\id MRK - Sranan Tongo NT -Suriname 2002 (DBL -2013) \h Markus \toc1 A Bun Nyunsu soleki fa Markus skrifi en \toc2 Markus \toc3 Mrk \mt2 A Bun Nyunsu soleki fa \mt1 Markus \mt2 skrifi en \imt1 Wan wortu na fesi \ip A skrifiman Markus poti en prakseri moro tranga na tapu den sma di no de Dyu, di teki bribi ini Masra Yesus. Ma sonleisi a e taki tu fu den gwenti fu den Dyusma (Mrk 7:3). A pruberi fu skrifi a tori soleki fa den sani psa, baka makandra, funamku fa Yesus waka kmoto fu Galilea go na Yerusalem. Fosi Yesus no ben wani fu sma sabi tak' na En na a Mesias. Ma Markus wani sori wi spesrutu tak' Yesus na a moro trangawan. Nanga En wortu, ma moro furu nanga den wroko fu En, a broko a makti fu didibri (Mrk 3:7-20). \iot San de ini a buku disi: \io1 A bigin fu a Bun Nyunsu (1:1-13) \io1 A wroko fu Yesus ini Galilea (1:14 – 9:50) \io1 Yesus e go na Yerusalem (10:1-52) \io1 A laste wiki (11:1 – 15:47) \io1 Yesus opo baka na dede (16:1-20) \c 1 \s1 Yohanes a Dopuman \r Mateus 3:1-12; Lukas 3:1-18; Yohanes 1:19-28 \p \v 1 Disi na a Bun Nyunsu fu Yesus Kristus, a Manpikin fu Gado. \v 2 A bigin soleki fa a profeiti Yesaya ben skrifi taki: \q1 Yere, Mi e seni Mi boskopuman \q2 go na Yu fesi, \q1 di sa meki a pasi klari gi Yu. \x * \xo 1:2 \xt Mal 3:1\x* \q1 \v 3 Wan sma e bari wroko \q2 ini a dreisabana taki: \q1 Meki pasi klari gi Masra, \q2 puru ala boktuboktu gi En. \x * \xo 1:3 \xt Jes 40:3\x* \p \v 4 A boskopuman disi ben de Yohanes a Dopuman. A ben de ini a dreisabana e bari a boskopu tak' den sma mus drai den libi èn teki dopu. Na sowan fasi Gado bo gi den pardon fu den sondu. \v 5 Sma ben kmopo fu ala sei fu Yudea nanga Yerusalem kon na Yohanes. Dan a dopu den ini a Yordanliba te den ben taki sortu sondu den du. \v 6 Yohanes ben e weri krosi san ben meki fu kameel-wiwiri, èn a ben e tai wan leribuba na en bere. A ben e nyan sprenka nanga bus'oni. \x * \xo 1:6 \xt 2Kon 1:8\x* \v 7 A taigi den sma taki: “Baka mi a Wan di abi makti moro mi, e kon. Mi no warti srefi fu bukundu lusu En susu puru na En futu. \v 8 Mi ben dopu unu nanga watra, ma En o dopu unu nanga a Santa Yeye.” \s1 A dopu fu Yesus \r Mateus 3:13–4:11; Lukas 3:21-22; 4:1-13; Yohanes 1:32-34 \p \v 9 Na a ten dati Yesus kmopo fu Nasaret ini a distrikti Galilea, go na Yohanes. Dan A meki Yohanes dopu En ini a Yordanliba. \v 10 A srefi momenti di Yesus kmopo ini a watra, A si fa heimel opo èn fa a Santa Yeye e saka leki wan doifi kon na En tapu. \v 11 Ne wan sten kmopo fu heimel taki: “Yu na Mi Manpikin di Mi lobi. Mi abi prisiri nanga Yu.” \x * \xo 1:11 \xt Gen 22:2; Ps 2:7; Jes 42:1; Mat 3:17; 12:18; Mrk 9:7; Luk 3:22; 9:35\x* \p \v 12 Dan wantron a Santa Yeye seni Yesus go na ini a dreisabana. \v 13 Fotenti dei langa Satan ben tesi En ini a dreisabana. Drape A tan na mindri den bus'meti, èn den engel ben sorgu gi En. \s1 Den fosi man di bigin teki leri fu Yesus \r Mateus 4:18-22; Lukas 4:14-15; 5:1-11 \p \v 14 Baka di den kisi Yohanes poti na ini straf'oso, Yesus go na Galilea fu tyari a Bun Nyunsu fu Gado. \v 15 A taki: “A ten doro kba. Her'esi Gado o bigin tiri libisma. Un drai un libi èn bribi a Bun Nyunsu.” \x * \xo 1:15 \xt Mat 3:2\x* \p \v 16 Di Yesus ben e waka na a syoro fu a Meer fu Galilea, A si Simon nanga en brada Andreas e fisi nanga den tyasneti. Den man disi ben de fis'man. \fig Wan fis'man e fringi en tyasneti|src="LB00209B.TIF" size="col" copy="Louise Bass ©The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Mrk 1.16" \fig* \v 17 Yesus taigi den taki: “Un kon waka nanga Mi, dan Mi o meki un tron fis'man fu libisma.” \v 18 Wantron den poti den tyasneti na wan sei, èn den bigin waka na Yesus baka. \p \v 19 Di Yesus waka go pikinso moro fara, A si Yakobus nanga Yohanes, den tu manpikin fu Sebedeus. Den ben de ini den boto e lapu den tyasneti fu den. \v 20 Fa Yesus si den, A kari den kon. Dan den libi den p'pa Sebedeus nanga den wrokoman fu en ini a boto, èn den bigin waka na Yesus baka. \s1 Yesus puru wan takruyeye na wan man tapu \r Lukas 4:31-37 \p \v 21 Dan Yesus nanga den man fu En go na Kafarnaum. Tapu a sabadei, Yesus go wantron na ini a Dyukerki dan A bigin gi den sma leri. \v 22 Den sma no ben sabi san fu taki fu a leri fu En. Bika A no ben gi leri leki fa den sabiman fu Gado wèt ben e du, ma A ben du en leki a sma di kon nanga a leri. \x * \xo 1:22 \xt Mat 7:28-29\x* \p \v 23 A srefi momenti dati wan man ben de ini a kerki di ben abi wan takruyeye na en tapu. \v 24 A bari taki: “Yesus fu Nasaret, san Yu wani nanga unu? Na kon Yu kon fu puru un na pasi? Mi sabi suma na Yu. Yu na a Santa Wan fu Gado.” \p \v 25 Ma Yesus bari en taki: “Tapu yu mofo èn kmopo na a man tapu!” \p \v 26 Ne a takruyeye naki a man stoipi, èn nanga bigi babari a kmopo tapu a man. \v 27 Ala den sma ben ferwondru. A wan ben aksi a trawan taki: “San na a sani disi? Na wan nyun leri nanga makti! A e taigi den takruyeye san den mus du, èn den e du san A taki.” \v 28 Wantron a nyunsu fu san Yesus du, panya ini a heri kontren fu Galilea. \s1 Yesus dresi furu sikisma \r Mateus 8:14-17; Lukas 4:38-41 \p \v 29 Di Yesus kmopo ini a Dyukerki, A go langalanga na a oso fu Simon nanga Andreas. Yakobus nanga Yohanes go nanga En tu. \v 30 Now a m'ma fu a frow fu Simon ben didon nanga korsu. Fa Yesus doro, den sma taigi En taki a frow e siki. \v 31 Yesus go na a frow, A hori en na en anu èn A meki a opo tnapu. Ne a korsu saka, dan a frow poti nyanyan nanga dringi gi den. \p \v 32 Mofoneti di a son saka, den sma tyari ala den sma di ben siki, noso di ben abi takruyeye na den tapu, kon na Yesus. \v 33 Ala den sma fu a foto ben kon tnapu na mofodoro fu a oso. \v 34 Dan Yesus dresi furu sma di ben abi ala sortu siki, èn A puru furu takruyeye tapu sma. Ma A no ben gi den takruyeye primisi fu taki, bika den ben sabi suma na En. \s1 Yesus tyari a Bun Nyunsu gi den sma fu Galilea \r Lukas 4:42-44 \p \v 35 Musudei mamanten Yesus opo dan A go na wan presi dorosei fu a foto pe sma no e libi. A go begi drape. \v 36 Ma Simon nanga den mati fu en, go suku pe Yesus de. \v 37 Di den feni En, den taki: “Ala sma e suku Yu.” \p \v 38 Ma Yesus taigi den taki: “Kon meki un go na den tra presi ini a birti dya, fu Mi kan preiki drape tu. Bika na fu dati ede Mi kon.” \v 39 Na so Yesus waka ini heri Galilea e preiki ini den Dyukerki èn A ben puru takruyeye tapu den sma. \x * \xo 1:39 \xt Mat 4:23; 9:35\x* \s1 Yesus dresi wan gwasiman \r Mateus 8:1-4; Lukas 5:12-16 \p \v 40 Wan dei wan gwasiman kon na Yesus. A saka go tapu en kindi, dan a begi En taki: “Masra, efu Yu wani, Yu kan meki mi skin kon bun baka.” \p \v 41 Yesus firi sari-ati gi a man. A langa En anu fasi a man, dan A taigi en taki: “Iya, Mi wani! Kon betre!” \v 42 A srefi momenti dati a man kon betre, èn en skin kon bun baka. \p \v 43-44 Yesus seni a man gwe wante, ma A warskow en taki: “Sorgu tak' yu no e ferteri no wan sma san psa nanga yu. Ma yu mus go na a Dyudomri, meki a si tak' yu kon betre. Dan fu sori ala sma tak' yu kon betre, yu mus tyari a offer gi Gado leki fa Moses skrifi tak' yu mus du te yu kon betre fu gwasi.” \x * \xo 1:43-44 \xt Lev 14:1-32\x* \p \v 45 Ma di a man gwe, a bigin ferteri na ala sei san ben psa nanga en. Dat' meki Yesus no ben man go moro ini wan foto fu sma si En. So A ben tan dorosei fu den foto, na presi pe sma no e libi. Ma toku sma ben kon na En fu ala sei. \c 2 \s1 Yesus dresi wan lanman \r Mateus 9:1-8; Lukas 5:17-26 \p \v 1 Baka wantu dei Yesus drai go baka na Kafarnaum, dan den sma kisi fu yere tak' A de na oso. \v 2 Furu sma ben kon na En, tak' srefi na mofodoro presi no ben de moro fu sma tnapu. So Yesus preiki a wortu fu Gado gi den. \v 3 Dan wantu sma kon nanga wan lanman na En. Fo man ben tyari en tapu wan matrasi. \v 4 Ma den no ben man doro na Yesus nanga a man, fu di den sma ben furu. Dat' meki den broko a daki opo tap'sei pe Yesus ben de. Baka di den puru wan pisi fu a daki, den saka a matrasi pe a man ben didon go na gron. \v 5 Di Yesus si a bribi fu den, A taigi a lanman taki: “Mi mati, yu kisi pardon fu yu sondu.” \p \v 6 Ma wantu sabiman fu Gado wèt ben sidon drape tu. Den ben taki na ini den ati taki: \v 7 “Fa a man disi kan taki so? A e afrontu Gado! Na Gado wawan kan gi pardon fu sondu.” \p \v 8 Ma wantron Yesus ben sabi ini Ensrefi tak' na dati den e prakseri. Dan A aksi den taki: “Fu sanede sowan prakseri kon ini un ati? \v 9 San moro makriki? Fu taigi a lanman tak' a kisi pardon fu en sondu, noso fu taigi en taki: ‘Opo, teki yu matrasi, dan yu waka.’ \v 10 Ma Mi o sori unu tak' a Manpikin fu Libisma abi makti dya na grontapu fu gi sma pardon fu sondu.” Dan Yesus taigi a lanman taki: \v 11 “Mi e taigi yu fu yu opo, teki yu matrasi, dan yu go na oso.” \p \v 12 Ne a man opo. Wantewante a teki en matrasi, dan a waka fesi den alamala go na dorosei. Ala den sma ferwondru srefsrefi èn den gi Gado glori taki: “Noiti ete un si sowan sani!” \s1 Yesus kari Lefi \r Mateus 9:9-13; Lukas 5:27-32 \p \v 13 Yesus kmopo ini a oso go baka na a Meer fu Galilea. Ala den sma ben go nanga En, dan A bigin gi den leri. \v 14 Di Yesus ben de na pasi, A si Lefi, a manpikin fu Alfeus. A ben sidon pe den sma ben mus kon pai edemoni. Yesus taigi en taki: “Kon nanga Mi!” Ne Lefi opo, èn a bigin waka na Yesus baka. \p \v 15 Bakaten Yesus go nyan na Lefi oso. Furu fu den man di e piki edemoni, nanga tra sondusma, ben sidon e nyan makandra nanga Yesus nanga den man fu En. Bika bun furu fu den sortu sma disi ben de ini a bigi grupu sma di ben e waka nanga Yesus. \v 16 Den sabiman fu Gado wèt di ben de fu a grupu fu den Fariseiman, si tak' Yesus ben e nyan makandra nanga sondusma nanga den man di e piki edemoni. Fu dat'ede den aksi den man fu Yesus taki: “Fu sanede A e nyan makandra nanga den man di e piki edemoni, èn nanga den sondusma?” \p \v 17 Di Yesus yere san den aksi, A piki den taki: “Sma di gesontu no abi datra fanowdu, ma na sma di e siki abi datra fanowdu. Mi no kon fu kari bun sma, ma Mi kon fu kari sondusma.” \s1 A ten fu faste \r Mateus 9:14-17; Lukas 5:33-39 \p \v 18 A pisten dati den man di ben e teki leri fu Yohanes, nanga den Fariseiman, ben e faste. Dan wantu sma kon na Yesus taki: “Den man fu Yohanes nanga di fu den Fariseiman e faste. Ma fu sanede den man fu Yu no e du dati?” \p \v 19 Yesus piki den taki: “Den sma di kon na wan trow-oso no kan tan sondro fu nyan te a trowmasra de drape nanga den. Solanga a trowmasra de nanga den, den no kan faste. \v 20 Ma a ten o kon tak' den o puru a trowmasra na den mindri. Dan ini den dei dati den sa faste. \p \v 21 No wan sma e lapu wan owru krosi nanga wan pisi nyun wan. Bika te a nyun wan o krempi, a o hari a owru wan priti èn a olo o kon moro bigi. \p \v 22 Sosrefi yu no e poti win di no lepi ete na ini owru winsaka. Bika te a win o kari dyesi, den winsaka o priti. Dan yu o lasi a win nanga den winsaka. Dat' meki yu e poti win di no lepi ete, na ini nyun winsaka.” \s1 Yesus na a basi fu a sabadei \r Mateus 12:1-8; Lukas 6:1-5 \p \v 23 Tapu wan sabadei Yesus ben e waka psa ini wan aleisigron. Di den e waka psa, den man fu Yesus broko wantu taki aleisi. \x * \xo 2:23 \xt Deut 23:25\x* \v 24 Dan den Fariseiman taigi Yesus taki: “Fu sanede den man fu Yu e du wan sani san a wèt no wani fu yu du tapu a sabadei?” \p \v 25 Yesus piki den taki: “Noiti un no leisi san David du di a ben de ini nowtu, èn angri ben e kiri en nanga den man di ben de nanga en? \x * \xo 2:25 \xt 1Sam 21:1-6\x* \v 26 Ini a ten di Abyatar ben de grandomri, David go ini a oso fu Gado dan a nyan den brede san den ben poti aparti gi Gado. Owktu A gi den man fu en meki den nyan. Ma no wan sma kan nyan den brede dati, boiti den domri.” \x * \xo 2:26 \xt Lev 24:9\x* \v 27 Dan A taigi den taki: “Gado meki a sabadei gi libisma, ma A no meki en leki wan strafu gi den. \v 28 So, a Manpikin fu Libisma na a basi fu a sabadei.” \c 3 \s1 Yesus dresi wan man tapu a sabadei \r Mateus 12:9-14; Lukas 6:6-11 \p \v 1 Yesus go wan tra leisi baka ini wan Dyukerki. Drape wan man ben de di ben abi wan malengri anu. \v 2 Den man ben luru Yesus fu si efu A bo dresi a man tapu a sabadei. Nanga dati den ben kan tyari En go na krutu. \v 3 Dan Yesus taigi a man nanga a malengri anu taki: “Kon tnapu dya pe ala sma kan si yu.” \v 4 Ne A aksi den man taki: “San a wèt e taki un kan du tapu a sabadei? Bun noso ogri? Fu puru wan sma na dede, noso fu kiri en?” Ma den hori den mofo. \v 5 Nanga atibron Yesus luku ala den sma di ben lontu En. Ma A ben firi sari fu a fasi fa den ben tranga den ati. Dan A taigi a man taki: “Langa yu anu!” A man langa en anu, dan a kon betre. \v 6 Dan den Fariseiman gwe. Wantron den go taki nanga den bakaman fu Herodes fu suku wan fasi fu kiri Yesus. \s1 Yesus go na a Meer fu Galilea \p \v 7 Yesus go nanga den man fu En na a Meer fu Galilea. Wan bigi grupu sma fu Galilea ben go tu. Sosrefi bigi grupu sma di ben kmopo fu Yudea, \v 8 Yerusalem nanga Idumea, nanga sma fu a tra sei fu a Yordanliba, nanga sma di ben e libi ini a birti fu Tirus nanga Sidon. Bika den ben yere fu den sani san Yesus du. \p \v 9 Yesus taigi den man fu En fu den poti wan boto klari, fu te a bigi grupu sma bo pusu tumsi kon na En tapu. \x * \xo 3:9 \xt Mrk 4:1; Luk 5:1-3\x* \v 10 Bika A ben dresi furu sma. Dat' meki ala sma di ben abi wan siki ben pusu kon na En tapu, fu kan fasi En. \v 11 Te den takruyeye ben si Yesus, den ben trowe densrefi na En fesi, dan den ben bari taki: “Yu na a Manpikin fu Gado.” \v 12 Ma Yesus ben warskow den tranga tak' den no mus taigi no wan sma suma na En. \s1 Yesus teki twarfu boskopuman \r Mateus 10:1-4; Lukas 6:12-16 \p \v 13 Yesus kren go tapu wan bergi, èn suma A ben wani, A kari kon na En. Den go na En, \v 14 dan Yesus teki twarfu man fu tan waka nanga En. A bo seni den fu go preiki, \v 15 èn A bo gi den makti fu puru takruyeye tapu sma. \v 16 Disi na den twarfu man di A teki: Simon, di A ben kari Petrus, \v 17 Yakobus nanga Yohanes, den manpikin fu Sebedeus. Yesus ben kari den tu man dati Boanerges, san wani taki: pikin fu dondru. \v 18 Moro fara A teki: Andreas, Filipus, Bartolomeus, Mateus, Tomas nanga Yakobus, a manpikin fu Alfeus. Dan A teki Tadeus, Simon fu a grupu fu den Seloten, \v 19 nanga Yudas Iskariot, a man di seri En. \s1 Yesus nanga Beelsebul \r Mateus 12:22-32; Lukas 11:14-23; 12:10 \p \v 20 Dan Yesus go na oso. Agen wan lo sma kon na En, tak' En nanga den man fu En no ben man feni wan okasi fu nyan. \v 21 Di den famiri fu Yesus yere dati, den go fu teki En. Bika sma ben e taki: “Yesus edesei no e wroko bun.” \p \v 22 Den sabiman fu Gado wèt, di ben kmopo kon fu Yerusalem, ben taki: “Na Beelsebul, a edeman fu den takruyeye, de na En tapu. Dat' meki A man puru takruyeye tapu sma.” \x * \xo 3:22 \xt Mat 9:34; 10:25\x* \p \v 23 Yesus kari den kon na En, dan A gi den wantu agersitori. A taki: “Fa Satan kan puru Satan? \v 24 Efu den sma ini wan kondre e feti nanga densrefi, a kondre dati o broko. \v 25 Èn efu den sma ini wan oso no man feni en nanga densrefi, den o panya. \v 26 We, efu Satan e feti nanga ensrefi èn efu prati de ini en kondre, dan a no o man tan rigeri èn a makti fu en e kon na wan kba. \p \v 27 No wan sma kan broko go ini a oso fu wan tranga man fu fufuru en sani, efu a no tai en fosi. Baka te a tai en, dan fosi a o man teki en sani tyari gwe. \p \v 28 Fu tru Mi e taigi un taki: Libisma kan kisi pardon fu ala sondu, srefi efu den ben afrontu Gado. \v 29 Ma a sma di e afrontu a Santa Yeye, noiti no o kisi pardon fu a sani dati. Fu têgo a sondu dati o de na en tapu.” \x * \xo 3:29 \xt Luk 12:10\x* \v 30 Yesus taki so fu di den ben taki: “Wan takruyeye de na En tapu.” \s1 A famiri fu Yesus \r Mateus 12:46-50; Lukas 8:19-21 \p \v 31 Den brada fu Yesus nanga En m'ma kon na En. Den ben tnapu na dorosei, dan den seni kari En. \v 32 Wan bigi grupu sma ben sidon lontu Yesus. Dan den taigi En taki: “Yere, Yu m'ma nanga den brada fu Yu de na dorosei.\f + \fr 3:32 \ft Wantu manuscript skrifi taki: “Yu m'ma nanga den brada fu Yu nanga den sisa fu Yu de na dorosei.”\f* Den e seni kari Yu.” \p \v 33 Yesus piki den taki: “Suma na Mi m'ma nanga den brada fu Mi dan?” \v 34 Dan Yesus luku den sma di ben lontu En, A taki: “Unu na Mi m'ma nanga den brada fu Mi. \v 35 Bika ala sma di e du a wani fu Gado, na Mi brada, Mi sisa nanga Mi m'ma.” \c 4 \s1 A tori fu a siri \r Mateus 13:1-9; Lukas 8:4-8 \p \v 1 Wan tra leisi baka Yesus bigin fu gi den sma leri na sei a meer. Di wan bun bigi grupu sma bigin lontu En, A opo go sidon ini wan boto tapu a watra. Ma den sma tan tnapu na syoro. \x * \xo 4:1 \xt Luk 5:1-3\x* \v 2 Dan A bigin leri den sma furu sani nanga agersitori. Di A e leri den, A taki: \v 3 “Un arki! Wan man ben go sai siri na ini en gron. \fig Wan gronman e sai siri|src="LB00094B.TIF" size="col" copy="Louise Bass ©The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Mrk 4.3" \fig* \v 4 Di a e fringi den siri, wantu fadon tapu a pasi. Dan den pikinfowru kon nyan den. \p \v 5 Tra siri fadon pe furu ston ben de ondro a doti. Den sproiti es'esi, bika den no ben abi furu doti. \v 6 Ma di a son kon faya, a bron den pransun. Den drei gwe fu di den rutu no ben beri go dipi ini a gron. \p \v 7 Trawan fu den siri fadon tapu gron pe makamaka grasi e gro. Di a makamaka grasi bigin gro, a no gi den siri okasi fu gro doro. A grasi kiri den, èn den no gi nyanyan. \p \v 8 Ma tra siri fadon tapu bun doti. Den dati sproiti, den gro èn den gi nyanyan: dritenti, siksitenti nanga wan hondro tron so moro furu.” \v 9 Dan Yesus taki: “Suma abi yesi fu yere, meki a yere!” \s1 Yesus taki fu sanede A e ferteri agersitori \r Mateus 13:10-17; Lukas 8:9-10 \p \v 10 Di Yesus wawan ben de, den twarfu man fu En nanga den tra sma di ben lontu en, aksi En fu A taigi den san den agersitori wani taki. \v 11 Dan Yesus taigi den taki: “A fasi fa Gado o tiri libisma na wan kibritori. Gado meki un kon ferstan a kibritori disi. Ma den tra sma e yere a sani disi soso na ini agersitori. \q1 \v 12 Dat' meki den e luku \q2 ma den no e si, \q1 èn den e arki \q2 ma den no e ferstan. \q1 Noso den bo drai den libi, \q2 èn kisi pardon fu den sondu.” \x * \xo 4:12 \xt Jes 6:9-10\x* \s1 San a tori fu a siri wani taki \r Mateus 13:18-23; Lukas 8:11-15 \p \v 13 Dan Yesus aksi den taki: “Un no e ferstan a agersitori disi? Dan fa un o man ferstan ala den tra agersitori? \v 14 A siri san a man e sai, dati na a wortu fu Gado. \v 15 A siri di fadon tapu a pasi, e taki fu den sma di e yere a boskopu. Ma leki fa den yere a wortu, so Satan e kon wantron, dan a e puru a boskopu san sai na ini den ati. \p \v 16 Tra sma de leki a siri di fadon pe furu ston de ondro a doti. Te den sma disi yere a boskopu, den e teki en wantron nanga prisiri. \v 17 Ma a boskopu no e beri rutu. Dat' meki den e bribi fu wan syatu pisten nomo. Te sma e pina den èn te sma de na den baka fu du den ogri fu di den e bribi a boskopu, dan wantron den e lasi bribi. \p \v 18 Yu abi tra sma di de leki den siri di fadon pe makamaka grasi e gro. Den e yere a boskopu, \v 19 ma den e broko den ede nanga a libi. Grontapu gudu e hari den, èn den e angri fu abi tratra sani. Dati e meki tak' a boskopu no man du en wroko ini den ati. \p \v 20 Den siri di fadon tapu bun doti, na den sma di yere a boskopu, di bribi en, èn di gi nyanyan: dritenti, siksitenti nanga wan hondro tron so moro furu.” \s1 Noti no e tan na dungru \r Lukas 8:16-18 \p \v 21 Dan Yesus taigi den taki: “Yu no e leti wan kokolampu fu poti ondro wan embre noso ondro wan bedi. Ma yu e poti en tapu wan tafra. \x * \xo 4:21 \xt Mat 5:15; Luk 11:33\x* \v 22 Bika noti san de na dungru o tan na dungru, èn ala sani san kibri, o kon na doro. \x * \xo 4:22 \xt Mat 10:26; Luk 12:2\x* \v 23 Efu wan sma abi yesi fu yere, meki a yere!” \p \v 24 Yesus taki: “Un mus luku bun san un e arki! O moro un e du dati, o moro un o ferstan sani, èn un o ferstan moro srefi. \x * \xo 4:24 \xt Mat 7:2; Luk 6:38\x* \v 25 Bika a sma di wani ferstan sani, Gado o meki a ferstan moro. Ma a sma di no wani ferstan sani, Gado o puru a pikinso san a ben ferstan.” \x * \xo 4:25 \xt Mat 13:12; 25:29; Luk 19:26\x* \s1 A fasi fa a tiri fu Gado e wroko \p \v 26 Dan Yesus taigi den sma taki: “Yu kan si a fasi fa Gado e tiri libisma leki a siri san wan man e sai ini en gron. \v 27 Ala dei a man e sribi èn a e wiki. A ten dati a siri e sproiti èn a e gro, sondro fu a man srefi sabi fa a e psa. \v 28 A gron srefi e gi froktu: a siri e sproiti, a e gro, baka dati a e gi bromki, dan a e gi froktu. \v 29 Te den froktu kon lepi, wantron a man e piki den, fu di a ten fu piki den froktu doro.” \x * \xo 4:29 \xt Joël 3:13\x* \s1 A agersitori fu a mosterdsiri \r Mateus 13:31-32,34; Lukas 13:18-19 \p \v 30 Dan Yesus taki: “San Mi kan teki fu sori unu fa a tiri fu Gado de? Noso sortu agersitori Mi kan gi fu meki un ferstan fa a de?” \v 31 Dan Yesus taki: “A tiri fu Gado de leki wan mosterdsiri san yu e sai. A mosterdsiri na a moro pikin siri fu grontapu. \v 32 Ma te yu prani en, èn a gro, a e tron a moro bigi spesreibon san sma e prani ini den dyari. A e gi bigi taki, èn den pikinfowru e meki den nesi na ini.” \p \v 33 Yesus ben gi furu fu den sortu agersitori disi fu ferteri den sma a boskopu. A leri den te nanga pe den ben kan ferstan. \v 34 Soso nanga agersitori A ben e taki nanga den. Ma te En wawan ben de nanga den man fu En, dan A ben e brokobroko gi den san den agersitori wani taki. \s1 Yesus tapu wan bigi sek'watra \r Mateus 8:23-27; Lukas 8:22-25 \p \v 35 Di neti tapu a dei dati, Yesus taigi den man fu En taki: “Kon meki un go na abrasei fu a meer.” \v 36 Yesus ben de ini a boto kba. Den man fu En libi den tra sma na syoro, dan den go ini a boto. Den tyari En gwe, ma tra boto ben go tu. \v 37 Dan wan bun tranga winti bigin wai. Den skwala ben naki kon ini a boto, tak' a heri boto ben bigin furu nanga watra. \v 38 Ma Yesus ben didon nanga En ede tapu wan kunsu e sribi na bakasei fu a boto. Den man go wiki En, dan den aksi En taki: “Meister, Yu no abi bisi tak' wi e dede?” \p \v 39 Yesus opo dan A bari a winti fu no wai moro, èn A taigi a watra taki: “A nofo! No seki moro!” Dan a winti tapu fu wai, èn ala sani kon tiri. \v 40 Dan A aksi den man taki: “Sanede unu e frede? Na bribi un no e bribi?” \p \v 41 Den man ben ferwondru srefsrefi. Den taigi makandra taki: “Suma na a Man disi? Winti nanga watra srefi e du san A e taki!” \c 5 \s1 Yesus puru takruyeye tapu wan man \r Mateus 8:28-34; Lukas 8:26-39 \p \v 1 Na so den doro na a tra sei fu a meer ini a kontren fu den sma fu Gerasa. \v 2 Fa Yesus kmopo ini a boto, wan man kmopo ini a berpe kon na En. A man disi ben abi takruyeye na en tapu \v 3 èn a ben e tan ini a berpe. No wan sma ben man tai en hori moro, wan keti srefi no ben yepi. \v 4 Bika furu leisi den ben tai en nanga keti, èn den ben bui en na en futu. Ma a ben koti den keti èn a ben broko den bui. A man ben tranga sote tak' no wan sma no ben man nanga en. \v 5 Dei nanga neti a ben waka lontu mindri den grebi èn tapu den bergi e meki babari e naki ensrefi nanga ston. \p \v 6 Yesus ben de farawe ete di a man si En. A lon go na Yesus, dan a trowe ensrefi na En fesi. \v 7 A bari nanga tranga sten taki: “Yesus, Manpikin fu a Moro Hei Gado, san Yu wani nanga mi? Mi e begi Yu ini a nen fu Gado: No pina mi!” \v 8 Bika Yesus ben bari en taki: “Yu takruyeye, kmopo tapu a man!” \p \v 9 Dan Yesus aksi en taki: “Fa yu nen?” \p A piki taki: “Mi nen na Hilahila, bika un furu.” \v 10 Dan a begi Yesus tangitangi fu A no yagi den puru ini a birti. \v 11 Now yu ben abi bun furu agu drape di ben e nyan tapu a bergiskin. \v 12 Den takruyeye begi Yesus taki: “Seni un go na den agu, fu un kan go na ini den.” \v 13 So Yesus meki den go. Den takruyeye kmopo tapu a man go na ini den agu. Dan den agu lon saka fu a bergi go ini a meer. Den ben de wan tu dusun agu so di dede ini a watra. \p \v 14 Den man di ben luku den agu, lon gwe. Den go ini a foto nanga den presi ini a kontren fu a foto, go ferteri san ben psa. So ala den sma kon fu si san psa. \v 15 Den go na Yesus, dan den si a man sidon drape di ben abi hilahila takruyeye na en tapu. A ben weri krosi èn a ben de ensrefi. Ne ala den sma kon frede. \v 16 Den sma di si fa ala sani waka, ferteri den tra sma san ben psa nanga a man di ben abi den takruyeye na en tapu, nanga san ben psa nanga den agu. \v 17 Dan den sma bigin begi Yesus tangitangi fu A kmopo ini a birti fu den. \p \v 18 Di Yesus ben e go ini a boto, a man aksi En efu a kan go nanga En. \v 19 Ma Yesus no ben wani. A taigi en taki: “Go na oso na den sma fu yu, dan yu ferteri den ala sani san Gado du gi yu, èn fa A ben abi sari-ati nanga yu.” \v 20 So a man bigin waka ini a kontren san den ben kari Dekapolis\f + \fr 5:20 \ft “Dekapolis” wani taki: “Tin Foto.” A kontren disi ben abi tin foto. Dat' meki den e kari en na ini Grikitongo: “Dekapolis.”\f* e ferteri san Yesus du gi en. Èn ala den sma ben ferwondru. \s1 A umapikin fu Yairus nanga a uma di fasi Yesus krosi \r Mateus 9:18-26; Lukas 8:40-56 \p \v 21 Yesus drai go baka nanga a boto na abrasei. Dan wan bigi grupu sma kon na En di A ben de na a syoro fu a meer. \v 22 Ne wan fu den edeman fu a Dyukerki kon na En. A man disi ben nen Yairus. Di a si Yesus, a fadon tapu en kindi na En futu. \v 23 A begi En tangitangi taki: “Masra, a umapikin fu mi de fu dede. Mi e begi Yu fu kon poti Yu anu na en tapu fu a kon betre èn tan na libi.” \v 24 Dan Yesus go nanga en. Wan heri ipi sma ben go nanga En tu, èn moro nanga moro den ben e kon na En tapu. \p \v 25 Na mindri den sma wan uma ben de di ben abi wan siki san ben meki tak' a e lasi brudu twarfu yari kba. \v 26 A uma disi miti furu sani na den someni datra pe a ben go. Ala moni san a ben abi a ben pai datra, ma noti no ben yepi. Moro nanga moro a ben go na baka. \v 27 A uma disi ben yere fu den sani san Yesus du. Dan a waka mindri den sma, kon baka Yesus èn a fasi En krosi, \v 28 bika a taki: “Efu mi kan fasi En krosi nomo, mi o kon betre.” \v 29 Fa a fasi Yesus krosi, wantron a brudu tapu fu lon. A uma firi ini en skin tak' a kon betre fu a siki. \p \v 30 Yesus firi wantron tak' krakti kmopo fu En. A drai luku den sma, dan A aksi taki: “Suma fasi Mi na mi krosi?” \p \v 31 Den man fu En piki taki: “Masra, Yu srefi e si fa someni sma e kwinsi Yu fu ala sei. Dan fa Yu kan aksi suma fasi Yu?” \p \v 32 Yesus luku lontu fu si suma ben fasi En. \v 33 A frow ben sabi tak' a kon betre, dat' meki a skreki te a e beifi. Dan a fadon tapu en kindi fesi Yesus èn a ferteri En ala sani san ben psa nanga en. \v 34 Dan Yesus taigi en taki: “Mi pikin, a bribi fu yu meki yu kon betre. Yu kan go nanga kowru-ati. Yu kon betre fu a siki.” \p \v 35 Yesus ben e taki ete nanga a frow, di wantu sma kmopo na Yairus oso nanga a boskopu taki: “A umapikin fu yu dede. Yu no abi fu weri a Meister En ede moro.” \p \v 36 Ma Yesus poti san den sma taki na wan sei. A taigi Yairus taki: “No lasi ati. Bribi nomo.” \v 37 Yesus no meki no wan sma go nanga En ini a oso fu Yairus, boiti Petrus, Yakobus nanga Yohanes, a brada fu Yakobus. \v 38 Di den doro drape, Yesus go miti wan lo babari. Den sma ben e bari e krei. \v 39 Yesus go na inisei dan A aksi den sma taki: “Fu sanede unu e krei e meki babari? A pikin no dede, ma na sribi a e sribi.” \p \v 40 Den sma bigin lafu Yesus. Ma Yesus seni den go na dorosei, dan A teki a m'ma nanga a p'pa fu a pikin, nanga den dri man fu En go ini a kamra pe a pikin ben e didon. \v 41 Yesus hori a pikin na en anu, dan A taigi en taki: “Talita kum!” Dati wani taki: “Pikin, Mi e taigi yu fu opo!” \p \v 42 Wantron a pikin opo èn a bigin waka. A ben abi twarfu yari. Den sma di ben de ini a kamra ben ferwondru srefsrefi. \v 43 Ma Yesus taigi den krinkrin tak' den no mus taigi no wan sma san ben psa. Dan A taigi den fu den gi a pikin wan sani fu nyan. \c 6 \s1 Den sma fu Nasaret no wani bribi ini Yesus \r Mateus 13:53-58; Lukas 4:16-30 \p \v 1 Yesus kmopo fu pe A ben de, dan A go na a foto pe A ben kweki. Den man di ben e teki leri fu En go nanga En. \v 2 Di a sabadei doro, Yesus bigin gi den sma leri na ini a Dyukerki. Furu fu den sma di yere En tnapu nanga opo mofo. Den taki: “Pe A kmopo nanga den sani disi? Fa A du abi sowan koni? Pe A feni a makti fu du den bigi sani? \v 3 Na En na a temreman, a manpikin fu Maria. Na En na a brada fu Yakobus, Yosef, Yudas nanga Simon. Den sisa fu En e libi dyaso na un mindri.” Dat' meki den no ben wani yere noti fu En. \p \v 4 Dan Yesus taigi den taki: “Ala sma e lespeki wan profeiti, boiti den sma fu a foto pe a kweki, en eigi famiri nanga den ososma fu en.” \x * \xo 6:4 \xt Yoh 4:44\x* \v 5 Dat'ede A no ben man du no wan bigi sani drape. Tapu wantu sikisma nomo A poti anu fu dresi den. \v 6 A ferwondru fu di den sma no ben bribi. \s1 Yesus seni den man fu En fu go preiki a Bun Nyunsu \r Mateus 10:5-15; Lukas 9:1-6 \p Na so Yesus go na den tra dorpu ini a kontren, e gi den sma leri. \v 7 A kari den twarfu man fu En kon, dan A seni den tu na tu fu go panya a Bun Nyunsu. A gi den makti fu yagi takruyeye puru na tapu sma. \v 8 A taigi den taki: “Un no mus tyari noti fu te un de na pasi, boiti wan wakatiki. Un no mus tyari brede, un no mus tyari wan saka, un no mus tyari moni tu. \x * \xo 6:8 \xt Luk 10:4-11\x* \v 9 Un mus weri wan susu na un futu, ma un no mus tyari tra krosi.” \v 10 Yesus taki moro fara: “Te un doro wan foto, suku wan presi fu tan. Dan un mus tan drape te leki un gwe libi a foto. \v 11 Ma efu un doro wan presi pe den no wani fu un tan na den oso, èn den no wani arki san un e taki, dan un mus gwe. Ma un mus naki a santi san de na un futu puru, fu meki den sma ferstan tak' un no e tyari frantwortu moro gi den.” \x * \xo 6:11 \xt Bosk 13:51\x* \v 12 Na so den man gwe, dan den bari a boskopu tak' den sma mus drai den libi. \v 13 Den yagi furu takruyeye puru tapu sma, den lobi oli gi furu sma di ben e siki, èn den dresi den. \x * \xo 6:13 \xt Yak 5:14\x* \s1 A dede fu Yohanes a Dopuman \r Mateus 14:1-12; Lukas 9:7-9 \p \v 14 Kownu Herodes ben yere fu Yesus, bika ala sei En nen ben bari. Son sma ben taki: “Na Yohanes a Dopuman kon na libi baka. Na dat' meki A abi makti fu du den bigi sani.” \x * \xo 6:14 \xt Mat 16:14; Mrk 8:28; Luk 9:19\x* \p \v 15 Ma tra sma ben taki: “Na Elia.” \p Trawan baka ben taki: “Na wan profeiti, leki den wan fu fosten.” \p \v 16 Di Herodes yere fu Yesus, a taki: “Mi ben meki den kapu a ede fu Yohanes puru. A mus de tak' na en kon baka na libi.” \p \v 17-18 A ben de so tak' Herodes ben trow nanga Herodias, a frow fu en brada Filipus. Ma Yohanes ben taigi Herodes taki: “Yu no kan trow nanga yu brada frow.” Dat'ede Herodes ben meki den grabu Yohanes, bui en poti na ini straf'oso. \x * \xo 6:17-18 \xt Luk 3:19-20\x* \v 19 Herodias ben hori Yohanes na ati èn a ben wani kiri en. Ma a no ben man, \v 20 bika Herodes ben frede Yohanes. A ben sabi en leki wan santa man di e libi bun ini Gado ai. Dat' meki a ben sorgu tak' Herodias no kisi san a ben wani. Herodes ben lobi fu arki te Yohanes ben e taki, awinsi fa den sani san a taki, ben fon en konsensi. \p \v 21 Ma tapu a dei di Herodes ben friyari, Herodias feni a okasi fu kisi san a ben wani. Herodes ben gi wan fesa a dei dati gi den bigiman fu kondre, den edeman fu a legre nanga den prenspari sma fu Galilea. \v 22 Dan a umapikin fu Herodias kon na inisei. A bigin dansi gi Herodes nanga den sma di a ben kari kon. Ala sma ben lobi fa a e dansi. Dan Herodes taigi a pikin taki: “Yu kan aksi mi san yu wani. Mi o gi yu en.” \v 23 A sweri gi en taki: “Awinsi san yu aksi mi, mi o gi yu, awinsi na afu fu a kondre pe mi e rigeri!” \p \v 24 A pikin go na dorosei, dan a go aksi en m'ma taki: “San mi mus aksi?” \p En m'ma taigi en taki: “Aksi a ede fu Yohanes a Dopuman.” \p \v 25 A pikin go wantron baka na inisei na kownu, dan a taki: “Mi wani fu yu gi mi a ede fu Yohanes a Dopuman nownowde na ini wan preti.” \p \v 26 Herodes ben sari srefsrefi. Ma fu di a ben meki a sweri na fesi ala den sma di ben de na tafra nanga en, a no ben man drai mofo. \v 27 Wantron Herodes seni wan fu den srudati di e hori wakti fu go tyari a ede fu Yohanes kon. A srudati go na ini a straf'oso, dan a kapu Yohanes ede puru. \v 28 A tyari a ede fu Yohanes kon ini wan preti gi a pikin, dan a pikin gi en m'ma a preti nanga a ede na ini. \v 29 Di den man di ben e teki leri fu Yohanes yere san psa, den go teki a dedeskin fu Yohanes tyari go beri. \s1 Yesus gi feifi dusun man nyanyan \r Mateus 14:13-21; Lukas 9:10-17; Yohanes 6:1-14 \p \v 30 Di den boskopuman fu Yesus drai kon baka, den ferteri Yesus ala sani san den du, nanga san den leri den sma. \p \v 31 Furu sma ben e go kon, tak' Yesus nanga den man no ben feni wan okasi fu nyan srefi. Dat' meki Yesus taigi den taki: “Kon meki un go na wan presi pe sma no e libi, dan un kan bro pikinso.” \v 32 So den teki wan boto go na wan presi pe sma no e libi, pe den wawan ben kan de. \v 33 Ma den sma si di den e gwe, èn furu fu den ben sabi pe den bo go. So den sma kmopo fu ala foto waka es'esi go drape, dan den doro fosi Yesus nanga den man fu En. \v 34 Di Yesus kmopo ini a boto, A si wan bun bigi grupu sma. Ne A kisi wan dipi sari gi den. Bika den ben de leki skapu di no abi sma fu tyari den go na wei. Dan A bigin leri den furu sani. \x * \xo 6:34 \xt Num 27:17; 1Kron 22:17; 2Kron 18:16; Ezec 34:5; Mat 9:36\x* \p \v 35 Di a ben kon lati kba, den man fu Yesus kon na En, dan den taigi En taki: “Sma no e libi dya pe un de, èn a kon lati kba. \v 36 Seni den sma gwe na den kampu nanga den dorpu ini a birti, fu den kan go bai sani fu den nyan.” \p \v 37 Ma Yesus piki taki: “Na unu mus gi den sma wan sani fu nyan.” \p Den man piki taki: “Masra, dan un o abi tu hondro solfrumoni\f + \fr 6:37 \ft Wan solfrumoni na a moni san wan wrokoman ben e wroko wan dei.\f* fanowdu fu bai nyanyan gi ala den sma disi!” \p \v 38 Yesus taki: “Un go luku omeni brede un abi.” \p Di den go luku, den taki: “Un abi feifi brede nanga tu fisi.” \p \v 39 Dan Yesus taigi den fu den meki den sma sidon tapu a grasi ini grupu grupu. \v 40 Den sma go sidon ini grupu fu wan hondro sma, nanga grupu fu feifitenti sma. \v 41 Dan Yesus teki den feifi brede nanga den tu fisi, A luku go na heimel dan A blesi den. Baka dati A broko den brede, dan A gi den man fu En fu den prati gi den sma. Sosrefi A prati den tu fisi gi den sma. \v 42 Ala den sma nyan te den bere furu. \v 43 Baka dati den man fu Yesus furu twarfu baskita nanga pis'pisi brede nanga fisi san ben tan abra. \v 44 Na feifi dusun mansma ben de di nyan den brede. \s1 Yesus waka tapu a watra \r Mateus 14:22-33; Yohanes 6:15-21 \p \v 45 Wantron baka a sani disi, Yesus taigi den man fu En fu den bigin go nanga a boto na Betsaida, na a tra sei fu a meer. Dan En bo kon baka te A seni den sma gwe. \v 46 Baka di A seni den gwe, A kren go tapu a bergi fu go begi. \v 47 Di neti tapu, a boto ben doro kba na mindrisei fu a meer èn Yesus wawan ben de na syoro. \v 48 Yesus si fa den man ben meki muiti e pari fu a boto go na fesi, bika a winti ben wai tranga. Dan fruku mamanten fosi dei kon krin, A waka tapu a watra go na den. A ben wani waka psa. \v 49 Ma di den man si tak' A e waka tapu a watra, den prakseri tak' na wan takrusani. Dan den bari, \v 50 bika den alamala ben skreki di den si En. Ma Yesus taigi den wantron taki: “No lasi ati! Na Mi. Un no abi fu frede!” \v 51 Dan Yesus go ini a boto, èn a winti tapu fu wai. Den man fu Yesus ben ferwondru srefsrefi. \v 52 Bika nanga aladi A ben meki den feifi brede kon moro furu, te nanga now den no ben ferstan san Yesus ben wani sori den fu Ensrefi. \s1 Yesus dresi den sikisma fu Genesaret \r Mateus 14:34-36 \p \v 53 Di den koti a meer abra, den doro ini a kontren di den ben kari Genesaret. Dan den go na syoro. \v 54 Di den kmopo ini a boto, wantron den sma si tak' na Yesus. \v 55 Dan den panya a nyunsu ala sei tak' Yesus doro. Ala sei pe den ben yere tak' Yesus de, den ben opo den sikisma tyari go tapu matrasi na En. \v 56 Awinsi pe Yesus ben go, ini den dorpu, ini den foto noso na ini den kampu, den sma ben tyari sikisma go na En. Den ben poti den sikisma didon na den presi pe den ben hori wowoyo. Dan den begi Yesus efu den sikisma ben kan fasi a lantyi fu En krosi nomo. Èn ala sma di fasi En ben kon betre. \c 7 \s1 Den gwenti fu den afo nanga a wèt fu Gado \r Mateus 15:1-9 \p \v 1 Den Fariseiman nanga wantu sabiman fu Gado wèt di ben kmopo kon fu Yerusalem, kon na Yesus. \v 2 Dan den si wantu fu den man fu Yesus e nyan brede sondro fu wasi den anu tapu a fasi fa a gwenti ben de. \p \v 3 A ben de so tak' den Fariseiman nanga ala den tra Dyu, no ben go nyan fosi den wasi den anu tapu a fasi fa den bigisma ben leri den. \v 4 Efu den ben bai wan sani na wowoyo, den ben e wasi en tapu wan spesrutu fasi, fosi den nyan en.\f + \fr 7:4 \ft Un kan puru a pisi disi so tu: “Èn te den kmopo na wowoyo, den no e nyan fosi den krin densrefi.”\f* Den ben abi wan lo tra gwenti san den ben e hori, soleki fa den afo ben leri den. Na so den ben e wasi den kan, den patu nanga den pan tapu wan spesrutu fasi. \p \v 5 Dan den Fariseiman nanga den sabiman fu Gado wèt aksi Yesus taki: “Fu sanede den man fu Yu no e du san den bigisma fu unu ben leri unu? Bika den e nyan brede sondro fu wasi den anu tapu a fasi fa un gwenti.” \p \v 6 Yesus piki den taki: “Un hoigriman unu! Yesaya ben abi leti di a taki fu unu taki: \q1 A folku disi e gi Mi grani \q2 nanga den mofo, \q2 ma den no lobi Mi srefsrefi. \q2 \x * \xo 7:6 \xt Jes 29:13\x* \v 7 Na fu soso den e anbegi Mi, \q2 bika den e leri den sma sani \q2 san libisma srefi meki. \m \v 8 Un e poti a wèt fu Gado na wan sei, dan un e du san libisma leri unu.” \p \v 9 Yesus taki moro fara: “Un sabi fu poti Gado wèt na wan sei, nomo fu kan hori den gwenti fu unu. \v 10 Moses skrifi taki: ‘Un mus lespeki un m'ma nanga un p'pa.’ Moro fara a skrifi taki: ‘A sma di fluku en m'ma noso en p'pa, mus dede.’ \x * \xo 7:10 \xt Ex 20:12; Deut 5:16; Ex 21:17; Lev 20:9\x* \v 11 Ma unu e leri den sma tak' efu wan man taigi en m'ma nanga en p'pa taki: Ala sani san un ben kan kisi fu mi, na ‘korban’ (dati wani taki: mi gi en na Gado), \v 12 dan so un e gi a man pasi fu no du not'noti moro gi en m'ma nanga en p'pa. \v 13 Na sowan fasi un no e teri a wortu fu Gado moro, fu un kan du san den bigisma fu unu ben leri unu. Èn un e du furu fu den sortu sani disi.” \s1 A sani di e meki wan sma doti ini Gado ai \r Mateus 15:10-20 \p \v 14 Yesus kari ala den sma agen fu kon na En, dan A taigi den taki: “Un alamala arki Mi èn ferstan bun san Mi e taki. \v 15 A no san wan sma e nyan e meki tak' a no krin ini Gado ai. Ma na san e kmopo ini en ati kon na dorosei e meki tak' a no krin. \v 16 Efu wan sma abi yesi fu yere, meki a yere!”\f + \fr 7:16 \ft Wantu manuscript no abi vers 16.\f* \p \v 17 Yesus libi den sma, dan A go na oso. Dan den man fu En aksi En san A ben wani taki nanga a agersitori disi. \v 18 Yesus piki den taki: “San! Unu srefi no man ferstan den sani di Mi e taki? Un mus ferstan tak' a no san wan sma e nyan e meki tak' a no krin ini Gado ai. \v 19 Bika nyanyan no e saka go ini wan sma ati, ma a e go ini en bere, èn a e kmopo baka pe a mus kmopo.” Na so Yesus sori den tak' ala nyanyan bun fu nyan. \p \v 20 Yesus taki moro fara: “Na den sani san kmopo ini wan sma ati e meki tak' a no krin ini Gado ai. \v 21 Bika den sani san e kmopo fu inisei, fu a ati fu wan sma, na takru prakseri, takru lostu, fufuru nanga kiri. \v 22 Moro fara: huru, bigi-ai, ogri-ati, kori fasi, yayolibi, dyarusu fasi, taki takru fu trawan, bigimemre nanga fu du lawlaw sani. \v 23 Ala den takru sani disi e kmopo ini wan sma ati kon na doro, èn na dati e meki tak' wan sma no krin na ini Gado ai.” \s1 Yesus yepi wan uma nanga en pikin \r Mateus 15:21-28 \p \v 24 Yesus kmopo fu drape, dan A go na a kontren fu a foto Tirus. A go na wan sma oso, ma A no ben wani fu sma sabi pe A de. Ma toku sma kon sabi pe A e tan. \v 25 Wan frow ben abi wan umapikin di ben abi wan takruyeye na en tapu. Di a yere pe Yesus de, wantron a go na En, dan a fadon tapu en kindi na En futu. \v 26 A frow disi no ben de wan Dyusma. A ben gebore na ini Fenisia di ben de wan pisi fu Siriakondre. A begi Yesus fu puru a takruyeye na tapu en umapikin. \p \v 27 Yesus taigi en taki: “Den pikin mus kisi nyanyan fosi. Bika a no bun fu puru a brede na a mofo fu den pikin, trowe gi den dagu.” \p \v 28 Ma a frow piki En taki: “Masra, Yu abi leti. Ma srefi den dagu ondro a tafra e nyan a sakasaka san e fadon fu den brede fu den pikin.” \p \v 29 Ne Yesus taigi en taki: “Fu di yu taki so, yu kan go na yu oso. A takruyeye kmopo tapu yu umapikin.” \v 30 Di a frow go na oso, a si tak' a pikin didon tapu a bedi, èn a takruyeye ben kmopo na en tapu. \s1 Yesus yepi wan dofuman \p \v 31 Yesus drai kmopo ini a kontren fu Tirus, dan A waka psa ini Sidon nanga Dekapolis go na a Meer fu Galilea. \v 32 Den sma tyari wan man kon na En di ben dofu èn di no ben man taki so bun. Dan den begi Yesus fu poti En anu na en tapu. \v 33 Yesus puru a man mindri den sma kon na wan sei, dan A poti En finga go ini a man yesi. A poti pikin spiti na En finga, dan a fasi a man tongo. \v 34 Yesus luku go na loktu, dan A dyeme. A taigi a man taki: “Efata!” Dat' wani taki: Kon opo! \v 35 Wantron a man ben kan yere, èn a ben kan taki bun. \p \v 36 Dan Yesus komanderi den sma tak' den no mus taigi no wan sma. Ma o moro A ben taigi den fu no du en, o moro den ben panya a nyunsu. \v 37 Den sma ben ferwondru srefsrefi. Den taki: “Ala sani san a Man disi e du, A e du bun. A e meki dofusma yere, èn A e meki babawsma taki.” \c 8 \s1 Yesus gi fo dusun sma nyanyan \r Mateus 15:32-39 \p \v 1 Wan tra leisi wan bigi grupu sma ben kon agen na Yesus. Di Yesus si tak' den sma no ben abi noti moro fu nyan, A kari den man fu En kon dan A taigi den taki: \v 2 “Mi e sari den sma, bika na dri dei langa kba den de dya nanga Mi, èn den no abi noti fu nyan. \v 3 Efu Mi seni den gwe nanga angribere na oso, den kan flaw na pasi, bika sonwan fu den kmopo fu farawe kon dyaso.” \p \v 4 Dan den man piki En taki: “Fa un o feni nyanyan gi den sma? Bika sma no e libi ini a birti dya.” \p \v 5 Ne Yesus aksi den taki: “Omeni brede un abi?” \p Den taki: “Un abi seibi brede.” \p \v 6 Dan Yesus taigi ala den sma fu go sidon na gron. A teki den seibi brede, dan A taki Gado tangi. A broko den brede, dan A gi den man fu En fu den prati gi den sma. \v 7 Den ben abi wantu fisi tu. Baka di Yesus blesi den, A taigi den man fu En fu prati den fisi gi den sma tu. \v 8 Den alamala nyan te den bere furu. Dan di den piki den pis'pisi di ben libi ete, den furu seibi baskita. \v 9 Na wan fo dusun sma so ben drape. Dan Yesus seni den sma gwe. \v 10 Wantron baka dati Yesus nanga den man fu En go ini a boto dan den go na a kontren fu Dalmanuta. \s1 Den Fariseiman aksi Yesus fu sori wan marki \r Mateus 16:1-4 \p \v 11 Den Fariseiman kon na Yesus, kon krutu nanga En. Den ben wani fu A sori den wan marki di kmopo fu Gado, nomo fu tesi En. \x * \xo 8:11 \xt Mat 12:38; Luk 11:16\x* \v 12 Yesus dyeme, dan A taki: “Fu sanede unu fu a ten disi wani si wan marki? Fu tru Mi e taigi un taki: Un no o kisi no wan enkri marki fu si.” \x * \xo 8:12 \xt Mat 12:39; Luk 11:29\x* \v 13 Dan Yesus waka gwe libi den. A go baka ini a boto, dan A koti go na abrasei. \s1 A dyesi fu den Fariseiman \r Mateus 16:5-12 \p \v 14 Now den man ben fergiti fu tyari brede. Den ben abi wan brede nomo ini a boto. \v 15 Yesus taigi den taki: “Un mus luku bun nanga a dyesi fu den Fariseiman, nanga a di fu Herodes.” \x * \xo 8:15 \xt Luk 12:1\x* \p \v 16 Dan den man bigin taki a tori nanga makandra. Den taki: “Na fu di un no abi brede meki A taki so.” \p \v 17 Ma Yesus ben sabi san den e taki, dat' meki A aksi den: “Fu sanede un e taki tak' brede no de? Na ferstan un no man ferstan ete? Na breni un breni? \v 18-19 Un abi ai, ma un no e si. Un abi yesi, ma un no e yere. Baka di Mi broko den feifi brede prati gi feifi dusun sma, omeni baskita nanga brede ben libi? Un kan memre ete?” \x * \xo 8:18-19 \xt Jer 5:21; Ezec 12:2; Mrk 4:12\x* \p Den man piki taki: “Iya, na twarfu baskita ben libi.” \p \v 20 “Èn baka di Mi broko den seibi brede prati gi den fo dusun sma, omeni baskita nanga brede ben libi?” \p Den man piki taki: “Seibi baskita ben libi.” \p \v 21 Dan Yesus taki: “Dan fa un ai no opo ete?” \s1 Yesus meki wan breniman si baka \p \v 22 Na so den kon doro na Betsaida. Den sma tyari wan breniman kon na En, dan den begi Yesus fu A fasi a man fu a si baka. \v 23 Yesus hori a man na en anu, tyari en go na dorosei fu a dorpu. A spiti ini a man ai, èn A poti En anu na den tapu. Dan Yesus aksi en taki: “Yu e si wan sani?” \p \v 24 A man piki taki: “Mi e si libisma, ma den gersi bon di e waka.” \p \v 25 Dan Yesus poti En anu ete wan leisi tapu den ai fu a man, dan a ben man si krin. Den ai fu en ben kon bun baka. Bigin fu a ten dati a man bigin si ala sani krin. \v 26 Dan Yesus seni a man go na oso, ma A taigi en taki: “Yu no mus drai go baka ini a dorpu.” \s1 Petrus taki Yesus na a Mesias \r Mateus 16:13-20; Lukas 9:18-21 \p \v 27 Dan Yesus go nanga den man fu En na den dorpu ini a birti fu Sesarea Filipi. Di den de na pasi, A aksi den man fu En taki: “Suma den sma e taki tak' Mi de?” \p \v 28 Den man piki taki: “Son sma e taki: Yu na Yohanes a Dopuman. Tra sma e taki: Yu na Elia. Trawan baka e taki: Yu na wan fu den profeiti.” \x * \xo 8:28 \xt Mrk 6:14-15; Luk 9:7-8\x* \p \v 29 Dan Yesus aksi den taki: “Ma unu, suma unu e taki tak' Mi de?” \x * \xo 8:29 \xt Yoh 6:68-69\x* \p Petrus piki En taki: “Yu na a Mesias.” \v 30 Dan Yesus warskow den tak' den no mus taigi no wan sma a sani disi. \s1 Yesus taki fu a pina di o miti En \r Mateus 16:21-28; Lukas 9:22-27 \p \v 31 Dan now Yesus bigin taigi den man fu En tak' a Manpikin fu Libisma o abi fu nyan furu pina. Den fesiman fu a folku, den prenspari domri, nanga den sabiman fu Gado wèt o poti En na wan sei. Sma o kiri En, ma baka dri dei A o kon baka na libi. \v 32 Na so Yesus taigi den krin san o psa nanga En. Ma Petrus kari Yesus go na wan sei, dan a taigi En tak' A no mus taki sowan sani. \v 33 Yesus drai luku den tra man fu En, dan A bari Petrus taki: “Kmopo na Mi tapu, Satan! Bika yu no e prakseri den sani fu Gado, ma na libisma sani yu e prakseri.” \p \v 34 Dan Yesus kari a bigi grupu sma nanga den man fu En kon na En. A taigi den taki: “Efu wan sma wani waka na Mi baka, a mus poti en eigi wani na wan sei. A mus de klar'klari fu nyan pina, èn a mus kon nanga Mi. \x * \xo 8:34 \xt Mat 10:38; Luk 14:27\x* \v 35 Bika a sma di wani tan libi fa a wani, o lasi en libi. Ma a sma di e poti en libi na wan sei fu Mi ede nanga fu a Bun Nyunsu ede, sa kisi a libi fu têgo. \x * \xo 8:35 \xt Mat 10:39; Luk 17:33; Yoh 12:25\x* \v 36 Bika san yu e wini efu yu kisi ala sani fu grontapu, ma yu lasi a libi fu têgo? \v 37 Èn san wan sma o man gi fu kisi a libi fu têgo? \v 38 Mi e taigi un taki: Den sma fu a ten disi no wani sabi not'noti fu Gado, èn den e tan du sondu. Efu wan fu den sa taki tak' a no sabi Mi, noso den sani san Mi e leri, dan te a Manpikin fu Libisma o drai kon baka nanga den santa engel èn nanga a bigi makti fu En P'pa, dan En srefi o taki tu tak' A no sabi a sma dati.” \c 9 \nb \v 1 Dan Yesus taigi den taki: “Fu tru Mi e taigi un taki: Son sma de dya na un mindri di no sa dede fosi den si Gado kon nanga makti èn A bigin tiri libisma.” \s1 Moses nanga Elia kon na Yesus tapu a bergi \r Mateus 17:1-13; Lukas 9:28-36 \p \v 2 Siksi dei baka dati Yesus teki Petrus, Yakobus nanga Yohanes, tyari go na tapu wan hei bergi pe den wawan ben kan de. Dan let' na den fesi a skin fu Yesus kenki. \x * \xo 9:2 \xt 2Pe 1:17-18\x* \v 3 En krosi ben kon so weti tak' a e brenki. Sma no de na grontapu di bo man meki sowan weti krosi. \v 4 Dan wantron so Elia nanga Moses ben de fu si, èn den ben e taki nanga Yesus. \v 5 Ne Petrus taigi Yesus taki: “Masra, a bun tak' un de dyaso. Meki un meki dri tenti: wan gi Yu, wan gi Moses nanga wan gi Elia.” \v 6 Petrus taki so, fu di a no ben sabi san fu taki. Bika en nanga den tu trawan ben skreki srefsrefi. \p \v 7 Dan wan wolku saka kon na den tapu, èn wan sten taki kmopo ini a wolku taki: “Disi na Mi Manpikin di Mi lobi. Un mus arki san A e taki.” \x * \xo 9:7 \xt Mat 3:17; Mrk 1:11; Luk 3:22\x* \v 8 Di den luku lontu, den no si no wan sma tnapu drape moro nanga den, boiti Yesus. \p \v 9 Di den ben e saka fu a bergi, Yesus warskow den tak' den no mus taigi no wan sma san den si, solanga a Manpikin fu Libisma no ben dede èn kon baka na libi. \v 10 So den hori a sani disi gi densrefi, ma den aksi densrefi san Yesus ben wani taki di A taigi den tak' A o kon baka na libi. \p \v 11 Dan den aksi En taki: “Fu sanede den sabiman fu Gado wèt e taki tak' Elia mus kon fosi a Mesias doro?” \x * \xo 9:11 \xt Mal 4:5; Mat 11:14\x* \p \v 12 Yesus piki den taki: “A tru tak' Elia o kon fosi fu seti ala sani. Ma san skrifi fu a Manpikin fu Libisma? A skrifi tak' A o nyan pina èn den o poti En na wan sei. \v 13 Ma Mi e taigi un taki: Elia kon, èn den du nanga en san den ben wani, soleki fa a ben skrifi fu en.” \s1 Yesus puru wan takruyeye tapu wan boi \r Mateus 17:14-21; Lukas 9:37-43 \p \v 14 Di Yesus nanga den dri man go baka na den trawan, den si wan bigi grupu sma tnapu lontu den. Den man fu En ben hari taki nanga den sabiman fu Gado wèt. \v 15 Den sma ben tnapu nanga opo mofo di den si Yesus e kon. Wantron den waka miti En, dan den gi En odi. \v 16 Ne Yesus aksi den man fu En taki: “Fu san unu nanga den man ben e hari taki so?” \p \v 17 Dan wan man ini a grupu piki taki: “Meister, mi tyari a boi fu mi kon na Yu, bika a abi wan takruyeye na en tapu san e meki a no man taki. \v 18 Awinsi pe a sani kon na en tapu, let' drape a e fringi a boi na gron. Skuma e kmopo ini en mofo, a e kaw en tifi, dan a e kon steifi. Mi ben aksi den man di e teki leri fu Yu fu yagi en puru na en tapu, ma den no ben man.” \p \v 19 Dan Yesus taigi den sma taki: “Ai baya! Yu kan si tak' un no e bribi. O langa Mi mus tan nanga unu? O langa Mi mus teki den sani disi fu unu ete?” Dan A taigi a man taki: “Tyari a boi kon gi Mi.” \v 20 Dan den tyari a boi go na Yesus. \p Di a takruyeye si Yesus, wantron a naki a boi stoipi. A boi fadon na gron e lolo e puru skuma na ini en mofo. \v 21 Yesus aksi a p'pa taki: “Olanga a sani disi e psa kba nanga a boi?” \p \v 22 A p'pa piki taki: “A sani disi e psa nanga en sensi a de wan pikin. Furu leisi a takruyeye meki a boi go na ini faya nanga watra nomo fu kiri en. Ma efu Yu ben sa man du wan sani, yepi unu! Abi sari-ati nanga unu!” \p \v 23 Yesus taigi a man taki: “Yu no mus taki: Efu yu ben sa man! Bika a sma di e bribi kan du ala sani.” \p \v 24 Wantron a p'pa fu a boi bari taki: “Mi e bribi. Ma mi bribi swaki. Masra, yepi mi!” \p \v 25 Di Yesus si tak' moro nanga moro sma e kon tnapu drape, A bari a takruyeye fu kmopo tapu a boi. A taki: “Yu dofu èn babaw yeye yu, Mi e komanderi yu fu kmopo tapu a boi! Noiti moro yu mus drai kon baka na en!” \v 26 A takruyeye kmopo tapu a boi nanga bigi babari èn nanga hebi stoipi. Dan a boi tan didon leki wan dede. Dat' meki moro furu fu den sma ben taki tak' a dede. \v 27 Ma Yesus teki a boi na en anu fu a opo tnapu. Dan a boi opo tnapu tu. \p \v 28 Baka dati Yesus go ini wan oso. Di den man fu Yesus wawan ben de nanga En, den aksi En taki: “Fu sanede un no ben man yagi a takruyeye puru tapu a boi?” \p \v 29 Yesus piki den taki: “Soso nanga begi wawan yu kan yagi den sortu takruyeye disi puru.” \s1 Yesus taki baka fu a pina di o miti En \r Mateus 17:22-23; Lukas 9:43-45 \p \v 30 Di den kmopo fu drape, den waka psa ini Galilea fu go moro fara. Ma Yesus no ben wani fu no wan sma sabi tak' A de drape, \v 31 bika A ben e gi den man fu En leri. A taigi den taki: “Den o gi a Manpikin fu Libisma abra na ini anu fu sma di o kiri En. Ma dri dei baka te den kiri En, A o kon baka na libi.” \v 32 Ma den man no ben ferstan san Yesus ben wani taki, èn den ben frede fu aksi En. \s1 Suma moro prenspari? \r Mateus 18:1-5; Lukas 9:46-50 \p \v 33 Dan den doro na Kafarnaum. Di Yesus doro na oso, A aksi den man taki: “Fu san un ben taki nanga makandra di un ben de na pasi?” \v 34 Ma den no piki, bika di den ben de na pasi, den ben taki nanga makandra fu sortu wan fu den na a moro prenspari wan. \x * \xo 9:34 \xt Luk 22:24\x* \p \v 35 Yesus go sidon, dan A kari den twarfu man kon. A taigi den taki: “Efu wan sma wani de a moro prenspari wan, a mus saka ensrefi ondro ala den trawan, èn a mus dini den ala.” \x * \xo 9:35 \xt Mat 20:26-27; 23:11; Mrk 10:43-44; Luk 22:26\x* \v 36 Dan A teki wan pikin poti tnapu na den mindri. A poti En anu lontu en, dan A taigi den taki: \v 37 “A sma di opo en doro gi sowan pikin ini Mi nen, e opo en gi Mi. Èn a sma di opo en doro gi Mi, no opo en gi Mi, ma a opo en gi a Wan di seni Mi kon.” \x * \xo 9:37 \xt Mat 10:40; Luk 10:16; Yoh 13:20\x* \p \v 38 Dan Yohanes taigi Yesus taki: “Meister, un si wan man e yagi takruyeye puru na sma tapu na ini Yu nen. Un ben suku fu tapu en, bika a no de ini a grupu fu unu.” \p \v 39 Ma Yesus piki taki: “No tapu en. Bika wan sma di du wan bigi sani na ini Mi nen, no o man taki ogri fu Mi so gaw. \v 40 Bika efu wan sma no e suku fu tapu a wroko fu unu, dan a de na un sei. \x * \xo 9:40 \xt Mat 12:30; Luk 11:23\x* \v 41 Fu tru Mi e taigi un taki: A sma di sa gi un wan kan watra ini a nen fu Kristus fu di un na sma di e teki leri fu En, sa kisi en pai fu dati.” \x * \xo 9:41 \xt Mat 10:42\x* \s1 Yesus warskow den sma \r Mateus 18:6-9; Lukas 17:1-2 \p \v 42 Yesus taki moro fara: “A sma di e meki wan fu den pikinwan disi di e bribi ini Mi fadon ini sondu, mus luku bun! A bo moro bun gi en efu den tai wan bigi ston na en neki èn fringi en go na ini a se. \v 43 Efu yu anu e meki yu sondu, kapu en puru. A moro betre tak' yu lasi yu wan sei anu, ma yu kisi a libi fu têgo, dan tak' den trowe yu nanga ala tu anu go ini a faya fu hel, di no man dede. \x * \xo 9:43 \xt Mat 5:30\x* \v 44 Drape den woron san e nyan den, noiti no e dede, èn a faya san e bron den noiti no e dede. \v 45 Èn efu yu futu e meki yu sondu, kapu en puru. A moro betre tak' yu lasi yu wan sei futu, ma yu kisi a libi fu têgo, dan tak' den trowe yu nanga ala tu futu go na ini hel. \v 46 Drape den woron san e nyan den, noiti no e dede, èn a faya san e bron den noiti no e dede.\f + \fr 9:46 \ft Wantu manuscript no abi vers 44 nanga vers 46.\f* \v 47 Efu yu ai e meki yu sondu, diki en puru. A moro betre tak' yu kon ondro a tiri fu Gado nanga wan ai, dan tak' den trowe yu nanga ala tu ai go na ini hel. \x * \xo 9:47 \xt Mat 5:29\x* \v 48 Drape den woron san e nyan den, noiti no e dede, èn a faya san e bron den noiti no e dede. \x * \xo 9:48 \xt Jes 66:24\x* \p \v 49 Ala sma musu psa ini a faya fu kon de leki sowtu. \v 50 Sowtu bun. Ma efu sowtu lasi en krakti, fa yu o man gi en tesi baka? Un mus de leki sowtu, èn un mus libi ini freide nanga makandra.” \x * \xo 9:50 \xt Mat 5:13; Luk 14:34-35\x* \c 10 \s1 San Yesus taki fu a trowlibi \r Mateus 19:1-12; Lukas 16:18 \p \v 1 Yesus kmopo fu drape, dan A go na a distrikti Yudea nanga a kontren abrasei fu a Yordanliba. Agen wan lo sma kon na En, èn A bigin gi den leri soleki fa A ben gwenti fu du. \p \v 2 Dan wantu Fariseiman kon na En fu tesi En. Den aksi En taki: “Wan man kan broko trow nanga en frow?” \p \v 3 Yesus aksi den taki: “San Moses skrifi tak' un kan du?” \p \v 4 Den taki: “Moses taki tak' wan man kan broko trow, ma a mus gi a frow wan brifi san e sori tak' a trow broko.” \x * \xo 10:4 \xt Deut 24:1-4; Mat 5:31\x* \p \v 5 Yesus piki taki: “Na fu di un no wani du san Gado taki, meki Moses skrifi a sani disi. \v 6 Ma na a bigin di Gado meki libisma, A meki den leki man nanga uma. \x * \xo 10:6 \xt Gen 1:27; 5:2\x* \v 7 Dat'ede wan man sa gwe libi en m'ma nanga en p'pa fu go libi nanga en frow. \x * \xo 10:7 \xt Gen 2:24\x* \v 8 Dan den tu sma disi sa de leki wan enkri sma. So den no de tu sma moro, ma den de leki wan. \v 9 Èn san Gado tyari kon na wan, libisma no mus prati.” \p \v 10 Di den go na oso, den man fu Yesus aksi En a tori disi baka. \v 11 Dan Yesus taigi den taki: “A man di broko trow nanga en frow dan a trow baka, e huru gi en fosi frow. \x * \xo 10:11 \xt Mat 5:32; 1Kor 7:10-11\x* \v 12 Èn efu wan frow broko trow nanga en masra èn a trow baka, dan sowan frow e libi wan huru libi tu.” \s1 Yesus blesi den pikin \r Mateus 19:13-15; Lukas 18:15-17 \p \v 13 Den sma ben e tyari den pikin kon na Yesus fu A fasi den. Ma den man fu Yesus bari den. \v 14 Di Yesus si san den man e du, a mandi srefsrefi. A taigi den taki: “Meki den pikin kon na Mi. No tapu den, bika na sma leki den pikin disi, Gado e tiri. \v 15 Fu tru Mi e taigi un taki: Efu yu no kon na Gado leki wan pikin fu A tiri yu, dan noiti yu o man kon ondro a tiri fu Gado.” \x * \xo 10:15 \xt Mat 18:3\x* \v 16 Yesus brasa den pikin, dan A poti anu na den tapu èn A blesi den. \s1 Yesus nanga a guduman \r Mateus 19:16-30; Lukas 18:18-30 \p \v 17 Di Yesus ben e waka go moro fara, wan man lon kon na En. A saka kindi gi En, dan a aksi En taki: “Bun Meister, san mi mus du fu kisi a libi fu têgo?” \p \v 18 Yesus piki en taki: “Fu sanede yu e taki tak' Mi bun? No wan sma bun, boiti Gado. \v 19 Yu srefi sabi san a wèt fu Gado e taki: Yu no mus kiri, yu no mus huru, yu no mus fufuru, yu no mus lei gi trawan, yu no mus bedrigi sma, èn yu mus lespeki yu m'ma nanga yu p'pa.” \x * \xo 10:19 \xt Ex 20:13; Deut 5:17; Ex 20:14; Deut 5:18; Ex 20:15; Deut 5:19; Ex 20:16; Deut 5:20; Ex 20:12; Deut 5:16\x* \p \v 20 A man piki taki: “Meister, sensi mi pikin mi hori ala den wèt disi.” \p \v 21 Di Yesus luku a man, a firi wan lobi gi en. Dan A taigi en taki: “Wan sani libi ete fu yu du. Go seri den sani san yu abi, dan yu e prati a moni gi pôtisma. So yu o abi wan gudu na heimel. Baka dati yu e kon waka na Mi baka.” \v 22 Di a man yere san Yesus taki, en fesi kenki. A gwe nanga sari bika a ben abi furu gudu. \p \v 23 Yesus luku lontu, dan A taigi den man fu En taki: “A sa tranga gi sma di lai moni fu den poti densrefi ondro a tiri fu Gado.” \v 24 Den man fu En ben ferwondru fu a sani san Yesus taki. Ma Yesus taki baka taki: “Mi pikin, a tranga fu kon ondro a tiri fu Gado. \v 25 A moro makriki gi wan asaw fu psa ini wan nanai-olo, dan fu wan guduman poti ensrefi ondro a tiri fu Gado.” \p \v 26 Den man ben ferwondru srefsrefi. Den taigi Yesus taki: “Suma Gado o man ferlusu dan?” \p \v 27 Yesus luku den man fu En, dan A taigi den taki: “Libisma no man du en, ma Gado man. Bika Gado kan du ala sani.” \p \v 28 Dan Petrus bigin taigi Yesus taki: “Ma luku, wi libi ala sani san wi ben abi fu waka na Yu baka.” \p \v 29 Yesus piki en taki: “Fu tru Mi e taigi un taki: Ala sma di libi en oso, noso en brada nanga en sisa, noso en m'ma nanga en p'pa, noso en pikin nanga en gron fu Mi ede èn fu a Bun Nyunsu ede, o kisi den sani disi baka. \v 30 Ini a libi disi Gado o gi den sma dati hondro tron so moro furu oso, brada nanga sisa, m'ma, pikin nanga gron. Ma sma o de na den baka fu du den ogri. Dan ini a ten san e kon, A o gi den a libi fu têgo. \v 31 Ma furu fosiwan o tron lastewan, èn furu lastewan o tron fosiwan.” \x * \xo 10:31 \xt Mat 20:16; Luk 13:30\x* \s1 Yesus e taki a di fu dri leisi fu a pina di o miti En \r Mateus 20:17-19; Lukas 18:31-34 \p \v 32 Den ben de na pasi fu go na Yerusalem èn Yesus ben e waka na fesi. Den man fu Yesus ben ferwondru, èn den tra sma di ben waka nanga den ben frede. Dan Yesus kari den twarfu man fu En kon na wan sei, dan A bigin ferteri den san nanga san o miti En. \v 33 A taki: “Luku, un de na pasi fu go na Yerusalem. Drape den o gi a Manpikin fu Libisma abra na den prenspari domri nanga den sabiman fu Gado wèt. Den man dati sa teki a besroiti tak' A mus dede. Dan den o gi En abra na den sma di no de Dyu. \v 34 Den o teki En leki spot'popki, den o spiti na En tapu, den o wipi En, dan den o kiri En. Ma baka dri dei, A o kon baka na libi.” \s1 No suku fu sma dini yu, ma dini trawan \r Mateus 20:20-28 \p \v 35 Yakobus nanga Yohanes, den tu manpikin fu Sebedeus, kon na Yesus. Den taki: “Meister, un ben sa wani fu Yu du a sani gi unu san un o aksi Yu.” \p \v 36 Yesus aksi den taki: “San un wani tak' Mi mus du gi unu?” \p \v 37 Den piki taki: “Un ben sa wani tak' te Yu sidon na tapu Yu kownusturu, Yu sa meki wan fu unu sidon na Yu let'anu sei, èn a trawan na Yu kruktu-anu sei.” \p \v 38 Ma Yesus taigi den taki: “Un no sabi san un e aksi. Un sa man nyan a pina san Mi mus nyan? Un sa wani dede a dede san Mi mus dede?” \x * \xo 10:38 \xt Luk 12:50\x* \p \v 39 Den piki Yesus taki: “Iya, un sa man.” \p Yesus taigi den taki: “Un sa nyan a pina san Mi o nyan, èn un sa dede a dede san Mi o dede. \v 40 Ma a no Mi e taki suma o sidon na Mi let'anu sei noso na Mi kruktu-anu sei. Gado libi den presi dati gi den sma di A wani fu sidon drape.” \p \v 41 Di den tra tin man yere a tori disi, den bigin mandi nanga Yakobus nanga Yohanes. \v 42 Dat' meki Yesus kari den alamala kon, dan A taigi den taki: “Un sabi tak' den sma di e tiri den folku, e rigeri abra den. Èn den sma di abi makti e dwengi a folku fu du san den wani. \v 43 Ma unu no mus du leki den. Efu wan fu unu wani de wan prenspari sma na un mindri, dan a mus dini den trawan. \x * \xo 10:43 \xt Mat 23:11; Mrk 9:35; Luk 22:25-26\x* \v 44 Èn a sma di wani de a fosiwan na un mindri, mus de leki wan srafu gi ala den trawan. \v 45 Bika a Manpikin fu Libisma, no kon tu fu sma dini En. Ma A kon fu dini trawan èn fu gi En libi fu meki furu sma kon fri.” \s1 Yesus yepi Bartimeus, a breniman \r Mateus 20:29-34; Lukas 18:35-43 \p \v 46 Na so den doro na Yeriko. Dan di Yesus nanga den man fu En nanga wan bigi grupu sma gwe libi Yeriko, den miti nanga wan breniman di ben sidon na sei pasi. A man disi ben nen Bartimeus, èn en p'pa ben nen Timeus. \v 47 Di Bartimeus yere tak' na Yesus fu Nasaret e kon, a bigin bari taki: “Yesus, Manpikin fu David, abi sari-ati nanga mi!” \v 48 Wan lo sma bari en fu a tapu en mofo, ma a bigin bari moro tranga taki: “Yesus, Manpikin fu David, abi sari-ati nanga mi!” \p \v 49 Ne Yesus tan tnapu, dan A taigi den sma taki: “Un kari en kon.” \p Dan den sma kari en. Den taki: “Hori doro. Opo kon. A e kari yu.” \v 50 Bartimeus puru en mantel, a dyompo opo, dan a go na Yesus. \p \v 51 Yesus aksi en taki: “San yu wani tak' Mi mus du gi yu?” \p A breniman piki taki: “Masra, mi wani si.” \p \v 52 Yesus piki en taki: “Yu kan go. A bribi fu yu meki yu kon betre.” Wantron a man bigin si, dan a waka a pasi go doro nanga Yesus. \c 11 \s1 Yesus go ini a foto Yerusalem \r Mateus 21:1-11; Lukas 19:28-40; Yohanes 12:12-19 \p \v 1 Yesus nanga den man fu En ben kon krosbei fu Yerusalem. Di den doro na den dorpu Betfaga nanga Betania ini a birti fu a Oleifbergi, A seni tu fu den man fu En go na fesi. \v 2 A taigi den taki: “Un go na a dorpu san de na un fesi. Leki fa un e go ini a dorpu, un o si wan yongu buriki san den sma tai drape. Noiti ete wan sma ben sidon na en tapu. Un lusu en, dan un tyari en kon dya. \v 3 Efu wan sma sa aksi unu fu sanede un e lusu en, un mus piki taki: ‘Masra abi en fanowdu. Te A kba, A sa seni en wantron kon dya baka.’ ” \p \v 4 Na so den man gwe, den feni a yongu buriki tai na a doro fu wan oso na sei strati, dan den lusu a buriki. \v 5 Wantu fu den sma di ben tnapu drape aksi den taki: “San un e du? Fu sanede un e lusu a buriki?” \p \v 6 Den man piki den sma leki fa Yesus taigi den, dan den sma libi den meki den gwe nanga a buriki. \v 7 Den tyari a buriki go gi Yesus, dan den bradi den krosi na en tapu. Dan Yesus go sidon na tapu. \v 8 Furu sma bradi den krosi tapu a pasi gi En. Trawan koti taki puru ini den gron, dan den poti den tapu a pasi. \v 9 Den sma di ben e waka na En fesi nanga na En baka, ben e bari taki: \q1 Hosana! \q1 Blesi de tapu a Wan \q2 di e kon ini a nen fu Masra! \x * \xo 11:9 \xt Ps 118:26\x* \q1 \v 10 Blesi fu a kownukondre \q2 fu un afo David, \q2 di de fu kon. \q1 Hosana! \q1 Prijse Gado di de na heimel! \p \v 11 Di Yesus doro na Yerusalem, A go ini a mamakerki dan A waka lontu e luku ala sani. Baka dati En nanga den twarfu man fu En go na Betania, bika a ben kon lati kba. \s1 Yesus fluku a figabon \r Mateus 21:18-19 \p \v 12 A tamara fu en, di den e drai kmopo fu Betania, angri bigin kiri Yesus. \v 13 Fu fara Yesus si wan figabon di ben lai nanga grun wiwiri. Dan A go na a bon fu luku efu A ben sa feni froktu na en fu nyan. Ma di A doro na a bon, A si den grun wiwiri nomo, bika a no ben de figaten. \v 14 Dan Yesus taigi a bon taki: “Noiti moro wan sma sa man nyan wan froktu fu yu.” Den man fu En yere di A taki a sani dati. \s1 Gado oso mus de wan presi fu begi \r Mateus 21:12-17; Lukas 19:45-48; Yohanes 2:13-22 \p \v 15 Di Yesus doro baka ini Yerusalem, A go ini a mamakerki. Dan A bigin yagi ala den sma gwe di ben e bai sani noso seri sani drape. A drai den tafra tapu fu den man di ben e broko moni. A du a srefi sani nanga den sturu fu den man di ben e seri doifi. \v 16 A tapu ala sma di ben e teki a dyari fu a mamakerki leki boropasi fu syow sani psa. \v 17 Dan Yesus taigi den sma taki: “A skrifi taki: ‘Mi oso mus de wan presi pe ala folku kan kon fu begi.’ Ma un meki a tron wan nesi fu fufuruman.” \x * \xo 11:17 \xt Jes 56:7; Jer 7:11\x* \p \v 18 Den prenspari domri nanga den sabiman fu Gado wèt yere san Yesus taki. So den bigin suku wan fasi fu kiri En. Den ben frede fu Yesus, bika ala den sma ben e arki a leri fu En nanga opo mofo. \p \v 19 Di a son bigin saka, Yesus nanga den man fu En kmopo ini a foto. \s1 San psa nanga a figabon \r Mateus 21:20-22 \p \v 20 Fruku mamanten di den e waka psa a figabon, den si tak' a bon ben drei te na a rutu srefi. \v 21 Petrus memre san Yesus ben taigi a figabon, dan a taigi Yesus taki: “Meister, luku. A figabon san Yu ben fluku, kon drei.” \p \v 22 Dan Yesus taigi den taki: “Un mus abi bribi na ini Gado. \v 23 Fu tru Mi e taigi un taki: Efu yu no frede tak' san yu taki no o psa, ma yu e bribi tak' a o psa soleki fa yu taki, dan yu kan taigi a bergi disi: ‘Opo, go trowe yusrefi ini a se!’ èn a o psa. \x * \xo 11:23 \xt Mat 17:20; 1Kor 13:2\x* \v 24 Dat'ede Mi e taigi un taki: Awinsi san un aksi na ini begi, bribi tak' yu kisi en, dan a sa de fu yu.” \p \v 25 Dan Yesus taigi den moro fara taki: “Efu yu abi wan sani nanga wan tra sma, yu mus gi en pardon te yu e begi. Dan so yu P'pa di de na heimel kan gi yu pardon fu yu sondu tu. \x * \xo 11:25 \xt Mat 6:14-15\x* \v 26 Ma efu yu no e gi pardon, dan yu P'pa di de na heimel no sa gi yu pardon tu fu yu sondu.”\f + \fr 11:26 \ft Wantu manuscript no abi vers 26.\f* \s1 Den aksi Yesus pe A feni a makti \r Mateus 21:23-27; Lukas 20:1-8 \p \v 27 Na so den go baka na ini Yerusalem. Di Yesus e waka na ini a mamakerki, den prenspari domri, den sabiman fu Gado wèt nanga den fesiman fu a folku, kon na En. \v 28 Den aksi En taki: “Pe Yu feni a leti fu du den sani san Yu e du? Suma gi Yu a makti fu du den sani disi?” \p \v 29 Yesus piki den taki: “Mi wani aksi unu wan sani fosi. Un mus piki Mi, dan Mi sa taigi unu suma gi Mi a makti fu du den sani san Mi e du.” \v 30 Dan A aksi den taki: “Suma ben gi Yohanes a makti fu dopu sma? Gado noso libisma? Un piki Mi.” \p \v 31 Den man taki a tori nanga makandra. Den taki: “Efu un taki: ‘Na Gado,’ dan A o aksi unu: ‘Fu sanede un no ben bribi en dan?’ \v 32 Ma na a tra sei un no kan taki tak' na libisma ben gi en a makti.” Fu taki leti, den man ben frede fu den sma, bika ala sma ben si Yohanes leki wan trutru profeiti. \v 33 So den piki Yesus taki: “Un no sabi.” \p Ne Yesus taigi den taki: “We, dan Mi srefi no o taigi unu pe Mi feni a leti fu du den sani disi.” \c 12 \s1 A agersitori fu den man di yuru wan droifidyari \r Mateus 21:33-46; Lukas 20:9-19 \p \v 1 Dan Yesus gi den wan agersitori. A taki: “Wan man ben prani droifibon na ini en gron. A skotu en lontu, dan a mesre wan baki pe den ben kan masi den droifi te den lepi. Dan a meki wan wakti-oso san ben bow go na loktu. Baka dati a yuru a droifidyari gi tra sma, dan a go na wan tra kondre. \x * \xo 12:1 \xt Jes 5:1-2\x* \v 2 Di a ten doro fu piki den droifi, a seni wan knekti fu go teki den droifi san a ben mus kisi fu den man di ben yuru a droifidyari. \v 3 Ma den man grabu en, den fon en, dan den seni en gwe nanga soso anu. \v 4 Dan a man di abi a droifidyari seni wan tra knekti go, ma den naki en na en ede, èn den teki en leki wan figifutu. \v 5 Dan a man seni ete wan knekti go, ma den kiri a knekti dati. Na so den man du nanga wan lo tra knekti fu a man. Den fon sonwan fu den, trawan den kiri. \p \v 6 A man di abi a droifidyari, ben abi a manpikin fu en ete, di a ben lobi. Te fu kba a seni en go na den nanga a prakseri taki: ‘Den no sa du den sani dati nanga mi manpikin.’ \p \v 7 Ma den man di ben yuru a gron taigi makandra taki: ‘Na a boi disi o kisi a gron te en p'pa dede. Kon meki un kiri en, dan unu o kisi a gron.’ \v 8 So den grabu a boi, dan den kiri en. Baka dati den srepi en go na dorosei fu a droifidyari.” \p \v 9 Dan Yesus aksi den sma taki: “San un e prakseri tak' a man di abi a droifidyari o du? Mi e taigi unu: A o kon kiri den man di ben yuru a droifidyari, dan a o yuru en gi tra sma. \v 10 Un srefi leisi ini a Santa Buku taki: \q1 A ston di den mesreman \q2 feni tak' no bun, \q1 na a srefi ston dati \q2 tron a moro prenspari ston \q2 fu a heri oso. \x * \xo 12:10 \xt Ps 118:22-23\x* \q1 \v 11 Disi na Masra wroko, \q2 èn un e ferwondru fu si dati.” \p \v 12 Den man ben kon ferstan tak' na gi den A koti wan odo nanga a agersitori disi. Dat' meki den ben wani grabu En, ma den ben frede den sma. So den libi En, dan den gwe. \s1 A tori fu a edemoni \r Mateus 22:15-22; Lukas 20:20-26 \p \v 13 Dan den seni wantu Fariseiman nanga wantu fu den man fu Herodes, go fu kisi Yesus meki A taki wan sani san no bun. \v 14 Den man go na En, dan den taigi En taki: “Meister, un sabi tak' Yu na wan man di no e kori tra sma. Yu no abi bisi nanga san sma e taki fu Yu, èn ala sma na a srefi gi Yu. Yu e leri unu a pasi fu Gado leki fa a de.” Dan den aksi Yesus taki: “A fiti fu pai edemoni na a grankownu fu den Romeinisma, efu no? Un mus pai, efu un no mus pai?” \p \v 15 Ma Yesus si tak' na wan trapu den ben wani seti gi En. Dan A aksi den taki: “Fu sanede un e pruberi fu tesi Mi? Un gi Mi wan solfrumoni meki Mi luku en.” \v 16 Den gi En wan solfrumoni, dan Yesus aksi den taki: “Suma fesi nanga suma nen de na en tapu?” \p Den piki taki: “A di fu a grankownu.” \p \v 17 Ne Yesus taigi den taki: “Dan un gi a grankownu san na fu en, èn un gi Gado san na fu Gado.” \p Den man ben ferwondru fu a fasi fa Yesus piki den. \s1 Yesus nanga den Saduseiman \r Mateus 22:23-33; Lukas 20:27-40 \p \v 18 Wantu Saduseiman kon na Yesus fu aksi En wan sani. Den man disi no ben e bribi tak' dedesma o kon na libi baka. Den taki: \x * \xo 12:18 \xt Bosk 23:8\x* \v 19 “Meister, Moses ben skrifi tak' efu wan man trow, èn a dede libi en frow sondro fu den kisi pikin, dan en brada mus trow nanga a frow fu meki pikin gi en brada di dede. \x * \xo 12:19 \xt Deut 25:5-6\x* \v 20 Now seibi brada ben de. A fosiwan trow, ma a dede sondro fu libi wan pikin na baka. \v 21 Dan a brada di waka na en baka, trow nanga a frow. Ma en srefi dede sondro fu kisi pikin. A srefi sani miti a di fu dri brada. \v 22 Na so no wan fu den seibi brada kisi pikin nanga a frow. Te fu kba, a frow srefi kon dede.” \v 23 Dan den aksi Yesus taki: “Te den dedesma o kon na libi baka, sortu wan fu den brada sa abi a frow disi leki en trow-uma? Bika den alamala ben trow nanga en.” \p \v 24 Yesus piki den taki: “Let' dya un kan si tak' un fowtu srefsrefi. Bika un no sabi san skrifi ini a Santa Buku, èn un no sabi a krakti fu Gado. \v 25 Te den dedesma o kon baka na libi, den no o trow nanga makandra. Bika den o de leki den engel na heimel. \v 26 Un no leisi dan san Moses skrifi fu a tori efu dedesma o kon na libi baka? Ini a tori fu a pikin bon di ben teki faya sondro fu bron, Gado taigi en taki: ‘Mi na a Gado fu Abraham, Isak, nanga Yakob.’ Na so un e si tak' dedesma o kon na libi baka. \x * \xo 12:26 \xt Ex 3:6\x* \v 27 Gado a no Gado fu dedesma, ma fu sma di e libi. Unu e meki wan bigi fowtu.” \s1 Den tu moro prenspari wèt \r Mateus 22:34-40; Lukas 10:25-28 \p \v 28 Wan fu den sabiman fu Gado wèt ben kon drape, èn a yere fa den ben e taki. A ben feni tak' Yesus piki den man bun, dan a aksi En taki: “Sortu wan fu den wèt na a moro prenspari wan fu den alamala?” \p \v 29 Yesus piki taki: “A moro prenspari wan na: Sma fu Israel, un arki! Masra un Gado, na En wawan na Masra.\f + \fr 12:29 \ft Un kan puru a pisi disi so tu: “Masra na Gado, Masra na wán.”\f*\x * \xo 12:29 \xt Deut 6:4-5\x* \v 30 Yu mus lobi Masra, yu Gado, nanga yu heri ati, nanga yu heri sili, nanga yu heri ferstan èn nanga ala yu krakti. \v 31 A trawan di prenspari leki a fosiwan na: Yu mus lobi tra sma soleki fa yu lobi yusrefi. No wan tra wèt no de di prenspari moro den tu disi.” \x * \xo 12:31 \xt Lev 19:18\x* \p \v 32 Dan a sabiman fu Gado wèt piki taki: “Meister, Yu abi leti. Leki fa Yu taki, na Masra wawan na Gado, èn no wan trawan no de, boiti En. \x * \xo 12:32 \xt Deut 4:35\x* \v 33 Un mus lobi En nanga un heri ati, nanga un heri ferstan, èn nanga ala un krakti. Èn un mus lobi tra sma soleki fa un lobi unsrefi. Den sani disi moro prenspari moro leki fu bron wan meti gi Gado, noso iniwan tra sani san yu ben kan offer gi Gado.” \x * \xo 12:33 \xt Hos 6:6\x* \p \v 34 A fasi fa a man piki, Yesus si tak' na wan man nanga ferstan. Dan Yesus taigi en taki: “A no libi furu moro fu yu kon ondro a tiri fu Gado.” Baka dati no wan sma ben prefuru fu aksi En wan sani. \s1 Suma na a Mesias? \r Mateus 22:41-46; Lukas 20:41-44 \p \v 35 Di Yesus ben e gi leri ini a mamakerki, A taki: “Fa den sabiman fu Gado wèt kan taki tak' a Mesias na wan bakapikin fu kownu David? \v 36 Bika a Santa Yeye ben meki David srefi taki: \q1 Masra Gado taigi mi Masra taki: \q1 Kon sidon na Mi let'anu sei \q1 te leki Mi poti den feyanti fu Yu \q2 ondro Yu futu. \x * \xo 12:36 \xt Ps 110:1\x* \m \v 37 We, efu David srefi kari a Mesias en Masra, dan fa A kan de en bakapikin dan?” \s1 Yesus warskow den sma gi den sabiman fu Gado wèt \r Mateus 23:1-36; Lukas 20:45-47 \p Bun furu sma ben lobi arki te Yesus ben e gi leri. \v 38 Ini a leri san A ben gi, A taki: “Un mus luku bun nanga den sabiman fu Gado wèt. Den lobi fu weri langa krosi e koiri, èn den lobi te sma e gi den lespeki odi na wowoyo. \v 39 Den lobi fu sidon na den moro bun presi ini den kerki, èn den wani sidon na den moro prenspari presi te den go nyan na sma oso. \v 40 Den e puru den oso na a anu fu den uma di masra dede kba, dan den e begi langabere begi fu sma denki tak' den bun. Dat' meki a strafu fu den o moro hebi.” \s1 A tori fu a pôti frow \r Lukas 21:1-4 \p \v 41 Dan Yesus go sidon abrasei fu a kisi pe yu e poti moni gi a mamakerki. A ben luku fa someni sma e poti moni ini a kisi. Wan lo gudusma ben poti furu moni. \v 42 Dan wan pôti frow kon poti tu kopromoni ini a kisi. Dati na pikinso moni nomo. A masra fu a frow disi ben dede kba. \v 43 Dan Yesus kari den man di ben e teki leri fu En kon. A taigi den taki: “Fu tru Mi e taigi un taki: A pôti frow disi poti moro furu moni ini a kisi moro ala den tra sma. \v 44 Bika ala den tra sma poti pikinso fu a furu moni san den abi, ma a pôti frow disi poti ala fu a pikinso moni san a ben abi fu sorgu gi ensrefi.” \c 13 \s1 Den bigi tesi di o kon na grontapu \r Mateus 24:1-28; Lukas 21:5-24 \p \v 1 Di Yesus e waka kmopo na ini a mamakerki, wan fu den man fu En taigi En taki: “Meister, luku fa den ston moi èn fa den oso bigi.” \fig A Mamakerki ini a ten fu Yesus|src="LB00250B.TIF" size="col" copy="Louise Bass ©The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Mrk 13.1" \fig* \p \v 2 Dan Yesus taigi en taki: “Yu e si ala den bigi oso disi? Den alamala o broko te na gron. No wan ston o tan na tapu wan trawan.” \p \v 3 Baka dati Yesus go sidon tapu a Oleifbergi, na abrasei fu a mamakerki. Petrus, Yakobus, Yohanes, nanga Andreas wawan ben de nanga En. Dan den aksi En taki: \v 4 “Masra, taigi unu: Oten a sani dati o psa? San o de a marki di o sori tak' den sani dati de fu psa?” \p \v 5 Dan Yesus bigin taigi den taki: “Un mus luku bun tak' no wan sma no kori unu! \v 6 Furu sma o du leki den na Mi. Den o taki tak' den na a Mesias, èn den o kori furu sma. \v 7 Te un sa yere tak' kondre e feti èn tak' feti de fu broko, un no mus skreki. Den sani disi mus fu psa, ma dati a no a kba ete. \v 8 Bika a wan folku o feti nanga a tra folku, èn a wan kondre o feti nanga a trawan. A gron o seki hebi na difrenti presi, èn angriten o de. Ma ala den sani disi na soso a bigin fu a tranga ten di o kon. \p \v 9 Ma un mus luku bun, bika den sa tyari un go na krutu, èn den o fon unu na ini den kerki fu den. Fu Mi ede den o srepi unu go na fesi granman nanga kownu. Dan un mus teki den okasi dati fu ferteri den fu Mi. \x * \xo 13:9 \xt Mat 10:17-20; Luk 12:11-12\x* \v 10 Bika fosi grontapu kba, sma fu ala folku mus yere a Bun Nyunsu. \p \v 11 Te den kisi unu tyari go na krutu, un no abi fu broko un ede na fesi san un mus taki. Ma un mus taki san Gado o gi un fu taki a yuru dati. Bika a no unu sa taki fu unsrefi, ma a Santa Yeye sa meki un taki.” \v 12 Dan Yesus taki moro fara: “Wan brada sa gi en eigi brada abra fu den kiri en. Wan p'pa sa du a srefi sani nanga en pikin. Pikin sa tron feyanti fu den m'ma nanga den p'pa, èn den o kiri den. \v 13 Fu Mi ede no wan sma no o man si un na ai. Ma Gado sa ferlusu a sma di sa hori doro te na a kba.” \x * \xo 13:13 \xt Mat 10:22\x* \p \v 14 “Te un si tak' a groskin-sani di e pori ala sani, de pe a no mus de, dan den sma di de ini Yudea mus lon go na den bergi. (Suma e leisi a sani disi mus suku fu ferstan en.) \x * \xo 13:14 \xt Dan 9:27; 11:31; 12:11\x* \v 15 A sma di de tapu a daki fu en oso, no mus saka go ini en oso fu go teki sani. \x * \xo 13:15 \xt Luk 17:31\x* \v 16 Èn a sma di de ini en gron, no mus drai go baka fu go teki en krosi. \v 17 Den uma di de nanga bere, nanga den di abi pikin na bobi a pisten dati, o de fu sari. \v 18 Un mus begi tak' a sani disi no o psa ini a kowruten. \v 19 Bika ini den dei dati, wan bigi pinaten o kon. Kmopo na a bigin di Gado ben meki ala sani, kon te leki now, noiti sowan ten ben de. Èn noiti moro sowan ten o kon baka. \x * \xo 13:19 \xt Dan 12:1; Kon na Krin 7:14\x* \v 20 Efu Gado no ben syatu a ten disi, no wan sma bo tan na libi. Ma Gado syatu a ten fu den sma fu En ede, di A ben teki gi Ensrefi. \p \v 21 Efu wan sma sa taigi unu ini a ten dati taki: ‘Luku, a Mesias de dyaso,’ noso: ‘Luku, A de drape,’ no bribi en. \v 22 Sma o kon di o du leki den na a Mesias. Trawan o du leki den na profeiti. Den o du wondru èn den o meki un si marki. Nanga dati den o suku fu kori den sma di Gado ben teki gi Ensrefi. \v 23 Ma un dati mus luku bun! Mi e warskow unu na fesi.” \s1 A fasi fa Yesus o kon baka \r Mateus 24:29-35; Lukas 21:25-33 \p \v 24 “Ma ini den dei baka a pinaten dati, a son o kon dungru èn a munkenki no o gi faya. \v 25 Den stari o fadon kmopo na loktu, èn ala den makti di de na loktu o seki. \x * \xo 13:25 \xt Jes 13:10; 34:4; Ezec 32:7; Joël 2:10,31; 3:15; Kon na Krin 6:12-13\x* \v 26 Dan den sma o si a Manpikin fu Libisma e kon tapu den wolku nanga bigi krakti nanga glori. \x * \xo 13:26 \xt Dan 7:13; Kon na Krin 1:7\x* \v 27 Dan A o seni den engel fu En go fu tyari den sma kon na wan di A ben teki gi Ensrefi. A o teki den fu den fo uku fu grontapu pe a winti e kmopo, èn fu a moro fara presi fu grontapu go te na a moro fara uku fu heimel. \p \v 28 Un teki wan figabon leki eksempre. Te a bigin sproiti èn a e bigin gi nyun wiwiri, dan un sabi tak' a dreiten de fu kon. \v 29 Na so un mus sabi tu tak' te un si den sani disi e bigin psa, dan a ten de krosbei, a de let' na mofodoro. \v 30 Fu tru Mi e taigi un taki: Ala den sani disi o psa te den sma fu a ten disi de na libi ete. \v 31 Wan dei heimel nanga grontapu no o de moro, ma den sani san Mi taki o tan fu têgo.” \s1 No wan sma no sabi oten Yesus o kon baka \r Mateus 24:36-44 \p \v 32 “No wan sma sabi a dei noso a yuru te a o psa. Den engel di de na heimel no sabi, èn a Manpikin srefi no sabi. Na a P'pa wawan sabi. \x * \xo 13:32 \xt Mat 24:36\x* \v 33 Fu dat'ede un mus tan na ai, fu di un no sabi oten a yuru o doro. \v 34 Un mus si a sani leki wan man di go na wan tra kondre, dan a libi en oso gi den knekti fu en. A libi wroko gi alamala, san nanga san den mus du, èn a taigi a waktiman tak' a mus hori wakti. \x * \xo 13:34 \xt Luk 12:36-38\x* \v 35 So un mus de na ai. Bika un no sabi oten a man di abi a oso o drai kon baka. Un no sabi efu a o kon na neti, mindrineti, musudei noso mamanten. \v 36 Un sorgu tak' te a drai kon baka, a no kon miti unu e sribi. \v 37 San Mi e taigi unu, Mi e taigi ala sma: Un mus de na ai!” \c 14 \s1 Den sabiman fu Gado wèt nanga den domri wani kiri Yesus \r Mateus 26:1-5; Lukas 22:1-2; Yohanes 11:45-53 \p \v 1 A ben de tu dei fosi Paska nanga a fesa pe den e nyan brede san meki sondro dyesi. Den prenspari domri nanga den sabiman fu Gado wèt ben e suku wan fasi fa den bo man kisi Yesus nanga wan triki fu den kan kiri En. \x * \xo 14:1 \xt Ex 12:1-27\x* \v 2 Ma den taki: “Un no mus grabu En tapu den dei fu a fesa, noso a folku o meki dyugudyugu.” \s1 Wan frow kanti diri oli tapu Yesus ede \r Mateus 26:6-13; Yohanes 12:1-8 \p \v 3 Yesus ben de na Betania, na a oso fu wan man di den ben kari Gwasi Simon. Di Yesus ben e nyan, wan frow kon na En nanga wan albast batra di ben furu nanga bun diri oli san ben meki fu nardus rutu. A frow broko a neki fu a batra, dan a kanti a oli tapu Yesus ede. \x * \xo 14:3 \xt Luk 7:37-38\x* \v 4 Ma wantu sma drape ben mandi nanga a frow. Den aksi makandra taki: “Sanede a frow fermorsu a oli? \v 5 Un ben kan seri en gi moro leki dri hondro solfrumoni, èn prati a moni gi pôtisma.” So den ben e krutu a frow. \p \v 6 Ma Yesus taki: “Un libi en. Sanede un e krutu en? Na wan bun sani a du gi Mi. \v 7 Pôtisma de ala ten nanga unu. Oten un wani, un kan du bun gi den. Ma Mi no o de ala ten nanga unu. \x * \xo 14:7 \xt Deut 15:11\x* \v 8 A frow du san a man. A lobi oli na Mi skin na fesi fu meki Mi klari fu den beri Mi. \v 9 Fu tru Mi e taigi un taki: Ala sei fu grontapu pe sma sa ferteri a Bun Nyunsu, den sma o memre a frow fu a sani san a du gi Mi.” \s1 Yudas seri Yesus \r Mateus 26:14-16; Lukas 22:3-6 \p \v 10 Dan Yudas Iskariot, di ben de wan fu den twarfu man fu Yesus, go na den prenspari domri fu gi Yesus abra na ini den anu. \v 11 Di den man yere san Yudas ben wani du, den ben breiti èn den pramisi en tak' den o gi en moni. Dan a bigin luru wan bun okasi fu gi Yesus abra na den. \s1 Ala sani seti fu nyan Paska \r Mateus 26:17-19; Lukas 22:7-13 \p \v 12 Na a fosi dei fu a fesa pe den e nyan brede san meki sondro dyesi, den sma ben mus srakti wan pikin skapu fu nyan Paska. Dan den man fu Yesus aksi en taki: “Pe Yu wani fu wi go meki sani klari fu Yu kan nyan a Paska-nyanyan?” \p \v 13 Dan Yesus seni tu fu den man fu En fu go du wan sani gi En. A taki: “Un go ini a foto, dan wan man di e tyari wan watra-dyogo o kon miti unu. Un waka na en baka. \v 14 A man o go ini wan oso. Dan un mus taigi a man di abi a oso taki: ‘A Meister seni aksi pe a kamra de, pe A kan nyan Paska nanga den man fu En.’ \v 15 Dan a man o sori unu wan bigi kamra na sodro, di seti èn di abi ala sani kba. Drape un mus meki a Paska-nyanyan klari gi wi.” \v 16 Na so den man go na a foto èn ala sani waka soleki fa Yesus taki. Dan den meki a Paska-nyanyan klari. \s1 Yesus taki tak' wan fu den o seri En \r Mateus 26:20-25; Lukas 22:21-23; Yohanes 13:21-30 \p \v 17 Di neti tapu, Yesus kon nanga den twarfu man fu En. \v 18 Di den ben e nyan, Yesus taigi den taki: “Fu tru Mi e taigi un taki: Wan fu unu di e sidon nyan dyaso nanga Mi, o seri Mi.” \x * \xo 14:18 \xt Ps 41:10\x* \p \v 19 Den man bigin sari, dan wan fru wan den aksi En taki: “Masra, na mi?” \p \v 20 Yesus piki den taki: “Na wan fu unu, a wan di e dopu en brede ini a srefi komki nanga Mi. \v 21 Bika a Manpikin fu Libisma sa dede leki fa a ben skrifi fu En kba na fesi. Ma a man di seri En mus luku bun! A bo moro bun gi en efu noiti en m'ma ben meki en.” \s1 A nyanyan fu memre Yesus \r Mateus 26:26-30; Lukas 22:14-20; 1 Korinte 11:23-25 \p \v 22 Di den ben e nyan, Yesus teki wan brede, A blesi en, dan A broko en. Baka dati A gi den man fu En, dan A taki: “Un teki. Disi na Mi skin.” \v 23 Dan Yesus teki wan kan nanga win, A taki Gado tangi fu en, dan A gi den man fu En. Dan den alamala dringi. \v 24 A taigi den taki: “Disi na Mi brudu san o stampu a ferbontu di Gado meki. A o lon gi furu sma. \x * \xo 14:24 \xt Ex 24:8; Jer 31:31-34\x* \v 25 Fu tru Mi e taigi un taki: Mi no o dringi win moro, te leki Mi o dringi nyun win pe Gado e rigeri.” \v 26 Baka di den singi fu gi Gado grani, den go na a Oleifbergi. \s1 Petrus o taki tak' a no sabi Yesus \r Mateus 26:31-35; Lukas 22:31-34; Yohanes 13:36-38 \p \v 27 Di den ben de na pasi, Yesus taigi den man fu En taki: “Un alamala o gwe libi Mi. Bika a skrifi taki: ‘Mi o kiri a skapuman, dan ala den skapu o panya.’ \x * \xo 14:27 \xt Zach 13:7\x* \v 28 Ma te Mi kon baka na libi, Mi o go na un fesi na Galilea.” \x * \xo 14:28 \xt Mat 28:16\x* \p \v 29 Ma Petrus taigi Yesus taki: “Mi no o gwe libi yu, awinsi ala den trawan gwe!” \p \v 30 Yesus piki en taki: “Fu tru Mi e taigi yu taki: Tide neti, fosi kakafowru bari tu leisi, yu o taki dri leisi tak' yu no sabi Mi.” \p \v 31 Ma Petrus tan hori doro taki: “Awinsi mi mus dede nanga Yu, mi no o taki tak' mi no sabi Yu.” Dan ala den tra man taki a srefi sani. \s1 Yesus go begi na Getsemane \r Mateus 26:36-46; Lukas 22:39-46 \p \v 32 Baka dati den go na wan presi san den e kari Getsemane. Drape Yesus taigi den man fu En taki: “Un sidon dyaso. Mi o go begi.” \v 33 Dan A teki Petrus, Yakobus nanga Yohanes go nanga En. A no ben man hori den firi fu En moro èn A ben frede. \v 34 A taigi den dri man taki: “Mi abi sowan dipi sari tak' Mi no man tyari en. Un tan dya nanga Mi. No sribi.” \p \v 35 Dan Yesus go pikinso moro fara. A fadon tapu En kindi na gron dan A begi fu Gado no meki A nyan a pina disi, efu a kan. \v 36 A taki: “P'pa, Yu na Mi P'pa. Noti no tranga gi Yu fu du. Puru a kan disi na Mi fesi, meki Mi no nyan a pina. Ma a no san Mi wani, ma na san Yu wani musu psa.” \p \v 37 Dan A drai kon baka na den man fu En, èn A si tak' den e sribi. A aksi Petrus taki: “Simon, na sribi yu e sribi? Yu no ben man tan wan yuru na ai? \v 38 Un mus tan na ai, èn begi fu un no kon na ini tesi. Mi sabi tak' ati wani, ma skin no abi krakti.” \p \v 39 Dan Yesus go begi baka, èn A taki den srefi wortu. \v 40 Di A drai kon baka na den man fu En, den ben e sribi baka, bika sribi ben moro den. So den no ben sabi san fu piki Yesus. \v 41 Yesus drai kon fu a di fu dri leisi, dan A taigi den taki: “Now un kan sribi èn rostu fu unu. A nofo. A yuru doro kba. Luku, den e gi a Manpikin fu Libisma abra na ini anu fu sondusma. \v 42 Opo, kon meki un gwe. Luku, a sma di seri Mi e kon kba.” \s1 Den grabu Yesus \r Mateus 26:47-56; Lukas 22:47-53; Yohanes 18:3-12 \p \v 43 Yesus no ben kba taki ete, di Yudas, wan fu den twarfu man fu En, doro. Den prenspari domri, den sabiman fu Gado wèt nanga den fesiman fu a folku, ben seni en kon nanga wan grupu sma di ben e tyari owru nanga tiki. \v 44 Yudas ben meki mofo nanga den man taki: “Na a wan di mi o bosi, na En un mus grabu. Ma un mus hori ai na En tapu te un e tyari En gwe.” \v 45 Di Yudas doro, a waka wantron kon na Yesus. A taki: “Meister!” Dan a bosi En. \v 46 Dan den man grabu Yesus hori. \p \v 47 Ma wan fu den sma di ben tnapu drape hari en owru, dan a kapu a yesi puru fu a knekti fu a grandomri. \v 48 Yesus taigi den man taki: “Un kon nanga tiki nanga owru fu grabu Mi, neleki Mi na wan bigi ogriman. \v 49 Ala dei Mi ben de nanga unu ini a mamakerki e gi leri, ma un no grabu Mi. Ma san skrifi ini a Santa Buku mus fu psa.” \x * \xo 14:49 \xt Luk 19:47; 21:37\x* \v 50 Dan ala den man fu Yesus lon gwe libi En. \p \v 51 Wan yonkuman ben drape di ben waka na Yesus baka. A no ben weri krosi na en skin, boiti a sribikrosi nanga san a ben domru en skin. Den man ben suku fu grabu en. \v 52 Ma a libi a sribikrosi na ini den anu, dan a lon gwe nanga sososkin. \s1 Yesus go na fesi krutu \r Mateus 26:57-68; Lukas 22:54-55,63-71; Yohanes 18:13-14,19-24 \p \v 53 Dan so den tyari Yesus go na a grandomri. Ala den prenspari domri, den fesiman fu a folku nanga den sabiman fu Gado wèt, ben kon makandra. \v 54 Petrus ben waka fara na baka kon te na ini a dyari fu a grandomri. Dan a go sidon mindri den waktiman fu a mamakerki sei a faya fu teki waran. \p \v 55 Den prenspari domri nanga ala den man fu a Grankrutu fu den Dyu, ben suku sma fu kon taki wan sani san Yesus du fu den kan kiri En. Ma den no feni noti. \v 56 Bika furu sma ben kon lei gi Yesus, ma den sani san den ben taki no ben de a srefi. \v 57 Dan wantu sma kon lei gi Yesus. Den taki: “Un yere di A taki: \v 58 ‘Mi o broko a Santa Presi disi san libisma meki, dan ini dri dei Mi o meki wan trawan san libisma no meki.’ ” \x * \xo 14:58 \xt Yoh 2:19\x* \v 59 Ma srefi ini a sani disi san den taki, den no ben agri. \p \v 60 Ne a grandomri opo tnapu mindri den tra man, dan a aksi Yesus taki: “Yu no e piki tapu san den man disi e taki fu Yu?” \v 61 Ma Yesus hori En mofo, A no piki. Dan a grandomri aksi En taki: “Na Yu na a Mesias? Na Yu na a Manpikin fu a Blesi Wan?” \p \v 62 Dan Yesus piki taki: “Iya, na Mi na en. Èn un o si a Manpikin fu Libisma sidon na a let'anu sei fu Gado di abi Makti. Dan un o si En te A e kon baka tapu den wolku.” \x * \xo 14:62 \xt Dan 7:13\x* \p \v 63 Di Yesus taki a sani dati, a grandomri priti en krosi,\f + \fr 14:63 \ft A grandomri priti en krosi fu di a si a sani san Yesus taki leki wan sani di afrontu Gado.\f* dan a taki: “Un no abi kotoigi fanowdu moro! \v 64 Un srefi yere fa A afrontu Gado. San na un besroiti?” \x * \xo 14:64 \xt Lev 24:16\x* \p Den alamala feni taki a fiti fu A dede. \v 65 Dan wantu fu den man bigin spiti na En tapu. Den tapu En fesi, dan den naki En kofu. Den taigi En taki: “Sori un tak' Yu na wan profeiti.” Den waktiman fu a mamakerki naki En tu ini En fesi. \s1 Petrus taki a no sabi Yesus \r Mateus 26:69-75; Lukas 22:56-62; Yohanes 18:15-18,25-27 \p \v 66 Di Petrus ben de na ondrosei na ini a dyari, wan frow di e wroko gi a grandomri kon. \v 67 Di a si Petrus e teki waran sei a faya, a luku en, dan a taigi en taki: “Yu ben de nanga Yesus fu Nasaret tu.” \p \v 68 Ma Petrus lei taki: “Mi no sabi noti èn mi no e ferstan noti fu san yu e taki.” Dan a kmopo fu drape go na fes'sei pe a poort de.\f + \fr 14:68 \ft Wantu manuscript skrifi moro fara taki: “Ne wan kakafowru bari.”\f* \p \v 69 Di a frow si en baka, a bigin taigi den sma drape taki: “A man disi na wan fu den man fu Yesus.” \v 70 Ma Petrus lei baka. \p Baka wan syatu pisten den sma di ben tnapu drape taigi Petrus agen taki: “A tru. Yu na wan fu den, bika yu na fu Galilea.” \p \v 71 Dan Petrus bigin fluku ensrefi, èn a sweri taki: “Mi no sabi a man san un e taki!” \p \v 72 A srefi momenti dati a kakafowru bari fu a di fu tu tron. Dan Petrus memre di Yesus ben taigi en taki: “Fosi kakafowru bari tu leisi, yu o taki dri leisi tak' yu no sabi Mi.” Dan Petrus bigin krei. \c 15 \s1 Den tyari Yesus go na Pilatus \r Mateus 27:1-2,11-14; Lukas 23:1-5; Yohanes 18:28-38 \p \v 1 Fruku mamanten den prenspari domri, den fesiman fu a folku, den sabiman fu Gado wèt nanga den man fu a Grankrutu fu den Dyu, kon makandra fu taki san den o du. Dan den tai Yesus tyari go gi Pilatus.\f + \fr 15:1 \ft Den Romeinisma ben poti Pilatus leki granman fu tiri Yudea.\f* \v 2 Pilatus aksi En taki: “Na Yu na a Kownu fu den Dyu?” \p Yesus piki en taki: “Na leki fa yu taki.” \p \v 3 Den prenspari domri ben gi wan lo kragi fu Yesus. \v 4 Dan Pilatus aksi Yesus taki: “Yu no e piki tapu san den man disi e taki fu Yu? Arki omeni kragi den e gi fu Yu.” \v 5 Ma Yesus no piki moro fara, so Pilatus ben ferwondru. \s1 Yesus kisi a dedestrafu \r Mateus 27:15-26; Lukas 23:13-25; Yohanes 18:39–19:16 \p \v 6 Ala yari tapu a Paskafesa, Pilatus ben gwenti fu lusu wan straf'man di den sma ben wani tak' a mus lusu. \v 7 Now wan man Barabas ben sroto makandra nanga den man di ben meki dyugudyugu, èn di ben kiri wan sma ini a dyugudyugu. \v 8 Den sma kon na fesi dan den bigin aksi Pilatus fu a lusu wan straf'man soleki fa a ben gwenti. \v 9 Dan Pilatus aksi den taki: “Un wani fu mi lusu a Kownu fu den Dyu gi unu?” \v 10 A aksi den so, bika a kon si tak' den prenspari domri ben tyari Yesus kon gi en fu di den ben dyarusu na En tapu. \p \v 11 Ma den prenspari domri sutu faya gi a bigi grupu sma fu den taigi Pilatus tak' a mus lusu Barabas na ini Yesus presi. \v 12 Pilatus aksi den sma baka taki: “Dan san mi mus du nanga a man di un e kari Kownu fu den Dyu?” \p \v 13 Ne den sma bari taki: “Spikri En na wan kroisi!” \p \v 14 Pilatus aksi den taki: “Ma sortu ogri a man disi du?” \p Ma den sma bigin bari moro tranga taki: “Spikri En na wan kroisi!” \v 15 Dan fu di Pilatus ben wani du den sma wan prisiri, a lusu Barabas, dan a meki den wipi Yesus èn tyari En go spikri na wan kroisi. \s1 Den srudati teki Yesus leki spot'popki \r Mateus 27:27-31; Yohanes 19:2-3 \p \v 16 Den srudati tyari Yesus go ini a krutu-oso, san den ben kari a Pretorium, dan den kari den tra srudati kon. \v 17 Den weri wan lila krosi gi En, dan den brei wan banti fu makataki poti tapu En ede. \v 18 Dan den bigin gi En odi. Den taki: “Odi, Kownu fu den Dyu!” \v 19 Baka dati den bigin naki En nanga wan tiki tapu En ede. Den spiti na En tapu, dan den go na tapu den kindi fu gi En grani. \v 20 Di den kba meki spotu nanga En, den puru a lila krosi san den ben weri gi En, dan den weri En eigi krosi gi En baka. Dan den tyari En gwe fu go spikri na wan kroisi. \s1 Den spikri Yesus na a kroisi \r Mateus 27:32-44; Lukas 23:26-43; Yohanes 19:17-27 \p \v 21 Wan man ben kmopo na boiti e kon, dan den dwengi en fu tyari a kroisi fu Yesus. A man disi ben nen Simon, èn a ben de fu a foto Sirena. A ben de a p'pa fu Aleksander nanga Rufus. \x * \xo 15:21 \xt Rom 16:13\x* \v 22 Dan den tyari Yesus go na a presi san den e kari Golgota. Golgota wani taki: Dede-ede Presi. \v 23 Den gi En win moksi nanga mirre fu A dringi, ma A no dringi en. \v 24 Dan den spikri En na a kroisi. Baka dati den prati En krosi, ma den ben hari a lot fosi fu luku suma o teki sortu pisi fu a krosi. \x * \xo 15:24 \xt Ps 22:19\x* \p \v 25 A ben de neigi yuru mamanten di den spikri En na a kroisi. \v 26 Den ben skrifi fu sanede den spikri En. Den skrifi: “A Kownu fu den Dyu.” \v 27 Makandra nanga En den spikri tu fufuruman: wan na En let'anu sei, èn a trawan na En kruktu-anu sei. \v 28 Na so san skrifi ini a Santa Buku kon tru. A skrifi taki: Den si en leki wan abani.\f + \fr 15:28 \ft Wantu manuscript no abi vers 28.\f*\x * \xo 15:28 \xt Jes 53:12\x* \p \v 29 Den sma di ben e waka psa afrontu Yesus. Den seki den ede èn den taki: “Ai, a no Yu bo broko a Santa Presi dan Yu meki en baka ini dri dei? \x * \xo 15:29 \xt Ps 22:8; 109:25; Mrk 14:58; Yoh 2:19\x* \v 30 We, yepi Yusrefi! Saka kmopo fu a kroisi dan!” \p \v 31 Den prenspari domri makandra nanga den sabiman fu Gado wèt ben meki spotu nanga Yesus tu. Den taki: “A ben yepi trawan, ma A no man yepi Ensrefi. \v 32 Efu Yu na a Mesias, a Kownu fu Israel, saka kmopo fu a kroisi now, meki un si. Dan wi sa bribi.” \p Den man di ben spikri makandra nanga En, ben kosi En tu. \s1 A dede fu Yesus \r Mateus 27:45-56; Lukas 23:44-49; Yohanes 19:28-30 \p \v 33 Di twarfu yuru doro, a heri kondre kon dungru te leki dri yuru bakadina. \v 34 Dan a yuru dati Yesus bari taki: “Elohi, Elohi, lama sabaktani?” Dati wani taki: Mi Gado, Mi Gado, fu sanede Yu gwe libi Mi? \x * \xo 15:34 \xt Ps 22:2\x* \p \v 35 Di wantu sma di ben tnapu drape yere a sani disi, den taki: “Arki! A e kari Elia.” \v 36 Dan wan fu den lon go teki wan sponsu. A nati en nanga swa win, a fasi en na wan tiki, dan a langa en gi Yesus fu A dringi. A taki: “Wakti, meki un luku efu Elia o kon puru En na a kroisi.” \x * \xo 15:36 \xt Ps 69:22\x* \p \v 37 Ma Yesus bari nanga tranga sten, dan En bro koti. \v 38 Dan a garden ini a Santa Presi priti langalanga na mindri fu loktu kon te na gron. \x * \xo 15:38 \xt Ex 26:31-33\x* \v 39 Di a kapten fu den srudati di ben tnapu e luku Yesus, si fa En bro koti, a taki: “Trutru, a Man disi ben de a Manpikin fu Gado!” \fig Wan Romeini srudati|src="HK00193B.TIF" size="col" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="Mrk 15.39" \fig* \p \v 40 Wantu frow ben tnapu fu fara e luku. Wantu fu den frow dati ben de: Salome, Maria fu a foto Magdala, nanga Maria a m'ma fu Yoses nanga Yakobus a yonguwan. \x * \xo 15:40 \xt Luk 8:2-3\x* \v 41 Di Yesus ben de na ini Galilea, den frow disi ben e waka na En baka, èn den ben e yepi En. Wan lo tra umasma ben drape tu di ben kon nanga En na Yerusalem. \s1 Den beri Yesus \r Mateus 27:57-61; Lukas 23:50-56; Yohanes 19:38-42 \p \v 42 A ben de a dei fosi a sabadei èn neti ben de fu tapu. Tapu a dei dati den sma ben e meki ala sani klari gi a sabadei. \v 43 Dan Yosef fu a foto Arimatea teki dek'ati go na Pilatus fu aksi en a dedeskin fu Yesus. A man disi ben de wan prenspari man fu a Grankrutu fu den Dyu èn a ben angri tu fu Gado kon tiri libisma. \v 44 Pilatus ben ferwondru tak' Yesus ben dede kba. A seni kari a kapten fu den srudati, dan a aksi en efu Yesus dede kba. \v 45 Di a kapten taigi en tak' A dede, Pilatus gi Yosef a dedeskin. \v 46 Yosef bai wan linnen krosi, a puru a skin fu Yesus na a kroisi, dan a domru en na ini. Baka dati a poti Yesus na ini wan grebi san den ben diki ini a bergiskin. Dan a lolo wan bigi ston na a mofo fu a grebi fu tapu en. \v 47 Maria fu Magdala nanga Maria, a m'ma fu Yoses, si pe Yosef poti a skin fu Yesus. \c 16 \s1 Yesus kon baka na libi \r Mateus 28:1-8; Lukas 24:1-12; Yohanes 20:1-10 \p \v 1 Baka a sabadei, Salome, Maria fu Magdala, nanga Maria a m'ma fu Yakobus, bai den sani di de fanowdu fu go sreka a dedeskin fu Yesus. \v 2 Dan fruku mamanten tapu a fosi dei fu a wiki, di a son opo, den go na a grebi. \v 3 Den ben aksi makandra taki: “Suma sa lolo a ston puru fesi a grebi-olo gi unu?” \v 4 A ston ben de wan bigi ston. Dan di den luku go na a grebi, den si tak' a ston lolo kmopo. \v 5 Di den go ini a olo, den si wan yongu man di ben weri weti krosi, sidon na a let'anu sei. Den skreki tak' den no ben sabi san fu taki. \p \v 6 Dan a man taigi den taki: “Un no mus ferwondru. Na Yesus fu Nasaret di den ben spikri na a kroisi un e suku. A no dya, A kon baka na libi. Luku pe den ben poti en didon. \v 7 Un go na den man fu En, dan un taigi den nanga Petrus taki: Yesus go na un fesi na Galilea. Drape un sa si En, soleki fa A ben taigi unu.” \x * \xo 16:7 \xt Mat 26:32; Mrk 14:28\x* \p \v 8 Den frow kmopo ini a grebi-olo, dan den lon gwe. Bika den ben beifi èn den ben ferwondru. Den no taigi no wan sma no wan sani, bika den ben frede. \s1 Yesus sori Ensrefi na Maria fu Magdala \r Mateus 28:9-10; Yohanes 20:11-18 \p \v 9 Fruku mamanten fu a fosi dei fu a wiki, di Yesus kon baka na libi, A sori Ensrefi fosi na Maria fu Magdala. Yesus ben puru seibi takruyeye na tapu a frow disi. \v 10 Dan Maria go taigi den man di ben waka nanga Yesus ala ten. Den man disi ben e sari èn den ben e krei. \v 11 Ma di Maria taigi den tak' Yesus e libi, èn tak' a si En, den no ben wani bribi. \s1 Yesus sori Ensrefi na tu man \r Lukas 24:13-35 \p \v 12 Baka dati Yesus sori Ensrefi wan tra fasi na tu fu den man fu En di ben de na pasi e go na wan dorpu. \v 13 Dan den man drai go baka go taigi den trawan, ma den trawan no ben bribi den man disi tu. \s1 Yesus sori Ensrefi na den man di ben teki leri fu En \r Mateus 28:16-20; Lukas 24:36-49; Yohanes 20:19-23; Boskopuman 1:6-8 \p \v 14 Te fu kba Yesus sori Ensrefi na den erfu man fu En di den ben sidon e nyan. Dan Yesus bigin puru wiwiri gi den tak' den no e bribi, èn tak' den trangayesi. Bika den no ben wani bribi den sma di si En baka di A kon baka na libi. \v 15 Dan Yesus taigi den taki: “Un go na ala sei fu grontapu, èn ferteri ala sma a Bun Nyunsu. \x * \xo 16:15 \xt Bosk 1:8\x* \v 16 A sma di bribi èn teki dopu, sa kisi a libi fu têgo. Ma den sma di no wani bribi, o kisi strafu. \p \v 17 Fu sori tak' A de nanga den, Gado o gi den sma di e bribi makti fu du den marki disi: den o puru takruyeye tapu sma na ini Mi nen, èn den o taki na ini nyun tongo. \v 18 Den o hori sneki nanga den anu, èn awinsi den dringi wan sani san kan kiri den, noti no o psa nanga den. Den o poti anu tapu sikisma, dan den o kon betre.” \s1 Yesus opo go na heimel \r Lukas 24:50-53; Boskopuman 1:9-11 \p \v 19 Baka di Masra Yesus kba taki nanga den, Gado teki En go na heimel. Drape A go sidon na Gado let'anu sei. \x * \xo 16:19 \xt Bosk 1:9-11\x* \v 20 Dan den man go ala sei go panya a Bun Nyunsu. Masra ben yepi den. A ben gi den makti fu du marki fu sori tak' san den e taki na tru.\f + \fr 16:20 \ft Wantu manuscript no abi vers 9 te kon miti vers 20.\f*