\id GAL NT2195 Saposa - JW Gareitz 23-11-00 \h Galesia \toc1 Noun Kirkir Fi Naa Pol Tana Taa Galesia \toc2 Galesia \toc3 Ga \mt1 GALESIA \mt2 Noun Kirkir Fi Naa Pol Tana Taa Galesia \imt1 Tsue Famumua \ip Tan vaamuan nana tou taataan ten Pol te pokei finy yan Vurungan Rof nane Krais, ayei naa fi enato tana fo fan iny Entiok, Ikoniam, Listra ai Debi koman a gum fan iny Galesia ana ayei favaanan iny ton Vurungan Rof nane Krais, tan vainy sikia ma taa Jiu ana vainy a kinai faaman to ten Jisas. Ara onot ror ma gogosias ya tan Binun Tan Amaraav, 13.14-23. Mesapan tsuri na taa Jiu naa vovou me ri tsue of raton vainy fafaaman to ari ma vovou iny Faun te kirkir iny e Moses ana ri te kat vaapee ma tavaron mi ri matan e Gov. Vou te nongoiny e Pol a ka to ana ayei kirkir to sa faan iny naan noun to ma tsue of rari yan vainy fafaaman, Gov te kat fatavaroiny non a mes te faason tsun non ya ten Jisas Krais. \c 1 \p \v 1 Nyo Pol, nyo na amaraav, sikia ta vainy ma tsue of vanyo, ge ta mes ma pisan vanyo ma faarei minyo na amaraav, a sikia, e Jisas Krais ai Gov a Taman, to te fatsuiny fatabiny e Jisas tana mat te fikoo patsukan vanyo ma faarei minyo na amaraav. \v 2 Rin vainy fafaaman ana nyo te kaa faavot rom tovei, faan iny naa rom nainy rof tsumam tsumi tan gum nar vainy fafaaman tana gum fan iny Galesia. \p \v 3 Nyo faakats rou ten Gov a Tamarara ana Tsunaun Jisas Krais ma faan mami na koma ree'un ana aaverof. \v 4 Jisas Krais orovus of a fo aveto tsura, faarei te vovou iny fakats faamuan ten Gov a Tamarara, ma saup fatabin rara Ya tana parits tana ngi'arapaar tana monaagits tovei te kaa rora. \v 5 Tan kat to aya, ara ma vamarits e Gov tan mamatsiny nainy, a sikia ta fafakap nan. Man Ovei. \s1 Kaa Tsun Minon Sen Vurungan Rof Nane Krais \p \v 6 Nyo saar, tsumi te takopis veesau osing tsun iny e Gov to te fikoo mami ma nom a toto na suu te faan iny e Krais tana koma ree'un Tsunia. Ana mi vovou iny rom mes fo vurungan rof kanen. \v 7 Sana sikia pis tu mes tu vurungan rof kanen, a sikia ovei. A tee vainy tsun to te kat fanunuiny ror fakats tsumi te kopis vavis ya ana ri pon ror ma pangis geinygeiny a man nan Vurungan Rof nane Krais, ari to ari te gam maromi. \v 8 Sai to te favaanan fi rorin mes vurungan rof kanen, ge anyo kan, ge ta isen ta morena iny Gormirmir ito te kat fuainy non tan Vurungan Rof nane Krais te tsue of im yam, Gov nai fakei famainy non ya unya Hel! \v 9 Mam tsue iny a ka to muan, ai tovei roman, mam tsue pis rom: e sei na mes te favaanan iny non mes vurungan rof kanen ee, to te gim non ma senviir men Vurungan Rof nane Krais te nom ami, Gov nai fakei famainy non ya unya Hel! \p \v 10 Ami ma tagaa, nyo gim rou ma tanaf ma kat fapaparei mami tan vegiaun rof te kat ronyo, a sikia, nyo tanaf rou ma kat fapaparei e Gov. Ai to te komainy kat fapaparei patsukainy ronyo na vainy, nyo gim rou ma faarei na tsoiny binun ten Krais faman. \s1 Siisio Nane Pol Te Ruak Faarei Mi Ya Na Amaraav \p \v 11 Vamuinyasiny, nyo komainy maromi ma nat iny Vurungan Rof nane Krais to te favaanan iny anyo sikia ma poo fi me tan fakats tan ta mes. \v 12 Nyo sikia ma nom ya tan ta mes, ge na sikia ta mes ma faatsuts vanyo ya. E Jisas Krais patsukanen to ayei, te pokei faruak mi ya tsonyo. \p \v 13 Mi patsukanem te nongoiny a foka te katkat anyo muan to tan nainy te sof anyon fafaatouf tana taa Jiu tabuiny fikoo varonyo Gov, ana mi nongoiny vatuanyo to te kat fatafisuainy finy anyon vainy fafaaman tan gum nar vainy fafaaman ten Gov fiisen me na sikia tu koma tagtag ana nyo pon to ma rurei vavis rari. \v 14 Nyo patsukan you kat fafisfis rari na taa Jiu tan aatai tsonyo, te vovou iny fafaatouf tana taa Jiu, ana nyo makuts faarof patsukainy ton kat tan fuainy tsuvumamam. \p \v 15 San tana koma ree'un ten Gov, ana Ya pisan vatuanyo tabuiny agiir ronyo, ana Ayei fikoo vatuanyo ma binun Tsunia. Ai tan nainy te komainy Ya \v 16 ma pokei faruak Ya na Guei Tsoiny Tsunia tsonyo, ma favaanan iny anyon Vurungan Rof nane Krais tana vainy sikia ma taa Jiu. Voun nainy te sab anyo Jisas, nyo gima naa fi kan naa to tan ta mes ma nom anyo ta nat tsunia nan Vurungan Rof nane Krais. \v 17 Nyo gima naa fi tana ngats fan tsian iny Jerusalem ma vegiau fiisen mi nyon amaraav, iton amaraav te mumumua vanyo. A sikia, nyo veesau tsun vanaa tana gum fan iny Erebia, vou nyo tabin mito tana ngats fan iny Damaskas. \v 18 Vou na fopis a ingainy te kap naa, nyo naa fi to Jerusalem ma inainy fanatnat faarof iny anyo Pita, nyo kaa fiisen mi towa tana fuan a wik. \v 19 Nyo gima tagei vaarik ta fo mes ta fo amaraav, san e Jemis tsun, a famuinyasiny tana Tsunaun. \v 20 Ka te kirkir naa ronyo tsumin man ovei. Nyo gima gam, Gov nat non. \p \v 21 Vou nyo naa vavis to tana fo gum fan iny Siria ai Silisia. \v 22 Tan nainy to aya, fo gum nar vainy fafaaman ten Krais tana gum fan iny Judia gima inainy fanatnat vanyo. \v 23 Ri nat tsuiny ror a fo vegiau te tsue tsuk raror a mesapan, “A mes to te kat fatafisuainy rara muan te favaanan iny non a faason ten Krais to te tanaf ya ma rurei ravaa!” \v 24 Tan kat to aya, ri vamarits to Gov tana ka te kat Ya tsonyo. \c 2 \s1 Pol An Mes Panainy Amaraav \p \v 1 Voun safunuu ana fats a ingainy te kap naa, nyo tabin fatabin pis naa to tana ngats fan tsian iny Jerusalem fiisen me Banabas, ana nyo mei kainy naa to Taitus. \v 2 Nyo naa tana saa, Gov patsukanen te tsue of vanyo ma naa fi naa nyo unya aya. Nyo vegiau fiisen tsun ramen fuainy tsoiny mumua, ana nyo tsue fa'arasainy of ratuarin Vurungan Rof nane Krais to te favaanan iny ronyo tana vainy sikia ma taa Jiu. Nyo tsugainy rou a binun tsonyo muan ge tan mar nainy te naa minon ma nai kajiaa babainy en ya. \v 3 Tana gum tan fuainy tsoiny mumua to ari, ri faarof vanyo faarei vanyo na amaraav ana vaatau tsonyo, Taitus, a tsoiny Grik a sikia ma vaapee, sana ri gima ma tsue of ya ma kat, kat nana vaapee. \v 4 Sana mesapan tsuri na vainy te gagagam faareir vamuinyasiny fafaaman ri sof rato na gum, ana ri pon to ma pee Taitus. A vainy to ari sof me faareir vainy tatagaa kabuts ma nat faarof iny ara na tou tapuruur tsura ten Krais Jisas ito te tapuruur osing fi roran Faun tana taa Jiu ana ri te kat faarei raran vainy binun babainy ito te vovovou finy rora ya. \v 5 Sana mam gima famanat rari ma kat, kat iny vaapee ten Taitus to tsumam gima nongoiny rari. Mam komainy rom vegiau man nan Vurungan Rof nane Krais ma pangis vaare naa tsumin vainy sikia ma taa Jiu. \p \v 6 To tsurin vainy to te pon iny romi ma faareir tsoiny mumuan karap (nyo tsue rou na ka to tana saa, sikia ma kat fuainy tsonyo tsuri, Gov gim non ma tos ta mes te kaa minon asangan), ito tsurin fuainy tsoiny mumuan karap, ana ri gim to ma farong naan vegiau tsonyo. \v 7 A sikia, ari tagei e Gov te faan vanyo na binun iny favaanan iny Vurungan Rof nane Krais tan mes a vainy sikia ma taa Jiu faarei te fainy finy Ya Pita na binun iny favaanan iny Vurungan Rof nane Krais tana taa Jiu. \v 8 Parits ten Gov kat e Pita ma kat ya na binun faarei na amaraav tana taa Jiu, an senviir parits tsun ten Gov to ayei, kat vanyo ma binun faarei anyo na amaraav tan mes vainy a sikia ma taa Jiu. \v 9 Min vainy Galesia, mi nat ir, ere Jemis me Pita ai Jon faareir tsoiny mumuan karap tan vainy fafaaman, ana ri inainy fanatnat vatuanyo, Gov faan vanyo na koma ree'un ma kat anyo na binun to, ri nagats matuamam me Banabas. Ri faarof matuamam faarei ror vamuinyasiny tsuri fatoobing. Mam tsue faunot to sa mam me Banabas binun fapoopoan nar vainy sikia ma taa Jiu ana ri te bibinun fapoopoan nara taa Jiu. \v 10 Ka te rangats tsuiny ari mam to, mam ma faakouts ir vainy aaruts te kaa ror fapoopoan nar gum nar vainy fafaaman tsuri, ana nyo paparaa tsun rou tana kaa to koman a binun te kat ronyo. \s1 Pol Te Peits Iny E Pita \p \v 11 Nainy te naa me Pita tana ngats fan iny Entiok, nyo peits towa matar a fokinai, tana saa, ayei te kat kat iring. \v 12 Tabuiny ruak miror a tee vainy ten Jemis poo fi me tana ngats fan tsian iny Jerusalem, Pita ainyainy fiisen ramen vainy fafaaman sikia ma taa Jiu. San tan nainy te ruak mi ri, Pita kaa fajesa osing ratuarin vainy fafaaman sikia ma taa Jiu ana ya gim to ma ainy fiisen ramituari, tana saa, ayei te oraav ir a taa Jiu te poo fi me Jerusalem te tsue tsuk iny ror ya, iton vainy te vovovou iny ror kat nan vaapee ser sogsog ir a vainy fafaaman sikia ma taa Jiu ma vaapee ri. \v 13 Ana mesapan tsuri na taa Jiun fafaaman vovovou iny ton gam tsunia; an gam tsuri moro ras kainy ton fakats ten Banabas. \v 14 Nainy te tagei anyo ri te gima vovovou iny a sanaan a rof to te tamainy non a man nan Vurungan Rof nane Krais, nyo tsue to ten Pita matar a fokinai faavot, “Nyi na tsoiny Juda, an kat tsumanyi faarei non a mes a sikia ma taa Jiu sa nyi gima vovovou pis iny rom Faun tana taa Jiu. Jio, kat fei ma parits iny anyin vainy fafaaman ton sikia ma taa Jiu, to te tsue fi nyi, ri ma vovou iny kat tana taa Jiu ei?” \s1 Mes Te Faason Non Ten Jisas, Ayei Na Mes A Tavaron \p \v 15 Eye u man, ara na taa Jiu, ana ra vaporos ising mito tana taa Jiu. Ra gima vaporos ising me tan vainy sikia ma taa Jiu, iton vainy te koo romam vainy pisiin. \v 16 Sana ra nater, Gov gim non ma fakats ir vainy te vovovou iny ror Faun te kirkir iny e Moses, to te koo fi non ya na mes a tavaron. A sikia, mes tsun te faason non ten Krais Jisas, Gov koo non ya na mes a tavaron. Ana ra kan to te faason ten Krais Jisas, tana saa, ara nat iny ror a sanaan te koo fi rarora Gov, a mes a tavaron, sikia ma tan vovovou iny Faun, tana saa, a sikia ta isen ta mes te vovovou faman iny non Faun ma koo ya Gov, a mes a tavaron, a sikia. \p \v 17 Nainy te komainy vovou rora na taa Jiu na sanaan tan faason ten Krais ma faarei aran vainy tavaron matan e Gov, ara naus osing ror Faun tana taa Jiu, sai to te gim fi rora ma vovou iny Faun, mesapan tsuri na taa Jiu koo raroran vainy katkat aveto ana ra faarei ror vainy sikia ma taa Jiu an pisiin, tana saa ara gima vovou iny Faun. Fiisia, ara onot kan ror ma tsue na ka, Krais patsukanen to te kat fa'aveto vanyo? A sikia, ara ma tsue fi vaare nei. \v 18 Ai to te fakap ronyon kat iny kaa fain Faun, ai vou nyo te kaa fatabin pis fain ya, ma tavaron minyo matan e Gov, nyo faarei rou a mes a kat kat aveto. \v 19 To tan vovou iny Faun, nyo faarei to na mes a mat, to san Faun te kirkir iny e Moses gima tagaa ot vanyo, ito tan vovovou iny ya, sai tovei nyo toto tsun rou ten Gov. \v 20 Nyo fakats fi rou nei, fo kat tsonyon tamuan te gageits fiisen bus me Krais tana pagafuan ana nyo mat to, san puan tsonyon toto farokot, sana isen to na toto farokot, a sikia ma nyo, Ayei e Krais ito te tototo non koma vanyo. Ai tovei te toto farokot ronyo, pua vanyo patsun puputaa to, nyo faason tsun rou tana Guei Tsoiny ten Gov ito te famanat iny a Tsivon sa mat of vanyo, tana saa, Ayei mangiir fiisok vanyo. \v 21 Nyo tsugainy biak ravainy rou a koma ree'un ten Gov faarei ronyo na ka babainy, tana saa ito te pon fi non ta mes ma tavaron me matan e Gov to te vovovou finy non yan Faun te kirkir iny e Moses, te faarei non ayei te kat a mat ten Krais sa ka babainy tsun en! \c 3 \s1 Faun Ge Na Faason \p \v 1 Amin vainy piou iny Galesia! Fakats tsumin gim ma toobing. E sei te amus fakats tsumi to tsumi nongoiny rom gam ei? Amam me Banabas tsue fa'arasan of bus mami tana foka tana mat ten Jisas Krais sam natem sa senviir tsuiny non to ma kaa mi, am tagaa iny matan to tana tou gageits Tsunia tana pagafuan. \v 2 Tsue of vanyo yam a isen tsun a ka: Ami te nom kainy Aaven Taabos ten Gov muan to te kat amin koman tana Faun, ge te nongoiny tsun ami, mi faason to tan Vurungan Rof nane Krais? \v 3 Faonot yam tan piou. Mi te tanik a toto tsuam faarein vainy fafaaman tana parits tan Aaven Taabos, kat fei mi pon ma matsua me tana parits tsun tsumi? \v 4 Fiisia, a fo mamatsiny patang tsumi ana tou saraa kamits tsumi ten Krais to te fa'ong mami na mesapan muan te mamatan faarei non a ka babainy, to sam pon rom ma biak ravainy Vurungan rof nane Krais? A sikia, nyo gim ma fakats fi nei. \v 5 Ami ma nat faarof iny a ka to, Gov gim ma faan mamin Aaven Taabos Tsunia ana Ayei kat to na foka iny faatok reits fapoopoan namami tana saa, ami te manaats foka te tsue iny fo Faun te kirkir iny e Moses mi ma kat. A sikia, Gov faan mamin Aaven Taabos Tsunia, tana saa, mi te nongoiny Vurungan Rof ana mi faason to ten Krais. \p \v 6 Te kat faarei tsuiny non jesan to te tsue tsuk fin Vegiau Ten Gov muan ten Abraham, \q1 “Ayei te faamainy e Gov, ai to tsun kan tana faason tsunia, sen Gov nom ya faarei na mes a tavaron.” \rq (Tatanik 15.6) \rq* \m \v 7 To sana mi ma nat fi nei, a vainy tsun to te kaa miror a faason, arin tsubnaain ten Abraham fatoobing. \v 8 U Vegiau Ten Gov te tsue na ka muan, Gov daup faavots raror a vainy sikia ma taa Jiu, ri te tavaron me matan Ya, tana faason tsun ten Krais. An Vegiau Ten Gov tsue to na ka, u Vurungan Rof nane Krais te favaanan en unya ten Abraham tan nainy te tsue of ya Gov, \q1 “Nyo nai kat faarof rou na vainy faavot tana monaagits tovei, ito tsumanyi tsun.” \rq (Tatanik 12.3) \rq* \m \v 9 Ai Gov kat faarof to Abraham tana saa, ayei te faason Tsunia. Jesan kan tana fokinai to te kaa me na faason, faarei ror e Abraham, nai nom ror fo kan rof tan tsuen man te kat e Gov ten Abraham. \p \v 10 Sai tsuri na vainy to te fakats fi ror tovei, arin vainy tavaron matan e Gov ito tan manaats Faun te kirkir iny e Moses, nai nom ror a fasaraa na suu ten Gov. Ara natiny ror a ka to tana saa, Vegiau Ten Gov te tsue na ka, \q1 “Sei na mes te gim non ma manaats a fo mamatsiny ka faavot te kirkir en koman Buk tana Faun te kirkir iny e Moses ee, Gov nai fainy non ya na fasaraa na suu.” \rq (Faun 27.26) \rq* \m \v 11 Ai tovei, te arasan non, a sikia ta mes ta tavaron matan e Gov ito te manaats fi non yan Faun te kirkir iny e Moses tana saa, Vegiau Ten Gov te tsue na ka, \q1 “A mes to te kat fatavaroiny non e Gov ito tan nainy te faason non ya Tsunia, nai nom non a toto na suu.” \rq (Habakuk 2.4) \rq* \m \v 12 Sana Faun te gim ma tsue of mami ma faason, a sikia, Faun te tsue na ka ami ma manaats ya, tana saa, Vegiau Ten Gov te tsue na ka, \q1 “A mes te manaats non mamatsiny ka faavot te tsue iny non Faun te kirkir iny e Moses ee, nai nom non a toto na suu, tana saa, ayei te manaats a fo mamatsiny Faun fakap.” \rq (Naus Osing 18.5) \rq* \m \v 13 San e Krais te pats fatabiny rara tana fasaraa to te gim fi ra ma manaats Faun to sana Ayei nom na pan tsura, ito tan fasaraa na suu tan Faun, tana saa, Vegiau Ten Gov te tsue na ka, \q1 “E sei na mes te gageits non tana pagafuan ee, te kaa non fain a fasaraa ten Gov.” \rq (Faun 21.23) \rq* \m \v 14 Krais kat kat to aya, ma nom kainy amin vainy sikia ma taa Jiun tsuen man te kat e Gov ten Abraham, tana binun ten Krais Jisas, to sana ra onot ror ma nom Aaven Taabos te tsue faman iny e Gov, ito tana faason tsun ten Krais. \s1 Faun Te Gim Non Ma Rubas Ravainy Tsuen Man Tsunia \p \v 15 Vamuinyasiny fafaaman tsonyo, nyo komainy tsue fapapaar iny rou na ka to te natiny kat rora tana toto roman: Tan nainy te fagum fakats rora ina fuan a mes tsue faunot tsuri, ri te kirkir sen tsun tsuen man foun, ana sikia pis ta isen fapoopoan narari te onot non ma rurei ravainy tsuen man foun to ayei ge ma fakei fapaas pis na tu fakats tsuan patsun tsuen man foun to ayei. \v 16 Jesan kan Gov kat tsuen man Tsuan ten Abraham ai tan tsubnaain tsunia. Vegiau Ten Gov te gima tsue na ka, “te naa of naa non fuainy tsubnaain tsumanyi” ge vainy a kinai. Ayei te tsue na ka, “te naa of naa non a isen a tsubnaain tsun tsumanyi,” a isen tsun a mes, ito, Ayei e Krais. \v 17 A ka te tsue iny ronyo tovei, Gov fagum fakats tan tsue faunot Tsuan ana Ayei vovou faarof iny ton tsuen man Tsunia. Ai voun fats natus an fopis safunuu na ingainy te kap naa an Faun naa mito sa gim ma rurei ravainy tsue faunot to aya ana ya gim to ma rubas ravainy tsuen man ten Gov to aya. \v 18 Ai to te faan bus iny e Gov, e Abraham a ka te tsue faman of ya Ya, tana saa Abraham te manaats Faun, te gima vovou iny a sanaan to tan nom tsuen man tana faason, sikia ma kat fi nei, sai to tana koma ree'un tsun ten Gov sa faan babainy ya Abraham, vovou tsun iny tsuen man te kat of Ya Abraham. \p \v 19 A saf a kifon a ka sen Gov faan raran Faun te kirkir iny e Moses na? Faun te kaa, ma faatok rara ya na iring tsura. A Faun kaa busen onot te ruak fi men tsubnaain ten Abraham, ito te vovovou finy e Gov tsuen man te kat Ya tsunia. Faun te poo fi me ten Gov, u morena te mei mi ya, ri faan iny towa ten Moses ana ya faan iny towa tana vainy. To sen Moses tsutsun faarei me na mes fapoopoan nane Gov ana vavainy. \v 20 Sana mes te tsutsun non fapoopoan te gim non ma tsutsun of sen panaainy vainy tsun, a sikia, e Gov tsun Tsivon a isen, ana Ayei tsun Tsivon te faan iny tsuen man tovei ten Krais te nai ruak nats non. \s1 Kifon A Faun \p \v 21 Fiisia, saf fakats tsumi na, u Faun te veer non tsuen man ten Gov? A sikia ovei, tana saa, ito te fainy non e Gov a mes Faun ma kaa mi ya na toto na suu, a mes to aya onot non ma kaa iny fatavaron me matan e Gov tan vovou iny Faun. \v 22 Sana sikia ma man, tana saa Vegiau Ten Gov te tsue na ka, vainy faavot tana monaagits to, te kaa ror fain a parits tan aveto, ana sanaan tsun iny nom tsuen man ten Gov ito tana faason tsun ten Jisas Krais, ito tsuri to te faason ten Jisas Krais te nom rora toto na suu. \p \v 23 Tabuiny naa minon nainy tana faason, kat iny manaats a fo faun kotskots tap ratuara faarei raran vainy kokokots, onot tan nainy te tapokaa men nainy tana faason ten Krais Jisas. \v 24 To san Faun tagaa ot rara onot te naa me Krais, tan kat to aya, ara onot ror ma kaa fatavaron me matan e Gov te faason rora ten Krais. \v 25 Sai tovei roman, u nainy faason ten Krais kaa os to, an Faun gim pis non ma tagaa ot rara. \p \v 26 Ito tsun kan tana faason tsumi ten Krais Jisas, to tsumi faavot faarei mirom guei tsoiny ten Gov. \v 27 Tou fapeenan tsumi faatok maromi na ka, ami tap bus emanaa ten Krais sam faarei mirom mi atou men kat Tsunia. \v 28 To sana sikia tu kat fuainy fapoopoan a mamam a taa Jiu ge ami na vainy sikia ma taa Jiu, ge fapoopoan nar vainy binun babainy an vainy babainy, ge sikia ma kat fuainy tan tsoiny min moun, ara faavot, isen tsun, to te kaa ror koman e Krais Jisas. \v 29 Sin tovei roman, ami fasito iny rom e Krais, mi faarei miton fuainy tsubnaain ten Abraham fatoobing, ana mi nai nom rom a ka te tsue faman bus iny e Gov vovou iny non tsuen man Tsunia ten Abraham an tsubnaain tsunia. \c 4 \p \v 1 Nyo farong pis rou tsue tsonyo tana ka te tsue faman iny e Gov. Tanyiny vanyo yam ma faatok anyo min tsue fapapaar to: A mes a masun a faadis ana ayei na soon iny mat, ayei pisainy non ta isen ta tsoiny tatagaa ot ma tatagaa ya tana guei tsoiny tsunia ana mes a masun to te tsue na ka tsunia, “Te mat ronyo, nyi nai faan faavot iny rom fo painy moni tsonyo ana fo mamatsiny ka tsonyo tana guei tsoiny tsonyo, sana ayei ma nom veesau tsom vaare rari onot non a guei tsoiny tsonyo te karap iny mes fi minon ya.” Eye, a guei tsoiny te nai fasito iny non a fo mamatsiny ka faavot ten taman. \v 2 Kainon to te fasito finy non yan mamatsiny ka faavot tan nainy te kakaii farokot non ya, ayei te faarei non a tsoiny binun babainy, sana ayei kat non a ka te tsue iny non a mes, a tsoiny tatagaa ot to ayei, ma kat ya onot non tan nainy te fagum of bus ya taman. \v 3 Jesan kan te kat kan fi ra muan, to sana ra faareir guein kakaii, ra gim to ma nat iny a man. Ara faareir tsoiny binun babainy, an masarau tana monaagits to tutuei ratuara, sa ra manaats kat iring tsuri. \v 4 San tan nainy te fagum fatoobing bus e Gov, ana Ayei faan iny mito na Guei Tsoiny Tsunia tan puputaa, ma agiir Ya tana moun, a kaa to fain Faun tana taa Jiu. \v 5 Ayei naa me ma pats fatabin rara Ya tan nainy te tagaa ot raran Faun, ma faarei mi ran fuainy guei tsoiny tsungan Tsunia. \p \v 6 Tovei roman, ra faarei ror fuainy guei tsoiny tsungan ten Gov, ai Gov faan iny miton Aaven tana Guei Tsoiny Tsunia ma kaa en Ya aave rara iton Aaven Taabos to te onot non ma kat rara, ra tsue to ten Gov, “Tetee, Anyi na Tamanyo fatoobing.” \v 7 Tan kat to aya, ami gima tsoiny binun babainy, sana min guei tsoiny ten Gov fatoobing. Amin guei tsoiny Tsunia, tan kat to aya Gov kat mami, ma nom fo mamatsiny ka te faan iny non Ya tan fuainy guei tsoiny Tsunia. \s1 Pol Koma Patang Fiisok Ir A Taa Galesia \p \v 8 Ami to na sikia ma taa Jiu to te kaa rom tana gum fan iny Galesia, muan tan nainy tabuiny natiny romi Gov, mi faarei ton fuainy tsoiny binun babainy, bibinun of fuainy masarau ana fo kan gamgam sikia ma mamatan faarei e Gov. \v 9 Sin tovei, mi natiny rom e Gov, Ayei na Gov tsumi, ge ma tsue nyo na ka, Gov nat non, amin fasito Tsunia, eye, kat fei ma takopis osing pis ami Ya ei, mi faarei miton tsoiny binun babainy tan katkat faakor tan masarau tana monaagits tovei ei? Arin tameruts, sikia ta man a rari, ana ri gim ror ma faakouts on mami. \v 10 Ai roman, mi pon rom ma kat fapaparei e Gov to te vovovou finy romin kat tana tei muan te kat kat a taa Jiu, iton kat te vovovou faarof iny rori na tei muan tan fo mar nainy tsian, ana fo iifaa gen a fo nainy tana sariof ge na ainysat ana fo ingainy. \v 11 Nyo fakats fiisok maromi. Mi kat varonyo an nainy te tsue of ronyo min Vurungan Rof nane Krais te kajiaa babainy enanon. \p \v 12 Vamuinyasiny tsonyo ten Krais, nyo sing faparits maromi ma fakei ravainy a fo faun tana taa Jiu faarei vanyo, nyo kaa faarei kan maromi na vainy sikia ma taa Jiu sikia ta fo Faun. Nyo vaamuan favaanan of mami, mi faarof vatuanyo tana fo mamatsiny kat. \v 13 Mi natem, nyo onot ma favaanan iny Vurungan Rof nane Krais naa tsumi te tanik iny naa mi nyo tsumi tan vaamuan nan nainy, tana saa, nyo faadis, tsonyo kaa fiisen mamimi na aya. \v 14 Sana mi gima baainy vanyo, kainon to te fafaadis fifiiring fi nyo, mi binun fakinai fiisok to, mi fafaakouts fiisok vatuanyo faarei te kaa fi mi romi ta isen ta morena ten Gov. Eye, mi fafasung faarof vanyo faarei tsuiny kan te fafasung faarof fi mi Krais Jisas. \v 15 Mi paparaa fiisok em tsonyo te tsue of mami ten Krais. Nyo faaman fiisok mami, tsumi te onot ma kat fo mamatsiny ka tsonyo tan nainy te kaa fiisen vaminyo mi naa aya, mi buiny fas ravainy a fo matam fatoobing mi te faan vanyo te rof fi non ya tsumi. Ana saa te ruak bus tan mamagat tsumi tovei roman na? \v 16 Sai tovei, u vegiau tsonyo te tsue of maromi na man nana ka te kat romin iring te kat ami, mi kat faarei vatuanyo na mes te koma iring maromi ge? \p \v 17 A vainy naa to ari, kaa miror koman tsian iny ras fakats tsumi, mi te vovou iny a fo Faun te kirkir iny e Moses, mi sof rari ana mi pets osing vatuanyo, san fakats tsurin gima rof. \v 18 U kat rof tovei, ta mes ma kaa men koman tsian ma nongoiny ami ya, ito te toobing fi non fakats tsunia ma faakouts mami ya, kat to aya te kat anyo tan mamatsiny nainy tan nainy te kaakaa fiisen anyo mi ai tan nainy te gima anyo ma kaakaa fiisen mamimi. \v 19 Ami to te faarei rom guei tsonyo fatoobing ito te mangiir ronyo, nyo saraa kamits koma vanyo faarei na moun a kakoun ma faagiir te saraa kamits fi non ya, onot non te faagiir ravaa fi non ya, ana nyo kan nai saraa kamits fi rou tovei, ito tan saraa kamits of mami nai kap non tan nainy te matsua miromi tana faason te manaats fatabiny pis romi na foka te faatsuts of bus rara Krais ana mi faarei fatoobing to Krais. \v 20 Nyo komainy naa fiisok mirou ma kaa fiisen minyo mi na aya roman, ana ra te favevegiau fatoobing, tana saa, anyo onanun rou, saf a ka te faakouts marom yam na? \s1 Tsue Fapapaar Nane Hega Me Sera. \p \v 21 Tanyiny vanyo yam ma rangats anyo mi ito te komainy romin Faun ma tagaa ot mami ya, tsue of vaminyo yam, mi arasan kan iny rom a ka te tsue of maromin Faun ma kat ami? \v 22 Moses kirkir koman Vegiau Ten Gov, Abraham te kaa me na ina fuan a guei tsoiny. Sera natsun Abraham, a moun a sikia ma muiny binun babainy ayei na tsinan a isen tsurin guei tsoiny to ari. Ai Hega, ito na moun to te pats me Abraham, ayei na muiny binun babainy to te bibinun of non e Sera a tsinan a mesmes a guei tsoiny. \v 23 Guei tsoiny ten Abraham te agiir me tana muiny binun babainy ai tapogaar ising mito tana sanaan tan koman tsun tan puainy mes, tana saa, ayei vovovou tsun iny fakats ten Abraham ma pokei mi ya na man nan tsuen man ten Gov, sana guei tsoiny to te tapogaar ising me tana moun a sikia ma muiny binun babainy, te tapogaar ising me tana sanaan tan tsuen man, tana saa, ayei te vovou iny fakats ten Gov. \v 24-25 U siisio tovei te faatok iny non tsue fapapaar: A ina fuan a moun to, faatok iny non fuan tsue faunot. Hega, a muiny binun babainy faatok iny non tsue faunot te faan iny e Gov ten Moses tana tobeer iny Sainai tana gum fan iny Erebia. Ai to ten Hega, a muiny binun babainy, an fuainy guei tsunia faarei patsukainy raror vainy binun babainy. Ana ra tsue kainy ror a ka, Hega faatok iny non a ngats fan tsian iny Jerusalem, tana saa, a ngats fan tsian to aya, vainy faavot na aya kaa ror fain Faun te kirkir iny e Moses sana ri kan fuainy guei tsuri, Faun tatagaa ot rarori. \v 26 Sen e Sera, ito na moun a sikia ma muiny binun babainy faatok iny non tsue faunot foun te kat e Gov ten Abraham. Sera faatok iny non a ngats fan tsian a foun unya Jerusalem te kaa non Gormirmir ten Gov, ana vainy to te nai kaakaa ror na aya vou, tapuruur osing bus Faun. Sera faarei non a tsinarara, ito na vainy te faason tsun ror ten Krais, ana ra tapuruur osing ton Faun. \v 27 U Vegiau Ten Gov tsue tsuk iny a fuan a moun to ayei, \q1 “Anyi ton a sekeiny moun a visiir sikia tu guei, anyi ma mamagat, ana nyi te kuu me na mamagat kainon to te gima saraa kamits fi rom anyi tana tou faagiir tsuam, \q1 tana saa, a moun to na gima fafaagiir guei nai faagiir fafisfis pis iny nats non a mes a moun to te kaakaa fiisen minon e natsioiny!” \rq (Aisaia 54.1) \rq* \m \v 28 Vanongon yam, vamuinyasiny tsonyo ten Krais, aran fuainy guei ten Gov, Ayei kat of bus raran tsuen man, faarei tsuiny non e Aisak. \v 29 Faarei tsuiny non muan, a guei tsoiny to te agiir sa vovou iny koman tan puainy mes babainy, te kat fatafisuainy a mes a guei tsoiny to te agiir me vovou iny men tsuen man ten Gov ten Abraham te kat kan fi non ya to roman, tsurin vainy iton Faun te tagaa ot rarori te kat fatafisuainy rora vainy te agiir fatabin pis me tan Aaven Taabos. \v 30 Tagaa yam, Vegiau Ten Gov tsue of rara na ka te tsue Gov ten Abraham, \q1 “Gargar ravainy a muiny binun babainy fiisen me na guei tsoiny tsunia, tana saa, a guei tsoiny tana muiny binun babainy gima fasito iny ta ka ten taman, a sikia, a fo mamatsiny ka, a guei tsoiny tana moun a tapuruur ana sikia ma muiny binun babainy fasito iny non ya.” \rq (Tatanik 21.10) \rq* \m \v 31 Sai tovei, fuainy vamuinyasiny tsonyo ten Krais, ara gima faarei raror fuainy guei tana moun to na muiny binun babainy, a sikia, aran fuainy guei tana moun to na tapuruur, ito te kat fatavaroiny rarora matan e Gov tana saa, ito te faason tsun fi rora ten Krais. \c 5 \s1 Ara Ma Kaa Iny Tapuruur Faman Me \p \v 1 Ara tapuruur osing bus a fo Faun te kirkir e Moses. Krais puruur bus rara, sai tovei, ara ma kaa iny tapuruur fatatabin ana ra te famanat vaare iny a fo Faun ma kotskots rara ya ana ra te kaa pis er fair ari. \p \v 2 Nongon yam tana ka te tsue ronyo, nyo, Pol tsue of maromi, ito te famanat finy romi ta isen ma kat yan kat iny vaapee tsumi, mi te pon fi nei ami te tavaron em matan e Gov, jio, u kat te kat bus e Krais tsumin, ka babainy tsun. \v 3 Nyo tsue of pis maromi, e sei te vovou iny non Faun tan kat nan vaapee ee, ma vovou faman ovei bus iny fo mes a fo Faun faavot kan te kirkir iny e Moses. \v 4 Ami to te pon fi rom nei ami te tavaron em matan e Gov ito te manaats finy romin fo Faun te kirkir iny e Moses, ami patsukanem yam tapets osing bus e Krais, ana mi kaa osing bus a koma ree'un ten Gov. \v 5 Ai to tsumam faavot, u Aaven Taabos fafaakouts maromam, ana mam naano anaanos rom nainy te kat fatavaroiny faman ovei maromam e Gov ito tan kat iny faason tsun tsumam ten Krais, \v 6 Ara onot ror ma anaanos me na paparaa tan nainy tana saa ara kaa ror koman e Krais Jisas, kainon to te vaapee fi ra ge gima vaapee fi ra, u kat to ayein, gima ka te tagei non e Gov, a sikia. A ka na karap tovei, to te faason tsun rora ten Krais ana ra te binun Tsunia ito tan kat iny mangiir a mesapan, an sikia ma tovei tan manaats a fo viir mar Faun. \p \v 7 Ami na taa Galesia te kat a binun a rof ito te fafaason fi mi ten Krais, san e sei te tsue tap mami sam faonot tan vovou iny a man ee? \v 8 U fakats iring to te vovovou iny romi gima poo fi me ten Gov, e Gov tsun a isen to te fikoo mami ma naa fi me tana man. \v 9 Fakats yam, kat faarei tsuiny non te tsue fi ror a vainy, “A ar kakaii tsun nan yis te onot non ma kat fatsub koinykoiny faavot.” \v 10 Nyo faason tsun rou tana Tsunaun te onot non ma nom fatabin mamimi ma faamainy ami na man to te tsue of im yam, ana mi te gima nom tap pis iny tu mes tu fakats. Gov nai fasaraa non a mes to ayei te kat fanunuiny maromi. \p \v 11 Sai tsonyo, fuainy vamuinyasiny fafaaman, mesapan tsue na ka anyo favaanan iny rou a ka, a mes ma kat vaapee tsuan ma tavaron mi ya matan e Gov, sai to te man fi non ya to, kat fei sana taa Jiu kat fatafisuainy fatatabiny vanyo ei? Ai to te tsue ronyo na ka, e Gov kat fatavaroiny non na mes te kat vaapee tsuan, a taa Jiu tabuiny komainy favaanan tsonyo. Sana ri peits ror tana saa, nyo favaanan iny a ka, “A mes te faason ten Krais to te mat fi Ya tana pagafuan Ayei kat fatavaroiny ya matan e Gov”, to sana ri kat fatafisuainy vanyo. \v 12 To tsun a vainy to te kat fanunuiny maromi ana ri te komainy mami ma vovou iny faun tan kat iny vaapee, te rof fiisok non tsuri patsukaner ma potaa fakap ravaa na puar! \p \v 13 Ai to tsumin fuainy vamuinyasiny fafaaman tsonyo, Gov fikoo bus mami sam tapuruur osing Faun, sana mi ma pon fi vaare nei, ami tafuts em to sam pon rom ma vovou fo komainy kat aveto tan puainy mes te koman fi non ya. A sikia, ami ma mangiir isisen tsuri faatok iny non a ka, ami onot rom ma fafaakouts isisen tsuri. \v 14 To te kat fi romi nei, ami nai vovou faarof iny rom fo mamatsiny Faun ten Gov, tana saa, Faun faavot te faan iny e Moses tsura tsutsun non komar isen nar Faun to: “Ami ma mangiir fifakokoro tsuam faarei te mangiir romin na tsivom.” \v 15 Sai to te kat fijior romin isiseiny mes ana mi te kat fareesik rari, mi te pon ma retsrets rari faarei ror kas te fataatsun fi rori, taatag yam kat rom sam nai rurei vavis ir isiseiny vainy fafaaman. \s1 Aaven Taabos An Kat Tan Puainy Mes \p \v 16 Ai tovei, nyo tsue rou tsumi, ami ma kaa am manaats to na ka te tsue of maromin Aaven Taabos ma kat ami, to te kat fi romi nei, ami gim rom ma manaats komainy kat aveto tan puainy mes. \v 17 U koman tan puainy mes te fidaatsun minon koman tan Aaven Taabos ma kat of ara ya, an koman tan Aaven Taabos fidaatsun minon koman tan puainy mes ma kat of ara ya. A ina fuan to arin koma iring ana ri fidaatsun ror koma rara, to san tan nainy te pon rora ma kat kat tavaron, kat iny fidaatsun to kaa non. \v 18 To te famanat iny romin Aaven Taabos ma mumua mami Ya, ami gim rom ma kaa fain Faun, to te tsue of maromi ya, mi ma kat. \p \v 19 U kat nan komainy kat aveto tan puainy mes arasan non, ana ri to: u kat iny tsikoor, an fakats iring, an kat te farejiaf raror a mesapan te tagei rori, \v 20 an kat iny fafaatouf kaisa, an kat iny kat kat paapau, an vainy tsutsugei mes, ri te fatsitsien vavis, an kat iny fitsufainy, seeve, an kat iny fafatsing ge fafapaas puan, an kat iny fapeepeits me na mesapan, ri te takibaa vavis; \v 21 an kat iny sesevee me na ka tana mesapan, an kat iny fifitokon mes, an kat iny jiu famafuu, an kat iny mamagat men guainy jijiu, an mes a fo kat fikanen. Nyo tsue of bus mami muan ai tovei nyo tsue of pis maromi, vainy kat kat ror kat iring to, te gim ror ma fasito on iny a Waan e Gov. \p \v 22 San tan nainy te tutuei raroran Aaven Taabos tana tou kaakaa tsura, Ayei nai faruak non a fo kat to ayei tsura: kat iny mangiir, an mamagat, ana aaverof, an kat iny anaanos faamo me na koma rof, an kat iny faatok iny koma tamee, an kat, kat rof tana mesmes, an kat ma faason ari na mesapan tsumanyi, \v 23 an kat iny fauf puan, an kat iny tagaa ot faarof iny a tsivon tan kat tsunia. Ana sikia pis ta faun te kat tap iny non a fo kat to ayei. \v 24 Ana ri to te fasito iny ror e Krais gim ror ma nongoiny fo komainy kat aveto tan puainy mes tsuar. Sa faarei non ari fagageits bus a fo komainy kat aveto tan puainy mes tsuar to ayei me na fo mamatsiny koman faavot tsuar sa ras faavots rari sa faarei rari te gageits fiisen me Jisas tana pagafuan ri mat fiisen mi Towa. \v 25 U Aaven Taabos faan rara na toto na foun, ai tovei, ara ma famanat iny Ya ma tagaa ot rara Ya, ra te kaa ana ra te vovou iny a ka te tsue of rarora Ya ma kat ara. \v 26 Ai tovei, ara ma sarakouts vaare na tsivor, ge ma sak vaare na mesapan tan ta fo vegiau ma sevee ri, ana ra te fitsufainy vaare mina mesapan. \c 6 \s1 Agio Na Ka Te Reev Anyi \p \v 1 Vamuinyasiny fafaaman tsonyo, ito te gotsiny fi non ta isen tsumi tan kat, kat aveto, mi to te kaa rom fain Aaven Taabos ito te tututuei maromi ma faakouts a mes to ayei, ma tabin fatabin mi ya tana rof, sana mi ma kat ya tan koma tamee, ana mi ma tanamots a tsivom, kat non sana mi gotsiny kanem manaa tan kat, kat aveto to ayei. \v 2 Tan nainy te kaa minon a isen a mes tsumin koma patang, ami ma tagtag ya am faakouts towa tana patang tsunia, tan kat to aya, ami manaats rom faun ten Krais. \v 3 To te fakats fi non ta isen ta mes nei, ayei na karap fiisok ai te gima faakouts a mesmes, ayei fagaug iny non a tsivon, tana saa, u fakats to aya, faatok non ya, tsunia na mes babainy. \v 4 Isisen tsumi ma tsiny faarof patsukainy kat tsunia ana ayei te fakats kat te kat kat non yan rof gen iring. To te rof fi non kat te kat kat non ya, ayei ma paparaa men kat rof tsunia, ana ayei te gima fakats pis a ka te kat kat a mesapan ana ya te tsue na ka, “Nyo kat a ka to, ana ayei kat to na ka tuwa,” fapapaar minon kat tsunia, \v 5 tana saa, isiseiny mes patsukanen ma ong a patang tsuan tan kat tsunia. \p \v 6 Tan nainy te faatsuts maromi na mesmes a mes u vegiau ten Gov, ami ma kavuu of ya, tan ta tee ar ka nar foka tsumi to ten sei to te fafaatsuts maromi ee. \p \v 7 Ami pon fi rom nei ami kat fapeepiou rom e Gov? Sikia on! Mi ma fagaug vaare na tsivom, tsumi te gim rom ma famuiny kat te kat kat romi matan e Gov. Tanamots yam, a saa te reev romi tanun naa, ayei tsun a ka te agio romi tana ka to te reev romi tanun. To te reev romin kumaar, ami agio kainy rom kumaar, ai to te reev romi na tee ar ruruun, ami agio kainy rom a tee ar ruruun, ai to te reev romin kainy ainy iring gen rof, ami agio kainy rom a kainy ainy a iring ge na rof. Tan kat to aya, fo kat tsumi faarei non kat to te nai agio fi romin tanun. \v 8 Ito ten sei na mes te kat non komainy kat aveto tan puainy mes ai ma kat ee, tafan nan kat to ayei, a mat a suu tsun kan. Sai to ten sei na mes te kat non a ka te koman fi non Aaven Taabos ai ma kat ee, a tafan ten Gov to ayei, a toto na suu. \v 9 Jio, ara ma nag vaare ma kat aran fo kat rof tatsuan yam, tana saa, ito te gim rora ma faonot, ara nai nom ror tafan tsura na saavits fiisok poo minon ten Gov tan nainy vaatsuk. \v 10 To san tan saf nainy, te onot rora ma kat kat rof ma fafaakouts aran vainy faavot na, ara ma kat ya. Eye, tan kat tsun to ayei, ara kan ma anofe vaaren numaa iny vainy te faason ror ten Krais. \s1 Fafakap Nana Fo Vegiau \p \v 11 Nyo kirkir rou fafakap nan vegiau tana nimau fatoobing tana saa, u vegiau tovein karap. Tagaa yam te kirkir fakubaar fi ronyo ri! \p \v 12 U tsoiny fifaatsuts gamgam tuwa, ri sog fatatabin maromi ma kat kat iny vaapee te kat rori tana isen tsun a ka, ri kat ror ya ma faarof rari ri na taa Jiu. Ri kat ror kat to, ma kat fatafisuainy vaare rari ri na taa Jiu to te favaanan finy rori Gov, te natiny koo tsuiny non a mes a tavaron matan Ya ito te faason fi non ya ten Krais te mat tana pagafuan ma saup fatabiny rari Ya tana mat a suu. \v 13 Sana ri to te kat bus vaapee tsuri, kainon to te gim fi rori ma manaats fo Faun faavot te kirkir e Moses, sana ri komainy kat ror vaapee tsumi ma tenoor ramiri na taa Jiu tsumi te vovovou iny a fo vegiau tsuri. \v 14 Sai tsonyo, nyo gim rou ma tsue tsuk iny a tsivou, a sikia ovei! Nyo komainy tsue tsuk iny rou a Tsunaun tsura Jisas Krais ito te rejiaf patsun na pagafuan, tana saa, tana pagafuan, kat faarei varonyo te mat of a foka tana monaagits tovei, ai tana pagafuan kan, faarei non a foka tana monaagits tovei, u mat fakap ovei mata vanyo, \v 15 tana saa, ito ten Krais, kainon to te vaapee fi rora ge te gim fi rora ma vaapee, a sikia ma karap an saavits, a sikia, u kat iny pangis tsun tana mes ma faarei mi ya na mes a foun tan kat tsunia, ayein karap an saavits fiisok. \v 16 Ito tsuri to te nom tap iny ror fakats to ana ri te vovou iny ya, nyo komainy rou e Gov ma tagtag rari ana Ayei te faan rari na aaverof, tsurin vainy ten Gov fatoobing a taa Isrel. \p \v 17 Tan fakap a fo mamatsiny vegiau, tanik non roman, nyo tsugainy rou ta isen ta mes ma tsue na ka, anyo na amaraav gamgam, tana saa, a fo iinir piin maaf to pua vanyo te kat fatafisuainy vanyo ri muan, faatok iny non a ka, anyo na tsoiny binun babainy ten Jisas Krais. \p \v 18 Fuainy vamuinyasiny fafaaman tsonyo, nyo faakats of rou a koma ree'un tana Tsunaun tsura Jisas Krais ma kaa fiisen mamimi faavot. Man ovei.