\id 1TH \h 1 TESALOONIKA KAM \toc1 GU BƗƗPƗꞌ KAM UAꞌNAꞌN GU PAABLO NAT TU JA UAꞌÑXI GUIꞌ NAM TƗ JƗƗGIꞌÑ BUIÑOR GUCH XOIꞌKAM NAM TESALOONIKA OIꞌDHAꞌ \toc2 1 TESALOONIKA KAM \toc3 1 Ts. \mt2 GU BƗƗPƗꞌ KAM UAꞌNAꞌN GU PAABLO NAT TU JA UAꞌÑXI GUIꞌ NAM TƗ JƗƗGIꞌÑ BUIÑOR GUCH XOIꞌKAM NAM \mt1 TESALOONIKA OIꞌDHAꞌ \c 1 \s1 Gu Paablo na ba ja ñioꞌkdhaꞌ \p \v 1 Aañ Paablo bɨɨmaꞌn gu Silbaano gio gu Timoteo, mu tu jam uaꞌñxiꞌñ ich aapiꞌm jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan na pim Tesaloonika dɨbɨɨr bhaan jup tuꞌiiꞌ na paiꞌ muiꞌ paꞌ daaꞌñxim jir kikcham, bhaiꞌ na pim paiꞌm jumpadat daan gu Dios jich Gɨꞌkoraꞌ gio guch Xoiꞌkam nar Gɇꞌkam, na pim guꞌ buiñor bap tuiꞌdhiꞌ. Baꞌ guiꞌm pɨx jam aꞌm tɨ nɨidhidhaꞌ bɨɨx jɨꞌmaꞌn aapiꞌm na pim baꞌx bhaiꞌm taatɨt tu oiꞌñkaꞌ gammɨjɨ. \s1 Na ba tu aaꞌndaꞌ gu Paablo nam gammɨjɨ tu daandaꞌ ja aꞌmkam \p \v 2 Aach gammɨjɨ jam tɨꞌñchot taxchaabgiꞌñdhaꞌ gu Dios na pim xi guꞌkiꞌ na pim buiñor tɨ jɨɨgiꞌñ guch Xoiꞌkam, tu jam daañxiꞌñ ich na baꞌ cham tuꞌ jam aꞌm jum aaꞌndaꞌ jam iꞌiiꞌmdaꞌ bhaan gio jam tutkuꞌ bhaan. \v 3 Puiꞌch jich aagɨt taxchaabgiꞌñdhaꞌ gu Dios jich Gɨꞌkoraꞌ na pimɨt jɨꞌx xim biiñkadak buiñor guch Xoiꞌkam pu duu na jax jix aaꞌ, gio na pimɨt jɨꞌx jix kɨɨgalhdhak tu juañxi sia puiꞌ jim tulhiiñaimɨk, na pim guꞌx ioꞌm buiñor jix biiñak. Cham jax jum aaꞌ pim baꞌ na pim puiꞌ jim aagɨt na guiꞌ pɨx jam palhbuiꞌñchuꞌ. \v 4 Aapiꞌm jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan, gu Dios xi jam joiꞌmdat jam aꞌm tɨ nɨiꞌñ. Jix maat ich nat guiꞌ pɨx jam aꞌm tɨ tɨɨgɨk puiꞌ jam duu na pim dai guiꞌ pɨx ba daandaꞌ. \v 5 Na guꞌ na chich paiꞌ dhuuk tu jam aꞌgi gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ guch Xoiꞌkam nax bhaaiꞌ na miꞌ dhɨr baabuꞌ gu jaroiꞌ na mu jaꞌk ka jimdaꞌ na paiꞌ gammɨjɨ gɨt miꞌ pup jum tulhiiñdhaꞌ, cham tuꞌ dai aach dɨɨlh pɨx nach jax kaiꞌch, guꞌ jaꞌpji gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌ nach aꞌm jup tuiꞌdhiꞌ nat jich guguux na chich baꞌx gɨꞌm jix ooꞌ kɨꞌn pu jam tɨɨꞌn na maaxik jir sɨlhkam puiꞌ na jax jum kaiꞌch. Gaa chich nach jax jaꞌk tu jimiaꞌ jam bui na pim baꞌch chɨɨgɨi puiꞌ jaꞌk jup ba tu jimdaꞌ jaiꞌ ja bui. Jix bhaiꞌx maat japim dho na chich puiꞌch dhuu. \p \v 6 Baꞌ na pimɨt jax jaꞌk jich chɨɨgɨk nach tuiꞌdhiꞌ, puiꞌ jaꞌk jup ji chu jii pimɨt, na guꞌ puiꞌ jaꞌk jix aaꞌ guch Xoiꞌkam. Cham jax ji chɨꞌɨɨk joidham jix bhaiꞌm taatɨt kai pimɨt gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñiꞌook na bhaan tu aꞌga guch Xoiꞌkam, na guꞌ gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌ na puiꞌ jam jurtuꞌn, sia ku pimɨt guꞌ miꞌ dhɨr giilhim bam tulhii. \v 7 Baꞌ aapiꞌm jir ja booiꞌchuꞌ bɨɨx guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham guiꞌ nam Masedoonia dɨbɨɨr bhaan oiꞌdhaꞌ gio guiꞌ nam Akaaya dɨbɨɨr bhaan jup oiꞌdhaꞌ, nam guꞌ miꞌ puiꞌp ba tu daaꞌñchuꞌ nam jax ji chɇ kɇɇkɇt na pim tu jim. \v 8 Baꞌ cham tuꞌ dai Masedoonia gio Akaaya nam puiꞌ tɇ kɇɇ na pim jax jaꞌk tu jim, guꞌ jaꞌpji sia jaiꞌ kap muiꞌ kap nam paiꞌ jax cham tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam, bax maat am na pim buiñor jix biiñak gu Dios. Baꞌ aach cham tuꞌch aꞌm kam aaꞌ nach jax kaiꞌchdhaꞌ, \v 9 jaꞌkbuiꞌ kat dɨɨlh puiꞌ tu aꞌga am na chich aach pu chuꞌm tu jam aꞌgi bha jaꞌp ji jam paxiarak. Sia puiꞌ tu aꞌga am na pimɨt joidham jix bhaiꞌch aich cham jax ji chɨꞌɨɨk. Bɨɨx puiꞌp xi kaiꞌch am na pimɨt cham tuꞌ kap jum buix ja bui gu didios nar jup ja duiñ gu jaꞌtkam, dai gu sɨlhkam Dios duakam japimɨt bhaan ba jujurtɨ, dai guiꞌ pim pɨx bar tujuandam tugiꞌñ. \v 10 Gio nam puiꞌp xi kaiꞌch na pim jax jaꞌk tuꞌt nɨɨra na gio bhaiꞌp jimdaꞌ guch Xoiꞌkam, Maraaꞌn gu Dios, nat Dios pɨx dɨɨlh duaꞌñdhak miꞌ dhɨr buusaiꞌ koiꞌñgaꞌn tɨr. Gu Jesuus jir diꞌ nach palhbuiꞌñ nach baꞌ cham jich chulhiiñaꞌ na cham xiim jum aayaꞌ nam jix ioꞌm jum tulhiiñaꞌ guiꞌ nam cham miꞌ puiꞌ jimiaꞌ na jax jix aaꞌ. \c 2 \s1 Na ba tu aaꞌndaꞌ gu Paablo nat jax jaꞌk tu jii ja bui \p \v 1 Aapiꞌm jix maat jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan na chich cham tuꞌ tuꞌ kub pɨx tu aꞌga gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ gu Dios janoꞌ nach bha jaꞌp tu jam aꞌgidhim, \v 2 sia kuch guꞌ bɨɨpɨꞌ dɨr jup xich chulhiiñaimɨk bhammɨ Piliipos na pim jax jup bax maat. Giilhim jamɨt bɨɨx aixim jich chɨtdaimɨk jich gɨbiimɨk, guꞌ ji nat guꞌ gu Dios jich palhbui nach baꞌ aapiꞌm jup jam aagiꞌñdhaꞌ gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñiꞌook na bhaan tu aꞌga na jax jaꞌk jix bhaiꞌ na pim duñiaꞌ, na pim baꞌ cham mu jaꞌk ka jiimdaꞌ na pim paiꞌ gammɨjɨ gɨt miꞌ pup jum tulhiiñdhaꞌ. Cham jax jich aagɨk jachich tu jam aꞌgi sia kum muiꞌ dhɨt tɨich oꞌbhagiꞌñ nam cham jich kɨɨgalhdhat. \v 3 Nach guꞌ aach maaxik jix maat nach miꞌ puiꞌ tu aꞌgim na jax jir sɨlhkam, cham tuꞌr gama jaꞌk. Ni kuch cham iam maakam ja iatgidhat gu jaꞌtkam tuꞌ miꞌ tɨɨgim na baꞌ aach dɨɨlh jich aꞌm ji chu biꞌiidhaꞌ. \v 4 Jax dhui na guꞌ gu Dios pux maatɨt jich ñɨiꞌñ nach jax jir tuutuꞌm. Jix kɨkɨɨꞌ jaꞌtkam jich chɨɨgɨk pu chuꞌm kɨꞌn jich dharai nach naiꞌ tu aꞌgaꞌ gu ñioꞌkiꞌñ na bhaan tu aꞌga nam jax jaꞌk duñiaꞌ gu jaꞌtkam, nam baꞌ cham mu jaꞌk ka bhɨɨyaꞌ nam paiꞌ gammɨjɨ miꞌ pup jum tulhiiñdhaꞌ. Dai baꞌ puꞌñi pɨx jach tu aꞌgim, cham tuꞌ jumai tuꞌ pup kuiꞌmgiꞌñ ich, ni ku chich cham aa ɨp nam pɨx jix bhaiꞌm taatɨt joidham jich aaꞌndaꞌ gu jaꞌtkam, nach guꞌ aach jix aaꞌ na dai gu Dios jix bhaiꞌm taat kaꞌ aach jich bui, guiꞌ nax bhaiꞌx maat nach jax jich aaꞌ jich jujur am bhaan. \v 5 Gio cham paiꞌ dhuuk mu paiꞌ giilhim bɨɨx aixim xi bua ich nach tu jam aꞌgiꞌñ na pim jax jaꞌk joidham jich kɇɇji pɨx jix bhaiꞌch aaꞌndaꞌ gɨt, jix maat japim dho. Ni ku chich cham paiꞌ dhuuk mu paiꞌ bɨxchuꞌ bhaan tu aꞌgimɨk maꞌiich gu tuumiñ. Jix bhaiꞌx maat sia gu Dios na chich cham tuꞌ puiꞌ tu jii. \v 6 Pu cham jich koꞌraaro guꞌ na jaroiꞌ gɇꞌgɇrkam jich biaꞌkat pɨx jix bhaiꞌch aaꞌndaꞌ, ni jaroiꞌ dho moo, ni aapiꞌm. \v 7 Jix bhaigɨt ɨp dho nach puiꞌ jaꞌk tu jimiaꞌ na jax gu gɇꞌgɇrkam, nach guꞌ bhaankam tu aꞌga guch Xoiꞌkam nach jir noonbiꞌñ. Guꞌ ji na chich guꞌ jaꞌp pɨx tu jii jam bui na jax gu aꞌaalh, gio jaꞌp na jax maaꞌn gu ubii nax ja daꞌdat jix bhaiꞌ ja buadaꞌ gu maamraꞌn. \v 8 Puꞌñich jup jam ɨlhiiꞌñ aach na pim panaas jir jich maamar. Joidham xi jam daꞌdat xi jam joiꞌgɨꞌn ich, cham tuꞌ na chich dai gu ñioꞌkiꞌñ gu Dios pɨx xi chu jam aꞌgidhak, guꞌ jaꞌpji sia guch iꞌiiꞌmdaꞌ na jam aꞌm jup tuꞌiiꞌ. ¡Joidham tuꞌ sɨlhkam kɨꞌn xi jam daꞌ ich guꞌ! \v 9 Jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan, sia tɨꞌñcho pim dho chi nach jix ioꞌm tu juanaimɨk nach baꞌ maiꞌchɨkdaꞌ gu tuꞌ nach aꞌm jum aaꞌndaꞌ. Tu juandaꞌ ich nabap tanoolh gio nabap tukaaꞌ, nach guꞌx mat kaꞌ nax xijai kaꞌ aapiꞌm jam bui na pim tuꞌ kɨꞌn jich xiispaꞌ nach bha jaꞌp tu jam aꞌgiꞌñ gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ gu Dios. \p \v 10 Aapiꞌm dhox bhaiꞌx maat gam sia gu Dios na chich miꞌ puiꞌ tu jii na pimɨt jax jaꞌk joidham jix kɨkɨɨꞌ jaꞌtkam jich chɨɨ. Jix bhaiꞌ nɨidhix kam jachich pu tu duu jam bui aapiꞌm na pim tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam. \v 11 Gam na chich jam guꞌnguxdhimɨk na pim jax bax maat ɨp, jam aaꞌñdhimɨk ich bɨɨx jɨꞌmaꞌn na pim jax jaꞌk tuiꞌñgɨdaꞌ, jaꞌp na jax maaꞌn gu maaꞌnkam noꞌ tu ja aagiꞌñ gu maamraꞌn. \v 12 Jup xi jam tɨɨdak jachich na pim puiꞌ jaꞌk duñiaꞌ na jax jaꞌk bhaan jix maatɨꞌ kaꞌ na pim Dios bar jaꞌtkam tugiꞌñ, na guꞌ aapiꞌm bar dhiꞌ na pim ba iimchudhix na pim buiñor aayaꞌ na paiꞌ dhɨr jix ioꞌm jir gɇꞌkam na joidham jix chu abhaar. \p \v 13 Puiꞌch jup taxchaabgiꞌñ gammɨjɨ gu Dios na pimɨt cham jax ji chɨꞌɨɨk kɇɇk miꞌ puiꞌ jii na jax jum kaiꞌch gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ na chich tu jam aꞌgi. Tɨ jɨɨꞌñ japimɨt na maaxik Dios jir ñioꞌkiꞌñ, cham tuꞌ gu jaꞌtkam. Na guꞌ maaxik Dios bhaan tu aꞌga gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñiꞌook nach bhaan tu aꞌga. Aapiꞌm jam aꞌm jix maatɨꞌ na tuꞌp jir tuꞌm daꞌ na pim jɨꞌk dhiꞌ bhaan tɨ jɨɨgiꞌñ. \v 14 Aapiꞌm jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan, janoꞌ na mɨt gu bhaiꞌ kam jaꞌtkam jam tulhiiñchuda sia ku pim tɨi bhaiꞌ maap oiꞌdhaꞌ bhaan gu dɨbɨɨr, puꞌñip tu ja dooda guch jaaduñ Judea kam nam puiꞌp tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam nam tɨi mi jaꞌp maap jum jumpadat jup tu daandaꞌ. Gu miꞌ kam jaꞌtkam nam jup ja bua, jir Judea kam am ɨp puiꞌ, guꞌ ji nam guꞌ guiꞌ cham tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam. \v 15 Dhi Judea kam jaꞌtkam jir dhiꞌ am na mɨt mua gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam, puiꞌx maat am guꞌ na mɨt muiꞌ ba ja koi guiꞌ nam bhaankam tɨi tu aꞌgadaꞌ gu Dios. Sia aach miꞌ dhɨr maiꞌ bach aadi mɨt. Ni jɨꞌx baꞌ kum xim gaꞌngadaꞌ noꞌx bhaiꞌm taat gu Dios ja bui kaꞌ baꞌ cham. Giox bhaak kaꞌ am tuꞌ na pɨx kɨꞌn, \v 16 na guꞌ noꞌch tɨi xix chu ja aꞌgidham guiꞌ nam cham jir Israel kam jaꞌtkam nam baꞌ cham jup jum tulhiiñaꞌ, guiꞌ cham aaꞌndaꞌ am nach gan tu ja aꞌgiꞌñdhaꞌ. Puꞌñi dhuuk jamɨt baꞌ bam uaꞌtulh jaꞌp gɇꞌkam kɨꞌn, ba suudaꞌ ja iꞌiiꞌmdaꞌ bhaan. Baꞌ dai na cham xiim jix ioꞌm ja tulhiiñchudaꞌ cham ja joiꞌmdat gu Dios. \s1 Gu Paablo na tɨi giop jix ja tɨɨꞌmɨram kaꞌ \p \v 17 Jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan, aach gammɨjɨ jam tɨꞌñcho bɨɨx jich jujur kɨꞌn, sia kuch guꞌ mɨk cham paiꞌ ka jam nɨiꞌñ maaxik. Tɨich jich gaꞌngadaꞌ nach jax dhui mu jam tɨɨꞌmpoꞌ gɨt ɨp gio. \v 18 Maaꞌnnim jachich tɨi muiꞌ ma ji jam tɨɨgim, aañiꞌ Paablo tɨi muiꞌkim ji tu dai nach mu jam tɨɨꞌmpoꞌ gɨt, guꞌ ji na guꞌ gu jaꞌook miꞌ gaim tɨtka. \v 19 Na guꞌ aapiꞌm baꞌr diꞌ nach ji jam nɨidhat jich guꞌnguxiꞌñ nach jix bhaiꞌch chaat. Jix bhaiꞌ tu tatdaꞌ kaꞌ nach xi jam tɨꞌñchokaꞌ, na guꞌ janoꞌ na paiꞌ dhuuk gio bhaiꞌp jimdaꞌ guch Xoiꞌkam, aapiꞌm pɨx jir diꞌ kaꞌ na pim bɨɨpɨꞌch chuttuꞌ. \v 20 Puiꞌ kuñ baꞌp kaiꞌch nach aapiꞌm ji jam nɨidhat jix bhaiꞌch chaat, cham tuꞌ bhaan jax jich aaꞌ ich baꞌ. \c 3 \p \v 1 Baꞌ nañ guꞌ cham nakgaim nañ jix maachim na pim jax tuꞌiiꞌ, puiꞌ ma tɨi ñich nañ aañ miꞌ pɨx ka oirɨdaꞌ Ateenas, \v 2 gu Timoteo ñich baꞌ mɨjɨ xi joot nañ aꞌmkam mu jam tɨɨꞌmɨraꞌ na puiꞌp jir jich jaduuñ jich Xoiꞌkam bhaan, gio na puiꞌ bhaankam jup tu juan gu Dios, na tu aꞌga gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñiꞌook na bhaan tu aꞌga guch Xoiꞌkam. Jup xi chɨɨdak jañich na bhammɨ jam guguuxdhaꞌ na pim baꞌ miꞌ puiꞌ tu daaꞌñchugɨt tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ dhiꞌ na pimɨt tuꞌ ba maat nar joidham. \v 3 Gio na pim baꞌ bɨɨx cham jum oꞌjolhdhat xi gukgɨdaꞌ sia puiꞌ bɨɨx aixim bhaan jim tulhiiñaidhat, na guꞌ dhiꞌm aaꞌ nach puꞌñi bɨɨx aixim jich chulhiiñaꞌ na pim jax bax maat. \v 4 Pu jam aagiꞌñ ich janoꞌ nach bhammɨ xip tuꞌt jam bui na puꞌñi bɨxchuꞌ bhaan bhaiꞌ jim tulhiiñaꞌ pim ɨp aapiꞌm na pimɨt ba tɨ jɨɨꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam, baꞌ puiꞌp ji chu buus. Tɨꞌñcho pim dho chi nach puiꞌ jam tɨtda. \v 5 Puꞌjani nañ jiñ aagɨt baꞌ cham nakgaim nañ jix maachim na pim jax tuiꞌdhiꞌ. Puiꞌ ku ñich baꞌ mɨjɨ tu joot nam jam tɨkkaꞌ noꞌ pim pui miꞌ puiꞌ tu daaꞌñchuꞌ na pimɨt tuꞌ maatɨk tɨ jɨɨꞌñ janoꞌ na chich bhammɨ tu jam aꞌgi. Nañ guꞌx chooꞌnnɨt jam tɨꞌñchokaꞌ tɨi noꞌt jax dhuuk tuꞌ bhaan ji jam maiꞌchɨk gu jaꞌook mu jaꞌk jam iabu ɨp gio uaꞌtulhdharaꞌ tɨr, nañ guꞌ cham aaꞌ nar tuꞌ kub kaꞌ guch magooñiꞌ na chich bhammɨ jaꞌp ba bhɨi. \p \v 6 Baꞌ xib bhammɨ dɨr jaꞌk ba gɨi gu Timoteo Tesaloonika na pim paiꞌ oiꞌdhaꞌ, joidham jix chu guguuxdham kaiꞌchim. Miꞌ puiꞌ tu daaꞌñchugɨt jix biiñak japim sap na pimɨt tuꞌ tu maat, jix chu joiꞌgɨꞌn japim sap sia tuꞌ na pɨx bhaan kɨꞌn. Sia aach japim sap tɨich chɨꞌñchokaꞌ, xich chɨɨgik kaꞌ pim sap tɨi maaxik jaꞌp na jax aach yaꞌ dɨr mu jaꞌk nach puiꞌ tɨi joidham jup xi jam tɨɨgik. \v 7 Baꞌ dhiꞌ bhaan aapiꞌm jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan, gɇꞌkam kɨꞌn jachich jix bhaiꞌch ɨlh nam puiꞌ bach chɨtda na pim miꞌ puiꞌ jiimɨt jix biiñak buiñor guch Xoiꞌkam, sia kuch guꞌ aach bɨɨx aixim bhaan jich chulhiiñ. \v 8 Panaas ku chich miꞌ paiꞌ dhɨr kiaꞌpɨx bhaiꞌ ji dhudua koꞌiix kat nam puiꞌ bach chɨtda na pim miꞌ puiꞌ jiim na jax jix aaꞌ gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam. \v 9 Cham bhaaiꞌ dho nach jax pɨk jaꞌk moox bhaiꞌch chaatɨt xi taxchaabgiꞌñdhaꞌ gɨt gu Dios na pim miꞌ puiꞌ tuiꞌdhiꞌ na jax jix aaꞌ, \v 10 dai nach soiꞌ tɨtdatuꞌ nabap tanoolh gio nabap tukaaꞌ na iam pu tɨꞌyaꞌ nach mu jimiaꞌ nach baꞌ maaxik jam tɨgiaꞌ ɨp gio, gio nach baꞌx ioꞌm jix bhaiꞌ xi jam aagiꞌñdhaꞌ na jax jaꞌk tu tuꞌiiꞌ dhiꞌ nach jax jaꞌk tu jim na pim baꞌ cham tuꞌ bhaan jax jim aagɨt jix bhaiꞌ bhaan tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ. \p \v 11 Jix aaꞌ ich tɨi na gɨt gu Dios jich Gɨꞌkoraꞌ gio gu Jesuus jich Gɇꞌkam tuk jich palhbuidhaꞌ nach jax dhui mu jimiaꞌ nach jam tɨɨꞌmpoꞌ. \v 12 Gio baꞌ na guiꞌ pɨx Dios jam maakidhaꞌ matdaꞌ na pim jax jaꞌk jix ioꞌm maachidhaꞌ na pim xim jajoiꞌgɨꞌndaꞌ bɨɨx jɨꞌmaꞌn, jaꞌp na jax aach nach xi jam joiꞌmdat tɨi jam tɨꞌñcho. \v 13 Gio gu Dios pɨx gɨt ɨp baꞌ moo puiꞌ jaꞌk duiñchuꞌndaꞌ gu jam jujur na pim jax jaꞌk miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ na jax jix aaꞌ, na pim jix uꞌuañ jup tuiꞌñgɨdaꞌ, na ni jax chuꞌm uaꞌtulhdharaꞌ ku jam tɨɨꞌñxidhaꞌ gu Dios jich Gɨꞌkoraꞌ janoꞌ na paiꞌ dhuuk gio bhaiꞌp jim gu Jesuus jich Gɇꞌkam tuk ja bɨɨm bɨɨx guiꞌ nam jɨꞌk buiñor jum biiñkadaꞌ. Moo gɨt puiꞌ tu tuiꞌkaꞌ. \c 4 \s1 Na ba ja aagiꞌñdhaꞌ gu Paablo nam jax jaꞌk tu jimdaꞌ \p \v 1 Baꞌ xib aapiꞌm jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan, soiꞌñ jam tɨtda bhaankam gu Jesuus jich Gɇꞌkam tuk na pim gammɨjɨ miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ na chich jax jam aaꞌñdhak na pim duiñchuꞌndaꞌ na baꞌx bhaiꞌm taat kaꞌ gu Dios jam bui, puiꞌ na pim jax jaꞌk ba duiñchuꞌ xib. \p \v 2 Jix bhaiꞌx maat japim guꞌ na jax jaꞌk jum aaꞌ na pim duñiaꞌ, na chich guꞌ xi jam aaꞌñdhak bhaankam guch Xoiꞌkam guiꞌ nax ioꞌm jir gɇꞌkam. \v 3 Dai puiꞌ pɨx jaꞌk jix aaꞌ guꞌ gu Dios na pim jix uꞌuañ jup tuiꞌkaꞌ guiꞌ buiñor gammɨjɨ. Chaꞌpim naiꞌ pɨx ja bɨɨm boppodaꞌ gu uꞌuub noꞌm cham jir jam bɨpnaꞌ, \v 4 daipuꞌ ji guiꞌ nam jir jam bɨpnaꞌ kaꞌ na pim jix ja daꞌdat. Tuꞌ kaꞌm japim ja nɨiꞌñdhaꞌ, cham tuꞌ na pim jax ña pim pɨx ja alhiosdaꞌ na jax cham jir am. \v 5 Ni ku pim cham bɨɨx aixim jix buam jum aagɨt ja nɨiꞌñdhaꞌ jaꞌp nam jax jaꞌk tu jim guiꞌ nam cham maat gu ñioꞌkiꞌñ gu Dios. \v 6 Ni ku pim cham jix joidhat nɨiꞌñdhaꞌ gu jax chuꞌm jich Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham gu bɨngaꞌn, ni jaroiꞌ jax chuꞌm jumai. Noꞌ jax dhuukat jaroiꞌ puiꞌ jaꞌk tu jim, Dios dhox ioꞌm tulhiiñchudaꞌ cham joiꞌmdai, nach guꞌ tɨi pu ba jam aagiꞌñdhaꞌ. \v 7 Nat guꞌ gu Dios pu kaiꞌñkam jich aꞌm tɨ tɨɨ nach baꞌ miꞌ puiꞌ ba jiimdaꞌ na jax jix aaꞌ, nach jix uꞌuañ jup tuiꞌkaꞌ guiꞌ buiñor, cham tuꞌ nach bɨɨx aixim tu buadaꞌ na tuꞌ cham jir kɨɨꞌ. \v 8 Puꞌjani nax abhaaruix. Gu jaroiꞌ na tuꞌ pɨx ɨlhiiꞌñdhaꞌ dhiꞌ nañ jɨꞌk jax kaiꞌch na jax jim aagɨt na maaꞌnkam jup jir duniiꞌñ, cham tuꞌ gu jax chuꞌm maaꞌnkam na cham kɨɨgalhiꞌñdhaꞌ, guꞌ jaꞌpji gu Dios nat jam aꞌm tajaa gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌ. \p \v 9 Baꞌ na pim jax jaꞌk xim jajoiꞌmdat jix bhaiꞌm buadaꞌ dɨɨlh daich Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham, cham jum aaꞌ nañ puiꞌ jaꞌk tu jam uaꞌñiꞌñdhaꞌ bhaan dhi uꞌuan, nat guꞌ dɨɨlh gu Dios ba jam aaꞌñ na pim jax jaꞌk xim jajoiꞌgɨꞌndaꞌ bɨɨx jɨꞌmaꞌn. \v 10 Puiꞌ jaꞌk tu jim japim sap guꞌ ja bui guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham bɨɨx guiꞌ nam jɨꞌk Masedoonia dɨbɨɨr bhaan oiꞌdhaꞌ, ku guꞌ aach jam aagiꞌñ ji soiꞌch ɨlhdhat na pim jix ioꞌm xim gɨꞌlhdhidhaꞌ na pim xim jajoiꞌgɨꞌndaꞌ. \v 11 Baꞌ dai dhiꞌ bhaan japim jup jum tukgiꞌñkaꞌ gu tuꞌx bhaiꞌm duukam na pim jup tu buadaꞌ, cham tuꞌ na pim bɨɨx aixim jum aaꞌndaꞌ gu tuꞌ na cham jum aaꞌ. Dɨɨlh jam boordaꞌ kɨꞌn japim tu biaꞌkaꞌ gu tuꞌ, na chich jax puiꞌ pu xi jam tɨɨdak moo ba puiꞌ, \v 12 nam baꞌ puꞌñi jaꞌk pɨx jix bhaiꞌ jam aaꞌndaꞌ guiꞌ nam cham tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam, gio na baꞌ cham tuꞌ jam aꞌm jum aaꞌndaꞌ aapiꞌm dɨɨlh. \s1 Na ba tu aaꞌndaꞌ gu Paablo na jax jaꞌk gio bhaiꞌp jim guch Xoiꞌkam \p \v 13 Jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan, xi jam aagiꞌñdhaꞌch ɨp nam jax jum duñiim jaiꞌ dhɨt nam koꞌiim ja tutkuꞌ bhaan guch Xoiꞌkam jɨɨgiꞌñdham, nach guꞌx aaꞌ na pim jix mat kaꞌ na pim baꞌ cham bhaan jix buam jum aaꞌndaꞌ jaꞌp na jax guiꞌ nam pu cham maat ni jɨꞌx nam jax jum duñiaꞌ nam paiꞌ dhuuk koꞌyaꞌ. \v 14 Puiꞌ nach jax tɨ jɨɨgiꞌñ xib nat muukɨk giop dua guch Xoiꞌkam, puꞌñip tɨ jɨɨgiꞌñ ich na gu Dios pɨx dɨɨlh ja duduaꞌñdhai ja baapmiꞌñdhaꞌ nam jimiaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam jɨꞌk nam buiñor tɨ jɨɨꞌñdhai koꞌyaꞌ. \p \v 15 Jaꞌpni jaꞌk tu tuꞌiiꞌ na pim baꞌx mat kaꞌ, guch Xoiꞌkam jich Gɇꞌkam tuk pɨx yaꞌch aagiꞌñ dhiꞌ. Aach nach jɨꞌk duduakaꞌ tutkuꞌ bhaan janoꞌ na paiꞌ dhuuk gio bhaiꞌp jimdaꞌ guch Xoiꞌkam, cham tuꞌch bɨɨpɨꞌ kat baasɨꞌn namkiaꞌ. \v 16 Na guꞌ janoꞌ na paiꞌ dhuuk jum aayaꞌ gu tanoolh, bhammɨ dɨr puiꞌ ba tɨm tɨꞌyaꞌx gɨꞌm kɨꞌn gio gɇꞌ kɨꞌn. Sia gu ja gɇꞌkam tuk bɨɨx gu noonbiꞌñ gu Dios gɇꞌ kɨꞌn puiꞌp ba tɨꞌyaꞌ, gio gu Dios gu kuichdhakaruꞌn bam kuichdhaꞌ. Baꞌ guch Xoiꞌkam nar Gɇꞌkam bhammɨ dɨr bhaiꞌ ji jimiaꞌ jix dhaam, baꞌ guiꞌ nam jɨꞌk buiñor tɨ jɨɨꞌñdhai koꞌiix kaꞌ, bɨɨpɨꞌ duduadɨi bhaiꞌ ji baapmigiaꞌ am. \v 17 Baꞌ guiꞌ nach jɨꞌk duduakaꞌ nach puiꞌp tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ buiñor, maap jach bhaiꞌ ba bhɨɨyaꞌ nach ba namkipuꞌ bhammɨ tɨbaaꞌñ chaꞌm guiꞌ na bhaan bha jimdaꞌ, gammɨjɨch baꞌ buiñor pu bap tuiꞌkaꞌ guch Xoiꞌkam. \v 18 Puꞌñi pim xi kaiꞌchɨt bɨɨx jɨꞌmaꞌn cham jax jum aagɨt miꞌ puiꞌ xi jiimdaꞌ na jax jix aaꞌ guch Xoiꞌkam. \c 5 \p \v 1 Baꞌ na jax jaꞌk ba tum buidhaꞌ, piam na tuꞌ tanoolh baꞌ pɨk gio bhaiꞌp jimdaꞌ guch Xoiꞌkam, cham jum aaꞌñ jaaduñ nañ pu chuꞌm yaꞌp jam aagiꞌñdhaꞌ, \v 2 na pim guꞌ bax maat na guch Xoiꞌkam gio bhaiꞌp jim na cham jaroiꞌ pum aaꞌndaꞌ. Yaꞌ pɨx ba aayaꞌ jaꞌp na jax maaꞌn gux ɨxkum na mu paiꞌ aayaꞌ baꞌk chɨr jax ña pɨx chuꞌm tukaaꞌ. \v 3 Nam paiꞌ dhuuk gu jaꞌtkam jup kaiꞌchdhaꞌ: “Jaꞌp moo joidham cham tuꞌ jax jum bua xib, joidham jix bhaiꞌ tuch jim”, baꞌ jotmodaꞌ cham jum ɨlhdham pɨx ja daam ba jimiaꞌ gux buam jum duukam, jaꞌp tu ja doodaꞌ na jax maaꞌn gu ubii na bax chɨɨgim kaꞌ gu alhii nax ioꞌm joiꞌmdam jum buadaꞌ. Pu cham bhaaiꞌn kaꞌ nam jax dhuim palhbuidhaꞌ. \v 4 Baꞌ aapiꞌm jiñ jaaduñ cham tuꞌx chukgam tɨr kap tuꞌiiꞌ, baꞌ cham tuꞌ totdoñiaꞌ pim na paiꞌ dhuuk yaꞌ pɨx ba kɨɨkaꞌ guch Xoiꞌkam jaꞌp na maaꞌn gux ɨxkum. \v 5 Jix chu maax kɨr bap tuiꞌdhiꞌ pim, tanoor joidham na pim paiꞌ jax oipo, pu cham jɨꞌx jich aꞌm jup tuꞌiiꞌ gux chukgam. \v 6 Puiꞌ ku baꞌ aach cham jich aꞌm jum aaꞌ nach mu paiꞌ kookos kaꞌ jaꞌp nam jax tuꞌiiꞌ guiꞌ nam cham tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam, guꞌ jaꞌpji nach tɨ nɨiꞌñdhaꞌ, joidham jach jix bhaiꞌch jur biaꞌ kam jup tuiꞌkaꞌ. \v 7 Na guꞌ guiꞌ nam kookos kaꞌ, tukaaꞌ buujidhaꞌ am kum baꞌ kookos kaꞌ, gio guiꞌ nam jix maik kaꞌ, puiꞌ tukaaꞌ buujidhaꞌ am ɨp kum baꞌx maik kaꞌ. \v 8 Guꞌ matgɨm aach nach jɨꞌk jix chu maax kɨr bap tuiꞌdhiꞌ, jum aaꞌ ji nach gammɨjɨ pɨx jich chɨtɨɨꞌñcho kam jix bhaiꞌch jujur biaꞌ kam oipodaꞌ, gio nach jix bhaiꞌ bhaan jix biiñak kat tuꞌ sɨlhkam bhaan tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ puiꞌ nach jax jaꞌk tu jim. Xich jajoiꞌmdat ich tuꞌ sɨlhkam kɨꞌn, gam nach tuꞌ sɨlhkam kɨꞌn tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ nach cham tuꞌ mu jaꞌk ka jiim nach paiꞌ gammɨjɨ gɨt miꞌ pup jich chulhiiñdhaꞌ. Dhiꞌch baꞌ bhaan jich palhbuiꞌñchuꞌndaꞌ sia tuꞌ na pɨx kɨꞌn. \v 9 Na guꞌ gu Dios cham tuꞌ miꞌ jaꞌk ka tɨch ñɨiꞌñchuꞌn nach paiꞌ gammɨjɨ gɨt miꞌ pup jich chulhiiñdhaꞌ, guꞌ jaꞌpji bhaankam guch Xoiꞌkam nar Gɇꞌkam miꞌ dhɨr jich boosgak maakam jaꞌk jich chuttu nach paiꞌ jaꞌk cham kach chulhiiñaꞌ. \v 10 Nat guꞌ guch Xoiꞌkam jich aꞌmkam muu, baꞌ cham jax bua sia kuch jaiꞌ dhɨt dudua tutkuꞌ bhaan piam ku mɨt jaiꞌ dhɨt ba koi, puiꞌ pɨx maap buiñor jup oiꞌñchaꞌ ich guꞌ gatuuk. \v 11 Puiꞌ ku pim baꞌ cham jax jum aagɨt dhiꞌ bhaan xim guꞌnguxdhat miꞌ puiꞌ xi jiimdaꞌ na jax jix aaꞌ guch Xoiꞌkam, puiꞌ na pim jax jaꞌk pu ba tuiꞌdhiꞌ xib. \s1 Na ba ja aagiꞌñdhaꞌ gu Paablo nam jax jaꞌk tuiꞌñgɨdaꞌ \p \v 12 Jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan, jam aagiꞌñ ich ɨp soiꞌch ɨlhdhat na pim siamri tuꞌ kaꞌm xi ja nɨidhat guiꞌ nam miꞌ tu juan jam bui bhaankam guch Xoiꞌkam, sia guiꞌ nam tu jam aagiꞌñ na pim jax jaꞌk tuiꞌñgɨdaꞌ na pim miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ na jax jix aaꞌ gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam. \v 13 Jum aaꞌ na pim jix ja joiꞌmdat ja nɨidhat jix bhaiꞌ ja buadaꞌ, na guꞌr jix bhaiꞌm duukam puiꞌ nam jɨꞌk tuꞌ jax bua. Joidham japim jix bhaiꞌ kaiꞌchɨt tu oiꞌñkaꞌ ɨp bɨɨx jɨꞌmaꞌn. \p \v 14 Jaꞌp jach jup xi jam tɨɨdam jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan, guiꞌ nam cham tu juanak kaꞌ, xi ja aagiꞌñdhaꞌ pim na ja aꞌm jum aaꞌ nam tu juandaꞌ. Xi ja guguuxdhat japim ɨp guiꞌ nam jix buam jum aaꞌndaꞌ tuꞌ na pɨx kɨꞌn. Gio guiꞌ nam cham maat nam jax pɨk jaꞌk miꞌ puiꞌ jiimdaꞌ na jax jix aaꞌ gu Dios, xi ja aagiꞌñdhaꞌ pim. Jir jix bhabhaiꞌkam kaꞌ pim sia jaroiꞌ na pɨx buiñor. \p \v 15 Chaꞌpim jaꞌk buppiꞌñdhaꞌ gu jaroiꞌ noꞌt jax jam alhio, siat chi moo jax jix buam jam alhio. Jaꞌkbuiꞌ kat ji na pim jix bhaiꞌ buadaꞌ sia jaroiꞌ na pɨx, sia ku cham tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam. \p \v 16 Gammɨjɨ pim jix bhaiꞌm taatɨt tu oiꞌñkaꞌ, cham tuꞌ na pim jix buam jum aaꞌndaꞌ tuꞌ na pɨx kɨꞌn. \v 17 Tu daandaꞌ pim gammɨjɨ. \v 18 Taxchaabgiꞌñdhaꞌ pim gu Dios sia bɨɨx aixim bhaan jax ña tu jam jimdaꞌ, na guꞌ puꞌñi jaꞌk jix aaꞌ gu Dios na pim taxchaabgiꞌñdhaꞌ aapiꞌm na pim ba tɨ jɨɨgiꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam. \p \v 19 Chaꞌpim tussadaꞌ gux Dhuuduꞌ kam jix Uañ Iiꞌmdaꞌ na jam aꞌm mɨim. \v 20 Noꞌ maadɨt tu aꞌga gu tuꞌ nar jix bhaiꞌm duukam, noꞌ aapiꞌm jix maat na Dios puiꞌ jaꞌk jurtuꞌn, tuꞌ kaꞌm japim xi chɨɨgɨi miꞌ puiꞌ xi jimɨi na jax kaiꞌchdhaꞌ. \v 21 Bɨɨx aixim jax ña tum aꞌgadaꞌ piam gu tuꞌ na jax jum buadaꞌ, xim gaꞌngadaꞌ pim dhiꞌ bhaan noꞌ moor jix kɨɨꞌp jum duukam piam ku guꞌ cham. Dai gu tuꞌ nar jix kɨɨꞌp jum duukam japim biꞌaidhaꞌ jam jujur am, \v 22 gux buam jum duukam japim baꞌ jaꞌp xi dhuñiidhat, na guꞌ bɨɨx aixim tuꞌm jix jaiꞌch. \p \v 23 Baꞌ gu Dios na buiñor jix bhaiꞌ tu tatdaꞌ pɨx jup tu duñiaꞌ na pim jax dhuix ioꞌm jix uꞌuañ bap tuiꞌñgɨdaꞌ guiꞌ buiñor, gio na jam aꞌm tɨ nɨidhidhaꞌ na baꞌ cham jax chuꞌm jix buam jum duukam jam daam jimiaꞌ, sia jam iꞌiiꞌmdaꞌ bhaan, sia na pim jax jaꞌk jum aaꞌndaꞌ, sia jam tutkuꞌ bhaan, na baꞌ cham tuꞌx buam jum duukam jam tɨɨꞌñxidhaꞌ gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam janoꞌ na gio bhaiꞌp jim. \v 24 Sɨlhkam jup kaiꞌchdhaꞌ guꞌ guch Xoiꞌkam jax noꞌt ba tɨi, guiꞌ nat jam aꞌm tɨ tɨɨ na pim buiñor jup tuiꞌñgɨdaꞌ, cham tuꞌ na puiꞌ pɨx xi chɨꞌji. Puiꞌ baꞌ ji chu buusniaꞌ nat jax xi chɨꞌɨɨk. \s1 Na ba ja tabuimgidhaꞌ gu Paablo \p \v 25 Jiñ jaaduñ jich Xoiꞌkam bhaan, jich aꞌmkam japim tu daandaꞌ gammɨjɨ. \p \v 26 Bɨɨx japim xim aꞌaaꞌñdhaꞌ nach xi jam joiꞌmdat mu jam ñioꞌkiꞌñ bhaan dhi uꞌuan. \p \v 27 Baꞌ bhaankam jañ puiꞌp jam tɨtda gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam na pim bɨɨx xim jijiñkuixdhaꞌ dhi uꞌuan na pim jɨꞌk buiñor tɨ jɨɨgiꞌñ. \p \v 28 Baꞌ gu Gɇꞌkam jich Xoiꞌkam pɨx jam aꞌm tɨ nɨidhidhaꞌ gammɨjɨ bɨɨx jɨꞌmaꞌn aapiꞌm.