\id MRK NT2195 Saposa - Gareitz, Sauvia 3-11-00 \h MAK \toc1 U Vurungan Rof Nane Jisas Krais Te Kirkir Iny E Mak \toc2 Mak \toc3 Mk \mt1 MAK \mt2 U Vurungan Rof Nane Jisas Krais Te Kirkir Iny E Mak \imt1 Tsue Famumua \ip Voun gonom safunuu na ingainy te kap naa vou na mat ten Jisas, Mak kirkir Vurungan Rof nane Krais. Mak te koo ri Jon Mak. Ayei te karap Jerusalem ana ya fafaakouts to Pol me Pita. Mak kirkir tsuk iny e Jisas ma natiny ari na taa Roum e Jisas. Taa Roum pon iny a parits ayei na ka na karap, sai tan kat to ayei Mak kirkir tsuk iny a parits ten Jisas kainy kat a parits iny faatok reits, tsipaar fo faadis, fatsuiny fatabiny a mat, buur ravainy masarau, an kat iny puruur ravaa ir a vainy tana parits tan aveto. \c 1 \s1 Tou Favaanan Ten Jon A Tsoiny Fapeenan \r (Mt 3.1-12; Lk 3.1-20; Jn 1.6-8,15-37) \p \v 1 Tovein Vurungan Rof nane Jisas Krais a Guei Tsoiny ten Gov. \v 2 Faarein tsuiny kainy non to te kirkir bus iny e Aisaia na kuigin ten Gov muan sa tsue na ka, \q1 “Tovei na tsoiny favaanan Tsonyo,” te tsue fi Gov ten Jisas, “te jiats famumuei nats Ronyo Tsumanyi, ma kakoun ya na sanaan Tsuan. \rq (Malakai 3.1) \rq* \q1 \v 3 Ayei na isen te vegiau fabaasuan me koman a pan a uur, ‘Kakoun onots of yam a Tsunaun a aavem, mi te vatsvats of Yan kat tsuam ma faarei ya na sanaan iny naa me Tsunia.’” \rq (Aisaia 40.3) \rq* \m \v 4 To sen Jon a tsoiny fapeenan ruak me koman a pan a uur sa favaanan, ya tsue to, “Faonot yam, mi reesik to am takopis osing to na fo aveto tsuam, ana mi te tap naa ten Gov, tana ka to aya Gov nai anofe ravainy non a fo aveto tsumi, nyo te nai peenainy mami.” \v 5 Vainy naa me tsunia poo fi me tana ngats fan tsian iny Jerusalem ai tana fo mes a fo ngats fan tana gum fan iny Judia a tou nongon ten Jon. Ri pokein fo aveto tsuar sen Jon fapeenainy rari tana aurom iny Jodan. \p \v 6 Jon popous iny funuu nana kamel faarei non pous tan kuigin, ya kaa kan miton vakiri u pous tsunia. Ya ainy ton kookai an sisingif. \v 7 Ya favaanan to tana vainy, “Te vovou minon tsonyo, Ayei karap fafisfis varonyo, nyo gima onot faarof kan ma tsunguruu, nyo te puruur a patom nan su Tsunia. \v 8 Nyo peenainy maromi tana aurom, sana Ayei nai peenan maromi tan Aaven Taabos.” \s1 Tou Peenan Ten Jisas An Fiamus Ten Satan \r (Mt 3.13-17, 4.1-11; Lk 3.21-22, 4.1-13) \p \v 9 Tan nainy to aya Jisas poo mito tana ngats fan iny Nasaret tana gum fan iny Galili ai Jon peenainy Towa tana aurom Jodan. \v 10 Te ruak osing me Jisas a aurom, sen tsun Ya tagei na korosuu tapue an Aaven Taabos of mito Tsunia faarei na kurume. \v 11 An sen vegiau poo mito Gormirmir, “Anyi na Guei Tsoiny Tsonyo te kaa non koman Tsonyo, Nyo koma rof marom Anyi.” \v 12 Sen tsun, an Aaven Taabos nom finy naa Towa tana pan a uur ana nang iny nuaf. \v 13 Ya kaa ton fats safunuun nainy tan fiamus ten Satan, Ya kaa fiisen ra miton marei sensen vouts, an morena ten Gov naa mito ser faakouts Ya. \s1 A Vaamuan Nana Matisian Jisas Fikoo Ya \r (Mt 4.12-22; Lk 4.14,15, 5.1-11) \p \v 14 Te kaa bus e Jon tana numaa iny kotskots Jisas naus osing to na gum fan iny Judia, Ayei naa fi enato tana gum fan iny Galili sa favaanan iny Vurungan Rof te poo me ten Gov, \v 15 Ya tsue to, “Nainy te ruak en, a Waan e Gov te sisiruu ename, Reesik yam, am takopis osing ton fo kat iny aveto tsumi, ana mi te tap naa ten Gov, mi te faamainy Vurungan Rof!” \p \v 16 Jisas taan ereer naa non tana naaman iny Galili, Ya tagei rato ere Saimon me Anduru u mumuinyasiny vavagaar jian naaman men muav tsuar, tana saa arin tsoiny nawaan. \v 17 Jisas tsue to tsuri, “Taami yam, am vovou Vatuanyo, ana Nyo te faatsuts mamin kat iny nonom mes faarei to te saasauf jian fi mi.” \v 18 Sen tsun, ri fakei ravainy ton muav tsuar ser vovou naa Ya. \p \v 19 Ri fataan vaarik naa to, ai Jisas tagei raton mes mumuinyasiny, Jemis me Jon guei tsoiny ten Sebedi. Ri kaakaa er koman puak um'um muav tsuar. \v 20 Sen tsun Ya fikoo ratuari, ri naus osing to tamar e Sebedi an vainy binun tsuri koman puak ser vovou naa Jisas. \s1 A Mes A Tutuei Iny Masarau \r (Lk 4.31-37) \p \v 21 Ri naa fi naa to tana ngats fan iny Kapeniam tana gum fan iny Galili an tan Nainy fafaatouf tana taa Jiu Jisas sof to tana numaa iny fafaatouf tana taa Jiu Ya faatsuts rato na vainy. \v 22 Ri saar tana sanaan to te fafaatsuts fi Ya tana saa Ayei kaa me na parits faarei non a mes te fa'asangan non tan gumgum, sikia ma faarein Tsoiny Fifaatsuts tan Faun tana taa Jiu. \p \v 23 Gima potsian, koman a numaa iny fafaatouf na aya te kaa me na mes a tutuei iny masarau, sa kuu fatsian en, \v 24 “A saa te komainy kat rom Anyi tsumam na, O Jisas iny Nasaret? Kat fei, Nyi of me naa tou ruraa mamam? Anyo nat marom Anyi, Anyi na Mes a Taabos poo fi me ten Gov!” \v 25 Ai Jisas tsue ets'ets to na masarau, “Tomani, nyi te tafuts osing a mes tovei.” \v 26 Ana masarau kat fatotoroor towa sa kuu men tangis tsian, ya tafuts osing towa. \v 27 Ana ri na fokinai saar fiisok to ser fararangat fatabin ir, “A saa bus to aya nan na? U fafaatsuts foun kaa minon parits? A mes to te kaa minon gumgum iny faan iny tsuen parits tan masarau ri te manaats Ya.” \v 28 An vaanan nane Jisas saats vavis to na ngats fan faavot tana gum fan iny Galili. \s1 Jisas Tsipaar A Vainy A Kinai \r (Mt 8.14-17; Lk 4.38-41) \p \v 29 Sen Tsun ri naus osing to na numaa iny fafaatouf tana taa Jiu, ri toobing naa to numaa ten Saimon me Anduru, Jemis me Jon naa fiisen kan ra naa ri. \v 30 E nuan e Saimon a soon iny faadis, faadis me na puan a fisikii. Sen tsun ri tsue of to Jisas tsunia. \v 31 Ya naa to sa nom niman ya Ya ras fatsuiny towa, ana faadis naus osing towa sa kakoun of ratuari na kainy ainy. \p \v 32 Te ananerof busen, te ruk nana nuaf ri atoiny miton vainy faadis ten Jisas an vainy kan tutuei iny masarau. \v 33 Ana fokinai tana ngats fan vaaguam mito matan a numaa te kaa non e Jisas. \v 34 Jisas tsipaar ton vainy a kinai te kaa men fo viir faadis sa buur ravainy kainy fo masarau komar a vainy. Ana Ayei gima famanat raton masarau ma tsue ri ta ka, tana saa ri nat iny Ya, Ayei na Krais. \s1 Jisas Te Favaanan Galili \r (Lk 4.42-44) \p \v 35 Patsuu na nainy tabuiny arasan minon a pan, Jisas tsun Ya naus osing to na ngats fan sa naa naa tana pan a tomani Ayei Tsivon, Ya faakats to na aya. \v 36 Ai Saimon fiisen men vaatau tsuan naa to ser vovou naa Ya. \v 37 Te sab ari Ya ri tsue to Tsunia, “A fokinai tsikoo marom Anyi!” \v 38 Ana Ayei tsue to tsuri, “Tanats yam, ra ma naa tana mes a fo fan siruu ma favaanan kan Anyo na aya, tana saa ayei na ka te of mi Nyo.” \v 39 Ya naa vavis to tan fo mamatsiny pan tana gum fan iny Galili, sa favaanan koman a fo numaa iny fafaatouf tana taa Jiu, Ya buur ravainy ton fo masarau tana vainy. \s1 A Mes Te Kaa Men Tatauba \r (Mt 8.2-4; Lk 5.12-14) \p \v 40 Ana mes a tatauba naa mito ten Jisas, ya tsunguruu to, sa sing ta fifaakouts. “Te koman fi rom Anyi, Nyi onot rom ma fataabos vanyo.” \v 41 Jisas kaa men reesik Ya faarua iny naa to na niman sa saras ya sa tsue tsunia, “Nyo koman rou, taabos sanyi!” \v 42 Sen tsun an tatauba naus osing towa, ya taabos enato. \v 43 Ai Jisas tsue faparits of towa, Ya jiats veesau towa fiisen men vegiau parits, \v 44 “Tagaa, tsue vaare na ka to tan ta mes; sana nyi ma naa fatoobing tsun naa tana tsoiny faakor ma tagaa faarof ya tsumanyi, ana nyi te kat a faakor to te tsue iny Faun te kirkir iny e Moses muan, tan kat to aya ma nat ari na fokinai nyi taabos em.” \p \v 45 Te naa bus naa na mes ya tanik iny saats vavis ton vaanan tan mamatsiny fan, tana ka te kat e Jisas tsunia, tan kat to aya Jisas gim to ma naa koman a ngats fan ana ya kaa osing to na vainy tana pan a uur. Sana vainy poo fi me tan fo fan vavis, naa mito Tsunia. \c 2 \s1 Jisas Tsipaar A Mes Nima Mat Ana Mou Mat \r (Mt 9.1-9; Lk 5.17-26) \p \v 1 Tan mes nainy Jisas fatabin pis to tana ngats fan iny Kapeniam ser favaanan iny Ya te kaa non numaa. \v 2 Fokinai vaaguam to ser ovot, ana numaa pan faavot nato. Sikia ta pan matainy sobaa, Ya favaanan to tsuri. \v 3 Ina fats a mes govets mito na mes a nima mat ana mou mat ten Jisas. \v 4 Sana ri sikia ma onot ma atoiny naa ya Tsunia, tana saa vainy a kinai. Ri des to na painy gotof matuen ya, te nom ravainy ari na painy gotof, ri fasooiny towa tan nenengan ri fauf naa towa. \v 5 Jisas tagei a faason tsuri, Ya tsue to tana mes a faadis, “Guei tsiau, aveto tsumanyi te anofe ravaa en.” \p \v 6 Mesapan nar tsoiny fifaatsuts tan Faun te kirkir iny e Moses te gumgum fafakats komar, \v 7 “Kat fei tana mes tsue to ei, Ayei fifanauti minon e Gov ei! Sikia ta mes te onot non ma anofe ravainy aveto, e Gov tsun Tsivon!” \p \v 8 Sen tsun, Jisas nat rari tana aaven, te kaa fi mi rin fakats to komar, Ya tsue to tsuri, “Kat fei tsumi kaa men fakats fi nei koma mami ei? \v 9 Saf vegiau te opaar non Tsonyo ma kat na? Te tamee non Tsonyo ma tsue tana mes a nima mat ana mou mat, ‘Nyo anofe ravainy fo aveto tsumanyi,’ ge tamee fafis non tan tsue fi nei, ‘Tsun, nom nenengan tsuam, nyi te taan?’ \v 10 Sai tovei nyo faatok maromi ma nat fi nei, A Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me kaa minon gumgum tana monaagits to tan anofe ravainy aveto.” Ai Jisas tsue to tana mes a nima mat ana mou mat, \v 11 “Nyo tsue rou tsumanyi, tsun, nom nenengan tsuam nyi te naa numaa tsuam!” \v 12 Ana mes tsun to sa nom veesau tsuiny nenengan sa taan fatoobing tsun naanaa mata rari na fokinai. A ka to aya te kat rari ser saar ri vamarits to Gov, ser tsue, “Ara sikia ma tagei ta ka ma kat fi nei muan.” \s1 Jisas Fikoo Livai \r (Mt 9.9-13; Lk 5.27-32) \p \v 13 Jisas fatabin fi naa mou poporos tana naaman iny Galili. Ana fokinai naa faavot mito Tsunia, Ya faatsuts ratuari. \v 14 Ayei taan naa to, Ya tagei to Livai a guei ten Alfias vaagum non numaa tana pan iny nonom takis. Jisas tsue to tsunia, “Vovou you.” Livai tsun to sa vovou iny e Jisas. \v 15 Te gum iny ainy e Jisas numaa ten Livai an vainy nonom takis an vainy pisiin gum fiisen mito Jisas an matisian Tsunia, tana saa a fokinai to ari natiny vovou iny ror Ya. \v 16 Mesapan tsurin tsoiny fifaatsuts tan Faun te kirkir iny e Moses, te koo rorin Farasi tagei e Jisas te ainy fiisen ramen vainy pisiin an tsoiny nonom takis, ri rangat raton matisian Tsunia, “Kat fei sa ainy Ya jiu fiisen ramirorin vainy nonom takis an mes vainy pisiin ei?” \v 17 Jisas nongoiny vegiau to sa tsue rari, “Vainy toto faarof gim ror ma komainy a tsoiny tsipaar, a sikia, vainy tsun ton faadis. Nyo gima naa me ma fikoo Nyon vainy tavaron sana Nyo te naa me ma fikoo Nyon vainy pisiin.” \s1 Rangat Nan Kat Iny Tavtaav \r (Mt 9.14-15; Lk 5.33-35) \p \v 18 U matisian ten Jon a tsoiny fapeenan ana taa Farasi natiny tavtaav ror tan nainy faakats ten Gov. Ana vainy naa mito ten Jisas ser rangats Ya, “Kat fei san matisian ten Jon an matisian tana taa Farasi natiny tavtaav ror ma ainy, san matisian Tsumanyi gim ror ma natiny tavtaav ei?” \v 19 Jisas tsue fatabin to tsuri, “A vainy naa miror tan guainy tan fanging vaagum fiisen miror tsoiny fanging gim ror ma natiny tavtaav iny kainy ainy teeva? Sikia. Nainy te faarei Anyo na tsoiny fanging, Nyo kaa fiisen ramituarin fuainy matisian Tsonyo, mam ainy to. \v 20 Sai vou, vainy nai nots Varonyo, Nyo te kaa osing ir matisian Tsonyo tan nainy to aya, matisian nai tavtaav ror.” \s1 Tsue Fapapaar Tan Fifaatsuts Foun An Faun Iny Muan \r (Mt 9.16-17; Lk 5.36-39) \p \v 21 “Sikia ta mes te onot non ma keres ta painy vau foun a kuiny towa na takakaar tan vau tamuan. Te kat fi non ya nei, ana pan a foun te kat kakaar fatsiainy a pan a tamuan, ana takakaar te nai bangbang fafis en. \v 22 Sikia ta mes te onot non ma itsuf wain foun tana iikan a tamuan. Te kat fi non nei, an wain foun te kat pung a iikan a tamuan, an wain te tatsiiu ravaa ana iikan te nai kajiaa en. U wain foun te rof non tana iikan a foun.” \s1 U Fatsutsue Nan Nainy Fafaatouf Tana Taa Jiu \r (Mt 12.1-8; Lk 6.1-5) \p \v 23 Tan sen Nainy Fafaatouf tana taa Jiu, Jisas taan naa koman tanun wit. Te taan fiisen mi naa Yan matisian Tsunia, ri tanik iny ngats ton wit ser ainy ya. \v 24 Kat to ana Farasi tsue to ten Jisas, “Tagaa, te sikia non ma toobing tana Faun tsura te binun fi ror matisian Tsumanyi tan Nainy Fafaatouf!” \p \v 25 Jisas biny ratuari, “Mi gogosias a ka te kat e Devit a Aatouf a Tsuvurara fiisen men vainy tsuan te ves ari muan! \v 26 Tan nainy ten Abiata a Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor, ayei naa sa sof a saape ten Gov ana tsoiny faakor famanat iny towa ma nom koinykoiny te faan iny ari matan e Gov sa ainy ya, ya fafaan ratuarin vainy tsuan. Sai tan Faun tsoiny faakor tsun onot ror ma ainy ya. Devit gima kat aveto an matisian Tsonyo kan gima kat aveto.” \p \v 27 Ai Jisas tsue to tsuri, “Gov kat Nainy Fafaatouf iny faakouts a mes. San te sikia ma kat a mes ma vovou tsun iny yan Faun nan Nainy Fafaatouf, ayei tapuruur ma kat a fo ka ayei ma kat tan Nainy Fafaatouf, \v 28 tana saa a Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me te Tsunaun kan iny non Nainy Fafaatouf.” \c 3 \s1 A Mes A Nima Pengong \r (Mt 12.9-14; Lk 6.6-11) \p \v 1 Ai Jisas tabin fatabin naa to tana numaa iny fafaatouf tana taa Jiu. A mes te kaakaa na aya a nima pengong. \v 2 Mesapan tsuri te kaa kan na aya komainy ma tsikoo ta sanaan ma fakei ari Jisas tan vaatsuk tan ta iring te kat non Ya to ser vavaatok iny Ya to te tsipaar finy non Ya ta mes tan Nainy Fafaatouf tana taa Jiu. Kat to Ayei te ngats non Faun te tsue fi non nei, “Binun vaare tan Nainy Fafaatouf.” \v 3 Jisas tsue to tana mes a nima pengong, “Taame nei matan.” \v 4 Ya kat to saa rangats ir a vainy, “Fei te famanat fi roran Faun ei tan ta ka ta rof ma faakouts ara na mes tan Nainy Fafaatouf ge kat fifiiring ror ya? Iny saup a toto tana mes ge kat famat ya?” Ana ri sikia to ma tsue ta ka. \v 5 Jisas matoong fagoguas ratuari fiisen me na peits, tana saa Ayei te koma patang iny a komar a fokinai te tsuu men kat iring. Ya tsue to tana mes, “Paroor a nimam.” Ya paroor to na niman sa rof fatabin en. \v 6 Te vavakas osing a taa Farasi na numaa iny fafaatouf tana taa Jiu, ri vaagum fiisen ramiton mes panainy vainy ten Herot a Aatouf ser kat a fo sanaan iny atsuiny e Jisas. \s1 A Fokinai Te Vaaguam Panan Naaman Iny Galili \r (Mt 12.15-16; Lk 6.17-19) \p \v 7 Jisas an matisian Tsunia te naus osing a fan ser naa tana naaman iny Galili ana fokinai vovou iny Towa. Ri poo fi me tana gum fan iny Galili ai tana gum fan iny Judia, \v 8 ai tana ngats fan iny Jerusalem ai tana gum fan iny Idumia, ai tan mes panainy aurom iny Jodan ai tana fuan a ngats fan iny Taia ai Saidon. A fokinai naa me ten Jisas a tou tagaa tana saa te nongoiny ari tana foka te kat Ya. \v 9 Tagin tsian sen Jisas tsue of ir matisian Tsuan, “Kakoun onots of Vanyo yam puak ma jias Anyo tana vainy te fasoksok ror kat ror ser sok Vanyo.” \v 10 Jisas tsipaar a vainy a kinai san vainy faadis fifaruaa tsun iny me naa tsivor ma saras ari Jisas. \v 11 Arin vainy te kaa men masarau tagei tsuiny ror e Jisas, ri naa miror Tsunia ri te fatukun ri te tsunguruu matan ya fiisen me na pua rarin totoroor ri te kuu, “Anyi na Guei Tsoiny ten Gov!” \v 12 Jisas tsue tap raton masarau ma pokei vaare ri na asangan Ya. \s1 A Safunuu Ana Ina Fuan A Amaraav \r (Mt 10.1-4; Lk 6.12-16) \p \v 13 Jisas naa to patsun a painy tet, Ya fikoo rato na vainy te komainy non Ya ma naa mi ri Tsunia. \v 14 Ya pisainy to na safunuu ana ina fuan to te koo rorin Amaraav sa tsue na ka, “Nyo pisan mami ma kaa fiisen Vaminyo, Nyo jiats maromi ma nai favaanan iny Vurungan Rof, \v 15 ana mi te kaa me na parits iny buur ravainy masarau.” \p \v 16 Tovei na safunuu ana ina fuan te pisan Ya: Saimon Jisas faan iny a asangan to Pita, \v 17 Jemis an famuinyasiny tsunia Jon, u guei tsoiny ten Sebedi (Jisas faan rarin asangan to Boanajes, man nan ya “A vainy parits faarei ror barak”), \v 18 Anduru, ai Filip, ai Batolomiu, ai Matiu, ai Tomas, ai Jemis a guei tsoiny ten Alfias, ai Tadias, ai Saimon ayei na isen tsuri na gum iny vainy te kat iny nom ravainy ror gumgum iny Roum, \v 19 ai Judas Iskariot, ayei na mes te nai faan iny e Jisas tan vainy ma atsuiny famat ari Ya. \s1 Jisas Ai Belsibul \r (Mt 12.31-32; Lk 11.14-21) \p \v 20 Jisas naa to tana fan, ana vainy a kinai vaaguam mito ten Jisas ser sikia ma kaa me tu nainy iny ainy fiisen ramen matisian. \v 21 Nainy te nongoiny nuatsin Ya na ka to ri naa mito a tou nom Ya, tana saa, a vainy tsue ror, “Piou busen!” \v 22 U tsoiny fifaatsuts tan Faun te poo me Jerusalem te tsue na ka, “E Belsibul a masarau te tutuei Ya! Ayei natiny buur ravainy non masarau tana saa Belsibul a tsunaun tan masarau te faan Ya na parits iny kat a foka to.” \p \v 23 Jisas fikoo rato na vainy ma naa mi ri Tsunia ai te tsue of rarin tsue fapapaar. “Fei te kat fi non e Satan a buur ravainy ton masarau ten Satan ei? \v 24 A vainy tana isen a gum fan takibaa ror ri te kat a fuan a pan ri te fataatsun, a gum fan to aya gim non ma nai kaa fapotsian nats. \v 25 A vainy tana isen a numaa nai takibaa ror tana fuan a gum ana ri te fataatsun a numaa iny guei to aya nai taruraa eraror. \v 26 Ana waan e Satan te nai takibaa ror tana fuan a gum ri te fataatsun sikia non ma potsian nai taruraa eraror ana ayei te nai kajiaa ovei en. \v 27 A sikia ta mes te onot non ma sof a numaa tana mes a parits a fag to na fo mamatsiny ka tsunia onot non tsunia ma kotskots tsom a mes a parits to, vou ya te see sofsof a numaa tsunia ya te fag a fo mamatsiny ka. To te faarei kainy Varonyo, Nyo onot rou tan rurei ravainy a parits ten Satan. Ka to te faatok iny non a ka Nyo onot rou ma buur ravainy masarau. \v 28 Nyo tsue faman of maromi, na fo mamatsiny kat iring te natiny kat ror a vainy ge te tsue rori Gov anofe ravainy non ya, \v 29 san e sei te tsue vaaserere iny non Aaven Taabos ee Gov sikia on non ma anofe ravainy ya, tana saa ayei te kat, kat iring suu.” \v 30 Jisas tsue na ka to, tana saa mes panan te tsue na ka, “E Belsibul a masarau te tutuei Ya.” \s1 Tsinan Jisas An Fo Famuinyasiny Tsunia \r (Mt 12.46-50; Lk 8.19-21) \p \v 31 Tsinan Jisas an famuinyasiny Tsunia ruak ser tsutsun jiarasan tana numaa ri faan iny naa ton vegiau Tsunia ma naa mi Ya tsuri. \v 32 A vainy a kinai gum faafis e Jisas, ana ri tsue of Towa, “Tagaa, e tsinamanyi an famuinyasiny Tsumanyi te kaa ror jiarasan te komainy marom Anyi.” \v 33 Ai Jisas biny ratuari, “E sei tsinanyo ee, ai sei fuainy famuinyasiny Tsonyo ee?” \v 34 Ya matoong rato na fokinai te gum faafis Ya sa tsue, “Tagaa! U fuainy tsinanyo an fuainy famuinyasiny Tsonyo to ari! \v 35 E sei tsun te kat non mangiir ten Gov ee, ayei famuinyasiny Tsonyo, ai fafinevanyo ai tsinanyo.” \c 4 \s1 Tsue Fapapaar Tana Mes Te Saats Fua Tanun \r (Mt 13.1-9; Lk 8.4-8) \p \v 1 Jisas tanik iny faatsuts pis panan a naaman iny Galili. An tagin vaaguam to ser bau faafis Ya, tsurin kinai fiisok, Jisas jias enato tan puak ana Ya gum to koman ya ana fokinai tsutsun er teis. \p \v 2 Jisas fafaatsuts iny a ka na kinai tan tsue fapapaar, ai tan fafaatsuts Tsunia, Ayei tsue na ka, \v 3 “Nongon yam, a mes iny rereev tanun te nai saats vavis iny fua. \v 4 Te piat iny yan fua koman a tanun, an mes fua gotsiny to sanaan an marei naa mito ser ainy ya. \v 5 Mes a fo fua gotsiny to tan puputaan fatsfats te kaa men ar kakaiiny puputaa tsun. An fua gian veesau tsun nato, tana saa, u puputaan sikia ma boo. \v 6 Te pas me na nuaf jias ya nang to ana foka maas faavot nato, tana saa, u guan te sikia ma sua fagagon naa. \v 7 An mes fua gotsiny to tan puputaa te kaa men fua nan kakarits gagon tan puputaa fapoopoan narari, an kakarits gian to ser pis ya sa sikia ma kaa me tu fua. \v 8 San mes a fo fua gotsiny tana pan te kaa men puputaan rof, koo ser gian ser karap ri kaa miton fua; mes fua sa onots tonuafunuun fua, mes aunom safunuun fua, an mes isen natus fua.” \p \v 9 Ai Jisas tsue pis to na ka, “Mes kaa minon teinan iny nongon ma nongon faarof!” \s1 Kifon Vegiau Ten Jisas Tan Tsue Fapapaar \r (Mt 13.10-23; Lk 8.9-15) \p \v 10 Te kaa tsivon e Jisas, ana ri to te nongon fiisen ramen safunuu ana ina fuan a matisian Tsunia ser rangats Ya ma fa'arasainy Yan fo tsue fapapaar. \v 11 Ya tsue to tsuri, “A nat nana ka na takop muan nana Waan e Gov te faan fakap en tsumi sai tana mesapan te kaa ror jiarasan Nyo vegiau tan kat tan tsue fapapaar, \v 12 tovei ri matoong ror sana ri sikia ror ma tagaa fanatnat iny ya, \q1 ‘Ri nongon ror sana ri nongon tsun ror sikia ror ma nongon fanatnat iny ya. To te nongon fanatnat iny rori ya, ri onot ror ma takopis osing aveto, ai Gov te anofe ravainy fo aveto tsuri, sana ri baainy er.’” \rq (Aisaia 6.9,10) \rq* \p \v 13 Jisas rangat ratuari, “Mi sikia ma arasan tan tsue fapapaar to? Fei te kat fi romi ei, mi te natiny fo tsue fapapaar ei? \v 14 Nongon yam, am natiny ton man nan tsue fapapaar nana mes te saats fua tanun. A tsoiny sasaats te saats iny fua te faarei ror vegiau ten Gov. \v 15 A fo fua te gotsiny panan a sanaan faarei ror a vainy te nongoiny vegiau sa sikia ma potsian Satan naa me ya nom ravainy ton vegiau te kaa aave rari. \v 16 An mes fua gotsiny to tan puputaan fatsfats faarei raror a vainy te nongoiny vegiau ser paparaa tan nom ya. \v 17 Sai te gima kaa fagagon naa aave rari to ayei na ka te gima kaa fapotsian of ya aave rari. Tan nainy patang ge kamits te ruak non tana saa ri faamainy vegiau ten Gov, ri faravaa veesau tsun iny vegiau ten Gov te kaa aave rari. \v 18 An mes fua gotsiny koman puputaa te kaa men fua nan kakarits gagon faarei raror vainy te nongoiny vegiau, \v 19 sana ri koma patang fiisok iny a toto tan puputaa to ai tana masun to te komainy fiisok rori, to ayei na ka te kat fasasapam of rorin vegiau ten Gov to sa gima fua. \v 20 An mes fua gotsiny to tan puputaan rof faarei raror vainy te nongoiny vegiau ten Gov ser arasan iny ya, ri faarof iny towa ser fua faarof, mes fuan kiok, mes fuan kinai, an mes fuan kinai fiisok.” \s1 U Kurun Fain Kobuu \r (Mt 5.15-16; Lk 8.16-18, 11.33-36) \p \v 21 Jisas tsue pis to tsuri, “A sikia ta mes te govets minon kurun ya te fakei ya fain kobuu ge fain a fetan. A sikia, ayei fagum non ya tana pan iny fafagum kurun. \v 22 Saf a fokan takop na nai kat faruak non ana saf a foka na famun naa nai sab non ri te fakei ya tana arasan. \v 23 Nongon yam, mes kaa minon teinan iny nongon ma nongon faarof!” \p \v 24 Ana Ayei tsue to tsuri, “A foka te nongoiny romi mi ma fakats faarof. Gov faan faonot tsun iny non ya tana nat te kaa mirom anyi to te vanongon faarof fi rom anyi, \v 25 tana saa, e sei na mes te kaa minon a nat a man nana Waan e Gov ee, Gov nai faan pis iny non a nat nana Waan Ya. Ai sei na mes a sikia ee, Gov nai nom ravainy non a ar kakaii nat kan tana Waan e Gov te nai kaa minon ya.” \s1 Tsue Fapapaar Nan Fuan Gian \p \v 26 Ai Jisas tsue pis to, “A Waan e Gov faarei non a mes te piat vavis iny fua tanun tsunia. \v 27 Sa goros tana voiny ya tagun to tana nuaf an fua gian patsukan raror. Sana ayei sikia non ma nat iny a sa te fagiainy non ya na. \v 28 U puputaa patsukan te kat non a foka te reev rora ai te nai gian vou ai te fua, u toguur ruak faamuan minon vou an vorag ai te firaar patsun ya. \v 29 Te matsua fakap non fua ana mes te taan men kirat tsuan, tana saa u nainy agio te ruak busen.” \s1 Tsue Fapapaar Nan Fua Nan Mastat \r (Mt 13.31-32; Lk 13.18-19) \p \v 30 Ai Jisas rangat pis to, “Fei te fapapaar finy rora na Waan e Gov ei? An saf tsue fapapaar te onot rora ma fa'arasainy na? \v 31 Te faarei non fua nan Mastat, a mes te nom ya sa reev ya tan puputaa. Te kakaii fafis iny non a fo fua faavot tana monaagits to, \v 32 sai te gian non ya te kaatsian fafis pis raror fo mamatsiny ka koman tanun ana fo naan fasua ror ri te karap onot ror marei ma kat sai tsuar tana maruf nan ya.” \p \v 33 Fiisen men fokinai senviir tsue fapapaar Jisas vegiau tsuri faonots ya tsuri ma nat faarof iny ari ya. \v 34 Ayei gima kuar ta fo mes ta fo sanaan, Ayei vegiau fatatabin iny a fo tsue fapapaar to. Sai tan nainy te kaa fiisen ramirori matisian Tsunia, Ayei natiny fa'arasainy non fo mamatsiny ka. \s1 Jisas Fasariof A Keits \r (Mt 8.23-27; Lk 8.22-25) \p \v 35 Tana ananerof tan nainy patsukan to aya. Jisas tsue to tan matisian Tsunia, “Tanats yam ma guas naa ra tan mes panaan nana naaman.” \v 36 Ri naus osing ir tagin, an matisian jias to tan puak te kaa Jisas ri naa fiisen mi naa Towa. Mes fo puak te kaa kan. \v 37 An sekeiny ratsuu tapoor mito naaman an rau tsian tangats mito san puak fabuu nato. \v 38 Sen Jisas kaa en tau nan puak Ya soon to sa itong tan ititong ya goros to. An matisian guinyguiny Towa ser tsue Tsunia, “Tsoiny Fifaatsuts, Nyi sikia rom ma tagtag rara, tsura kat iny mat osto.” \p \v 39 Jisas tsun to sa tsue ets'ets a ainysat, Ya tsue to tan rau, “Madaav! Tomani!” Ana ainysat sariof ovei nato, ana madaav ras to. \v 40 Ai Jisas tsue to tsuri, “Kat fei sam oraav rom ei? Ami na sikia taa faason farokot Tsonyo?” \v 41 Sana ri saar rato, “E sei na mes to aya ee, to tana ainysat an rau manaats Ya?” \c 5 \s1 Jisas Tsipaar A Mes Tutuei Ir Masarau \r (Mt 8.28-34; Lk 8.26-39) \p \v 1 Ri ruak to tan mes panaan nana naaman iny Galili tan mounan tana taa Gerasa. \v 2 Tan nainy te tsun e Jisas ya of osing ton puak, ana mes tutuei iny masarau tainytainy Towa poo fi me tan katskats fain a varian, \v 3 tana saa mes to aya natiny kaakaa non tan katskats te kat ari tana varian, sikia ta mes te onot non ma kotskots pis ya tan taa tseen. \v 4 Fokinai nainy, ri natiny kotskots ror a niman ya ana moun ya na tseen sana ayei natiny nepong raravainy non ya, sikia ta mes te onot non ma kat tap iny ya. \v 5 Mamatsiny nainy tan nuaf ai tan voiny ayei natiny kaa vavis non fapoopoan nan katskats ai patsun a tobeer, natiny dau iny mat non, ana ayei pee kainon a tsivon fats. \p \v 6 Nainy te tagei naa ya Jisas te veevian vaarik kanen nanon ya kuar to sa fatukun, ya tsunguruu to moun e Jisas, \v 7 sa kuu men tangis tsian, “Jisas, Guei Tsoiny tana Gov a tsigtsig! A saa te komainy kat rom Anyi tsonyo na? Tana Asangan e Gov nyo sing marom Anyi fakamits vaare you!” \v 8 Ayei tsue fi nei tana saa Jisas tsue faparits of bus ir masarau ngi'arapaar ma tafuts osing ari na mes to. \v 9 Ai Jisas rangats towa, “E sei na asanga manyi ee?” Ana mes biny towa sa tsue, “Asanga vanyo, Tagin Tsian, tana saa amam kinai fiisok.” \v 10 Masarau sing faparits to Jisas ma gargar vaare rari Ya tana pan to aya. \p \v 11 U veis voon kinai fiisok siruu te ainyainy tan panaan tet. \v 12 An masarau sing to Jisas, “Jiat fi mamam tan veis voo, nyi ma famanat mamam ma sof amam tsuri.” \v 13 Ana Ya famanat ratuari. An masarau ngi'arapaar tafuts osing mito na mes ri sof ton voo. An veis voo faavot, onots toromainy non fuan a tapan, kuar to ser tsiak naa tana varian tsidup a naaman ser ruk faavot er ri mat rato. \p \v 14 Ana vainy te tatagaa ot ir veis voo bus fi rato ri saats vavis to na pan tan vaanan tan ngats fan ai tana fo mes a fo fan. Ana vainy naa to, a tou tagaa tana saa te ruak na. \v 15 Ri naa me ten Jisas, ri tagei to na mes iton masarau kinai fiisok te tafuts osing ya gum non petoo te kaa men vau an fakats arasan ser oraav ya. \v 16 A vainy te tagei a foka te ruak tsunia tsue of rato na vainy a foka te ruak tana mes ton masarau te tafuts osing ya an voo. \v 17 Ana ri sing to Jisas ma naus osing Ya na pan tsuri. \p \v 18 Jisas jias naa non koman puak, ana mes ton masarau te tafuts osing ya sing to Jisas, “Nyo komainy naa fiisen ma mirom anyi.” \v 19 Sen Jisas sikia ma nongoiny ya, Ya tsue to tsunia, “Kuar fan tan vainy tsumanyi, ana nyi te tsue of ir a vainy tana ka te kat a Tsunaun tsumanyi, ana tagtag te kaa mi Ya tsumanyi!” \v 20 Kat to ana mes to aya taan naa to sa tanik iny favaanan Dekapolis (safunuu na ngats fan) tana foka te kat e Jisas tsunia; ana vainy a kinai ngian erato. \s1 A Guei Moun Ten Jairus, Ana Moun Te Saras Raarav Ten Jisas \r (Mt 9.18-26; Lk 8.40-56) \p \v 21 Nainy te jias e Jisas puak Ya guas fatabin pis naa to tan mes panaan nana naaman tagin tsian faavot naa ser bau Ya ana Ayei kaa en mou poporos. \v 22 Kat to ana mes ruak mito koo rori Jairus ayei na tsoiny mumua tana numaa iny fafaatouf tana taa Jiu naa mito, ayei tagei e Jisas, ya fatukun to sa tsunguruu moun e Jisas. \v 23 Ya sing to sa tsue, “Guei moun tsonyo na kakaii te kat iny mat osto. Taame Nyi fasaur tsuiny to na nimam patsuun Ya, ana ayei te rof fatabin en ya te toto.” \v 24 Ai Jisas naa fiisen mi naa towa. An tagin vovou naa Towa ser fasoksok fiisen mi naa Ya. \p \v 25 A moun te kaa kan to te gum iny tataa'in onots safunuu ana fuan a ingainy. \v 26 Ayei natiny naa fatatabin kan non tan tsoiny tsipaar ri te iitoo kainy ya. Ya foiny kainy ratuari na painy moni sa kap ovei en, pon fi non nei ayei ruak faarof fatabin non sana ayei nai ruak fifiiring ovei tsun en. \v 27 Ana ayei nongoiny ton vaanan nane Jisas, ya vovou ising mito voun Ya fapoopoan nar tagin ya saras ton raarav Tsunia. \v 28 Tana saa, te tsue en, “Anyo ma saras tsuiny korei raarav Tsunia nyo te rof fatabin you.” \v 29 Sen tsun an tataa'in tsunia parak nato. Ya sarei to na puan ya te rof fatabin en tana faadis te kaa mi ya. \v 30 Sen tsun, Jisas natiny to na parits te naus osing ya. Ya takopis fi naa to tan tagin ya rangats ratuari, “Sei te saras raarav Tsonyo ee?” \v 31 An matisian Tsunia tsue to, “Anyi te tagaa kan rom tan tagin te bau Manyi ser sok Manyi, to Tsumanyi tsue rom, ‘Sei te saras vanyo ee?’” \v 32 Ai Jisas matoong vavis ratuari te komainy ma tagei e sei te kat a ka to ee. \v 33 Sana moun natiny a ka te kat Ya Tsunia, ya naa mito ten Jisas fiisen me na oraav ana puan ya na totoroor. Ya fatukun to sa tsunguruu Tsunia sa tsue of Ya na fo mamatsiny kan man. \v 34 Ai Jisas tsue to tsunia, “Guei Tsiau, faason tsumanyi te tsipaar manyi. Kua mi naa na aaverof, nyi tsipaar em tana faadis te kaa mi nyi.” \p \v 35 Jisas vegiau kanen nanon ana tee vainy poo mito numaa ten Jairus ser tsue, “A guei moun tsumanyi te maten. Fanag pis vaare na Tsoiny Fifaatsuts.” \v 36 Jisas tsugainy ma nongoiny a foka te tsotsue ri, sana Ayei tsue na ka ten Jairus, “Vaa'ets vaare, faason Tsonyo tsun.” \v 37 Ayei gima famanat iny ta mes ma vovou iny Ya, ere Pita tsun ai Jemis me famuinyasiny tsunia Jon. \v 38 Nainy te ruak ari numaa tana tsoiny mumua tana numaa iny fafaatouf, Jisas tagei a pan an goonen kan tana vainy te tangis vevegiau ror ana rin ugun. \v 39 An nainy te sof naa ya gagon, ya tsue to tsuri, “Kat fei tsumi tangis vevegiau rom ei? A kooviou to na gima mat ayei te goros tsun non.” \p \v 40 Ri na fokinai oor Towa. Ana Ayei kat to sa jiat fi rari jiarasan, Ya nom rato taman ya me tsinan ya ana ina pis a matisian Tsunia ser sof naa tana pan te soon non a guei. \v 41 Ya nom to niman ya sa tsue tsunia, “Talita, kumi,” man nan ya, “Kooviou, nyo tsue rou tsumanyi, tsun.” \v 42 Sen tsun ana kooviou tsun to ya taan vavis nato ana ri ngian faavot rato, a ingainy tsunia onots non a safunuu ana fuan. \v 43 Jisas vusvus ratuari ma tsue of vaare ri ta mes ma nat vaare iny ari na ka to, ya tsue of ratuari ma fainy ari ya ta ka ma ainy ya. \c 6 \s1 Taa Nasaret Fataivou E Jisas \r (Mt 13.53-58; Lk 4.16-30) \p \v 1 Jisas naus osing a fan to aya, Ya tabin fatabin fi naa to tana fan Tsunia; an matisian Tsunia vovou iny Towa. \v 2 An tan Nainy Fafaatouf tana taa Jiu Ya tanik iny faatsuts to tana numaa iny fafaatouf tana taa Jiu ana fokinai nongoiny Towa saar ser rangat, “Fei te nom a mes a fo vegiau to ei? Saf a nat to ei na te nom Ya na? Kat fei sa kat a foka iny faatok to ei? \v 3 Ayei koraa Ya na tsoiny fatsun numaa, ito na guei tsoiny ten Meri ge? Ayei koraa Ya na famuinyasiny ten Jemis me Josep ai Judas me Saimon? An fuainy fafinen Ya te kaa kan ror tovei!” Ana fokinai fataivou Towa. \v 4 Jisas tsue to tsuri, “A kuigin te natiny famaari rori tan fo mamatsiny pan, sai tana ngats fan tsunia fatoobing ai tana fo nuatsin ya fatoobing ai numaa tsunia fatoobing a sikia.” \v 5 Ayei gim non ma onot ma kat a fo binun iny faatok reits na ya, sai te onot tsun non ma fasaur Ya na niman patsuur a tee vainy te faadis ror Ya te tsipaar rari. \v 6 Ana Ayei karian fiisok nato tana saa, ri na sikia ta faaman. Ya naa vavis mito na tou fafaatsuts ir a vainy fapoopoan nar a fo fan. \s1 Jisas Jiats Ir Matisian Tsunia \r (Mt 10.1-42; Lk 9.1-6) \p \v 7 Ya fikoo vaaguam rato na safunuu ana ina fuan a matisian Tsunia, Ya jiats i'ina fuan ratuari, ana Ya faan ratuarin gumgum iny buur ravainy masarau. \v 8 Ya faan ratuarin tsue fanat to: “Govets vaare yam ta isen ta ka tana tou tavet tsumi, san tsukan tsun ana sikia kan tu koinykoiny, ge ta poraa, ge ta painy moni koman a fo poraa tsumi.” \v 9 San u sandol tsun te fasobok romi ana mi te vau vaaren fuan vau. \v 10 Ana ayei tsue to tsuri, “Tana fo ngats fan te ruak romi an tana numaa te sof romi, kaa yam na aya onot non te naus osing romi na ngats fan. \v 11 Ai te ruak romi tana saf a fan ei na, ana vainy te gima fafasung faarof mami ge fanaginy tsue ror tsumi naus osing yam a fan mi te tafoor ravainy kuaf mou mami faatok rarori Gov te nai faan rarorin fasaraa.” \v 12 Matisian naa ser favaanan of ir a vainy ma reesik ari er takopis osing ton kat iny aveto tsuri. \v 13 Ana ri buur ravainy ton masarau kinai, ser tsiiu kan ir vainy faadis a tapui ser tsipaar rari. \s1 A Mat Ten Jon A Tsoiny Fapeenan \r (Mt 14.1-12; Lk 9.7-8) \p \v 14 Aatouf Herot nongoiny a ka to, tana saa asangan e Jisas te saats a pan ser natiny ya. Mes panainy vainy tsue tsuk iny e Jisas, ser tsue, “E Jon a Tsoiny Fapeenan te tsun fatabin en tana mat, to sana fo mamatsiny parits iny faatok tapokaa ising me Tsunia.” \v 15 San mes panan tsue to, “Ayei e Ilaija.” Ana mesapan tsue to, “A kuigin te faarei ror kuigin iny muan.” \v 16 Sai tan nainy te nongoiny ya Herot ya tsue to, “E Jon a Tsoiny Fapeenan ito te govaar anyo na patsuun ya, ito aya te tsun fatabin en tana mat.” \p \v 17 Tabuiny mat non e Jon a Tsoiny Fapeenan, ai Herot faan iny ton tsue ma nots ari ya, ri te nai kotskots ya, er fakei naa towa tana numaa iny kotskots. Ayei kat kat to ma kat fapaparei ya Herodias, ten Herodias te peits fiisok iny e Jon, \v 18 tana saa Jon a Tsoiny Fapeenan te tsue ets'ets e Herot, “Te sikia non ma toobing tsumanyi ma fipisui fiisen me natsun Filip a famuinyasiny tsumanyi!” \v 19 Herodias kaa me na peits ten Jon sa komainy ma atsuiny famat ya. Sai te sikia ma onot \v 20 tana saa e Herot te kaa me na oraav ten Jon, tana saa ayei te nat e Jon a mes a tavaron ana taabos matan e Gov to sa komainy makok ya. Ya komainy kainy to ma vanongon tsunia, ana ayei kaa miton fakats kinai patang, sana ayei kaa men koman iny vanongon tsunia. \p \v 21 Tan sen nainy ai Herodias sab to naa isen a sanaan a rof ma kat yan koman tsunia. Tan nainy tsian te fakats fatabiny arin nainy agiir ten Herot to te kat arin a kainy ainy tsian sa vebus ir vainy karap tana gamaman tsunia, an tsoiny mumumua tan vainy puaan ana rin tsunaun tsian iny Galili. \v 22 Tan nainy te sof a guei moun ten Herodias gagon ya tajiat to matar vainy faavot to sa fapaparei e Herot fiisen ramirin vainy te ainy, ai Herot rangats to na kooviou, “Ta saa te komainy rom anyi na? Nyo onot rou ma faan manyi.” \v 23 Ana ayei kat ton tsuen man tana kooviou, “Man non jias, ta saa te rangat iny rom anyi tsonyo na, Nyo nai faan marom anyi, ito te tsue fi rom anyi nei ma kibei anyo na waau ana nyi te kaa men mes panan te onot non.” \v 24 Ana kooviou tafuts to jiarasan, sa tsue na ka ten tsinan, “Ta saa te rangat iny ronyo na?” Tsinan ya tsue to na ka, “A patsuun e Jon a Tsoiny Fapeenan ma tek govaar ri te govets mi ya.” \v 25 Ana kooviou veesau fatabin tsun en naa to tana aatouf, sa tsue, “Anyo komainy marom anyi ma poote veesau tsun me na patsuun e Jon a Tsoiny Fapeenan tan kobuu ana nyi te faan vanyo ya.” \p \v 26 Ana aatouf reesik fiisok to; sai tan tsuen man tan tsue man non jias te kat ya matar a vainy te faan iny yan vebus tsuri to sa sikia ma ngats tsue tsunia tana kooviou. \v 27 Sen tsun ana aatouf jiats to na tsoiny bei ot ma atoiny mi ya na patsuun e Jon. Tsoiny bei ot naus ratuari, ya toobing naa to tana numaa iny kotskots ya tek govaar to na patsuun e Jon. \v 28 Ana ayei poote mito na patsuun e Jon tan kobuu, sa nai faan iny towa tana kooviou ana kooviou faan iny towa ten tsinan. \v 29 Te nongon arin matisian ten Jon ri naa mito ser nom a puan ya ser nai fasooiny ya tan puts te kats tan fats. \s1 Jisas Fa'ainy Ir A Ngim A Tapan \r (Mt 14.13-21; Lk 9.10-17; Jn 6.5-13) \p \v 30 An amaraav tabin to ten Jisas, ser tsue of Ya na foka te kat ari ana foka te faatsuts iny ari. \v 31 Ana ayei tsue to tsuri, “Ami tsun ma naa tsom me tana pan a tomani, am favusuan tsom to,” tana saa a vainy a kinai naa ramiror ana ri naa ra naa to ser sikia kan ma ainy ta kainy ainy. \v 32 Ri kat to ser jias tan puak ri kovoo fi naa to tan a pan a uur ana tomani ri patsukaner. \v 33 Sana vainy a kinai tagaa rari te naa fi naa ri, ri nat ratuari, ser fakookuar fi naa matan, ton kinai te tsun me tana fo ngats fan ser nai ruak faamuan rari. \v 34 Te sung naa ri ai Jisas of osing ton puak ai tan nainy te tagei Ya na vainy a kinai fiisok aaven Ya kaa miton tagtag tsuri, tana saa ri te faarein siip a sikia ta tsoiny veis, sa tanik iny faatsuts rari na ka na kinai. \p \v 35 Te kat iny ananerof osto, an matisian Tsunia naa mito Tsunia ser tsue na ka, “Ito aya na pan a uur ana tomani, san nainy te naa busen; \v 36 jiat ir a vainy ma naa ri tana fo fan te siruu non er foiny to ta kainy ainy tsuar iny ainy.” \v 37 Jisas biny ratuari sa tsue, “Mi patsukanem yam ma faan rari ta kainy ainy.” Ri tsue to Tsunia, “Nyi komainy maromam ma faan iny ta painy moni te onots non fuan a natus a kina a onots to ta koinykoiny iny fa'ainy rari?” \v 38 Ai Jisas rangats ratuari, “Fis a koinykoiny te kaa miromi? Ami ma nai tagaa,” Ai te nat fi ri nei, ri kaa miror, ri tsue to, “A ngim koinykoiny ana fuan a jian.” \p \v 39 Jisas tsue of ton matisian Tsunia, ma tsue of ir a vainy ma vaagum ari, er kat to na fo gum patsun a aufing a wuwiir. \v 40 Ri kat to ser kat a fo gum, sen vaagum onots sen natus an mes vaagum onots ngim safunuu. \p \v 41 Ai Jisas nom to na ngim a koinykoiny ana fuan a jian Ya matoong fi naa to Gormirmir, sa faarof naa ten Gov, Ya ivoo ton koinykoiny, sa fafaan ir ya tan matisian Tsunia ma tatafas rari ya tana vainy. Ana Ayei mormor kainy to na fuan a jian fapoopoan narari faavot. \v 42 Fokinai ainy ser viits. \v 43 An matisian Tsunia nom to na safunuu an fuan a koverok ser fau favei yan ainy osing tan koinykoiny an jian. \v 44 Ari to te ainy tan koinykoiny onots toromainy a ngim a tapan mes gima as'as faavot me na fo moun min guei kakaii. \s1 Jisas Taan Patsun A Naaman \r (Mt 14.22-32; Jn 6.15-21) \p \v 45 Vou na foka to aya Jisas faveveesau raton matisian Tsunia ma jias ari tan puak er mumua fi naa to tan mes panaan nan naaman tana ngats fan iny Betsaida, Tsunia te komainy ma fataasua tsom ir a fokinai er vavakas to. \v 46 Te fataasua fakap ya na vainy Ya paas fi to tana painy tet a tou faakats. \v 47 Te uurup bus a pan, san puak kaa busen fapoopoan nana naaman, ana ayei Tsivon kaa yen mats. \v 48 Ya tagei raton matisian Tsunia te nag er tana tou suein puak, tana saa, ainysat tapoor me imus nan puak. Fapoopoan nana fopis a kilok ana aunom a kilok tana patsuu na nainy Jisas naa fi to tsuri taan ising naa patsun a naaman. Te komainy ma taan fafis rari. \v 49 San tan nainy te tagei ri Ya te taan fi mi Ya patsun a naaman, ri pon iny to na amatsuan, ser vaanei iny na Ya ri rorojiainy faavot rato, \v 50 tana saa ri tagei faavots Ya ser oraav faavot rato. Sen tsun Jisas vegiau naa to tsuri sa tsue, “Kaa faparits yam! Anyo vaa ei aa. Oraav vaare yam!” \p \v 51 Ya jias to koman puak sa kaa fiisen ramiri ana ainysat sariof to. An matisian Tsunia saar faavot rato, \v 52 tsuri te gima fakats fanatnat iny a man nan koinykoiny te ivivoo Jisas, a aave rari te kio ovei en. \s1 Jisas Fatoto Ir Vainy Faadis Genesaret \r (Mt 14.34-36) \p \v 53 Tan nainy te guas naa ri, ri nai sung to tana pan iny Genesaret, ri tang iny ton puak. \v 54 Te of osing arin puak, ana vainy inainy veesau tsuiny to Jisas, \v 55 ser kuar vavis tan mamatsiny fan, ser nom ir vainy faadis, ser fasoon rari tana fo nenengan ri govet fi ratuari tana pan te kaa Ya. \v 56 Ai tana fo pan te taan e Jisas tan fo fan, ai tan ngats fan ai tana fo pan te totovaar vavis rori, ana ri fateif raton vainy faadis tana pan iny totuan ana ri sing maamaa naa ten Jisas ma famanat rarin vainy faadis ma saras tsuiny korei arin nguen vau Tsunia ana ri to te saras nguen vau Tsunia tsipaar rato. \c 7 \s1 U Kat Tana Tei Muan \r (Mt 15.1-9) \p \v 1 Taa Farasi vaaguam faavot fi to ten Jisas fiisen ramirin mes panan tan tsoiny fifaatsuts tan Faun tana taa Jiu to te poo fi me Jerusalem, \v 2 ser tagei ir mes panan tsurin matisian Tsunia ainy fiisen me na nima rarin kukutsuan a sikia ma garus to te tsue fi non faun tsuri. \p \v 3 A Farasi ana taa Jiu kan, sikia ror ma natiny ainy me na nimar a kukutsuan, ri natiny garus tsom ror a nimar vovou iny ror faun tan tsuvurari muan. \v 4 Nainy te natiny tabin mirori tana tuan, ri sikia ror ma natiny ainy onot non te garus vatsvats tsom finy rori na tsivor. Mes Faun kinai iny muan te kainon natiny vovou iny rori to te sumainy rorin Faun te nom e Moses ten Gov tan kat iny garus gotan an nas an fo mes a fo nas kepaa. \p \v 5 Ana Farasi an tsoiny fifaatsuts tan Faun rangats to Jisas, “Kat fei san matisian Tsumanyi gim ror ma vovou faarof iny kat tan fuainy tsuvurara ei, tana saa ri natiny ainy miror a nimar a kukutsuan?” \v 6 Ai Jisas tsue fatabin of ratuari, “E Aisaia na Kuigin te favaanan iny ya, amin vainy kat mapam, te gum fi non ya tan kirkir, \q1 ‘A vainy to te faatouf Varonyo tana pengot nana ngue rari, sana aave rari veevian osing Varonyo. \q1 \v 7 Ri fafaatouf babainy tsun Varonyo, tana saa, ri fafaatsuts iny ror faun tana mes tsun sa faarei non Faun ten Gov.’ \rq (Aisaia 29.13) \rq* \m \v 8 Mi baainy Faun ten Gov, ana mi nom tap fapaparits iny rom kat tana tei muan.” \p \v 9 Jisas tsue pis to tsuri, “Amin vainy katkat sanaan rof iny fataanis osing Faun ten Gov, ana mi makok faarof rom kat tan fuainy tsuvumami, \v 10 tana saa te faarei non kirkir ten Moses te faan iny e Gov, ‘Fatsiitsii yam e tamamami ai tsinamami,’ ai ‘Sei na mes te fijiar non e taman ge tsinan ee ma atsun famat ravaa!’ \v 11 Sana mi tsue faarof rom a mes ma kaa me ta ka te onot non tan faakouts ya taman ge tsinan, sana ayei tsue, ‘A ka to te asang of bus anyo Gov,’ \v 12 ai tan tsue to, te faarei non a sanaan sikia ma kainy faakouts e taman ge tsinan. \v 13 Tan kat to aya mi kat rom vegiau ten Gov ka babainy tan kat tsumi te faan bus iny ami tana mesapan. A ka na kinai te kat fi non nei aya, te vovou iny romi.” \s1 A Foka Te Natiny Kat Fifiiring Non A Mes \r (Mt 15.15-20) \p \v 14 Ai Jisas fikoo pis rato na fokinai Tsunia sa tsue tsuri, “Nongon yam Tsonyo, ami na fokinai, am natiny towa. \v 15 Sikia ta ka iny jiarasan te onot non ma naa koman a mes a kat fifiiring towa matan e Gov, a sikia, a ka te tafuts ising minon koman a mes te kat fifiiring non ya. \v 16 Nongon yam, mes kaa minon teinan iny nongon ma nongon faarof.” \p \v 17 Te naus osing Ya naa vainy, Ya sof to tana numaa, an matisian Tsunia rangats Towa na fo tsue fapapaar. \v 18 Ana Ayei tsue to tsuri, “Ami fapinpin kanem marom ge? Mi ma nat fi nei, ka iny jiarasan te naa fi non koman a mes a gim rom ma kat fiiring ya, \v 19 tana saa to te naa non ya gagon, sikia non ma naa aaven ya, sai te naa non tana mokoor koman a mes ai te nai taagio ravainy ya.” (Tan kat to aya ai Jisas fa'arasainy to na ka to, mamatsiny kainy ainy onot non tan ainy.) \p \v 20 Ana Ayei tsue pis to, “A ka te ruak ising minon nguen a mes te kat fifiiring non a mes, \v 21 tana saa ito te ruak minon aaven a mes, ton fo fakats iring, fifaanaum, kakabuts, kat iny fitokon, \v 22 kat iny tsikoor, mataguas iny a ka tana mesapan, fo kat iny ngi'arapaar, gamgam, tsue fifiiring a mesmes, fitsufainy, govet vegiau, fapaas a tsivom, kat fapeepiou. \v 23 Fo kat iring to aya poo ising minon koman a mes, ai te kat fifiiring ya.” \s1 A Faason Tana Moun \r (Mt 15.21-28) \p \v 24 Jisas kat to sa tsun Ya naus osing to na pan to aya, sa naa fi en naanaa panan a fuan a ngats fan iny Taia ai Saidon. Ya sof to koman a numaa tsugainy ta mes ma natiny Ya te kaa fi non Ya naa; sana Ayei gima nai kaa fatakop. \v 25 Gima potsian ana moun, ito na guei moun tsunia a kakaii a tutuei iny masarau, nongoiny to Jisas ya naa veesau tsun mito Tsunia, ya ngats to na moun sa tsunguruu moun Ya. \v 26 A moun to aya na moun te agiir Finisia a muiny Grik tan gum fan tsian iny Siria kat fuainy ror tana taa Jiu. Ana ayei sing maamaa to Jisas ma buur ravainy Yan masarau tana guei moun tsunia. \v 27 Ai Jisas tsue to tsunia, “Fa'ainy faamuainy tsom ir guei kakaii, er viits to, tana saa te gim non ma toobing tan fa'ainy ir kas a kainy ainy tan guei kakaii.” Jisas tanaf fakats tana moun. \p \v 28 Ya biny towa sa tsue, “Man ovei Tsunaun, san kas kan fain a taran natiny ainy ror ainy farurus tan guei kakaii.” (A taa Jiu natiny asang raror a vainy sikia ma taa Jiun kas.) \v 29 Jisas tsue to tsunia, “Ito na ka te tsue nyi na man, anyi onot rom tan tabin numaa tsuam; a masarau naus osing fakap bus a guei moun tsumanyi!” \v 30 Ana ayei tabin to fan sa nai sab a guei moun tsunia te soon non fetan, a masarau te naus osing ya. \s1 Jisas Tsipaar A Mes A Teina Kuupio Ana Baaoo \r (Mt 15.29-31) \p \v 31 Jisas tsun sa naus osing a pan iny Taia, Ya toobing fi naa to fapoopoan nana Saidon ai tana gum fan iny Dekapolis sa nai ruak naa tana naaman iny Galili. \v 32 Ana vainy atoiny mito na mes a teina kuupio ana sikia kan ma natiny vegiau Tsunia ser sing maamaa Jisas ma fasaur Yan a niman patsuun ya. \v 33 Jisas nom fajesa patsukainy finy naa na mes Tsivon, ya rog iny to na karoor nan teinan a mes, ya kisuf to sa saras a riam nana mes. \v 34 Jisas matoong naa to Gormirmir, Ya fuas fakeits to, sa tsue tana mes, “Efata” man nan ya “Tapue!” \p \v 35 Ana teinan ya arasan to, ana mian ya kenak kan nato, ya tanik iny vegiau faarof bus nato. \v 36 Ai Jisas tsue faparits of ratuari, ma siisio vaare ri na ka to tan ta mes; ya tsue faparits fatsian of pis ratuari, sana ri nai kuu fatsian vavis iny ya. \v 37 Ana ri na fokinai te nongon saar rato. “Ayei kat faarof a fo mamatsiny ka,” te tsue fi ri, “Ana Ayei kan te kat a mes a koosi nongon faarof to ana baaoo vegiau fa'arasan faarof nato!” \c 8 \s1 Jisas Fa'ainy Ir Fats A Tapan Mes \r (Mt 15.32-39) \p \v 1 Tana fo nainy to aya an tagin tsian vaaguam pis mito. Ri sikia ma kaa mito ta kainy ainy, ai Jisas fikoo raton matisian Tsuan ser naa me Tsunia sa tsue na ka, \v 2 “Nyo tagtag fiisok roun tagin to, tana saa ri kaa fiisen bus Vaminyon fopis nainy, ser sikia ma kaa me ta kainy ainy. \v 3 To te jiats vesves fi vanaa Ronyo ri tana fo fan tsuar, ri matauts ra naa ror sanaan, tana saa mesapan tsuri taainy bus me na sanaan a veevian.” \p \v 4 An matisian Tsunia biny Towa, “Fei nom non a mes tu koinykoiny tana pan babainy a sikia tu koinykoiny a fa'ainy rato na fokinai to ei?” \v 5 Jisas rangats ratuari, “Fis koinykoiny te kaa miromi?” Ri tsue to, “U fits.” \p \v 6 Ai Jisas tsue of ratuari na fokinai ma gum ari patsun puputaa. Ya nom to na fits a koinykoiny, Ya tsue faarof naa to ten Gov, Ya ivoo towa, Ya faan iny towa tan matisian Tsunia ma tatafas rari yan tagin, ana rin matisian Tsunia vovou iny ton tsue Tsunia. \v 7 Ana ri kaa kan mito na tee jian a kakaii, ai Jisas faarof to ten Gov ya tsue of ratuarin matisian ma faan kan rari ya na fokinai. \v 8 Ri na fokinai ainy, ser viits ri fag to na fo ainy osing ser fau ya sa onots a fits a koverok a via. \v 9 Te onots toromainy non a fats a tapan vainy. \v 10 Ya jiat ratuari sen tsun Ya jias to tan puak fiisen ramirin matisian Tsunia, ser naa fi naa tana pan iny Dalmanuta. \s1 Farasi Rangat Iny Ta Ka Iny Faatok \p \v 11 A tee vainy Farasi naa me ten Jisas ser tanik iny fatsutsue fiisen mi Ya, komainy ma tagei ta kainy faatok ma poo me Gormirmir ten Gov, ri tanaf Ya to te poo faman man fi minon Ya ten Gov. \v 12 Jisas fuas fakeits miton fakats tsian aaven sa tsue, “Kat fei san aatai to komainy ror ta kainy faatok ei? Man ovei, Nyo tsue rou tsumi, sikia ta ka ta foun iny faatok te tagei nats romi tana aatai to.” \v 13 Jisas naus osing ratuari, sa jias pis tan puak ser sepuu faguas naa tan mes panaan nana naaman. \s1 Tsue Fapapaar Nan Yis Tana Taa Farasi Ai Herot \r (Mt 16.5-12) \p \v 14 Matisian anofe ma tamaar iny naa tu koinykoiny ser tamaar tsuiny men sen koinykoiny koman puak. \v 15 Jisas tsue to tsuri, “Taatag yam, am tatanamots ton yis tana taa Farasi an yis ten Herot, ito na fo fafaatsuts a fo iring.” \p \v 16 Ri tanik iny favevegiau bus rato fapoopoan narari ser tsue, “Ayei tsue na ka to tana saa ra gima tamaar iny me tu koinykoiny.” \v 17 Jisas natiny a ka te vegiau tsuk iny ari ana Ya rangats ratuari, “Kat fei tsumi tsue tsuk rom a sikia tu koinykoiny ei? Kat fei mi tabuiny nat rom ge? Aave mami tabuiny arasan kan non? \v 18 Mi kaa mirom matan iny tagaa sana mi sikia rom ma inan fanatnat, mi kaa mirom teinan sana mi sikia rom ma nongon. Mi sikia ma fakats! \v 19 Tan nainy to te ivivoo Nyo na ngim ma koinykoiny tan ngim a tapan mes, fis a koverok a via taptap tan ainy osing te fau ami?” Ri tsue to Tsunia, “Safunuu ana fuan.” \v 20 “Fakats fatabin yam tana fits a koinykoiny tana fats a tapan mes, fis a koverok a via taptap tan ainy osing te fau ami?” Ana ri tsue to Tsunia, “A fits.” \v 21 Ai Jisas tsue to tsuri, “Mi tabuiny nat kan rom?” \s1 Jisas Kat Faarof A Mes A Mata Kio Iny Betsaida \p \v 22 Ri naa me Betsaida, ana ri atoiny mito na mes a mata kio ten Jisas, ri sing Towa ma saras ya. \v 23 Jisas nom to niman a mes a mata kio, sa ras fajesa osing ya na fan; ana Ayei kisuf of to na mata na mes sa fasaur a niman matan a mes a kio, Ya rangats towa, “Nyi tagei kainy rom ta ka?” \v 24 Ana mes matoong fapaas to sa tsue, “Nyo tagei rou a vainy; sai te mamatan faarei ror nau te taan ror.” \v 25 Jisas kat to sa fasaur pis a niman matan a mes a kio; ana mes kat to sa matoong famimirik iny a matan ya matoong faarof fatabin bus nato onot non ma tagei mamatsiny ka. \v 26 Jisas jiats finy na towa numaa tsunia sa tsue faparits of ya, “Tabin fi vaare fan, sai numaa tsumanyi fatoobing.” \s1 Pita Pokei E Jisas, Ayei Na Krais \r (Mt 16.13-20; Lk 9.18-21) \p \v 27 Jisas naa fiisen mi naa matisian Tsunia tana fo fan tana pan iny Sesaria Filipai, te taataan naa ri sanaan ai Jisas rangats raton matisian Tsunia, “A vainy tsue Varonyo sei ee?” \v 28 Ana ri biny Towa, “Mesapan tsue ror, Anyi Jon a Tsoiny Fapeenan ana mesapan tsue ror, Anyi Ilaija na kuigin ten Gov, ana mesapan tsue ror a isen tan mes panair kuigin to te toto fatabin me.” \v 29 Ai Jisas rangat ratuari, “Ami pas, mi tsue Varonyo sei?” Pita biny Towa, “Anyi na Krais, a Mes te pisainy e Gov ma Tsoiny Fiisaup Ya tana vainy.” \v 30 Ai Jisas vusvus faparits ratuari ma fafaatai vaare ri ta isen ta mes Anyo Krais. \s1 Jisas Tsue Tsuk A Kamits Ana Mat Tsunia \r (Mt 16.21-28; Lk 9.22-27) \p \v 31 Jisas tanik iny faatsuts matisian Tsunia, “A Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me ma saraa kamits fatsian nimar tsunaun tana taa Jiu, an tsunaun tan tsoiny faakor, ana rin tsoiny fifaatsuts tan Faun te kirkir iny e Moses, ri nai tsugei ror Ya. Ri nai atsuiny famat ror Ya, ai voun fopis nainy Ayei nai tsun fatabin non.” \v 32 Ayei fa'arasainy faarof of rari ya. Ai Pita mei naa Towa tatangin ana ya tsue ets'ets Towa. \v 33 Ai Jisas takopis fatabin faavou fi naa to tan matisian Tsuan, Ya tsue ets'ets to Pita sa tsue, “Fataanis osing you, Satan! Tana saa fakats tsumanyi naa to ayan fakats tana mes tsun sikia ma fakats ten Gov.” \p \v 34 Ai Jisas fikoo faavot rato na fokinai fiisen ramirin matisian Tsunia ser naa fi Tsunia, ana Ayei tsue to tsuri, “Sei na mes te komainy vovou Varonyo ee, ayei ma anofe na tsivon, ai te fa'orovus iny a tsivon, ana ya te vovou Vanyo, \v 35 tana saa sei na mes te komainy makok faarof non a toto tsuan ee, nai nun enanon, san e sei te fa'orovus non a toto tsuan ee tan vovou Vanyo ai tan pokei iny Vurungan Rof Tsonyo nai nom non a toto na suu. \v 36 Ta isen ta mes te mauts non a fo masun tana ratsuu iny peto ana toto tsunia te iring a nun enato, fo masun to aya te faakouts fi non ya ei? A sikia. \v 37 A saf a tafan tana mes to na to te pats fi non ya na toto na suu tana masun tsuan na? A sikia ovei. \v 38 E sei na mes te rejiaf Varonyo an vegiau Tsonyo tan nainy tovei roman ee te naus osing Varonyo ri te vovou iny kat tana ngi'arapaar tan nainy vou, a Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me nai rejiaf kan iny non Ya tan nainy te naa minon Ya fiisen minon fo morenan taabos koman siinaiv ten Taman Ya.” \c 9 \p \v 1 Ai Jisas tsue to tsuri, “Nyo tsue faman of maromi te kaa miror mesapan te tsutsun ror tovei tabuiny mat ror tagei nats ror a Waan e Gov naa fiisen minon a parits.” \s1 A Puan E Jisas Te Pangis \r (Mt 17.1-8; Lk 9.28-36) \p \v 2 Voun gonom nainy Jisas nom rato ere Pita me Jemis ai Jon ana Ya naa fiisen ramituari tana tobeer a nainy jig ri patsukaner. Ana puan Ya ruak iny pangis enato mata rari. \v 3 An vau Tsunia pangis kan to sa faarein goseen kafof kakanaf, gosee fafis iny non kan gosee te natiny garus ror a vainy tana monaagits to. \v 4 Ana ina pis a matisian tagei to Ilaija me Moses te ruak ser favevegiau fiisen me Jisas. \v 5 Ai Pita tsue to ten Jisas, “Tsunaun, rof non te kaa fi rora nei, mam ma kat ta fopis ta tovaar, isen Tsumanyi, ana isen ten Moses ana isen ten Ilaija.” \v 6 Pita fapinpin iny ma tsue ta ka, tana saa ri te oraav fiisok. \p \v 7 Ana koroo ruak to sa pau rari, an vegiau poo mito koroo sa tsue, “Tovei na Guei Tsonyo te kaa non koman Tsonyo, nongon yam Tsunia.” \v 8 Sen tsun ri matoong vavis to ser gima tagei ta isen fiisen ramiri, e Jisas tsun Tsivon. \p \v 9 Te of osing mi ri na tobeer, Jisas tsue faparits of ratuari ma pokei vaare ri na ka te tagei ri tan ta mes onot non te tsun fatabin fi non na Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me tana mat. \v 10 Ana ri nongoiny ton tsue Tsunia, sai fapoopoan narari ri tanik iny rangat vavis ser tsue, “A saa to na tou tsun fatabin tana mat na?” \v 11 Ana ri rangats to Jisas, “Kat fei san tsoiny fifaatsuts tan Faun te kirkir iny e Moses tsue, Ilaija na kuigin ma mumua me ei?” \v 12 Ai Jisas tsue to tsuri, “Eye, Ilaija na kuigin ma mumua me a kakouiny to na fo mamatsiny ka, sa kat fei san Vegiau Ten Gov tsue to na Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me, nai sarei non a kamits tsian fiisok ri te tsugei Ya ei? \v 13 Sana Nyo tsue of maromi, a mes te faarei non e Ilaija na kuigin te naa en naa me, ser kat kainy ya Tsunia, to na sanaan te paparaa iny ari to te kat ari tsunia te kaa fi non Ya to tan Vegiau Ten Gov.” \s1 Jisas Tsipaar A Vouts A Tutuei Masarau \r (Mt 17.14-23; Lk 9.37-45) \p \v 14 Te tabin mi ri tan mes matisian ri tagei ton tagin tsian na aya. Mesapan tsurin tsoiny fifaatsuts tan Faun fatsutsuar fiisen ramirin matisian. \v 15 Sen tsun te tagei a fokinai e Jisas ana ri fakakarian faavot rato, ri fakookuar naa to Tsunia a tou tainytainy Ya. \v 16 Jisas rangat ratuarin matisian Tsunia, “A saa te fa'ararat fiisen vamiromi ri na?” \p \v 17 A isen fapoopoan nar tagin tsue mito Tsunia, “Tsoiny Fifaatsuts, nyo mei me na guei tsoiny tsonyo Tsumanyi, tana saa masarau te tutuei ya sa sikia non ma natiny vegiau. \v 18 Tan nainy te kat non yan masarau, ayei natiny gotsiny non putaa an popojiain te ruak nguen ya ana ayei te kakuts ngiisngiis a ngiisin ana ayei te toobing kan en. Nyo rangat ir matisian Tsumanyi ma buur ravainy arin masarau, sana ri gima onot.” \p \v 19 Ai Jisas tsue fatabin to tsuri, “Amin aatai iny roman amin vainy vavaajets! Fis nainy te kaa fiisen Vanyo mi? An fis nainy ma govets patang fiisen Vanyo mi? Mei mi yam a vurots nei Tsonyo!” \v 20 Ana ri mei naa to na vurots ten Jisas, an nainy te tagei a masarau e Jisas, sen tsun ana masarau kat fatotoroor to na vurots ana ayei gotsiny to putaa ya kukuur vavis nato an popojiainy ruak to nguen ya. \v 21 Jisas rangats to taman ya, “Farainy te tanik yan kat to?” Taman a vurots tsue to, “Te tanik te memeran patsukan ya. \v 22 Mamatsiny nainy natiny tanaf iny atsuiny non ya ito tan fagotsiny naa ya koman guaf ai koman a aurom. Nyi onot rom ma kat ta ka tsunia, rof non reesik mamimam Nyi te faakouts mamam.” \v 23 Jisas tsue to tsunia kat fei tsumanyi tsue rom, “Anyi onot rom! A mes te kaa minon a faaman onot non ma kat fo mamatsiny ka.” \v 24 Sen tsun ana taman a guei tangis to sa tsue, “Nyo kaa mirou a faaman, sana sikia ma onot. Faakouts sa Nyi you ma parits a faaman tsonyo!” \p \v 25 Nainy te tagei e Jisas mes pis tagin te fakookuar faavot fi me tsuri, Ya tsue ets'ets to na masarau, sa tsue tsunia, “Anyi na masarau a teina kuupio ana baaruu, Nyo tsue faparits of marom anyi tafuts osing, ana nyi te sof fatabin pis vaare tsunia!” \v 26 Ana masarau kat fakuu fatsiainy towa, sa kat fatotoroor a vurots ya tafuts osing towa ana vurots soon faamo mito na puan a raavraav, ser tsue, “Ayei na mat!” \v 27 Sen Jisas nom niman a vurots ya ras fatsuiny towa, ya tsutsun to. \p \v 28 Vou bus Ya sof naa to numaa an matisian Tsunia rangats Towa tana uur, “Kat fei sa mam gima onot ma buur ravainy masarau ei?” \v 29 Ai Jisas tsue to tsuri, “Tan faakats an tavtaav tsun onot non tan buur ravainy kainy masarau to aya.” \p \v 30 Te naus osing ari na fan to aya, ana ri ising fi naa to koman a gum fan iny Galili. Jisas tsugainy ta mes ma natiny a pan te kaa non Ya, \v 31 tana saa, Jisas faatsuts non matisian Tsuan sa tsue tsuri, “A Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me nai faan iny naa rori nimar vainy ana ri te nai atsuiny famat Ya, ai vou te atsuiny rori Ya, nai tsun fatabin non voun fafofopis nan nainy.” \v 32 Sana ri gima arasan iny a man nan tsue to tsuri te oraav ma rangat. \s1 E Sei Te Karap Fafis Non Ee? \r (Mt 18.1-5; Lk 9.46-50) \p \v 33 Ana ri ruak to Kapeniam, an nainy te kaa Jisas numaa Ya rangats ratuari, “A saa te fatsutsue iny ami sanaan na?” \v 34 Sana ri kaa faamo er, tana saa ri te fa'ararat tsuk iny mi ya sanaan, e sei tsuri te karap fafis non ee. \v 35 Nainy te gum e Jisas ya fikoo raton safunuu ana ina fuan a matisian Tsunia sa tsue tsuri, “Sei na mes te komainy tsoiny mumua non ee; rof non tsunia ma fauf a tsivon tana fokinai ana ayei te faarei a tsoiny binun tana fokinai.” \v 36 Ana Ayei nom to na guei a kakaii, sa fatsutsuiny ya fapoopoan narari Ya fijapou mi towa niman, Ya tsue to tsuri. \v 37 “Sei te faakouts non a guei to tana asanga Vanyo ee ayei faakouts Varonyo. Ai sei te faakouts Varonyo ee gim non ma faakouts tsuiny Vanyo, sai to Tsunia to te jiats Vaminyo.” \p \v 38 Jon tsue to Tsunia, “Tsoiny Fifaatsuts, mam tagei na mes te buur ravainy masarau tana vainy tana asanga Manyi ana mam tsue tap iny towa tana saa ayei na sikia ma mes tana gum tsura.” \v 39 Sen Jisas tsue tsuri, “Kat tap vaare yam, tana saa sikia ta mes te kat non a binun iny faatok reits tana asanga Vanyo te onot non ma vegiau fiiring Vanyo, \v 40 tana saa a mes te gim non ma veer ramira, ayei na vaatau tsura. \v 41 Nyo tsue faman of maromi, e sei ta mes te faan maromi ta gotan aurom iny jiu ee, tana saa nyi kaa mirom a asangan e Krais, nai nom non a tafan tsunia.” \s1 Fiamus Iny Kat Kat Iring \r (Mt 18.6-9; Lk 17.1,2) \p \v 42 E sei ta isen ta mes te ras raror guein kakaii to te faaman ror Tsonyo, tan kat iny aveto ee, te rof fafis non tan tang iny ta marats tsian googon a mes to aya, ai te nai faruk namaan bong. \v 43 Ai to te amus fi marom anyi na nimam tan kat kat iny aveto, kobus ravainy. Te rof fiisok non tan nom a toto na suu te kaa fiisen mirom anyin sen niman, sai te gim non ma mamatan faarof tan kaa men fuan niman kat ror ser ras ma naa nyi unya Hel, tana pan te kaa non guaf te sikia non ma natiny mote. \v 44 [Tana pan te kaa ror kad to te kaa ror pua rari te sikia ror ma natiny mat an guaf sikia kan non ma natiny mote.] \v 45 A mou manyi te amus fi marom anyi tan kat kat iny aveto, kobus ravainy, tana saa, te rof fiisok non tan nom a toto na suu te kaa fiisen mirom anyin sen mou, sai te gim non ma mamatan faarof tan kaa men fuan mou kat ror ser ras ma naa nyi unya Hel, \v 46 [U kad tana pan nato aya sikia ror ma natiny mat, an guaf kan sikia non ma natiny mote.] \v 47 A mata manyi te amus fi marom anyi tan kat kat iny aveto, fas ravainy. Te rof fiisok non tan sof mi naan sen matan tana Waan e Gov, sai te gim non ma rof tan kaa men fuan matan ma ras ma naa ri nyi unya Hel. \v 48 Tana pan te sikia ror kad ma natiny mat an guaf sikia non ma natiny mote. \p \v 49 Fokinai nai sarei ror a kamits koman guaf tan tanaf faarei non teteisian sikia non ma nom ravaa. \v 50 “Teis kan rof, sai te kajiaa non teteisian nan teis, a binun tsunia te kap en, a sikia pis ta sanaan iny kat fateteisiainy fatabiny pis ya. Ami ma kaa me ta teis ana mi te kaa me na aaverof fiisen rame na mesapan.” \c 10 \s1 Jisas Faatsuts Iny Kat Tan Ots Fanging \r (Mt 19.1-12; Lk 16.18) \p \v 1 Jisas naus osing to na gum fan iny Galili sa naa fi en tana gum fan iny Judia, tan mes panaainy aurom iny Jodan, ana fo tagin varosoo fatabin rato Tsunia, Ya fafaatsuts pis ratuari faarei te kat fi Ya muan. \v 2 A taa Farasi naa mito Tsunia ma tanaf ari Ya ser rangat, “Te toobing kan non tana Faun tsura tana mes ma ots fanging fiisen me natsun?” \v 3 Jisas biny ratuari, “Saf a Faun te faatsuts iny e Moses tsumi na?” \v 4 Ser tsue na ka, “Moses tanyiny a mes ma kirkir tsom noun iny ots fanging tana moun ana ayei te gargar ravainy ya.” \v 5 Sen Jisas biny ratuari, “Moses kirkir iny a Faun to aya tana saa aavem mami te kio ovei en ana min fanaginy fafaatsuts. \q1 \v 6 ‘Tan tatanik nan puputaa Gov fapogaar a vainy, Ayei kat faavots raton tsoiny min moun.’ \rq (Tatanik 1.27) \rq* \q1 \v 7 ‘Tan kat to aya, a tsoiny ma naus osing e taman me tsinan ya te fanging e natsun ana ri na ina fuan te nai isen tsun me.’ \rq (Tatanik 2.24) \rq* \m \v 8 Ma faarei vaare mi ri na ina fuan, san isen tsun. \v 9 To sana mes ma pets vaare na ka te kotskots faavots bus e Gov.” \p \v 10 Te tabin naa ri numaa, matisian Tsunia rangats fatabiny Towan vegiau iny ots fanging. \v 11 Ya tsue to tsuri, “E sei na mes te ots fanging fiisen minon e natsun ee, ana mes to ayei te nai fanging pis a mes a moun, a mes to ayei kaa non tan kat iny tsikoor fiisen me na mes a moun to aya. \v 12 Ai sei na moun te ots fanging fiisen minon e natsioiny ee ana moun to ayei te nai fanging pis a mes tsoiny, ayei kan a moun to aya kaa non tan kat iny tsikoor fiisen me na mes a tsoiny to aya.” \s1 Jisas Faparits Ir Guein Kakaii \r (Mt 19.13-15; Lk 18.15-17) \p \v 13 Ri mei miton guein kakaii ten Jisas ma fasaur Ya na niman patsuu rari, san matisian Tsunia tsue ets'ets ratuari. \v 14 Jisas tagaa rari, Ya peits ratuari sa tsue na ka, “Tanyir yam guein kakaii ma naa mi ri Tsonyo, tsue tap vaare ir yam, tana saa a Waan e Gov fasito raror vainy te faarei ror guei to ari. \v 15 Man ovei nyo tsue of maromi, sei te gim non ma faarof a Waan e Gov ee, a faarei to na guei na kakaii te faarof iny non ya ayei gim non ma onot a sof to gagon koman a Waan e Gov.” \v 16 Ya fijapou ratuari, ana Ya fasaur to na niman patsuu rari Ya faparits ratuari. \s1 A Mes A Masun \r (Mt 19.16-30; Lk 18.18-30) \p \v 17 Jisas tanik iny taan non ana mes kuar mito fatukun matan Ya sa rangats Ya, “Tsoiny Fifaatsuts a rof, saa te kat ronyo nyo te nom a toto na suu na?” \v 18 Jisas biny towa, “Kat fei tsumanyi koo Varonyo na mes a rof ei? Sikia ta isen ta mes ta rof, e Gov tsun Tsivon. \v 19 Nyi nat bus iny Faun te kirkir iny e Moses: ‘Bainy atsuiny, bainy tsikoor, bainy kabuts, bainy gamgam iny a mesmes, bainy gamgam nyi te fagaug a mesmes, bainy mataguas, fatsiitsii tamam me tsinam.’” \v 20 Ya tsue to ten Jisas, “Tsoiny Fifaatsuts, fo mamatsiny faun to aya te vovou faarof iny anyo ana nyo vurots you onot roman.” \p \v 21 Jisas matoong fatoobing naa tsunia fiisen men mangiir. Ya tsue to na ka tsunia, “Nyi kakat iny rom a isen a ka, kuar, nyi fafiifoiny iny to na fo mamatsiny ka te kaa mirom anyi nyi nom to ta moni nyi fafaan ratuarin vainy aaruts, nyi te nai kaa me na masun iny Gormirmir; taame vovou You.” \v 22 Te nongoiny yan tsue to ya mataaf fiisok ovei tsun nato, ya naa fiisen mito na aaven a reesik, tana saa ayei kaa me na masun a kinai. \p \v 23 Jisas takopis of ir matisian Tsunia, Ya tsue to na ka tsuri, “Te opaar fiisok tsun non tana mes te kaa minon masun a nai sof to na Waan e Gov!” \v 24 Matisian karian fiisok tsun iny vegiau to. Ai Jisas tsue pis to na ka tsuri, “Guei tsiau, te opaar non tan vainy te faason ror tana masun ma sof a Waan e Gov! \v 25 Te opaar non tana Kamel ma sof a tarobong tana tutusa, sai te opaar fafis fiisok non tana mes a masun ma sof tana Waan e Gov.” \v 26 Matisian karian fiisok tsun iny vegiau to ser favevegiau patsukaner, “Ai sei te onot non ma saup ai te nom a toto na suu ee?” \v 27 Jisas matoong ratuari sa biny rari, “A mes te gim non ma onot, san ten Gov, a sikia, Ayei onot non ma kat a fo mamatsiny ka.” \p \v 28 Pita tsue to na ka ten Jisas, “Tagaa, mam naus osing a fo mamatsiny ka tsumam mam atou vovou Manyi.” \v 29 Jisas tsue to, “Nyo tsue faman of maromi, vainy te faaman Vanyo ri vovou iny ton Vurungan Rof nane Krais ser naus osing fo numaa tsuar, an fuainy famuinyasiny, ge fafiner, an tsinar min tamar, ana fo guei tsuri, gen fo tanun kan tsuri, \v 30 nai nom ror a foka fis non natus ka te naus osing mi ri, ito tan fo numaa, an famuinyasiny, an fafinen, an tsinan, an taman, an guei an tanun, ai te nai nom fakamits an patang roman, sai tan nainy te naa minon nai nom non a toto na suu. \v 31 Sana ri na vainy a kinai te kaa men asangan karap tovei roman nai nom ror asangan kakaii, ana rin vainy kinai te gim ror ma kaa men asangan nai nom ror asangan karap tan nainy vou.” \s1 Fafofopis Nan Nainy Jisas Tsue Tsuk Iny A Mat Tsuan \r (Mt 20.17-19; Lk 18.31-34) \p \v 32 Jisas an matisian Tsuan taan sanaan te naa fi naa non Jerusalem. Jisas taan famumua an matisian vovou iny Towa, ser fakakarian er; ana rin vainy te vovou me oraav fakap rato, Jisas mei pis ir safunuu ana ina fuan a matisian Tsuan tatangin, Ya tanik iny tsue of pis ratuari na saa te ruak non Tsunia na. \v 33 “Nongon yam, ra naa fi ror Jerusalem ana Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me naa fi naa non nimar tsunaun tan tsoiny faakor tana taa Jiu, an tsoiny fifaatsuts tan Faun te kirkir iny e Moses. Ri nai sigainy ror Ya ri te tsue of Ya ma mat. Ana ri te faan iny naa Ya tan mes vainy kaner sikia ma taa Jiu. \v 34 Er tsue taring iny Towa, kasuf iny Towa, rapits Towa, er tokoiny Towa; san tan fafofopis nan nainy Ayei nai tsun fatabin enanon.” \s1 Sing Ten Jemis Me Jon \r (Mt 20.20-28) \p \v 35 Jemis me Jon a ina fuan a guei tsoiny ten Sebedi, naa me ten Jisas, ser tsue Tsunia, “Tsoiny Fifaatsuts, mam komainy rangat marom Anyi ma kat of mamimam ta ka.” \v 36 Jisas tsue to tsuri, “A saa te komainy romi Nyo ma kat tsumi na.” \v 37 Ari te komainy ma fakarap a tsivor to ser tsue Tsunia, “Te nai gum fi rom Anyi tan tagan Tsuam fiisen men siinaiv tana Waam Anyi, mam komainy gum rom fiisen mamirom Anyi, isen tan nimainy matou Tsumanyi ana mesmes tan nimainy keeruk.” \v 38 Jisas tsue to tsuri, “Mi sikia rom ma natiny a ka te rangat iny romi. Mi onot rom ma jiu iny a gotan iny Saraa kamits to te jiu iny Ronyo? Mi onot rom ma fapeenan iny mat, vovou iny rom a tou fapeenan iny mat te peenan fi Nyo?” \v 39 “Mam onot rom,” tsue fi ri. Jisas tsue to tsuri, “A gotan iny saraa kamits te jiu iny Ronyo mi nai jiu iny nats rom ya; an tana tou fapeenan iny mat te peenan fi Nyo, ami nai fapeenan fi kanem marom jesan; \v 40 san tana tou gum tan nimainy matou ge tan nimainy keeruk, a sikia ma ka Tsonyo iny faan im, san a pan to aya tsun ten Gov te faan iny non ya tsurin vainy te nai kakouiny onots Ya.” \p \v 41 Te nongoiny a ina safunuu na matisian a ka to, ri sewaar iny to ere Jemis me Jon. \v 42 Sen Jisas fikoo faavots ratuari sa tsue, “Mi natem a vainy faarei raror tsunaun tana vainy te kaa miror a parits fis ror vainy babainy an fuainy tsoiny mumua te vakek rarori tan vovou iny vegiau tsuri. \v 43 San kat to ayei ma ruak vaare fapoopoan namami a sikia ma sanaan nan ya. Ta isen tsumi te komainy karap non, ayei ma faarei me na tsoiny toukuar tsumi faavot, \v 44 an ta isen tsumi komainy non ma mumua mami, ayei ma tsoiny binun babainy tsumi faavot, \v 45 faarei non a Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me, gima naa me ma kat a vainy a binun iny faakouts Ya, a sikia, Ayei te naa me ma kat Ya na binun iny faakouts ir a vainy faavot ma faan iny Ya na Tsivon a mat to, a faarei to na pats ma puruur ravainy Ya na vainy a kinai te kaa ror tana numaa iny kotskots tan aveto.” \s1 Jisas Tsipaar E Batimias A Mata Kio \r (Mt 20.29-34; Lk 18.35-43) \p \v 46 Ri nai ruak mito Jeriko, sen Jisas an matisian Tsunia fiisen kan ramirin tagin tsian fiisok naus osing a fan Jeriko, ana mes a mata kio koo rori Batimias, a guei tsoiny ten Timias gumgum en tatangin a sanaan sing maamaa non ta foka. \v 47 Te nongoiny ya Jisas a tsoiny Nasaret, ya tanik iny kuu busen nato, “Jisas, tsubnaain ten Devit, tagtag vame!” \v 48 Fokinai tsue ets'ets iny towa ser tsue of ya ma vanumui sana ayei kuu fatsian pis to, “Tsubnaain ten Devit, tagtag vame!” \v 49 Ai Jisas tsutsun to, sa tsue na ka, “Fikoo finy mi yam nei.” Ser fikoo na mes a mata kio to, “Rof non, tsue fi ri. Tsun, Ayei te fikoo marom anyi.” \v 50 Ya ravainy ton vau iny jiarasan tsuan, ya tsetsiak to, ya naa fi to ten Jisas, \v 51 “A saa te komainy rom anyi ma kat Anyo tsumanyi na,” rangat finy ya Jisas. “Tsunaun,” biny fi ya na mata kio to, “nyo komainy matoong rou.” \v 52 Ai Jisas tsue of towa, “Kuar sanyi faason tsumanyi te tsipaar manyi.” Sen tsun ana ayei tagaa bus nato, ya vovou iny naa to Jisas. \c 11 \s1 Jisas Sof Jerusalem Faarei Na Aatouf \r (Mt 21.1-11; Lk 19.28-40; Jn 12.12-19) \p \v 1 Te naa fasiruu naa ri tana ngats fan tsian iny Jerusalem, ri ruak to tana fuan a ngats fan iny Betpeits ai Betani tan tobeer te koo rori na Tobeer tan Oliv. Jisas fakuar famumuei ra naa to na ina fuan a matisian Tsunia, \v 2 sa tsue of rari, “Kuar yam tana fan naa to aya mata mami, ai te sof naa romi mi sab rom a tsunei dongki te tang iny ari na aya a sikia ta mes ma gum voun ya a taataan iny towa, puruur yam mi te mei mi ya nei. \v 3 Ta mes te rangat maromi, ‘A saa te puruur of romi ya na?’ Tsue of yam, ‘A Tsunaun kaa minon a binun tsunia ana ayei faan fatabin veesau iny minon ya.’” \p \v 4 Ri naa ser sab a tsunei dongki sanaan tang iny ari tan matainy sobaa nana aunon i jiarasan. Te puruur kaner raror tana tsunei dongki, \v 5 mesapan tsuri tsutsun panan ari rangat ratuari, “A saa te puruur of romi na tsunei dongki na?” \v 6 Ri pangis raton a vainy te tsutsun pana rari tan vegiau te tsue of rari Jisas, rin vainy famanat ratuari. \v 7 Ana ri mei naa to na tsunei dongki ten Jisas. Matisian ban iny fo vau tsuar tounon a tsunei dongki ai Jisas gum to tana tsunei dongki. \v 8 A vainy a kinai ban iny a fo vau tsuar sanaan, ana mesapan tsuri tek miton fo paura ratsuu ser ban iny ya sanaan. \v 9 Rin vainy te taan famumua naa ten Jisas ana ri na mesapan vovovou iny naa Ya tanik iny kuu bus rato, \q1 “Saup fatabin mamam yam! \q1 “Gov faparits marom Anyi te naa mirom tana asangan a Tsunaun! \q1 \v 10 “Gov faparits a Aatouf tsumam te mei minon a Waan e Devit a tsuvumam. \q1 “Saup fatabin mamam yam, Anyi na Gov a tsigtsig!” \m \v 11 Jisas sof Jerusalem, Ya naa fi enato tana saape; te tagei Ya na fo mamatsiny ka na aya, sai te ananerof busen, Ya naa fi naa to tana ngats fan iny Betani fiisen ramiri na ina safunuu ana ina fuan a matisian. \s1 Jisas Peits Iny U Nau Fig \r (Mt 21.18-19) \p \v 12 Tan mes nainy te naus osing fatabiny mi ri na Betani, Jisas ves nato. \v 13 Ya matoong fi naa tan nau u Fig kaa men noun kinai tsutsun minon veevian, ana Ya naa fi naa to tan Fig, pon iny nau ma kaa me tu fua; te ruak naa Ya tan nau sana sikia tu fua, noun babainy tsun tana saa sikia ma nainy tan Fig iny fua. \v 14 Jisas tsue to tan Nau Fig to aya, “Sikia ta mes te onot iny ainy pis nats non tu fua tsumanyi.” San matisian Tsunia nongoiny Ya te vegiau fi Ya. \s1 Jisas Sof Fi Naa Tana Saape \r (Mt 21.12-17; Lk 19.45-48; Jn 2.13-17) \p \v 15 Te ruak naa ri Jerusalem, Jisas sof naa gagon tana aunon tana saape ana Ya tanik iny jiaats vavagen raton a vainy te fafiifoiny iny a fo mamatsiny ka tsuar koman a saape, ana ri kan foiny ir fo mamatsiny ka. Ya kof raton taran tan vainy papangis moni ana Ya kof kan raton fo gumgum tana vainy te fafiifoiny iny baanus. \v 16 Ya fa'agaagoiny to na pan tana saape ma govets vaare naa ta vainy ta ka unya. \v 17 Ya faatsuts raton a vainy, Ya tsue to tsuri, “Te kirkir en tan Vegiau Ten Gov, Gov te tsue, \q1 ‘Numaa Tsonyo koo rori na numaa iny fafaakats. (Aisaia 56.7) \q1 Sana mi kat faarei ya na puts iny takop tan vainy kakabuts.’” \rq (Jeremaia 7.11) \rq* \m \v 18 Rin tsunaun tan tsoiny faakor an tsoiny fifaatsuts tan Faun nongoiny to na ka to, ser tanik iny tsikoo ta fo sanaan iny atsuiny e Jisas. Ri gima onot, tsuri te oraav kainy Ya tana saa gum iny vainy te saar iny fafaatsuts Tsunia. \v 19 Tana touraf Jisas an matisian Tsunia naus osing to na ngats fan tsian. \s1 Jisas Faatsuts Rari Tana Sanaan Iny Faakats Me Na Faaman \r (Mt 21.20-22) \p \v 20 Tana voinyvoiny ovei te taan naa ri sanaan ri tagein nau u Fig te maas tanik me tan kopurun ya nai ruak nato tan guan. \v 21 Pita gima anofe na ka to an vegiau te kat e Jisas, sa tsue Tsunia, “Tagaa! Tsoiny Fifaatsuts, nau u Fig te peits Anyi te maas en.” \p \v 22 Jisas biny ratuari, “Ami ma faason ten Gov. \v 23 Nyo tsue faman of maromi, sei te onot iny tsue of a tobeer to, ‘Tasas nyi te nai ruk em namaan,’ te gim fi non ya ma vaa'ets aaven, sai te faamainy non yan tsue tsunia tana ka te nai ruak non onot non ma nai ruak faman ovei tsun en. \v 24 Tan kat to aya nyo tsue of maromi, te rangat fi romi tan faakats, faaman yam mi te nom ya, ana ka to aya a ka tsumi. \v 25 Ai te tsutsun iny faakats romi, anofe ravainy yam a iring te kat a mesmes tsumi, tan kat to aya Tamamami te kaa non Gormirmir nai anofe ravainy kainy non a iring tsumi. \v 26 Te gim fi romi ma anofe ravainy a iring te kat a mesmes, e Tamamami te kaa non Gormirmir gim kainy non ma nai anofe ravainy a iring te kat ami.” \s1 Ri Rangats E Jisas Fei Te Nom Yan Gumgum Ei? \r (Mt 21.23-27; Lk 20.1-8) \p \v 27 Ri fatabin pis mito Jerusalem. Te taataan e Jisas koman a saape, tsunaun tan tsoiny faakor an tsoiny fifaatsuts tan Faun, an tsunaun tana taa Jiu naa mito Tsunia. \v 28 Ser rangats Ya, “Saf gumgum Tsumanyi to na to Tsumanyi kat rom fo mamatsiny ka na? Sei faan Manyin gumgum iny kat a fo mamatsiny ka to ee?” \v 29 Jisas biny ratuari, “Nyo kan rangat maromin sen tsun rangat, te pangis fi Varonyo mi, Nyo te tsue of mamin saf gumgum to te kaa Mironyo na iny kat a fo mamatsiny ka to. \v 30 Mi ma tsue of Vanyo a tou fapeenan ten Jon, fei te nom e Jon gumgum iny fapeenan ei, poo fi me ten Gov ge tana mes?” \p \v 31 Ri tanik iny fatsitsien bus rato fapoopoan narari, “A saa te tsue rora na? Te tsue fi rora nei, ‘Te poo fi me ten Gov,’ ana Ayei te tsue na ka tsura, ‘Kat pas fei, sam gima faamainy e Jon ei?’ \v 32 Sai te nai tsue fi rora nei, ‘Poo me tana mes?’” (Ari te oraav ir a vainy, tana saa a fokinai te faamainy e Jon ayei na kuigin faman.) \v 33 To ser biny e Jisas, “Mam gim rom ma nat.” Jisas tsue to tsuri, “Nyo kan gim rou ma tsue of mamin saf gumgum Tsonyo iny kat a foka na.” \c 12 \s1 Tsue Fapapaar Tan Tsoiny Tatagaa Ot Iring \r (Mt 21.33-46; Lk 20.9-19) \p \v 1 Jisas tsue of rarin fo tsue fapapaar, “A mes te reev tanun Gereip. Ya aunoiny faafis ton tanun wain tsuan, kats to na gaguur iny memedak fua nan ngits Gereip, ana ya fatsuiny to na tovaar a nai jias a pan tan tsoiny bei ot ma tagaa ri tan vainy kakabuts. Ya foiny ton tsoiny tatagaa ot iny tanun Gereip tsunia, er binun tanun of towa, ana ya naa enato tana mes a fan kanen veevian. \v 2 Ai tan nainy bus iny patsik fua ya jiats naa to na isen a tsoiny binun tsuan ma nom ya ta tee fua nan tanun tsuan tan tsoiny tatagaa ot iny tanun tsunia. \v 3 San tsoiny tatagaa ot iny tanun to nots a tsoiny binun to ser rapits ya ri jiats babainy fatabiny naa towa. \v 4 Kat to an taman tanun wain jiats pis naa to na mesmes a tsoiny binun, ri kat tafisuan towa patsuun ya ser kat farejiaf ya. \v 5 Taman tanun wain to ayei jiats pis nats to na mesmes a tsoiny binun, ri atsuiny famat towa, senviir kat te kat ari tan fo mes a fo tsoiny binun, pongpong ir a mesapan, ri atsuiny famat kan raton a mesapan. \p \v 6 “A isen tsun te kaakaa, ma jiats naa ya, a guei tsunia fatoobing te kaa non koman tsian tsunia. Fafakap nan ya, ya jiats naa towa sa tsue fi nei, ‘U man ri famaari ror a guei tsoiny tsonyo.’ \p \v 7 “San vainy tatagaa ot iny tanun vegiau fapoopoan narari patsukaner, ‘Ayei bus a guei tsoiny tan taman tanun to. Tanats yam ma atsuiny famat ara ya, ana fo mamatsiny ka tsunia tovei fasito iny rora.’ \v 8 Ser nots a guei tsoiny to aya ser atsuiny ya, ri nom to na puan ya ser faviir fajesa osing ya na tanun wain. \p \v 9 “A saa te kat non taman tanun tan tsoiny tatagaa ot tan tanun na,” rangat fi Jisas, “Ayei naa minon ana ayei te nai atsuiny famat ir a vainy tatagaa ot iny tanun to, ana ayei te faan iny tanun wain tan mes panainy vainy tatagaa ot ma tagaa ot iny ari ya.” \p \v 10 Jisas tsue to tsuri, “Mi gima gogosias a ka to te tsue iny Vegiau Ten Gov? \q1 ‘A fats a marats to te tsugei fuainy tsoiny fatsun numaa ruak faarei na fats a karap ovei tana numaa. \v 11 Tsunaun fapogaar ya ana ya mamatan faarof ovei tsun enato mata rara.’” \rq (Vadou 118.22,23) \rq* \m \v 12 Tsunaun tan tsoiny faakor an tsoiny fifaatsuts tan Faun an tsunaun tana taa Jiu tanaf iny nots e Jisas, tana saa ri natiny e Jisas te tsue faruak iny tsue fapapaar te sak rari, sana ri oraav ir tagin kinai, ser naus osing Ya ri naa bus rato. \s1 Takis Tan Gamaman \r (Mt 22.15-22; Lk 20.19-26) \p \v 13 Ri jiats naa to na tee Farasi ana tee vainy ten Herot unya ten Jisas, ma tanaf ari Ya er fataraatsua iny Towa tan fo rangat. \v 14 Ri naa mito Tsunia ser tsue na ka, “Tsoiny Fifaatsuts, mam nat marom Nyi natiny tsue iny rom a man ana Nyi gim kan rom ma aspeer ta mes, kainon to te kaa fi mirorin asangan, gen vainy babainy, sana Nyi faatsuts iny rom a man nane Gov tana vainy. Tsue of mamimam, te toobing non tan faun tsura ma foiny takis fi naa ten Sisa na aatouf iny Roum ge na sikia? Saf fakats Tsumanyi na, mam ma foiny ge sikia?” \p \v 15 Sen Jisas nat faamuainy iny kat mapam tsuri sa tsue na ka, “Kat fei sam fataraatsua Varonyo ei? Faan Vanyo yam ta isen ta painy moni kainy foiny takis ma tagaa Nyo tsunia.” \v 16 Ri mei mito na isen a painy moni, Ya rangats ratuari, “A nain e sei an asangan e sei to aya ee?” Ri biny Towa ser tsue na ka, “E Sisa na aatouf.” \v 17 Sen Jisas tsue to tsuri, “Jio, fainy yam e Sisa na foka ten Sisa, am fainy to Gov, a foka ten Gov.” Ana ri karian fiisok tsun erato ten Jisas. \s1 A Tou Tsun Fatabin Tana Mat \r (Mt 22.23-33; Lk 20.27-38) \p \v 18 Ri na tee vainy tana taa Sadusi te natiny faamainy ror a mes te gim non ma tsun fatabin tana mat naa mito ten Jisas ser rangats Ya, \v 19 “Tsoiny Fifaatsuts, Moses te kirkir iny a Faun to tsumam, te mat osing non a mes a moun tsuan, ana sikia ta guei, a famuinyasiny tana mes to aya ma fanging a amov to ma faruak of ya famuinyasiny tsuan to te mat ta guei. \v 20 Eye, te kaa men mumuinyasiny ina fits ana vaamuan fanging to, ana ya maten nato a sikia tu guei, \v 21 Ana fafuan narari fanging to na amov to, ana ya gim pis to ma faruak ta guei. Jesan te kat fi kan a fofopis nararin mumuinyasiny. \v 22 Rin mumuinyasiny ina fits to ari te kat senviir kat, gima faruak ir ta fo guei tana moun to aya. Fafakap nan ya ana amov to aya mat to. \v 23 Ai to tan nainy tana tou tsun fatabin tana mat, e sei tsuri te nai faarei non a tsoiny tana moun to ee, tana saa, ri na ina fits ovei mumuinyasiny te fanging a amov to.” \p \v 24 Jisas biny ratuari, “A iring tsumi, tana saa mi gima natiny Vegiau Ten Gov ana parits Tsunia. \v 25 Tan vainy mat to te tsun fatabin fi rori tana mat tsuar, ri faarei raror morena iny Gormirmir, an tsoiny min moun a sikia tu fifanging pis na aya. \v 26 Ai to kan tana tou tsun fatabin tana mes tana mat, mi gima gogosias vegiau te kirkir iny e Moses, Gov a Tsunaun te tsue of ya tan koman guaf te ruak tan nau kakaii sa gima maas sa tsue, \q1 ‘Anyo na Gov ten Abraham, ana Gov ten Aisak, ana Gov ten Jekop.’ \rq (Naus Osing 3.6) \rq* \m \v 27 Faarei non a Gov, Ayei na sikia ma Gov tan vainy mat, Ayei na Gov tan vainy toto. Mi piou fiisok tsun rom.” \s1 A Faun Te Karap Fafis Non \r (Mt 22.34-40; Lk 10.25-28) \p \v 28 A isen a tsoiny fifaatsuts tan Faun naa me sa nongoiny rari te fatsutsue ror. Natiny e Jisas te pangis faarof ovei tsun ir a vainy te gim ror ma natiny faamainy a tou tsun fatabin tana mes, ya rangats pis kainy to Jisas, “A saf a Faun te kirkir iny e Moses te karap fafis non tana fo faun faavot na?” \v 29 Jisas biny ya, “Tovei na Faun te karap fafis non, \q1 ‘Nongon yam guei iny Isrel: Tsunaun a Gov tsura, Ayei na isen tsun a Tsunaun. \v 30 Nyi ma mangiir a Tsunaun a Gov tsumanyi fiisen men komam faavot, fiisen men aavem faavot, ai fiisen men fakats faavot, fiisen kan men a fo parits faavot tsumanyi.’ \rq (Faun 6.4,5) \rq* \m \v 31 Ana fafuan nar faun a karap to: \q1 ‘Nyi ma mangiir fifakokoro tsuam faarei te mangiir rom anyi na tsivom.’ \rq (Livai 19.18) \rq* \m A sikia pis ta Faun te karap fafis iny non a fuan a faun to.” \p \v 32 Tsoiny fifaatsuts tan faun tsue to ten Jisas, “Man ovei Tsoiny Fifaatsuts, vegiau te kat Anyin rof ovei tsun, Gov tsun Tsivon a isen te karap fafis non, Ana sikia pis ta mes ta Gov te karap non, sana Ayei tsun Tsivon. \v 33 A mes ma mangiir e Gov fiisen me na koman faavot, fiisen men fakats tsuan faavot, fiisen me na parits tsuan faavot ana ayei ma mangiir kainy fifakokoro tsuan faarei te mangiir finy non ya na tsivon, manaats fuan a faun to aya te karap fafisfis pis iny non fo kat faakor an fo fifaan ten Gov.” \p \v 34 Jisas natiny vegiau tsunian man ovei tsun, “Anyi gima veevian osing a Waan e Gov.” Sana sikia ta isen tsuri ma ongoor iny rangat pis. \s1 U Rangat Nane Krais, A Tsoiny Fiisaup \r (Mt 22.41-46; Lk 20.41-44) \p \v 35 Nainy te fafaatsuts e Jisas koman a saape. Ya rangat to, “Kat fei sana fo tsoiny fifaatsuts tan Faun tsue ror e Krais a Tsoiny Fiisaup a tsubnaain ten Devit ei? \v 36 Aaven Taabos tovei te pokei mi Ya nguen e Devit ana Ya tsue to na ka, \q1 ‘A Tsunaun e Gov te tsue tana Krais a Tsunaun tsonyo, Gum nei tan panaainy matou Tsonyo, onot non te fakei finy Ronyon fo vainy te koma iring marom Anyi er kaa to fain a mou Manyi.’ \rq (Vadou 110.1) \rq* \m \v 37 Devit kan koo Ya Krais ‘A Tsunaun tsonyo,’ a tsubnaain tsunia. Fei te kat fi na Krais, a Tsoiny Fiisaup sa gima tsubnaain babainy ten Devit ei, Ayei karap fafis iny non e Devit, taava?” Rin tagin tsian paparaa ma nongoiny vegiau Tsunia. \s1 Jisas Tsue Tsuk Ir Tsoiny Fifaatsuts Tan Faun \r (Mt 23.1-36; Lk 20.45-47) \p \v 38 Te fafaatsuts e Jisas a vainy, Ya tsue to, “Tanamots yam tsoiny fifaatsuts tan Faun te kirkir iny e Moses te komainy taan vavis men vau beberus iny jiarasan, er komainy to ta mes ma favoinyvoiny rari tana pan iny tuan, \v 39 ai tovei tan komainy gum matan tan numaa iny fafaatouf tana taa Jiu ai tan tsutsun tana vaamuan nana pan iny guainy. \v 40 Ana ri fagaug raror fo amov er kabuts paser numaa tsuri, ana ri kat faatok er mata rari tan kat a fo faakats viviakoo ma famuiny ari na fo iring tsuri. Tan kat to aya fasaraa tsuri nai karap fafis non.” \s1 Fifaan Tana Amov \r (Lk 21.1-4) \p \v 41 Te gum e Jisas panan a guuv tana saape, Ya tagei to na vainy te faan iny a fo painy moni tsuar koman a guuv. Vainy masun a kinai faan iny a fo moni tsuar kinai fiisok. \v 42 Ana amov a aaruts naa mito sa faan iny a fuan a painy takep te onots non a fuan a toea. \v 43 Jisas fikoo faavot ir matisian Tsuan, ana Ya tsue to tsuri, “Nyo tsue faman of maromi, a amov a aaruts tovei te faan fafis pis tana mesapan te faan iny painy moni tsuri koman a guuv, \v 44 tana saa, mesapan to ari te faan ravainy a kakaii tsun tana fo masun tsuri, sana amov a aaruts tovei faan seerep iny a pan iny ainy tsunia tana kainy aaruts tsunia.” \c 13 \s1 Jisas Tsue Iny A Tou Taruraa Tana Saape \r (Mt 24.1-2; Lk 21.5-6) \p \v 1 Te tafuts osing me Jisas a saape, isen tsurin matisian Tsunia tagei to na saape sa tsue ten Jisas, “Tsoiny Fifaatsuts, tagaa tan fo fats a fo rof ana fo numaan saavits fiisok tsun!” \v 2 Jisas tsue to tsunia, “Eye, anyi onot rom a tagei fo numaa tsian to roman. Vou, sikia ta isen ta fats te fifatua on nats non a fifatua to tana iinin ya, fo fats to tarop miror nei peto, ri te nai soon er putaa.” \s1 Tou Patang Ana Kamits Naa Minon \r (Mt 24.3-14; Lk 21.7-19) \p \v 3 Te gum e Jisas tan Tobeer iny Oliv tana pan a tomani, Ya tagaa fi naa to tana saape, Pita me Jemis ai Jon ai Anduru naa me ser rangats Ya. \v 4 “Tsue of mamimam, farainy te nai ruak nats non a ka to? Ana saf a ka te nai ruak nats non na ana ya te faatok fatoobing iny nainy te ruak en naa me?” \p \v 5 Jisas tanik iny tsue of ratuari, “Tanamots yam, am famanat vaare to ta mes ma fagaug mami ya. \v 6 Vainy a kinai naa fiisen miror a asanga Vanyo, ri te tsue na ka, ‘Anyo na Krais,’ ana ri te fagaug ir a vainy a kinai. \v 7 Mi nai nongoiny nats rom sagoge nana puaan gen vaanan nana puaan faasai sana mi ma onanun vaare. Foka to te ruak nats non, sana sikia ma fafakap nan puputaa to. \v 8 Fo gum fan te fapupuaan ramiror mes a fo gum fan kaner, ana isen a aatouf an tsoiny puaan tsuan vapupuaan miror a aatouf an tsoiny puaan tsuan kaa kan minon a fo nuu tan fo viir pan, an nainy ves nai ruak kan nats non, fo mamatsiny ka to te faarei tsuiny non te tanik iny kamits fi non a tsinan te kat iny faagiir fi non ya na guei tsuan. \p \v 9 “Sana mi ma tanamots a tsivom, kat ror ser ras ma naa mi tan vaatsuk, er rapits matuami koman a fo numaa iny fafaatouf tana taa Jiu, ana ri te fatsutsun mami matar gotouf an tsoiny tsian tana gamaman, tana saa mi te faaman Vanyo, sana ayei nainy rof tsumi iny favaanan iny Vurungan Rof tsuri. \v 10 Vainy ma favaanan famumua tsom iny Vurungan Rof nane Krais tana fo mamatsiny pan faavot. \v 11 Ai tan nainy te nots maromi ri ri te ras mami tan vaatsuk, koma patang faamuan vaare yam, vegiau nai tsue iny romi, tan ar nainy to aya u vegiau sikia ma vegiau tsumi, sai te poo fi minon tan Aaven Taabos to ayei te vegiau fiisen mamiromi. \p \v 12 “Vainy faan iny naa ror fo famuinyasiny tsuar er atsuiny famat ratuari. Jesan kan te kat fi nats ror tamar guei tan fuainy guei tsuar, an fuainy guei te tamimiat of ir tamar min tsinar ana mesapan te atsuiny famat rari. \v 13 Ana fokinai te koma iring fiisok tsun iny mami tana saa mi te faaman Vanyo. Sana mes te suu iny non a faaman tsuan onot non tan fafakap nan puputaa to, Gov nai saup fatabiny non ya ana ayei te nom a toto na suu.” \s1 A Iring Tsian Fiisok \r (Mt 24.15-28; Lk 21.20-24) \p \v 14 Sen Jisas tsue na ka, “Mi nai tagei nats rom a ‘Iring Tsian Fiisok’ ruak nats non tan ta pan te gim non ma fasito iny, (A vainy te gogosias ror vegiau to ma nat faarof iny arin kifon vegiau to,) arin vainy te kaa ror tana gum fan iny Judia ma bus fapaas fi naa tana fo tobeer. \v 15 Ana mes te kaa non jiarasan numaa tsuan ma sof fatabin vaare gagon numaa ma nom ya ta foka tsuan, ayei ma bus tsun naa naa. \v 16 Ana mes kaa non tanun tsuan ma tabin vaare a nai nom ton vau tsuan, ayei ma bus tsun naa naa. \v 17 O reesik fiisok, ma sekee fuainy moun kuraa, an fuainy moun see faagiir, ri fasus ror tan guei tsuri tan nainy to. \v 18 Faakats yam ten Gov tana foka to ma ruak on vaare yan nainy tana tonok tsian, \v 19 tana saa ito tan nainy ‘Iring Tsian Fiisok’ tan nainy to aya, nai iring fatsian pis naa non ya te iring fafis a fo nainy iring muan to te fapogaar finy e Gov a monaagits to onot non tan ar nainy to aya. Nainy iring tsian fiisok to te gima ruak muan, ge vou kan. \v 20 Sana Tsunaun nai fakakats bus a fo mar nainy, fiisia, Ayei gima kat a ka to, ai sei ta mes te toto nats non ee. San tana vainy te pisainy fatoobing Ya, to sana Ayei fakakats nainy. \p \v 21 “San tan nainy to, te tsue fi non ta mes tsumi, ‘Tagaa, e Krais to!’ ge, ‘Tagaa, ayei tuwa aya!’ —faamainy vaare yam, \v 22 tana saa, fo Krais gamgam an fuainy kuigin gamgam nai ruak nats ror, er faatok iny to na foka iny faatok ma fagaug rari rin vainy te pisainy rari Gov ana ri fasito fatoobing ratuari Ya sana sikia ma onot. \v 23 Ami ma tamomots faarof a ka to, Nyo tsue faamuan of bus mami na ka to.” \s1 Tou Of Fatabin Me Ten Jisas \r (Mt 24.29-31; Lk 21.25-28) \p \v 24 “San tan nainy to aya, voun nainy ‘Iring Tsian Fiisok,’ \q1 ‘A nuaf nai uurup enanon, ana iifaa gim non ma nai tsingaar; \rq (Aisaia 13.10) \rq* \q1 \v 25 fo kootsits nai tapatsik osing miror a korosuu, ana fo mamatsiny parits iny korosuu nai tatagut eraror, er tasas osing to naa fo iinir.’ \rq (Aisaia 43.4) \rq* \m \v 26 “Ana ri na fokinai te tagei bus a Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me of minon koroo fiisen minon a parits a siireits an siinaiv. \v 27 Ana Ayei te jiats ramen morena Tsuan tana fats a ainysat tana monaagits to, tanik non tan sen panaan nan puputaa, ya te nai ruak tan mes panaan, ana ri nai vaaguam raror a vainy te pisainy Ya faarei raror fasito Tsunia.” \s1 Tsue Fapapaar Nan Nau Vei \r (Mt 24.32-35; Lk 21.29-33) \p \v 28 Jisas te tsue, “Nom nat yam tan nau u vei, ma faatsuts mami yan siisio, am nat faarof iny towa. Tan nainy te tagei romin vei te firaar non mi natiny rom fua nan vei te sisiruu en. \v 29 Jesan kan, te tagei finy romi na fo mamatsiny ka te roruak non, mi ma nat fi nei, nainy tabin fatabin me Tsonyo te sisiruu ename. \v 30 Fakats faarof yam a ka to! Nyo tsue faman of maromi, u aatai tovei te toto farokot kan raror tabuiny mat rori ana fo mamatsiny ka te tsue Nyo to nai ruak nats non. \v 31 Korosuu an puputaa nai kajiaa enanon, san vegiau Tsonyo gim non ma nai kajiaa on.” \s1 Sikia Ta Mes Te Natiny Non Nainy Ge Na Aua \r (Mt 24.36-51) \p \v 32 “Sana sikia ta mes te natiny non nainy ge na aua tana tou tabin fatabin me Tsonyo, tsuri kan morena iny Gormirmir, ge na Guei Tsoiny kan, san e Tamanyo tsun Tsivon te nat non. \v 33 Tamomots yam. Kaa to yam, faakats yam, am kakoun faarof to, tana saa, mi gim rom ma natiny nainy iny tabin fatabin me Tsonyo. \v 34 U nainy to aya te faarei tsuiny non a isen a mes te naus osing fi non ya na numaa tsuan tan tsoiny binun tsuan ma binun ari tan fo isiseiny binun tsuar a tsue faparits of to na tsoiny tatagaa ot tan matainy sobaa ma kaa to faarof ya. \v 35 Sana mi ma kaa to, mi te kakoun tana saa, mi gim rom ma nat iny nainy iny tabin fatabin me tana taman a numaa to, tana touraf, ge tana tangats iny voiny, ge te kokorooto non a koriou a tsoiny, ge tana voinyvoiny. \v 36 Kaa to yam, mi te kakoun, kat non Tsunia tabin veesau me ya te sab mami te goros farokot rom. \v 37 An vegiau te tsue of marom yam an tana vainy faavot kan: Kaa to yam!” \c 14 \s1 A Pau Vurung Iny Atsuiny E Jisas \r (Mt 26.1-5; Lk 22.1-2) \p \v 1 U fuan tsun nainy te kaakaa non ana taa Jiu te Fakats Fatabiny nainy te faakouts e Gov a taa Isrel ser naus osing me na gum fan iny Ijip, an nainy Guainy te ainy rorin Koinykoiny Sikia ma kaa me tu Yis. An tsunaun tan tsoiny faakor ana rin tsoiny fifaatsuts tan Faun te kirkir iny e Moses komainy to ma sainy ta sanaan ta takop iny nots er atsun famat to Jisas. \v 2 Ana ri tsue to, “Ara ma kat vaare ya tan nainy guainy, kat ror san a fokinai fatsuiny fitaatsun.” \s1 A Moun Te Tsiiu Iny A Tapui Patsuun E Jisas \r (Mt 26.6-13; Jn 12.1-8) \p \v 3 Jisas kaa enanon Betani, numaa ten Saimon to te kaa men tatauba muan, Jisas gum iny ainy non ana moun sof mito fiisen me na kepaa viainy minon tapui na tsuraf ana foiny nan ya na nai jias, ana moun to boree to na fiong nan kepaa ana ya tsiiu iny towa patsuun e Jisas. \v 4 Sana mesapan tsuri na vainy te kaa na aya peits ser favevegiau patsukaner ser tsue, “Saf a rof nan ya na to sa tsiiu raravainy tapui tovei?” \v 5 A tapui na tsuraf to te onot non ma fafiifoiny ravaa a onots to na fopis natus moni ana painy moni te ruak te onot ma tatafas rari rin vainy aaruts. Ana ri peits iny to na moun to. \v 6 Sen Jisas tsue, “Tanyiny yam a moun to, kat fei sam kat tap iny rom ya ei? Ayei te kat a ka na saavits fiisok Tsonyo. \v 7 Mi nai kaa fatatabin ramirom vainy aaruts, ana mi te faakouts fatatabin kan rari te koman fi romi, sana Nyo gim rou ma nai kaa fatatabin fiisen mamiromi. \v 8 A moun to te kat kat te onots ya ma kat ayei te tsiiu iny a tapui na tsuraf to pua Vanyo kakouiny onots non a pua Vanyo te naa fi non tana kats tan nainy te naa minon. \v 9 Man ovei Nyo tsue of maromi, te vasiisio iny rorin Vurungan Rof nane Krais tana monaagits to, ri te fakats kainy kat te kat a moun to Tsonyo.” \s1 Judas Fatangan Ma Faan Iny Ya Jisas \r (Mt 26.14-16; Lk 22.3-6) \p \v 10 Judas Iskariot a isen tsuri na safunuu ana ina fuan a matisian naa fi enato tan tsunaun tan tsoiny faakor, tana saa ayei komainy ma vegiau tsuk iny a sanaan fei te nai faan finy non ya Jisas nima rari ei. \v 11 Te nongoiny arin vegiau ten Judas, ri paparaa mi towa, ser tsue faman ma faan iny e Judas ta moni. Sen Judas tanik iny sainy to tu nainy tu rof ma faan iny ya Jisas tsuri. \s1 Jisas Ainy Fiisen Men Matisian Tsuan Tan Guainy Iny Fakats Fatabin \r (Mt 26.17-25; Lk 22.7-13,21-33; Jn 13.21-30) \p \v 12 Tan vaamuan nan nainy Guainy te ainy rorin Koinykoiny Sikia ma kaa me tu Yis ito nainy te atsuiny kainy rorin tsunei siip nan nainy Guainy iny Fakats Fatabin ton nainy te faakouts e Gov a taa Isrel, ser naus osing me na Ijip, rin matisian ten Jisas rangats Towa, “Fei te komainy rom Anyi mam ma nai kakouiny Guainy iny Fakats Fatabin Tsumanyi ei?” \v 13 Sen Jisas jiats ra naan a ina fuan a matisian Tsuan sa tsue of rari, “Kuar yam koman a ngats fan tsian, ana isen a mes a govet kepaa aurom tainytainy maromi, vovou iny naa yam, \v 14 tana numaa te nai sof non ya, mi te tsue tana taman a numaa, ‘Tsoiny Fifaatsuts te tsue, Fei te kaa non a pan te nai ainy Ronyon Guainy iny Fakats Fatabin fiisen ramen matisian Tsonyo ei?’ \v 15 Ayei faatok maromi na pan tsian jias te kaa minon a fo mamatsiny ka iny kakoun a kainy ainy tana numaa, ayei na pan te nai kakoun romi na fo mamatsiny ka.” \v 16 Ri na ina fuan a matisian naa bus fi ra naa to tana ngats fan tsian ser sab a fo mamatsiny ka to te tsue of rari Jisas, ser kakouiny a kainy ainy iny Fakats Fatabin. \p \v 17 Te ananerof bus ya, Jisas ruak fiisen me na ina safunuu ana ina fuan a matisian. \v 18 Ri gum to tana taran iny ainy Jisas tsue, “Man ovei Nyo tsue of maromi, isen tsumi nai faan iny Varonyo nimar vainy er nai atsuiny Vatuanyo, ana ayei kan te ainy fiisen Vamironyo.” \v 19 Rin matisian koma patang faavot rato, ser vegiau isisen patsukan iny Ya, “A sikia ma nyo?” \v 20 Ya tsue to tsuri, “A isen tsumi a ina safunuu ana ina fuan, ayei to te fabub non a koinykoiny koman kobuu fiisen Vaminyo. \v 21 A Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me nai mat non te tsue fin Vegiau Ten Gov, eye, nai mat non, sana sekeiny mes to te faan iny non a Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me! Gov nai fainy non ya na fasaraa tsian. Tabuiny rof fiisok tana mes to aya ma agiir vaare ten tsinan.” \s1 Kainy Ainy Taataun Tana Tsunaun \r (Mt 26.26-30; Lk 22.15-20) \p \v 22 Te ainy farokot raror, Jisas nom to na koinykoiny, sa faakats iny faarof of naa towa ten Gov, Ya ivoo towa, sa fafaan rari ana Ya tsue to, “Nom yam am ainy towa, pua Vanyo tovei.” \v 23 Ana Ya nom to na gotan, Ya faarof iny naa towa ten Gov, Ya fafaan ratuari, ri na fokinai jiu towa, \v 24 Jisas tsue to, “U rafatsiny Tsonyo to aya te faparits non tsue faunot foun nane Gov, rafatsiny Tsonyo tatsiiu of non a fokinai tan kat iny anofe ravainy kat iny aveto. \v 25 Nyo tsue faman of maromi, Nyo gim rou ma jiu pis nats wain tovei, onot non tan nainy te jiu Ronyon wain foun tana Waan e Gov.” \v 26 Ri kooma iny faatouf to ser naa fi tana Tobeer iny Oliv. \s1 Jisas Tsue Pita Nai Faungis Iny Non Ya \r (Mt 26.31-35; Lk 22.31-34; Jn 13.36-38) \p \v 27 Ai Jisas tsue to tsuri, “Mi na fokinai te nai bus osing Varonyo, tana saa u Vegiau Ten Gov te tsue, \q1 ‘Gov nai atsuiny non a tsoiny veis tan siip ana fo siip te nai saats vavis a pan.’ \rq (Sakaraia 13.7) \rq* \m \v 28 San tan voun nainy tana tou tsun fatabin tana mat, Nyo nai mumua pis maromi tana gum fan iny Galili.” \v 29 Pita tsue to Tsunia, “Kainon to te kat fi rori na fokinai to, nyo gim rou ma nai bus osing Manyi.” \v 30 Jisas biny to Pita, “Man ovei, Nyo tsue of marom, tana voiny tovei roman tabuiny kokorooto non a koriou a tsoiny tan fafuan nan nainy, nyi nai faungis Varonyon fopis nainy, nyi gim rom ma nat Vanyo.” \v 31 Pita pangis faparits Towa, “Kainon nyo nai mat fiisen mamirom Manyi, nyo gim rou ma faungis Manyi,” ana rin fokinai matisian tsue kan fi rato jesan. \s1 Jisas Faakats Getsemani \r (Mt 26.36-46; Lk 22.39-46) \p \v 32 Ri na fokinai naa fi rato tana pan te koo ri Getsemani, ana Ya tsue to tan matisian Tsuan, “Gum yam nei, ma nai faakats Anyo.” \v 33 Ana Ayei ras rato Pita ai Jemis me Jon sen Jisas fuas fakeits ana Ya koma patang fiisok ovei tsun nato. \v 34 Ya tsue to tsuri, “Aave Vanyo reesik fiisok non tovei kat iny atsuiny famat Varonyo, kaakaa yam nei am kaa to faarof to.” \p \v 35 Ayei taan fajesa naa to, Ya fagotsiny naa to na puan peto tan puputaa ana Ya faakats to, te rof fi non ya tan nainy saraa kamits to ma ruak vaare ya Tsunia. \v 36 Ya tsue to, “O Tetee, O Tamau, Anyi onot rom ma kat a fo mamatsiny ka, ayei tamee fiisok non Tsumanyi nom ravainy bus a gotan iny saraa kamits tovei Tsonyo, san sikia ma tan mangiir Tsonyo u mangiir tsun Tsumanyi.” \p \v 37 Ya tabin fatabin to sa sab ir a ina pis a matisian Tsuan goros ror, Ya gungun ratuari, Ya tsue to ten Pita, “Saimon amin goros? Mi sikia ma onot iny tagun ma kaa to mi tana isen a aua tsom?” \v 38 Ana Ayei tsue to tsuri, “Kaa to faarof yam am faakats to ma gotsiny vaare mi tan fiamus, aaven te koman non san puainy mes te ree'ats non.” \p \v 39 Ya tabin fatabin pis to sa faakats. Faakats patsukan fi kanen jesan. \v 40 Ana Ya fatabin pis to sa sab ir matisian Tsunian goros, mata rarin kaput farokot ser gima nat vaarik iny tu vegiau iny vegiau fiisen mi Ya. \p \v 41 Te fafofopis iny tabin mi Ya, Ya tsue to tsuri, “Min goros ana mi favusuan kanem marom? Te onot busen! U nainy te ruak en tana Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me naa fi naa non nimar vainy pisiin reits. \v 42 Tsun tanats yam, ma naa ra. Tagaa yam, a mes te faan vanaa Ronyo to, te ruak en.” \s1 Judas Faan Iny E Jisas Tana Vainy Te Koma Iring Iny Ya \r (Mt 26.47-56; Lk 22.47-53; Jn 18.3-11) \p \v 43 Jisas vegiau kanen nanon, sen tsun Judas, isen tsuri na safunuu ana ina fuan a matisian naa mito, fiisen men kinai mes govet kirat an vuts poo fi me tan tsunaun tan tsoiny faakor an tsoiny fifaatsuts tan Faun ana rin tsunaun tana taa Jiu te jiats ramiri. \v 44 Ana mes to aya to te faan iny e Jisas tsue faamuan of raton kinai tana ka te nai kat non ya: “A mes to ayei to te umei ronyo ayei koraa na mes te komainy romi. Nots yam am mei faarof naa Towa.” \p \v 45 Te ruak me Judas ya naa fatoobing nato ten Jisas sa tsue na ka, “Tsoiny Fifaatsuts!” Ana ya umei Towa. \v 46 Ri nots Towa. \v 47 Sana isen tsuri to te tsutsun panan e Jisas gamus kirat nana puaan tsuan sa tek sapee na teinan a tsoiny binun babainy tan Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor. \v 48 Ai Jisas tsue to tsuri, “Kat fei Anyo na kakabuts sam naa me iny nots Vanyo fiisen men kirat an vuts? \v 49 Fo mamatsiny nainy Nyo kaa fiisen mamimi Nyo fifaatsuts you tana saape ana mi gim to ma nots Vanyo. San vegiau tan Vegiau Ten Gov to ma nai ruak iny man mi ya.” \v 50 Ana rin matisian faavot naus osing Towa ser fabuubus vavis er. \p \v 51 Ana isen a mes a vurots vau raarav gosee vovou iny e Jisas. Ri pon to ma nots ya, \v 52 Ya bus beerbeer naa to sa naus osing raarav gosee tsuan. \s1 Jisas Tsutsun Matar Kansol \r (Mt 26.57-68; Lk 22.54-55,63-71; Jn 18.12-14,19-24) \p \v 53 Ri mei naa to Jisas tana numaa tana Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor. Ser vaaguam faavot mi Ya, rin tsunaun tan tsoiny faakor, an tsunaun tana taa Jiu an tsoiny fifaatsuts tan Faun te kirkir iny e Moses. \v 54 Pita vovou iny naa Jisas gima naa fasiruu naa ya sof nato koman a aunon nana numaa tana Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor. Ya gum fiisen ramiton tsoiny bei ot, mamangin en tan guaf. \v 55 Rin tsunaun tan tsoiny faakor ana rin Fuainy Tsunaun tan Kansol tana taa Jiu tanaf iny sainy to ta fo vegiau nane Jisas ma atsuiny famat ari Ya, sana ri gima sab vaarik ta ka, \v 56 kainon to na vainy a kinai gam fiisok iny e Jisas an siisio tsurin gima senviir. \p \v 57 Ri na mesapan tsun to ser tsue faruak iny gam to ten Jisas, \v 58 “Mam nongoiny Ya te tsue, ‘Anyo nai rurei rou a saape to aya te kat a vainy nimar ai tan fopis nainy Nyo nai fatsuiny rou ta isen te gim rori ma fatsuiny nimar.’” \v 59 An vegiau tsuri kan te gima senviir. \p \v 60 Ana Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor tsutsun to mata rari ya rangats to Jisas, “Nyi na sikia tu vegiau iny fasakaa tap iny vegiau te sak Manyi ri?” \v 61 sen Jisas vanumui en Ya gim to ma vegiau vaarik. Ana Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor rangats pis Towa, “Anyi na Krais, a Mes te pisainy e Gov ma Tsoiny Fiisaup Ya tana vainy ge na sikia? Nyi na Guei Tsoiny ten Gov to te faatouf rora ge na sikia?” \v 62 Jisas tsue to, “Eye, Anyo. Sana mi nai tagei nats rom a Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me gum non tana pan iny fatsiitsii tan nimainy matou ten Gov a siireits, ana Ya te of fiisen me na koroo poo minon Gormirmir.” \p \v 63 Tan vegiau to aya ana Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor peits to sa kakaar vau tsuan Ya tsue to, “Ara sikia ror ma komainy bus ta mesmes ma tsue tsuk iny Ya. \v 64 Tovei mi nongoiny fakap bus tsue vaaserere Tsunia, Tsunia te tsue, Ayei na Guei Tsoiny ten Gov te kat iny fifanauti minon e Gov! Saf a fasaraa tan fakats tsumi na?” Ana ri fatangan faavot to Ayei kat bus kat iring tamainy non ma mat tsun busen. \v 65 Sana mesapan tsuri tanik iny kasuf to Jisas, ping to na matan Ya, ser tsuguur Ya, ana ri tsue to na ka, “Jio, Nyi na kuigin, e sei te tsuguur Manyi ee!” Rin tsoiny bei ot sapainy Towa. \s1 Pita Faungis Iny E Jisas \r (Mt 26.69-75; Lk 22.56-62; Jn 18.15-18,25-27) \p \v 66 Pita kaa enanon koman a aunon jiarasan numaa ana isen a kooviou, a muiny binun tana Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor naa me, \v 67 ya tagei to Pita te mangin non ya matoong towa, ya tsue to, “Nyi kan to te kaa fiisen me Jisas a tsoiny Nasaret.” \v 68 Sen Pita faungis to, “Nyo gim rou ma nat ana anyo gim kan rou ma natiny a ka te tsue iny rom anyi,” te biny finy ya ya, ai Pita naa fasiruu mito tan matainy sobaa nana aunon. Ana koriou kokorooto nato. \v 69 Ana mes a muiny binun tagei towa sa tsue of pis ratuarin vainy te tsutsutsun siruu, “Ayei na isen tsuri.” \v 70 Sen Pita faungis pis nato. Sikia ma potsian ana vainy tsutsun siruu tsue to ten Pita, “Man ovei nyi ma faungis vaare, nyi na isen tsuri tana saa nyi kan a tsoiny Galili.” \v 71 Sen Pita kat tsuen parits: “Gov tsun Tsivon faaroiny varonyo te pokei finy ronyon tsuen man tsumi. Nyo gim rou ma natiny a mes to te tsue tsuk iny romi!” \v 72 Sen tsun ana koriou kokorooto pis naton fuan nainy, sen Pita fakats fatabiny vegiau te tsue of ya Jisas. “Tabuiny kokorooto non a koriou a tsoiny tan fafuan nan nainy, nyi nai faungis Varonyon fopis nainy, nyi gim rom ma nat Vanyo.” Pita fakats a ka to, ya tangis fiisok enato. \c 15 \s1 Jisas Tsutsun Matan E Pailat \r (Mt 27.1-2,11-14; Lk 23.1-5; Jn 18.28-38) \p \v 1 Tana voinyvoiny ovei tsunaun tan tsoiny faakor fiisen ramirin fuainy tsunaun tana taa Jiu an tsoiny fifaatsuts tan Faun, iton Kansol faavot te vaagum ser kat vegiau, ana ri kotskots to Jisas, ri mei naa Towa ser faan iny naa Ya ten Pailat a gavana tana gum fan iny Judia. \v 2 Pailat rangats Towa, “Nyi Ya na Aatouf tana taa Jiu?” Ana Ya biny towa, “Naa, toobing non tsue fi rom anyi.” \v 3 An tsunaun tan tsoiny faakor sak Towan mamatsiny ka. \v 4 Ai Pailat rangat pis Towa, “Tagaa, saf fo mamatsiny vegiau to te sak Manyi ri na? Nyi na sikia tu vegiau iny fasakaa tap Manyi tan vegiau te sak Manyi ri?” \v 5 Sen Jisas gim to ma vegiau ta isen ta karainy vegiau, ai Pailat karian fiisok nato. \s1 Pailat Famanat Iny E Jisas Ma Atsuiny Ari Ya \r (Mt 27.15-26; Lk 23.13-25; Jn 18.36–19.16) \p \v 6 Tan fo mamatsiny Guainy Fakats Fatabin Pailat te natiny famanat iny non a isen a mes a kotskots ma tafuts ya te rangat finy rori ya na vainy. \v 7 Tan nainy to aya a mes te pisiin te koo rori Barabas te kaa tana numaa iny kotskots, tana saa ayei te kaa fiisen ramirin vainy te fapupuaan fiisen me na gamaman iny Roum, ana ayei kan te atsuiny famat ir mes vainy. \v 8 Te vaaguam men kinai ser tanik iny rangats e Pailat ma kat to te natiny kat finy non yan kat to aya tan fatafuts a isen a mes a kokokots. \v 9 Ai Pailat biny ratuari, “Mi komainy varonyo ma puruur osing mami na Aatouf tana taa Jiu?” \v 10 Pailat nat fiisok ir tsunaun tan tsoiny faakor te faan iny me Jisas tsunia, tana saa ri te fitsufainy mi Ya. \p \v 11 Sana rin tsunaun tan tsoiny faakor fatsuiny komar tagin ma rangats ari Pailat ma fatafuts ravainy ya Barabas, san gima Jisas. \v 12 Pailat vegiau pis to tsurin tagin, “Fiisia, fei te kat finy ronyo na mes te koo mi na Aatouf tana taa Jiu ei?” \v 13 Ri kuu pis to, “Fagageits yam, fagageits tana pagafuan!” \v 14 Ai Pailat rangats ratuari, “Kat fei? Saf a iring te kat Ya na?” Ri vaposok iny kuu fatsian pis to, “Fagageits yam tana pagafuan!” \v 15 Pailat komainy ma kat fapapareir tagin ana ya fatafuts to Barabas tsuri, Ya faan iny naa to Jisas ma rapits ari Ya, er fagageits Towa tana pagafuan. \s1 Vainy Puaan Taring Fiisok Iny E Jisas \r (Mt 27.27-31; Jn 19.2-3) \p \v 16 An vainy puaan mei naa to Jisas gagon tana aunon tan pan tana numaa te natiny kaa non e Pailat, ri fikoo vaaguam faavot raton vainy puaan. \v 17 Ana ri taring fiisok iny to Jisas, ri favau towan vau te natiny vau ror a fo aatouf, ton vaun mamaato, ana ri kat of Towa na sapou uupe kakarits, ser fa'uupe ya Jisas. \v 18 Ri faarua naa ton fo nimar Tsunia, “Kaakaa ovei, O Aatouf tana taa Jiu.” \v 19 Ri pour to na patsuun Ya na painy tsukan, ri kasuf Towa, ana ri fatukun to matan Ya faarei te fatsiitsii finy rorin vainy a aatouf. \v 20 Te taring fakap bus iny ari Jisas, ri puruur osing Towan vau beberus iny jiarasan an mamaato ser favau fatabiny Yan vau Tsuan. Ri ras fatafuts naa Towa jiarasan tana ngats fan tsian a tou fagageits Ya tana pagafuan. \s1 Tou Gageits Ten Jisas Tana Pagafuan \r (Mt 27.32-44; Lk 23.26-43; Jn 19.7-27) \p \v 21 Sanaan ri sab a mes te koo rori Saimon a tsoiny Sairini taman Aleksanda me Rufas poo fi me tana tanun sa taataan fi naa tana ngats fan tsian ser sogsog ya, ri fagovets towa na pagafuan ten Jisas, ri tsue of towa ma vovou iny naa ya Jisas. \v 22 Ri ras naa to Jisas tana pan te koo rori Golgota, kifon vegiau to, “Pan tan tonaar.” \v 23 Na aya ri tanaf iny fainy Towan wain kopis mi rin nau aapeits koo rorin Mer, ma mafuu na puan Ya, Ya te gima sarei ta kamits, sen Jisas gima jiu ya. \v 24 Ai ri tapaar Towa tana pagafuan ser fagageits ya, ri tatafas ratuarin fo painy vau tsunia fapoopoan narari to tan tats fabiririir iny a saatu, ser fakiki sei te nom non isisen painy vau Tsunia. \v 25 Ri fagageits Ya tana sia na kilok tana voinyvoiny. \v 26 U vegiau to aya te kirkir te sak ari Jisas to, “Aatouf tana taa Jiu.” \v 27 ana ri fagageits to na ina fuan a mes a kakabuts tana pagafuan fiisen me Jisas, isen tan panaainy matou ana mesmes tan panaainy keeruk. \v 28 Tan kat to aya vegiau tan vegiau Ten Gov ruak iny man ovei nato, \q1 “A vainy tagei ror Ya faarei me na mes a iring.” \rq (Aisaia 53.12) \rq* \m \v 29 Vainy te taataan fabisbis iny patsuur ana ri tsue vaaserere iny to Jisas, “Jio! Nyi tsue te rurei rom a saape, ana Nyi te fatsuiny fatabiny ya tan fopis nainy! \v 30 Saup a Tsivom! Of osing me na pagafuan!” \p \v 31 Jesan kan te kat fin tsunaun tan tsoiny faakor ana rin tsoiny fifaatsuts tan Faun, tsue taring iny e Jisas fapoopoan narari, “Ayei saup ir a mesapan, sana Ayei gima saup a Tsivon! \v 32 Tanyi yam e Krais a Mes te pisainy e Gov ma Tsoiny Fiisaup Ya tana vainy, a Aatouf tana taa Isrel, ma of osing mi Ya na pagafuan roman, ma tagaa ra ana ra te faamainy Ya!” Tsuri kan a ina fuan te gageits fiisen me Jisas tsue fiiring kan iny Towa. \s1 A Mat Ten Jisas \r (Mt 27.45-56; Lk 23.44-49; Jn 19.28-30) \p \v 33 Tana safunuu ana fuan a kilok tana nuaf, monaagits faavot uurup faavot nato onots ovei a fopis a kilok tana touraf. \v 34 Tana fopis a kilok Jisas dau iny ton tangis tsian, “Eloi, Eloi, lama sabaktani?” kifon ya to, “Gov Tsiau, Gov Tsiau, kat fei sa Nyi naus osing Vanyo ei?” \v 35 Rin mes vainy tsutsun na aya nongoiny Towa ser tsue na ka, “Nongon yam, Ayei te fikoo non e Ilaija ma faakouts Ya!” \v 36 Ana ina isen tsuri kuar to sa nom tsuuyan ya fabub towan wain maajiin, ya kotskots towa nguen ngaar ana ya tanaf to ma fajiu ya Jisas ana ayei tsue to, “Anaanos yam, ma tagaa ra te naa fi minon e Ilaija ma fauf ya Jisas tana pagafuan.” \p \v 37 Ai Jisas dau iny ton tangis tsian, Ya tauts to. \v 38 An raarav boo an tatabuan te gageits koman a saape takakaar to fapoopoan sa kat a fuan a pan sa tapue en, tanik me jias sa nai onot me peto. \v 39 Te tagei a tsoiny mumua tan vainy puaan te tsutsun na aya matan a pagafuan, ito te tagaa te tangis ai te mat fi Jisas, ya tsue to, “Man ovei, Ayei faman a Guei Tsoiny ten Gov!” \p \v 40 Ana mesapan nar moun to te kaakaa na aya tsutsun me veevian tagaa to fapoopoan narari e Meri na muiny Magdala, ai Meri kan tsinan Jemis te vurots iny non e Joses, ai Salome. \v 41 Arin moun to aya vovovou iny e Jisas te kaakaa Ya Galili ana ri fafaakouts kainy Towa. Ana rin mes panainy moun kinai te kaa kan na aya, te naa fiisen mi naa Ya Jerusalem. \s1 Tou kats Tana Puan E Jisas \r (Mt 27.57-61; Lk 23.50-56; Jn 19.38-42) \p \v 42 Te touraf en an nainy iny kakoun onots a fo mamatsiny ka, tana saa u Nainy Fafaatouf tana taa Jiu tamanainy. \v 43 Josep a tsoiny Arimatia natiny famaari rori ruak me. Ayei kan a isen tsurin tsoiny mumua tana taa Jiu te vaagum tana Kansol te anaanos kainy non a tou naa me tana Waan e Gov, ayei te ongoor sa nai ruak e Pailat, ya rangats towa na puan e Jisas. \v 44 Pailat karian te nongoiny finy ya Jisas te maten. Ya fikoo to na tsoiny mumua tan vainy puaan ana ya rangats towa te mat fi Jisas. \v 45 Te nongoiny fakap bus e Pailat vegiau to tana tsoiny mumua tan vainy puaan, Pailat tsue of to Josep ayei onot non ma nom a puan e Jisas. \v 46 Josep foiny raarav saavits goseen kafof Ya fauf to na puan e Jisas, paapau towan raarav goseen kafof foun, ya fasooiny Towa tan puts te kats ya tan fats. Ya fakukuur to na sen a fats a karap sa bei ot iny yan matainy sobaa tan puts. \v 47 Meri na muiny Magdala ai Meri tsinan Joses te tagaa te soon fi na puan e Jisas. \c 16 \s1 Tou Tsun Fatabin Ten Jisas Tana Mat \r (Mt 28.1-8; Lk 24.1-12; Jn 20.1-10) \p \v 1 Voun Nainy Fafaatouf tana taa Jiu, Meri na muiny Magdala, ai Meri tsinan Jemis, ai Salome, ri foiny fungan jiaf tauf tsuraf, ser komainy ma nai tsiiu iny ya puan e Jisas. \v 2 Tana voinyvoiny ovei te toomat naa ri tana Sande tan vaamuan nan nainy tana wik, ri naa fi to tan puts. \v 3 Te taan naa ri, ri vegiau patsukan rato fapoopoan narari, “E sei te fakukuur of rarora na fats tan puts ee?” \v 4 Ri matoong naa ton puts ser tagei na fats a karap te kukuur en. \v 5 Ri sof koman puts, ser tagei na isen a see tsoiny gum non tan panaainy matou, kaa minon vaun beberus iny jiarasan goseen kafof, ri karian fiisok tsun rato. \p \v 6 Ana see tsoiny tsue of ratuari, “Karian vaare yam, nyo nat you mi sainy rom e Jisas iny Nasaret, to te gageits tana pagafuan. Ayei gima kaa bus non tovei, Ayei te tsun fatabin en! Tagaa yam tana pan te fasooiny ari Ya. \v 7 Kuar yam am fafaatai raton matisian Tsunia, fiisen me Pita, ‘Ayei mumua maromi unya Galili, mi te nai tagei Ya na aya, te tsue of fi mami Ya.’” \p \v 8 Sana ri tafuts ser bus osing puts, tana saa ri te oraav ser totoroor er. Ri munmun iny a ka to, ser gima tsue faruak iny ya tan ta mes, tana saa ri te oraav fiisok. \s1 Jisas Te Ruak E Meri Na Muiny Magdala \r (Mt 28.9-10; Jn 20.11-18) \p \v 9 Vou na tou mat ten Jisas, te toto fatabin Ya tana voinyvoiny ovei tana Sande tan vaamuan nan nainy tana wik, Jisas ruak faamuan ovei ten Meri na muiny Magdala, ayei na moun Jisas te buur ravainy a ina fits a masarau tsunia. \v 10 Meri naa sa tsue of rarin vainy ten Jisas, rin vainy te susuiny matan ser tangis. \v 11 Te nongoiny arin vegiau ten Meri, to te kat ya ten Jisas te toto fatabin fi Ya, ai to kan te tagei finy ya Jisas, ri gim to ma faamainy ya. \s1 Jisas Ruak Ir A Ina Fuan A Matisian \r (Lk 24.13-35) \p \v 12 Voun a ka to, Jisas ruak sa kat gengen of ir a ina fuan a matisian te taataan fi naa ri sanaan tana gum fan. \v 13 Ri tabin me ser fafaatai iny a ka to tsurin mes panainy matisian, sana ri gim kainy to ma faaman rari. \s1 Jisas Ruak Ir A Ina Safunuu Ana Isen A Matisian \r (Mt 28.16-20; Lk 24.36-49; Jn 20.19-23; Am 1.6-8) \p \v 14 Vou ovei Jisas ruak raton safunuu ana isen a matisian te gum iny ainy ari. Ya peits ratuari, tana saa aaver rari te kio ovei men vaajets. Ana ri vaajets kan iny to na vainy te tagei Ya te toto fatabin fi Ya. \v 15 Ya tsue to tsuri, “Kuar yam tana monaagits faavot mi te favaanan iny Vurungan Rof nane Krais tana vainy faavot. \v 16 Sei te faaman non ana ya te fapeenan te nai saup fatabin non; san e sei te gim non ma faaman e, vou ayei nai nom non a fasaraa unya Hel. \v 17 Vainy fafaaman mei miror a parits iny faatok to ayei, ri onot ma buur ravainy masarau tana asanga Vanyo; ri nai vegiau fafoofan kan ror tan mes vegiau kanen; \v 18 te govets rorin koraa ge te jiu rorin amatsuan, gim ror ma kat fiiring rari; ri nai fasaur ror a nimar tan vainy faadis, nai rof fatabin eraror.” \s1 Gov Nom Finy Naa Jisas Gormirmir \r (Lk 24.50-53; Am 1.9-11) \p \v 19 Te fakap iny vegiau bus a Tsunaun e Jisas fiisen ramiri, Gov nom finy naa Towa Gormirmir Ya gum to tana pan iny fatsiitsii tan nimainy matou ten Gov. \v 20 Rin matisian naa ser favaanan tan fo mamatsiny pan, ana Tsunaun binun fiisen ramituari, ana Ya faparits ton vegiau Tsuan te favaanan iny ari tana parits iny faatok.