\id LUK  
\h Lukasi 
\toc1 Dee woto u Masa Jesosi dee Lukasi sikifi 
\toc2 Lukasi 
\toc3 Luk. 
\mt1 Dee woto u Masa Jesosi dee Lukasi sikifi 
\is1 Wan wöutu a fesi. 
\ip Wë dee sëmbë, wan womi de kai Lukasi hën mbei di pampia aki e. A bi dë data, nöö hën a ko dë wan mati u di tjabukama u Masa Jesosi de kai Paulosu. A ta waka ta lontu ku ën ta paaja di Buka u Gadu. 
\ip Nöö Lukasi mbei di pampia aki manda da wan mati fëën de ta kai Teofilusi, be a sabi soni u Masa Jesosi. Ma hii fa a mbei ën apaiti da Teofilusi seei, ma a mbei ën a wan fasi fu hii sëmbë musu sa fusutëën. Dee Isaëli sëmbë ku dee sëmbë dee an dë u Isaëli, ku dee biibima u Masa Jesosi ku dee sëmbë dee an dë biibima, de tuu sa lesi ën fusutan. Biga sömëni sëmbë bi jei di Buka kaa ma de an bi jei ën ku telu, nöö hën a kë fu de jei ën finifini be de sabi seti fëën te go dou a kaba fëën. 
\ip Nöö hën da di pampia aki. 
\c 1  
\s1 Aki Lukasi seti di fan fëën. 
\p  
\v 1 Wë, mi mati Teofilusi, mi, Lukasi, manda gaan odi da i. Nöö mi kë taki da i kumafa soni bi pasa ku Masa Jesosi. Ma nöö fa mi o taki aki, na mi da fosu sëmbë di mbei ën buta a pampia e. Biga sömëni sëmbë bi sikifi soni fëën kaa.  
\v 2-3 Nöö dee bakama u Masa Jesosi ku sömëni oto sëmbë bi si dee soni aki ku deseei wojo kumutu a seti fëën te kaba fëën, nöö de fika ta konda da sëmbë kumafa a bi pasa. Nöö leti fa de ta kondëën dë, nöö sö nöö dee sëmbë ta sikifi ën buta a pampia. Nöö miseei jei ën finifini tu, biga mi nango ta hakisi sëmbë, de ta kondëën da mi. Nöö di mi jei ën sö, nöö mi si taa a bunu fu mi mbei di pampia aki manda da i  
\v 4 fii seei musu jei ën finifini tu taa na lëgëdë. Dee soni de bi lei i dë, de tuu dë tuutuu soni. 
\s1 Aki di oto u Johanisi 
\s2 di Dopuma seti. 
\p  
\v 5 Wë a di juu ten di di sëmbë de kai Helodi bi dë könu u Judea Köndë, nöö hën wan begima bi dë de kai Sakaliasi. A bi dë a wan feleniki u dee begima de kai Abia. Nöö hën mujëë de ta kai Elizabëti, nöö hënseei dë famii u dee Begima tu.  
\v 6 Nöö de tu sëmbë dë tuu bi ta libi kumafa Masa Gaangadu kë. De ta hoi dee wëti fëën te na wan sëmbë bi feni föutu a de.  
\v 7 Ma wan soni nöö bi makei de, hën da de an bi abi miii, biga Elizabëti an bi pai wan daka, nöö de tu sëmbë tuu ko gaan sëmbë kaa. 
\p  
\v 8 Nöö hën de dë te wan daka, nöö hën Sakaliasi ku dee oto begima musu go du di wooko u de a di Gaan Wosu u Masa Gaangadu ˻a Jelusalen naandë˼.  
\v 9 Nöö hën de dë a di wooko te wan pisi, nöö hën de tuwë lötu kumafa di guwenti u de bi dë, fu de luku ee ambë o go tjuma sumëë suti soni da Masa Gadu nëën Wosu dendu dë. Nöö hën de tuwë tefa de kaba, nöö hën di lötu kai a Sakaliasi. Nöö hën de mandëën go.  
\v 10 Nöö di a go a di wosu faa go tjuma di soni, nöö hii dee oto sëmbë tuu dë taanputaanpu a dööbuka ta begi Masa Gadu. 
\p  
\v 11 Nöö hën Sakaliasi dë a di Wosu dendu te wan pisi, hën wan basia u Gadu ko nëën ko taanpu a letimaun së u di tafa ka de ta tjuma di sumëë suti soni.  
\v 12 Nöö di Sakaliasi si ën, nöö hën hati fëën latja. A panta tee na sipootu. 
\p  
\v 13 Hën di basia taki dëën taa: “Na fëëë e, Sakaliasi. Masa Gaangadu jei dee begi fii, nöö di mujëë fii, Elizabëti, o pai wan womi mii. Nöö i musu kai ën Johanisi.  
\v 14 Nöö te i pai di mii, nöö joo abi gaan piizii ku ën. Söseei hii sëmbë o wai ku di mii.  
\v 15 Nöö fa joo pai ën dë, nöö a o dë wan hei sëmbë a Masa Gadu wojo. Hiniwan taanga diingi di sa dööngö sëmbë nöö an musu bebëën. Nöö sensi nëën mama bëë dendu seei di Akaa u Masa Gadu o dë ku ën, nöö di mii o ta dë nëën leiki.  
\v 16 Nöö a o mbei sömëni sëmbë u Isaëli Köndë aki bia de libi toona ko a Masa Gaangadu, di Gadu u de. 
\p  
\v 17 “Nöö di mii di woon pai dë o dë wan sëmbë kuma di fesiten tjabukama de kai Elia. Biga kumafa di kaakiti u Masa Gadu bi dë a Elia liba, nöö sö a o dë a di mii liba tu. Nöö leti kumafa Elia bi dë a di Akaa u Masa Gadu leiki, nöö söseei di mii o dë tu. Nöö a o waka a Masa fesi faa seeka hii soni dëën. A o ta bia sëmbë hati, tata ku mii o ko ta libi bunu ku deseei. A o mbei dee sëmbë dee an bi ta piki Gadu buka musu bia ko abi bunu fusutan, kuma dee sëmbë dee ta libi bunu a Masa Gadu wojo. Leti kumafa mi taki aki, nöö sö a o seeka sëmbë hati da Masa.” 
\p  
\v 18 Nöö hën Sakaliasi hakisi di basia taa: “Wë fa un taki dë, wë nöö un maaka un o da mi fu mi sa sabi taa a sa dë sö tuu? Biga mi ko gaandi kaa, nöö di mujëë u mi seei ko gaandi tu.” 
\p  
\v 19 Nöö hën di basia piki ën taa: “Mi da Gabiëli, di basia u Masa Gadu di ta dë hiniwanten leti nëën bandja. Hën wë manda mi ko a i fu mi tja di bunu buka aki ko da i.  
\v 20 Ma nöö fu di ja kë biibi, nöö di maaka mi o da i hën da buka fii o tapa. Ja o fan möön u te di mujëë dë ku bëë te a pai bifö joo fan möön. Biga dee soni mi taki da i aki, te di daka dou nöö de tuu o pasa sö tuu.” 
\p  
\v 21 Nöö di juu dë, dee hia sëmbë bi dë a dööbuka ta luku Sakaliasi. Hën de tuu foombo. De taa: “Wë unfa a tan longi a di Wosu dendu sö?” 
\p  
\v 22 Te wan pisi, hën Sakaliasi kumutu ko a döö. Nöö buka fëën tapa, an sa fan ku dee sëmbë möön. Nöö de ko si wante taa wan soni a si a di Wosu dendu, biga a ta biinga u kondëën da de ku maun. 
\p  
\v 23 Nöö hën Sakaliasi ta wooko a di Wosu u Masa Gadu tefa juu fëën kisi faa go a wosu, nöö hën a go.  
\v 24 Nöö an longi möön seei, hën di mujëë fëën, Elizabëti, tei bëë. Nöö hën a tjubi feifi liba longi a wosu dendu.  
\v 25 Hën a da Gadu tangi seei taa: “Masa Gadu, gaan tangi fii. I du mi wan gaan bunu fu di i mëmbë mi ku i bunuhati. Biga awaa ufö i puu sen a mi wojo a hii sëmbë fesi.” 
\s1 Aki Masa Gadu manda Gabiëli go a Malia. 
\p  
\v 26 Nöö baka u di dë, hën Elizabëti dë ku di bëë tee a a’ sikisi liba, nöö hën Masa Gadu toona manda di basia dë seei go a wan wëndjë mujëë mii de ta kai Malia. A ta libi a di pisiwata de kai Galilea a di köndë de ta kai Nazalëti.  
\v 27 Nöö di mujëë aki an sabi womi wan daka, ma wan womi de kai Josëfu bi pidi ën ta kiija. Ma an bi tei ën eti. Nöö Josëfu bi dë wan sëmbë u di lö u di fesiten könu de kai Dafiti. 
\p  
\v 28 Wë nöö fa di basia go dou a Malia naandë, nöö hën a dëën odi taa: “Tia, odi oo. I a’ bunuhedi möön hii mujëë e. Biga Masa Gaangadu dë ku i. A o naki i kölöku möön hii mujëë u goonliba.” 
\p  
\v 29 Wë di Malia jei di odi hën a panta teee, biga a toobi ën. Hën a hakisi ën seei taa: “Wë un sooti odi disi? Andi a kë taki?” 
\p  
\v 30 Hën di basia taki dëën taa: “Malia, na fëëë e! Masa Gadu seei tei i apaiti kaa faa lei i di bunuhati fasi fëën.  
\v 31 Biga joo dë ku bëë, nöö joo pai wan womi mii. Nöö i musu kai ën Jesosi.  
\v 32 Nöö di mii di joo pai dë, a o hebi möön hii sëmbë. Biga di në fëën o dë ‘di Mii u di möön hei Gadu a liba.’ Nöö Masa Gadu o butëën ko könu nëën gaan avo Dafiti kamian,  
\v 33 nöö a o dë könu u dee bakamii fuunu gaan avo Jakopu u nöömö. Taki fëën an o kaba möönsö a mundu.” 
\p  
\v 34 Hën Malia hakisi di basia taa: “Unfa mi sa du dë ku bëë? Biga ma sabi womi wan daka.” 
\p  
\v 35 Hën di basia piki ën taa: “Di Akaa u Masa Gadu hën o ko a i e, nöö di taanga u Gadu hën o du di soni naandë. Nöö hën mbei di mii di joo pai, de o kai ën Gaangadu Mii. A o dë wan apaiti sëmbë u Masa Gadu limbolimbo. 
\p  
\v 36 “Nöö haika e, i sisa Elizabëti dë ku gaan bëë a di gaandigaandi ten fëën aki. Fa u dë aki, a dë ku bëë sikisi liba longi kaa. Di wan seei mujëë di hii sëmbë bi sabi taa an sa pai mii, hën wë ko dë ku bëë e.  
\v 37 Biga na wan soni dë a goonliba aki di Masa Gaangadu an sa du.” 
\p  
\v 38 Hën Malia piki ën taa: “Wë mi dë a mi Masa maun dendu. Be a pasa ku mi kumafa i taki dë.” Hën di de fan sö te de kaba, hën di basia go fëën. 
\s1 Aki Malia go a Elizabëti. 
\p  
\v 39 Nöö a baka u di di basia fan ku Malia sö kaa, nöö an longi möön seei, nöö hën Malia hopo tei pasi. Hën a waka hesihesi go tee a wan köndë u di pisiwata de kai Judea a dee kuun mindi.  
\v 40 Hën di a go dou, hën a denda go a Sakaliasi wosu, hën a da Elizabëti odi.  
\v 41 Nöö hën di Elizabëti jei di odi u Malia, hën di mii dë nëën bëë dendu dë buli seei. 
\p Nöö hën di Akaa u Masa Gadu ko a Elizabëti liba  
\v 42 hën a bai taa: “Keee, mujëë, i a’ bunuhedi möön hii mujëë. Gadu dë ku i. Söseei di mii di dë a i bëë dendu dë tu, Masa Gadu a’ gaan piizii ku ën.  
\v 43 Unfa mi du ufö mi a’ bunuhedi sö tee di mama u mi Masa seei ko haika mi?  
\v 44 Wë biga di mi jei di odi fii, nöö di mii dë a mi bëë dendu aki wai te a buli. 
\p  
\v 45 “Wë nöö fa i si i piki Gadu buka dë, mujëë, nöö joo si bunu fëën e. Biga dee soni a taki da i dë, nöö de tuu o pasa sö tuu.” 
\p  
\v 46 Nöö hën Malia seei bia gafa Gadu tu. A taa: 
\q1 “Mi gafa Masa tee dou ku mi akaa tuu. 
\q1  
\v 47 Mi ta wai seei a mi hati ku di Gadu u mi. 
\q1 Hën da mi Heepima. 
\q1  
\v 48 Biga a bi luku mi möfina sëmbë 
\q1 te a buta mi ko hei sëmbë a goonliba. 
\q1 Nöö di hei a hei mi aki, mi abi ën fu teego. 
\q1 Hii sëmbë u goonliba o ta kai mi në 
\q1 taa sö Masa bi dë ku mi. 
\q1  
\v 49 Wë biga di Sëmbë di abi kaakiti a hii mundu liba 
\q1 nöö hën wë du mi di gaan bunu aki. 
\q1 Di Sëmbë di abi limbo hati möön hii sëmbë a goonliba 
\q1 nöö hën du mi ën. 
\q1  
\v 50 An ta wei möönsö 
\q1 fu du dee sëmbë dee ta lesipeki ën gaan bunu. 
\q1 A ta heepi dee lö sëmbë dë nöömö fu teego. 
\q1 Biga a a’ tjalihati u libisëmbë. 
\q1  
\v 51 Nöö a taanga, a a’ makiti u du soni. 
\q1 Biga a jaka dee gaanfasi sëmbë ku dee bigimëmbë wan paaja. 
\q1  
\v 52 Dee gaan könu u goonliba 
\q1 a ta hai puu a de könu bangi. 
\q1 Ma dee sakafasi sëmbë 
\q1 a ta hopo fu de musu ko dë hei sëmbë. 
\q1  
\v 53 A ta paati dee gudu fëën da dee pena sëmbë, 
\q1 dee ta kë Masa Gadu. 
\q1 Ma dee guduma dee aan fanöudu fëën, 
\q1 a ta mbei de go ku sösö maun. 
\q1  
\v 54-55 A ta a’ tjalihati nöömö 
\q1 ta heepi dee sëmbë fëën u Isaëli, 
\q1 leti kumafa a bi paamusi u tata Abahamu ku dee bakamii fëën. 
\q1 Fa a bi fan dë, 
\q1 nöö an fëëkëtë möönsö. 
\q1 A heepi u tuu. 
\q1 Nöö a o ta heepi u nöömö.” 
\m Sö Malia fan te a kaba gafa Gadu. 
\p  
\v 56 Nöö hën a fika ku Elizabëti naandë te a abi dii liba, nöö hën a toona go fëën nëën köndë. 
\s1 Aki de pai Johanisi di Dopuma. 
\p  
\v 57 Nöö hën de dë te di ten u Elizabëti dou faa pai, nöö hën a pai wan womi mii.  
\v 58 Nöö di dee famii fëën ku dee sëmbë a di pisiwata dë jei taa sö Gadu du ën sö wan gaan bunu, nöö hën de tuu wai ku ën seei. 
\p  
\v 59 Hën de dë tefa di mii abi aiti daka, hën de ko u ko koti di mii buta di maaka faa dë taa sëmbë u Gadu disi, kumafa di guwenti u dee Dju sëmbë bi dë. Nöö de bi kë tei ën tata në ta kai di mii Sakaliasi.  
\v 60 Ma hën mama taa: “Nönö, u musu kai ën Johanisi.” 
\p  
\v 61 Hën de piki ën taa: “Wë nönö mujëë, biga na wan sëmbë dë a di famii fuunu de ta kai Johanisi.” 
\p  
\v 62 Hën de go fan ku ën tata ku maun hakisi ën ee un në a kë fu de musu kai di mii. 
\p  
\v 63 Nöö hën a mbei de dëën wan piki böutu sö, nöö hën a sikifi nëën taa di në u di mii da Johanisi. 
\p Hën de taa: “Hmmm, di soni aki, a foombo.” 
\p  
\v 64 Nöö a di juu dë seei, Sakaliasi buka jabi, töngö fëën lusu, hën a seti u fan baka. Nöö di a si sö, hën a gafa Gadu seei. 
\p  
\v 65 Nöö hii dee sëmbë u di pisiwata naandë foombo te na soni. Nöö hën di woto dë ko paaja a hii Judea a dee kuun mindi naandë.  
\v 66 Nöö di hii sëmbë jei fa di soni pasa naandë, nöö hën de ta pakisei a de hati taa: “Wë unfa seei di mii naandë o dë?” Biga de si taa Masa Gadu dë ku ën. 
\s1 Aki Sakaliasi ta gafa Gadu. 
\p  
\v 67 Nöö hën di Akaa u Masa Gadu ko a Sakaliasi di tata u di mii liba, nöö hën a konda wan buka u Masa Gadu taa: 
\q1  
\v 68-69 Gaantangi u Masa Gadu, 
\q1 di Gadu fuu dee Isaëli sëmbë aki, 
\q1 fu di a ko puu u dee sëmbë fëën a sitaafu. 
\q1 Biga ˻fa i si di wëndjë mujëë mii o pai di mii dë˼ 
\q1 nöö Gadu o da u wan taanga Heepima 
\q1 a di lö fu di futuboi fëën de kai Dafiti. 
\q1  
\v 70 A o da u ën leti kumafa a bi mbei dee fesiten tjabukama fëën bi paamusi dee gaan sëmbë fuu gaanduwe kaa 
\q1  
\v 71 taa hën sa ko puu u a dee felantima fuu basu. 
\q1 Nöö dee sëmbë dee an lobi u, nöö de an o feni u ta sitaafu möön. 
\q1  
\v 72-75 Biga Gadu taa a o ta a’ tjalihati da dee gaan sëmbë fuu 
\q1 faa ta heepi de. 
\q1 Nöö a ta mëni di buka di a bi mbei ku de nöömö. 
\q1 Biga a bi mbei wan buka ku u tata Abahamu 
\q1 te a djula dëën taa a o puu u dee bakamii fëën a dee felantima fuu basu 
\q1 fuu musu sa dini ën ta libi gbelingbelin kumafa a kë 
\q1 söndö fëëë fu tee u dëdë. 
\q1  
\v 76 Wë nöö, di mii u mi aki sö, 
\q1 de sa kai i Tjabukama u di möön hei Gadu a u liba. 
\q1 Biga joo waka a Masa fesi go fan ku lanti 
\q1 be de seeka hatiböö u de dëën. 
\q1  
\v 77 Joo taki da de taa 
\q1 de musu bia de libi be Masa Gadu heepi de, 
\q1 be an hoi di hogilibi u de a bëë möön. 
\q1  
\v 78-79 Biga Masa Gadu a’ tjalihati u libisëmbë. 
\q1 An kë u de ta dë a dungudungu da dëdë ta sitaafu. 
\q1 Hën mbei a tuwë di limbo fëën ko a goonliba 
\q1 kuma te sonu ta booko ta ko, 
\q1 fu de sa kumutu a dungu ko ta libi fiifii a di limbo u Gadu. 
\m Sö Sakaliasi fan te a kaba. 
\p  
\v 80 Nöö hën di mii sai dë ta göö ta ko. Nöö fusutan fëën ta göö tu biga di Akaa u Gadu ta heepi ën. 
\p Nöö hën a sai dë teefa a ko bigi tjika, hën a kumutu go ta libi a sabana dendu hën wanwan, teefa a dou di juu faa konda di Buka u Gadu da dee Isaëli sëmbë. 
\c 2  
\s1 Aki Lukasi ta konda soni 
\s2 u di pai u Masa Jesosi. 
\r Mat. 1:18-25 
\p  
\v 1 Wë nöö a di ten dë, di Gaan Könu u dee Loomë sëmbë de kai Këisë Aukesi bi ta tii, nöö hën a manda wan buka go a hii köndë ka a abi taki taa hii sëmbë musu go sikifi de në buta a lanti buku. Biga de ta konda sëmbë.  
\v 2 Di konda aki, hën bi dë di fosu toon de o konda sëmbë. Nöö di juu dë, di gaama de kai Sileni bi dë gaama fu Silia Köndë. 
\p  
\v 3 Nöö hën hiniwan sëmbë nango a di kamian ka de bi pai hën avo fu de musu tei hën në sikifi a lanti buku.  
\v 4-5 Nöö söseei Josëfu fu di köndë de kai Nazalëti a di pisiwata fu Galilea dë hopo tu, hën ku ën kiija mujëë Malia di bi dë ku di bëë. Hën de go tee a di köndë de kai Betelehem a di pisiwata u Judea ala. Biga hën da di köndë fu dee gaan lö fu di fesiten könu de kai Dafiti, nöö Josëfu bi dë bakamii u Dafiti. Nöö hën de go fu de sikifi de në. 
\p  
\v 6 Wë nöö di de dou a Betelehem naandë, nöö ten u Malia kisi faa pai.  
\v 7 Nöö hën a pai wan womi mii. Hën da fosu mii fëën. Hën a dimboli ën a koosu, hën a kandi ën buta a wan këdë dendu ka sëmbë ta buta ahun da dee mbeti ta njan. Biga a mbeti wosu de bi buta de fu de duumi, fu di kamian an bi dë a di lantiwosu möön. 
\s1 Aki dee basia u Gadu ko konda 
\s2 da dee sikafuma taa sö de 
\s2 pai Masa Jesosi. 
\p  
\v 8 Wë nöö sëmbë u di pisiwata naandë ta kiija di mbeti de ta kai sikafu. Nöö a di ndeti di de pai di mii dë seei, nöö wanlö womi bi dë a sabana ta luku sikafu fu soni an musu du de.  
\v 9 Hën de dë te wan pisi, nöö te u de kë mëni hën wan basia u Masa Gadu Köndë bazia ko a de a di ndeti dë. Nöö hën kamian ko limbo gbegedee kuma didia, biga a Masa Gadu seei di limbo kumutu. Nöö fa di soni pasa dë, nöö dee womi ta luku sikafu dë tuu panta seei. De ko fëëë tee kuma de sa dëdë. 
\p  
\v 10 Ma di basia taki da de taa, “Nönö dee womi, wan fëëë sö e. Biga fa mi ko aki, nöö mi tja wan gaan bunu buka, piizii wan seei, ko da unu. Nöö di piizii an o dë fu wan kodo sëmbë, ma a o dë u hii sëmbë u goonliba.  
\v 11 Biga mi ko taki da unu taa tide de pai di Heepima fuunu da unu awaa, di i si un bi ta jei soni fëën nöömö taa a o ko a goonliba. Hën de ta kai di Keesitu, di Paamusi Könu. Hën da di Masa fuunu. Nöö tide de pai ën a di köndë u Könu Dafiti de ta kai Betelehem. 
\p  
\v 12 “Wë nöö mi o lei unu wan maaka e. Te un go nöö woon si wan mii dimbolidimboli a koosu pisi. De kandi ën buta a wan këdë dendu ka de ta da mbeti soni u njan. Nöö te un si sö, nöö hën di mii di dë e.” 
\p  
\v 13 Nöö hën wantewante dë, nöö hën wanlö oto basia u Gadu köndë ko gidjii ko mökisi ku di bi sai dë. Hën de ta gafa Gadu tee a bigi taa: 
\q1  
\v 14 “Masa Gadu, u ku hii dee sëmbë fii Köndë ala tuu 
\q1 ta bai i në. 
\q1 U ta gafa i o, 
\q1 biga gaan fii ko a goonliba 
\q1 da dee sëmbë Gadu ta wai ku de.” 
\m Sö de ta bai ta taki.  
\v 15 Nöö di de konda di soni te de kaba, hën de toona go u de a Masa Gadu Köndë ka de bi kumutu. 
\p Nöö di dee basia go, hën dee sëmbë fan ku deseei taa: “Wë womi, di buka Masa Gadu manda ko da u aki, nöö un boo go a Betelehem go luku di soni.” 
\p  
\v 16 Nöö de seeka hesihesi, hën de hopo go a Betelehem. Nöö hën de go si Malia ku Josëfu ku di mii tuu. Di mii dë kandikandi a wan këdë de ta da mbeti njanjan dendu. 
\p  
\v 17 Nöö di de si ën sö kaa, hën de go konda di woto u di mii da hii sëmbë leti kumafa di basia bi taki ën da de.  
\v 18 Nöö hii dee sëmbë dee jei di soni u di mii, nöö de tuu ko foondo te na soni, fu di buka dee sikafuma ko taki da de naandë. 
\p  
\v 19 Nöö hën Malia tei dee soni a bi jei u di mii ku dee soni dee bi pasa tuu hoi nëën hati ta pakisei de nöömö. 
\p  
\v 20 Nöö hën dee sikafuma bia toona go a di sabana baka. Nöö de ta gafa Masa Gaangadu ta bai ën në ta wai fu hii dee soni dee de bi jei ku dee de bi si ku de wojo. Biga de bi dë leti kumafa di basia bi taki da de. 
\p  
\v 21 Nöö hën de dë tee di mii abi aiti daka hën de koti ën buta di maaka kumafa di wëti u Masa Gadu bi dë. Hën de dëën në. De kai ën Jesosi leti kumafa di basia u Masa Gadu bi kai ën kaa bifö hën mama bi tei bëë fëën. 
\s1 Aki de tja di mii go 
\s2 a di wosu u Gadu. 
\p  
\v 22-24 Nöö hën Malia ku Josëfu sai dë te di juu dou fu Malia musu seeka puu di pai sundju. Nöö hën a tei tu piki pomba faa tja go tjuma da Masa Gaangadu a di Gaan Wosu fëën, kumafa Gadu bi da Mosesi di wëti. Nöö hën de hopo, hën de tei di mii, hën de tjëën go a Jelusalen go butëën a wan apaiti fasi da Gadu kumafa di wëti taki u wan fosupai womi mii, ufö Malia tjuma dee pomba puu di pai sundju awaa. 
\p  
\v 25 Nöö di juu dë, wan womi bi ta dë a Jelusalen de ta kai Simion. A bi dë wan gaan bumbuu sëmbë ta libi kumafa Gadu kë ta hoi dee wëti fëën. Fa a sai dë a ta luku Masa Gadu nöömö faa musu puu dee Isaëli sëmbë fëën a dee sitaafu u de, be de feni böö. Nöö di Akaa u Gadu dë ku di womi aki ta tjëën nëën leiki.  
\v 26 Nöö di Akaa bi taki dëën kaa taa an o dëdë ufö a si di sëmbë de kai di Keesitu, di Paamusi Könu di Masa Gadu taa a o manda ko da de u heepi de. 
\p  
\v 27 Nöö di juu di de ta tja di Mii ko, hën di Akaa manda Simion faa go a di Wosu u Masa Gadu dendu. Hën fa a go dou dë, hën a si di mama ku di tata ta tja di mii ko, fu de seekëën kumafa di wëti u Masa Gadu taki.  
\v 28 Hën di a si de, hën a tei di mii puu a de maun. Hën a gafa Gadu, taa: 
\q1  
\v 29-30 “Ke, Masa, awaa mi sa dëdë waiwai. 
\q1 Mi hati ko kötö. 
\q1 Biga mi seei wojo si di Heepima 
\q1 kumafa i bi paamusi mi. 
\q1  
\v 31-32 I mandëën ko da u dee Isaëli sëmbë 
\q1 faa heepi u ku hii dee oto sëmbë u goonliba tuu. 
\q1 A o puu u a di së u dungu buta ko a di së u limbo, 
\q1 nöö a o lei u di bunu pasi fuu waka. 
\q1 Nöö fëën hedi sëmbë o bai u Isaëli sëmbë në taa: 
\q1 ‘Di mii u Isaëli Köndë hën heepi hii sëmbë u goonliba.’ ” 
\m Sö Simion fan te a kaba. 
\p  
\v 33 Nöö fa a fan dë, nöö a toobi Josëfu ku di mama u di mii. A foombo de seei. 
\p  
\v 34-35 Hën Simion begi Gadu da de te a kaba. Hën a taki da Malia, di mama u di mii, taa: “Di mii i si aki sö, a o mbei sömëni u dee Isaëli sëmbë aki booko saka e. Nöö söseei a o mbei sömëni u de ko hei tu. Nöö a o puu sömëni sëmbë gogo a döö, be de si dee pakisei u libisëmbë dee dë a de hati awaa. Biga a ko a u kuma wan maaka di Gadu da u. Di soni de an si wan daka, hën de o ta si nëën. Di soni de an bi jei wan daka, hën de o ta jei nëën. Fëën mbei na hii sëmbë o lobi ën. De o ta kosi ën. Nöö söseei tu, wan daka ta ko, nöö di soni di o pasa ku di mii aki o hogi da i kuma de suti i ku ufangi a i hati. Sö a o hogi da i tjika.” 
\p  
\v 36-37 Nöö di juu dë, wan m’ma bi sai naandë tu di Masa Gadu ta fan nëën liba. Hën de ta kai Hana. Wan tata de kai Fanuëli hën pai ën nöö gaan lö fëën dë Asë. Nöö a bi dë wan gaandi mujëë kaa. Fa a sai dë, a bi libi sëbën jaa ku di fosu manu fëën di a bi tei nëën njönku ten, nöö hën di womi dëdë. Nöö hën a dë a ganda te a dou aititeni-ku-fö jaa söndö manu. Nöö a ta dë a di Wosu u Masa Gadu nöömö, an ta kumutu dë möönsö. A sai dë ta begi Gadu ta hopo ën në ndeti ku didia te so juu an ta njan seei. 
\p  
\v 38 Nöö a di juu Simion ta fan dë, hën di mujëë aki seei ko dou tu, hën di a si di mii nöö hën a da Gadu tangi. Nöö hën a sai dë ta konda soni u di mii da hii dee sëmbë u Jelusalen dee bi ta mëni Masa Gadu faa manda di Heepima ko u ko puu de a sitaafu. 
\p  
\v 39 Nöö hën Malia ku Josëfu seeka hii soni kumafa di wëti u Masa Gadu taki te de kaba, nöö hën de toona go u de a de köndë, a Nazalëti a di pisiwata u Galilea. 
\p  
\v 40 Nöö hën di mii sai dë ta göö ta ko. A dë seei gaagaa. Möönmöön a ta a’ fusutan u dee soni u Masa Gadu ku libisëmbë tuu. Nöö Masa Gadu seei ta dë ku ën tu ta tjëën a bunu liba. 
\s1 Aki Jesosi bi fika a di 
\s2 Gaan Wosu u Gadu dendu. 
\p  
\v 41 Wë nöö dee gaan sëmbë fëën bi guwenti fu go a Jelusalen hiniwan jaa u de go njan di gaan piizii de ta kai Pasika.  
\v 42 Nöö hën di Jesosi abi tuwalufu jaa, nöö hën de ku ën go a Jelusalen a di piizii. 
\p  
\v 43 Nöö di dee piizii daka pasa kaa, nöö hën de toona nango a wosu baka. Ma nöö di juu dë Jesosi bi fika a Jelusalen, ma dee sëmbë fëën an bi sabi taa sö a fika ala.  
\v 44 Biga de bi ninga taa sonte a waka ku dee oto sëmbë u de dee bi go a di piizii. Fëën hedi de waka wan hii daka te ndeti bifö de ko mëni u de suku ën. Hën de suku ën a dee famii u de ku dee mati u de dendu tefa de wei. 
\p  
\v 45 Hën di de an si di mii, nöö hën de toona go a Jelusalen baka go suku ën.  
\v 46 Nöö a di u dii daka dendu u di de ta suku ën ufö de go si ën a di Wosu u Masa Gadu dendu sindosindo a dee mësitë mindi. A ta haika fa de ta lei sëmbë soni u Masa Gadu, nöö a ta hakisi de soni tu, de ta konda dëën.  
\v 47 Nöö hii dee sëmbë dee ta jei di fan u di mii, nöö a ta foondo de te na soni. Biga de an sabi unfa a waka a abi sö wan bumbuu fusutan te a ta piki dee sëmbë dee ta fan ku ën dë kuma na piki mii a dë.  
\v 48 Nöö söseei di soni toobi Josëfu ku Malia tu tee de foondo. 
\p Nöö di de go si di mii, nöö hën hën mama hakisi ën taa: “Ma di mii aki o, andi mbei i du sö ku u? Tide mbei dii daka di mi ku i tata ta booko hedi ta suku i.” 
\p  
\v 49 Hën a toona hakisi de taa: “Wë andi mbei un ta suku mi sö? Wan sabi taa mi dë aki a mi Tata wosu nö?”  
\v 50 Ma fa di mii fan dë, hën tata ku hën mama an bi saandi a kë taki da de. De an fusutëën seei. 
\p  
\v 51 Nöö hën de tei ën nöö hën de toona go u de a Nazalëti baka. Nöö hën Jesosi toona sakëën seei a dee gaan sëmbë fëën basu. Ma hën mama tei hii dee soni u di mii buta nëën hati dendu ta pakisei nöömö. 
\p  
\v 52 Nöö hën di mii sai dë ta göö ta ko. Nöö möönmöön a ta a’ fusutan u soni, nöö Masa Gadu ku libisëmbë tuu lobi ën. 
\c 3  
\s1 Aki Lukasi ta konda dee soni 
\s2 u Johanisi. 
\r Mat. 3:1-12; Maik. 1:1-8; Joh. 1:19-28 
\p  
\v 1 Wë nöö a di teni-a-feifi jaa u di tii u di Gaan Könu de kai Këisë Tibelia, nëën Johanisi seti di wooko fëën. Nöö a di ten dë sömëni tiima bi dë a di Gaan Könu dë basu. Biga Gaama Pontuisi Pilati bi ta tii di köndë de kai Judea. Könu Helodi bi ta tii di köndë de kai Galilea. Nöö di baaa fëën de kai Filipi bi ta tii de tu köndë de kai Idumea ku Takonitisi. Nöö Gaama Lisamiasi bi ta tii di köndë de kai Abilene.  
\v 2 Nöö a di ten dë, Ananiasi ku Kajafasi bi dë dee Kaba Hei Begima u dee Dju sëmbë. 
\p Nöö hën Masa Gadu kai di mii u Sakaliasi de kai Johanisi ka a dë a sabana dendu ala.  
\v 3 Nöö hën a hopo ta waka ta lontu a hii dee köndë a di pisiwata u di lio de kai Joodan, ta konda da sëmbë taa de musu bia de libi ko dopu, be Masa Gadu an hoi dee hogilibi u de a bëë möön.  
\v 4 Nöö fa a ta du dë, a kai ku di soni di fesiten tjabukama u Gadu de kai Jesaaja bi sikifi a di Buku u Gadu taa: 
\q1 Wan sëmbë ta bai a di sabana taa: 
\q1 “Un mbei di pasi da Masa ooo, 
\q1 be a ko dë tololoo. 
\q1  
\v 5 Hii dee hei liba ku dee kuun, 
\q1 te dou ku dee sakasaka kamian tuu 
\q1 musu ko dë palalaa. 
\q1 Nöö dee bendibendi u di pasi musu ko dë tololoo. 
\q1 Söseei dee baaku dee dë a di pasi, 
\q1 de musu tapa de tuu ko buta palalaa. 
\q1  
\v 6 Nöö te a dë sö kaa, 
\q1 nöö hii sëmbë o si di heepi di Masa Gaangadu abi awaa.” 
\p  
\v 7 Nöö fa Johanisi ta bai dë, nöö wanlö gaan hia sëmbë ta ko nëën faa dopu de. 
\p Hën a taki da de taa: “Unu takuhatima kuma sindeki, un ko tei dopu nö? Ambë taki da unu taa un sa kumutu a di hatiboonu u Gadu ˻söndö un bia unu libi˼?  
\v 8 Un musu libi bunu e, be hii sëmbë si taa libi fuunu tooka. Wan musu sai dë ta taki taa fu di di gaan avo fuunu de kai Abahamu ku Masa Gadu bi dë gaan mati, nöö Gadu an o sitaafu unu e! Nönö, wan mëni sö. Biga ee Gadu kë, a sa mbei dee sitonu aki bia ko böngö u Abahamu ˻a unu kamian˼.  
\v 9 Biga luku, de seti koti dee pau lutu kaa. Nöö ee wan pau sai dë an ta pai bumbuu njanjan, nöö de o faa ën puu koti tuwë a faja tjuma kaba a sösö.” Sö Johanisi ta bai. 
\p  
\v 10 Nöö hën de hakisi ën taa: “Wë nöö andi u musu du möön?” 
\p  
\v 11 Hën a piki de taa: “Ee wan sëmbë i abi tu hëmpi, nöö i musu tei wan nöö i da di sëmbë di na abi. Söseei ee wan sëmbë i abi njanjan, nöö i musu da di sëmbë di na abi.” 
\p  
\v 12 Nöö a baka fëën, nöö hën dee pii-lanti-mönima ko nëën tu faa musu dopu de. Hën de hakisi ën taa: “Mësitë o, andi u musu du möön?” 
\p  
\v 13 Nöö hën a taki da de taa: “Un haika e. Te un ta pii möni, nöö wan musu hakisi möön hia möön leki fa lanti buta.” 
\p  
\v 14 Nöö hën dee sodati ko nëën tu, hën de hakisi ën taa: “Wë andi uu musu du?” 
\p Nöö hën a taki da de taa: “Wan musu suku toobi ku sëmbë ta musu de ta tei möni a de e. Söseei wan musu mindi soni da sëmbë tu fii tja de go a kuutu fu möni hedi. Ma un musu dë tifihedi ku di möni un ta kisi a lanti.” 
\p  
\v 15 Nöö fa dee sëmbë ta jei di fan u Johanisi dë, hën de pakisei taa: “Wë ambë da di sëmbë naandë, maingë? A sa kë di Keesitu, di Paamusi Könu di Masa Gadu bi taa a o manda ko da u a goonliba aki nö?” Biga de bi kë fu di Paamusi Könu musu ko. 
\p  
\v 16 Fëën hedi Johanisi piki de taa: “Nönö, dee sëmbë, nëën disi e. Ma hebi kuma ën. Ma di Sëmbë dë hën ta ko nöömö. Fa mi dë aki, ma hei tjika u mi lusu di susu fëën puu nëën futu seei. Biga mii ko u mi dopu sëmbë ku wata nöö, ma nöö te hën a ko nöö a o dopu unu ku di Akaa u Masa Gadu, ku faja. ˻Biga di Akaa o limbo unu hati puu dee hogilibi dee bi dë a unu, kuma te faja ta tjuma goon puu dee soni fika di goon doti.˼  
\v 17 Nöö fa di Sëmbë o ko dë, nöö a dë kabakaba këëë faa seeka di njanjan fëën. Dee bumbuu njanjan a o tei tjubi a gaan suwa, ma dee poipoi wan a o tuwë a di faja di an sa tapa a mundu möönsö, be de tjuma kaba a sösö.” 
\p  
\v 18 Nöö sö Johanisi ta wasiköi dee sëmbë nöömö ta konda di Bunu Buka u Masa Gadu da de. 
\p  
\v 19 Ma Johanisi bi gandji da Könu Helodi tu fu di di könu bi tei hënseei baaa mujëë, ufö a du sömëni oto hogi tu.  
\v 20 Nöö hën di Könu hopo hën a go du wan möön gaan hogi eti. A kisi Johanisi söötö a dunguwosu. 
\s1 Di pisi aki ta konda fa Masa Jesosi ko dopu. 
\r Mat. 3:13-17; Maik. 1:9-11 
\p  
\v 21 Ma bifö de söötö Johanisi a dunguwosu, nöö sömëni hia sëmbë bi ta ko nëën faa dopu de. Nöö Masa Jesosi seei bi kisi dopu nëën tu. Nöö fa a bi dë a di dopu, nöö a ta begi. Tee wan pisi, hën di mundu jabi waaa sö nëën liba.  
\v 22 Hën di Akaa u Masa Gadu saka ko kuma wan pomba ko tan nëën liba, nöö hën wan töngö piki a liba ala taa: “I da mi lobi Womi Mii. Libi fii ta kai ku mi te.” Sö wan soni pasa a di dopu u Jesosi e. 
\s1 Aki Lukasi kai dee gaan lö 
\s2 u Josëfu da u. 
\r Mat. 1:1-17 
\p  
\v 23 Nöö Jesosi bi abi diiteni jaa di a seti lei sëmbë. Nöö hiniwanten de bi ta luku ën kuma wan mii u Josëfu. 
\q1 Nöö Josëfu, hën da di mii u Eli. 
\q1  
\v 24 Nöö Eli, hën da di mii u Mataati. 
\q1 Nöö Mataati, hën da di mii u Leifi. 
\q1 Nöö Leifi, hën da di mii u Mëtji. 
\q1 Nöö Mëtji, hën da di mii u Janai. 
\q1 Nöö Janai, hën da di mii u Josëfu. 
\q1  
\v 25 Nöö Josëfu, hën da di mii u Matatiasi. 
\q1 Nöö Matatiasi, hën da di mii u Amosi. 
\q1 Nöö Amosi hën da di mii u Naum. 
\q1 Nöö Naum, hën da di mii u Esili. 
\q1 Nöö Esili, hën da di mii u Nagai. 
\q1  
\v 26 Nöö Nagai, hën da di mii u Maati. 
\q1 Nöö Maati, hën da di mii u Matatiasi. 
\q1 Nöö Matatiasi, hën da di mii u Semei. 
\q1 Nöö Semei, hën da di mii u Joseki. 
\q1 Nöö Joseki, hën da di mii u Joda. 
\q1  
\v 27 Nöö Joda, hën da di mii u Joanan. 
\q1 Nöö Joanan, hën da di mii u Lesa. 
\q1 Nöö Lesa, hën da di mii u Zebabeli. 
\q1 Nöö Zebabeli, hën da di mii u Seatiëli. 
\q1 Nöö Seatiëli, hën da di mii u Neli. 
\q1  
\v 28 Nöö Neli, hën da di mii u Mëtji. 
\q1 Nöö Mëtji, hën da di mii u Adi. 
\q1 Nöö Adi, hën da di mii u Kosan. 
\q1 Nöö Kosan, hën da di mii u Elimadon. 
\q1 Nöö Elimadon, hën da di mii u Eli. 
\q1  
\v 29 Nöö Eli, hën da di mii u Josua. 
\q1 Nöö Josua, hën da di mii u Eleise. 
\q1 Nöö Eleise, hën da di mii u Jolim. 
\q1 Nöö Jolim, hën da di mii u Mataati. 
\q1 Nöö Mataati, hën da di mii u Leifi. 
\q1  
\v 30 Nöö Leifi, hën da di mii u Simion. 
\q1 Nöö Simion, hën da di mii u Juda. 
\q1 Nöö Juda, hën da di mii u Josëfu. 
\q1 Nöö Josëfu, hën da di mii u Jonam. 
\q1 Nöö Jonam, hën da di mii u Eliakim. 
\q1  
\v 31 Nöö Eliakim, hën da di mii u Mëlia. 
\q1 Nöö Mëlia, hën da di mii u Mëna. 
\q1 Nöö Mëna, hën da di mii u Mataata. 
\q1 Nöö Mataata, hën da di mii u Naatan. 
\q1 Nöö Naatan hën da di mii u Dafiti. 
\q1  
\v 32 Nöö Dafiti, hën da di mii u Isai. 
\q1 Nöö Isai, hën da di mii u Obëti. 
\q1 Nöö Obëti, hën da di mii u Boasi. 
\q1 Nöö Boasi, hën da di mii u Salima. 
\q1 Nöö Salima, hën da di mii u Nakison. 
\q1  
\v 33 Nöö Nakison, hën da di mii u Aminada. 
\q1 Nöö Aminada, hën da di mii u Adimin. 
\q1 Nöö Adimin, hën da di mii u Alini. 
\q1 Nöö Alini, hën da di mii u Esilon. 
\q1 Nöö Esilon, hën da di mii u Pëlëzi. 
\q1 Nöö Pëlëzi, hën da di mii u Juda. 
\q1  
\v 34 Nöö Juda, hën da di mii u Jakopu. 
\q1 Nöö Jakopu, hën da di mii u Isaki. 
\q1 Nöö Isaki, hën da di mii u Abahamu. 
\q1 Nöö Abahamu, hën da di mii u Teela. 
\q1 Nöö Teela, hën da di mii u Naako. 
\q1  
\v 35 Nöö Naako, hën da di mii u Seluku. 
\q1 Nöö Seluku, hën da di mii u Leu. 
\q1 Nöö Leu, hën da di mii u Pëlëki. 
\q1 Nöö Pëlëki, hën da di mii u Ebeli. 
\q1 Nöö Ebeli, hën da di mii u Sela. 
\q1  
\v 36 Nöö Sela, hën da di mii u Kainan. 
\q1 Nöö Kainan, hën da di mii u Apakasa. 
\q1 Nöö Apakasa, hën da di mii u Semi. 
\q1 Nöö Semi, hën da di mii u Noa. 
\q1 Nöö Noa, hën da di mii u Lamëki. 
\q1  
\v 37 Nöö Lamëki, hën da di mii u Metusela. 
\q1 Nöö Metusela, hën da di mii u Enöku. 
\q1 Nöö Enöku, hën da di mii u Jeleti. 
\q1 Nöö Jeleti, hën da di mii u Mahalali. 
\q1 Nöö Mahalali, hën da di mii u Kainan. 
\q1  
\v 38 Nöö Kainan, hën da di mii u Enösi. 
\q1 Nöö Enösi, hën da di mii u Seti. 
\q1 Nöö Seti, hën da di mii u Adam. 
\q1 Nöö Adam, hën da di mii u Masa Gadu. 
\m ˻Dati wan taki Masa Gadu seepi bi mbei ën ku ën seei maun.˼ 
\c 4  
\s1 Di pisi aki ta lei u kumafa di didibi pooba Masa Jesosi. 
\r Mat. 4:1-11; Maik. 1:12-13 
\p  
\v 1 Nöö di Masa Jesosi kumutu a Joodan Lio ka Johanisi bi dopu ën dë, nöö di Akaa u Masa Gadu bi dë nëën liba, hën a tei ën tja go a sabana dendu.  
\v 2 Nöö ala di didibi go poobëën luku ee a o piki ën buka a soni. Hën Masa Jesosi tan föteni daka ku föteni ndeti a di sabana dë söndö njan, nöö hën hangi ko kisi ën. 
\p  
\v 3 Nöö hën di didibi taki dëën taa: “Luku, di i dë di Mii u Gadu kaa, nöö i fan ku di sitonu aki be a bia ko bëëë da i, fii feni soni u njan.” 
\p  
\v 4 Ma Masa Jesosi piki ën taa: “Nönö e. Biga di Buku u Gadu taa: ‘Na njanjan wanwan ta hoi sëmbë a libi.’ ” 
\p  
\v 5-7 Nöö hën di didibi tjëën go a wan hei kamian, hën a lei ën kölö sö hii dee köndë tuu fu goonliba aki. Hën a taki dëën taa: “Luku, hii dee soni aki tuu dë u mi. Gadu da mi de, nöö ee mi kë da sëmbë, nöö mi sa da. Nöö de tuu mi sa da i ku di kaakiti u de ku hii dee gudu u de tuu, be i dë takima u de ta njan di bunu ku di waiti u de. Ma i musu tjökö kini a goon a mi fesi begi mi ufö.” 
\p  
\v 8 Hën Masa Jesosi piki ën taa: “Nönö e, biga a dë a Masa Gadu Buku taa: ‘Masa Gadu wanwan tö i musu ta begi. Hën wanwan nöö i musu ta dini, biga hën nöö da i Masa.’ ” 
\p  
\v 9 Nöö a baka u di dë, hën di didibi tjëën go a Jelusalen, tee a di Gaan Wosu u Masa Gadu liba a di tölu hedi ala. Hën a taki dëën taa: “Di i dë di Mii u Gadu, nöö hiti i seei puu aki tuwë go a goon, nöö soni an o du i.  
\v 10 Biga a dë a Gadu Buku taa: ‘Masa Gadu o manda dee basia fëën ko heepi i fu soni an musu du i.  
\v 11 De o tja i a maun fu ja musu naki futu a sitonu.’ ” 
\p  
\v 12 Hën Masa Jesosi toona piki ën taa: “Ma a dë a di Buku tu taa: ‘Ja musu pooba Masa Gadu e, biga hën da i Gadu.’ ” 
\p  
\v 13 Nöö sö di didibi pooba Masa Jesosi a hii soni te a wei, an sa wini ën möönsö. Nöö a baka fëën hën a disëën dë, hën a go fëën ufö. 
\s1 Aki Masa Jesosi seti wooko a 
\s2 di pisiwata u Galilea. 
\r Mat. 4:12-17, 13:53-58; Maik. 1:14-15, 6:1-6 
\p  
\v 14 Nöö a baka fëën, hën Masa Jesosi toona ko a di pisiwata u Galilea. Nöö di kaakiti u di Akaa u Gadu bi dë ku ën te në fëën bai a hii di kamian.  
\v 15 Nöö a nango ta lei de di oto u Masa Gadu a dee keikiwosu u de, nöö hii sëmbë ta gafëën taa a sabi soni. 
\p  
\v 16 Nöö hën a sai dë te wan pisi hën a toona ko a Nazalëti ka de bi kiijëën. Nöö hën a dë tefa saba daka dou, hën a go a di keikiwosu kumafa a bi guwenti. Hën a hopo taanpu faa lesi Gadu Wöutu da de.  
\v 17 Hën wan u dee tiima u di keiki tei di pampia di di fesiten tjabukama u Masa Gadu de kai Jesaaja bi sikifi, hën a tëndëën dëën. Hën a jabi ën te a dou a wan kamian ka a de sikifisikifi taa: 
\q1  
\v 18-19 Di Akaa u Masa Gadu dë a mi liba. 
\q1 Masa Gadu tei mi fu mi konda di Bunu Buka fëën da dee pootima ku dee möfina sëmbë. 
\q1 A tei mi u mi konda da dee sëmbë dee dë taitai, 
\q1 taa mi sa puu de a di fuka de sai dë fu de ko feni böö. 
\q1 A tei mi u mi konda da dee bookowojoma 
\q1 taa dee wojo u de sa ko bunu fu de ko si soni baka. 
\q1 A tei mi u mi konda da dee sëmbë dee ta dë a sitaafu ta kaba a sösö 
\q1 taa de sa kumutu a di sitaafu dë basu. 
\q1 A tei mi u mi konda da hii sëmbë tuu 
\q1 taa di juu dou awaa fu Masa Gadu limbo fesi da libisëmbë. 
\p  
\v 20 Nöö di Masa Jesosi kaba u lesi di pampia hën a tapëën, hën a toona tëndëën da di tiima baka. Nöö hën a go bazia sindo. Nöö hii dee sëmbë dë a di keikiwosu tuu ko ta luku ën diin. 
\p  
\v 21 Nöö hën a taki da de taa: “Wë di pisi u di Buku di i si u lesi aki, nöö di Sëmbë di Gadu taa a o manda ko dë nöö hën wë disi e.” 
\p  
\v 22 Nöö di a fan sö te a kaba nöö di fan fëën suti da dee sëmbë tee a foombo de. Ma tökuseei de an gafëën kaba. Biga so u de toona kosi ën taa: “Wë ambë da di sëmbë di ta fan di fan naandë? Na di mii u Josëfu nö?” 
\p  
\v 23 Nöö hën Masa Jesosi piki de taa: “Aai, a bunu. Un sa koti wödu da mi kumafa un kë e. Un sa taki da mi taa: ‘Data o, heepi i seei. Biga un bi jei dee soni i bi ta du a Kapenaumi, nöö di i ko a i seei köndë aki nöö be i heepi dee sëmbë fii tu, boo si.’ 
\p  
\v 24 “Ma un haika e, mi o taki wan soni da unu. Wan tjabukama u Gadu an ta a’ në nëën seei köndë e.  
\v 25 Biga luku di tjabukama de kai Elia. Di ten a bi dë, nöö sö de an bi tei ën u soni tu. A bi tapa di tjuba hii dii jaa ku sikisi liba longi nëën köndë Isaëli aki. Tjuba seei an bi kai möönsö, nöö hën wan gaan hangi ko. Nöö Isaëli köndë bi abi sömëni mujëë di manu u de bi dëdë disa de.  
\v 26 Ma tökuseei ˻fu di dee sëmbë fëën seei köndë an bi biibi ën tjika˼, hën mbei Gadu puu ën manda go tee a wan oto köndë de kai Salepita te a di pisiwata u Sidon Köndë ala go ta heepi wan oto köndë mujëë di hën manu bi dëdë disa. 
\p  
\v 27 “Nöö söseei a di tjabukama de ta kai Elisa ten, Isaëli köndë aki bi abi hia sikitjinama, ma Elisa an bi kula na wan kodo u de ˻fu di de an biibi ën tjika˼. Ma wan oto sëmbë de kai Naaman kumutu te a wan oto köndë de kai Silia nöö hën a feni kula.” 
\p Nöö sö Masa Jesosi fan ku dee sëmbë te a kaba. 
\p  
\v 28 Nöö dee sëmbë dee bi dë a di keikiwosu dendu, di de ko jei fa Masa Jesosi fan, nöö hën hati u de ko boonu tee na sipootu. ˻Biga de sabi taa de a ta taki.˼  
\v 29 Hën de hopo vu hën de kisi ën hai tja go a döö. Hën de tjëën go a di kuun buka fu de tuusi ën tuwë go a goon. Biga di köndë bi dë a wan kuun liba.  
\v 30 Ma te u de kë si, hën a pasa a de mindi dë go fëën. 
\s1 Aki Masa Jesosi jaka wan gadu puu a wan sëmbë liba. 
\r Maik. 1:21-28 
\p  
\v 31 A baka u di dë, nöö hën Masa Jesosi toona go a Kapenaumi, a di pisiwata u Galilea dë seei. Nöö hën a dë tefa di saba dou, hën a go a keiki go ta lei sëmbë.  
\v 32 Nöö fa a ta lei de dë, nöö a foombo de seei. Biga te a ta fan, i ta si taa hën abi di taki. 
\p  
\v 33 Nöö fa de dë a keiki naandë nöö wan oto sëmbë bi ko dë tu. A bi dë ku wan gadu nëën hedi. Nöö di a si Masa Jesosi, hën a bai kai olo taa:  
\v 34 “Disa u ooo, disa u, Jesosi u Nazalëti. Andi tja i ko aki? I ko fii ko kii u wante nö? Mi sabi i. Ju da di Sëmbë u Masa Gadu seei apaiti.” 
\p  
\v 35 Ma hën Masa Jesosi gandji dëën taa: “Kabuka dë! Andi joo feni taki? Kumutu a di sëmbë dë liba e!” Nöö hën di gadu hiti di sëmbë tuwë a goon a dee oto sëmbë fesi dë, ma an du ën soni. Nöö hën a kumutu disëën go. 
\p  
\v 36 Hën dee sëmbë tuu ko fëëë teee de taki ku deseei taa: “Maingë, andi u ta si aki! Dee soni a ta lei dë, andi seei da de? Biga ku di makiti ku di taanga fëën a puu di gadu a di sëmbë liba. Fa a fan dë, wante di soni disa di sëmbë.”  
\v 37 Nöö hën oto fëën paaja a hii di köndë naandë. 
\s1 Aki Masa Jesosi kula di mai u Simon ku wanlö oto sëmbë möön. 
\r Mat. 8:14-17; Maik. 1:29-39 
\p  
\v 38 Nöö hën Masa Jesosi kumutu a keiki, hën a go a di wosu u di womi de kai Simon. Hën a go si Simon mai sikisiki naandë. Wan taanga fëbë kisi ën. Nöö hën de begi Masa Jesosi faa kulëën da de. 
\p  
\v 39 Nöö hën a bendi go a di mujëë liba hën a gandji da di fëbë. Nöö hën wantewante dë, hën di fëbë pasa di mujëë, hën a hopo go seeka soni da de de njan. 
\p  
\v 40 Hën de sai dë tefa sapate buka, sonu nango. Nöö hën dee sëmbë u di köndë naandë tja wanlö hia sikima peipei wan ko a Masa Jesosi, nöö hën a buta maun a de kula de tuu ko bunu.  
\v 41 Nöö söseei a puu hia soni a sëmbë liba tu, dee ta kisi sëmbë a hedi. De ta bai taa: “Ju da di Womi Mii u Masa Gadu,” nöö a ta gandji da de taa: “Un kabuka dë! Wan fan dë möön e.” Biga de tuu bi sabi ën tuutuu taa hën da di Keesitu, di Paamusi Könu. 
\p  
\v 42 Hën di dobooko fëën, mamate biten, hën Masa Jesosi hopo go a döö, hën a go dë a wan kamian hën wanwan. Nöö hën dee hia sëmbë go ta suku ën teefa de go si ën naandë. Hën de begi ën taa gaantangi, be a tan ku de naandë. An musu go disa de. 
\p  
\v 43 Ma Masa Jesosi taki da de taa: “Wë ma mi musu fu go a dee oto köndë tu u mi konda di Bunu Buka u Masa Gadu da de, be de jei kumafa a ta hopo di Njunjun Tii fëën fa u dë aki. Biga fu di soni dë hedi mbei a manda mi ko a goonliba aki.” 
\p  
\v 44 Nöö hën a ta waka a hii dee köndëköndë u dee Dju tuu ta konda di Bunu Buka u Gadu da de a dee keiki u de. 
\c 5  
\s1 Aki dee fosu bakama ko ta waka a Masa Jesosi baka. 
\r Mat. 4:18-22; Maik. 1:16-20 
\p  
\v 1 Wan daka hën Masa Jesosi bi dë a di ze de ta kai Genesalëti bandja, nöö hën sömëni sëmbë ta ko nëën fu de jei Masa Gadu oto. De ko hila tee kamian an dë faa taanpu möön.  
\v 2 Nöö hën a si tu boto a lampeesi dë. Wanlö sëmbë bi kumutu a höndi ko ta wasi dee nëti u de.  
\v 3 Nöö hën a go subi a di boto u di womi de ta kai Simon. ˻Hën seei da Petuisi.˼ Hën a taa be a tuusi di boto go a wata abiti sö. Nöö hën a sindo a di boto ta lei dee sëmbë dee dë a tela liba ala. 
\p  
\v 4 Nöö di a kaba u lei de, nöö hën a taki da Simon taa: “Womi, tuusi di boto go a mindiwata, nöö un tuwë dee nëti fuunu be un kisi fisi.” 
\p  
\v 5 Nöö hën Simon piki taa: “Wë Mësitë o, hii di ndeti u ta dëdë ta tuwë nëti te u wei, wa kisi na wan wojo soni. Ma töku di i taki sö, nöö u sa tuwë luku.” 
\p  
\v 6 Nöö hën de tuwë dee nëti a wata, hën de kisi fisi teee a fika piki sö nëti u de bi tënë.  
\v 7 Nöö hën de bai kai dee oto sëmbë a di oto boto ala, dee ku de ta wooko makandi, u de ko heepi de hai dee fisi. Nöö hën de ko a de, hën de ta kisi dee hia fisi ta buta a de tu boto teee a fika piki sö möön nöö de tu boto tuu bi singi. 
\p  
\v 8 Nöö di Simon Petuisi si sö, hën a tuwëën seei a goon a Masa Jesosi fesi. Hën a taa: “Masa, kumutu a mi aki e! Biga mi dë wan hogilibi sëmbë. ˻Ma bumbuu tjika fii ko a mi bandja.˼” 
\p  
\v 9 Di soni mbei a taki sö. Fa de kisi dee hia fisi di wan pasi dë, nöö a foombo ën te a ko fëëë, hën ku dee oto sëmbë dee ku ën sai naandë.  
\v 10 Nöö Johanisi ku Jakobosi, de da dee sëmbë dee ta wooko ku Simon makandi. De dë mii u wan tata de ta kai Zebedeosi. Nöö di soni foondo de tu. 
\p Hën Masa Jesosi taki da Simon taa: “Na fëëë, womi. I bi ta kisi fisi, ma fa u dë aki mi o mbei i ko ta kisi libisëmbë ˻ta tja ko u de musu sabi mi˼.” 
\p  
\v 11 Hën de tja dee boto u de go buta, hën de disa hii soni u de dë, hën de go ta waka a Masa Jesosi baka. 
\s1 Aki Masa Jesosi kula wan sëmbë di bi siki tjina siki. 
\r Mat. 8:1-4; Maik. 1:40-45 
\p  
\v 12 Wë nöö a baka u di dë, nöö hën Masa Jesosi go a wan köndë. Nöö wan sëmbë bi sai naandë, sinkii fëën lai ku tjinasiki. Nöö di a si Masa Jesosi, hën a kai ku fesi a goon begi ën taa: “Masa, ee i kë nöö i sa kula di tjinasiki u mi da mi.” 
\p  
\v 13 Nöö hën Masa Jesosi tëndë maun nama nëën, hën a taa: “Wë mi kë. Ko bunu e!” Nöö hën wante dë, di sëmbë ko bunu kaa. 
\p  
\v 14 Nöö hën Masa Jesosi bai ën taa an musu konda da na wan sëmbë, ma be a go a di begima ˻a Masa Gaangadu Wosu dë˼ be a si taa a ko bunu. Nöö be a tja paima go da Gadu kumafa di wëti taki. Biga da sö Gadu bi taki da di fesiten hedima u dee Dju de kai Mosesi taa sö sëmbë musu du te de ko bunu u di lö siki dë, fu hii sëmbë sabi taa i ko bunu tuu. 
\p  
\v 15 Ma hii fa a bai ën dë seei, ma tökuseei soni u Masa Jesosi paaja a hii di kamian dë. Nöö hii sëmbë ta ko nëën gidjii u de jei dee soni a ta taki, söseei faa heepi de a dee siki u de tu.  
\v 16 Ma Masa Jesosi lobi u nango a sabana dendu go begi hën wanwan. 
\s1 Aki Masa Jesosi kula 
\s2 wan lan sëmbë. 
\r Mat. 9:1-8; Maik. 2:1-12 
\p  
\v 17 Wë nöö wan oto daka möön hën Masa Jesosi ta lei sëmbë ˻a wan wosu dendu˼. Nöö wanlö sëmbë u di keiki paatëi de kai Falisei ku dee Sabima u dee Djuwëti seei dë sindosindo naandë tu. De bi kumutu a hii dee köndëköndë u Galilea ku Judea, te dou ku Jelusalen. Nöö di juu dë, di kaakiti u Gadu bi dë a Masa Jesosi faa kula dee sikima. 
\p  
\v 18 Te wan pisi hën wanlö womi ko dou ku wan lan sëmbë a wan kama liba ko suku heepi a Masa Jesosi.  
\v 19 Hën di de ko dou a di wosu ka Masa Jesosi dë, nöö sëmbë sai dë teee a hia. De an sa feni kamian seei u de tja di sëmbë go dou a Masa Jesosi. Nöö hën de subi go a di wosu liba, ˻biga dee wosu liba u di köndë bi dë palalaa sö˼. Nöö hën de go booko di wosu a liba ala. Nöö hën de saka di womi a di kama go a dee hia sëmbë dendu dë, go buta a Masa Jesosi fesi. 
\p  
\v 20 Nöö hën di Masa Jesosi si fa dee sëmbë biibi tjika, hën a taki da di sikima taa: “Womi, wë Masa Gadu puu i a bëë e. An ta mëni dee hogi i bi du möön.” 
\p  
\v 21 Nöö di dee Faliseima ku dee Sabima u Wëti jei fa Masa Jesosi taki, nöö hën de ta kuutu ën a de hati taa: “Huun? Unfa wan libisëmbë sa fan sö? Ambë da di sëmbë naandë di ta hoi Gadu a sipootu sö? Ambë tjika u puu sëmbë a Gadu bëë boiti hënseei nöö?” 
\p  
\v 22-23 Wë nöö Masa Jesosi sabi di pakisei de abi, nöö hën a piki de taa: “Dee sëmbë, andi mbei un musu ta pakisei dee soni dë u du? Andi seei mi musu du fuun sabi taa mi abi taki a di goonliba aki? Ee mi taa Gadu puu di sëmbë nëën bëë, ee nasö mi taki dëën taa be a hopo waka go nëën wosu, undi u de mi musu du fuun sabi taa mi abi taki a goonliba?  
\v 24 Ma nöö un luku e, mi o lei unu taa Mi di ko dë Libisëmbë Mii aki, na fan nöö mi sa fan, ma mi abi makiti tuú a goonliba aki fu mi sa puu sëmbë a Gadu bëë.” 
\p Nöö hën a bia fan ku di sikima taa: “Mi taki e, hopo, nöö i tei di kama fii nöö i waka go fii a wosu.” 
\p  
\v 25 Hën wante dë, hën di sëmbë hopo a hii dee sëmbë tuu fesi. Hën a tei hën kama hën a ta waka ta gafa Masa Gaangadu nango nëën wosu. 
\p  
\v 26 Nöö hii sëmbë ko foondo. A bigi da de te na soni, hën de taa: “Aai, dee sëmbë, Masa Gaangadu bigi e. A bumbuu. U si foombo soni tide.” 
\s1 Aki Masa Jesosi kai Leifi faa ko dë bakama fëën. 
\r Mat. 9:9-13; Maik. 2:13-17 
\p  
\v 27 A baka u di dë, hën Masa Jesosi go si wan sëmbë de kai Leifi sindosindo nëën kantoo ka a ta pii lanti möni, nöö hën a kai ën faa ko dë bakama fëën.  
\v 28 Hën di womi hopo disa hii soni fëën dë, hën a waka go a Masa Jesosi baka. 
\p  
\v 29 Nöö hën de dë te wan daka, nöö hën Leifi mbei wan gaan piizii nëën wosu da Masa Jesosi. Nöö sömëni u dee sëmbë dee ta pii lanti möni ku sömëni oto sëmbë bi dë a di piizii ta njan ku de tu.  
\v 30 Te wan pisi hën dee Faliseima, ku dee Sabima u Wëti dee ta nama ku dee Faliseima, ko si Masa Jesosi ku dee lö sëmbë dë sindosindo ta njan makandi, hën hati u de boonu. Hën de hakisi dee bakama u Masa Jesosi taa ee faandi mbei de ta njan ta bebe ku dee sëmbë dee ta pii lanti möni dë ku dee oto takulibi sëmbë u di köndë? ˻Biga bumbuu sëmbë an bi musu ta hulu dee lö sëmbë dë.˼ 
\p  
\v 31 Hën Masa Jesosi koti wan nöngö da de taa: “Ee wan sëmbë ja siki, nöö ja abi data fanöudu.  
\v 32 Nöö un haika e. Ma ko aki fu bumbuu sëmbë hedi e, ma u dee takulibi sëmbë hedi, u mi kai de u de bia de libi ko a Masa Gadu.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta konda soni u 
\s2 di njunjun lei ku di awoo lei 
\s2 da de. 
\r Mat. 9:14-17; Maik. 2:18-22 
\p  
\v 33 Nöö hën dee Faliseima ku dee Sabima u Wëti toona hakisi ën taa: “Wë Mësitë o, andi mbei dee bakama fii an ta disa u njan fu begi hedi kumafa u ta disa? Biga dee bakama u Johanisi di Dopuma ta begi söndö njan hiniwanten, söseei dee bakama fuu ta begi söndö njan tu. Ma dee bakama fii ta njan ta bebe kodo. Unfa a waka?” 
\p  
\v 34 Nöö hën Masa Jesosi da de wan oto. A taa: “Ee wan sëmbë o tööu, nöö dee mati fëën o ko nëën a di tööu. Nöö fa hën ku de o sai dë, nöö de o ta njan ta piizii makandi.  
\v 35 Ma tee di daka dou de puu ën a de mindi ufö de o ta kusumi ta tja hangi awaa.” 
\p  
\v 36 Nöö hën a toona da de wanlö oto möön ˻ta lei de kumafa di awoo lei u de ku di njunjun lei fëën an ta kai˼. A taa: “Dee sëmbë, un haika e. Na wan sëmbë o tei wan njunjun koosu pisi go lapu wan awoo koosu. Wë biga ee a du sö, nöö a o poi di njunjun wan nöö di awoo wan an o kai ku ën tu. 
\p  
\v 37 “Nöö söseei na wan sëmbë sa buta wan njunjun diingi a wan awoo mbeti kakisa saku. Biga a ko taanga kaa. Nöö te di diingi o soopu, nöö di awoo saku o bai latja. Di diingi o kaba a sösö nöö di saku seei o kaba a sösö tu.  
\v 38 Ma te i buta di diingi a wan njunjun saku, nöö di saku dë diaan eti. Nöö te di diingi soopu, nöö di saku o tëndë, an o bai latja tuwë di diingi. Nöö di njunjun diingi ku di njunjun mbeti kakisa saku tuu o dë bunu. 
\p  
\v 39 “Ma nöö na wan sëmbë ta bebe awoo diingi nöö i kë bebe njunjun wan möön, biga joo si taa di awoo diingi suti möön di njunjun wan.” 
\c 6  
\s1 Aki Masa Jesosi lei dee 
\s2 Faliseima kumafa hën ku 
\s2 saba daka dë. 
\r Mat. 12:1-8; Maik. 2:23-28 
\p  
\v 1 Wë nöö a wan saba, hën Masa Jesosi ku dee bakama fëën ta waka ta pasa a wan goon dendu. Nöö wan sootu pei soni kuma alisi sö dë a di goon ma de sa njan mëën kuakua, nöö hën dee bakama ta booko ën ta buuka ta njan.  
\v 2 Nöö hën so u dee Faliseima hakisi de taa: “Faandi mbei un ta booko di soni a di saba daka u du? Nëën da un ta booko di wëti nö?” 
\p  
\v 3 Nöö hën Masa Jesosi piki de taa: “Ja bi lesi a di Buku u Gadu andi Dafiti bi du nö, di ten hangi bi ta kii hën ku dee oto sëmbë ku ën bi ta waka?  
\v 4 De bi ta lontu te de go dou a di wosu u Gadu dendu, hën Dafiti si dee bëëë de bi tja go buta da Gadu naandë. An bi dë soni u de musu njan, biga dee begima wanwan tö nöö bi sa njan mën. Ma tökuseei Dafiti njan mën, hën ku dee otowan fëën tuu. ˻Ma Gadu an bi tei de u hogi fu di fuka u de hedi.˼ 
\p  
\v 5 “Ma ˻boiti u di dë˼, un musu sabi taa mi di ko dë Libisëmbë Mii aki dë Masa u saba.” 
\s1 Aki Masa Jesosi kula wan sëmbë a wan saba daka. 
\r Mat. 12:9-14; Maik. 3:1-6 
\p  
\v 6 Nöö hën wan oto saba möön, hën Masa Jesosi go lei sëmbë a keiki. Nöö hën wan sëmbë ko naandë di wan së maun fëën doba fika dëëdëë.  
\v 7 Nöö wanlö Sabima u Wëti ku dee Faliseima bi sai dë kaa, nöö hën de ta luku ee a o heepi di sëmbë naandë a di saba, u de feni föutu nëën fu de tja go kaagi. 
\p  
\v 8 Ma nöö Masa Jesosi bi sabi kaa andi de ta mëni a de hati, hën a kai di sëmbë taa: “Womi, hopo ko taanpu a u fesi aki.” Nöö hën di sëmbë hopo hën a ko taanpu naandë. 
\p  
\v 9 Hën Masa Jesosi hakisi dee sëmbë sai dë taa: “Andi möön bunu fuu du a saba, hogi naa bunu? Fuu musu puu sëmbë a dëdë maun, naa fuu disëën faa dëdë? Unfa di wëti taki?” 
\p  
\v 10 Hën a luku dee sëmbë tuu lontu dou. Nöö hën a taki da di sëmbë taa: “Womi, tëndë di maun fii i si.” Nöö hën di di womi mbei kuma a kë tëndë di maun fëën, nöö hën wante hën a ko bunu djee kumafa a bi dë. 
\p  
\v 11 Nöö hën dee sëmbë hati ko boonu ku Masa Jesosi tee kuma de sa lau sö, nöö hën de seti kuutu ku deseei ee unfa u de du ku ën. 
\s1 Aki Masa Jesosi tei tuwalufu sëmbë ko bakama fëën vö. 
\r Mat. 10:1-4; Maik. 3:13-19 
\p  
\v 12 A di pisiten dë, hën Masa Jesosi go a wan kuun liba go begi Masa Gadu, nöö hën a tan dë begi wan hii ndeti.  
\v 13 Te di mamate fëën, hën a kai dee sëmbë dee bi ta waka nëën baka u de ko nëën. Nöö hën a tei tuwalufu sëmbë a de mindi, dee o dë apaiti tjabukama fëën de ta kai apösutu.  
\v 14 Nöö haika dee në u de. Di fosuwan de kai Simon, hënseei da Petuisi, ku ën baaa Andiasi, ku Jakobosi ku Johanisi ku Filipi ku Batolomisi,  
\v 15 Mateosi ku Tomasi, ku Jakobosi wan mii u Alufasi, ku Simon di bi dë wan sëmbë u di paatëi de kai Zeloti,  
\v 16 ku Judasi wan mii fu Jakobosi, ku Judasi Isikaliotu di sei Masa Jesosi. 
\s1 Aki wanlö hia sëmbë ko suku heepi a Masa Jesosi. 
\r Mat. 4:23-25 
\p  
\v 17 Nöö hën Masa Jesosi ku dee tuwalufu bakama dee a bi tei dë ku dee otowan dee fika, hën de saka go a goon a wan palala kamian. Nöö sëmbë u Jelusalen te dou ku dee oto kamian u Judea, ku sëmbë u de tu köndë ta dë a di ze bandja de kai Tilusi ku Sidon tuu sai dë kaa.  
\v 18 De ko u jei di lei fëën. So sëmbë ko faa kula de. So sëmbë bi abi soni a de liba ta toobi de, nöö hën de ko a Masa Jesosi faa puu de da de. Nöö hën a puu de tuu.  
\v 19 Hii sëmbë bi ta mbei möiti u de nama nëën, biga di kaakiti u Masa Gaangadu ta kumutu nëën ta kula de tuu. 
\s1 Aki Masa Jesosi ta lei dee 
\s2 bakama fëën fa u de libi 
\s2 nöö de dë bunu. 
\r Mat. 5:1-12 
\p  
\v 20 Nöö hën Masa Jesosi hopo wojo luku dee bakama fëën, nöö hën a taa: 
\p “Un dee möfina sëmbë aki, un dë bunu e, biga woon njan di bunu u di Njunjun Tii u Masa Gaangadu. 
\p  
\v 21 “Nöö un dee sëmbë dee ta hangi fuun ko kumafa Masa Gadu kë, nöö un dë bunu e, biga woon feni ën sö tuu. 
\p “Nöö un dee sëmbë dee ta këë, un dë bunu, biga di këë fuunu o bia ko lafu. 
\p  
\v 22 “Nöö un dë bunu e, un dee sëmbë oto sëmbë an sa si a wojo fu di un ta biibi a Mi di ko dë Libisëmbë Mii aki hedi. Fa de ta puu unu a de mindi ta kosi unu ta poi unu në a köndëköndë, nöö un dë bunu e.  
\v 23 Nöö un musu piizii, un musu wai seei, biga a Masa Gadu Köndë woon kisi wan gaan paima. Biga söseei dee fesiten sëmbë fuunu bi du ku dee fesiten tjabukama u Masa Gadu. 
\p  
\v 24 “Ma un dee sëmbë dee taa: ‘U abi gudu, ˻nöö wa abi Masa Gaangadu fanöudu möön,˼’ mi bai helu da unu, biga te bakaten te di gudu fuunu kaba, nöö wan o a’ soni möön. Biga un bi njan di bunu fuunu tuu a fesi kaa. 
\p  
\v 25 “Nöö un dee sëmbë dee ta mbei taa un dë fa un kë, ˻wan abi Masa Gadu fanöudu möön,˼ mi bai helu da unu biga a bakaten wan o dë kumafa un kë möön. 
\p “Nöö un dee sëmbë dee ta wai ta lafu fu di un feni andi un kë, mi bai helu da unu biga a bakaten këë nöö woon ta këë. 
\p  
\v 26 “Nöö un dee sëmbë ta kisi gafa a köndë ˻fu di un ta libi kumafa dee sëmbë dee an dë a Masa Gadu së kë˼, mi bai helu da unu. Biga söseei dee fesiten sëmbë dee bi ta ganjan taa de ta tja Gaangadu buka bi kisi gafa tu.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta lei dee bakama fëën fa u de libi ku dee felantima u de. 
\r Mat. 5:38-48, 7:12a 
\p  
\v 27 Hën Masa Jesosi toona taki da de taa: “Ma un dee sëmbë dee kë jei mi tuutuu aki, un haika. Mi taki e, un musu lobi dee felantima fuunu, nöö un du bunu da dee sëmbë dee abi hogihati fuunu.  
\v 28 Nöö söseei un musu wensi bunu da dee sëmbë dee ta siba unu ta kosi unu. Nöö un musu begi da dee sëmbë dee ta du hogihogi ku unu tu. 
\p  
\v 29 “Nöö ee wan sëmbë naki i baaimaun a bandjajesi, nöö i bia di oto së dëën be a toona naki e. Nöö ee wan sëmbë tei di liba koosu fii, nöö ja musu tapëën fu an tei di basu koosu fii tu.  
\v 30 Nöö söseei ee wan sëmbë hakisi i wan soni, nöö ja musu niingëën. Ee wan sëmbë tei soni fii, nöö ja musu toona tei ën nëën baka. 
\p  
\v 31 “Nöö leti kumafa i kë fu sëmbë musu libi ku i, nöö sö seei i musu libi ku sëmbë tu.” 
\p  
\v 32 Hën a taki da de möön taa: “Un haika e, dee sëmbë. Ee i ta lobi dee sëmbë dee ta lobi i nöö, nöö ja o feni gafa naandë e. Biga na wan apaiti soni i ta du dë. Biga dee sëmbë dee an dë ku Masa Gadu a wan së, sö deseei ta libi tu. 
\p  
\v 33 “Nöö söseei ee i ta du dee sëmbë bunu dee ta du i bunu wanwan, nöö ja o feni gafa fëën tu. Biga sö nöö dee sëmbë dee an dë ku Masa Gaangadu a wan së ta libi u de kaa. 
\p  
\v 34 “Nöö ee i juu wan sëmbë soni fu di i sabi taa a o toona da i ën baka, nöö ja du wan apaiti soni fii kisi gafa e. Biga sö nöö dee sëmbë dee an dë ku Masa Gadu a wan së ta du tu. Nöö un musu libi bunu möön de. 
\p  
\v 35 “Biga un musu lobi dee felantima fuunu. Un musu du de bunu. Ee joo juu sëmbë soni, nöö i musu juu di sëmbë di ja abi pakisei taa joo feni soni nëën baka. Nöö te i du sö, nöö joo kisi wan gaan paima a Gadu e. Nöö a di fasi dë woon djeesi unu Tata Masa Gadu tu, biga sö a ta libi. A abi bunuhati u sëmbë, biga dee sëmbë an ta dëën tangi seei a ta heepi te kisi ku dee hogihati sëmbë tuu. 
\p  
\v 36 “Nöö un musu ta abi tjalihati u sëmbë e, leti kumafa Masa Gadu abi tjalihati.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta bai de taa de an musu kuutu de na de. 
\r Mat. 7:1-5 
\p  
\v 37 Nöö hën Masa Jesosi toona taki da de taa: “Ja musu ta kaagi sëmbë e, dee sëmbë, nöö de an o kaagi i tu. Ja musu kuutu de u de musu kisi sitaafu, nöö Masa Gadu an o kuutu i tu, fii kisi sitaafu. Ja musu ta hoi otowan a bëë nöö Masa Gaangadu an o hoi i a bëë tu.  
\v 38 I musu ta da sëmbë soni, nöö i seei o kisi tu. Nöö möön hia seei joo kisi e. Biga Gadu o lai ën a wan gaan manda ta zin ta fugu tee di manda an sa tei möön, nöö a hopo ën da i. Biga ku di wan seepi maaka di i ta maaka da otowan, nöö ku ën seei de o maaka da i tu.” 
\p  
\v 39 Nöö hën a koti wanlö nöngö da de, a taa: “Bookowojoma an sa tja bookowojoma a maun e. Biga de tuu o go kai a ngötö dendu kaba a sösö.  
\v 40 Nöö söseei wan siköö mii an o sabi soni kuma di mësitë fëën e, ma te a ta lei te a ko sabi ufö a o ko dë kuma di mësitë.” 
\p  
\v 41-42 Nöö hën a taa: “Dee sëmbë o, unfa i ta si di piki sundju a di otowan fii wojo fii taki dëën taa: ‘Womi, be mi puu di sundju a i wojo dë da i,’ ma di gaan wan a i seei wojo dë, ja ta si ën? I bödjëëma, i musu puu di gaan sundju di dë a i seei wojo te i kaba, nöö i sa si bunu fii puu di u di otowan dëën.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta lei fa i sa 
\s2 du sabi ee wan pau bunu. 
\r Mat. 7:16-20, 12:33-35 
\p  
\v 43 Nöö hën a taa: “Ee wan pau ta pai sösö njanjan, nöö an dë wan bumbuu pau e. Söseei wan pau di ta pai bumbuu njanjan an dë wan sösö pau tu.  
\v 44 Biga hiniwan pau i sa sabi ën nëën njanjan. Ja o feni apeesina naa alandja pau, nöö söseei ja o feni mamaun a panpantii.  
\v 45 Dati wan taki ee i dë hogihatima, nöö ja o taki bumbuu soni. Nöö ee i dë bumbuu sëmbë, ja o taki hogihatima soni. Ma kumafa di hati fii dë, nöö sö di buka fii o ta fan.” 
\s1 Aki ta taki u tu sëmbë 
\s2 dee mbei wosu. 
\r Mat. 7:24-27 
\p  
\v 46 Nöö hën Masa Jesosi toona lei dee sëmbë soni möön. A taa: “Dee sëmbë o, faandi mbei un ta kai mi ‘Masa’ ma wan ta du dee soni dee mi ta taki da unu fuun du? 
\p  
\v 47-48 “So sëmbë ta ko a mi ta ko ta jei di lei u mi, nöö te de go nöö de ta du kumafa de jei dë. Nöö sö wan sëmbë, a dë kuma wan sëmbë di o mbei wan wosu fëën, nöö hën a seti ën ku wan goonsei taangataanga gingin kuma sitonu. Hën a mbei di wosu te a kaba. Nöö hën a bakaten, hën wan gaan tjuba kai tee na soni, singi di kamian pii. Ma töku di wosu an booko kai möönsö. A fika taanputaanpu apë fu di de seti ën bunu sö. 
\p  
\v 49 “Ma di sëmbë di ta jei di lei u mi ma an ta du kumafa mi ta lei ën, nöö a dë kuma wan sëmbë di ta mbei wan wosu fëën, nöö hën a seti ën a sandu liba mbei te a kaba. Nöö hën a baka, hën wan gaan wata ko sawa di wosu tja go fiaa. Biga di goonsei an bi dë gingin tjika.” 
\c 7  
\s1 Aki Masa Jesosi kula wan wookoma u wan oposii. 
\r Mat. 8:5-13 
\p  
\v 1 A baka u di Masa Jesosi kaba u lei dee sëmbë naandë, nöö hën a toona go a Kapenaumi.  
\v 2 Nöö wan oposii u dee Loomë Köndë sodati bi dë a di köndë dë. Nöö a abi wan futuboi fëën di a lobi gaanfa, ma nöö hën di futuboi siki tee a dë a maunmaun.  
\v 3 Nöö hën di di oposii jei u Masa Jesosi, nöö hën a go a wanlö Gaan Womi u dee Dju sëmbë go hakisi de ee de sa go a Masa Jesosi go begi ën faa ko kula di futuboi fëën dëën. 
\p  
\v 4-5 Nöö hën dee sëmbë hopo go a Masa Jesosi, hën de begi ën seei taa be a ko heepi di womi da de, mbei di futuboi fëën ko bunu. De taa: “Di womi aki, a dë wan sëmbë di lobi u Dju sëmbë e. Biga di keiki fuu seei a heepi u mbei fiaa. Wë nöö hën u si taa a fiti fii sa du ën di bunu aki da u.” 
\p  
\v 6 Nöö hën Masa Jesosi hopo wante faa go ka di oposii ta libi. Nöö hën de ta waka nango. Ma nöö di de ko zuntu, hën di oposii manda sëmbë u de taki dëën taa: “Ma bumbuu tjika fii musu ko a mi wosu e.  
\v 7 Hën mbei miseei an ko a i tu. Ma be i taki wan wöutu nöö, nöö di sëmbë u mi o ko bunu kaa. 
\p  
\v 8 “Wë biga miseei, fa mi dë aki nöö mi dë a sëmbë basu, nöö mi abi sodati a mi basu tu. Nöö ee mi taki da wan u de taa be a go ala, nöö a o hopo go. Ee mi taki da wan otowan taa be a ko aki, nöö wante a dou kaa. Ee mi taki da di futuboi u mi taa be a du di dë, nöö wantewante a ta du ën. Nöö söseei mi sabi taa ee i, Masa Jesosi, taki ee wan wöutu seei, nöö a o pasa sö kaa.” 
\p  
\v 9 Nöö hën dee sëmbë go, hën de da Masa Jesosi di buka te de kaba. 
\p Nöö di a jei fa di oposii taki, nöö a bigi dëën tee na sondi. Hën a bia luku hii dee sëmbë dee bi ta waka ku ën naandë. Hën a taa: “Dee sëmbë, a bigi da mi e. Biga di wakama dë ko ta biibi mi möön leki un dee Isaëli sëmbë u di köndë aki seei.” 
\p  
\v 10 Nöö hën dee sëmbë dee bi tja di buka ko dë toona go. Nöö di de go dou a wosu, hën de si taa di futuboi u di oposii ko bunu kaa. 
\s1 Aki Masa Jesosi weki wan 
\s2 kijoo mii a dëdë. 
\p  
\v 11 Nöö baka u di dë, hën Masa Jesosi go a wan köndë de kai Nain, hën ku dee bakama fëën ku wanlö hia oto sëmbë.  
\v 12 Nöö di de go dou a di dööbuka u di peni di lontu di köndë, nöö hën de si wanlö sëmbë kumutu ta waka ta ko ku wan dëdë de ta tja go bei. Di sëmbë naandë bi dë di wan kodo womi mii tö fëën mama, nöö di mama manu bi dëdë disëën kaa. Nöö di mama ku sömëni sëmbë ta waka ta ko.  
\v 13 Nöö di Masa Jesosi si di mama u di mii, nöö tjali fëën kisi ën. Hën a fan ku di ën taa: “Mujëë o, kabuka.” 
\p  
\v 14 Nöö hën a waka go panjan di daagi, nöö hën dee sëmbë ta tja di dëdë taanpu pii. Nöö hën a taa: “Womi, hopo.” 
\p  
\v 15 Nöö hën wantewante dë, hën di dëdë sëmbë weki. Hën a hopo sindo, hën a seti fan. Nöö hën Masa Jesosi taki da di mama taa: “Luku di mii fii aki. Ko tei i soni.” 
\p  
\v 16 Wë nöö di soni di pasa dë, a bigi da dee sëmbë tee na soni. De taa: “Masa Gadu bigi e, dee sëmbë. A ko heepi u dee sëmbë fëën te a manda wan gaan tjabukama fëën ko da u.” 
\p  
\v 17 Nöö hën di oto dë paaja a hii Judea te dou ku dee oto köndë tuu dee dë zuntu dë. 
\s1 Aki Johanisi di Dopuma manda wan buka go da Masa Jesosi. 
\r Mat. 11:2-19 
\p  
\v 18 Wë nöö di dee bakama u Johanisi di Dopuma jei hii dee oto u Masa Jesosi dë, hën de go konda de da Johanisi ka a dë a dunguwosu dë. 
\p Nöö hën Johanisi kai tu u dee bakama fëën ko nëën  
\v 19 faa manda de go a Masa Jesosi. A taki da de taa: “Wë un sabi taa Masa Gadu bi paamusi taa a bi o manda wan sëmbë ko da u ˻faa puu u a dee fuka fuu˼. Nöö un go a Jesosi e, go hakisi ën ee hën da di sëmbë dë, naa a dë a baka ta ko eti.” Sö Johanisi manda di buka. 
\p  
\v 20 Nöö hën dee bakama u Johanisi nango tefa de go dou a Masa Jesosi. Nöö hën de taki dëën taa: “Wë Johanisi di Dopuma manda u fuu musu ko hakisi i ee i da di sëmbë di Masa Gadu bi paamusi taa a bi o manda ko da u, naa a dë a baka ta ko eti?” 
\p  
\v 21 Nöö a di ten dë seei, Masa Jesosi bi dë ta kula wanlö hia sëmbë. De bi ko nëën ku peipei siki, ku gadu a hedi, so u de dë bookowojo sëmbë, nöö de ko faa heepi de. Hën a ta kula de te a kaba. 
\p  
\v 22 Hën a fan ku dee bakama u Johanisi taa: “Wë un toona go, nöö un konda dee soni dee un si aki dëën e, ku dee soni dee un jei aki. Un taki dëën taa bookowojo sëmbë ko ta si soni, lan sëmbë ko ta waka, tjinama ta ko bunu, bookojesima ko ta jei soni, dëdë sëmbë ta weki baka a dëdë, dee möfina sëmbë ta jei di buka u Masa Gadu ˻leti kumafa di tjabukama bi taa sö a o dë te di Paamusi Könu ko˼. 
\p  
\v 23 “Nöö i taki da Johanisi tu taa di sëmbë di ta futoou mi te an ta mati fu di ma ta du kumafa a bi mëni, nöö sö wan sëmbë dë bunu e. Sö fuun taki dëën.” 
\s1 Aki Masa Jesosi taki soni u Johanisi di Dopuma. 
\p  
\v 24 Hën di dee bakama u Johanisi go kaa, nöö hën Masa Jesosi bia ko ta hakisi dee sëmbë dee sai dë taa: “Dee sëmbë aki, fa un bi go a Johanisi a di sabana ala, un sooti sëmbë un go si ala? Un si wan sösö sëmbë di na a’ pakisei fëën seei nö, kuma wan kambaluwa di di ventu ta tja nango ta ko?  
\v 25 Andi un bi si? Un si wan sëmbë di bisi wan gaan hanso bisi ta wai ta njan ta bebe nö? Nönö e! Dee sëmbë ta libi di lö libi dë, a guduma wosu de ta dë, na a sabana dendu.  
\v 26 Naa un si wan gaan tjabukama u Masa Gadu? Aai, hën un si dë tuu. Ma Johanisi bigi möön wan tjabukama seei e.  
\v 27 Biga hën da di sëmbë di Buku u Gadu bi taki taa a o manda ko a di Heepima fesi, faa seeka di pasi dëën. 
\p  
\v 28 “Nöö mi taki da unu e, taa fu dee sëmbë de bi pai a fesiten te kisi fa u dë aki, nöö Johanisi di Dopuma hei möön de tuu. Ma tökuseei fa Masa Gadu ta hopo di Njunjun Tii fëën aki, nöö dee möön lagi sëmbë dee ta dë a di Tii fëën dendu, nöö de a’ bunu hedi möön Johanisi e.” Sö Masa Jesosi taki. 
\p  
\v 29 Wë nöö fa Johanisi bi ko dë, nöö dee sösö sinkii sëmbë u di köndë ku dee sëmbë ta pii lanti möni, de bi piki di buka fëën. Biga de ko si taa Masa Gadu a’ leti. Nöö hën de bia de libi hën de mbei Johanisi dopu de.  
\v 30 Ma dee fesima u keiki kuma dee Faliseima ku dee Sabima u Wëti, de an bi kë di heepi Masa Gadu bi o heepi de möönsö. Biga de bi niinga u bia de libi fu Johanisi dopu de. 
\p  
\v 31 Nöö hën mbei Masa Jesosi taki da de taa: “Wë nöö ambë seei mi sa tei maaka ku dee sootu pei sëmbë aki?  
\v 32 De djei dee mii ta pëë a sitaati. Ee i mbei fofio da de u de baja, de an o baja. Ee i kanda këë kanda da de u de këë, de an o këë. ˻Nöö sö dee fesima u keiki dë tu. Ja sa du soni te a kai ku de möönsö.˼  
\v 33 Wë biga di Johanisi di Dopuma ko, nöö an ta njan dee njanjan u di köndë, an ta bebe dee soni u di köndë, hën de feni taa didibi dë nëën liba.  
\v 34 Nöö hën Mi di ko dë Libisëmbë Mii aki ko, nöö hën mi ta njan ta bebe kuma dee otowan. Nöö hën de feni taa mi a’ langabëë, mi dë bebesonima, mi ta hoi mati ku dee sëmbë ta pii lanti möni ku dee oto hogilibi sëmbë u di köndë. 
\p  
\v 35 “Ma antoobi. Fa de ta taki dë seei, ma töku dee sëmbë u Masa Gadu o sabi di köni fëën. ˻De o sabi taa mi ku Johanisi tuu ta libi bunu.˼” 
\s1 Aki wan Faliseima kai Masa 
\s2 Jesosi faa ko njan ku ën 
\s2 nëën wosu. 
\p  
\v 36 Hën de dë te wan daka, hën wan u dee Faliseima de kai Simon kai Masa Jesosi faa ko nëën wosu ko njan ku ën. Nöö hën Masa Jesosi hopo, hën a go a Simon wosu. Nöö hën a sindo a wan langa bangi ˻tëndë futu buta nëën liba, kumafa guwenti u de dë a di köndë te de o sindo a tafa u njan˼. 
\p  
\v 37 Nöö wan mötjö mujëë bi dë a di köndë. Nöö di a jei taa sö Masa Jesosi dë a Simon wosu, nöö hën a o go ala tu. Nöö di a nango, hën a tja wan gaan dii bata sumëësuti fatu.  
\v 38 Nöö hën a go dou. Hën a go taanpu leti a Masa Jesosi futu së, nöö hën a seti këë. Hën a ta bosi Masa Jesosi futu ta këë tefa di wojowata fëën munjëën futu pëtëëë, nöö hën a dëë ën ku di uwii u hedi fëën. Nöö hën a tei di sumëë suti fatu hën a tutu ën a Masa Jesosi futu. 
\p  
\v 39 Nöö di Simon si di sondi, nöö hën a ta guunjëën nëën hati taa: “Wë, ee di sëmbë aki dë wan tjabukama u Masa Gadu tuu, nöö a musu u sabi taa di mujëë naandë dë wan jajo mujëë. An bi musu nama nëën seei.” 
\p  
\v 40 Nöö hën Masa Jesosi kai ën, “Simon.” 
\p Hën a piki. 
\p A taa: “Wë, mi kë taki wan soni da i.” 
\p Hën a taa: “Andi wë, Mësitë?” 
\p  
\v 41 Hën a taa: “De bi dë tu womi bi juu möni a wan sëmbë. Wan u de juu teni dusu kölu, di otowan juu feifi höndö kölu.  
\v 42 Nöö hën de dë a di taki dë ta bia nango ta ko biga de an sa feni di möni u de paka di womi. 
\p “Te wan pisi hën di womi ko taki da de taa an dë u de paka di möni möön. Be de disa di möni dë soni seei ku piizii.” 
\p Sö wan oto Masa Jesosi taki te a kaba, nöö hën a hakisi Simon taa: “Wë de tu sëmbë dë, undi u de o lobi di sëmbë möön taanga?” 
\p  
\v 43 Hën Simon taa: “Wë misikuma di womi di bi juu möön hia möni.” 
\p Hën a taa: “Wë awa, i piki bunu.  
\v 44-46 Nöö luku, fa i kai mi, mi ko a i wosu aki.” 
\p A taki aai. 
\p “Ja da mi wata fu mi wasi futu, ja bosi mi, ja tutu fatu a mi hedi, ja du na wan wojo soni da mi kumafa di guwenti dë. Ma nöö luku di mujëë aki. Fu sensi di a ko aki, hën a ta këë ta munjan mi futu ku ën wojowata ta dëë mi futu ku di uwii u hedi fëën. A bosi mi futu seei, hën a tei wan gaan dii sumëësuti fatu lobi a mi futu. 
\p  
\v 47 “Nöö mi taki e, di mujëë i si aki sö, nöö Masa Gadu puu ën a bëë u hii dee hogilibi fëën tuu dee a bi ta libi. Hën mbei wë i si a lobi mi ta wai ku mi sö. 
\p “Biga di sëmbë di sabi taa a du hia hogi hën Gadu puu ën a bëë, nöö di sëmbë dë hën o lobi Gadu möön taanga. Ma di sëmbë di pakisei taa wan piki hogi sö nöö a bi du nöö Gadu puu ën a bëë, nöö di sëmbë dë o lobi Gadu wan pikiwan nöö.” 
\p  
\v 48 Nöö hën Masa Jesosi bia fan ku di mujëë taa: “Mujëë, i kisi paadon e. Masa Gadu an hoi dee hogi fii i bi du nëën bëë möön!” 
\p  
\v 49 Nöö hën dee oto sëmbë ku Masa Jesosi bi sindo a tafa naandë, hën de ta fan ku deseei taa: “Wë ambë da di sëmbë aki di ta puu sëmbë a Gadu bëë?” 
\p  
\v 50 Hën Masa Jesosi taa: “Mujëë, di biibi fii heepi i e. Nöö i go fii a wosu ku piizii.” 
\c 8  
\s1 Aki Lukasi ta taki soni u wanlö 
\s2 mujëë dee bi ta waka 
\s2 ku Masa Jesosi ta lontu. 
\p  
\v 1 A baka u di dë, hën Masa Jesosi go ta waka a dee köndëköndë ta tja di Bunu Buka ta konda da lanti taa Gadu tja di Njunjun Tii fëën ko a goonliba awaa. Nöö de tuwalufu bakama fëën bi dë ku ën,  
\v 2 ku wanlö mujëë tu. A fesi nöö dee mujëë dë bi dë ku siki, nöö hën a kula de ko bunu. So u de, soni bi kisi de a hedi hën a jaka de puu. Wan u dee mujëë de ta kai Malia u di köndë de kai Magidala, hën bi abi sëbën gadu nëën hedi hën Masa Jesosi puu de tuu dëën.  
\v 3 Wan otowan möön de kai Johana, hën manu de kai Kusasi, wan hedima u Könu Helodi wosu, ku wan de kai Susana, ku sömëni otowan möön bi dë ku Masa Jesosi ku dee bakama fëën ta waka ku de ta lontu. De ta heepi de a dee soni dee de bi abi fanöudu u de sa libi, ta puu de a fuka a di së u möni soni. 
\s1 Aki Masa Jesosi da wan woto 
\s2 u wan sëmbë di ta jaa böngö. 
\r Mat. 13:1-23; Maik. 4:1-20 
\p  
\v 4 Wan daka hën sömëni sëmbë kumutu a dee köndëköndë ta ko a Masa Jesosi te a hila. Nöö hën a tei wan oto faa lei de soni. A taa:  
\v 5 “Wan daka hën wan sëmbë go nëën goon go ta paandi wan soni ˻kuma alisi˼. Nöö di a ta jaa di sii, nöö hafu kai a pasi liba, nöö sëmbë ta waka dë ta makisëën ku futu te an sa ko soni, ufö dee piki fou ta pii ën ta njan tu. 
\p  
\v 6 “Nöö hafu u di sii kai a sitonu goon. Nöö di a booko wojo ko nöö hën a toona dëdë, fu di di kamian aan doti tjika nöö an ta feni wata kumafa a dë fanöudu. 
\p  
\v 7 “Nöö so fëën kai ka maka dë, nöö hën di maka göö ko peetëën kii. An sa ko soni möönsö. 
\p  
\v 8 “Ma nöö hafu u di sii kai a bunu goon, nöö hën a göö tee a puu njanjan te a hila.” 
\p Sö wan oto Masa Jesosi taki te a kaba. Nöö hën a taa: “Fa mi fan ku unu aki, nöö un pakisei ën bunu e, be un fusutëën.” 
\p  
\v 9 Nöö baka u di dë, hën dee bakama fëën ko hakisi ën faa puu di hedi u di oto da de. 
\p  
\v 10 Nöö hën a taa: “Wë un haika e. Dee tjubitjubi soni u di Njunjun Tii u Masa Gadu, unu musu sabi de tuu. Ma dee oto sëmbë, ˻de dë kuma dee sëmbë Esaja bi taki taa:˼ 
\q1 De ta luku ma de an ta si soni. 
\q1 De ta haika ma de an ta fusutan. 
\q1 Hën mbei mi ta fan ku de a nöngö.” 
\p  
\v 11 Hën a taki da de taa “Wë di puu u di oto dë sö taa: di sii, hën da di Wöutu u Gadu.  
\v 12 Nöö di ka di sii kai a di pasi, hën da te wan sëmbë jei di Wöutu, nöö di didibi ko puu ën nëën hati wante fu an fika ta biibi u Gadu heepi ën. 
\p  
\v 13 “Nöö di ka a kai a sitonu goon, nöö hën da di sëmbë di kisi di Wöutu seei ku wai, ma te toobi miti ën faa poobëën luku ee a biibi Gadu tuutuu, nöö a ta toona tuwëën disa biga aan lutu wan bëtë. 
\p  
\v 14 “Nöö di ka a kai a maka kamian, nöö hën da di sëmbë di tei di Wöutu tuu, ma a a’ bookohedi u dee soni u di goonliba aki tumisi. A ta pakisei dee peipei libi u di goonliba aki, hogi wan ku bunu wan tuu, ta suku gudu ku piizii. Dee lö soni dë ta fuu di sëmbë hati te nöö di Wöutu an sa ko soni möönsö. 
\p  
\v 15 “Ma nöö ka di sii kai a bunu goon, hën da a kai a wan bumbuu sëmbë hati. Nöö di a jei di Wöutu, nöö a ta hoi ën nëën hati ta pakisei ën tee a ko soni seei nëën libi.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta taki 
\s2 andi limbo ta du. 
\r Maik. 4:21-25 
\p  
\v 16 Nöö hën a taki möön taa: “˻Di Wöutu u Masa Gadu dë kuma wan faja e.˼ Nöö na wan sëmbë o sëndë faja te a kaba, nöö a butëën a wan bungu dendu, nasö a soni basu. Ma a o butëën a wan heihei kamian ka hii dee sëmbë dë a di wosu sa si soni ku ën.  
\v 17 Nöö te di limbo fëën kai ko dë, nöö na wan soni o fika tjubitjubi tee nöö sëmbë an o si ën e, nöö na wan soni sa danga tee an o sa ko a limbo. 
\p  
\v 18 “Nöö un seti jesi be un jei bunu e, dee sëmbë. Biga di sëmbë di bi jei soni kaa, nöö a o sa jei möön hia. Ma di sëmbë di an kë jei seei, nöö di piki soni di a bi mëni taa a jei, hën a o toona lasi.” 
\s1 Aki Masa Jesosi mbei de ko sabi ambë da famii fëën. 
\r Mat. 12:46-50; Maik. 3:31-35 
\p  
\v 19 Wan daka hën Masa Jesosi dë a wan wosu ta lei sëmbë. Te wan pisi hën hën mama ku dee baaa fëën ko u ko luku ën, ma dee sëmbë bi hia a di kamian tee de an sa feni pasi u go dou nëën.  
\v 20 Nöö hën wan sëmbë go taki da Masa Jesosi taa: “Mësitë o, i mama ku dee baaa fii ko a i aki. De dë a döö dë, nöö de kë si i.” 
\p  
\v 21 Hën a taa: “Sö nö baa? Wë nöö dee sëmbë i si mi ku de dë aki, nöö de da mi mama ku mi baaa e. Wë biga dee sëmbë dee ta jei Gadu buka ta piki ën, de da mi bëë kaa.” 
\s1 Aki Masa Jesosi mbei di ventu ku di wata ko kötö. 
\r Mat. 8:23-27; Maik. 4:35-41 
\p  
\v 22 Wan daka hën Masa Jesosi ku dee bakama fëën dë a wata bandja dë, hën a taki da de taa: “Un boo subi a boto koti wata go a di oto së banda ala.” Nöö hën wante hën de subi a boto tuusi go a mindi wata.  
\v 23 Nöö hën Masa Jesosi go kandi ta duumi. 
\p Hën de nango te wan pisi, hën wan gaan ventu ko ta seki di wata tee di boto ta biinga seei u singi.  
\v 24 Hën de go kai ën weki taa: “Masa hesi, hopo ooo, hopo! Woo dëdë a wata tuu kaba!” 
\p Nöö hën Masa Jesosi hopo, nöö hën a gandji da di wata ku di ventu. Nöö hën wantewante dë hën di wata ku di ventu tuu ko kötö piii. 
\p  
\v 25 Nöö hën Masa Jesosi hakisi de taa: “Dee sëmbë aki, andi mbei un fëëë sö? Naasë di biibi fuunu dë? ˻Wan sabi taa mi ku unu dë aki nö?˼” 
\p Ma nöö fa a du dë, nöö a foondo de te de ko fëëë. Hën de ta hakisi de na de taa: “Wë ambë seei da di sëmbë aki, dee sëmbë? Biga ventu ku wata tuu ta piki ën buka.” 
\s1 Aki Masa Jesosi puu wanlö hia taku soni a wan sëmbë liba. 
\r Mat. 8:28-34; Maik. 5:1-20 
\p  
\v 26 Nöö baka u di dë, hën Masa Jesosi ku dee bakama fëën nango teefa de go tjökö a di pisiwata u dee Galasëni sëmbë, leti a oto banda u Galilea dë. 
\p  
\v 27-29 Nöö di a nango a tela, hën wan sëmbë u di köndë ko miti ku ën. Di lö sëmbë dë, a abi wanlö hia taku soni nëën liba, nöö de dë nëën liba longi kaa. An ta bisi koosu a sinkii, an ta libi a wosu, an ta libi seei kumafa libisëmbë ta libi möön, ma a ta dë fëën a dee sitonu baaku ka de ta bei dëdë. Dee sëmbë u di köndë mbei möiti a hii fasi te de wei. De ta tai ën ku bui, ma a ta booko dee bui kölökölö seei lusu puu, nöö dee taku soni nëën liba ta hai ën ta tja go a dee sabana kamian. Na tide oto de ta penëën sö. 
\p Nöö hën di a si Masa Jesosi, nöö hën a kai olo tuwëën seepi a goon a Masa Jesosi fesi. Nöö hën a taa: “Jesosi, i di Mii u di Möön Hei Gadu a liba, andi mi ku i abi? I ko aki fii ko pena mi nö? Mi begi i, na sitaafu mi e!” Biga Masa Jesosi bi bai ën kaa taa a musu kumutu a di sëmbë liba. 
\p  
\v 30 Nöö hën Masa Jesosi hakisi ën taa: “Un në fii?” 
\p Hën a taa: “Mi da A-Hila-Möön-Hii.” Biga de bi dë hia te sëmbë an sa konda de. 
\p  
\v 31 Nöö hën de begi Masa Jesosi fa an musu tuwë de go a di sitaafu kamian u de eti.  
\v 32 Nöö wanlö hagu bi dë a wan kuun bandja ta pii soni ta njan. Nöö hën dee soni taa be Masa Jesosi da de pasi fu de go a dee hagu dë. Nöö hën a taa: “Un go!” 
\p  
\v 33 Nöö hën de kumutu a di womi, hën de go a dee hagu. Nöö fa u ta taki aki, hën dee hagu kumutu kule gililili go kai a wata djulululu dëdë fiaa. 
\p  
\v 34 Hën dee sëmbë dee bi ta luku dee hagu, hën de kule go a ganda go paaja di buka te dou a hii kamian u di köndë dë tuu taa sö wan soni de si.  
\v 35 Nöö hën hii dee sëmbë tuu booko kumutu a dee kamiankamian ko luku andi pasa. Nöö hën de go si di womi di dee soni bi dë nëën liba dë, sindosindo a Masa Jesosi bandja a goon dë piii. A dë ku koosu a sinkii, ku ën bumbuu fusutan. Nöö hën de tuu ko fëëë. 
\p  
\v 36 Nöö hën dee sëmbë dee bi si di soni, hën de konda da dee otowan fa Masa Jesosi bi puu dee soni a di sëmbë liba.  
\v 37 Nöö hën di fëëë de fëëë dë, hën mbei hii dee sëmbë u di pisiwata dë begi Masa Jesosi taa, gaantangi be a kumutu a di köndë u de go. Nöö hën Masa Jesosi subi a di boto faa go. 
\p  
\v 38 Nöö hën di sëmbë di Masa Jesosi bi puu dee soni nëën liba naandë, hën a taki da Masa Jesosi taa a kë go ku ën. 
\p Ma Masa Jesosi taki dëën taa:  
\v 39 “Wë, nönö, mati. Toona go a i köndë, nöö i go konda da dee sëmbë kumafa Gadu du i bunu tjika.” 
\p Hën di sëmbë piki, nöö hën a go nëën köndë go ta paaja di buka ta konda da hii sëmbë di bunu di Gadu du ën. 
\p  
\v 40 Hën Masa Jesosi ku dee bakama fëën toona koti go a di oto së banda ka de bi kumutu. Nöö di de go dou, nöö hën dee hia sëmbë bi sai dë wai ku de, biga de bi dë ta luku Masa Jesosi faa toona ko. 
\s1 Aki Masa Jesosi heepi wan mujëë ku wan mujëë mii. 
\r Mat. 9:18-26; Maik. 5:21-43 
\p  
\v 41 Nöö a di ten dë seei, hën wan hedima u keiki de kai Jailusi ko a Masa Jesosi. Nöö hën a tjökö kini a goon nëën fesi begi ën taa gaantangi be a ko nëën wosu.  
\v 42 Biga a abi wan kodo mujëë mii fëën tö nöö a abi tuwalufu jaa, ma nöö a siki seei tee a dë a dëdë ku libi maun. 
\p Nöö hën Masa Jesosi piki ën taa, “Söö. Wë antoobi, mati. Un boo go.” 
\p Nöö hën de tei pasi nango, nöö hën wanlö hia sëmbë ta waka ku ën ta peetëën seei tee na soni. 
\p  
\v 43 Nöö di juu dë, hën wan mujëë bi sai a di köndë naandë, a bi dë ku wan siki tuwalufu jaa longi kaa, soni ta kule nëën an ta tapa möönsö. A go a data seei te a wei, ma an sa ko bunu möönsö.  
\v 44 Hën di a jei taa Masa Jesosi ko dë, nöö hën wë a waka saapisaapi nëën baka go panjëën a dee jëkëjëkë u di koosu buka fëën. Nöö hën wante, hën a ko bunu kaa. 
\p  
\v 45 Ma nöö hën Masa Jesosi bia hakisi taa: “Ambë panjan mi?” 
\p Nöö hën de tuu ta piki taa: “Na mi.” Disi taa: “Na mi.” Disi taa: “Na mi.” 
\p Nöö hën Petuisi taa: “Wë Masa, luku fa dee sömëni hia sëmbë ta peeta i aki. Nöö unfa joo du sabi ambë panjan i?” 
\p  
\v 46 Hën Masa Jesosi taa: “Aai, ma seei mi sabi taa wan sëmbë panjan mi. Biga mi fii wan kaakiti kumutu a mi sinkii go kula wan sëmbë.” 
\p  
\v 47 Nöö hën di mujëë si taa wë di soni an sa tjubi möön. Nöö hën a ko ku panta seei ko tjökö kini a goon a Masa Jesosi fesi a hii dee sëmbë wojo dë. Nöö hën a konda hii soni dëën, andi mbei a waka ko panjan di koosu jëkëjëkë fëën, ku fa a ko bunu. De tuu a pii konda dëën. 
\p  
\v 48 Nöö hën Masa Jesosi taa: “Mujëë, na fëëë möön e. Di biibi fii aki, nöö a heepi i kaa. Go fii a i wosu ku piizii.” 
\p  
\v 49 Nöö di juu dë seei, hën wan u dee sëmbë u di hedima u keiki di bi ko kai Masa Jesosi faa ko kula di mujëë mii fëën dëën, ko dou. Hën a taki dëën taa: “Mati, gaan soni. An dë fii mbei di Mësitë ko möön e, biga di mii fii dëdë kaa.” 
\p  
\v 50 Ma nöö hën Masa Jesosi seei taki da di tata u di mii taa: “Na fëëë e, mati. Hoi di biibi fii a mi liba nöömö, nöö joo si. Di mii fii o toona ko bunu.” 
\p  
\v 51 Nöö hën de nango te de go dou a di wosu. Nöö Masa Jesosi an kë oto sëmbë go ku ën a di wosu ka di mii dë möön leki Johanisi, Petuisi, Jakobosi, ku di mii tata ku ën mama nöö. 
\p  
\v 52 Nöö di a go dou a di wosu dendu, hën a taki da dee sëmbë dee ta bai ta këë naandë taa be de an këë möön. Wë biga di mii na dëdë a dëdë, duumi a ta duumi.  
\v 53 Nöö hën de lafu ën mbei ën fa, biga de bi sabi tuutuu taa di mii dëdë. 
\p  
\v 54 Nöö hën a pasa go dou a di mujëë mii. Nöö hën a panjëën a maun, hën a kai ën taa: “Mujëë mii, hopo e.” 
\p  
\v 55 Nöö hën wantewante dë, hën di mujëë mii weki hën a hopo. A libi baka. Nöö hën Masa Jesosi taa be de dëën soni u njan. 
\p  
\v 56 Nöö di soni foondo di mama ku di tata u di mii te na soni. Ma Masa Jesosi taki da de taa: “Di soni i si pasa aki, nöö wan musu taki ën da sëmbë e.” 
\c 9  
\s1 Aki Masa Jesosi manda dee bakama fëën go a dee köndëköndë. 
\r Mat. 10:5-15; Maik. 6:7-13 
\p  
\v 1 A baka u di dë, hën Masa Jesosi kai dee tuwalufu bakama fëën ko nëën. Hën a da de kaakiti ku taki fu de ta jaka dee gadu ta puu a sëmbë hedi. Söseei a da de kaakiti tu u de ta kula hii sootu pei siki u sëmbë.  
\v 2 Nöö hën a manda de u de go ta lontu a dee peipei köndë ta konda da sëmbë taa Masa Gadu ta hopo di Njunjun Tii fëën fa u dë aki. Nöö söseei tu de musu kula dee sikima ko bunu. 
\p  
\v 3 Hën a taki da de taa: “Fa woon go aki, nöö wan musu tja soni go ku unu e. Wan musu tja wakatiki. Wan musu tja saku. Wan musu tja njanjan. Wan musu tja möni. Nöö dee koosu dë a unu sinkii dë, nöö ku de nöö un musu go.  
\v 4 Nöö te wan sëmbë hoi unu nëën wosu, nöö naandë un musu dë fu tee un kumutu a di köndë dë. 
\p  
\v 5 “Nöö te un go a wan köndë, nöö te de an kë haika di buka fuunu, nöö un musu feki di sandu u di köndë di bi peka a unu basufutu puu tuwë da de e, be a fika kuma wan maaka taa un bi konda di buka da de ma de an bi këën. Nöö a fika da de.” 
\p  
\v 6 Nöö hën de go. De ta waka a dee köndëköndë ta konda di Bunu Buka u Masa Gadu ta kula sömëni sikima. 
\s1 Aki lei fa dee soni u Masa Jesosi ta danga Könu Helodi. 
\r Mat. 14:1-12; Maik. 6:14-29 
\p  
\v 7 Di juu dë, hën Könu Helodi, di ta tii Galilea Köndë, ko jei hii dee soni Masa Jesosi ta du. Nöö a toobi ën tee na soni, biga de an sabi ambë ta du dee soni dë. So sëmbë taa wë Johanisi di Dopuma ˻di di könu bi kii˼ hën hopo baka a dëdë ko ta du dee soni.  
\v 8 So sëmbë taa di fesiten tjabukama u Masa Gadu de kai Elia hën toona ko, ee nasö wan u dee oto awoo fesiten tjabukama hën weki baka. 
\p  
\v 9 Hën Könu taa: “Wë Johanisi miseei bi kii, nöö ma sabi ambë da di sëmbë dë.” Nöö hën a ta mbei möiti nöömö faa musu si ën. 
\s1 Aki Masa Jesosi da feifi dusu sëmbë soni u njan. 
\r Mat. 14:13-21; Maik. 6:30-44; Joh. 6:1-14 
\p  
\v 10 Nöö hën a baka wan pisiten, nöö hën dee tjabukama toona ko a Masa Jesosi, hën de konda dëën fa soni bi waka di de tja di Buka go a dee köndëköndë. Nöö hën Masa Jesosi tei de, nöö hën de ku ën go a ˻wan sabana kamian zuntu ku˼ wan köndë de kai Betisaida, de wanwan. 
\p  
\v 11 Nöö di lanti jei taa Masa Jesosi go a di kamian dë, nöö hën de faakëën. Nöö di a si de, hën a kisi de ku wai. Nöö hën a ta konda da de kumafa Masa Gadu ta hopo di Njunjun Tii fëën fa u dë aki. Hën a ta kula dee sikima u de tu. 
\p  
\v 12 Nöö hën de dë te di sapate buka, hën dee bakama u Masa Jesosi ko nëën. Hën de taki dëën taa: “Masa o, fa u dë a di kamian aki, nöö a lati kaa. Nöö na fii manda dee sëmbë go nö, be de go a dee boiti ku dee köndë dee dë a zuntu aki go suku soni u njan ku kamian u duumi.” 
\p  
\v 13 Nöö hën Masa Jesosi taki da de taa: “Wë nönö, wan musu mbei dee sëmbë go e. Un da de soni u njan.” 
\p Hën de taki dëën taa: “Wa abi soni u njan aki möön leki feifi bëëë ku tu fisi tö. Ee na i kë fuu go bai soni u njan da de, ma de hia e!” 
\p  
\v 14 Nöö hën Masa Jesosi taki da de taa: “Wë un mbei dee sëmbë sindo a hipihipi u feifiteni sö te dou.” Biga dee sëmbë bi dë kuma feifi dusu womi sö bifö i abi mujëë ku mii. 
\p  
\v 15 Nöö hën dee bakama go seeka dee sëmbë buta te de kaba.  
\v 16 Nöö hën Masa Jesosi hopo wojo a liba, nöö hën a da Masa Gadu tangi. Hën a booko dee bëëë ku dee fisi pisipisi, hën a da dee bakama fëën. Nöö hën de tja go paati da dee sëmbë,  
\v 17 hën de njan tee bëë u de fuu. Nöö hën dee bakama go pii dee pisi dee fika te de kaba, de fuu tuwalufu gaan manda. 
\s1 Aki Petuisi taki ambë da 
\s2 Masa Jesosi. 
\r Mat. 16:13-19; Maik. 8:27-29 
\p  
\v 18 Wan daka möön, hën Masa Jesosi go dë a wan kamian hën wanwan ta begi. Te wan pisi hën dee bakama fëën ko nëën, hën a hakisi de taa: “Wë fa mi ku unu ta waka ta lontu aki, ambë lanti ta taki taa mi dë? Andi u mi de ta pakisei?” 
\p  
\v 19 Hën de taa: “Wë u ta jei de ta taki taa i da Johanisi di Dopuma di de bi kii, hën toona weki. So sëmbë taa i da Elia, di fesiten tjabukama u Masa Gadu, hën toona weki ko a goonliba baka. Ee nasö wan u dee oto fesiten tjabukama kuma ën, hën toona weki. Sö de ta mëni.” 
\p  
\v 20 Nöö hën Masa Jesosi hakisi de taa: “Wë unu wë, fa mi ku unu ta waka ta lontu aki, ambë un mëni da mi?” 
\p Nöö hën Petuisi piki ën taa: “Masa o, i da di Paamusi Könu e, di Keesitu di Gadu bi paamusi taa a o manda ko da u ˻faa heepi u˼.”  
\v 21 Nöö hën Masa Jesosi bai de taa de an musu konda di soni dë da na wan sëmbë. 
\s1 Aki Masa Jesosi ta konda da de kumafa de o kii ën. 
\r Mat. 16:20-28; Maik. 8:30-9:1 
\p  
\v 22 Nöö hën a taki da de taa: “Un haika e, dee sëmbë. Mi di ko dë Libisëmbë Mii aki musu tja sömëni sitaafu e. Fa dee Gaan Womi ku dee Gaan Begima ku dee Sabima u Wëti sai dë, de an dë a mi du nöö de o tja mi go kii. Ma a di u dii daka fëën nöö mi o toona weki baka a dëdë e.” 
\p Sö Masa Jesosi taki da de te a kaba. 
\s1 Aki Masa Jesosi konda da de fa de musu du bifö de sa waka nëën baka. 
\p  
\v 23 Hën a taki da de möön taa: “Ee wan sëmbë i kë ko a mi baka, nöö dee du fii an musu hati i fii disa e. Nöö hiniwan daka i musu ta tja di sitaafu di o ta miti i fu di i ta waka a mi baka, leti kumafa wan sëmbë ta tja wan lakpa pau u de pekëën kii.  
\v 24 Biga ee wan sëmbë i ta suku fii hoi i libi ku dee du fii, nöö ja o feni ën kumafa i kë möönsö e. Ma di sëmbë di hopo ën seei ku telu da mi, nöö hën o feni ën kumafa a kë.  
\v 25 Wë biga ee wan sëmbë i feni hii bunu u di goonliba aki tuu ma i dëdë go a didibi faja, nöö andi i wini? ˻Nëën da i sei i hedi bai kaapusa nö?˼ 
\p  
\v 26 “Biga ee wan sëmbë sen ta kisi i fii piki taa i nama ku mi ta tei dee lei u mi a goonliba aki, nöö söseei tu te mi go te mi ko u mi ko tei di könu bangi u mi, nöö sö sen o kisi mi da i tu. Biga wan daka o dou di mi o ko ku di gaan waiti u mi ku di u mi tata, ku di u dee basia u Gadu Köndë ala tuu. Nöö di juu dë, sen o kisi mi tu fu mi nama ku di sëmbë naandë. 
\p  
\v 27 “Nöö dee sëmbë, un haika bunu e. Fa mi ta fan ku unu aki, nöö so u dee sëmbë dë aki an o dëdë bifö de o si fa Masa Gadu o hopo di Njunjun Tii fëën.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ko tooka 
\s2 a dee bakama fëën wojo. 
\r Mat. 17:1-8; Maik. 9:2-8 
\p  
\v 28 A baka u aiti daka fu di Masa Jesosi taki dee oto dë, nöö hën a tei Johanisi ku Petuisi ku Jakobosi go a wan kuun liba go ta begi.  
\v 29 Nöö di a ta begi tee wan pisi, nöö hën fesi fëën ko tooka. Dee koosu nëën sinkii tuu ko ta sëndë kuma te Gadu ta koti faja. 
\p  
\v 30-31 Te wan pisi, hën tu sëmbë ko naandë ko ta fan ku Masa Jesosi. Dee sëmbë dë seei sinkii ta sëndë te na soni tu, kumafa dee sëmbë ta libi a Masa Gadu Köndë sinkii ta sëndë. Nöö fa de ko ta fan ku ën naandë, de dë wanlö fesiten tjabukama u Masa Gadu dee bi dëdë gaanduwe kaa. Wan de kai Mosesi, wan da Elia. De ko ta fan ku Masa Jesosi u di wooko di Masa Gadu bi mandëën ko a goonliba faa du. Biga de ta taki soni u di fa a o dëdë a Jelusalen. 
\p  
\v 32 Di juu dë, nöö Petuisi ku dee otowan fëën bi ta duumi. Te wan pisi, nöö hën de weki. Nöö hën de bia luku, de si Masa Jesosi sinkii ta sëndë seei, nöö de si de tu sëmbë tu dee ku hën ta fan dë. 
\p  
\v 33 Nöö hën di de tu sëmbë o toona go, nöö hën Petuisi taa: “Wë Masa o, a suti fa u dë aki. Nöö ee i kë, nöö u sa mbei dii tjëkëliba, wan fii, wan u Mosesi, ku wan u Elia.” (Ma wë fa Petuisi ta fan dë seei, nöö a dë kuma an saandi a ta taki e.) 
\p  
\v 34 Nöö an kaba u fan seei, hën de si wan bundji saka zaaa ko tapa de. Nöö dee bakama ko fëëë.  
\v 35 Nöö hën de jei wan töngö a di bundji dendu taa: “Di sëmbë aki sö, hën da di Womi Mii u mi di mi tei manda ko a goonliba. Nöö hën fuun musu haika e.” 
\p  
\v 36 Nöö di de jei di fan sö kaa, hën de ko si taa Masa Jesosi wanwan tö nöö fika naandë. 
\p Nöö sö wan soni dee sëmbë si pasa e. Ma nöö fa de si ën seei, ma de an kondëën da na wan sëmbë möönsö di ten dë. 
\s1 Aki Masa Jesosi puu wan soni 
\s2 a wan mii liba. 
\r Mat. 17:14-21; Maik. 9:14-27 
\p  
\v 37 Di dobooko fëën, hën de kumutu a di kuun liba saka ko a goon, nöö sömëni sëmbë ko miti ku de. 
\p  
\v 38 Nöö hën wan sëmbë a de mindi bai taa: “Mësitë, gaantangi, heepi mi ku di wan kodo womi mii u mi aki o.  
\v 39 Wan soni ta ko nëën liba, nöö a ta bai ta tuwëën a goon, nöö sukuma ta kumutu nëën buka. Ee fuu taki, an ta disëën möönsö. Möönmöön a ta kabëën a sösö.  
\v 40 Nöö mi bi begi dee bakama fii fu de puu ën da mi, ma de an sa puu ën.” 
\p  
\v 41 Hën Masa Jesosi taa: “Huun? Andi seei mi feni a dee sëmbë u di ten aki maun? Fa mi ku de ta dë aki, de an ta biibi möönsö. Taangajesi nöö de abi sö. Fu un longi ten mi musu dë ku unu ta hoi pasensi da unu ufö woon biibi mi?” 
\p Hën a taki da di sëmbë taa: “Tja di mii ko da mi aki.” 
\p  
\v 42 Nöö hën di sëmbë ta waka ta ko ku di mii a Masa Jesosi. Ma nöö de an dou seei, hën di soni kisi di mii tuwë a goon dobëën buta kakakaa. 
\p Nöö hën Masa Jesosi bai ën taa, “Hetji pasa kumutu a di mii liba e!” Nöö hën a kumutu wante, di mii ko bunu. Nöö hën Masa Jesosi tei di mii hën a dëën tata. 
\p  
\v 43 Nöö di soni foondo dee sëmbë tee de taa: “Maingë, mi fëëë di kaakiti u Masa Gadu e! Aai, a a’ poosian tuu.” 
\s1 Aki Masa Jesosi taki soni 
\s2 u di dëdë fëën möön. 
\r Mat. 17:22-23; Maik. 9:30-32 
\p Fa dee sëmbë ta fan dë, hën Masa Jesosi taki da dee bakama fëën taa:  
\v 44 “Un haika e, dee sëmbë. Mi o taki wan soni da unu aki, nöö un musu hoi ën fu wan fëëkëtëën. ˻Fa i si dee sëmbë ta gafa mi aki seei,˼ ma wan ten o dou nöö de o tja Mi di ko dë Libisëmbë Mii aki go sei da sëmbë fu de kii mi puu.” 
\p  
\v 45 Ma nöö di fan a fan dë, a dë wan foombo soni da dee bakama fëën. De an fusutëën möönsö, biga a dë wan tjubitjubi soni da de. Ma seei de bi fëëë u de hakisi ën andi da di soni. 
\s1 Aki Masa Jesosi ta lei ambë 
\s2 da fesima. 
\r Mat. 18:1-5; Maik. 9:33-37 
\p  
\v 46 Wë nöö di juu dë, hën wan gaan toobi hopo a dee bakama dendu. De ko ta hakisi deseei taa: “Undi fuu seei dë di möön hei wan a di wooko aki?” 
\p  
\v 47 Nöö hën Masa Jesosi saandi de ta pakisei, hën a go tei wan mii tja ko buta nëën bandja naandë.  
\v 48 Hën a taki da de taa: “Dee sëmbë o, un si di mii aki sö? ˻An dë wan hei sëmbë, ma tökuseei˼ di sëmbë di ta tei ˻sö wan lagilagi sëmbë kuma˼ di mii aki fu mi hedi, nöö hën da a ta tei miseei tu. Nöö di sëmbë di ta tei mi, nöö hën ta tei di Sëmbë di manda mi ko aki. 
\p “Nöö di sëmbë di a’ sakafasi te a ta butëën seei a hii dee otowan fëën basu, nöö hën da di möön hei sëmbë a Masa Gadu wojo e, dee sëmbë.” 
\s1 Aki ta lei ambë ku Masa 
\s2 Jesosi dë a wan së. 
\r Maik. 9:38-40 
\p  
\v 49 Nöö hën wan u dee bakama u Masa Jesosi de kai Johanisi taki dëën taa: “Masa, u bi si wan sëmbë ta puu soni a sëmbë liba ku i në, ma di sëmbë dë an bi ta nama ku i kumafa u ku i nama aki. Nöö hën u tapëën taa be an musu du sö.” 
\p  
\v 50 Hën Masa Jesosi taa: “Wë nönö womi, wan musu tapëën e. Biga ee wan sëmbë an dë feantima fuunu, nöö hën da unu ku ën dë a wan së.” 
\s1 Aki wan köndë an kë da Masa Jesosi kamian u duumi. 
\p  
\v 51 Wë nöö di juu dë, Masa Jesosi ten ko zuntu faa toona go a Gadu Köndë ka a bi kumutu. Nöö di a sabi sö kaa, hën a buta taa a o go a Jelusalen.  
\v 52 Nöö hën a manda wantu u dee bakama fëën go a fesi u de go suku kamian u de duumi a pasi. 
\p Nöö hën dee bakama fëën go te de go dou a wan u dee köndë u dee Samalia sëmbë, hën de go hakisi wanlö sëmbë dë kamian u de ku Masa Jesosi duumi. 
\p  
\v 53 Ma nöö dee sëmbë sabi taa a Jelusalen de nango, nöö hën mbei de piki de taa de aan kamian da de u de duumi.  
\v 54 Nöö hën dee sëmbë bia toona ko piki Masa Jesosi baka. 
\p Nöö hën di Johanisi ku Jakobosi jei di soni, hën de hakisi Masa Jesosi taa: “Masa o, ja kë fuu kai faja kumutu a liba ko kaba dee sëmbë dë a sösö nö?” 
\p  
\v 55 Nöö hën Masa Jesosi bai de taa: “Nönö womi, un sooti pei pakisei da di dë? Un kaba ku dee soni dë!” 
\p  
\v 56 Nöö hën de pasa go suku kamian a oto köndë duumi. 
\s1 Aki Masa Jesosi ta leti dee sëmbë kë waka nëën baka. 
\r Mat. 8:19-22 
\p  
\v 57 Nöö fa de dë a pasi nango dë, hën wan sëmbë ko a Masa Jesosi ko taki dëën taa: “Mi kë go ku i aluwasi naasë i nango.” 
\p  
\v 58 Hën Masa Jesosi piki ën taa: “Wë a bunu, ma i sabi nö? Dee mbeti abi baaku ka de ta kandi duumi, nöö söseei dee piki fou abi wosu tu. Ma Mi di ko dë Libisëmbë Mii aki, ma abi kamian ka mi ta dë e. ˻Ma ee i kë sö, nöö i ko boo go.˼” 
\p  
\v 59 Nöö hën wan oto daka möön, hën Masa Jesosi kai wan womi faa musu ko dë bakama fëën. Hën di womi taa: “Antoobi, mi sa ko, ma mi kë begi i wan soni ufö. Mi kë dë te mi tata dëdë mi bei te mi kaba, nöö mi ko e.” 
\p  
\v 60 Hën Masa Jesosi taa: “Wë nönö womi, be dee sëmbë dee an dë a mi du bei dee dëdë sëmbë u de e. Ma ju, be i ko go ku mi go paaja di Buka, be sëmbë ko sabi taa Masa Gadu ta hopo di Njunjun Tii fëën fa u dë aki.” 
\p  
\v 61 Nöö hën wan oto daka möön, hën wan womi taki da Masa Jesosi taa a kë ko bakama fëën. Ma a kë faa dëën pasi be a go da dee sëmbë fëën wosu adjoisi ufö a ko. 
\p  
\v 62 Nöö hën Masa Jesosi piki ën taa: “Aai, wë mi jei, ma i sabi nö? Ee wan sëmbë ta du wan wooko ku tu hati nöö di wooko dë an o ko bumbuu soni möönsö. Nöö ee wan sëmbë ta wooko a di lö fasi dë, nöö an bumbuu tjika faa ko dë wan wookoma a di Tii u Gadu dendu e.” 
\c 10  
\s1 Aki Masa Jesosi manda wanlö 
\s2 hia bakama fëën u de go 
\s2 paaja di Buka. 
\p  
\v 1 Wan oto daka möön, hën Masa Jesosi kai sëbënteni-ku-tu u dee bakama fëën ko nëën. Nöö hën a manda de tu ku tu u de musu go a dee pikipiki köndë ku dee gaangaan köndë ka hënseei bi pakisei faa musu go, ˻be de konda da dee sëmbë taa Gadu ta hopo di njunjun tii fëën˼. 
\p  
\v 2 Nöö hën a taki da de taa: “Un haika e, dee sëmbë. Di goon bigi nöö di njanjan lepi u koti, ma wookoma biti poi. Nöö un begi Masa Gadu e, faa puu hia sëmbë manda go a di wooko fëën.” 
\p  
\v 3 Nöö hën a toona taa: “Fa mi ta manda unu aki, mi ta manda unu leti kuma sikafu mii nango a pëndë mbeti dendu. Ma un go nöö. Mi ta manda unu.  
\v 4 Nöö fa woon go dë, wan musu tja möni e, wan musu tja saku. Nöö dee susu un tuusi a unu futu dë, nöö ku de nöö un musu go. Nöö te un nango, wan musu ta buuja ta da oto ku sëmbë a pasi. 
\p  
\v 5-6 “Nöö ee de kai unu a wan wosu fuun go duumi, nöö un musu begi da di sëmbë abi di wosu taa: ‘Masa Gadu musu dë ku i e.’ Nöö fa woon taki dë, nöö ee wan bumbuu sëmbë sai naandë di fiti u feni di bunu i begi dëën dë, nöö di bunu o tan a di wosu. Ma ee di sëmbë an fiti di lö bunu dë, nöö di bunu o toona ko a unu baka. 
\p  
\v 7 “Nöö fa de o tei unu a di wosu dë, nöö naandë un musu tan e. Wan musu kumutu ku unu lai go libi a oto wosu. Nöö te de da unu soni u njan, nöö un musu njan mën. Sen an musu kisi unu. Biga wan wookoma musu feni hën paima fu di wooko di a ta du. 
\p  
\v 8 “Nöö te un go a wan köndë nöö ee de kisi unu ku piizii, nöö di soni i si de seeka da unu fuun njan nöö hën un musu njan e. 
\p  
\v 9 “Nöö un kula dee sikima dee sai a di köndë dë. Nöö un taki da hii dee sëmbë taa di ten kisi u Masa Gadu hopo di Njunjun Tii fëën awaa, ˻nöö be de seeka u ko nëën˼. 
\p  
\v 10 “Ma te un go a wan köndë, nöö ee dee sëmbë dë nëën an kë haika unu, nöö un musu go taanpu a sitaati u di köndë, nöö un taki da de taa:  
\v 11 ‘Di doti u di köndë aki di bi peka a u futu, nöö u feki ën puu tuwë disa da unu e, kuma wan maaka taa Masa Gadu o sitaafu unu. Biga u bi ko fuu konda da unu taa Masa Gadu ta hopo di Njunjun Tii fëën fa u dë aki, ma wan këën. Nöö di hebi fëën fika da unu e. U, u nango.’ ” 
\p  
\v 12 Nöö hën a toona taki möön taa: “Nöö un musu sabi taa a di daka di Masa Gadu o kuutu hii mundu, nöö di sitaafu di köndë dë o kisi o möön hogi möön leki di hogi köndë de kai Sodom bi kisi e.” 
\s1 Aki Masa Jesosi bai helu 
\s2 da wanlö köndë. 
\r Mat. 11:20-24 
\p  
\v 13 Nöö hën Masa Jesosi taa: “Mi bai helu da un dee sëmbë ta libi a Kolazin ku dee u Betisaida e. Wë biga ee dee köndë de kai Sidon ku Tilusi bi si dee gaan foombo wooko dee mi ta du a unu mindi aki, nöö de bi o bia de libi gaanduwe kaa. Di hogilibi u de bi o hati de tee de bi o bisi djodjo go sindo a goon ta tuwë sindja a de sinkii. Sö a bi o hati de tjika. Ma un dee sëmbë u Kolazin ku Betisaida si dee foondo wooko u mi, ma töku wan a’ toobi möönsö fuun disa dee hogilibi fuunu. 
\p  
\v 14 “Nöö hën mbei mi taki taa tee Masa Gadu o kuutu goonliba, nöö di sitaafu woon kisi o hogi möön di Sidon ku Tilusi o kisi. 
\p  
\v 15 “Nöö un dee sëmbë u Kapenaumi tu, unfa un mëni? Un mëni taa di hei fuunu aki o tja unu go a Gadu Köndë nö? Nönö e, na seei. Ma a didibi faja a o tja unu go! ˻Biga mi ko a unu ma wan tei di lei u mi u soni möönsö.˼” 
\p  
\v 16 Nöö hën Masa Jesosi taki da dee bakama fëën taa: “Ee wan sëmbë ta piki unu buka, hën da a ta piki di buka u mi kaa. Ma ee wan sëmbë an tei unu, nöö hën da an tei mi tu, söseei an tei di Sëmbë di manda mi ko aki tu.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta lei 
\s2 dee bakama fëën 
\s2 andi de musu wai da. 
\p  
\v 17 Nöö hën de sëbënteni-ku-tu bakama u Masa Jesosi go tefa de toona ko, nöö de ta wai seei. De taki dëën taa: “Masa o, fa u go dë, nöö dee gadu bi saka a u basu seei, di u tei di në fii bai de.” 
\p  
\v 18 Hën Masa Jesosi taki da de taa: “˻Awa, sö de o saka da unu tuu.˼ Biga miseei bi si fa di kaakiti u didibi bi booko saka gaanduwe kaa. Mi si ën, a kumutu a liba ala pasa a mi wojo valau sö, kuma liba koti faja go a goon. Nöö fa dee gadu saka a unu basu dë, nöö sö de o ta saka. 
\p  
\v 19 “Biga mi ta da unu makiti a di gaan felantima fuu liba e, ku hii dee hogi soni dee a o manda ko a unu, te dou ku sindeki ku kukutulabu tuu. De an o sa du unu hogi. 
\p  
\v 20 “Ma tökuseei na fu di soni dë hedi un musu ta wai e. Na fu di dee gadu ta saka a unu basu mbei un musu ta wai tu. Ma un musu ta wai seei fu di un sabi taa në fuunu dë sikifisikifi a Masa Gadu Köndë ala.” 
\s1 Aki Masa Jesosi konda da dee bakama fëën kumafa de abi bunuhedi tjika. 
\r Mat. 11:25-27, 13:16-17 
\p  
\v 21 Nöö hën di Akaa u Gadu mbei Masa Jesosi ko wai tee na soni. Hën a taa: “Masa Gadu, gaantangi fii o. I da Masa u liba ala ku goonliba aki tuu. Nöö mi da i tangi u di a dë taa i tjubi dee soni fii da dee könima ku dee sabisonima u di goonliba aki te de an sa sabi de möönsö. Nöö hën i toona mbei dee lagilagi sëmbë aki dee ta piki i buka, ko sabi de. Aai Taata, gaantangi fii e. Biga sö i feni ën taa a bunu. Wë nöö i bigi e, Taata.” 
\p  
\v 22 Hën a taa: “Dee sëmbë o, mi Tata buta hii soni a mi maun e. Nöö na wan sëmbë sabi kaba u di Mii boiti di Tata nöö. Söseei na wan sëmbë sabi kaba u di Tata tu boiti di Mii nöö, ku di sëmbë di di Mii kë faa ko sabi ën.” 
\p  
\v 23 Nöö hën a bia luku dee bakama fëën, nöö hën a taki da de taa: “Un dee sëmbë aki, un abi bunuhedi e, fu dee soni dee un ta jei ku dee un ta si aki.  
\v 24 Biga sömëni u dee fesiten tjabukama ku dee könu tuu bi hangi u de si dee soni un ta si aki. De bi hangi tu u de jei dee soni dee un ta jei aki, ma de an bi sa jei de.” 
\s1 Aki Masa Jesosi konda di oto u wan bunuhati Samalia sëmbë. 
\p  
\v 25 Te wan daka, hën wan u dee sabima u wëti hopo go a Masa Jesosi u go poobëën luku. Nöö hën a hakisi ën taa ee andi faa musu du te nöö a sa feni di teego libi u Masa Gadu. 
\p  
\v 26 Hën Masa Jesosi hakisi ën taa: “Andi sikifi a Gadu Buku? Andi i ta lesi nëën?” 
\p  
\v 27 Hën a taa: “Wë mi ta lesi taa i musu lobi Masa Gadu ku hii i hati ku hii i akaa ku hii i taanga ku hii pakisei fii. Nöö i musu lobi di otowan fii leti kumafa i lobi i seei.” 
\p  
\v 28 Nöö hën Masa Jesosi taa: “Wë fa i piki dë, nöö i piki bunu. Sö fii libi tuu, nöö joo dou a Masa Gadu Köndë.” 
\p  
\v 29 Ma di di womi si taa di soni a hakisi dë nëën a feni, hën a toona hakisi Masa Jesosi taa: “Wë ambë da di otowan u mi di mi musu lobi kuma miseei?” 
\p  
\v 30 Nöö hën Masa Jesosi tei wan oto konda dëën. A taa: “Wan sëmbë bi kumutu a Jelusalen nango a Jelikou. Nöö hën a nango te wan pisi, hën wanlö fufuuma ko kisi ën panjan. Hën de fon mën te a fon. Hën de tei dee soni fëën dee a bi tja tuu, te kisi ku dee koosu dee bi dë nëën sinkii. Hën de disëën a goon dë a dëdë ku libi maun, hën de go u de. 
\p  
\v 31 “Nöö hën a sai dë te wan pisi, hën wan u dee begima di ta wooko a Masa Gadu Wosu ko ta pasa. Nöö di a si di womi a goon dë, hën a koti lontu a oto së pasa go fëën. 
\p  
\v 32 “Nöö a baka u di dë, hën wan u dee bakamii u Leifi di ta wooko a Masa Gadu Wosu ko ta pasa tu. Nöö di a ko si di womi a goon dë, hën a luku ën diin te a kaba. An du wan wojo soni möönsö. Hën a koti lontu a oto së pasa go fëën. 
\p  
\v 33 “A baka fëën hën wan Samalia sëmbë ko ta pasa dë tu. Nöö di a si di womi a goon naandë, nöö hën tjali fëën kisi ën te a taa: ‘Wë di sëmbë aki, ˻fa u ku dee lö sëmbë aki dë feanti seei˼ ma tjali fëën kisi mi, nöö ma sa disëën aki go. Mi musu heepi ën.’ 
\p  
\v 34 “Nöö hën a go a di womi go lobi deesi a dee koti buka fëën hën a tai de te a kaba. Hën a hopo ën buta a di mbeti fëën liba, hën a ta tjëën te a wan lantiwosu. Nöö naandë a go sölugu ën. 
\p  
\v 35 “Nöö di mamate hën a hopo, nöö hën a go a di sëmbë di abi di wosu. Nöö hën a tei möni, hën a dëën. Hën a taki dëën taa: ‘Womi o, gaantangi baa, luku di sëmbë aki bunu da mi, nöö ee di möni an tjika nöö te mi toona nöö mi o paka i dou.’ ” Sö wan oto Masa Jesosi taki te a kaba. 
\p  
\v 36 Nöö hën a bia hakisi di womi di bi ko nëën dë taa: “Wë mati, andi i pakisei u de dii sëmbë naandë? Undi u de libi ku di womi kuma di otowan fëën di a ta lobi kuma hënseei?” 
\p  
\v 37 Hën di womi taa: “Wë misikuma di sëmbë di bi a’ tjalihati fëën dë.” 
\p Hën Masa Jesosi taa: “Wë nöö i piki bunu. Nöö i go e, nöö i libi kumafa di womi dë libi dë.” 
\s1 Aki Masa Jesosi dë 
\s2 a Maita ku Malia wosu. 
\p  
\v 38 Nöö di Masa Jesosi ku dee bakama fëën dë a pasi nango ˻a Jelusalen dë,˼ te wan pisi hën de go dou a wan köndë. Nöö hën wan mujëë de kai Maita kai ën faa ko nëën wosu. Nöö hën a go. 
\p  
\v 39 Wë nöö Maita bi abi wan sisa fëën de ta kai Malia. Nöö fa Masa Jesosi ko a de dë, hën Malia go sindo leti nëën fesi a goon naandë ta haika dee soni a ta taki. 
\p  
\v 40 Ma Maita bi dë ku bookohedi ta seeka soni u njan da Masa Jesosi ku dee bakama fëën. Hën de dë te wan pisi, an sa tjëën möön. Nöö hën a fan ku Masa Jesosi taa: “Masa o, ja si nö? Fa i si i ko aki, nöö hën Malia disa mi wanwan tö fu mi seeka hii soni da unu. Ja sa mandëën fa a ko heepi mi nö?” 
\p  
\v 41 Hën Masa Jesosi piki ën taa: “Wë Maita o, mujëë, haika e. I dë ku gaan pakisei ta booko hedi a sömëni soni.  
\v 42 Ma wan soni nöö dë fanöudu e, mujëë. Fa i si Malia ko sindo ta haika mi aki, nöö hën du di möön bunu soni, nöö ma o puu ën nëën.” 
\c 11  
\s1 Aki Masa Jesosi lei dee bakama fëën fa u de begi Gadu. 
\r Mat. 6:9-13, 7:7-11 
\p  
\v 1 Wan daka hën Masa Jesosi bi dë a wan kamian ta begi. Hën a begi teefa a kaba, nöö hën wan u dee bakama fëën hakisi ën taa: “Masa o, andi mbei ja sa lei u fa fuu begi tu, kumafa Johanisi lei dee bakama fëën?” 
\p  
\v 2 Hën a taki da de taa: “Antoobi. Mi o lei unu. Te woon begi, nöö sö fuun musu taki: 
\q1 Ke, u Tata a liba, hii sëmbë musu lesipeki i e. 
\q1 De musu sabi taa i dë bumbuu limbolimbo. 
\q1 U begi taa di Tii fii musu paaja a hii goonliba. 
\q1  
\v 3 Nöö u begi i fii da u dee soni u abi fanöudu fuu pasa u libi tide. 
\q1  
\v 4 Nöö u begi i tu, be i puu u a bëë u dee hogi dee u ta du, 
\q1 leti kumafa u seei ta puu dee otowan fuu a bëë fu dee hogi de ta du u. 
\q1 Nöö u begi i taa na disa u da dee soni dee sa hai u tja go a di së u hogi e. 
\m Sö fuun ta begi e, dee sëmbë.” 
\p  
\v 5-6 Hën a toona taki da de taa: “Ee wan sëmbë i a’ wan bunu mati, nöö hën wan sëmbë ko a i a mindi ndeti, nöö joo go a di mati fii. Nöö joo taki dëën taa: ‘Mati, gaantangi baa, mi ko begi i soni. Wan mati u mi kumutu a kamian ko a mi, nöö ma a’ sondi u njan fu mi dëën. Gaantangi, juu mi dii bëëë.’ 
\p  
\v 7 “Nöö di sëmbë o piki i taa: ‘Haika, na toobi mi a di juu aki e. Mi söötö döö go kandi kaa. Mi ku dee mii u mi dë a kamba aki, de ta duumi. Ma sa hopo go tei bëëë da i möön e.’ Ma nöö fu di di fuka fii bigi, nöö joo ta naki di döö kodo ta begi ën nango nöömö. 
\p  
\v 8 “Nöö mi taki e, kandë an o jabi di döö da i fu di un dë mati hedi. Ma fu di i ta naki di döö nëën hedi nöömö te an sa feni pasi duumi, nöö hën mbei a musu hopo tei di bëëë da i kuma di mëni i abi fanöudu. 
\p  
\v 9 “Fëën mbei mi taki da unu taa i musu ta begi Masa Gadu nöömö e, nöö a o da i di soni di i ta begi ën. I musu ta suku di soni i abi fanöudu nëën, nöö joo feni ën. I musu ta naki di döö fëën, nöö a o jabi ën da i.  
\v 10 Biga di sëmbë di ta begi ën, nöö hën a ta da. Di sëmbë di ta suku nëën, nöö hën o feni. Nöö di sëmbë di ta naki di döö fëën, hën a o jabi ën da. 
\p  
\v 11 “Wë nöö fa un dë aki, ee di mii fii pidi i wan pisi fisi nöö i sa tei wan sindeki pisi dëën nö? Na seei.  
\v 12 Nöö ambë dë a unu mindi aki tu di o tei kukutu labu da hën mii ee a pidi i obo. Nönö, sëmbë an dë e. 
\p  
\v 13 “Wë nöö fa un ta du hogi so juu seei, ma un sabi taa un musu da dee mii fuunu bumbuu soni, wë nöö unu Tata a liba wë? An sa da unu di Akaa fëën tu nö, te un ta begi ën.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta taki soni fëën ku dee didibi. 
\r Mat. 12:22-30, 43-45; Maik. 3:20-27 
\p  
\v 14 Te wan oto daka möön, hën Masa Jesosi puu wan soni bi dë a wan womi liba. Di soni bi tapa di womi buka nöö di Masa Jesosi jakëën puu, nöö wantewante a ko ta fan bumbuu baka. Nöö di soni foombo hii sëmbë. 
\p  
\v 15 Ma seei so u dee sëmbë kosi Masa Jesosi. De taa: “Fa i si a ta puu dee soni a sëmbë liba aki, nöö na ku wan oto kaakiti möönsö, ma ku di kaakiti u di hedima u dee didibi de kai Belisabo, ku ën wë a ta du ën e.” 
\p  
\v 16 Nöö hën wanlö sëmbë sai dë kë poobëën luku. Hën de hakisi ën taa: “Wë dee soni dee i ta du aki, nöö ee i da sëmbë u Masa Gadu tuu, nöö lei u wan maaka be u sa sabi taa Gadu dë ku i tuu.” 
\p  
\v 17 Ma Masa Jesosi sabi fa de ta pakisei ˻taa na sëmbë u Gadu a dë, ma a dë sëmbë u didibi˼. Nöö hën a taki da de taa: “Hiniwan köndë di hopo ta feti ku ën seei, nöö an sa tan e. A o booko. Söseei hiniwan famii di hopo ta feti ku ën seei o kaba a sösö tu. 
\p  
\v 18 “Wë nöö ee dee didibi hopo ko ta feti ku deseei, nöö unfa i mëni de o du? Na kaba de o kaba a sösö nö? Didibi sa jaka dee otowan fëën go nö? 
\p “Wë nöö di un bai taa ku kaakiti u di hedima fu dee didibi mi ta puu dee otowan fëën,  
\v 19 nöö dee sëmbë fuunu dee ta puu soni a sëmbë liba wë? Ambë kaakiti de tei ta du ën? Biga di wan puu nöö u tuu ta puu de. Nöö naandë a o waka mbei dee sëmbë fuunu seei o da unu adjabëë. 
\p  
\v 20 “˻Nöö un mëni unu seei ku dee lö pakisei dë e.˼ Biga ku di kaakiti u Masa Gadu wë mi ta du dee soni aki. Wë nöö di mi ta du de ku di kaakiti u Masa Gadu, nöö hën da Gadu hopo di Njunjun Tii fëën a unu mindi awaa.” 
\p  
\v 21 Hën a toona taki da de möön taa: “Un haika. Solanga wan taanga sëmbë dë fëën seekaseeka ku ën feti lai ta luku ën wosu, nöö na wan kodo sëmbë seei sa ko fufuu soni fëën tja go e.  
\v 22 Ma te wan oto sëmbë ko di taanga möön hën, nöö a o sa ko kisi ën panjan feti ku ën tee a wini ën. Nöö a o tei hii dee feti lai fëën dee a bi ta mëni u heepi ën seei, ku dee gudu fëën tuu, tja go paati da dee otowan.” 
\p  
\v 23 Nöö hën Masa Jesosi taki da de möön taa: “Fa u taki dee soni aki, nöö di sëmbë di an kë nama ku mi, nöö hën da felantima u mi kaa e. Söseei di sëmbë di an ta suku sëmbë tja ko da mi, nöö hën ta jaka sëmbë puu a mi.” 
\p  
\v 24 Nöö hën a taa: “Te wan gadu dë a wan sëmbë hedi, nöö te a kumutu disëën go, nöö a o ta waka ta lontu ta suku kamian ka dee otowan fëën ta libi te a wei. Nöö a o taa: ‘Wë, nönö, ma feni kamian aki u mi tan.’ 
\p “Nöö a o bia toona ko a di sëmbë hedi ka a bi kumutu dë seei.  
\v 25 Nöö te a ko naandë nöö a o si di kamian limbolimbo hooo. ˻Di sëmbë an feni wan bumbuu soni buta nëën möönsö.˼  
\v 26 Nöö paa, tjala! A toona ko a di sëmbë hedi baka. Nöö a o go kai sëbën gadu hogiwan möön leki ën seei, nöö de o ko lai a di sëmbë naandë hedi. Nöö di lö sëmbë naandë, tan fëën o ko dë möön hogi gaanfa möön fa a bi dë a fesi.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta konda ambë da dee sëmbë sa feni di möön gaan bunu. 
\p  
\v 27 Nöö fa Masa Jesosi ta fan dë, nöö hën wan mujëë bi sai a dee sëmbë mindi dë hopo bai fan ku ën. A taa: “Womi, di mama fii di pai i, a abi kölöku e, fu di Gadu feni taa hën musu pai i.” 
\p  
\v 28 Hën Masa Jesosi piki ën taa: “˻Aai, mujëë,˼ ma fa i si u dë aki, nöö dee sëmbë dee ta jei di Wöutu u Masa Gadu ta piki ën buka, nöö de ta feni di möön gaan bunu möön leki di sëmbë di pai mi e.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta taki soni 
\s2 u dee sëmbë fëën ten. 
\r Mat. 12:38-42; Maik. 8:12 
\p  
\v 29 Nöö fa de dë ala, nöö sëmbë ta ko a Masa Jesosi naandë gidjii sö. Hën a taa: “Dee sëmbë u di ten aki, de abi takuhatiböö. Na biibi de kë biibi sö e, ma de ta ko a mi u de feni maaka a mi. Ma ma abi oto maaka u lei de möön leki di maaka u di fesiten tjabukama de ta kai Jona e. 
\p  
\v 30 “Wë biga leti kumafa Jona bi dë wan maaka da dee sëmbë u Ninifei, nöö söseei Mi di ko dë Libisëmbë Mii aki dë wan maaka da dee sëmbë u di ten u dë aki tu. 
\p  
\v 31 “Nöö un haika e. Gaanduwe a fesiten, wan mujëë könu bi kumutu tee a wan longi köndë ko a Jelusalen faa ko jei di köni u Könu Salumon. Ma nöö un dee sëmbë u di ten aki abi wan sëmbë a unu dendu kaa di hei gaanfa möön di fesiten könu dë e, ma tökuseei wan kë haikëën. 
\p “Wë nöö woon si fa a o waka a di Gaan Kuutu Daka di Masa Gadu o kuutu hii sëmbë. Biga di mujëë u taki dë, hënseei o hopo ta kuutu unu e, taa: ‘Mi wë bi kumutu a sö wan longi kamian ko haika di fan u di könu, ma unu bi dë leti a wan möön hebi Sëmbë bandja, ma wan bi kë haikëën möönsö.’ 
\p  
\v 32 “Nöö söseei dee sëmbë u Ninifei dee bi piki di buka u Jona o hopo a di Daka dë fu de kuutu unu tu. Biga de bi bia de libi wantewante fu di de jei di fan fu Jona. Ma aki un ta si wan Sëmbë a unu mindi di hei möön Jona gaanfa, ma töku wan kë piki ën buka.” 
\s1 Aki Masa Jesosi toona ta lei de ku di oto u di faja möön. 
\r Mat. 5:15, 6:22-23 
\p  
\v 33 Hën a toona taki da de taa: “Na wan sëmbë o sëndë wan faja te a kaba, nöö a tjubi ën a soni basu e. Ma a o sëndëën buta a wan kamian fu hii sëmbë di o ko a di wosu musu sa si limbo ku ën. 
\p  
\v 34 “Nöö ee i sëndë wan faja, nöö ee wojo fii bunu nöö i ta si limbo ku ën fii saandi i ta du. Biga di wojo hën da di faja fii sinkii. Ma nöö ee wojo fii booko nöö ee i sëndë faja buta naandë seei, töku ja o si soni. A sösö dungu nöö joo ta dë. Ja o saandi i ta du. 
\p  
\v 35 “Hën mbei i musu ta köni ku i wojo fu an musu ko dungu. ˻Nöö söseei i musu ta köni fu hogi pakisei an musu dë a i hati.˼  
\v 36 Biga leti kumafa i ta si soni bunu te wojo fii dë limbolimbo, nöö söseei ee hati fii dë limbolimbo fii tei Gadu wöutu ta hoi, nöö i o ko dë bumbuu sëmbë te dou.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta bai helu da 
\s2 dee Faliseima ku dee 
\s2 Sabima u Wëti. 
\r Mat. 23:1-36; Maik. 12:38-40; Luk. 20:45-47 
\p  
\v 37 Di Masa Jesosi fan sö tefa a kaba, hën wan Faliseima kai ën faa ko njan nëën wosu. Nöö hën a go ku ën.  
\v 38 Nöö di juu de sindo u de njan, nöö soni u Masa Jesosi toobi di Faliseima. Biga an wasi ˻maun kumafa dee Faliseima ta wasi maun˼. 
\p  
\v 39 Nöö di Masa Jesosi si taa di soni dë toobi di Faliseima, hën a taki dëën taa: “Un dee Faliseima aki, andi mbei un ta biinga fu sinkii fuunu musu ta dë limbolimbo, ma hatiböö fuunu lai te dou ku hii sootu pei hogi.  
\v 40 Un wisiwasi di dë? Un ninga taa Masa Gadu kë fu di sinkii fuunu wanwan nöö musu ta dë limbolimbo nö? Wë di hatiböö fuunu wë? 
\p  
\v 41 “Wë un musu biinga be hati fuunu dë limbolimbo e, be un ta libi bunu ku hii sëmbë ta heepi dee penama. Biga te un libi sö, nöö an o dë fuun suku fuun ta wasi soni a dee peipei fasi dë möön. Biga hii soni fuunu o ta dë limbolimbo kaa.” 
\p  
\v 42 Nöö di a taki sö da de te a kaba, hën a taa: “Un dee Faliseima aki, mi bai helu da unu e. Fa un sai dë, un ta mbei taa un dë bumbuu möön hii sëmbë. Un ta paati hii soni fuunu, fii da Gadu di fëën së te dou ku dee pikipiki goon njanjan fuunu tuu kumafa di wëti dë. Nöö di naandë bunu tuu, ma an tjika. Biga wan ta libi bunu ku sëmbë, nöö wan lobi Gadu tu.” 
\p  
\v 43 Hën a toona taa: “Mi bai helu da unu wan pasi möön e, un dee Faliseima. Biga te un go a keiki, nöö un lobi u sindo a di möön hei kamian u di wosu. Te un ta waka a sitaati, nöö un ta kë hii sëmbë musu ta da unu odi a lanti dendu, kuma un hei möön hii sëmbë. 
\p  
\v 44 “Nöö mi bai helu da unu e. Un dë leti kuma wan awoo geebi, sëmbë ta waka ta pasa nëën liba söndö de sabi taa ku sö wan hogi soni de ta nama dë.” 
\p  
\v 45 Nöö di Masa Jesosi taki sö kaa, hën wan u dee Sabima u Wëti hakisi ën taa: “Wë Mësitë o, fa i taki aki, na u i ta kosi tu nö?” 
\p  
\v 46 Nöö hën Masa Jesosi bia fan ku de awaa, a taa: “Mi bai helu da unu tu, un dee Sabima u Wëti. Biga fa un ta lei lanti dee wëti u Mosesi dë, un ta suku u lai hebi soni a de liba fu de musu tjai, ma unu seei wan ta pooba u tjëën wan pikiwan seei. 
\p  
\v 47 “Nöö mi bai helu da unu möön e. Biga un ta seeka dee geebi fu dee fesiten tjabukama u Masa Gadu te de hanso. Dee gaan sëmbë fuunu wë bi kii de, nöö unu ta seeka dee geebi.  
\v 48 Nöö di soni dë mbei hii mundu ko ta si gbelin taa fa dee gaan sëmbë fuunu bi kii dee tjabukama dë, nöö a bunu a unu. Dee gaan sëmbë bi kii, nöö dee mii ta seeka dee geebi. 
\p  
\v 49 “Ma antoobi, Masa Gadu sabi fa fuunu. Biga a bi taki a fesi taa a o manda dee tjabukama ku dee futuboi fëën ko da unu, nöö so u de woon kii. So u de woon sitaafu.  
\v 50 Fëën mbei, un dee sootu pei sëmbë aki, unu wë Masa Gadu o sitaafu fu hii dee tjabukama fëën tuu dee de bi kii tuwë buuu a goon, fu sensi goonliba seti.  
\v 51 Fu kumutu a Abeli te dou ku Sakaliasi di de bi kii a di Wosu u Masa Gadu dendu, leti a di begi tafa ku di möön hebi kamba mindi dë, nöö u de tuu woon kisi sitaafu e.” 
\p  
\v 52 Nöö hën Masa Jesosi taki da de möön taa: “Mi bai helu da unu möön, un dee Sabima u Wëti. Biga un ta tei dee oto u Masa Gadu tuu ta tapa buta dë fu sëmbë an musu sabi de. Unu seei, wan kë mbei möiti fuun musu sabi de, nöö ee wan sëmbë kë sabi de nöö un ta tapa pasi da de. ˻Biga wan kë lei de a di fasi.˼” 
\p  
\v 53-54 Nöö hën di Masa Jesosi fan ku de sö te a kaba, hën a kumutu go fëën. Nöö a baka u di dë, hën dee Faliseima ku de Sabima u Wëti seti ta ko nëën ku hatiboonu fasi nöömö ta hakisi ën peipei soni. De ta seti taapu dëën faa musu taki wan soni fu de sa feni ën tja go kaagi da lanti. 
\c 12  
\s1 Aki Masa Jesosi ta wasiköi dee 
\s2 bakama fëën a di ganjan libi 
\s2 u dee Faliseima. 
\r Mat. 10:26-27 
\p  
\v 1 Nöö di juu Masa Jesosi ta fan dë, nöö dusudusu sëmbë ta ko nëën naandë tee kamian an dë u de tan, nöö de ta peeta deseei. 
\p Nöö hën Masa Jesosi seti wasiköi dee bakama fëën, a taki da de taa: “Womi, un mëni unu seei ku di sooda u dee Faliseima e. Dati wan taki wan musu tei di ganjan libi u de. Biga de ta mbei taa de dë bumbuu sëmbë ma na tuu. Nöö hën mbei wan musu djeesi de e. 
\p  
\v 2 “Biga na wan soni sa tjubi te nöö an ko a döö. Nöö na wan soni sa danga tu te nöö sëmbë an o ko sabi ën.  
\v 3 Fëën mbei di soni di i si un ta taki a ndeti a dungudungu, nöö de o jei ën a gaan didia. Nöö di soni di un ta konda sapisapi da unu seei a kamba dendu, nöö hën de o feni ta bai basia a di köndë.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta taki taa libisëmbë an dë u fëëë. 
\r Mat. 10:28-33, 12:32; 10:19-20 
\p  
\v 4 Nöö hën a taki da dee bakama fëën möön taa: “Un dee mati u mi aki, wan musu fëëë dee sëmbë dee o sa kii unu e. Wë biga ee wan libisëmbë kii i, nöö an sa du oto soni ku i möönsö. Biga an sa du soni ku di akaa fii, hën mbei wan musu ta fëëë de.  
\v 5 Ma Masa Gadu hën un musu ta fëëë e. Biga tee a kii wan sëmbë te a kaba, nöö a sa toona sitaafu ën a bakaten. Biga hën abi di faja ka didibi o go, nöö hën mbei hën un musu ta fëëë. 
\p  
\v 6-7 “˻Nöö un musu ta mëni Masa Gadu tuu e, dee sëmbë, biga hën ta sölugu fuunu.˼ Wë biga luku dee piki fou ta buwa aki. De ta sei feifi u de u wan bangunötu nöö, ma töku Gadu ta mëni de. Wë nöö un dee libisëmbë wë? An möönsö nö? Nöö Masa Gadu sabi unu finifini te kisi ku dee uwii u hedi fuunu tuu.” 
\p  
\v 8 Nöö di a fan sö te a kaba, hën a taki da de taa: “Mi taki da unu e, taa dee sëmbë dee ta piki a libisëmbë fesi taa de sabi Mi di ko dë Libisëmbë Mii aki, nöö a bakaten nöö miseei o piki a dee basia u Masa Gadu fesi taa mi sabi de tu. 
\p  
\v 9 “Ma ee wan sëmbë an kë piki taa a sabi mi a libisëmbë fesi aki, nöö a bakaten nöö ma o piki taa mi sabi ën tu, a dee basia u Masa Gadu fesi ala.” 
\p  
\v 10 Hën a toona taa: “Ee wan sëmbë kosi Mi di ko dë Libisëmbë Mii aki, nöö Gadu sa puu ën a bëë eti. Ma ee wan sëmbë ta kosi di Akaa fëën, nöö an o puu ën a bëë möönsö e.” 
\p  
\v 11 Hën a toona taki da de möön taa: “Haika, dee sëmbë. Te de kisi unu u tja go a kuutu a dee keiki u de, ee nasö de tja unu go a dee gaan sëmbë ku dee gaama u köndë u de kuutu unu, nöö wan musu ta pakisei taa: ‘Ee maingë, unfa woo du? Andi seei woo taki?’  
\v 12 Biga te di juu dou, nöö di Akaa u Masa Gadu seei o lei unu andi fuun musu taki e.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta bai de taa de an musu suku hia gudu a goonliba aki. 
\p  
\v 13 Nöö di juu naandë seei, nöö hën wan sëmbë bi dë a de mindi naandë taki da Masa Jesosi taa: “Mësitë o, mi kë begi i wan soni. Di tata fuu dëdë disa di gudu fëën naandë. Nöö mi kë i taki da di baaa u mi taa be a paati dee gudu, be a da mi u mi së.” 
\p  
\v 14 Hën Masa Jesosi piki ën taa: “Womi, na di wooko dë mi ko aki u ko du e. Ma ko u ko kuutu soni fuunu ta paati gudu da unu.” 
\p  
\v 15 Nöö hën a taki da dee sëmbë sai dë tuu taa: “Dee sëmbë aki, un musu mëni unu seei fu wan abi langawojo a soni e. Biga na gudu ta mbei sëmbë ta libi gaandi, söseei an ta mbei sëmbë libi suti tu.” 
\p  
\v 16 Hën a konda wan oto da de, a taa: “Wan guduma bi dë, hën a ta koti goon ta wooko ta paandi njanjan nöömö tefa a feni hia njanjan.  
\v 17 Hën a sindo pakisei taa: ‘Wë unfa mi o du? Biga ma a’ wosu tjika fu mi lai dee njanjan dee mi abi.’ 
\p  
\v 18 “Hën a sai dë te wan pisi, hën a taa, ‘Söö. Wë mi saandi mi o du. Mi o booko dee wosu aki tuwë, nöö mi o mbei wanlö gaan gindi wan. Nöö a de mi o lai dee njanjan ku dee gudu u mi tuu,  
\v 19 nöö mi o dë kumafa mi kë awaa. Dee gudu dee mi abi, nöö de o tja mi sömëni jaa. An o dë u mi wooko möön. Mi o ta njan ta bebe ta mbei piizii ta libi suti kumafa mi kë.’ 
\p  
\v 20 “Ma nöö te faa mëni, hën Masa Gadu taki dëën taa: ‘I lauma ju! A di ndeti aki seei de o ko tei di akaa fii puu a i tja go. Nöö dee gudu i abi dë ku dee njanjan i tjubi buta dë, ambë seei de o fika da?’ ” 
\p  
\v 21 Nöö hën Masa Jesosi taa: “Wan si ö? Nöö sö a ta pasa ku dee sëmbë dee ta suku gudu u goonliba aki, söndö de ta suku u libi kumafa Masa Gadu kë, fu de feni gudu nëën ala.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta konda da dee 
\s2 bakama andi dë fanöudu 
\s2 u de suku. 
\r Mat. 6:25-34 
\p  
\v 22 Hën Masa Jesosi bia fan ku dee bakama fëën awaa. A taa: “Fëën mbei wan musu abi bookohedi tumisi taa andi woon njan, nasö andi woon bisi.  
\v 23 Biga di libi ˻di Masa Gadu da unu dë, nöö˼ a dë gaan soni möön leki dee njanjan fuun njan. Nöö di sinkii ˻Masa Gadu da unu dë˼, a dë gaan soni möön leki dee koosu fuun bisi nëën. ˻Nöö di a da unu libi ku sinkii kaa, nöö an sa toona da unu njanjan ku koosu u bisi tu nö?˼ 
\p  
\v 24 “Wë biga fa dee fou sai dë, de an ta diki goon paandi njanjan. De an ta diki alisi. De an a’ këdë ee nasö gaan suwa ta tjubi njanjan möönsö, ma Masa Gadu hën ta sölugu de. Wë nöö unu libisëmbë wë? Wan bumbuu gaanfa möön dee fou nö? Nöö an sa sölugu fuunu tu nö? 
\p  
\v 25 “Nöö un sëmbë sa libi ee wan juu langa seei möön fa Gadu bi buta dëën, fu di a ta booko hedi mbei? Di libi fii an o pusa pasa di daka a bi da i möönsö.  
\v 26 Wë nöö ee di bookohedi fii an sa heepi i a di piki soni dë, nöö ee i ta bookohedi a gaangaan soni seei nöö a sa heepi ö? 
\p  
\v 27 “Nöö luku dee folo dee ta nasi a peipei kamian, fa de hanse. De an ta wooko, nöö de an ta nai soni u bisi tu. Ma nöö mi taki da unu taa, fa di gaan könu de kai Salumon bi dë ku hii dee gaan waiti bisi fëën seei, ma an bi ta bisi hanso kuma dee folo dë e. 
\p  
\v 28 “Ma nöö fa i si dee folo hanse seei ma te sapate de puu kai pökö. De kaba a sösö kaa. Wë nöö di Masa Gadu ta bisi dee sösö uwii ku so wanlö hanse folo, nöö an sa da unu koosu fuun bisi tu nö? Ke dee sëmbë aki, luku fa di biibi fuunu piki. Biga wan ta buta mëni a Masa Gadu tjika. 
\p  
\v 29 “Dee sëmbë o, mi taki e, wan musu a’ bookohedi fu njanjan ku soni u bebe. Wan musu ta kai dee soni naandë gaan soni poi.  
\v 30 Biga a dee lö soni dë, dee sëmbë dee an ta dë ku Masa Gadu a wan së ta booko hedi. Ma unu Tata sabi dee soni un abi fanöudu kaa e.  
\v 31 Nöö be un suku nöö fuun dë a di Tii fëën basu, nöö hënseei o da unu hii dee soni dee un abi fanöudu.” 
\s1 Aki Masa Jesosi lei taa ja musu tjubi gudu a di goonliba aki. 
\r Mat. 6:19-21 
\p  
\v 32 Nöö hën a toona taki da dee bakama fëën möön taa: “Dee sëmbë u mi aki, fa un dë biti seei, ma wan musu fëëë e. Biga unu Tata Masa Gadu bi feni ën u bunu faa buta unu u di Njunjun Tii fëën dendu, fuun sa njan dee bunu fëën. 
\p  
\v 33 “Nöö fa i si un dë aki, ˻wan musu lai hia gudu a wosu te poi˼. Ma un musu sei de, nöö un paati di möni da dee pena sëmbë. Nöö hën da un ta lai möni a wan saku di an sa gaandi möönsö. Biga di lö möni dë an o kaba a sösö möönsö ka a dë a Gadu Köndë ala. A o dë u teego. Fufuuma an o sa go ala go fufuu ën möönsö, nöö bitju an o sa go ala go njan mën tu. Nöö naandë fii lai di gudu fii buta e, dee sëmbë, ma na a goonliba aki.  
\v 34 Biga ka di gudu fii dë, naandë hati fii ta dë tu.” Nöö sö Masa Jesosi taki da dee bakama fëën di ten dë. 
\s1 Aki Masa Jesosi ta konda da de taa de musu ta dë seekaseeka. 
\r Mat. 24:45-51 
\p  
\v 35 Nöö hën a toona taki da de taa: “Dee sëmbë o, un musu dë kabakaba e, ku faja sëndësëndë a unu maun. Un musu bisi wooko koosu, be i dë kabakaba ta luku di Masa fuunu. 
\p  
\v 36 “Nöö woon dë leti kuma wanlö futuboi de Masa go a kamian a wan piizii. Nöö de o dë a wosu dë pii kabakaba ta luku ën, fu te a ko dou naki di döö nöö de musu hopo jabi di döö dëën wantewante.  
\v 37 Nöö te di Masa u dee futuboi ko si taa de dë kabakaba kaa, nöö de o feni paima. Biga hënseei o puu ën koosu nëën sinkii buta a wan së, nöö a o hopo tafa sölugu de te a kaba. 
\p  
\v 38 “Wë nöö hën da bunu u dee futuboi seei te de Masa ko baka a wosu nöö a ko si taa de dë kabakaba. Biga wë hiniwan juu di a ko dou, nöö de musu dë kabakaba, ee a ganian kanda, ee a mindi ndeti seei. 
\p  
\v 39 “Nöö un musu pakisei di soni dë bunu e. Biga ee wan sëmbë sabi a fesi taa a sö wan juu fufuuma o ko nëën, nöö a o dë ku wojo ta watji bunu fu an musu ko booko di wosu fëën fufuu soni.  
\v 40 Nöö fëën mbei un musu hoi unu seei bunu fuun dë kabakaba tu. Biga Mi di ko dë Libisëmbë Mii aki o toona ko a goonliba a wan juu di sëmbë an o mëni taa nëën mi o ko.” 
\p  
\v 41 Nöö di Masa Jesosi fan sö te a kaba, nöö hën Petuisi hakisi ën taa: “Wë Masa o, fa i ta da u dee oto ta lei u dee soni aki, a dë fuu wanwan nö? Naa a dë u hii sëmbë?” 
\p  
\v 42 Nöö hën Masa Jesosi piki ën taa: “Wë mi ta fan di fan aki da dee sëmbë dee abi bumbuu fusutan, ku dee lanti sa a’ futoou a de liba. Biga sö wan sëmbë hën di masa o tei buta hedima nëën wosu, fu te di juu dou hën musu paati njanjan da dee otowan.  
\v 43 Nöö te di Masa fëën toona ko, nöö ee a ko si taa a dë wan bumbuu futuboi, a ta du di wooko fëën bunu, nöö a o kisi wan gaan paima.  
\v 44 Mi taki da unu e, taa nëën maun hën masa o buta hii dee gudu fëën. 
\p  
\v 45 “Ma ee di futuboi dë bi taki nëën hati taa: ‘Wë mi masa an o ko eti,’ nöö hën a hopo ta fon dee otowan fëën, womi ku mujëë tuu, ta njan ta bebe ta piizii ta dööngö,  
\v 46 nöö te hën masa toona ko baka a wan daka di an sabi ku wan juu di an bi mëni, nöö a sa sitaafu ën wan hogi sitaafu e. A o du ku ën seei kumafa a ta du ku dee oto sëmbë dee an ta piki ën buka. 
\p  
\v 47 “Biga di sëmbë di ta du soni ku sabi, nöö hën o kisi wan möön hogi sitaafu.  
\v 48 Ma di sëmbë di ta du hogi söndö a saandi a ta du, nöö hën an o sa kisi sö wan hogi sitaafu kuma di sëmbë di ta du hogi ku sabi. Biga di sëmbë di i bi du bunu, nöö nëën i ta pakisei u feni bunu baka. Söseei di sëmbë di i bi da möön hia, nöö nëën joo ta mëni taa joo feni möön hia.” 
\s1 Di pisi aki ta lei u taa 
\s2 sëmbë ku sëmbë sa paati 
\s2 fu Masa Jesosi hedi. 
\r Mat. 10:34-36 
\p  
\v 49 Nöö hën Masa Jesosi toona taa: “Fa i si mi ko a goonliba aki, nöö mi ko u ko suti faja kumafa sëmbë ta suti faja a goon. Ma dee sëmbë o, mi bi kë u di faja dë bi suti kaa e.  
\v 50 Biga di sitaafu mi musu tja bifö mi kaba di soni di mi ko u ko du aki, a hebi da mi o. 
\p  
\v 51 “Nöö unfa un pakisei, dee sëmbë? Un ninga taa mi ko aki u tja fii ko a di goonliba aki nö? Nönö e, ma mi ko u paati sëmbë ku sëmbë.  
\v 52 Biga ee feifi sëmbë dë a wan wosu dendu, nöö de o ta kisi toobi ku deseei fu mi hedi. Dii o dë ku mi a wan së, tu dë a wan oto së. Ee nasö, tu o dë ku mi a wan së, dii dë a wan oto së.  
\v 53 Wan tata o poi ku di womi mii fëën fu mi hedi e, nöö wan womi mii o poi ku ën tata. Wan mama o poi ku di mujëë mii fëën. Wan mujëë mii o poi ku ën mama. Mai ku mai o poi ku de seei. Hën mbei mi taa na u piizii mi ko e.” 
\s1 Aki Masa Jesosi taki da 
\s2 dee sëmbë taa de musu sabi 
\s2 na un juu de dë. 
\r Mat. 16:2-3, 5:25-26 
\p  
\v 54 Hën Masa Jesosi ko ta fan ku dee hia sëmbë ko nëën dë awaa. A taki da de taa: “Dee sëmbë aki o, unfa un du ta sabi dee maaka dë a liba ala, ma dee u goonliba aki wan ta sabi de? Biga te un hopo wojo luku liba, nöö ee un si taa di bundji bë njaaan a di së ka sonu ta kumutu, nöö un taa tjuba o kai. Nöö a ta kai tuu. 
\p  
\v 55 “Nöö te un hopo wojo luku a di së u libasë, nöö te di ventu ta ko nöö un taa: ‘Ma di ventu di ta ko di ko aki, di sonu o hati e.’ Nöö sonu ta hati tuu. 
\p  
\v 56 “Wë nöö dee soni u liba ala, de un dë aki ta sabi. Wë nöö dee soni ta pasa a unu fesi a goonliba aki wë? Unfa wan ta si de fuun sabi na un juu u dë, un bödjëëma? 
\p  
\v 57 “Biga un saandi da di leti soni fuun du, nöö faandi mbei wan ta seeka soni fuunu buta a pasi?  
\v 58 Te i ku i felantima a’ soni nöö i si taa a kë tja i go a kuutu u di soni dë hedi, nöö ˻te i si taa i a’ föutu˼ nöö be i dëën leti wante e, be di taki koti bifö un dou a di kuutuma. Ma ee nasö, te di kuutu kaba, nöö dee siköutu o kisi i buta a dunguwosu,  
\v 59 fu teee i paka di lasiti bë sënsi u di paima de kai da i fii paka.” 
\c 13  
\s1 Aki Masa Jesosi ta bai dee 
\s2 sëmbë u de disa dee 
\s2 hogilibi u de. 
\p  
\v 1 Nöö di juu naandë, hën wanlö sëmbë ko konda da Masa Jesosi taa wanlö Galilea sëmbë bi ta kii wan mbeti u de tjuma da Masa Gadu. Nöö fa de dë ta seeka di paima naandë, nöö de an kaba seei, hën dee sodati u Gaama Pilati ko kii de tuwë leti dë a di paima liba. 
\p  
\v 2 Hën Masa Jesosi piki de taa: “Wë dee sëmbë o, unfa un mëni u dee Galilea sëmbë dee sodati kii naandë? Un mëni taa de dë möön hogi möön hii dee oto sëmbë u Galilea mbei di soni dë miti de nö?  
\v 3 Wë nönö, na di soni dë mbei e. Ma nöö mi taki da unu taa ee wan bia unu libi, nöö sö unu seei sa dëdë kaba a sösö tu. 
\p  
\v 4 “Nöö di di tölu u Siloam bi kai kii dee teni-a-aiti sëmbë, nöö unfa fëën un pakisei? Un mëni taa dee teni-a-aiti sëmbë naandë bi hogi möön hii dee sëmbë u Jelusalen, mbei di soni dë miti de nö?  
\v 5 Nönö e, ma mi taki da unu taa ee wan bia unu libi, nöö söseei un sa dëdë kaba a sösö tu.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta konda di oto u di fuuta pau. 
\p  
\v 6 Nöö hën a toona da de wan oto möön. A taa: “Wan sëmbë bi abi wan goon fëën, nöö hën a paandi di fuuta pau de ta kai figa nëën. Nöö hën a dë te wan daka, nöö hën a go a di goon go suku njanjan a di pau. Ma nöö an feni na wan kodo njanjan nëën. 
\p  
\v 7 “Nöö hën a taki da di sëmbë di ta luku di goon taa: ‘Wë i sabi nö? Dii jaa longi kaa mi ta ko ta suku njanjan a di pau aki, ma ma ta feni möönsö. Nöö fii faa ën e. Andi a dë a di goon ta du?’ 
\p  
\v 8 “Nöö hën di sëmbë di ta luku di goon taa: ‘Wë un boo disëën di jaa aki möön, nöö mi o diki wan ngötö lontu ën buta deesi dëën.  
\v 9 Nöö te di oto jaa ee an pai njanjan, nöö te i toona ko nöö i sa faa ën awaa.’ ” 
\s1 Aki Masa Jesosi kula wan mujëë a saba daka. 
\p  
\v 10 Nöö hën Masa Jesosi dë teefa wan saba, hën a go a wan keiki go ta lei sëmbë.  
\v 11 Nöö wan mujëë sai naandë bi dë ku wan siki teni-a-aiti jaa longi kaa. Wan gadu wë bi du ku ën sö te sinkii fëën bendi doba fika sö, an sa hopo luku liba. 
\p  
\v 12 Nöö di Masa Jesosi si di mujëë hën a kai ën ko nëën. Hën a taki dëën taa: “Mujëë o, i ko bunu e. I böö u di siki fii.” 
\p  
\v 13 Nöö hën a buta maun a di mujëë liba. Nöö wantewante dë hën di mujëë ko bunu leti kumafa a bi dë. Nöö hën a da Masa Gadu tangi taa: “Ke! Masa o, i bumbuu e. Gaantangi fii. Mi böö.” 
\p  
\v 14 Wë nöö di di hedima u di keiki si sö, nöö hën a mati. Hati fëën boonu te na soni, fu di kula Masa Jesosi kula di mujëë a di saba. Hën a hakisi dee oto sëmbë dë taa: “Na sikisi daka u abi fuu wooko nö? Wë a dee sikisi daka dë dendu un musu ko suku kula, ma na a saba e!” 
\p  
\v 15-16 Ma Masa Jesosi piki taa: “Un dee bödjëëma aki, hiniwan saba un ta lusu dee kau ku dee buliki fuunu ta tja de go bebe wata. Nöö di mujëë aki wë? Fa a dë wan bakamii fu Abahamu nöö a dë wan apaiti sëmbë u Gadu kaa, ma töku di didibi sitaafu ën teni-a-aiti jaa longi kaa. Wë nöö di tatai di tai ën aki, ee a saba seei an musu lusu nö?” 
\p  
\v 17 Nöö di Masa Jesosi fan sö teefa a kaba, nöö hën sen kisi dee felantima fëën te na soni. Ma hii dee oto sëmbë tuu ta wai seei ku hii dee gaan wooko dee a ta du. 
\s1 Aki Masa Jesosi ta konda soni 
\s2 u di Njunjun Tii u Masa Gadu. 
\r Mat. 13:31-33; Maik. 4:30-33 
\p  
\v 18 Nöö hën Masa Jesosi toona seti lei de baka. A taki da de taa: “Andi mi sa tei taki da unu tee nöö a djeesi di Njunjun Tii u Gadu?  
\v 19 Wë a dë kuma wan sii de kai mutaadi di wan sëmbë tei paandi nëën goon. Di sii piki tee kuma wojo an sa si ën. Ma te i paandi ën, nöö a ta nasi ta göö tee a ko pau seei. A ta paaja maun tee fou seei ta feni kamian a dee maun fëën ta mbei wosu. Nöö sö di Njunjun Tii u Masa Gadu dë e.” 
\p  
\v 20 Hën a toona taa: “Andi mi sa tei möön fu mi lei unu fa di Njunjun Tii u Gadu dë?  
\v 21 Wë a dë leti kuma wan piki sooda di wan mujëë tei tuwë a wan hia boon, nöö di sooda ta soopu hii di boon te dou. Sö di Njunjun Tii u Masa Gadu dë e.” 
\s1 Aki Masa Jesosi taa i musu biinga fii pasa a di piki döö. 
\r Mat. 7:13-14, 21-23 
\p  
\v 22 Nöö a baka u di dë, hën Masa Jesosi toona tei pasi nango a Jelusalen. Nöö fa a nango dë nöö a ta pasa a sömëni köndë, nöö a ta lei sëmbë a dee peipei köndë nango. 
\p  
\v 23 Nöö hën wan sëmbë ko nëën ko hakisi ën taa: “Masa o, biti së u sëmbë nöö o dou a Gadu Köndë nö?” 
\p Hën Masa Jesosi piki ën taa:  
\v 24 “Un sabi nö? Na suku di soni dë e. Ma biinga be i dë wan u dee sëmbë di sa pasa a di piki döö go a dendu. Biga mi taki e, taa a a’ wan juu ta ko dë, nöö sömëni fuunu o kë biinga fu de pasa go a di piki döö ma wan o sa feni ën.  
\v 25 Woon sai dë te di sëmbë di abi di köndë o hopo tapa di döö. Nöö woon go taanpu a di döö buka ta naki di döö ta begi di sëmbë taa: ‘Masa o, gaantangi jabi di döö da u.’ Ma a o piki unu taa: ‘Un disa mi. Ma sabi unu. Unsë un kumutu?’ 
\p  
\v 26 “Nöö di juu dë woon piki taa: ‘Wë nönö, Masa, i sabi u. U ku i bi ta njan ta bebe makandi. A u köndë seei i bi ta lei u hiniwan juu.’ 
\p  
\v 27 “Ma nöö a o piki unu taa: ‘Mi taki e, ma sabi unu e. Ma sabi naasë un kumutu. Un kumutu a mi fesi dë, un takusëmbëma.’ 
\p  
\v 28 “Nöö naandë woon fika ta si dee fesiten sëmbë fuunu te a Gadu Köndë ala, de Abahamu, Isaki, ku Jakopu, ku hii dee tjabukama u Masa Gadu. Woon ta si de ma wan o sa dou a de. Nöö naandë woon dë ta du soni ta kai olo te un wei.  
\v 29 Nöö sëmbë o kumutu a hii së u di goonliba go a Gadu köndë ala, nöö de tuu o go sindo a tafa ala, ˻ma wan o sa dou a de˼.  
\v 30 Nöö hën mbei mi ta taki da unu limbolimbo taa dee sëmbë dee bi dë fesiwan aki sa ko bakawan ala. Dee bi dë bakawan aki sa bia ko dë fesiwan ala. Da sö.” 
\s1 Aki u ta si fa Masa Jesosi 
\s2 lobi Jelusalen. 
\r Mat. 23:37-39 
\p  
\v 31 A di wan seei daka naandë, hën wanlö Faliseima ko a Masa Jesosi ko taki dëën taa: “Mësitë, a bëtë i kumutu aki go e, biga Könu Helodi ta suku i faa kii.” 
\p  
\v 32-33 Ma nöö Masa Jesosi piki de taa: “Un go taki da di bödjëëma naandë taa mi dë aki ta jaka dee didibi ta puu a sëmbë liba, mi ta kula dee sikima ko bunu. Nöö mi o wooko di wooko u mi wantu daka eti. Ma fu go, mi musu fu go a Jelusalen nöömö. Biga de an ta kii wan tjabukama u Masa Gadu a wan oto kamian möön leki a Jelusalen.” 
\p  
\v 34 Hën a bia ta fan soni u Jelusalen. A taa: “Aai baa, di köndë de kai Jelusalen, dee sëmbë fëën nöö ta kii dee tjabukama u Masa Gadu sö. Dee sëmbë a ta manda da de tuu de ta naki ku sitonu ta kii. Nöö a tjali möönsö, un dee sëmbë a Jelusalen dë. Biga fa un sai dë, un sabi un mëni pasi mi kai unu fuun ko a mi nö, leti kumafa wan ganian mama ta kai dee mii fëën fu de ko tjubi nëën hanza basu. Ma wan bi kë. 
\p  
\v 35 “Hën mbei fa u dë aki, nöö di köndë fika da unu awaa. Biga mi, ma o dë ku unu möön. Mi o go. Ma te wan ten dë, woon toona si mi möön. Nöö woon ˻kisi mi ku wai awaa˼ ta bai taa: ‘Gaantangi u Gadu fu di sëmbë di ko a u a di në u Masa.’ ” 
\c 14  
\s1 Aki Masa Jesosi kula wan sikima a saba daka. 
\p  
\v 1 A wan saba daka hën wan u dee fesima u dee Faliseima kai Masa Jesosi faa ko njan nëën wosu. Nöö di a ko, nöö ˻wanlö Faliseima ku wanlö Sabima u Wëti˼ dë leti dë ta watji ën ˻u de feni wan soni nëën di an bunu, u de tjëën go kaagi˼. 
\p  
\v 2 Nöö wan womi sai dë tu ku wan siki fëën. Di sëmbë bi siki taanga te hii sinkii fëën soi. 
\p  
\v 3 Nöö hën Masa Jesosi hakisi dee Faliseima ku dee Sabima u Wëti dee sai dë taa: “Wë dee sëmbë aki o, mi kë hakisi unu wan soni. Te saba daka, a bunu fii kula wan sëmbë ko bunu, naa i musu disëën? Unfa di wëti u Mosesi taki?” 
\p  
\v 4 Ma nöö na wan sëmbë piki ën. De an taki aai, de an taki nönö. Nöö hën Masa Jesosi tëndë maun panjan di womi. Nöö hën a kulëën te a kaba, hën a mandëën go. 
\p  
\v 5 Nöö hën a toona hakisi de möön taa: “Ee wan sëmbë i abi wan womi mii fii ee nasö wan kau, nöö hën a kai a tobo wata, nöö fu di a dë saba daka nöö joo disëën faa dëdë nö, naa joo go puu ën?”  
\v 6 Ma nöö de an piki ën na wan wojo soni möönsö. 
\s1 Aki Masa Jesosi taa na wan sëmbë musu suku hei fëën seei. 
\p  
\v 7 Nöö fa de dë sindosindo a tafa naandë, nöö hën Masa Jesosi luku dee sëmbë dee ko a di piizii dë te a kaba lontu dou. Nöö hën a si taa sëmbë sai dë kë sindo a dee möön hebi kamian fu di tafa, biga de ta suku hei u deseei tumisi. Nöö hën a konda wan oto da de. 
\p  
\v 8 A taki da de taa: “Te wan sëmbë kai i fii ko a wan piizii nëën wosu, nöö te i go, nöö ja musu suku u go sindo a di möön hei kamian wante e. Ma i musu sindo te a wan së buka ala. Biga kandë sö, di sëmbë di kai i ko dë, bi kai wan oto sëmbë tu di hei möön i.  
\v 9 Nöö a o ko taki da i taa: ‘Wë mati o, saka ko sindo a baka aki, be di otowan sindo a i kamian.’ Nöö di juu naandë, ku gaan sen joo hopo go sindo a di möön lagi kamian. 
\p  
\v 10 “Ma ee wan sëmbë kai i fii ko a wan piizii nëën wosu, nöö te i go, nöö go sindo a di möön lagi kamian e. Nöö te di juu a ko, nöö ee a si taa wë di kamian i sindo ala an fiti i, nöö a o kai i taa: ‘Mati o, na sindo ala baa. Ko sindo aki.’ Nöö a o tei i tja go buta a wan möön hei kamian. Nöö fa joo hopo ka i bi sindo dë fii waka go sindo a di möön hei kamian, nöö dee oto sëmbë o si taa aai, i dë wan hei sëmbë tuu. 
\p  
\v 11 “Biga di sëmbë di ta hopo ën seei, nöö hën de o saka. Ma di sëmbë di ta sakëën seei, nöö hën de o hopo.” 
\s1 Aki Masa Jesosi taki da di 
\s2 Faliseima ambë faa musu ta 
\s2 kai a piizii. 
\p  
\v 12 Nöö hën Masa Jesosi taki da di sëmbë di kai ën a di piizii naandë taa: “Mati o, te joo kai sëmbë möön fu de ko njan ku i, nöö na kai dee bëë fii e, ku dee bunu mati fii, ee nasö dee gudu sëmbë dee ta libi a i bandja dee sa du i bunu baka. Wë biga ee i kai dee sëmbë dë wanwan, nöö te de o njan nöö de o toona kai i tu. Nöö te de kai i, i go njan te i hopo, nöö hën di njanjan i njan dë, hën nöö da di paima i feni fu di i bi kai de ko njan ku i. Nöö a kaba. 
\p  
\v 13 “Ma te joo kai sëmbë u de ko a i wosu ko njan, nöö i musu suku dee pootima e. Ee wan sëmbë aan möni, ee wan sëmbë wojo booko, ee wan sëmbë lan, nöö de i musu ta kai be de ko njan a i wosu.  
\v 14 Nöö joo feni bunu fëën. Biga dee lö sëmbë dë, de an sa toona paka i baka. Ma wan daka ta ko Masa Gadu o weki dee sëmbë a dëdë dee bi libi bunu nëën wojo, nöö a di daka dë joo feni di paima fii e.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta konda di oto u di gaan piizii. 
\r Mat. 22:1-10 
\p  
\v 15 Nöö hën di Masa Jesosi fan sö te a kaba, nöö hën wan u dee sëmbë ku ën dë sindosindo a tafa dë taki dëën taa: “Wë di sëmbë di o feni kamian go sindo a di tafa u Masa Gadu nëën köndë ala, nöö a a’ bunuhedi e!” 
\p  
\v 16 Nöö hën Masa Jesosi piki ën, a konda wan oto dëën taa: “Wan womi bi dë, nöö hën a kai hia sëmbë u de ko nëën. Nöö hën a seeka soni u njan te a hia u de musu ko njan ku ën. 
\p  
\v 17 “Nöö di di juu kisi, nöö hën a manda wan wookoma fëën u go taki da dee sëmbë taa di juu dou, be de ko. Biga hii soni dë seekaseeka kaa. 
\p  
\v 18 “Ma nöö di di wookoma go kai de, hën de tuu ta pii soni ta konda. Wan u de taa: ‘Wë fa mi dë aki, nöö ma sa ko e. Biga mi bai wan goon, nöö mi musu go luku ën. Nöö taki da i masa taa an musu tei mi u hogi.’ 
\p  
\v 19 “Di otowan taki taa: ‘Wë mi bai teni kau, nöö mi musu go wooko ku de luku. Nöö hën mbei ma o feni pasi u ko. Nöö taki da i masa taa be an tei mi u hogi.’ 
\p  
\v 20 “Di otowan taki möön taa: ‘Wë djunsu aki mi tei wan mujëë, nöö ma o sa ko.’ 
\p  
\v 21 “Hën di wookoma toona ko dëën masa dee bosikopu. Nöö hën di masa hati boonu seei, hën a taki dëën taa: ‘Wë nöö toona go hesihesi e, nöö i waka a dee gaangaan sitaati ku dee pikipiki sitaati dee dë a di köndë aki tuu, nöö i suku dee lanlan sëmbë ku dee sëmbë dee an sa wooko, ku dee bookowojo sëmbë ku dee pena sëmbë, nöö i tja de tuu ko.’ 
\p  
\v 22 “Hën di wookoma go tefa a ko, hën a taa: ‘Wë Masa, wë mi feni dee sëmbë nöö de ko kaa, ma misikuma kamian dë eti.’ 
\p  
\v 23 “Hën a taa: ‘Wë nöö toona go a dee pandasi kamian ku dee boiti ku dee sabana dendu, nöö te i feni sëmbë nöö i panjan de a maun hai tja ko. Biga di wosu u mi musu fuu.  
\v 24 Ma nöö mi taki da unu taa dee fosu sëmbë dee mi bi kai dë, nöö na wan u de sa feni di njanjan u mi aki njan möön e.’ ” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta lei dee sëmbë andi de musu du ufö de sa dë bakama fëën. 
\r Mat. 5:13, 10:37-38; Maik. 9:50 
\p  
\v 25-26 Nöö fa Masa Jesosi ta waka nango dë, nöö wanlö hia sëmbë ta waka ku ën nango. Tee wan pisi, hën a bia luku de. Hën a taki da de taa: “Ee wan sëmbë ja sa kai mi gaan soni möön i mama ku i tata ku i mujëë ku dee mii fii ku dee baaa fii ku dee sisa fii ku hii dee libi dee i abi tuu, nöö ja sa dë wan bakama u mi e. Biga i musu sa tja sitaafu u mi hedi. Ee i dëdë seei fu mi hedi, ja musu a’ toobi.  
\v 27 Biga ee wan sëmbë i kë waka a mi baka, nöö ja musu abi kë fii seei e. Ma di soni di mi kë, hën nöö i musu du, nöö joo dë wan bakama u mi tuutuu. 
\p  
\v 28 “Wë nöö un musu pakisei di soni bunu e. Biga ee wan fuunu kë mbei wan wosu nöö unfa joo du? Ja o go sindo pakisei te i kaba luku ee di möni fii tjika u du di wooko bifö i go seti mbei ën ö? 
\p  
\v 29 “Wë biga ee i go seti ën nöö hën di möni fii kaba, nöö te wan sëmbë ko dë ko si ën nöö a o taa:  
\v 30 ‘Di womi aki, luku wan gaan wosu a seti mbei disa aki. Na mbei wë an kë mbei ën e, ma di möni fëën wë kaba.’ Nöö di juu dë nöö de o ta mbei i fa. 
\p  
\v 31 “Nöö söseei ee wan könu abi teni dusu sodati nöö hën a pakisei taa a o go feti ku wan oto könu di abi tuwenti dusu sodati, nöö bifö a go a musu pakisei bunu ee a sa feti ku ën. 
\p  
\v 32 “Ma ee a luku te a kaba nöö a si taa: ‘Wë di könu di abi tuwenti dusu sodati dë, ma sa wini ën,’ nöö an musu luku te di könu ko zuntu poi e. Ma a musu manda sëmbë a fesi go begi ën te a kaba, be di taki koti bifö de ko miti. 
\p  
\v 33 “Wë nöö söseei hiniwan fuunu musu sindo pakisei ee i sa disa dee soni dee i abi, nöö ee ja sa disa de fii ko ta waka a mi baka nöö ja sa dë bakama u mi e. 
\p  
\v 34 “Wë biga un luku, dee sëmbë. Satu dë wan suti soni u njan tuu, ma ee di satu kaba a sösö te an sa kisi gansë möön, nöö andi i sa du ku ën möön?  
\v 35 A kapëë nöö i sa tei ën tuwë, biga aan heepi a goonliba möön. ˻Nöö söseei joo dë tu e, ee ja waka ku hii i hati a mi baka.˼ 
\p “Nöö fa mi fan ku unu aki, nöö un pakisei ën bunu e, dee sëmbë, be un fusutëën.” 
\c 15  
\s1 Aki Masa Jesosi ta konda soni 
\s2 u wan lasi sikapu. 
\r Mat. 18:12-14 
\p  
\v 1 Wan daka hën dee sëmbë ta pii lanti möni ku dee oto takulibima u di köndë, hën de go a Masa Jesosi faa musu konda Gadu oto da de. 
\p  
\v 2 Nöö hën dee Faliseima ku dee Sabima u Wëti ko si Masa Jesosi ku dee sëmbë naandë makandi. Nöö hën de taa: “Ee! Aai baa. Di sëmbë aki, a ta butëën seei kuma bumbuu sëmbë, ma a ta hulu dee gaan takulibima u di köndë. So juu hën ku de ta njan makandi seei. A bunu nö?” 
\p  
\v 3 Nöö Masa Jesosi sabi taa sö de ta guunjëën, nöö hën a da de wan oto. A taa:  
\v 4 “Un haika e, dee sëmbë. Ee wan fuunu abi wan höndö sikafu nöö wan u de kumutu a dee otowan dendu go lasi, nöö unfa joo du? Ja o seeka dee nëniteni-ku-nëni naandë disa a sabana dë, nöö i go suku di lasi wan te i feni ën nö?  
\v 5-6 Nöö te i feni ën kaa, nöö joo wai seei hopo ën buta a gangaa baaku tja ko a ganda. Nöö te i ko dou ku ën kaa, nöö joo kai dee mati fii ku dee sëmbë dë a i bandja naandë taa: ‘Un ko mbei piizii ku mi e, dee sëmbë. Biga di mbeti u mi bi lasi, nöö mi feni ën baka.’ 
\p  
\v 7 “Wë nöö fa i si hii sëmbë ta wai naandë, nöö söseei a dë a Gadu Köndë tu te wan takulibima biëën libi ko ta waka a Masa Gadu baka. De ta piizii ku ën möön leki dee oto nëniteni-ku-nëni sëmbë dee bi dë seekaseeka dë kaa.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta konda di oto u di kpëngëlë möni di bi lasi. 
\p  
\v 8 Nöö hën a toona taki da de möön taa: “Nöö söseei tu, ee wan mujëë abi teni kpëngëlë möni nöö hën wan u de lasi, nöö an o sëndë faja nöö a ta bai di wosu köniköni ta suku ën teefa a feni ën baka nö?  
\v 9 Nöö te a feni ën kaa, nöö a o kai dee mati fëën ku dee sëmbë dë nëën bandja tuu ko. Nöö a o taki da de taa: ‘Dee sëmbë o, mi bi abi teni kpëngëlë möni nöö wan u de bi lasi, hën mi ta suku ën tefa u dë aki hën mi feni ën. Nöö un ko wai mbei piizii ku mi makandi.’ 
\p  
\v 10 “Wë nöö fa i si dee sëmbë ta wai u di wan kodo kpëngëlë möni bi lasi de feni dë, nöö söseei dee basia u Masa Gadu ta wai tu e, ee wan kodo takulibima seei biëën libi ko ta waka a Masa Gadu baka.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta konda di oto u di mii di bi lasi. 
\p  
\v 11 Nöö hën a toona taki da de möön taa: “Wan tata bi dë e, nöö a bi abi tu womi mii fëën.  
\v 12 Nöö hën wan daka hën di piki wan ko nëën. Hën a taki dëën taa: ‘Taata o, mi kë fii paati dee gudu fii, nöö i da mi di u mi së di mi bi o feni wante.’ Nöö hën di tata paati di gudu fëën da dee womi mii fëën te a kaba. 
\p  
\v 13 “Nöö an longi möön, hën di piki wan sei dee gudu fëën. Hën a tei di möni. Hën a go a wan longi köndë, nöö naandë a poi di möni fëën tuu ku jajo libi.  
\v 14 Nöö hën a sai dë te wan pisi, hën wan gaan hangi ko a di köndë. Nöö hën pena ko ta kii ën a hii fasi, biga di möni fëën bi kaba gaanduwe kaa. 
\p  
\v 15 “Nöö hën a go a wan sëmbë u di köndë go suku wooko. Nöö hën di sëmbë dëën wan wooko, a mandëën faa musu go ta luku dee hagu fëën dëën.  
\v 16 Nöö hangi ko ta kii di womi mii tee dee hagu njanjan seei a bi kë feni njan fu bëë fëën fuu, ma na di dë seei de dëën. Na wan sëmbë dëën soni u njan a di köndë möönsö. 
\p  
\v 17 “Nöö hën a sai dë tee wan pisi, nöö hën wojo fëën ko limbo. Hën a taa: ‘Luku fa mi dë aki. Sömëni wookoma mi tata abi ta da njanjan, de ta njan te tjika de, nöö hën mi ko dë aki ta pena da hangi ta kii.  
\v 18 Nöö mi sabi andi mi o du. Mi o toona go a mi tata, nöö mi o go taki dëën taa: “Taata, wë mi du hogi ku i tee dou ku Masa Gadu tuu.  
\v 19 Nöö ma waiti möön seei fii musu tei mi kuma mii fii e, ma tei mi kuma wan wookoma fii nöö.” ’ 
\p  
\v 20 “Nöö hën a hopo ta waka nango nëën tata. 
\p “Nöö di tata bi dë a wosu naandë. Te wan pisi, hën a tuwë wojo go te ala, hën a si wan sëmbë ta ko. Hën a si taa di womi mii fëën hën ta ko naandë. Nöö hën tjali fëën kisi ën tee. Hën a hopo vu kule go kisi ën baasa, a bosi ën wai ku ën te a bigi. 
\p  
\v 21 “Nöö hën di womi mii taa: ‘Taata o, wë ma waiti tjika möön fii tei mi kuma miii fii e, biga mi du i hogi tee dou ku Masa Gadu seei tu.’ 
\p  
\v 22 “Ma di tata an haika di mii seei. A taki da dee wookoma fëën taa: ‘Un hesi go tei di möön waiti wojo koosu tja ko bisi dëën. Nöö un go tei andelu tja ko tuusi nëën finga, nöö un tja saapatu ko dëën be a bisi.  
\v 23 Nöö un go kii di fatu kau tja ko, boo boi njan mbei piizii.  
\v 24 Biga di womi mii u mi aki bi go kaba a sösö, ma a toona ko a u baka.’ Hën de seti mbei di piizii. 
\p  
\v 25 “Nöö a di ten dë seei, di gaan baaa fëën bi dë a goon dendu. Nöö hën di a kumutu a goon ta ko, hën a jei de ta wai ta pëë ta mbei piizii te a bigi.  
\v 26 Nöö hën a kai wan u dee wookoma fëën tata ko, hën a hakisi ën taa: ‘Andi ta pasa bigi di bigi aki sö?’ 
\p  
\v 27 “Hën a piki ën taa: ‘Wë di piki baaa fii di bi go, hën wë toona ko a wosu. Nöö hën i tata kii di fatu kau ta wai ku ën fu di a toona ko ku libi a wosu baka.’ 
\p  
\v 28 “Nöö di di gaan baaa jei sö, hën hati fëën boonu tee a taa an o go a wosu. 
\p “Nöö hën di tata ko jei, hën a go nëën a döö go begi ën taa: ‘Womi, gaantangi, ko boo go a wosu.’ 
\p  
\v 29 “Hën a taa: ‘Wë nönö Taata, më o ko a wosu. Wë biga sömëni jaa longi mi ku i dë aki, mi ta du hii soni da i dee i ta manda mi fu mi musu du. Na wan daka seei mi pasa i buka. Mi ta wooko da i kuma mi da wan sitaafuma fii, ma na wan daka i da mi wan u dee kaabita seei fu mi mbei piizii ku dee mati u mi.  
\v 30 Ma di womi mii fii aki di go poi dee gudu fii ku di jajo libi fëën, tefa a toona ko aki nöö hën i ta mbei sö wan gaan piizii te i kii di fatu kau dëën. ˻Nöö ma sa ko a wosu. A hati mi poi.˼’ 
\p  
\v 31 “Hën di tata taa: ‘Wë mii o, wë fa mi ku i ta libi makandi aki, nöö hii dee soni dee mi abi aki tuu dë fii, na sö nö?  
\v 32 Ma di baaa fii di bi go sömëni longi te u mëni taa a dëdë kaba a sösö, hën wë toona ko a u ku libi baka. Nöö an fiti fuu wai mbei piizii ku ën nö?’ ” 
\c 16  
\s1 Aki Masa Jesosi ta konda taa i musu seeka da di bakaten libi fii. 
\p  
\v 1 Nöö hën Masa Jesosi toona taki wan oto woto möön da dee bakama fëën. A taa: “Wan guduma bi dë, nöö ˻a a’ hia wookoma. Hën a tei wan sëmbë buta basi a dee wookoma fëën liba faa ta seeka di wooko ta luku hii dee gudu fëën dëën.˼ 
\p “Nöö hën a dë tee wan daka, nöö hën wan sëmbë ko nëën ko taki dëën taa: ‘Mati o, haika e. Di basi i buta a dee wookoma fii liba dë, an ta wooko bunu e. A ta njan di möni fii.’ 
\p “Hën di guduma taa: ‘Sö nö?’ Hën a taki aai. Hën a taa: ‘Wë antoobi.’ 
\p  
\v 2 “Nöö hën a manda kai di basi ko nëën. Hën a taki dëën taa: ‘Womi, mi jei wan soni. Wë nöö hën mi kai i ko hakisi fii musu konda da mi. De taki da mi taa i ta njan di möni u mi tuu. Wë nöö i musu taki da mi unfa i wooko ku di möni, biga abiti möön mi o puu i. Ja o dë basi fu di wooko u mi möön.’ 
\p  
\v 3 “Nöö hën di basi taki nëën hati taa: ‘Ee maingë, di soni aki, a bigi da mi. Wë nöö ee di masa u mi ko puu mi a wooko, nöö andi seei mi o du? Biga ma sa wooko a goon dendu te tja heepi ko da mi fu mi feni soni njan. Nöö fu mi ta waka ta pidi njanjan a sëmbë wosu, mi a’ sen fëën. Ma sa du ën.’ 
\p  
\v 4 “Hën a sai dë te wan pisi, hën a taa: ‘Söö. Wë mi saandi mi o du u te de puu mi a di wooko, nöö oto sëmbë sa hoi mi a de wosu. Nöö pena an o kii mi.’ 
\p  
\v 5 “Hën di a pakisei sö kaa, nöö hën a kai hii dee sëmbë dee bi juu soni nëën masa söndö paka. Nöö hën di de ko nëën, hën a taki da di fosuwan taa: ‘Womi o.’ A piki. A taa: ‘Un mëni i bi abi fii paka di masa u mi?’ 
\p  
\v 6 “Hën a piki ën taa: ‘Wë basi, mi abi wan höndö bali fatu dee mi bi tei fu mi musu paka.’ 
\p “Hën a taki aai. Hën a tei di pampia a bi sikifi dee soni a bi juu, hën a tënëën tuwë. Hën a dëën wan oto pampia taa: ‘Luku wan oto pampia aki. Go sindo, nöö i toona sikifi ën. Ma te joo sikifi, na sikifi wan höndö möön e. Sikifi feifiteni bali nöö.’ Hën a tei, hën a go sindo hën a sikifi. 
\p  
\v 7 “Hën a kai wan otowan, di u mbei tu. Hën a taa: ‘Womi o, fa u ta wooko aki, nöö dee soni mi bi juu i, un mëni i abi fii musu paka?’ 
\p “Hën a piki ën taa: ‘Wë basi, mi abi wan dusu saku boon fu mi musu paka.’ 
\p “Hën a tei di biifi hën a tënëën. Hën a taki dëën taa: ‘Go sindo, nöö i sikifi otowan. Ma te joo sikifi, nöö i sikifi aiti höndö nöö. Na sikifi wan dusu möön.’ ˻Nöö sö a saka di möni da de tuu.˼ 
\p  
\v 8 “Nöö hën di di guduma si fa di basi du dë, hën a taa: ‘Aai, di sëmbë aki, ˻hii fa a hogi˼ ma a sabi u du soni e. A köni tuu. ˻A sabi fa u heepi ën seei fu te di fuka ko nëën a bakaten, nöö a sa libi.˼’ ” 
\p Nöö hën Masa Jesosi toona taa: “Luku fa di guduma gafa di sëmbë. Nöö mi taki e, dee sëmbë u di goonliba aki dee an ta waka a Masa Gadu baka, de ta libi a wan fasi u tja wini ko da de a bakaten möön leki dee sëmbë dee ta waka a Gadu baka e.” 
\p  
\v 9 Nöö hën a toona taki da de taa: “˻Un si fa di basi du aki nö? A seeka di soni faa musu toona heepi ën seei a bakaten.˼ Nöö sö unu seei musu du tu e, dee sëmbë. Dee möni un si un ta wooko a goonliba aki, nöö un musu ta wooko ku de a wan fasi fu te di daka un kumutu a di goonliba aki, nöö de o kisi unu ku piizii seei te un dou a Gadu köndë ala ka woon dë fu teego. 
\p  
\v 10 “Nöö a dë sö taa ee wan sëmbë ja sa seeka wan piki soni te a ko bumbuu soni, nöö söseei ja o sa seeka gaan soni tu. Nöö ee i ta fufuu piki soni, nöö söseei joo ta fufuu gaan soni tu. 
\p  
\v 11 “Nöö ee wan sëmbë ja ta seeka di gudu i ta feni a goonliba aki a wan bumbuu fasi, ja ta njan mën kumafa a fiti, wë nöö unfa Masa Gadu o sa futoou i faa da i gaan gudu nëën köndë fii seeka?  
\v 12 Nöö ee wan sëmbë ja ta seeka oto sëmbë soni te de butëën a i maun, nöö unfa de o da i soni fii seei, fii seeka? 
\p  
\v 13 “Nöö na wan sëmbë sa dini tu masa makandi e, dee sëmbë. Biga joo lobi wan möön wan. Ee i hëngi a wan, nöö ja o sa hëngi a di otowan möön. Wë nöö i sa dë a Gadu baka, ee nasö i sa dë a gudu baka, ma nöö ja sa dë a de tuu baka makandi e.” 
\p  
\v 14 Nöö di Masa Jesosi taki dee oto aki teefa a kaba, nöö hën dee Faliseima jei, nöö hën de an kë sö. Biga deseei a’ langabëë u möni tumusi. Nöö hën de bia ta sösö Masa Jesosi ta mbei ën fa. 
\p  
\v 15 Hën Masa Jesosi taki da de taa: “Wë unu wë mi ta taki tuu e. Biga a sëmbë wojo un ta mbei taa un dë bumbuu sëmbë, ma Masa Gadu hën sabi unu hati e. Nöö di soni libisëmbë ta si u gaan bumbuu soni, nöö a Masa Gadu wojo an dë wan wojo soni.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta konda soni u 
\s2 di awoo tii ku di Njunjun Tii 
\s2 u Masa Gadu. 
\p  
\v 16 Nöö hën a taki da dee Faliseima möön taa: “Un haika e, dee sëmbë. Fu sensi di ten u Mosesi te kisi di ten u Johanisi di Dopuma, nöö dee wëti Mosesi ku dee tjabukama bi kisi a Gadu bi ta konda da libisëmbë fa u de waka a Gadu baka. Ma nöö fa u dë aki, wan njunjun buka ko taa Masa Gadu hopo wan Njunjun Tii. Nöö hia sëmbë ta biinga a di Njunjun Tii dë baka kaa.  
\v 17 Ma tökuseei an dë taa dee awoo wëti an bunu e. Mundu ku goonliba sa kaba, ma na wan piki wan u dee wëti seei o kaba a sösö möönsö.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta lei fa 
\s2 manu ku mujëë an musu tuwë. 
\r Mat. 5:31-32; Maik. 9:42 
\p  
\v 18 Hën a toona taki möön taa: “Ee wan sëmbë i go tei wan mujëë te nöö hën i tuwëën disa nöö i toona go tei wan otowan, nöö di wëti u Masa Gadu hën i booko dë kaa e. Nöö söseei tu, ee wan sëmbë i go tei wan tuwë mujëë fu wan oto womi, nöö i seei booko di wëti u Gadu tu.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta konda di oto u di guduma ku Lazalosi. 
\p  
\v 19 Nöö hën a toona taki da de möön taa: “Wë un haika e, dee sëmbë. Wan guduma bi dë a wan köndë. Nöö a gudu tee na sipootu. Hiniwan juu a ta libi fëën kumafa a kë ta bai dee gaan dii koosu ta bisi ta mbei gaan piizii. 
\p  
\v 20 “Ma nöö wan sëmbë bi dë a di köndë naandë tu de ta kai Lazalosi. A pena te an saanfa u du ku ën seei. Kasikaasi kisi ën hii ën sinkii. Na hopo seei a ta hopo ta waka. Nöö de ta hopo ën ta tja nango ta buta a di guduma dööbuka  
\v 21 fu te di guduma njan nöö a kandë a sa feni so u dee sakasaka u dee njanjan fëën dee ta kumutu nëën tafa ta kai a goon. Nöö dee dagu u sitaati ta ko ta lëmbë dee kasikaasi fëën nëën sinkii. 
\p  
\v 22 “Nöö hën de dë te wan pisi nöö hën di penama dëdë. Hën dee basia u Masa Gadu ko tei ën tja go nëën gaan sëmbë Abahamu bandja. ˻Nöö a sai dë ta wai ta piizii ta libi suti kumafa di libi dë ala.˼ 
\p “Nöö a baka fëën hën di guduma dëdë tu, hën de tjëën go bei.  
\v 23 Ma nöö fa a dëdë dë, nöö hën a go a didibi faja. Hën a go sai dë a di faja dendu ta tja sitaafu ta bai ta kai olo. 
\p “Tee wan pisi, nöö hën a hopo wojo luku te ala, a si Lazalosi a Abahamu bandja dë. 
\p  
\v 24 “Hën a bai kai Abahamu taa: ‘Taata oo, Taata, gaantangi, tei tjali u mi nöö i manda Lazalosi be a tuusi finga fëën a wata tja ko munjan mi töngö. Biga ka mi dë aki, di faja ta kendi mi tumusi.’ 
\p  
\v 25 “Nöö hën Abahamu piki ën taa: ‘Ke, aai mii, wë mi jei e. Ma mëni taa di ten di i bi dë a goonliba ala, i bi ta libi bunu kumafa i kë. Soni seei an bi ta fuka i. I bi njan di bunu libi fii a goonliba ala tuu bifö i dëdë ko aki. Nöö Lazalosi, di a bi dë a goonliba ala, nöö hii fuka a bi ta tjai. Wë nöö fa u dë aki i ko ta tja sitaafu, ma Lazalosi hën ko feni böö awaa. 
\p  
\v 26 “ ‘Ma haika, boiti u di dë, pasi an dë fu dee sëmbë u mi aki aba ko a unu ala e. Söseei pasi an dë a unu ala tu fu un sa aba ko a u aki. Biga wa sa pasa di gaan fundu ngötö a u mindi aki fuu ko miti ku u seei.’ 
\p  
\v 27 “Nöö hën di guduma taa: ‘Aai, wë mi jei. Ma nöö i sabi nö? Mi begi i Taata, gaantangi, manda Lazalosi be a go a mi tata wosu,  
\v 28 nöö a o si wanlö baaa u mi naandë. De dë feifi. Nöö gaantangi be a wasiköi de da mi taa de an musu libi kumafa mi bi libi a goonliba ala möön, fu de ko a di sitaafu kamian aki.’ 
\p  
\v 29 “Nöö hën Abahamu piki ën taa: ‘Sö nö, womi?’ Hën a taki aai. Hën a taa: ‘Wë, mi jei. Ma i sabi nö? Dee sëmbë a goonliba ala, de abi dee buku fu Mosesi ku dee u dee tjabukama u Masa Gadu kaa. Nöö be dee baaa fii haika andi dee buku ta taki nöö de waka a de baka.’ 
\p  
\v 30 “Hën di guduma taa: ‘Aai, Taata, sö a dë tuu. Ma di dë wanwan an tjika. Ma ee wan dëdë sëmbë hopo go wasiköi de, nöö de o bia de libi.’ 
\p  
\v 31 “Hën Abahamu piki ën taa: ‘Ma haika e, mati. Ee de an sa tei dee sikifi a dee buku naandë, nöö ee wan sëmbë hopo kumutu a dëdë köndë go fan ku de seei, de an o jei möönsö e.’ ” 
\p Sö wan gaan oto Masa Jesosi konda dë e. 
\c 17  
\s1 Aki Masa Jesosi bai dee bakama 
\s2 fëën u de an ganjan sëmbë 
\s2 puu a Gadu pasi. 
\r Mat. 18:6-7, 21-22; Maik. 9:42 
\p  
\v 1 Hën Masa Jesosi taki da dee bakama fëën taa: “Un musu sabi taa dee soni ta hai sëmbë puu a Gadu pasi an o sa kaba a di goonliba aki möönsö. Ma mi bai helu da dee sëmbë dee o ta tja dee lö soni dë ko a sëmbë.  
\v 2 Biga ka fii du sö wan soni, nöö a möön bunu de tai wan gaan gindi sitonu a i gangaa, nöö de tja i go tuwë a ze mindi be i dëdë kaba a sösö wante, fu ja du di hogi di i bi pakisei dë. Di sitaafu dë hogi, ma an hogi kuma di i bi o feni ee i bi feni pasi puu sëmbë a Gadu pasi.  
\v 3 Un musu luku bunu ku di soni naandë fu an musu miti unu e.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta lei de 
\s2 fa u de libi ku dee sëmbë 
\s2 dee ta du de hogi. 
\p Hën a toona taa: “Wë nöö ee i si taa di otowan fii du i hogi, nöö i musu fan ku ën be an du sö ku i möön. Nöö ee i si taa a piki disa di hogi du fëën dë, nöö i musu disëën. Ja musu hoi ën a bëë.  
\v 4 Ee a du i hogi sëbën toon a wan daka seei nöö hën a ko a i sëbën toon ko begi i fii dëën paadon, nöö i musu disëën. Na hoi ën a bëë möön e.” 
\s1 Aki Masa Jesosi konda taa 
\s2 ee di biibi fii piki seei 
\s2 ma a sa du gaan wooko. 
\p  
\v 5 Nöö hën dee bakama taki da Masa Jesosi taa: “Wë Masa o, u ta biibi a Masa Gadu liba, ma di biibi fuu an tjika. Nöö u begi i gaantangi, heepi u be di biibi fuu ko möön taanga.” 
\p  
\v 6 Nöö hën Masa Jesosi piki de taa: “Aai. Wë womi, ee i abi wan piki biibi a Gadu liba kuma ahun sii seei, hën i taki da di pau i si aki sö taa: ‘Hön kumutu aki go paandi i seei a ze,’ nöö a o piki i buka e.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta konda da de kumafa di wooko u de dë. 
\p  
\v 7 Nöö hën a taki da de möön taa: “Undi fuunu o abi wan wookoma, nöö te a go a wooko a goon dendu nasö a go luku dee mbeti a sabana tee a ko, nöö i taki dëën taa: ‘Ko sindo njan’? 
\p  
\v 8 “Na tuu fii. Ma joo taki dëën taa: ‘Wë luku, di i ko kaa, nöö i seeka hesihesi nöö i go boi njanjan seti tafa da mi be mi njan. Nöö te mi njan te bëë u mi fuu kaa, nöö i seei sa njan tu.’ 
\p  
\v 9 “Wë nöö unfa un pakisei u di soni naandë? Un pakisei taa di basi u di wookoma musu da di wookoma fëën apaiti tangi fu di a wooko dëën taanga sö nö? Nönö. An dë faa dëën tangi e. Wë biga fa a wooko naandë, sö nöö a bi musu wooko. 
\p  
\v 10 “Wë nöö unu seei tu e, te un wooko da Masa Gadu kumafa a da i di wooko, nöö an dë fuun suku tangi nëën e. Biga sö nöö di wooko fuunu dë kaa.” 
\s1 Aki Masa Jesosi kula teni sëmbë dee bi siki tjinasiki. 
\p  
\v 11 Nöö fa Masa Jesosi nango a Jelusalen dë, nöö hën a ta pasa a di pisiwata u Samalia ku Galilea mindi. 
\p  
\v 12 Nöö hën a go dou a wan piki köndë. Hën teni sëmbë ko miti ku ën naandë, nöö dee sëmbë dë tuu siki tjina siki. Hën de taanpu te ala,  
\v 13 de bai taanga kai Masa Jesosi taa: “Jesosi, Masa o, ke gaantangi, tei tjalihati fuu nöö i heepi u baa!” 
\p  
\v 14 Nöö di Masa Jesosi jei di bai, nöö hën a bia luku. Hën a si dee sëmbë. Hën a taki da de taa: “Ee, aai mii. Wë un sabi nö? Un pasa go a dee begima be de si unu fa un dë.” 
\p Nöö di de seti nango, te wan pisi hën de tuu ko bunu djee.  
\v 15 Nöö di wan u de si taa a ko bunu, hën an go möön ma a bia toona. Nöö hën a ta bai taanga ta gafa Gadu ta dëën tangi u di bunu a du ën naandë. 
\p  
\v 16 Nöö hën a kule go kai a Masa Jesosi fesi a goon naandë. Hën a taki dëën taa: “Ke Masa, gaantangi fii e, fu di bunu i du mi aki. A bigi. Nöö mi si ën!” Nöö di sëmbë dë bi dë wan Samalia sëmbë. ˻An bi dë Isaëli sëmbë seei kuma dee oto nëigi, faa bi musu da Gadu tangi sö.˼ 
\p  
\v 17-18 Nöö hën Masa Jesosi hakisi ën taa: “Wë womi o, fa i ko i wanwan aki, na teni sëmbë un bi dë ko bunu nö? Unsë dee otowan fii dë? Na wan u de toona ko fu de ko da Gadu tangi möönsö möön leki di döösë sëmbë aki nö? Wë a bigi a mi.” 
\p  
\v 19 Hën a taki dëën taa: “Wë womi o, hopo go fii e. Di biibi di i abi a mi liba, nöö a heepi i kaa.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta konda soni u di ten di a o toona ko a goonliba. 
\r Mat. 24:23-28, 37-41 
\p  
\v 20 Wan daka, hën wanlö Faliseima ko a Masa Jesosi ko hakisi ën taa: “Mësitë o, na un ten Masa Gadu o ko a goonliba ko tei di Könu Tii fëën, faa taki a hii sëmbë liba?” 
\p Nöö hën Masa Jesosi piki de taa: “Wë un haika e. ˻Di tii u Gadu an ta ko kumafa un ta mëni ën dë e. Biga˼ dee könu u di goonliba aki te de o ko u tii dee köndë, nöö hii sëmbë ta sabi taa de ta ko. ˻Biga de ta wai ta pëë doon, tutu ta piki.˼ Ma di ko u di tii u Masa Gadu hën an o dë sö e. 
\p  
\v 21 “Biga te a o ko, nöö na wan sëmbë o sa taki taa: ‘Luku ën aki.’ Ee nasö: ‘Luku ën ala.’ De an o sa lei sëmbë sö. Biga di Tii fëën ta dë a dee sëmbë dee ta waka nëën baka hati.” 
\p  
\v 22 Nöö hën a taki da dee bakama fëën taa: “Fa mi o disa unu go aki, nöö wan ten o ko nöö un tuu o hangi u si ee wan u dee daka seei di Mi di ko dë Libisëmbë Mii aki o dë nëën könubangi ta taki a hii mundu liba. Ma wan o sa si ën eti.  
\v 23 Sëmbë o taki da unu taa: ‘Un luku ën aki!’ Ee nasö: ‘Un luku ën ala.’ Ma wan musu go luku e. Wan musu piki möönsö. 
\p  
\v 24 “Biga te di daka di Mi di ko dë Libisëmbë Mii aki o toona ko, nöö a o dë leti kuma te liba koti faja walau sö, hii sëmbë ta si ën. Biga liba ala o limbo gbegede te kisi ku goon aki tuu. Nöö söseei di ko u mi o dë tu.  
\v 25 Ma bifö mi toona ko aki a sö wan fasi, nöö mi musu tja sitaafu ku pena tee bifö. Biga dee lö sëmbë u di ten u dë aki, de an dë a mi du. Kwetikweti. 
\p  
\v 26 “Ma di ten di Mi di ko dë Libisëmbë Mii aki o toona ko a goonliba, nöö a o dë leti kumafa di ten u Noa bi dë. Biga leti kumafa soni bi ko miti dee sëmbë a di ten dë, nöö söseei a o miti dee sëmbë u di ten di mi o ko tu.  
\v 27 Biga a Noa ten de bi ta njan ta bebe, dee womi bi ta tei mujëë, dee mujëë bi ta tei manu. De bi ta libi u de kumafa de kë söndö mëni Gadu möönsö, tefa di daka Noa go a di sipi dendu. Hën di tjuba seti kai, gaan wata ta ko te a kii de tuu fia puu dë. 
\p  
\v 28 “Nöö söseei tu a bi miti dee sëmbë a di ten u Lotu. Dee sëmbë bi sai dë ta njan ta bebe, de bi ta bai soni ta sei, de bi ta koti goon ta paandi njanjan, de bi ta mbei wosu,  
\v 29 tee di daka di Lotu kumutu a Sodom go. Nöö hën di wan seei daka naandë faja kumutu a liba mökisi ku di soni de kai zuwalufu kai ko a goon tjuma dee sëmbë u Sodom kii tuu fiaa puu dë.  
\v 30 Wë nöö söseei a o pasa tu te Mi di ko dë Libisëmbë Mii aki o toona ko a goonliba fu sëmbë musu si mi.” 
\p  
\v 31 Nöö hën a taki da de möön taa: “A di daka dë nöö ee wan sëmbë dë nëën baiko, nöö an musu tei ten faa go tei soni fëën nëën wosu dendu e. A musu bazia ko a goon wante nöö a kule go tjubi. Nöö söseei ee wan sëmbë dë nëën goon dendu ta wooko, nöö an musu kule go a ganda go tei soni nëën wosu, ma a musu kule go tjubi nöö. 
\p  
\v 32 “Nöö fa mi ta fan aki, un mëni di soni di bi pasa ku di mujëë fu Lotu e.  
\v 33 Biga di sëmbë di ta biinga faa hoi ën libi kumafa a këën ˻ku dee soni fëën dee a abi a goonliba aki˼, nöö a o lasi ën nöömö. Ma di sëmbë di aan toobi faa lasi ën, nöö hën o feni ën fa a kë.” 
\p  
\v 34 Hën a taki möön taa: “A di daka di Mi di ko dë Libisëmbë Mii aki o ko, nöö tu sëmbë sa dë a wan bedi ta duumi, nöö wan u de Gadu o tei tja go nöö di otowan a o disëën.  
\v 35 Nöö tu mujëë o dë makandi a wan kamian ta mbei boon, nöö wan u de Gadu o tei tja go, nöö di otowan a o disëën. [  
\v 36 Söseei tu sëmbë sa dë makandi ta wooko a goon dendu, nöö wan u de Gadu o tei tja go, nöö di otowan a o disëën dë.]” 
\p  
\v 37 Nöö hën dee bakama u Masa Jesosi hakisi ën taa: “Wë, Masa o, na unsë u di goonliba di soni naandë o pasa?” Nöö hën a koti wan nöngö da de taa: “Ka wan mbeti dëdë fika, nöö naandë dee opete ta ko.” 
\c 18  
\s1 Aki Masa Jesosi taki fa u musu ta begi nöömö söndö wei. 
\p  
\v 1 Nöö hën Masa Jesosi taki wan woto da dee bakama fëën faa lei de kumafa de an musu ko wei u begi Gadu, ma de musu ta begi ën hiniwanten söndö lasi hati. 
\p  
\v 2 A taa: “Wan fisikai bi dë a wan köndë, nöö a bi hogi tee an ta fëëë Gadu, nöö aan toobi ku libisëmbë tu.  
\v 3 Nöö wan mujëë bi ta dë a di köndë dë tu, manu fëën bi dëdë. Nöö a bi ta ko a di fisikai nöömö ta ko ta begi ën taa: ‘Fisikai o, mi kë i heepi mi. Mi ku wan sëmbë a’ sondi, nöö mi begi i fii kuutu di soni da u. Da mi di leti u mi nöö i dëën di adjabëë fëën.’ 
\p  
\v 4 “Nöö a fesi di fisikai an bi kë heepi di mujëë. Ma a baka fëën a ko pakisei tee a kaba, hën a taa: ‘Wë aluwasi fa ma ta fëëë Gadu, nöö ma a’ toobi ku libisëmbë tu,  
\v 5 ma tökuseei di mujëë aki ta ko a mi nöömö, an ta disa mi ku di taki möönsö. Nöö mi o heepi ën be a feni di leti fëën, be mi böö fëën. Biga ee nasö, a o ta ko ta kaakei mi ku di taki fëën dë nöömö.’ ” 
\p  
\v 6 Nöö hën Masa Jesosi taa: “Un haika fa di fisikai taki dë. A abi hogihati, ma tökuseei, a piki di mujëë buka.  
\v 7 Wë nöö Masa Gadu di abi sö bunuhati wë? Ee wan sëmbë fëën ta begi ën nöömö a ndeti ku didia, an sa heepi ën nö? Biga a bi pii de puu a oto sëmbë dendu tei ko fëën sëmbë kaa, nöö a o buuja ufö a ko a de nö? Nönö, an o buuja e.  
\v 8 Mi taki e, a o ko hesihesi a de ko kuutu soni da de. 
\p “Ma nöö fa mi fan dë seei, ma ˻fa de o du ku dee sëmbë u mi a di goonliba aki tjika dë, nöö˼ te Mi di ko dë Libisëmbë Mii aki toona ko ˻u mi ko heepi de˼, nöö mi o feni sëmbë möönsö di ta biibi a mi eti nö?” 
\s1 Aki Masa Jesosi da wan oto 
\s2 u wan Faliseima 
\s2 ku wan pii-lanti-mönima. 
\p  
\v 9 Nöö hën Masa Jesosi da de wan oto u dee sëmbë dee ta wisiwasi otowan ta mbei deseei taa de dë bumbuu sëmbë.  
\v 10 A taa: “Wan daka nöö hën tu sëmbë hopo, hën de go a Masa Gaangadu Wosu fu de go begi Gadu. Nöö wan u dee sëmbë bi dë Faliseima nöö di otowan bi dë wan sëmbë di ta pii lanti möni. 
\p  
\v 11 “Nöö hën di de go naandë, hën di Faliseima go taanpu te a wan së ala, hën wanwan. Nöö hën a begi taa: ‘Masa Gadu, gaantangi fii e, fu di ma dë kuma dee takusëmbëma, kuma dee fufuuma, kuma dee sëmbë dee ta tei sëmbë mujëë, kuma di sëmbë ta pii lanti möni aki.  
\v 12 Tu toon hiniwan wiki mi ta disa u njan ta begi i. Hiniwan soni mi abi nöö mi ta paati, nöö mi tja fii së ko da i a keiki kumafa di wëti dë. Sö mi ta libi.’ Sö di Faliseima begi. 
\p  
\v 13 “Ma di sëmbë ta pii lanti möni naandë, nöö a sabi taa an ta libi bunu tuu. Nöö sen kisi ën tee an sa hopo wojo luku liba möön. A fika a baka ala ta naki maun nëën hati taa: ‘Ke, Masa Gadu, a’ tjalihati u mi nöö i heepi mi o. Biga mi sabi taa mi dë wan gaan takusëmbëma tuu.’ ” 
\p  
\v 14 Nöö hën Masa Jesosi taa: “Wë mi taki da unu taa fa di sëmbë ta pii lanti möni go a wosu dë, nöö Masa Gadu an hoi dee hogi du fëën nëën bëë möön e, ma a tei ën ko sëmbë fëën. Ma di Faliseima dë, Gadu disëën a go fëën a wosu nöö. Biga hiniwan sëmbë di hopo hënseei, nöö Gadu o sakëën. Ma hiniwan sëmbë di saka hënseei, nöö hën Gadu o hopo.” 
\s1 Aki de tja dee mii ko 
\s2 a Masa Jesosi. 
\r Mat. 19:13-15; Maik. 10:13-16 
\p  
\v 15 A di juu dë seei, nöö hën de ta tja dee piki mii ko a Masa Jesosi faa musu buta maun a de liba ˻begi da de˼. Ma di dee bakama u Masa Jesosi si sö, nöö hën de gandji da de taa: “Wan musu tja dee piki mii dë ko aki e.” 
\p  
\v 16 Ma di Masa Jesosi jei fa dee bakama taki, hën a taa: “Nönö. Wan tapa de e! Un be dee mii ko a mi nöö. Biga sëmbë kuma dee mii aki, de ta dë a di Njunjun Tii u Masa Gadu dendu ta feni di bunu fëën.  
\v 17 Nöö mi taki e, ee wan sëmbë i kë ko dë a di Tii u Gadu dendu, nöö i musu abi sakafasi ta futoou Masa Gaangadu kumafa wan mii ta abi sakafasi ta futoou dee gaan sëmbë fëën.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta konda 
\s2 soni u gudu da de möön. 
\r Mat. 19:16-30; Maik. 10:17-31 
\p  
\v 18 Nöö hën wan hedima u dee Isaëli sëmbë ko a Masa Jesosi. Hën a hakisi ën taa: “Mësitë o, mi sabi taa i dë wan bumbuu sëmbë, nöö hën mi ko hakisi i andi mi musu du fu mi feni di libi u teego.” 
\p  
\v 19 Hën Masa Jesosi piki ën taa: “Womi, fa i ta kai mi bumbuu sëmbë aki, ma i saandi i ta taki dë nö? Bumbuu sëmbë an dë boiti Gadu wanwan nöö.  
\v 20 Ma nöö fii feni di libi u teego, nöö ja sabi dee wëti u Masa Gadu eti ö, taa ja musu go a oto mujëë möön leki di mujëë fii u wosu. Ja musu kii sëmbë. Ja musu fufuu sëmbë soni. Ja musu mindi soni da sëmbë. I musu ta lesipeki i tata ku i mama.” 
\p  
\v 21 Hën di hedima piki taa: “Wë, hii dee wëti dë tuu mi ta hoi fu sensi di mi dë piki mii.” 
\p  
\v 22 Nöö hën Masa Jesosi toona taki dëën taa: “Wë, mi jei. Ma ee fuu taki ën gbelin kumafa a dë, wan soni nöö toobi i eti. Hën da i musu go sei hii dee soni fii dee i abi te i kaba, nöö i paati di möni da dee pena sëmbë. Nöö te i du sö kaa, nöö i ko ta waka a mi baka. Nöö a bakaten nöö joo feni wan möön bunu gudu a Gaangadu Köndë.” 
\p  
\v 23 Nöö di di sëmbë jei sö, hën tjali ko kisi ën tee kuma a sa këë, biga a abi hia gudu tuu. 
\p  
\v 24 Nöö di Masa Jesosi si fa tjali kisi di womi fu dee gudu fëën hedi, nöö hën a taki taa: “Aai, di soni aki, a taanga e. Fu wan guduma butëën seei a di Tii u Masa Gaangadu basu, a dë wan taanga soni tuu.  
\v 25 A dë leti kuma te wan gaan mbeti ta biinga faa pasa a wan aguja baaku. Sö a taanga tjika.” 
\p  
\v 26 Nöö di de jei sö, hën de hakisi ën taa: “Wë, ee a taanga da wan sëmbë ˻di Gadu seei heepi sö te a ko gudu˼, nöö ambë seei o sa go a Gadu Köndë?” 
\p  
\v 27 Hën Masa Jesosi piki de taa: “Di soni dë, na wan libisëmbë a’ taanga u du ën, ma Gaangadu hën a sa du hii soni.” 
\p  
\v 28 Nöö hën Petuisi taki dëën taa: “Wë Masa, luku. U disa hii soni tuu, fuu ko ta waka a i baka.” 
\p  
\v 29 Nöö hën Masa Jesosi piki ën taa: “Wë sö a dë tuu. Ma haika e. Ee wan sëmbë i kë dë a di Njunjun Tii u Gadu dendu te nöö hën i disa i wosu ee nasö i tata ku i mama ee nasö dee baaa fii ee nasö i mujëë ku dee mii fii,  
\v 30 nöö mi taki e, taa hii dee soni naandë tuu joo toona feni baka möön leki fa i bi abi a goonliba aki, nöö a bakaten nöö joo feni di bunu libi u teego tu a Gadu Köndë.” 
\s1 Aki Masa Jesosi konda soni u di dëdë fëën da de möön. 
\r Mat. 20:17-19; Maik. 10:32-34 
\p  
\v 31 A baka u di dë, hën Masa Jesosi kai de tuwalufu bakama fëën a së. Hën a taki da de taa: “Un haika e. Fa u dë aki, nöö u nango a Jelusalen. Nöö hii dee soni dee tjabukama u Gadu bi sikifi u Mi di ko dë Libisëmbë Mii aki, nöö de tuu o pasa ku mi awaa.  
\v 32 Dee feantima u mi o tja mi go a dee döösë sëmbë dee abi taki a di köndë aki, nöö de o ta mbei mi fa ta kosi mi ta tunta a mi.  
\v 33 Nöö de o wipi mi te de kaba ufö de o kii mi awaa. Ma nöö di u mbei dii daka fëën, nöö mi o toona weki hopo baka.” 
\p  
\v 34 Ma fa Masa Jesosi fan ku dee sëmbë fëën dë, nöö de an fusutëën. A dë wan tjubitjubi soni da de, biga de an saandi a ta taki dë. 
\s1 Aki Masa Jesosi kula wan bookowojoma. 
\r Mat. 20:29-34; Maik. 10:46-52 
\p  
\v 35 Nöö hën de nango tefa de ko zuntu ku di köndë de ta kai Jelikou. Nöö wan bookowojoma bi dë sindosindo a bandjapasi naandë ta pidi möni.  
\v 36 Nöö di a ta jei dee hia sëmbë ta fan ta ko dë hën a hakisi taa: “Sëmbë hën ta ko hia naandë sö nö? Andi ta pasa?” 
\p  
\v 37 Hën de taki dëën taa: “Di sëmbë de ta kai Jesosi u Nazalëti, hën wë ta pasa aki e.” 
\p  
\v 38 Nöö di a jei sö, nöö hën a bai taanga taa: “Jesosi eee, i di bakamii u Dafiti dë, ˻na i da di Heepima nö?˼ Gaantangi mi begi i, a’ tjali u mi, nöö i heepi mi ooo.” 
\p  
\v 39 Ma di dee sëmbë dee bi ta waka a Masa Jesosi fesi jei di bai, hën de gandji dëën taa a musu kabuka dë. Ma tökuseei an disa. A bai möön taanga eti taa: “Jesosi eee, di mii u Dafiti dë, saa mi ooo, heepi mi, gaantangi!” 
\p  
\v 40 Nöö di Masa Jesosi seei jei di bai, nöö hën a taanpu pii. Hën a taki da dee sëmbë taa be de go tei di sëmbë naandë tja ko nëën. 
\p Nöö hën de tjëën ko. Hën Masa Jesosi hakisi ën taa:  
\v 41 “Mati o, wë andi i kë u mi du da i?” 
\p Hën di bookowojoma piki ën taa: “Masa, mi kë ta si soni baa.” 
\p  
\v 42 Hën Jesosi taki dëën taa: “Wë antoobi. Be wojo fii ko limbo e. Biga di biibi i ta biibi a Masa Gadu dë heepi i kaa.” 
\p  
\v 43 Nöö wantewante dë, hën wojo fëën ko limbo gbegedee. Nöö hën a ta waka nango a Masa Jesosi baka ta gafa Gadu u di bunu a du ën dë. Nöö fa hii dee sëmbë dee bi sai dë si andi pasa dë, nöö hën de tuu gafa Gadu seei. 
\c 19  
\s1 Aki Masa Jesosi go 
\s2 a Zakeosi wosu. 
\p  
\v 1 Nöö hën di Masa Jesosi kula di bookowojoma te a kaba, nöö hën a pasa go dou a Jelikou. Nöö a ta latja pasa a di köndë ganda ˻faa go a Jelusalen˼.  
\v 2 Nöö wan guduma de kai Zakeosi bi ta dë a di köndë. A dë wan hedima u dee sëmbë ta pii lanti möni. 
\p  
\v 3-4 Nöö fa Masa Jesosi ta pasa naandë, nöö Zakeosi bi kë si ën faa sabi ën. Ma an bi sa si ën a dee hia sëmbë dendu, biga a dë wan sati sëmbë. Nöö hën a kule go a fesi go subi a wan pau go dë a liba ala, fu te Masa Jesosi ta pasa dë nöö a musu u si ën. 
\p  
\v 5 Te wan pisi hën Masa Jesosi ko ta pasa, nöö hën a hopo wojo a liba hën a si Zakeosi. Hën a kai ën: “Mati Zakeosi!” Hën a piki. Hën a taa: “Saka hesi ko a goon. Biga a dë fanöudu fu mi ko a i wosu tide.” 
\p  
\v 6 Nöö hën Zakeosi saka hesihesi ko a goon, nöö ku gaan piizii seei a tei Masa Jesosi tja go nëën wosu.  
\v 7 Ma nöö di dee oto sëmbë si sö, hën de mati. De tei Masa Jesosi fu hogi seei fu di a de taa a go a wan takusëmbëma wosu. 
\p  
\v 8 Ma nöö hën Zakeosi hopo taanpu ˻a dee sëmbë dendu˼ nöö hën a fan ku Masa Jesosi. A taki dëën taa: “Masa o, wë luku, te kuma tide nöö mi o paati dee gudu u mi leti mindi, nöö mi o da dee pootima u di köndë wan së. Nöö ee mi bi fufuu wan sëmbë, nöö mi o dëën fö toon möön hia möön fa mi bi tei.” 
\p  
\v 9 Hën Masa Jesosi piki taa: “Wë un dee sëmbë u di wosu aki, un a’ bunuhedi e. Biga tide Masa Gadu heepi unu. Nöö di sëmbë di a’ di wosu aki, a bi dë fanöudu u mi ko nëën, biga hënseei da wan bakamii u Abahamu di gaan sëmbë fuu tu. Wë nöö luku, a bi poi seei te kaba a sösö, ma tide a toona ko a Gadu baka.  
\v 10 Nöö fu dee lö sëmbë aki hedi mbei Mi di ko dë Libisëmbë Mii aki ko a goonliba e. Biga mi ko fu mi suku dee sëmbë dee kaba a sösö u mi tja de ko da Gadu.” 
\s1 Aki Masa Jesosi konda di oto u di guduma di bi paati möni da dee wookoma fëën. 
\r Mat. 25:14-30 
\p  
\v 11 Nöö di juu Masa Jesosi ta fan ku dee sëmbë naandë, nöö de bi dë zuntu ku Jelusalen. Nöö dee Dju sëmbë bi ta mëni taa naandë nöömö Masa Gadu o bazia ko a goonliba faa ko tei di Könu Tii fëën a hii sëmbë wojo. Nöö dee sëmbë ta waka ku Masa Jesosi dë, de ta mëni taa wantewante di soni dë o pasa. Nöö fëën mbei Masa Jesosi da de wan oto, fu de musu sabi taa an o pasa kumafa de ta mëni ën dë. 
\p  
\v 12 Nöö hën a taki da de taa: “Wan hebima bi o go a wan longi köndë fu de butëën ko könu, bifö a o toona ko ta tii di köndë awaa. 
\p  
\v 13 “Nöö fëën mbei di juu a o go, nöö hën a kai teni u dee wookoma fëën ko nëën. Hën a da hiniwan u de wan dusu kölu. A taki da de taa: ‘Un wooko ku di möni aki fu mi sa feni wini nëën te mi toona ko.’ Nöö di a taki sö kaa, nöö hën a go fëën. 
\p  
\v 14 “Ma dee sëmbë u di köndë fëën bi buuse ën te de manda buka go da dee sëmbë u di köndë ka a nango ala taa: ‘Wa kë di sëmbë aki ko könu fuu e.’  
\v 15 Ma tökuseei de butëën ko könu. 
\p “Nöö hën a baka fëën hën a toona ko a di köndë ko seti di könu tii fëën awaa. Nöö di a ko, hën a manda buka kai dee wookoma fëën dee a bi da di möni fu de musu wooko dëën, be de musu piki ën unfa de bi wooko ku di möni. 
\p  
\v 16 “Nöö hën di fosuwan ko nëën nöö hën a tja di möni ko dëën. Hën a taa: ‘Masa o, luku, i bi da mi wan dusu kölu. Nöö hën mi ta wooko ku ën tefa i ko aki, mi feni dusu kölu buta nëën liba. Nöö hën mi tjëën ko da i.’ 
\p  
\v 17 “Nöö hën di masa fëën taa: ‘Aai womi, wë i wooko bunu e. Wë nöö fu di i wooko a sö wan futoou fasi ku di piki soni aki, nöö mi o da i wan gaan wooko awaa. Mi o buta i be i dë hedima u teni köndë.’ 
\p  
\v 18 “Nöö hën di u mbei tu ko. Nöö hën a taki dëën taa: ‘Masa, luku, i bi da mi wan dusu kölu, nöö hën mi wooko ku ën tee mi wini feifi dusu kölu buta nëën liba. Nöö ja si ën aki, mi tjëën ko da i.’ 
\p  
\v 19 “Nöö hën di masa fëën taki dëën taa: ‘Söö. Wë nöö fu di i wooko sö, nöö hën mbei mi o buta i fii dë hedima u feifi köndë.’ Nöö hën a taki aai. 
\p  
\v 20-21 “Nöö hën di u mbei dii ko nëën. Hën a taki dëën taa: ‘Masa, ja ta si di möni fii aki nö. I bi da mi wan dusu kölu. Nöö u di mi sabi taa i dë wan taangalibi sëmbë, langahatima, i ta tei soni ka ja bi buta, i ta koti soni ka ja bi paandi, nöö mi fëëë i. Hën mbei mi tai di möni fii a di hangisa aki fu an musu kaba a sösö, nöö hën mi tja i soni ko da i.’ 
\p  
\v 22-23 “Hën di masa fëën taki dëën taa: ‘Womi, sö i hogi gaanfa wë nö? Wë di i sabi taa mi dë wan taangalibi sëmbë, langahatima di ta tei soni ka ma bi buta, mi ta koti soni ka ma bi paandi, nöö faandi mbei ja bi tei di möni u mi tja go buta a banku, fu te mi toona ko nöö a möön hia. A bi sa göö a di banku. Ma fa i du ku ën aki, nöö andi seei mi wini? Wë antoobi.’ 
\p  
\v 24 “Nöö hën a taki da dee oto sëmbë sai dë taa: ‘Un hesi ko puu di möni aki nëën maun e, nöö un da di sëmbë di abi teni dusu kölu dë, be disi fika ku sösö maun.’  
\v 25 Hën de bai: ‘Huun? Wë Masa, di sëmbë ala, hën a feni teni dusu kölu kaa.’  
\v 26 A taki: ‘Aai, mi sabi sö. Ma di sëmbë di abi hia, nöö hën o feni möön hia eti. Ma di sëmbë di na abi, nöö nëën maun de o puu di pikiwan di a abi, be a fika ku maun. 
\p  
\v 27 “ ‘Nöö dee felantima u mi, dee na bi kë u mi dë könu u de, nöö un musu tja de tuu ko kii a mi fesi aki.’ ” 
\s1 Aki de ta wai ku Masa Jesosi 
\s2 fa a dë a di buliki liba. 
\r Mat. 21:1-11; Maik. 11:1-11; Joh. 12:12-19 
\p  
\v 28 Nöö di Masa Jesosi taki di soni dë tefa a kaba, nöö hën hën ku dee bakama fëën tei pasi nango a Jelusalen, nöö Masa Jesosi hën dë a de fesi.  
\v 29 Nöö hën de nango tefa de ko zuntu ku de tu köndë de ta kai Betifaigi ku Betania, leti a di gaan kuun de ta kai Oleifi Kuun naandë. Nöö hën Masa Jesosi manda tu u dee bakama fëën fu de waka a fesi. 
\p  
\v 30 A taki da de taa: “Un nango te un go dou a di köndë a unu fesi ala, nöö woon si wan buliki mii taitai naandë. Sëmbë an sindo nëën liba waka wan daka. Nöö un lusu ën tja ko da mi e.  
\v 31 Ma a kandë sö, wan sëmbë o ko hakisi unu taa: ‘Wë faandi mbei un ta lusu di mbeti u du?’ Nöö un musu taki dëën taa: ‘Masa abi ën fanöudu.’ ” 
\p  
\v 32 Nöö hën de tu bakama go, hën de go si hii soni leti kumafa Masa Jesosi bi taki da de. 
\p  
\v 33 Hën di de go seti lusu di buliki, hën sëmbë ko hakisi de taa: “Wë, faandi mbei un ta lusu di mbeti u du?”  
\v 34 Hën de piki taa: “Masa abi ën fanöudu.” 
\p  
\v 35 Nöö hën de tei ën tja go da Masa Jesosi. Hën de jabi koosu a di buliki baka mindi, hën de mbei Masa Jesosi sindo nëën liba.  
\v 36 Hën de seti u waka go. Nöö hën dee sëmbë ku ën ta waka nango dë ta jabi koosu a di gaan pasi liba fu di buliki musu waka a dee koosu liba. ˻Sö de ta hei Masa Jesosi tjika.˼ 
\p  
\v 37 Nöö hën de nango tefa de dou ka de o seti bazia di kuun fu de go a goon, nöö hën dee hia sëmbë ta waka nëën baka naandë tuu seti mbei piizii. De ta bai taanga ta gafa Gadu fu dee gaan bunu de bi si Masa Jesosi du a goonliba. 
\p  
\v 38 De taa: 
\q1 “Gaantangi u Masa Gadu ooo. 
\q1 A manda di Könu fëën ko da u. 
\q1 Masa Gadu musu dë ku ën e. 
\q1 Gadu, gaantangi fii! 
\q1 I mbei i ku libisëmbë toona ko fii! 
\q1 Di në fii musu bai te dou a di möön hei kamian a liba ala!” 
\p  
\v 39 Ma di dee Faliseima jei fa de ta bigi Masa Jesosi nöö de an kë sö. Hën de taki dëën taa: “Mësitë o, bai dee sëmbë fii be de kabuka dë.” 
\p  
\v 40 Hën a taki da de taa: “Un haika e. Ee dee sëmbë u mi kabuka, nöö dee sitonu a bandjapasi aki seei o bia bai a dee sëmbë dë kamian. ˻Biga di bai aki musu u bai.˼” 
\s1 Aki tjali u Jelusalen kisi 
\s2 Masa Jesosi. 
\p  
\v 41 Nöö hën Masa Jesosi nango te a ko dou ka a sa si Jelusalen, nöö hën a hopo wojo luku di köndë. Nöö hën tjali fëën kisi ën te a bai këë.  
\v 42 A taa: “Un dee sëmbë u Jelusalen aki, ee a di ten aki un bi sabi di soni di bi sa heepi unu fuun sa feni böö, nöö wan bi o libi sö e. Ma luku, kumafa u dë aki, a poi da unu kaa, ma wan sa si ën biga a tjubi da unu.  
\v 43 Nöö wanlö hogi daka ta ko, nöö a dee daka dë dee felantima fuunu o ko lontu di köndë fuunu tapa buta a djegi, nöö woon fika a di köndë ganda naandë. Na wan fuunu o sa pasa ko a döö. 
\p  
\v 44 “Nöö naandë woon dë ta pena ta tja sitaafu fu te de kii unu ku dee miii fuunu tuu. Nöö dee gaan sitonu de tei mbei wosu a unu naandë, na wan u de o fika oto a oto liba möön e. De tuu de o booko tuwë a goon paaja fanjanfanjan. Sö de o booko di köndë fuunu tjika, fu di wan bi kë sabi di juu di Gadu bi ko faa ko heepi unu.” 
\s1 Aki Masa Jesosi jaka sëmbë puu a di Wosu u Gadu. 
\r Mat. 21:12-17; Maik. 11:15-19; Joh. 2:13-22 
\p  
\v 45 Nöö hën Masa Jesosi go dou a Jelusalen awaa, hën a dendu go a di Gaan Wosu u Masa Gadu. Nöö wanlö sëmbë bi sai naandë ta sei soni a di wosu dendu. Nöö hën Masa Jesosi jaka de tuu puu tuwë a döö. 
\p  
\v 46 Hën a taki da de taa: “A sikifi a Gadu Buku taa: ‘Di wosu u mi aki, a dë wan wosu fuun ta ko ta begi mi.’ Ma un dee bödjëëma aki tei ën buta ko fufuuma kamian ta du kumafa un kë.” 
\p  
\v 47 Nöö di juu dë, hën Masa Jesosi ta lei sëmbë a di Wosu u Masa Gadu dendu hiniwan daka. Ma dee Gaan Begima ku dee Sabima u Wëti ku dee oto fesima u di köndë tuu bi ta suku wan fasi fu de musu kii ën.  
\v 48 Ma de an saafa u du u de sa feni ën kii, biga hii sëmbë lobi u go nëën go jei dee soni a ta taki. 
\c 20  
\s1 Aki dee sëmbë ko hakisi Masa 
\s2 Jesosi ambë dëën taki faa 
\s2 du dee soni a ta du. 
\r Mat. 21:23-27; Maik. 11:27-33 
\p  
\v 1 Wan daka hën Masa Jesosi bi dë a di Wosu u Masa Gaangadu dendu ta lei sëmbë ta konda di Bunu Buka u Gadu da de. Nöö hën dee Gaan Begima ku dee Sabima u Wëti ku dee Gaan Womi u di köndë ko nëën.  
\v 2 Hën de hakisi ën taa: “Wë dee soni i ta lei sëmbë aki, ku hii dee oto soni i ta du tuu, ambë seei manda i fii ta du de? Kondëën da u.” 
\p  
\v 3 Nöö hën Masa Jesosi piki de taa: “Söö. Wë antoobi. Ma miseei o hakisi unu wan soni tu. Nöö te un kondëën da mi, nöö mi o piki unu di Sëmbë di manda mi fu mi ta du dee soni aki.” 
\p  
\v 4 Hën a hakisi de taa: “Di dopu Johanisi bi ta dopu sëmbë, naasë a kumutu, a Masa Gadu naa a libisëmbë? Ambë un sabi mandëën? Un kondëën da mi.” 
\p  
\v 5 Nöö hën de kuutu ku deseei tefa de wei, de taa: “Wë ee u piki ën taa Masa Gadu hën mandëën, nöö a kandë a o hakisi u taa: ‘Andi mbei wan bi kë biibi ën?’  
\v 6 Ma ee u piki ën taa a bi dë u libisëmbë, nöö lanti o kë naki u ku sitonu kii.” Biga hii lanti bi tei Johanisi kuma wan tjabukama u Gadu. 
\p  
\v 7 Fëën mbei de piki ën taa: “Wë wa sa naasë a kumutu.” 
\p  
\v 8 Hën Masa Jesosi taki da de taa: “Wë da miseei tu, ma sa konda da unu ambë manda mi fu mi du dee soni aki.” 
\s1 Aki Masa Jesosi konda di oto u 
\s2 di guduma ku di pandasi 
\s2 kamian fëën. 
\r Mat. 21:33-46; Maik. 12:1-12 
\p  
\v 9 Nöö hën a toona da de wan oto möön. A taa: “Wan sëmbë bi koti wan gaan goon fëën faa mbei pandasi kamian. Nöö hën a paandi wan fuuta de ta kai doloifi nëën tefa a kaba. Nöö fu di a o go a wan oto köndë go tan te a longi, nöö hën a suku wanlö sëmbë tja ko buta a di pandasi kamian u de ta luku ën dëën. Nöö hën wë a go fëën. 
\p  
\v 10 “Hën a go dë ala teefa a sabi taa di fuuta u di goon sa lepi. Nöö hën a manda wan u dee wookoma fëën go a dee sëmbë, fu de musu dëën hafu u dee njanjan u di goon faa tja ko dëën. 
\p “Ma di di wookoma go dou a di pandasi kamian, nöö hën dee sëmbë kisi ën. Hën de fon mën tee a fon, hën de mandëën go nëën masa ku sösö maun. 
\p  
\v 11 “Hën di masa u di goon toona manda wan oto wookoma go luku möön, nöö söseei de du ku ën tu. De kisi ën fon dëën sen tee a tjika de, hën de mandëën go nëën masa ku sösö maun tu. 
\p  
\v 12 “Nöö hën di masa u di goon toona manda wan otowan u dee wookoma fëën go möön, di u mbei dii. Ma söseei de du ku ën tu. De naki ën koti hii ën sinkii, hën de jakëën puu a di pandasi kamian. Hën a toona go nëën masa ku sösö maun. 
\p  
\v 13 “Hën di masa u di goon taa: ‘Wë andi seei mi musu du möön? Wë nöö mi o manda di lobi mii u mi aki go. Kandë sö de sa a’ lesipeki fëën fu di a dë mi mii.’  
\v 14 Nöö hën wë a mandëën go. 
\p “Ma di de si di mii u di masa ta waka ta ko, nöö hën de fiti buka makandi taa: ‘Söö. Luku di mii fëën ta waka ta ko dë. Hën wë di tata o disa di goon aki da e. Nöö un boo kii ën wante, nöö woo feni di goon ku dee soni dee dë nëën tuu ko fuu seei.’ 
\p  
\v 15 “Nöö hën di di mii ko dou, hën de kisi ën. Hën de puu ën a di pandasi kamian ganda, hën de kii ën.” 
\p Nöö hën Masa Jesosi hakisi dee sëmbë taa: “Wë nöö fa de kii ën dë, nöö andi di sëmbë di abi di pandasi kamian o du ku dee sëmbë dee kii di mii fëën dë?  
\v 16 Na a o ko kii de tuu puu a di pandasi kamian fëën nö? Nöö a o suku oto sëmbë tja ko buta dë fu de ta luku di kamian fëën dëën.” 
\p Wë nöö di dee Isaëli sëmbë dee sai dë jei a fan sö, nöö de an këën. Hën de taa: “Nönö, di sondi aki an musu pasa sö e!” 
\p  
\v 17 Hën Masa Jesosi luku de diin sö te a kaba, hën a taki da de taa: “Wë a o pasa tuu. Biga ja jei fa de sikifi a Gadu Buku nö? De koti wan nöngö taa: 
\q1 Di sitonu dee tëmbëma bi feni taa an bunu 
\q1 te de tuwë a kapëë, 
\q1 hën wë ko dë di mama posu ta hoi di wosu.” 
\p  
\v 18 Hën a taa: “Ee wan sëmbë i kai a di sitonu dë liba, nöö a o booko hii i sinkii. Ma ee di sitonu seei hën kai a i liba, nöö ja o a’ pisi möön. Biga a o lala i finufinu.” 
\s1 Aki de go hakisi Masa Jesosi 
\s2 soni u lanti möni. 
\r Mat. 22:15-22; Maik. 12:13-17 
\p  
\v 19 Nöö fa Masa Jesosi da de di oto naandë, nöö dee Gaan Begima ku dee Sabima u Wëti bi kë kisi ën tja go söötö wantewante, biga de sabi taa de a tjökö ku di oto. Ma de fëëë dee hia sëmbë bi sai naandë. 
\p  
\v 20 Nöö hën de sai dë ta watji ën nöömö tefa de feni wanlö sëmbë. Hën de taki da de taa: “Wë u kë begi unu wan soni fuun heepi u, nöö u paka unu.” 
\p Hën dee sëmbë taa: “Söö, wë antoobi.” 
\p Hën de taa: “Un go a Jesosi kuma bumbuu sëmbë. Nöö un hakisi ën soni a köni fasi fuun feni wan töngö nëën fuu sa tjëën go kaagi da di gaama.” Nöö hën dee sëmbë go. 
\p  
\v 21 Nöö hën de go a Masa Jesosi, hën de hakisi ën taa: “Mësitë o, u ko a i aki. U kë hakisi i wan soni e, ma na u gaan womi fasi. Biga u sabi taa di fan fii dë bumbuu soni. I ta lei sëmbë di pasi u Masa Gadu bunu. I ta luku hii sëmbë di wan fasi nöö, ta konda fa Gadu kë u sëmbë musu libi söndö ganjan. 
\p  
\v 22 “Nöö hën wë u ko a i aki ko hakisi i wan soni. Fa u ta paka di Gaan Könu lanti möni aki, nöö a bunu fuu pakëën nö, naa an bunu? Unfa a dë a di wëti u Gadu?” 
\p  
\v 23 Ma fa de taki dë, nöö Masa Jesosi sabi kaa taa de kë kisi ën, hën a taa:  
\v 24 “Un tja wan kpëngëlë möni ko i si.” 
\p Hën de tei wan möni hën de tja ko dëën. 
\p Hën a hakisi de taa: “Wë ambë fesi dë a di möni? Un në un si dë sikifisikifi nëën?” 
\p Hën de taa: “Wë di u di Gaan Könu.” 
\p  
\v 25 Hën a taa: “Wë, ee a dë u di Gaan Könu, nöö un dëën hën soni e. Nöö un da Masa Gadu di soni di dë fëën.” 
\p  
\v 26 Nöö fa a fan dë, a foondo de tee. Hën de taa: “Aai, di sëmbë aki, wa a’ möiti fuu mbei te nöö u sa kisi ën möönsö.” Nöö hën de disëën. 
\s1 Aki Masa Jesosi piki dee Saduseima taa sëmbë ta weki baka a dëdë tuu. 
\r Mat. 22:23-33; Maik. 12:18-27 
\p  
\v 27 Ma a baka u di dë, hën so u dee sëmbë u di keiki paatëi de ta kai Sadusei ko a Masa Jesosi. Dee sëmbë naandë an kë biibi möönsö taa dëdë sëmbë sa weki baka. Hën de hakisi ën taa:  
\v 28 “Wë Mësitë o, Mosesi bi sikifi wan wëti da u taa ee wan womi libi ku wan mujëë nöö ee di womi dëdë disa di mujëë söndö de pai miii, nöö wan u dee baaa u di womi musu tei di mujëë hoi, be de pai mii fu di böngö u di baaa di dëdë dë an musu kaba. 
\p  
\v 29 “Wë wan tata ku wan mama bi abi sëbën womi mii. Nöö hën di gaan wan tei wan mujëë. Hën de dë te wan pisi, hën di womi dëdë disa di mujëë söndö de pai miii.  
\v 30 Nöö hën di baaa di waka nëën baka tei di mujëë hoi, ma a dëdë disa di mujëë möön söndö de pai miii.  
\v 31 Hën di baaa di u mbei dii toona tei ën, hën a dëdë disëën tu. Nöö sö a pasa ku hii dee sëbën baa tuu fiaa. Na wan u de pai miii ku di mujëë möönsö.  
\v 32 A baka u di dë hën di mujëë ko dëdë tu. 
\p  
\v 33 “Wë te dee dëdë sëmbë o toona weki ko ku libi, nöö undi u de sëbën baa o abi di mujëë? Biga de tuu bi libi ku ën kaa.” 
\p  
\v 34 Nöö hën Masa Jesosi piki de taa: “˻Dee sëmbë aki, wan fusutan di soni bunu e.˼ Biga a goonliba aki nöö, womi ta tei mujëë, mujëë ta tei manu.  
\v 35-36 Ma a Gadu ala dee lö libi dë an dë ala e. Biga dee sëmbë dee ta dë a Gadu Köndë ala, nöö de ko dë kuma dee basia fëën köndë kaa, de an ta dëdë möön. 
\p “Nöö di soni mbei sëmbë an ta dëdë ala. Biga dee sëmbë ta dë ala, de dë Masa Gadu mii, nöö de dëdë weki ko feni di libi u teego kaa. Nöö dee sëmbë dee Masa Gadu si taa de dë bumbuu nëën wojo, nöö de a o weki tei tja go u de feni di lö libi dë e.” 
\p  
\v 37 Nöö hën a toona taki da dee Saduseima taa: “˻Unfa wan kë piki taa te sëmbë dëdë nöö akaa fëën ta fika ku libi eti, faa toona ko nëën sinkii möön a bakaten?˼ Biga luku di Buku u Gadu, ka Mosesi bi sikifi kumafa a bi si di faja a di uwii. A bi sai dë ta luku di soni te wan pisi, hën a jei wan töngö a di faja dendu taa: ‘Mi da di Gadu di dee gaan sëmbë fuunu, Abahamu, ku Isaki, ku Jakopu ta begi. Di Gadu u de wë disi.’ 
\p  
\v 38 “Wë fa Gadu fan dë, hën kë taki taa dee sëmbë a kai dë, de dë ku libi eti. Biga Gadu an dë wan Gadu u dëdë sëmbë e. Nöö hën da hii dee sëmbë dee Gadu mbei tuu dë ku libi eti nëën wojo.” 
\p  
\v 39-40 Nöö hën wanlö Sabima u Wëti piki ën taa: “Mësitë, i abi leti e, i taki bunu.” Nöö a baka u di dë, nöö na wan sëmbë abi hati u hakisi Masa Jesosi na wan soni möön. 
\s1 Aki Masa Jesosi hakisi dee sëmbë soni u di Paamusi Könu. 
\r Mat. 22:41-46; Maik. 12:35-37 
\p  
\v 41 Nöö hën Masa Jesosi taki da de taa: “Wë mi o hakisi unu wan soni awaa. Dee mësitë ta lei unu di Buku u Gadu taa di Paamusi Könu o dë Dafiti bakamii, na sö nö?  
\v 42 Wë nöö sö a dë tuu. Ma Dafiti seei sikifi soni fëën a di Kanda Buku. A taa: 
\q1 Masa Gadu taki da mi Masa taa: 
\q1 ‘Ko sindo a mi letimaun së aki. 
\q1  
\v 43 Nöö i dë aki fu tee mi buta dee felantima fii tuu a i basu futu.’ 
\m  
\v 44 Wë nöö di Dafiti ta kai ën ‘mi Masa’, nöö unfa a sa dë bakamii fëën nöö?” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta bai lanti u de 
\s2 musu luku bunu ku dee 
\s2 Sabima u Wëti. 
\r Mat. 23:1-36; Maik. 12:38-40; Luk. 11:37-54 
\p  
\v 45 Nöö leti a hii dee hia sëmbë dendu naandë Masa Jesosi taki da dee bakama fëën taa:  
\v 46 “Un musu luku bunu ku dee Sabima u Wëti e. Biga fa de sai dë, de lobi u tapa gaan langa bandjakoosu ta waka ta lontu u de a köndë ganda mindi nango a wojowojo, fu hii sëmbë musu ta si de ta da de odi a lesipeki fasi a hii sëmbë fesi. Nöö söseei tu, te de go a keiki, ee nasö tee de o go fu de go sindo a tafa a wan piizii, nöö de lobi u go sindo a dee möön hei kamian. 
\p  
\v 47 “Ma nöö hii fa de ta mbei taa de bumbuu dë, ma de an bumbuu e. Biga dee mujëë söndö manu dee aan heepi u deseei, nöö de dee Sabima ta njan hii soni de abi te kisi ku de wosu tuu. Nöö ku di fasi dë seei, de ta kumutu u de nango ta begi wanlö gaan langa begi u sëmbë musu sabi taa de dë bumbuu sëmbë. Nöö dee lö sëmbë dë, de o kisi di möön gaan hebi sitaafu a Gadu e.” 
\c 21  
\s1 Aki Masa Jesosi ta luku fa 
\s2 de ta tja möni ko da Gadu. 
\r Maik. 12:41-44 
\p  
\v 1 Nöö hën Masa Jesosi dë a di Wosu u Gadu te wan pisi, hën a hopo wojo luku ala hën a si fa dee guduma ta tuwë möni a di möni këdë u di keiki.  
\v 2 Nöö hën a si wan pena mujëë, manu fëën bi dëdë, hën a tja tu köpö sensi fëën ko tuwë a di këdë. 
\p  
\v 3 Nöö hën Masa Jesosi luku ën te a kaba, hën a taki da dee bakama fëën taa: “Un si ö? Fa de ta buta möni a di këdë aki, nöö di pena mujëë i si naandë buta gaan möni möön de tuu e.  
\v 4 Biga di wan piki möni dë, hën nöö a bi abi faa njan. Aambi a wosu möönsö. Ma dee guduma abi hia möni a wosu eti.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta konda dee 
\s2 soni o pasa a bakaten da 
\s2 dee bakama fëën. 
\r Mat. 24:1-22; Maik. 13:1-19 
\p  
\v 5 Wë nöö fa de dë a di Wosu dë, hën so u dee bakama u Masa Jesosi taa: “Ja si fa di Wosu u Gadu aki waiti nö? De tëmbëën te a hanso. Nöö hën de bisi ën seei ku dee soni dee de ta tja ko ta da Masa Gadu.” 
\p Nöö hën Masa Jesosi taki da de taa:  
\v 6 “Aai, sö a dë tuu. Ma i si fa di Wosu dë aki nö? Fa i si de mbei ën hanso seei, ma wan ten o ko de o booko ën fiaa tuwë a goon. Dee sitonu i si dë, na wan u de o dë oto a oto liba möön. De tuu o booko paaja.” 
\p  
\v 7 Nöö hën de hakisi ën taa: “Wë mësitë o, u kë fii lei u wan maaka fuu sabi na un ten di soni dë o pasa.” 
\p  
\v 8 Nöö hën Masa Jesosi piki de taa: “Un musu luku bunu a di ten u ta taki aki fu sëmbë an musu ko ganjan unu. Biga hia sëmbë o ta ko a unu ku mi në. So u de o taa: ‘Mi wë da di Paamusi Könu,’ nöö di otowan o taa: ‘Di ten dou kaa.’ Ma wan musu piki e. Wan musu haika dee soni de ta taki da unu möönsö. 
\p  
\v 9 “Nöö te un ta jei taa takitaki, toobi, feti, buja ta pasa a kamiankamian, nöö wan musu fëëë e. Biga dee lö soni dë musu ko pasa ufö, ma di kaba u di goonliba nëën di dë eti.  
\v 10 Wan könu o ta suku di otowan a toobi ta feti ku ën tee a bigi. Nöö söseei wan köndë o hopo ta suku di oto köndë a toobi, de o ta feti te a bigi. 
\p  
\v 11 “Nöö di juu dë, goon o ta seki ta latja a sömëni kamian u di goonliba ta kii sëmbë. Gaan hangi o ta ko tee soni seei an o ta dë u njan. Nöö taku siki o ko a mundu ta kii piki mii ku gaan sëmbë tuu. Gaangaan soni seei o ta pasa a goonliba tee dou a mundu a liba ala tu. Gaangaan maaka o ta pasa dee ja bi mëni, te hii sëmbë o ko ta fëëë a di ten dë. 
\p  
\v 12 “Ma bifö hii dee soni aki ko, nöö de o buta unu da siköutu kisi. De o sitaafu unu ta du hogihogi ku unu te a tjika de. De o tja unu go kuutu a dee keikiwosu u de. De o tja unu go söötö buta a dunguwosu. De o tja unu go a dee könu ku dee gaama go kuutu unu fu di un ta waka a mi baka.  
\v 13 Ma nöö te a pasa sö kaa, nöö woon feni pasi fuun konda di Bunu Buka u Masa Gadu da dee sëmbë awaa. 
\p  
\v 14 “Ma nöö fa woon go a dee kuutu dë, nöö an dë fuun booko hedi a di soni woon taki e.  
\v 15 Biga miseei o da unu dee wöutu dee fuun taki. Mi o da unu fusutan fuun sabi unfa fuun piki de. Nöö te un fan te un kaba kaa, nöö na wan u dee felantima fuunu o feni soni u piki möön e. 
\p  
\v 16 “Unu tata ku unu mama ku dee baaa fuunu ku dee famii fuunu ku dee mati fuunu, de tuu o tja unu go kaagi da lanti fu de musu sitaafu unu. Nöö sömëni fuunu de o kii puu.  
\v 17 Nöö hii sëmbë o buuse unu, fu di un ta biibi a mi hedi.  
\v 18-19 Ma tökuseei wan musu fëëë. Biga ee un hoi a di biibi go dou, nöö na wan u dee uwii a unu hedi seei sa lasi. Ee un dëdë seei, ma woon toona weki fuun feni di bunu libi fu teego.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta konda soni 
\s2 u di fa Jelusalen o booko. 
\r Mat. 24:15-21; Maik. 13:14-19 
\p  
\v 20 Hën a taki möön taa: “Te un si sodati lontu Jelusalen buta a djegi, nöö un musu sabi taa di ten dou fu de booko ën puu dë e.  
\v 21 Nöö dee sëmbë dee dë a Judea a di ten dë, nöö de musu kule go tjubi a dee gaan kuun mindi. Nöö dee sëmbë dee dë a köndë ganda, nöö de musu kule kumutu dë. Dee sëmbë dee dë a goon dendu, de an musu toona go a köndë ganda möön.  
\v 22 Biga a di daka dë Gadu o sitaafu dee sëmbë u Jelusalen fu hii dee hogi du u de, kumafa di Buku fëën bi taki a fesi. 
\p  
\v 23 “Nöö a tjali fu dee mujëë dee dë ku bëë a di lö ten naandë e, ku dee mujëë dë ku miii a maun. Biga sö wan gaan hebi sitaafu o ko a di köndë. Masa Gadu hati o boonu tee na sipootu.  
\v 24 Nöö hafu u dee sëmbë de o kii ku sëufangi, hafu u de de o kisi tja go paaja a hii köndë. Nöö dee döösë sëmbë o ko tei Jelusalen ko u de nöö de o ta du ku ën kumafa de kë, fu tee dou di ten Masa Gadu bi buta da de pasa.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta konda soni 
\s2 u di toona ko fëën a goonliba. 
\r Mat. 24:29-35; Maik. 13:24-31 
\p  
\v 25 Nöö hën a toona taki da de möön taa: “Di ten u ta taki soni fëën aki, nöö de o ta si gaangaan maaka a di sonu ku di libawojo, ku dee teeja tuu a gaangadu ala. Nöö a goonliba aki, nöö di ze o ta seki ta giinta tee hii sëmbë a dee köndëköndë o ko fëëë.  
\v 26 De o ta panta tee. Biga de o si taa de dë a dëdë ku libi maun, fu di de an saandi o ko a di goonliba. Di mundu a liba ala o ta seki te na soni, nöö hii dee soni ala tuu o pusa kumutu a de kama ka de bi dë. 
\p  
\v 27 “Nöö di juu dë, Mi di ko dë Libisëmbë Mii aki o kumutu a liba ala ta bazia ta ko a goon a wan bundji dendu, ku di gaan kaakiti u mi ku di limbo u mi kuma sonuwojo.  
\v 28 Nöö te un si dee soni naandë seti ko, nöö un musu dë waiwai awaa. Biga di juu zuntu fuun kumutu a di fuka di un dë aki.” 
\p  
\v 29-30 Nöö hën a da de wan oto taa: “Un luku. Te i si di pau de kai figa ku dee oto pau buta folo, nöö i musu sabi taa de o buta njanjan. 
\p  
\v 31 “Wë nöö söseei tu, te un si taa hii dee soni mi ta taki da unu aki tuu seti ko, nöö un musu sabi taa Masa Gadu juu dou faa ko a di goonliba ko tei di Könu Tii fëën ta taki a hii mundu liba awaa. 
\p  
\v 32 “Nöö mi taki da unu tuutuu taa dee lö sëmbë u di ten u dë aki, de an o dëdë kaba bifö hii dee soni u taki aki ko pasa.  
\v 33 Nöö fa mi ta fan aki, nöö di mundu a liba ala ku di goonliba u dë aki tuu sa lasi go kaba a sösö, ma dee wöutu u mi aki na wan u de sa lasi möönsö.” 
\p  
\v 34-35 Hën a taki da de möön taa: “Dee sëmbë o, un mëni unu seei e, fu wan booko unu hedi ku dee sölugu u di goonliba aki ku dee jajo libi fëën, te nöö un fëëkëtë di Daka dë e. Wan musu ta sai dë ta dööngö ta poi ten te nöö di daka kisi unu söndö un mëni. Biga a o ko kai a hii sëmbë tuu liba kuma aviti. Aan fa fii köni te nöö an o kisi i.  
\v 36 Hën mbei un musu dë ku wojo ta begi Gadu nöömö fuun sa pasa dee soni u ta taki aki söndö un lasi di biibi di un abi a mi liba. Nöö un sa ko taanpu a Mi di ko dë Libisëmbë Mii aki fesi söndö fëëë.” 
\p  
\v 37 Nöö sö Masa Jesosi ta lei dee sëmbë nöömö a di Wosu u Masa Gadu dendu. Mamate a ta lei de tee sapate, ma a ndeti a ta dë a di Kuun de ta kai Oleifi Kuun.  
\v 38 Nöö te mamate biten, nöö dee sëmbë u di köndë ta toona ta ko a di Wosu u Gadu naandë möön fu de jei andi a o ko taki da de möön. 
\c 22  
\s1 Aki Judasi taki da dee hedima u 
\s2 Dju taa a sa heepi de u de 
\s2 kisi Masa Jesosi. 
\r Mat. 26:1-5, 14-16; Maik. 14:1-2, 10-11; Joh. 11:45-53 
\p  
\v 1 Wë nöö di ten dë, di daka u dee Isaëli Sëmbë ko zuntu kaa di de ta njan bëëë söndö sooda. ˻Di daka dë, hën de ta kai Pasika.˼  
\v 2 Nöö dee Gaan Begima ku dee Sabima u Wëti ta suku wan köni fasi nöömö fa de sa du de feni Masa Jesosi kii. Biga ee lanti ko sabi, a kandë de o mbei gaan toobi ku de. 
\p  
\v 3 Di juu naandë, hën di didibi go a di womi de kai Judasi Isikaliotu hati. Nöö di womi aki bi dë wan u dee tuwalufu bakama u Masa Jesosi.  
\v 4 Nöö hën a hopo go a dee Gaan Begima ku dee hedima u dee sodati dee ta hoi wakiti a di Wosu u Masa Gadu naandë. Hën a taki da de taa ee de kë nöö a sa mbei möiti da de fu de sa kisi Masa Jesosi. 
\p  
\v 5 Nöö di dee sëmbë jei sö, hën de wai seei. De taa de sa pakëën möni ee a heepi de sö. 
\p  
\v 6 Nöö hën di Judasi jei sö kaa, hën a ta suku fa fu de sa feni Masa Jesosi kisi a wan fasi fu lanti an musu sabi. 
\s1 Aki Masa Jesosi ku dee bakama fëën njan di Pasika. 
\r Mat. 26:17-30; Maik. 14:12-26; Joh. 13:21-30; 1 Kol. 11:23-25 
\p  
\v 7 Nöö hën de dë tefa di daka dou u de kii di sikapu mii fu de njan di daka.  
\v 8 Nöö hën Masa Jesosi manda Petuisi ku Johanisi a wan soni. A taki da de taa: “Wë un go, nöö un seeka boi soni fuu njan di Pasika.” 
\p  
\v 9 Hën de hakisi ën taa: “Wë Masa o, unsë i kë fuu go seeka?” 
\p  
\v 10 Hën a taa: “Un go a di köndë ganda, nöö woon si wan womi ta waka nango ku wan djogu wata, nöö un waka go nëën baka. Nöö te un si a denda a wan wosu, nöö unu seei musu go denda naandë tu.  
\v 11 Nöö un musu taki da di sëmbë abi di wosu taa: ‘Di mësitë manda u fuu ko hakisi i ee naasë di kamba dë ka hën ku dee bakama fëën sa ko njan di piizii?’  
\v 12 Nöö a o lei unu wan gaan kamba a liba dë ku hii dee soni dee un a’ fanöudu. Nöö naandë un musu go seeka soni te un kaba.” 
\p  
\v 13 Nöö hën dee sëmbë go. Hën de go si hii soni tuu leti kumafa Masa Jesosi bi taki da de. Nöö hën de go seeka soni.  
\v 14 Nöö hën de sai dë tee di juu kisi, hën Masa Jesosi ku dee oto bakama fëën ko dou. Hën de tuu go sindo a tafa u de njan. 
\p  
\v 15 Nöö hën a taki da de taa: “Wë mi bi hangi seei fu mi njan di daka aki ku unu e baa, ufö di juu dou fu mi tja di sitaafu di mi musu tjai.  
\v 16 Wë biga ma o njan sö wan daka ku unu möön eti e, u tee dee soni u ta mëni ku di piizii aki tuu pasa, nöö Masa Gadu seti di Njunjun Tii fëën a libisëmbë mindi.” 
\p  
\v 17 Nöö hën a tei di kan hën a da Masa Gadu tangi te a kaba. Nöö hën a taki da de taa: “Un tei ën nöö un tuu bebe lontu ko kai.  
\v 18 Wë biga fa i si u ta bebe di win aki sö, nöö ma o bebëën möön eti e. Ma te Masa Gadu tja di Njunjun Tii fëën ko bifö mi o toona bebëën möön.” 
\p  
\v 19 Nöö hën a tei di bëëë hën a da Gadu tangi te a kaba. Hën a booko ën paati da dee bakama fëën. Nöö hën a taki da de taa: “Di bëëë i si aki, hën da di sinkii u mi di o dëdë fuunu hedi. Nöö kumafa i si u ta njan mën aki, sö nöö un musu ta du nöömö, fuun ta mëni di dëdë di mi o dëdë da unu.” 
\p  
\v 20 Nöö di de njan te de kaba, hën a tei di kan, hën a taa: “Di win un ta si a di kan aki, nöö hën da di njunjun buka Masa Gadu mbei ku unu fu di mi o tuwë di buuu u mi a goon, ˻dëdë fuunu hedi˼.” 
\p  
\v 21 Nöö hën a taa: “Ma un haika e, dee sëmbë. Wan fuunu di mi ku ën dë sindosindo ta njan a tafa aki o tja mi go könku fu de musu kii mi.  
\v 22 Nöö sö nöö a musu pasa e. Biga Mi di ko dë Libisëmbë Mii aki musu u dëdë kumafa Masa Gadu bi butëën. Ma helu u di sëmbë di o könku mi sö e, biga di sitaafu di a o kisi, a o bigi.” 
\p  
\v 23 Nöö di Masa Jesosi taki sö, nöö hën dee bakama seti hakisi de na de taa: “Wë undi fuu seei dë aki di sa du sö wan soni baa?” 
\s1 Aki Masa Jesosi lei de u de 
\s2 musu saka deseei. 
\p  
\v 24 A di ten dë seei hën dee bakama u Masa Jesosi kisi toobi ku deseei. De ta fia ku de na de ta hakisi taa fa de sai dë undi u de sa dë möön hei möön dee oto. 
\p  
\v 25 Ma Masa Jesosi taki da de taa: “Dee sëmbë aki, un haika e. Dee könu u di goonliba aki dee ta tii köndë, de ta duwengi sëmbë fu de musu du dee soni de kë. Nöö de ta suku u sëmbë musu buta de hei möön oto sëmbë.  
\v 26 Ma di lö libi naandë an musu dë a unu mindi e. Biga di sëmbë di dë di möön hei wan fuunu, hën musu dë di möön sakafasi sëmbë. Nöö di hedima fuunu hën musu dë kuma wan wookoma a unu mindi. 
\p  
\v 27 “Biga di sëmbë di ta sindo ta njan a tafa ku di sëmbë di ta buta njanjan a di tafa, undi u de möön hei? Na di sëmbë ta sindo a tafa nö? Ma luku mi fa mi dë kuma wan wookoma a unu mindi aki, kuma di sëmbë di ta buta njanjan a tafa da dee otowan. Nöö söseei unu musu dë tu e.” 
\p  
\v 28 Nöö hën a taa: “Wë un haika e baa. Unu bi da dee sëmbë dee bi dë ku mi sömëni longi, ku dee pena u mi ku dee fuka libi u mi te kisi fa u dë aki.  
\v 29 Wë nöö fëën mbei mi paamusi unu taa te mi subi a di Könu Tii u mi, nöö mi o da unu taki a sëmbë liba e. Wë biga sö mi Tata bi paamusi mi taa a o da mi taki a sëmbë liba, nöö söseei mi toona paamusi unu tu.  
\v 30 Nöö un sa sindo a tafa ta njan ta bebe a di köndë u mi ka mi dë könu. Nöö un sa sindo a dee könubangi ta kuutu dee tuwalufu lö u dee Isaëli sëmbë. 
\p “Sö mi paamusi unu e, dee sëmbë.” 
\s1 Aki Masa Jesosi wasiköi Petuisi taa di didibi o poobëën. 
\r Mat. 26:31-35; Maik. 14:27-31; Joh. 13:36-38 
\p  
\v 31 Nöö hën Masa Jesosi kai Petuisi, a taa: “Simon o.” 
\p Hën a piki. 
\p Hën a taa: “Haika e, mi o taki wan soni da i. Di didibi Saatan hakisi pasi faa pooba unu e. Nöö a o pooba unu leti kuma te wan sëmbë ta fon alisi ta böö, faa musu sabi undi da di kakisa, undi da di njanjan.  
\v 32 Ma haika Simon, mi begi da i kaa e, fu ja musu disa di biibi fii di i abi. Biga joo disa mi. Ma te i toona ko a mi baka nöö i musu heepi dee otowan fii tu, fu de ko möön taanga a di biibi.” 
\p  
\v 33 Hën Petuisi taa: “Höön, Masa, nönö! Mi, fa mi dë aki, nöö hiniwan kamian ka i nango mi sa go ku i. Ee a dunguwosu seei mi sa go. Ee te a dëdëköndë seei mi sa go ku i. Ma o disa i möönsö.” 
\p  
\v 34 Hën Masa Jesosi taki dëën taa: “Womi Petuisi, mi taki e, taa tide seei bifö ganian kanda joo fia dii pasi nöömö taa ja sabi mi, mi ku i na mati.” 
\s1 Aki Masa Jesosi konda da de andi ku andi de musu tjai te de nango a kamian. 
\p  
\v 35 Nöö hën a toona taki da de möön taa: “A fesi mi bi ta manda unu go a kamian söndö möni, söndö tasi, söndö susu a futu. Wë nöö di un bi nango un bi ta pena nö?” 
\p Nöö hën de tuu piki ën taa: “Wë nönö, Masa, soni an bi ta fuka u e.” 
\p  
\v 36 Nöö hën a taa: “Söö. Wë un haika e. Fa u dë aki, te woon go a kamian möön nöö ee wan sëmbë abi saku nöö be a tjëën e. Ee wan sëmbë a’ möni nöö be a tjëën. Nöö ee wan sëmbë aambi sëufangi, nöö be a sei di gaan koosu fëën nöö a bai sëufangi. 
\p  
\v 37 “Wë biga wan soni u mi dë sikifisikifi a Gadu Buku taa de ta si mi ku dee takusëmbëma di wan fa. Nöö hii dee soni di Buku bi taki u mi, nöö fa u dë aki de tuu musu ko pasa e.” 
\p  
\v 38 Hën de taki dëën taa: “Masa o, luku. U abi tu ufangi aki kaa.” 
\p Hën Masa Jesosi taki da de taa: “Aaa, wë un boo disa di oto ufö.” 
\s1 Aki Masa Jesosi ta begi. 
\r Mat. 26:36-46; Maik. 14:32-42 
\p  
\v 39 A baka u di dë, hën Masa Jesosi ku dee bakama fëën go a döö. Hën de nango tefa de go dou a di kuun de ta kai Oleifi Kuun, kumafa de bi guwenti. 
\p  
\v 40 Nöö di de go dou a di kamian, hën a taki da de taa: “Un begi e, dee sëmbë, be di tesi di ta ko a unu aki an musu wini unu.” 
\p  
\v 41 Nöö hën a waka kumutu dë go a wan së buka. A go longi tjika kuma ka wan sëmbë sa hiti kodjo dou. 
\p Nöö hën a tjökö kini a goon dë begi Masa Gadu. A taa:  
\v 42 “Taata o, gaan tangi mi begi i, luku di soni dë a mi liba aki. Nöö ee i feni ën bunu nöö un boo du ën a wan oto fasi. Biga a hebi da mi poi. Ma fa mi taki aki seei, na du kumafa mi kë e, ma du kumafa i kë.”  
\v 43 Nöö di juu dë hën a si wan basia u Masa Gadu Köndë ko nëën ko dëën kaakiti. 
\p  
\v 44 Ma nöö hën di soni ko hebi nëën liba möön tee an saanfa faa du. Hën a ko begi möön taanga eti tee di suwa fëën ko dë kuma buuu ta koti ta kai a goon. 
\p  
\v 45 Nöö di a kaba u begi, hën a hopo toona go a dee bakama fëën. Nöö di a go dou, hën a si de tuu ta duumi. Biga tjali bi kisi de poi. 
\p  
\v 46 Nöö hën a taki da de taa: “Duumi un ta duumi sö nö, womi? Wë un hopo e, nöö un begi Masa Gadu faa musu heepi unu fu di soni di ta ko a unu aki an musu wini unu.” 
\s1 Aki de ko kisi Masa Jesosi. 
\r Mat. 26:47-56; Maik. 14:43-50; Joh. 18:3-11 
\p  
\v 47 Nöö an kaba u fan seei, hën de bia luku hën de si wanlö hia sëmbë ta ko. Nöö fa de ta ko dë, Judasi di bakama u Masa Jesosi dë a fesi, nöö hën a waka ko zuntu ku Masa Jesosi faa musu bosi ën. 
\p  
\v 48 Hën Masa Jesosi hakisi ën taa: “Womi Judasi, andi wë, baa? Ku bosi i ta sei Mi di ko dë Libisëmbë Mii aki nö?” 
\p  
\v 49 Nöö hën dee bakama fu Masa Jesosi hakisi ën taa: “Masa o, andi u musu du? U musu tei sëufangi heepi i kii dee sëmbë aki ö?”  
\v 50 Nöö fa u mbei dë, nöö hën wan u dee bakama koti di letisë jesi u wan u dee futuboi u di Kaba Hei Begima belim puu. 
\p  
\v 51 Nöö hën Masa Jesosi taa: “Womi, nönö. Na du sö e.” Nöö hën a go panjan di jesi u di sëmbë hën a ko bunu baka. 
\p  
\v 52 Nöö hën a fan ku dee Gaan Begima ku dee hedima u dee sodati dee ta luku di Wosu u Gadu, ku dee Gaan Womi dee ko dë, a taa: “Dee sëmbë, faandi mbei un ko a mi aki ku ufangi ku kodjo kuma un ta ko kisi wan bookoköndëma di ta kii sëmbë?  
\v 53 Biga mi ku unu bi ta dë hiniwan daka a di Wosu u Masa Gadu, ma na wan daka un buta maun a mi taa woon kisi mi tja go a kuutu. Nöö hën un ko a mi aki tide sö nö? 
\p “Ma wë antoobi, awaa di juu fuunu ku didibi dou, biga hën a’ taki a di mindi aki.” 
\s1 Aki Petuisi fia taa an sabi 
\s2 Masa Jesosi. 
\r Mat. 26:57-58, 69-75; Maik. 14:53-54, 66-72; Joh. 18:12-18, 25-27 
\p  
\v 54 Wë nöö di Masa Jesosi fan sö te a kaba, hën de kisi ën gbolou panjan. Hën de tjëën go tee a di Kaba Hei Begima pisi. Nöö fa de nango dë, hën Petuisi seei ta waka saapisaapi nango a de baka.  
\v 55 Nöö hën de nango tefa de go dou hën de tja Masa Jesosi go a wosu dendu. 
\p Ma nöö de bi mbei wan gaan faja a di djai dendu, nöö hia sëmbë bi sindo naandë ta këndë faja. Nöö di Petuisi ko dou, hën a go sindo a dee sëmbë bandja ta këndë faja tu. 
\p  
\v 56 Nöö hën a sai dë te wan pisi. Hën wan mujëë ta wooko a di wosu ko si ën a di faja bandja naandë, nöö hën a luku ën diin sö. Hën a taa: “Huun, di womi aki, mi si kuma di sëmbë de tja ko aki dë sëmbë fii.” 
\p  
\v 57 Hën Petuisi fia taa: “Ambë? Mi? Di sëmbë dë, ma sabi ën!”  
\v 58 Te wan pisi hën wan oto sëmbë ko dou dë möön. Hën a taa: “Wë womi, di fasi mi si i aki, i musu u dë wan u dee sëmbë u di womi naandë.” 
\p Hën Petuisi toona fia möön taa: “Nönö womi, di sëmbë un ta taki dë, ma sabi ën e! Na kai mi në mökisi ku ën.” 
\p  
\v 59 Nöö kuma baka wan juu langa sö, hën wan otowan ko dou dë möön. A taa: “Huun? Di womi aki, a musu dë sëmbë u di womi dë, biga a dë Galilea sëmbë.” 
\p  
\v 60 Hën a taa: “Nönö e, dee sëmbë. Mi taki e, di sëmbë dë ma sabi soni fëën e! Un disa mi ku soni fëën!” Nöö di a taki sö, nöö hën wë di ganian bai kanda kënkënjënkëën. 
\p  
\v 61 Di juu dë, hën Masa Jesosi bia luku ën diin. Nöö Petuisi ko pakisei di woto di a bi taki dëën taa: “Womi, a di ndeti aki seei ufö ganian kanda, nöö joo fia dii pasi taa ja sabi mi.”  
\v 62 Nöö hën wë a kule kumutu go a döö, hën a go bai këë te a bigi. ˻Di disa di a disa Masa Jesosi dë, nöö hën wë hati ën sö.˼ 
\s1 Aki dee hedima u dee Isaëli sëmbë kuutu Masa Jesosi. 
\r Mat. 26:59-68; Maik. 14:55-65; Joh. 18:19-24 
\p  
\v 63 Ma nöö fa de kisi Masa Jesosi tja go buta naandë, nöö hën dee sëmbë sai dë ta watji ën. De ta hoi ën a sipootu ta naki ën wanwan böö.  
\v 64 Nöö hën de tei wan koosu hën de tai ën wojo tapa. Hën de ta naki ën ta hakisi ën taa: “Ee Gadu ta fan ku i tuu, nöö i taki da u ambë naki i?”  
\v 65 Nöö hën de ta kosi ën peipei takutaku kosi tefa a tjika de. 
\p  
\v 66 Nöö hën di dobooko fëën, mamate biten, nöö hën dee Gaan Womi ku dee Gaan Begima ku dee Sabima u Wëti, hën de ko makandi fu de kuutu a Masa Jesosi liba awaa. Nöö hën de go tei ën tja ko.  
\v 67 Nöö hën de hakisi ën taa: “Wë unfa i ta pakisei fii seei, fa i dë aki? I da di Paamusi Könu nö? Taki da u.” 
\p Hën a piki de taa: “Wë ee mi taki da unu seei, wan o kë biibi mi e.  
\v 68 Nöö ee mi hakisi unu wan soni tu, nöö wan o piki mi.  
\v 69 Ma wan soni nöö mi sa taki da unu taa, fu kumutu a di ten aki nöö Mi di ko dë Libisëmbë Mii aki o dë sindosindo a letimaun së u Masa Gadu ka a dë ku di gaan kaakiti fëën.” 
\p  
\v 70 Nöö hën de tuu hakisi ën taa: “Wë womi, fa i fan dë, nöö i da di Mii u Gadu nö?” 
\p Hën a taki da de taa: “Wë, leti kumafa un taki dë, nöö sö nöö a dë e.” 
\p  
\v 71 Nöö hën de tuu bai taa: “Söö. Un toobi u abi fu de tja kaagi fëën ko da u möön? Biga u seei jei nëën seei buka fa a taki. A taa hën da Masa Gadu Mii. U feni soni fuu kii ën awaa.” 
\c 23  
\s1 Aki de tja Masa Jesosi go a Gaama Pilati ku Könu Helodi. 
\r Mat. 27:1-2, 11-14; Maik. 15:1-5; Joh. 18:28-38 
\p  
\v 1 Nöö hën hii dee sëmbë tuu hopo vu taanpu. Hën de tei Masa Jesosi, hën de tjëën go a Gaama Pilati, di hedima u di köndë.  
\v 2 Nöö di de ko dou, hën de seti kaagi ën taa: “Di sëmbë i si aki sö, a ta tja gaan toobi ko a di köndë e, ta bia sëmbë hedi ku dee lei fëën. A taa wa musu paka di Gaan Könu lanti möni möön. Nöö a taki taa hën da di Keesitu, di Paamusi Könu di Masa Gadu bi taa a o manda da u.” 
\p  
\v 3 Nöö hën Pilati hakisi ën taa: “Womi, i da di könu u dee Dju sëmbë tuu nö?” 
\p Hën Masa Jesosi piki ën taa: “Leti kumafa i taki dë, sö nöö a dë.” 
\p  
\v 4 Nöö hën Pilati taki da dee Gaan Begima ku hii dee oto sëmbë dee ko naandë taa: “Wë di sëmbë aki, ma feni föutu nëën u mi sitaafu ën e.” 
\p  
\v 5 Ma nöö hën dee sëmbë tuu ta piki nöömö taa: “A ta tja gaan toobi ko a hii di köndë ku di lei fëën e. Biga a seti a Galilea hën a ta waka ta lontu hii dee köndë teefa a ko dou ku ën a u a Judea aki.” 
\p  
\v 6 Wë nöö di Pilati jei sö, hën a hakisi ee Jesosi dë sëmbë u Galilea.  
\v 7 Biga ˻Pilati seei aan taki a Galilea, ma˼ Könu Helodi hën abi taki ala. Nöö hën de piki ën taa: “Aai, a dë sëmbë u Galilea.” 
\p Nöö di Pilati ko jei sö, hën a mandëën go a Könu Helodi be hën kuutu soni fëën. Biga a di juu dë di könu bi dë leti a Jelusalen dë tu. 
\p  
\v 8 Wë nöö di Könu Helodi si Masa Jesosi ko dou, hën a wai. Biga a bi ta jei fëën nöömö, ma hën ku ën an bi miti wan daka. Nöö fa de miti dë nöö a bunu dëën, biga kandë a sa du wan foombo soni dëën be a si. 
\p  
\v 9 Nöö hën di könu hakisi Masa Jesosi wanlö hia soni faa konda dëën, ma Masa Jesosi an piki ën. A dë fëën pii. 
\p  
\v 10 Nöö hën dee Gaan Begima ku dee Sabima u Wëti djombo tei fesi ta konda sömëni soni fëën ku hatiboonu da di könu. 
\p  
\v 11 Hën di könu ku dee sodati fëën, hën de lafu Masa Jesosi te a bigi, ta wisiwasi ën ta mbei ën fa. Hën de bisi wan gaan waiti koosu dëën kumafa könu ta bisi, hën de toona mandëën go a Gaama Pilati baka. 
\p  
\v 12 Nöö a di daka naandë seei Gaama Pilati ku Könu Helodi ko mati, ma a fesi de bi dë felantima. 
\s1 Aki de piki taa Masa Jesosi 
\s2 musu dëdë. 
\r Mat. 27:15-26; Maik. 15:6-15; Joh. 18:39-19:16 
\p  
\v 13 Nöö hën Pilati kai hii dee Gaan Begima ku dee hedima u Isaëli ku hii dee oto sëmbë ko nëën makandi.  
\v 14 Hën a taki da de taa: “Wë un tja di sëmbë aki ko a mi taa a du hogi. Un taa a ta tja gaan toobi ko a di köndë. Ma fa mi luku ën ta hakisi ën soni a unu fesi aki, nöö ma si taa a du dee soni un ta konda dë e. Nöö ma si föutu nëën.  
\v 15 Nöö Könu Helodi seei an bi feni föutu nëën tu, biga a toona mandëën ko a u aki baka. An du wan wojo hogi tjika faa musu dëdë e.  
\v 16 Fëën mbei mi o sitaafu ën nöö, nöö mi o toona puu ën da unu.” [  
\v 17 Wë biga hiniwan jaa a di piizii aki dendu di Gaama bi guwenti u puu wan sëmbë a dunguwosu da dee Isaëli sëmbë.] 
\p  
\v 18 Ma nöö di a taki taa a o puu Masa Jesosi da de, nöö hën hii dee sëmbë tuu fiaa bai taa: “Nönö e, nönö! Kii ën puu dë! Balabasi, hën i musu puu da u.”  
\v 19 (Wë nöö di Balabasi aki, hën de bi buta a dunguwosu fu wan gaan toobi a bi tja ko a di köndë, bifö a bi kii sëmbë tu.) 
\p  
\v 20 Ma Pilati bi kë puu Masa Jesosi. Nöö hën a taa: “Jesosi, hën mi o puu e, biga ma si di föutu di a du!” 
\p  
\v 21 Ma de ta bai nango nöömö taa: “Kii ën! Pekëën a lakpa pau kii!” 
\p  
\v 22 Nöö hën a toona hakisi de möön di u mbei dii pasi taa: “Wë un hogi seei a bi du? Biga ma feni na wan kodo soni nëën fu mi mandëën go kii. Fëën mbei mi o sitaafu ën nöö, nöö mi o puu ën be a go.” 
\p  
\v 23 Ma dee sëmbë ko bai möön taanga eti taa de musu pekëën a lakpa pau kii. De ta bai ta kai olo teee kamian ta mbei wajawaja. Nöö Pilati an ko saanfa u du möön.  
\v 24 Nöö hën mbei a taki da de taa: “Söö. Wë ma sabi möön e. Fa un kë du nöö un du.” 
\p  
\v 25 Nöö hën a puu di sëmbë di de kë da de. Di sëmbë dë, hën de bi buta a dunguwosu fu di a bi kii sëmbë nöö a bi tja gaan toobi ko a di köndë tu. Ma di hën de kë, hën a puu ën a dunguwosu. Ma Masa Jesosi, hën a disa da de fu de du ku ën kumafa de kë. 
\s1 Aki de peka Masa Jesosi 
\s2 a di lakpa pau. 
\r Mat. 27:32-44; Maik. 15:21-32; Joh. 19:17-27 
\p  
\v 26 Nöö hën de ta tja Masa Jesosi nango tee wan pisi hën de miti ku wan sëmbë de ta kai Simon fu di köndë de ta kai Sileni. A bi kumutu a kamian ta ko a ganda, hën de miti ku ën a pasi. Nöö hën de kisi ën panjan taa a musu tja di lakpa pau u Masa Jesosi dëën. Hën de hopo ën buta nëën baka, hën a ta tjëën dëën. 
\p  
\v 27 Wë nöö di juu dë, nöö sömëni sëmbë ta waka nango a Masa Jesosi baka, womi ku mujëë tuu. Nöö tjali fëën kisi de tee dee mujëë ta bai ta këë. 
\p  
\v 28 Nöö hën Masa Jesosi bia luku de, hën a taki da de taa: “Un dee mujëë mii u Jelusalen aki, wan këë u mi hedi e. Ma un musu këë fuunu seei ku dee mii fuunu hedi.  
\v 29 Biga abiti möön nöö wan sitaafu ten o ko, nöö sëmbë o dë ta taki taa: ‘Ee maingë, di ten di u dë aki, a bunu da dee mujëë dee an pai mii wan daka, ku dee mujëë mii dee na a’ miii a maun.’  
\v 30 Biga a di lö ten dë, nöö hia sëmbë o dë ta bai taa: ‘Dee gaan kuun aki eee, gaantangi, un kai ko a u liba ooo.’ Nöö de o taki da dee piki kuun taa: ‘Gaantangi, un kai ko tapa u, be soni fuu an dë a di goonliba aki möön. Biga di ten aki hogi tumusi.’ 
\p  
\v 31 “Wë biga ee ku di kuwakuwa pau de ta du sö, nöö di dëëdëë pau wë?” Sö Masa Jesosi taki da dee mujëë. 
\p  
\v 32 Wë nöö fa de ta tja Masa Jesosi nango dë, nöö de ta tja tu oto sëmbë tu fu de go kii ku ën makandi. De tu sëmbë naandë bi du gaan hogi a di köndë. 
\p  
\v 33 Nöö hën de nango te de ko dou a di kamian de ta kai Hedibonu. Nöö hën de peka Masa Jesosi ku de tu hogi sëmbë dë a lakpa pau, nöö hën de hopo de taanpu a pë, wan dë a Masa Jesosi letimaun së, di otowan dë nëën töötömaun së, Masa Jesosi dë a de mindi. 
\p  
\v 34 Nöö hën Masa Jesosi taa: “Taata o, na hoi dee sëmbë ta kii mi aki a bëë e, biga de an saandi de ta du.” 
\p Nöö hën dee sodati tuwë lötu paati dee koosu fëën. 
\p  
\v 35 Nöö sömëni sëmbë bi sai dë taanputaanpu ta luku dee soni ta pasa. Dee hedima u di köndë seei dë a dendu tu, nöö de ta wisiwasi ën ta mbei ën fa. De taa: “A bi heepi oto sëmbë ta du de gaangaan bunu, nöö be a heepi ën seei tu, ee hën da di Keesitu, di Paamusi Könu.” Sö dee hedima ta taki.  
\v 36 Nöö söseei dee sodati ta mbei ën fa tu. De tja gandji win u ko dëën fa a bebe.  
\v 37 Hën de taa: “Ee i da di könu u dee Dju sëmbë tuu, nöö i heepi i seei be i kumutu naandë.” 
\p  
\v 38 Nöö de sikifi wan soni peka a di lakpa pau hedi taa: DISI DA DI KÖNU U DEE DJU SËMBË. 
\p  
\v 39 Nöö söseei wan u dee sëmbë di de peka ku Masa Jesosi a di lakpa pau naandë ta kosi ën tu. A taki dëën taa: “Womi, ee i dë di Paamusi Könu di Masa Gadu manda da u aki, nöö i puu i seei a di lakpa pau e, nöö i ko puu u tu.” 
\p  
\v 40-41 Ma di otowan gandji dëën taa: “Womi, fa i si mi ku i ta kisi di sitaafu aki, u ta kisi ën leti kumafa a fiti, biga u bi du hogi tumusi. Ma di sëmbë aki sö, hën an bi du hogi möönsö. Nöö fa i ta kosi ën dë, ja ta fëëë Gadu nö? Ja sabi taa u tuu o dëdë aki nö?” 
\p  
\v 42 Nöö hën a bia fan ku Masa Jesosi taa: “Jesosi o, gaantangi mi begi i, te i tei di Könu Tii fii nöö i mëni mi e.” 
\p  
\v 43 Nöö hën Masa Jesosi piki ën taa: “Antoobi. Mi taki da i gbelin taa tide seei mi ku i o dë makandi a di waiti kamian u Masa Gadu de ta kai Paladëisi.” 
\s1 Aki Masa Jesosi dëdë. 
\r Mat. 27:45, 56; Maik. 15:33-41; Joh. 19:28-30 
\p  
\v 44 Hën de sai dë te tuwalufu juu sonuati, nöö hën kamian ko dungu tee a dë kuma ndeti. Nöö hën a tan sö tee di dii juu sapate,  
\v 45 sonu seei an jabi möönsö. 
\p Nöö hën di gaan koosu di bi tapa di Kaba Hebi Kamian u di Wosu u Masa Gadu tënë leti mindi puu tu pisi. 
\p  
\v 46 Nöö hën Masa Jesosi bai ku taanga töngö taa: “Taata o, gaantangi, tei di Akaa u mi e. Mi disëën da i.” Nöö fa a fan dë, hën böö fëën koti. A dëdë pii. 
\p  
\v 47 Nöö di di oposii si fa hii soni pasa, nöö a bigi dëën te na soni. Hën a bia gafa Gadu taa: “Aai oo dee sëmbë, di sëmbë i si aki sö, a bi dë wan gaan bumbuu sëmbë a Gadu wojo e.” 
\p  
\v 48 Nöö di dee hia sëmbë dee bi ko naandë si fa hii soni pasa, hën de naki maun a de hati taa: “Ee, aai maingë, di soni pasa aki, a hogi. A tjali da u.” Nöö hën de paaja go a wosu. 
\p  
\v 49 Nöö dee mati u Masa Jesosi ku dee mujëë dee bi kumutu a Galilea ko ku ën a Judea dë, de bi dë taanputaanpu te a wan së ala ta luku fa hii soni ta pasa ku ën. 
\s1 Aki de bei Masa Jesosi. 
\r Mat. 27:57-61; Maik. 15:42-47; Joh. 19:38-42 
\p  
\v 50-51 Nöö wan gaan kuutuma u dee Isaëli sëmbë bi dë de ta kai Josëfu, nöö a di köndë de kai Alimatea a ta libi. Nöö a dë wan bumbuu sëmbë, hii sëmbë ta lesipeki ën. Nöö a dë wan sëmbë ta luku fu Masa Gadu musu ko hopo di Tii fëën a di köndë. Nöö di ten de ta kuutu u kii Masa Jesosi dë, nöö hën an bi dë wan ku de a dee soni de ta taki dë. 
\p  
\v 52 Nöö di di womi aki si taa Masa Jesosi dëdë, nöö hën a go a Pilati go begi ën faa dëën di dëdë go bei.  
\v 53 Nöö hën a dëën pasi. 
\p Nöö hën a go puu Masa Jesosi a di lakpa pau, hën a lolu ën ku wan gaan limbo koosu. Nöö a bi abi wan njunjun baaku de bi diki a sitonu dendu u de bei sëmbë, ma de an bi bei sëmbë nëën wan daka eti. Nöö naandë a tja Masa Jesosi go bei. 
\p  
\v 54 Wë nöö a di daka naandë de ta seeka soni u de njan di saba, biga a di sapate juu dë di saba o kai a goon.  
\v 55 Nöö dee mujëë u Galilea dee bi ko ku Masa Jesosi naandë, hën de go ku Josëfu fu de musu luku unsë de buta di dëdë sinkii u Masa Jesosi.  
\v 56 Nöö hën di de si kaa, nöö hën de bia toona. Nöö hën de go seeka sumëë suti soni, u de tja go lobi a di dëdë sinkii u Masa Jesosi ˻kumafa di guwenti bi dë te wan sëmbë dëdë˼. Ma di de si taa saba kai a goon kaa, nöö hën de disa hii soni, hën de go dë pii ta böö, kumafa di wëti u dee Isaëli sëmbë bi dë. 
\c 24  
\s1 Aki Masa Jesosi weki a dëdë. 
\r Mat. 28:1-10; Maik. 16:1-8; Joh. 20:1-10 
\p  
\v 1 Nöö hën a di sonde mamate biten, hën dee mujëë hopo. Hën de tei dee soni de bi seeka buta naandë fu de tja go sakwi a di dëdë sinkii u Masa Jesosi, nöö hën de go a di kamian ka de bi bei Masa Jesosi.  
\v 2 Ma nöö di de go dou, hën de si di baaku jabijabi hooo. Di gaan sitonu de bi tapa di geebi bi logoda kumutu a di baaku buka.  
\v 3 Nöö hën de denda go a di baaku dendu, ma nöö de an si di dëdë sinkii u Masa Jesosi naandë möön.  
\v 4 Hën de bai: “Huun? Wë andi pasa maingë? Unsë de tjëën go?” 
\p Nöö fa de ta fan dë, te u de kë mëni, hën de si tu womi sëmbë dë taanputaanpu leti a de bandja naandë. De dë ku gaan limbo koosu a de sinkii ta koti faja te na soni.  
\v 5 Nöö hën de panta tee, de saka kai ku kini tapa de fesi a goon. 
\p Nöö hën dee basia taki da de taa: “Dee mujëë, andi mbei un ko suku wan libisëmbë a geebi dendu?  
\v 6 Di sëmbë un ta suku an dë aki e. A hopo kumutu a dëdë. Wë nöö un pakisei dee oto a bi taki da unu, di unu ku ën bi dë a Galilea ala.  
\v 7 Biga a bi taki da unu taa de o tja di Sëmbë di ko dë Libisëmbë Mii go sei da dee hogihati sëmbë. Nöö de o pekëën a lakpa pau kii, ma nöö a di u dii daka fëën a o toona weki hopo baka. Na sö a bi taki nö?” 
\p  
\v 8 Wë nöö di dee basia taki sö kaa, hën dee mujëë ko mëni fa Masa Jesosi bi taki awaa. Hën de taa: “Aai, sö a bi taki da u tuu.” 
\p  
\v 9 Nöö hën de bia toona go. Hën de nango tee a de ëlufu bakama u Masa Jesosi ku dee oto sëmbë fëën, nöö hën de konda di soni da de taa sö wan soni de go si. 
\p  
\v 10 Wë nöö dee mujëë dee konda di soni naandë, wan u de de ta kai Malia Magidala, di otowan da Johana, di otowan möön da Malia di mama u Jakobosi, ku wanlö oto mujëë möön dee bi dë ku de naandë. De wë go konda di buka da dee tjabukama u Masa Jesosi.  
\v 11 Ma dee sëmbë an kë biibi, biga de feni taa dee soni de ta taki dë, na bumbuu soni. Sösö soni de ta taki. 
\p  
\v 12 Ma nöö hën Petuisi hopo, hën a kule go a di geebi. Nöö di a go dou, hën a bendi luku a di baaku dendu, hën a si dee koosu dee bi dë a Masa Jesosi sinkii leti dë. Nöö hën a bia toona go a wosu. Di soni foombo ën tee a taa: “Ee maingë, andi seei miti u aki? Andi pasa?” 
\s1 Aki Masa Jesosi miti ku tu sëmbë nango a Emausu. 
\r Maik. 16:12-13 
\p  
\v 13 Wë nöö a di daka dë seei, hën tu u dee sëmbë bi ta waka a Masa Jesosi baka kumutu a Jelusalen dë nango a wan köndë de kai Emausu. An longi ku Jelusalen tumusi, ma a sa dë kuma wan teni-a-fö kilomëti sö fu waka.  
\v 14 Nöö di de nango, hën de ta da oto u de a pasi ta taki dee soni dee bi pasa ku Masa Jesosi. 
\p  
\v 15 Nöö hën de nango te wan pisi, nöö hën de si wan sëmbë ko ta waka ku de a di pasi. De si di sëmbë, ma de an sabi taa Masa Jesosi hën di dë.  
\v 16 A bi dë kuma wojo u de bi tapa u de an si ën sabi. 
\p  
\v 17 Te wan pisi, hën di sëmbë hakisi de taa: “Wë, dee sëmbë, un oto un ta da a pasi taangataanga sö? Andi du unu?” Hën de taanpu pii ku tjali. 
\p  
\v 18 Nöö hën wan u de de ta kai Kelopasi mbei: “Huun? Wë nöö ja jei di gaan soni di bi pasa a Jelusalen a dee daka aki nö? A sa kë taa wakama i dë mbei ja jei ën nö?” 
\p  
\v 19 A taa: “Andi pasa?” 
\p De taa: “Ja jei di soni fu di sëmbë de kai Jesosi u Nazalëti nö? A bi dë wan tjabukama u Masa Gadu ta du foombo wooko ta lei sëmbë ku kaakiti leti kuma hën abi di lei. Masa Gadu ku hii sëmbë bi feni ën taa a dë wan gaan hei sëmbë a goonliba.  
\v 20 Ma dee Gaan Begima ku dee hedima fuu tjëën go a di Gaama faa kuutu ën, nöö hën wë Gaama piki taa a musu dëdë. Nöö hën de pekëën a lakpa pau kii.  
\v 21 Wë u bi pakisei taa hën sa dë di sëmbë di bi o puu u dee Isaëli sëmbë a dee fuka fuu, ma nöö tide mbei dii daka kaa di de kii ën. 
\p  
\v 22 “Ma na di dë nöö, ma tide wanlö mujëë sëmbë fuu ko taki wan foondo soni da u. De taa a di mamate biten, de go a di baaku ka de bi bei ën.  
\v 23 Ma nöö di de go luku, de an si di dëdë sinkii fëën naandë möön. Hën de toona ko taki da u taa de si basia u Masa Gadu Köndë naandë. Nöö dee basia taki da de taa Jesosi dë ku libi, a weki baka.  
\v 24 Nöö wantu sëmbë fuu kule go a di geebi go luku tu. Hën de go si di baaku hooo leti kumafa dee mujëë bi taki da de, ma de an si Jesosi.” 
\p  
\v 25 Nöö hën Masa Jesosi taki da de taa: “Ma dee sëmbë aki, unfa un don gaanfa sö? Andi mbei a taanga da unu sö fuun biibi dee soni dee tjabukama u Masa Gadu bi taki? Biga hii dee soni aki tuu de bi taki a fesi kaa.  
\v 26 Nöö un bi musu sabi taa di Paamusi Könu bi musu fu pena sö bifö a sa go sindo a di könubangi fëën.”  
\v 27 Nöö hën a seti taki a dee soni liba, dee Mosesi ku dee oto tjabukama u Masa Gadu bi sikifi buta dë. A mbei de ko fusutan hii dee soni fëën seei tuu dee bi dë sikifisikifi a Gadu Buku. 
\p  
\v 28 Nöö hën de ta fan di fan nango tefa de ko zuntu ku di köndë ka dee sëmbë nango, nöö hën Masa Jesosi mbei kuma a kë pasa go fëën. 
\p  
\v 29 Hën dee sëmbë begi ën taa: “Mati o, gaantangi, tan ku u aki. Na pasa go, biga a ko lati kaa. Ndeti.” Nöö hën a piki hën a waka go ku de a wosu. 
\p  
\v 30 Nöö hën de ko sindo a tafa fu de njan. Nöö hën Masa Jesosi tei di bëëë, hën a da Masa Gadu tangi te a kaba, nöö hën a booko di bëëë paati da de.  
\v 31 Nöö di juu dë, hën wojo u de ko limbo gbegedee awaa. De ko sabi taa di sëmbë i si de ta si aki, nöö Masa Jesosi wë. Ma te u de kë mëni, nöö de an si ën möön. A go djee. 
\p  
\v 32 Nöö hën de taki ku deseei taa: “Hooo, aai baa, luku fa hati fuu bi fii piizii di a ta fan ku u a di pasi ta puu Gadu Buku da u.” 
\p  
\v 33 Nöö di juu dë seei, hën de hopo bia toona go a Jelusalen baka. Nöö naandë de go miti ku dee ëlufu bakama u Masa Jesosi ku dee otowan makandi.  
\v 34 Nöö di de dou, hën dee sëmbë taki da de taa: “Dee sëmbë aki o, Masa Jesosi hopo kumutu a dëdë tuu, biga Simon seei si ën.” 
\p  
\v 35 Nöö hën dee sëmbë seei toona konda hii soni da de wante. De seti ku dee soni bi pasa ku de a pasi, di de nango a Emausu tefa de dou a wosu. Hën de toona konda fa de go sindo u njan, ku di fa Masa Jesosi booko di bëëë paati da de nöö hën wojo u de ko limbo fu de sabi taa hën di dë. 
\s1 Aki Masa Jesosi ko a dee bakama fëën, be de si ën. 
\r Mat. 28:16-20; Maik. 16:14-18; Joh. 20:19-23; Tjab. 1:6-8 
\p  
\v 36 Ma nöö dë an kaba u fan seei, nöö te u de kë si nöö Masa Jesosi dë taanputaanpu a de mindi dë piii. Nöö hën a da de odi, a taa: “Dee sëmbë, Masa Gadu musu dë ku unu ta da unu böö e.” 
\p  
\v 37 Ma nöö fa de si ën dë, nöö de panta seei. De fëëë biga de mëni taa jooka de ta si dë. 
\p  
\v 38 Nöö hën a hakisi de taa: “Wë andi du unu un ta panta gaanfa sö? Andi mbei wan kë biibi?  
\v 39 Biga luku mi maun ku mi futu aki ˻ka de bi peka mi˼. Mi seepi wë disi e. Nöö un ko panjan mi fii luku. Biga jooka an ta abi mbeti, an ta a’ bonu kumafa un si mi abi aki.” 
\p  
\v 40 Wë nöö di a taki sö da de kaa, nöö hën a lei de hën maun ku hën futu.  
\v 41 Nöö di soni bigi da de te na soni. A da de piizii te kuma de an sa biibi ën. 
\p Nöö hën a hakisi de taa: “Wan abi soni u njan aki nö?” 
\p  
\v 42 Hën de taki aai. Nöö hën de tei wan pisi fisi jasajasa hën de dëën.  
\v 43 Nöö hën a tei ën njan leti a de wojo dë, be de si. 
\p  
\v 44 Nöö hën a taki da de taa: “Wë hii dee soni aki tuu mi bi taki da unu di ten mi ku unu bi dë e, taa sö dee soni o pasa ku mi leti kumafa de dë sikifisikifi a dee buku u Mosesi ku dee tjabukama, ku di Kanda Buku.”  
\v 45 Nöö hën a mbei de wojo ko limbo fu de musu fusutan di Buku u Gadu. 
\p  
\v 46 A taki da de taa: “Sö nöö a dë a di Buku e, taa di Paamusi Könu musu pena te a dëdë, ma a di u dii daka fëën a o weki hopo baka a dëdë.  
\v 47 Nöö di Buku taki tu taa de musu konda soni fëën da hii sëmbë, be de bia de libi ko ta waka nëën baka, be Gadu an hoi dee hogilibi u de a bëë möön. Nöö a Jelusalen fosu de musu seti konda di Buka, nöö de musu kondëën da hii pei nasiön sëmbë u goonliba. Sö a dë sikifisikifi a di Buku kaa. 
\p  
\v 48 “Wë nöö unu wë da dee sëmbë dee musu kondëën e. Biga unu da dee kotoigima dee si hii dee soni pasa aki tuu.  
\v 49 Ma nöö fa mi ta da unu di wooko aki, nöö un musu luku te di kaakiti di mi Tata bi paamusi unu ko ufö. Biga mi o mandëën ko da unu. A Jelusalen aki un musu dë ta luku ën e, fu te Gadu mandëën ko a unu liba.” 
\s1 Aki Masa Jesosi hopo go a liba. 
\r Maik. 16:19-20; Tjab. 1:9-11 
\p  
\v 50 Nöö a baka u di dë, nöö hën de ta waka nango te de ko zuntu ku di köndë de kai Betania. Nöö hën a hopo maun a de liba hën a begi da de.  
\v 51 Nöö an kaba seei, hën Masa Gadu tei ën tja go a liba. 
\p  
\v 52 Nöö hën de fika dë ta wai ku ën ta gafëën te wan pisi, nöö hën de bia toona go u de a Jelusalen baka ku gaan wai. 
\p  
\v 53 Nöö hën de go sai dë a di Wosu u Masa Gadu ta gafa Gadu ta dëën tangi nöömö.