\id 2PE  
\h 2 Bētērō 
\toc1 Barweetaab Āyēēng' nyēbo Bētērō 
\toc2 2 Bētērō 
\toc3 2Bēt. 
\mt2 Barweetaab Āyēēng' nyēbo 
\mt1 Bētērō 
\is1 Taayta 
\im \bd Siriintēēt, yēē /kikēēsirē āk wōlēē /kikēēsirēē\bd*: Kisirē ꞉Bētērō barwaani kumiitē kiriinkēētaab Rooma ām kēnyiitaab 67 nto 68 KK, kukāākung'ēt ꞉bēsyōōs chēē ng'ēri /keebakach. Kutakurataat ꞉Bētērō kukānyē /keebakach, koosoot yoo kimwoochinē ꞉Yēēsu kule mēēbērē mākōōlil ꞉inee (kas kur. 1:14 āk Yoowaana 21:18-19). 
\ip \bd Kiyēē āmu āk nyēē ibooru\bd*: /Kēētākyinē barwaani biikaab Kiriistō /kēēmwoochinē kule kuriibēē keey wōlēē mii ꞉kāānēētikaab lembech āk ng'aleekaab miyootyo nyēē yibu ꞉kāānēētuutēchoo. Iboorchinē bichoo bo Kiriistō kule bo koomānuut kukiilchi ꞉chii kāānēētuutēkaab manta kurubta keey Yēyiin āk Kiriistō, kuu yoo kyoomchinē icheek ꞉lēbkēēyik choo kiboontootē keey Yēēsu. Māchāmchiintōōs ꞉Bētērō āk kāāsōōtēywēēkaab biiko alak choo mwooyē kule ‑mēēyēēwu ꞉Kiriistō. Mwooyē ꞉Bētērō kule yitu ‘꞉bēsyēētaab Mokoryoontēēt’, nteenee tākōōkēniisyē ꞉Yēyiin kuuyu tinyē muytaayeet āmāmākyinē chii meet. Yoo /kākēēlē ‘bēsyēētaab Mokoryoontēēt’ ām wōlēē wuunto ām yuutēyu, kōōbooru kule bēsyēēt nyēē iwutēē keey ꞉Yēyiin ām kēēlto nyēbo kwōng'uut ng'aleekaab biiko. Irābchinē bēsyēēt nyoo itiilchinēē biich ꞉Yēyiin ng'aleek ānkōōmuuchē kōōboor chōōnēētaab Yēēsu. Kuu wōliitēnyi kāstooy ꞉Bētērō, ikiimchinē nanyuun biiko choo kāsē ng'aleek chēē mii barwaani kuminyē ām kēēlto nyēē kiikōōwoonkyi kāāsōōtēywēēkwaa Yēyiin ānkumuytoochinē nyāliluutēkwaa yooto kukānyoonu ām mooyēēt akeenke chōōnēētaab Yēēsu nyēbo āyēēng'. 
\c 1  
\s1 Kyoorōōr keey ꞉Bētērō ānkumākyi biiko bērur 
\p  
\v 1 Anii Simōōni Bētērō nyoo āyēchinē Yēēsu Kiriistō yiisyēēt ānkāāyēku *lēbkēēyiintēēnyii. Āsirwook akweek choo kōōkēēnyōōru ꞉tukul kāāyēnchinooyēēt nyēbo kwōng'uut ankeechurte ām taayeetaab Yēyiin kubununēē Yēēsu Kiriistō. Inee ꞉Kāārārookiintēēnyoo ānku Yēyiintēēnyoo. 
\p  
\v 2 Kōōbēruurook ꞉Yēyiin miisin ōnyōōru kaalyeet yooto tukul ōtāsē taay ōnkētē inee āk Yēēsu Mokoryoontēēnyoo.\x - \xo 1:2 \xt Yuuta 2\x* 
\s1 Ōkimkimiitu ām kiirnātēētaab Kiriistō 
\p  
\v 3 Kikōōnēēch ꞉Yēyiin ām kāāmuukēywēēkyii kiy ake tukul nyēē yēyēēch kēēminy kuu wōloo māktooy ꞉inee. Yēyāktōōs kuu nyooto yoo kēētāsē taay kiinkētē inee. Kiikukuurēēch sukurōōbwēēch wōōyinnyii āk karaamateenyii.\x - \xo 1:3 \xt 2Bēt. 1:16-17\x* 
\v 4 Yoo kayey ꞉Yēyiin kuu nyooto, kukaakootyiich tukuuk chēbo kwōng'uut choo kikuurtoowēēch. Yooto, +mākēēnyōōru soboontaab Tāmirmiryēēnyii ankeechililee rōkōstaab kōōrooni nyoo yibu ꞉muchasta nyēē miyaat.\x - \xo 1:4 \xt Room. 5:2; Yāāk. 1:14-15\x* 
\v 5 Kunyi, osyeem wōlēē ōmuuktooy okas kule katas taay ꞉kaakaaseeng'woong'. Otasee kaakaaseet ātēbuutēk chēē kāroomēch ankootasee ātēbuutēchoo kiirnātēēt.  
\v 6 Otasee kiirnātoonoo riibēētaab keey ankootasee riibēētaab keey muytaayeet. Otasee muytaayeet kāāburto nyēē māchē Yēyiin  
\v 7 ankootasee kāāburoo chamateetaab biich chēē tuubcho. Yoo kooyey kuu nyooto, +mōōbuurē ām chamateetaab Yēyiin.\x - \xo 1:7 \xt Kala. 6:10\x* 
\p  
\v 8 Yoo ōboontē ng'aleechu kuyem, ōyēchinē Yēyiin yiisyēēt nyēē karaam miisin ānkōōkimkimiitu ām kiirnātēētaab Mokoryoontēēnyoo Yēēsu Kiriistō.  
\v 9 Nteenee yoo ‑mōōboontē, ōkōryootiin āmōōnkētē kiyēē mākwook ꞉Yēyiin ānkyōōwuutyēē kule /kikiiwuuntoowook ng'ōōkiswookikwook.\x - \xo 1:9 \xt Ēfēēs. 5:26\x* 
\v 10 Kunyoo, lēyyē, mbo ng'eetaabiya, osyeem wōlēē ōmuuktooy ōyēyē kiyēē ibooru kule kiikukweyaak ꞉Yēyiin ōyēku cheechii. Yoo kooyey kuu nyooto, ‑mōōbootōōsii,  
\v 11 anku +/makeetoroochaak ōwut Kaab Mokoryoontēēnyoo Yēēsu Kiriistō nyoo Kāārārookiintēēt wōlēē +mābōōminy ākookoy.\x - \xo 1:11 \xt 2Tēm. 4:18; Tiitō 3:6; 2Bēt. 2:20; 3:18\x* 
\s1 Kiikeekas wōōyintaab Kiriistō 
\p  
\v 12 +Māāsōōtwook kwaak ng'aleechaata, ānkoo kyōōnkēt sinee ānkyōōkiilchi ng'ālyoontēētaab man nyoo kyōōnyōōru.  
\v 13 Ākāsē kule karaam āboorwook ng'aleechuutēchu, yoo tāāsobē,  
\v 14 kuuyu ānkētē kule āmiitē wāāmēē kuu yoo kiiboorwoo ꞉Mokoryoontēēnyoo Yēēsu Kiriistō.\x - \xo 1:14 \xt Yoowa. 21:18-19; 2Kōōr. 5:1\x* 
\v 15 +Maasyeem wōlēē āmuuktooy āboorwook ng'aleechu sōōsōōtē ām bēsyōōsyēk tukul yoo kāmāāmiitē kōōrēēt. 
\p  
\v 16 Yoo kikēēmwoowook kule mākōōyēēw ꞉Mokoryoontēēnyoo Yēēsu Kiriistō ām kāāmuukēywēēkaab Yēyiin, mēēbērē kikēēmwoowunēē tyoonkōōchoy chēbo ng'oomnān, nteenee kiikeekasee ꞉acheek wōōyinnyii koonyekyoo.  
\v 17-18 Kikeekas ꞉acheek kuutiit nyēē kichōōnēē barak yoo kikēēmiitē āk inee lekemaanaa kitookunēē ꞉Yēyiin. Kiitōrōōr ꞉Yēyiin inee ānkōōkoochi wōōyinto kumwooyē kule, “Inyiing' lakwanyuu nyēē āchāmē ānkāāng'ērēkyinē.”\x † \xo 1:17-18 \xt Mataayo 17:5; Māārkō 9:7; Luuka 9:35\x* 
\s1 Onam ng'aleekaab wōōrkooyikaab Yēyiin 
\p  
\v 19 Kunyoo, /kikiititiir ng'aleek choo kimwooyē *꞉wōōrkooyikaab Yēyiin. Karaam miisin ōyēbchinē yiit wōōrkooyichu bo Yēyiin kuuyu kerkeey ꞉lōkōōywēkwaa taariit nyoo lāyē kwēēmooy ākoy bēsyoonoo mākōōrir ꞉kōōrēēt kutook ꞉toboyaanteet\f + \fr 1:19 \ft Kaayneet ake ku kubnoonkowut.\f* kōōluuchook akweek.\x - \xo 1:19 \xt Tyēēn. 119:105; Room. 1:2; 13:12; 1Bēt. 1:10-11\x* 
\v 20 Nto miisin, māchē ōnkētē kule kimāwōōrkooyēnēē keey ꞉wōōrkooyikaab Yēyiin,  
\v 21 nteenee kiiboorchinē ꞉Tāmirmiryēētaab Yēyiin kumwoowu ng'aleekaab Yēyiin.\x - \xo 1:21 \xt 2Tēm. 3:15-16\x* 
\c 2  
\s1 Kāānēētik choo bo ng'wiiynan 
\p  
\v 1 Kitook kēny ꞉wōōrkooyikaab lembech ām wōlēē mii ꞉biikaab Yēyiin, nto ām kēēlto nyēē wuu nyooto mākukwoonchook ꞉kāānēētikaab lembech. Mākuwoow keey kukwoontooy kāānēētēywēēk chēē mābo man. Iburyēētē biich ꞉kāānēētēywēēchoo ānkutāyē mbo ꞉icheek Mokoryoontēēt nyoo kiwālāng'wēēch. Nteenee yoo kayit ꞉tabanta, kuburyētōōs ꞉kāānēētichoo areet akeenke.\x - \xo 2:1 \xt Mat. 7:15; Kala. 1:7-9; 2:4\x* 
\v 2 Makurub ꞉biiko chēē chaang' ng'ōōkiswookikaab kāānēētichoo ankuyey /keeng'alaalee nyēē miyaat kēēltaab manta.  
\v 3 Mākōōchuutunēēnook ꞉kāānēētichu mētēwoy tyoonkōōchoy chēē itoonyē buch kumāchē chēēbkiisyoong'. Kiisimkuchōb keey ꞉Yēyiin kēny kooruusta bichoo ankiikuyeyta keey ꞉kāāmukuusiintēēt.\x - \xo 2:3 \xt 1Tēm. 6:5\x* 
\p  
\v 4 Manaasaayee ꞉Yēyiin malayikaanik choo kiyēyē ng'ōōkisto, nteenee kiwiirchi kāābkwoombiich wōloo tuuy ānkurātootiin ām nyōrōōrōōnik kukānyē bēsyēēt nyēē +/mābokiitiilchinēē ng'aleek.\x - \xo 2:4 \xt 1Bēt. 3:19-20\x* 
\p  
\v 5 Manaasaayee ꞉Yēyiin kōōrēēt nyoo kibo kēny, nteenee kitōōrchi taambiliilyeet koowaang'ta kibrōkōsiisyēk. Biiko baateey chēē kisār ꞉Yēyiin ku Noowa ākoo biikyii tisab. Inee ꞉nyoo kyoomu lōkōōywēkaab manta.\x - \xo 2:5 \xt 1Bēt. 3:20; 2Bēt. 3:6\x* 
\p  
\v 6 Kiimukuusēē maata kiriinkōōsyēkaab Sōtōm āk Komoora sukuyēk kāānēētēywoo ām wōlēē mii ꞉biiko choo mārubē ng'aleekyii. \x - \xo 2:6 \xt Toowu. 19:24-25\x* 
\v 7 Kisār yooto ꞉Yēyiin Lōōt nyoo kichurtaat ānkiiyiimē ꞉ng'aleekaab biich chēē ki sikoran āmēēywēyē kiruutēk.\x - \xo 2:7 \xt Toowu. 19:1-16\x* 
\v 8 Kiming'iisyē ꞉chiichoo āk bichooto ānkikāsē kiyēē kiyēyē ꞉bichoo kwaak. Kiiyiimē ꞉ng'ōōkistaab bichoo kāāsōōtēywēēkyii chēē ki churtootiin. 
\p  
\v 9 Kunyoo, inkēt ꞉Yēyiin wōlēē sāruntooy biiko choo iyēnchinē inee kung'ēētyēē nyāliluutēk. Inkētē mbo wōlēē riibtooy kibrōkōsiisyēk choo rātootiin ākoy bēsyēēt nyoo /kiitiilchinēē biiko tukul ng'aleek.\x - \xo 2:9 \xt Mat. 6:13; 1Kōōr. 10:13; Ng'oong'. 3:10\x* 
\v 10 Nto chēē +/mākiing'woonchi miisin ku choo rubē ng'aleekaab muchas ānkutāyē /keebayta. 
\p Rēērchinē keey ꞉kāānēētichu bo lembech tāmirmirook chēē miyootēch choo kōrōōmēch nyēē mānyōkōriitu kuchubē.  
\v 11 Ntēē māchub mbo ꞉malayikaanik choo boonto kāāmuukēy miisin kubiir kāānēētichoo tāmirmiroochoo ām taayeetaab Mokoryoontēēt.  
\v 12 Chubē ꞉bichu mbo kiyēē ‑mēēnkētē. Kerkeey ꞉icheek tyoong'in choo ‑mēēnkētē kiy. /Kikēēyēyē /sikēēnāmē /ānkēēbākāchē kityō. Mākubootyo ꞉bichu kuu tyoong'iichoo.  
\v 13 +/Mākiing'woonchi bichoo /kēēyookyinēē kiyēē kiyēyē ꞉icheek. Chāmē ng'aleekaab muchas kulebkeey ꞉kōōro. Sōōr ꞉bichu nyēē intosuurē biich ām kaabsaakwa.  
\v 14 Kiikōōwoonkyi ꞉bichoo kāāsōōtēywēēkwaa ng'aleekaab martaayeet āmēēmuunyē kuyēyē ng'ōōkisto. Ibērbēērootē choo kuskusēch kōōsuuchi ng'al chēē miyootēch. Kiikubāw mbo icheek ꞉mooroong'nateet anku +/makiiruusta.\x - \xo 2:14 \xt Mat. 5:28; 1Tēm. 6:5; 2Tēm. 3:6-7\x* 
\v 15 Kiikubakaakta kēēlto nyēē chuulaat ankurub kēēltaab *wōōrkooyoontēēt Balaam araab Beyoor nyoo kicham /kiikoochi beesaan sukuyey kiyēē miyaat.\x - \xo 2:15 \xt Kāāyiit. 22:7, 17\x* 
\v 16 Nteenee kikerekta ꞉sikiryēēt solwoontiinyii yoo king'āloolē kuu chii.\x - \xo 2:16 \xt Kāāyiit. 22:28-33\x* 
\p  
\v 17 Buch ꞉kāānēētichu bo lembech kuu lōōswēk choo kiikutēēnkyo, nto boolik choo iwuuyē ꞉yoomat āmā roob. Kiikuchōbchi ꞉Yēyiin bichooto kāābkwoombiich wōlēē kikerakay ꞉mēēnān.  
\v 18 Yēyiisyēē ng'al chēbo ng'wiiynan kōōchuutunēē biiko choo kātākumwēyēē rōkōsto, kōōyēēchi ng'aleekaab muchas kulumchi martaayeet.  
\v 19 Kuurtoochinē ꞉kāānēētichoo bichoo rātootiin kule +/makiityaach, nteenee rātootiin ꞉nkicheek ām ng'al chēbo rōkōs chēē yēyootē, kuuyu kiy ake tukul nyoo ibēlē chiito kubāwu ꞉kiyooto chiichoo.\x - \xo 2:19 \xt Yoowa. 8:34\x* 
\v 20 Yoo kāākōōnkēt ꞉chiito Mokoryoontēēnyoo nyoo Kāārārookiintēēnyoo Yēēsu Kiriistō ānkāākumwēyēē ng'ōōkistaab kōōrooni nto yityo kumuutmuutyi keey ng'ōōkisoo, kwoorānē. Yooto mākumiyātyi chiichoo miisin kusiir yoo kitākumii mēēnān.\x - \xo 2:20 \xt Mat. 12:45; Ibu. 6:4-6; 2Bēt. 1:11\x* 
\v 21 Kikaykay ām wōlēē mii ꞉inee nto kimānāākōōnkēt kēēltaab manta kusiir kōōnkēt nto yityo kumaasakay kutay ng'ālyoontēētaab Yēyiin nyoo /kikiikoochinē inee.\x - \xo 2:21 \xt Luuka 12:47-48\x* 
\v 22 Ibooru ꞉kiyēē yēyāktōōs ām wōlēē mii ꞉chiichoo kule bo man ng'ālyoontooni /kēēmwooyē kule, “Iyēēchinē ꞉ng'ōōk kaang'uung'taakyii,”\x † \xo 2:22 \xt Kāālēwēnik 26:11\x* nto “Kooyeey ꞉nkurwēēyit nyoo /kākiiwuun wokoomilmiilee ruurēētyēēt.”\x - \xo 2:22 \xt Yuuta 4-13\x* 
\c 3  
\s1 Ōchōb keey kubo bēsyēētaab Mokoryoontēēt 
\p  
\v 1 Lēyyē, chōōrōōnuutēkyuu, barweetaab āyēēng' ꞉nyiitēnyi āsirwook. Kwāāsirwook bārōōnōōchuutēchu tukwaay ākiimēē kāāsōōtēywēēkwook kuchuulākiis.  
\v 2 Āmāchē ōsōōtē ng'aleek choo kimwooyē *꞉wōōrkooyikaab Yēyiin kēny ākoo mākuutyēētaab Mokoryoontēēt ānku Kāārārookiintēēt nyoo kikōōnook *꞉lēbkēēyikwook. 
\p  
\v 3 Māchē ōnkētē kāroomin kule ām bēsyōōsyēk chēbo lētuut mākutook ꞉biiko chēē kiikubāw ꞉muchastaab bōōrwoonikwaa. Mākōōnchuruurook ꞉bichoo\x - \xo 3:3 \xt Yuuta 17-19\x*\x - \xo 3:3 \xt 2Tēm. 3:1\x* 
\v 4 kumwooyē kule, “Kikiikukuurto oob ꞉Yēēsu kule mākōōyēēw? Ara mii ānō ꞉inee naas? Nto ii, ntēē tākōōyyoong'oot ꞉kiy ake tukul kuu yooto /kikēēyēyē kōōrēēt kung'eetee bēsyōōsyēkaab mbo kuuko ākoy raat?”\x - \xo 3:4 \xt Isa. 5:19; Cherem. 17:15; Ēsēk. 12:22; Mat. 24:27, 48-51\x* 
\p  
\v 5 Kikwētyi buch ꞉bichoo kumwooyē kule kimāyēyē ꞉Yēyiin kēny barak āk ng'wēny kubununēē ng'ālyoontēēnyii. Kitookunēē ꞉kōōrēēt bēēko ānkusātyi ꞉Yēyiin bēēko komos sukutook ꞉kōōrēēt\x - \xo 3:5 \xt Toowu. 1:6-9; Ibu. 11:3\x* 
\v 6 ānkōōmukuusēē bēēko kōōrēēt bēsyoonoo kibo taambiliilyeet.\x - \xo 3:6 \xt Mat. 24:37-39; 2Bēt. 2:5\x* 
\v 7 Riibē ꞉Yēyiin barak āk ng'wēny kubuntēē ng'ālyoontoonootonyii ākoy bēsyēēt nyoo /kiimukuusēē maat yoo /kiitiilchinē /ankeemasta biiko choo mābo Yēyiin. 
\p  
\v 8 Chōōrōōnuutēkyuu, ōnkēt kule ām wōlēē mii ꞉Yēyiin, kerkeey ꞉bēsyēēt akeenke āk kēnyiisyēk kisyeereet akeenke ānku kerkeey ꞉kēnyiisyēk kisyeereet akeenke āk bēsyēēt akeenke.\x - \xo 3:8 \xt Tyēēn. 90:4\x* 
\v 9 ‑Mēēkooyē keey ꞉Yēyiin ām kiyēē kiikukuurto kuu yoo isōōtē ꞉biiko alake. Nteenee muytoochook kuuyu māmāchē kule kubot ꞉chii. Mākyinē biiko tukul kuweeksee ng'ōōkiswookikwaa.\x - \xo 3:9 \xt Room. 2:4; 1Tēm. 2:4\x* 
\p  
\v 10 Mākumuung' ꞉bēsyēētaab Mokoryoontēēt kuu chōōriin. Mākubot yooto ꞉wōliin bo barak kōōruumootē ānkumukuus ꞉kookeelik āk araaweet ānkubēk ꞉kōōrēēt kuboonto tukuukyii tukul.\x - \xo 3:10 \xt Isa. 34:4; Mat. 24:27, 43\x* 
\v 11 Ara yoo +/mākiimukuus tukuuchu tukul ii, kumāchāktōōs ōbuurtē ānō ām soboonwēkwook? Māchāktōōs ōnēmu keey ōtililiitu ānkōōtāboonchi keey Yēyiin.  
\v 12 Ōkānyoonu bēsyoonoo bo Yēyiin ānkōōwuruurē kulēēkitiit. +/Mākiimukuusēē maat wōliin bo barak ānkuchōlyo ꞉kookeelik āk tukuuk alak tukul bēsyoonooto.  
\v 13 Nteenee kēēkānyē barakuut nyēē lēēl āk kōōrēēt nyēē lēēl nyoo churtaat wōloo kikuurtooy ꞉Yēyiin.\x - \xo 3:13 \xt Isa. 65:17; Ng'oong'. 21:1, 27\x* 
\p  
\v 14 Kunyoo ii, chōōrōōnuutēkyuu, kuu yoo ōmiitē ōkānyoonu bēsyoonooto, māchāktōōs ōsyēēmē wōlēē ōmuuktooy ōbuurē ām soboonto nyēē tiliil si nto yoo ōbēētii taayeetaab Yēyiin, ‑mōōtinyē ng'uusng'uusyo.  
\v 15 Ōnkēt kule muytooy ꞉Yēyiin /sikiiraraach biiko. Kisirwook kuu nyooto nkinee ꞉ng'eetaabiya Bāwulō nyoo kēēchāmē kuyēyiisyēē kiirnātēēt nyoo kiikoochinē ꞉Yēyiin.\x - \xo 3:15 \xt Room. 2:4\x* 
\v 16 I-ārōōru ꞉inee ng'aleek chēē wuu chuutēchu ām bārōōnōōkyii tukul. Miitē ꞉ng'aleek alake bārōōnōōkyii chēē mā nyumnyumēch /keekas. Itoomē ꞉maanayiisyek āk choo tākōōwiywiiytōōs ng'aleekyii. Nyēērēē ꞉bichu siruutēkaab Yēyiin alak, ng'ālyoo nyēē makuyey ꞉icheek kubootyo. 
\p  
\v 17 Chōōrōōnuutēkyuu, kuu yoo kōsimākāloonwook, ōriib keey, simayeyaak ꞉ng'aleekaab biiko choo mārubē Yēyiin ochabaayte ām kiyēē ōyyoong'unēē.\x - \xo 3:17 \xt Māārkō 13:5; 1Kōōr. 10:12\x* 
\v 18 Otas taay ōtitiir keey ām chamateet āk kiirnātēētaab Yēēsu Kiriistō Mokoryoontēēnyoo nyoo Kāārārookiintēēnyoo. Kutōrōriit ꞉inee ākookoy. Kuwuuyiit nyooto.\x - \xo 3:18 \xt Yuuta 24-25\x*\x - \xo 3:18 \xt 2Bēt. 1:11\x*