\id HEB NT2195 Saposa - John Wesley Gareits 22-11-00 \h Hiburu \toc1 U Noun Te Naa Fi Naa Non Tan Vainy Fafaaman Tana Taa Hiburu \toc2 Hiburu \toc3 Hi \mt1 HIBURU \mt2 U Noun Te Naa Fi Naa Non Tan Vainy Fafaaman Tana Taa Hiburu \imt1 Tsue Famumua \ip Hiburu ayei kots noun viviakoo kirkir fi naa tana taa Jiu to te natiny faa Hiburu ror te natiny faason ror ten Jisas. A mes to te kirkir Hiburu sikia ma kirkir a asangan to tsura sikia ror ma natiny e sei te kirkir ya ee. A tsoiny kikikir tagein taa Jiun fafaaman sikia ma reits me aave rari to ser pon ma fataanis osing a faason tsuri ten Jisas ri te tabin fatabin pis naa tan kat iny muan ito tan vovovou iny Fuan to te kirkir iny e Moses. To san noun tovei tsue of raror a vainy tana Guei Tsoiny ten Gov karap fafis iny non fuainy morena ai Moses, ana binun ten Jisas karap fafis iny non a binun ten Moses, an rafatsiny ten Jisas karap fafis iny non rafatsiny nan marei sensen, an fuainy tsoiny faakor mat rato sen Jisas Ayei na Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor a kaa fasuu tan mamatsiny nainy. To tsunia tsue, Faason yam ten Jisas. Ana tsoiny kikikir tsue of ratuara tana saf a ka to na faason na. Gogosias yam a ka to tan Hiburu pan tsian safunuu na isen. \c 1 \s1 Guei Tsoiny Ten Gov Te Faan Iny Vegiau Ten Gov Tsura \p \v 1 Tan nainy muan Gov natiny vegiau of non fuainy tsuvurara nguer fuainy kuigin tan fo nainy kinai ai tana fo viir sanaan vovovou patsukainy non fakats Tsunia, \v 2 san tan nainy fafakap, Ayei te vegiau tsura nguen a Guei Tsoiny Tsunia. Ayei na isen Gov tsue of Ya sa fapogaar a monaagits to an fo mamatsiny ka ana Ayei na isen to te pisainy e Gov ma fasito iny Ya na fo mamatsiny ka vou. \v 3 Toto tana Guei Tsoiny ten Gov faatok iny non siinaiv baraar ana tou karap ten Gov, ana Ayei mamatan faarei tsuiny non e Gov. Ayei makok faarof tsuiny non a fo mamatsiny ka te fapogaar Ya fiisen men vegiaun reits, tana saa, Guei Tsoiny Tsunia te tsue of ir a fo mamatsiny ka to. Ayei na isen to te mat of a fo aveto tsura, ma ruak iny taabos mira vou na ka to, ana Ayei gum to tana pan iny fatsiitsii tan panaainy matou ten Gov kaa minon siinaiv iny Gormirmir. \s1 Guei Tsoiny Ten Gov Te Karap Fafisfis Iny Non A Fo Morena \p \v 4 Guei Tsoiny ten Gov te karap fafisfis pis iny non a fo morena, faarei tsuiny kainy non asangan to te faan iny e Gov Tsunia, a karap fiisok fis non asangan to te kaa miror a fo morena, \v 5 tana saa, Gov gima tsue tan ta isen ta morena Tsunia tan tu sen tu nainy, \q1 “Anyi na Guei Tsoiny Tsonyo; ana Nyo faarei rou a Tamamanyi roman.” \rq (Vadou 2.7) \rq* \m Ge, e Gov gima tsue tan ta morena, \q1 “Nyo nai faarei rou a Tamamanyi ana Nyi nai faarei mirom a Guei Tsoiny Tsonyo.” \rq (Fafuan Samuel 7.14) \rq* \m \v 6 Tan nainy te pon ma faan iny me Gov a vaamuan nana Guei Tsoiny Tsunia tana monaagits to, ana Ya tsue pis to na ka, \q1 “A fo morena ten Gov ma faatouf Ya.” \rq (Faun 32.43) \rq* \m \v 7 Gov tsue tsuk iny ton fuainy morena tan vegiau to, \q1 “Gov fapogaar ir fuainy morena Tsunia, faareir fuainy tsoiny binun Tsunia ma naa er tabin fatabin to faarei ror a ainysat, an guaf kurun, ito te koman fi non Ya.” \rq (Vadou 104.4) \rq* \m \v 8 Sai to tana Guei Tsoiny Tsunia, Gov te tsue, \q1 “Anyi, Gov, tagan Tsumanyi na sikia ta fafakap nan Ya! Ai tan nainy te tagaa ot rom Anyi, Nyi tagaa ot iny rom a vainy tana Waam Manyi fifiisen men kat tavaron, \q1 \v 9 Gov, e Gov Tsumanyi, pisan Manyi ana Ya faan Matuanyi na fatsiitsii ana mamagat to, ito te fis pis non a mamagat ten sei na mes te kaa fiisen mamirom Anyi Gormirmir, tana saa, Nyi mangiir rom kat, kat tavaron ana Nyi tsugei rom kat iny pisiin.” \rq (Vadou 45.6,7) \rq* \m \v 10 Ana Ayei tsue pis to na ka tana Guei Tsoiny Tsunia, \q1 “Anyi na Tsunaun te fapogaar puputaa tan tatanik, ana Nyi fapogaar kainy to na korosuu nima Manyi. \q1 \v 11 A fokinai ka to te nai kajiaa eraror, sana Nyi nai kaa patsukan fi emarom to, ana ri nai tamuan faarei raror raarav tamuan takakaar vavis. \q1 \v 12 Nyi nai tap neneguiny rom puputaa ana korosuu faarei raror vau iny jiarasan, ana ri te nai pangis faarei raror a fo raarav. \q1 Sana Nyi, na gum suu tan mamatsiny nainy a sikia ta pangis nam ana Nyi gim rom ma nai ruak iny tamuan nats.” \rq (Vadou 102.25-27) \rq* \m \v 13 Gov gima tsue tan ta isen ta morena Tsunia, \q1 “Gum nei tan panaainy matou Tsonyo, onot non te fakei finy Ronyon fo vainy te koma iring marom Anyi er kaa to fain a mou Manyi.” \rq (Vadou 110.1) \rq* \p \v 14 A sikia, Gov gima tsue ta ka to aya, tan fuainy morena, to ten sein morena ee? Arin aaven, ana ri bibinun of ror e Gov, ana Ayei jiats ratuari ma faakouts ir a vainy te saup rori ma nai kaa fasuu fiisen mi Ya. \c 2 \s1 Gov Saup Fatabin Rara, Ayei Na Ka Na Karap Fiisok \p \v 1 Jisas, Ayei te karap fafisfis iny non fuainy morena, to sana ra ma nom tap faparits iny a man to te nongoiny ara tana fo mamatsiny ka te tsue of rara Jisas, to ten Gov, kat non sana ra nai vavanun ranats. \v 2 Tovei roman ara natiny ror vegiau te faan iny morena unya ten Moses i muan, u man, tana saa fasaraan tavaron tana vainy to te gima vovou ge manaats vegiau tsunia. \v 3 Fei te fataanis osing fi roran fasaraa to aya ei, ito te gim fi rora ma nongoiny vegiau iny saup fatabin raran karap? Fakats yam a Tsunaun Ayei na isen to te tsue faamuainy of bus raran vegiau iny saup fatabin to, ana ri to te nongoiny ya, faatok matuamam tana ka te komainy kat non e Gov tsuran, u man ovei. \v 4 Tan ar nainy kan to aya, Gov, faparits vegiau to ayei ito te kat fi Ya na foka iny faatok reits, ana fo binun siireits, ana Ayei faan kan iny to na fo fifaan tan Aaven Taabos vovou patsukan iny koman Tsunia. Tan kat to aya, ara ma fataanis osing vaaren vegiau to iny saup fatabin. \s1 Jisas Ayei Na Tsoiny Fiisun Tana Tou Saup Fatabin Rara \p \v 5 Tovei, nyo komainy maromi ma fakats, a karap nan vegiau to ayei. Gov gima fakats a fo morena ma faarei arin tsoiny tagaa ot tana vainy tana Waan Ya to te naa minon vou, to te tsue fi mam. \v 6 Sai te kaa minon a pan koman Vegiau Ten Gov te tsue na ka, Gov fakats a mes ma tatagaa ot ya, ana Ayei tsue to, \q1 “Gov, saf vainy to ari na, sana Nyi fakats fiisok rarori, gen vainy babainy to te makok faarof rom anyi? \q1 \v 7 Nyi fapogaar rari ma kaa tsom er tan puputaa fain a fo morena tan ta fo ar nainy; ana Nyi fa'uupe ratuari fiisen men siinaiv an kat iny fatsiitsii, \q1 \v 8 ana Nyi kat ratuari ma tagaa ot ir fo mamatsiny ka.” \rq (Vadou 8.4-6) \rq* \m U vegiau to te tsue na ka, Gov faan iny vainy ma “tagaa ot iny ari na fo mamatsiny ka,” ana sikia ta ka ma pet, sana ra gim ror ma tagei a vainy te tagaa ot iny rora fo mamatsiny ka tovei roman. \v 9 Sana ra te tagei a isen a mes to, e Jisas to, e Gov te faarof iny Ya ma kaa taataun tsom en Ya fair a fo morena, san tana koma ree'un ten Gov, Ayei ma mat of ir a vainy faavot. Tovei roman Ayei uupe men siinaiv an kat iny fatsiitsii tana saa, tana mat Tsunia, Ayei saraa kamits to. \v 10 Nyo tsue of maromin kifon a ka to: Gov fapogaar a fo mamatsiny ka ana Ayei fapogaar ratuari sa makok faarof rari. Ayei kat ton kat tavaron to tana ka te kat bus Ya, ito tan nainy te faan finy naa Ya ma saraa kamits Ya, ai tan kat to aya, saraa kamits tamainy Towa ma faarei Ya na tsoiny fiisun tsura, a pue to na sanaan tana vainy a kinai a saup fatabin ratuari ma vovou iny ari Ya tana pan te tatagaa ot iny non Ya to te kaa minon fo siinaiv an kat iny fatsiitsii unya Gormirmir. \p \v 11 Ayei te fataabos ir a vainy tana fo aveto tsuri, Ayei ana ri na fokinai to te taabos me kaa tsun miror a isen a Taman. Tan kat to aya, Jisas gim to ma rejiaf rari sa koo rarin fuainy famuinyasiny Tsunia. \v 12 To sana Ayei tsue na ka, \q1 “Gov, Nyo nai pokei faruak marom anyi tan fuainy famuinyasiny Tsonyo; Nyo nai variri marom Anyi matar fokinai vainy.” \rq (Vadou 22.22) \rq* \m \v 13 Ana Ayei tsue pis to na ka, \q1 “Nyo nai faason rou fiisen ramen fuainy famuinyasiny Tsonyo ten Gov.” \rq (Aisaia 8.17) \rq* \m Tan mes nainy Ayei tsue pis to na ka ten Gov, \q1 “Tagaa, Anyo an fuainy guei te faan iny Anyi Tsonyo, i tovei.” \rq (Aisaia 8.18) \rq* \p \v 14 Tan kat to aya, Jisas ruak faarei miton puainy mes faarein fuainy guei. Ayei kat kat to, ana sanaan to tana mat Tsunia rurei ravainy to na parits ten Vinasaar, a mes to te kaa minon a parits iny atsun famat mes. \v 15 Vainy toto to te kaa ror tan puputaa to ana ri te ororaav a mat, kat iny oraav to ayei, faarei non te fakei rarori tan kotskots. San tana mat ten Jisas, to sa puruur ravainy kotskots tana oraav tana mat to tan nainy te faamainy rori Jisas. \v 16 U man ovei, Jisas gima kat a binun to ma faakouts ir yan fuainy morena, a sikia, Vegiau Ten Gov te tsue na ka, \q1 “Ayei kat a binun to ma faakouts ir yan fuainy tsubnaain ten Abraham,” \rq (Aisaia 41.8,9) \rq* \m \v 17 Ma faakouts Ya na vainy, ana Ya ruak faarei famainy ton fuainy famuinyasiny Tsunia, faarei tsuiny puainy mes to te sasaraa fi rori ai te tagtag rari ma faarei Ya na Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor te suu iny a binun to ten Gov, ma faason tsun ari Tsunia, ana Ya te vegiau of rari ten Gov, ma pats ravainy Ya na fo aveto tsuri tana koma peits ten Gov. \v 18 Ai tovei roman, Ayei onot non ma fafaakouts ir a vainy to te kaa ror tan fiamus, tana saa, Ayei kan te kaa tan fiamus tan nainy te amus Ya na Vinasaar ma kat Yan kat iring sana Ayei fabiun kat iring, tana saa, Ayei saraa kamits, tan nainy te amus fi Ya na Vinasaar. \c 3 \s1 Jisas Karap Fafis Iny Non E Moses \p \v 1 To sana min fuainy vamuinyasiny fafaaman tsonyo, ami kan, to te fikoo bus e Gov ma fasito iny, Ayei pisan bus mami ma nom a fo mamatsiny ka to te pon iny non Ya ma faan iny tan vainy Tsunia tan ta fo nainy te naa minon vou. Suu iny yam fakats tsuam ten Jisas to te jiats me Gov, ma faan rara Yan vaanan foun Tsunia, to te faamainy rora roman. Ayei kan a isen to te vevegiau of rora fiisen me Gov faarei non a Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor. \v 2 Gov pisainy bus Ya tana binun to, ana Ayei suu faman iny ton vegiau Tsunia faarei tsuiny kainy e Moses, to te suu faman iny vegiau ten Gov, tan nainy te fainy ya Gov numaa iny guei Tsunia ma tagaa ot rari ya. \v 3 A kifon a ka te komainy ronyo mi ma tagaa ten Jisas tovei, tana saa a vainy ma fatsiitsii faarof a mes to te fapogaar numaa iny guei, fis non to te fatsiitsii fi rori na numaa iny guei tsunia. Jesan kan a vainy ma fatsiitsii faarof a mes to ayei, e Jisas, fis non to ma fatsiitsii fi ri Moses, tana saa, e Jisas, Ayei na isen to te fapogaar a numaa iny guei ten Gov, ai Moses a ar pan nar numaa iny guei to ari. \v 4 Fakats yam a mes te fapogaar numaa iny guei to ari, san e Gov tsun Tsivon fapogaar a fo mamatsiny ka. \v 5 Ana mes a ka, Moses, ayei na isen a mes tana numaa iny guei ten Gov, suu faman iny vegiau ten Gov sa ras ir numaa iny guei faavot ten Gov, ana ya faatsuts ratuari ma faatouf e Gov. Ya faarei to na tsoiny binun sa pokei a foka te tsue iny e Gov tana ka te nai ruak nats non vou. \v 6 San e Krais te vovou faarof iny vegiau ten Gov, faarei na Guei Tsoiny to te tagaa ot iny non numaa iny guei faavot ten Gov. Aran numaa iny guei Tsunia, to te tsutsun faparits rora ai to te faason kan rora fiisen men sikia tu vaa'ets tana ka te naano anaanos rora te nai ruak nats non. \s1 Favusuan Na Rof Tana Vainy Ten Gov \p \v 7 Ai tovei ami ma nongoiny a ka te tsue iny non Aaven Taabos, \q1 “To te nongoiny romi na nguen e Gov roman, \q1 \v 8 Ami ma pip vaare na teinam faarei rom fuainy tsuvumami te kat fi ri tan nainy te pisiin ari matan e Gov muan, tan nainy te kaa ri tana pan a uur ser pon ma tanaf e Gov. \q1 \v 9 ‘Fuainy tsuvumami te fakaa vanyo tan tanaf tana pan nato aya, ana ri tanaf vatuanyo, kainon to te tagei ari na foka te kat Anyo, onots fats safunuu na ingainy,’ te tsue fi Gov. \q1 \v 10 Tan kat to aya, Nyo sewaar ir a vainy ana Nyo tsue to na ka, ‘Arin vainy fanaginy tsue ana aave rari mauts patsukainy non a foka te komainy rori, ri tsugei to na foka te komainy ronyo.’ \q1 \v 11 Nyo seeve ana Nyo kat ton tsuen man non jias; ‘Ari gim ror ma sof on me gagon er favusuan to fiisen Vaminyo!’” \rq (Vadou 95.7-11) \rq* \p \v 12 Fuainy vamuinyasiny fafaaman tsonyo, taatag yam, kat non ta isen fapoopoan namami kaa men koma iring ana vaa'ets ana ayei te nai fataanis osing a Gov a toto. \v 13 Sana mi ma tsue fatatabin of ir isiseiny mes tan nainy ma koo ri ya nainy roman, ma faaman fatatabin ari, kat non ta isen fapoopoan namami fatsup a koman tan gam tan aveto, ana ayei te baainy ma vovou pis iny e Krais. \v 14 Ai to te faaman rora ten Krais faarei te kat fi ra tan tatanik ya te nai onot me tan fafakap nana toto, ra te gima fataanis osing Ya, ayei faatok rarora na ka, Gov fakei bus rara koman e Krais. \v 15 U Vegiau Ten Gov te tsue na ka, \q1 “To te nongoiny romi na nguen e Gov roman, pip vaare yam a teinam, faarei rom fuainy tsuvumami te kat kat fi ri tan nainy te pisiin ari matan e Gov muan.” \rq (Vadou 95.7,8) \rq* \p \v 16 Ere sei te nongoiny a nguen e Gov ana ri pisiin matan Ya ee? A vainy faavot to te naus osing me na Ijip, to tan nainy te mumua irari Moses. \v 17 Gov koma seeve ir a vainy tan fats safunuu na ingainy. An senviir vainy to ari te kat kat aveto, ana ri mat fakap rato tana pan a uur. \v 18 Nainy te kat e Gov tsuen man non jias, “Ari gim ror ma sof on me gagon er favusuan to fiisen vaminyo,” ere sei to ari te tsue tsuk iny Ya ee? Ari tsun to te fanaginy tsue ror. \v 19 Kat fei ser gima naa gagon Kenan ei? Tana saa, ari gima faamainy Ya. \c 4 \s1 Vainy Ten Gov Te Nai Favusuan Faarof Ror \p \v 1 Gov fakein tsuen man ma naa ra gagon, ana ra te favusuan fiisen mi Ya. U vegiau to aya te kaa kanen nanon. To sana ra ma taatag, tana saa Gov kat non fakats Tsunia tana mesapan tsumi te gim ror ma onot ma sof on gagon er favusuan fiisen mi Towa na aya. \v 2 A kifon a ka te tsue ronyo na ka to tana saa ara nongoiny bus Vurungan Rof, faarei tsuiny rarori. Ri nongoiny vaanan, sai te nongon babainy tsuiny rori, tana saa, nainy te nongoiny rori ya, ri gima faarof iny ya er faason to. \v 3 Ara to te faaman er, sof ror gagon ana ra te favusuan fiisen me Gov, faarei te tsue fi Ya, \q1 “Nyo seeve ana Nyo kat ton tsue man non jias, ‘Ari gim ror ma sof on me gagon er favusuan to fiisen Vaminyo!’” \rq (Vadou 95.11) \rq* \m Ayei te tsue iny a ka to, kainon to te fakap bus Ya na binun Tsunia tan nainy te fapogaar Ya na monaagits to. \v 4 A kifon a ka te nat fi rora nei to te kakoun fi Gov ana Ayei te anaanos ma faan rara na favusuan Tsunia, tana saa, te kirkir busen tan Vegiau Ten Gov, \q1 “Gov favusuan tan fafits nan nainy te fakap Ya na fo mamatsiny ka te fakats Ya ma kat.” \rq (Tatanik 2.2) \rq* \m \v 5 Sana mesapan gim ror ma sof me gagon er favusuan to Tsunia, fakats fatabiny yam vegiau te tsue iny Ya to, “Ari gim ror ma sof on gagon er favusuan to fiisen Vaminyo!” \v 6 Ari to te nongoiny faamuainy Vurungan Rof gim ror ma sof on gagon er favusuan fiisen mito Gov, tana saa ari gima faaman. Te kaa me na mesapan kaner to te onot ror ma sof gagon, ri te favusuan fiisen mi Ya, tana saa, ari te faaman, ri manaats Towa. \v 7 Ai Gov faatok iny to na ka to, Tsunia te fagum bus mes nainy, sa koo towa, “Roman.” Ayei te tsue iny ya tan ingainy kinai tana nguen e Devit koman Vegiau Ten Gov to te tsue of bus mami ya, \q1 “To te nongoiny romi na nguen e Gov roman, pip vaare yam a teinam.” \rq (Vadou 95.7,8) \rq* \p \v 8 E Josua tabuiny mei naa na vainy tan favusuan faman ten Gov, e Gov tabuiny gima tsue tsuk tu mes tu nainy vou. \v 9 A favusuan to te faan iny non e Gov tan vainy Tsunia te kaa kan nanon tovei roman, te faarei tsuiny non te favusuan fi Gov tan fafits nan nainy. \v 10 Ai to ten sei na mes te sof non gagon ya te favusuan fiisen me Gov ee, nai favusuan enanon tana fo binun tsunia, faarei te favusuan kan fi Gov tana binun Tsunia. \v 11 Jio, ara ma vaputs ra te sof gagon ra te favusuan fiisen me Gov, kat non san ta isen fanaginy tsue ya te pet fapin en tan sof gagon, faarei te vovovou finy arin kat iny fanaginy tsue te kat fuainy tsuvurari muan, ri gim to ma sof gagon. \v 12 Vaputs yam am sof to gagon am favusuan fiisen mito Gov, tana saa vegiau Tsunia te kaa minon a toto ana parits. Ayein ainy fiisok, to te ainy fafisfis iny non fuan tatangin ainy nan kirat nana puaan. Ayei te pusus robong non a fo fakats an koman tsian fiisen me na fo mamatsiny ka te kaa ror gagon koman aaven, ya te pokei faruak rara, aran saf vainy ei na. \v 13 A sikia ta isen ta ka te takop non matan e Gov. Fo mamatsiny ka te fapogaar Ya nai tapokaa raror, ri te beerbeer er matan Ya; ai tan nainy te tagei rarora Ya, Ayei inainy faman ovei tsun rarora, ai to kan Tsunia, ara nai tsue pokaa iny rora ka te kat ara. \s1 Jisas A Tsoiny Mumua Na Karap Tan Tsoiny Faakor \p \v 14 Ara kaa miror a Tsoiny Mumua na karap tan Tsoiny Faakor to te naa busen matan e Gov, unya Gormirmir, e Jisas, Ayei na Guei Tsoiny ten Gov. To sana, ra ma tsutsun faparits tana faason ten Jisas to te pokei rora. \v 15 A Tsoiny Mumua tsura to ayei natiny non kainy tameruts tsura ana Ayei tagtag kan rarora, tana saa Ayei te kaa kan tan senviir fiamus te kaa kan mira. Sana Ayei gima fatamee na Tsivon tana fo fiamus ma kat Yan aveto. \v 16 To sana, ra ma oraav vaare ana ra te naa tan tagan ten Gov, tana pan te kaa non a koma ree'un, ana ara te nai nom a tagtag unya aya, ra te sab a koma ree'un, kainy faakouts rara tan nainy te kaa rora tan fiamus. \c 5 \p \v 1 A fo Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor, Gov pisainy patsukainy non a fo isisen fapoopoan nara vainy, ana ayei te tsutsun of rari ma bibinun ya ten Gov ana ayei te kat a fo fifaan ana fo faakor tana fo aveto. \v 2 Ayei onot non ma koma tamee ir a vainy to te gim ror ma natiny a iring te kat rori, tan nainy te fataanis osing rori Gov, tana saa, ayei kan a tameruts tana tou kaakaa tsunia. \v 3 Ayei gim non ma kat tsuiny a fo fifaan ana faakor tana fo aveto tan vainy tsivor, ayei ma kat a fo fifaan ana faakor tana fo aveto tsunia kan tsivon, tana saa, ayei patsukanen tsivon a tameruts. \v 4 A sikia ta isen ta mes ayei patsukanen te pisainy non a tou fatsiitsii tana Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor to ayei. E Gov patsukanen Tsivon, to te pisainy non ya, Ya te kat faarei e Jisas a Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor, faarei tsuiny kainy non e Eron to te pisainy finy ya Gov. \p \v 5 Jesan kan ten Krais, Ayei gima nom a tou fatsiitsii tan Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor, to Tsivon. A sikia, Gov te tsue of Ya, \q1 “Anyi na Guei Tsoiny Tsonyo, tovei roman Nyo faarei rou e Tamamanyi.” \rq (Vadou 2.7) \rq* \m \v 6 Ana Ayei tsue pis kainy to na ka tana mesapan nan Vegiau Ten Gov, \q1 “Nyi na tsoiny faakor a kaa ovei, faarei tsuiny kainy rom e Melekisedek.” \rq (Vadou 110.4) \rq* \p \v 7 Tan nainy te toto farokot e Jisas patsun puputaa to, ana Ayei fafaakats to ana Ya sing fiisen miton dau tsian an susuiny matan Tsunia ten Gov, to te onot non ma saup fatabiny Ya tana mat, Gov nongoiny Ya, tana saa, Ayei te fauf a Tsivon ana Ya faan faavot iny naa Towa ten Gov Ya kat ton mangiir Tsunia. \v 8 Kainon to te faarei fi Ya na Guei Tsoiny ten Gov, Ayei nom faatsuts iny manaats a fo vegiau tan kat iny saraa kamits Tsunia, \v 9 tan kat to aya, te tamainy ovei e Jisas, Gov pisainy Ya sa faarei na kifon a tou saup fatabin a suu to te mumua faavot ramiror a vainy to te manaats Ya ana ri te vovou iny naa Ya tana pan te nai kaa faavot rori ana ri te tagaa ot fiisen me Krais tan mamatsiny nainy, \v 10 ai Gov pisainy Towa sa faarei me na Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor kat faarei tsuiny e Melekisedek. \s1 Ra Ma Fatabin Vaare Tan Kat Iny Vaa'ets Me Na Faaman \p \v 11 Mam kaa mirom vegiau kinai iny tsue of mami nane Jisas te faarei finy non Ya na Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor ana Ya faarei mito Melekisedek, sai te parpaar non tan tsue fa'arasan iny ya tsumi, tana saa, ami fanaginy natiny rom ya, men fakats tsumin nun. \v 12 A kifon a ka tsonyo tsue rou a ka to tsumi tana saa: Ami ma tagaa patsukanem tsumi! Ami te faarei men vainy fafaaman tan nainy viviakoo fiisok, onot maromi ma faatsuts ir a mesapan tan vegiau ten Gov, to te pokei minon e Krais, sana mi komainy rom ta mesmes ta mes ma faatsuts mamin vaamuan nar vegiau nane Krais, mi gima nat faarof iny vegiaun parits man tan vaanan tovei, ami te faarei te sus farokot korei marom. \v 13 E sei na mes te sus farokot korei na non ee, te faarei non a guei na meran, a sikia ta nat, ma inainy yan kat iny tavaron. \v 14 Sai te faarei non a kainy ainy a parits, kaa tan vainy matsua, an faatsuts parits a ka tan vainy fafaaman to te faarei ror vainy matsua tana faaman, an vainy fafaaman to ari, te faarei rarori to te nom bus a nat tan fafaatsuts parits ana ri te natiny a ka fapoopoan nan kat tavaron an kat iring ma kat ari. \c 6 \p \v 1 Te fakats roran kat iny matsua, ara ma faatsuts fatatabin iny vaaren vaamuan nar faatsuts tan vaanan to te nom ara nane Krais an sikia tu mes tu faatsuts tu foun. To te kat fi rora nei, ara faarei raror tsoiny fatsun numaa to te kats fatabiny non tsuun tan numaa ya te fataakainy pis ya ana ai te gima soopip on ge ai te gima saf a numaa. A fo vaamuan nar faatsuts tovei: tana fo fafaatsuts tana tou takopis osing fo aveto tsuri ito te fakei rarori tan vaatsuk ten Gov ana Ya te jiats fuainy ra naa ri matan Ya; ai tana fo faatsuts tana tou faamainy e Gov ito te jiats me Krais a saup fatabiny to na vainy; \v 2 ai tana fo fafaatsuts tana tou fapeenan; ai tan fasaur niman tan faparits; ai tana tou tsun fatabin tana mat; ai tana tou nom a fasaraa na suu. \v 3 Ara nater ra faamainy a fo mamatsiny ka, sai tovei roman, ra ma matoong fasuu naa ra matsua mito ra te nom faatsuts tana saf a sanaan to te komainy rarora Gov ma kaa ra na, ana sanaan te nai kat rora tovei ito te onot fi non e Gov ma famanat iny. \p \v 4 Nyo tsue na ka, “ito te famanat finy non ya Gov,” tana saa te opaar non tana vainy ma tabin fatabin pis Tsunia, ito te kat fi ror a vainy to te takopis osing a Tsunaun, ari kaakaa faamuan buser tana arasan ten Gov, ana ri tanaf bus kainy to na fo fifaan iny Gormirmir tana tou fiisaup ana ri nom kainy ton Aaven Taabos faarei raror a mesapan. \v 5 Ri inainy fanatnat bus iny vegiau ten Gov, saavits ovei ana ri sarei to na fo parits tan Aaven Taabos binun koman a toto tsuri faarei tsuiny a parits nana tou tabin me ten Krais tan nainy te naa minon. \v 6 Sana faaman tsuri kajiaa ovei nato ana sikia ta sanaan iny nom fatabin ramiri. Ana sikia ta man nan fafaatsuts iny senviir fafaatsuts nan vegiau ten Krais ma tanaf iny takopis osing arin aveto, tana saa ari te faarei te tapaar fafuainy pis a Guei Tsoiny ten Gov tana pagafuan ana ri fakei pis naa Towa ma rejiaf Ya matar a fokinai. \p \v 7 Gov faparits non puputaa to tana ruat a tsidup to patsun ya, ana fo fareevreev to ayei te gian, ri te kaa me na fua narari ito tana vainy te fasito iny ror a tanun. \v 8 Sai to te gian fi non ya tan puputaan kakarits an aufing saksak tsun, u puputaa faarei non a ka babainy; ana ayei te kaa tana iring tsian ai Gov te kakouiny ma peits fakajiei ya, an puputaa to aya te nai ruraa ravaa tan guaf. \p \v 9 Fuainy vamuinyasiny fafaaman tsonyo, nyo tsue of mamin vegiau to ayei, sana mam nat faman mami te gima fakajiei a faaman tsumi. Mam natem marom, ami kaa bus me na faparits a rof, ma faakouts ami na mesapan, kat to aya faatok iny non, e Gov te saup fatabin mami. \v 10 Gov te natiny kat non kat tavaron tan mamatsiny nainy, sa Ayei te gim non ma anofe na binun te kat bus ami, gen mangiir te faatok ami Ya, tan nainy te faakouts fi mi na mesapan ai tovei mi kat fi kanem marom tsurin vainy taabos u fasito ten Krais. \v 11 Mam koman fiisok maromi ma kat fi to, isisen tsumi ma vaputs naa mi onot to tan fafakap, tan kat to aya, a foka te naano anaanos romi ma nom nai ruak iny man ovei na non. \v 12 Mam tsugainy maromi ma karous, sana mi, ma faarei vainy te anaanos faamo me na faason ana mi kan nai nom rom a ka ten Gov tan tsuen man Tsunia. \s1 Gov Tsue Faman Iny A Ka Te Nai Ruak Nats Non \p \v 13 Tan nainy te kat e Gov tsuen man Tsuan ten Abraham, Ayei kat tsuen man non jias tana asangan Ya patsukanen ma vovou iny Ya na ka te kat Ya tan tsuen man Tsunia. Ayei fakei patsukainy a asangan Tsivon tan nainy te kat Yan tsuen man non jias Tsunia, tana saa, a sikia ta isen te karap fafisfis pis iny non Ya Tsivon. \v 14 Ayei vovou iny ton tsuen man Tsunia, Ya tsue to na ka, \q1 “Nyo kat roun tsuen man Tsonyo, Nyo nai faparits marom anyi ana Nyo te nai faan manyin guein kinai ana fo tsubnaain kinai fiisok tana fo nainy te naa minon.” \rq (Tatanik 22.17) \rq* \m \v 15 Abraham anaanos faamo en nangis ana ya nom to na ka te tsue faman of ya Gov. \v 16 Nainy te kat non a mes tsue man non jias tsunia, ayei fakei non asangan te karap fafisfis iny non ya, an tsuen man non jias to ayei te fauf a fo fatsitsien to fapoopoan nara vainy. \v 17 Gov komainy fiisok ma fa'arasainy a ka to ten sei na mes te pon non ma nom a ka tan tsuen man Tsunia, Tsunia te gim non ma pangis fakats Tsunia; to sana Ayei suu iny tsuen man Tsunia tan tsue man non jias tana asangan Ya patsukanen to. \v 18 Te kaa minon a fuan a ka to, tan tsuen man Tsunia an tsuen man non jias Tsunia, sikia tu kat gagangis narari, tana saa, e Gov gim non ma gam tana foka to. To sana ra kuar bus ra naa Tsunia tana sanaan iny saup fatabin, ra te parits fatsian me tana faaman an sikia tu vaa'ets, ara nai nom ror mamatsiny ka te naano anaanos rora to te kakouiny of rara Ya. \v 19 Ra faaman an sikia tu vaa'ets ten Gov te faan rarora na fo mamatsiny ka to, te naano anaanos iny ror an tsuen man Tsunia te kaa faarei tsuiny non a fagum tap a parits tana aave rara, ai te makok rara, ra te gima sagoor osing ya. Ayei fagum tap non gagon voun raarav takop iny Gormirmir tana Pan a Taabos te kaa non e Gov Tsivon. \v 20 Jisas mumua ra naa ra unya aya, tsutsun of rara. Ayei faarei to na Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor a kaa ovei, faarei tsuiny kainy e Melekisedek. \c 7 \s1 Melekisedek A Tsoiny Faakor \p \v 1 E Melekisedek to ayei na aatouf tana ngats fan iny Salem ana ayei kan na tsoiny faakor tana Gov a Tsigtsig Fiisok. Te tabin fatabin me Abraham ana vainy tsunia tana puaan, to te atsun famat fi ri na ina fats a aatouf an vainy puaan tsuri, Melekisedek tainytainy towa ana ya faakats to ten Gov ai rangats to Gov ma faparits e Abraham. \v 2 Abraham guam a safunuu na pan nana fo mamatsiny ka te fag mi ya tana puaan ana ayei faan iny to na isen a pan ten Melekisedek. Vaamuan nana asangan ya te man of non na, “Aatouf tan Kat Tavaron”; ana mes asangan kan nana ngats fan iny Salem, te man of non, “Aaverof”, to te koo ri Melekisedek, “Aatouf tana Aaverof.” \v 3 Melekisedek, ayei na sikia ta taman me tsinan, sikia ma kirkir koman buk to te pokei faruak minon fuainy tsuvun ya, ana sikia kan tu kirkir koman buk nana tou agiir tsunia ana tou mat tsunia. Tana sanaan to ayei, ai te faatok rarora na Guei Tsoiny ten Gov; ana ayei kan kaa faarei non a tsoiny faakor a suu. \p \v 4 Tagaa yam, tana saf a tou karap tsunia to ayei na, Abraham kan ayei na taman fuainy tsuvur taa Jiu te fainy kainy ya na isen a pan tan fasafunuu na pan tana fo mamatsiny ka to te fag fatabiny mi ya tana puaan. \v 5 Tana mesapan nan ya Gov pisainy bus a vainy to te tsubnaain fi naa ror ten Livai, iton fuainy tsoiny faakor, te nom ror tsue faparits tana Faun ma nom ari na isen a pan tan fasafunuu na pan tana vainy Isrel fatoobing te kat fi non to, ari nom iraror a isen a pan tan fasafunuu nana pan to tan vainy tsuar fatoobing, kainon to te faarei kainy rorin tsubnaain ten Abraham. \v 6 San e Melekisedek, ayei sikia ma tsubnaain fi naa non ten Livai, sana ayei te nom a isen a pan tan fasafunuu nana pan ten Abraham, ai Melekisedek faparits towa, ai Abraham nom ton tsuen man ten Gov. \v 7 Ara ma vaa'ets iny vaare na ka to, e sei to te faparits non ta isen ee, te karap fafisfis iny non e sei to te nom a faparits ee. \v 8 Ana mes a ka tan kat tan fuainy tsoiny faakor, iton vun ten Livai to te natiny nom ror a isen a pan tan fasafunuu na pan tana foka, a vainy to ari te natiny mat ror, ana binun tsuri te kap naa; sai to ten Melekisedek, te nom a isen a pan tan fasafunuu na pan tana foka, a mes to na tototo ovei, ana tsoiny faakor a kaa ovei, to te tsue fin Vegiau Ten Gov. \v 9 Sai tovei tagaa yam tana sanaan to: te onot non tan tsue fi nei, nainy te faan iny e Abraham a isen a pan tan fasafunuu nana pan tana foka tsuan ten Melekisedek, a taa Livai ito te natiny nom ror a isen a pan tan fasafunuu nana pan tana foka, ari kan to, te fafaan iny a isen a pan tan fasafunuu nana pan tana foka tsuar ten Melekisedek, to tan nainy te faan iny naa Abraham a isen a pan tan fasafunuu nana pan tana foka tsuan, \v 10 tana saa, nainy te tainytainy e Melekisedek e Abraham, Livai gima agiir farokot, sai te onot non ta isen ma tsue, Livai te faan, tana saa, puainy mes tsunia, te faporos me ten Abraham. \p \v 11 Sai tovei, te fakats fi rora Jisas Krais faarei non a isen to te pisainy bus e Gov ma faarei Ya na tsoiny faakor, a faarei to Melekisedek, ta mes te onot non ma rangat, kat fei ma komainy ara ta mesmes ta tsoiny faakor kanen a sikia ma vun ten Livai ei? Nyo tsue of maromi, tan nainy te faan iny e Moses u Faun ten Gov tana vainy, ayei nom a tsoiny faakor to te pisainy bus e Gov fapoopoan vun ten Livai ma tagaa ot iny yan kat iny fafaatouf tana vainy, ri te manaats fo Faun ten Gov. Sai to te kat kat faarof fi rin, fuainy tsoiny faakor to ari te gim ror ma fakap ravainy a fo aveto tana vainy. Sai tovei Gov pisainy bus a mesmes a tsoiny faakor kanen to te koo ri Melekisedek ana ayei na isen to te onot non ma kat fataabos ir a vainy aave rari sikia ma faarei non e Eron a vun ten Livai. \v 12 An tan nainy te pangis e Gov fuainy tsoiny faakor ana Ayei pangis kainy ton faun to te tamainy non a sanaan a foun iny fafaatouf e Gov. \v 13 Ana isen to te tsue tsuk iny rora tana foka to, i tovei, a Tsunaun tsura, Ayei te tapogaar ising me tana mes a vun kanen to tana taa Isrel ana sikia pis ta mesmes ta tsoiny faakor to te tapogaar ising me tana vun to ayei, te bibinun a faarei to na tsoiny faakor to te kat non a fo fifaan ge na faakor tana fo aveto. \v 14 A fokinai nat ror, Ayei te tapogaar me, Ya faarei mito na vun ten Juda; ai Moses gima tsue tsuk iny a vun to aya, tan nainy te tsue tsuk iny yan fuainy tsoiny faakor. \s1 A Mesmes A Tsoiny Faakor, Faarei Non E Melekisedek \p \v 15 Ana mes a ka, ara te arasan faarof er, a mesmes a tsoiny faakor kanen te tapogaar ename, Ayei e Krais, ana Ayei na tsoiny faakor a foun, ana Ya faarei to Melekisedek. \v 16 Ayei gima faarei na tsoiny faakor to te tapogaar fi me vun ten Livai; Ayei te faarei na tsoiny faakor, to te poo fi me tana parits te kaa minon a toto na kaa ovei ana Ayei sikia non ma mat pis nats. \v 17 U Vegiau Ten Gov te tsue na ka, \q1 “Nyi na tsoiny faakor a kaa ovei, faarei tsuiny kainy rom e Melekisedek.” \rq (Vadou 110.4) \rq* \m \v 18 Sa kat fei ma komainy ara ta mesmes ta tsoiny faakor kanen ei? Te kat fi non nei: A Faun a tamuan, tana taa Livai te faarei non arin tsoiny faakor, to te fataabos raror a vainy ana ri te manaats ya, e Gov fataanis bus ya, tana saa, ayei gima kaa me ta parits iny saup fatabin ir a vainy, ana ayei na ka babainy. \v 19 Ito tana Faun te kirkir e Moses te gima kat fatavaroiny ta mes matan e Gov. Sin tovei, Gov faan rara na sanaan a rof pis ma faatouf ara Ya tan tsue faunot foun, ito Krais kat fataabos rarora matan e Gov, ana ra te naa fasiruu naa Tsunia. \p \v 20 Ana mes a ka, a sanaan a foun iny fafaatouf e Gov tan tsue faunot foun te rof fafis pis iny non tsue faunot tamuan tan kat to ayei: te kaa minon tsuen man non jias ten Gov to, e Krais te faarei non a tsoiny faakor a kaa ovei. Gov gima kat tsue man non jias to tan mes panainy tsoiny faakor. \v 21 San e Jisas te ruak faarei na tsoiny faakor vovou tsun iny tsue man non jias, ito tan nainy te tsue Gov Tsunia, \q1 “A Tsunaun kat bus tsue man non jias; ana ayei gim non ma pangis oiny fakats Tsunia: ‘Nyi na tsoiny faakor a kaa ovei.’” \rq (Vadou 110.4) \rq* \m \v 22 Tan tsue man non jias ten Gov to aya tsun, Jisas, Ayei na mes to, te kat vegiau ten Gov sa ruak iny man me, to sana ra nat faman ror an sikia tu vaa'ets an tsue faunot foun to ayei te rof pis non. \p \v 23 Ana mes a ka, tan tsue faunot tamuan to ayei, tsoiny faakor iny muan kinai fiisok, tana saa, te mat rori, ri gim ror ma binun pis. \v 24 San tan tsue faunot foun to ayei, Jisas, a kaa ovei, ana binun Tsunia faarei fi Ya na tsoiny faakor gima pangis naa tan ta mesmes. \v 25 Tan kat to aya, Ayei onot non ma saup fatabin ir a vainy tana asangan Ya, to te pon ror ma naa fi ten Gov, roman ai tan mamatsiny nainy, tana saa, Ayei na kaa ovei, ana Ya te faakats of ir a vainy ten Gov ma faakouts rari Ya. \p \v 26 Jisas, Ayei na isen tsun a Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor to, te onot ma faan rara na foka te fakap non aaruts tsura. Ayei na taabos, ana sikia ta iring gen aveto Tsunia, ana Ayei na tavaron fiisok, sikia tu fakats iring koman Ya, Ayei te fataanis osing vainy aveto, Ya nom ton gumgum tsigtsig iny fatsiitsii unya Gormirmir. \v 27 Ayei gima faareir mes panainy Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor; ri katkat faamuainy tsom ror faakor tan aveto tsuri tan mamatsiny nainy, ai vou ri katkat a faakor tan aveto tana vainy. Jisas kat a faakor tan sen tsun nainy ana sikia pis tu mes tu nainy, te faan iny naa non Ya na Tsivon a faarei to na faakor tan aveto tana vainy. \v 28 A Faun te kirkir e Moses te pisan ir vainy gima tamainy ya ma faarei arin Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor; san tan voun Faun, tsuen man ten Gov fiisen men tsue man non jias Tsunia pisainy a Guei Tsoiny, te tamainy a Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor a kaa ovei \c 8 \s1 Jisas Ayei Na Tsoiny Mumua Tan Tsoiny Faakor Tsura \p \v 1 Kifon a ka te tsue rora to: ara kaa bus me na Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor tovei, Ayei gum non tana pan iny fatsiitsii tan panaainy matou tan tagan tana Gov kaa minon siinaiv iny Gormirmir. \v 2 Ayei binun faarei non a Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor koman a Pan a Taabos ito na saape faman te fatsuiny a Tsunaun sikia ta mes ma fatsuiny ya nimar. \p \v 3 Fo Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor te pisainy ari ma fafaan iny a fo fifaan ri te katkat a fo faakor men marei sensen unya ten Gov; jesan kan tana Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor tsura ma kaa kan me ta ka, kainy katkat faakor Tsunia unya ten Gov. \v 4 To ma kaa Ya nei petoo, Ayei tabuiny gima faarei oiny nats a tsoiny faakor, tana saa te kaa men fuainy tsoiny faakor to te faan iny naa ror a fo fifaan ten Gov nei petoo, vovovou iny ror Faun tana a taa Jiu. \v 5 A binun te katkat rori faarei ror tsoiny faakor, te fapapaar faarei non a ka te kaa non Gormirmir, te kat faarei tsuiny non to te katkat fi Moses. Tan nainy te pon iny e Moses ma fatsuiny a Saape Kandis, Gov tsue to tsunia, \q1 “Tamomots faarof nyi te kat a fo mamatsiny ka, fapapaar iny non a ka te faatok anyo nyi patsun a tobeer.” \rq (Naus Osing 25.40) \rq* \m \v 6 Sai to ten Jisas te nom bus a binun faarei na tsoiny faakor to te karap fafis iny non a binun tsuri, faarei tsuiny non tsue faunot foun te kat Ya fapoopoan nane Gov ana vainy to te rof pis iny non tsue faunot tamuan, tana saa kifon tsue faunot foun to ayein rof fiisok te kaa minon a fo tsuen man saavits pis tsunia. \p \v 7 To tan vaamuan nan tsue faunot, vainy tabuiny faarei men vainy tavaron matan e Gov, tan kat to ayei, Gov sikia non ma sainy pis tu fafuan nan tsue faunot ma kaa ya. \v 8 Sai te man non, Gov tsue pokaa iny a iring tana vainy ana Ya tsue to na ka, \q1 “Fo mar nainy te naa minon, tsue fi na Tsunaun, Nyo nai fatsuiny roun tsue faunot foun fiisen ramirou, a taa Isrel ana vun tsuri kan a taa Juda. \q1 \v 9 Ai te gim non ma faarein tsue faunot te kat Anyo fiisen ramen fuainy tsuvurari tan nainy te mei fatafuts Anyo ri tan petoo tana taa Ijip, \q1 ana ri gim kainy to ma faaman er manaats ton tsue faunot, to te kat of Anyo ri, ai Nyo gim to ma nongoiny rari, te tsue fi na Tsunaun. \q1 \v 10 U tsue faunot foun tovei, nai kat Ronyo fiisen me na taa Isrel to tan mar nainy te naa minon, te tsue fi na Tsunaun: \q1 Nyo nai fakei rou na fo faun Tsonyo tan fakats tsuri, ana Nyo te kirkir irari koman a aave rari. \q1 Nyo nai faarei rou na Gov tsuri, ana ri te nai faarei me na vainy Tsonyo. \q1 \v 11 Ana sikia ta isen tsuri te onot non ma nai faatsuts a mesmes, ge tsue of ta isen ta mes tsunia fatoobing, ya te tsue, ‘Natiny a Tsunaun,’ \q1 tana saa, ari na fokinai nai nat Varonyo, tanik non tan vainy babainy ya te onot tan vainy karap, \q1 \v 12 tana saa, Nyo nai tagtag rarori ana Nyo nai anofe ravainy rou na fo iring tsuri, ana Nyo te gima fakats fatabiny pis a fo aveto tsuri,” \rq (Jeremaia 31.31-34) \rq* \m \v 13 Gov tsue tsuk iny tsue faunot foun to ayei, an tsue faunot foun to ayei te kat vaamuan nan tsue faunot sa ruak iny tamuan me, an tsue faunot tamuan to aya sisiruiny nai kajiaa ovei enanon. \c 9 \s1 Sanaan Te Fafaatouf Ror A Vainy E Gov Nei Petoo Ai Unya Gormirmir \p \v 1 Vaamuan nan tsue faunot te kaa men faun nan fafaatouf ana numaa iny fifaatouf kan te kaa petoo. \v 2 A Saape Kandis te fatsun, ai gagon koman a pan iny fifaatouf to aya, kaa men fuan bei tap. Vaamuan nana pan te koo ri na Pan a Taabos, panan e Gov, te kaa men tsuun nan kurun tsutsun non ana taran kaa minon koinykoiny taabos patsun ya. \v 3 Te kaa men raarav boo an tatabuan tana bei ot na aya, voun raarav bei ot, te kaa me na mesapan te koo ri na Pan a Taabos Fiisok to te kaakaa non e Gov. \v 4 Gagon koman a pan to aya, te kaa me na fatsung kat ari tan gol te kaa men jiaf akaakoor tauf tsuraf, ai gagon kan tana pan to aya te kaa me na gen na kakanaf te koo ri na Gen nan Tsue Faunot, a pau famamarof ovei tana fo tatangin ya fiisen men gol faman. Gagon koman a gen te kaa me na fuan a fats kirkir me na safunuu na Faun ana kepaa, kat ari tan gol, te kaa me na fo koinykoiny to te poo fi me Gormirmir, koo rorin Mana, an tsukan ten Eron te koo men noun kaa kan koman a gen. \v 5 Patsun a gen to aya, te kaa me na fuan a ka te mamatan faarei ror kaisa morena tsutsun of non siinaiv ten Gov. A fuan a kaisa morena kaa miror pakpak. An fo pakpak tsurin takarat kookop faavots a kookop tana gen to ayei koo rori na Pan nan Tagtag ten Gov te anofe ravainy non Yan aveto tana vainy. Sin tovei nyo tsugainy tsue fatatabin iny rou a ka to tsumi tan fo vegiau kinai. \p \v 6 Nainy te kakouiny fakap rori na fo mamatsiny ka to, fuainy tsoiny faakor sof ror gagon koman a vaamuan nana bei tap nana pan tan mamatsiny nainy, ri te kat a fo binun tsuar. \v 7 Sana Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor tsun tsivon sof non gagon koman a fafuan nana bei tap nana pan to aya, tan sen tsun nainy tan iseiny ingainy, ana ayei govets naa non rafatsiny unya aya, to te kat non ya na faakor tsunia patsukanen ten Gov tan aveto tsunia, ai to kan tan aveto tana vainy, to te gim kan ror ma natiny a iring te kat ari. \v 8 U Aaven Taabos te fa'arasainy faarof non a fo mamatsiny ka to tsura ana ai te faatok rara na pan te naa fi naa ror a vainy tana Pan a Taabos Fiisok te kaakaa Gov to na gima tapue sa gim non ma tapue, onot non tan nainy te fafaatouf rora vainy e Gov tana vaamuan nana bei tap nana pan to aya. Vainy ma onot ngats tsun naa tana vaamuan nana pan tana bei tap ri te gima naa fasiruu naa ten Gov. \v 9 Vaamuan nan tsue faunot, te faatok rarora na ka na karap fiisok. Ito tan tsue faunot tamuan, a fo fifaan an katkat faakor te kat rori ten Gov, te gim non ma kat fataabos ir a aaver a vainy ma nom ravainy ya na fo rejiaf tan aveto tsuri. \v 10 Tan tsue faunot tamuan to aya, vovou tsun iny non a fo Faun tana fo kainy ainy iny ainy ana kainy jiu, ana fo Faun nan siisiuf a tsivor ana fo mes a fo Faun iny kat a fo mesa a foka iny kat. A vainy te vovou iny ror Faun to, ka iny kaa taataun tsun, onot te mei fi me Krais, u kat foun iny fafaatouf ten Gov an rof pis. \p \v 11 Sin tovei Krais faarei bus me na Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor. Ana Ayei tsun a isen to te kat ir a vainy ten Gov ser nom a foka na fo saavits to, te kat Yan tsue faunot foun Tsunia tsuri. Ayei kat a ka to, tana saa Ayei komainy ma bibinun of rara tana Saape Gormirmir te kaa non e Gov. Ana pan to ayei a karap ai te tamainy fafisfis iny non a Saape Kandis tovei petoo. Ana pan te kaa non e Krais, vainy gima kat ya nimar, ai tovei kan roman, ai te gim non ma kaa nei petoo. \v 12 Tan nainy te naa fi naa Krais tana Saape Gormirmir te kaa non e Gov, Ayei sof isen tsun naa tana Pan a Taabos Fiisok, ana Ya gim to ma mei naan rafatsiny nana meme an bulumakau ma kat Yan fifaan an kat faakor Tsuan faarei raror fuainy Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor; a sikia, Ayei nom patsukainy rafatsiny Tsunia fatoobing sa tsutsun of rara ma pats Ya na tou tapuruur a suu tan aveto. \v 13 Tan tsue faunot tamuan rafatsiny nan meme an bulumakau an moko nana tsunei bulumakau akoor, to te peepiat iny naa ror fuainy tsoiny faakor tana vainy, iton vainy te gim ror ma faarof rari ma faatouf fiisen rame na mesapan, tana saa, ari te ngats Faun, an rafatsiny nana fo marei sensen to ari, te kat faarof pis a vainy. \v 14 Rafatsiny nan marei sensen to ari te kat a binun to, tan tsue faunot tamuan, to sana mi ma fakats faarof, a binun te kat a mat an rafatsiny nane Jisas patsun pagafuan, to te mat of rara Ya, kat a binun tsian fiisok. Tan Aaven Suu, Krais a sikia tu aveto, Ayei faan iny naa na Tsivon unya ten Gov, faarei Ya na faakor, tan nainy te mat fi Ya nei aya. Ai tovei, Ayei mat an rafatsiny Tsunia tatsiiu to, Ayei pats ton aveto tsura, sa kat fataabos a aave rara ma nom ravainy Ya na fo rejiaf tan aveto tsura, tana saa, ara te kat a fo iring te onot non e Gov ma fasaraa irara, sane Krais te fataabos rara matan e Gov, sai tovei ara onot ror ma fafaatouf Ya ana ra te binun tana Gov a toto. \p \v 15 Tan kat to aya, Krais, Ayei na mes te tsutsun of rarora ten Gov te naa me fiisen men tsue faunot foun to ayei ma nom a vainy mamatsiny kan suu to te kat bus e Gov tsuen man Tsuan ma faan ir yan vainy te pisainy rari. Ka to ayei, te daup raror vainy to te faatouf ror e Gov tan Tsue Faunot tamuan, tana saa, Ayei te mat ma pats kainy Yan aveto tsuri ma puruur Ya na vainy tan aveto tsuri er ruak iny taabos mito matan e Gov. \p \v 16 Tovei nyo komainy tsue fapapaar rou tan fa'arasan iny a kifon a mat ten Krais. Tabuiny mat non a mes ana Ya te kirkir iny tsuen man koman noun tana fo mamatsiny ka te tsue faarof iny non ya ma faan iny ten sei tsuan ee, a guei to ayei gim non ma nom tsom ta foka, onot non te ruak iny man fi non a mat nana mes to ayei, te kirkir iny tsuen man koman noun to, ana guei to ayei te see nonom a fo mamatsiny ka, te tsue faunot iny ya. \v 17 U tsuen man koman noun to ayei, te binun non, te mat fi non a mes to ayei, to te kirkir iny tsuen man to, sai tabuiny mat fi non ya, u tsuen man to ayei, a sikia ta binun nan. \v 18 Jesan, rafatsiny ma peepiat tsom en an vaamuan nan tsue faunot to ayei, te see bibinun. \v 19 Nainy te tsue of e Moses a vainy tana fo mamatsiny Faun te kirkir en koman buk nar Faun. Ana ya nom ton rafatsiny nana tsunei bulumakau, ya kopis fiisen mitowa na aurom ana ya nom ton naainy nau te koo rin Isop ya kotskots mitowan kapok, sa fabub yan rafatsiny ayei peepiats towan buk nan Faun ana vainy faavot. \v 20 Ayei tsue to na ka, “U rafatsiny to ayei faatok iny non faparits nan tsue faunot te kaa non fapoopoan namami ai Gov, ai Gov tsue faparits of matuami ma manaats ya. \v 21 Jesan kan, Moses peepiats to na tovaar fiisen men rafatsiny, tana fo mamatsiny ka iny fafaatouf e Gov. \v 22 U man ovei, te toobing non tan Faun, a sikia ma fo mamatsiny ka faavot te taabos minon tan rafatsiny nar marei sensen; sai tana tou aveto tana vainy, Gov gim non ma anofe ravainy fo aveto, ito te gim fi non faakor nan rafatsiny nane Krais te tatsiiu fi ya. \s1 A Mat Ten Krais Faarei Non a Faakor Te Nom Ravainy Fo Aveto \p \v 23 A fo mamatsiny ka tana Saape Kandis iny fafaatouf, te fapapaar faarei tsuiny non a fo mamatsiny ka te kaa ror Gormirmir. Moses peepiats a fo mamatsiny ka to men rafatsiny nan marei sensen ma fataabos rari matan e Gov. Sai tana fo mamatsiny ka faman te kaa ror unya Gormirmir te taabos ovei tsun er, tana faakor a karap fiisok fis non rafatsiny tan marei sensen, \v 24 tana saa, Krais gima naa koman a Pan a Taabos te kat a vainy nimar sa fapapaar tsun iny a Saape faman iny Gormirmir, sikia, Ayei te naa patsukanen Gormirmir, sa kaa matan e Gov ana Ayei tsutsun of rarora. \v 25 U Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor tana taa Jiu naa ror koman a Pan a Taabos Fiisok fiisen men rafatsiny nan marei sensen tan isiseiny ingainy. San e Krais gima naa fatatabin naa unya Gormirmir ma faan iny Ya na Tsivon faarei Ya na faakor; \v 26 tana saa Ayei tabuiny saraa kamits fatatabin en to ma kat fi Ya tanik me tan tatanik nana monaagits onot non roman. Sai tovei, u nainy fafakap te sisiruu ename, ai Krais naa isen tsun mito, ma faan iny Ya na Tsivon ten Gov, faarei non a faakor ten Gov ka iny nom ravainy a fo aveto. \v 27 A fokinai vainy faavot mat isen tsun ror, voun ya, vaatsuk ten Gov te ruak me. \v 28 Jesan kan Krais faan iny a Tsivon faarei Ya na faakor Tsuan tan isen tsun nainy ma nom ravainy Yan aveto tan vainy kinai. Ayei fafuan iny ruak minon, gima tou nom ravainy a fo aveto, a sikia, sana Ayei nai saup fatabin raror a vainy to te anaanos ror Ya fiisen miror a koma tamee. \c 10 \p \v 1 Tovei nyo komainy tsue of maromi na kifon a Krais to te faan finy Ya na Tsivon faarei Ya na faakor tana fo aveto. Kainon to te manaats fi na vainy a fo Faun tan fafaatouf to te faan iny e Gov ten Moses, a vainy te gim ror ma nom a foka na fo rof to te pon iny non e Gov ma faan rari tan ta fo nainy te naa minon vou. A fo faakor tana fo marei sensen te tsue faparits iny a Faun ma kat fatatabiny ari tan isiseiny ingainy, gim non ma onot ma kat fatavaroiny faarof ir a vainy to te naa miror a fafaatouf to Gov, tana saa, ri fapapaar tsun iny ror a faakor faman. \v 2 Sai to tsuri na vainy to te fafaatouf ror e Gov ri te kat kat faakor naa Tsunia tabuiny ruak iny taabos me, ari tabuiny gima sab ta patang tan fo aveto tsuri an kat nana faakor tana sanaan iny kat kat faakor tsuri nai kap babainy enanon. \v 3 Sana ka to te gima ruak, u kat iny kat kat faakor te fatsuiny fatabiny non fakats tana vainy tan fo aveto tsuri tana isiseiny ingainy, \v 4 tana saa, u rafatsiny nan bulumakau ana fo meme te kat kat rorin kat iny faakor gim on non ma nom ravainy a fo aveto. \p \v 5 To san tan nainy te kakoun ma naa me Krais tana monaagits to, Ya tsue to ten Gov, \q1 “Anyi te baainy ma kat, kat iny fifaan an kat iny faakor tan rafatsiny nan bulumakau an meme, to sana Nyi kakouiny a pua Vanyo, ma faan iny naa Nyo Tsumanyi, a faarei to na faakor. \q1 \v 6 Ana Nyi gim to ma paparaa men puar marei sensen te faakor ari tan guaf patsun fatsung, ge kat, kat iny faakor, ka iny nom ravainy a fo aveto. \q1 \v 7 Nyo tsue to, ‘Anyo tovei, Gov, Nyo komainy kat rou na foka te komainy rom Anyi, ma kat Anyo, faarei tsuiny non to te kirkir of Vanyo ri, koman Vegiau Tsumanyi.’” \rq (Vadou 40.6-8) \rq* \m \v 8 Vaamuan, Krais tsue to na ka, “Nyi baainy rom ana Nyi te gima paparaa men kat, kat iny faakor an kat, kat iny fifaan, ge kat a faakor tana fo marei sensen patsun fatsung an kat, kat faakor, ka iny nom ravainy a fo aveto.” Ayei tsue iny a ka to, kainon to tan kat kat faakor an kat kat fifaan, vovovou iny non a Faun. \v 9 Ana Ayei tsue pis to na ka, “Anyo tovei, Gov, Nyo komainy kat rou na foka te komainy rom anyi, ma kat Anyo.” Ai tan kat to aya, Gov nom ravainy ton a fo mamatsiny kat, kat iny faakor tamuan ana Ayei fakei ton kat, kat iny faakor ten Krais, to te nom a pan, \v 10 Tana sanaan to aya, Gov kat a sanaan tsura ma taabos mira matan Ya, tana saa, Jisas Krais kat a foka, te komainy Ya Gov ma kat, ana ra ruak iny taabos mito tana fo aveto tsura tana fifaan te kat Ya puan, tan isen tsun nainy ana sikia pis. \p \v 11 Tan tsue faunot tamuan, fuainy tsoiny faakor tana taa Jiu te tsutsun ror, ri te kat a fo binun tsuar tan mamatsiny nainy ana ri te kat fatatabiny kat iny faakor, kainon to tan kat nan kat iny faakor to ayei te gim non ma nom ravainy a fo aveto. \v 12 San ten Krais, a Tsoiny Mumua tan tsoiny Faakor tsura, Ayei faan iny a Tsivon tan isen tsun nainy tana fo aveto, faarei non a fifaan te tamainy faarof ovei non ya, ana sikia ta fafakap nan, vou Ayei gum osto tana pan iny fatsiitsii tan panaainy matou ten Gov. \v 13 Ai unya aya, Ayei anaanos non onot non te fakei non e Gov fo vainy te koma iring ror Ya er kaa to fain a moun Ya, \v 14 tana saa fiisen men isen kat nan kat nana faakor to ayei, Ayei fatamainy faarof ovei non a vainy to te fataabos e Gov tana fo aveto tsuri, a sikia ta fafakap nan. \p \v 15 An Aaven Taabos pokei of kainy ratuara na foka to. Vaamuan nan ya, Ya tsue to, \q1 \v 16 “U tsue faunot foun to te nai kat nats Ronyo fiisen ramirori tovei tan ta fo nainy te naa minon, tsue fi na Tsunaun: Nyo nai fakei rou a fo faun Tsonyo koman a aave rari, ma natiny ari ya, ana Nyo te kirkir rari tan fakats tsuri, ma manaats ari ya.” \rq (Jeremaia 31.33) \rq* \m \v 17 Ana Ayei tsue pis to na ka, \q1 “Nyo gim rou ma nai fakats fatabiny pis a fo aveto an fo kat iring tsuri tan fo nainy to.” \rq (Jeremaia 31.34) \rq* \m \v 18 Ai to tan nainy tan anofe ravainy non Ya na fo aveto tovei, u kat nan faakor tana fo marei sensen tan nom ravainy a fo aveto, a sikia ta man nan ya. \s1 Jio, Ma Naa Fasiruu Naa Ra Panan E Gov \p \v 19 To sana min vamuinyasiny fafaaman tsonyo, ara ma naa fasiruu panan e Gov, tana saa u rafatsiny nane Jisas pats fakap bus a fo aveto tsura, sana ra faavot tapuruur er ma sof naa ra gagon koman a Pan a Taabos ten Gov, ito te fakats rora. \v 20 Ayei pue of rara na sanaan a foun, a sanaan iny nom a toto, to te takakaar fin raarav boo an tatabuan, ito tan nainy te fa'orovus finy Ya na puan Ya. \v 21 Ara kaa miror a Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor to na karap, te tatagaa ot iny non a numaa iny guei ten Gov. \v 22 To sana ra ma naa fasiruu naa panan e Gov, fiisen men aaven man ana ra te kat fapaparei Ya tana tou kaakaa tsura ana ra te faason faman tsun naa Tsunia ma nom rara Ya, tana saa, u rafatsiny nan e Krais te tatsiiu of rara ma nom ravainy Ya na fo rejiaf tan aveto tsura, jesan to te garus fa'arasainy fi rora na puar tana aurom a arasan. \v 23 Ana ra ma nom tap faparits fatatabin iny a faason tsura to te faaman faamuan fi ra ana ra te naano anaanos e Gov ma faan rara na ka to te tsue faman of rara Ya, tana saa, ara faason ror ten Gov to te suu faman iny tsuen man Tsunia. \v 24 Ara ma kaa men fakats tana mesapan, ra faakouts ratuari, ma faatok iny arin mangiir tsuri tan kat a foka na fo rof. \v 25 Ara ma faonot vaare tan kat iny vivangura faavot, to te kat kat fi ror a mesapan to, a sikia, ara ma faparits fatsiainy ir isisen tsura tana saa, ara natiny ror Nainy tan Vaatsuk tana Tsunaun te sisiruu ename. \p \v 26 A kifon a ka ma faakouts aran isisen tsura ma faaman ari tovei, tana saa ito te nom bus aran vurungan man nane Krais ana ra faamainy towa, voun ya, ra te tsugei pis Ya, ana ra te pon ma kat maut fatatabiny pis er tan kat iny aveto, a sikia pis ta sanaan nan kat kat faakor ma nom ravainy ya na fo aveto tsura. \v 27 Ai tovei, a isen tsun a ka to, ara ma anaanos me na oraav tan vaatsuk tana Tsunaun an guaf akaakoor fisikii fiisok unya Hel, ayei na pan to te jiats fi naa non e Gov a vainy to te faarei ror tsoiny veer Tsunia! \v 28 Fakats yam, tan tsue faunot tamuan, to ten sei na mes te gim non ma manaats Faun te kirkir iny e Moses ee, ayei ma atsun famat ravaa en, men sikia tu tagtag to te tagaa iny matan fi ror a ina fuan ge na ina pis a mes, ri te pokei faruak tan tsuk a iring te kat a mes to ayei. \v 29 Sai tovei, ara natiny ror a fasaraa na karap fiisok to te fis pis non a fasaraa tana mes to te pitaa fusfus iny a Guei Tsoiny ten Gov ana ayei te kat rafatsiny te fataabos aveto, a faarei towa na ka babainy tsun ana ya te tsue vaaserere iny Aaven Taabos to te faan iny a koma ree'un ten Gov tan vainy Tsunia. \v 30 A kifon a ka ma natiny ara na mes to ayei te nom non a fasaraa tsunian iring vavajia fiisok tovei, tana saa, Gov tsue na ka, \q1 “Biny a iring, ayei na binun Tsonyo. Nyo nai biny rarou a vainy.” \rq (Faun 32.35) \rq* \m Ana mes a ka ara nat raror, Ayei tsue pis to na ka, \q1 “Tsunaun patsukan te kat non vaatsuk tana fo iring tan vainy Tsunia.” \rq (Vadou 135.14) \rq* \m \v 31 U man ovei, nyi nai oraav fiisok marom, to te kat kat fi rom anyi tovei te tsugei fi rom anyi Krais, nyi kaa rom fain niman reits ten Gov te kaa minon a toto. \p \v 32 Anofe vaaren nainy rof muan, to te nom faamuainy amin faatsuts ten Krais! Fakats nainy, to te makuts faarof ami, mi suu iny ton fakats tsuam ten Krais, kainon to tan nainy to te saraa kamits fi mi nimar a vainy, mi gim to ma faterof tana faaman. \v 33 Mes a fo nainy ri oor mami, ana ri rapits matuami, an mes a fo nainy, mi tagaa to, mi reesik fiisen miton mes a vainy, te sasaraa kamits fi ri, to te saraa kamits fi mi. \v 34 Mi saraa kamits fiisen rame na mesapan tana numaa iny kotskots, ana mi paparaa fiisok mato tan nainy te nom osing mami ri na fo mamatsiny ka, tana saa mi nat marom tana fokan saavits ana ka na suu anaanos maromi Gormirmir. \v 35 Faunot vaare me na faason ana paparaa tana Tsunaun ma kajiaa en ya, kainon to tana rof ge iring te ruak non ya. Fakats a tafan tsian tsumi, tana saa mi suu me na faason. \v 36 Ami ma vaputs men anaanos faamo tan kat a binun ten Gov, te komainy fi romi Ya ma kat, ma nom ami na fo mamatsiny ka tan tsuen man te kat Ya, \v 37 tana saa, ayei te faarei tsuiny non Vegiau Ten Gov te tsue na ka, \q1 “Sikia non ma potsian ana Ayei to te naa minon, gim non ma vegits on, Ayei naa enaminon. \q1 \v 38 San vainy tavaron Tsonyo, te faason ror Tsonyo, ri toto ror me na faason. Sana vainy to te vaa'ets ror, ri te faan iny a tounor, Nyo gim rou ma nai paparaa iramiri.” \rq (Habakuk 2.3,4) \rq* \m \v 39 Aran vainy gima sosos iny vou, ge faan iny ror a tounor, ri te nun, a sikia, ara kaa bus me na faason to sen Gov saup fatabin rara. \c 11 \s1 Faason \p \v 1 Faason ayei na ka tan nainy te tsue faman of rara Gov ma faan rara Ya ta ka, ara nat ror ara nai nom ror a ka to te naano anaanos rora; ara nat faman ovei tsun ror tana ka to, te nai ruak enanats non, kainon to te gim fi rora ma tagei ya mata rara fatoobing. \v 2 A kifon a ka tsura natiny ror a faason ten Gov tovei, tana saa ito tsun tana faason, tsurin vainy ten Gov muan, Gov faatok rari Tsunia te paparaa ramiri to te fafaakouts finy Ya ri tan fo mamatsiny sanaan rof. \p \v 3 To tana faason tsura ten Gov, ra nat fi ror nei, a monaagits tovei, Gov fapogaar ya tan vegiau tsun, to sana fo mamatsiny ka te tagei rora, Gov fapogaar rari tana foka te gim rora ma tagei. \p \v 4 To tana faason tsun ten Ebol, ana ayei kat to na faakor ten Gov, sa mamatan faarof pis tana faakor ten Kein. To tana faason tsun tsunia, sen Gov paparaa mi ya, ya faarei mito na mes a tavaron, tana saa, Gov faarof iny a fifaan tsunia. Ebol maten san tana faason tsunia, te faakouts rara ma natiny a sanaan te manaats fi rora Gov ana sanaan iny faatouf Ya. \p \v 5 To kan tana faason tsun ten Inok, sana ayei fataanis osing a mat. Tan kat to aya, Gov nom fi naa towa unya Tsunia, ana sikia ta mes ma onot ma sab a puan ya, tana saa, Gov nom naa ya. Tabuiny ruak non a ka to ai Gov tsue to na ka, “Nyo paparaa mirou na tou kaakaa ten Inok tana saa, ayei te faason busen Tsonyo.” \v 6 A sikia ta mes te kat fapaparei non e Gov te sikia non ya ma faason Tsunia, tana saa ten sei na mes te naa minon ten Gov tan faakats ee, ma faaman tana fuan a ka tana man nane Gov: Gov kaa non, ana Ayei faan iny non a tafan Tsuan, tsuri na vainy to te naa miror Tsunia tan faakats. \p \v 7 To tana faason ten Noa, ya nongoiny ton vegiau ten Gov tana fo mes a fo kan iring vavajia te nai ruak nats non kainon tabuiny tagei non ya. Ayei manaats to Gov, ya kat to na toraara tsian ito te fataanis osing ya an numaa iny guei tsunia na mat. Tan kat to aya, Noa faatok rato na vainy tana monaagits a fo iring tsuri, tana saa, ari gima nongoiny e Gov, ai Gov tsue pokaa of towa: Noa ayei na isen tsuri na vainy to te tavaron me mata Vanyo tana saa, ayei te faason busen Tsonyo. \p \v 8 To tana faason ten Abraham, sen Abraham manaats fikoo ten Gov, ana ayei naa fi enato tana gum fan to te tsue faparits of ya Gov ma faan iny ya tsunia. Ayei naus osing a gum fan tsunia fatoobing gim ma natiny a pan, te naa naa fi naa non ya. \v 9 To tana faason tsun tsunia, ya kaa nato tana gum fan to te tsue faman of ya Gov, tsunia te faarei na mes a sagoor. Ayei te kaakaa en tana fo tovaar kandis, jesan kan te kaa fi Aisak ai Jekop, ito te nom kainy senviir tsuen man ten Gov. \v 10 Abraham anaanos patsukan ma nai kaa tana ngats fan tsian to te kaan fakats ten Gov tsunia ana tou fatsun fan ten Gov, ana ngats fan tsian to ayei a kaakaa ovei. \p \v 11 To tana faason ten Abraham, ayei ruak faarei to na taman, tana saa, ayei te faason tsun ten Gov, to sa makuts patsukainy tsuen man to te kat Ya tsunia, kainon to tsunia na tsokanei, ai Sera kan a tobo'an ana visiir. \v 12 Ai to te nat fi rora kainon to tsunia na mes, a sisiruiny mat, a tapan an tapan mes tapogaar patsukan ising me tsunia, faarei raror kootsits korosuu, ai to kan te faarei ror moonyon teis u fanaginy as. \p \v 13 To tsun tana faason, sana ina pis a mes to, Abraham ai Aisak ai Jekop reits me na faason onot te mat fi ri. Ri gim to ma nom a fo mamatsiny ka to te tsue faman iny e Gov tsuri, sai tabuiny ruak fi non a foka to, ri tagei patsukainy nana ka to ri paparaa mi towa ana ri see nonom ratuari, to sana ri gima faterof tan tsue of ir a vainy, tsurin vainy sagoor an vainy ngap tan puputaa tovei. \v 14 A vainy te tsue fi ror to, te faatok rarori te sainy ror a gum fan tsuri fatoobing. \v 15 Ri gima fakats fatabiny a gum fan te naus osing mi ri; to ma kat fi ri nei aya, ri tabuiny tabin ra naa. \v 16 Sana sikia, ri vaputs of a gum fan a saavits, ito na gum fan iny Gormirmir. Ai Gov gim to ma rejiaf rari tan koo Ya na Gov tsuri, tana saa, Ayei kakouiny bus a ngats fan tsian tsuri. \p \v 17 To tana faason ten Abraham sa faan iny a guei tsoiny tsunia, Aisak, sa kat faarei ya na fifaan tan nainy te fakei e Gov e Abraham tan tanaf. Abraham ayei na mes, Gov fakei tsuen man tsunia to, sana ayei kakouiny a guei tsoiny tsunia fatoobing, e Aisak ma kat faarei ya na faakor. \v 18 Gov tsue na ka tsunia, “Ito tsun kan ten Aisak, nyi nai fapogaar rom fuainy tsubnaain tsumanyin kinai fiisok.” \v 19 Abraham fakats, Gov te fatoto fatabiny non e Aisak kainon te mat fi non ya, ana ra onot ror ma tsue fapapaar iny a ka to, “Abraham nom fatabiny me Aisak tana mat.” \p \v 20 To tana faason ten Aisak, sen Aisak faparits ir a ina fuan a guei tsoiny tsuan ere Jekop me Iso tana foka na fo savits fiisok te nai ruak nats non tsuri tan nainy vou. \p \v 21 To tana faason ten Jekop, sen Jekop faparits ir fuainy isiseiny guei tsoiny ten Josep tabuiny mat non ya; ayei tsunguruu to patsun a painy tsukan tsunia, ya faatouf to Gov. \p \v 22 To tana faason ten Josep, to te sisiruiny mat ya, ya tsue pokei to tana vainy Isrel ma govets naa rin tsuan tsunia te naus osing fi mi rori na Ijip. \p \v 23 To tana faason tsun, tana taman ana tsinan sa kat ir muiny mataa to ri famuiny to Moses onots a fopis a iifaa tan nainy te agiir ya. Ri tagei faarei ya na guei na savits fiisok, ana ri gim to ma tos a fo vegiaun parits tana aatouf. \p \v 24 To tana faason ten Moses, sen Moses karap iny mes me, tsugainy ma nongoiny vegiau tana vainy te koo rori ya na guei tsungan tana guei na moun ten Fero. \p \v 25 Ayei te pisainy a tou saraa kamits fiisen ramiri na taa Jiu u vainy ten Gov. Ayei baainy to ma paparaa taataun men kat iny aveto. \v 26 Ayei te fakats, ma saraa kamits of koman tsian ten Krais, ayei na ka na karap fiisok te fis pis non a fo mamatsiny masun iny Ijip; tana saa, ayei te suu iny a faason tsuan tana ka te nai nom non ya vou. \p \v 27 To tana faason tsun te kat e Moses sa naus osing me naa Ijip, ana ya gim to ma oraav kat iny seeve tana aatouf; ayei gim to ma takopis fatabin, tana saa, te faarei tsuiny e Moses to te tagei finy ya Gov a sikia ta mes ma tatagei Ya. \v 28 To tana faason tsun sana ayei kat u nainy Guainy iny Fakats Fatabin ana ya tsue of ratuari ma us a fo pinypiny numaa tan rafatsiny, ma naa me naa morena iny atsun famat mes to te jiats minon e Gov, a gima atsun famat rato na fo vaamuan nar guei tsoiny iny Isrel, to te kat fi ya tan fuainy vaamuan nar guei tsoiny iny Ijip. \p \v 29 To tana faason tsun kan, sana taa Isrel onot ma taainy ngats naa na Namaan a Goutsiroun faarei tsuiny kainy puputaan mats; san tan nainy te pon ma vovou iny a taa Ijip a taa Isrel, ana namaan kookop faavots ratuari, ri mat fakap rato. \p \v 30 To tana faason tsun tana taa Isrel, sana aunon a bei tap faafis non na Jeriko tarop fakap naa to putaa tan nainy te taainy faafis arin vainy Isrel onot tan fits nan nainy. \p \v 31 To tana faason tsun kan, sen Reheb, a moun a tsitsikoor muan, gim to ma mat fiisen ramirin vainy te gima manaats e Gov, tana saa, ayei te fasof ir a ina fuan a tsoiny naknak, sa famun rari gagon numaa tsuan. \p \v 32 Ana saa ma farong anyon tsue tsonyo na? Anyon sikia tu nainy ma tsue nyo ten Gidion, ai Barak, ai Samson, ai Jepta, ai Devit, ai Samuel, ana rin mes panaainy kuigin. \v 33 Tana faason tsun, ana mesapan tsuri fapupuaan ramiton a mes a fo aatouf an vainy puan tsuri tana fo gum fan vavis ana ri fabiu ratuari. Ana mesapan tsuri kat pokei faruak to na fokan tavaron ana ri bei ot iny to na iring ana ri nom to foka te tsue faman of rari Gov tan tsuen man te kat Ya. Tana faason tsun, ana mesapan tsuri fangamuts raton nguer Laion, \v 34 Mesapan tsuri famote to na fo guaf, ana mesapan tsuri aruwas osing to na mat nan kirat nana puaan. Ri tameruts sen Gov faan rari na parits; ana mesapan tsuri reits fiisok rato tana puaan, ri fabiu raton vainy puaan tana fo gum fan kaner. \v 35 To tana faason tsun, ana mesapan tsurin moun nom fatabiny ton puainy mes tan vainy tsuar fatoobing to te mat. \p Mesapan tsuri faason ten Gov, ri tafisuan to, ser mater, fakats tsuiny a mat, ri tsugei ma faungis iny e Gov, ma tapuruur rari, sai sikia en, fakats tsuiny a mat ma nai tsun fatabin ari er nom to na toto na suu ana saavits. \v 36 Mesapan tsuri te fa'oor ir, ri rapits ratuari, ana mesapan tsuri kotskots to, ri fasof ratuari tan numaa iny kotskots. \v 37 Ri totouruei ir a mesapan tsuri, ri tseetsior a mesapan tsuri sa kat a fuan a pan tana soo, ana ri atsun famat a mesapan tsuri tan kirat iny puaan kan. Mesapan tsuri vavis men raarav, u pempem nan siip gen meme, ri aaruts fiisok, ri kat fasaraa rari ana ri kat fijior fiisok ratuari. \v 38 Vainy vavaajets tana monaagits tovei sikia ma onot faarof a kaa faavot kan fiisen ramiton vainy rof te kat fi ror to. Rin vainy rof u aaruts fifiiring ana ri taan vavis ror faarei raror vainy sagoor tana pan a uur ana fo tobeer, ri kaakaa er fain a fo varian ana fo puts tan puputaa. \p \v 39 Gov paparaa iraror a vainy to, ito te fabiu finy ari na fo mamatsiny iring tana fo faason tsuri! Sana ri gima nom fakap a ka te tsue faman of rari Gov, tan tsuen man Tsunia, \v 40 tana saa, Gov fakats bus a ka na saavits fiisok tsura. U fakats tsian Tsunia tovei, a vainy to ari nai ruak iny taabos ovei miror ana ri te nai nom senviir tsuen man fifiisen ramirora. \c 12 \s1 Gov A Tamarara \p \v 1 Tan kat to aya, ara kaa miror vainy tana faason tan nainy muan, u kinai fiisok to te faatok raran kat tana faason, to sana ra ma nom ravainy a fo mamatsiny ka to te kat tap rarora, an aveto to te pau faparits faavots rarora, ra ma kookuar fiisen me na parits a reits tan fabiibiu to te fagum bus e Gov te naanaa minon mata rara. \v 2 Matoong fasuu fatatabin tsun naa ra ten Jisas, Ayei na kifon a faason tsura tan tatanik ana Ayei faonots faarof to na faason tsura ma matsua mira onot non tan fafakap. Ayei te kakoun of a mat tana pagafuan, kainon ito na pagafuan a kainy rejiaf, tana saa, Ayei kaa me na mamagat aaven Ya, Tsunia te naten, a mamagat to ayei, a ka Tsunia tan nainy vou; ai tovei roman Ayei gum non tana pan iny fatsiitsii na tsigtsig tan panaainy matou tan tagan ten Gov. \p \v 3 Fakats faarof yam a ka to te kat fi Ya. Vainy pisiin muan te koma iring fiisok iny Ya, sana Ayei tsutsun fareits patsukanen. To sana ami ma onanun vaare ana mi te faonot. \v 4 Tana tou vaputs tsumi, mi fataanis osing rom aveto, ami natem, vainy pisiin tabuiny gima atsun famat mami, faarei e Jisas. \v 5 Sa, mi anofe na fo vegiau iny faparits mami tan nainy te tsue of mami Gov mi faarei rom fuainy guei Tsunia, ai te tsue, \q1 “Guei tsoiny Tsonyo, nongon faarof yam, tan nainy te fasaraa maromi na Tsunaun, mi ma onanun vaare tan nainy te komainy tsue ets'ets maromi na Tsunaun, \q1 \v 6 tana saa, a Tsunaun te fasaraa non a fokinai to te mangiir ror Ya, ana Ayei te rapits ir a fokinai faatok iny non a ka, arin guei Tsunia.” \rq (Vegiaun Nat 3.11,12) \rq* \p \v 7 Tsutsun fareits yam am faarof iny to na saraa kamits tsuri ge govets a fo patang tsuri faarei non e Gov te fasaraa maromi, tana saa, Ayei natiny kat non kat te kat kat non a taman tan fuainy guei tsunia. A sikia ta isen ta guei, a taman te gim non ma fasarei ya. \v 8 Sai to te gim fi non e Gov ma fasaraa mami faarei rarom fuainy guei faavot Tsunia, te faarei non amin gima guei Tsunia fatoobing, amin fuainy guei iny ratsuu. \v 9 Tan kat tan fuainy tamarara nei petoo, ri fasaraa rarora, ana ra te fatsiitsii rari. To sana ra ma kat fi er to jesan, ra ma kaa fain a Taman tana aave rara unya Gormirmir ana ra te kaa me na toto na suu! \v 10 Fuainy tamarara nei petoo te fasaraa rarora tan fo ar nainy tsun to te mamatainy rof fi non ya tan koman tsuri. San u kat tavaron ten Gov, ayein toobing fiisok tan mamatsiny nainy ana ayei na rof narara, tan kat to aya, ara onot ror ma nai kat faarei Ya tana tou kaa iny Taabos Tsunia. \v 11 Tan nainy te fasaraa rarora Gov, te mamatan faarei non kat iny kat fareesik rara, an sikia tu paparaa. Vou, ito tsura te inainy fanatnat iny ror kat nana fasaraa ten Gov i nei tsura, a fasaraa to ayei, te faatsuts rarora ma kat kat tavaron fiisen me na aaverof. \p \v 12 To sana mito te nag em tan vovou iny e Krais, mi ma vaputs mi te tsutsun fareits, faroots yam fakats tsuam mi te vovou iny a Tsunaun! \v 13 Vovou fasuu iny yam a sanaan a tavaron ten Gov, ma gotsiny vaare ta isen ta vamuinyasiny fafaaman ta tameruts to te vavaatok maromi, tan kat to aya, ayei vovou patsu maromi ana faason tsunia te nai reits en. \s1 U Kat Ma Kat Ara, Ge U Kat Ma Kat Vaare Ra \p \v 14 Tanaf yam, am kaa mito na aaverof tan vainy faavot, ana mi te tanaf am kaa to tana toto na taabos, tana saa, a sikia ta isen te onot non ma tagei a Tsunaun, te sikia fi non ya ma kaa men kat tavaron ten Gov ma vovou iny Ya! \v 15 Tanamots yam, kat non san ta isen tsumi faan iny a tounon tana koma ree'un ten Gov. Ana mi te tanamots kainy ta isen te faarei minon u nau aapeits te gian non ana ayei te kat fa'aapeits ir a fokinai tan rafatsiny aapeits nan. \v 16 Tanamots yam, kat non sana isen tsumi tsikoor, ge kat iny fipisui men moun, ge kat iny fifiinaum; ge isen tsumi te ruak faarei non a vaamuan nana guei tsoiny, te koo ri Iso, a mes a sikia ta Gov ana ayei faan ravaa iny ton gumgum tsuan, a foiny nana isen a poote kainy ainy tan sen tsun nainy. \v 17 Mi natem, voun ya, ayei pon to ma nom a parits ten taman, sana ayei tabin babainy en, tana saa, ayei gima sab ta sanaan ma pangis yan kat te kat ya, kainon to te tsikoo finy yan gumgum to ayei fiisen men susuiny matan. \p \v 18 Tan vovou iny a sanaan to tan naa fasiruu naa ten Gov a sikia ma faarei to te kat fi na taa Isrel muan i tovei tan nainy te faan iny e Gov a safunuu na Faun tana tobeer iny Sainai, ri tagei fanatnat iny guaf kurun, ana uurup ovei ana keits, \v 19 tangis nana tsufing, an vegiau ruak mito. Nainy te nongoiny a vainy sagogee to, ri sing to ma nongoiny pis vaare ri tu mes tu vegiau, \v 20 tana saa, ari gima komainy pis tu mes tu tsue faparits ma manaats ari ya faarei non vegiau tovei, “To te saras finy non ta isen ta mes ge ta marei sensen a tobeer, ayei ma totouruei famat ravaa tan fats.” \v 21 Ana ri oraav fiisok ovei rato tana ka te tagei ari, to sen Moses tsue na ka, “Nyo oraav fiisok, nyo babasas ovei vato!” \p \v 22 Sana mito te naa me tana tobeer te koo ri Saion, a Jerusalem iny Gormirmir, ayei na ngats fan tsian to te kaa non a Gov te kaa minon a toto na suu. Mi naa mito tana pan te kaa ror tapan an tapan morena, a pan te vaaguam faavot rori, ri te paparaa. \v 23 Ana mi naa mito tan vaagum tan vainy fafaaman ten Krais te kaa mirom gumgum faarei raror vaamuan nar guei tsoiny ten Gov, asanga rari kirkir buser unya Gormirmir. Ana mi naa mito ten Gov, Ayei na tsoiny vaatsuk tana vainy faavot, ai to kan tana aaver vainy tavaron to te kat fataabos bus rari. \v 24 Ana mi naa mito ten Jisas, Ayei na mes, to te tanik tsue faunot foun tovei fapoopoan nane Gov ana vainy. Ana mi naa mito tana pan te tatsiiun rafatsiny ten Jisas, ai Gov kaa miton a koma tagtag tsura ana Ayei gim to ma fasaraa irara, tana saa Gov tagein rafatsiny ten Jisas, san e Gov tagein rafatsiny nane Ebol nei petoo ana Ayei fasaraa non a mes to te atsuiny famat e Ebol. \p \v 25 Taatag yam, kat rom sam fanaginy nongoiny a mes te vegiau non to, tana saa tsuri na taa Isrel, te fanaginy nongoiny e Gov tan nainy te tsue of rari Ya petoo, ri gim ror ma fataanis osing a tafan tsuar, a fasaraa tsian fiisok. Fiisia, ami kan te gim rom ma onot tan fataanis osing a fasaraa tsumi, to te fanaginy nongon fi romi ten Gov to te vevegiau fi minon Gormirmir? \v 26 U vegiau Tsunia te gutgut faavots a pan na to aya tan nainy muan, sin tovei, Ayei kat ton tsuen man, “Nyo nai gutgut iseiny pis rou a monaagits to, sikia ma puputaa tsun, a korosuu kan.” \v 27 U vegiau, tovei, “sen pis nainy,” te faatok iny non a fo mamatsiny ka te tapogaar me, Gov nai gutgut rarori, ri te tapat er kajiaa rato, tan kat to aya, fo mamatsiny ka to te gim ror ma onot ma gutgut, te kaa ovei patsukan fi raror to. \p \v 28 Tan kat to aya, ara to te nom ror a Waan to, na sikia ta gutgut nan ya, to sana ra ma tsue faarof fatatabin naa ana ra te faatouf e Gov, tana sanaan te kat fapaparei non Ya fiisen men kat iny fauf a tsivom an fatsiitsii, \v 29 tana saa, a Gov tsura, Ayei te faarei non guaf iny ruraa ka. \c 13 \s1 Sanaan Te Paparaa Iny Non E Gov \p \v 1 Faterof vaare yam tan kat iny fimamangiir isiseiny mes faarei rarom fuainy vamuinyasiny fafaaman ten Krais. \v 2 Fakats yam ma fafasung ir vainy sagoor tana fo numaa tsumi. Te kaa me na mesapan te kat, kat to muan ana ri fafasung ton morena te gim fi ri ma natiny. \v 3 Fakats fatabin ir yam vainy fafaaman tana saa to ten Jisas, te kaa ror tana numaa iny kotskots, fakats ir yam faarei te kaa faavot fiisen fi maromi ri na aya. Fakats fatabin ir yam a mesapan to te saraa kamits ror tana saa to ten Jisas, fakats ir yam faarei te saraa kamits faavot fiisen fi maromi ri. \p \v 4 Fifanging, ayein kat rof, ana fokinai faavot ma fatsiitsii ya, an tsoiny min moun ma suu faman iny fifanging tsuri ma kaa iny taabos mi ri matan e Gov, tana saa, Gov nai kat non vaatsuk ten sei tabuiny ma fanging ee, ana ri kan ton fanging ge fifiinaum me na mesmes ge fipisui me na mesmes ge tsikoor me na mesmes. \p \v 5 Fataanis osing kat iny mangiir tan moni, am viits mito na foka te kaa miromi, tana saa Gov tsue bus a ka, \q1 “Nyo gim on rou ma naus piat mami; ge Nyo gim on rou ma bus osing babainy mami.” \rq (Faun 31.6) \rq* \m \v 6 Ra ma ongoor ra te tsue na ka, \q1 “A Tsunaun, Ayei na Tsoiny Fifaakouts tsura, nyo gim rou ma nai oraav nats ta isen ta ka te kat ror a vainy nei tsonyo.” \rq (Vadou 118.6) \rq* \p \v 7 Fakats fatabin ir yam fuainy tsoiny mumua tsumi tan nainy muan, to te favaanan iny vegiau ten Gov naa tsumi. Fakats fatabin ir yam to te kaakaa fi ri, ri mat kan to, mi ma vovou iny kat te kat fi ri, ri faason ten Krais, jesan kan ma kat fi mi. \v 8 Jisas Krais te gima pangis, Ayei te senviir tsun non nainy naanaf, an nainy roman, an fo nainy te naa minon vou. \p \v 9 Famanat vaare ir a fo viir faatsuts kaner to te ras fuainy maromi tana sanaan a tavaron ana man. Te rof fiisok non aave rara, ma parits me tana koma ree'un ten Gov, sikia ma tan manaats a fo faun tana kainy ainy; to tsuri to te manaats ror a fo faun to, fo faun to gim ror ma faakouts rari. \p \v 10 Ara kaa miror fatsung—ito na pagafuan te gageits e Jisas tsunia, ito te nom ravainy aveto tsura—ai to tsuri to te sainy fatatabiny ror a sanaan tan saup fatabin rari, ri pon iny ror ma manaats Faun tana taa Jiu, sai te gim non ma nom ravainy aveto tsuri. \v 11 Tan tsue faunot tamuan, Tsoiny Mumua tan Tsoiny Faakor mei naa ror rafatsiny nan marei sensen gagon tana Pan a Taabos Fiisok ma kat ya na faakor, ka nana fo aveto, san puar marei sensen te faakor ravaa non jiarasan nan tovaar faavot tana pan a sikia ta mes, \v 12 tan kat to ayei, Jisas kan saraa kamits ana Ya mat to jiarasan tana aunon a bei tap tana ngats fan tsian ana sikia ta mes, to san rafatsiny Tsunia fatoobing nom ravainy a fo aveto tsura, ya fataabos ratuara. \p \v 13 Jesan, ara kan ma naa naa unya Tsunia, jiarasan tana ngats fan tsian ana ra te rejiaf fiisen mi Ya faarei to te rejiaf fi Ya, \v 14 tana saa, ara na sikia ta ngats fan tsian tsura te kaa ovei non nei petoo; ara anaanos ror ma tagei na ngats fan tsian to te nai ruak minon vou. \p \v 15 Ito ten Krais tsun, to sana ara ma variri fatatabiny e Gov tan mamatsiny nainy faarei non a faakor tsura, ana mia rara kan ma tsue pokaa fatatabin iny a asangan Ya. \v 16 Anofe vaare yam kat rof ma kat ami, mi te faakouts ir a mesapan, tana saa, a fo fifaan to ari, Gov paparaa rarori. \p \v 17 Manaats ir yam fuainy tsoiny mumua tsumi ana mi te vovou iny vegiau tsuri. Tsuri te natiny makok fatatabin maromi, faarei non a binun tsuri ten Gov, ri ma tsue pokei a binun te kat ari ten Gov. To te manaats fi maromi ri, ri te paparaa me na binun, sai to te fanaginy tsue romi, ri binun miror reesik. An kat to aya, gim non ma faakouts on mami. \p \v 18 Ami ma fafaakats of mamimam. Mam nat fi rom nei ana aave mamam kan, a sikia tu rejiaf, tana saa, amam komainy kat rom kat tavaron tan mamatsiny nainy. \v 19 Nyo sing fiisok maromi ma faakats ten Gov ma faakouts vanyo Ya, ma tabin fatabin mi nyo tsumi tovei tsun. \p \v 20 Gov fatoto fatabiny a Tsunaun tsura Jisas tana mat, ana Ayei na Tsoiny Tatagaa Ot a reits tan fuainy siip, tana saa, tana mat tsun Tsunia an rafatsiny Tsunia faparits ton tsue faunot foun a suu. \v 21 Nyo faakats rou ten Gov a kifon a aaverof ma faan mamin fo mamatsiny kan rof te aaruts iny romi ma kat amin koman Tsunia. Ai to kan nyo faakats rou ten Gov ma kat Ya na binun koma rara tana foka te komainy non e Gov tana parits ten Jisas Krais. Ai to ten Krais, ara ma vamarits fatatabiny Ya tan mamatsiny nainy! Man ovei. \s1 Fafakap Nana Fo Vegiau \p \v 22 Nyo sing maromin fuainy vamuinyasiny fafaaman tsonyo, ma nongon faarof tana fo vegiau iny faparits mami; tana saa noun to, te kirkir iny naa ronyo tsumin gima viviakoo. \v 23 Nyo koman maromi ma natiny e vamuinyasiny tsura Timoti te tafuts osing bus a numaa iny kotskots. To te naa fi minon ya nei tsonyo tovei tsun, nyo naa fiisen mirou ya tan nainy te tagei ronyo mi. \v 24 Faan iny yam nainy rof tsumam tan fuainy tsoiny mumua tsumi ai tan fuainy vainy taabos u fasito ten Krais. Fuainy vamuinyasiny fafaaman tana gum fan iny Itali faan kan iny men nainy rof tsuri tsumi. \v 25 Nyo faakats of rou a koma ree'un ten Gov ma kaa fiisen mamimi faavot. Man ovei.