\id GAL - Sirionó NT -Bolivia 1977 (DBL -2013) \h GÁLATAS \toc1 Carta a los Gálatas \toc2 Gálatas \toc3 Gá \mt2 LA CARTA DEL APOSTOL SAN PABLO A LOS \mt1 GÁLATAS \c 1 \s1 llo ucheẽ mbesa mondo Galacia jenda je \p \v 1 Pablo chõ se re. Jesucristo chiirabo chõ se re. Mbia mo ngue seirabo eã nguiã. Dios ae chõ ngue seirabo ra. Ucheẽ nenei nenei sacuã. Ae sɨ́ que Jesucristo raaque mbuquera ra. \v 2 Seresenda ja rese chõ aɨco nguiã ã mbesa jẽje a. Jesús quiato Galacia jenda ja je. \p \v 3 Sã Dios turã ndiqui beɨ jendese. Sã ae riqui jembia beɨ. Nanderu chõ ae re. Sã Jesucristo turã abe riqui jendese. \v 4 Ae quiatu ngue mano nguiã nandeɨcuã ndɨbɨshorõ. Nandembuɨ sacuã mbae ɨcuã sɨ. Ae ɨcuã ndese nandeɨco mae mae nae, ũquɨ̃ sɨ. Nanderu cheẽ nguire chõ ngue Jesucristo mano nguiã nande je. \v 5 Sã mbia riqui ñee turã mbeɨ Dios je. Amén. \s1 Cristo mɨɨ mbia rirõsa huɨɨcuã sɨ \p \v 6 ¿Mbaerã jẽɨngo huɨ huɨ jeɨ Dios sɨ ũquɨ̃ nde? Ae sɨ́ chõ ngue “jẽɨngo Cristo turã ndese” ɨ jẽje resẽ. ¿Mbaerã jẽɨngo Cristo cheẽ abi abi re? Siqui emo ñee ndese re. \v 7 Nyeremo eã ño Cristo ɨcha ñeenda re. Uturã mɨɨ je chõ Cristo riqui nguiã nandemingo beɨ. Nandechɨsaã turã je eã ño Cristo riqui nguiã nandemingo beɨ co. —Nandechɨsaã turã je ra Cristo nandemingo beɨ, ɨ chõchɨ̃ mbia nguiã jẽje ũquɨ̃. \v 8 Acheẽ se quia jẽje nyii nae. —Uturã je achõ ño Dios riqui nguiã nandemingo beɨ co, ae se quia jẽje nyii nae. Eɨ̃ mbeɨ chõ ñene. —Hue rɨ̃ eã ño Dios ɨcha re, ɨ mose emo jẽje, sã Dios ũquɨ̃ mbasi tuchɨ. —Hue rɨ̃ eã ño Dios ɨcha re, se abe ɨ mose, sã Dios sembasi tuchɨ se abe. Angel ibatenda abe mbasi rae, ũquɨ̃ ñee mose. \v 9 Acheẽ namo ngue jẽje, ũquɨ̃ taseneimbe jẽje: —Nandechɨsaã turã je chõ Dios riqui nguiã nandemingo beɨ co, ɨ mose emo, sã Dios ũquɨ̃ mbasi tuchɨ. Ae acheẽ jẽje nyii nae, ũquɨ̃ abi tuchɨ chõ eriqui nguiã ñee ũquɨ̃. \v 10 “Sã mbia riqui turã seje”, ae ãte quia co. “Dios ae chõ nda seisi turã nguiã”, ae chõ nguiã co. “Sã mbia riqui turã seje”, se ɨ beɨ mose, eɨ̃ nda Cristo rimba eãte rei se. \s1 Cristo chɨmbaaquiatu chee que Pablo ra \p \v 11 Tacheẽ nyecua jẽje, Seresenda. Dios ɨcha asenei nguia jẽje nae, secheẽ ae eã ño ũquɨ̃ nde. Mbia cheẽ ae eã ño eno nde. Dios cheẽ ae chõ ñene. \v 12 Mbia mo ngue esenei eãte seje ra. Jesucristo mɨɨ ño ngue esenei nguiã seje. \v 13 Jẽirandu que equia serese cose resẽ. Jesús ɨcuayã mose se nyii. Seɨco mose judíos rameɨ ñee nduɨ. Siqui rocoɨ̃ Jesús cheẽ nduɨ. Seɨcuã tuchɨte que eriqui Dios quiato je nyii ra. “Jesús quiato tambutiã ja tuchɨ”, ae que se quia aque mose ra. \v 14 Moisés cheẽ nduɨ que aɨco tuchɨ rei sembuchechaa ja sɨ ra. Serameɨ ñee nduɨ que aɨco tuchɨ rei quia mbia ja sɨ ra. \v 15 Aquere que Dios seisi Jesús quiatorã cote ra. Dios que seirabo cose seã mose nyii ra. Uturã je que seirabo ra. \v 16 Dios que nguiirĩ teacuquia seje cote ra. Se Dios riirĩ nenei nenei sacuã judíos eã je. “¿Mañɨ ae ra se re?” ae eã ngue oso ñee mbia mo je ra. Dios nguiirĩ ndeacuquia mose seje. \v 17 Jerusalén abe que asoã no nda. “¿Mañɨ ae ra se re?” ae eã ngue oso hue jenda Jesús chɨmbaaquiatu ñiinda je no nda. Arabia que aso jeɨ se ae ra. Aquere que aso nyebi Damasco ra. \p \v 18 Tres años mose ramo ngue aso Jerusalén cote ra. Pedro rea que aso aque mose ra. Huee que aɨco erese quince días ra. \v 19 Jacobo abe rese que amae huee ra. Jesús nongue que ae ra. Ũquɨ̃ mɨɨ ndese que amae Jesús chɨmbaaquiatu ra. \v 20 Acheẽ ñooñoa tuchɨ chõ nguiã ã mbesa jẽje a. Dios secheẽ ñandute quia co. \v 21 Jerusalén ngue asecha oso Siria cote ra. Cilicia abe no. \v 22 Jesús quiato Judea jenda que seɨcuayã mbeɨte quia aque mose ra. \v 23 Jirandu randuchõ ño ngue equia serese ra. “Ae ɨcuã ɨcuã ndiqui Jesús quiato je nyii nae, aque riqui Jesús renei nenei co cote. Mbia Jesús ɨcua sacuã”, ɨ que equia jirandu randu serese ra. \v 24 Nyebe eyate riqui nguiã serese cote. Ñee turã turã Dios je. \c 2 \s1 Cristo chɨmbaaquiatu ataque Pablo isi turã \p \v 1 Catorce años mose ramo ngue asobe Jerusalén cote ra. Bernabé rese. Tito abe que arao serese ra. \v 2 Dios ae que “eso Jerusalén” ɨ seje ra. Huee que acheẽ nyecuayã Jesús quiato rerecua ja je ra. Ae asenei senei mbeɨte quia Dios cheẽ judíos eã je co nae, ũquɨ̃ nɨɨ ngue acheẽ ja Jesús quiato rerecua je ra. Ũquɨ̃ secheẽ ɨcua sacuã. Ũquɨ̃ sembaaquiatu sacuã se Dios cheẽ abi mose. \v 3 “Circuncisión nandesaã na Tito je”, ɨ ãte que Jesús quiato rerecua quia ra. Judío eã ndaque Tito. \v 4 Jesús quiato chooño abe que chɨ hue Jesús quiato tuchɨ mumbara mbara ra. Ndua ndua rei que equia ra. Ure mbae ɨcuã naa naa sacuã ndaque. “Sã circuncisión naa naa Moisés cheẽ nduɨ”, ɨ rei que equia urerɨɨ̃ nda. Ebiã tuchɨ que eriqui ureɨco mose Cristo mɨɨ ndese ra. “Sã eriqui judíos rameɨ ñee nduɨ beɨ”, ɨ chõ ngue equia ra. \v 5 Ũquɨ̃ ñee ngue uresiquisã tuchɨ quia ra. Jẽɨngo beɨ sacuã Dios cheẽ turã mɨɨ ndese. “Jesucristo turã ae nandemingo beɨ nguiã co”, jenye sacuã. Jẽɨngo rocoɨ̃ judíos rerecua cheẽ nduɨ. \v 6 Dios quiato rerecua que sembaaquiatu quiatu eãte mbae mo nɨɨ nda. “Ã abe esenei senei nguia judíos eã je”, ɨ ãte que ererecua seje ra. Dios quiato rerecua tuchɨ ũquɨ̃ ndeae. Aɨcuayãte se. “Ererecua achõ ño taisi turã”, ɨ ãte Dios. Nandechɨã ndese quia eriqui nguiã mae ja. \v 7 Jesús quiato rerecua iate que serese ra. Se Dios cheẽ nenei nenei mose judíos eã je. Ererecua que ñee nyue ra. —Sã Dios Pedro mondo judíos je no jẽ. Dios cheẽ nenei nenei sacuã no. Eɨ̃ sɨ chõ Dios Pablo mondo quia judíos eã je re. Dios cheẽ nenei nenei sacuã ee re, ɨ que ererecua ñee nyue ra. \v 8 Sã Dios Pedro mondo judíos je no. Dios sɨ́ chõ ngue semondo nguiã judíos eã je no. Se echeẽ nenei nenei sacuã ee. Dios ũquɨ̃ mingo beɨ nonde. \v 9 —Dios chõ Pablo mondo quia judíos eã je re, ɨ ja que Jesús quiato rerecua ja cote ra. Jacobo. Pedro rese. Juan ndese. Nyebe eriqui nguiã seo isi isi. Bernabé o abe isi no. —Coche jẽɨngo nguiã Dios cheẽ nenei nenei judíos eã je. Ure Dios cheẽ nenei nenei mose judíos je, ɨ que ñee turã ja ure je ra. \v 10 —Mbaecha reã je chõ jẽɨngo mbae mondo mondo, ɨ mɨɨ ño ngue ure je ra. Ũquɨ̃ ño asaã saã mbeɨ rei nguiã co. \s1 Pablo ñee asi Pedro je Antioquíaa \p \v 11 Pedro tu mose Antioquíaa, acheẽ asite que ee ra. Mbae ɨcuã nguiatu que esaã huee ra. \v 12 Quiaru turãte que equia judíos eã ndese nyii ra. Aquere que judíos mo ngaẽ ngasẽ cote ra. Jacobo resenda. Pedro que quiaru sereã judíos eã ndese cote ra. Eɨreɨ̃te que judíos sɨ ra. Nyebe nyɨɨcuasẽ nguiã judíos eã sɨ cote. Ucuasu raã naa esɨ cote. Judíos abe raque Jesús quiato. \v 13 Nyebe Jesús quiato judíos abe nyɨɨcuasẽ nguiã judíos eã sɨ cote. Pedro ruɨ sɨ́. Ucuasu raã naa judíos eã sɨ cote. Bernabé abe chee que nyɨɨcuasẽ judíos eã sɨ cote ra. Pedro ruɨ sɨ no. \v 14 Dios cheẽ nduɨ sɨ eã ño ngue Pedro riqui nguiã. Judíos nguesenda rese. Nyɨɨcuasẽ mose judíos eã sɨ. Nyebe acheẽ asi nguiã Pedro je mbiásaa. —Nde Jesucristo ɨcua mose, erehuɨ que judíos rameɨ ñee sɨ cote ra. Judío raque nde. ¿Mbaerã ereɨco ñee judíos eã je re? “Judíos rameɨ ñee nduɨ jẽɨngo”, ɨ ee re. \s1 Judíos abe ra siqui beɨ Jesucristo ɨcua mose \p \v 15 Judíos chõ ndaque nande. Judíos eã na eã ndaque nande. Mbia ɨcuã na eã ndaque nande. \v 16 Emo mɨɨ siqui turãyã mbeɨte quia Moisés cheẽ nduɨ sɨ co. Dios emingo beɨ sacuã. Moisés cheẽ mumbasa ja tuchɨ chõ nande re. Jesucristo ɨcua mose quiatu ra Dios nandemingo beɨ. Nyebe nandeɨco nguiã Jesucristo ɨcua ã. Dios nandemingo beɨ sacuã. Moisés cheẽ nduɨ sɨ nandeɨco eã ndaque, ae que ee ra. \v 17 “Cristo que mano nandeɨcuã nɨɨ nda”, nande beɨ equia ã. ¿Ũquɨ̃ ño nandembɨɨcuã nguia re? Tei. Cristo riqui nandembɨɨcuã eã mbeɨ co. Cristo quiatu nandembiirandu quia nandeɨcuã ndese co resẽ. \v 18 Se Jesucristo ɨcua mose, judíos rameɨ ñee sɨ que ahuɨ cote ra. Se siqui sɨ mose eruɨ, eɨcuãte ũquɨ̃ cote. \v 19 Moisés cheẽ ngue aɨcuate rei ra. Ũquɨ̃ ngue seɨcuã mbutiã eã mbeɨ ra. Moisés cheẽ sɨ́ chõ ngue sembiirandu Jesucristo rese cote ra. Jesucristo que seɨcuã mbutiã cote ra. Seɨco beɨ nonde cote. \v 20 Cristo mano mose, se abe que amano erese ra. Se ae aɨcoã nguiã co cote. Cristo riqui sechɨangui re co cote. Equirãcuã je chõ aɨco nguiã mbae rãã naa co. Dios riirĩ aɨcuate quia co. Ae chõ ngue nyesecua tuchɨ nguiã serese. Ae chõ ngue mano nguiã seɨcuã nɨɨ. \v 21 Dios turã aisiteã teã eãte quia co. Moisés cheẽ mumbayã mose eã ño Dios riqui nguiã aba ɨcuã mbutiã. Ũquɨnde rae, Jesús manoño. \c 3 \s1 Moisés chɨmbesa aba mingo beɨ aronea \p \v 1 ¿Mbaerã jẽaquiatuã tuchɨ riqui re, Galacia jenda? ¿Aba jembaaquiatu ɨcuã tuchɨ quia Cristo rɨɨ̃ nde? Cristo mano ngue asenei tuchɨ rei jẽje resẽ. Jẽisi turãte rei que equia nyii. ¿Mbaerã jẽɨngo huɨ serɨ̃ serɨ̃te esɨ cote re? \v 2 Moisés cheẽ mumbayã mose eã ño Espíritu Turã ɨque nguiã jeñɨangui re. Jẽ Jesucristo ɨcua mose chõ ngue re. Se Jesucristo renei mose jẽje chõ ngue re. \v 3 ¿Mbaerã jẽaquiatuãte riqui re? Moisés chɨmbesa que jẽɨcuã mbutiã eã ndesẽ. ¿Mbaerã jẽɨngo siqui beɨte erese re? Siqui rocoɨ̃ Jesucristo mɨɨ ndese. \v 4 Mbae rasi que jẽsaã tuchɨ quia Jesucristo rɨɨ̃ nyii resẽ. Jẽhuɨ eã ño esɨ jẽ. Ɨ̃ nda ae rasi jẽsaã nguia nyii nae, ũquɨ̃ ɨru eã. \v 5 ¿Mbaerã Dios Espíritu Turã mondo jẽje chã? ¿Mbaerã ño Dios mbia mae sayã naa naa jẽje chã? ¿Moisés cheẽ jemumbayãte quiatu quia ee re? Tei. Ũquɨ̃ eã ñene. Jẽ nguia Jesucristo jẽɨcuate nguiã ũquɨ̃. \p \v 6 Sã Abraham no. Abraham ngue Dios ɨcuate quia ra. Nyebe Dios Abraham isi turã nguiã. \v 7 Nyebe Dios riqui nguiã “Abraham nducucha” ɨ huɨɨcuasa je co. \v 8 “Judíos eã abe ra Dios riirĩ ɨcua. Ũquɨ̃ abe ra Dios mingo beɨ”, ɨ que embesa ji cose ra. “‘Nderɨɨ̃ nda aɨco turã mbia ja je’, ɨ que Dios Abraham je ra”, ɨ que embesa ji ra. \v 9 Sã Abraham Dios ɨcua tuchɨ no. Sã Dios turãte riqui ee no. Ae Dios ɨcua quia namo nae, ũquɨ̃ je abe chõ Dios turã ndiqui nguiã Abraham ndese. \p \v 10 Sã emo ndiqui ñee no. “Moisés cheẽ nduɨ taɨco beɨ Dios semingo beɨ nonde”, sã emo ndiqui ɨ no. Ũquɨ̃ nda nyoɨ chõ tata cuasu. Sã embesa ji riqui ñee no. “Emo embesa ji cheẽ mumba mbɨrɨ̃ mose, echeẽ mumba tuchɨ raanguia chõ ũquɨ̃ nde”, ɨ que embesa ji ra. \v 11 Dios ra ñee jiri jiriã emo nɨɨ. “Co que embesa ji cheẽ mumbayã mbeɨ quia ra. Nyebe taisi turã”, ɨ eã nda Dios emo je. Ae je Dios riqui “co taisi turã”, ɨ nae, Dios ɨcuate quiatu nguiã ee ũquɨ̃. Nyebe ra ũquɨ̃ ndeco siqui beɨ. \v 12 “Dios cheẽ mumba eã mbeɨ mose quia ra Dios nandemingo beɨ”, ɨ mose emo, Dios ɨcuayã ño nguiã ũquɨ̃. \v 13 Cristo que nandembuɨ Moisés cheẽ sɨ cote ra. Nande Moisés cheẽ mumba mose, ũquɨ̃ nda nandemombo eã tata cuasu cote. Cristo quiatu ngue mbae rasi aba ɨreɨnguia saã tuchɨ nguiã nande je. Sã embesa ji riqui ñee no. “Aba ɨreɨnguia tuchɨ mae mose embucheseco ji ira resenda rese”, ɨ que embesa ji cose ra. Jesús mbucha nonde ira rese. \v 14 Dios turã sacuã judíos eã je chõ ngue Jesús mbae rasi aba ɨreɨ̃nguia saã tuchɨ nguiã. Dios judíos eã mingo beɨ sacuã ño ngue re. Sã Dios turãte riqui Abraham je nyii no nae. Eɨ̃ sɨ sacuã Dios turã judíos eã je chõ ngue eno nde. \s1 Dios contrato saã Abraham je \p \v 15 Sã mbia mo ndiqui contrato raã emo je no. Sã firmar ɨ embesa mɨɨ no. “Eɨ̃ nguiatu”, ɨ aroneate emo ee cote. Embesa jite quia cote re. \v 16 Eɨ̃ sɨ que Dios contrato raã Abraham je no nda. Abraham ndiirĩ je abe no. “Abraham ndiirĩ ja je”, ɨ eã ngue embesa ji ra. “Abraham ndiirĩ je”, ɨ chõ ngue ñee nguiã aque mɨɨ je. Cristo rɨɨ̃ ño ngue ñee nguiã. \v 17 Tacheẽ nyecua tuchɨ rã jẽje. Dios que contrato saã Abraham je cose ra. —Mbae tasaã ndeje. Nderiirĩ je abe no, ɨ que Dios Abraham je cose ra. Mbesa que aque mose ra. Aquere que Moisés ucheẽ mbesa cote ra. Aquere tuchɨ 430 años ua mose cote. Moisés cheẽ ngue contrato mbutiã aroneãte ra. Dios cheẽte quiatu ngue contrato re. \v 18 Dios que ñee Abraham je cose ra. —Mbae tasaãño ndeje. Nde mbae mo naa ndocoɨ̃ seje, ɨ que Dios ñee Abraham je cose ra. —Nde Moisés cheẽ mumbayã mose quiatu mbae tasaã ndeje, ɨã ngue Dios ee ra. —Nde mbae mo naa ndocoɨ̃, ɨ chõ ngue ee ra. \v 19 ¿Mbaerã ño nda Moisés chɨmbesa cheẽ nandechandu chã? Mbia huɨɨcuã ɨcua sacuã ño Moisés chɨmbesa re. Cristo tu mose chõ ngue Moisés chɨmbesa cheẽ ua nguiã. Sã Dios contrato naa Abraham ndiirĩ je nyii no. Cristo je chõ eriqui nguiã “Abraham ndiirĩ” ɨ. Dios rane ngue ucheẽ mondo ángeles je ra. Angeles que emondo Moisés je cote ra. Aquere que Moisés embesa mbia je cote ra. Mbia echeẽ mumbayã nonde. \v 20 Sã Dios contrato naa Abraham je no. Ae sɨ́ chõ ngue ñee nguiã Abraham je. “Secheẽ esenei Abraham je”, ɨã ngue Dios emo mondo ñee Abraham je ra. \s1 Nandeɨco Cristo ɨcua ã cote; Moisés cheẽ nduɨ siqui rocoɨ̃ \p \v 21 Ae contrato Dios saã Abraham je nae, Moisés chɨmbesa ũquɨ̃ mbutiã aroneate quia co. Moisés chɨmbesa aba mingo beɨ arõ mose, eɨ̃ nda Jesucristo manoate rei. Moisés chɨmbesa aba mingo beɨ aroneate. Nandechɨã abe mbitirõ aroneate no. \v 22 “Mbia ɨcuã ja chõ ñene”, ɨ que embesa ji ra. Nyebe nandemo mbae mo turã naa aroneate siqui beɨ sacuã. Jesucristo ɨcuasa quia ra Dios mingo beɨ ucheẽ nguire. Jesucristo ɨcuate quia ñene. Mbae mo naa ndocoɨ̃ Dios je nyii. \p \v 23 Cristo tu nonde que nandeɨco rei ñee nda. “Moisés cheẽ nandemumbayã” ɨ rei ra. Moisés cheẽ ngue nandemumbayã aroneate quia ra. “Cristo ra tu” ɨ que equia nande je, ũquɨ̃ ño ngue nandesaarõ arõ nguia ra. \v 24 Mbia mbaaquiatusa rã ño Moisés chɨmbesa re. Mbia mbiirandu que Cristo rese ra. Mbia siqui nonde Cristo mɨɨ ndese tu mose cote. Cristo ɨcua nonde. Dios Cristo ɨcuasa isi turã mbeɨ nonde cote. \v 25 Nandeɨco Cristo ɨcua ã cote. Nyebe ra nandeɨcoã Moisés cheẽ nduɨ cote. \v 26 Nandeɨco Jesucristo ɨcua jate ã. Nyebe Dios riirĩ ja chõ nande re. \v 27 Nandembucha ji nandeɨco mose Cristo rɨɨ̃, Cristo rã sɨ́ chõ nandeɨco nguiã ã cote. \v 28 Nande Jesucristo ɨcua ja mose, nyiabiã ja chõ nandeɨco nguiã ã cote. Judíos ra siqui turã judíos eã je cote. Ererecua ra siqui turã ngũimba je cote no. Mbia ra siqui turã ja nyɨese no. Aque mɨɨ na tuchɨ chõ nda nandeɨco ja nguiã Cristo rese cote. \v 29 Cristo ɨcuasa chõ jẽɨngo nguiã ũquɨ̃. Nyebe Abraham ndiirĩ abe chõ jẽɨngo nguiã ũquɨ̃ no. Ae turã nda Dios saã Abraham ndiirĩ je nae, jẽje chõ nda eraã nguiã. \c 4 \p \v 1 Sã mbaecha rirĩ mo no. Sã mbae raã aroneate ae ae uñetẽ mose no. Erimba rã sɨ chõ nda eriqui mbia cheẽ mumba eã. Mbaecha riirĩ ndaque. \v 2 Ae rese eriqui ndua nae, ũquɨ̃ ndese eriqui aroneate. Uraarõsa nduasa achõ ndese chõ nda eriqui. Ucuasu mose ramo ño nda eriqui ndua ae ae cote. “Co tasaã”, ɨ cote. \v 3 Eɨ̃ sɨ chõ nande nyii re. Mbia riirĩ na sɨ. Jesús tu nonde. Mbia cheẽ achõ nduɨ chõ ngue nandeɨco nyii ra. Jesús tu nonde. \v 4 Dios que “coche ñene” ɨ cote ra. Ũquɨ̃ mose que nguiirĩ mondo mbia je íbii cote ra. Dios riirĩ ngue tu mbiarã nda. Moisés cheẽ ngue emumbayã mbeɨ quia eɨco mose íbii ra. \v 5 Ae que tu nandembuɨ beɨ Moisés cheẽ sɨ cote ra. Dios nandererequia sacuã nguiirĩ na cote. \v 6 Dios riirĩ ño nande cote re. Nyebe Dios Espíritu Turã mondo nguiã nandechɨangui re cote. Nyebe nandeɨco nguiã Paba ɨ tuchɨ Dios je namo cote. \v 7 Dios riiri tuchɨ chõ nande cote re. Erimbachõ eã. Nyebe ra Dios mbae mondo tuchɨ nande je cote ucheẽ nguire. \s1 Pablo ndua tuchɨ Jesús quiato rese \p \v 8 Jẽ ngue Dios jẽɨcuayãte quia nyii ra. Dios abareã ndese chõ ngue jẽɨngo aque mose ra. \v 9 Ũquɨ̃ jẽɨngo Dios ɨcuate ũquɨ̃ cote. Dios abe riqui jẽɨcuate co cote. ¿Mbaerã nguia jẽɨngo huɨ serɨ̃te esɨ cote re? ¿Mbaerã nda jẽɨngo sɨ́ dios abareã nimbarã nde? Dios abareã quirãcuã eãte nyeresẽ. Mbae mo naa aroneãte nande je resẽ. \v 10 “Co tenda mbae mo nandesaã Dios je Dios nandeisi turã sacuã”, jenye chõchɨ̃ nguiã ũquɨ̃. “Co nyasi mbae mo nandesaã Dios je Dios nandeisi turã sacuã”, jenye chõchɨ̃ nguiã ũquɨ̃ no. Eɨcuã tuchɨ chõ ũquɨ̃ nde. \v 11 Jaembaaquiatu quiatu ɨru chõ se reae. \p \v 12 Se rã ño jẽɨngo ae. Sã aɨco eãte Moisés chɨmbesa cheẽ nduɨ sɨ́ co no. Sã jẽ abe jẽɨngo eãte eruɨ nyii no. Sã jẽɨcuã eãte emo mose seje no. \v 13 Se Jesucristo renei namo mose jẽje, serasite quiatu ngue se aque mose re. Ũquɨ̃ jẽɨcuate quia ũquɨ̃. \v 14 Mbae rasi que asaã tuchɨte rei aque mose ra. Serasi que jẽucuayã eãte quia aque mose ra. Serasi que jẽisiteã eãte quia aque mose no nda. Angeles que jẽsaã ño seisi turã aque mose ra. Jesucristo que jẽsaã ño seisi turã aque mose ra. \v 15 Seisi turã tuchɨ que se aque mose ra. Jendesa que jemondo bite quia seje aque mose ra. ¿Mbaerã jẽɨngo secheẽ isi sereãte cote re? \v 16 Dios cheẽ ngue asenei turã tuchɨ quia jẽje. ¿Ũquɨ̃ je chõ jẽɨngo seucuãyãte cote re? \v 17 Ae riqui jembaaquiatu ɨcuã ɨcuãte ũquɨ̃ nae, ũquɨ̃ siqui sete raque jendese ũquɨ̃. Mbae turã nɨɨ eã ño ñene. Jembɨɨcha sacuã ure sɨ chõ ñene. Jẽɨngo sacuã ũquɨ̃ achõ ndese chõ ñene. \v 18 Coche rei ũquɨ̃ siqui jendese Dios cheẽ nenei nenei turã mose jẽje. Sã eriqui jembaaquiatu turã turã mbeɨ. Seɨcoã mose abe jendese. \v 19 ¿Mbaerã jẽɨngo sembia eã tuchɨ ũquɨ̃ nde? Jẽhuɨ serɨ̃ serɨ̃ mose Dios turã sɨ. Sã ãquẽ ndasi riqui cuña je no. Eɨ̃ ño seya eã ndasi nguiã jendese co. Jẽɨngo sacuã Cristo rã sɨ. \v 20 ¿Mañɨ ae ra se quia jẽje re? Aɨco rã nda jendese chã. Se ñee tuchɨ nonde jẽje. Secheẽ mbesa rocoɨ̃ mondo jẽje. \s1 Sã Abraham ndiirĩ nyeremo no \p \v 21 ¿Mbaerã jẽɨngo ñee nde? “Moisés cheẽ nandemumbayã, Dios nandemingo beɨ sacuã”, ¿mbaerã jẽɨngo ɨ re? Moisés cheẽ jẽɨcuayãte quia reae. \v 22 Moisés chɨmbesa chõ nandembiirandu nguiã Abraham rese co. Abraham ndiirĩ nyeremo ndei que ra. Co mɨɨ ngue eninisite riirĩ nda. Sara, ɨ que eninisite je ra. Agar, ɨ que erimba je ra. Aque abe que Abraham nbiirĩ ndei ra. Nyebe Abraham ndiirĩ nyeremo ndei nguiã. \v 23 Mbia rã sɨ chõ ngue erimba tiirĩ ee ra. Dios ñeende ee nyii quiatu que eninisite tiirĩ ee ra. —Neninisi ra tiirĩ ndeje, sã Dios ɨ ee nyii no. Ũquɨ̃ ɨo sacuã ño eninisite tiirĩ cote ra. \v 24 Nandemundua sacuã ño ũquɨ̃ nde. Contrato rã sɨ chõ Sara re. Contrato mó na ño Agar no nde. Ae contrato Dios saã Moisés je Sinaí no nae, Agar rã sɨ chõ ũquɨ̃ nde. Ae siqui beɨ quia ũquɨ̃ contrato ruɨ nae, mbia rimbachõ na ño ũquɨ̃ nde. \v 25 Sinaí rã sɨ chõ Agar re. Arabia jenda chõ Sinaí re. Jerusalén na sɨ chõ Sinaí re. Ae siqui quia Jerusalén nae, erimba rã sɨ chõ ũquɨ̃ nde. Erimba rã sɨ chõ judíos ja no nde. Jesucristo ɨcua rocoɨ̃. \v 26 Jerusalén mo ño chɨ̃ nguiã ibate pe no. Ae mbia hue jenda nae, mbia rimba mo eã ño ũquɨ̃ nde. Hue jenda chõ nande abe no nde. \v 27 Sã embesa ji riqui ñee no: \q1 Ndeya chõ eɨco, tiiriã je. \q1 Ndeya chõ eɨco, ãquẽ ndasi raãsa eã. \q1 Nderiirĩ nda eretea tuchɨ cote. \q1 Eru chirirõ nguia ra tiirĩ tuchɨ eru rerecua sɨ cote, \m ɨ que embesa ji ra. \v 28 Dios riirĩ tuchɨ chõ nande re. “Seriirĩ tuchɨ ra ũquɨ̃”, ã ɨ Dios nanderɨɨ̃ nyii no. Sã ñee Isaac nɨɨ nyii no. \v 29 Sã Dios ñee Abraham je nyii no. “Nderiirina tamondo ndeje Isaac”, sã ɨ ee no. Sã Isaac nyaacuquia Espíritu Turã nɨɨ no. Sã Agar riirĩ ɨcuã ɨcuã Isaac je cote no. Eɨ̃ sɨ chõ namo no nde. Ae siqui tuchɨ judíos cheẽ nduɨ nae, ũquɨ̃ ɨcuã ɨcuã ndiqui namo nande je ã no. \v 30 ¿Mañɨ ño embesa ji cheẽ ña? “Erimba emombo chõ. Eriirĩ ndese. Eninisite riirĩ na eã ño erimba riirĩ nde. Erimba riirĩ siqui aroneate eninisite riirĩ ndese”, ɨ que embesa ji ra. Eɨ̃ sɨ chõ ae siqui tuchɨ quia judíos cheẽ nduɨ nae. Siqui aroneate Jesús quiatorã. \v 31 Erimba riirĩ na eã tuchɨ chõ nande re. Eninisite riirĩ na tuchɨ chõ nande re. Nande Jesús ɨcua mose. \c 5 \s1 Cristo nandembuɨ Moisés chɨmbesa sɨ cote \p \v 1 Cristo que nandembuɨ Moisés chɨmbesa sɨ cote ra. “Moisés chɨmbesa cheẽ nda semingo beɨ”, jenyechɨ̃ nda jẽ. Ae ra ɨ ũquɨ̃, mbia rimba rã ño ũquɨ̃ nde. \v 2 Tacheẽ nyecua tuchɨ rã jẽje. Circuncisión nda jẽsaãchɨ̃. Moisés chɨmbesa cheẽ nduɨ ra jẽɨngochɨ̃ cote jẽ. Cristo mɨɨ ndese chõ jẽɨngo cote. Jẽ circuncisión naa mose, jẽɨngo turã eã ño nguiã Cristo ruɨ ũquɨ̃ cote. \v 3 “Moisés chɨmbesa cheẽ tamumbayã mbeɨ”, ɨ raanguia chõ circuncisión nde. \v 4 “Dios ra seisi turã seɨco beɨ mose Moisés cheẽ nduɨ” ɨ mose jemo, Dios chẽẽ abi tuchɨ chõ ũquɨ̃ nde. Dios turã sɨ nyɨɨcuasẽ tuchɨ chõ ũquɨ̃ nde. \v 5 Espíritu Turã ndiqui nanderese co. Nande Jesucristo nandeɨcuate quia ã. Nyebe ra Dios nandeisi turã Jesucristo mɨɨ nɨɨ. \v 6 Nandeɨco mose Jesucristo rese, eɨ̃ ja chõ nande ee re. Ae circuncisión saã nae, ae circuncisión saã eã no nae, eɨ̃ ja chõ nande ee re. Jesucristo ɨcua mose, ũquɨ̃ nguia eturã tuchɨ re. Nandechesecua mose mbia rese, ũquɨ̃ nguia eturã tuchɨ no nde. \v 7 Jẽɨngo turãte rei que equia nyii. ¿Aba jembuɨ Cristo cheẽ sɨ cote re? \v 8 Dios eã ño ngue jembuɨ nguiã esɨ. Dios chõ ngue “jenyu” ɨ nguiã jẽje. \v 9 Sã levadura riqui no. Eñetẽ mondo mose mbichae ye, mbuquiche ja rae. \v 10 Dios ra jendeaquiatu beɨ. Mbia mo jembɨɨcha eã sacuã esɨ. Ae jembɨɨcha serɨ̃te quia esɨ nae, ũquɨ̃ nda Dios mbasi. Ererecua raque ra emo. \v 11 “Circuncisión jẽsaã na”, ae ãte quia mbia mo je co. “Circuncisión jẽsaã na”, se ɨ mose, eɨ̃ nda judíos ɨcuã ɨcuã eãte rei seje. Eɨ̃ nda judíos paama ɨ ãte rei seje Cristo mano nenei nenei mose mbia je. \v 12 Ae “circuncisión jẽsaã na”, ɨ quia jẽje nae, ũquɨ̃ nda nguete chisia tuchɨ rã jendecha chã. \p \v 13 Jesucristo que jembuɨ Moisés cheẽ sɨ ra, Seresenda. Ae ɨcuã jenyoseɨ choseɨ quia nae, ũquɨ̃ ndese ra jẽɨngochɨ̃ cote jẽ. Jẽɨngo turã nguiatu quia jenyue. Jenyesecua tuchɨ quiatu quia jenyɨese. \v 14 Dios cheẽ ja tuchɨ chõ ã nde: “Sã ereɨco nyesecua ndechɨese no. Eɨ̃ ere sɨ chõ nyesecua emo ndese”, ɨ que Dios cheẽ nda. Nandechesecua mose mbia rese, Dios cheẽ nandemumbayã tuchɨ chõ nguiã ũquɨ̃. \v 15 Paama jenyechɨ̃ nda jenyue jẽ. Jenyɨshɨu shɨuchɨ̃ nda eno jẽ. Ũquɨ̃ naa naa mose ra jẽhuɨ ja ja chee Cristo sɨ. \s1 Ae ɨcuã nandechoseɨ choseɨ quia nae, ũquɨ̃ sɨ nandehuɨ \p \v 16 Tacheẽ nyecua tuchɨ jẽje. Espíritu Turã ñee nduɨ beɨ jẽɨngo. Ae ɨcuã jenyoseɨ choseɨ quia nae, ũquɨ̃ ndese nda jẽɨngoã cote chã. \v 17 Ae mbae ɨcuã nandechoseɨ choseɨ quia nae, Espíritu Turã quiatoã tuchɨ chõ ũquɨ̃ nde. Ũquɨ̃ quiatoã tuchɨ chõ Espíritu Turã no nde. Ae nandechoseɨ choseɨ quia, nyebe ra ũquɨ̃ nandesaã eã. \v 18 Jẽɨngo mose Espíritu Turã nduɨ, “Moisés cheẽ nda nandemingo beɨ” jenye eã nda cote. \v 19 Ae siqui quia ubi ɨcuã ndese nae, mbae ɨcuã esaã ata atate quia ã. Siqui siqui chõ nguiã ngũinisiã ndese. Cuña abe siqui siqui chõ nguiã ngu eã ndese no. Siqui chooño mbia rese. \v 20 Dios abareã ndese siqui chooño. Brujería abe rese siqui chooño. Mbia ucuãyã cuãyã. Siqui ɨcuã ɨcuã nyue. Mae ɨcuã ɨcuã emo ndese. Paama ɨ jeɨ jeɨ emo je. Abeɨ chɨã. Mbia mbuqueta queta. \v 21 “Ɨ̃ ãchɨ̃ sembae”, ɨ mbia mbae oseɨ oseɨ. Mbia ɨquia. Quiacua. Siqui chooño mbae ja rese. Ae ã ɨcuã ñumumbara saã saã mbeɨte quia nae, ũquɨ̃ nderecuarã eã mbeɨ ra Dios. \s1 Espíritu Turã ño aba mingo nguiã mbae turã ndese \p \v 22 Ae siqui quia Espíritu Turã ndese nae, Espíritu Turã ño emingo nguiã mbae turã ndese ã. Nyesecua chõ nguiã mbia rese. Eya chõ eriqui nguiã. Quɨcoɨ coɨ eã ño nguiã. Siqui tochɨ chõ nguiã. Siqui turã ño nguiã. Ucheẽ mbuchebi chebiã ño nguiã. \v 23 Eseteã ño eriqui nguiã. Ae ae chõ nyɨteaquiatu nguiã mbae ɨcuã sɨ. Nande ũquɨ̃ naa naa mose, emo ñee aroneãte nande je cote. \v 24 Sã Cristo mano nyii no. Eɨ̃ sɨ chõ Cristo quiato undua ɨcuã mbutiã nguiã no. Cristo mano nyabe. \p \v 25 Sã Espíritu Turã ndiqui nandereco mingo turã co no. Eɨ̃ nande sɨ́ siqui turã eruɨ jẽ. Ae nandererequia turã beɨ nonde mbae turã ndese. \v 26 Nandecuasu ra nandesaã saãchɨ̃ jẽ. Nandeɨcuã techɨ̃ nda nandechue jẽ. “Aque rã eãchɨ̃ se”, nandechɨ̃ nda mae ɨcuã ɨcuã nandenongue rese jẽ. \c 6 \s1 Jendua chõ nguia nyɨese mbae mo naa jenongue je \p \v 1 Emo mbae ɨcuã naase ɨ ɨ mose, “Dios ruɨ eɨco” jenye chõ ee. Ae jemo siqui tuchɨ quia Dios rese, ũquɨ̃ mo ñee ee. Embucuata turã sɨ́ nonde Dios rese. Jeñee mingue mingue chõ nguia ee. “Mbae ɨcuã tã ɨ arõte se abe je”, jenye chõ nguia ndua jẽ abe. \v 2 Jendesenda ia eã ndasi mose, jendua chõ nguia erese mbae mo naa naa ee. Cristo cheẽ mumbayã ja chõ ũquɨ̃ nde. \v 3 “Seaquiatute rei ñene”, ɨ mose eaquiatuã mo, ae sɨ́ chõ ñɨmbɨɨrɨ̃ ɨrɨ̃ nguiã aque. \v 4 Ae ra eresaã mbae mo nae, esaã turã mbeɨ chõ nguia. Ũquɨ̃ mose ra ndeya quiátu tuchɨ ndechɨsaã ndese. Mae ndocoɨ̃ emo nyɨsaã ndese. \v 5 Nande ae ae nandechɨmbirãcuã nguiátu nandeya eã ndasi ae ae je. \p \v 6 Emo siqui mose jembaaquiatu quiatu Cristo rɨɨ̃, mbae ja quia jemondo mondo quia ee. \v 7 Erechɨmbɨɨrɨ̃ ɨrɨ̃chɨ̃ nda ndechue sɨ jẽ. Dios abe erembɨɨrɨ̃ ɨrɨ̃ aroneate. Ae ra erechitiquia mbae mo nae, ũquɨ̃ sɨ́ chõ nda ereucua. \v 8 Ae siqui quia ubi achõ ndese nae, ũquɨ̃ nda ua chee. Ae siqui Espíritu Turã nduɨ nae, ũquɨ̃ nda Espíritu Turã mingo beɨ. \v 9 Nandechɨmondocho eã ño nguia mbae turã naa naa mbeɨ jẽ. Nandehuɨ eã mbeɨ chõ nguia esɨ jẽ. Ũquɨ̃ mose ra Dios mbae mee tuchɨ jee nande je cote. \v 10 Mbae turã nandesaã saã mbeɨ chõ nguia mbia je. Jesús quiato je quia mbae turã nandesaã saã tuchɨ jiri. \s1 Pablo huɨ beɨ saludar ɨ mbia je \p \v 11 Seo ae je chõ co ambesa mondo nguiã jẽje aque. Sã letras cuasute. \v 12 Ae “circuncisión jẽsaã”, ɨ quia jẽje nae, siqui turã sacuã mbia rese chõ ũquɨ̃ nde. Siqui turã ndocoɨ̃ Cristo rese. “Cristo ae ra aba mingo beɨ” ɨ sereã. Siquichete quiatu mbia sɨ re. \v 13 Ae circuncisión saã nguia nae, ũquɨ̃ abe riqui eã Moisés cheẽ nduɨ ũquɨ̃. “Ɨ̃ nda mbia riqui ureruɨ”, ɨ chõ nguiã “circuncisión jẽsaã” ɨ jẽje ũquɨ̃. Ucuasu ra esaã saã jẽ circuncisión naa mose. Eyate ra jendese cote, jẽɨngo mose erese. \v 14 Jesucristo mɨɨ ndese chõ nda seya se. Ae mano ira rese. Ae mɨɨ nɨɨ nda acheẽ ñee mbia je. Mbaemo ndese abe eã nda seya se. Jesucristo mano mose ira rese, se abe que amano mbae ɨcuã sɨ ra. Mbae ɨcuã abe que mano sesɨ no nda. \v 15 Nandeɨco mose Cristo rese, eɨ̃ ja chõ nande ee re. Ae circuncisión saã nae, ae circuncisión saã eã no nae, eɨ̃ ja chõ nande ee re. Dios nandechɨã mbiasu mose, ũquɨ̃ nguiatu eturã tuchɨ re. \v 16 Ae siqui quia Jesucristo mɨɨ ndese nae, sã Dios turã ndiqui beɨ ũquɨ̃ ndese. Sã Dios riqui embia beɨ. Sã Dios turã ndiqui beɨ ngũimba ja je. \v 17 Secheẽ nda jẽsɨbɨshorõchɨ̃ namo jẽ. Emo mose abe jẽ. “Pablo eaquiatuãte”, sã emo ɨ eã cote. Sã mbae rasi airara rara beɨte quia Cristo rɨɨ̃ co no. Sã seiruã nuasa cherõ areco serete rese co no jẽ. Jesucristo rɨɨ̃ ño ũquɨ̃ nde. \v 18 Sã Jesucristo turã ndiqui beɨ jendese, Seresenda. Amén.