\id MAT NT2195 Saposa - J W Gareitz 9-11-00 \h Matiu \toc1 Vurungan Rof Nane Jisas Krais Te Kirkir Iny E Matiu \toc2 Matiu \toc3 Mt \mt1 MATIU \mt2 Vurungan Rof Nane Jisas Krais Te Kirkir Iny E Matiu \imt1 Tsue Famumua \ip Voun safunuu na ingainy te kap naa vou na mat ten Jisas, Matiu kirkir ton Vurungan Rof nane Krais. Mes a asangan e Matiu koo ri Livai, ayei na isen tsuri na safunuu ana ina fuan nar matisian. Ayei kirkir iny vegiau nane Jisas tovei tan vainy tsunia na taa Jiu. Fuainy kuigin muan fiisok kirkir kan iny a tou naa me ten Krais tana taa Jiu. Matiu inainy fanatnat bus iny e Jisas faarei na Krais ana Aatouf ana ayei komainy fiisok raror a taa Jiu faavot ma faaman kan ten Jisas Tsunia na Krais, ana ayei tsue faman iny towa to te kirkir fi ya na ka te tsue fin fuainy kuigin tan Vegiau Ten Gov. Ayei kirkir tsuk kan iny a Waan iny Gormirmir. \c 1 \s1 U Asangar Tsuvun E Jisas Krais \r (Lk 3.23-38) \p \v 1 I tovein fuainy tsuvun e Jisas Krais, e Jisas Krais a tsubnaain ten Devit, ai Devit a tsubnaain ten Abraham. \p \v 2 Abraham ayei na taman e Aisak; Aisak ayei na taman e Jekop; Jekop ayei na taman e Juda an fuainy famuinyasiny tsunia; \v 3 Juda ayei na taman e Peres me Sira, tsinar rari Temar; Peres ayei na taman e Esron; Esron ayei na taman e Ram; \v 4 Ram ayei na taman e Aminadap; Aminadap ayei na taman e Nason; Nason ayei na taman e Salmon; \v 5 Salmon ayei na taman e Boas, tsinan ya Reheb; Boas ayei na taman e Obet, tsinan ya Rut; Obet ayei na taman e Jesi; \v 6 Jesi ayei na taman e Devit a Aatouf. \p Devit ayei na taman e Solomon tsinan ya Betsiba e natsun Uraia faamuan; \v 7 Solomon ayei na taman e Riaboam; Riaboam ayei na taman e Abija; Abija ayei na taman e Eisa; \v 8 Eisa ayei na taman e Jeosafat; Jeosafat ayei na taman e Joram; Joram ayei na taman e Usaia; \v 9 Usaia ayei na taman e Jotam; Jotam ayei na taman e Eihes; Eihes ayei na taman e Hesekaia; \v 10 Hesekaia ayei na taman e Manase; Manase ayei na taman e Amon; Amon ayei na taman e Josaia; \v 11 Josaia ayei na taman e Jekonaia an fuainy famuinyasiny tsunia to tan nainy te nom finy ra naa ri rin vainy Isrel ser naa fi naa Babilon ri faarei ton vainy gog. \p \v 12 Te faarei arin vainy gog unya Babilon ai Jekonaia faarei to taman Silatiel. Silatiel ayei na taman e Serababel; \v 13 Serababel ayei na taman e Abuid; Abuid ayei na taman e Eliakim; Eliakim ayei na taman e Eso; \v 14 Eso ayei na taman e Sedok; Sedok ayei na taman e Ekim; Ekim ayei na taman e Eliud; \v 15 Eliud ayei na taman e Eliasa; Eliasa ayei na taman e Matan; Matan ayei na taman e Jekop; \v 16 Jekop ayei na taman e Josep, ai Josep faarei to natsioiny Meri, e tsinan Jisas te koo ri Krais, a Mes to te pisainy e Gov ma Tsoiny Fiisaup Ya tana vainy. \p \v 17 To sa faarei men safunuu ana fats a aatai tanik me ten Abraham sa nainy onot me ten Devit, an safunuu ana fats a aatai to tanik me ten Devit sa nainy ruak me tan nainy te naa fi naa ri Babilon sa ri faarein vainy gog, ana safunuu ana fats a aatai to ito te faarei fi rin tsoiny gog Babilon sai nainy ruak me te agiir fi Jisas. \s1 Tou Agiir Ten Jisas Krais \r (Lk 2.1-7) \p \v 18 To aya nan a sanaan te agiir fi me Jisas Krais. Tsinan ya Meri to te us of ari Josep, sai tabuiny fanging rori, Meri nat fi nei ayei nai faagiir non a guei tana parits tan Aaven Taabos. \v 19 E Josep a tsoiny fanging ten Meri na rof fiisok ana ya pon to ma gargar faamo tsuiny naa ya, ayei tsugainy ma farejiaf e Meri matar a vainy faavot. \p \v 20 Te fakats farokot ya na ka to, ana morena tana Tsunaun ruak towa tan taraa sa tsue, “Josep tsubnaain ten Devit, oraav vaare ma fifanging minyi Meri a faarei to natsum, tana saa, to tan Aaven Taabos, ayei kuraa iny non ya. \v 21 Ayei nai faagiir non na guei tsoiny ana nyi te nai koo Ya Jisas, tana saa, Ayei nai saup fatabin rarori na vainy Tsuan, tana fasaraa tana fo aveto tsuri.” \p \v 22 Fo mamatsiny ka to te ruak an vegiau tana Tsunaun ruak iny man ovei enato nguen na isen na kuigin muan, \q1 \v 23 “A moun a 'aun to te nai kuraa nats non ana ya te faagiir a guei tsoiny ana ri te koo ya Imanuel” \rq (Aisaia 7.14) \rq* \m (kifon vegiau to Imanuel, “Gov kaa fiisen ramirora.”) \p \v 24 Te tagun bus e Josep, ayei kat to na ka te tsue of ya na morena tana Tsunaun to sana ayei fanging bus e Meri. \v 25 Sana Ayei gima fiinot fiisen mi ya onot te faagiir finy e Meri na Guei Tsoiny. Ai Josep koo Towa Jisas. \c 2 \s1 U Vainy Nat Naa Me A Tou Tagei E Jisas \p \v 1 E Meri faagiir e Jisas tana ngats fan iny Betlehem tana gum fan iny Judia, tan nainy te Aatouf e Herot. Te agiir fakap bus e Jisas rin mes vainy nat te natiny toobo raror kootsits, poo fi me tana pan te roruak minon a nuaf ser naa fi naa tana ngats fan tsian iny Jerusalem, \v 2 ser rangat, “Fei te agiir a guei aatouf tana taa Jiu ei, tana saa, amam te tagei a kootsits tsunia te ruak ising me tana pan te roruak minon na nuaf, ana mam a tou faatouf Ya.” \p \v 3 Te nongoiny e Herot a Aatouf u vegiau to ana ya oraav fakap enato, ana fokinai faavot kan tana ngats fan tsian iny Jerusalem. \v 4 Ya fikoo vaaguam raton fokinai tsunaun tan tsoiny faakor tana taa Jiu ana rin tsoiny fifaatsuts tan Faun te kirkir iny e Moses sa rangat rari, “Fei te agiir non a Krais, a Mes te pisainy e Gov ma Tsoiny Fiisaup Ya tana vainy ei?” \p \v 5 Ri biny towa, “Tana ngats fan iny Betlehem tana gum fan iny Judia, tana saa, ito te kirkir fi na kuigin muan sa tsue na ka, \q1 \v 6 ‘Amin gueiny Betlehem tana gum fan iny Judia ami kaa mirom asangan tsian tana tsunaun a karap iny Judia, tana saa, a isen a tsunaun na karap nai poo fi minon Betlehem, Ya te tagaa ot iny vavainy Tsonyo iny Isrel.’” \rq (Maika 5.2) \rq* \m \v 7 To sen Herot fikoo famun ir vainy nat tana pan te roruak minon a nuaf sa rangat rari tan nainy te ruak fatoobing a kootsits to. \v 8 Kat to, ya jiats ratuari Betlehem fiisen men vegiau to: “Kuar yam am tsikoo faarof to na guei, te sab finy romi Ya, tsue fanat of vanyo yam, ma nai fafaatouf patsu nyo Ya.” \p \v 9 Te nongoiny fakap bus arin vegiau tana aatouf to, ser naa buser, te naa ri ser tagei pis a kootsits, ito na kootsits te tagei faamuainy ari tana pan te roruak minon a nuaf mumumua ra naa ri sa onot tana pan te kaa non a guei. \v 10 Te tagei ari na kootsits an mamagat via tsitapuu enato tsuri. \v 11 Ri sof gagon numaa, ser tagei na guei fiisen me tsinan e Meri, ri fatukun ser faatouf Ya fiisen me na fo fifaan, gol, ana viir jiaf iny faakor tauf tsuraf, ana tapui kan na tauf tsuraf. \p \v 12 Gov tsue fanat of rari tan taraa, ma tabin vaare naa ri ten Herot, to ser tabin fatabin fan tsuar ising naa tana mes a sanaan kanen. \s1 Josep Min Muiny Tsinan Naa Fi Ijip \p \v 13 Te naa fakap bus nan vainy nat, ana morena tana Tsunaun ruak to Josep tan taraa sa tsue na ka, “Tsun, nom ir muiny tsinan tsuam mi te bus fi naa tana gum fan iny Ijip. Kaa yam na aya onot non te tsue of marom yam, tana saa Herot nai sainy non a guei ma atsuiny ya Ya.” \p \v 14 To sen Josep tsun, sa nom ir muiny tsinan tsuan tana voiny ser naa fi er tana gum fan iny Ijip. \v 15 To ser kaa na aya Ijip onot te mat fi Herot, sa faonots vegiau tana Tsunaun te pokei Ya nguen a isen a kuigin muan te kat fi non to, \q1 “Guei Tsoiny Tsonyo te kaa Ijip, sa nyo fikoo mi Ya ana Ya naa mito.” \rq (Hosea 11.1)\rq* \m Tan nainy te naus osing mi Ya na gum fan iny Ijip, an vegiau ruak iny man ovei nato. \s1 Herot Te Tsue Ser Atsuiny Famat Ir Guei \p \v 16 Te nat fakap bus iny e Herot fo vainy nat tana pan te roruak minon a nuaf te gima vovou iny vegiau tsunia, ana ya peits fiisok tsun en nato. Ya tsue faparits of ratuarin vainy puaan tsuan ma atsuiny famat ari rin guei tsoiny faavot iny Betlehem, ai tana fo mes a fo fan siruu to te onots ror a fuan a ingainy gen meran, tana saa u vainy nat te fafaatai yan nainy te ruak fi na kootsits to. \p \v 17 Tan kat to aya sa faonots a ka te tsue iny e Jeremaia na kuigin muan te kat fi non to: \q1 \v 18 “Sen kuu tsian poo ising me tana ngats fan iny Rama, u kuu iny reesik, u tangis. Muiny Retsel tangis non fuainy guei tsuan; ana vainy gim ror ma onot ma famaangoiny ya, tana saa, fuainy guei tsunia mat fakap er.” \rq (Jeremaia 31.15) \rq* \m Tan nainy te atsuiny famat ir vainy puaan fuainy guei, an vegiau ruak iny man ovei nato. \s1 Josep Min Muiny Tsinan Tabin Fatabin Me \p \v 19 Te mat fakap bus e Herot, ana morena tana Tsunaun ruak to Josep tan taraa tana gum fan iny Ijip. \v 20 Ana ya tsue to, “Tsun, nom ir muiny tsinan tsuam mi te tabin fatabin tana gum fan iny Isrel. A mes te pon ma atsuiny famat a Guei te maten.” \p \v 21 Sen Josep nom ir muiny tsinan tsuan ser tabin fatabin er tana gum fan iny Isrel. \v 22 Josep nongoiny e Akelas te nom gumgum ten taman e Herot faarei ya na aatouf tana gum fan iny Judia, ya oraav nato ma kaa unya aya. San tan taraa, Gov tsue fanat of bus e Josep ma naa vaare fi naa ya tana gum fan iny Judia, ayei ma naa fi en naanaa tana gum fan iny Galili. \v 23 Tan kat to aya ya naa to sa kaa en tana ngats fan iny Nasaret. Ka to te ruak, to san vegiau tan fo kuigin ruak iny man ovei nato, “Ayei nai koo rori na Guei iny Nasaret.” \c 3 \s1 Tou Favaanan Ten Jon A Tsoiny Fapeenan \r (Mk 1.1-8; Lk 3.1-18; Jn 1.19-28) \p \v 1 Tan nainy nato aya Jon a Tsoiny Fapeenan naa me sa tanik iny favaanan koman a pan a uur ana nang iny nuaf tana gum fan iny Judia, \v 2 Ya tsue to tana vainy, “Faonot yam, mi reesik to am takopis osing to na fo aveto tsuam, ana mi te tap naa ten Gov, tana saa a Waan iny Gormirmir te sisiruu ename.” \v 3 E Jon ayei na mes te pokei iny e Aisaia na kuigin muan sa tsue na ka, \q1 “Ai isen te vegiau fabaasuan me koman a pan a uur, ‘Kakoun onots of yam a Tsunaun a aavem, mi te vatsvats of Yan kat tsuam ma faarei ya na sanaan iny naa me Tsunia.’” \rq (Aisaia 40.3) \rq* \p \v 4 Jon popous iny funuu nana kamel faarei non pous tan kuigin, ana ya pous kan iny ton vakiri pempem nana kamel faarei yam pous tsunia. Ya ainy ton kookai an sisingif. \v 5 Vainy naa me tsunia poo fi me tana ngats fan tsian iny Jerusalem ai tana fo mes a fo ngats fan tana gum fan iny Judia ai tan fo mamatsiny fan tana aurom iny Jodan. \v 6 Ri pokein na fo aveto tsuar sen Jon fapeenainy rari tana aurom iny Jodan. \p \v 7 An fuainy Farasi (a gum tana taa Jiu to te vovovou faarof ror Faun te kirkir iny e Moses fiisen men kat tan tsuvurari) an fuainy Sadusi (a gum tana taa Jiu to te natiny tsue ror a sikia ta tou tsun fatabin tana mat), naa me ten Jon a Tsoiny Fapeenan. Te tagei ari Jon ri naa faavot mito tsunia a tou fapeenan sana ri tabuiny ma pokein a fo aveto tsuar, ya tsue to tsuri, “Amin guei tan koraa! Tana tou peenan ami pon fi rom nei mi onot rom ma fataanis osing koma seeve ten Gov to te naa naa minon? \v 8 Kat yam kat to te onot iny faatok maromi mi takopis osing bus fo aveto tsuam, ana nyo te see fapeepeenainy mami. \v 9 Am tanik iny tsue fi vaare to nei fapoopoan namami, ‘Gov gim non ma fasaraa mamam, tana saa Abraham ayei na tsuvumamam.’ Nyo tsue of maromi Gov onot non ma nom marats to, Ya te kopis rari er faarei miton tsubnaainy ten Abraham! \v 10 Ami faarei rom nau, ana fo nau gim ror ma fua tan tu fua tu rof nai rop ravaa ror er faakor ravaa to tan guaf. Gov kakoun en tan kat, kat to tsumi. \p \v 11 “Nyo peenainy maromi tana aurom tsun faatok maromi tsumi te reesik sam takopis osing fo aveto tsumi ana mi te tap naa ten Gov; sana Mes to te naa minon vou vanyo nai fapeenainy maromi tan Aaven Taabos an guaf. Ayei karap fafisfis varonyo; nyo gima onot faarof iny govets su Tsunia. \v 12 Ayei faarei non a taman tan tanun wit nom iny non a fok niman ka iny kat ravainy nungan nan wit ana ayei te nai guam wit ya te fakei naa ya tana numaa iny fatamaar ana ya te nom nungan ya te nai ravainy ya tan guaf to te gim non ma natiny mote.” \s1 Tou Peenan Ten Jisas \r (Mk 1.9-11; Lk 3.21-22) \p \v 13 Tan nainy to aya Jisas naus osing me na gum fan iny Galili sa naa fi naa tana aurom iny Jodan a tou peenan ten Jon. \v 14 Sen Jon baainy sa tsue na ka, “Nyo onot rou ma peenan Tsumanyi, sana Nyi naa fasuar pis emame tsonyo?” \p \v 15 Jisas biny towa, “Tanyiny korei, tan kat to ayei ara nai kat ror fo mamatsiny ka te koman fi non e Gov.” Sen Jon vovou iny vegiau Tsunia. \p \v 16 Te fapeenan fakap bus e Jisas, sa ruak osing me na aurom. Sen tsun ana korosuu tapue to, ana Ya tagei ton Aaven Taabos ten Gov of mito Tsunia faarei na kurume. \v 17 An vegiau poo mito Gormirmir, “Tovei na Guei Tsoiny Tsonyo, te kaa non koman Tsonyo, Nyo koma rof marom Anyi.” \c 4 \s1 Satan Amus E Jisas \r (Mk 1.12-13; Lk 4.1-13) \p \v 1 An Aaven Taabos mei naa to Jisas tana pan a uur ana nang iny nuaf ma amus Ya na Vinasaar. \v 2 Ai Jisas gim to ma ainy onots fats safunuun a nuaf an fats safunuun a voiny ana Ayei ves to. \v 3 Ana tsoiny fifiamus naa mito Tsunia sa tsue, “Anyi na Guei Tsoiny ten Gov, tsue of ir fats to ma ruak iny koinykoiny mi ri.” \p \v 4 Jisas biny towa, “Te kirkir en tan Vegiau Ten Gov, \q1 ‘Mes te gim non ma toto ising tan koinykoiny tsun, san tan fo mamatsiny vegiau te poo minon nguen e Gov.’” \rq (Faun 8.3) \rq* \m \v 5 Ai Vinasaar mei fi naa Towa tana ngats fan a taabos, Jerusalem sa fatsutsuiny Ya tana pan a nai jias fiisok tana saape, \v 6 ya tsue to Tsunia, “Anyi na Guei Tsoiny ten Gov, tsiak fi naa putaa, tana saa te kirkir en tan Vegiau Ten Gov, \q1 ‘Gov nai tsue of non morena Tsuan ma koup Manyi ri. \m Ana, \q1 Ri kan nai nom tap marom Anyi nimar ma tageev on vaare na moum Manyi tan ta fats.’” \rq (Vadou 91.11,12) \rq* \m \v 7 Jisas biny towa, “San Vegiau Ten Gov tsue kainy a ka, \q1 ‘Nyi ma tanaf vaare na Tsunaun a Gov tsuam.’” \rq (Faun 6.16) \rq* \m \v 8 Ai Vinasaar mei pis naa to Jisas tana tobeer a nai tsig ya faatok Towa na fo mamatsiny waan nana monaagits to, an fo mamatsiny siinaiv tsuri. \v 9 “Fo mamatsiny ka to nyo nai faan marom Anyi ya,” tsue fi ya, “to te fatukun fi rom Anyi, Nyi te tsunguruu iny faatouf vanyo.” \p \v 10 Jisas biny towa, “Feis osing you, Satan, tana saa te kirkir en tan Vegiau Ten Gov te tsue na ka, \q1 ‘Faatouf a Tsunaun a Gov tsuam ana nyi te vovou tsun iny mangiir Tsunia!’” \rq (Faun 6.13) \rq* \m \v 11 Ai Vinasaar naus osing Towa; an morena ten Gov naa mito Tsunia ser faakouts Ya. \s1 Jisas Tanik A Binun Tsuan Galili \r (Mk 1.14-15; Lk 4.14-15) \p \v 12 Te nongoiny e Jisas te fakei finy ari Jon tana numaa iny kotskots, Ya naus osing to na gum fan iny Judia, Ayei naa fi enato tana gum fan iny Galili. \v 13 Ya naus osing to na ngats fan iny Nasaret sa nai kaa en tana ngats fan iny Kapeniam. Kapeniam kaa non panan a naaman tana pan tere Sebulan me Naptali. \v 14 To san sen vegiau te kat e Gov nguen e Aisaia na kuigin muan, tsue na ka, \q1 \v 15 “Pan ten Sebulan, ana pan ten Naptali, tana pan te matoong fi naa non tana naaman tan mes panaainy aurom iny Jodan, Galili, a pan tan vainy sikia ma taa Jiu! \q1 \v 16 Vainy uurup te tagei bus a arasan. Ai tsuri kan uurup fiisok tana aave rari, Gov faatok rari na arasan.” \rq (Aisaia 9.1,2) \rq* \m Tan nainy te kaakaa Jisas Kapeniam, an vegiau to ruak iny man ovei nato. \p \v 17 Tan nainy to aya Jisas tanik iny favaanan, sa tsue, “Reesik yam, am takopis osing to na fo aveto tsumi ana mi te tap naa ten Gov, tana saa a Waan iny Gormirmir te sisiruu ename.” \s1 A Vaamuan Nana Matisian Jisas Fikoo Ya \r (Mk 1.16-20; Lk 5.1-11) \p \v 18 Jisas taan ereer naanaa tana naaman iny Galili, Ya tagei ton ina fuan mumuinyasiny ere Saimon to te koo ri Pita ai famuinyasiny tsuan e Anduru, te vavagaar naaman, tana saa arin tsoiny nawaan. \v 19 Jisas tsue to tsuri, “Taami yam, am vovou Vatuanyo, ana Nyo te faatsuts mamin kat iny nonom mes faarei to te saasauf jian fi mi.” \v 20 Sen tsun, ri fakei ravainy ton muav tsuar ser vovou iny naa Ya. \p \v 21 Ya naa pis naa to sa sab ir mes mumuinyasiny ina fuan Jemis me Jon, u guei tsoiny ten Sebedi. Ri kaakaa er koman puak fiisen me tamarari Sebedi um'um muav tsuar. Jisas fikoo ratuari. \v 22 Sen tsun ri naus osing ton puak tsuar fiisen me tamarari, ser vovou naa Jisas. \s1 Jisas Faatsuts, Favaanan Ana Ya Tsipaar Kan To \p \v 23 Jisas naa vavis to tan fo mamatsiny pan tana gum fan iny Galili. Ya faatsuts rato na vainy koman a fo numaa iny fafaatouf tana taa Jiu, favaanan iny Vurungan Rof tana Waan e Gov, ana Ya tsipaar kan rato na vainy fiisen men fo viir faadis an tameruts. \v 24 U vaanan nane Jisas saats vavis to na gum fan iny Siria, to sana vainy mei men vainy fiisen men fo viir faadis an kamits, an vainy masarau te tutuei rari, an vainy pua ra totoroor an vainy pengong, sen Jisas tsipaar rari. \v 25 Ana fokinai vainy vovou naa Towa, rin tagin tana fo ngats fan tana gum fan iny Galili, fiisen ramen tagin tana fo ngats fan tana pan iny Dekapolis, an tagin tana ngats fan tsian iny Jerusalem, ai tana fo mes a fo fan kaner tana gum fan iny Judia, ai to kan tana fo mes a fo fan kaner tan mes panaan nana aurom iny Jodan vovovou naa Towa. \c 5 \s1 Jisas Favaanan Patsun A Painy Tet \r (Lk 6.20-23) \p \v 1 Jisas tagei ir tagin Ya paas fi enato tana painy tet Ya vaagum to. Matisian Tsunia bau faafis Towa, \v 2 ana Ya tanik iny faatsuts ratuari: \q1 \v 3 “Paparaa tsurin vainy te inainy fanatnat iny rora tsivor te aaruts ror tana aaver; a Waan iny Gormirmir a ka tsuri! \q1 \v 4 Paparaa tsurin vainy te susuiny matan ror: Gov nai famaangoiny rarori! \q1 \v 5 Paparaa tsurin vainy te fauf ror a tsivor; ri nai nom rora tafan tsuar te kakouiny onots e Gov! \q1 \v 6 Paparaa tsurin vainy te mauts fiisok ror kat tavaron ten Gov; Gov nai faonots non koman tsuri. \q1 \v 7 Paparaa tsurin vainy te tagtag rora mesmes; Gov nai tagtag kan rarori! \q1 \v 8 Paparaa tsurin vainy te fakats fapaparits tsuiny ror e Gov; ri nai kaa fiisen miror Ya! \q1 \v 9 Paparaa tsurin vainy bibinun fiisen miror a aaverof fapoopoan nar vainy, Gov nai koo rarorin guei Tsuan! \q1 \v 10 Paparaa tsurin vainy te sab ror a patang ana kamits tan kat tavaron tana saa ri kat rora foka te komainy non e Gov; a Waan iny Gormirmir a ka tsuri! \p \v 11 “Paparaa tsumin vainy to te nom rom fo tsue fifiiring, ai to te sab romi na fo patang ana kamits tana mes a vainy, ai to kan te tsue kabuts fi maromi na mesapan tana saa amin vainy Tsonyo. \v 12 Ami ma mamagat am paparaa fatsian to, tana saa a tafan tsian tsumi te kaa non Gormirmir. Ayei kan a fo kat te sab romi na fo patang ana kamits to te kat fi ri tana fo kuigin muan.” \s1 Teis An Kurun \r (Mk 9.50; Lk 14.34-35) \p \v 13 “Ami faarei rom teis tan puputaa. Sai te kajiaa non teteisian nan teis to, a sikia pis ta sanaan iny kat fateteisian fatabiny ya. Te iring babainy enanon, onot tsun non ma ravaa en ana vainy ma taan patsun ya. \p \v 14 “Ami faarei rom kurun tana monaagits to. A fan te kaa non tan tet gim non ma takop. \v 15 Sikia ta isen te fakuruiny non kurun ya te fakei ya fain kobuu; a sikia, ayei fakei non ya jias tana taran, ma fa'arasainy ya na vainy gagon numaa. \v 16 Tan kat to aya u kurun tsuam ma fa'arasan matar ra vainy faavot to, ma nai tagei arin kat rof tsuam, ri te vamarits e Tamamami te kaa non Gormirmir.” \s1 U Fifaatsuts Nan Faun Ten Moses \p \v 17 “Pon fi vaare yam nei Nyo naa me ma nom ravainy Anyon Faun te kirkir iny e Moses ana fo fifaatsuts tan fuainy kuigin. A sikia. Nyo gima tou nom ravaa irari, sana Nyo naa me ma faruak Anyo na man nan fifaatsuts tsuri. \v 18 Nyo tsue faman of maromi, te nai kajiaa non a korosuu an puputaa, sana fo kirkir, ge ta isen ta pan nan Faun te gim non ma kajiaa on nats. U Faun kaa non onot non a fo mamatsiny ka nar Faun te ruak non. \v 19 Sai te kat fi non nei a mes te gim non ma vovou iny ta isen ta pan tan karan nan Faun tovei ana ya te faatsuts a mesapan tan senviir kat, asangan ya kan nai kakaii enanon tana Waan iny Gormirmir. Sana mes te vovou iny non Faun ana ya te faatsuts a mesapan tan senviir kat, nai nom non asangan karap tana Waan iny Gormirmir. \v 20 Tsurin tsoiny fifaatsuts tan Faun an fo Farasi tsue fi ror nei, ‘Amam tavaron em matan e Gov tana saa amam vovovou faarof iny rom fo Faun te kirkir iny e Moses,’ sana Nyo tsue of maromi, To te gim fi romi ma tavaron men kat tsumi ya te gima tavaron fafisfis pis iny men fo kat tsurin tsoiny fifaatsuts tan Faun an fo Farasi to ari, ami kan gim rom ma nai sof naa tana Waan iny Gormirmir.” \s1 U Fifaatsuts Nan Kat Iny Fapeepeits \p \v 21 “Ami nongoiny vegiau nan faun te nom fuainy tsuvurara muan, ‘Bainy fitokon yam; e sei te fitokon non ee, ayei ma naa tan vaatsuk.’ \v 22 Sai tovei Nyo tsue of maromi; e sei te fapeepeits fiisen minon a mesmes tsuan ee ma naa fi en tan vaatsuk; ai sei te fijiar fifiiring non a mesmes tsuan ee ma naa fi en tan tsoiny vaatsuk; ai sei te koo non a mesmes tsuan a Vinasaar ee ma naa fi en tan guaf iny Hel. \p \v 23 “Te komainy kat rom anyi na faakor faarei non a fifaan tsumanyi ten Gov tan fatsung fafaatouf na aya, ana nyi te fakats a iring te kat anyi tana mesmes, \v 24 fakei tsom a fo fifaan tsuam matan fatsung fafaatouf ana nyi te veesau tsom fi naa tsunia nyi faroruak fiisen mi towa; nyi te see nai fafaan iny a fo fifaan tsuam ten Gov. \p \v 25 “Te komainy fakaa marom anyi ta mes tan vaatsuk, vivaatau fiisen me te kaa fi minon ya tu nainy to te mataanis fi minon yan nainy tan vaatsuk; kat non sana mes to ayei fakaa manyi tana tsoiny vaatsuk, ana ayei te faan ma naa nyi nimar kokokof, ana ri te fakaa manyi tana numaa iny kotskots. \v 26 Nyo tsue faman of marom anyi te gim fi rom anyi; ma biny a fo tavan tsuam, nyi gim rom ma naus osing a numaa iny kotskots.” \s1 Faatsuts Tan Kat Iny Tsikoor. \p \v 27 “Ami nongoiny a mes a faun te tsue iny ari muan, ‘Bainy tsikoor yam.’ \v 28 Sai tovei nyo tsue of maromi; sei na mes te tagei non a moun ya te komainy tsuiny ya ee, ngats bus a faun tan kat iny tsikoor a moun to aya tana aaven ya. \v 29 Tan kat to aya te ras fi marom anyi na matam tan panainy matou tan aveto fas ravainy, nyi te ravainy ya. Te rof fiisok non tan pets a isen ta pan puam tan ravainy a puam faavot unya Hel. \v 30 Te ras fi marom nimainy matou tsuam tan aveto tek kobus nyi te ravainy ya. Te rof fiisok non tan pets ta isen ta pan puam tan ravainy a puam faavot unya Hel.” \s1 Faatsuts Nan Kat Iny Ots Fanging \r (Mt 19.9; Mk 10.11-12; Lk 16.18) \p \v 31 “Ana mes a faun te tsue kainy a ka, ‘Sei na mes te ots non fanging ten natsun ee ma kirkir of e natsun noun iny ots fanging.’ \v 32 Sai tovei Nyo tsue of maromi: to te kat iny ots fanging fi non a tsoiny e natsun, ai natsun ya te gima tsikoor, a mes to ayei kat e natsun sa tsikoor en, ito te fanging non a moun to na mes a tsoiny. Ai sei na mes te fanging non a moun to ayei, natsioiny ya te ots fanging fiisen mi ya, ayei kan te kat, kat iny tsikoor.” \s1 Faatsuts Nan Tsuen Man \p \v 33 “Mi te nongoiny a mes a faun kanem te tsue fi ri tan vainy muan, ‘Ngats vaaren tsuen man, sana mi ma kat tsue man non jias te kat romi matan na Tsunaun.’ \v 34 Sai tovei Nyo tsue of maromi: kat vaare yam tsue man non jias te kat romin tsuen man; am tsue fi vaare to nei man ovei tsun non jias Gormirmir, tana saa Gormirmir a fan te kaa non tagan tsigtsig ten Gov; \v 35 ge inei kan peto tan puputaa, tana saa pan iny tututua Tsunia Ya te favusuainy a moun; ge Jerusalem, tana saa a Jerusalem a ngats fan tsian tana aatouf a tsigtsig. \v 36 Kat kainy vaare yam tsuen man mi te tsue, man ovei non patsuu mamam, tana saa mi gim rom ma kat oiny ta isen ta painy funuu ma gosee ya ge ma bong ya. \v 37 Mi ma faonot tsuiny tsuen man tsuam, tan ‘Eye’ man non ge ‘Sikia’, an saf tsue pis ei naa te kat iny kat romi tan kat tsuen parits, poo minon tana Vinasaar.” \s1 Faatsuts Nan Kat Iny Biny Fatabiny A Iring \r (Lk 6.29-30) \p \v 38 “Ami te nongoiny a mes a faun kanen te tsue fi nei, ‘Te fas finy non ta mes a mata manyi, fas kainy yam a matan ya. Te tsuts boree non ta isen ta mes ta ngiis, tsuts boree kainy yam a ngiisin ya’. \v 39 Sai tovei Nyo tsue of maromi, Biny vaare yam a iring te kat ya tsumi. Te sapan maromi ta mes tan panainy matou asase mami, faan kan iny panainy keeruk asase mami ma sapainy kainy ya. \v 40 Te mei fi maromi ta mes tan vaatsuk ya te nom osing manyin vau iny jiarasan tsuam, tanyiny ma nom kainy yan vau iny gagon tsuam. \v 41 Ai te komainy maromi ta mes ma taan fiisen mi naa ya na isen a kilomita, taan fafis yam a isen ma nainy onots ya na fuan a kilomita. \v 42 Te sing fi non ta mes ta ka tsumi, faan iny tsunia, te komainy tavainy fi non ta mes ta ka tsumi; ma vabinun iny ya, tanyiny ma nom ya.” \s1 Mangiir Ir Vainy Te Koma Iring Maromi \r (Lk 6.27-28,32-36) \p \v 43 “Ami te nongoiny a mes a faun kanen te tsue fi nei, ‘Mangiir yam fuainy vaatau tsumi, mi te tsugei ir vainy te koma iring maromi’. \v 44 Sai tovei Anyo tsue of maromi, mangiir yam vainy te koma iring maromi, am faakats to ten Gov ma kat faarof rari Ya te kat fijior maromi ri, \v 45 tan kat to aya ami kat faarei rom guei ten Tamamami te kaa non Gormirmir. Tsunia te natiny kat non a nuaf ma nang ya tan vainy rof an vainy pisiin kan, ana Ya te faan kan iny a ruat tan vainy te natiny kat ror kat rof ai tsuri kan vainy te natiny kat ror kat a fo pisiin. \v 46 Kat fei ma nom ami na tafan a rof tsumi ten Gov to te mangiir tsuiny finy romin fuainy vainy te mangiir maromi ei? Tsurin vainy nonom takis te natiny kat kainy ror kat to! \v 47 Te vevegiau tsun romi tan vaatau tsumi, mi sikia ma kat fuainy tana mesapan. Tsurin vainy vavaajets te kat kainy ror kat to! \v 48 Ami ma kaa fatavaron me, faarei tsuiny non e Tamamami te kaa non Gormirmir, a tavaron.” \c 6 \s1 Faatsuts Nan Kat Iny Faakouts A Mesmes \p \v 1 “Tamomots yam, kat faatok vaare mi yam kat rof matar a fokinai ma tagaa ri, er fapaas to na asanga mami. Te kat romin kat to mata rari, mi gim rom ma nom a tafan a rof tsumi ten Tamamami te kaa non Gormirmir. \p \v 2 “Te faan iny romi na foka tsumi tan vainy aaruts, kat faatok iny vaare yam matar a fokinai to te katkat fi ror vainy kat mapam tan numaa iny fafaatouf tana taa Jiu ai unya kan sanaan. Ri kat fi ror to ma variri rari na vainy. Fakats faarof a ka to! Ri kaa bus me na tafan a rof tsuar. \v 3 Sai te komainy faakouts romin vainy aaruts, kat yam a sanaan iny faan ka, ma nat vaare ta mes an fuainy vaatau tsumi kan siruu, \v 4 kat yam ma faarei tsuiny ya na fifaan tsumi na takop. Ai Tamamami te tagei kat rof tsumin takop, te nai faan mamimi na tafan a rof tsuam.” \s1 Faatsuts Nan Kat Iny Faakats \r (Lk 11.2-4) \p \v 5 “Te faakats romi, kat fi vaare yam to te katkat fi ror vainy kat mapam! Ri komainy fiisok ror ma tsutsun, er faakats to koman a numaa iny fafaatouf tana taa Jiu, ai tana fo tatangin sanaan ma tagei rari na fokinai. Fakats faarof a ka to! Ri kaa bus me na tafan a rof tsuar. \v 6 Te komainy faakats romi, kuar yam gagon, am siisiots ton pingping, mi te faakats ten Tamamami te gim romi ma tagei. Ai Tamamami te tagei a foka te katkat romi tana uur, Ya te tafan mami. \p \v 7 “Koman faakats tsumi kat vaare yam a fo mamatsiny vegiau sikia ta kifon ya, to te katkat fi ror vainy kat mapam, tsuri te pon fi ror nei Gov nongoiny rarori tan faakats tsurin viviakoo. \v 8 Kat faarei vaare ir yam, tana saa, e Tamamami nat faamuan bus iny koman tsumi tabuiny rangats romi Ya. \v 9 Ami ma faakats fi to: \q1 ‘Tamamamam te kaa rom Gormirmir, Asanga Manyi na taabos; \q1 \v 10 Waam Manyi ma naa me ma kat arin mangiir Tsumanyi nei petoo faarei te kat finy rori ya naa Gormirmir. \q1 \v 11 Faan mamimam a kainy ainy te onot maromam roman. \q1 \v 12 Nyi te anofe ravainy men kat iring te kat amam, faarei mam te anofe ravainy kat iring te kat a mesapan tsumam. \q1 \v 13 Fatamee vaare mamimam tan fiamus, Nyi te bei ot mamimam tana Vinasaar. \q1 A Waam Manyi, na reits, an siinaiv kaa na suu. Man ovei.’ \m \v 14 Te anofe ravainy fi romi na iring te kat a mesapan tsumi, Tamamami te kaa non Gormirmir nai anofe ravainy kainy non a iring tsumi. \v 15 Sai te gim fi romi ma anofe ravainy a iring te kat a mesapan tsumi, e Tamamami te kaa non Gormirmir gim kainy non ma nai anofe ravainy a iring te kat ami.” \s1 Faatsuts Nan Tavtaav Iny A Kainy Ainy \p \v 16 “Te tavtaav romi, kat famegurainy vaare na puam faarei raror vainy kat mapam. Ri taan vavis miror megurainy ma tagei rari na vainy tsuri te tavtaav iny ror a kainy ainy. Nyo tsue faman of maromi, ri nom bus a tafan a rof tsuar. \v 17 Te tavtaav romi, garus yam a nai mami, mi te siruk, \v 18 ma nat vaare na mesapan tsumi te tavtaav rom, e Tamamami tsun te gim romi ma tagei te nat non. Ai Tamamami, te tagei a ka te katkat romi tana uur, nai tafan maromi.” \s1 Masun Iny Gormirmir \r (Lk 12.33-34) \p \v 19 “Farosoo vaare yam a masun tsumi nei petoo, tana pan, peesung an aran te kat fifiiring ror ya an vainy kakabuts kan sof ror ri te boree, er kabuts to. \v 20 Sana mi ma farosoo na masun iny Gormirmir, a pan a fo peesung an aran te gim ror ma kat fifiiring ya, an vainy kakabuts gim ror ma boree ya, er kabuts to. \v 21 Tana pan te kaa non fo masun tsumi, a pan nato aya, u koman tsian tsumi, te kaa non tsunia.” \s1 Arasan Nan Puan \r (Lk 11.34-36) \p \v 22 “U matan faarei non arasan tan puan. Te arasan fi non a matam, puam mami faavot arasan faavot non; \v 23 San te kio non a mata mami, a pua mami uurup ovei nanon. Te pon fi romi nei, mi kaa rom tana arasan, sana mi kaa rom tana uurup, ana uurup to aya tsumi, na karap fiisok!” \s1 Gov An Foka Te Kaa Miror Ra Vainy \r (Lk 12.22-31; 16.13) \p \v 24 “A sikia ta mes te onot non ma binun tana ina fuan a tsoiny tatagaa ot, ayei nai tsugei non a isen ya te mangiir a mesmes; ayei nai manaats non a isen ana ya te fataivou a mesmes. Jesan mi gim rom ma onot ma binun faavot ten Gov ana painy moni. \p \v 25 “Sana Nyo tsue of maromi: Mi ma koma patang vaare, fei nom romi na kainy ainy ge na kainy jiu ei ma toto mi, ge na fo raarav nana pua mami. Fiisia! A toto gim non ma fis pis a kainy ainy? Ge, fiisia, a pua mami te gim non ma fis pis a fo raarav? \v 26 Tagaa yam tan marei te ruaf vavis ror! Ri gim ror ma reev tu fua, ge farosoo faavots rari tana numaa iny fatamaar, san e Tamamami kaa non Gormirmir makok rarori. Fiisia! Ami gim rom a rof fafis rari? \v 27 Sei tsumi ito tan koma patang te onot fi rori ma sumainy a toto nar tan ta fo ar nainy ee? A sikia ovei. \p \v 28 “A saa te koma patang of romi tana fo raarav na? Tagaa yam tan fo sisinaan vouts te gian fi rori: te gim ror ma kat a binun ge kat a fo raarav tsuar. \v 29 Sin tovei Nyo tsue of maromi tana Aatouf E Solomon, a mes a masun, te gim kan ma kaa me tu fo vau tsuan saavits faarei non isen tsurin sisinaa tovei. \v 30 E Gov tsun kat fasaavits raror fo sisinaan vouts to, sisinaa gian ror roman, ai tamanainy ri te maas, er kurun ravaa to. Fiisia, Ayei gim non ma makok faarof maromi? A saf a faason a gagaar tsumi to na? \p \v 31 “Koma patang vaare yam, mi te tsue na ka, ‘Fei poo fi mi non a kainy ainy tsonyo ei, ge na ka iny jiu, gen raarav tsonyo ei?’ \v 32 Ito ari na foka te komainy fiisok ror vainy vavaajets. E Tamamami kaa non Gormirmir natiny non a fo mamatsiny ka te kat kat romi. \v 33 Sana mi ma kat tsuktsuk faamuainy tsom a Waan Ya, an fo mamatsiny kat tavaron Tsunia, to te komainy non Ya, ana Ya te see fafaan iny a fo mes a foka to tsumi. \v 34 Koma patang vaare iny yam nainy tamanainy; u nainy tamanainy te patang patsukan iny non a tsivon. Tanyiny isen nainy, ma govets patsukainy ya na patang tsuan.” \c 7 \s1 Faaroiny Vaare Ta Mes \r (Lk 6.37-38,41-42) \p \v 1 “Ami ma faaroiny vaaren kat tana mesapan, ai Gov te gim kainy ma faaron mami, \v 2 tana saa Gov nai faaroiny maromi faarei tsun non to te fafaaron fi romi, ana Ayei nai vovou tsun iny non senviir faun te vovou iny romi tan faaroiny a mesapan. \v 3 Kat fei to tsumi mamatoong tsuiny rom a painy kikipoo na kakaii te kaa non matan e vamuinyasiny tsumi, sana mi gim rom ma fakats a buiny kikipoo te kaa non mata mami ei? \v 4 Fiisia, nyi onot rom ma tsue of e vamuinyasiny tsuam, ‘Tanyiny you ma nom ravainy tsom anyon kikipoon kakaii te kaa non matan ya,’ sana buiny kikipoo te kaa non mata manyi? \v 5 Anyi na mes a kat mapam, nom ravainy faamuainy tsom a buiny kikipoo matam, nyi te onot ma tagaa fa'arasan ma nom ravainy anyin kikipoon kakaii matan e vamuinyasiny tsuam. \p \v 6 “Ami ma faan vaare iny naa ta ka ta taabos tan kas, kat ror ser takopis of mami er kot matuami, ana mi te tats of vaaren voon beruan, ri te pitaa fusfus irari mour.” \s1 Rangat, Sainy, Ge Tegteg \r (Lk 11.9-13) \p \v 7 “A tou faakats ten Gov, ami ma rangat, ana Ayei te nai faan mami, mi ma sainy Ya ai mi te nai sab Ya, mi ma tegteg tan matainy sobaa, ai Gov te nai pue of mami, \v 8 tana saa fokinai te rangat ror ten Gov, ri natiny nom ror a foka te rangat iny rori, tsuri kan te san ror, ri sab ror Ya, ai tsuri kan te tegteg ror, Gov nai pue of rarori. \v 9 E sei fapoopoan namami ito te sing finy non a guei tsoiny tsunia tu koinykoiny ana ayei te fainy ya ta fats ee? \v 10 Ge te sing fi non ya ta jian, ayei te fainy ya na koraa? \v 11 Kainon tsumin vainy te natiny kat rom aveto sana mi natiny faan iny rom a foka na fo rof tan guei tsumi, ami ma nat faman fi nei, e Tamamami te kaa non Gormirmir te gim non ma natiny kat aveto te nai faan iny non a foka na fo saavits to tana vainy te sing ror Tsunia. \p \v 12 “Fo kat te komainy romi tan ta vainy ma kat of mami, kat to aya mi ma kat of rari; ayein faatsuts nan Faun te kirkir iny e Moses an fifaatsuts tan fuainy kuigin.” \s1 Matainy Sobaan Kapoo \r (Lk 13.24) \p \v 13 “Ami ma sof fi naa tan matainy sobaan kapoo, tana saa, sanaan te naa fi non Hel, a ka tsian ana bangbang fiisok. Ana fokinai vainy natiny vovou iny rora sanaan to aya. \v 14 San matainy sobaan kapoo tana sanaan te naa fi non tana toto na suu, sab rori na nag ana tee vainy tsun naa fi naa ror tsunia.” \s1 Ami Ma Taatag Ir Fuainy Kuigin Gamgam \r (Lk 6.43-44, 13.25-27) \p \v 15 “Taatag yam fuainy kuigin gamgam. Ri faarei raror siip jiarasan, sana ri te faarei raror kas vouts gagon. \v 16 Ami onot rom ma nat rari tan kat tsuri. Fiisia, a vainy te onot ror ma patsik tu fua nan vei tan kakarits? Ge, ari onot ror ma avet tu ngainy tana aufing a ngarian? \v 17 U nau rof natiny fua faarof non, an nau iring natiny fua fiiring non. \v 18 U nau rof gim non ma fua fiiring an nau iring gim non ma fua faarof. \v 19 U fo nau te gim ror ma fua faarof tek ravaa ror, ri te nai ravaa tan guaf. \v 20 Ami onot rom ma inainy kuigin gamgam tan kat tsuri. \p \v 21 “Ami ma fakats fi vaare nei, a fokinai to te koo Varonyo na ‘Tsunaun, Tsunaun’ te nai sof rora Waan iny Gormirmir, sei tsun te manaats iny non mangiir ten Tamanyo te kaa non Gormirmir ee, ayei tsun. \v 22 Fokinai tan Nainy to aya ito tan nainy vaatsuk nai tsue ror Tsonyo, ‘Tsunaun, Tsunaun, mam favaanan iny a asanga Manyi, ai tana asanga Manyi mam buur ravainy masarau, mam kat to na foka iny faatok!’ \v 23 Sana Nyo nai tsue rou tsumi, ‘Nyo sikia rou ma nat mami. Feis osing Vanyo yam, amin vainy katkat kat tana ngi'arapaar.’” \s1 Fuan A Tsoiny Fatsun Numaa \r (Lk 6.47-49) \p \v 24 “Jio, tsumi na fokinai to te nongoiny rom vegiau Tsonyo mi te manaats ya, faarei ror a isen a mes a nat te fatsuiny a numaa tsuan patsun fats. \v 25 Te ruat mi ya, ana aurom urungat to, ana ainysat tsian tapoor mito sa taf naanaa numaa. Sana numaa to aya gima tarop, tana saa a numaa te fatsun patsun fats. \p \v 26 “Sana mi na fokinai te nongoiny rom vegiau Tsonyo mi te gima manaats ya, faarei non a mes a piou te fatsuiny a numaa tsuan patsun moonyon. \v 27 Te ruat mi ya ana aurom urungat to ana ainysat tsian tapoor mito sa taf naanaa numaa, ana ya tarop enato sa tatamoor en.” \s1 Jisas Kaa Minon Gumgum \p \v 28 Sen Jisas fakap vegiau Tsuan, ana vainy a kinai karian fiisok tsun iny ton fifaatsuts Tsunia, \v 29 tana saa, Ayei gima faarei fuainy Tsoiny Fifaatsuts tan Faun, Ayei kaa minon gumgum tan fafaatsuts. \c 8 \s1 A Mes Te Kaa Men Tatauba \r (Mk 1.40-44; Lk 5.12-14) \p \v 1 Jisas of osing me na painy tet, ana vainy u tagin kinai vovovou iny Towa. \v 2 Ana mes a tatauba naa mito ten Jisas, ya tsunguruu to sa tsue, “Tsunaun, to te koman fi rom Anyi, Nyi onot rom ma fataabos vanyo.” \v 3 Jisas faarua iny naa na niman sa saras ya sa tsue tsunia, “Nyo koman rou, taabos sanyi!” Sen tsun an tatauba naus osing towa, ya taabos enato. \v 4 Ai Jisas tsue to tsunia, “Tagaa, tsue vaare na ka to tan ta mes, sana nyi ma naa fatoobing tsun naa tana tsoiny faakor ma tagaa faarof ya tsumanyi; ana nyi te kat a faakor to te tsue iny Faun te kirkir iny e Moses muan, tan kat to aya, ma nat ari na fokinai nyi taabos em.” \s1 Jisas Tsipaar A Tsoiny Binun \r (Lk 7.1-10) \p \v 5 Te naa fi naa Jisas tana ngats fan iny Kapeniam, ana tsoiny mumua tan natus vainy puaan tana taa Roum tainytainy Towa ana ya rangats Towa ma faakouts Ya ya. \v 6 “Tsunaun, a tsoiny binun tsonyo na pua mat te kamits fiisok non ana soon iny faadis numaa.” \p \v 7 Jisas tsue to tsunia, “Nyo nai tsipaar rou ya.” \p \v 8 Tsoiny mumua tan vainy puaan biny Towa, “Sikia on Tsunaun, nyo gima onot faarof ma famanat Manyi ma naa me numaa tsonyo. Nyi ma tsue tsun ana tsoiny binun tsonyo te rof fatabin en. \v 9 Anyo kan a mes te kaa rou fain gumgum tan tsoiny mumua tan vainy puaan te karap varonyo, ana nyo kan kaa mirou vainy puaan te kaa ror faiv vanyo. Te tsue ronyo tana mes to, ‘Kua,’ ana ayei te naa naa. Nyo te tsue of a mesmes, ‘Taame,’ ana ayei te naa me, ana nyo te tsue of a tsoiny binun babainy tsonyo, ‘Kat a ka to,’ ana ayei te kat ya.” \p \v 10 Te nongoiny e Jisas a ka to Ya ngian enato sa tsue tana vainy te vovovou iny Ya, “Nyo tsue faman of maromi, Nyo gima sab vaarik ta mes te kaa fi minon ya na faason tsian to ayei, a sikia kan tana taa Isrel. \v 11 Nyo tsue of maromi, a fokinai sikia ma taa Jiu te poo fi miror tana pan te roruak minon a nuaf ai tana pan te ruk naa non a nuaf te nai gum iny ainy fiisen miror e Abraham me Aisak ai Jekop tana Waan iny Gormirmir. \v 12 Sana rin vainy pisiin tana taa Jiu, to ma naa fi tana Waan to aya, Gov nai gargar fi rarori jiarasan tana uurup tana pan iny fasaraa, unya aya ri nai tangis ror er kakuts ngiisngiis to na ngiisir.” \v 13 Ai Jisas tsue to tana tsoiny mumua tan vainy puaan, “Kua, te kat fi nanon to te faaman fi nyi.” Ana tsoiny binun tana tsoiny mumua tan vainy puaan tsipaar enato tan ar nainy naa to aya. \s1 Jisas Tsipaar A Vainy A Kinai \r (Mk 1.29-31; Lk 4.38-41) \p \v 14 Te naa na Jisas numaa ten Pita, ana Ya tagei to nuan e Pita na soon iny faadis, faadis minon a puan a fisikii. \v 15 Ai Jisas saras to na niman ya ana fisikii naus osing towa, ya tsun to sa kakouiny of e Jisas a kainy ainy. \p \v 16 Te ananerof bus me na pan ana vainy atoiny mito na vainy a kinai tutuei iny masarau ten Jisas. Jisas tsue, sa buur ravainy masarau ana Ya tsipaar to na vainy to te kaa men faadis. \v 17 Ayei kat, kat to, san vegiau pokei iny to e Aisaia na kuigin muan ruak iny man ovei enato. Aisaia te tsue na ka, \q1 “Ayei nom ravainy a fo viir faadis tsura ana Ayei govets to na fo viir kamits tsura.” \rq (Aisaia 53.4) \rq* \s1 Koman Iny Vovou E Jisas \r (Lk 9.57-62) \p \v 18 Jisas nat ir tagin tsian te bau faafis Ya, ana Ya tsue to tan matisian Tsunia. “Ara ma guas naa tan mes panaan nana naaman.” \v 19 Ana tsoiny fifaatsuts tan Faun te kirkir iny e Moses naa mito ten Jisas sa tsue, “Nyo komainy vovou marom Anyi tana fo pan te naa rom Anyi.” \p \v 20 Jisas biny towa, “U kas vouts kaa miror matan tsuar tan puputaa, an marei kaa miror sai tsuar, sana Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me na sikia ta pan iny fasooiny a patsuun.” \p \v 21 Ana mesmes a matisian tsue to, “Tsunaun, famanat you ma mat tsom e tamanyo ana nyo te kats tsom iny ya, vou nyo te vovou Manyi.” \v 22 Jisas biny towa, “Vovou you, Tanyir mat ma kats iny arin vainy mat.” \s1 Jisas Fasariof A Keits \r (Mk 4.36-41; Lk 8.22-25) \p \v 23 Jisas jias tan puak, an matisian Tsunia naa fiisen mi Towa. \v 24 Sen tsun an sekeiny ratsuu tapoor mito naaman to san rau tsian kat iny faruk puak. Ai Jisas goros en. \v 25 Matisian Tsunia naa ser guinyguiny Ya, ri tsue to “Tsunaun saup rara! Ara kat iny mat osto!” \v 26 “Kat fei sam oraav rom ei,” biny finy rari Jisas. “A saf a faason tsumi na kakaii to na!” Ana Ya tsun to sa tsue ets'ets tana ainysat ana ainysat sariof ovei enato ana madaav ras to. \v 27 Ana fokinai saar to ser tsue, “A saf a mes to aya na, to tana ainysat an rau manaats Ya!” \s1 Jisas Tsipaar A Ina Fuan A Mes Tutuei Ir Masarau \r (Mk 5.1-20; Lk 8.26-39) \p \v 28 Jisas naa fi naa tan mes panaan nana naaman tan mounan tana taa Gadara. Ana ina fuan a mes tutuei iny masarau tainytainy Towa. A ina fuan poo fi me tan katskats fain a varian. Ana sikia ta mes ma onot iny taan tana pan to aya tana saa, a ina fuan u vouts an reits fiisok. \v 29 Ri kuu fiisok ser tsue na ka. “Nyi na Guei tsoiny ten Gov, a saa te komainy kat rom Anyi tsumam na? Nainy te mataanis non, ana Nyi na tou fasaraa mamam a ina fuan?” \v 30 Sikia ma veevian fiisok te kaa men veis voon kinai te ainyainy. \v 31 Masarau sing to Jisas, “Te komainy jiat fuainy fi maromam Anyi, jiat fi mamam tan veis voo.” \v 32 Jisas tsue to tsuri, “Kuar yam!” To ser tafuts osing rari ser sof ir voo. An veis voo faavot kuar to ser tsiak naa tana varian tsidup naaman ser ruk, ri mat rato. \v 33 Ana vainy to te tatagaa ot ir veis voo bus fi erato tana ngats fan, ser favaanan iny a ka to tana ka te ruak tana ina fuan a mes tutuei ir masarau. \v 34 To sana fokinai tana ngats fan naa ser tainytainy e Jisas. Te tagei ari Jisas, ri sing Towa ma naus osing Ya na pan tsuri. \c 9 \s1 Jisas Tsipaar A Mes Nima Mat Ana Mou Mat \r (Mk 2.1-12; Lk 5.17-26) \p \v 1 Jisas jias to tan puak, sa guas fatabin en tan mes panaan nana naaman, ana Ya ruak to fan Tsuan fatoobing. \v 2 Mes vainy govets mito na mes a nima mat, ana mou mat soon non tan nenengan. Jisas tagei a faason tsuri, Ya tsue to tana mes a faadis, “Guei tsiau, u aveto tsumanyi te anofe ravaa en.” \p \v 3 Mesapan nar tsoiny fifaatsuts tan Faun te kirkir iny e Moses tsue to tsuri patsukaner, “A mes to te kat tsue to, Ayei fifanauti minon e Gov!” \p \v 4 Jisas nat faamuan iny fakats tsuri sa tsue, “Kat fei sam fakats fiiring rom ei? \v 5 Saf vegiau te opaar non Tsonyo ma kat na? Te tamee non Tsonyo ma tsue, ‘Nyo anofe na fo aveto tsumanyi,’ ge te tamee fafis non tan tsue fi nei, ‘Tsun, nyi te taan?’ \v 6 Sai tovei Nyo faatok maromi ma nat fi nei, A Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me kaa minon gumgum tana monaagits to tan anofe ravainy aveto.” Ai Jisas tsue to tana mes a nima mat an mou mat, “Tsun, nom nenengan tsuam nyi te naa numaa tsuam.” \p \v 7 Ana mes to tsun to sa naa fi en numaa tsuan. \v 8 An tagin vainy tagaa to ser oraav, ri vamarits to Gov, te faan iny gumgum to tana vainy. \s1 Jisas Fikoo Matiu \r (Mk 2.13-17; Lk 5.27-32) \p \v 9 Jisas naus osing a pan to aya. Ya tagei to na mes te koo rori Matiu vaagum non numaa tana pan iny nonom takis. Jisas tsue to tsunia, “Vovou you.” Matiu tsun to sa vovou iny e Jisas. \p \v 10 Te gum iny ainy e Jisas numaa ten Matiu, an vavainy nonom takis kinai an mes a vainy pisiin naa mito ser ainy fiisen mi Ya an matisian Tsunia. \v 11 Farasi tagei a ka to, ri rangats ton matisian Tsunia, “Kat fei sana Tsoiny fifaatsuts tsumi ainy fiisen minon vainy nonom takis an mes vainy pisiin ei?” \p \v 12 Jisas nongoiny vegiau to sa tsue rari, “Vainy toto faarof gim ror ma komainy a tsoiny tsipaar, a sikia, a vainy tsun ton faadis. \v 13 Kuar yam am nat faarof iny ton vegiau to: \q1 ‘Nyo komainy fiisok roun kat tan tagtag ir a mesmes rof fafis pis iny non fo fifaan tan katkat faakor.’ \rq (Hosea 6.6) \rq* \m Nyo gima naa me ma fikoo Nyon vainy tavaron, sana Nyo te naa me ma fikoo Nyon vainy pisiin.” \s1 Rangat Nan Kat Iny Tavtaav \r (Mk 2.18-22; Lk 5.33-39) \p \v 14 Matisian ten Jon a Tsoiny Fapeenan naa me ten Jisas ser rangats Ya, “Kat fei sana mam mi na taa Farasi natiny tavtaav rom, san matisian Tsumanyi gim ror ma natiny tavtaav ei?” \p \v 15 Jisas tsue fatabin to tsuri, “A vainy te naa miror tana kainy ainy tan fanging gim ror ma natiny tavtaav iny a kainy ainy, teeva? Sikia. Nainy te faarei Anyo na tsoiny fanging, Nyo kaa fiisen ramituarin fuainy matisian Tsonyo, mam ainy miton paparaa, sai vou, vainy nai nots Varonyo Nyo te kaa osing ir matisian Tsonyo, tan nainy to aya, matisian nai tavtaav miror reesik.” \p \v 16 Jisas tsue of ratuarin tsue fapapaar to: “Sikia ta mes te onot non ma keres ta painy vau foun a kuiny towa na takakaar tan vau tamuan, kat fi non nei ana pan a foun te kat kakaar fatsiainy a pan a tamuan, ana takakaar te nai bangbang fafis en. \v 17 Ai to kan tana mes te natiny itsuf non wain foun tana iikan a tamuan, kat fi non nei, an wain foun te kat pung a iikan an wain ana iikan nai kajiaa faavot raror. U wain foun te rof non tana iikan a foun ma kaa faarof ari.” \s1 A Guei A Moun Ten Jairus, Ana Moun Te Saras Raarav Ten Jisas \r (Mk 5.22-43; Lk 8.41-56) \p \v 18 Jisas vegiau kanen nanon tsuri, ana tsoiny mumua tana numaa iny fafaatouf tana taa Jiu naa mito Tsunia fatukun matan Ya, ya tsue to, “A guei moun tsonyo te maten; taame Nyi fasaur tsuiny to na nimam patsuun Ya ma toto fatabin en ya.” \p \v 19 Jisas tsun, sa vovou iny naa ya an matisian Tsunia kan vovou iny naa Towa. \p \v 20 A moun te kaa kan to te gum iny tataa'in onots a safunuu ana fuan a ingainy, ising me voun e Jisas sa saras nguen raarav Tsunia. \v 21 Ya tsue patsukan to tsivon, “Anyo ma saras toromainy tsuiny raarav Tsunia nyo te rof fatabin you.” \p \v 22 Jisas takopis, Ya tagei towa sa tsue, “Paparaa, Guei moun Tsiau, Nyi te faason Tsonyo to sa nyi rof fatabin em.” Sen tsun ana moun to rof fatabin nato. \p \v 23 Te naa fi Jisas numaa tana tsoiny mumua tana numaa tana taa Jiu, te tagei ya na vainy te puuf ror tan koov iny vaa'ur ana pan goonen kan nato tana vainy, \v 24 Ya tsue to. “Tafuts yam fokinai! A kooviou to na gima mat, ayei te goros tsun non!” Ri na fokinai oor Towa. \v 25 Te tafuts fakap bus naa na vainy, Jisas sof nato tana pan tana kooviou to, Ya nom to niman ya, ana ya tsun nato. \v 26 U vaanan nana ka to saats vavis to na gum fan naa aya. \s1 Jisas Tsipaar Ir A Ina Fuan A Mata Kio \p \v 27 Jisas naus osing a pan naa to aya, ai te taan farokot naa Ya ana ina fuan a mata kio tanik iny vovou naa Towa. “Tagtag mamimam, tsubnaain ten Devit,” te kuu fi ri. \p \v 28 Te sof naa Jisas gagon numaa, ana ina fuan a mata kio to naa mito Tsunia ana Ya rangat ratuari. “Mi faaman rom Nyo onot rou ma kat a ka to?” “Eye, Tsunaun,” biny finy ari Ya. \p \v 29 Sen Jisas saras a mata rari ana Ya tsue to, “A ka to nai ruak nats non tsumi tana saa ami te faason Tsonyo.” \v 30 Ana mata rari takarat nato. Jisas tsue tap rari ma tsue faruak vaare iny a ka to tan ta mes! \p \v 31 Sana ri naa, ri saats vavis to na ngats fan tan vaanan nane Jisas. \s1 Jisas Tsipaar A Mes A Baaoo \p \v 32 Te naus osing a ina fuan a mes to Jisas, mes vainy mei mito na mes ten Jisas, a tutuei iny masarau ana gima vevegiau. \v 33 Te buur fakap e Jisas masarau tana mes, ya tanik iny vegiau bus nato. Fokinai saar fiisok ri tsue to, “Amam Sikia ma tagei ta ka ma kat fi nei i Isrel.” \p \v 34 Sana rin Farasi tsue na ka, “Ayei onot non ma buur ravainy masarau tana saa Ayei te nom a parits tana tsunaun tan masarau.” \s1 Jisas Tagtag Ir A Vainy \p \v 35 Ai Jisas naa vavis to tana fo ngats fan ai tan fo fan. Ya fafaatsuts to tana fo numaa iny fafaatouf tana taa Jiu favaanan iny Vurungan Rof tana Waan iny Gormirmir, ana Ya tsipaar kainy ton viir faadis an viir kamits tana vainy. \v 36 Nainy te tagei Yan tagin, Ya kaa mito na tagtag tsian tsuri, tana saa, ari kaa men koma patang ana ri kaa iny nun kan ror faarei ror u siip a sikia ta tsoiny veis tsuri. \v 37 Ana Ya tsue to tan matisian Tsunia. “A kainy ainy a kinai tan tanun te matsua raravaa en, sana sikia ta vainy binun ta kinai ma agion tanun. \v 38 Faakats of yam a Tsunaun tana tanun to ma jiats men vainy binun er agio ton tanun Tsunia.” \c 10 \s1 A Safunuu Ana Ina Fuan A Amaraav \r (Mk 3.13-19; Lk 6.12-16) \p \v 1 Jisas fikoo vaaguam ir a ina safunuu ana ina fuan a matisian Tsunia ana Ya faan ratuarin gumgum iny buur ravainy masarau er tsipaar ton viir faadis ana fo viir kamits. \v 2 Tovein asanga ra ina Safunuu ana ina fuan a amaraav: vaamuan to e Saimon, te koo ri Pita, ai famuinyasiny tsunia Anduru; Jemis ai famuinyasiny tsunia Jon, u guei tsoiny ten Sebedi; \v 3 Filip, ai Batolomiu, ai Tomas, ai Matiu, a tsoiny nonom takis, ai Jemis, a guei tsoiny ten Alfias, ai Tadias, \v 4 ai Saimon, ayei na isen tsuri na gum iny vainy te kat iny nom ravainy ror gumgum iny Roum, ai Judas Iskariot, ayei na mes te nai faan iny e Jisas tan vainy ma atsuiny famat ari Ya. \s1 Jisas Jiats Ir Matisian Tsunia \r (Mk 6.7-13; Lk 9.1-6) \p \v 5 Jisas jiat ra naa na ina safunuu ana ina fuan a mes to ari ana Ya faan ratuarin tsue fanat to: “Naa vaare yam tana vainy sikia ma taa Jiu. Am naa vaare kan to tana ngats fan iny Samaria. \v 6 Kuar yam tana taa Isrel to te faarei raror siip nun farokot. \v 7 Kuar yam am favaanan to. ‘A Waan iny Gormirmir te sisiruu ename.’ \v 8 Tsipaar yam fo faadis, fatoto ir yam vainy mat, kat faarof fatabin ir yam vainy tatauba, buur ravainy yam masarau. A parits te nom romi na sikia ma pats, ayei na ka ma faan babainy iny ami kainy faakouts ir a vainy, sikia ta pats nan. \v 9 Govets vaare yam ta painy moni, \v 10 govets vaare kainy yam ta poraa ge tu vau, ge tu suu ge tu tsukan iny taataan fiisen me, tana saa a tsoiny binun ma nom tu fifaakouts tan vainy te faakouts ror ya, ma tamainy yan koman tsunia. \p \v 11 “Te naa fi naa romi tan ta ngats fan ge ta fan, kuar yam am tagaa faarof to tan ta mes te onot non ma fafasung mami onot non te naus osing romin a pan naa to aya. \v 12 Nainy te sof romi na numaa tsue yam a ka. ‘Aaverof kaa non fapoopoan nam mami.’ \v 13 Te makok fi marom yam ta vainy koman a numaa nato aya, fakei yam tsuen rof nana aaverof ma kaa ya; sai te gim fi rori ma fafasung mami, nom ravainy yam tsue nana aaverof. \v 14 Sai te gim fi non ta mes ma fasung mami ge te fanaginy tsue rori tsumi, tafoor yam kuaf mou mami, faatok iny non e Gov nai faan rarorin fasaraa ana mi te naus osing rari. \v 15 Fakats yam a ka to, tan nainy vaatsuk, Gov nai fasaraa fifiiring rarori, fis nats non a fasaraa te nai faan iny non ya to tan vainy pisiin tana fan iny Sodom ai Gomora.” \s1 Patang Ana Kamits Naa Minon \r (Mk 13.9-13; Lk 21.7-19) \p \v 16 Ai Jisas tsue pis to, “Nongon yam! Nyo jiat ma naa romi tovei tsun faarei rarom tsunei siip fapoopoan nar vainy iring to te faarei raror kas vouts. Mi ma tamomots, am vovou iny ton kat tan koraa, am fakats faarof to te kakan faamo fi rori. Mi ma vovou faarof iny kat tan marei iton kurume, am gim to ma biny ta fo iring tsuri. \v 17 Taatag yam, te kaa miror tu vainy te pon ror ma nots mami er fakaa matuami tan vaatsuk, ri te rapits mami koman a fo numaa iny fafaatouf tana taa Jiu. \v 18 Mi te nai tsutsun matar a fo gavana ana fo gotouf, tana saa, mi te faaman Vanyo to te favaanan finy romin Vurungan Rof to tsuri ai tana fo mes vainy sikia ma taa Jiu. \v 19 Te mei maromi ri tan vaatsuk, fakats fakinai vaare yam a foka te vegiau iny romi, ge te nai tsue fi romi ei; tana saa, tan nainy vegiau mi nai nom rom fo vegiau te nai tsue iny romi. \v 20 A fo vegiau te tsue iny romi, sikia ma vegiau tsumi, u vegiau te poo fi minon tan Aaven Taabos ten Tamamami te pokei romi ya. \p \v 21 “A vainy te faan raror fo famuinyasiny tsuar fatoobing tsuri ma atsuiny famat rari ri, tana saa, ari te faaman Vanyo. Ana fo taman kat kan fi ror jesan tan guei tsuar; fo guei tamimiat of raror fo tamar an tsinar er faan ranaatuari ma atsuiny rari ri. \v 22 A fokinai te tsugei fiisok tsun maromi, tana saa, mi te faaman Vanyo, sai ten sei tsun te suu iny non a faaman tsuan onot non tan fafakap nan nainy ee, nai nom non a toto na suu. \v 23 Ai to te fakamits varomi ri tan ta isen ta ngats fan bus fuainy yam tan ta mes ta ngats fan tana saa Nyo tsue of maromi mi gim rom ma fakap a binun tsumi tana fo mamatsiny ngats fan iny Isrel onot non tan nainy tabuiny tabin minon a Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny mes me. \p \v 24 “Sikia ta guei tan fifaatsuts te karap fafis iny non a tsoiny fifaatsuts tsuan; ana sikia ta tsoiny binun te karap fafis iny a tsoiny tatagaa ot tsuan. \v 25 A ka te kat rori tan tsoiny fifaatsuts te kat kainy rori tan guei tan fifaatsuts. Ana ka te kat rori tana tsoiny tatagaa ot te kat kainy rori tan tsoiny binun te kat fi kanen nanon to jesan. Ri koo Vanyo Belsibul, ana mi faavot vainy Tsonyo nai nom kainy rom asangan iring vavajia.” \s1 A Vainy Ma Oraav E Gov Tsun Tsivon \r (Lk 12.2-7) \p \v 26 “Oraav vaare yam ta vainy tana saa, a fokan takop nai tapokaa eraror ana fo famun nai natiny rori. \v 27 U vegiau te tsue iny ronyo tana voiny mi ma favaanan iny ya tana nuaf an vegiau te nongoiny romi tana uur mi ma favaanan iny naa ya tana vainy. \v 28 Oraav vaare ir yam te atsuiny famat fi rorin puainy mes, sana ri gim ror ma onot ma atsuiny famat aaven. Ami ma oraav e Gov tsun tsivon, Ayei onot non ma rureir puainy mes ana aaven unya Hel. \v 29 Mi onot rom ma foiny ta fuan ta tsutsupii tana isen ta takep; sana sikia on ta isen tsuri ma mat, ya te rus me putaa te faarof fi non e Tamamami. \v 30 Ai tsumi kan ai tan fo funuu patsuu mami Gov kaa bus me na as'as narari. \v 31 Jio, oraav vaare yam; mi karap fafis pis iny rom fokinai tsutsupii!” \s1 Pokei Ge Faungis Iny E Jisas \r (Lk 12.8-9) \p \v 32 Jisas tsue pis to na ka, “E sei te pokei Varonyo te fasito iny rou ya matar a fokinai ee, Nyo kan nai kat fi kan rou jesan tsunia matan e Tamanyo Gormirmir, \v 33 sen sei te faungis Varonyo matar a fokinai ee, jesan kan Nyo nai faungis kainy rou ya matan e Tamanyo Gormirmir.” \s1 Jisas Naa Me Na Tou Kibei Ir A Vainy \r (Lk 12.51-53, 14.26-27) \p \v 34 “Pon fi vaare yam nei Anyo te mei me naa aaverof tana monaagits to, a sikia, Nyo gima mei me naa aaverof, sana Nyo na tou kibei ir a vainy. \v 35 Nyo naa me na tou kat ir a vainy ma takibaa ri; er nai takibaa to: u guei tsoiny koma iring raror tamar, tana saa, ri te faaman Vanyo, ge u guei moun nai koma iring raror tsinar, an nyanabeir guei moun nai koma iring raror muiny nyanabeir; \v 36 ana taman tana tsoiny koma iring minon numaa iny guei tsunia patsukanen. \p \v 37 “E sei te mangiir fiisok non e taman ge tsinan ee to te mangiir fafis Varonyo, ayei gim non ma tamainy a fasito Vatuanyo. \v 38 Ai sei te gim non ma famanat a fa'orovus iny to na tsivon ee ai te vovou Vanyo, ayei gim non ma tamainy a fasito Vatuanyo. \v 39 Ai sei te mangiir non ma suu iny a toto tsuan ee nai kajiaa babainy enanon; ai sei te mangiir fiisok Varonyo ee ya te faan iny a toto tsuan tana binun Tsonyo ee nai nom non a tafan tsuan, ito na toto na suu.” \p \v 40 Jisas tsue pis to na ka, “E sei te fafasung maromi ee, ayei kan te fafasung Varonyo, ai sei te fafasung Varonyo ee fafasung kainy non Ya to te jiats Vaminyo. \v 41 Ai sei te fafasung non a kuigin ten Gov ee ya te makok faarof ya, tana saa, ayei na kuigin a tavaron nai nom non a tafan tsuan faarei te nonom finy a fo kuigin tavaron u tafan tsuar, ai sei te fafasung a tsoiny binun a tavaron ee ya te makok faarof ya tana saa, ayei na tsoiny binun na tavaron nai nom non a tafan tsuan faarei te nonom finy a fo tsoiny binun tavaron u tafan tsuar. \v 42 Fakats faarof yam a ka to! E sei te fajiu non ta isen tsurin tsoiny binun babainy Tsonyo ta aurom ta kour ee tana saa, ayei na tsoiny binun Tsonyo nai nom famainy non a tafan tsuan.” \c 11 \s1 Jon A Tsoiny Fapeenan Jiat Ra Naan Matisian Ten Jisas \r (Lk 7.18-35) \p \v 1 Te faan fakap bus e Jisas fo tsue fanat to tana ina safunuu ana ina fuan a matisian Tsunia, Ya naus osing to na fan to aya, ana Ya naa to sa fafaatsuts, Ya favaanan to tana fo ngats fan naa aya siruu. \v 2 Jon a Tsoiny Fapeenan kaa en tan kotskots nongon tana binun ten Krais, ya jiats naa ton matisian tsunia unya Tsunia. \v 3 “Tsue of mamimam”, rangats fi ri Jisas, “Anyi koraa Ya na mes to te tsue iny e Jon te naa minon ge mam ma anaanos farokots ta mesmes?” \p \v 4 Jisas biny ratuari, “Kuar fatabin yam am tsue of to Jon tana foka te nongoiny ami ana foka te tagei ami: \v 5 arin matar kio tagaa fatabin er, rin pengong taataan fatabin er, rin tatauba tsipaar fatabin er, rin teinar kuupio nongon fatabin er, rin vainy mat toto fatabin er an Vurungan Rof favaanan en tan vainy aaruts. \v 6 Gov faparits non a mes te faamainy Varonyo to na mes te pokei iny e Jon sai te gim non ma vaa'ets Vanyo!” \p \v 7 Te tabin naan matisian ten Jon, Jisas tanik iny vegiau iny to na mes to aya tan tagin. “Te naa fi mi ten Jon tana pan a uur, a saa te pon iny ami ma tagei na? Ami te pon ma tagei a mes a sikia ta faaman te faarein ngaar te tagugut non tana ainysat? A sikia. \v 8 A saa te nai tagei ami na? A mes te vaun vau tsunian mamarof ge? Vainy te vau fi ror to, kaa ror tana numaa tana fo gotouf! \v 9 Tsue of Vaminyo yam a saa te nai tagei ami na? A kuigin? Eye, Nyo tsue of maromi mi tagei bus a kuigin to te karap fafis pis ir fo kuigin, \v 10 tana saa e Jon, ayei na mes to te tsue tsuk men Vegiau Ten Gov sa tsue, \q1 ‘Tovei na tsoiny favaanan Tsonyo,’ te tsue fi Gov, ‘Nyo nai jiats famumuei nats rou ya Tsumanyi ma kakouiny onots ya na sanaan Tsumanyi!’ \rq (Malakai 3.1) \rq* \m \v 11 Fakats faarof yam a ka to, Nyo tsue of maromi, Jon a Tsoiny Fapeenan karap fafis iny non a vainy to te agiir me tana monaagits to. Sana mes tana Waan iny Gormirmir to te fauf non a tsivon a faarei to na mes babainy ayei karap fafis pis iny non e Jon. \v 12 Tanik tan nainy te favaanan iny e Jon a Tsoiny Fapeenan vurungan onot me tan nainy roman vainy pisiin te pon ma kat tap iny a Waan iny Gormirmir, to ser komainy ma rurei ya. \v 13 Rin Kuigin an Faun te kirkir iny e Moses pokei kan iny a Waan iny Gormirmir onot tan nainy ten Jon. \v 14 Te pon fi romi ma faamainy Vurungan Rof tsuri, mi ma nat fi nei, e Jon, ayei e Ilaija an Vegiau Ten Gov pokei faamuan iny ya te naa minon. \v 15 Nongon yam, te kaa fi miromin teinan, mi te nongon tan Vegiau to! \p \v 16 “Ai fei te fapapaar finy Ronyo ya tsumin vainy iny roman ei? Ami faarei rom saa? Mi faarei rom guein kakaiin pisiin te goonen ror koman a fan. Isen a gum kuu fi naa ror tana mes a gum, \v 17 ‘Mam kat of maromin babaato nan fanging sana mi baainy rom ma tajiat! Mam koomein fo vaa'ur sana mi gim to ma tangis!’ \v 18 Jon naa me sa tavtaav, ya gim to ma ainy ana ya gim kainy to ma jiu tu wain ana fokinai tsue towa na tutuei iny masarau! \v 19 Ana Anyo na Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me naa me, Ya ainy to, ana Ya jiu to, ana fokinai tsue to na ka, ‘Tagaa yam tana mes tovei! Ayei na mes a kokorom ana jijiu wain fiisok, a vaatau kan tana vavainy nonom takis an mes vainy aveto!’ Mi tsugei vegiau te kat amam me Jon, sana vainy te faarof vegiau Tsonyo te faatok maromi na nat ten Gov a tavaron tan kat tana toto tsuri.” \s1 Vainy Tan Ngats Fan Vavaajets \r (Lk 10.13-15) \p \v 20 Sen Jisas tanik iny peits rato na vainy tan fo mar ngats fan tana saa, Ayei te faatok iny a fo binun iny faatok a kinai tsuri, sana vainy gima takopis osing a fo kat iny iring tsuri. \v 21 “Reesik tsian fiisok tsumi na taa Korasin! Reesik tsian fiisok tsumi na taa Betsaida! Mi tagei na fo binun iny faatok te kat Anyo, sai mi gim to ma reesik, mi takopis osing to na fo aveto tsumi. Tabuiny tagei arin vainy vavaajets tana taa Taia ai Saidon a fo binun iny faatok to te kat Anyo tsumi, ri tabuiny vau veesau vau iny ugun tsuar, ai to tan taf a tsivor kuaf, ri gum iny tangis ror faatok rarori te reesik fiisok ror, ri te takopis osing aveto tsuri. \v 22 Fakats faarof yam a ka to, tan nainy vaatsuk Gov fasaraa maromi na taa Korasin ai Betsaida fis non a fasaraa te nom ror a taa Taia ana taa Saidon. \p \v 23 Ana mi na taa Kapeniam, mi pon iny rom ma fapaas a tsivom jias Gormirmir? A sikia. Gov nai fakaa maromi peto unya Hel. Tabuiny tagei vainy vavaajets tana taa Sodom a fo binun iny faatok to te kat Anyo tsumi, ri buiny takopis osing aveto tsuri, Nyo buiny gima rurei a Sodom. \v 24 Fakats faarof yam a ka to tan nainy vaatsuk, Gov fasaraa maromi na taa Kapeniam fis non a fasaraa te nom a taa Sodom.” \s1 Taami Yam Tsonyo Am Favusuan To \r (Lk 10.21-22) \p \v 25 Tan nainy na to aya Jisas tsue to, “O Tamau, Tsunaun iny Gormirmir ai nei petoo! Nyo faarof marom Anyi, tana saa, Nyi famuiny vegiaun man tan vainy nat an rin vainy te nom nat, sai Nyi faatok iny towa tan vainy babainy te faaman tsun faarei ror guein kakaii. \v 26 Eye, Tamau, Nyi vovou bus iny mangiir Tsumanyi te paparaa mirom Anyi.” \p \v 27 “Tamanyo faan bus Vanyon fo mamatsiny ka. Sikia ta mes te natiny non a Guei Tsoiny, san a Taman tsun, ana sikia ta mes te natiny non a Taman, san a Guei Tsoiny tsun ana ri kan ton vainy te pisainy a Guei Tsoiny ma faatok rari Ya Taman. \p \v 28 “Taami yam Tsonyo mi na fokinai to te nag rom tan govets a patang, Nyo faan maromi na favusuan a rof. \v 29 Mi ma nom a nat Tsonyo am vovou faarof iny ton vegiau Tsonyo ana mi te kat a binun Tsonyo tana saa, Anyo na koma tamee ana Nyo fauf rou a Tsivou ana mi te sab a favusuan a rof tana aavem, \v 30 tana saa, binun te faan iny ronyo tsumi na kenak iny kat ana foka te faan iny Ronyo tsumi iny govet, a sikia ma patang.” \c 12 \s1 U Fatsutsue Nan Nainy Fafaatouf Tana Taa Jiu \r (Mk 2.23-28; Lk 6.1-5) \p \v 1 Tan nainy to aya Jisas taan naa koman a tanun wit tan Nainy Fafaatouf tana taa Jiu. Matisian Tsunia ves to, ri tanik iny ngats ton wit ser ainy ya. \v 2 Te tagei Farasi na ka to ser tsue to ten Jisas, “Tagaa, te sikia non ma toobing tana Faun tsura te binun fi ror matisian Tsumanyi tan Nainy Fafaatouf!” \p \v 3 Jisas biny ratuari, “Ami te gogosias a ka te kat e Devit a Aatouf, a tsuvurara fiisen men vainy tsuan te ves ari muan! \v 4 Ayei te naa sa sof a saape ten Gov ana tsoiny faakor famanat iny towa ma nom koinykoiny te faan iny ari matan e Gov sa ainy ya, ya fafaan ratuarin vainy tsuan. Sai tan Faun tsoiny faakor tsun onot ror ma ainy ya. \p \v 5 Ana mi gogosias kainy vegiau te kaa non tan Faun te kirkir iny e Moses to tan fo Nainy Fafaatouf, tsoiny faakor tana saape natiny ngats ror Faun ma binun vaare ri tan Nainy Fafaatouf sana ri na sikia tu aveto! \v 6 Nyo tsue of maromi tana mes te kaa non to, Ayei te karap fafis iny non a saape. \v 7 U Vegiau Ten Gov te tsue, \q1 ‘Nyo komainy fiisok roun kat tan tagtag ir a mesmes rof fafis pis iny non fo fifaan tan kat kat faakor.’ \rq (Hosea 6.6) \rq* \m Te nat fi romi nei tan kat to ami gima sigan ta mes te sikia ma kat ta iring, \v 8 tana sana, a Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me te Tsunaun iny non Nainy Fafaatouf.” \s1 A Mes A Nima Pengong \r (Mk 3.1-6; Lk 6.6-11) \p \v 9 Jisas naus osing a pan naa to aya ana Ya naa fi enato tana isen a numaa iny fafaatouf tana taa Jiu. \v 10 A mes te kaakaa na aya a nima pengong. Ana mesapan tsuri te kaa kan na aya te komainy ma tsikoo ta sanaan ma fakei ari Jisas tan vaatsuk tana iring te kat Ya to ser rangats Ya, “Te toobing kan non tana Faun tsura tan tsipaar a mes tan Nainy Fafaatouf?” \p \v 11 Jisas biny ratuari, “Fiisia, te kaa fi minon ta isen tsumi ta isen ta siip te gotsiny fi naa non tana matan ta gaguur tan Nainy Fafaatouf mi gim rom ma ras fatafuts ya? \v 12 A mes te karap fafis pis iny non a isen a siip to. Tan kat to aya san Faun tsura famanat rarora tan faakouts a mes tan Nainy Fafaatouf.” \v 13 Ai Jisas tsue to tana mes, “Paroor a nimam.” Ya paroor to na niman sa rof fatabin en faarei tsuiny mes niman. \v 14 Farasi vavakas, ri vaagum ser kat a fo sanaan iny atsuiny e Jisas. \s1 A Tsoiny Binun Te Pisainy E Gov \p \v 15 Te nongoiny e Jisas a ka to Ya naus osing to na fan to aya; ana vainy a kinai vovou iny naa Towa. Ya tsipaar to na fo mamatsiny faadis, \v 16 ana Ya tsue tap rato na fokinai ma tsue faruak iny vaare Ya, \v 17 ma ruak iny man men Vegiau Ten Gov te pokei me Aisaia na Kuigin sa tsue na ka, \q1 \v 18 “Tovei na Tsoiny binun Tsonyo te pisainy fatoobing bus Anyo, ana Nyo kaa miroun mangiir tsian Tsunia, ana Nyo koma rof fiisok tsun kan iny rou Ya. \q1 Nyo faan iny rou Aaven Taabos Tsonyo Tsunia ana Ya te pokei vegiau iny vaatsuk Tsonyo naa non tana vainy faavot. \q1 \v 19 Sana Ayei gim non ma fatsitsien ge ma kuu fabaasuan, ge ma vegiau vavis tana fo sanaan. \q1 \v 20 A mes faarei non ngaar sikia ma parits, Ayei gim non ma ngats ya ana mes faarei non kurun sikia ma baraar, Ayei gim non ma famote ya, \q1 Ayei binun non ma kat faarof yan kat tavaron onot non kat tavaron te fabiu non ai te faduem aveto. \q1 \v 21 Ana fokinai te fakei a fo mamatsiny fakats tsuar Tsunia, ri te anaanos Ya a faakouts ratuari.” \rq (Aisaia 42.1-4) \rq* \s1 Jisas Ai Belsibul \r (Mk 3.20-30; Lk 11.14-23) \p \v 22 Ana mesapan tsuri na vainy mei mito na mes a mata kio ana baaruu, tana saa ayei na tutuei iny masarau. Jisas tsipaar a mes to sana ayei vegiau ana ya matoong to. \v 23 Rin tagin saar ser rangat, “Ayei toroman a tsubnaain ten Devit?” \p \v 24 Te nongoiny Farasi na ka to ri tsue to na ka, “Ayei buur ravainy non masarau, tana saa, Belsibul a tsunaun tan masarau te fainy Ya na parits iny kat a foka to.” \p \v 25 Jisas nat faamuan iny fakats tsuri ana Ya tsue of ratuari, “A vainy tana isen a gum fan takibaa ror ri te kat a fuan a pan ri te fataatsun, a gum fan to aya gim non ma nai kaa fapotsian nats. Ana ngats fan ge na vainy tana isen a numaa nai takibaa ror tana fo gum ri te fataatsun nai taruraa eraror. \v 26 Sai te buur ravainy non e Satan masarau, ri takibaa ror er fataatsun to, nai taruraa eraror tovei tsun. \v 27 Mi tsue rom a ka, Anyo buur ravainy rou masarau tana saa e Belsibul a tsunaun tan masarau te faan Vanyo na parits iny kat a foka to, sei pas te faan iny a parits tan vainy tsumi patsukan ee tan buur ravainy masarau? A vainy tsumi patsukan te faatok iny rora fo iring tsumi! \v 28 A sikia ma Belsibul, u Aaven Taabos ten Gov to ayei te faan Vanyo na parits iny buur ravainy masarau faatok iny non a Waan Ya te naa bus naa me tsumi. \p \v 29 “A sikia ta mes te onot non ma sof a numaa tana mes a parits a fag to na fo mamatsiny ka tsunia onot non tsunia ma kotskots tsom a mes a parits to, vou ya te see sofsof a numaa tsunia ya te fag a fo mamatsiny ka. \p \v 30 “A mes a gima vaatau Tsonyo, ayei te iring Varonyo, ai sei na mes te gim non ma faakouts Vanyo ma favaaguam ir a vainy ee, ayei kat raror a vainy ma bus vavakas ari. \v 31 Tan kat to aya, Nyo tsue of maromi na fo mamatsiny kat iring te natiny kat ror a vainy ge te tsue rori Gov anofe ravainy non ya, san e sei te tsue vaaserere iny non Aaven Taabos ee Gov sikia on non ma anofe ravainy ya. \v 32 Ai sei na mes te tsue fiiring non a Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny mes me Gov anofe ravainy non ya; san ten sei te tsue fiiring non Aaven Taabos ee, Gov sikia on non ma anofe ravainy kat iring tsunia roman ai vou tana saa, ayei te kat kat iring suu.” \s1 U Nau An Fua Tsunia \r (Lk 6.43-45) \p \v 33 Jisas tsue pis to, “U nau rof kaa minon fuan rof. An nau iring kaa minon fuan iring. Te iring fi non nau u fua nan ya kan iring. Vainy natiny tagei faamuainy ror fua ri te natiny nau te rof fi non ya ge te iring fi non ya. \v 34 Amin guei tan koraa amin vainy gamgam! Kat fei sam tsue iny rom a ka na rof to te via non koma mami na fo iring ei? Ton ngue pokei non fakats te via non komam. \v 35 A mes a rof te pokei minon fo fakats tsuan a fo rof via non koman ya ana mes a iring te pokei minon fo fakats tsuan a fo iring via non koman ya. \p \v 36 “Nyo tsue of maromi na ka to tan nainy vaatsuk ten Gov, vainy faavot tsutsun ror ri te tsue of e Gov, tana saa te vegiau iny ari na tan vegiau pinpin te kat ari, \v 37 tana saa, tan vegiau patsukan tsumanyi nai tsuk marom anyi an vegiau patsukan tsumanyi nai fatavaron marom anyi, ge vegiau tsumanyi nai sigan marom anyi.” \s1 Vainy Rangat Iny Ta Kainy Faatok \r (Mk 8.11-12; Lk 11.29-32) \p \v 38 Ana mesapan tsurin tsoiny fifaatsuts tan Faun te kirkir iny e Moses ana mesapan tsurin Farasi tsue to ten Jisas, “Tsoiny fifaatsuts, mam komainy marom Anyi ma faatok mamimam ta kainy faatok ma nat fi mam nei Nyi kat rom a binun ten Gov.” \p \v 39 Jisas biny ratuari sa tsue, “Amin vainy tan nainy roman, amin ngi'arapaar an gima kaa fasuu ten Gov, tana saa mi rangat Varonyo ma kat kainy faatok, sana sikia ta ka ta foun iny faatok mami sana kainy faatok mami to tan kainy faatok tsun to ten Jona na Kuigin. \v 40 Jona kaakaa en koman tsinai nana meinainy onots fopis a nuaf ana fopis a voiny jesan kan te nai kat fi nats non a Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny mes me kaa non koman puputaa onots non a fopis a nuaf ana fopis a voiny. \v 41 Tan nainy vaatsuk ten Gov taa Ninive nai tsutsun ror tan vaatsuk ana ri te pokei aveto tsumi, tana saa, taa Ninive te takopis osing a fo aveto tsuri te nongon fi ri te favaanan fi Jona. Sai te kaa minon a mes fapoopoan namami te karap fafisfis pis iny non e Jona ana mi gim to ma nongoiny kainy Ya am takopis to. \p \v 42 Tan nainy vaatsuk ten Gov Muiny Aatouf tana gum fan iny Siba tana ainysat iny vou nai tsutsun non tan vaatsuk ai te pokei aveto tsumi tana saa, a Muiny Aatouf to te poo fi me veevian a tou nongon tana fo fifaatsuts rof ten Solomon a Aatouf a mes a nat, sai te kaa minon a mes fapoopoan namami te karap fafisfis pis iny non e Solomon sana mi gima nongoiny Ya am faarof Towa.” \s1 Tou Tabin Me Tan Masarau \r (Lk 11.24-26) \p \v 43 Jisas tsue pis to na ka, “Nainy te tafuts osing non a masarau a mes, masarau to ayei naa vavis non tana pan a parak a uur a tsikoo vavis to ta pan ma favusuan ya. Te gim fi non ya ma sab ta pan, \v 44 ya tsue to na ka, ‘Kainon, nyo ma tabin you tana numaa te naus osing mi nyo.’ Ayei te naa, ya te tagei na numaa na uur ana fifio vatsvats ana foka te kaa faarof tsun ror. \v 45 Ya te naa, a nom pis mito na ina fits a masarau, ngi'arapaar fafis pis iny ror ya er kaa to na aya. Ana mes to aya te nai nun fapinpin ovei en fis non a fo nun te kaa mi ya muan. Jesan kan te kat fi nats romin vainy ngi'arapaar tan nainy roman.” \s1 Tsinan Jisas An Famuinyasiny Tsunia \r (Mk 3.31-35; Lk 8.19-21) \p \v 46 Jisas vegiau kanen nanon tana vainy ai tsinan Ya an famuinyasiny Tsunia ruak mito ri tsutsun to jiarasan pon iny ma vegiau fiisen mi Ya. \v 47 Isen tsuri na vainy tsue to ten Jisas, “E tsinamanyi an famuinyasiny Tsumanyi te tsutsun ror tuwa jiarasan komainy marom Anyi.” \v 48 Jisas biny towa, “E sei tsinanyo ee? Ai sei fuainy famuinyasiny Tsonyo ee?” \v 49 Ya tsitoo na ton matisian Tsuan Ya tsue to na ka, “Tagaa! U fuainy tsinanyo an fuainy famuinyasiny Tsonyo to ari! \v 50 Tana saa, e sei tsun te kat non mangiir ten Tamanyo iny Gormirmir ee ayei famuinyasiny Tsonyo, fafinevanyo ai tsinanyo.” \c 13 \s1 Tsue Fapapaar Tana Mes Te Saats Fua Tanun \r (Mk 4.1-9; Lk 8.4-8) \p \v 1 Tan voun nainy to aya, Jisas naus osing a numaa ana Ya naa to sa gumgum en tatangin a naaman. \v 2 A fokinai vaaguam ser bau faafis Ya, tsurin kinai fiisok, Jisas jias enato tan puak ana Ya gum to ana fokinai tsutsun er teis. \v 3 Jisas faatsuts iny a ka na kinai tan tsue fapapaar ana Ayei tsue of ratuarin tsue fapapaar to, \p “A mes iny rereev tanun te nai saats iny fua. \v 4 Te piat iny yan fua koman a tanun an mes fua gotsiny to sanaan an marei naa mito ser ainy ya. \v 5 Mes a fo fua gotsiny to tan puputaan fatsfats te kaa men ar kakaiiny puputaa tsun. An fua gian veesau tsun nato, tana saa, u puputaan sikia ma boo. \v 6 Te paas me na nuaf jias ya nang to ana foka maas faavot enato, tana saa, u guan te sikia ma sua fagagon naa. \v 7 An mes fua gotsiny to tan puputaa te kaa men fua nan kakarits gagon tan puputaa fapoopoan narari an kakarits gian to ser pis ya sa sikia ma kaa me tu fua. \v 8 San mes a fo fua gotsiny tana pan te kaa men puputaan rof, koo ser gian ri karap to ser kaa men fua, mes fua sa onots tonuafunuun fua, mes aunom safunuun fua, an mes isen natus fua.” \p \v 9 Jisas tsue pis to na ka, “Mes kaa minon teinan iny nongon ma nongon faarof.” \s1 Kifon Tsue Ten Jisas Tan Tsue Fapapaar \r (Mk 4.10-12; Lk 8.9-10) \p \v 10 An matisian naa mito ten Jisas ser rangats Ya, “Kat fei sa Nyi vegiau iny rom tsue fapapaar tana fokinai ka ei?” \p \v 11 Jisas biny ratuari sa tsue, “Tsue te gim ami ma natiny muan nana Waan iny Gormirmir te tsue bus iny Ya tsumi san e Gov gima faatok ir mes a vainy. \v 12 Ana mes te kaa minon a nat Gov fainy pis non ya na nat fis pis non a nat te kaakaa mi ya ana ya te kaa me na nat a onot, sana mes te gim non ma komainy a nat Gov nom ravainy non a nat a kakaii te kaakaa mi ya. \v 13 Kifon a ka Tsonyo tsue tan tsue fapapaar tovei, ri matoong ror sana ri sikia ror ma tagaa fanatnat iny ya. Ri nongon ror sana ri sikia ror ma nongon fanatnat iny ya. \v 14 An tsue to te pokei iny e Aisaia na kuigin muan nai ruak iny man ovei nato roman, \q1 ‘Ari nongon ror sai te nongon tsun ror, ri sikia ror ma nongon fanatnat iny ya; ri matoong ror sai ri matoong tsun ror, ri sikia ror ma tagaa fanatnat iny ya, \q1 \v 15 tana saa, u fakats te nun ovei en to ser pip a teinar, ri kaput tap iny to na matar kat ror ser tagaa fanatnat, ri te nongon fanatnat an fakats tsuri te arasan me ri te nat, ana ri te takopis osing aveto tsuri er takopis mito Tsonyo, ana Nyo te anofe ravainy aveto tsuri,’ te tsue fi Gov. \rq (Aisaia 6.9,10) \rq* \m \v 16 “Ai to tsumi, Gov faparits mami, tana saa, a mata mami te matoong non ana teina mami te nongon fanatnat kanen. \v 17 Fakats yam a ka to! U fuainy kuigin an vainy ten Gov muan te komainy fiisok ma tagei na foka te tagei ami te kat Anyo sana sikia. Ri pon to ma nongoiny a foka te nongoiny ami te tsue iny Anyo, sa sikia kanen.” \s1 Jisas Fa'arasainy Tsue Fapapaar Nan Fua \r (Mk 4.13-20; Lk 8.9-10) \p \v 18 Jisas tsue pis to na ka, “Nongon yam, am natiny ton man nan tsue fapapaar nana mes te saats fua tanun. \v 19 Tsurin vainy te nongoiny vurungan nana Waan iny Gormirmir ser gima arasan faarof iny ya te faarei raror fua te gotsiny sanaan. Vinasaar naa me sa nom ravainy veesau tsuiny vegiau te kaa aave rari. \v 20 An mes fua te gotsiny tan puputaan fatsfats faarei raror a vainy te nom vegiau ser paparaa mi ya, te nongoiny finy ari ya. \v 21 Sai te gima kaa fagagon naa aave rari, to ayei na ka te gima kaa fapotsian of ya aave rari. Tan nainy patang ge na kamits te ruak non tana saa ri faamainy vegiau ten Gov, ri faravaa veesau tsun iny ton vegiau ten Gov te kaa aave rari. \v 22 An mes fua gotsiny to koman puputaa te kaa men fua nan kakarits gagon faarei raror vainy te nongoiny vegiau sana ri koma patang fiisok iny a toto tan puputaa to ai tana masun to te komainy fiisok rori, to ayei na ka te kat fasasapam of rorin vegiau ten Gov to sa gima fua. \v 23 An mes fua gotsiny to tan puputaan rof te faarei raror vainy te nongoiny vegiau ten Gov ser arasan iny ya, ri faarof iny ya ser fua faarof, mes fuan kiok, mes fuan kinai, an mes fuan kinai fiisok.” \s1 Tsue Fapapaar Nana Aufing A Iring Koman Tanun \p \v 24 Jisas tsue of pis ratuari na vainy mes tsue fapapaar. “A Waan iny Gormirmir faarei non a isen a mes te saats fuan rof tanun tsuan. \v 25 Tana isen a voiny te goros a fokinai ana mes koma iring iny a mes to ayei naa mito sa piat vavis iny fua nana aufing a iring koman tanun wit ya naa enato. \v 26 Te gian men wit sa kakoun ma fua, ana aufing a iring gian kan to, \v 27 Tsoiny binun tan taman tanun to ayei naa me ser tsue na ka tsunia, ‘Tsunaun, u fuan rof te reev anyi tanun tsuam; fei poo me na aufing a iring ei?’ \v 28 Ya biny ratuari, ‘A mes te koma iring vanyo ayei te kat, kat to.’ Ri rangats towa, ‘Nyi komainy maromam ma patpat ravainy a aufing a iring to?’ \v 29 Ya biny ratuari, ‘A sikia, tana saa, kat rom sam pon ma pat a aufing a iring mi te pat fapiny wit. \v 30 Tanyir yam wit ana aufing a iring ma gian faavot mi ri ai tan nainy agio nyo nai tsue of rarou vainy agio ma pat faamuainy tsom ari na aufing a iring, er kotskots faavots ratuari, ri te ravaa rari tan guaf; ana ri te farosoo ir wit ri te fakaa rari tana numaa iny fatamaar tsonyo.’” \s1 U Tsue Fapapaar Ten Jisas \r (Mk 4.30-34; Lk 13.18-21) \p \v 31 Jisas tsue of pis ratuarin mes tsue fapapaar, “A Waan iny Gormirmir te faarei non fua nan Mastat, a mes te nom ya sa reev ya tanun tsuan. \v 32 Te kakaii fafis iny non a fo fua, sai te gian non ya ai te kaatsian fafis pis. Te gian faarei non nau, ma naa men marei er kat to na fo sai tsuar tana fo naan nan ya.” \p \v 33 Jisas tsue of pis ratuarin mes tsue fapapaar, “A Waan iny Gormirmir te faarei non ar kakaii iny Yis te nom a moun ya sovaar vavis towa koman kobuu parawa vou an parawa faavot to aya tsub faavot nato.” \p \v 34 Jisas pokein fo tsue fapapaar to, te fafaatsuts Ya na fo mamatsiny ka tana vainy faavot Ayei gima kuar ta fo mes ta fo sanaan, Ayei vegiau fatatabin iny a fo tsue fapapaar. \v 35 Ayei te kat, kat to ma ruak iny man men vegiau tana isen a kuigin muan te tsue tsuk iny Ya Jisas, \q1 “Nyo nai pokei rou tsue fapapaar te vegiau Ronyo tsuri; Nyo nai tsue of rarori na fo mamatsiny kan takop muan fiisok te tapogaar me na monaagits to, onot kan non tan nainy roman.” \rq (Vadou 78.2) \rq* \s1 Jisas Fa'arasainy Tsue Fapapaar Nana Aufing A Iring \p \v 36 Jisas naus osing a vainy ana Ya naa fi enato numaa. Matisian Tsunia naa mito Tsunia ser tsue, “Fa'arasainy of mamimam man nan tsue fapapaar nana aufing a iring.” \p \v 37 Jisas biny ratuari, “A mes te reev fuan rof tanun, te faarei non a Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me. \v 38 U tanun ayein a monaagits to; an fuan rof iton vainy te fasito iny ror a Waan iny Gormirmir; ana aufing a iring ito na vainy te fasito iny ror a Mes A Ngi'arapaar, \v 39 ana mes a koma iring to te piat vavis iny fua nana aufing a iring, ito na Vinasaar. Nainy agio iton nainy te kap non a monaagits to, an vainy agio iton fuainy morena. \v 40 Ai to na aufing a iring te farosoo faavot non ya te faakoor tan guaf nai faarei non jesan tan fafakap nana monaagits to, \v 41 a Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny mes me nai jiat ramiror fuainy morena Tsuan, ri te nom ravaa rari tana Waan Ya, iton fo mamatsiny ka te amus ir a vainy ana rin vainy katkat, kat tana ngi'arapaar, \v 42 ri nai ravaa rarori tan guaf akakoor tana pan iny fasaraa, unya aya ri nai tangis ror er kakuts ngiisngiis to na ngiisir. \v 43 An vainy tavaron ten Gov nai kakanaf faarei ror a nuaf tana Waan ten Tamarari. \p A mes te kaa minon teinan iny nongon ma nongon faarof!” \s1 U Tsue Fapapaar Nana Painy Moni \p \v 44 Ai Jisas tsue pis to, “A Waan iny Gormirmir te faarei non a guuv iny fakaa moni a via tsitapuu a famun koman a tanun. A mes te katskats tanun sab towa ya famuiny pis towa. Ayei mamagat fiisok enato ya naa to sa fafiifoiny iny a fo mamatsiny ka tsunia te kaa mi ya, ana ya tabin to sa foiny tanun to aya. Ana ayei tsue to, ‘Nyo bus fasito iny rou a painy moni tana guuv tovei.’” \s1 U Tsue Fapapaar Nana Rovus \p \v 45 Jisas tsue pis to na ka, mes tsue fapapaar to, “A Waan iny Gormirmir te faarei non a mes te komainy foiny fiisok non a rovus a saavits fiisok. \v 46 Te tagei finy ya na isen a saavits fiisok ya naa to sa fafiifoiny iny a fo mamatsiny ka te kaa mi ya, ana ya foiny to na rovus to.” \s1 U Tsue Fapapaar Nana Muav \p \v 47 Jisas tsue pis to, u mes tsue fapapaar to, “A Waan iny Gormirmir te faarei non a muav te tats iny ari namaan san fo viir jian ot. \v 48 Te tsup a muav men jian tsoiny nawaan ras fasung to na muav mats, ser gum ri pisainy ton jian, jian rof fau ari tana vonaa, an mes jian iring te ravaa. \v 49 Tan fafakap nana monaagits to, te kat fi non jesan, u morena te naa miror ri te pisan ir vainy tavaron, \v 50 an vainy iring te ravaa ror tan guaf akakoor tana pan iny fasaraa, unya aya ri nai tangis ror er kakuts ngiisngiis to.” \s1 U Vegiaun Foun An Vegiaun Tamuan \p \v 51 Ai Jisas rangats ratuari, “Ami te arasan kan iny a fo vegiau te pokei anyo?” Ana ri biny Towa, “Eye.” \p \v 52 Ai Jisas tsue to na ka, “Te kat fi non nei, isisen tsoiny fifaatsuts tan Faun te kirkir iny e Moses nat bus kan iny Waan iny Gormirmir, kat faarei non a taman a numaa tsian, ya nom to na ka na fo foun tsuan an tee mes kan tamuan sa tatafas rari na mesapan. Te kat fi non jesan, ami ma naa am faatsuts iny ton vegiau faamuan ten Gov an vegiau Tsonyon foun.” \s1 A Taa Nasaret Fataivou E Jisas \r (Mk 6.1-6; Lk 4.16-30) \p \v 53 Te pokei fakap bus e Jisas a fo tsue fapapaar to, Ya naus osing to na pan naa to aya. \v 54 Ana Ya tabin fatabin enato tana ngats fan tsuan. Ya faatsuts to tana numaa iny fafaatouf tsuri, ana ri to te nongoiny Ya saar ser rangat, “Fei te nom a mes to na nat ana parits iny kat a foka iny faatok reits to ei? \v 55 Ayei koraa na guei tsoiny tana tsoiny fatsun numaa! Ai Meri, na tsinan Ya, ai ere Jemis me Josep ai Saimon me Judas fuainy famuinyasiny Tsunia! \v 56 An fuainy fafinen Ya te kaa kan ror tovei! Fei te nom Ya na nat ana parits iny kat a fo mamatsiny ka to, ei?” \v 57 Ana fokinai fataivou Towa. Jisas tsue to tsuri, “A kuigin te natiny famaari rori tan fo mamatsiny pan sai tana ngats fan tsunia fatoobing ai tana fo nuatsin ya fatoobing, a sikia.” \v 58 Ayei gima kat a fo binun iny faatok reits na aya, tana saa, ri na sikia ta faaman. \c 14 \s1 A Mat Ten Jon A Tsoiny Fapeenan \r (Mk 6.14-29; Lk 3.19-20, 9.7-9) \p \v 1 Tan nainy to aya Herot a aatouf tana gum fan iny Galili nongoiny e Jisas te kat finy ya na foka. \v 2 Ya tsue to tan tsoiny binun tsuan, “Ayei koraa Jon a Tsoiny Fapeenan to te tsun fatabin tana mat to sana fo mamatsiny parits iny faatok tapokaa ising me tsunia.” \p \v 3 Tabuiny mat non e Jon a Tsoiny Fapeenan, ai Herot faan iny ton tsue ma nots ari ya, ri te nai kotskots ya, er fakei naa towa tana numaa iny kotskots. Ayei kat kat to ma kat fapaparei ya Herodias, ten Herodias peits fiisok iny e Jon, \v 4 tana saa, Jon a Tsoiny Fapeenan tsue ets'ets e Herot, “Te sikia non ma toobing tsumanyi ma fipisui fiisen me natsun Filip a famuinyasiny tsuam!” \v 5 Herot pon ma atsuiny famat e Jon sana ayei te oraav ir a taa Jiu, tana saa, a taa Jiu te faamainy e Jon ayei na kuigin. \p \v 6 Tan nainy tsian te fakats fatabiny arin nainy agiir ten Herot ana guei moun ten Herodias tajiat to matar vainy faavot. Herot kaa mito na paparaa tsian, \v 7 ana ya fakei ton tsuen man tana guei moun to, “Man non jias nyo nai faan marom Anyi na foka te rangat iny rom anyi tsonyo!” \p \v 8 Tan fakats tana tsinan a kooviou to sa tsue of ya, ma tsue of ya Herot, “Nyo komainy marom anyi ma poote me na patsuun e Jon a Tsoiny Fapeenan tan kobuu ana nyi te faan vanyo ya.” \p \v 9 Ana aatouf reesik fiisok to, san tan tsuen man tan tsue man non jias te kat ya matar a fokinai ya vovou iny ton koman tana kooviou to. \v 10 Ana ya faan iny ton tsue ma govaar mi ri na patsuun e Jon koman a numaa iny kotskots. \v 11 Ri govets mito na patsuun e Jon gagon poote mi rin kobuu, ri faan iny towa tana kooviou, ana ya govets naa towa ten tsinan. \v 12 Matisian ten Jon naa me, ri nom to na puan ya, ser nai kats iny ya, ri naa to ser tsue of e Jisas. \s1 Jisas Fa'ainy Ir Ngim Tapan Mes \r (Mk 6.30-44; Lk 9.10-17; Jn 6.1-14) \p \v 13 Te nongoiny fakap bus e Jisas vaanan to, Ya naus osing to na fan to aya ana Ya jias to tan puak sa naa fi en nanaa tana pan a uur ayei patsukanen. Tagin nongoiny e Jisas te naa fi naa Ya, ri naus osing to na fo ngats fan tsuar ser vovou iny naa Ya sanaan. \v 14 Te sung naa ri ai Jisas of osing ton puak ai tan nainy te tagei Ya na vainy a kinai fiisok aaven Ya kaa miton tagtag tsuri, ana Ya tsipaar to na fo faadis tsuri. \p \v 15 Te touraf busen an matisian Tsunia naa mito Tsunia ser tsue na ka, “Te kat iny ananerof osto ana pan a uur tovei, jiat ra naa na vainy ma naa ri tana fo fan er foiny to ta kainy ainy ma ainy ari.” \v 16 Jisas biny ratuari sa tsue, “Ri sikia ror ma naa. Mi patsukanem yam ma faan rari ta kainy ainy.” \p \v 17 “A ka te kaa tsun miromam to, a ngim a koinykoiny ana fuan a jian,” biny finy ari Jisas. \v 18 Jisas tsue to, “Faan Vanyo yam.” \v 19 Ya tsue of ton tagin ma gum ari tana aufing: ana Ya nom to na ngim a koinykoiny ana fuan a jian, Ya matoong fi naa to Gormirmir, sa faarof naa ten Gov. Ya ivoo ton koinykoiny, sa fafaan iny ya tan matisian Tsunia, ri tatafas iny towa tana vainy. \v 20 Fokinai te ainy ser viits. An matisian Tsunia nom to na safunuu an fuan a koverok ser fau favei yan ainy osing. \v 21 Onots toromainy a ngim a tapan mes to te ainy gima as'as faavot ramen moun min guei kakaii. \s1 Jisas Taan Patsun A Naaman \r (Mk 6.45-52; Jn 6.15-21) \p \v 22 Ai Jisas jiats raton matisian Tsunia ma jias ari tan puak er mumua fi naa to tan mes panaan nana naaman, Tsunia te komainy ma fataasua tsom ir a fokinai er vavakas to. \v 23 Te fataasua fakap Ya na vainy, Ya paas fi to tana painy tet a tou faakats, Ayei tsivon. Te uurup bus a pan ana Ya kaa to tsivon na aya, \v 24 tan nainy to aya puak kan kaa busen fapoopoan nana naaman faton naa non tan kakai tana saa, ainysat tapoor me imus nan puak. \p \v 25 Fapoopoan nana fopis a kilok ana aunom a kilok tana patsuu na nainy, Jisas naa fi to tsuri taan ising naa patsun a naaman. \v 26 An matisian Tsunia tagei Towa te taan fi mi Ya patsun a naaman ana ri oraav faavot rato. “A amatsuan” te tsue fi ri, ri rorojiainy faavot rato. \p \v 27 Sen tsun Jisas vegiau naa to tsuri sa tsue na ka, “Kaa faparits yam! Anyo vaa ei aa. Oraav vaare yam!” \p \v 28 Ai Pita tsue to, “Tsunaun, ma Nyi koraa Ya, jio, tsue of you ma taan fi naa nyo Tsumanyi patsun a naaman.” \p \v 29 “Taame!” biny finy ya Jisas. Ai Pita of osing ton puak ya tanik iny taan fi naa to ten Jisas, taan naa patsun a naaman. \v 30 Sai tan nainy te tagei e Pitan rau sa oraav, ya tanik iny ruk busen nato koman a naaman. “Saup you, Tsunaun!” tangis fi ya. \p \v 31 Sen tsun Jisas faarua naa to na niman ya ras towa sa tsue, “A faason tsumanyi Tsonyo na kakaii! Kat fei sa nyi vaa'ets rom ei?” \p \v 32 Ri jias faavot to koman puak ana ainysat sariof to. \v 33 An matisian te kaa koman puak fatukun to, ser faatouf e Jisas. “U man ovei, Anyi na Guei Tsoiny ten Gov!” te tsue fi ri. \s1 Jisas Fatoto Ir Vainy Faadis Genesaret \r (Mk 6.53-56) \p \v 34 Tan nainy te guas naa ri, ri nai sung to tana pan iny Genesaret \v 35 ana vainy inainy to Jisas. Ri kuar vavis ton mamatsiny fan ser nom ir a men vainy faadis ten Jisas. \v 36 Ri sing maamaa Jisas ma famanat rarin vainy faadis ma saras tsuiny korei arin nguen vau ten Jisas, ana ri to te saras nguen vau Tsunia tsipaar rato. \c 15 \s1 U Kat Tana Tei Muan \r (Mk 7.1-13) \p \v 1 Ri na tee Farasi ana rin tsoiny fifaatsuts tan Faun te kirkir iny e Moses to te poo fi me tana ngats fan tsian iny Jerusalem vaaguam faavot fi to ten Jisas, ri rangats Towa, \v 2 “Kat fei san matisian Tsumanyi gim ror ma vovou iny kat tan fuainy tsuvurara ei? Tana saa ri gim ror ma garus faarof tsom a nimar, vou ri te see ainyainy.” \p \v 3 Jisas biny ratuari, “Kat fei sam gim rom ma vovou iny Faun ten Gov to sam vovou iny rom kat tan fuainy tsuvumami ei? \v 4 Gov te tsue, ‘Fatsiitsii yam e tamamami ai tsinamami,’ ai ‘Sei na mes te fijiar non e taman ge tsinan ee ma atsun famat ravaa!’ \v 5 Sana mi tsue faarof rom a mes ma kaa me ta ka te onot non tan faakouts ya taman ge tsinan, sana ayei tsue, ‘A ka to te asang of bus anyo Gov.’ \v 6 Sana ayei gim non ma faakouts e taman, tan kat to aya mi kat rom vegiau ten Gov ka babainy mi vovou iny ton kat tsumi patsukanem yam. \v 7 Amin vainy kat mapam vegiau tsumi an kat tsumi gima senviir! E Aisaia na kuigin te tsue fatoobing en muan to te pokei fi mami ya! \q1 \v 8 ‘A vainy to te faatouf Varonyo tana pengot nana ngue rari, sana aave rari veevian osing Varonyo. \q1 \v 9 Ri fafaatouf babainy tsun Varonyo, tana saa, ri fafaatsuts iny ror faun tana mes tsun sa faarei non Faun ten Gov!’” \rq (Aisaia 29.13) \rq* \s1 A Foka Te Natiny Kat Fiiring Non A Mes \r (Mk 7.14-23) \p \v 10 Ai Jisas fikoo rato na fokinai sa tsue tsuri, “Nongon yam am natiny towa! \v 11 Sikia ta ka iny jiarasan te onot non ma naa koman a mes a kat fifiiring towa, a sikia, a ka te tafuts ising minon koman a mes te kat fifiiring non ya.” \p \v 12 An matisian Tsunia naa mito ser tsue, “Nyi nat kan ir a taa Farasi te koma iring iny vegiau te pokei Anyi?” \p \v 13 Jisas biny ratuari, “A fo mamatsiny fareevreev te gima reev e Tamanyo Gormirmir nai pat ravaa ror. \v 14 Fakats vaare ir yam! Arin tsoiny mumuan mata kio ai tovei te ras fi naa non a isen a mes a mata kio na mesmes tsuan, ri ina fuan tsidup faavot eraror koman a gaguur.” \p \v 15 Pita tsue to, “Tsue of mamimam kifon tsue fapapaar.” \p \v 16 Jisas tsue to tsuri, “Mi fapinpin kanem marom? \v 17 Mi gim rom ma nat fi nei, a ka iny jiarasan te naa fi non koman na mes naa fi naa non tan mokoor ana ya te nai taagio ravainy ya. \v 18 Sana ka te ruak ising minon nguen a mes poo fi minon koman ya, ito ayei te kat fifiiring non a mes. \v 19 Ito te ruak minon aaven a mes, ton fakats iring, an kat iny fitokon, kat iny tsikoor, fifiinaum, fipisui, kakabuts, gamgam an tsue fifiiring a mesmes. \v 20 Fo kat iring to aya poo ising minon koman a mes, ya te kat fifiiring ya. Sai tan nainy ainy men niman gima garus ayei na ka te gim non ma kat fifiiring a mes.” \s1 A Faason Tana Moun \r (Mk 7.24-30) \p \v 21 Jisas naus osing to na pan to aya sa naa fi en naa naa tana pan panan a fuan a ngats fan iny Taia ai Saidon. \v 22 A muiny Kenan a sikia ma faarei na muiny Jiu to te natiny kaakaa non tana pan naa to aya naa mito Tsunia sa tsue na ka, “Tsubnaain ten Devit tagtag vame! A guei moun tsonyo na tutuei iny masarau ana ayei gima kaa faarof non.” \p \v 23 Sen Jisas gima vegiau vaarik ta ar vegiau tsunia. Matisian ten Jisas naa mito Tsunia ser tsue na ka. “Gargar naa! Ayei vovovou rarora fiisen men goonen kinai!” \p \v 24 Jisas biny ratuari, “Gov jiats fi Vaminyo tan guei nun iny Isrel.” \p \v 25 Kat to ana moun naa mito sa fatukun en matan Ya, “Faakouts you, Tsunaun!” tsue fi ya. \p \v 26 Jisas biny towa sa tsue na ka, “Te gim non ma toobing tan fa'ainy ir kas a kainy ainy tan guei kakaii.” Jisas tanaf fakats tana moun. \p \v 27 Ya biny Towa sa tsue, “Man ovei Tsunaun, san kas natiny ainy ror ainy farurus tan guei kakaii fain a taran.” \p \v 28 Ai Jisas biny towa, “Moun faason tsumanyi Tsonyo na karap! A ka te komainy anyi nai ruak enanon tsumanyi.” Ai tan ar nainy to aya guei moun tsunia tsipaar fatabin enato. \s1 Jisas Tsipaar Vainy A Kinai \p \v 29 Jisas naus osing a pan to aya Ya taan ereer fi enato tana naaman iny Galili. Ya paas fi naa to tana painy tet ana Ya vaagum to. \v 30 Tagin naa mito Tsunia mei men fo mou ra pengong, fo mata kio, fo mour mat, fo baaruu, fo teinar kuupio ana fo mes fo viir faadis to ser fakaa rari moun e Jisas ana Ya tsipaar ratuari. \v 31 Vainy saar fiisok te tagei finy ari na fo baaruu te vegiau fatabin, fo mou ra pengong rof fatabin ner, fo mou ra mat tataataan fatabin ner ana fo mata kio tagaa fatabin ner, to ser vamarits a Gov tana taa Isrel. \s1 Jisas Fa'ainy Ir Fats A Tapan Mes \r (Mk 8.1-10) \p \v 32 Jisas fikoo ir matisian Tsuan ma naa mi ri Tsunia sa tsue na ka, “Nyo tagtag fiisok roun vainy a kinai to, tana saa ri kaa fiisen bus Vaminyon fopis nainy, ser sikia ma kaa me ta kainy ainy ma ainy ari. Nyo baainy rou ma jiat vesves ra naa ri fan tsuar, tana saa kat ror ser matauts ra naa sanaan.” \p \v 33 Matisian Tsunia rangats Towa, “Fei nom roran a kainy ainy ta onot tana pan babainy ana uur tovei ei ma fa'ainy ara na vainy?” \p \v 34 “A fis a koinykoiny te kaa miromi?” Ri biny Towa ser tsue, “A fits a koinykoiny ana tee mar jian a fo kakaii.” \p \v 35 Ai Jisas tsue of ratuari na fokinai ma gum ari tan puputaa. \v 36 Ana Ya nom to na fits a koinykoiny ana tee mar jian a fo kakaii tsue faarof naa to ten Gov, Ya ivoo towa, Ya faan iny towa tan matisian an matisian tatafas ratuarin tagin. \v 37 Ri na fokinai ainy, ser viits. An matisian nom to na fits a koverok a via taptap tan ainy osing. \v 38 U as'as nar tsoiny te ainy onots fats a tapan, gima as faavot ramen moun an guei. \v 39 Ai Jisas jiats ranaatuari na vainy, Ya jias to tan puak, Ya naa fi enato tana pan iny Magadan. \c 16 \s1 Farasi Rangat Iny Ta Ka Iny Faatok \r (Mk 8.11-13; Lk 12.54-56) \p \v 1 A tee vainy Farasi ana tee vainy tana taa Jiu natiny faamainy ror a mes te gim non ma tsun fatabin tana mat koo rorin Sadusi naa me ten Jisas. Ri pon to ma fataraatsua Ya, ser rangats Ya ma kat of rari ta ka iny faatok, “Mam komainy nat rom to te poo faman fi mirom Anyi ten Gov.” \v 2 Ai Jisas biny ratuari, “Te ruk naa non a nuaf mi te tsue, ‘Ra kaa miror a madaav a rof tamanainy, tana saa, a koroo te a'aun en.’ \v 3 Ge tana voinyvoiny ovei mi tsue rom a ka, ‘Te nai ruat non, tana saa, a korosuu na a'aun ai te kum.’ Ami onot rom ma tsue fa'arasainy tou tatagaa tsumi tana korosuu, sana mi gim rom ma onot ma tsue fa'arasainy a foka te tagei romi ma kat Anyo tan nainy roman! \v 4 Amin aatai iny roman, amin ngi'arapaar an gima kaa fasuu ten Gov! Mi rangat Varonyo ma kat kainy faatok, sana sikia ta ka ta foun iny faatok mami sana kainy faatok tsun to ten Jona na kuigin muan.” Ai Jisas naus osing ratuari sa naa en. \s1 Tsue Fapapaar Nan Yis Tana Taa Farasi Ana Taa Sadusi \r (Mk 8.14-21) \p \v 5 Te sepuu faguas naa ri tan mes panaan nana naaman, ri anofe to ma tamaar iny naa tu koinykoiny. \v 6 Jisas tsue to tsuri, “Taatag yam, am tatanamots ton yis tana taa Farasi ana ri na taa Jiu te gim ror ma faamainy a tou tsun fatabin tana mes tana mat koo rorin Sadusi.” \p \v 7 Ri tanik iny favevegiau buser rato fapoopoan narari, “Ayei te tsue na ka to, tana saa, ra gima tamaar iny me tu koinykoiny.” \v 8 Jisas natiny a ka te vegiau tsuk iny ari ana Ya rangats ratuari, “Kat fei sam favevegiau rom fapoopoan namami ei te sikia ma kaa fi tu koinykoiny ei? Faason tsumi Tsonyo na kakaii! \v 9 Mi tabuiny nat rom ge? Fakats fatabin yam tan nainy to te ivivoo Nyo na ngim a koinykoiny tan ngim a tapan mes, fis a koverok a via taptap tan ainy osing te fau ami? \v 10 Fakats fatabin yam tana fits a koinykoiny tana fats a tapan mes? Fis a koverok a via taptap tan ainy osing te fau ami? \v 11 Kat fei sam gim rom ma nat faarof ei? Tsonyo te gima vegiau tsuk mami tan koinykoiny. Tatanamots yam a tsivom tan yis tana taa Farasi ana tee vainy tana taa Jiu te koo rorin Sadusi!” \p \v 12 An matisian natiny Towa te gima vegiau tsuk iny yis faman nan koinykoiny to tsuri ma tatanamots ari, a sikia, sana fo faatsuts te poo minon tana taa Farasi ana rin vainy tana taa Jiu te gim ror ma faamainy a tou tsun fatabin tana mes tana mat te koo rorin Sadusi. \s1 Pita Pokei E Jisas, Ayei Na Krais \r (Mk 8.27-30; Lk 9.18-21) \p \v 13 Jisas naa fi naa tana pan iny Sesaria Filipai, ana Ya rangats raton matisian Tsunia, “A vainy tsue rora Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me, e sei ee?” \p \v 14 “Mesapan tsue ror, Anyi Jon a Tsoiny Fapeenan,” biny finy ari Ya, “Ana mesapan te tsue ror, Anyi Ilaija, ana mesapan tsue ror, Anyi Jeremaia ge na isen tan mes panainy kuigin to te toto fatabin me.” \p \v 15 “Ana mi pas?” rangat fi rari Ya, “Mi tsue Varonyo sei?” \p \v 16 Saimon Pita biny Towa, “Anyi na Krais, a Mes to te pisainy e Gov ma Tsoiny Fiisaup Ya tana vainy, a Guei Tsoiny tana Gov a toto.” \p \v 17 “Gov faparits bus manyi Saimon, a guei tsoiny ten Jona,” biny finy ya Jisas, “tana saa, a man nan vegiau to gima poo fi me tana mes, sai te naa fatoobing fi me tsumanyi poo fi me ten Tamanyo i Gormirmir. \v 18 Ana Nyo tsue of marom, Nyo koo marom anyi na fats a marats, Pita, ana fats a marats to te faarei non a man, ai patsun a man to ayei, Nyo nai fatsuiny rou a numaa iny fafaatouf Tsonyo ito na gum iny vainy fafaaman te faason Ronyo, an parits tana mat iny Hel gim on ror ma fabiu ya. \v 19 Nyo nai faan marom anyi na fo popue tana Waan iny Gormirmir, kat te gim rom anyi ma famanat iny nei petoo, Gov kan gim on non ma famanat iny ya i Gormirmir, an kat te famanat iny rom anyi petoo, Gov kan nai famanat iny non ya Gormirmir.” \p \v 20 Ai Jisas vusvus faparits raton matisian Tsunia ma tsue of vaare ri ta mes Ayei na Krais a Mes te pisainy e Gov ma Tsoiny Fiisaup Ya tana vainy. \s1 Jisas Tsue Fanat A Kamits Ana Mat Tsunia \r (Mk 8.31–9.1; Lk 9.22-27) \p \v 21 Tan nainy to aya Jisas tanik iny tsue fanat of raton matisian Tsunia, “Nyo ma naa fi Jerusalem ma saraa kamits fatsian Anyo nimar tsunaun tana taa Jiu, an tsunaun tan tsoiny faakor ana rin tsoiny fifaatsuts tan Faun te kirkir iny e Moses. Ri nai atsuiny famat Varonyo, ai tan fafofopis nan nainy Nyo nai tsun fatabin varou.” \p \v 22 Pita mei naa Towa tatangin ana ya tsue ets'ets Towa, “Tsunaun, Gov famanat vaare iny a ka to ma ruak on ya Tsumanyi,” te tsue fi ya! \p \v 23 Jisas takopis to sa tsue ten Pita, “Fataanis osing you, Satan! Nyi bei ot iny rom a sanaan Tsonyo, tana saa u fakats tsumanyi nato ayan fakats tana mes tsun sikia ma fakats ten Gov!” \p \v 24 Ai Jisas tsue of raton matisian Tsuan, “Sei na mes te komainy vovou Varonyo ee, ayei ma anofe na tsivon, ayei ma fa'orovus iny a tsivon, ana ya te vovou Vanyo, \v 25 tana saa sei na mes te komainy makok faarof non a toto tsuan ee, nai nun enanon, san e sei te fa'orovus non a toto tsuan ee tan vovou Vanyo nai nom non a toto na suu. \v 26 Ta isen ta mes te mauts non a fo masun tana ratsuu iny peto ana toto tsunia te iring a nun enato, fo masun to aya te faakouts fi non ya ei? A sikia. A saf a tafan tana mes to na to te pats fi non ya na toto na suu tana masun tsuan na? A sikia ovei. \v 27 A Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me naa minon fiisen minon fo morena Tsunia koman siinaiv ten Taman ana Ya te nai tafan ir a fokinai vainy vovou tsun iny non kat te kat ari nei petoo. \v 28 Nyo tsue faman of maromi te kaa miror mesapan te tsutsun ror tovei tabuiny mat ror nai tagei nats ror a Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me naa minon faarei minon a Aatouf.” \c 17 \s1 A Puan E Jisas Te Pangis \r (Mk 9.2-13; Lk 9.28-36) \p \v 1 Voun gonom nainy Jisas nom rato ere Pita, ai Jemis me famuinyasiny tsuan e Jon ana Ya mei ratuari tana tobeer a nainy jig, ri patsukaner. \v 2 Te tagaa ri ana puan Ya ruak iny pangis enato; ana nain Ya kanaf to sa faarei na nuaf an vau Tsunia faarei ton goseen kafof kakanaf. \v 3 Sen tsun ana rin matisian tagei to Moses ai Ilaija ruak ser favevegiau fiisen me Jisas. \v 4 Ai Pita tsue to ten Jisas, “Tsunaun, rof non te kaa fi rora nei te koman fi rom Anyi mam te kat ta fopis ta tovaar nei, isen Tsumanyi, ana isen ten Moses, ana isen ten Ilaija.” \p \v 5 Te vegiau farokot ya, ana koroon kafof kakanaf pau ratuari an vegiau poo mito koroo sa tsue, “Tovei na Guei Tsoiny Tsonyo, te kaa non koman tsian Tsonyo. Anyo koma rof iny rou Ya; nongon yam Tsunia!” \p \v 6 Te nongoiny matisian vegiau tovei, ri oraav fakap rato ser fagotsiny nato na nair peto tan puputaa. \v 7 Jisas naa me tsuri Ya saras ratuari sa tsue na ka, “Tsun yam, oraav vaare yam!” \v 8 Ri matoong fi to jias ser gima tagei ta mes, e Jisas tsun Tsivon. \p \v 9 Te of osing mi ri na tobeer Jisas tsue tap ratuari, “Pokei vaare yam a ka te tagei ami onot non te tsun fatabin fi non a Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny mes me tana mat.” \p \v 10 Ana rin matisian rangats to Jisas, “Kat fei san tsoiny fifaatsuts tan Faun te kirkir iny e Moses tsue Ilaija na kuigin ma mumua me ei?” \p \v 11 “Eye, Ilaija na kuigin te naa faamuan naa me,” Jisas biny rari, “ana ya te kakouiny onots fo mamatsiny ka. \v 12 Sana Nyo tsue of maromi na ka to a mes te faarei non e Ilaija na kuigin te naa ename ana vainy gim to ma inainy fanatnat iny ya, ri kat a fo mamatsiny ka na fo iring tsunia ito na sanaan te paparaa iny mi ri. Jesan kan tana Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny mes me nai kat non fo mamatsiny ka na fo iring Tsunia.” \p \v 13 Ana rin matisian natiny Towa te tsue tsuk iny non e Jon a Tsoiny Fapeenan. \s1 Jisas Tsipaar A Vurots A Tutuei Masarau \r (Mk 9.14-32; Lk 9.37-45) \p \v 14 Te tabin mi ri tan tagin ana mes naa mito ten Jisas fatukun to matan Ya, \v 15 ya tsue to na ka, “Tsunaun, tagtag a guei tsoiny tsonyo! Ayei kokonos non ai te gima kaa faarof tana saa ayei natiny gotsiny of non guaf ana aurom. \v 16 Nyo mei mi ya tan matisian Tsumanyi, ri gim to ma tsipaar ya.” \p \v 17 Jisas biny ratuari fiisen me na seeve, “Amin aatai iny roman, min vainy vavaajets an iring! Fis nainy ma kaa fiisen Vanyo mi? An fis nainy ma govets patang fiisen Vanyo mi? Mei mi yam a vurots nei Tsonyo!” \p \v 18 Jisas buur to na masarau sa bus osing ya sen tsun ana vurots to tsipaar enato. \p \v 19 Kat to An matisian naa mito tana uur ten Jisas, ri rangats Towa, “Kat fei sa mam gima onot ma buur ravainy masarau ei?” \p \v 20 Jisas biny ratuari, “Tana saa, mi na sikia ta faason Tsonyo. Fakats yam a ka to! Te kaa fi miromi na faason a kakaii faarei non fuan kakaii nan Mastat, mi onot rom ma kat a fo mamatsiny ka! Mi onot kan rom ma tsue of a tobeer to, ‘Tasas osing a pan to nyi te naa fi unya!’ ana ya te tasas. \v 21 [San faakats an tavtaav tsun onot non tan buur ravainy kainy masarau to aya.]” \p \v 22 Te naa faavot men matisian tana gum fan iny Galili, Jisas tsue to tsuri, “A Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me nai faan iny naa rori nimar vainy te kaa miror a parits, \v 23 ri te atsuiny famat Ya, san tan fafofopis nan nainy nai tsun fatabin enanon.” Ana rin matisian reesik fiisok tsun rato. \s1 Jisas Foiny Takis Tana Saape \p \v 24 Te naa me Jisas an matisian Tsunia tana ngats fan iny Kapeniam, rin tsoiny nonom takis tana saape naa mito ten Pita, ri rangats towa, “Tsoiny fifaatsuts tsumi te foiny takis of kainy non a saape?” \p \v 25 Ai Pita biny ratuari sa tsue na ka, “Eye!” Te sof naa Pita numaa Jisas tsue faamuan to, “Saimon, saf fakats tsumanyi na? E sei foiny non takis tana fo gotouf tan vainy petoo ee? Rin vainy tana gum fan fatoobing ge arin vainy sagoor?” \v 26 Pita biny Towa, “U vainy sagoor.” \p Ai Jisas tsue to tsunia, “Te kat fi non nei, u vainy tana gum fan fatoobing to te gim ror ma foiny takis. \v 27 Sana ra gim ror ma fatsitsien fiisen ramiri. Kua fi naaman nyi te tats iny naan goraa, ras a vaamuan nana jian pue na nguen ya, nyi sab rom a painy moni onot non tan foiny takis tana saape of Vanyo ana nyi kan, nom naa nyi foiny of ratuaran takis.” \c 18 \s1 E Sei Te Karap Non Ee? \r (Mk 9.33-41; Lk 9.46-50) \p \v 1 Tan ar nainy to aya matisian naa mito ten Jisas, ri rangats Towa, “E sei te karap non tana Waan iny Gormirmir ee?” \v 2 Jisas fikoo to na guei a kakaii, sa fatsutsuiny ya fapoopoan narari, \v 3 Ya tsue to na ka, “Fakats yam a ka to! Mi gim rom ma onot ma sof on tana Waan iny Gormirmir onot romi ma takopis am faarei ton guein kakaii. \v 4 A mes te karap fiisok non tana Waan iny Gormirmir to na mes te fauf non a tsivon a faarei to na guei a kakaii tovei. \v 5 Ai sei na mes te faakouts non guei kakaii faarei non ya to ee tana asanga Vanyo, ayei faakouts Varonyo.” \s1 Fiamus Iny Kat Kat Iring \r (Mk 9.42-48; Lk 17.1-2) \p \v 6 “E sei ta isen ta mes te ras raror guein kakaii to te faaman ror Tsonyo, tan kat iny aveto ee, te rof fafis non tan tang iny ta marats tsian googon a mes to aya, ai te nai faruk namaan bong. \v 7 Saf a fasaraa tsian fiisok to na tana mes tan puputaa to te amus raror vainy tan kat kat iny aveto! Fo amus te kat fa'aveto non a mes nai ruak minon sana saf a fasaraa tsian fiisok tana mes te amus non a mesmes to na! \p \v 8 “Te amus fi marom anyi na nimam ge na moum tan kat kat iny aveto, kobus ravainy am ravaa ratuari. Te rof fiisok non tan nom a toto na suu, te kaa fiisen mirom anyin sen niman an sen mou, sai te gim non ma mamatan faarof tan kaa men fuan niman an fuan mou, kat ror ser ras manyi tan guaf te sikia non ma mote. \v 9 Ai te amus fi marom anyi na matam tan kat kat iny aveto, fas ravainy, nyi te ravainy naa ya! Te rof fiisok non tan nom a toto na suu te kaa mirom anyin sen matan, sai te gim non ma mamatan faarof tan kaa men fuan matan kat ror ser ras manyi tan guaf iny Hel te gim non ma natiny mote.” \s1 Tsue Fapapaar Nana Siip Te Nun \r (Lk 15.3-7) \p \v 10 Ai Jisas tsue to na ka, “Kat rom sam pon fi nei vainy kakaii to te faarei rora ka babainy. Nyo tsue of maromi, u morena tsuri te kaa ror Gormirmir natiny tagei fatoobing ror e Tamanyo i Gormirmir. \v 11 [Tana saa, a Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me, te naa me ma saup ir Ya na vainy te nun farokot ror.] \p \v 12 “Saf fakats tsumi na? A saa te nai kat non a mes te kaa minon natus siip tsuan ana isen tsurin siip te kuar fuainy a nun to? Ayei fakaa raror sian safunuu ana sia to te gima nun er ainy to tan tet ya te nai tsikoo na mes a isen to te nun. \v 13 Nyo tsue faman of maromi te sab finy non ya na isen to te nun, ayei mamagat fiisok non fis non a mamagat tan sian safunuu ana sia na siip to te gima nun. \v 14 Jesan kan ten Tamamami te kaa non Gormirmir tsugainy non ta isen tan vainy kakaii to ari ma nun tana mat a suu.” \s1 Vamuinyasiny Kat Non A Iring Tsumanyi \p \v 15 “Vamuinyasiny tsumanyi te kat non kat iring tsumanyi, kua tsunia nyi te tsue fatoobing of yan kat iring te kat ya, kat yam tana uur fapoopoan namami. Te nongoiny fi marom anyi ya, eye, nyi nom fatabiny bus ya. \v 16 Sai te gim finy non ya ma nongoiny manyi nom ta isen ge ta fuan ta mes, am naa faavot to ma nongoiny faarof ari tan fo vegiau te faraarar fi romi tana ina fuan, jesan te tsue fin Vegiau Ten Gov. \v 17 Sai te gim finy non ya ma nongon rari pokei yam a fo vegiau to tan gum iny vainy fafaaman. Ai to te gim fi non ya ma nongoiny a gum nar vainy fafaaman, aspeer yam, ma faarei ya na mes a vavaajets ge na tsoiny nonom takis.” \p \v 18 Ai Jisas tsue pis to, “Nyo tsue faman of maromi na fokinai, A ka te gim romi ma famanat iny nei peto, Gov kan gim non ma famanat iny ya Gormirmir; ana ka te famanat iny romi nei petoo, Gov kan nai famanat iny non ya Gormirmir. \p \v 19 “Nyo tsue faman of pis maromi te fatangan faarof fi ror a ina fuan tan ta ka te komainy faakats of rori, Tamanyo te kaa non Gormirmir te kat non koman tsuri, \v 20 tana saa ai to te vaaguam faavot ror a ina fuan ge ta ina pis er fakats vatuanyo tana asanga Vanyo, Nyo kaa rou fapoopoan narari.” \s1 Tsue Fapapaar Nana Tsoiny Binun Te Gima Anofe \p \v 21 Ai Pita naa mito ten Jisas ya rangats Towa, “Tsunaun fis nainy te kat fifiiring varonyon vamuinyasiny tsonyo, nyo te anofen kat iring tsunia? Onots non fits nainy?” \p \v 22 Jisas biny towa sa tsue na ka, “A sikia, fits nainy te gim non ma onot, san fits safunuun nainy ana ya te nai onots ovein fits nainy, \v 23 tana saa, a Waan iny Gormirmir te faarei non aatouf te pon non ma fatoobing a fo tavan tana fo tsoiny binun tsunia. \v 24 Ayei te tanik iny fatoobing a tavan tsuri to sana ri mei me na isen tsuri te tavainy safunuu na tapan ana tapan painy moni. \v 25 A tsoiny binun sikia ma kaa me ta painy moni iny biny fatabiny a tavan tsuan, ana tsunaun tsunia faan iny ton tsuen parits ma fafiifoiny iny a tsoiny binun to aya ma faarei ya na tsoiny binun babainy, natsun ya an fuainy guei tsunia, an fo mamatsiny ka tsunia onot non te biny fatabiny non ya na tavan tsuan. \v 26 Tsoiny binun fatukun to matan a tsunaun tsuan, sing famamataaf sa tsue, ‘Anaanos faamo you, nyo biny fatabiny rou a tavan tsonyo tsumanyi!’ \v 27 Tsunaun tsunia reesik towa, sa anofe na tavan tsunia ana ya jiats naa towa. \p \v 28 “Tsoiny binun tafuts to, ya tagei to na isen a tsoiny binun to te natiny binun fiisen minon ya ana ayei kan kaa minon a tavan tsunia onots non sen natus painy moni, sa ayei gima biny ya. Ya nots towa ana ya tanik iny ot towa, ‘Biny fatabiny me na tavan tsumanyi tsonyo!’ te tsue fi ya. \v 29 Ana tsoiny binun bibinun fiisen mi towa to te kaa minon a tavan tsunia fatukun to matan ya sa sing famamataaf, ‘Anaanos faamo you, nyo biny fatabiny rou a tavan tsonyo tsumanyi!’ \v 30 Sana ayei baainy en, ya fasof towa tana numaa iny kotskots onot non te biny fatabiny fi non ya na tavan tsuan. \p \v 31 “Te tagei arin mes panainy tsoiny binun te kat fi ya nei, ri peits rato, ana ri naa to tana tsunaun tsuri, ri tsue of towa na ka te ruak. \v 32 Ana tsunaun tsunia fikoo to na tsoiny binun. Ya tsue to, ‘Nyi na tsoiny binun a ngi'arapaar! Nyo anofe na fo tavan te kat a anyi tsonyo, tana saa, anyi rangat vanyo. \v 33 Nyi tabuiny tagtag kainy a mesmes a tsoiny binun to te kaa me na tavan tsunia tsumanyi faarei te tagtag finy anyo nyi.’ \v 34 Tsunaun tsunia seeve fiisok nato, ya fasof towa tana numaa iny kotskots onot non te biny fatabiny fi non ya na fo tavan tsuan.” \p \v 35 Ai Jisas tsue to na ka, “Jesan kan e Tamanyo kaa non Gormirmir nai kat fi non nei tsumi te gim fi romi ma anofe ravainy kat iring tan vamuinyasiny tsumi tana fo koma mami.” \c 19 \s1 Jisas Faatsuts Iny Kat Tan Ots Fanging \r (Mk 10.1-12; Lk 16.18) \p \v 1 Te fakap bus e Jisas a fo vegiau Tsuan, Ya naus osing to na gum fan iny Galili sa naa fi en tana gum fan iny Judia, tan mes panaainy aurom iny Jodan. \v 2 An tagin a kinai vovou iny Towa, ana Ya tsipaar ratuari na aya. \p \v 3 A tee vainy Farasi naa mito Tsunia, ri tanik iny tanaf Towa tan rangat, “Te toobing kan non tana Faun tsura tana mes ma ots fanging fiisen me natsun tana fo mamatsiny kat to te koman fi non ya?” \p \v 4 Jisas biny ratuari sa tsue na ka, “Mi gima gogosias Vegiau Ten Gov tovei? \q1 ‘Tan tatanik nan puputaa Gov fapogaar a vainy, Ayei kat faavots raton tsoiny min moun.’ \rq (Tatanik 1.27) \rq* \m \v 5 Ai Gov tsue to, \q1 ‘Tan kat to aya, a tsoiny ma naus osing e taman me tsinan ya te fanging e natsun ana ri na ina fuan te nai isen tsun me.’ \rq (Tatanik 2.24) \rq* \m \v 6 Ma faarei vaare mi ri na ina fuan, sana isen tsun. To sana mes ma pets vaare na ka te kotskots faavots bus e Gov.” \p \v 7 Tee vainy Farasi rangats Towa, “Kat fei, sen Moses tsue faparits tana mes te komainy ots non fanging ten natsun ee ma kirkir tsom noun iny ots fanging tana moun ma gargar ravainy ya ei?” \p \v 8 Jisas biny ratuari, “Moses tanyiny mami tan kat iny ots fanging tana saa, amin vainy pisiin, sai te gim non ma kat fi nei tan tatanik. \v 9 Nyo tsue faman of maromi, e sei na mes te ots fanging fiisen minon e natsun ee, ai natsun ya te gima tsikoor, ana mes to ayei te nai fanging pis a mes a moun, a mes to ayei kaa non tan kat iny tsikoor fiisen me na mes a moun to aya.” \p \v 10 An matisian Tsunia tsue to na ka Tsunia, “Tan kat to aya kaa non fapoopoan nar muiny mataa, sai te rof non tan gima fanging.” \p \v 11 Jisas biny ratuari, “U fifaatsuts to te gim non ma naa of a fokinai, sai te naa of tsuiny non ere sei Gov te faan rari ya. \v 12 Kaa minon tee viir tsoiny gim ror ma fanging tana saa ari te agiir me tan tsinar, ri kaa patsukan fi raror to; an mes viir tsoiny kat fi ror to tana saa, a vainy patsukan potei rarori ma fanging vaare ri; ana mesapan baainy ror ma fanging, tana saa, ri komainy kat faarof ror a binun tana Waan iny Gormirmir. Tanyir yam te kat fi ror to, ma kat arin koman tsuar er vovou iny ton fifaatsuts tovei.” \s1 Jisas Faparits Ir Guein Kakaii \r (Mk 10.13-16; Lk 18.15-17) \p \v 13 Ana mesapan tsuri na vainy mei miton guein kakaii ten Jisas ma fasaur Ya na niman patsuu rari ana Ya te faakats of rari, san matisian tsue ets'ets rari. \v 14 Jisas tsue to na ka, “Tanyir yam guein kakaii ma naa mi ri Tsonyo, tsue tap vaare ir yam, tana saa a Waan iny Gormirmir fasito raror vainy te faarei ror guei to ari.” \p \v 15 Ya fasaur to na niman patsuu rari, Ya faakats of ratuari ana Ya naus osing ratuari. \s1 A See Mes A Masun \r (Mk 10.17-31; Lk 18.18-30) \p \v 16 Ana isen a mes naa mito ten Jisas, sa rangats Ya, “Tsoiny Fifaatsuts, saf a ka na rof na te kat ronyo ma nom anyo na toto na suu?” \p \v 17 “Kat fei sa nyi rangat Vanyo tana ka na rof ei?” tsue fi Jisas tsunia. “Isen tsun a rof to, e Gov tsun. Sana nyi ma vovou faarof iny a fo Faun, te komainy nom rom anyi na toto na suu.” \p \v 18 Ya rangat to, “Saf a fo Faun na?” Jisas biny towa, “Bainy atsuiny, bainy tsikoor, bainy kabuts, bainy gamgam iny a mesmes, \v 19 fatsiitsii tamam me tsinam, ana nyi te mangiir fifakokoro tsuam faarei te mangiir finy rom anyi na tsivom.” \p \v 20 “Nyo vovou iny a fo Faun to aya,” te tsue fi na mes to aya, “a saf a ka ma kat pis anyo na?” \p \v 21 Jisas tsue to tsunia, “Te komainy kaa fatavaron fi rom anyi, kuar nyi fafiifoiny ravainy iny to na foka te kaa mirom anyi, nyi nom to na painy moni nyi fafaan ratuarin vainy aaruts, nyi te nom a masun iny Gormirmir; taame vovou you.” \v 22 Te nongoiny a see mes vegiau to, ana ya reesik fiisok nato, ana ya naa en nato, tana saa, ayei kaa me na masun a kinai. \p \v 23 Jisas tsue to tan matisian Tsunia, “Nyo tsue faman of maromi, Te opaar fiisok non tana mes a masun ma sof a Waan iny Gormirmir. \v 24 Nyo tsue of pis maromi, te opaar non tana Kamel ma sof a tarobong tana tutusa, sai te opaar fafis fiisok non tana mes a masun ma sof tana Waan iny Gormirmir.” \p \v 25 Te nongoiny matisian vegiau to, ri karian fiisok tsun rato. ri fararangat to. “E sei te onot non ma saup ai te nom a toto na suu ee?” \v 26 Jisas matoong fatoobing naa to tsuri sa biny rari, “A mes te gim non ma onot, sai ten Gov, Ayei onot non ma kat a fo mamatsiny ka.” \p \v 27 Ai Pita tsue to na ka ten Jisas, “Tagaa, mam naus osing a fo mamatsiny ka tsumam mam atou vovou Manyi. A saa te nai nom romam na?” \v 28 Jisas tsue to tsuri, “Nyo tsue faman of maromi, te nai gum non a Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me tan tagan siinaiv Tsuan tana Waan Ya na foun, ami na ina safunuu ana ina fuan to te vovovou Varonyo nai gum kanem marom tana fo tagan tsuam, mi te kat vaatsuk tana safunuu ana ina fuan a vun tana taa Isrel. \v 29 Ai tsuri to te faaman Vanyo ser naus osing a fo numaa tsuar, an fuainy famuinyasiny ge fafiner, an tamar min tsinar, ana fo guei tsuri ana fo tanun kan tsuri, tana saa, ri vovou Vanyo, nai nom ror a foka fis non a natus ka te naus osing mi ri, ana ri te nai nom kainy a toto na suu. \v 30 Sai tsurin vainy te kaa miror asangan karap tovei roman nai nom ror asangan kakaii, ana rin vainy te gim ror ma kaa men asangan nai nom ror asangan karap tan nainy vou.” \c 20 \s1 U Vainy Binun Tan Tanun Wain \p \v 1 “A Waan iny Gormirmir te faarei non taman tanun te toomat fi naa ya tana voinyvoiny ovei ma nom ir yan vainy binun er binun of towan tanun wain tsuan. \v 2 Ayei fatangan ma foiny ir yan vainy binun a isen a tarobong, foiny nan sen nainy, ya jiats ratuari ma nai binun tanun wain tsunia. \v 3 Ya naa fatabin fi nato tana tuan tana sia na kilok, ya tagei ton mes vainy tsutsun ror sikia ta binun. \v 4 Ana ya vegiau of ratuari, ‘Mi kan ma nai binun of vanyon tanun wain tsonyo, nyo te foiny mami na foiny a rof.’ Ri naa bus rato. \v 5 Tana safunuu ana fuan a kilok, ya tabin to tana tuan, a tou san ir ta mes iny binun, ai tana fopis a kilok ya tabin pis to. \v 6 Nuaf tageer, sisiruiny nom a ngim a kilok ya tabin pis fi to tana tuan ya tagei ton mes vainy tsutsun kaner raror na aya. ‘Kat fei sam kaakaa babainy rom ei, a sikia ta binun?’ te rangat finy rari ya. \v 7 Ri biny towa ser tsue na ka, ‘Tana saa a sikia ta mes ma foiny mamam.’ ‘Rof non, kuar yam, am binun of vatuanyon tanun wain tsonyo’, tsue fi ya tsuri. \p \v 8 “Te ananerof busen taman tanun tsue of to na tatagaa ot tsuan, ‘Fikoo ir vainy binun nyi te foiny rari, tanik tan vainy binun te naa fatouraf naa, nyi te nai fafakap naa tan vainy binun te tanik tan tatanik nana binun.’ \v 9 Vainy binun tanik tana ngim a kilok nom a foiny tsuar onots a isen a tarobong. \v 10 Ana rin vainy binun te tanik faamuan nai nom mito na foiny tsuar, ri pon ma nom fapaas; sana ri kan nom senviir foiny a isen a tarobong tan isiseiny mes. \v 11 Ri nom foiny tsuar ana ri peits iny to na taman tanun. \v 12 Ri tsue to, ‘Vainy binun te binuiny a isen a aua tsun, ana mam siiva me na binun tan sen nainy urung tana nuaf a fisikii, ana nyi foiny ratuarin senviir foiny fiisen mamimam!’ \p \v 13 “Taman tanun biny to na isen tsurin vainy binun sa tsue na ka, ‘Vaatau tsonyo, nyo gima kat fiiring manyi, fiisia, ara gima fatangan iny a isen na tarobong a foiny nan sen nainy? \v 14 Nom a foiny tsuam nyi te naa. Nyo pon ma foiny ir vainy binun te binun fatouraf senviir foiny te faan im. \v 15 Fiisia, nyo sikia ma onot ma vovou iny mangiir tsonyo tana painy moni tsonyo fatoobing? Ge nyi fitsufainy rom, tana saa, anyo koma rof rarou a vainy?’” \p \v 16 Ai Jisas fakap ton vegiau tsuan sa tsue, “To tsuri to te vovovou ror, nai mumua eraror, ai tsuri to te mumumua ror nai vovou eraror.” \s1 Fafofopis Nan Nainy Jisas Tsue Tsuk Iny A Mat Tsunia \r (Mk 10.32-34; Lk 18.31-34) \p \v 17 Te taataan fi naa Jisas Jerusalem, Ya mei nato na ina safunuu ana ina fuan a matisian Tsunia tatangin sa vegiau fiisen tsun ramiri. \v 18 Ya tsue to, “Nongon yam, ra naa fi ror Jerusalem, ana Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me naa fi non nimar tsunaun tan tsoiny faakor tana taa Jiu an tsoiny fifaatsuts tan Faun te kirkir iny e Moses. Ri nai sigainy ror Ya ma atsuiny famat ari Ya. \v 19 Ana ri te faan iny naa Ya tan mes a vainy kaner sikia ma taa Jiu, er tsue taring iny Towa, ri te rapits Ya ana ri te tapaar iny Ya tana pagafuan ai tan fafofopis nan nainy Ayei nai tsun fatabin enanon.” \s1 Sing Ten Tsinar Jemis Me Jon \r (Mk 10.35-45) \p \v 20 Ai tsinar guei tsoiny ten Sebedi naa to ten Jisas fiisen ramen guei tsoiny tsunia, ya fatukun to matan Ya ana ya sing to ten Jisas. \p \v 21 “A saa te komainy rom anyi na?” te rangat finy ya Jisas. Ana ya biny Towa, “Tsue faarof ana ina fuan a guei tsoiny tsonyo te nai gum fiisen mami Nyi, isen tan panainy matou ana mesmes tan nimainy keeruk to te faarei rom Anyi na Aatouf.” \p \v 22 “Mi sikia rom ma natiny a ka te rangat iny romi,” te tsue fi Jisas tsuri. “Mi onot rom ma jiu iny a gotan iny saraa kamits to te jiu iny Ronyo?” Ri biny Towa ser tsue na ka, “Mam onot rom.” \p \v 23 “U man, mi nai jiu kan nats rom tana gotan iny saraa kamits Tsonyo,” te tsue fi Jisas, “san tana tou gum tan nimainy matou ana mesmes tan nimainy keeruk a sikia ma ka Tsonyo ma faan im, a pan to aya e Tamanyo tsun tsivon te faan iny non ya tsurin vainy te nai kakouiny onots Ya.” \p \v 24 Te nongoiny a ina safunuu na matisian a ka to, ri sewaar iny ton mumuinyasiny to. \v 25 Ai Jisas fikoo faavots ratuari sa tsue, “Mi natem fuainy tsunaun kaa miror a parits fis ror vainy babainy an fuainy tsoiny mumua te vakek rarori tan vovou iny vegiau tsuri. \v 26 Kat to aya ma ruak vaare fapoopoan namami a sikia ma sanaan nan ya. Ta isen tsumi te komainy karap non, ayei ma faarei me na tsoiny toukuar tsumi faavot, \v 27 an ta isen tsumi komainy non ma mumua mami, ayei ma faarei me na tsoiny binun babainy tsumi, \v 28 faarei non a Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me, gima naa me ma kat a vainy a binun iny faakouts Ya, a sikia, Ayei te naa me ma kat Ya na binun iny faakouts ir a vainy faavot, ma faan iny Ya na Tsivon a mat to, a faarei to na pats ma puruur ravainy Ya na vainy a kinai te kaa ror tana numaa iny kotskots tan aveto.” \s1 Jisas Tsipaar A Ina Fuan A Mes A Mata Kio \r (Mk 10.46-52; Lk 18.35-43) \p \v 29 Te naus osing naa ri na ngats fan iny Jeriko, an tagin tsian fiisok vovou iny to Jisas. \v 30 Ina fuan a mes a mata kio to te gumgum tatangin a sanaan nongon te naa fi me Jisas, ana ri tanik iny kuu bus rato, “Tsubnaain ten Devit! Tagtag mamimam Tsunaun!” \p \v 31 Ri na gum iny vainy tsue ets'ets ratuari, “Vanumui yam.” Sana ri kuu fatsian pis to, “Tsubnaain ten Devit! Tagtag mamimam, Tsunaun!” \p \v 32 Ai Jisas tsutsun to sa fikoo rari sa rangats rari, “A saa te komainy romi ma kat Anyo tsumi na?” \v 33 Ri biny Towa ser tsue na ka, “Tsunaun, mam komainy marom Anyi ma tsipaar mata mamam kio!” \p \v 34 Jisas reesik fiisok rari, Ya saras to na mata rari; sen tsun ana ri tagaa bus rato, ana ri vovou iny naa Towa. \c 21 \s1 Jisas Sof Jerusalem Faarei Na Aatouf \r (Mk 11.1-11; Lk 19.28-40; Jn 12.12-19) \p \v 1 Te naa fasiruu naa ri tana ngats fan tsian iny Jerusalem, ri ruak to tana ngats fan iny Betpeits panan a Tobeer iny Oliv, Jisas fakuar ra naa na ina fuan a matisian sa tsue of rari, \v 2 “Kuar yam tana fan naa to aya mata mami, mi sab rom a isen a dongki tang iny ari ana tsunei dongki kan. Puruur ir yam am mei ramituari nei Tsonyo. \v 3 Te rangat fi maromi ta mes tsue of yam, ‘A Tsunaun kaa minon a binun tsuri’, ana Ayei nai faan veesau iramirori.” \p \v 4 A ka to te ruak san vegiau te pokei me na kuigin muan ruak iny man ovei nato, \q1 \v 5 “Tsue of ir vainy Jerusalem, ‘Tagaa, a Aatouf tsumi te naa minon tsumi, Ayei fauf a tsivon ana Ayei gum minon tounon a dongki, ayei na tsunei dongki, a guei tana dongki.’” \rq (Sakaraia 9.9) \rq* \m \v 6 An matisian naa famumua naa to, ri kat to na foka te tsue of rari Jisas. \v 7 Ri mei me na dongki na tsinan ana tsunei dongki kan, ri ban iny fo vau tsuar tounor dongki, ai Jisas gum to tana tsunei dongki. \v 8 A vainy a kinai ban iny a fo vau tsuar sanaan, ana mesapan tsuri tek miton fo paura ratsuu ser ban iny ya sanaan. \v 9 Rin vainy te taan famumua naa ten Jisas ana ri na mesapan vovovou iny Ya tanik iny kuu bus rato, \q1 “Saup fatabin mamam yam, tsubnaain ten Devit! \q1 Gov faparits marom Anyi te naa mirom tana asangan a Tsunaun! \q1 Saup fatabin mamam yam roman, Anyi na Gov a tsigtsig!” \m \v 10 Te sof fi naa Jisas tana ngats fan tsian iny Jerusalem ana vainy a kinai kaakaa to na aya fakakarian ri rangat to, “E sei to aya ee?” \v 11 “E Jisas a kuigin, Ayei a Guei Nasaret tana gum fan iny Galili,” te biny fi rari na vainy. \s1 Jisas Sof Fi Naa Tana Saape \r (Mk 11.15-19; Lk 19.4-48; Jn 2.13-22) \p \v 12 Jisas sof naa gagon tana aunon nana saape ana Ya jiaats vavagen rato na vainy te fafiifoiny iny a fo mamatsiny ka tsuar koman a saape, ana ri kan foiny ir fo mamatsiny ka. Ya kof raton taran tan vainy papangis moni ana Ya kof kan raton fo gumgum tana vainy te fafiifoiny iny baanus. \v 13 Ana Ya tsue to tsuri, “Te kirkir en tan Vegiau Ten Gov, Gov te tsue, \q1 ‘Numaa Tsonyo koo rori na numaa iny fafaakats,’ \rq (Aisaia 56.7) \rq* \q1 ‘Sana mi kat faarei ya na puts iny takop tan vainy kakabuts!’” \rq (Jeremaia 7.11) \rq* \p \v 14 Rin mata kio an mou ra pengong naa me Tsunia koman a saape ana Ya tsipaar ratuari. \v 15 Ana rin tsunaun tan tsoiny faakor an tsoiny fifaatsuts tan Faun te kirkir iny e Moses sewaar to te tagei ari na fo mamatsiny ka iny faatok to te kat e Jisas ana rin guei kakaii kuu to koman a saape, ri tsue to na ka, “Saup fatabin mamam yam, tsubnaain ten Devit!” \p \v 16 Ana rin tsunaun tan tsoiny faakor an tsoiny fifaatsuts tan Faun te kirkir iny e Moses tsue to ten Jisas, “Nyi nongoiny rom a ka te vevegiau iny rori?” Jisas biny ratuari sa tsue na ka, “Eye, Nyo nongon you. Mi sikia ma gogosias vaarik vegiau tan Vegiau Ten Gov to? \q1 ‘Gov fafaatsuts ir guein kakaii an meran ma variri faarof ari.’” \rq (Vadou 8.2) \rq* \m \v 17 Jisas naus osing ratuari ana Ya naus osing to na ngats fan tsian Jerusalem sa naa fi en tana ngats fan iny Betani, ana Ya kaa enato tana voiny. \s1 Jisas Peits Iny U Nau Fig \r (Mk 11.12-14,20-24) \p \v 18 Te fatabin fi mi Ya tana ngats fan tsian tana voinyvoiny, Jisas ves nato. \v 19 Ya tagei ton nau, u Fig, tatangin a sanaan ana Ya naa fi nato tsunia, sana sikia tu fua, u noun tsun. Ana Ya tsue to tan Fig, “Nyi gim pis rom ma nai fua on nats!” sen tsun an Nau Fig to maas bus nato. \p \v 20 Rin matisian tagei a ka to ri fakakarian to, “Kat fei san Fig to ayei maas veesau tsun enato ei?” \v 21 Jisas biny rari sa tsue, “Fakats yam a ka to! Te faason romi, ana mi na sikia tu vaa'ets, mi onot kan rom ma nai kat a ka to, te kat Anyo tan Fig to: sikia ma kaa tsun to aya, mi onot kan rom ma tsue of a tobeer to, ‘Tasas nyi te nai ruk em namaan,’ ana ya te tasas. \v 22 Te faason romi, mi nai nom rom a ka te rangat iny romi tan faakats.” \s1 Ri Rangats E Jisas Fei Te Nom Yan Gumgum Ei? \r (Mk 11.27-33; Lk 20.1-8) \p \v 23 Jisas tabin fatabin me koman a saape; te fafaatsuts Ya, rin tsunaun tan tsoiny faakor an tsunaun tana vainy naa mito Tsunia, ri rangats Towa, “Saf gumgum Tsumanyi to na to Tsumanyi kat rom fo mamatsiny ka to na? Sei faan Manyin gumgum to ee?” \p \v 24 Jisas biny ratuari, “Nyo kan rangat maromin sen tsun rangat, te biny faarof fi Varonyo mi, Nyo te tsue of mamin saf gumgum to te kaa Mironyo na iny kat a fo mamatsiny ka to. \v 25 Mi ma tsue of Vanyo, a tou fapeenan ten Jon, fei te nom e Jon gumgum iny fapeenan ei, poo fi me ten Gov ge tana mes?” \p Ri tanik iny fatsitsien bus rato fapoopoan narari, “A saa te tsue rora na? Te tsue fi rora nei, ‘Te poo fi me ten Gov,’ ana Ayei te tsue na ka tsura, ‘Kat pas fei, sam gima faamainy e Jon ei?’ \v 26 Sai te tsue fi rora nei, ‘Te poo me tana mes,’ ara oraav rora vainy tana ta ka te kat nats rori, tana saa a vainy te faamainy e Jon ayei na kuigin faman.” \v 27 Ana ri biny to Jisas, “Mam gim rom ma nat.” Ana Ya tsue to tsuri, “Nyo kan gim rou ma tsue of mamin saf gumgum Tsonyo iny kat a foka na.” \s1 Tsue Fapapaar Nana Ina Fuan A Guei Tsoiny \p \v 28 “Saf fakats tsumi na? Te kaa me na mes ana ya kaa mito na ina fuan a guei tsoiny. Ya naa to tana karap narari ya tsue to, ‘Guei tsoiny tsiau, kuar nyi te binun tan tanun wain roman.’ \v 29 ‘Nyo baainy you,’ te tsue fi ya, ai vou ya reesik to sa kopis fakats tsuan, ya naa to tana tanun wain. \v 30 Ana taman naa of to na mesmes a guei tsoiny sa tsue of yan senviir vegiau. ‘Eye, tamau,’ te tsue fi ya, sana ayei gim to ma naa. \v 31 E sei tana ina fuan to ari te manaats e taman ee?” Ri biny Towa ser tsue na ka, “A vaamuan.” \p Jisas tsue to tsuri, “Nyo tsue of maromi na ka to, rin vainy nonom takis an vainy tsitsikoor to te reesik ser kopis fakats tsuar naa faamuan eraror tsumi tana Waan e Gov, \v 32 tana saa, Jon a Tsoiny Fapeenan naa me tsumi sa faatok mami na sanaan a tavaron, sana mi gim to ma faamainy ya; san vainy nonom takis ana rin tsitsikoor takopis ri faamainy towa. Kainon te tagei finy ami na ka to ana mi gim kainy to ma reesik, mi te takopis tan fakats tsuam am faamainy towa.” \s1 Tsue Fapapaar Tan Tsoiny Tatagaa Ot Iring \r (Mk 12.1-12; Lk 20.9-19) \p \v 33 “Nongon yam tan mes tsue fapapaar to,” te tsue fi Jisas. “Te kaa me na taman tanun, ya reev ton wain tanun tsuan, ana ya aunoiny faafis ton tanun Gereip tsuan, kats to na gaguur iny memedak fua nan ngits Gereip, ana ya fatsuiny to na tovaar a nai jias, a pan tan tsoiny bei ot ma tagaa ri tan vainy kakabuts. Ana ya foiny ton tsoiny tatagaa ot iny tanun Gereip tsunia, er binun tanun of towa, ana ya naa enato tana mes a fan kanen veevian. \v 34 Ai tan nainy agio ya jiats naa ton tsoiny binun tsuan ma naa ya tan tsoiny tatagaa ot iny tanun ma nom of ya ta tee fua nan tanun tsuan. \v 35 Tsoiny tatagaa ot iny tanun nots ton tsoiny binun tsunia ri rapits to na isen, atsuiny famat to na mesmes ana ri totouruei to na mesmes. \v 36 Ya jiats pis naa ton mes panainy tsoiny binun tsuan kinai fafis iny non a te tsoiny binun tsunia to te jiats faamuainy naa ya ana ri kat kan fi erato jesan, tsuri. \v 37 Fafakap nan ya, ya jiats fatoobing naa to na guei tsoiny tsunia. ‘U man ri famaari ror a guei tsoiny tsonyo,’ tsue fi ya. \v 38 Sai te tagei ari na guei tsoiny tsunia ri tsue to fapoopoan narari, ‘A guei tsoiny tana taman tanun tovei. Tanats yam ma atsuiny famat ara ya, ana ra te nom a fo mamatsiny ka tsunia!’ \v 39 Ri nots towa, ana ri ras tsitsikap iny naa towa jiarasan voun a tanun wain ser atsuiny famat ya. \p \v 40 “Te naa me na taman tanun to, a saa te kat ya tan tsoiny tatagaa ot tan tanun to na?” rangat fi Jisas. \v 41 “Ayei nai atsuiny famat raror vainy ngi'arapaar to ari,” biny finy ari Ya, “ana ya te faan rari yan mes panair tsoiny binun kaner er tagaa ot faarof iny towa ma nai nom faarof ya ta tee fua tsuan tan nainy agio fatoobing.” \p \v 42 Jisas tsue to tsuri, “Mi gima gogosias a ka to te tsue iny Vegiau Ten Gov? \q1 ‘A fats a marats to te tsugei fuainy tsoiny fatsun numaa ruak faarei na fats a karap ovei tana numaa. Tsunaun fapogaar ya ana ya mamatan faarof ovei tsun nato mata rara!’ \rq (Vadou 118.22,23) \rq* \m \v 43 To sana Nyo tsue of maromi,” tsue fi Jisas, “A Waan e Gov te nai nom ravaa osing maromi na taa Jiu, ana ya te faan fi naa ya tana vainy kaner tana gum fan kaner te faruak ror fo fuan rof ovei. \v 44 [A mes te tsukakab non tan fats a marats to aya ana ayei te gotsiny naa nai tatamoor ovei nanon; ana fats a marats te rus of ta mes, ayei nai oiny memedak ovei tsuiny non ya, ya te nai faarei nats kuaf.”] \p \v 45 Rin tsunaun tan tsoiny faakor ana taa Farasi nongoiny tsue fapapaar to te kat e Jisas, ri natiny towa Ayei vegiau tsuk rarori. \v 46 Ri tanik iny sainy to ta sanaan iny nots e Jisas, sana ri te oraav ir a vainy tana saa a vainy te faamainy e Jisas, Ayei na kuigin. \c 22 \s1 Tsue Fapapaar Nan Guainy Nan Fanging \r (Lk 14.16-24) \p \v 1 Jisas tsue of pis ratuarin mes tsue fapapaar. \v 2 “A Waan iny Gormirmir faarei non a isen a aatouf te kakouiny guainy nan fanging tana guei tsoiny tsunia. \v 3 Ya jiats raton tsoiny binun tsuan ma nai finaum mi ri tana vainy te nom vebus ma naa mi ri tan guainy nan fanging, ser baainy ma naa me. \v 4 Ya jiats pis nats ton mes panainy tsoiny binun tsuan fiisen men vegiau to, tsue of ir yam a vainy te nom vebus muan ma naa mi ri, ‘Guainy nan fanging te kakouiny bus anyo, a fo bulumakau tsoiny ana fo mes a fo venoo nan fafaruet te peepee er ana kakoun onot fiisen me na fo mes a foka kan, taami yam tan guainy nan fanging!’ \v 5 Sana vainy to te nom vebus nan guainy nana fanging to baainy ma naa me, ri naa vavis erato a tou kat a fo binun tsuar: isen tsuri naa fi en tanun tsuan, ana mesmes naa kan fi enato tana numaa iny fafiifoiny tsuan. \v 6 Ana mesapan tsuri na vainy nots raton tsoiny binun, ri rarapits ratuari ser atsuiny famat kan ratuari. \v 7 Ana aatouf peits fiisok tsun nato, ya jiats raton vainy puaan tsuan, ana ri atsaatsun ratuari ri kuruiny ton ngats fan tsurin vainy to te atsuiny famat ir tsoiny binun tsunia. \v 8 Ana ya fikoo ton mes tsoiny binun tsuan, ‘Guainy nana fanging tsonyo kakoun en,’ te tsue fi ya, ‘sana ri na vainy te nom vebus pisiin ser gima tamainy ma naa me. \v 9 Jio, kuar fi yam tan fo sanaan te vivagutan ror ana mi te fanat rari na fokinai faavot te onot iny sab fi romi ri, er naa mito tan guainy nana fanging.’ \v 10 An tsoiny binun naa bus rato tana fo sanaan, ri guam rato na vainy a kinai te onot iny sab ari, rin vainy iring an vainy rof. Ri naa mito ana pan via enato tsuri na vainy te naa me tan guainy nana fanging. \p \v 11 “Ana aatouf naa to gagon ma nak ya na vainy ana ya tagei to na isen a mes gima vau men vaun rof nana fanging. \v 12 ‘O ka, fei te ising fi mi nyi ei, to sa nyi naa me gagon ana nyi na sikia tu vau nana fanging?’ rangats fi ya na aatouf. Sana mes to vanumui enato. \v 13 Ana aatouf tsue to tan tsoiny binun tsuan, ‘Kotskots yam a niman ya ana moun ya, mi te gargar naa ya jiarasan tana uurup tana pan iny fasaraa unya aya ayei nai tangis non ya te kakuts ngiisngiis a ngiisin.’” \p \v 14 Ai Jisas fakap ton vegiau Tsuan sa tsue na ka, “A vainy a kinai fiisok te nom vebus, sana ina tee karaup tsun te pisan rari.” \s1 Takis Tan Gamaman \r (Mk 12.13-17; Lk 20.20-26) \p \v 15 Farasi naa ri kat ton fakats ma fataraatsua ri Jisas tan fo rangat. \v 16 Ri jiats na ton matisian tsuri ana tee vainy ten Herot unya ten Jisas. “Tsoiny fifaatsuts,” tsue fi ri Tsunia, “Mam nat marom Anyi natiny tsue iny rom a man. Nyi fafaatsuts iny rom a man nane Gov tana vainy, ana Nyi gim kan rom ma aspeer ta mes tan fakats tsuri, tana saa, kainon to te kaa fi mirorin asangan gen vainy babainy. \v 17 Tsue of mamimam, saf fakats Tsumanyi na? Te toobing non tan faun tsura ma foiny takis fi naa ten Sisa na aatouf iny Roum ge na sikia?” \p \v 18 Jisas nat faamuan iny fakat fanunun iring tsuri, ana Ya tsue to, “Amin vainy kat mapam! Kat fei sam fataraatsua Varonyo ei? \v 19 Faatok Vanyo yam ta isen ta painy moni kainy foiny takis!” Ri mei mito na isen a painy moni, \v 20 Ana Ya rangats ratuari, “A nain e sei ana asangan e sei to aya ee, tana moni to?” \p \v 21 Ri biny Towa ser tsue na ka, “E Sisa na aatouf.” Ai Jisas tsue to tsuri, “Jio, fainy yam e Sisa na foka ten Sisa, am fainy to Gov, a foka ten Gov.” \v 22 Te nongoiny arin vegiau to, ri ngian fiisok tsun rato: ana ri tsun osing Towa ser naa er. \s1 A Tou Tsun Fatabin Tana Mat \r (Mk 12.18-27; Lk 20.27-40) \p \v 23 Tan ar nainy to aya, ri na tee vainy tana taa Sadusi natiny tsue ror a sikia ta tou tsun fatabin tana mat, naa mito ten Jisas. \v 24 “Tsoiny fifaatsuts,” te rangat fi ri Ya, “Moses fafaatsuts sa tsue na ka: ‘Te mat fi non a mes, a sikia tu guei, an famuinyasiny tsunia ma fanging a amov to, ma kaa mi ri tu guei, a faarei ton guei tan fo mumuinyasiny taman tsuan te mat.’ \v 25 Eye, te kaa me na fo mumuinyasiny ina fits te kaakaa. Vaamuan fanging to, ana ya maten nato a sikia tu guei, ana amov fanging to na fafuan narari. \v 26 Jesan te kat fi kan a fafuan ana fafofopis, nai ruak tan fafakap nar mumuinyasiny to, mat fakap er. \v 27 Ai tan fafakap, amov to mat patsu nato. \v 28 Eye, to tan nainy tana tou tsun fatabin tana mat, e sei tsurin ina fits mumuinyasiny to ari te nai faarei non a tsoiny tana moun to aya ee? Ari faavot to te fanging ya.” \p \v 29 Jisas biny ratuari, “Mi iring em, tana saa, mi pin iny rom Vegiau Ten Gov, ana parits ten Gov. \v 30 To te tsun fatabin fi ror vainy mat, ri faarei raror morena iny Gormirmir, an tsoiny min moun a sikia tu fifanging pis na aya. \v 31 Ai to kan, tana tou tsun fatabin tana mat, mi gima gogosias vegiau te tsue of mami Gov ge? \q1 \v 32 ‘Anyo na Gov ten Abraham, ana Gov ten Aisak, ana Gov ten Jekop.’ \rq (Naus Osing 3.6) \rq* \m Faarei non a Gov, Ayei na sikia ma Gov tan vainy mat, Ayei na Gov tan vainy toto.” \v 33 Te nongoiny vainy a kinai vegiau to, ri saar rato. \s1 A Faun Te Karap Fafis Non \r (Mk 12.28-31; Lk 10.25-28) \p \v 34 Te nongoiny Farasin vegiau ten Jisas te kat favanumui na vainy te gim ror ma faamainy a tou tsun fatabin tana mes tana mat, ri suur faavot mito. \v 35 Ana isen tsuri na tsoiny fifaatsuts tan Faun te kirkir iny e Moses, pon to ma fataraatsua Yan rangat, \v 36 “Tsoiny fifaatsuts, a saf a ar Faun te kirkir iny e Moses te karap fafis non tan fo faun faavot na?” \p \v 37 Jisas biny ratuari, \q1 “‘Nyi ma mangiir a Tsunaun a Gov tsumanyi fiisen men komam faavot, fiisen men aavem faavot, ai fiisen men fakats faavot tsumanyi.’ \rq (Faun 6.5) \rq* \m \v 38 Ayei na vaamuan nan faun te karap fafis non. \v 39 Ana fafuan nar faun te karap fafis non, ito te faarei kainy non ya: \q1 ‘Nyi ma mangiir fifakokoro tsuam faarei te mangiir rom anyi na tsivom.’ \rq (Livai 19.18) \rq* \m \v 40 Fo Faun te kirkir iny e Moses ana fo fifaatsuts tan fo kuigin tsutsun ror tana fuan a Faun to.” \s1 U Rangat Nane Krais, A Tsoiny Fiisaup \r (Mk 12.35-37; Lk 20.41-44) \p \v 41 Te vaaguam men Farasi, Jisas rangats ratuari, \v 42 “Saf fakats tsumi ten Krais na? Ana Ayei fatsubnaain fi naa non ten sei?” Ri biny Towa ser tsue na ka, “Ayei na tsubnaain ten Devit fatoobing.” \p \v 43 Ya tsue to tsuri, “Kat pas fei san Aaven Taabos pokei mi Ya nguen e Devit, sa koo Ya na ‘Tsunaun’ ei? Devit tsue na ka, \q1 \v 44 ‘Tsunaun e Gov te tsue tana Krais a Tsunaun tsonyo, Gum nei tan panaainy matou Tsonyo, onot non te fakei finy Ronyon fo vainy te koma iring marom Anyi er kaa to fain a mou Manyi.’ \rq (Vadou 110.1) \rq* \m \v 45 Devit koo Krais, a ‘Tsunaun tsonyo,’ Sana ayei koo kainy Ya na tsubnaain Tsunia. Kat fei ma fatsubnaain pis Ya ei?” \v 46 A sikia ta isen tsuri ma biny e Jisas tan ta ar vegiau, ai tan ar nainy to aya ai tan mes a fo nainy kan, sikia ta isen tsuri ma su'eets Ya tan ta fo rangat, ri te oraav. \c 23 \s1 U Kat Iring Tan Tsoiny Fifaatsuts Tan Faun Ana Taa Farasi. \r (Mk 12.38-40; Lk 11.37-53, 20.45-47) \p \v 1 Ai Jisas tsue to tan vainy kinai ai tan matisian Tsunia, \v 2 “U Tsoiny Fifaatsuts tan Faun ana taa Farasi ri fafaatsuts maromin Faun te kirkir iny e Moses. \v 3 Mi ma manaats rari am vovou ratuari tana fo mamatsiny ka te tsue of maromi ri, sana mi ma vovou vaare iny kat tsuri, tana saa, ri gim ror ma vovou iny kat ana ka te favaanan iny rori. \v 4 Ri natiny fapatang raror a vainy ma vovou fo kat tan tsuvurari faarei non a ong a patang googo rari, sana ri sikia vaarik ror ma natiny faan iny a nimar tan faakouts rari. \v 5 Ri kat ror a fo mamatsiny ka ma faarei arin vainy tavaron. Tagaa, ri kirkir ror vegiau ten Gov, ri te kitskits iny ya nai rari ai nima rari, ana fo vau iny jiarasan tsuri kan beberus! \v 6 Ri komainy fiisok ror ma tsun faamuan tan ainy tana fo guainy, ana fo gum tan gumgum matan tana numaa iny fafaatouf, \v 7 ri komainy raror a vainy ma fatsiitsii rari er favoinyvoiny ratuari tana pan iny tuan ana vainy koo rarorin ‘Tsoiny Fifaatsuts.’ \v 8 Sana mi, ma tanyiny vaare ta mes ma koo manyi ya na ‘Tsoiny Fifaatsuts,’ tana saa, mi faavot mumuinyasiny fiisen me na mesapan ana mi kaa tsun mirom a isen a Tsoiny Fifaatsuts. \v 9 Am koo vaare to ta isen tana monaagits to, ‘A Taman,’ tana saa, mi kaa tsun mirom a isen a Tamamami kaa non Gormirmir. \v 10 Ge tanyiny vaare yam ta isen ma koo manyi ya na ‘Tsunaun,’ tana saa a isen te tsutsun of maromi na Tsunaun, Ayei e Krais. \v 11 Ta isen fapoopoan namami komainy karap fiisok non, ayei ma faarei na tsoiny binun tsumi. \v 12 Sei te fapaas non a tsivon ee, Gov nai fauf non ya peto, ai sei te fauf non a tsivon ee, Gov nai fapaas non ya.” \p \v 13 “Ma sekee, min Tsoiny Fifaatsuts tan Faun ana taa Farasi, taatag yam! Amin vainy kat mapam! Ami natiny siisiots rom pingping tana Waan iny Gormirmir matar a vainy, sana mi patsukanem gim rom ma sof gagon, ana mi kan gim rom ma famanat ir a vainy te tanaf ror ma sof gagon! \p \v 14 “[Ma sekee, min Tsoiny Fifaatsuts tan Faun ana taa Farasi, taatag yam! Amin vainy kat mapam! Mi natiny fataraatsua rarom fo amov, mi kabuts pasem numaa tsuri, ana mi kat faatok em mata rari tan kat a fo faakats a fo viviakoo ma famuiny amin a fo iring tsuam! Tan kat to aya fasaraa nai kaatsian fiisok enanon tsumi!] \p \v 15 “Ma sekee, min Tsoiny Fifaatsuts tan Faun ana taa Farasi, taatag yam! Min vainy kat mapam! Mi taan vavis rom namaan ai tana fo gum fan mi te nom a mes a faarei to na matisian tsumi, mi kat rom ya ana ayei te naa fi Hel faarei tsuiny maromi. Ayei nai iring fafisfis maromi tan kat iny pisiin tsunia! \p \v 16 “Ma sekee, min mata kio, taatag yam! Mi fafaatsuts iny ka to: ‘A mes te tsue non a ka man non jias ya te koo na Saape Taabos, mi te tsue ya na ka babainy tan tsuen man tsunia, sai te tsue fi non ya nei man non jias tan gol nana Saape Taabos, ayei ma kat patsukan te tsue fi ya.’ \v 17 Amin piou an mata kio! A saa te karap fafis non na, gol ge na Saape Taabos to te kat non gol ma taabos ya? \v 18 Mi kan fafaatsuts iny a ka, ‘A mes te tsue non a ka, man non jias tan fatsung fafaatouf mi te tsue, ka babainy tan tsuen man tsunia; sai te tsue fi non ya nei man non jias tana fo fifaan tan fatsung fafaatouf, ayei ma vovou iny tsuen man tsunia.’ \v 19 Amin mata kio! A saa te karap fafis non na, fifaan ge na fatsung fafaatouf te kat non a fifaan a nai taabos to? \v 20 Te tsue fi non ta mes, man non jias ya te koo na fatsung fafaatouf ayei te faparits non vegiau tsuan nana fatsung fafaatouf fiisen me na fo fifaan te kaa ror patsun ya. \v 21 Ai te tsue fi non ta mes, man non jias tana Saape Taabos, ayei faparits non vegiau tsuan tana Saape Taabos fiisen me Gov, ten Gov kaa non tana Saape Taabos. \v 22 Ai te tsue fi non ta mes nei, man non jias unya Gormirmir, ayei faparits non vegiau tsuan tan tagan ten Gov, Gov gum non tan tagan. \p \v 23 “Ma sekee, min Tsoiny Fifaatsuts tan Faun ana taa Farasi, taatag yam! Amin kat mapam! Fo mamatsiny mar moros ana fo viir peroo ana fo mamatsiny fua nan tanun mi natiny kat rom a ar safunuu na pan ana isen a pan te naa of e Gov, kat to ayan rof an toobing sana mi baainy ma vovou iny fifaatsuts nan faun te karap fafis non, ito tan kat tavaron iny kat senviir kat tana vainy faavot, an kat iny tagtag a mesmes, an kat iny kat man tana mesmes. Faun tan faan iny a isen a pan tan fasafunuu nana pan ten Gov mi gim rom ma natiny anofe ya san tan kat faun a karap fafis to, mi ma kat kainy rari. \v 24 Min mata kio mi komainy faatok rarom a vainy a sanaan! Tsumi te faarei rom vainy te gargar ror nang tan sewaan, sana ri korom a Kamel fiisen men sewaan! \p \v 25 “Ma sekee, min Tsoiny Fifaatsuts tan Faun ana taa Farasi, taatag yam! Amin kat mapam! Mi natiny togas faarof tsuiny rom a puan a gotan an kofeer, sana koma mami via minon kat iny kakabuts an kat iny fatsing. \v 26 Mi na taa Farasi, amin mata kio! Mumua tsom non mi ma togas a gotan gagon, ai jiarasan te kaamos kan me! \p \v 27 “Ma sekee, min Tsoiny Fifaatsuts tan Faun ana taa Farasi, taatag yam! Amin kat mapam! Mi faarei rom katskats te us arin gosee sa mamatan faarof non jiarasan, sai gagon, via minon fo tsuainy mes ana fo nungan a fo murak an iring vavajia. \v 28 Jesan kan, mi mamatan faarei rom vainy tavaron ovei jiarasan matar a vainy faavot, sai gagon mi via mirom kat mapam an kat iny ngi'arapaar. \p \v 29 “Ma sekee, min Tsoiny Fifaatsuts tan Faun ana taa Farasi, taatag yam! Amin vainy kat mapam! Mi to te natiny kat faarof ovei tsuiny rom fo katskats tana fo kuigin, ana mi te reev a fo fareevreev gengen rof tan vainy tavaron. \v 30 Ana mi te tsue na ka, ‘To ma kaa fiisen ramiran fuainy tsuvurara muan tan nainy tsuri, ra buiny gima kat fi nei to te katkat fi ri ser atsun ir a fo kuigin.’ \v 31 To sami tsue fi rom nei amin tsubnaain tan vainy te atsuiny famat ir a fo kuigin! \v 32 Jio, kat yam, am fakap faarof ton kat te katkat fo tsuvumami te tanik ari! \v 33 Amin guei tana koraa na iring! Mi gim on rom ma bus osing oiny a fasaraa ten Gov, Gov fakaa maromi unya Hel. \v 34 Sana Nyo tsue of maromi, Nyo nai jiats miroun fo kuigin, an vainy nat, ana fo tsoiny fifaatsuts; mi te nai atsuiny famat ir a mesapan, mi fagageits ir a mesapan tana pagafuan, ana mi te rapits ir a mesapan tana fo numaa iny fafaatouf tsumi, ana mi te jiaats vavagen rari tana fo ngats fan vavis. \v 35 Tan kat to aya, a fasaraa nan rafatsiny nar a fo mes tavaron to te atsun famat ari muan tana petoo tovei nai nom nats romi, tanik me tan rafatsiny te atsun famat ari Ebol, ai te naa fi tan rafatsiny te atsun famat ami Sakaraia, guei tsoiny ten Berekaia to te atsuiny famat ami fapoopoan nana pan a taabos a pan ten Gov ana pan iny fatsung fafaatouf. \v 36 Nyo tsue faman of maromi, fasaraa nan fo vainy to nai onot enanon tan aatai iny roman!” \s1 Jisas Tangis A Ngats Fan Tsian Iny Jerusalem \r (Lk 13.34-35) \p \v 37 “Poo! Taa Jerusalem, taa Jerusalem! Mi atsun famat ir kuigin, ana mi totouruei famat raton tsoiny favaanan te jiats me Gov tsumi! Nainy kinai poiny Anyo ma favaaguam mami pana Vanyo guei iny Jerusalem, faarei te natiny favaaguam fi non a koriou a moun fuainy guei tsuan fain pakpak tsunia, sana mi baainy Vanyo! \v 38 Sai tovei a fan tsumi nai uur enanon ai te tsubui en. \v 39 Nyo tsue fatoobing of maromi mi gim rom ma tagaa pis Vanyo, onot non te tsue fi romi nei, ‘Gov faparits non Ya to te naa minon tana asangan a Tsunaun.’” \c 24 \s1 Jisas Te Tsue Iny A Tou Taruraa Tana Saape \r (Mk 13.1-2; Lk 21.5-6) \p \v 1 Te tafuts osing me Jisas a saape an matisian Tsunia naa mito Tsunia ma faatok ari Ya na numaa nana saape. \v 2 Ya tsue to na ka, “Eye, ami onot rom ma tagei fo mamatsiny ka to tovei roman. Nyo tsue faman of maromi, vou, sikia ta isen ta fats te fifatua on nats non a fifatua to tana iinin ya; fo fats to tarop miror nei peto, ri te nai soon er putaa.” \s1 Tou Patang Ana Kamits Naa Minon \r (Mk 13.3-13; Lk 21.7-19) \p \v 3 Te gum e Jisas tan Tobeer iny Oliv, an matisian patsukaner naa mito Tsunia. “Tsue of mamimam, farainy te nai ruak nats non a ka to,” rangat fi ri, “ana saf a ka te nai ruak nats non na ana ya te faatok fatoobing iny nainy tabin me Tsumanyi ana fafakap nana monaagits to?” \p \v 4 Jisas biny ratuari sa tsue na ka, “Tanamots yam, am famanat vaare to ta mes ma fagaug mami ya, \v 5 tana saa, vainy a kinai naa fiisen miror a asanga Vanyo, ri te tsue na ka, ‘Anyo na Krais!’ ana ri te fagaug ir a vainy a kinai. \v 6 Mi nai nongoiny nats rom sagoge nana puaan gen vaanan nana puaan faasai; sana mi ma onanun vaare. Foka to te ruak nats non, sana ri te gim ror ma faatok iny fafakap nan puputaa to. \v 7 Fo gum fan te fapupuaan ramiror mes a fo gum fan kaner, ana isen na aatouf an tsoiny puaan tsuan vapupuaan miror a aatouf an tsoiny puaan tsuan, nainy ves nai ruak nats non ana fo nuu kan tana fo viir pan. \v 8 Fo mamatsiny ka to te faarei tsuiny non te tanik iny kamits fi non a tsinan te kat iny faagiir fi non ya na guei tsuan. \p \v 9 “Ana ri nai nots maromi er kat fapatang matuami er fakamits matuami, am mat kanem mato. Ana fokinai nai tsugei kan maromi tana saa mi kaa mirom a asanga Vanyo. \v 10 Vainy a kinai te faonot ror tana faaman tan ar nainy to aya; ri te fafaatai iny a mesmes ana ri te tsugei kainy a mesmes. \v 11 Rin kuigin kinai gamgam nai tapokaa ror ri te fagaug ir a vainy a kinai ma vovou rari ri. \v 12 An kat iny tagtag mes tan vainy a kinai nai kajiaa enanon, tana saa, a fo kat a fo ngi'arapaar nai saats pinpin non a pan. \v 13 Sen sei tsun te suu iny non a faaman tsuan ee, onot non tan fafakap nan puputaa to, Gov nai saup fatabiny non ya. \v 14 An Vurungan Rof nana Waan iny Gormirmir nai favaanan non tana monaagits faavot, faarei non a ka ma nongoiny ari ya na vainy faavot; ai voun ya an nainy fafakap tan puputaa to te see roruak me.” \s1 A Iring Tsian Fiisok \r (Mk 13.14-23; Lk 21.20-24) \p \v 15 “Mi nai tagei nats rom a ‘Iring Tsian Fiisok’ te pokei iny e Daniel a kuigin muan, ana ka to te tsutsun koman a Pan a Taabos koman saape.” (A vainy ma gogosias vegiau to ma nat faarof iny arin kifon vegiau to!) \v 16 “Arin vainy te kaa ror tana gum fan iny Judia ma bus fapaas fi naa tana fo tobeer. \v 17 Ana mes kaa non patsun a numaa tsuan tana kofuak ma of me ya te bus veesau en ma kaa vaare mi ya tu nainy iny nai nom a foka tsuan gagon numaa, ayei ma bus tsun naa naa. \v 18 Ana mes kaa non tanun tsuan ma tabin vaare, a nai nom ton vau tsuan, ayei ma bus tsun naa naa. \v 19 O reesik fiisok, ma sekee fuainy moun kuraa, an fuainy moun see faagiir, ri gim ror ma onot tan bus! \v 20 Faakats yam ten Gov ma bus vaare mi tan nainy tana tonok ge tan Nainy Fafaatouf tana taa Jiu, \v 21 tana saa, ito tan nainy ‘Iring Tsian Fiisok’ tan nainy to aya, nai iring fatsian pis naa non ya te iring fafis a fo nainy iring muan te tapogaar me na monaagits onot non tan ar nainy to aya. Nainy iring tsian fiisok to te gima ruak muan, ge vou kan. \v 22 Sen Gov nai fakakats bus a fo mar nainy; fiisia, Ayei gima kat a ka to, ai sei ta mes te toto nats non ee. San tana vainy te pisainy fatoobing Ya, to sana Ayei nai fakakats nainy. \p \v 23 “Sai te tsue fi non ta mes tsumi nei, ‘Tagaa, e Krais to!’ ge ‘Ayei tuwa aya!’ faamainy vaare yam, \v 24 tana saa, fo Krais gamgam an fuainy kuigin gamgam nai ruak nats ror; ri te faatok iny a foka iny faatok, ma fagaug rari rin vainy fasito fatoobing ten Gov, te onot fi non ya. \v 25 Nongon yam! Nyo tsue faamuan of bus mami na ka to. \p \v 26 “Ge, te tsue of maromi ta mes, ‘Tagaa, Ayei kaa non tana pan a uur!’ naa vaare yam unya aya; ge te tsue fi rori nei, ‘Ayei te tatakop non nei!’ faamainy vaare yam, \v 27 tana saa, a Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me naa minon faarei non kanaf, Ya te kanaf faafis a korosuu tanik minon tana pan te roruak minon a nuaf ya te nai onot tana pan te ruk naa non a nuaf ana vainy faavot tagei ror Ya. \v 28 Tana pan te soon non puainy mes mat, manuu nai vaaguam ror tsunia.” \s1 Tou Of Fatabin Me Ten Jisas \r (Mk 13.14-23; Lk 21.20-24) \p \v 29 “Sen tsun voun nainy Iring Tsian Fiisok, \q1 ‘A nuaf nai uurup enanon, ana iifaa gim non ma nai tsingaar, \rq (Aisaia 13.10) \rq* \q1 fo kootsits nai tapatsik osing miror a korosuu, ana fo mamatsiny parits iny korosuu nai tatagut eraror, er tasas osing to naa fo iinir.’ \rq (Aisaia 34.4) \rq* \m \v 30 Ana ka na karap te faatok iny non a Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me nai ruak bus naa minon korosuu; ana fo vainy faavot tana monaagits to nai susuiny matan ror, ana ri te see tatagei bus a Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me of fiisen minon a koroo poo fi minon Gormirmir fiisen minon a parits a reits an siinaiv karap fiisok. \v 31 Ana tsufing a karap te puuf, ana Ya te jiats ramen morena Tsuan tana fats a ainysat tana monaagits to ana ri te guam ir a vainy te pisainy Ya faarei rarora fasito fatoobing Tsunia, tanik non tan sen panaan nana monaagits to, ya te nai ruak tan mes panaan.” \s1 Tsue Fapapaar Nan Nau Vei \r (Mk 13.28-31; Lk 21.29-33) \p \v 32 “Nom nat yam tan nau u vei, u nau ma faatsuts mami yan siisio, am nat faarof iny towa. Tan nainy te tagei romin vei te firaar non mi natiny rom fua nan vei te sisiruu en. \v 33 Jesan kan te tagei finy romi na fo mamatsiny ka te roruak non mi ma nat fi nei, nainy fatabin me Tsonyo te sisiruu ename. \v 34 Fakats faarof yam a ka to! U aatai tovei te toto farokot kan raror tabuiny mat ror ana fo mamatsiny ka te tsue Nyo to nai ruak nats non. \v 35 Korosuu an puputaa nai kajiaa enanon; san vegiau Tsonyo gim non ma nai kajiaa on.” \s1 Sikia Ta Mes Te Natiny Non Nainy Ge Na Aua \r (Mk 13.32-37; Lk 17.26-30,34-36) \p \v 36 “Sana sikia ta mes te natiny non nainy ge na aua, tsuri kan morena iny Gormirmir, ge na Guei Tsoiny kan, san e Tamanyo tsun Tsivon te nat non. \v 37 Tou tabin fatabin me Tsonyo nai faarei tsuiny non a ka te ruak muan tan nainy ten Noa. \v 38 Tan nainy tabuiny ruak non urungat, ana vainy fakats tsuiny to na tsivor tan ainy, an jiu, an tsoiny min moun fifanging to onot tan nainy te sof e Noan ak tsunia; \v 39 ri gim to ma faamainy a saf a ka te ruak non na, onot tan nainy te ruak urungat, sa ras faavot ir a fokinai, ri mat fakap rato. Jesan kan te nai faarei tsuiny non a ka te ruak tabuiny tabin fatabin Mironyo. \v 40 Tan ar nainy to aya te tabin fatabin Mironyo a ina fuan te binun ror tanun, ai Gov te nom a isen tsuri ana mesmes te kaakaa en vou. \v 41 A ina fuan a moun te koinykoiny ror koinykoiny; ai Gov te nom a isen tsuri ana mesmes te kaakaa yen vou. \p \v 42 “Kaa to yam, mi te kakoun, tana saa, mi gim rom ma natiny nainy iny tabin fatabin me tana Tsunaun tsumi. \v 43 Fakats faarof a ka to; to te natiny non a mes tana numaa tan nainy te naa fi minon a mes a kakabuts, ana ya te tagun patsukanen, ayei gim non ma famanat iny a mes a kakabuts ma rabang ya na numaa tsunia, a sof to gagon. \v 44 Tan kat to aya, ami kan ma kakoun faarof tan mamatsiny nainy, tana saa, a Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me te nai tabin fatabin minon tan ar nainy te gim fi romi ma naano.” \s1 Tsue Fapapaar Tana Ina Fuan A Tsoiny Binun \r (Lk 12.42-46) \p \v 45 “E sei to ayei na tsoiny binun a suu ana nat a rof ee? Ayei na tsoiny binun to na tsunaun tsunia te pisainy ya ma tatagaa ot ir yan mes painy tsoiny binun, ma tatafas rari yan a kainy ainy tana fo nainy fatoobing. \v 46 Paparaa tsian tana tsoiny tatagaa ot to te sab finy non ya na tsunaun tsunia te kat finy non yan kat to te naa fi minon ya fan! \v 47 Man ovei, Nyo tsue of maromi a tsunaun tsunia nai fagum non ya a faarei to na tsoiny tatagaa ot tana fo mamatsiny ka tsunia. \v 48 Sai to tsunia na tsoiny tatagaa ot a pisiin, ayei nai tsue non tana tsivon, ‘A tsunaun tsonyo gim non ma veesau fatabin me,’ \v 49 ana ayei te tanik iny rapits ir mes panair tsoiny binun ya te ainy ana ya te jiu fiisen ramirin vainy jijiu famafuu. \v 50 Ana tsunaun tana tsoiny binun to ayei te tabin fatabin pis me tan ta fo mar nainy te gim finy non ya ma naano ai tan nainy kan te gim non ya ma kakoun of. \v 51 A tsunaun nai tektek mormor non ya ana ayei te fagum ya tana pan iny fasaraa ma kaa fiisen mi yan vainy kat kat mapam unya aya ayei nai tangis non ya te kakuts ngiisngiis a ngiisin.” \c 25 \s1 Tsue Fapapaar Nana Ina Safunuu Na Kooviou \p \v 1 “Tan nainy te tabin Mironyo a Waan iny Gormirmir te faarei nats non na ina safunuu na kooviou to te nom ir kurun fiisen men konobo tsuar ser nai tainytainy a isen a tsoiny fanging. \v 2 A ina ngim tsurin piou ana mes a ina ngim, u nat. \v 3 A ina ngim ton piou nom naan kurun tsuar ri gim to ma nom taatag naa tu mes tu konobo, \v 4 ana ri na ina ngim ton nat nom taatag naan konobo kaa naan kurun tsuar. \v 5 A tsoiny fanging vegits en naa mito, ana ina safunuun a kooviou tanik iny mata goros to ser goros famatmat ir. \p \v 6 “Te rot nana voiny tana voiny tsian an fikoo naa mito, ‘A tsoiny fanging to! Taami yam am tainytainy towa!’ \v 7 A ina safunuu na kooviou tagun ri kakouiny ton kurun tsuar. \v 8 Ana ri na ina ngim a piou tsue to tana ina ngim a nat, ‘Faan mamimam yam tu konobo tsumi, tana saa, u kurun tsumam mats, sikia tu konobo.’ \p \v 9 ‘Sikia on,’ biny finy rari ri na ina ngim a nat, ‘U konobon sikia ma onot faavot rara. Kuar yam tana pan iny fafiifoiny am foiny to tu konobo tsumi.’ \v 10 Ana ri na ina ngim a piou to, naa buser rato a tou foiny konobo, vou rari ana tsoiny fanging ruak to. A ina ngim to te kakoun naa fiisen mi towa tan guainy iny fanging ana ri siisiots ton pingping. \p \v 11 “Vou ana rin mes panainy kooviou piou ruak to sa ri tsue na ka, ‘Tsunaun, tsunaun! Fasof mamimam yam gagon!’ \v 12 Sana tsoiny fanging tsue na ka, ‘Nyo tsue faman of maromi Nyo gim rou ma nat mami.’” \v 13 Ai Jisas tsue to na ka, “Kaa to yam, mi te kakoun tana saa, mi gim rom a natiny nainy ge na aua te tabin fatabin Mironyo.” \s1 Tsue Fapapaar Nana Ina Pis A Tsoiny Binun \r (Lk 19.11-27) \p \v 14 “Te faarei non a isen a mes te kakoun ma naus osing a fan a naa to tana gum fan veevian; ya fikoo raton tsoiny binun tsuan ya fakaa ratuari ma tagaa ot iny arin fo mamatsiny ka tsunia. \v 15 Ya fafaan ratuarin isiseiny tsoiny binun a painy moni ma tamainy yan fakats ana parits tsuri: tana isen ayei fainy ya na ngim a tapan moni, ya fainy to na mesmes a fuan a tapan moni, ana mesmes a isen a tapan moni. Ana ya naa busen nato tana gum fan veevian. \v 16 A tsoiny binun to te nom a ngim a tapan moni naa veesau tsun nato sa fabinun iny a painy moni to sa nom a mes a ngim a tapan moni. \v 17 Jesan kan te kat fi na mes a tsoiny binun to te nom a fuan a tapan moni ya faruak kainy to na fuan a tapan moni. \v 18 Sana tsoiny binun to te nom a isen a tapan moni naa to, kats a matan tan puputaa, ya famuiny to na painy moni tana tsunaun tsuan. \p \v 19 “Voun nainy viviakoo tana tou vavis tana tsunaun tana fo tsoiny binun tabin fatabin mito a tou nak rari tana fo painy moni tsuan. \v 20 A tsoiny binun to te nom a ngim a tapan moni naa mito sa faan iny a mes a ngim a tapan moni sa tsue na ka, ‘Nyi faan vanyo na ngim a tapan moni, tsunaun. Tagaa! A mes a ngim a tapan moni tovei to te vabinun iny anyo.’ \v 21 ‘Rof ovei tsun, nyi na tsoiny binun a rof ana kaa fasuu,’ te tsue fi na tsunaun tsunia. ‘Nyi kaa fasuu faarof fiisen me na painy moni ito na te ar karaup to sa nyo nai fakarap marom anyi ma tagaa ot iny anyi na painy moni a tee karap to. Taame ma paparaa fiisen vaminyo nyi!’ \p \v 22 “Ana tsoiny binun to te nom a fuan a tapan moni naa mito sa tsue na ka, ‘Nyi faan vanyo na fuan a tapan moni to, tsunaun. Tagaa! A mes a fuan na tapan moni to te faruak anyo.’ \v 23 ‘Rof ovei tsun, nyi na tsoiny binun a rof ana kaa fasuu!’ tsue fi na tsunaun tsunia. ‘Nyi kaa fasuu faarof iny me na painy moni to na tee ar karaup, to tsonyo nai fakarap marom anyi ma tagaa ot iny anyi na painy moni a tee karap to. Taame ma paparaa fiisen vaminyo nyi!’ \p \v 24 “Ana tsoiny binun to te nom a isen a tapan moni naa mito sa tsue na ka, ‘Tsunaun, nyo nat evarou nyi na mes a siireits; nyi agio rom tan tanun tana fo mes a fo vainy kaner, ana nyi te fag vavis a fo fua tan tanun tana mes a fo vainy kaner. \v 25 Nyo oraav, to tsonyo nai famuiny a painy moni tsumanyi koman puputaa. Tagaa! A painy moni tsumanyi to.’ \p \v 26 ‘Nyi na tsoiny binun a pisiin ana karous!’ tsue fi na tsunaun tsunia. ‘Fiisia nyi natiny a ka to, nyo agio tan tanun te gim ronyo ma fasito iny, ana nyo fag kainy to na fo fua te gima anyo ma reev? \v 27 Nyi tabuiny fasof a tee moni tsonyo tana guuv iny fatamaar ma nom fatabiny anyo ya fiisen me na tee ar moni patsun ya te tabin minyo. \v 28 Jio, nom osing yam a painy moni am fainy towa na tsoiny binun to te kaa minon a safunuu na tapan moni. \v 29 Ana mes kaa minon a nat, nyo fainy pis rou ya na nat fis pis non a nat te kaakaa mi ya ana ya te kaa me na nat a onot, sana mes te gim non ma komainy a nat nyo nom ravainy rou a nat a kakaii te kaakaa minon ya. \v 30 Ai tsunia na tsoiny binun a paku'ak to, gargar naa yam jiarasan tana uurup tana pan iny fasaraa, unya aya ayei nai tangis non ya te kakuts ngiisngiis a ngiisin.’” \s1 Nainy Vaatsuk Tana Tsunaun \p \v 31 “Te tabin fatabin minon a Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me faarei minon Ya na Aatouf, an fo morena fiisen mi Ya, Ayei nai gum non tan tagan Tsuan tsigtsig. \v 32 Ana fo vainy faavot tana monaagits to te vaaguam faavot matan Ya. Ana Ya te kibei faavot rari tan fuan panaan, faarei te kibei finy non a tsoiny veis siip an meme: \v 33 Ya te nai fakei fuainy ir siip tan panaainy matou Tsuan an meme tan panaainy keeruk. \v 34 Ana Aatouf te nai tsue na ka tana vainy tan panaainy matou Tsuan. ‘Mi to te nom bus a parits ten Tamanyo: taami yam! Taami yam am fasito iny to na Waam mami te kakouiny of bus mami Tamanyo tan tatanik nana monaagits to. \v 35 Nyo te ves ana mi fa'ainy Vatuanyo, Nyo iinyu mi fajiu Vatuanyo; Nyo na ngap ana mi nom Vatuanyo numaa tsumi, \v 36 Nyo na beerbeer ana mi favau Vatuanyo; Nyo na faadis ana mi makok Vatuanyo, Nyo kaa to tan kotskots ana mi nak Vatuanyo.’ \p \v 37 “Ana rin vainy tavaron nai tsue ror a ka Tsunia, ‘Farainy, Tsunaun, te tagei fi mam Anyi te ves mam fa'ainy Matuanyi, ge te iinyu Nyi mam fajiu Matuanyi? \v 38 Farainy te tagei fi mam Anyi na ngap ana mam nom Matuanyi numaa tsumam, ge kaa iny beerbeer Anyi mam favau Matuanyi? \v 39 Farainy te tagei amam Anyi te faadis ge kaa Nyi tan kotskots, ana mam nak Matuanyi?’ \v 40 Ana Aatouf biny fatabin to sa tsue na ka, ‘Nyo tsue faman of maromi, u kat to te kat nats romi ten sei na vamuinyasiny Tsonyo iton vainy sikia tu asangan, mi kat kainy rom ya Tsonyo!’ \p \v 41 “Ana Ya te tsue na ka tsuri tan nimainy keeruk, ‘Feis osing Vanyo yam, mi kaa busem fain na fasaraa ten Gov, kuar fi yam tan guaf sikia ma natiny mote te kakouiny e Gov of e Vinasaar an fuainy morena tsunia! \v 42 Tana saa, Nyo te ves sana mi gima fa'ainy Vanyo, Nyo iinyu mi gim to ma fajiu Vanyo; \v 43 Nyo kainy ngap mi gim to ma nom fi Vanyo numaa tsuam, Nyo beerbeer mi gim to ma favau Vanyo; Nyo faadis ana Nyo kaa to tan kotskots mi gim to ma makok Vanyo.’ \p \v 44 “Ana ri te biny Ya, ‘Tsunaun, farainy te tagei amam Anyi te ves, ge iinyu, ge ngap, ge beerbeer, ge faadis, ge kaa Nyi tan kotskots, ana mam gim to ma faakouts Manyi?’ \v 45 Ana Aatouf biny fatabiny ratuari, Ya te tsue na ka, ‘Nyo tsue faman of maromi te baainy fi mi ma faakouts ir vainy sikia tu asangan to, ami kan baainy Vanyo.’ \v 46 Tan kat to aya, vainy nai nom rora tafan tsuar, ito na fasaraa na suu. Ai tsurin vainy tavaron nai nom ror a toto na suu.” \c 26 \s1 A Pau Vurung Iny Atsuiny Famat E Jisas \r (Mk 14.1-2; Lk 22.1-2; Jn 11.45-53) \p \v 1 Te fakap bus e Jisas fifaatsuts tana foka to, Ya tsue to tan matisian Tsunia, \v 2 “U fuan tsun nainy te kaakaa non te nat fi romi, an nainy Guainy iny Fakats Fatabiny nainy te faakouts fi rari Gov ser naus osing me na Ijip, ana Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me naa fi naa non nimar vainy to te fagageits rori Ya tana pagafuan.” \p \v 3 An tsunaun tan tsoiny faakor ana rin tsunaun tana taa Jiu vaaguam faavot to tana numaa tsian ten Kaiafas a Tsoiny Mumua Tan Tsoiny Faakor, \v 4 ri sainy to ta fo sanaan takop ma nots ari Jisas, ri te atsuiny Ya. \v 5 “Ara ma kat vaare ya tan nainy guainy,” te tsue fi ri, “kat ror sana vainy fatsuiny fitaatsun.” \s1 A Moun Te Tsiiu Iny A Tapui Patsuun E Jisas \r (Mk 14.3-9; Jn 12.1-8) \p \v 6 Jisas kaa enanon Betani, numaa ten Saimon to te kaa men tatauba muan, \v 7 ana moun sof mito fiisen me na kepaa viainy minon tapui na tsuraf ana foiny nan ya na nai jias, ana ya tsiiu iny towa patsuun e Jisas, ai Jisas gum iny ainy en. \v 8 Matisian tagei a ka to ri peits to, “Saf a rof nan ya na to sa tsiiu raravainy tapui tovei?” te rangat fi ri. \v 9 “A tapui na tsuraf to te onot non ma fafiifoiny ravaa, a onots to na moni na kinai fiisok, ana moni to te onot ma tatafas iny ari, a naa of ton vainy aaruts!” \p \v 10 Jisas nat faamuan iny vegiau te kat ari ana Ya tsue to tsuri, “Kat fei sam kat tap iny rom a moun to ei? Ayei te kat a ka na saavits fiisok Tsonyo. \v 11 Mi nai kaa fatatabin ramirom vainy aaruts, sana Nyo gim rou ma nai kaa fatatabin fiisen mamiromi. \v 12 A ka te kat ya to te tsiiu finy ya na tapui to pua Vanyo kakouiny of Varonyo tana kats. \v 13 Man ovei Nyo tsue of maromi, te vasiisio iny rorin Vurungan Rof nane Krais tana monaagits to, ri te fakats kainy kat te kat a moun to Tsonyo.” \s1 Judas Fatangan Ma Faan Iny Ya Jisas \r (Mk 14.10-11; Lk 22.3-6) \p \v 14 Ana isen tsuri na safunuu ana ina fuan a matisian koo ri Judas Iskariot naa fi enato tan tsunaun tan tsoiny faakor. \v 15 Ya tsue to na ka, “A saa te faan varonyo mi naa te faan iny naa ronyo Jisas tsumi?” Ri as to na painy moni sa onots a fopis safunuu na painy moni silva ser faan iny ya. \v 16 Ai tana ar nainy to aya, Judas sainy to tu nainy tu rof ma faan iny ya Jisas. \s1 Jisas Ainy Fiisen Men Matisian Tsuan Tan Guainy Iny Fakats Fatabin \r (Mk 14.12-21; Lk 22.7-14,21-23; Jn 13.21-30) \p \v 17 Tan vaamuan nan nainy Guainy te ainy rorin Koinykoiny Sikia ma kaa me tu Yis, rin matisian naa mito ten Jisas, ri rangats Towa. “Fei te komainy rom Anyi mam ma nai kakouiny Guainy iny Fakats Fatabin Tsumanyi ei?” \v 18 “Kuar yam tana isen a mes koman a ngats fan tsian iny Jerusalem,” te tsue fi Ya tsuri, “am tsue of towa: ‘Tsoiny Fifaatsuts te tsue, nainy Tsonyo te sisiruu en; matisian Tsonyo nai ainy fiisen Vamironyo tan Guainy iny Fakats Fatabin tana numaa tsumanyi.’” \v 19 An matisian kat to na ka te tsue of rari Jisas ana ri kakouiny ton Guainy iny Fakats Fatabin. \p \v 20 Te ananerof en ai Jisas an matisian Tsunia gum iny ainy bus rato. \v 21 Te ainy farokot ari Jisas tsue to, “Nyo tsue faman of maromi a isen fapoopoan namami nai faan iny Varonyo nimar vainy ma nai atsuiny vanyo ri.” \p \v 22 Rin matisian koma patang fiisok tsun rato, ri tanik iny rangats Towa, rin isisen vegiau patsukan iny Ya, “A sikia ma nyo ge, Tsunaun?” \v 23 Jisas biny ratuari, “A isen te fabub non koinykoiny tsuan koman kobuu fiisen Vaminyo, nai faan Varonyo. \v 24 A Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me nai mat non te tsue fin Vegiau Ten Gov, eye, nai mat non, sana sekeiny mes to te faan iny non a Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me! Gov nai fainy non ya na fasaraa tsian. Tabuiny rof fiisok tana mes to ayei ma agiir vaare ten tsinan!” \p \v 25 Judas ayei na mes te faan iny e Jisas tan vainy ma nai atsuiny ari Ya, tsue to na ka, “Tsoiny Fifaatsuts, anyo ge?” rangat fi ya. Jisas biny towa, sa tsue na ka, “Te tsue fi rom anyi.” \s1 Kainy Ainy Taataun Tana Tsunaun \r (Mk 14.22-26; Lk 22.15-20; 1Ko 11.23-25) \p \v 26 Te ainy farokot ari, Jisas nom a koinykoiny, sa faakats iny faarof of naa towa ten Gov, Ya ivoo towa, ana Ya fafaan ratuarin matisian Tsunia. Ya tsue to, “Nom yam am ainy towa, a pua Vanyo tovei.” \p \v 27 Ana Ya nom to na gotan, Ya faakats iny faarof of naa towa ten Gov, Ya fafaan ratuari sa tsue, “Jiu yam, mi faavot. \v 28 Rafatsiny Tsonyo to aya te faparits non tsue faunot foun nane Gov, rafatsiny Tsonyo tatsiiu of non a fokinai tan kat iny anofe ravainy kat iny aveto. \v 29 Nyo tsue faman of maromi, Nyo gim rou ma jiu pis nats wain tovei onot non tan nainy te jiu Ronyon wain foun fiisen mamimi tana Waan e Tamanyo.” \v 30 Ana ri kooma iny faatouf to, ser naa fi tana Tobeer iny Oliv. \s1 Jisas Tsue Pita Nai Faungis Iny Non Ya \r (Mk 14.27-31; Lk 22.31-34; Jn 13.36-38) \p \v 31 Ai Jisas tsue to tsuri, “Tana voiny tovei mi na fokinai te nai bus osing Varonyo, tana saa u Vegiau Ten Gov te tsue na ka, \q1 ‘Gov nai atsuiny non a tsoiny veis tan siip ana fo siip te nai saats vavis a pan.’ \rq (Sakaraia 13.7) \rq* \m \v 32 San tan voun nainy tana tou tsun fatabin tana mat, Nyo nai mumua pis maromi tana gum fan iny Galili.” \p \v 33 Pita tsue to na ka ten Jisas, “Nyo gim rou ma nai bus osing Manyi, kainon to te kat fi rori na fokinai to!” \v 34 Jisas biny towa, “Nyo tsue faman of marom anyi tabuiny kokorooto non a koriou a tsoiny tana voiny roman nyi nai faungis Varonyon fopis nainy, nyi gim rom ma nat Vanyo.” \v 35 Pita biny Towa, “Nyo gim rou ma tsue, nyo gim rou ma nat Manyi, kainon nyo mat fiisen mamirom Anyi.” An matisian faavot tsue kan fi rato jesan. \s1 Jisas Faakats Getsemani \r (Mk 14.32-42; Lk 22.39-46) \p \v 36 Ai Jisas naa fiisen ramiton fuainy matisian Tsuan tana pan te koo ri Getsemani, ana Ya tsue to tsuri, “Gum yam nei ma nai faakats Anyo unya aya.” \v 37 Ya ras rato Pita, ana ina fuan a guei tsoiny ten Sebedi. Koma patang tsian an reesik tsian fiisok paas Towa, \v 38 ana Ya tsue to tsuri, “Aave Vanyo reesik fiisok non tovei kat iny atsuiny famat Varonyo. Kaakaa yam nei am kaa to fiisen Vamituanyo.” \p \v 39 Ayei taan fajesa naa to, Ya fagotsiny naa to na nain peto tan puputaa ana Ya faakats to, “O Tamau, te rof fi non ya, nom ravainy osing You a gotan iny saraa kamits to, san sikia ma tan mangiir Tsonyo, u mangiir tsun Tsumanyi.” \p \v 40 Ana Ya tabin fatabin of ramituari na ina pis a matisian ana Ayei sab ratuarin goros; ana Ya gungun ratuari, Ya tsue to ten Pita, “Fiisia, mi na ina pis gim rom ma kaa to fiisen Vaminyo tana isen a aua? \v 41 Kaa to faarof yam, am faakats to ma gotsiny vaare mi tan fiamus, aaven te koman non san puainy mes te ree'ats non.” \p \v 42 Ai Jisas fafuan iny tabin fatabin pis to Ya faakats to. “O Tamau, te gim fi non a gotan iny saraa kamits to ma nom ravaa, kainon te jiu Ronyo, ma faonots yan mangiir Tsumanyi.” \v 43 Ana Ya fatabin pis to sa sab ir matisian Tsunian goros ri gima karats vaarik a matar. \p \v 44 Ai Jisas naus osing pis ratuari, sa fafofopis iny faakats pis faakats fi kanen jesan. \v 45 Kat to ana Ya fatabin of pis ramiton matisian sa gungun rari ana Ya tsue to na ka, “Min goros ana mi favusuan kan emarom? Tagaa yam! U nainy te ruak en tana Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me naa fi naa non nimar vainy pisiin reits. \v 46 Tsun tanats yam, ma naa ra. Tagaa yam, a mes te faan vanaa Ronyo to te ruak en.” \s1 Ri Nots E Jisas \r (Mk 14.43-50; Lk 22.47-53; Jn 18.3-11) \p \v 47 Jisas vegiau kanen nanon ai Judas, isen tsuri na safunuu ana ina fuan a matisian, naa mito. Fiisen men kinai mes govet kirat an vuts poo fi me tan tsunaun tan tsoiny faakor an tsunaun tana taa Jiu. \v 48 Ana mes to aya to te faan iny e Jisas tsue faamuan of raton kinai tana ka te nai kat non ya: “A mes to ayei to te umei ronyo ayei koraa na mes te komainy romi. Nots yam!” \p \v 49 Te ruak me Judas ya naa fatoobing nato ten Jisas sa tsue na ka, “A voiny, Tsoiny Fifaatsuts!” Ana ya umei Towa. \v 50 Jisas biny towa, “Vaatau, a ka to komainy kat rom anyi kat veesau!” \p Ana fokinai naa mito, ri nots to Jisas, ri nom tap faparits iny Towa. \v 51 Isen tsuri to te kaakaa fiisen me Jisas gamus ton kirat nana puaan tsuan sa tek sapee na teinan a tsoiny binun babainy tan Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor. \v 52 Ai Jisas tsue to tsunia, “Rog fatabin iny kirat tsuam tana pan tsunia, tana saa, a fokinai te nai fataatsun iny ror kirat nai mat kan iny ror kirat. \v 53 Nyi sikia rom ma nat, to ma sing Anyo ten Tamau tan tu fifaakouts, sen tsun ana Ya te jiats ramen safunuu ana fuan a tapan morenan kinai tana puaan ge? \v 54 San tan kat to aya, fei te man fi non Vegiau Ten Gov ei to te tsue fi ya, a ka to ma ruak fi kanen tana sanaan to?” \p \v 55 Ai Jisas vegiau to tan kinai, “Mi naa me fiisen men kirat an vuts iny nots Vanyo faarei Varonyo na mes a kakabuts? Mamatsiny nainy Nyo gum, Nyo fafaatsuts to tana saape, ana mi gim to ma nots Vanyo. \v 56 Sana fo mamatsiny ka to te ruak ma faruak mi ya na man nana fo kirkir na Vanyo tana fo kuigin tan Vegiau Ten Gov.” Ana rin matisian faavot naus osing Towa ser fabuubus vavis er. \s1 Jisas Tsutsun Matar Kansol Tana Taa Jiu \r (Mk 14.53-65; Lk 22.54-55,63-71; Jn 18.12-14,19-24) \p \v 57 Rin vainy to te nots e Jisas nom finy naa Towa tana numaa ten Kaiafas a Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor tana pan te vaaguam faavot a fokinai rin tsoiny fifaatsuts tan Faun te kirkir iny e Moses ana rin tsunaun tana taa Jiu. \v 58 Pita vovou iny e Jisas gima naa fasiruu naa tana aunon nana numaa tana Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor. Ya sof enato koman a aunon ya gum fiisen ramiton tsoiny bei ot ma tagei yan fo mamatsiny ka te ruak fi non Ya. \v 59 Rin tsunaun tan tsoiny faakor ana rin Fuainy Tsunaun tan Kansol faavot tanaf iny sainy to ta fo vegiau tu gam nane Jisas ma atsuiny famat ari Ya; \v 60 sana ri gima sab vaarik ta ka kainon te faroruak faavot fi me na fokinai ana ri gam iny Towa. Ana ina fuan a mes ruak mito, ri tsue to na ka, \v 61 “A mes to te tsue na ka, ‘Nyo onot rou ma rurei a saape ten Gov, ai tan fopis nainy Nyo fatsuiny fatabiny pis rou ya.’” \p \v 62 Ana Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor tsutsun to sa tsue na ka ten Jisas, “Nyi na sikia tu vegiau iny pokei tan vegiau te sak Manyi ri?” \v 63 Sen Jisas vanumui en. Ana Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor tsue pis to na ka Tsunia, “Koman a asangan e Gov a toto, nyo rangat faparits os Matuanyi ma tsue faman ovei Anyi: tsue of mamimam, Nyi koraa na Krais, a Mes te pisainy e Gov ma Tsoiny Fiisaup Ya tana vainy, ge na sikia? Nyi na Guei Tsoiny ten Gov, ge na sikia?” \p \v 64 Jisas biny towa, “Te tsue fi rom anyi. Sana Nyo tsue of maromi na fokinai: tan fo mar nainy te naa minon, mi nai tagei nats rom a Guei Tsoiny te Bobot e Gov sa ruak iny Mes me gum non tana pan iny fatsiitsii tan panaainy matou ten Gov a siireits ana Ya te of fiisen me na koroo poo minon Gormirmir!” \p \v 65 Tan vegiau to aya ana Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor kakaar ton vau tsuan ana ya tsue to na ka, “Nyi te tsue vaaserere tsun iny e Gov! Mam tsugainy pis rom tu mes tu vegiau! Tovei mi nongoiny fakap bus a mes to te kat tsue to, Ayei fifanauti minon e Gov! \v 66 Saf a fasaraa tan fakats tsumi na?” Ri biny towa, “Ayei kat bus kat iring, tamainy non ma mat tsun busen.” \v 67 Ai ri kasuf to na nain Ya, ri tsuguur Towa, ana ri to te sapainy Ya \v 68 tsue to na ka, “Jio, Nyi na kuigin ten Gov, pokei of mamimam, Krais, A Mes te pisainy e Gov ma Tsoiny Fiisaup Ya, e sei to aya te sapan Manyi ee?” \p \v 69 Pita gumgum enanon koman a aunon jiarasan numaa, ana isen tsurin kooviou, a muiny binun tana Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor naa mito tsunia sa tsue, “Nyi kan to te kaa fiisen me Jisas, a tsoiny Galili.” \v 70 Sana ayei faungis matar a fokinai faavot. “Nyo gim rou ma natiny a ka te tsue iny rom anyi,” te biny finy ya ya, \v 71 ana ya naa fasiruu mito tan matainy sobaa nana aunon. Ana mes a muiny binun tagei towa sa tsue na ka tana fokinai na aya, “Ayei kaakaa fiisen me Jisas a tsoiny Nasaret.” \v 72 Ai Pita faungis pis nato, sa biny ya, “Nyo tsue faman rou man non jias Nyo gim rou ma natiny a mes to!” \p \v 73 Sikia ma potsian ana vainy tsutsun to na aya naa mito ten Pita. “Eye, nyi na isen tsuri,” te tsue fi ri. “Fiisia, mam onot rom ma pokei manyi, tana saa, a miam manyi faarei non a tsoiny Galili.” \v 74 Ai Pita faparits ton tsuen man tsuan sa tsue, “Nyo rangats rou e Gov ma fasaraa Vanyo Ya, te gim fi ronyo ma tsue iny man! Nyo gim rou ma natiny a mes to!” Sen tsun ana koriou a tsoiny kokorooto enato, \v 75 ai Pita fakats fatabiny pis ton vegiau te tsue Jisas, tsunia muan, “Tabuiny kokorooto non a koriou a tsoiny, nyi nai faungis Varonyon fopis nainy, nyi te tsue nyi gim rom ma nat Vanyo.” Ya tafuts to, sa buts iny tangis. \c 27 \s1 Ri Mei Naa Jisas Ten Pailat \r (Mk 15.1; Lk 23.1-2; Jn 18.28-32) \p \v 1 Tana voinyvoiny ovei tsunaun tan tsoiny faakor faavot ana rin fuainy tsunaun tana taa Jiu kat ton fakats tsuar ma sak ari Jisas tu vegiau ri te atsuiny famat Ya. \v 2 Ri kotskots Ya, ri mei naa Towa, ser faan iny naa Ya ten Pailat a gavana tana gum fan iny Judia. \s1 Tou Mat Ten Judas \r (Am 1.18,19) \p \v 3 Judas ayei na mes to te faan iny e Jisas nimar tsunaun tana taa Jiu tagaa te sigan ma atsun famat fi ri Jisas, ya reesik to ana ya mei fatabiny naa to na fopis safunuu na painy moni silva unya tan tsunaun tan tsoiny faakor an fuainy tsunaun tana taa Jiu, \v 4 “Nyo aveto bus you. Nyo famanat iny a Mes a sikia ta iring to nima mami ma atsuiny ami Ya!” te tsue fi ya. “A sikia ma iring tsumam,” biny finy ari ya, “A iring tsumanyi!” \p \v 5 Judas ravainy to na painy moni silva to tana saape, ana ya naus osing ratuari; sa nai ot en. \v 6 An tsunaun tan tsoiny faakor nom to na painy moni silva to, ri tsue to na ka, “A pats nan rafatsiny to te gima toobing tan faun tsura ma fasof ara na painy moni silva to tana guuv tana saape.” \v 7 Voun tsue faunot, ri nom to na painy moni silva ser pats yan puputaa tana mes a katkat nas kepaa, a faarei ton katskats tan vainy Sagoor. \v 8 Tan kat to aya, u puputaa to te koo rin “Puputaa tan Rafatsiny” onot non tan fo nainy to. \p \v 9 To san Vegiau Ten Gov nguen e Jeremaia na kuigin muan ruak iny man ovei enato, \q1 “Ri nom a fopis safunuu na painy moni silva, vovou iny tsue faunot te kat vainy iny Isrel tan kat a tafan tana Mes to, \v 10 ri nom towa ser pats yan puputaa tana mes a katkat nas kepaa, te tsue of fi vanyo ya na Tsunaun.” \rq (Sakaraia 11.12,13) \rq* \s1 Jisas Tsutsun Matan E Pailat \r (Mk 15.2-5; Lk 23.3-5; Jn 18.33-38) \p \v 11 Jisas tsutsun matan a Gavana Pailat ana Gavana rangats Towa, “Nyi Ya na Aatouf tana taa Jiu?” “Naa, toobing non tsue fi rom anyi.” biny finy ya Jisas. \p \v 12 Sana rin tsunaun tan tsoiny faakor ana rin fuainy tsunaun tana taa Jiu sak Towan fo vegiau a fo gam, sen Jisas gim to ma biny rari. \p \v 13 Ai Pailat tsue to Tsunia, “Nyi gima nongoiny a fo mamatsiny ka to te sak manyi ri?” \v 14 Sen Jisas gim to ma vegiau ta karainy vegiau, ai Pailat karian fiisok tsun nato. \s1 Pailat Famanat Iny E Jisas Ma Atsuiny Ari Ya \r (Mk 15.6-15; Lk 23.13-25; Jn 18.39–19.16) \p \v 15 Tan fo mamatsiny Guainy iny Fakats Fatabin, natiny kaa minon kat tana Gavana Pailat famanat iny non ta mes tan kotskots ma fatafuts ravaa te rangats finy rori yan tagin. \v 16 Tan nainy to aya te kaa me na isen a mes a kotskots fokinai faavot natiny ror ya koo rori Jisas Barabas. \v 17 Ana rin tagin tana taa Jiu vaaguam to, ai Pailat rangat ratuari, “E sei te komainy romi nyo ma fatafuts ravaa ee? Jisas Barabas ge Jisas koo rori Krais?” \v 18 Ayei nat fiisok rari tsuri te faan iny me Jisas tsunia, tana saa ri te fitsufainy. \p \v 19 Te vaagum e Pailat tan gumgum iny kat vaatsuk, ai natsun ya faan iny ton vegiau tsuan tsunia: “Tanyiny yam a mes a tavaron to, tana saa, nyo tarei a mes a tavaron to tana voiny, sa nyo oraav rou tovei.” \p \v 20 Ana rin tsunaun tan tsoiny faakor ana rin fuainy tsunaun tana taa Jiu famonei ton tagin ma rangats e Pailat ma fatafuts ravainy ya Barabas ana ri te atsuiny famat e Jisas. \v 21 Sana Gavana rangats rari, “E sei to tsuri na ina fuan ee te komainy romi nyo ma famanat iny?” “Barabas!” biny finy ari ya. \p \v 22 “A saa te kat ronyo ten Jisas te koo romi Krais na?” rangat fi rari Pailat. Ri na fokinai biny towa, “Fagageits yam tana pagafuan!” \v 23 Sen Pailat rangat, “Kat Fei? Saf a iring te kat Ya na?” Ana fokinai tanik iny vaposok iny kuu to, “Fagageits Yam tana pagafuan!” \p \v 24 Te tagei e Pailat a ka to na sikia tu vegiau nan, kat non san fitaatsun ruak Ya nom to na aurom, sa garus a niman matar a vainy faavot faatok iny non a ka ayei sikia non ma ong rafatsiny ten Jisas, sa tsue na ka, “A mat tana mes tovei sikia ma ka tsonyo! A ka bus tsumi!” \v 25 An tagin faavot biny fatabiny to, “Tanyiny a fasaraa to tana mat Tsunia ma ong amam ya mam min fuainy guei tsumam!” \p \v 26 Ai Pailat famanat iny to Barabas ma tafuts ya te koman fi ri; ana ya famanat iny to Jisas ma rapits ari Yan vainy puaan er faan iny naa Towa ma gageits Ya tana pagafuan. \s1 Vainy Puaan Taring Fiisok Iny E Jisas \r (Mk 15.16-20; Jn 19.2-3) \p \v 27 An vainy puaan ten Gavana Pailat mei naa to Jisas tana numaa ten Pailat, an vainy puaan faavot bau faafis Towa. \v 28 Ri fabeerbeer Towa, ser favau Yan vau tana aatouf u vaun goutsiroun. \v 29 Ana ri kat of Towa na sapou uupe kakarits ri fa'uupe Towa faarei na aatouf, ana ri fakei to na painy tsukan tan panaainy matou niman Ya; ana ri fatukun to matan Ya ri tsue taring iny Towa. Ri tsue na ka, “Kaakaa ovei, O Aatouf tana taa Jiu!” \v 30 Ri kasuf Towa, ana ri nom to na painy tsukan ri pour to na patsuun Ya. \v 31 Te tsue taring fakap bus iny ari Ya, ri puruur osing Towan vau beberus iny jiarasan an goutsiroun ana ri favau fatabin Towan vau Tsuan. Ana ri ras fatafuts naa Towa jiarasan a tou fagageits Ya tana pagafuan. \s1 Tou Gageits Ten Jisas Tana Pagafuan \r (Mk 15.21-32; Lk 23.26-43; Jn 19.17-27) \p \v 32 Te tafuts osing naa ri na ngats fan tsian ri sab to na mes te koo ri Saimon, a mes te poo fi me tana ngats fan koo rori Sairini, ana ri sogsog towa ma sog ya na pagafuan ten Jisas. \v 33 Ri naa mito tana pan te koo rori Golgota, kifon vegiau to, “Pan tan tonaar.” \v 34 Ri fainy Towan wain kopis mi ri na ito na aapeits ma jiu Ya na aya; te dam tanaf bus Ya, ana Ya gim to ma jiu ya. \p \v 35 Ri fagageits Towa tana pagafuan, ana ri tatafas ratuarin vau Tsunia fapoopoan narari to tan tats fabiririir iny a saatu. \v 36 Voun ya ri gum to ser vaatok iny Ya. \v 37 Jias patsuun Ya, ri kirkir ton vegiau te sak ari Ya: “E Jisas to na Aatouf tana taa Jiu.” \v 38 Ana ri fagageits to na ina fuan a mes a kakabuts tana pagafuan fiisen me Jisas, isen tan panaainy matou ana mesmes tan panaainy keeruk. \p \v 39 Vainy te taataan fabisbis iny patsuur ana ri tsue vaaserere iny to Jisas: \v 40 “Nyi tsue te rurei rom a saape ana Nyi te fatsuiny fatabiny ya tan fopis nainy! Jio, ito ma Guei Tsoiny faman Anyi ten Gov, saup bus a Tsivom! Nyi te of osing me na pagafuan.” \p \v 41 Jesan kan te kat fin tsunaun tan tsoiny faakor ana rin tsoiny fifaatsuts tan Faun ana ri kan tsunaun tana taa Jiu tsue taring kan iny Ya, \v 42 “Ayei saup ir a mesapan, sana Ayei gima saup a Tsivon! Ayei koraa Ya na Aatouf tana taa Isrel? Ma Ayei koraa Ya, Ya te of osing me na pagafuan roman, ma faamainy amam Ya! \v 43 Ayei te faason ten Gov ana Ayei tsue to na ka, Ayei a Guei Tsoiny ten Gov. Jio, ma tagaa ra te saup finy non Ya Gov roman!” \v 44 Tsuri kan a ina fuan a mes a kakabuts te gageits fiisen mi Ya tsue taring fi kaner jesan. \s1 A Mat Ten Jisas \r (Mk 15.33-41; Lk 23.44-49; Jn 19.28-30) \p \v 45 Tana safunuu na fuan a kilok tana nuaf, monaagits faavot uurup faavot nato onots ovei a fopis a aua. \v 46 Tana fopis a kilok tana touraf, Jisas dau iny ton tangis tsian, “Eloi, Eloi, lama sabaktani?” vegiau tana ta Hiburu, kifon ya to, “Gov Tsiau, Gov Tsiau, kat fei sa Nyi naus osing Vanyo, ei?” \p \v 47 Rin mes vainy tsutsun na aya nongoiny Towa ser tsue na ka, “Ayei te fikoo non e Ilaija ma faakouts Ya!” \v 48 Sen tsun ana isen tsuri nom ton tsuuyan sa fabub towan wain maajiin, kotskots towa nguen ngaar, ana ya tanaf to ma fajiu ya Jisas. \v 49 Sana mesapan tsuri tsue na ka, “Anaanos yam, ma tagaa ra te naa fi minon e Ilaija a saup Towa!” \p \v 50 Ai Jisas dau pis iny ton tangis tsian, ana Ya faan iny to na aaven. \v 51 An raarav boo an tatabuan te gageits koman a saape takakaar to fapoopoan sa kat a fuan a pan sa tapue en, tanik me jias sa nai onot me peto. An puputaa tatagut to an fats tatamoor faavot rato, \v 52 an katskats tapue to, an vainy taabos kinai u fasito ten Krais to te mat er tsun fatabin rato. \v 53 Ri naus osing ton katskats; ai voun a tou tsun fatabin ten Jisas tana mat ri naa fi erato tana ngats fan tsian a taabos i Jerusalem to sana fokinai tagaa rari. \p \v 54 Te tagei a tsoiny mumua tan vainy puaan an vainy puaan tsunia to te bei ot iny e Jisas a nuu ana fo mamatsiny ka to te ruak, ri oraav fakap rato ri tsue to na ka, “Ayei faman a Guei Tsoiny ten Gov!” \p \v 55 Ana mesapan nar moun to te poo fi me tana gum fan iny Galili fiisen me Jisas ser fafaakouts mi Ya te kaa na aya tsutsun me veevian tagaa to. \v 56 Fapoopoan narari Meri na muiny Magdala, ai Meri tsinan Jemis me Josep, ana tsinan a ina fuan a guei tsoiny ten Sebedi. \s1 Tou Kats Tana Puan E Jisas \r (Mk 15.42-47; Lk 23.50-55; Jn 19.38-42) \p \v 57 Te touraf en ana mes te kaa minon a masun tana ngats fan iny Arimatia koo rori Josep ayei kan a matisian ten Jisas ruak to. \v 58 Ayei ruak fatoobing e Pailat, sa rangat iny a puan e Jisas. Ai Pailat tsue faarof iny to na puan e Jisas ma nom ya Ya. \p \v 59 Ai Josep nom Towa, sa paapau Yan raarav goseen kafof foun ovei, \v 60 ana ya fasooiny Towa tan puts a foun te see kats non ya tan fats tsunia fatoobing. Ana ya fakukuur to na sen a fats karap sa bei ot iny yan matainy sobaa sa naa busen. \v 61 Meri na muiny Magdala ana mesmes a Meri gumgum na aya mamatoong fi naa tan puts tan fats. Foka to te ruak tana faangim, nainy ma kakoun of a taa Jiun fo mamatsiny ka tsuri tan Nainy Fafaatouf tsuri. \s1 Vainy Puaan Bei Ot Iny A Puts Te Soon E Jisas \p \v 62 Voun faangim nan nainy tan mes nainy, tsunaun tan tsoiny faakor ana taa Farasi vaaguam fi naa to ten Pailat \v 63 ri tsue to na ka, “Tsunaun, mam natem te tototo farokot a mes a gamgam to ana Ya tsue to na ka, ‘Nyo nai tsun fatabin rou tana mat voun fafofopis nan nainy.’ \v 64 Faan iny tsue faarof ma bei ot faarof iny arin puts onot non tan fafofopis nan nainy ma kabuts vaaren matisian Tsunia na puan Ya, er tsue of rato na vainy, ‘Ayei tsun fatabin en tana mat.’ Fafakap nan gam tovei, te iring fafis iny non a vaamuan.” \p \v 65 “Nom ir yam tsoiny bei ot,” Pailat tsue of rari, “kuar yam am bei ot faarof iny to na puts.” \v 66 Ana ri naa bus rato, ri aatsits to na fats, naus osing ramen tsoiny bei ot ma bei ot iny ari ya. \c 28 \s1 Tou Tsun Fatabin Ten Jisas Tana Mat \r (Mk 16.1-10; Lk 24.1-10; Jn 20.1-18) \p \v 1 Voun Nainy Fafaatouf tana taa Jiu, tana patsuu na nainy tana Sande tan vaamuan nan nainy tana wik, Meri na muiny Magdala ai Meri ito na mesmes kanen, naa a tou nak a puts te soon e Jisas. \v 2 Sen tsun ana nuu na parits fiisok gunainy to na pan; ana morena tana Tsunaun of mito peto poo fi me Gormirmir fakukuur ravainy to na fats ana ya gum enato. \v 3 Puan Ya te faarein kanaf an raarav tsunia te faarein kafof gosee. \v 4 Rin tsoiny bei ot oraav fiisok tsun rato ser totoroor er, ri faarei ton vainy mat. \p \v 5 Ana morena vegiau to tan moun, “Oraav vaare yam,” tsue fi ya, “nyo nat you mi sainy rom e Jisas to te gageits tana pagafuan. \v 6 Ayei gima kaa bus non tovei; Ayei te tsun fatabin en, to te tsue fi Ya. Taami yam am tagaa to tana pan te soon Ya. \v 7 Kuar veesau yam am tsue of ton matisian Tsunia, ‘Ayei te tsun fatabin en tana mat, ana Ayei mumua maromi unya Galili; ana mi te nai tagei Ya na aya!’ Nyo tsue of bus mami.” \v 8 Ana ri naus osing veesau tsuiny ton puts te soon e Jisas, ri oraav sana ri mamagat fiisok ror ri kuar to ser nai tsue of ir matisian Tsunia. \p \v 9 Sen tsun ai Jisas tainytainy ratuari sa tsue na ka, “Aaverof kaa non fapoopoan namami.” Ri naa mito siruu panan Ya ri saras to na moun Ya ana ri faatouf Towa. \v 10 “Oraav vaare yam,” tsue fi Jisas tsuri. “Kuar yam am tsue of raton fuainy vamuinyasiny Tsonyo ma naa fi ri tana gum fan iny Galili, ana ri te nai tagaa Vanyo na aya.” \s1 Vegiau Tan Tsoiny Bei Ot \p \v 11 Te taataan fi naan moun sanaan, rin tsoiny bei ot to te bei ot iny a puts tabin fatabin rato tana ngats fan tsian Jerusalem ser tsue fanat tan tsunaun tan tsoiny faakor a fo mamatsiny ka te ruak. \v 12 Rin tsunaun tan tsoiny faakor vaaguam fiisen ramiton tsunaun tana taa Jiu ri kat ton fakats tsuar; ri faan ir tsoiny bei ot painy moni na karap fiisok \v 13 ser tsue na ka, “Mi tsue of rom a vainy a ka tovei, ‘U matisian Tsunia te naa me tana voiny, ri kabuts to na puan Ya ana mi goros em.’ \v 14 Ai to te nongoiny fi non a Gavana Pailat a ka to, mam tsue faparits of rom Ya mi te gima govets a patang to.” \p \v 15 Rin tsoiny bei ot nom to na painy moni ri kat to na ka te tsue of rari ri. An vaanan to saats vavis to na taa Jiu onot patsukan non to roman. \s1 Jisas Ruak Ir Matisian Tsunia \r (Mk 16.14-18; Lk 24.36-49; Jn 20.19-23; Am 1.6-8) \p \v 16 Ri na ina safunuu ana isen a matisian naa to tana gum fan iny Galili tana tobeer to te tsue of rari Jisas ma naa fi naa ri. \v 17 Te tagei ari Ya, ri faatouf Towa, sana mesapan tsuri vaa'ets kan. \v 18 Jisas fasiruu naa tsuri sa tsue na ka, “Gov faan Vanyon gumgum faavot ma tatagaa ot iny Anyon fo mamatsiny ka iny Gormirmir ai nei petoo. \v 19 To tsumi ma kuar yam, tana vainy faavot tan fo mamatsiny pan faavot am faatsuts ratuari er faarei miton matisian Tsonyo: fapeenainy ir yam tana asangan a Taman, tana Guei Tsoiny an tan Aaven Taabos, \v 20 am faatsuts ratuari ma manaats arin fo mamatsiny vegiau to te tsue of im yam. Anofe vaare yam, Nyo nai kaa fiisen mamiromi tan mamatsiny nainy, onot non tan fafakap nana monaagits to.”