\id 1TI \h 1 TIMOTEO \toc1 GU BƗƗPƗꞌ KAM UAꞌNAꞌN GU PAABLO NAT TU UAꞌÑXI GU TIMOTEO \toc2 1 TIMOTEO \toc3 1 Ti. \mt2 GU BƗƗPƗꞌ KAM UAꞌNAꞌN GU PAABLO NAT TU UAꞌÑXI GU \mt1 TIMOTEO \c 1 \s1 Gu Paablo na ba ñioꞌkdhaꞌ gu Timoteo \p \v 1 Aañ Paablo nañ jir nobiiꞌñ guch Xoiꞌkam, nat guꞌ gu Dios jiñ aꞌm tɨ tɨɨgɨk pu chuꞌm kɨꞌn jiñ dhai, dhiꞌ nat jaroiꞌch uañ guch uaꞌtulhdharaꞌ gook dɨt guch Xoiꞌkam, dhiꞌ nach jaroiꞌ buiñor jix biiñak xib. \v 2 Baꞌ aañ tum uaꞌñxidhaꞌ bhaan dhiꞌñi uꞌuan aapiꞌ Timoteo nañ jaꞌp jum ɨlhiiꞌñ nap jir jiñ mar, na pich guꞌñ aꞌm dɨr maat na jax jaꞌk jix bhaaiꞌ nap buiñor jix biiñak kaꞌ guch Xoiꞌkam, baꞌ pui miꞌ puiꞌ tu daaꞌñchuꞌ ap na jax aañ. Baꞌ guch Gɨꞌkoraꞌ Dios gio gu Gɇꞌkam Jesuus jich Xoiꞌkam xim joiꞌmdat jum aꞌm tɨ nɨidhidhat jum tajaañdhidhaꞌ am jum jur am guiꞌ nap kɨꞌn jix ioꞌm jum biiñkadidhaꞌ ja bui, gio guiꞌ nap kɨꞌn jum guguuxdhat cham jax jum aagɨt jix bhaiꞌm taatɨt oirɨdaꞌ. \s1 Gu Paablo na ba aagiꞌñdhaꞌ gu Timoteo na jax jaꞌk tu duñiaꞌ mu Eepeso \p \v 3 Aap miꞌ pɨx ka oirɨdaꞌ Eepeso na ñich jax soiꞌ xim tɨɨdak na ñich ba jii Masedoonia jaꞌk. Aap bhaiꞌ ka ja sooꞌmchulhiꞌñkaꞌ jaiꞌ dhɨt guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham nam cham maakam ja iatgidhaꞌ gu jaiꞌ. \v 4 Jaꞌp jap ja tɨtdadaꞌ nam cham tuꞌp jum buixiꞌñdhaꞌ nam jax tu jimdat gu bɨjɨk dɨr kam jich bopxi, na guꞌ dhiꞌ bhaamdaraꞌ pɨx ba uaꞌ. Bhaan ji ñiokboi pɨx chaꞌtak jimiaꞌ am guꞌ noꞌ mɨt bhaan ba ji chu aꞌga, cham tuꞌ na iam ja palhbuidhaꞌ nam jax jaꞌk bhaan xim guguuxdhaix ioꞌm miꞌ puiꞌ ba jiimdaꞌ na jax jix aaꞌ gu Dios. \p \v 5 Jax dhui na cham tuꞌ kam aaꞌ nach bhaan tɨtɨɨꞌñchokaꞌ gu tuꞌ bɨjɨk dɨr kam, jaꞌpji dai nach xich jajoiꞌgɨꞌndaꞌ bɨɨx jɨꞌmaꞌn. Dhiꞌ pu chuꞌm tu uaꞌpu noꞌñ jix kɨɨꞌp jum duukam bhaan jurtɨkat puiꞌ ba duñiim, nañ cham tuꞌ gux buam jum duukam bhaan ka jurtɨkaꞌ, gio nañ sɨlhkam tɨ jɨɨgiꞌñdhat buiñor jix biiñak kaꞌ guch Xoiꞌkam. \v 6 Jaiꞌ dhɨt guiꞌ nach maap tɨi kach dhaaꞌñchugɨt puꞌñi bɨɨx aixim jim aagɨk bhaan pɨx ba ñiokbo am, pu cham tuꞌ mi chɨɨgim am siam tɨi bhaan ñiokbo maakam ji chɨ ɨlhdhat, bhaan pɨx maiꞌ ba suulh jamɨt. \v 7 Jix maatɨm xi kaiꞌchdhaꞌ am tɨi nam paiꞌ dhuuk ba ji chu aꞌga na jax chu aagix na tu uaꞌñix gu ñioꞌkiꞌñ gu Dios, guꞌ ji nam guꞌ pu cham maatɨt kɇɇkɇt jup kaiꞌchdhaꞌ. Puiꞌ tɨi xi ja tɨtdadaꞌ am gu jaꞌtkam na maaxik jir sɨlhkam puiꞌ nam jax ɨlhiiꞌñ, guꞌ ji na guꞌr gama jaꞌk kaꞌ. \p \v 8 Jix maat ich dho nam aaꞌ nach miꞌ puiꞌ jimiaꞌ na jɨꞌk jax tu aagix na tu daaxix gu ñioꞌkiꞌñ gu Dios, dai ji na guꞌ miꞌ puiꞌ na jax pɨk kaiꞌñkam jup jum kaiꞌch, cham tuꞌ nach jax ɨlhiiꞌñdhaꞌ dɨɨlh. \v 9 Kani nach jix bhaiꞌ xich gaꞌngadaꞌ na cham tuꞌm aaꞌ na jaroiꞌ ja aagiꞌñdhaꞌ na jax jaꞌk tu aagix guiꞌ nam cham tuꞌx buam tu bua, guꞌ guiꞌ ji nam aaꞌ nam ja aagiꞌñdhaꞌ nam jix buam tu bua, guiꞌ nam cham miꞌ puiꞌ jimiik kaꞌ, nam cham tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ, nam gammɨjɨ pɨx jum uaꞌtulhiꞌñ, gio nam pu cham tuꞌ kaꞌm nɨiꞌñ gu Dios, gio na ni jax chuꞌm jaiꞌx xidhuuꞌn kam na naiꞌx chu jaiꞌch kum cham tuꞌ kaꞌm tɨ nɨiꞌñ. Gio guiꞌ nam ja tataat ja kooꞌn piam gu ja nanaan, bɨɨx guiꞌ nam jɨꞌk jir tu kooꞌn kam. \v 10 Gio guiꞌ nam muiꞌ ja bɨɨm boppo gu uꞌuub, piam gu uꞌuub guiꞌ nam muiꞌ ja bɨɨm boppo gu chichioꞌñ. Gio guiꞌ nam dai chichioꞌñ maap boppo nam puiꞌ ji dhui na maadɨt jir ubii kaꞌ, piam guiꞌ nam dai uꞌuub maap boppodaꞌ nam puiꞌ ji dhui ɨp na maadɨt jir chioꞌñ kaꞌ. Gio guiꞌ nam tɨ ɨɨxdhat gu jaiꞌ jaꞌtkam maakam jaꞌk ja gaꞌraꞌ nam tu ja juantuꞌndaꞌ puiꞌ cham ji ja namkidhat. Gio guiꞌ nam jix iaꞌtbiꞌ nam puiꞌ xi kaiꞌchdhaꞌ nar sɨlhkam, sia kum guꞌx maat na cham jir sɨlhkam. Sia guiꞌñ ja aagɨt jup kaiꞌch nam miꞌ dhɨr maakam duñiidhaꞌ na jax cham jir sɨlhkam gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñiꞌook na sɨlhkam tu aꞌga. \v 11 Dhix bhaiꞌm kaiꞌchdham ñiꞌook na sɨlhkam tu aꞌga, dhiꞌr diꞌ gu ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam. Dɨɨlh guch Xoiꞌkam jich aagiꞌñ nach jax jaꞌk duñiaꞌ nach baꞌ cham jimiaꞌ mu jaꞌk nach paiꞌ gammɨjɨ pup jich chulhiiñdhaꞌ, dhiꞌ nañ jax chuꞌm bhaan tu aꞌga aañ, nat gu Dios jix dhaam kam jiñ chia nañ naiꞌ tu aꞌgaꞌ. \s1 Gu Paablo na ba taxchaabgidhaꞌ gu Dios \p \v 12 Taxchaabgiꞌñ iñ aañ gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam, nat guꞌx kɨɨꞌ maaꞌnkam jiñ chɨɨgɨk tujuandam tugiꞌñ kɨꞌn jiñ dhai, gio baꞌ nat jiñ guguux nañ pu tu duñiaꞌ na jɨꞌk jax jix aaꞌ, \v 13 sia kuñ guꞌ bɨɨpɨꞌ dɨr giilhim jix bhaamut ka aꞌgadaꞌ, ganaiꞌ bɨɨx aixim jañ aiꞌchuxdhat aꞌgadaꞌ na jax cham jir am kat nañ pu kaiꞌchdhaꞌ. Gam nañ ja daꞌngɨt ja kukpadaꞌ guiꞌ nam buiñor tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ, giilhim jañ xi ja tɨtdat. Guꞌ ji nat guꞌ siamri xiñ joiꞌmdak jiñ chɨɨ gu Dios sia pu chuꞌm giilhim jix uaꞌtulhdhix kam, nañ guꞌ chakui tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam, pu cham mat kaꞌ iñ noꞌñ jix buam jum duukam bhaan jup tuiꞌkaꞌ. \v 14 Guꞌ ji nat guꞌ gu Dios gɇꞌkam kɨꞌn xiñ joiꞌmdak jiñ aꞌm tɨ tɨɨ, jiñ chajaañ guiꞌ nañ kɨꞌn buiñor bax biiñak kaꞌ, gio guiꞌ nañ kɨꞌn bax jajoiꞌgɨꞌndaꞌ gu jaiꞌ. Sia aap pu chuꞌm jum aꞌm tajaa, nach guꞌ buiñor ba tɨ jɨɨgiꞌñ guch Xoiꞌkam, maap maaꞌn ñiꞌook jup duuk ich baꞌ. \p \v 15 Jum aaꞌ nam bɨɨx gu jaꞌtkam tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ na sɨlhkam maaxik jaꞌpni tu tuꞌiiꞌ: Guch Xoiꞌkam pu kaiꞌñkam pɨx bha jii yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn na baꞌ yaꞌ ja uañdhaꞌ gu ja uaꞌtulhdharaꞌ gu jaꞌtkam nam baꞌ cham ka jimiaꞌ nam paiꞌ gammɨjɨ miꞌ pup jum tulhiiñdhaꞌ. Aañ pɨk jir diꞌ kat nañ giilhim jix ioꞌm jix uaꞌtulhdhix kat. \v 16 Puꞌñi dhuuk baꞌ gu Dios xiñ joiꞌmdak jiñ chɨɨ na baꞌ dhiꞌ bhaan matgilhiaꞌ nat guch Xoiꞌkam pu kaiꞌñkam jum tulhii. Aañ baꞌ jaꞌp ji buusan nañ jir ja booiꞌchuꞌ gu jaꞌtkam, na mɨt guꞌñ chɨɨgɨk jup ba tɨ jɨɨꞌñ jaiꞌ dhɨt guiꞌ nat jɨꞌk Dios ja aꞌm tɨ tɨɨ nam tɨ jɨɨꞌñdhaꞌ, nam baꞌ miꞌ dhɨr buiñor bap tuiꞌkaꞌ gammɨjɨ. \v 17 Jum aaꞌ baꞌ nach dai dhiꞌ buiñor tu daandat gɇꞌkamtuꞌndaꞌ gammɨjɨ cham aagix kam, na guꞌx ioꞌm jir gɇꞌkam, cham tu mumkɨ, gio na cham maax. Gio daipuꞌ dhiꞌx jaiꞌch gu Dios. Maaxik jir puiꞌ moo. \p \v 18 Baꞌ aap Timoteo nañ jaꞌp jum ɨlhiiꞌñ nap jir jiñ mar, xim guguuxdhaꞌ ap nap jix ioꞌm xim biiñkadaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam. Xi kɨɨkgɨdaꞌ ap nap miꞌ puiꞌ xi jimdaꞌ na jax jix aaꞌ, na guꞌ dhiꞌ jaꞌp ji buusan nap bhaan tu kokdatuꞌ. Puiꞌp jaꞌk duiñchuꞌndaꞌ na pich jax jaꞌk ja kai na mɨt tum daañxi buiñor gu Dios guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham. \v 19 Jaiꞌ dhɨt nam tɨi buiñor kax biiñak kat guch Xoiꞌkam, xib cham tuꞌ kap jum buixiꞌñ am buiñor, na guꞌ dai na mɨt maakam jim aagɨk mu jaꞌk bhaan ba tu daaꞌñchuꞌ na tuꞌ cham kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ gu Dios. \v 20 Gu Imeneo gio gu Alijaanru puiꞌ jaꞌk tu ja duiñchuꞌ. Aañ xi ja nɨiꞌñ pɨx na pu ja doodaꞌ gu jaꞌook nam baꞌ miꞌ xi machiaꞌ na cham bhaiꞌ nam giilhim aiꞌchuxdhat aꞌgadaꞌ gu Dios. \c 2 \s1 Gu Paablo na puiꞌ ba tɨꞌyaꞌ nach ja aꞌmkam tu daandaꞌ bɨɨx gu jaꞌtkam \p \v 1 Bɨɨx jañ pu jam tɨtda na pim jɨꞌk buiñor tɨ jɨɨgiꞌñ guch Xoiꞌkam na pim siamri soiꞌm ɨlhdhat ja aꞌmkam tu daandaꞌ buiñor gu Dios bɨɨx gu jaꞌtkam, sia guiꞌ nam cham tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor, na baꞌ cham tuꞌ bɨɨx aixim ja aꞌm jum aaꞌndaꞌ. Xi taxchaabgidhat japim ɨp baꞌ na bha tuch joochxiꞌñ gu tuꞌ nach puꞌñi taandaꞌ. \v 2 Bɨɨx japim tu ja daañxiꞌñdhaꞌ nam jix bhaiꞌm taatɨt tu oiꞌñkaꞌ guiꞌ nam gɇꞌgɇrkam kɨꞌn daraa yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn nam baꞌ cham tɨ jɨgialhchuꞌnkaꞌ, gio baꞌ nam cham jich juandaꞌ aach nach buiñor tɨ jɨɨgiꞌñ guch Xoiꞌkam, nach baꞌ cham tuꞌ bhaan jax jich aagɨt miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ na jax jix kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ gu Dios. \v 3 Puiꞌ jaꞌk jix aaꞌ guꞌ gu Dios guiꞌ nat jich boosolh nach mu jaꞌk ba bhɨichgɨt nach paiꞌ gammɨjɨ gɨt miꞌ pup jich chulhiiñdhaꞌ, nach puꞌñi bɨɨx pɨx ja aꞌmkam tu daandaꞌ gu jaꞌtkam. \v 4 Na guꞌ gu Dios jich Gɨꞌkoraꞌx aaꞌ nam bɨɨx gu jaꞌtkam miꞌ puiꞌ jimiaꞌ na jax jum kaiꞌch gu ñioꞌkiꞌñ na sɨlhkam tu aꞌga na baꞌx bhaiꞌ tu ja jimiaꞌ. \v 5 Na guꞌ maaꞌn pɨx jix jaiꞌch gu Dios, cham tuꞌ muiꞌ. Gio maaꞌn pɨx jup jix jaiꞌch guch Xoiꞌkam na puiꞌ ja duñiaꞌ bɨɨx gu jaꞌtkam nam maaꞌn ñiꞌook bap duukaꞌ buiñor gu Dios, baꞌ miꞌ dhɨr gammɨjɨ buiñor bap tuiꞌñgɨdaꞌ am. \v 6 Nat guꞌ guch Xoiꞌkam dɨɨlh maaxik jum kɨi na mɨt mua, puꞌñi jaꞌk jich aꞌmkam tu namki guch uaꞌtulhdharaꞌ guiꞌ nach jɨꞌk puꞌñi miꞌ puiꞌ jiim na jax jix aaꞌ, baꞌ cham tuꞌ mu jaꞌk ka bhɨɨyaꞌ ich nach paiꞌ gammɨjɨ gɨt miꞌ pup jich chulhiiñdhaꞌ. Yammɨ pu dhuuk puiꞌ tu duu gu Dios nat paiꞌ dhuuk tu dai dɨɨlh na puiꞌ duñiaꞌ. \v 7 Dhiꞌ pu chuꞌm jañ baꞌ aañ bhaan tu aꞌga, nañ guꞌr nobiiꞌñ guch Xoiꞌkam. Guiꞌñ chia nañ puiꞌ jaꞌk naiꞌ tu ja aꞌgidhaꞌ gu jaꞌtkam guiꞌ nam cham jir Israel kam, puiꞌ ja tɨtdaim iñ nam dai guiꞌ buiñor pɨx jaꞌk bax biiñak kaꞌ. Jir sɨlhkam nañ jir nobiiꞌñ guch Xoiꞌkam, cham tuꞌ nañ puiꞌ pɨx kaiꞌch. \p \v 8 Baꞌ aañ pu kaiꞌch nam gu chichioꞌñ tu daandaꞌ buiñor gu Dios paiꞌ na pɨx dhɨr maap jim jumpadai, xi baapmiꞌñdhat am gu ja noonob, gio nam cham jix buam jum duukam bhaan jujurtɨkat, ni kum cham bhaak kaꞌ jaiꞌ ja bui, ni kum cham tuꞌ bhaan ñiokboix kaꞌ. \v 9 Baꞌ gu uꞌuub aañ jix aaꞌ ɨp nam jaꞌxchudhix kam pɨx jix bhaiꞌm duukaꞌ, na baꞌ dhiꞌ bhaan jix maatɨꞌ kaꞌ nam soiꞌm ɨlhiiꞌñdhaꞌ. Nam paiꞌ dhuuk jum gaxbudaꞌ, jaꞌxchudhix kam pɨx nam jix bhaiꞌ buadaꞌ gu ja kuup, cham tuꞌ na xiꞌ bhaiꞌbchixim. Gio cham jir am nam tu xialhich kaꞌ gux dhaꞌram namkɨm, ni gu jajannulh kum tu aaꞌnkaꞌ gux dhaꞌram namkɨm. \v 10 Guꞌ jaꞌpji nam bɨɨx aixim jix bhaiꞌm duukam xip tu duñiidhaꞌ na jax jix kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ gu Dios, baꞌ dhiꞌ puiꞌ bam kaiꞌch nam jix bhaiꞌm duuk. Puiꞌm jaꞌk xi chu duñiaꞌ gu uꞌuub na jax jaꞌk bhaan jix maatɨꞌ kaꞌ nam dai gu Dios pɨx buiñor soiꞌm ɨlhiiꞌñ ja iꞌiiꞌmdaꞌ bhaan. \v 11 Gio baꞌ nam tuꞌ kaꞌm ja nɨiꞌñdhaꞌ gu chichioꞌñ jax ñam kaiꞌchdhaꞌ, tɇ kɇɇkɇꞌm pɨx, \v 12 cham tuꞌ nam jaꞌkbuiꞌ kat tu ja aagiꞌñdhaꞌ nam jax jaꞌk tuiꞌñgɨdaꞌ. Na guꞌ noꞌm jaꞌkbuiꞌ kat tu ja aagiꞌñ, dhiꞌ bhaan gampaiꞌ pɨx ba ja ɨlhiiꞌñdhaꞌ am, guꞌ jaꞌpji nam cham ñiokdaꞌ noꞌm tu aꞌga gu chichioꞌñ. \v 13 Nat guꞌ gu Dios bɨɨpɨꞌp duu gu Adaan, cham tuꞌ gu Eeba. \v 14 Ni kut cham gu Adaan tuꞌm daꞌp duu na mɨt baꞌm uaꞌtulh, guꞌ guiꞌ ji Eeba nat iatgidhak maꞌiich gu jaꞌook. \v 15 Ku guꞌ cham tuꞌ mu jaꞌk bhɨɨyaꞌm ji gu uꞌuub nam paiꞌ gammɨjɨ miꞌ pup jum tulhiiñdhaꞌ noꞌm miꞌ puiꞌ xi jiim na jax jaꞌk jum aaꞌ nam miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ nam jir uꞌuub, gio baꞌ noꞌm miꞌ puiꞌ xi jiimɨt buiñor jix biiñak guch Xoiꞌkam, nam jix uꞌuañ jup tuiꞌñgɨdaꞌ, gio nam jix chu joiꞌgɨꞌndaꞌ. \c 3 \s1 Gu Paablo na ba tu aaꞌndaꞌ na jax jaꞌk jum aaꞌ nam tu jimdaꞌ guiꞌ nam bɨɨpɨꞌ dɨr guꞌkat ja guguuxiꞌñdhaꞌ guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham \p \v 1 Jir sɨlhkam dho na jaꞌpni tu tuꞌiiꞌ: Noꞌ jaroiꞌ puiꞌm aaꞌ na bɨɨpɨꞌ dɨr kɨɨkat ja guguuxiꞌñdhaꞌ guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham, dhiꞌ joidham jir jix kɨɨꞌp jum duukam gu jaroiꞌ noꞌ puiꞌm aaꞌ. \v 2 Dai nam aaꞌ na joidham jir jix bhaiꞌkam kaꞌ, nam cham jix bhaamkiꞌñdhaꞌ gu jaꞌtkam. Gio baꞌ na maaꞌn pɨx tɨ bɨɨnaꞌ kaꞌ, daipuꞌ gu jax chuꞌm na bɨɨmaꞌn jum tɨɨmoꞌ gu ubii. Gio bɨxchuꞌ bhaan na tuꞌ kaꞌm tɨ nɨidhat miꞌ pu tu duñiidhaꞌ, gio nax gɨꞌm tu aꞌgadaꞌ. Gam nax bhaiꞌ ja tɨtdat ja tɨbiaptudidhaꞌ gu jaꞌtkam noꞌm paxiaraim kiaꞌmiꞌñ. Gam nax joojoiꞌñdhaꞌ na tu ja aꞌgiꞌñdhaꞌ gu jaꞌtkam gu ñioꞌkiꞌñ gu Dios. \v 3 Gio baꞌ na cham maimmukdaꞌ, ni ku cham ja kokdadaꞌ gu jaꞌtkam, guꞌ jaꞌpji nar jix bhaiꞌkam kaꞌ pɨx ja bui, jix ja joiꞌmdat pɨx ja nɨiꞌñdhaꞌ. Gam na cham tuꞌ bhaan jup jum buixiꞌñdhaꞌ gu tuꞌ tuumiñ. \v 4 Gio baꞌ nax bhaiꞌ tɨtdat gu bɨngaꞌn na jax jix kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ gu Dios, gio gu maamraꞌn na tu ja aꞌgiꞌñdhaꞌ nam jax jaꞌk jix bhaiꞌ miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ, nam tuꞌ kaꞌm tɨ nɨiꞌñdhaꞌ gio nam jix chɇ kɇɇkɇꞌ. \v 5 Na guꞌ noꞌñ aañ dɨɨlh cham maatɨt ja sɨlhkaꞌn guñ kiꞌaam kam, cham jir am nañ mu paiꞌp ba ja sɨlhkaꞌndaꞌ guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham. \v 6 Gio na cham jir am na jaroiꞌ jotmodaꞌ pu chuꞌm kɨꞌn ba daakaꞌ na jax kiaꞌpɨx tɨ jɨɨꞌñdhaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam. Na guꞌ cham maatɨꞌ kaꞌ noꞌ gammɨjɨ maaꞌn na jax miꞌ puiꞌ jimdaꞌ na jax jix aaꞌ gu Dios, kaꞌ baꞌ guꞌ moo janoꞌ gɇꞌkam jim taatɨi pum uaꞌtulhdhaꞌ jaꞌp nat jax chuꞌm kɨꞌn jum uaꞌtulh gu jaꞌook. \v 7 Gam nam aaꞌ ɨp na tuꞌ kaꞌm ja nɨiꞌñdhaꞌ gu jaꞌppɨx jaꞌtkam nam cham tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam nam baꞌ mu dɨr bha jaꞌk jix kɨɨꞌ kaꞌm jup nɨiꞌñdhaꞌ, puꞌñi jaꞌk baꞌ cham tuꞌ bhaan maiꞌchiaꞌ gu jaꞌook. \s1 Gu Paablo na ba tu aaꞌndaꞌ na jax jaꞌk jum aaꞌ nam jup tu jimdaꞌ guiꞌ nam miꞌ tu juandaꞌ ja bui guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham \p \v 8 Gio guiꞌ nam miꞌ tu juandaꞌ ja bui guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham, jum aaꞌ ɨp sia nam jir jix kɨkɨɨꞌ jaꞌtkam kaꞌ, nam jir jix bhabhaiꞌkam kaꞌ bɨɨx pɨx ja bui. Gam nam sɨlhkam tu aꞌgadaꞌ jax ñam kaiꞌchdhaꞌ. Ni kum cham jix maik kaꞌ. Ni kum cham jaꞌp pɨx muiꞌx maiꞌchik kaꞌ gu tuumiñ nam dɨɨlh kɨꞌn xim tu tumñigamtak kaꞌ. \v 9 Gio nam miꞌ puiꞌ tu daaꞌñchuꞌndaꞌ na jax jir sɨlhkam nach aach jax chuꞌm bhaan tɨ jɨɨgiꞌñ, nach guꞌx maat nar sɨlhkam, dai gux kɨɨꞌp jum duukam nam bhaan jujurtɨkaꞌ. \v 10 Bɨɨpɨꞌm aaꞌ nam tuꞌ jax xi dhuñiaꞌ noꞌm moo miꞌ pu bua gu tuꞌ nam aaꞌndaꞌ nam jax dhuñiaꞌ nam baꞌ miꞌ dhɨr tujuandam kɨꞌn ba darkaꞌ ja bui guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham. \v 11 Sia gu uꞌuub noꞌm jix aaꞌ nam tujuandam kɨꞌn baapkiaꞌ ja bui guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham, jum aaꞌ nam tuꞌ kaꞌm tɨ nɨiꞌñdhaꞌ ɨp sia. Sɨlhkam nam tu aꞌgadaꞌ jax ñam kaiꞌchdhaꞌ, cham tuꞌ nam iatdaꞌ. Jix gɨꞌm nam tu aꞌgadaꞌ, gam nam miꞌ puiꞌ xi chu dhuñiidhat tuꞌ nam aaꞌndaꞌ nam pu duñiaꞌ. \v 12 Jum aaꞌ ɨp na maaꞌn pɨx tɨ bɨɨnaꞌ kaꞌ gu jaroiꞌ nar tujuandam kaꞌ ja bui guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham, pu daipuꞌ gu ubii gu jax chuꞌm na bɨɨmaꞌn jum tɨɨmoꞌ. Gio nax bhaiꞌ ja mamtuxiꞌñdhaꞌ gu maamraꞌn, nam cham buam tuꞌm tu maachidhaꞌ, sia gu bɨngaꞌn jix bhaiꞌ tɨtdat. \v 13 Na guꞌ gu jaroiꞌ na pu chuꞌm bhaan ba tu juandaꞌ, noꞌx bhaiꞌ miꞌ pu tu duñiim na tuꞌm aaꞌndaꞌ na pu duñiaꞌ, jix kɨɨꞌ maaꞌnkam tɨɨgɨix ioꞌm tɇꞌkob ba daasaꞌ am guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham, pɨx jix bhaiꞌ ba aaꞌndaꞌ am baꞌ na sɨlhkam buiñor jix biiñak kaꞌ guch Xoiꞌkam. \s1 Gu Paablo na ba tu aaꞌndaꞌ na pu dhiꞌ bhaan jix bhaiꞌx maatɨꞌ na puiꞌ jaꞌk jir sɨlhkam nam jax jaꞌk tu daan guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham \p \v 14 Jootom jañ muiꞌ bam tɨɨꞌmɨraꞌ, dai nañ bɨɨpɨꞌ mu tum uaꞌñxiꞌñ \v 15 na baꞌ noꞌ ñich cham ob mu ai, aap bax mat kaꞌ na jax jaꞌk jum aaꞌ na tuiꞌñgɨdaꞌ gu jaroiꞌ ja bui guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham. Na guꞌ dhiꞌ ja aꞌm tɨ nɨidhat ja nuukaꞌn gu Dios maaxik duakam, nam baꞌ miꞌ puiꞌ tu aꞌgadaꞌ gu ñioꞌkiꞌñ na jax jir sɨlhkam. \v 16 Aach dɨɨlh jix bhaiꞌx maat nar gɇꞌp jum duukam dhiꞌ nach tuꞌ bhaan jix biiñak kat puiꞌ jaꞌk tu jim, na guꞌ jaꞌpni tu tuꞌiiꞌ: \q1 Guch Xoiꞌkam ya ai dhi oiꞌñgaꞌn bhaan maaꞌnkam jup jim duuk. \q1 Bɨɨx aixim jix bhaiꞌm duukam jup tu buimɨk, \q1 na guꞌ gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌ na bhaan tajaañixchuꞌ. \q1 Gu noonbiꞌñ gu Dios joidham jix kɨɨꞌ maaꞌnkam tɨɨ mɨt, \q1 sia naiꞌ pu chuꞌm ba tum aꞌga ja bui guiꞌ nam cham jir Israel kam, \q1 jaiꞌ dhɨt ba tɨ jɨɨgiꞌñ am buiñor. \q1 Baꞌ yaꞌ dɨr giop jii jix dhaam jaꞌk na paiꞌ dhɨr jir gɇꞌkam xib bɨɨx kap. \c 4 \s1 Na puiꞌ ba tɨꞌyaꞌ gu Paablo nam gatuuk jaiꞌ dhɨt cham miꞌ puiꞌ ka jiimdaꞌ na jax jix aaꞌ gu Dios \p \v 1 Gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌp kaiꞌch na sap janoꞌ na paiꞌ dhuuk bar miaꞌn kaꞌ na ba ji chum kuugalhdhaꞌ yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn, muiꞌ cham miꞌ puiꞌ ka tu daaꞌñchuꞌndaꞌ am na jax jix aaꞌ gu Dios. Mu jaꞌk pɨx ba ja kaichgɨdaꞌ am guiꞌ nam maakam tu mamtuxiꞌñdhaꞌ gu ñioꞌkiꞌñ gu Dios, dɨɨlh pɨx jam puiꞌ ba tu buidhaꞌ nam jax ɨlhiiꞌñdhaꞌ. Pu cham jir sɨlhkam kaꞌ, na guꞌ gu cham kɨkɨɨꞌ iꞌiiꞌmdaꞌ ja aꞌm bap tuiꞌñgɨdaꞌ dhiꞌ dhi jaꞌtkam, dhiꞌm baꞌ puiꞌ ja jurtuꞌnkaꞌ nam cham sɨlhkam ka tu aꞌgadaꞌ. \v 2 Pu cham miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ am dɨɨlh nam jax jaꞌk ja aagiꞌñdhaꞌ gu jaiꞌ, dai gux buam jum duukam nam bhaan jujurtɨkaꞌ dɨɨlh, jaꞌp ji buusandaꞌ nam puiꞌ jaꞌk bapaiñmichdhix kaꞌ. \v 3 Dhiꞌ pu chuꞌm gu jaꞌtkam jup kaiꞌchdhaꞌ am na cham jir am na gan tɨ bɨɨnaꞌ kaꞌ gu jaroiꞌ noꞌ ba tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam. Sia jɨꞌmaꞌn gu koiꞌ uaꞌtulhdharaꞌ ɨlhiiꞌñdhaꞌ am, aagix kaꞌ pɨx na jax chuꞌm jix bhaaiꞌ nam kuaꞌdaꞌ. Jax dhui nat guꞌ gu Dios jup tu duu bɨɨx na jɨꞌk jir tum kuaꞌdam nam baꞌ puꞌñi tu kuaꞌdaꞌ guiꞌ nam tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam, dai nam xi taxchaabgidhat gu Dios. \v 4 Nat guꞌ gu Dios tum kuaꞌdam jup tu duu gu koiꞌ bɨɨx na jɨꞌk jix chu jaiꞌch, cham tuꞌ nach guꞌ aach baꞌ yaꞌ dɨr puiꞌp ba duñiaꞌ na cham jir tum kuaꞌdam kaꞌ, dai ji nach tu kuaꞌdaꞌ xi taxchaabgidhat gu Dios. \v 5 Na guꞌx uañ jup jum duñiaꞌ gu koiꞌ nañ xi taxchaabgidhai gu Dios tu jugiaꞌ, nat guꞌ dɨɨlh gu Dios puiꞌ pu tɨi nax bhaaiꞌ nach tu kuaꞌdaꞌ. \s1 Gu Paablo na ba tu aaꞌndaꞌ na jax jaꞌk jir tuꞌm kaꞌ gu jaroiꞌ na tuꞌ sɨlhkam jir tujuandam tugiꞌñ kaꞌ guch Xoiꞌkam \p \v 6 Baꞌ noꞌp guꞌ aap puꞌñi dai gux kɨɨꞌp jum duukam ja aagiꞌñ guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham, gio noꞌp miꞌ puiꞌ tu daaꞌñchugɨt jum biiñkadat bhaan jum guguuxiꞌñ na jax jum kaiꞌch gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ gu Xoiꞌkam na sɨlhkam tu aꞌga, gio baꞌ noꞌp maaꞌn nap jax miꞌ puiꞌ jim gammɨjɨ, jir jix kɨɨꞌ tujuandam tugiꞌñ kaꞌ ap guch Xoiꞌkam. \v 7 Chaꞌp mi ja kɇkɇɇdat guiꞌ nam bɨxchuꞌ iatdaꞌ ganaiꞌ sapookiꞌñ tu aꞌgadaꞌ. Cham tuꞌ mim nɨnɨiꞌñ gu pu chuꞌm, gio guꞌ dai guiꞌ nam cham ja jur biaꞌ nam baꞌ pu chuꞌm tu aꞌgadaꞌ. Aap cham tuꞌp jim buixdhat xim guguuxdhatgɨdaꞌ nap jix ioꞌm xi gaaꞌñchuꞌndaꞌ nap jax jaꞌk miꞌ puiꞌ jimdaꞌ na jax jix aaꞌ gu Dios. \v 8 Na guꞌ dhiꞌ jaꞌpni ji buusan na jax yaꞌ maaxik jich chutkuꞌ bhaan nam aaꞌndaꞌ nach jaꞌp xi oipodaꞌ nach jich xɨɨsɨsdaꞌ na baꞌx bhaiꞌ tu tatdaꞌ kaꞌ, sia ku guꞌ cham pɨk jum aaꞌ dhich chutkuꞌ nach jix bhaiꞌ ja buadaꞌ. Guꞌ matgɨm guch iꞌiiꞌmdaꞌx ioꞌm ji nam aaꞌ nach jix bhaiꞌ ja duñiaꞌ na baꞌx bhaiꞌ tuch jimdaꞌ yaꞌ nach ka dudua dhich chuukuꞌ bhaan gio gatuuk jich iꞌiiꞌmdaꞌ bhaan. \v 9 Jir sɨlhkam dhiꞌ nañ jɨꞌk jax tu aꞌga. Jum aaꞌ nam bɨɨx dhɨt tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ na maaxik jir sɨlhkam. \v 10 Jich dhakooꞌñdhatuꞌndat tu aꞌgichuꞌ ich aach gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ gu Dios, sia kum cham jich kɨɨgalhiꞌñ gu jaꞌtkam nach buiñor jix biiñak gu Dios duakam, guiꞌ nat miꞌ dhɨr jich boosolh nach jɨꞌk ba tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam nach mu jaꞌk ba bhɨichgɨt nach paiꞌ gammɨjɨ gɨt miꞌ pup jich chulhiiñdhaꞌ, guiꞌ na sia puiꞌp jix bhaaiꞌ na ja boosgaꞌ miꞌ dhɨr guiꞌ nam jix aaꞌndaꞌ nam baꞌ cham jum tulhiiñaꞌ. \p \v 11 Puꞌñip xi ja aaꞌñdhai xi ja chiñiaꞌ nam miꞌ puiꞌ jimiaꞌ guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham. \v 12 Chaꞌp jum doꞌñchokaꞌ nam tuꞌ pɨx jum ɨlhiiꞌñdhaꞌ nap jir biapmaꞌ, jaꞌkbuiꞌ kat ji nap aap jir ja booiꞌchuꞌndaꞌ nam jax jaꞌk miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ bɨɨx guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham. Chaꞌp jɨꞌx jaꞌp tɨ kɨissapdaꞌ nap jax ba jim, jix bhaiꞌp tu ñiokdaꞌ, gio nap jix chu joiꞌgɨꞌndaꞌ, gammɨjɨ nax chu uañ kɨr jup tuiꞌñgɨdaꞌ gum iiꞌmdaꞌ nap muiꞌ xim gaꞌngadaꞌ. \v 13 Baꞌ ampɨk nañ aañ mu aayaꞌ, aap ka ja jiñkaixiꞌñdhaꞌ guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham gu ñioꞌkiꞌñ gu Dios na tu uaꞌñix, xi ja guguuxiꞌñdhaꞌ ap nam miꞌ puiꞌ jimiaꞌ na jɨꞌk jax jum kaiꞌch. \v 14 Puiꞌp xi chu duñiaꞌ nap jax jaꞌk jix chaat jum jur am bhaan, nat guꞌ gu Dios dhiꞌ bhaan jum aꞌm ba tɨ tɨɨ. Nap guꞌp kaiꞌch nap bhaankam jix chu juanam gu Dios, puiꞌ ku mɨt baꞌ puiꞌ jaꞌk tum daañxi bhaiꞌ xim daagɨk guiꞌ nam bɨjɨk dɨr ba tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam. \p \v 15 Miꞌp puiꞌ xi jimiaꞌ nañ jɨꞌk jax jum tɨtda nam baꞌ xim nɨiꞌñdhaꞌ gu jaiꞌ nap jix ioꞌm jum biiñkadim buiñor guch Xoiꞌkam. \v 16 Xim nuukdat ap nap cham uaꞌtulhdharaꞌ tɨr gɨxiaꞌ. Xim gaꞌngadaꞌp ɨp noꞌp moo miꞌ puiꞌ ja aagiꞌñ gu jaiꞌ na jax jir sɨlhkam. Gammɨjɨp miꞌ puiꞌ xi jimdat na jax jix kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ gu Dios, na guꞌ noꞌp miꞌ puiꞌ duiñchuꞌ, cham mu jaꞌk bhɨɨyaꞌ ap nap paiꞌ gammɨjɨ miꞌ pup jum tulhiiñdhaꞌ, sia guiꞌ nap jɨꞌk puiꞌ ja mamtuxdhaꞌ. \c 5 \s1 Gu Paablo na ba tu aaꞌndaꞌ na jax jaꞌk jum aaꞌ nach tu jimdaꞌ ja bui gu jaiꞌch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham \p \v 1 Chaꞌp bhaamdaꞌ kɨꞌn tu ja aꞌgiꞌñdhaꞌ gu chichioꞌñ jagɨꞌgɨr nap paiꞌ dhuuk tu ja aꞌgiꞌñdhaꞌ. Tuꞌ kaꞌm jap ja nɨidhat tu ja aꞌgiꞌñdhaꞌ, nam guꞌ gu puꞌñim taatɨꞌm jaꞌp ji buandaꞌ na jax gum taat. Gio gum bɨpnaꞌ biipibop jap puiꞌp ja ɨlhiiꞌñdhaꞌ na jax gu miaꞌn jum jaaduñ, tuꞌ kaꞌm jap ja nɨidhat tu ja aꞌgiꞌñdhaꞌ. \v 2 Gio gu uꞌuub jagɨꞌgɨr jap puiꞌ tuꞌ kaꞌm jup xi ja nɨidhat, nam guꞌ gu puꞌñim taatɨꞌm puiꞌp ji buandaꞌ na jax gum naan. Gio gu tɨtɨɨya puiꞌp jup ja ɨlhiiꞌñdhaꞌ na jax gu miaꞌn jum jaaduñ, tuꞌ kaꞌm jap ja nɨidhat jup tu ja aꞌgiꞌñdhaꞌ. \p \v 3 Jix bhaiꞌp xi ja buaꞌt gu uꞌuub dɨꞌdɨlhdhɨm nam ba koꞌiix gu ja bɨpnaꞌ, na guꞌ cham jaroiꞌ ka jaiꞌch nax bhaiꞌ ja duñiaꞌ. Xi ja maakat ap gu tuꞌ na ja aꞌm jum aaꞌndaꞌ. \v 4 Gu jax chuꞌm dɨɨlhdhɨm ubii noꞌt muu gu bɨngaꞌn, guꞌ ji noꞌm guꞌ dudua gu maamraꞌn piam gu aꞌbuilaꞌn, dhiꞌ ji nap ja aagiꞌñdhaꞌ nam aaꞌ nam bɨɨpɨꞌx bhaiꞌ ja duñiaꞌ guiꞌ nam maap jir jum oiꞌdhagɨm kaꞌ, nam baꞌ miꞌ dhɨr gu jaiꞌx bhaiꞌp ba ja duñiaꞌ. Jum aaꞌ guꞌ nam puiꞌx ja joiꞌmdaix bhaiꞌp ja duñiaꞌ jaꞌp na jax guiꞌ na mɨt jix ja joiꞌmdak jix bhaiꞌ ja buimɨk ja gɨꞌgɨlh, puiꞌ jaꞌk jix aaꞌ guꞌ gu Dios, na guꞌr jix bhaiꞌm duukam. \v 5 Gio guꞌ gu ubii guiꞌ na sɨlhkam puiꞌm tɨɨtɨꞌndaꞌ nar dɨɨlhdhɨm, soiꞌm ɨlhdhat tu daandaꞌ buiñor gu Dios gammɨjɨ nabap tanoolh gio nabap tukaaꞌ. \v 6 Guꞌ ji noꞌ guꞌ naiꞌ bɨɨx aixim tu bua na jax cham kɨɨꞌ kaꞌm nɨiꞌñ gu Dios sia ku tɨir dɨɨlhdhɨm, dhiꞌ dho gi guꞌ pu muukix kaꞌ ji iiꞌmdagaram bhaan. \v 7 Puiꞌp jaꞌk xi ja chiñiaꞌ nam duiñchuꞌndaꞌ gammɨjɨ bɨɨx guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham, na guꞌ cham tuꞌ jaroiꞌ tuꞌ bhaan jax ja tɨtdadaꞌ noꞌm gammɨjɨ miꞌ puiꞌ jiim. \v 8 Na guꞌ gu jaroiꞌ na cham ja joiꞌgɨꞌndaꞌ guiꞌ nam maap jix bhaiꞌ kaiꞌchdhaꞌ, ni gu jajaaꞌnniꞌñ na pɨk tɨix ioꞌm jum aaꞌndaꞌ, dhiꞌ bhaan jix maatɨꞌ kaꞌ na cham tuꞌ buiñor jix biiñak kaꞌ guch Xoiꞌkam. Jix ioꞌm cham jir kɨɨꞌ maaꞌnkam kaꞌ baꞌ, cham tuꞌ puiꞌ na guiꞌ nam cham tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam. \p \v 9 Ja daasaꞌ ap gu dɨꞌdɨlhdhɨm uꞌuub guiꞌ na sɨlhkam jum aaꞌndaꞌ nap jix bhaiꞌ ja duñiaꞌ. Dai guiꞌ na mɨt jɨꞌmaꞌn pɨx ja bɨɨm tu kiichak gu chichioꞌñ, gio dai guiꞌ nam baik ooꞌm oidhaꞌ biaꞌkaꞌ gammɨjɨ jaꞌk. \v 10 Gio baꞌ nam bɨɨx pɨx jix mat kaꞌ noꞌt jix bhaiꞌ ja mamtuxdhimɨk ja gɨꞌgɨlh gu maamraꞌn. Gam noꞌr jix bhaiꞌkam kat ja tɨbiapputuꞌn kiaꞌmiꞌñ guiꞌ nam paxiaraidhaꞌ. Gio noꞌ soiꞌm duukat ja palhbuiꞌñ guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham bɨɨx aixim tuꞌ na ja aꞌm jum aaꞌndaꞌ. Gio guiꞌ nam bɨɨx aixim tuꞌm bhaan jum tulhiiñ noꞌx bhaiꞌ ja bua, noꞌ dai gux kɨɨꞌp jum duukam bhaan ji bamgim nap tu bua. \p \v 11 Chaꞌp ja daꞌnsadaꞌ gu dɨꞌdɨlhdhɨm uꞌuub nam gook alh oidhaꞌ biaꞌkaꞌ, na guꞌ cham am ka gɨxiaꞌ noꞌm jax dhuuk gio maakam jup ba ɨlhiiꞌñ gatuuk. Jaꞌp xi dhui am baꞌ guch Xoiꞌkam nam bax ja oidhak kaꞌ ɨp gio jaiꞌ gu jaꞌtkam, \v 12 bam uaꞌtulhdhaꞌm baꞌ, nam guꞌ cham miꞌ puiꞌ jimiaꞌ nam jax tɨi xi chɨꞌyaꞌ nam jax jum daasaꞌ. \v 13 Piam nam naiꞌ pɨx jiimɨt ba tu aꞌgidhaꞌ kikcham na tuꞌ cham bhaiꞌm kaiꞌch, piam nam iataidhaꞌ, piam nam bax chu oꞌjoꞌndaꞌ. \v 14 Baꞌ jaꞌpni jaꞌk jix bhaiꞌ, nam gu xixibkam dɨꞌdɨlhdhɨm uꞌuub jaiꞌ xi ja oidhai gu chichioꞌñ, xi chu oiꞌñchaim jix bhaiꞌ xi ja dui gu ja maamar noꞌ mɨt jɨꞌk ja tɨɨ. Baꞌ puꞌñi jaꞌk cham tuꞌ tuꞌ bhaan jax jich chɨtdadaꞌ am guiꞌ nam xich bhaamkiꞌñ aach nach tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam. \v 15 Jaiꞌ dhɨt gu dɨꞌdɨlhdhɨm uꞌuub cham tuꞌ miꞌ puiꞌ ka jiim am na jax jix aaꞌ gu Dios, mu jaꞌk pɨx bhaan bax chutkagix am na jax ja jurtuꞌn gu jaꞌook. \p \v 16 Noꞌ maadɨt guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham, cham jax bua noꞌr chioꞌñ piam kur ubii, noꞌ tu jaaduñ jɨꞌk gu uꞌuub dɨꞌdɨlhdhɨm na mɨt koi gu ja bɨpnaꞌ, jum aaꞌ na dɨɨlh jix bhaiꞌ ja duñiaꞌ na baꞌ cham xiꞌx xijai kaꞌ ja bui bɨɨx guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham nam jup ja palhbuiꞌñdhaꞌ gu jaiꞌ na pu cham jaroiꞌ jaiꞌch kaꞌ nax bhaiꞌ ja duñiaꞌ. \p \v 17 Guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham nam jix ioꞌm bax maat nam jax jaꞌk tu ja aagiꞌñ gu jaiꞌch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham, dhiꞌx ioꞌm jum aaꞌ ɨp na pim jix bhaiꞌ ja buadaꞌ. Gook jaꞌkbuiꞌ kim japim ja maakdaꞌ gu tuꞌ nam aaꞌndaꞌ, guiꞌ pɨk nam jix ioꞌm tu aꞌgat tu mamtuxiꞌñdhaꞌ gu ñioꞌkiꞌñ gu Dios. \v 18 Na guꞌp jum kaiꞌch maaꞌn kap na mɨt paiꞌ tu uaꞌnak gu bɨjɨk dɨr kam: “Jum aaꞌ na kuaꞌdaꞌ gu tuur gu tuꞌ nar magooñgaꞌn kaꞌ.” Gio jaꞌp iam jaꞌpnip tu uaꞌñix, iam pɨx puiꞌp jum kaiꞌch: “Jum aaꞌ nam maakdaꞌ gu tuꞌ na bhaan jup bipioꞌdaꞌ gu tujuandam.” \p \v 19 Baꞌ noꞌ jaroiꞌ maadɨt jax jum tɨtda na maadɨt guiꞌ nam tu aꞌga gu ñioꞌkiꞌñ gu Dios cham miꞌ puiꞌ duiñchuꞌ na jax jaꞌk jum aaꞌ na tuiꞌñgɨdaꞌ, aap cham jɨɨgiꞌñdhaꞌ. Jɨɨꞌ ji noꞌm jix jaiꞌch jɨꞌk gook piam jɨꞌk baik nam maaxik nɨiꞌñ. \v 20 Baꞌ noꞌm jaiꞌ dhɨt puꞌñi kɨɨsaim nam jum uaꞌtulhiꞌñ, ja ñiokdhaꞌ ap nam paiꞌ dhuuk bɨɨx maap jup tuiꞌkaꞌ guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham nam baꞌ jaiꞌp tɇ kɇɇkɇt jix chotdonɨt cham puiꞌp jum uaꞌtulhiꞌñdhaꞌ. \v 21 Ja kaichdhat jañ yaꞌ pum tɨtda gu Dios gio guch Xoiꞌkam, gio guiꞌ nat pu puiꞌ jaꞌk ja aꞌm tɨ tɨɨ bɨjɨk gu Dios nam jir noonbiꞌñ kaꞌ, nap gammɨjɨ puꞌñi duiñchuꞌndaꞌ. Maaꞌn nap jax pɨx jup ɨlhiiꞌñdhaꞌ sia nar jaroiꞌ, na guꞌ cham jir am noꞌp jaiꞌ cham ja juan sia kum jum uaꞌtulhiꞌñ. \v 22 Gu jaroiꞌ nap bax dhaasam kaꞌ na bɨɨpɨꞌ dɨr kɨɨkat ja aagiꞌñdhaꞌ gu ñioꞌkiꞌñ gu Dios guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham, bɨɨpɨꞌp xi nɨiꞌñdhaꞌ noꞌx joojoiꞌñ na miꞌ puiꞌ jim na jax jix aaꞌ gu Dios. Na guꞌ noꞌt jax dhuukat cham miꞌ puiꞌ ka jii, aap jum aꞌm ji chɨ gɨxiaꞌ. Dai gux kɨɨꞌp jum duukam jap bhaan jum tukgiꞌñkaꞌ nap xip tu duñiidhaꞌ. \p \v 23 Aꞌlhich jap muiꞌp xi ioꞌdat gu uubas gu bargaꞌn gux oꞌjoꞌ paꞌ na baꞌ jotmodaꞌ duadhidhaꞌ gum book na saak jix koꞌk, cham tuꞌ dai suudaiꞌ. \p \v 24 Jaiꞌ dhɨt gu jaꞌtkam jix bhaiꞌx maatɨꞌ pu yaꞌ nam tuꞌ bhaan jix uꞌuaꞌtulhdhix, sia kut chakuim ai na paiꞌ dhuuk ja aagiꞌñdhaꞌ gu Dios. Baꞌ jaiꞌ na cham maatɨꞌ yaꞌ nam tuꞌ bhaan jix uꞌuaꞌtulhdhix, janoꞌx bhaiꞌ matgilhiaꞌ nam tuꞌ bhaan jix uꞌuaꞌtulhdhix kaꞌ. \v 25 Baꞌ guiꞌ nam jix bhaiꞌm duukam jup tu buadaꞌ, jɨꞌk pɨx ɨp nax bhaiꞌx maatɨꞌ pu yaꞌ, guꞌ baꞌ guiꞌ na jɨꞌk cham maatɨꞌ, gatuuk jix bhaiꞌ matgilhiaꞌ. \c 6 \p \v 1 Jaiꞌ dhɨt guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham nam tu ja juantuꞌn puiꞌ cham ji ja namkidhat, jum aaꞌ nam tuꞌ kaꞌm ja nɨidhat miꞌ puiꞌ xi dhuñiidhaꞌ tuꞌ nam ja chiandaꞌ gu ja gɇꞌgɇrkam tuk nam baꞌ bɨɨx pɨx jix bhaiꞌ aaꞌndaꞌ gu Dios gio gu ñioꞌkiꞌñ dhiꞌ nach aach bhaan tu aꞌga. \v 2 Baꞌ noꞌm guꞌ puiꞌp tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam gu ja gɇꞌgɇrkam tuk, jum aaꞌ nam jix ioꞌm tuꞌ kaꞌm ja nɨidhat miꞌ puiꞌ xi dhuñiidhaꞌ jax ñam ja tɨɨdaidhaꞌ. Giox bhaiꞌ nam miꞌ puiꞌ xi dhuñiidhaꞌ, cham tuꞌ parban, na guꞌ jaꞌp ji buusandaꞌ nam miaꞌn jir jum jajaaꞌnnim kaꞌ nam maap tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam. Gio guꞌ guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham pɨk nax ioꞌm jum aaꞌ nach jix bhaiꞌ ja buadaꞌ. Xi ja aagiꞌñdhaꞌ ap bɨɨx nam puiꞌ jaꞌk duiñchuꞌndaꞌ. \s1 Gu Paablo na puiꞌ ba tɨꞌyaꞌ na cham jir am na jaroiꞌ bɨxchuꞌ bhax chu aaꞌndaꞌ na gɨt xi chu biaꞌkaꞌ \p \v 3 Noꞌ jaroiꞌ maadɨt jix ioꞌm maakam xi bua na tu ja aꞌgiꞌñ guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham na jax jaꞌk cham puiꞌm kaiꞌch gu sɨlhkam ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam dhiꞌ nach tuꞌ bhaan tɨ jɨɨgiꞌñ aach, \v 4 dhiꞌ na jax dhui bhaan pɨx gɇꞌkam jum taat kaꞌ ku baꞌp kaiꞌchdhaꞌ, cham tuꞌ nax mat kaꞌ. Na guꞌ gu jaroiꞌ na gammɨjɨ bɨɨx aixim kaiꞌchdhaꞌ na jax ɨlhiiꞌñ dɨɨlh, dhiꞌ jaꞌp ji buusan na pu chuꞌm kɨꞌn jix kaꞌook kaꞌ, miꞌ dhɨr baꞌp ja iaꞌñdhidhaꞌ gu jaiꞌ. Miꞌ dhɨr jum gɨgɨꞌlhiꞌñ ɨp gu jɨɨꞌmodaꞌ, gio gu bhaamdaraꞌ, gam nam naiꞌ pɨx ba tu aꞌgadaꞌ, gio nam cham ka tɨ kɨɨgalhiꞌñdhaꞌ. \v 5 Bar koꞌkdhicham kaꞌ pɨx baꞌ, gammɨjɨ bɨɨx aixim pɨx bam buidhaꞌ am dai jaꞌp tuutuꞌm nam cham ji maatɨt na jax pɨk jaꞌk jir sɨlhkam. Nam guꞌ bax iaꞌñdhix kaꞌ gu tuꞌ na cham jir kɨɨꞌ kaꞌ, bhaan pɨx jum tutumñigamtaidhaꞌ am nam jax jaꞌk tu jimdaꞌ. Chaꞌp mi ja kɇkɇɇdaꞌ pu chuꞌm gu jaꞌtkam. \v 6 Jir puiꞌ dho ɨp nax ioꞌm jum tumñigamtaꞌ gu jaroiꞌ iiꞌmdaꞌ bhaan noꞌ dhiꞌ kɨꞌn jix bhaiꞌm taat na jɨꞌx pɨx maakidhaꞌ gu tuꞌ gu Dios nam aaꞌndaꞌ, na guꞌ buiñor tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ. \v 7 Nach guꞌ aach pu cham tuꞌ uaꞌ na chich paiꞌ dhuuk maaxir yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn bhaan, ni kuch pu cham tuꞌ xi bhɨi nach paiꞌ dhuuk giop koꞌyaꞌ. \v 8 Noꞌch biaꞌ nach tuꞌ kuaꞌ gio nach tuꞌch chɨ tɨiꞌñ, dhiꞌ kɨꞌn jach jix bhaiꞌch chaat kaꞌ, cham tuꞌ nach bhaan jix buam jich aaꞌndaꞌ gu tuꞌ na pu cham jum aaꞌndaꞌ. \v 9 Na guꞌ guiꞌ nam jix aaꞌndaꞌ nam jir jix chutumñigam kaꞌ, dhiꞌ bhaan bɨɨx aixim tuꞌm kɨꞌn bhaiꞌ ji chu ja maiꞌchɨi mu jaꞌk bhaan pɨx bax chutkagix kaꞌ am, bɨɨx aixim pɨx bam aaꞌndaꞌm baꞌ. Dhiꞌ puiꞌ jaꞌk tu bua nam baꞌ cham jɨꞌxkat miꞌ puiꞌ jimiaꞌ gu jaꞌtkam na jax jix aaꞌ gu Dios, dhiꞌ baꞌ kɨꞌn jup ba ja tulhiiñchudaꞌ gatuuk. \v 10 Na guꞌ gu jaroiꞌ noꞌt bhaan ba ji jurtɨ gu tuumiñ, dhiꞌ miꞌ dhɨr bhaiꞌ jim gɨꞌlhdhaꞌ bɨɨx aixim gu tuꞌx buam jum duukam. Jaiꞌ dhɨt nam tɨi miꞌ puiꞌ ka tu daaꞌñchugɨt na jax jix aaꞌ gu Dios, cham tuꞌ miꞌ puiꞌ ka jiim am, nam guꞌ dai bhaan pɨx bax chutkagix nam jum gaꞌnga nam jax dhui bɨɨx aixim tuꞌm xi chu biaꞌkaꞌ gɨt, dai nam bam tulhiiñ pɨx baꞌ ja iꞌiiꞌmdaꞌ bhaan. \s1 Gu Paablo na puiꞌ ba tɨꞌyaꞌ nam aaꞌ nach miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ na jax jix aaꞌ gu Dios \p \v 11 Baꞌ aap nap bhaankam tu juan gu Dios, chaꞌp pu chuꞌm bhaan jum tukgidhat miꞌ puiꞌ xi jimdaꞌ na jax jix aaꞌ. Soiꞌp jum ɨlhdhat jix ja joiꞌgɨꞌndaꞌ gu jaiꞌ gammɨjɨ. Miꞌp puiꞌ tu daaꞌñchugɨt xi kɨɨkgɨdaꞌ nap tuꞌ bhaan jix biiñak kat tɨ jɨɨgiꞌñ bɨɨx jum jur kɨꞌn. \v 12 Jaꞌp ji buusandaꞌ nap tu kokdatuꞌndaꞌ nap miꞌ puiꞌ tu daaꞌñchuꞌndat xi kɨɨkiꞌndaꞌ. Xim doꞌñchoꞌ ap nam aꞌm tɨ nɨidhidhaꞌ gu Dios gammɨjɨ, na guꞌ dhiꞌr jix bhaiꞌm duukam. Gio guꞌ pu kaiꞌñkam jum aꞌm tɨ tɨɨ nap baꞌ miꞌ puiꞌ tu duñiaꞌ na jax jix aaꞌ, puiꞌ na pich jax tɨi janoꞌ nam muiꞌ tɇ kɇɇ guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham nap saak buiñor jix biiñak guch Xoiꞌkam bɨɨx jum jur kɨꞌn. \v 13 Baꞌ gu Dios na ja maak iiꞌmdaꞌ bɨɨx nam jɨꞌk tuꞌ naiꞌ tu dudua, gio guch Xoiꞌkam nat aaꞌñ gu Poonsio Pilaato nar tuꞌp tuꞌm daꞌ, aañ dhiꞌ ja kaichdhat jum chian \v 14 nap miꞌ puiꞌ xi dhuñiaꞌ nañ jax jum tɨtda. Chaꞌp pataasat nañ baꞌ cham tuꞌ bhaan jax jum tɨtdadaꞌ. Gammɨjɨp baꞌ moo puiꞌ pu duiñchuꞌndaꞌ janoꞌ juugɨt na paiꞌ dhuuk bha jimdaꞌ guch Xoiꞌkam nax ioꞌm jir gɇꞌkam. \v 15 Na guꞌ gu Dios puiꞌ tu duñiaꞌ na paiꞌ dhuuk dɨɨlh pu tɨꞌyaꞌ, na guꞌ dai guiꞌr Dios nax ioꞌm jir gɇꞌkam. Jir ja gɇꞌkam tuk guiꞌ nam jix ioꞌm jir gɇꞌgɇrkam yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn, sia guiꞌ nam aꞌlhich kɨꞌn jir gɇꞌgɇrkam. \v 16 Dai guiꞌx jaiꞌch na cham tu mumkɨ. Maaꞌn kap kio na paiꞌ joidham jix chu abhaar gio nax chum tua kat tum tanoor. Pu cham jaroiꞌ nɨiꞌñ maaxik, ni ku cham jɨꞌxdhaꞌ jaroiꞌ tɨgiaꞌ, na guꞌ pu cham jaroiꞌ miaꞌn aꞌjɨ bhaiꞌ na paiꞌp tuꞌiiꞌ. Puiꞌ kuch baꞌ dai guiꞌ gɇꞌkamtuꞌndaꞌ, na guꞌ bɨxchuꞌx bhaaiꞌ na pu tu duñiaꞌ. Ee ku puiꞌ tu tuiꞌkaꞌ. \p \v 17 Guiꞌ nam jir jix chutumñigam yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn bhaan, jaꞌp jap ja tɨɨdaꞌ nam cham tuꞌ ja tumñiꞌ bhaan jujurtɨkaꞌ, ni kum cham dhiꞌ bhaan gɇꞌgɇrkam jum taat kaꞌ, na guꞌ pu cham tuꞌ bhaaiꞌ sia ku jaroiꞌ tɨi giilhim jir jix chumñigam yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn bhaan. Jaꞌp jap ja tɨɨdaꞌ na dai gu Dios jix bhaaiꞌ nam buiñor jix biiñak kat jix bhaiꞌm taat kaꞌ, na guꞌ guiꞌ pɨx na tuch maak bɨɨx aixim tuꞌ nach aꞌm jum aaꞌndaꞌ nach baꞌ aach yaꞌ dɨr kɨꞌn jup jich guguuxiꞌñdhaꞌ dhich chutkuꞌ bhaan. \v 18 Xi ja aagiꞌñdhaꞌ ap nam jix joojoidhat jix chu onbaiꞌñdhar kaꞌ gu tuꞌ nam biaꞌ na baꞌ puꞌñi jaꞌk sɨlhkam puiꞌ bam kaiꞌchdhaꞌ nam jir jix chutumñigam, nam guꞌx bhaiꞌm duukam jup tu buadaꞌ. \v 19 Jix bhaiꞌ tu ja jimdaꞌ baꞌ, na guꞌ ja aꞌm ba tɨ nɨidhidhaꞌ gu Dios. Gatuuk dai na ba ja baidhikaꞌ nam buiñor bap tuiꞌkaꞌ gammɨjɨ, nam guꞌ xib dɨr buiñor pu bam tutumñigamtaidhaꞌ. \s1 Gu Paablo na ba guguuxdhaꞌ gu Timoteo na cham ja kɇkɇɇdaꞌ guiꞌ nam maakam ja mamtuxiꞌñdhaꞌ gu jaꞌtkam \p \v 20 Baꞌ aap Timoteo, dɨɨlh jap miꞌ puiꞌ xi dhuiñchuꞌndaꞌ na pich tuꞌ ba maat nar joidham. Chaꞌp ja kɇkɇɇdat guiꞌ nam bɨɨx aixim tuꞌm tu aꞌga na tuꞌ yaꞌ dhi oiꞌñgaꞌn jax jum bua, na guꞌ pu cham tuꞌ mim nɨnɨiꞌñ. Dɨɨlh pɨx nam jax ɨlhiiꞌñdhaꞌ nam pu kaiꞌchdhaꞌ, cham tuꞌ na puiꞌ jaꞌk jix aaꞌ gu Dios. \v 21 Na guꞌ jaiꞌ dhɨt nach tɨi maap kach dhaaꞌñchugɨt, na mɨt paiꞌ dhuuk puꞌñi bɨɨx aixim tuꞌm ba ji chu aꞌga, pu cham miꞌ puiꞌ ka tu daa mɨt na jax jix aaꞌ guch Xoiꞌkam. \p Jaꞌpni tu tuiꞌkaꞌ ku baꞌ moo guch Gɨꞌkoraꞌ gɨt pɨx gammɨjɨ jam aꞌm tɨ nɨidhidhaꞌ bɨɨx jɨꞌmaꞌn aapiꞌm.