\id JAS - Sirionó NT -Bolivia 1977 (DBL -2013) \h SANTIAGO \toc1 Carta a Santiago \toc2 Santiago \toc3 Stg \mt2 LA CARTA DE \mt1 SANTIAGO \c 1 \s1 Mbia ɨcúe cúe jenda je Santiago ucheẽ mbesa mondo \p \v 1 Santiago chõ se re. Dios rimba chõ se re. Jesucristo rimba abe chõ se re. Judíos Jesús quiato je chõ aɨco nguiã ã mbesa mbesa. Judíos ɨsúe cúe jenda je. Saludar ae chõ nguiã ã mbesa jẽje. \s1 Dios mɨɨ ño aba mbaaquiatu nguiã \p \v 2 Mbae ɨcuã tã ɨ mose jẽje, jẽya beɨ chõ nguia, Seresenda. \v 3 —Ma Dios ɨcua tuchɨte, ɨ mose mbae mo tã ɨ jẽje, jẽɨngo tuchɨ chõ nguia Dios rese ũquɨ̃ mose. Jeñimbirãcuã aquiatu sacuã. \v 4 Jeñimbirãcuã mbeɨ chõ nguia Dios ɨcua. Ɨ̃ nda Dios riqui jembitirõ tirõ mbeɨ jembuchɨɨcuabo mingo. Ũquɨ̃ mose ra jẽturã tuchɨ cote. \p \v 5 Jẽɨngo turã aquiatuã mose, jeñee ño Dios je. Jeñimbirãcuã aquiatuã mose, jeñee ño Dios je no. Ae ra jembaaquiatu. Ae ñee nguia Dios je nae, ũquɨ̃ ja je ra mbae mondo tuchɨ. Ñee asi asi eã nda ee no. \v 6 Jẽ ache ɨ mose Dios je, “Dios quia ñene”, jenye tuchɨ quiatu quia. —Dios ra emee ãte rei seje, ɨ mose jemo, eɨcuãte ũquɨ̃. Ama ndebera rã ño ũquɨ̃ nde. Sã quɨrɨrɨã ndiqui ama ndebera rerao turã eã no. Sã eriqui embuchebi chebite no. \v 7 Ama ndebera rã emo siqui mose, Dios ra mbae mee eã ũquɨ̃ je. \v 8 Emo ndua ata ata mose, mbae mɨɨ mo ndese eriqui aroneate. \p \v 9 Jesús quiato mo embae eã mose, sã eya tuchɨ chõ siqui. Sequiatote ɨte quia Dios nguiã ee aque. \v 10 Sã Jesús quiato mbaecha ia beɨ chõ siqui, mbae ɨcuã tã ɨ mose ee. Sã eya riquíã umbae tubɨrɨã ndese. Sã Dios rese quiatu eya riqui. Embae ua mose, sã eya riqui ũquɨ̃ mose abe no. Mbaecha mbae ra siqui beɨ eã. Sã quiata uti riqui soõ jeɨte no. \v 11 Tenda rasi mose ee, quiata ra ñimama. Euti abe ra uqui. Eturã eã mbeɨ ra cote. Eɨ̃ sɨ ra mbaecha. Umbae tubɨrɨã nyabe chõ nda mano. \s1 Mbae ɨcuã tã ɨ mose nande je \p \v 12 —Ã esaã ɨcuã, ɨ mose emo jẽje, ¡jẽsaãchɨ̃ nda jẽ! Jẽɨngo mingue chõ nguia ñimbirãcuã. Jeñimbirãcuã mose ra Dios mbae turã mee jẽje. Jemingo beɨ rae. —Ae nyesecua quia serese nae, ũquɨ̃ nda amingo beɨ, ɨ que Dios cose ra. \v 13 —Ã esaã ɨcuã, ɨ mose emo jẽje, Dios eã ño ñee nguiã jẽje ũquɨ̃. —Dios que “ã esaã ɨcuã” ɨ seje ra, jenyechɨ̃ nda jẽ. —Ã esaã ɨcuã, ɨ eã nda Dios emo je. Dios abe ra mbae ɨcuã saã eã emo ñee mose ee. \v 14 Aba chɨangui renda ɨcuã nguiarei mbae ɨcuã oseɨ uquia aba je. Dios eã ñene. \v 15 Emo mbae ɨcuã oseɨ mose, mbae ɨcuã naa arondete cote. Mbae ɨcuã naa naa mbeɨ mose ra Dios embasi cote. \p \v 16 —Mbae ɨcuã esaã, ɨ mose emo jẽje, Dios ñee eã nguiã jẽje. —Dios chõ ñee nguiã, jenyechɨ̃ nda jẽ. \v 17 Ae mbae turã tuutu beɨte quia nande je nae, Dios chɨmondo chõ ũquɨ̃ nde. Dios quiarei eturã mbeɨ tuchɨ. Eɨcuã jiri jiriã emo mose. Sã Dios tenda ao no. Nyasi abe no. Ũquɨ̃ nguia nyiabi abi jiri nguiã. Dios quiarei nyiabiã mbeɨ emo mose. Eturã mbeɨ tuchɨ eriqui co. \v 18 Sã Dios riqui seriirĩ ɨ nande je no. Nande echeẽ ɨcua mose nandechɨangui re. —Jẽ nane je aɨco seriirĩ ɨ co, ɨ que Dios nane je ra. Dios riirĩ tubɨrɨã tuchɨ ra ngaẽ nanderuɨ cote. \s1 Dios cheẽ jemumbayã ño nguia eandu mose \p \v 19 Dios quiarei eturã tuchɨ. Nyebe echeẽ jeñanduse tuchɨ quiatu quia jẽ. Jendua quiatu quia ñee nonde. Paama jenye jeɨ jeɨ techɨ̃ nguiã emo je. \v 20 Ae Dios bite riqui mbae nae, ũquɨ̃ nandesaã aroneate nande paama ɨ mose. \v 21 Ae Dios ucheẽ mondo quia jeñɨangui re nae, ũquɨ̃ jẽisi tuchɨ quiatu quia. Jẽɨngo mingue chõ nguia Dios cheẽ je jẽ. Aba mingo beɨsa chõ Dios cheẽ nde. Ae mbae ɨcuã ndese mbia riqui nae, ũquɨ̃ ɨcuã tubɨrɨãte eriqui raque. Ũquɨ̃ sɨ jẽhuɨ tuchɨ. Mbae ɨcuã ja sɨ jẽhuɨ tuchɨ. \p \v 22 Dios cheẽ nda jeñandu chooñochɨ̃ jẽ. Echeẽ jemumbayã tuchɨ quiatu jẽ. Emo Dios cheẽ andu chooño mose, ae sɨ́ chõ ñimbɨɨrɨ̃ ɨrɨ̃ nguiã aque. \v 23-24 Sã emo ndiqui mae ñooño nguba rese espejo je no. Sã eriqui tesareɨ jeɨ chõ nguba sɨ no. Eɨ̃ sɨ chõ Dios cheẽ andu chooñosa re. Tesareɨ jeɨ chõ nguiã Dios cheẽ sɨ. Echeẽ mumbayã ndocoɨ̃. \v 25 Dios cheẽ nguiarei aba mbuɨ tuchɨ mbae ɨcuã sɨ. Ae siqui tuchɨte quia Dios cheẽ ndese nae, ũquɨ̃ ndese ra Dios riqui tuchɨ echeẽ mumbayã mose. Ũquɨ̃ Dios cheẽ ñandu chooñoate quiatu nguiã. Echeẽ emumbayãte quiatu nguiã. \p \v 26 —Dios quiato chõ se re, ɨ raque emo. Uchuru rerequia chooñoa mose, Dios quiato raã ñooño ño ũquɨ̃ nde. Ae sɨ́ chõ ñɨmbɨɨrɨ̃ ɨrɨ̃ nguiã ũquɨ̃. \v 27 Ae Dios quiato chooñoa tuchɨ nae, ũquɨ̃ ndiqui mbae turã naa naa ũquɨ̃. Ũquɨ̃ ndiqui esi cheecha reaquiatute ũquɨ̃. Ũquɨ̃ ndiqui eru cheecha reaquiatute ũquɨ̃ no. Mbae eã mose eru cheecha mbae. Ũquɨ̃ ndiqui ñɨmbɨɨcuã ɨcuã eãte mbae ɨcuã mo je ũquɨ̃. \c 2 \s1 Mbia nandeisi turã ja chõ nguia nyiabiã \p \v 1 Jesucristo quiato chõ jẽ nde. Jenderecua tuchɨ chõ ae re. Nyebe mbia jẽisi turã ja chõ nguia nyiabiã. \v 2 Sã mbaecha mo ndiqui ngasẽ jeñimunua mose jẽje no. Huɨɨrao turã ndesebe. Eo cuasa turã ndesebe oro. Sã mbaecha reã mo abe riqui ngasẽ jeñimunua mose no. \v 3 Sã jẽɨngo mbaecha isi turã no. Sã jẽɨngo embucoi erenda turã tose no. Sã jẽɨngo mbaecha reã mbucoi turã eã no. \v 4 Eɨ̃ jenye mose, jẽisi turã ja eã ño nguiã ũquɨ̃. Jembuchiabi chõ nguiã ũquɨ̃. Hue rɨ̃ ja eã ño jẽɨngo nguiã mbia cuata mee ũquɨ̃. Jendua turã eã ñochɨ̃ nguiã ũquɨ̃. \v 5 Secheẽ jeñandu rã, Seresenda. Mbia mbaecha reã ngue Dios irabo ra. Dios ɨcua tuchɨ sacuã. Ũquɨ̃ ndese quiarei Dios o tuchɨ mbaecha mo sɨ. —Ũquɨ̃ nda siqui tuchɨ serese se ererecua tuchɨ mose, ɨ que Dios ñee nyii ra. \v 6 Jẽ ngue mbia mbaecha reã jenguirirõ tuchɨ ra. Eɨcuã eãte ũquɨ̃ ndiqui raque jẽje. Mbaecha quiatu eɨcuãte riqui nguiã jẽje. Jembɨɨrɨ̃ irɨ̃ ño nguiã. Jenderao rao chõ nguiã ererecua je, jẽ mbae mo mee mee sacuã ee. \v 7 Mbaecha chõ ñee ɨcuã ɨcuã nguiã Cristo rɨɨ̃. Nandererecua chõ Cristo resẽ. \p \v 8 —Sã ereɨco nyesecua ndechɨese no. Eɨ̃ ere sɨ chõ nyesecua emo ndese, ɨ que Dios mbia je cose ra. Dios cheẽ i tuchɨ chõ ũquɨ̃ nde. Nande ũquɨ̃ ñee mumbayã mose, nandeɨco turã ndae. \v 9 Nande mbia mo isi turã mose, emo isi ɨcuã mose, eɨcuãte ũquɨ̃. Nande mbia isi chiabi abi mose, Dios cheẽ nandemumba chõ nguiã ũquɨ̃. \v 10 Dios cheẽ tubɨrɨãte raque nande je echeẽ mumbayã sacuã. Nande echeẽ mɨɨ mo mumba mose, echeẽ ja mumba raanguia chõ ũquɨ̃ nde. Echeẽ ataque mumbayã ndaque. \v 11 Dios cheẽ tubɨrɨãte. —Jẽɨngochɨ̃ nda emo ninisi rese, ɨ que ra. —Mbia mo nda jẽɨquiachɨ̃, ɨ que ae sɨ ñee nda. Nande emo ɨquia mose, echeẽ nandemumba chõ nguiã ũquɨ̃. Nandeɨcoã ndaque emo ninisi rese. \v 12 Dios cheẽ ngue nandembuɨ mbae ɨcuã sɨ cote ra. Nandechesecua sacuã mbia rese. Nyebe nandeɨco turã mbeɨ chõ nguia mbia je. Dios quiatu ra nandecuata mee tuchɨ emo mose cote. \v 13 Ae eya eã eãte riqui emo ndese nae, ũquɨ̃ ndese ra Dios ia eã eã nandecuata mee mose. Nandeya eã mose emo ndese, ũquɨ̃ mose ra Dios nandembasiã. \s1 Nande Dios ĩcua mose, mbae turã abe nandesaã ño nguia \p \v 14 Sã emo ndiqui ñee no. —Dios aɨcuate quia co, ɨ. Ũquɨ̃ mbae turã naa eã mose, ũquɨ̃ nda Dios sirõ eã mbae ɨcuã sɨ. Dios ɨcua chooño ño ñene. \v 15 Sã Jesús quiato mbaecha reã mo ndiqui ngasẽ jẽje no. Sã eɨrao eã ndiqui no. Sã echɨurã mo eã ndiqui no. \v 16 Sã jemo ndiqui ñeeño ee no. —Nde ae chõ ndechɨurã etea. Nde ae chõ ndeɨraorã etea. Eso turã ño, ɨ jemo ee. Mbae mo mee ndocoɨ̃ ee. Jeñee ɨru chooño ño nguiã ee ũquɨ̃. \v 17 Jẽɨngo turã eã mose emo je, Dios jẽɨcua chooño ño nguiã ũquɨ̃. Jẽ Dios jẽɨcua mose, mbae turã jẽsaã jiri ae. \p \v 18 Sã emo ndiqui ñee no. —Dios aɨcuate quia co, ɨ. Sã emo ndiqui ñee no. —Mbae turã asaã saã nguia co. Dios aɨcua chooño eã nguia co, sã emo ndiqui ɨ no. Jẽ Dios ɨcua mose ¿mañɨ ae ra jẽɨcua mbae turã naa naa eã mose re? Se quiatu mbae turã asaã saã nguiã co. Nyebe ra mbia “eriqui Jesús ɨcuate co”, ɨ serɨɨ̃. \v 19 —Dios mɨɨ ño siqui nguiã co, jenye chõ nguiã ũquɨ̃. Eturãte raque ũquɨ̃. Aba checuayã abe riqui ñee ndaque Dios mɨɨ nɨɨ co no. Siquichete esɨ ñee ndaque erɨɨ̃. \v 20 ¿Mbaerã jẽaracuayã tuchɨ riqui re? Emo mbae turã naa naa eã mose, Dios ɨcua chooño ño nguiã ũquɨ̃. \v 21 Sã nandei Abraham no. —Nderiirĩ emee seje, ɨ mose Dios, Abraham ngue echeẽ mumba eã nda. Nyebe Dios Abraham isi turã mbeɨ nguiã. \v 22 Abraham ngue Dios ɨcua chooño eã nda. Mbae turã ngue esaã saã mbeɨ quia Dios ɨcua mose ra. Dios cheẽ ngue emumba eã nda. Nyebe nandeɨco nguiã ñee. “Abraham Dios ɨcuate”, ɨ. \v 23 Sã embesa ji riqui ñee no: \q1 Abraham ngue Dios ɨcua ra. \q1 Nyebe que Dios eisi turã mbeɨ ra, \m ɨ que embesa ji ra. Ũquɨ̃ ngue ɨque tuchɨ cote ra. Nyebe “Dios Quiato” ɨ nguiã Abraham je. \v 24 Emo Dios ɨcua chooño mose, Dios ra eisi turã eã. Emo Dios ɨcua tuchɨ mose, sã mbae turã abe raã naa. —Dios ɨcuasa, ɨ nda mbia ee cote chã. \v 25 Sã Rahab cose no. Cuña ɨcuã. Siqui ata ata beɨ mbia rese. Aque que Josué chɨmondo isi turã nda. Mbuchɨmɨ turã ngue mondo mbia ɨcuã sɨ ra. Nyebe Dios Rahab isi turã nguiã. \v 26 Sã nanderete no. Umɨ umɨ eã mose, “eraaque” ɨ chõ mbia nguiã ũquɨ̃ je. Ũquɨ̃ na ño mbia mo ndiqui nguiã ã. Mbae turã naa eã. Nyebe nandeɨco nguiã “Dios ɨcuayãte” ɨ ee ã. \c 3 \s1 Cochee chõ nandechuru nandereco \p \v 1 —Mbia mbaaquiatu quiatu sacuã se, ¡jenye jaaja techɨ̃ nda equia jẽ! Emo emo mɨɨ ño. Mbia ra mae tuchɨ urerese. Urecuata ra emee tuchɨ. Mbia mbaaquiatu quiatusate quia ure re. \v 2 Dios cheẽ nandechabi chabi chõ nguiã nande ja ã. Emo uchuru rerequia turã mose, nguete ja abe rerequia turã ño nguiã ũquɨ̃. \v 3 Sã nandeɨco freno mɨɨ ticuasu churu rese no. Nandecheẽ mumbayã sacuã ño ũquɨ̃ nde. Sã freno ñetẽ je chõ nandeɨco ticuasu rete rurucuata nandenduasa quiti no. Ticuasu rete cuasute raque. \v 4 Sã lancha cuasute raque no. Sã quɨrɨrɨã quirãcuãte riqui raque ee no. Ira ñetẽ je chõ echa riqui nguiã embucuata turã unduasa quiti. \v 5 Eɨ̃ ño nandechuru nguiã. Nandechuru mbae saã ata ata chõ nguiã. Eñetẽte raque. Sã tata ñetẽte raque no. Mbae ra esei ja tuchɨ oso quia. \p \v 6 Tata rã ño nandechuru re. Nandechuru quiarei mbae ɨcuã ñumumbara raã uquia tuchɨ nande je. Nandechuru ɨcuã na eãte nanderete resenda mo. Nandechuru chõ nanderete mbɨɨcuã ja nguiã. Nandechuru chõ nandereco rerequia ɨcuã mbeɨ nguiã. Aba checuayã ño nandechuru rerequia ɨcuã nguiã no. \v 7 Sã nandeɨco quiaa rɨɨnda mo mbuseteã arõte raque no. Ae mbebe quia nae, ũquɨ̃ abe nande mbuseteã arõte raque. Mbeɨ abe nandembuseteã arõte raque. Ae siqui ama ñɨ nae, ũquɨ̃ abe nandembuseteã arõte raque no. Ũquɨ̃ ja que mbia mbuseteã emo mose ra. \v 8 Nandechuru quiatu nandembuseteã aroneate nguiã. Nandechuru ɨcuã nguiatu nandembuquɨrɨrɨ aroneate nguiã. Mbeɨ tasi je rã tuchɨ chõ nandechuru riqui nguiã nande je ã. \v 9 Nandechuru je nandeɨco ñee turã ndaque nanderu Dios je. Nandechuru sɨ́ je chõ nandeɨco nguiã ñee ɨcuã mbia Dios chɨao je cote. Ae rã sɨ́ raque Dios mbia ao. \v 10 Nandechuru sɨ́ je nandeɨco ñee turã ndaque. Ñee ɨcuã abe no. Ũquɨ̃ Dios biãte, Seresenda. \v 11 Sã icua riqui no. I turã mose, eturã ja beɨ chõ ñene. I reẽ mose, ereẽ ja beɨ chõ eno nde. I chumumbara chɨ̃ aroneate icua mɨɨ ye. \v 12 Sã isio riqui ɨa eã ira a mo no. Isio a beɨ chõ nda ɨa nguiã. Ira mo nda ɨa eã enongue a no. Ea sɨ́ chõ nda ɨa nguiã no. Sã nandeɨco i turã ndea eã i reẽ mbɨrõ no. Hue icua mɨɨ ye ra eñɨ ja eã. Eɨ̃ sɨ chõ nandechuru no nde. Nandecheẽ ñumumbara mose, eɨcuãte ũquɨ̃. \s1 Ae je Dios uaquiatu mee nae \p \v 13 Jemo aquiatu mose, sã eriqui mbae turã naa naa mbeɨ. Sã eriqui tochɨ beɨ no. \v 14 —Paama jenye checuayã mose jenyue, jẽaquiatu jẽsaã ñooño ño nguiã ũquɨ̃ no. Jeñee ñooño ño nguiã ũquɨ̃. Dios cheẽ nduɨ eã tuchɨ chõ ũquɨ̃ nde. \v 15 Eɨ̃ jenye eã nda cote, Dios uaquiatu mee mose jẽje. Paama jenye checuayã mose jenyue, Dios rã eã ño jẽ nde. Dios quiatoã nyɨsaã na ño ũquɨ̃ nde. Aba checuayã nyɨsaã na ño ũquɨ̃ no nde. \v 16 Mbia ndua eã mose emo ndese, eɨcuãte ũquɨ̃. Mbia paama ɨ checuayã mose nyue, eɨcuãte ũquɨ̃ no. Ũquɨ̃ mose ra mbia siqui turãyã nyue. Mbae ɨcuã ɨcuã mbeɨ ra ee. \v 17 Dios uaquiatu mee mose nande je, nandechɨã turãte ra cote. Nandechɨã nda ngoite cote. Cocheete ra nandeɨco cote. Emo ñee nda nandemumba eãte cote. Nandeya eã nda mbia rese cote. Mbae ra nandesaã turã mbeɨ quia cote. Nandendua ata ata eã nda cote. Nandecheẽ nyecuate ra eriqui mbia je cote. \v 18 Nande mbia nandemingo turã mose nyɨese, nandechɨã turã nda nandeɨco cote. \c 4 \s1 Ae mbae ɨcuã quiatote nae, Dios quiatoã ño ũquɨ̃ nde \p \v 1 ¿Mbaerã ño jẽɨngo nyao nyao nyɨese chã? ¿Mbaerã ño jẽɨngo ɨco ɨcuã ɨcuãte nyue chã? Jeñɨangui renda ɨcuã nɨɨ ño ñene. “Se chõ jẽ”, jenye jaaja quiatu nguiã mbae ɨcuã oseɨ oseɨ. \v 2 Jembae eã jenyoseɨ choseɨchɨ̃ nguiã ã. Jẽ ererequiayã mbeɨ mose, mbia jẽɨquia arõ ñochɨ̃ nguiã ã. Mbae jenyoseɨ choseɨ chõchɨ̃ nguiã ã. Nyebe jẽɨcuã ɨcuã mbeɨte riqui nguiã jenyue ã. “Embu seje”, jenye ãte quiatu nguiã Dios je. Nyebe jẽɨngo nguiã eisiã. \v 3 “Embu seje”, jenye mose Dios je, “embu seje” jenye ɨcuã ɨcuã ño nguiã ee ã. Mbae mumba chooño sacuã ño jẽɨngo nguiã “embu seje” ɨ Dios je ã. Nyebe Dios riqui nguiã emee eã jẽje. \v 4 Sã cuña mo ndiqui huɨ ngu sɨ no. Eɨ̃ jenye sɨ chõchɨ̃ nguiã huɨ huɨ Dios sɨ ã. Ae Dios biãte nae, jẽ ũquɨ̃ oseɨ oseɨ mose, Dios quiato aronea ño jẽ cote re. ¿Mañɨ jenye quia ũquɨ̃ ɨcuayãte re? \v 5 Sã embesa ji riqui ñee ñooño ãte no: \q1 Espíritu Turã Dios mee nguia nandechɨangui re nae, aque riqui ngueteãte nanderese co. \q1 Nandeɨco sacuã Dios mɨɨ ndese, \m ɨ que embesa ji ra. \v 6 Dios turã ɨ ɨte riqui nande je co. Sã embesa ji riqui ñee no: Ae ucuasu saã saã nguia nae, Dios riqui ũquɨ̃ ndiquisãte co. Ae siqui tochɨte quia nae, ũquɨ̃ je quiatu Dios turã ɨ ɨte riqui nguiã co, ɨ que embesa ji ra. \v 7 Jẽɨngo tochɨ chõ nguia Dios je. Aba checuayã jẽsiquisã ño nguia jenyesɨ. Ũquɨ̃ mose ra uchã jẽsɨ cote. \v 8 Dios jẽsɨɨchã tuchɨ quiatu quia. Ũquɨ̃ mose ra Dios abe jendɨɨchã tuchɨ. Jẽɨngo mose mbae ɨcuã ndese, jẽhuɨ chõ esɨ. Jendua ata ata mose, jeñɨa jembitirõ ño. \v 9 ¿Mbaerã jẽɨngo ɨquia ɨquia mbae ɨcuã naa mose re? ¿Mbaerã jẽyate riqui mbae ɨcuã naa mose re no? Jenyeseo quiatu quia jẽɨcuã nɨɨ. Jẽya eã nguiatu quia jẽɨcuã ndese no ae. \v 10 Jẽɨngo tochɨ chõ nguia Cristo je. Aquere quia ra ae jẽturã mbuchecua mbia je cote. \s1 Nandecheẽ ɨcuã eã emo nɨɨ \p \v 11 Jeñee ɨcuãchɨ̃ nda emo nɨɨ, Seresenda. Dios cheẽ mumba chõ ũquɨ̃ nde. —Jenyesecua chõ nguia jenyɨese, ɨ que Dios ra. Jẽ Dios cheẽ mumba mose, “Dios cheẽ ɨcuã” ɨ raanguia chõ ũquɨ̃ nde. “Dios cheẽ ɨcuã” jenyechɨ̃ nda echeẽ mumbayã ndocoɨ̃ jẽ. \v 12 Dios ae chõ mbia cuata mee nguiã co. Dios mɨɨ ño ucheẽ mondo nguiã nande je. Nande echeẽ mumbayã sacuã. Dios ae chõ aba rirõ nguiã aba ɨcuã sɨ. Dios ae chõ nda aba mondo tata cuásuu no. Nande quiarei emo cuata nandemee aroneate. \s1 Mbae mo tasaã isamamɨ, nande aroneate \p \v 13 Sã nandemo ndiqui ñee no. —Taso mbae mo naa naa pee. Taɨco are tuchɨ pee. Mbae mo isi sacuã icua. Tenda nongue mose ra achube, ɨ no. Ndua rane eã Dios rese. \v 14 Ũquɨ̃ Dios biãte. Nandeiranuate mbae mo ndese. Mbae mo tu arondete tã ɨ nande je. Isamamɨ nandemano arondete. Shɨmbo rã ño nande re. Sã shɨmbo riqui quiachã jeɨte no. \v 15 —Mbae mo tasaã, nandechɨ̃ nda nande ae ndua mose rocoɨ̃ Dios rese jẽ. —Dios eno ɨ mose seje, ũquɨ̃ mose quiatu mbae tasaã, nande quiatu quia. \v 16 ¿Mbaerã jẽɨngo tesareɨ Dios sɨ re? ¿Mbaerã jẽɨngo “se ae mbae tasaã” ɨ re? Jenguasu jẽsaã saã ño nguiã ũquɨ̃. Eɨcuãte ũquɨ̃. \v 17 Ae mbae turã ɨcuate quia nae, sã ũquɨ̃ ndiqui mbae turã naa mbeɨ. Mbae turã naa eã mose, eɨcuãte ũquɨ̃ cote. Dios biãte ũquɨ̃ cote. \c 5 \s1 Santiago ñee asi mbaecha je \p \v 1 Tacheẽ mbaecha je cote. Jẽya eã ndasi ra jẽsaã tuchɨ cote, mbaecha. Jenyeseo tuchɨ quiatu quia. \v 2 Jembae ra ua ja tuchɨ cote. Chicuaquiarɨ̃ nda jẽɨrao ua tuchɨ. \v 3 Jembae mbae isiquia ra quiachã ja cote. Jembae mbae isiquia rã nda jẽ abe jẽquiachã tuchɨ cote. Mbae isiquia rese chõ jẽɨngo nguiã ndua. Dios rese ndua rocoɨ̃. Mbae isiquia jemunua nua tuchɨ chõ nguiã Dios jembasi sacuã ã cote. \v 4 Mbia que quieɨ quieɨ rei quia jẽje resẽ. Mbae que jemondo turã turãyã nguia jembae ɨshao shaosa je resẽ. Ũquɨ̃ Dios mbiirandu raanguia chõ nguiã jenɨɨ. Nyebe ra Dios jembasi uquirãcuã je. \v 5 Sã ticuasu riqui quiaru beɨ ñɨmbuquira no. Eɨquia nonde. Eɨ̃ ño jẽ nde, mbaecha. Jembi rese chõ ngue jẽɨngo beɨ quia ra. Jẽquiaru chooño mbeɨ que equia ra. Siqui rocoɨ̃ Dios rese. Nyebe ra Dios jembasi cote. \v 6 Jẽ ngue mbia turã jembasi mbasi quia ra. Jẽ ngue mbia turã jẽɨquia ɨquia quia no nda. Mbae ɨcuã mo esaã eãte raque jẽje. Nyebe ra Dios paama ɨ tuchɨ jẽje, mbaecha. \s1 Jesucristo jẽsaarõ arõ mingue chõ nguia \p \v 7 Jesucristo ra tube íbii, Seresenda. Jẽsaarõ arõ mingue chõ nguia. Sã mbia riqui ama nyaaqui raarõ arõ mingue no. Mbae tiquia nonde no. Aquere ra eriqui minguebe umbae raarõ arõ no. Eucua ucua nonde. \v 8 Eɨ̃ jenye chõ nguia Jesucristo raarõ arõ mingue jẽ abe. Jeñimbirãcuã ño nguia Jesucristo raarõ arõ. Achɨte eñɨ tu a cote. \v 9 Jeñee ɨcuã ɨcuãchɨ̃ nda jenyue, Seresenda. Ũquɨ̃ mose ra Dios jembasi. Namo jiri ra Dios mbia ɨcuã mbasi. \v 10 Jeñimbirãcuã mingue chõ nguia. Sã Dios cheẽ mbuchecuasa mbia cose ndare no. Sã ñimbirãcuã mingue mbia ɨcuã mose ee no. \v 11 Ae ñimbirãcuã mingue quia nae, ũquɨ̃ je chõ Dios turã ndiqui nguiã. Sã Job cose no. Ñimbirãcuã mingue tuchɨ que equia ra. Aquere que Dios turã tuchɨ riqui ee cote ra. Ũquɨ̃ jẽɨcuate quia ã. Eɨ̃ sɨ chõ Dios turã tuchɨ nguiã mbia je co. \p \v 12 Ã abe jeñandu tuchɨ. Jeñee ñooñochɨ̃ nda jẽ. Jurar jenyechɨ̃ nda emo mose jẽ. Ibatenda rɨɨ̃. Ibi jenda mo nɨɨ abe no. Mbae ja mo nɨɨ nda jurar jenye jirichɨ̃ jẽ. Eno jenye mose, ũquɨ̃ mɨɨ mbeɨ chõ jeñee. Tei jenye mose, ũquɨ̃ mɨɨ mbeɨ chõ jeñee no. Eɨ̃ jenye mose ra Dios ñee asiã jẽje. \p \v 13 Jemo ia eã mose, sã ñee Dios je. Jemo ia mose, sã ɨraseɨ raseɨ Dios je no. \v 14 Jemo ndasi mose, sã “jenyu” ɨ Jesús quiato rerecua je. Sã ũquɨ̃ ñee Dios je erasi rɨɨ̃ cote. Sã mbae quira mo quiti erasi ãquĩ ndese Jesús rɨɨ̃. \v 15 —Jesús ra embucherõ, ɨ mose uchɨangui re ñee mose Jesús je, mbucherõ ndae. Erasi mbae ɨcuã naa mose nyii, ũquɨ̃ nda embutiã esɨ no. \v 16 —Mbae ɨcuã ngue asaã eã nda, jenyechɨ̃ nda jẽ. —Mbae ɨcuã ngue asaã nda, jenye quiatu quia jenyue. Jeñee quiatu quia Dios je jenongue rɨɨ̃. Ũquɨ̃ mose ra Dios jembucherõ. Emo turã mo ñee tuchɨ mose Dios je, Dios ra mbae turã saã tuchɨ ee. \v 17 Sã Elías no. Nande rã sɨ chõ ndaque Elías. Sã ñee tuchɨ Dios je ama mbuchaaqui eã nonde no. Nyaaqui eã mbeɨ que cote ra. Tres años y medio chee que ra. \v 18 Aquere que Elías ñee Dios je cote ra. Ama mbuchaaqui sacuã cote. Aque mose que nyaaqui cote ra. Mbae que suri ja cote ra. Mbae ɨa ja chee no. \p \v 19 Emo ɨcha mose Dios sɨ, sã enongue embuchebibe mingo Dios ruɨ sɨ́. \v 20 Nde mbia mo mbuɨ mose huɨɨcuã sɨ, eresiquisã quisã ño nguiã eso eã sacuã tata cuásuu ũquɨ̃. Dios ra eɨcuã mbutiã esɨ cote.