIꞌKAM NAM KORIINTO OIꞌDHAꞌ \toc2 2 KORIINTO KAM \toc3 2 Co. \mt2 GU GATUUK KAM UAꞌNAꞌN GU PAABLO NAT GIOP TU JA UAꞌÑXI GUIꞌ NAM TƗ JƗƗGIꞌÑ BUIÑOR GUCH XOIꞌKAM NAM \mt1 KORIINTO OIꞌDHAꞌ \c 1 \s1 Na ba ja ñioꞌkdhaꞌ gu Paablo \p \v 1 Aañ Paablo nañ jir nobiiꞌñ guch Xoiꞌkam, nat gu Dios pɨx pu chuꞌm kɨꞌn jiñ dhai, jam ñioꞌkiꞌñ iñ bɨɨmaꞌn gu Timoteo nar jiñ jaduuñ jich Xoiꞌkam bhaan. Aapiꞌm jach jam ñioꞌkiꞌñ na pim bhaiꞌ dhɨr oiꞌdhaꞌ Koriinto na pim puiꞌp tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam, gam sia gu jaiꞌch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham nam naiꞌ jaꞌp jup tuꞌiiꞌ bɨɨx na jɨꞌx Akaaya bhaan bipioꞌ gu dɨbɨɨr. \v 2 Baꞌ gu Dios jich Gɨꞌkoraꞌ gio gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam xi jam joiꞌmdat jam aꞌm tɨ nɨidhidhaꞌ am na baꞌx bhaiꞌ tu jam jimdaꞌ. \s1 Na ba ja aagiꞌñdhaꞌ gu Paablo nam bɨɨx taxchaabgiꞌñdhaꞌ gu Dios \p \v 3 Gammɨjɨch taxchaabgiꞌñdhaꞌ gu Dios guiꞌ nar Gɨꞌkorgaꞌn gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam, na guꞌ gammɨjɨ xich joiꞌmdat jich guꞌnguxiꞌñ. \v 4 Jich guꞌnguxiꞌñdhaꞌ noꞌch tuꞌ bhaan jich chulhiiñ nach baꞌ yaꞌ dɨr jaꞌp jaꞌk puiꞌp ja guꞌnguxiꞌñdhaꞌ guiꞌ nam puiꞌp jum tulhiiñdhaꞌ. Jaꞌxbuiꞌch jup ja guꞌnguxiꞌñdhaꞌ na jɨꞌx jich guꞌnguxiꞌñdhaꞌ aach gu Dios. \v 5 Jaꞌxbuiꞌx ioꞌm jich chulhiiñ ich guꞌ nat jɨꞌx jum tulhii guch Xoiꞌkam yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn, gio jaꞌxbuiꞌp jich guꞌnguxiꞌñ ɨp gu Dios nat jɨꞌx guꞌnguxdhimɨk guch Xoiꞌkam janoꞌ. \v 6 Guꞌ baꞌ aach nach jich chulhiiñ, pu kaiꞌñkam jich chulhiiñ ich na baꞌx bhaiꞌ tu jam jimiaꞌ aapiꞌm, na pim guꞌ cham mu jaꞌk ka bhɨɨyaꞌ na pim paiꞌ gammɨjɨ miꞌ pup jum tulhiiñdhaꞌ. Jam guꞌnguxdhatuꞌ gu Dios jaꞌp na jax jich guꞌnguxdhatuꞌ aach na pim baꞌ cham jum oꞌjolhdhat miꞌ puiꞌ xi jiimdaꞌ na jax jix aaꞌ sia ku pim jup jum tulhiiñ. \v 7 Jix bhaiꞌx maat ich baꞌ na pim miꞌ puiꞌ pu jiimdaꞌ na jax jix aaꞌ guch Xoiꞌkam, nach guꞌx maat na jam guꞌnguxdhatuꞌndaꞌ. \p \v 8 Aañ jam aagiꞌñdhaꞌñ jaaduñ na chich jax jich chulhii maaꞌnnim ya jaꞌp dhi Aasia dɨbɨɨr bhaan, nañ guꞌx aaꞌ na pim jix mat kaꞌ. Jix ioꞌm tuch maꞌiich, cham ka bhaaiꞌ nach jax jich dhuñiaꞌ. Ni jɨꞌx kuch cham ka ɨlhiiꞌñ noꞌch duduakam jup ka bubuakiaꞌ yaꞌ dɨr, \v 9 jup jich aaꞌ ich guꞌ nam jich gɨbiimɨich koodaꞌ. Baꞌ dhiꞌ bhaan maat jachich na cham tuꞌr sɨlhkam kaꞌ jax ñach ɨlhiiꞌñdhaꞌ dɨɨlh, guꞌ jaꞌpji dai gu Dios nach tɨꞌñchokaꞌ na guiꞌch palhbuiꞌñdhaꞌ sia tuꞌ na pɨx kɨꞌn, sia koiꞌñgaꞌn ja duduadhiꞌñ guꞌ. \v 10 Guiꞌ pɨx Dios guꞌ nat jich palhbui, jix maat ich baꞌ na gammɨjɨ puiꞌ puch palhbuiꞌñchuꞌndaꞌ, \v 11 gam noꞌ pim guꞌ aapiꞌm jaiꞌch aꞌmkam xi chu daan nax bhaiꞌ tuch jimdaꞌ. Noꞌ pimɨt muiꞌ dhɨt tu daanɨch aꞌmkam nax bhaiꞌ tuch jimdaꞌ, muiꞌp jaiꞌchdhɨlhiaꞌ am gu jaꞌtkam nam taxchaabgidhaꞌ gu Dios, nam guꞌx bhaiꞌm taat kaꞌ na bɨxchuꞌ kɨꞌn jich palhbuiꞌñchuꞌndaꞌ nach tu aꞌgim gu ñioꞌkiꞌñ. \s1 Na ba ja aagiꞌñdhaꞌ gu Paablo nat jax kaiꞌñkam cham mu jii Koriinto \p \v 12 Aach cham tuꞌx buam jum duukam jup tu duñiim jiñ jaaduñ nach xich gaꞌnga, jix bhaiꞌch chaat ich baꞌ. Miꞌ puiꞌ jiim ich guꞌ na jax jaꞌk jum aaꞌ nach miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ nach yaꞌ ka oipo dhi oiꞌñgaꞌn bhaan, puiꞌ na jax aapiꞌm nach guꞌ cham tuꞌ tuꞌ bhaan jax jam tɨtda ku pim guꞌ bhaan jix buam jup bam aaꞌ. Gio nach guꞌ cham tuꞌ puiꞌ jaꞌk jujurtɨk na jax gu jaꞌtkam yaꞌ kam dhi oiꞌñgaꞌn, guꞌ jaꞌpji na jax jaꞌk jix aaꞌ gu Dios na jaroiꞌ xich joiꞌmdat jich ñɨidhim. \v 13 Guiꞌ na chich mu tu jam uaꞌñxi, dai puiꞌ pɨx jaꞌk jum aaꞌ na pim duñiaꞌ na jax pɨx jum kaiꞌch na pimɨt jiñkai, cham tuꞌ na bɨɨx aixim jir jum duukam. Tɨiñ tu jam daañxiꞌñ na pim gɨt iam miꞌ puiꞌx maatɨt kaayaꞌ na jax pɨx kaiꞌñkam jup jum kaiꞌch. \v 14 Gio guꞌch ñɨiꞌñ japim aach nach jax jaꞌk miꞌ puiꞌ jiim, jɨꞌx bax maat japim baꞌ na jax jaꞌk jum aaꞌ nach miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ na jax jix aaꞌ guch Xoiꞌkam. Guꞌ baꞌ noꞌ pimɨt guꞌ miꞌ puiꞌ jii na jax aach, jix bhaiꞌm ɨlhdhaꞌ pim jich bui janoꞌ na guch Xoiꞌkam gio bhaiꞌp jimdaꞌ, na pim guꞌ ba machiaꞌ nar sɨlhkam kaꞌ. Aach baꞌ puiꞌx bhaiꞌp jich ɨlhdhaꞌ jam bui. \p \v 15 Baꞌ nañ puiꞌ jiñ aagɨt bɨɨx dhiꞌ nañ jax jam tɨtda, pui bañ aagɨk jañich nañ mu jam guguuxdharaꞌ, gookim jañ sap gɨt bhaiꞌ ji aayaꞌ. \v 16 Nañ guꞌ sap bɨɨpɨꞌ bhaiꞌ xi jam ɇɇji gɨt nañ Masedoonia jaꞌk bhɨɨyaꞌ, gioñ sap baꞌ bhaiꞌp bhɨɨyaꞌ gɨt nañ jaꞌk gɨxiaꞌ. Jaꞌp jañ sap baꞌ jam tɨɨdaꞌ gɨt na pim bhaiꞌ dhɨr jiñ palhbuidhaꞌ gu tuꞌ nañ kɨꞌn aayaꞌ Judea jaꞌk. \v 17 Jix maat gu Dios nañ tɨi puiꞌ bañ aagɨt, guꞌ ji na pim guꞌ chi aapiꞌm puiꞌm aaꞌ nañ jir gook ñiokdam. Jax dhui nañ guꞌ aañ dai puiꞌ jaꞌk tu ñiok na jɇɇꞌ, cham jɨꞌxkat jax kaiꞌch iñ na cham. \v 18 Siax maat gu Dios nach cham tuꞌr gook ñiokdam, jax dhui nach guꞌ gammɨjɨ puiꞌ pu jam tɨtdadaꞌ na maaxik jir sɨlhkam kaꞌ jax nach kaiꞌchdhaꞌ. \v 19 Janoꞌ na chich bhaan tu jam aꞌgi guch Xoiꞌkam guiꞌ nar Maraaꞌn gu Dios, janoꞌ nach maap jiim gu Silbaano gio gu Timoteo, cham tuꞌ chich gio puiꞌp jam tɨɨꞌn mɨkkat na cham jir sɨlhkam puiꞌ na chich jax chu jam aꞌgi, pu puiꞌ jaꞌk bii na chich jax jaꞌk tu jam aꞌgi, na guꞌ maaxik puiꞌ jaꞌk jir sɨlhkam. Na guꞌ gu Dios pɨx dɨɨlh na puiꞌ jaꞌk tu ñiok, tɨ jɨɨꞌñdhidhat puiꞌ kaiꞌchdhaꞌ na puiꞌ tu tuiꞌkaꞌ, nat guꞌ guch Xoiꞌkam pɨx puiꞌ ba tu duu na miꞌ puiꞌ tu tuiꞌñgɨdaꞌ na jax jir sɨlhkam. \v 20 Nat guꞌ gu Dios dhiꞌ pɨx jich Xoiꞌkam bhaan puiꞌ tu duu nat tuꞌ ja aaꞌñdhak guch bopxi kat bɨjɨk, puiꞌ kuch baꞌp kaiꞌchdhaꞌ nach paiꞌ dhuuk tɨɨmoidhaꞌ nach tu daandaꞌ buiñor gu Dios: “Ee ku puiꞌ tu tuiꞌkaꞌ bhaankam guch Xoiꞌkam.” \v 21 Bɨɨx baꞌ maap jup tuꞌiiꞌ ich buiñor guch Xoiꞌkam, aapiꞌm gio aach. Gu Dios pɨx dɨɨlh puiꞌ kaiꞌch nach puiꞌ jaꞌk tuꞌiiꞌ, nat guꞌch aꞌm tɨ tɨɨ nach aach jir jaꞌtkam tugiꞌñ kaꞌ. \v 22 Baꞌ na bhaan jix maatɨꞌ kaꞌ nach aach jir jaꞌtkam tugiꞌñ, jich chajaañ gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdagaꞌn, gam nach baꞌ dhiꞌ bhaan machiaꞌ na gatuuk gɇꞌp jum duukam tuch makiaꞌ. \p \v 23 Baꞌ na ñich jax kaiꞌñkam chakui mu jam tɨɨgim na ñich jax bañ aagɨk, nañ tɨi miꞌ pɨx ka xi jam nɨiꞌñ dho noꞌ pimɨt moo miꞌ puiꞌ ba ji jii nañ jax jam tɨtda bɨɨpɨꞌ dɨr. Dios dhox maat nañ puiꞌ kaiꞌñkam cham mu jimmɨ, guiꞌñ baabuidhaꞌ guñ iiꞌmdaꞌ noꞌñ jam iatgiꞌñ. \v 24 Cham jir am guꞌ nach moop jam chian na pim miꞌ puiꞌ jimiaꞌ, guꞌ jaꞌpji dɨɨlh na pim miꞌ puiꞌ xi dhuñiaꞌ cham jax ji kaiꞌchɨt, na pim guꞌ tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam. Aach dai nach mu jam palhbuiꞌñ pɨx na pim jax jaꞌk jix ioꞌm jix bhaiꞌm taatɨt buiñor tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ guch Xoiꞌkam. \c 2 \p \v 1 Pu kaiꞌñkam jañich cham mu jam tɨɨgim na pim baꞌ cham jix ioꞌm jix buam jum ɨlhdhaꞌ na pim bañ chɨgiaꞌ. \v 2 Na guꞌ noꞌ pimɨt dai bhaiꞌx buam jim ɨlh noꞌ ñich tɨi bhammɨ dɨr ba ai, cham jaroiꞌ jaiꞌch kaꞌ nañ guꞌnguxdhaꞌ aañ, na pim guꞌ daix buam jum aaꞌndaꞌ aapiꞌm. \v 3 Jaꞌp pɨx jañ baꞌ mu tu jam uaꞌñiꞌñ ɨp gio xib jaꞌp na jax bɨɨpɨꞌ dɨr, nañ guꞌ cham mu jimiim nañ cham jaiꞌx buam jup bañ aaꞌndaꞌ ji jam nɨidhat, cham tuꞌñ guꞌnguxdhaꞌ pim guꞌ gu puiꞌ jaꞌk. Na guꞌ bɨɨpɨꞌ dɨr na ñich mu tu jam uaꞌñ, jam aagiꞌñ iñ nañ jɨꞌx jix bhaiꞌñ chaat jam bui nañ jaꞌp jiñ aagɨt na pim aapiꞌm jaꞌxbuiꞌx bhaiꞌp jum ɨlhdhaꞌ gɨt. \v 4 Guꞌ pɨx ji nat guꞌ cham tuꞌ puiꞌ ji chu buus na pimɨt paiꞌ dhuuk tɨi ba jiñkai guñ uꞌuan, dai na pimɨt bhaiꞌx buam jim ɨlh sap. Aañ baꞌ bhaiꞌx buam jup jiñ ɨlh, bhaiꞌ ji susua ñich dho guꞌ, na ñich guꞌ tɨi cham tuꞌ pu kaiꞌñkam mu tu jam uaꞌñ na pim bhaan jix buam jum ɨlhdhaꞌ, guꞌ jaꞌpji na pim dhiꞌ pɨx bhaan machiaꞌ gɨt nañ joidham xi jam joiꞌgɨꞌn. \s1 Na puiꞌ ba ja tɨɨdaꞌ gu Paablo nam tu uañiꞌñkaꞌ gu jaroiꞌ nat puiꞌ buam aꞌga \p \v 5 Baꞌ gu jaroiꞌ na puiꞌ bhaiꞌ dhɨr oirɨt jix buam jiñ aꞌga, chaꞌpim jax jum aaꞌndaꞌ na dai aañ jiñ aꞌga, guꞌ jaꞌpji sia aapiꞌm na jam iaꞌdhiꞌñ sia gu palhɨɨp. Aañ puiꞌ kaiꞌch na sia gu palhɨɨp jam iaꞌdhiꞌñ, na guꞌ cham tuꞌ jaꞌxbuiꞌ jam iaꞌdhiꞌñ na jɨꞌx aañ. \v 6 Ku guꞌx bhaiꞌ ba tu tatdat ji na pimɨt tuꞌ kɨꞌn tulhiiñchuda muiꞌ maap jim jumpadak. \v 7 Dai baꞌ na pim ba tu uañdhaꞌ pɨx nat bach aꞌga, chaꞌpim ka juandaꞌ. Jix bhaiꞌ pim pɨx ba tɨtdadaꞌ na cham jix buam jum aaꞌndaꞌ. \v 8 Puiꞌ pim jaꞌk jix bhaiꞌ buadaꞌ na jax jaꞌk bhaan jix mat kaꞌ na pim jix joiꞌgɨꞌn, soiꞌñ jam tɨtda na pim puiꞌ jaꞌk duñiaꞌ. \v 9 Bɨɨpɨꞌ dɨr jañich bo pu puiꞌ jaꞌk mu tu jam uaꞌñ na pim tulhiiñchudaꞌ gu jaroiꞌ noꞌt tuꞌ bhaan cham am bua, xib jañ baꞌ machiaꞌ noꞌ pim miꞌ puiꞌ jimiaꞌ puiꞌ na ñich jax jam tɨɨꞌn piam ku guꞌ cham. \v 10 Baꞌ aañ jup tu uañdhaꞌ yaꞌ dɨr dhiꞌ na pim jaroiꞌ tu uañdhaꞌ, guiꞌ dho ji noꞌm aaꞌ ɨp nañ bɨɨx jaiꞌp tu uañdhaꞌ aañ piam ku guꞌ cham. Aañ guꞌ puiꞌ pɨx duiñchuꞌ na pim baꞌ miꞌ puiꞌp tu daaꞌñchuꞌndaꞌ na pim jax jiñ ñɨidhat, na guꞌ puꞌñi jaꞌk jich aꞌm tɨ nɨidhidhaꞌ guch Xoiꞌkam. \v 11 Gio cham tuꞌ bhaan jich maiꞌchiaꞌ gu jaꞌook, nach guꞌx maat na dhiꞌ bhaan tu daꞌngɨ gam bɨɨx aixim gu tuꞌ nar jix buam jum duukam. \s1 Na ba ja aagiꞌñdhaꞌ gu Paablo nax buam jum aa janoꞌ nat Trooas ai \p \v 12 Janoꞌ na ñich Trooas ai, sɨlh jañich bhaiꞌ ai na paiꞌ gɇꞌr kiicham nañ baꞌ bhaiꞌ tu aꞌgaꞌ gɨt gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam. Baꞌ joidham tɨi cham tuꞌ jax jum kaiꞌch nañ naiꞌ xi chɇ kɇɇ, tɨir am kat nañ muiꞌ ji chu ja aꞌgidhaꞌ gɨt gu jaꞌtkam. \v 13 Guꞌ ji na guꞌ cham tuꞌ puiꞌ tu tatdaꞌñ jur am bhaan, na ñich guꞌ cham tuꞌ bha tɨɨ gu Tiito nar jiñ jaduuñ jich Xoiꞌkam bhaan. Cham jañich baꞌ tu ja aꞌgi, ba jii ñich Masedoonia jaꞌk xi ja tabuimgidhak gu bha oiꞌñkam. \s1 Na puiꞌ ba ja tɨɨdaꞌ gu Paablo na taxchaabgiꞌñ gu Dios \p \v 14 Ku guꞌ aañ taxchaabgiꞌñ ji gu Dios na gammɨjɨch palhbuiꞌñchuꞌ bhaankam guch Xoiꞌkam nach baꞌ jaꞌkbuiꞌ kat ja maiꞌchim gux buam tum duuꞌnkam, nach guꞌ bhaankam naiꞌ tu aꞌgim gu ñioꞌkiꞌñ, bɨɨx kap baꞌ ja aajim gu jaꞌtkam nam paiꞌ jax oiꞌdhaꞌ. Jaꞌp ji buusan guꞌ dhi ñioꞌkiꞌñ gu Dios na jax gux xuuꞌngi nap jum bua na joidham uub, bɨɨx kap baꞌ ɨꞌbhim am gu jaꞌtkam. \v 15 Aach baꞌr diꞌ pɨx nam jich ɨꞌbhɨ gu jaꞌtkam, jaꞌp ji buusan nach aꞌm juulhix guiꞌ na joidham uub, guiꞌ nat jax chuꞌm jich Xoiꞌkam kɨꞌn tu kubhioñ gu Dios. Bɨɨx ɨꞌbhiaꞌ am baꞌ gu jaꞌtkam sia pɨk nar jax kaꞌ gɨt, sia guiꞌ nam mu jaꞌk bhɨiyaꞌ nam paiꞌ gammɨjɨ miꞌ pup jum tulhiiñdhaꞌ, gio guiꞌ nam jɨꞌk buiñor jaꞌk jup bhɨɨyaꞌ guch Xoiꞌkam. \v 16 Guiꞌ nam mu jaꞌk bhɨɨyaꞌ nam paiꞌ gammɨjɨ miꞌ pup jum tulhiiñdhaꞌ, puiꞌ jaꞌk ɨꞌbhiaꞌ am nar maimdaꞌ kam, baꞌ guiꞌ nam jɨꞌk buiñor jimiaꞌ guch Xoiꞌkam, puiꞌ jaꞌk ɨꞌbhiaꞌ am na dhiꞌ jaꞌkbuiꞌ kat ja duduaꞌñdhaꞌ. Baꞌ cham pɨk jaroiꞌ xim guꞌnguxiꞌñ na puꞌñi naiꞌ tu aꞌgaꞌ jaꞌp na jax aach. \v 17 Gio guꞌ aach cham tuꞌ pu kaiꞌñkam tu aꞌgim gu ñioꞌkiꞌñ gu Dios nach jax dhui ja tañiim gu jaꞌtkam gu tuumiñ, jaꞌp nam jax jaꞌk tu jim jaiꞌ dhɨt. Jax dhui nat guꞌ pu kaiꞌñkam naiꞌch joot gu Dios nach bhaankam naiꞌ tu aꞌgaꞌ gu ñioꞌkiꞌñ na jax jir sɨlhkam. Gio nach guꞌ maaꞌn tuukuꞌ bap duiñchuꞌ bɨɨmaꞌn guch Xoiꞌkam, jich aꞌm jum aaꞌ baꞌ nach bhaankam tu aꞌgaꞌ. \c 3 \s1 Na ba ja aagiꞌñdhaꞌ gu Paablo na xib maakam ba tu aagix \p \v 1 Baꞌ dhiꞌ nach jɨꞌk jax jam tɨtda, chaꞌpim jax jum aaꞌndaꞌñ jaaduñ nach dhiꞌ bhaan pɨx jam aagiꞌñ nach aach jir jix kɨkɨɨꞌ jaꞌtkam. Jax dhui na guꞌ cham tuꞌm aaꞌ nach jam aagiꞌñdhaꞌ nach jax jir tuꞌm kam, ni ku cham jum aaꞌ nach uaꞌkat gu jax chuꞌm uꞌuan jam tɨɨꞌñchodaꞌ na miꞌ puiꞌm kaiꞌchdhaꞌ, ni aapiꞌm kuch cham jɨꞌxdhat jam tañiaꞌ na pim tu uaꞌnaich makiaꞌ nach baꞌp ja nɨnɨiꞌñchudidhaꞌ jaiꞌ kap nach sɨlhkam jir jix kɨkɨɨꞌ jaꞌtkam, jaꞌp nam jax bua jaiꞌ dhɨt. \v 2 Jax dhui na guꞌ jaꞌp ji buusan na aapiꞌm dɨɨlh pɨx jir jich uꞌuan, pu chuꞌm yaꞌp tu uaꞌñix guꞌ aach jich jujur am na jax chuꞌm jam jujur am tu uaꞌñix aapiꞌm, bɨɨx dhɨt jich aꞌm tu jiñkuiꞌñ am baꞌ gu jaꞌtkam. \v 3 Jix bhaiꞌ xim kaima puiꞌ na jɨꞌk jax tu uaꞌñix jam jujur am, gio aach jich jujur am puiꞌ ɨp. Jaꞌp ji buus nat guch Xoiꞌkam pɨx bhammɨ dɨr jam aꞌm pu chuꞌm yaꞌp tu uaꞌnach jujur am nach baꞌ kɨꞌn naiꞌ ja aaꞌñdhidhaꞌ gu jaꞌtkam nach sɨlhkam jir jix kɨkɨɨꞌ jaꞌtkam. Gio guꞌ guch Xoiꞌkam cham tuꞌ gu jax chuꞌm na jaꞌp pɨx tu mamxiꞌñ nat kɨꞌn yaꞌ tu uaꞌnach jujur am, guꞌ jaꞌpji gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdagaꞌn kɨꞌn gu Dios. Ni kut cham bhaan tu uaꞌna gu jax chuꞌm jaꞌppɨx uꞌuan nax jaiꞌch, guꞌ jaꞌpjich aꞌm aach sia kuch jir jaꞌtkam, jich jujur am sɨlh nat tu uaꞌna. \p \v 4 Jix maat gu Dios na sɨlhkam jir puiꞌ nañ jax jam tɨtda, nach guꞌ buiñor tɨ jɨɨgiꞌñ guch Xoiꞌkam. \v 5 Gio guꞌ cham tuꞌ dɨɨlh pɨx nax bhaaiꞌ nach pu tu buim na pim jax jich ñɨiꞌñ, guꞌ jaꞌpji gu Dios pɨx nap tu buim. \v 6 Nat guꞌ guiꞌ pɨx pu chuꞌm jup jich dhuu nax maat na jax jaꞌk tuꞌm jum aaꞌ guiꞌ nam puꞌñi bhaankam naiꞌ ja aagiꞌñdhaꞌ gu jaꞌtkam na xib maakam tuꞌt jum aaꞌ nam miꞌ puiꞌ jiimdat buiñor tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ, nam cham tuꞌ miꞌ paiꞌ bhaan ka tu daaꞌñchuꞌndaꞌ gu jax chuꞌm uꞌuan na jax jaꞌk tu aagix, guꞌ jaꞌpji dai na jax pɨx ja jurtudidhaꞌ gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌ. Na guꞌ jaroiꞌ maadɨt noꞌt cham am bua puiꞌ na jax tu uaꞌñix kaꞌ nam jax jaꞌk tuꞌt miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ gu jaꞌtkam, dhiꞌ mu jaꞌk bhɨichdhaꞌ na paiꞌ gammɨjɨ miꞌ pup jum tulhiiñdhaꞌ. Guꞌ baꞌ noꞌm guꞌ bhaan pɨx tu daaꞌñchugɨt miꞌ puiꞌ ba jiim na jax pɨx ja jurtudidhaꞌ gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdagaꞌn gu Dios, cham tuꞌ mu jaꞌk bhɨɨyaꞌ am, bhaiꞌ jaꞌk ja bhɨichdhaꞌ guꞌ na paiꞌ gammɨjɨx bhaiꞌ pu ba tu ja jimdaꞌ. \p \v 7 Kani na guꞌ janoꞌ nat tu uaꞌna gu Dios bhaan gu jaꞌppɨx joodaix koꞌkmalhik na jax jaꞌk tu aagix kaꞌ nam tuiꞌñgɨdaꞌ bɨɨx gu Israel kam, sia ku guꞌ mu jaꞌk tɨ bhɨbhɨichuꞌn nam paiꞌ gammɨjɨ miꞌ pup jum tulhiiñdhaꞌ, joidham jix aꞌbhar kɨꞌn ja bui ai gu Israel kam jaꞌtkam. Na guꞌ nat paiꞌ dhuuk mu ba ja aichulh gu Moisees, joidham jix abhaar mɨimtuꞌ gu buibsaꞌn, baꞌ cham bhaaiꞌ nam jax dhui bha tɨgiaꞌ sɨlh buibsaram gu Israel kam jaꞌtkam. Guꞌ baꞌ nax abhaar mɨimtuꞌ gu buibsaꞌn gu Moisees, dhiꞌ nam bhaan jix mat kaꞌ nar gɇꞌp jum duukam guiꞌ na tuꞌ ja uaꞌtulhiꞌñ, guꞌ ji nat guꞌ jɨꞌk pɨx jur nat naiꞌ ji tuu gu buibsaꞌn. \v 8 Guꞌ baꞌ noꞌt guꞌ dhiꞌ gɇꞌkam kɨꞌn ja bui ai gu Israel kam jaꞌtkam na mu jaꞌk bhɨichdhaꞌ gu jaroiꞌ noꞌt cham am bua na paiꞌ gammɨjɨ miꞌ pup jum tulhiiñdhaꞌ, dho bak jix ioꞌm ji nar gɇꞌp jum duukam dhiꞌ nax Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌch aagiꞌñ na maakam tuꞌt bam aaꞌ xib nach miꞌ puiꞌ jiimdat buiñor tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ gu Dios, na guꞌ jaꞌp ji buusan na gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌ bhaan tu uaꞌñix. \v 9 Piam jaꞌpni ɨp, jax ña pim jaꞌk jix maatɨt kaayaꞌ: Noꞌt guꞌ dhiꞌ gɇꞌkam kɨꞌn ja bui ai gu Israel kam jaꞌtkam na mu jaꞌk jich bhɨichdhaꞌ nach paiꞌ gammɨjɨ miꞌ pup jich chulhiiñdhaꞌ noꞌ chich cham am bua tuꞌ bhaan miꞌ paiꞌ, jix ioꞌm jir gɇꞌp jum duukam bak na bach aagiꞌñ gu Dios na jax jaꞌk jix bhaiꞌ ba tuch jimdaꞌ yaꞌ dɨr jaꞌp jaꞌk. \v 10 Baꞌ dhiꞌ bhaan jix maatɨꞌ na cham tuꞌr gɇꞌp jum duukam guiꞌ nat jax chuꞌm ja bui ai janoꞌ gu Israel kam jaꞌtkam, guꞌ matgɨm jix ioꞌm ji nar gɇꞌp jum duukam dhiꞌ nat xib jich bui ai nañ jax ba kaiꞌch. \v 11 Gam nat gatuuk naiꞌ ji jaa nat tɨix abhaar tonnichgɨt ja bui ai, ¿guꞌ dhiꞌ gi baꞌ nat xib jich bui ba ai na pu gammɨjɨx abhaar mɨimdaꞌ? Jix ioꞌm dho bak jir gɇꞌp jum duukam. \p \v 12 Dhiꞌ pu kaiꞌñkam jach baꞌ aach cham tuꞌ bhaan ji chotdonɨt tu aꞌga dhiꞌ nat gɇꞌp jum duukam jich bui ba ai. \v 13 Cham jach tuꞌ puiꞌ jaꞌk jich dhuuk na jax jum duukaꞌ janoꞌ gu Moisees na iiñkaꞌ gu buibsaꞌn maaꞌn jix xuuꞌngiꞌ jannulh kɨꞌn, nam baꞌ cham nɨiꞌñdhaꞌ gu Israel kam jaꞌtkam na jax jaꞌk jagiaꞌ na joidham jix abhaar ka mɨimdaꞌ. \v 14 Guꞌ ji nam guꞌ pu cham maatɨt nɨiꞌñdhaꞌ gu Israel kam jaꞌtkam na jax jir tum duukam kaꞌ dhiꞌ nam jɨꞌk jax tɨ nɨiꞌñdhaꞌ, sia xib jam pui cham maatɨt nɨiꞌñ. Na guꞌ jaꞌp ji buusan na pui ja soobhiꞌñ gu jannulh guiꞌ na jax chuꞌm kɨꞌn jum iiñkaꞌ janoꞌ gu Moisees, nam guꞌ cham tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam, na guꞌ dai guch Xoiꞌkam jix bhaaiꞌ na jaꞌk ja bhɨidhaꞌ dhi jannulh na ja iiñ. \v 15 Cham maatɨt kɇɇ am na jax kaiꞌñkam jup jum kaiꞌch sia kum tɨi tu jiñkaiꞌñ guiꞌ nat jɨꞌk Moisees tu uaꞌnak, na guꞌ jaꞌp ji buusan na guiꞌ pɨx jannulh ja soobhiꞌñ gu ja moom nam baꞌ cham maatɨt kaayaꞌ. \v 16 Jɨɨꞌ ji noꞌ mɨt buiñor ba tɨ jɨɨꞌñ guch Xoiꞌkam na baꞌ jaꞌk ba ja bhɨidhaꞌ, jix maatɨt bhaiꞌ ji kaayaꞌm baꞌ. \v 17 Dhiꞌ pɨx jir Dios guꞌ gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌ. Baꞌ noꞌ jaroiꞌ bhaan bap tuiꞌdhiꞌ gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌ, ba palhbuidhaꞌ sia tuꞌ na pɨx kɨꞌn. \v 18 Puiꞌ na jax aach na guꞌ cham tuꞌ tuꞌ kach iiñ guch buibas, puiꞌ pɨx baꞌ maaxik gɇꞌ tanoor ich, na guꞌch aꞌm jum maaxiꞌñ gu Dios na jax jir tuꞌm kam. Gammɨjɨch jix ioꞌm puiꞌch dhuñiim na jax jir tuꞌm kam gu Dios, na guꞌch Xoiꞌkam pɨx nap tu duiñchuꞌ, na guꞌr dhiꞌ pɨx gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌ. \c 4 \p \v 1 Baꞌ aach cham tuꞌ bhaan jich oꞌjolhdhat xi chu aꞌgichuꞌ gu ñioꞌkiꞌñ gu Dios, nat guꞌ guiꞌ pɨx xich joiꞌmdak dhiꞌ bhaan jich chuttu nach bhaankam tu juanaꞌ. \v 2 Cham tuꞌch puiꞌ jaꞌk tu jim na jax gu jaroiꞌ na am jix xiꞌɨraam jum ɨlhiiꞌñdhaꞌ noꞌch am mamtɨ na tuꞌ bhaan jich iatgiꞌñ, nach guꞌ aach maaxik sɨlhkam tu aꞌga gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ gu Dios, cham tuꞌ nach aach yaꞌ dɨr maakam duñiim na jax cham jir sɨlhkam. Kani na pim jix bhaiꞌ xim gaꞌngadaꞌ na maaxik jir sɨlhkam puiꞌ nach jɨꞌk jax tu aꞌga bhaankam gu Dios. \v 3 Jix bhaiꞌx maatɨt kɇɇ pim guꞌ aapiꞌm dhix bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam, cham tuꞌ puiꞌ na jax guiꞌ nam cham tɨ jɨɨgiꞌñ na jaꞌp pɨx ji buusan na iiñ gu ja buibas. \v 4 Na guꞌ puiꞌ ja duuk gux buam jum duukam yaꞌ kam dhi oiꞌñgaꞌn nam baꞌ cham maatɨt kaayaꞌ ni kum jix maatɨt tɨgiaꞌ, sia ku tɨix abhaar mɨim na bhaan jum maaxiꞌñ gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam na jax jir tuꞌm kam, gio guch Xoiꞌkam na puiꞌ bhaan jup jum maaxiꞌñ gu Dios duakam na jax jup jir tuꞌm kam. \v 5 Cham tuꞌch ja aaꞌñdhim guꞌ gu jaꞌtkam nach jax jir tuꞌm kam dɨɨlh, guꞌ jaꞌpji nach puiꞌ ja tɨtdaim na guch Xoiꞌkam bɨɨx jir jich Gɇꞌkam tuk. Gio guꞌ puiꞌ pɨx jich ɨlhiiꞌñ ich jam bui nach jir tu jam juandam tuk, nach guꞌ xi jam joiꞌgɨꞌn bhaankam guch Xoiꞌkam. \v 6 Nat guꞌ gu Dios guiꞌ nat tu chia bɨjɨk na miꞌ dhɨr jaiꞌchdhɨlhiaꞌ gux chu maax na paiꞌx chu tukgam, mɨmɨich guch jujur nach baꞌ puꞌñi ja bɨꞌñxidhaꞌ gu jaꞌtkam, nañ jaꞌpni kaiꞌñkam jup kaiꞌch nach ja aagiꞌñdhaꞌ gu jaꞌtkam na jɨꞌx jir gɇꞌkam gu Dios, gio na dhiꞌ pɨx bhaan jum maaxiꞌñ guch Xoiꞌkam na jax jir tuꞌm kam gu Dios. \s1 Na ba ja aagiꞌñdhaꞌ gu Paablo nam jax jaꞌk nakgat buiñor tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ guch Xoiꞌkam \p \v 7 Janoꞌ nat paiꞌ dhuuk jich maa gu Dios gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ, jaꞌp ji buus nat bhiꞌñ jajaꞌ taꞌm gaam gux bii bapaiñum guiꞌ nax dhaꞌram namɨɨk yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn. Nach guꞌ aach jaꞌp pɨx ji buan na jax gu bhiꞌñ jajaꞌ, puiꞌ ku baꞌx bhaiꞌx maatɨꞌ na Dios pɨx jir ñioꞌkiꞌñ dhiꞌ nach tu aꞌga, gio guꞌch aꞌm tɨ nɨidhidhat jich palhbuiꞌñchuꞌ nach bɨɨx aixim pu tu buim na jaroiꞌ cham jɨꞌxdhaꞌ pu tu duñiaꞌ, sia kuch guꞌ aach jir jaꞌppɨx jajaꞌx jaikgam. \v 8 Cham tuꞌch baꞌ bhaan jich oꞌjolhdhat naiꞌ xi chu aꞌgichuꞌ sia puiꞌ jich chulhiiñat bɨɨx aixim, nach guꞌx maat nach cham tuꞌ gammɨjɨ puch chulhiiñdhaꞌ. Puiꞌ na jax xib sia kuch jix buam jich aaꞌ na cham bhaiꞌ tuch jim, cham tuꞌch xiꞌ kam jix aaꞌ nax bhaiꞌ ba tuch jimdaꞌ. \v 9 Piam jaiꞌ dhɨt nam xich bhaamkidhat jich gaagim nam jax pɨk xich dhoodaꞌ gɨt, aach cham jax jich aaꞌ, nach guꞌ biaꞌ guiꞌ na jaroiꞌch palhbuiꞌñchuꞌ. Gio guꞌ chakuich koi mɨt sia kum tɨi xich koodak. \v 10 Baꞌ sia paiꞌ na pɨx jaꞌk nach jup tuiꞌñgɨdaꞌ, jich chulhiiñaidhaꞌ ich jaꞌp nat jax jum tulhii guch Xoiꞌkam na yaꞌ xi oilhimɨk, guꞌ ji na guꞌ jaꞌxbuiꞌp jich palhbuidhaꞌ gu Dios nat jɨꞌx jup palhbui guch Xoiꞌkam janoꞌ. \v 11 Na guꞌ aach nach buiñor tu juan guch Xoiꞌkam, jich chulhiiñdhaꞌ ich sia pɨk nar jax kaꞌ gɨt, nam baꞌ xich ñɨiꞌñdhaꞌ gu jaꞌtkam nach jax jaꞌk nakgat maaꞌn nach jax miꞌ puiꞌ jiim, na guꞌch guꞌnguxiꞌñ gu Dios. \v 12 Baꞌ puꞌñi pɨx kaiꞌñkam jich chulhiiñ ich aach xib, jich aꞌm jup tuiꞌdhiꞌ gu muukiꞌ, aapiꞌm baꞌ dai nax bhaiꞌ tu jam jim. \p \v 13 Maaꞌn kap na mɨt paiꞌ tu uaꞌnak gu bɨjɨk dɨr kam jup jum kaiꞌch: “Aañ jum aꞌmkam tu aꞌga, nañ guꞌ tuꞌ sɨlhkam jum bui tɨ jɨɨgiꞌñ.” Aach baꞌ puꞌñi ɨp xib, tuꞌ sɨlhkam jach buiñor tɨ jɨɨgiꞌñ gu Dios nach baꞌ bhaankam tu aꞌga. \v 14 Jix maat ich guꞌ na jax chuꞌm tanoolh jich dhuduaꞌñdhaich baapmiꞌñdhaꞌ nach baꞌ miꞌ dhɨr buiñor bap tuiꞌkaꞌ gammɨjɨ, jaꞌp nat jax duaꞌñdhak giop buusaiꞌ guch Xoiꞌkam na ka muukix kat. Bɨɨx maap jich dhuduaꞌñdhaich baapmiꞌñdhaꞌ sia aapiꞌm. \v 15 Guꞌ baꞌ dhiꞌ nach jich chulhiiñ, dhiꞌ na jax dhuix bhaiꞌ tu jam jimdaꞌ aapiꞌm. Na guꞌ noꞌ muiꞌx ja joiꞌmdat ja aꞌm tɨ nɨidhim gu Dios, dhiꞌ bɨɨx dhɨt taxchaabgidhat jix bhaiꞌm taat kaꞌ am, gɇꞌkamtuꞌndaꞌ am. \p \v 16 Cham tuꞌch dho baꞌ bhaan jich oꞌjolhiꞌñ, na guꞌ sia ku ja gɨꞌgɨrtaim dhich chutkuꞌ, jich iiꞌmdaꞌ bhaan jich xixiibkamtaim ich gammɨjɨ nabap tanoolh. \v 17 Gio guꞌ yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn bhaan nach jich chulhiiñ pur cham tuꞌ, jootom yaꞌ dɨr ba bubuakiaꞌ ich guꞌ. Baꞌ dai nach ba tu maiꞌchiaꞌ gɇꞌgɇr jup tum duuꞌnkam na pu cham jaꞌkbuiꞌ namɨɨk iam nach jɨꞌx jich chulhiiñaꞌ yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn. \v 18 Baꞌ aañ pu jam tɨtda aapiꞌm jiñ jaaduñ nach dai bhaan tɨtɨɨꞌñchokaꞌ guiꞌ nach tuꞌ cham nɨiꞌñ xib, cham tuꞌch bhaan jup jich buixiꞌñdhaꞌ gu tuꞌ nax maax. Na guꞌ guiꞌ na tuꞌx maax yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn, gatuuk cham paiꞌ ka maatɨꞌ kaꞌ, guꞌ matgɨm guiꞌ nach tuꞌ cham nɨiꞌñ xib, gammɨjɨ ji na pux jaiꞌch kaꞌ, pu cham tu juꞌngɨ, na guꞌr jix dhaam kam. \c 5 \p \v 1 Dhich chutkuꞌ puiꞌp ji buusan na jax gu baꞌbhak guiꞌ nam jup ja bua gu jaꞌtkam yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn na cham tuꞌ muiꞌ juruuxiꞌñ. Noꞌt jax chuꞌm tanoolh ma kɨklhiiꞌñchak naiꞌ jim kajaa, cham jach jax jich aaꞌndaꞌ, nach guꞌx maat nach jaiꞌ ba tu baꞌbhak jix dhaam buiñor gu Dios na cham jɨꞌxkat kɨklhiꞌñchaꞌ, dai nach bhaiꞌ pɨx ji baapkiaꞌ nach paiꞌ dhuuk mu jiimdaꞌ. Cham tuꞌr jup ja duiñ gu jax chuꞌm jaꞌtkam yaꞌ kam dhi oiꞌñgaꞌn. \v 2 Tɨi aaꞌndaꞌch gɨt nach bhaiꞌ ba oiꞌñkaꞌ bhaan dhich baꞌbhak jix dhaam kam, guꞌ ji nach guꞌ yaꞌ ka dudua bhaan dhi jaiꞌch baꞌbhak nar yaꞌ kam dhi oiꞌñgaꞌn. Puiꞌ pɨx jach baꞌch iiꞌmdaꞌ ka xi buppa nach tɨix aaꞌ nach gɨt guiꞌ bhaan ba oiꞌñkaꞌ. \v 3 Gio jaꞌpnip ji buusan dhich chutkuꞌ na jax guch tɨiꞌdharaꞌ. Noꞌt jax chuꞌm tanoolh am xi kɨklhiꞌñchak naiꞌ ji dhɨbaa dhich tɨiꞌdharaꞌ, cham tuꞌch puiꞌx dhaꞌnpak pup oipodaꞌ, jaiꞌ tɨch chɨiꞌdhaꞌ guꞌ gu Dios kɨꞌn gu tɨiꞌdharaꞌx dhaam kam. \v 4 Baꞌ ka xi tu nakooꞌ ich sia kux buam tu tatdaꞌ nach yaꞌ kap tuꞌiiꞌ bhaan dhich baꞌbhak na jax chuꞌm tanoolh kɨklhiꞌñchaꞌ, na guꞌ kam aajim nach paiꞌ dhuuk jaiꞌ xixiibkam baꞌbhak bhaan aayaꞌ. Gio cham aaꞌ ich nach puiꞌx dhaꞌnpak pup oipodaꞌ na paiꞌ dhuuk kɨklhiꞌñchai naiꞌ ji iiꞌñxiaꞌ dhich tɨiꞌdharaꞌ nach yaꞌ ka ja tɨꞌ xib, guꞌ jaꞌpji nach jix aaꞌ nach jaiꞌ tɨ tɨꞌyaꞌ na cham jɨꞌxkat ka kɨklhiꞌñchaꞌ, jumai iiꞌmdaꞌ bap jich dhuñiaꞌ ich guꞌ. \v 5 Gu Dios pɨx dɨɨlh guꞌ nat puiꞌ jaꞌk tu duu nach puꞌñi jaiꞌp jich dhuñiaꞌ, maaxik baꞌ puiꞌ ji chu buusniaꞌ, nat guꞌ pu kaiꞌñkam jich tajaañ gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌ na baꞌ dhiꞌ bhaan jix maatɨꞌ kaꞌ. \p \v 6 Tɨ jɨɨgiꞌñ ich na puiꞌ ji chu buusniaꞌ sia pɨk nar jax kaꞌ gɨt. Gio guꞌ xib nach yaꞌ kap tuꞌiiꞌ dhi tutkuꞌ bhaan, mɨk jup tuꞌiiꞌ ich, cham tuꞌ amuub na paiꞌp tuꞌiiꞌ guch Xoiꞌkam. \v 7 Pu cham nɨiꞌñ ich maaxik, sɨlh pɨx jach buiñor tɨ jɨɨgiꞌñ jich jujur am bhaan \v 8 cham tuꞌ bhaan jax jich aagɨt, dai nach tɨi bax aaꞌ pɨx na gɨt jaꞌbsunɨi dhich chutkuꞌ jaiꞌ bap jum duñiaꞌ nach baꞌ buiñor ba jimiaꞌ guch Xoiꞌkam. \v 9 Puiꞌ kuch baꞌ gammɨjɨ puiꞌ tɨi tu duiñchuꞌ nach jax jaꞌk jix bhaiꞌ ji bubuakiaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam nach yaꞌ ka oipo dhi oiꞌñgaꞌn bhaan, gammɨjɨch sia miꞌ puiꞌ pu tu duiñchuꞌndaꞌ na jax jix aaꞌ sia kuch buiñor bap tuꞌiiꞌ. \v 10 Na guꞌ bɨɨx buiñor guꞌkiaꞌ ich nach jɨꞌk jaꞌtkam kaꞌ na paiꞌ daakaꞌ nar gɇꞌkam kaꞌ, guiꞌ baꞌ dɨɨlh pu tɨꞌyaꞌ na tuꞌr jich maiꞌchɨk kaꞌ bɨɨx jɨꞌmaꞌn tuꞌ nach jax dhuñiaꞌ yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn bhaan, piam ku guꞌ nach jich chulhiiñaꞌ pɨx jir jich maiꞌchɨk. \s1 Na puiꞌ ba ja tɨɨdaꞌ gu Paablo nam dai gu Dios daandaꞌ \p \v 11 Baꞌ kapbhaiꞌ nach aach bax maat na dai gu Dios jum aaꞌ nach tuꞌ kaꞌm nɨidhat miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ na jax jix aaꞌ, aach yaꞌ dɨr jaꞌp jaꞌk puiꞌp ja guꞌnguxiꞌñ gu jaꞌtkam nam puiꞌ tuꞌ kaꞌm jup tɨɨgɨi miꞌ puiꞌp ba jimiaꞌ na jax jix aaꞌ. Jix maat gu Dios nach pu kaiꞌñkam pɨx ya jaꞌp oipot pu chuꞌm tu aꞌga, aapiꞌm gɨt jup xim gaꞌngadaꞌñ jaaduñ na maaxik jir sɨlhkam. \v 12 Cham tuꞌ pim jax jum aaꞌndaꞌñ jaaduñ nach dhiꞌ bhaan gɇꞌgɇrkam jich chaatɨt pɨx am jam aagiꞌñ nach jax jir tuꞌm kam, guꞌ jaꞌpji nach miꞌ pɨx jam aagiꞌñ na pim baꞌ dhiꞌ bhaan xim gaꞌngadaꞌ nam jaroiꞌ sɨlhkam bhaankam tu aꞌga gu Dios, nam cham jam iatgiꞌñdhaꞌ guiꞌ nam puiꞌ xi kaiꞌchdhaꞌ nam bhaankam tu aꞌga gu Dios, sia kum guꞌ cham tuꞌ sɨlhkam bhaankam tu aꞌga. \v 13 Baꞌ noꞌ pim guꞌ jaiꞌ dhɨt jix ñanaanbim pɨx jich kɇɇ puiꞌ nach jax kaiꞌch, cham dho jax bua, na guꞌ gu Dios cham tuꞌ puiꞌ ɨlhiiꞌñ. Piam ku pim guꞌx maatɨt jich kɇɇ, jix bhaiꞌ ji chu buusniaꞌ dho ɨp jam bui. \v 14 Janoꞌ dɨr xich joiꞌmdat jich aꞌm tɨ nɨidhim guch Xoiꞌkam na chich dhɨr maat nat guiꞌ pɨx jich aꞌmkam muu bɨɨx, jaꞌp ji buus baꞌ na chich pu bɨɨx maaꞌn jimdam koi. \v 15 Baꞌ pu kaiꞌñkam pɨx bɨɨx jich aꞌmkam muu gio nat bɨɨx jich aꞌmkam giop dua, nach baꞌ aach miꞌ dhɨr puiꞌ pɨx jaꞌk ba tu duiñchuꞌndaꞌ na jax jix aaꞌndaꞌ, cham tuꞌ nach dɨɨlh jax ɨlhiiꞌñdhaꞌ. \v 16 Gio guꞌ cham tuꞌch puiꞌp ka ɨlhiiꞌñ nam jax ɨlhiiꞌñ gu jaꞌtkam yaꞌ kam dhi oiꞌñgaꞌn, bɨɨx aixim ɨlhdhat kɇɇ am guꞌ nam bhaan tu aꞌga guch Xoiꞌkam, sia kuch guꞌ aach puiꞌ bɨɨx aixim jup ɨlhdhat nach chakui tɨ jɨɨꞌñdhat. \v 17 Puiꞌ ku baꞌ gu jaroiꞌ noꞌt ba tɨ jɨɨꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam, bar maakam tuꞌm kaꞌ iiꞌmdagaram bhaan, cham tuꞌ puiꞌ kiaꞌ na jax bɨɨpɨꞌ dɨr. Jaꞌp ji buusniaꞌ na jumai maaꞌnkam xibkam jup jum duñiaꞌ. \p \v 18 Baꞌ dhiꞌ gu Dios pɨx dɨɨlh nat puiꞌ tɨi na puiꞌ jaꞌk tum duñiaꞌ. Na guꞌ guch Xoiꞌkam nat jich aꞌmkam muu, puiꞌ jaꞌk tu duu nach jix bhaiꞌ ba biꞌyaꞌ buiñor gu Dios. Dhiꞌ pu chuꞌm baꞌ aach jup jich chia gu Dios nach naiꞌ ja aagiꞌñdhaꞌ gu jaꞌtkam. \v 19 Piam jaꞌpni jaꞌk, jax na pim jaꞌk jix maatɨt kaayaꞌ: Gu Dios pɨx dɨɨlh puiꞌ jaꞌk tu duu na guch Xoiꞌkam bhaankam puiꞌ jaꞌk tu duñiaꞌ nam jix bhaiꞌ biꞌyaꞌ bɨɨx gu jaꞌtkam buiñor dɨɨlh gu Dios, cham jax bua sia kum jax jix uꞌuaꞌtulhdhix. Dhiꞌ jɨꞌ pu chuꞌm jich chia aach gu Dios nach naiꞌ tu aꞌgaꞌ. \v 20 Bhaankam pɨx naiꞌ tu aꞌgim ich baꞌ aach guch Xoiꞌkam, jaꞌp ji buusan na gu Dios pɨx dɨɨlh soiꞌ ja tɨtda gu jaꞌtkam nam tɨ jɨɨꞌñdhaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam. Baꞌ aach xib bhaankam guch Xoiꞌkam soiꞌ jam tɨtda aapiꞌm jiñ jaaduñ na pim miꞌ puiꞌ xi jiimdaꞌ na pim baꞌx bhaiꞌ ji bubuakiaꞌ buiñor gu Dios. \v 21 Guch Xoiꞌkam dho tɨi cham tuꞌ tuꞌ bhaan jum uaꞌtulhdhak na yaꞌ xi oilhimɨk dhi oiꞌñgaꞌn, guꞌ ji nat guꞌ gu Dios jich aꞌmkam tu bhiiñolh, baꞌ puiꞌ ji buus nat giilhim gɇꞌm uaꞌtulh. Jix bhaiꞌ ji bii chich baꞌ aach buiñor gu Dios, nat guꞌ guch Xoiꞌkam jix bhaiꞌ ba duu. \c 6 \p \v 1 Baꞌ aach nach jir tujuandam tugiꞌñ gu Dios, soiꞌch jam tɨtda na pim miꞌ puiꞌ xi jiimdaꞌ na jax jix aaꞌ nat kapbhaiꞌ xi jam joiꞌmdak jam aꞌm ba tɨ tɨɨ, bɨɨx aixim bhaan bax maat japim guꞌ na sɨlhkam xi jam joiꞌmdat jam aꞌm tɨ nɨiꞌñ. \v 2 Jup jum kaiꞌch guꞌ gu ñioꞌkiꞌñ gu Dios maaꞌn kap nat paiꞌ tu uaꞌnak maadɨt gu bɨjɨk dɨr kam: \q1 Aañ jum kai janoꞌ nat paiꞌ dhuuk jum ai gu tanoolh nañ jum kaayaꞌ, \q1 gio janoꞌ ñich jix bhaiꞌm duu ɨp nat paiꞌ dhuuk jup jum ai nañ jum palhbuidhaꞌ. \m Baꞌ dhiꞌ xib tu aagɨt jup kaiꞌch, jam kɇɇk gu Dios jaꞌp jaꞌk ba jam tuttu na pim mu jaꞌk ba jiimɨt na pim paiꞌ gammɨjɨ miꞌ pup jum tulhiiñdhaꞌ. \s1 Na ba ja aagiꞌñdhaꞌ gu Paablo na bɨɨx aixim tuꞌm bhaan naiꞌm tulhiiñaim na bhaankam tu aꞌgim guch Xoiꞌkam \p \v 3 Gio guꞌ aach cham tuꞌ maakam tu buim na jax cham jir miꞌ puiꞌ, maaꞌn nach jax pɨx jam boiꞌñxiꞌñchuꞌ na jax jix kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ gu Dios, nach guꞌx maat na pim cham kach jɨɨgiꞌñdhaꞌ noꞌch aach dɨɨlh cham miꞌ puiꞌ duiñchuꞌ nach jax kaiꞌchdhaꞌ. \v 4 Bɨɨx na jɨꞌk jax tuch jim, dhiꞌ bhaan jix maatɨꞌ nach sɨlhkam jir tujuandam tugiꞌñ gu Dios, puiꞌ na jax nach bɨɨx aixim tuꞌm kɨꞌn naiꞌch chulhiiñaim, guꞌ ji nach guꞌ aach tu nakgatuꞌ. Yaꞌ bɨɨx aixim tuꞌm jich aꞌm tum aaꞌndaꞌ tɨi, gio bɨɨx aixim jix chu xijai kaꞌ panaas. \v 5 Gio nam naiꞌch gɨbiidhaꞌ, gam nam naiꞌch kukpaidhaꞌ. Gio nax oodam tu tatdaꞌ kaꞌ nam giilhim kaiꞌchdhaꞌ gu jaꞌtkam nam cham tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ nach jax tɨi ja tɨtdadaꞌ. Gam nach gammɨjɨ tu juandaꞌ nach baꞌ maiꞌchɨi gu tuꞌ kɨꞌn jumaip ba xiaꞌñdhaꞌ, paiꞌjɨch uaꞌmaidhaꞌ, gam nach cham koksodaꞌ. \v 6 Sia bɨɨx aixim bhaan jup jix maatɨꞌ nach jax jich aaꞌch jujur am, puiꞌ na jax nach miꞌ puiꞌ tu aꞌga na jax jir sɨlhkam, gio nach tu nakooꞌndaꞌ sia kuch jich chulhiiñ, gio nach jix ja joiꞌmdat jix bhaiꞌ ja buidhaꞌ gu jaꞌtkam tuꞌ sɨlhkam kɨꞌn, gio gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌ nach aꞌm jup tuiꞌdhiꞌ. \v 7 Gio nach tuꞌ sɨlhkam tu aꞌga gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam na jax jir puiꞌ, gam na bɨɨx aixim jix bhaaiꞌ nach pu tu duñiaꞌ, baꞌ dhiꞌ bhaan jix maatɨꞌ nach aꞌm tɨ nɨidhidhat jich palhbuiꞌñchuꞌ gu Dios. Dhiꞌch kɨꞌn bɨɨx aixim jich palhbuiꞌñ nach miꞌ puiꞌ jiim na jax jix aaꞌ guch Xoiꞌkam, gio dhiꞌch kɨꞌn jup tu kokda. \v 8 Paiꞌjɨch ja buip tuiꞌkaꞌ gu jaꞌtkam guiꞌ nam jix bhaiꞌ kaiꞌchdhaꞌch bui, paiꞌjɨ baꞌ ja bui guiꞌ nam xich bhaamkiꞌñdhaꞌ. Gio paiꞌjɨ tuꞌ pɨx jich ɨlhiiꞌñdhaꞌ am jaiꞌ, jaiꞌ baꞌ nam tuꞌ kaꞌm jup jich ɨlhiiꞌñdhaꞌ paiꞌjɨ. Gio paiꞌjɨm puiꞌch chɨɨdaꞌ gu jaꞌtkam nach ja iatgiꞌñ noꞌch tɨi tu ja aꞌgiꞌñ gu ñioꞌkiꞌñ gu Dios, sia kuch guꞌ aach tɨi miꞌ puiꞌ tu ja aꞌgiꞌñ na jax jir sɨlhkam. \v 9 Gio jaiꞌ kap guiꞌ nam tɨix bhaiꞌ xich mat kaꞌ, miꞌ pɨx jaꞌp gai tɨ nɨidhidhaꞌ am nam chi sap panaas pu cham jich mat kaꞌ. Gio nam tɨi pup jich koodaidhaꞌ naiꞌ jaꞌp, ji nach guꞌ xi dhuduatuꞌ. Cham jax jich aaꞌ ich baꞌ, nam guꞌ cham jich koodaꞌ sia kum bɨxchuꞌ kɨꞌn jich chulhiiñchuꞌn. \v 10 Gio guꞌ aach pu gammɨjɨx bhaiꞌch chaat kaꞌ, sia kuch guꞌ panaas puiꞌ tuꞌiiꞌ nach jix buam jich aaꞌ. Gio muiꞌ puiꞌ ba ja duu chich nam jir jix chutumñigam kaꞌ iiꞌmdaꞌ bhaan, sia kuch guꞌ aach cham tuꞌr jix chutumñigam yaꞌ maaxik. Gio guꞌ bɨɨx jup jir tu aach gaꞌn nach jɨꞌk tuꞌ tɨ nɨiꞌñ, sia kuch guꞌ cham tuꞌ biaꞌ panaas na pim jax jich ñɨiꞌñ. \p \v 11 Jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan na pim Koriinto oiꞌdhaꞌ, bɨɨx jir sɨlhkam dhiꞌ nach jɨꞌk jax jam tɨtda, giox bhaiꞌ jam aagiꞌñ ich na pim jax jaꞌk jix bhaiꞌx maatɨt jich kaayaꞌ, gio bɨɨx jach jam aagiꞌñ nach jɨꞌk jax jix chu maat, nach guꞌ xi jam joiꞌgɨꞌn. \v 12 Pu cham paiꞌ palhɨɨp am cham jam kɨɨgalhiꞌñ ich iam, aapiꞌm ji na pim jɨꞌx am cham jich kɨɨgalhiꞌñ. \v 13 Baꞌ aañ soiꞌ jam tɨtda na pim xiñ joiꞌgɨꞌndaꞌ jaꞌp nañ jax xi jam joiꞌgɨꞌn aapiꞌm. Soiꞌñ jam tɨtda, nañ guꞌ jaꞌp jam ɨlhiiꞌñ na pim jir jiñ maamar. \s1 Na puiꞌ ba ja tɨɨdaꞌ gu Paablo nam cham ja bɨɨm jum tɨtmodaꞌ guiꞌ nam cham tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam \p \v 14 Chaꞌpim ja bɨɨm jum tɨtmodaꞌ guiꞌ nam cham tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam. Jix maat japim guꞌ nar jumai gux kɨɨꞌp jum duukam, gio gux buam jum duukam jir jumai ɨp. Gio puiꞌ na jax na paiꞌ dhuuk jix chu maax kaꞌ, na guꞌ cham tuꞌ pu chuꞌm jup tum maaxiꞌñdhaꞌ na paiꞌ dhuuk jix chukgam kaꞌ. \v 15 Jix maat japim sia na guch Xoiꞌkam cham kɨɨgalhiꞌñ gu jaꞌook. Gio gu jaroiꞌ na buiñor tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ guch Xoiꞌkam, na guꞌ cham tuꞌ puiꞌ jaꞌk jup tu jimdaꞌ na jax gu jaroiꞌ na cham tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ. \v 16 Gio gu chiop guiꞌ na sɨlhkam Dios duakam bhaan tɨ nɨiꞌñdhaꞌ, na guꞌ cham tuꞌp jir pu chuꞌm kaꞌ nam jax chuꞌm kɨr ja tuttukaꞌ gu jaꞌtkam gu didios jup duiñxim. Jaꞌp ji buusan guꞌ nach aach jir chiop gaꞌn gu Dios duakam nach tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam. Jup kaiꞌch guꞌ dɨɨlh gu Dios miꞌ na mɨt paiꞌ tu uaꞌnak gu bɨjɨk dɨr kam: \q1 Aañ ja bɨɨm oirɨdaꞌ dhi Israel kam jaꞌtkam, \q1 nañ guꞌ ja bɨɨm kiokaꞌ. \q1 Jir jiñ jaꞌtkam tuk kaꞌ am, \q1 aañ baꞌr ja Dios tuk kaꞌ. \m \v 17 Gio jaꞌp iam nap tu uaꞌñix jaꞌpnip kaiꞌch ɨp dɨɨlh gu Dios: \q1 Chaꞌpim mi ja bɨɨm oipodaꞌ guiꞌ nam jix buam tu jim, \q1 bubuakiaꞌ pim miꞌ dhɨr. \q1 Chaꞌpim gan daꞌngɨdaꞌ guiꞌ na cham jir kɨɨꞌ aañ jiñ bui. \q1 Noꞌ pimɨt puiꞌ duu dhiꞌ nañ jax jam tɨtda nañ baꞌ ba xi jam kɨɨgalhiꞌñdhaꞌ ɨp gio. \q1 \v 18 Gammɨjɨñ baꞌ puiꞌ ba jam ɨlhiiꞌñdhaꞌ na pim aapiꞌm sɨlhkam jir jiñ maamar na pim jɨꞌk jir uꞌuub gio na pim jɨꞌk jir chichioꞌñ, \q1 nañ guꞌ aañ baꞌr jam Gɨꞌkoraꞌ kaꞌ. \q1 Aañiꞌ puiꞌ kaiꞌch nañ bɨxchuꞌ pu tu bua na tuꞌ jaroiꞌ cham jɨꞌxdhaꞌ pu duñiaꞌ, \q1 nañ guꞌx ioꞌm jir gɇꞌkam. \c 7 \p \v 1 Jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan, aapiꞌm nañ xi jam joiꞌgɨꞌn, dhiꞌr diꞌ nat xib yaꞌ puiꞌ ba tu duuch bui gu Dios nat jax ja tɨɨdak bɨjɨk guch bopxi kat, puiꞌ ji chu buus nat jax tɨi. Xib baꞌ aach pɨx bam aaꞌ nach miꞌ puiꞌ jimiaꞌ na jax jix aaꞌ nach baꞌ cham tuꞌ bhaan jix uꞌuaꞌtulhdhix kaꞌch iiꞌmdaꞌ bhaan gioch chutkuꞌ bhaan. Jix ɨɨbhidhat jach miꞌ puiꞌ ba jiimdaꞌ gu Dios na jax jix aaꞌ, gammɨjɨch pɨx jix uꞌuañ bap tuiꞌñgɨdaꞌ guiꞌ buiñor. \s1 Na puiꞌ ba ja tɨɨdaꞌ gu Paablo nax bhaiꞌm taat ja bui nam miꞌ puiꞌ jiim na jax jix aaꞌ gu Dios \p \v 2 Chaꞌpim kach bhaamkiꞌñdhaꞌñ jaaduñ, nach guꞌ cham tuꞌ jax jam buixiꞌñ, ni kuch jaroiꞌ mu paiꞌ ba gɨbiim, ni ku chich jaroiꞌ tuꞌ ba ɨɨx. \v 3 Chaꞌpim jix buam jum aaꞌndaꞌ puiꞌ nañ jax jam tɨtda, nañ guꞌ xi jam joiꞌmdat miꞌ pɨx jam aagiꞌñ. Tuꞌ sɨlhkam xi jam joiꞌgɨꞌn iñ guꞌ nañ jax pu ba jam tɨtda bɨɨpɨꞌ dɨr, pu gammɨjɨñ xi jam joiꞌgɨꞌndaꞌ nach jɨꞌx ya duduakaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn bhaan, sia chich chi pu gan ji koi. \v 4 Joidham jix bhaiꞌ tu tatdaꞌ guꞌ na pim aapiꞌm puiꞌp tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam, cham tuꞌ tuꞌ bhaan jax jiñ aaꞌ iñ jam bui. Gio sia kuñ guꞌ aañ xiñ chulhiiñat bɨɨx aixim, cham tuꞌ bhaan jiñ oꞌjolhiꞌñ iñ, jix bhaiꞌñ chaatɨt jañ pɨx miꞌ puiꞌ xi jim na jax jix aaꞌ gu Dios. \p \v 5 Janoꞌ dɨr na chich jax bhaiꞌ dhɨr jaꞌp ai na Masedoonia bhaan bipioꞌ gu dɨbɨɨr, janoꞌ dɨr jam naiꞌ pup xich bhaamkiꞌñchuꞌ gu jaꞌtkam, cham paiꞌ dhuuk maaꞌnnim joidham cham jich juan am. Bɨɨx aixim jach baꞌ tɨich palhbuiꞌñchuꞌndaꞌx chotdontugɨt. \v 6 Guꞌ ji na chich guꞌ xib bach guꞌngux nat yaꞌ ba ji buus gu Tiito, gu Dios pɨx jich guꞌngux guꞌ na jaroiꞌ tu guꞌnguxiꞌñ noꞌ jaroiꞌ bam oꞌjolhiꞌñ. \v 7 Gio guꞌ cham tuꞌ dai nat ya ai pɨx gu Tiito na chich kɨꞌn jich guꞌngux, guꞌ jaꞌpji sia na bach aagiꞌñ na joidham jix bhaiꞌm taat jam bui, na pim guꞌ sap miꞌ puiꞌ tu duiñchuꞌ na jax jix aaꞌ gu Dios. Jich aagiꞌñ ɨp na pim sap tɨi xich chɨɨgik, gam sap na pim jiñ aꞌmkam jix buam jum aaꞌ na jax tuñ jim, dhiꞌ bhaan jañich jix ioꞌm jix bhaiꞌñ ɨlh aañ. \p \v 8 Na ñich jax jaꞌk mu tu jam uaꞌñ bɨɨpɨꞌ dɨr jiñ jaaduñ, cham tuꞌñ bhaan jix buam kañ aaꞌ xib, moo janoꞌ ji na ñich jix buam jiñ ɨlh, na pimɨt guꞌ sap jix buam jum ɨlh aapiꞌm. Jɨꞌk tanoolh japim sap jix buam jum aaꞌndaꞌ pɨx. \v 9 Xib jañ jix bhaiꞌñ chaat na ñich jax jaꞌk mu tu jam uaꞌñ, ku guꞌ cham tuꞌ ji nañ dhiꞌ bhaan jix bhaiꞌñ chaat na pimɨt jix buam jum ɨlh, guꞌ jaꞌpji na pimɨt jix buam jum ɨlhdhak gio miꞌ puiꞌp ba jii na jax jix aaꞌ gu Dios. Dios pɨx jup jir duñiiꞌñ bak guꞌ nach puiꞌ jaꞌk mu tu jam uaꞌñdhaꞌ, cham tuꞌ baꞌr jich kuiñcha aach. \v 10 Puꞌñi jaꞌk tu aagiꞌñ guꞌ gu Dios noꞌ jaroiꞌ cham miꞌ puiꞌ jim na jax jix aaꞌ, tuꞌ jax xi dhuiñdhaꞌ na bhaan jix ioꞌm jix buam jum ɨlhdhaꞌ na baꞌ katti juraaꞌn bhɨɨji miꞌ puiꞌ ba jimiaꞌ na jax jix aaꞌndaꞌ. Miꞌ pɨx jix bhaiꞌ buadaꞌ guꞌ na baꞌ cham mu jaꞌk bhɨɨyaꞌ na paiꞌ gammɨjɨ miꞌ pup jum tulhiiñdhaꞌ. Jix ioꞌm jir jix buam guꞌ gu jaroiꞌ noꞌt mu jaꞌk pu bhɨi, dhiꞌ mu jaꞌk tɨ bhɨbhɨichuꞌn noꞌñ bhaan jurtɨkat jix buam jiñ aaꞌ gu tuꞌ na yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn jix chu jaiꞌch. \v 11 Am gɨi baꞌ dhiꞌ nat jax jaꞌk jam aaꞌñ gu Dios, na pimɨt guꞌx buam jum ɨlhdhak gio miꞌ puiꞌp ba jii na jax jix aaꞌ. Sia ba maat japimɨt guꞌ na maaxik cham tuꞌñ aꞌm jup tu tuꞌiiꞌ puiꞌ na ñich jax jaꞌk mu tu jam uaꞌñ, sia ku pimɨt guꞌ jɨꞌx ma bhaak jiñ bui. Giop ma tootoꞌn japimɨt guꞌ na pim jix bhaiꞌ xim gaꞌnga na jax jum kaiꞌch, giop ba xiñ chɨɨgik japim baꞌ. Maaxik ba maat japimɨt guꞌ nat am gɨi puiꞌ na ñich jax mu tu jam uaꞌñ. \v 12 Na ñich paiꞌ dhuuk mu tu jam uaꞌñ, cham paiꞌ jax jiñ aaꞌ iñ noꞌp bar jiñ kuiñcha kaꞌ gatuuk, nañ guꞌ pu cham maat noꞌ pim dhiꞌ kɨꞌn jix buam jup jum ɨlhdhaꞌ. Puiꞌ ñich pɨx jiñ aagɨk mu tu jam uaꞌñ Dios buiñor na gɨt iam dhiꞌ bhaan matgilhiaꞌ noꞌ pim tuꞌ sɨlhkam jix buam jum aagɨt jich chɨꞌñcho piam ku guꞌ cham. \v 13 Jix bhaiꞌñ chaat iñ baꞌ aañ xib na pim gio miꞌ puiꞌp ba jiim na jax jix aaꞌ gu Dios. \p Baꞌ na chich tuꞌ pɨk bhaan jix ioꞌm jix bhaiꞌch ɨlh, gu Tiito nat jix ioꞌm jix bhaiꞌm taattugɨt yaꞌ ba ai, bɨɨx aixim bhaan guꞌngux japimɨt guꞌ sap ɨp gio. \v 14 Gio guꞌ aañ puiꞌ pu ba tɨɨꞌn bɨɨpɨꞌ dɨr gu Tiito nañ jix bhaiꞌñ chaat ɨp aañ jam bui, maaꞌn baꞌ nañ jax jix bhaiꞌñ chaat jam bui sia gu xib. Tuꞌ sɨlhkam jañ jix bhaiꞌñ chaat jam bui, cham tuꞌ nañ puiꞌ pɨx kaiꞌch, gio dhiꞌ nach jɨꞌk jax jam tɨtda, jir sɨlhkam ɨp. \v 15 Jix ioꞌm dhiꞌ bhaan jix bhaiꞌm taat gu Tiito na pimɨt sap cham jax ji chɨꞌɨɨk miꞌ puiꞌ jii nat jax jam tɨɨꞌn, tuꞌ kaꞌm tɨɨgɨk japimɨt sap miꞌ puiꞌ jii. \v 16 Puiꞌ kuñ baꞌ cham tuꞌ tuꞌ bhaan jax kañ aaꞌ aapiꞌm jam bui, na pim guꞌr jix kɨkɨɨꞌ jaꞌtkam. \c 8 \s1 Na ba ja aagiꞌñdhaꞌ gu Paablo nam jumpadaꞌ gu tuumiñ \p \v 1 Jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan, xib jañ baꞌp xi jam aagiꞌñdhaꞌ nat jax jaꞌk matgir nax ja joiꞌmdat ja aꞌm tɨ nɨiꞌñ gu Dios guiꞌ nam puiꞌp tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam bɨɨx nam jɨꞌk kap maap jum jumpadat tu daan na jɨꞌx Masedoonia dɨbɨɨr bhaan bipioꞌ. \v 2 Jix bhaiꞌm taat am dhiꞌ dhich jaaduñ sia kut bɨɨx aixim tuꞌm bhaan tu ja maꞌiich. Gam sia kum cham tuꞌ biaꞌ, muiꞌ tu maakdaꞌ am gu tuumiñ buiñor gu Dios, jaꞌp na tuꞌx chutumñigam panaas. \v 3 Dɨɨlh jiñ buupui kɨꞌn jañ ja nɨiꞌñ aañ nam muiꞌ tu maak gu tuumiñ buiñor gu Dios, jix ioꞌm muiꞌ xi chu makiaꞌ am sia kum guꞌ cham tuꞌ biaꞌ nañ jax ba kaiꞌch. Dɨɨlh ɨp ja jujur kɨꞌn nam tu maakdaꞌ, cham tuꞌ na jaroiꞌ ja chiandaꞌ. \v 4 Maaꞌnnim jamɨt puꞌñi muiꞌ maap xi jumpadak gu tuumiñ soiꞌch chɨɨꞌn nach aach ja uiꞌdhikaꞌ gu jaiꞌch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham nam cham tuꞌ biaꞌ ni jɨꞌx. \v 5 Gio guꞌ tuꞌ sɨlhkam soiꞌm ɨlhdhak tu maa mɨt. Bɨɨpɨꞌ mɨt soiꞌm ɨlhdhak tu maa buiñor gu Dios, miꞌ dhɨr baꞌ aach jich bui soiꞌp bam ɨlhiiꞌñ am nam puiꞌch chɨtda nach ja uiꞌdhikaꞌ gu jaiꞌch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham nam cham tuꞌ biaꞌ ni jɨꞌx. Gu Dios pɨx guꞌ na puiꞌ jaꞌk tu buim. \v 6 Baꞌ aach xib yaꞌ dɨr puiꞌ soiꞌp tɨɨꞌn gu Tiito na mu jimɨi jumpadaꞌ gu tuumiñ na pim paiꞌ maap jum jumpadat tu daan, kat japim chi baꞌ iam jix ja joiꞌmdai gu jaiꞌ tu makiaꞌ jɨꞌk na pim puiꞌ pup jum duuk. Nat guꞌ dhi Tiito pu ba tu jumpai bɨɨpɨꞌ dɨr gu tuumiñ bhaiꞌ jam bui, dhiꞌ baꞌ gio muiꞌp jimiaꞌ xib. \v 7 Jix bhaiꞌ tɨ jɨɨgiꞌñ japim guꞌ aapiꞌm buiñor guch Xoiꞌkam, giox bhaaiꞌ na pim jax chɨꞌyaꞌ, gio bɨxchuꞌx chu maat japim na jax jaꞌk tu tuꞌiiꞌ. Puꞌñi chuꞌm pɨx jum aaꞌ am guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham guiꞌ nam ja palhbuiꞌñdhaꞌ gu jaiꞌ. Gio guꞌ bax maat japim nach jax jaꞌk jix chu joiꞌgɨꞌndaꞌ, nach guꞌ jam aagiꞌñ. Dai dhiꞌ pɨx baꞌ bam aaꞌ na pim machiaꞌ na pim ja palhbuiꞌñdhaꞌ tuumiñ kɨꞌn gu jaiꞌch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham. \p \v 8 Cham tuꞌ nañ jam chianɨt jup kaiꞌch dhiꞌ nañ jax jam tɨtda noꞌ pim guꞌ aapiꞌm cham aaꞌ, jaꞌpji nañ miꞌ pɨx jam mamtɨ noꞌ pim jaꞌxbuiꞌ puiꞌp jix chu joiꞌgɨꞌn nam jax jix chu joiꞌgɨꞌn jaiꞌ kap guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham. \v 9 Gio guꞌx maat japim gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam nat gampaiꞌ xim duuk yaꞌ xi oilhimɨk dhi oiꞌñgaꞌn bhaan. Nat xich joiꞌmdak jich chɨɨ kut baꞌ puiꞌm duu nach baꞌ aach jix chutumñigam kɨꞌn ji biꞌyaꞌ iiꞌmdaꞌ bhaan, cham tuꞌ na jax pɨk jir jum duukam. \p \v 10 Aañ jix maat na pimɨt aapiꞌm maakɨꞌn bɨɨpɨꞌ tu maa gu tuumiñ jɨꞌk maap xi jumpadak, joidham japimɨt cham daꞌdat tu maa. \v 11 Aañ baꞌ xib puiꞌp ɨlhiiꞌñ na pim maaꞌn na pim jax cham daꞌdat tu maakdaꞌ na pimɨt jax ba duu maakɨꞌn, sia jax ña pim puiꞌ pup jum duukaꞌ pim xi chu makiaꞌ. \v 12 Gio guꞌ gu Dios jix kɨɨꞌ kam tɨgiaꞌ gu tuumiñ noꞌ pimɨt cham daꞌdat tu maa, gio dai guiꞌ nam biaꞌkaꞌ nax aaꞌndaꞌ nam tu makiaꞌ, cham tuꞌ guiꞌ nam cham biaꞌkaꞌ. \p \v 13 Gio guꞌ noꞌ pim puꞌñi tuꞌ kɨꞌn ja palhbuiꞌñ gu jaiꞌ, cham tuꞌ nam moo kɨꞌn jup bam tutumñigamtaꞌ, aapiꞌm baꞌ gampaiꞌ pɨx ji biꞌyaꞌ, \v 14 guꞌ jaꞌpji nañ jaꞌpni kaiꞌñkam puiꞌ jaꞌk bua nam guiꞌ puiꞌp tu biaꞌkaꞌ na pim aapiꞌm tuꞌ tu biaꞌ xib. Gio guꞌ jax chuꞌm tanoolh puiꞌp ba duñiaꞌ am noꞌm puiꞌp ba biaꞌ gu tuꞌ, sia kum guꞌ xib cham tuꞌ biaꞌ. Kani noꞌ pim aapiꞌm buimok gu maaxdhiꞌ cham ka biaꞌ gu tuꞌ na pim xib biaꞌ, guiꞌ dhop ba jam onbaiꞌñdhaꞌ am noꞌm guꞌp ba biaꞌ, maaꞌn baꞌ na pim jax pɨx jum papalhbuiꞌñdhaꞌ. \v 15 Jaꞌpnim kaiꞌch guꞌ maaꞌn kap nat paiꞌ tu uaꞌnak maadɨt gu bɨjɨk dɨr kam: “Guiꞌ na mɨt muiꞌ tu jumaap, ampɨx ja ai bɨɨx, cham tuꞌ paiꞌ palhɨɨp tuꞌ bii. Gio guiꞌ na mɨt gook alh tu jumaap, puiꞌ ampɨx jup ja ai ɨp, cham paiꞌ jax tɨi mɨt nat cham ja ai.” \s1 Na ba ja aagiꞌñdhaꞌ gu Paablo nar jix kɨɨꞌ maaꞌnkam gu Tiito gam sia guiꞌ nam maap tu juan \p \v 16 Aañ taxchaabgiꞌñ gu Dios nat puiꞌ jaꞌk jup jurtuda gu Tiito nat jax chuꞌm jiñ jurtuda aañ, xi jam joiꞌmdat jam tɨꞌñcho ɨp guꞌ sia jaꞌp na jax aañ. \v 17 Jix aaꞌ baꞌ nañ aꞌmkam pu duñiaꞌ nañ jax ka tu duñiaꞌ gɨt aañ, dɨɨlh puiꞌ kaiꞌch na dhiꞌ mu jam tɨɨꞌmɨraꞌ, na guꞌ sap xi jam tɨɨgim. \p \v 18 Jumai bɨɨmaꞌn muiꞌp jimdaꞌ gu Tiito na puiꞌp tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam. Jir jix bhaiꞌkam dhiꞌ dhich jaduuñ, bɨɨx pɨx puiꞌ kaiꞌch am gu jaiꞌch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham nam jaiꞌ kap jup tuꞌiiꞌ. Jix bhaiꞌ sap miꞌ puiꞌ tu duiñchuꞌ na jax jaꞌk jum aaꞌ na baꞌx bhaiꞌ ji buusnichgɨdaꞌ dhix bhaiꞌm kaiꞌchdam ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam nach tu aꞌga. \v 19 Gio dɨɨlh guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham jamɨt bhaan tɨ tɨɨgɨk puiꞌ tɨi na dhiꞌ jaiꞌp jich oiꞌñdhaꞌ naiꞌ jaꞌp, na baꞌ jaiꞌch palhbuidhidhaꞌ nach tu jumpadaꞌ gu tuumiñ nach tuꞌ bhaan ba tu aꞌga. Gio guꞌ dhiꞌ nach bhaan pɨx gɇꞌkamtuꞌn guch Xoiꞌkam nach baꞌ puiꞌ jaꞌk duiñchuꞌ nach ja palhbuidhaꞌ gu jaiꞌ, gam nach jix aaꞌ nax bhaiꞌ tu ja jimdaꞌ ɨp dɨɨlh. \v 20 Gio guꞌx maat ich nam bɨɨx aixim bhaiꞌ ji chɨꞌyaꞌ gu jaꞌtkam noꞌ chich cham miꞌ pu duu nach jax kaiꞌñkam jumpadaꞌ, \v 21 puiꞌ kuch baꞌ miꞌ puiꞌ tu duñiim na baꞌx bhaiꞌ ji chu buusnichgɨdaꞌ. Gio guꞌ cham tuꞌ dai buiñor gu Dios nach jix bhaiꞌ ji bubuakidhaꞌ, guꞌ jaꞌpji sia ja bui gu jaꞌtkam nam xich ñɨiꞌñdhaꞌ. \p \v 22 Jumai pup bɨɨmaꞌn xi jimdaꞌ gu Tiito, puiꞌp tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam, gook baꞌ bap jum duñiaꞌ am gu jumai kɨꞌn na puiꞌ bɨɨmaꞌn muiꞌp jimdaꞌ. Dhiꞌ sia puiꞌp jir jix kɨɨꞌ maaꞌnkam yaꞌ nach xi ñɨiꞌñ na jax jaꞌk tu jim, gam na puiꞌx bhaiꞌp jum taat jam bui na pim tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam. \v 23 Gu Tiito aañ jiñ buir jix kɨɨꞌ maaꞌnkam, jam aꞌmkam maap tu juan ich na baꞌx bhaiꞌ tu jam jimdaꞌ. Baꞌ dhi jaiꞌ gook nam bɨɨmaꞌn mu jiimdaꞌ gu Tiito, gu jaiꞌch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham jamɨt dhiꞌ kɨꞌn ja darai, miꞌ pɨx baꞌ puiꞌp tu duiñchuꞌ am na jax jix aaꞌ guch Xoiꞌkam. \v 24 Aapiꞌm baꞌ iam miꞌ dhɨr cham tuꞌ bhaan jax ji chɨꞌjix bhaiꞌp ja aichdhaꞌ nam paiꞌ dhuuk bhammɨ dɨr ba aayaꞌ. Puiꞌ pim jaꞌk jix bhaiꞌ ja duñiaꞌ na jax jaꞌk bhaan jix maatɨꞌ kaꞌ na pim tuꞌ sɨlhkam jix ja joiꞌgɨꞌn, nam baꞌx bhaiꞌm ɨlhdhaꞌ jaiꞌ kap dɨr guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham nam puiꞌ ba tɨ kaayaꞌ, gio na baꞌ dhiꞌ bhaan matgilhiaꞌ na sɨlhkam jir puiꞌ nach jup kaiꞌch nach jix bhaiꞌch chaat jam bui na pim miꞌ puiꞌ tu duñiim na jax jix kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ gu Dios. \c 9 \p \v 1 Aañ yaꞌ pɨx juugɨt pu chuꞌm tu jam uaꞌñdhaꞌ dhiꞌ nañ bhaan tu aꞌga na pim tu makiaꞌ gu tuumiñ nach baꞌp ja makiaꞌ gu jaiꞌch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham. Cham tuꞌm aaꞌ guꞌ nañ gɇꞌ muiꞌp tu jam uaꞌñiꞌñdhaꞌ gu puiꞌ jaꞌk, \v 2 ba xi jam maat iñ guꞌ na pim jir jix bhabhaiꞌkam. Jix bhaiꞌñ chaatɨt jañ ja aagiꞌñ guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham guiꞌ nam Masedoonia oiꞌdhaꞌ na pim aapiꞌm Akaaya kam cham tuꞌ bhaan jax ji chɨꞌji tu makiaꞌ na paiꞌ dhuuk puꞌñi ba tum aagidhaꞌ, na pimɨt guꞌ maakɨꞌn cham jax ji chɨꞌɨɨk tu maa. Baꞌ na ñich puꞌñi ja tɨɨꞌn, muiꞌ mɨt jum guꞌnguxdhak tu maa jɨꞌk nam puiꞌ pup jum duuk. \v 3 Mɨjɨñ baꞌ xi jam joochxidhaꞌ dhiñ jaaduñ nañ ja aaꞌ, na baꞌ gɨt iam puiꞌ ji chu buusniaꞌ nañ jax ja tɨtda jaiꞌ kap guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham na pim aapiꞌm bɨxchuꞌ kɨꞌn pɨx jir jix bhabhaiꞌkam. \v 4 Jir jix xiꞌɨraam guꞌ noꞌ mɨt jax dhuuk jɨꞌk maap jim daagɨk guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham muñ baidhak nam jix maachik noꞌ moor puiꞌ nañ jax jam aaꞌ. Jaiñ noꞌ pim guꞌ cham puiꞌ ɨlhiiꞌñ na chich bhammɨ dɨr ji bubua, bhaiꞌ bach xiꞌɨrbo chich dho guꞌ jam bɨɨm. \v 5 Puꞌñi kaiꞌñkam jañ baꞌ bɨɨpɨꞌ muiꞌ ba ja jootos dhiñ jaaduñ nam baꞌ bhammɨ dɨr ɇɇji jaiꞌ jam palhbuidhaꞌ na pim jumpadaꞌ guiꞌ na pim jɨꞌk puiꞌ tu makiaꞌ ɨp gio na pimɨt jax tɨi maakɨꞌn. Dhiꞌm baꞌ bhaan bach jɨɨgiꞌñdhaꞌ gu jaiꞌch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham nar sɨlhkam puiꞌ nach jax kaiꞌch, na pim guꞌ joidham jix chu joiꞌmdat ba tu makiaꞌ cham daꞌdat. \s1 Na ba ja aagiꞌñdhaꞌ gu Paablo na jaꞌxbuiꞌp tu oraaꞌ gu jaroiꞌ jɨꞌx na tɨ ɨxiaꞌ \p \v 6 Jup kaiꞌchdhaꞌ am gu jaꞌtkam na saak gu jaroiꞌ noꞌ gɇꞌ tɨ ɨs, gɇꞌp tu ordaꞌ, baꞌ gu jaroiꞌ na palhɨɨp tɨ ɨsdaꞌ, palhɨɨp tu ordaꞌ ɨp. \v 7 Baꞌ aapiꞌm puꞌñi na pim tu makiaꞌ gu tuumiñ, jaꞌkbuiꞌ pim tu makiaꞌ na pim jɨꞌk ɨlhiiꞌñ nar am na pim baꞌx bhaiꞌm taatɨt tu makiaꞌ, ni ku cham jaroiꞌ jam chiandaꞌ ɨp. Jix joiꞌgɨꞌndaꞌ guꞌ gu Dios gu jaroiꞌ nax bhaiꞌm taatɨt tu maakdaꞌ. \v 8 Gio guꞌ gu Dios pɨx bɨɨx tu jam maak tuꞌ nam aaꞌ, jaiꞌ pup xi jam bipioꞌ na pim baꞌ puꞌñi miꞌ dhɨr ja makiaꞌ gu jaiꞌ nam cham tuꞌ biaꞌ, piam gu tuꞌ na kɨꞌn jax jum duñiaꞌ na jax jix kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ gu Dios. \v 9 Na guꞌ jaꞌpnim kaiꞌch maaꞌn kap nat paiꞌ tu uaꞌnak maadɨt gu bɨjɨk dɨr kam: \q1 Xi ja makiaꞌ ap gu tuꞌ nap biaꞌ guiꞌ nam cham tuꞌ biaꞌ ni jɨꞌx, \q1 gammɨjɨ baꞌx bhaiꞌ ba tum jimdaꞌ sia nar paiꞌ dhuuk kaꞌ gɨt noꞌ pich puiꞌ duu. \m \v 10 Baꞌ gu Dios pɨx bɨɨx aixim tuꞌm jam makiaꞌ gu kaichuk na pim baꞌ tɨ ɨsdat tu kuaꞌdaꞌ, jir guiꞌ gaꞌn guꞌ gu kaichuk dhiꞌ na bɨɨx aixim tuꞌm jix jaiꞌch. Gio gu Dios pɨx dɨɨlh jup tu duiñchuꞌndaꞌ nax kɨɨꞌ gɨgɨꞌrdat gɇꞌgɇr iibhaiꞌñchardaꞌ gu jam gaa, gam na pim gɇꞌ tu ordaꞌ. Dhiꞌ pɨx baꞌr jam maiꞌchɨk kaꞌ na pim ba tu makiaꞌ gu tuumiñ. \v 11 Gammɨjɨ bɨɨx aixim tu jam maakidhaꞌ gu Dios tuꞌ nam aaꞌndaꞌ, muiꞌ nammɨ ji chu jam kɨɨxdhidhaꞌ na pim baꞌ aapiꞌm miꞌ dhɨr jup ja maakdaꞌ guiꞌ nam puꞌñi cham tuꞌ biaꞌ. Gio guꞌ guiꞌ na pim xib jumpadai bhach joochxidhaꞌ, pu kaiꞌñkam ja makiaꞌ ich gu jaiꞌch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham nam baꞌ miꞌ dhɨr jam aꞌmkam taxchaabgidhaꞌ gu Dios na tu jam maak. \v 12 Nach guꞌ cham tuꞌ dai pu kaiꞌñkam pɨx ja maak gu tuumiñ guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham nam baꞌ ba biaꞌkaꞌ nam kɨꞌn sabaꞌdaꞌ gu tuꞌ, guꞌ jaꞌpji dhiꞌ kɨꞌn jup jum guꞌnguxiꞌñ am nam jam aꞌmkam taxchaabgiꞌñ gu Dios. \v 13 Pu kaiꞌñkam jix bhaiꞌm ɨlhdhai taxchaabgidhaꞌm ɨp gu Dios, na pim miꞌ puiꞌ jiim na jax jum kaiꞌch gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam dhiꞌ na pim puiꞌ bhaan jup tu aꞌga ɨp aapiꞌm, dhiꞌ bhaan machiaꞌ am guꞌ na pim muiꞌ ba ja joochxidhaꞌ gu tuumiñ. Sia dhiꞌ bhaan taxchaabgidhaꞌm ɨp gu Dios noꞌ pimɨt muiꞌ maap jumpadak muiꞌ xi ja joochxi. \v 14 Gio guꞌ xi jam joiꞌmdat jam aꞌmkam tu daan am, nam guꞌx bhaiꞌm taat na pim jir jix bhabhaiꞌkam, nam guꞌx maat nat gu Dios pɨx dɨɨlh puiꞌ jaꞌk jam jurtuda na pim jix ja joiꞌmdat ja palhbuiꞌñdhaꞌ gu jaiꞌ. \v 15 Aach puiꞌx bhaiꞌch chaatɨt jup taxchaabgiꞌñ gu Dios nat pu chuꞌm kɨꞌn jich dharai nach tuꞌ bhaan ba tu juan xib, cham bhaaiꞌ nach jax pɨk jaꞌk xi taxchaabgiꞌñdhaꞌ gɨt. \c 10 \s1 Na ba ja aagiꞌñdhaꞌ gu Paablo nat cham tuꞌ jumai tu ja aꞌgi gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam \p \v 1 Aañiꞌ Paablo soiꞌ jam tɨtdat tu jam aꞌgiꞌñ, nañ guꞌ buiñor tɨ jɨɨgiꞌñ guch Xoiꞌkam guiꞌ nax chu joiꞌgɨꞌn, sia ku pim guꞌ puiꞌ kaiꞌch nañ mɨk dɨr jix bhaamut tu jam aꞌgiꞌñdhaꞌ, noꞌñ jam buip tuꞌiiꞌ sap baꞌ xi jam ɨɨbhiꞌñdhaꞌ iñ panaas. \v 2 Baꞌ aañ xib dɨr soiꞌ jam tɨtda na pim cham tuꞌñ chiandaꞌ nañ paiꞌ dhuuk bhammɨ dɨr aayaꞌ, nañ ja ñiokdhaꞌ guiꞌ nam saak bhaiꞌ dhɨr puiꞌch aꞌga nach aach puiꞌ jaꞌk tu jim, nam jax jaꞌk tu jim guiꞌ nam cham tɨ jɨɨgiꞌñ. Cham tuꞌ ja ɨɨbhiꞌñ iñ guꞌ noꞌ ba xim aagim. \v 3 Jir jaꞌtkam ich dho pɨx yaꞌ kam dhi oiꞌñgaꞌn aach nach jɨꞌk tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam, guꞌ ji nach guꞌ cham tuꞌ puiꞌ jaꞌk tu kokda nam jax chu kokda guiꞌ nam cham tɨ jɨɨgiꞌñ. \v 4 Guiꞌ nam jax chuꞌm kɨꞌn tu kokda guiꞌ nam cham tɨ jɨɨgiꞌñ, aach cham tuꞌ pu chuꞌm kɨꞌn tu kokda, guꞌ jaꞌpji guiꞌ kɨꞌn nat Dios jich chajaañ, na cham maax, dhiꞌ kɨꞌn jix bhaaiꞌ nach cham paiꞌ matgilhdhaꞌ gux buam jum duukam sia kur gɇꞌp jum duukam panaas. Puꞌñich jup ja doodaꞌ guiꞌ nam puiꞌ bhaiꞌ paiꞌ oipot buam jich aꞌga na jax cham jir puiꞌ, iiꞌmdaꞌ bhaan jach cham paiꞌ ja matgilhdhaꞌ. \v 5 Sia jax ña pɨx chuꞌm gux buam jum duukam noꞌ tu sosbhiꞌñ nam cham machiaꞌ gu jaꞌtkam gu sɨlhkam ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam, dhiꞌ kɨꞌn jach cham paiꞌ matgilhdhaꞌ. Na guꞌ dhiꞌ pɨx nach aꞌm tajaañix na baꞌ puiꞌ tu duiñchuꞌ nam gu jaꞌtkam jix maatɨt kɇɇjidhat gu ñioꞌkiꞌñ gu Dios miꞌ puiꞌ jimiim na jax jix aaꞌ guch Xoiꞌkam. \v 6 Jix bhaaiꞌ ɨp baꞌ nach tulhiiñchudaꞌ gu jaroiꞌ noꞌ cham miꞌ puiꞌ jim na jax jix aaꞌ guch Xoiꞌkam noꞌ guꞌ tɨi tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor, aapiꞌm jam bui dhɨr jach bhaiꞌ ji kɨɨsaꞌ noꞌ pim cham miꞌ puiꞌ jiim. \p \v 7 Aañ jix maat na pim aapiꞌm cham tuꞌ tuukab xim gaꞌnga na jax jaꞌk jir tuꞌm kam kaꞌ guiꞌ na sɨlhkam miꞌ puiꞌ jimdaꞌ na jax jix aaꞌ guch Xoiꞌkam. Kani noꞌ pim aapiꞌm tuꞌ sɨlhkam buiñor jup tuiꞌdhiꞌ guch Xoiꞌkam, jix mat kaꞌ pim nach aach tuꞌ sɨlhkam buiñor jup tuiꞌdhiꞌ ɨp. \v 8 Baꞌ sia kuñ jɨꞌx am bhabhaiꞌbchuꞌn nañ jax jaꞌk tu jam aꞌgiꞌñdhaꞌ paiꞌjɨ, aañ cham tuꞌ dhiꞌ bhaan jup bax xiꞌɨr, nat guꞌ gu Dios pɨx jich chajaañ guiꞌ nach kɨꞌn jam sɨlhkaꞌndaꞌ noꞌ pim cham miꞌ puiꞌ ka jiim na jax jix aaꞌ, cham tuꞌ nach kɨꞌn cham paiꞌ jam matgilhdhaꞌ jaꞌp nach jax dhoodaꞌ gux buam jum duukam. \v 9 Cham tuꞌ pim jax jum aaꞌndaꞌ nañ dhiꞌ bhaan pɨx jam ɨꞌnkiat mɨk dɨr muiꞌ ji chu jam uaꞌñdhat. \v 10 Jaiꞌ dhɨt saak jup kaiꞌchdhaꞌ pim nañ mɨk dɨr jix bhaamut mu tu jam uaꞌñiꞌñdhaꞌ, nañ jam buip tuiꞌkaꞌ sap baꞌ cham tuꞌ bhaan jax jam tɨtdadaꞌ iñ, daman jañ sap cham pɨk bhaiꞌ maatɨt tu aꞌga. \v 11 Baꞌ aañ xib dhi uꞌuan bhaan pu ja tɨtda guiꞌ nam puiꞌ kaiꞌchdhaꞌ nach jix bhaamut tu ja aꞌgidhaꞌ nach paiꞌ dhuuk bhammɨ dɨr aayaꞌ jam bui noꞌm cham miꞌ puiꞌ jiim na jax jix aaꞌ guch Xoiꞌkam. Jaꞌxbuiꞌx bhaakut jach jup tu ja aꞌgidhaꞌ nach jɨꞌx jix bhaakut puiꞌ mu tu jam uaꞌñiꞌñ. \p \v 12 Guiꞌ nam naiꞌ jiimɨt puiꞌ kaiꞌchidhaꞌ nam jir jix kɨkɨɨꞌ jaꞌtkam, aach cham tuꞌ puiꞌ jaꞌk bhaan jup tu daaꞌñchuꞌ, ni kuch jix aaꞌ nam jich bɨpnaꞌndaꞌ pu chuꞌm gu jaꞌtkam. Jaꞌp ji buusandaꞌ guꞌ nañ jir jix ñaanbigɨm noꞌñ bɨɨx aixim bhaan gɇꞌkam jiñ chaat. \v 13 Aañ daipuꞌ dhiꞌ bhaan gɇꞌkam jiñ chaatɨt jix bhaiꞌñ chaat nañ jir tujuandam tugiꞌñ gu Dios, gio daipuꞌñ dhiꞌ bhaan gɇꞌkam jup jiñ chaat na ñich jɨꞌk kap ba tu jua, jaꞌp na jax na chich bhaiꞌ ɇɇk jam bui tu jam aꞌgi gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam, tɨ jɨɨꞌñ japimɨt ɨp cham jax ji chɨꞌɨɨk. \v 14 Aach bɨɨpɨꞌ bhammɨ dɨr ɇɇk tu jam aꞌgi guꞌ Koriinto gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam, dhiꞌ bhaan jañ baꞌ puiꞌ kaiꞌch nach sia aapiꞌm jam buix bhaiꞌch chaatɨt gɇꞌgɇrkam jich chaat. \v 15 Cham tuꞌch bhaan gɇꞌgɇrkam jich chaat ja bui gu jaiꞌ na chich cham aach tu ja aꞌgi gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam, dai aapiꞌm jam bui pɨx. Jix ioꞌm jach jam bui tu juanaꞌ noꞌ pim aapiꞌm xim gɨꞌlhdhim na pim buiñor tɨ jɨɨgiꞌñ guch Xoiꞌkam. \v 16 Gio guꞌ ka tu ja aꞌgidhaꞌ ich jaiꞌ gu jaꞌtkam gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam gammɨjɨ jaꞌk iam na pim paiꞌ oiꞌdhaꞌ aapiꞌm, nach baꞌ dai dhiꞌ ja buix bhaiꞌch chaatɨt gɇꞌgɇrkam jich chaat kaꞌ, cham tuꞌ ja bui guiꞌ na mɨt jaiꞌ ba tu ja aꞌgi. \p \v 17 Gu jaroiꞌ baꞌ noꞌ gɇꞌkam xim ɨlhdham, dhiꞌ bhaan gɇꞌkam jum taat kaꞌ noꞌ miꞌ puiꞌ jim na jax jix aaꞌ gu Dios. \v 18 Na guꞌ gu jaroiꞌ nam tuꞌ kaꞌm ɨlhiiꞌñdhaꞌ gu jaꞌtkam, noꞌ puiꞌ kaiꞌch gu Dios nam baꞌ tuꞌ kaꞌm ɨlhiiꞌñdhaꞌ. Noꞌ guꞌ cham puiꞌ kaiꞌch gu Dios, dho cham tuꞌ kaꞌm ɨlhiiꞌñdhaꞌm ɨp gu jaꞌtkam, pur jaꞌppɨx maaꞌnkam kaꞌ sia ku jax kaiꞌch mi jaꞌp oirɨt. \c 11 \s1 Na ba ja aagiꞌñdhaꞌ gu Paablo nam jaꞌp ji buan na jax maaꞌn gu tɨyaa \p \v 1 Ea na pim ka xiñ kɇɇñ jaaduñ nañ jaiꞌ pup ka xi chu jam aꞌgidhaꞌ dhi uꞌuan bhaan, sia ku pim guꞌx ñaanbim pɨx jiñ kɇɇ. \v 2 Aañ jix buam jiñ aagɨt jam tɨꞌñchokaꞌ gammɨjɨ, jix maat iñ na gu Dios pɨx jup tu duiñchuꞌ nañ baꞌ puiꞌñ aaꞌ, jaꞌp ji buan japim guꞌ bɨɨx na jax maaꞌn gu tɨyaa noꞌ buiñor ba xim tɨɨmom maaꞌn gu biapmaꞌ. Baꞌ gu biapmaꞌr diꞌ guch Xoiꞌkam na ñich aañ jam iimchuda na pim buiñor jum tɨɨmoꞌ. Jix aaꞌ iñ na pim tuꞌ sɨlhkam jir tɨtɨɨya kaꞌ janoꞌ na pim paiꞌ dhuuk bɨɨmaꞌn jum tɨɨmoꞌ. \v 3 Puiꞌ kuñ baꞌx buam jiñ aaꞌndaꞌ, nañ guꞌ cham maat noꞌ pim moo gammɨjɨm nuukdat oipodaꞌ, kaꞌ baꞌ guꞌ puiꞌ ma tu jam doodaꞌ nat jax chu dooda bɨjɨk gu Eeba nat bɨɨx aixim iatgidhak maꞌiich gu koꞌ. Na pim guꞌ cham tuꞌ kar pu chuꞌm kaꞌ na jax chuꞌm jix aaꞌ guch Xoiꞌkam na pim buiñor jum tɨɨmoꞌ noꞌt puiꞌ tu jam dooda. \v 4 Jaꞌpniñ kaiꞌñkam puiꞌ jam tɨtda na pim jaꞌp xi bubuakiaꞌ noꞌ jaroiꞌ maakam tu jam aꞌgidhim na jax cham puiꞌm kaiꞌch gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam, noꞌ cham tuꞌr pu chuꞌm na chich jax chuꞌm tu jam aꞌgi aach. Aapiꞌm guꞌ sap kɇɇkɇꞌ jaroiꞌ na jimdaꞌ sia ku cham miꞌ puiꞌ tu aꞌgim na jax jir sɨlhkam. Cham tuꞌ dhiꞌ pɨx bhaan jup tuiꞌñgɨdaꞌ guꞌ gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌ na jax chuꞌm jich aꞌm jup tuiꞌdhiꞌ aach, jumai pɨx jam aꞌm jam tajaañdhaꞌ na jax chuꞌm cham kɨɨꞌ. \v 5 Gio guꞌ aañ cham tuꞌñ dhoꞌñchoꞌ nam tuꞌ pɨx jiñ ɨlhdhaꞌ guiꞌ na mɨt gatuuk bha jaꞌp ai nam saak puiꞌ kaiꞌchim nam jix ioꞌm jir jix kɨkɨɨꞌ tujuandam tugiꞌñ guch Xoiꞌkam, cham tuꞌ puiꞌ na jax aañ. \v 6 Cham tuꞌr jiñ jupaabkam am guꞌ sia kuñ cham puiꞌx bhaiꞌ xi bua nañ tu aꞌga na jax guiꞌ am, na guꞌ nañ jɨꞌk tuꞌx chu maat aañ, cham tuꞌ jaꞌxbuiꞌ puiꞌ tu maat am guiꞌ. Jix maat japim dho aapiꞌm janoꞌ nach bhammɨ dɨr oipimɨk nach bɨɨx aixim tu buadaꞌ nam tuꞌ cham pu bua guiꞌ xib. \p \v 7 Gio guꞌ cham tuꞌ kɨꞌn jiñ uaꞌtulh jañich jam bui. Puiꞌ pɨx jañich tu jam aꞌgi gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam, cham paiꞌ jam taa ñich tuꞌ tuumiñ. Gampaiꞌ ñich jiñ dhuuk tu jam aꞌgi na pim baꞌ aapiꞌm tɇꞌkob iam ji biꞌyaꞌ. ¿Kaꞌñ chi guꞌ dhiꞌ kɨꞌn aa mañ uaꞌtulh jam buiñ jaaduñ? \v 8 Jaiꞌ kap dɨr jiñ palhbui mɨt guꞌ guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham tuumiñ kɨꞌn na ñich baꞌ kɨꞌn bhaiꞌ dhɨr jaꞌp ɇɇk jam bui ba tu jam aꞌgi gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam. \v 9 Cham tuꞌ tuꞌ jam taa ñich na pim kɨꞌn jiñ palhbuidhaꞌ na ñich jɨꞌk tanoolh bhaiꞌ juruuñ jam bui, na mɨt guꞌñ palhbui guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham Masedoonia kam na mɨt bha ɇɇk na ñich baꞌ kɨꞌn bhaiꞌ buusaiꞌ. Jix maat iñ guꞌ nax xijai jam bui noꞌ ñich bɨɨx aixim bhaiꞌp ba ji chu jam taa, sia xib jañ cham tuꞌ tuꞌ jam taan. \v 10 Jix bhaiꞌ tu tatdaꞌ guꞌ aañ jiñ bui nañ cham tuꞌ tuꞌ jam taan, sia ku jaroiꞌ puiꞌ kaiꞌch na cham jir am bha jaꞌp ji oirɨt na jɨꞌx jir Akaaya. Jaꞌxbuiꞌñ jiñ jur kɨꞌn jix maat nar am nañ jɨꞌx tɨ jɨɨgiꞌñ nar sɨlhkam na jax jum kaiꞌch gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam. \v 11 Cham tuꞌñ jaꞌp kaiꞌñkam puiꞌ jam tɨtda nañ cham ka jam joiꞌgɨꞌn, xi jam joiꞌgɨꞌn iñ ji matgɨm, jix maat do gu Dios. \p \v 12 Aañ gammɨjɨ miꞌ puiꞌ pu jimdaꞌ nañ jax ba jim nam baꞌ cham tuꞌ bhaan jiñ maiꞌchiaꞌ gu jaiꞌ nam tɨi dhiꞌ bhaan gɇꞌgɇrkam xim ɨlhdhak nat jax chuꞌm kɨꞌn jich dharai aach gu Dios. \v 13 Cham tuꞌ sɨlhkam jir noonbiꞌñ am guꞌ guch Xoiꞌkam sia kum puiꞌ kaiꞌch, puiꞌ pɨx jaꞌk jam tɨi xi chu jim nam jax dhui bhaan ja iatgiꞌñ gu jaiꞌch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham. \v 14 Gio guꞌx maat ich gu jaꞌook na bɨxchuꞌx aichuꞌn na jax jaꞌk bhaan ja iatgidhaꞌ gu jaꞌtkam, sia puiꞌ xim dui na panaas jir nobiiꞌñ kaꞌ gu Dios. \v 15 Miꞌ puiꞌp tu daaꞌñchuꞌ am baꞌ guiꞌ nam jir noonbiꞌñ gu jaꞌook yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn, puiꞌm jaꞌk xi chu jimdaꞌ nam panaas jir jix kɨkɨɨꞌ jaꞌtkam, guꞌ ji na guꞌ na paiꞌ dhuuk jum aayaꞌ nam jum tulhiiñaꞌ, mu jaꞌk pu bhɨɨyaꞌ am, na guꞌ puꞌñi pɨx jaꞌk jir ja maiꞌchɨk kaꞌ. \s1 Na ba ja aagiꞌñdhaꞌ gu Paablo nat gɇꞌ bam tulhii na bhaankam tu juan guch Xoiꞌkam \p \v 16 Jix gɨꞌm jañ yaꞌ tu jam aꞌgiꞌñ jiñ jaaduñ, sia ku pim guꞌ aapiꞌm puiꞌ pɨx jaꞌk jiñ kɇɇ na jax gux ñaanbigɨm nañ jax ba jam tɨtda, piam ku pim guꞌ puiꞌm aaꞌ nañ sɨlhkam jix ñaanbiꞌ. Sia pim ka xiñ kɇɇ nañ jam aagiꞌñdhaꞌ nañ jax jir tuꞌm kam aañ dɨɨlh, sia ku guꞌ dhiꞌ bhaan jix maatɨꞌ nañ am gɇꞌkam jiñ chaat. \v 17 Cham tuꞌ puiꞌ jaꞌk jix aaꞌ guꞌ gu Dios nañ gɇꞌkam jiñ chaatɨt am ja aagiꞌñdhaꞌ gu jaiꞌ nañ aañ jix ioꞌm jir jix kɨɨꞌ maaꞌnkam, jix ñaanbigɨm pɨx jiñ ɨlhiiꞌñdhaꞌ guꞌ noꞌñ puiꞌ kaiꞌch. \v 18 Guꞌ ji na guꞌ kapbhaiꞌ nam muiꞌx jaiꞌch guiꞌ nam gɇꞌgɇrkam jum taatɨt puiꞌ kaiꞌch nam jix bhaiꞌ tu jim, aañ jaiꞌ puiꞌp xi chɨꞌyaꞌ gɇꞌkam jiñ chaatɨt sia gu palhɨɨp nañ jax jaꞌk jix bhaiꞌp tu jim. \v 19 Jix bhaiꞌ jam jur biaꞌ pim dho tɨi aapiꞌm jiñ jaaduñ, guꞌ pɨx ji na pim guꞌ joidham ja kɇɇ guiꞌ nam puꞌñix ñanaanbim kaiꞌchdhaꞌ. \v 20 Cham jax ɨlhiiꞌñ japim panaas sia chi jaroiꞌ tu jam juantuꞌn, piam sia kum jam bui dhɨr jum tutumñigamtaim bɨɨx aixim xi jam iatgidhat, gam chi siam gampaiꞌ xi jam ɨlhdhat, jɨꞌx jam xi jam kakpiasat na jax aaꞌ. \v 21 Aach guꞌ gampaiꞌ tuiꞌñgɨt bhammɨ dɨr jam bui ai janoꞌ, jix xiꞌɨraam tu tatdaꞌ xib nañ muiꞌ xiñ gaꞌnga. \p Baꞌ kapbhaiꞌ nam jaiꞌ gɇꞌgɇrkam jim ɨlhdhat puiꞌ kaiꞌch nam jax jir tuꞌm kam, aañ dho puiꞌp xi chɨꞌyaꞌ xib, sia ku guꞌ buiñor gu Dios jaꞌp ji buusan nañ jix ñaanbiꞌ. \v 22 Jaꞌpniñ kaiꞌch nañ aañ jaꞌxbuiꞌp jir pu chuꞌm nam jax chuꞌm guiꞌ, ebreo ñiꞌook kɨꞌn jañ tu aꞌga jaꞌp nam jax chuꞌm kɨꞌn tu aꞌga guiꞌ, gior Israel kam maaꞌnkam iñ ɨp jaꞌp na jax guiꞌ nam jir Israel kam, jir jiñ boxii ɨp gu Abraam jaꞌp na jax guiꞌ na puiꞌp jir ja boxii. \v 23 Gior tujuandam tugiꞌñ iñ guch Xoiꞌkam jaꞌp na jax guiꞌ nam sap pɨk baꞌ jaiꞌp jir tujuandam tugiꞌñ. Jix ioꞌm jir jix kɨɨꞌ tujuandam tugiꞌñ iñ aañ guch Xoiꞌkam, puiꞌ xi chɨi ñich sia kuñ buiñor gu Dios jix ñaanbim kaiꞌch. Gɇꞌ ba tu jua ñich guꞌ bhaankam guch Xoiꞌkam, guiꞌ cham paiꞌ puiꞌ tu juan am. Gio muiꞌkim jamɨt ba jiñ gɨɨꞌ joꞌ kɨꞌn, guiꞌ cham paiꞌ ja gɨb am, paiꞌjɨ tɨip jiñ mumuaꞌdaꞌ am. \v 24 Jix chamaamim jamɨt jix ioꞌm ba jiñ gɨɨꞌ joꞌ kɨꞌn gu Israel kam jaꞌtkam, aichdhaꞌ am maaꞌn ooꞌm daman mambhɨɨx damdɨr jix jum maakob nam miñ chɨtkidhaꞌ gu joꞌ gu maaꞌnnim nam jiñ gɨɨꞌbiaꞌ. \v 25 Baikim jamɨt jup ba jiñ gɨɨꞌ uux jix kabaak kɨꞌn, gio maaꞌnnim joodai kɨꞌn jamɨt jup jiñ maꞌyasa. Gio baik suudaiꞌ chɨr jup ba baap gu kaknub guiꞌ nañ bhaan ka jimdaꞌ. Maaꞌnnim jañ suudaiꞌ dhaam pu sɇꞌ ji bhabhaiꞌmukdat, ɨrban gu gɇꞌ suudaiꞌ nañ pu sɇꞌ maaꞌn tukaaꞌ gio maaꞌn tanoolh. \v 26 Gio naiꞌ jaꞌp nañ jax jimdaꞌ, tɨip jiñ bhɨbhɨꞌntɨkidhaꞌ gu suudaiꞌ na gɇꞌ jimdaꞌ naiꞌ aꞌkkɨꞌn. Paiꞌjɨ gux ɨꞌxkum jam tɨip jiñ mumuaꞌdaꞌ nam miaꞌn mañ bhɨɨyaꞌ. Gam dɨɨlh gu Israel kam jaꞌtkam nam xiñ muꞌaak kaꞌ sia kuñ tɨip jir pu chuꞌm, gam jaiꞌ kap dɨr nam cham jir Israel kam jaꞌtkam. Paiꞌ nañ jaꞌk jimdaꞌñ muukiꞌ chɨr jup tuiꞌñgɨdaꞌ, sia kuñ gɇꞌ kiicham oirɨ, piam mu jaꞌp gampɨx, piam kuñ suudaiꞌ dhaam ka jim kanuub taꞌm, gam sia ja bui guiꞌ nam sap pɨk baꞌ tɨi tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam. \v 27 Gio nañ jix ioꞌm tu juandaꞌ, bhaan pɨx jiñ chulhiiñdhaꞌ iñ, paiꞌjɨñ cham koksodaꞌ guꞌ, gam paiꞌjɨ nañ uamaidhaꞌ, puiꞌx bhiogɨt juruuxiꞌñdhaꞌ iñ. Gam nañ tonmoidhaꞌ paiꞌjɨ, gam nañ gɨbkaidhaꞌ nañ cham kɨkɨɨꞌ tu jajannulh. \p \v 28 Bɨɨx aixim jañ bhaan naiꞌñ chulhiiñaidhaꞌ, gam nañ jix ja joiꞌmdat ja tɨꞌñchokaꞌ nabap tanoolh bɨɨx guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham nam jɨꞌk naiꞌ maap jum jumpadat tu daan. \v 29 Noꞌñ ja bui kap tuꞌiiꞌ mu paiꞌ noꞌt janoꞌ pɨk tuꞌ bhaan ma tu ai maadɨt, aañ jaꞌxbuiꞌx koꞌkkam jup xiñ dhuñiaꞌ na baꞌ bhaan jix maatɨꞌ kaꞌ nañ jix joiꞌmdat nɨiꞌñ. Piam noꞌ mɨt jaroiꞌ tuꞌ bhaan gai bua nam uaꞌtulhdhaꞌ, jix buam jiñ ɨlhdhaiñ gampaiꞌ pup tuiꞌkaꞌ. \v 30 Aañ dhiꞌ pɨx bhaan gɇꞌkam jiñ chaat nañ gampaiꞌ pɨx jiñ ɨlhiiꞌñ, cham tuꞌ jumai tuꞌ bhaan pup gɇꞌkam jiñ chaat iñ. \v 31 Jix maat do gu Gɨꞌkorgaꞌn gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam nañ sɨlhkam jup kaiꞌch, dhiꞌ na gammɨjɨm aaꞌ nach gɇꞌkamtuꞌndaꞌ sia nar paiꞌ dhuuk kaꞌ gɨt. \v 32 Janoꞌ nañ Damaasko xip tuꞌt, gux kaiꞌ guiꞌ nat jix ioꞌm gɇꞌkam Areetas mi dai, tu chia nam mi gɇꞌ kiꞌñgob guꞌkuyaꞌ gu sandaaruiꞌx nam tu nuukdaꞌ nañ paiꞌ dhuuk mu buusniaꞌ nam baꞌñ dhaagɨiñ kuupaꞌ. \v 33 Guꞌ ji na mɨt guꞌ jaiꞌ dhɨt jix bhaiꞌ duu nam jix chu joiꞌgɨꞌn, maaꞌn kap dɨr jamɨt jiñ buusaiꞌ na paiꞌ dhɨr mu jaꞌp tum joojoiꞌñ na ɨlhiꞌch tɨ dɨꞌ, ampɨx jiñ aixim. Baalh chaꞌm jamɨt xiñ dhaasak xi giaꞌrgidhak tɨrbiñ kɨꞌn muñ tɨbaañ mɨjɨmmɨ dɨɨrap. Puꞌñi tuꞌt jañich baꞌ ja nakoo guiꞌ nam ka xiñ kuupak kat. \c 12 \s1 Na ba ja aagiꞌñdhaꞌ gu Paablo nat jax chɨ tɨɨ iiꞌmdaꞌ bhaan \p \v 1 Baꞌ puiꞌ nañ jax ba jam tɨtda, pur cham tuꞌ sia kuñ tɨi gɇꞌkam jiñ chaatɨt bɨɨx aixim tu aꞌga, guꞌ ji na guꞌ dhiꞌ nañ tuꞌ bhaan tu jam aꞌgidhaꞌ xib, jum aaꞌ nañ jam aagiꞌñdhaꞌ sia kuñ panaas dhiꞌ bhaan pɨx gɇꞌkam jiñ chaat. Jam aagiꞌñdhaꞌ iñ nat jax tɨñ chɨɨꞌñchuda gu Dios maaꞌnnim jiñ iiꞌmdaꞌ bhaan. \v 2-3 Aañ maaꞌn jix maat gu jaduuñ na puiꞌp tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam, baꞌ tɨɨ ñich iiꞌmdaꞌ bhaan na mɨt baidhak bhɨjɨmmɨ baik jix dhaam bhaan. Mambhɨɨx daman maakob oidhaꞌ bap duu janoꞌ na mɨt baidhak, dai nañ cham maatɨt nɨiꞌñ noꞌ bɨɨx tukgaꞌn bɨnkam jim, kaꞌ baꞌ dai iiꞌmdagaꞌn pɨx, gu Dios dɨɨlh jix maat. \v 4 Maaꞌn kap aich jamɨt na paiꞌ joidham tu tuꞌiiꞌ, bhaiꞌ baꞌ tɨ kai na tum aꞌga kɨꞌn gu ñiꞌook nax xi dhuu yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn na jaroiꞌ kɨꞌn tu aꞌgaꞌ. \v 5 Baꞌ aañ pu jam tɨtda na dai dhiꞌ dhi jaduuñ jir am na gɇꞌkam jum taatɨt pɨx am tuch aꞌgiꞌñdhaꞌ guiꞌ na tuꞌr jumai oiꞌñgaꞌn kam na cham tu juꞌngɨ. Aañ guꞌ noꞌ ñich tɨi bhaiꞌp ji chu aꞌga gu tuꞌ nañ jix maat yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn, dhiꞌ pɨx bhaan tu aꞌgadaꞌ iñ nañ tuꞌ bhaan jiñ chulhiiñ. \v 6 Gio guꞌ aañ jiñ bui tɨi cham tuꞌ nañ gɇꞌkam jiñ chaat kaꞌ noꞌñ tu aꞌga nañ tuꞌx maat, nañ guꞌ sɨlhkam maaxik jix maatɨt jup kaiꞌchdhaꞌ. Guꞌ ji nañ guꞌ aañ jaꞌxchudhix kam pɨx tu aꞌgadaꞌ nam baꞌ cham jax jum aaꞌndaꞌ gu jaꞌtkam nañ jaꞌp pɨx gɇꞌkam jiñ chaat. \p \v 7 Puiꞌ na jax nat tɨñ chɨɨꞌñchuda iiꞌmdaꞌ bhaan gu Dios, nañ guꞌ cham tuꞌ bɨɨx tu aaꞌ na ñich jax tɨ tɨɨ, dɨɨlh pɨx jañ puiꞌx chu maat. Tu nakooꞌ iñ sia kuñ jax tɨi bhaan gɇꞌkam xiñ ɨlhdham guiꞌ nañ tuꞌx maat, bhaiꞌ pɨx ji chuñ ai baꞌñ chuukuꞌ bhaan, jaꞌp tu tatdaꞌ na panaas joiꞌ kɨꞌn jiñ xɨssɨ gu jaꞌook bɨɨx kap na jɨꞌx jir jiñ chuukuꞌ. \v 8 Aañ baꞌ tɨi baikim puiꞌ ba tɨɨꞌn gu Dios nañ cham ka aaꞌ nañ dhiꞌ kɨꞌn jiñ chulhiiñdhaꞌ. \v 9 Guꞌ ji na guꞌ gu Dios jup jiñ chɨtda na dhiꞌ bhaan xiñ joiꞌmdat jiñ aꞌm tɨ nɨidhim, gio sap dhiꞌ bhaan mamtɨ am gu jaꞌtkam na bɨɨx aixim jix bhaaiꞌ na pu tu duñiaꞌ sia ku cham jax jix bhaaiꞌ panaas gu tuꞌ. Puiꞌ kuñ baꞌ aañ jix aaꞌ na cham bhaiꞌ tuñ jimdaꞌ na baꞌ dhiꞌ bhaan matgilhdhaꞌ na bɨxchuꞌx bhaaiꞌ na pu tu duñiaꞌ guch Xoiꞌkam sia ku jax jix chu xijai panaas. \v 10 Gam baꞌ nañ gammɨjɨ pux bhaiꞌñ chaat kaꞌ sia ku cham bhaiꞌ tuñ jim, siam chi giilhim jiñ chɨtda gu jaꞌtkam, gam sia kuñ cham tuꞌ biaꞌ, gam sia kum jaiꞌ xiñ bhaamkidhat xiñ muꞌaak, gam sia ku jax jix xijai nañ miꞌ puiꞌ jimdaꞌ na jax jix aaꞌ guch Xoiꞌkam. Gio guꞌ aañ jiñ bui noꞌ tuꞌ bhaan jix buam tu tatdaꞌ, dhiꞌ kɨꞌn jañ jix ioꞌm bhaan xiñ guꞌnguxdhai miꞌ puiꞌ ba xi jimdaꞌ. \p \v 11 Jaꞌp pɨx kaiꞌch iñ dho guꞌ na tuꞌx ñaanbigɨm nañ jax chu jam aꞌgiꞌñ, nañ guꞌ panaas dhiꞌ pɨx bhaan gɇꞌkam jiñ chaat, guꞌ ji na guꞌm aaꞌ nañ dhiꞌ bhaan tu jam aꞌgidhaꞌ na pim baꞌ aapiꞌm tuꞌ kaꞌm jiñ ɨlhdhaꞌ, cham tuꞌ nañ aañ dɨɨlh gɇꞌkam jiñ chaatɨt jam aagiꞌñ nañ jax jaꞌk tu jim. Jaꞌp ji buus baꞌ na pimɨt jiñ chia nañ pu chuꞌm tu jam aꞌgidhaꞌ na pim baꞌ dhiꞌ bhaan xim gaꞌngadaꞌ. Cham tuꞌr jiñ jupaabkam am guꞌ guiꞌ nam bhaiꞌ paiꞌ oipot puiꞌ kaiꞌch nam jix ioꞌm jir jix kɨkɨɨꞌ tujuandam tugiꞌñ guch Xoiꞌkam, aañ baꞌ gampaiꞌ pɨx bañ ɨlhiiꞌñ am. \v 12 Dhiꞌ bhaan jix maatɨꞌ nañ aañ jir jix kɨɨꞌ tujuandam tugiꞌñ guch Xoiꞌkam nañ xi ñakooꞌntugɨt miꞌ puiꞌ xi jim na jax jix aaꞌ sia puiꞌ jiñ chulhiiñat. Sia dhiꞌ bhaan jix maatɨꞌ na ñich bɨɨx aixim jix bhaiꞌm duukam jup tu duu jam bui na pim tuꞌ cham paiꞌ dhuuk pu chuꞌm nɨidhat. \v 13 Gio guꞌ aapiꞌm cham tuꞌ bɨtaaꞌn bipioꞌ ja bui gu jaiꞌch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham nam naiꞌ maap jum jumpadat jup tu daan, cham tuꞌ pim dhiꞌ kɨꞌn bɨtaaꞌn bipioꞌ na ñich cham tuꞌ tuꞌ jam taa na pim kɨꞌn jiñ xiispaꞌ janoꞌ nañ bhaiꞌp tuꞌt jam bui. Xi chuñ uañdhaꞌ pim noꞌ pimɨt puiꞌ jaꞌk ɨlh, chaꞌpim dhiꞌ kɨꞌn jix buam jup bam aaꞌndaꞌ. \s1 Na puiꞌ ba ja tɨɨdaꞌ gu Paablo na gio muiꞌp ja tɨɨꞌmɨraꞌ \p \v 14 Baꞌ aañ gio pɨx am jix bhaiꞌp bañ bua nañ gio muiꞌp ba xi jam tɨɨꞌmɨram, bar baikim kaꞌ baꞌ dhiꞌ nañ gio bhammɨ dɨr jup ba aayaꞌ jam bui. Baꞌ maaꞌn nañ jax pɨx cham tuꞌ jam tañiidhaꞌ na pim tuꞌ kɨꞌn jiñ xiispaꞌ, nañ guꞌ aañ cham tuꞌ mu gaagidhaꞌ gu tuꞌ na pim biaꞌ, guꞌ jaꞌpji aapiꞌm nañ mu jam gaagidhaꞌ. Na guꞌ na pim jax bax maat yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn noꞌ jaroiꞌ tu maamar, jum aaꞌ na gu ja taat gaagidhaꞌ gu tuumiñ na kɨꞌn tu ja taañxiꞌñdhaꞌ gu maamraꞌn, cham tuꞌ nam jaꞌkbuiꞌ kat tu taañxiꞌñdhaꞌ gu ja taat. Aañ baꞌ puꞌñi ɨp, aapiꞌm jaꞌp ji buan guꞌ na pim jir jiñ maamar. \v 15 Baꞌ aañ dhiꞌ kɨꞌn jix bhaiꞌ jam duñiaꞌ nañ jɨꞌk kɨꞌn puiꞌ pup jiñ dhuuk dɨɨlh, sia ñich chi puiꞌ ji bii. Sia aañ dɨɨlh jañ jam aꞌmkam xiñ chulhiiñaꞌ na baꞌ aapiꞌm jix bhaiꞌ tu jam jimiaꞌ. Jix ioꞌm xi jam joiꞌgɨꞌn iñ guꞌ, cham maat iñ na jax ku pim baꞌ aapiꞌm cham jaꞌxbuiꞌ puiꞌp jiñ joiꞌgɨꞌn mu dɨr bha jaꞌk. \p \v 16 Jix maat japim ɨp jiñ jaaduñ na ñich cham tuꞌ tuꞌ jam taa na pim kɨꞌn jiñ xiispaꞌ, guꞌ ji nam guꞌ jaiꞌ sap puiꞌ kaiꞌch na ñich ɨxchuixim gɇꞌp jum duukam ma tu maꞌiich janoꞌ nañ bhaiꞌ dhɨr oilhimɨk jam bui, dai ji sap na pim guꞌ aapiꞌm pu cham maat na ñich jax duu. \v 17 ¿Kaꞌ pim ji guꞌ aapiꞌm jaꞌp jum aaꞌ aa na mɨt guiꞌ puiꞌ jam dooda na ñich mɨjɨ ja joot nam mu jam tɨɨꞌmpoꞌ? \v 18 Jax dhui na guꞌr jix bhaiꞌkam gu Tiito nat mu jimɨɨk jam bui jumai bɨɨmaꞌn ɨp na puiꞌp jir jix bhaiꞌkam, nam guꞌ tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam. Miꞌ pɨx puiꞌp tu daaꞌñchuꞌ guꞌ gu Tiito na jax aañ, maaꞌn iiꞌmdaꞌ pɨx jup duuk ich, cham ɨlhiiꞌñ iñ baꞌ nat jix ɨxchuixim jup maꞌiich gu tuꞌ bhammɨ dɨr jam bui. \p \v 19 Gio guꞌ chi aapiꞌm jaꞌp jum aaꞌñ jaaduñ nach pu kaiꞌñkam pɨx bɨɨx aixim soiꞌ jam tɨtdat maiꞌchim gu tuꞌ na baꞌ kɨꞌn jix bhaiꞌ tuch jimdaꞌ aach. Chaam tuꞌ ji matgɨm, jax dhui na guꞌ gu Dios jix maat nach jax kaiꞌñkam puiꞌ jaꞌk tu jam aꞌgiꞌñ. Bɨɨx dhiꞌ nach jɨꞌk jax jam tɨtda, dhiꞌ na pim kɨꞌn jum guꞌnguxdhaꞌ na pim miꞌ puiꞌ xi jiimdaꞌ na jax jix aaꞌ guch Xoiꞌkam. \v 20 Nañ guꞌx aaꞌ na pim miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ nañ paiꞌ dhuuk gio muiꞌp jam tɨɨꞌmɨraꞌ. Jix buam tu tatdachiaꞌ guꞌ noꞌ ñich ba jam tɨɨ na pim cham miꞌ puiꞌ jiim, cham tuꞌñ baꞌ ka tu jam aꞌgidhaꞌ na pim jax jaꞌk bhaan jix bhaiꞌm taat kaꞌ. Jix buam guꞌ noꞌ pim daim kokda, piam ku pim xim jɨjɨɨgak bɨxchuꞌ pɨx bhaan, piam ku pim guꞌ bɨɨx aixim bhaan gɇꞌgɇrkam jum taat, piam ku pim guꞌ dɨɨlh pɨx xim jajoiꞌgɨꞌn, noꞌ pim guꞌ pu cham jajoiꞌgɨꞌn gu jaiꞌ. Piam ku pim jum iꞌiattulhiꞌñ, piam ku pim jum aꞌaꞌga, gammɨjɨ bɨɨx aixim ku pim puiꞌm bua na jax cham kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ gu Dios. \v 21 Siañ dhiꞌ bhaan jix buam jiñ aaꞌ nañ paiꞌ dhuuk bhammɨ dɨr ba ji buusniaꞌ noꞌ ñich ja tɨɨ na maaꞌn nam jax kɨɨsaim nam jum uaꞌtulhiꞌñ guiꞌ nam pum uaꞌtulhiꞌñ janoꞌ na ñich bhammɨ dɨr xi ɇɇk. Jiñ xusuakchudaꞌ dho guꞌ gu Dios nañ jix xiꞌɨrai ja aꞌmkam dhiꞌ dhi jaꞌtkam nam tɨi tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam. Muiꞌ ja bɨɨm boppo am guꞌ gu uꞌuub gam bɨɨx aixim gu tuꞌ nam dɨɨlh joidham ɨlhiiꞌñ nam pu tu buim nam jax tu jimdat nam chakui tɨ jɨɨꞌñdhat buiñor guch Xoiꞌkam, ni jɨꞌx baꞌ kum cham soiꞌm ɨlhdhat jaꞌk sulhiiꞌ ɨp gio. \c 13 \s1 Na ba ja aagiꞌñdhaꞌ gu Paablo nam jax jaꞌk tu duiñchuꞌndaꞌ gio na ja tabuimgidhaꞌ \p \v 1 Baꞌ nañ jax ba kaiꞌch, dhiꞌ bar baikim kaꞌ nañ gio bhammɨ dɨr jup ba jam tɨgiaꞌ. Jup jum kaiꞌch gu ñioꞌkiꞌñ gu Dios nach sap cham tuꞌ jaꞌp pɨx bha kusbiꞌñdhaꞌ gu jaroiꞌ noꞌch cham bhaiꞌ maat noꞌt sɨlhkam cham am bua gu tuꞌ, jɨɨꞌ ji noꞌm gook jix jaiꞌch piam jɨꞌk baik guiꞌ nam jix bhaiꞌx maat kaꞌ nat maaxik cham am bua, piam noꞌ mɨt tɨɨ ja buupui kɨꞌn nat tuꞌ bhaan cham am bua nach baꞌ bhaiꞌ ba kusbidhaꞌ. \v 2 Baꞌ aañ yaꞌ dɨr gio puiꞌp ja tɨtda guiꞌ nam pum uaꞌtulhiꞌñ janoꞌ na ñich gatuuk gio bhammɨ dɨr jup xi ɇɇk, nañ cham tuꞌ ka ja joiꞌmdaꞌ noꞌ maaꞌn nam jax jum uaꞌtulhiꞌñ nañ gio muiꞌp jimdaꞌ, puiꞌ ñich pu xi ja tɨɨdak dɨɨlh janoꞌ, \v 3 nam guꞌ chix maachik kat puiꞌm bua nañ jax jaꞌk bhaankam guch Xoiꞌkam ja sɨlhkadaꞌ. Na guꞌ guch Xoiꞌkam na paiꞌ dhuuk jam sɨlhkaꞌndaꞌ, cham tuꞌ na soiꞌ jam tɨtdadaꞌ na pim miꞌ puiꞌ jimiaꞌ, guꞌ jaꞌpjix ooꞌ ñiꞌook kɨꞌn na tu jam aꞌgiꞌñdhaꞌ na pim baꞌ bhaan xim gaꞌngadaꞌ, \v 4 sia kut guꞌ gampaiꞌm duu janoꞌ na mɨt paiꞌ dhuuk sissapak mua bhaan gu uꞌuux na gai bɨɨt. Na guꞌ miꞌ dhɨr nat paiꞌ dhuuk gio duadɨk jup bam, tajaañ gu Dios guiꞌ na kɨꞌn bɨɨx aixim jix bhaaiꞌn kaꞌ na pu tu duñiaꞌ. Aach baꞌ puꞌñi gampaiꞌp tuꞌiiꞌ xib, nach guꞌ buiñor tɨ jɨɨgiꞌñ guch Xoiꞌkam, guꞌ ji na guꞌ puiꞌch aꞌm jup tajaañix guiꞌ na kɨꞌn bɨxchuꞌx bhaaiꞌ nach pu tu duñiaꞌ. Miꞌ pim dho baꞌch machiaꞌ noꞌ pim cham miꞌ puiꞌ jiim nach paiꞌ dhuuk bhammɨ dɨr ji bubuakiaꞌ. \p \v 5 Xim gaꞌngadaꞌ pim dɨɨlh noꞌ pim sɨlhkam buiñor tɨ jɨɨgiꞌñ guch Xoiꞌkam, tuꞌ pim jax xi dhuñiaꞌ na pim bhaan machiaꞌ. Jix bhaiꞌ pim xim gaꞌngadaꞌ noꞌ jam aꞌm tɨ nɨidhim guch Xoiꞌkam puiꞌ na pim jax jaꞌk tu jim piam ku guꞌ cham. \v 6 Bɨɨx japim xim gaꞌngadaꞌ noꞌr am piam ku guꞌ cham puiꞌ nach jax jaꞌk jup tu jim aach. Aach dɨɨlh jix maat guꞌ na chich chakui tuꞌ bhaan gai suulh, miꞌ puiꞌ pu jiim ich na jax jix aaꞌ guch Xoiꞌkam. \v 7 Guꞌ baꞌ noꞌ pim guꞌ aapiꞌm tuꞌch ñɨiꞌñxiꞌñ nach bhaan gai suulhgichuꞌ, aach jam aꞌmkam tu daan na pim aapiꞌm cham tuꞌ bhaan gai suulhgiaꞌ. Cham tuꞌch jam aꞌmkam tu daandaꞌ nach aach xiꞌr jix kɨkɨɨꞌ jaꞌtkam, guꞌ jaꞌpji jaꞌp pɨx nach jam aꞌmkam tu daandaꞌ na pim baꞌx bhaiꞌ miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ. \v 8 Aach dai puiꞌ pɨx tu duiñchuꞌ guꞌ na jax pɨx jix kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ gu Dios, cham tuꞌ nach maakam tu duiñchuꞌ na jax cham jir miꞌ puiꞌ. \v 9 Puiꞌ kuch baꞌx bhaiꞌ pɨx jich chaat kaꞌ sia ku cham bhaiꞌ tuch jim, nach guꞌx maat na pim dhiꞌ kɨꞌn jum guꞌnguxdhai miꞌ puiꞌ xi jiimdaꞌ aapiꞌm. Gammɨjɨch pu jam aꞌmkam tu daandaꞌ na baꞌ gu Dios jam palhbuidhaꞌ na pim jir jix kɨkɨɨꞌ jaꞌtkam kaꞌ, na pim cham tuꞌ uꞌuaꞌtulhdhix kaꞌ. \v 10 Bɨɨpɨꞌ dɨr jañ muiꞌ pu ba tu jam uaꞌñiꞌñ bhaan dhiꞌñi uꞌuan na pim jax jaꞌk tuiꞌñgɨdaꞌ nañ baꞌ cham xiꞌx ooꞌ kɨꞌn tu jam aꞌgidhaꞌ nañ paiꞌ dhuuk bhammɨ dɨr aayaꞌ. Jiñ chajaañ guꞌ gu Dios guiꞌ nañ kɨꞌn bɨɨx aixim pu tu duñiaꞌ nañ jax ɨlhiiꞌñdhaꞌ, dai nat cham tuꞌ pu kaiꞌñkam jiñ chajaañ nañ cham paiꞌ jam matgilhdhaꞌ yaꞌ dɨr dhi oiꞌñgaꞌn, guꞌ jaꞌpji nañ baꞌ dhiꞌ kɨꞌn jix ioꞌm ja kabkadidhaꞌ guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham. \p \v 11 Jaꞌp jañ baꞌp xi jam tɨɨdam jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan nañ baꞌ moo jaꞌxbuiꞌ pɨx tu jam uaꞌñdhaꞌ: Aañ jix aaꞌ na pim gammɨjɨx bhaiꞌm taatɨt tu oiꞌñkaꞌ. Xi gaagidhat japim na jax jaꞌk jix bhaiꞌ tu jam jimdaꞌ na pim yaꞌ kap tuꞌiiꞌ dhi oiꞌñgaꞌn bhaan. Xim guꞌnguxdhat japim ɨp bɨɨx jɨꞌmaꞌn na pim jax jaꞌk miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ na jax jix aaꞌ gu Dios. Gio na pim jix bhaiꞌ kaiꞌchɨt, chaꞌpim daim kokdadaꞌ na baꞌ gu Dios xi jam joiꞌmdat jam aꞌm tɨ nɨiꞌñdhaꞌ, na guꞌ gu Dios cham tuꞌ puiꞌ bhanaaꞌ. \v 12 Xim ñiñioꞌkdhat japim ɨp na jax jaꞌk bhaan jix maatɨꞌ kaꞌ na pim xim ja joiꞌgɨꞌn. \v 13 Yaꞌ dɨr mu jam ñioꞌkiꞌñ am bɨɨx guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham. \p \v 14 Baꞌ gu Dios guiꞌ nax chu joiꞌgɨꞌn bɨɨmaꞌn gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam gio gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌ pɨx jam aꞌm jup tuiꞌñgɨdaꞌ am gammɨjɨ. Jaꞌpni daipuꞌ.