\id 1CO NT2195 Saposa - John Wesley Gareitz 18-11-00 \h 1 Korin \toc1 Vaamuan Nan Kots Noun Ten Pol Naa Fi Non Tana Taa Korin \toc2 1 Korin \toc3 1Ko \mt1 VAAMUAN \mt2 Nan Kots Noun Ten Pol Naa Fi Non Tana Taa \mt1 KORIN \imt1 Tsue Famumua \ip Voun tangau ana fats a ingainy tana mat ten Jisas, Pol kirkir ton noun tovei tan nainy te kaakaa ya tana ngats fan iny Efeses ana ya faan iny naa towa tan vainy fafaaman te kaa ror tana ngats fan iny Korin ito na ngats fan kaa minon asangan karap tana gum fan faavot iny Grik. Ari faavot a taa Jiu gen vainy sikia ma taa Jiu kaa ror na aya. Pol favaanan iny Vurungan Rof nane Krais tsuri na vainy te kaa ror tana ngats fan iny Korin muan ana mesapan faaman to. Vou ana mesapan tsuri kirkir naa to ten Pol ser tsue of ya tan vainy fafaaman te takibaa vavis er ri kaa fifiiring erato. Vaamuan nan noun biny faarof fo rangat tsuri ana ya tsue of ratuari ma fataanis osing kat iny aveto er fimamangiir fiisen miton isisen tsuri. \c 1 \p \v 1 Nyo Pol, Krais Jisas fikoo bus vanyo ma faarei anyo na amaraav Tsunia, tan koman ten Gov. Amam me Sostenes, a vamuinyasiny fafaaman tsura, \v 2 mam kirkir naa rom noun tovei tsumi na gum iny vainy fafaaman ten Gov te kaa rom tana ngats fan tsian iny Korin. Gov pets bus mami to tsumi tap fiisen mirom e Krais Jisas sa fikoo mami sam faarei men vainy taabos u fasito Tsunia. Fo mamatsiny ka ton man tana mesapan nar vainy tana fo pan vavis to te sing ror e Jisas Krais, a Tsunaun tsura, Ayei na Tsunaun tsuri, ana Tsunaun tsura kan, ana mam faan kan iny naa rom noun tovei tsuri. \p \v 3 Nyo faakats rou ten Gov a Tamarara, ana Tsunaun Jisas Krais ma faan mami na koma ree'un, ana aaverof. \s1 Pol Tsue Faarof Naa Ten Gov \p \v 4 Nyo tsue faarof fatatabin naa rou ten Gov, tsumin vainy fafaaman, tana fo mamatsiny kan saavits fiisok to te kat of bus mami Ya, tana saa tana koma ree'un Tsunia to tsumi, sa faan mami ya ito ten Krais Jisas, \v 5 tana saa, koman e Krais, Ayei faan bus mami na fo masun tan aaven tsumi, ito te kat fi mami Ya sam onot ma tsue pokaa of rom Ya tana mesapan. Ana Ayei kat matuami sam nat faarof iny rom e Gov ana man nan Vurungan Rof nane Krais. \v 6 Tana sanaan to ayei, Gov faatok bus mamin Vurungan Rof nane Krais to te favaanan iny amam tsumin man. \v 7 Ayei faan bus mami na fo mamatsiny ka te kakat iny romi tan aaven, to san tan nainy te anaanos farokot romi na Tsunaun tsura e Jisas Krais ma tabin fatabin mi Ya, ami gim rom ma pet on iny ta fo isisen fifaan to te faan iny non Aaven Taabos tan vainy fafaaman. \v 8 Ayei nai faparits maromi onot non tan fafakap, ma sikia ya ta isen te nai sab non ta iring tsumi tan nainy te tabin fatabin minon a Tsunaun tsura Jisas Krais, \v 9 tana saa Gov suu faman iny vegiau Tsunia tana ka te tsue iny non Ya, ana Ayei na isen to te fikoo bus mami ma vivangura fiisen me na Guei Tsoiny Tsunia, Jisas Krais, a Tsunaun tsura. \s1 Fuainy Vainy Fafaaman Te Takibaa Vavis Er \p \v 10 Kainon to te man fi non a fo mamatsiny ka to, mi kaa mirom fo mes a fo patang to te komainy tsue tsuk iny ronyo tsumi. Nyo sing maromin vamuinyasiny fafaaman tsonyo, tana asangan a Tsunaun tsura Jisas Krais, ami ma faonot tan vatsitsien, am takibaa vavis vaare to tana fo gum, a sikia, mi ma nat faarof iny a fo senviir faatsuts nan e Krais, am fatangan faavot to ma kaa mi tana sanaan te paparaa iny non e Gov. \v 11 Ai tovei, na kifon a ka te tsue ronyo tsumi, mes a vainy te poo me tana numaa iny guei ten Tsiloee ser tsue of vanyo na ka, ami te fatsitsien rom fapoopoan namami. \v 12 Ka te tsue ronyo to, mesapan tsumi tsue ror a ka, “Amam vovovou rom e Pol.” Ana mesapan tsumi tsue ror a ka, “Amam vovovou rom e Apolos.” Ana mesapan tsumi tsue ror, “Amam vovovou rom e Pita.” Ana mesapan tsumi tsue ror, “Amam tsun to ari, te nat faman iny rom a sanaan te vovovou fi non a mes, e Krais.” \v 13 Te sikia non ma onot tan kat fi nei aya, fiisia ten Krais, Ayei onot non ma takibaa vavis kan? Krais te gim non ma koo ir a gum iny vainy Tsunia ma kat gengen ari er faaman to, ri te kaa tana fo sanaan kat gengen! Pol kan, ayei na sikia ma mes to te mat tana pagafuan sa saup fatabin mami tana fo aveto tsumi! Ri gim kan to ma koo na asanga vanyo, Pol, tan nainy te fapeenainy maromi ri, faatok maromin u fasito tsonyo fatoobing. \p \v 14 Nyo tsue faarof rou ten Gov tsonyo te gima peenainy vaarik ta isen to tsumi, sana ina fuan tsun to te fapeepeenainy anyo to, ere, Krispas me Gaias, \v 15 ana sikia ta isen tsumi te tsue non a ka, nyi te peenan faatok iny non ya, anyi fasito varonyo Pol. \v 16 (Jio, anaanos tsom yam, eye nyo see fakats tsun rou tovei, nyo fapeenainy e Stefanas ana mesapan kan koman a numaa tsunia.) Ana nyo gim rou ma nat pis iny ta mesmes to te fapeenainy anyo ri. \v 17 Nyo paparaa rou, tsonyo gima fapeenainy ir mes panainy vainy tana saa, Krais gima jiats vaminyo ma fapeenainy ta mes, sana Ayei jiats vaminyo ma favaanan iny anyon Vurungan Rof Tsunia. Ana nyo gim rou ma favaanan iny me na nat tana mes babainy tsun, ma faamainy a vainy, u Vurungan Rof nana mat ten Krais tana pagafuan, san tana parits koman Vurungan Rof to ayei an sikia ma tan samodek babainy tsonyo. \p \v 18 A kifon a ka ma fa'arasainy anyo na saf a ka na kaatsian nana tou mat ten Jisas of rara patsun na pagafuan na, kainon ito te mamatan fifiiring non ya tsuri na vainy te naa fi ror Hel tan nainy te nongoiny rori ya, sana ri na vainy to te saup fatabiny e Gov tan fo aveto tsuri, te nongoiny ror Vurungan Rof nana sanaan to te mat of e Jisas patsun a pagafuan, ri inainy fanatnat iny ror a parits ten Gov te binun non aave rari. \v 19 Ka to te tamainy minon kirkir koman Vegiau Ten Gov, Gov te tsue na ka, \q1 “Nyo nai rurei ravainy rou a nat a rof tan vainy nat fiisok, ai tsuri kan ton vainy nat to te nom ror fo fafaatsuts tsian ana Nyo nai rurei ravainy rou fakats tsuri.” \rq (Aisaia 29.14) \rq* \m \v 20 Te kat fi non nei, Gov koo na nat tan vainy nat to ari tana monaagits to faarei non piou an nun ovei, ana Ayei gim non ma tos a nat tsuri na vainy to te pon fi ror nei arin vainy nat fiisok. Ayei gim non ma tos a nat tsurin tsoiny fifaatsuts to te pon iny ror ari natiny ror foka te tsue iny ror fo faun tana taa Jiu. Ana Ayei gim non ma tos kainy a nat tana vainy vevegiau faarof to te pon rarorin natiny vevegiau faarof iny vatsitsien me. \p \v 21 A kifon a ka to tsonyo tsue iny rou ya, muan sen Gov gima famanat iny ta mes ma natiny Ya tana fo nat te kaa mirori, sana sikia, Ayei pisan ma saup fatabin ir a vainy to te faason ten Krais, ito tan Vurungan Rof nane Krais te favaanan iny amam, sa rin vainy vavaajets pon iny ror yan vegiau piou an nun ovei. \v 22 Taa Jiu te pon iny ror vegiau to ayein piou an nun ovei, tana saa ri komainy ror ta mes ma faatok iny vegiau tsunian man tan ka iny faatok te kat non ya. Ana rin vainy sikia ma taa Jiu pon kan iny ror yan vegiau piou an nun ovei, tana saa ri komainy ror ta isen ma faatok rari na nat a rof nan vegiau tsunia te faduem bus fo mes a fo vegiau. \v 23 Sana mam favaanan tsun iny rom a ka to, Krais mat patsun na pagafuan tan fo aveto tsura, kainon to te tsugei fi rori na taa Jiu, ri tsukakab ser gotsiny er; ai to kan tsuri na vainy sikia ma taa Jiu, pon finy rorin piou an nun ovei, \v 24 sai to tan nainy te favaanan iny romam vaanan nana mat ten Krais patsun na pagafuan, arin vainy to te fikoo bus rari faarei raror vainy Tsunia fatoobing, ito ri na taa Jiu, ana ri na vainy sikia ma taa Jiu, te nongoiny ror vaanan nane Krais, ari inan fanatnat faman bus iny e Krais, Ayei na parits ten Gov, ana Ayei na nat ten Gov. \v 25 U man, tana saa u Vurungan Rof nane Krais to te pon iny ror a vainy, u piou an nun ovei, faatok iny non a nat ten Gov te kaatsian fafis iny non na nat te faruak ror a vainy, an Vurungan Rof nane Krais to ayei, te fakats ror a vainy faarei non a tameruts an sikia ta parits nan, ka to ayei te faatok iny non a parits ten Gov te parits fafisfis iny non a parits tana vainy. \p \v 26 Fakats yam to tsumi, fuainy vamuinyasiny faaman tsonyo, tabuiny fikoo maromi Gov ma faaman ami ten Krais, a sikia ma mi faavot to ari, to te pon fi rori na vainy nei amin vainy nat fiisok; ana sikia kan ma mi faavot to ari, to te pon fi rori na vainy nei, amin vainy reits fiisok; ana sikia kan ma mi faavot to ari, to te tapogaar ising me nuatsir vainy tsian gen aatouf. \v 27 Sana vainy to te pisainy bus e Gov, arin vainy to te kaa miror fakats nun matar a mesapan, ai tan kat to aya, Gov farejiaf famainy non vainy nat tana monaagits tovei. Ana vainy ton mes vainy te tagei fi rarori nei u vainy tameruts, Gov pisan bus rari ma farejiaf Yan vainy te kaa miror a parits a reits. \v 28 Ana Ya pisan raton vainy sikia tu asangan tana monaagits tovei, ito na vainy to te tagei fi rarori ri er sigan ratuari faarei raror ka babainy tsun. Tan kat to ayei Gov natiny kat raror vainy te kaa miror asangan karap ana parits a reits faarei raror ka babainy tsun. \v 29 To sana sikia ta mes onot non ma tenoor pinpin tan nainy te tsutsun non ya matan e Gov, \v 30 tana saa Gov kat bus mami sam kaa rom koman e Krais Jisas, sen Krais kat rara sa ra arasan iny a nat a rof ten Gov, ai Krais kat fatavaroiny ratuara matan e Gov. Ana Ayei na isen to te nom ravainy non a fo iring an fo aveto tsura ana Ayei kat fataabos ratuara. Ana Ayei puruur kan ratuara tana parits tan aveto. \v 31 To sa faarei non a ka te kirkir busen koman Vegiau Ten Gov te tsue, \q1 “E sei na mes to te komainy tenoor vavis minon ta ka ee, ayei ma tenoor iny a ka te kat bus a Tsunaun.” \rq (Jeremaia 9.24) \rq* \c 2 \s1 Pol Vegiau Tsuk Iny A Mat Ten Krais Tana Pagafuan \p \v 1 Fakats vanyo yam faarei rou a ka iny faatok mami tan nainy te ruak mi nyo nei tsumin vamuinyasiny fafaaman tsonyo, ma tsue of im yam Vurungan Rof to te tsue fanat bus iny e Gov tsura, nyo gima tsue of mamin Vurungan Rof to te poo ising me tan ta isen ta mes to te vevegiau faarof non, ge nyo gim ma tsue of mami faarei rou a mes a nat, nat fafisfis iny rou a mesapan, \v 2 tana saa nyo fakats you, nyo anofe na fo mamatsiny ka to te kaa fifiisen vaminyo mi, ana nyo tsue of matuami ten Jisas Krais tsun, ana ka na kaatsian nan ya to, Ayei mat patsun na pagafuan ma saup fatabin rara Ya tan fo aveto. \v 3 Ai tan nainy te tsutsun anyo mata mami nyo faarei ton a mes a tameruts, nyo oraav, ana nyo totoroor ovei vato. \v 4 Ai tan nainy te favaanan iny anyon Vurungan Rof, nyo gima sog mami ma faamainy ya, tana saa nyo gima favaanan iny ya, ma amus anyo mi tan vegiau samodek tsonyo, a sikia, sana nyo koman mami ma faamainy ya, tana saa Aaven Taabos kat mami sam faamainy ya fiisen me na parits Tsunia. \v 5 Ai tovei, a faaman tsumi sikia ma kifon iny a nat tana mes, sana faaman tsumi te kifon iny non a parits ten Gov. \p \v 6 Sai tan nainy te kaakaa nyo fapoopoan nar vainy fafaaman matsua men aaver, ito ri faason fatatabin ana ri manaats fatatabin to na Tsunaun, Nyo favaanan of rarorin Vurungan Rof, to te faatok iny non a nat tsian te kaa minon e Gov. Ana sikia ma vaanan, to te tsue iny ror fo vainy nat tana monaagits tovei roman, ana sikia kan ma vaanan, to te tsue iny ror fuainy tsoiny mumua tana monaagits tovei, ito te kajiaa babainy eraror tan nainy te faarei nats non e Krais, a Tsunaun. \v 7 San Vurungan Rof to te favaanan iny romam u amaraav faatok iny non a nat tsian ten Gov, tana saa u Vurungan Rof to ayei, te poo fi me ten Gov. U Vurungan Rof te pokei minon a nat tsian a takop ten Gov tan nainy te fakats faamuainy Ya muan tabuiny fapogaar non Yan puputaa to, ana fo mamatsiny ka te pisainy Ya ma kat of rara Ya. Sana Ayei gima pokei of ya ta isen ta mes tanik me muan sa onot roman. \v 8 Ana sikia ta isen ta tsoiny mumua tana monaagits to te komainy ma tsue iny a man, ten Gov kaa minon a nat tsian fiisok, ito te kat fi Ya na fo mamatsiny ka, tana saa ito ma arasan fi ri, ri tabuiny gima atsuiny famat a Tsunaun ri te fagageits Ya tana pagafuan, tana saa Ayei na isen to te pue na sanaan ten Gov ma fafaan rara Gov a fo mamatsiny kan saavits te fakats Ya ma faan iny tsura. \v 9 Sai te faarei tsuiny kainy non Vegiau Ten Gov, te tsue na ka, \q1 “Matar vainy te gima tagaa bus, an teina rari gima nongon bus, ge na vainy gima fakats a fo mamatsiny kan saavits to, te kakoiny of bus rari Gov, ito na vainy to te mangiir ror Ya.” \rq (Aisaia 64.4) \rq* \m \v 10 Amam amaraav natiny rom fakats famumuan takop ten Gov to, tana saa u Aaven Taabos ten Gov te tsue of bus mamam yan fuainy amaraav. U man, tana saa u Aaven Taabos te sainy vavis non a fo mamatsiny ka, ai to kan tan a fo fakats kinai kaatsian ten Gov. \v 11 A sikia ta isen ta mes te natiny non fakats tana mesmes tsuan, san aaven tana mes patsukanen to tsivon te nat fatoobing iny non fakats tsunia tsivon. Jesan kan, a sikia ta isen ta mes te natiny non fakats ten Gov, san Aaven Taabos ten Gov tsun, Ayei natiny non fakats ten Gov. \v 12 Ai to tsumam amaraav, amam gima natiny e Gov tan fakats tsun tsumam faarei te fakats fi ror aaver vainy tana monaagits to, a sikia, san e Gov tsun faan bus mamam Aaven Taabos ma faatsuts mamam Ya, ma nat faarof iny amam fo mamatsiny ka te faan babainy iny e Gov tsumam. \p \v 13 Ana foka to aya, a foka te tsue pokei amam. Amam gima tsue pokei iny rom a foka ten Gov, tana sanaan te fafaatsuts tsun iny romam tan nat tana mes babainy, a sikia, amam tsue pokei iny rom ya, vovou iny rom Aaven Taabos, to te fafaatsuts maromam ma vegiau iny. Tan kat to aya mam fafaatsuts rom a vainy te kaa miror Aaven Taabos, tana foka te faatsuts maromam Aaven Taabos te fafaatsuts fiisen miromam vegiau poo fi me tan Aaven Taabos. \v 14 Sana mes a sikia tu Aaven Taabos koman ya, te gim non ma arasan iny a foka to te faatsuts iny non Aaven Taabos ten Gov, tana saa ayei fakats non Ya faarei non vegiau piou tsun. Ana mes a ka, ayei gim non ma inainy fanatnat vaarik rari, tana saa a mes tsun to te kaa minon Aaven Taabos onot non ma faaroiny a foka tan Aaven Taabos ten Gov. \v 15 Sana mes to, te tagaa ot finy non yan Aaven Taabos, ayei onot non ma faaroiny a foka ten Gov, ana ya te arasan irari, sana sikia ovei ta mes to te sikia non ma kaa men Aaven Taabos onot non ma arasan iny a tsoiny favaanan ana ayei te faaroiny ya, te rof fi non ya ge iring fi non ya. \v 16 A kifon a ka to, tsonyo tsue rou tana mes te sikia non ma ka men Aaven Taabos ten Gov, te gim fi non ya ma faaroiny faarof a mes to te kaa minon Aaven Taabos ten Gov to, tana saa te kirkir en koman Vegiau Ten Gov, to sa tsue na ka, \q1 “A sikia ta isen ta mes te natiny non a ka te fakats non e Gov, ana sikia ta mes kan te onot non ma faatsuts Ya.” \rq (Aisaia 40.13) \rq* \m Sana ra to te kaa miror Aaven Taabos koma rara, natiny ror a foka te fakats e Krais ana ra onot ror ma arasan iny a foka ten Gov. \c 3 \s1 Pol Me Apolos, U Tsoiny Binun Ten Krais \p \v 1 Sana min vamuinyasiny fafaaman tsonyo, tan nainy te kaakaa fiisen mi nyo mi na aya, nyo gima onot ma vegiau tsumi faarei te vevegiau fi nyo tana vainy to te kaa miror Aaven Taabos te tagaa ot rarori. A sikia, nyo vegiau bus you tsumi faarei rom vainy to te vovovou tsun iny rom kat tan puainy mes to te tagaa ot rarori tana saa, tan nainy te faarei amin vainy fafaaman foun mi faaman to ten Krais, ana mi gim to ma arasan vaarik ma faaroiny a ka na rof ana ka na iring ma kat ami. \v 2 Nyo faatsuts bus mami na foka ten Krais ton sikia ma fisikii ma arasan iny ami ya, faarei non a moun te fasus non a guei a meran a sus. Nyo gima faatsuts mami na foka ten Gov iton fisikii an karap, tana saa ami gima kakoun of rari, faarei tsuiny non a guei a meran a sikia ma kakoun a ainy to na kainy ainy a tsuaar. Sana nyo reesik kan varou ma tsue, mi sikia ma kakoun farokot a nom to tu fafaatsuts nar fo kan fisikii to, \v 3 tana saa ami vovovou iny rom kat tan puainy mes tsun to, to te tatagaa ot iny non ya, ana kifon a ka to tsonyo tsue rou, tana saa, ami fifitsufainy, mi vatsitsien fifiisen mito na mesmes, sa faatok iny non a ka ami vovovou iny rom kat tan puainy mes tsun to te tatagaa ot iny non ya, faarei rarom mes vainy vavaajets tana monaagits to, ito te gim ror ma natiny e Krais. \v 4 Ka to ayein man, tana saa tan nainy te tsue non a mes, “Anyo vovou rou e Pol,” ana mesmes a mes te tsue na ka, “Nyo vovou rou e Apolos,” ami kaa faarei tsuiny rom vainy vavaajets tana monaagits to. \p \v 5 Fiisia, mi ma fakats vaare Pol me Apolos faarei rarorin vainy karap. Amam tsoiny binun tsun ten Gov, to te favaanan of maromin Vurungan Rof Tsunia, ma faaman ami ten Krais. Isiseiny mes to tsumam te kat non a binun to te faan iny a Tsunaun tsumam ma kat ya. \v 6 Kainon to tsonyo na isen a mes to te tanik a binun ten Gov fapoopoan namami, ana nyo na vaamuan nana mes to te favaanan iny Vurungan Rof nane Krais naa tsumi, sa faarei non a mes te reev fua koman tan tanun, ai Apolos fagovet pis naa to tana binun ten Gov fapoopoan namami sa fafaatsuts fatsiainy pis mami yan fifaatsuts ten Krais, an tana sanaan te koman fi maromi Gov ma kaa mi, sa faarei non a mes te tsiiun fua na aurom, Gov tsun na isen to ayei te kat non a binun to ma taan faarof ya, faarei non puputaa, ana nuaf, ana ruat to te kat non fua to ma gian faarof ya koman tanun. \v 7 Sa mi ma natiny a binun te kat a mes to te tanik finy ya na binun, a sikia ma kaa na karap, ge jesan kan tana binun te kat a mes to te fagovet fin naa ya na binun, ana sikia kan ma kaa na karap, sana binun to te kat non e Gov a ka na kaatsian fiisok, tana saa e Gov tsun a isen to te fagiainy non fua ma gian en ya. \v 8 Ana mes pis a ka, a isen a tsoiny binun te tanik non a binun, ana mesmes te fagovet pis naa tana binun to ayei, ana binun to te kat kat ror isiseiny mes, ton senviir karap tsun. Tan kat to aya Gov nai tafainy raror isiseiny tsoiny binun to ari tan kat tana binun to te kat ari. \v 9 To sami ma natiny a ka to, Gov Ayei na isen tsun to na karap, tana saa Ayei jiats mamam ma binun faavot tana binun Tsunia. Ai Gov Ayei na isen to te fasito marom anyi, faarei tsuiny non a taman tanun te fasito iny non tanun tsuan. Ai Gov Ayei na isen to te binun fiisen marom anyi, faarei tsuiny non a tsoiny fatsun numaa te fatsuiny fi non ya na numaa tsuan. \p Nyo komainy faatok maromi tan fo tsoiny binun ten Gov, ma tamomots faarof a binun to te faan iny Ya tsuri, Ami na fokinai to ari, to te fasito iny rom e Gov, te faarei rom a numaa to te kat e Gov ma kaa Ya gagon. \v 10 Tana koma ree'un ten Gov to, sa jiats vaminyo ma binun tana numaa to ayei, to tsonyo fagum faarof ovei na poon nana numaa men fats faarei rou a tsoiny fatsun numaa na nat fiisok, ai tovei a mesmes a tsoiny fatsun numaa te fagovet pis naa non tan binun patsun a poon nana numaa to ayei. San isiseiny tsoiny fatsun numaa to ma tamomots faarof to te fatsun numaa fi non ya, ito, ayei ma tamomots faarof a ka te faatsuts iny non ya, ana ayei ma pangis geinygeiny vaaren fifaatsuts ten Krais, \v 11 tana saa, Gov te fagum bus e Jisas Krais Ayei tsun Tsivon, ana Ayei faarei non a poon nana numaa, an ta isen ta mes sikia non ma fagum pis naa ta mes ta poon nana numaa patsun Ya, a sikia, Ayei tsun a isen to te kat fatavaroiny rarora matan e Gov. \v 12 Nainy te binun ror tsoiny fatsun numaa, ma fakap ari na numaa ten Gov, ari binun faarof ror tan fafaatsuts iny a man, ri te faan iny vegiau rof tana sanaan iny faason ten Krais, ana ri te faatok iny kat rof tsuar, faarei te bibinun mirorin gol gen silva gen fats mamarof foiny nan yan nai jias, ma fatsuiny ari na numaa ten Gov. Ana mesapan sikia ma bibinun faarof, tana saa ari sikia ma tamomots faarof a fo fifaatsuts tsuar, an kat tsuri, ri te fafapaas pinypiny a tsivor faarei non te bibinun fiisen mirorin nau ge na aufing gen gotof. \v 13 A fo viir binun to te kat kat ror isiseiny mes, nai tapokaa fa'arasan non tan Nainy te kat non e Krais vaatsuk Tsunia, tana fo mamatsiny ka faavot, tana saa, Ayei kat non vaatsuk tana binun te kat bus isiseiny mes, ana Ayei te faatok rari, ito te rof fi non ya ge iring fi non ya. Sa faarei non a vaasip to te vabinun me na tsoiny fatsun numaa, sa fatsuiny a numaa ana ya tanaf mi towan guaf, ma tagaa ya, a saf a rof ana savits nan ya na, sa gima akoor, ana saf a iring nan ya sa akoor en na. \v 14 To te tagei finy non e Krais a binun tana mes a rof ana savits sa gima akoor, Ayei nai tafainy non a mes to ayei tana binun a rof ana savits te kat ya. \v 15 Ai to te tagei finy non e Krais a binun tana mes a iring sa akoor en, ayei kan gim non ma nom oiny ta tafan ta rof tsuan, a sikia ovei. Ayei faarei non a mes to te sof naa non koman guaf an guaf te akoor ravainy a binun tsunia, sana ayei nai tafuts osing minon guaf to ayei me na toto tsuan. \p \v 16 A kifon a ka ma arasan iny amin fapapaar nana fatsun numaa to, eye mi nat em, teeva, ami faarei rom a numaa to te fagum fuainy en ana taabos ka iny vovou tsun iny koman ten Gov, an Aaven Taabos ten Gov te kaa aave mami. \v 17 Sai to te rurei ravainy non ta mes a numaa taabos ten Gov, ito te amus fi non yan vainy fafaaman ten Krais tan fanaginy tsue tan fafaatsuts gam tsunia ge tan vovou iny kat iny tsikoor, Gov nai fakajiei non a mes to ayei, tana saa a numaa ten Gov, tovei, u vainy fafaaman ten Krais, arin taabos an fasito Tsunia fatoobing, ana mi patsukan te faarei rom a numaa taabos to ayei. \p \v 18 Kat non san ta isen gam iny a tsivon! Ito te fakats fi non ta isen ta mes fapoopoan namami, faarei non ayei na nat fiisok to te fakats fi ror vainy vavaajets tana monaagits tovei, ayei ma faonot tan fakats fi nei, ayei na nat fiisok, ma fakats ya na foka to te fafakats fi non e Gov, sa ayei nat vaarik iny non ya, \v 19 tana saa, a ka te pon iny ror vainy vavaajets tana monaagits to, tagei faarei rori na nat a rof te faarei non, piou ovei matan e Gov. Te faarei tsuiny kainy non to te kirkir bus iny ya koman Vegiau Ten Gov, sa tsue na ka, \q1 “Gov nom a nat tana vainy vavaajets tana monaagits to sa faatok rari, faarei raror vainy piou ovei.” \rq (Job 5.13) \rq* \m \v 20 Ana mes pis a ka te kirkir bus iny ya koman Vegiau Tsunia, \q1 “A Tsunaun natiny non a foka to te fakats rora vainy tana monaagits to, sa faarei non a ka babainy tsun.” \rq (Kooma Iny Vadou 94.11) \rq* \m \v 21 Kat non san ta mes tenoor vavis iny a tsoiny mumua to te onot non ma faakouts mami. A sikia ta kifon ta ka ma sainy vavis ami tan ta fo tsoiny mumua to an ta ka ta fo rof, to te poo minon tan ta mes ge ta ka iny faakouts mami, tana saa, a fo mamatsiny ka te fasito bus iny ami. \v 22 Fo tsoiny mumua faarei raror ere Pol me Apolos ai Pita, te fafaakouts maromi. Ana fo mamatsiny kan saavits tana monaagits tovei fasito iny romi. A toto na suu fasito kan iny romi, ai Gov saup fatabiny bus kan mami tana mat a suu. A fo mamatsiny kan savits tan nainy roman, to te kaakaa rora an fo mamatsiny kan saavits tan nainy te naa minon vou, a fo mamatsiny ka to ari, fasito bus iny romi, \v 23 tana saa, amin fasito fatoobing ten Krais, ai Krais kan a fasito ten Gov. \c 4 \s1 Pol Ana Taa Korin \p \v 1 A sanaan to ayei, ma tagei fi mamam a vainy to, amam tsoiny binun ten Krais, to te tatagaa ot iny rom kat iny favaanan iny a foka to te tatakop muan sen Gov gima tsue pokei of ya na vainy. \v 2 Nainy te tagei romin tsoiny tatagaa ot to ayei ito te fafaason fi ror a vainy tsunia, tsunia te kat a binun tana tsunaun, vaamuan nana ka tsunia ma kat tovei, ayei ma suu faman iny a binun tsunia ya te manaats a tsunaun tsunia. \v 3 Sai tovei mi pon fi rom nei te toobing non tsumi ma faaroiny mamimam fuainy tsoiny mumua, to te kat faarof fi romam a binun tsumam ge na sikia. Sai to tan fakats tsonyo, a sikia ma kat fuainy, ito tsonyo, to te pon fi romi nei, ge na vainy tana fo mes a fo fan te pon fi rori tsonyo. Eye! Nyo gima tagaa rou puau, nyo te faaroiny ta ka, nyo kat rou a binun a rof ge na iring to te pon fi romi tsonyo. \v 4 Kainon to te gim fi ronyo ma natiny ta ka ta iring tana binun tsonyo, te sikia non ma faarei vanyo na mamanaat. A isen tsun to te faaroiny a ka te kat faarof fi ronyo na binun tsonyo ge na sikia, a Tsunaun tsun Tsivon. \v 5 To sana mi ma faaroiny vaare ta mes, to te kat faarof fi non ya na binun tsuan ge na sikia tabuiny fagum non e Gov nainy kat vaatsuk tana vainy ito, tan nainy te naa minon a Tsunaun ma kat Yan vaatsuk tana vainy. Ayei nai pokei faruak non fakats te takop non komar a vainy tana arasan. Ai tan nainy to ayei, Gov nai tsue iny paparaa non ten sei na mes ee, tamainy non a tafan tana binun to te kat ya. \p \v 6 Vamuinyasiny fafaaman tsonyo, tan fo mamatsiny ka to, to te tsue nyo te pon fi ror a vainy tan fuainy tsoiny mumua tsuri, nyo faatok mami na tsivou ai Apolos kan ma faakouts mami, ai tan kat to ayei, to te tagei fi varomi mam a ina fuan tsoiny mumua, mi onot rom ma arasan iny a kifon a ka to te tsue na ka, “To te faaroiny romin tsoiny mumua tsumi, ami ma vovou iny a ka to te kirkir en koman Vegiau Ten Gov.” Ai tan kat to aya, a sikia ta isen tsumi nai tenoor vavis non, ana ya te fatsiitsii na mesmes a tsoiny mumua faarei non ya te karap fafisfis iny non a mesmes, \v 7 tana saa Gov gima faan mamin gumgum ma faaroiny amin tsoiny mumua tsumi. San e Gov te faan manyi na fo mamatsiny ka te kaa mirom anyi, ami ma tenoor vaare, men kat nan kat iny pisainy tsoiny mumua, tana saa Gov faan mami na fo mamatsiny ka te kaa miromi. \p \v 8 Ami ma fakats faparits vaare na fo nat tsuam, sana mi kat bus finy ya nei, ami kat faarei me na mes a masun ito te gim pis non Aaven Taabos ma fafaatsuts ya. Mi kat fi nei, tsumi pon fi rom nei to te nom fi min fo fifaan tan Aaven Taabos, te faan iny Ya tana vainy. Ami kat faarei to te tabin fatabin bus name Krais ana Ayei tanik iny tagaa ot iny to na monaagits tovei, ana mi tanik kan to iny tagaa ot fifiisen mi Ya, sana mam, a sikia. Eye, u man ovei, nyo komainy maromi ma tagaa ot bus, ma tagaa ot faavot amam amaraav fifiisen mamimi. \v 9 Sai te gima kat fi non nei, tana saa, tana tatagaa tsonyo, Gov fakaa mamam faarein amaraav, sikia ma kaa me tu asangan vaarik tana fokinai, ana vainy fakats maromam faarei rarom vainy sikia ta rof namamam, onot tsun non tan atsun famat ravaa, ai tana saa amam faarei rom a ka to te tagei ror a vainy er oor matuamam. A fokinai te tagei maromam fifiisen mi ror fuainy morena, ana vainy faavot kan. \v 10 Ana mesapan pon maromam amaraav faarei rom vainy piou, tana saa mam binun rom ten Krais. Sana mi pon iny maromin vainy nat, ito te fakats fi romi nei, mi onot rom ma kat a fo mamatsiny ka, tana saa ami fasito iny rom e Krais. A mesapan pon maromam faarei rom vainy tameruts tana binun tsumam iny pokei faruak nan vegiau tana vainy, ma vovou iny ari ya. Sana mi pon iny rom a tsivom vainy parits an reits. Mi pon iny rom min vainy rof, ana vainy ma fatsiitsii mami, sana mam faarei rom a ka babainy tsun matar a fo kinai. \v 11 Onot non tan ar nainy tovei tsun mam nai ves rom mam te iinyu. Ana sikia ma fafakap nan a foka to, amam sikia ma kaa me tu raarav tu onot iny vau. Ana vainy rarapits fifiiring maromam. Ana mam taan vavis rom tana fo fan faarei rom vainy sagoor, a sikia ta fan tsuri. \v 12 Mam binun faparits rom mam te siiva, ma nom amam ta painy moni kainy foiny ta ka iny faakouts mamam. Tan nainy te sak maromam a mesapan u vegiau, mam gim rom ma fatanai rari, a sikia, mam faparits tsun rarori, mam te rangats e Gov ma faakouts rari. Nainy te kat fatafisuan maromam a vainy vavaajets, mam gim rom ma fatanai rari, mam tsutsun fareits faamo patsukan marom. \v 13 Nainy te tsue fifiiring maromam a vainy, mam biny fatabiny rarori fiisen men vegiaun rof. Ana mam faarei rom a moor kaa minon a nungan, ge faarei non a fo viirak sanging vavis ror namaan sa tanik patsukan me muan sa onot roman. \p \v 14 Nyo kirkir a foka to, tsonyo tsugainy rou ma farejiaf mami, a sikia, sana nyo, komainy faatsuts maromi na foka, kat faarei maromin fuainy guei tsonyo, to te mangiir fiisok ronyo, \v 15 tana saa kainon to te fafaatsuts fi mami rin vainy a kinai fiisok, e Krais, sana mi na sikia tu taman tu kinai, tana saa, anyo na vaamuan nan a mes to te tsue of mami Krais. Tou kaa tsumi koman e Krais Jisas, anyo tsun na isen to te kat mami sam faason ten Krais, tan nainy te favaanan of anyo min Vurungan Rof Tsunia. \v 16 To sana nyo koman maromi ma vovou iny kat tsonyo, to te katkat fi nyo. \v 17 Ana kifon ya to tsonyo jiats naa Timoti ma vavis nan ya tsumi. Ayei faarei non a guei tsoiny to te kaa mironyon mangiir tsian tsunia, ana ayei kan suu faman iny binun tana Tsunaun fifiisen men kat tavaron. Ayei nai gungun fatabiny pis maromi tana ka te tsue of bus im yam, ten Krais Jisas, ana ka te tsue of rara Ya ma kat ara, faarei to te fafaatsuts fi nyo rin viir gum iny vainy fafaaman tana fo mamatsiny fan ma vovou iny ari ya. \p \v 18 Mesapan tsumi na aya, pon fi nei, nyo tsugainy naa mirou, a nak matuami, tana saa nyo oraav rou ma vegiau tsumi, tana fo patang naa to. Ana ri fapaas to na tsivor ri tenoor fiisok to. \v 19 Sana nyo naa mirou tovei tsun, ito te koman fi non a Tsunaun ma naa minyo, ana nyo te nai tagaa ir a vainy to te pon iny ror a tsivor, faarei raror vainy karap to te onot ror ma kat patsukainy ta ka, ge arin vevegiau fiisok. \v 20 Nongoiny yam a ka to, nainy te tagaa ot iny non e Gov a toto nana mes, mesapan onot ror ma inainy fanatnat iny e Gov te tagaa ot rarori, sikia ma tana sanaan to te vegiau tsun non ya, san e Gov fainy non ya na parits a reits ma vovou iny yan kat tavaron Tsunia. \v 21 Sai tovei, u koman tsun tsumi ma pisainy ta sanaan te kat fi ronyo ei te ruak naa ronyo naa. Fiisia, mi komainy varonyo ma naa fiisen me na auwei nimau ka iny fasaraa mami faarei non a taman te faan iny non a fasaraa tana guei tsunia, ge mi koman varonyo ma naa me nyo te vegiau faarof tsumi? Jio, vatsvats yam a tsivom ai nyo te naa me fiisen men koma tamee ma tsue of anyo min mangiir tsian tsonyo te kaa non tsumi. \c 5 \s1 Pol Fa'agaagoiny Kat Iny Tsikoor Fapoopoan Nar Vainy Fafaaman \p \v 1 A isen a mes te tsue of vanyo na ka to, kaa minon a isen a mes fapoopoan nana gum iny vainy fafaaman tsumi te kat, kat iny tsikoor, an kat to ayein iring vavajia ovei, iton vainy vavaajets te oraav fiisok ror ma kat ya, i tovei, a mes to ayei fipisui fatatabin minon e fatsinan, e natsun taman ya fatoobing. \v 2 Sa kat fei mi kaa babainy rom ana mi pon fi rom nei amin vainy karap to? Sikia, ami ma reesik am susuiny matan iny ton kat tovei, tana isen a mes to fapoopoan namami te kat finy yan aveton iring vavajia ovei to, mi ma fakei fajesa osing ya na gum tsumi. \v 3 To tsonyo, kainon to te gim fi non puainy mes tsonyo ma kaa fiisen mamimi na aya, a aave vanyo kaa fiisen mamiromi, ana nyo kat bus fakats tsonyo ma fakei fajesa osing ami na mes to ayei faarei varonyo te kaa rou na aya. \v 4 Tovei, kat yam a ka to: ami ma vaaguam faavot tana asangan a Tsunaun, faarei varonyo te mumua maromi tan vaaguam fifiisen vaminyo, ana parits a reits tana Tsunaun te kaa fiisen mamimi. \v 5 Ami ma fakei fajesa osing naa ya na gum am faan iny naa towa ten Satan ma kat fifiiring ya na puan ya ma takopis osing yan aveto tsunia, ai Gov te saup fatabiny a aaven ya onot non tan nainy te kat non a Tsunaun vaatsuk tana vainy faavot te tabin fatabin mi non Ya. \p \v 6 Te gim non ma toobing tsumi ma tenoor pinpin iny a tsivom tan nainy te kaa non a mes a aveto naa to fapoopoan namami. Eye ami nat rom tan a ka te tsue of rara ya. “A ar kakaii tsun nan yis te kat fatsub non koinykoiny faavot.” Sa faarei non, to te kaa fi non a mes naa to fapoopoan namami a kat kat fatatabiny ton aveto, ayei kat fifiiring non a gum iny vainy fafaaman faavot. \v 7 Faarei non a taa Jiu ma nom ravainy yis faavot, koman a numaa tsuar tana saa a koinykoiny tan Guainy iny Fakats Fatabin a sikia ma kaa me tu yis nan, jesan kan, ami ma nom ravainy fo aveto faavot te kaa non fapoopoan namami ma kaa iny taabos mi rin gum iny vainy fafaaman faarei raror vainy taabos u fasito ten Krais, tana saa a tsunei siip tan Guainy iny Fakats Fatabin tsura e Krais te mat bus en, sa pats mami tan aveto faavot tsumi. \v 8 Sai tovei ara ma mamagat tana ka te kat bus e Krais tsura, ana ara ma faareir a taa Jiu to te nom ravainy ror yis tamuan tsuar. Famanat vaare yam ta mes fapoopoan namami ma kat yan kat to te kat kat fatatabiny ya muan, ito tan kat iny koma iring iny a mesmes an kat iring vavajia, a sikia, ara ma kaa tana man an kat taabos. \p \v 9 Nainy te kirkir naa nyo tsumi muan, nyo tsue of matuami ma sovaar vaare mi fapoopoan nar vainy tsitsikoor tovei. \v 10 Eye, sai te tsue ronyo na ka to, nyo gima tsue tsuk ir a vainy vavaajets tana monaagits to ma gima sovaar ir a mimi ri. Nyo tsue rou a ka to tana saa mi kaa em fapoopoan nar vainy ton: vainy tsitsikoor, gen vainy ton mamataguas iny a ka, gen vainy ton kakarainy sei ka tsuri, ana vainy ton fafaatouf kaisa. Sai to te pon finy romi ma sovaar vaare ir a vainy vavaajets to ari, te opaar non tsumi ma naus osing a monaagits tovei. \v 11 Tovei, nyo kirkir rou ma fa'arasainy anyo na ka te kirkir of bus im yam muan. Nyo tsue rou a ka to ami ma sovaar vaare ta mes to te koo fi non ya na tsivon a mes a fafaaman, ana ayei tsitsikoor en, ge mataguas en, ge fafaatouf kaisa en, ge sak babainy non ya na mesapan a iring, gen vainy jijiu fapeepiou, gen vainy gamgam an kakarainy nom ka tsuri. Ami kan ma ainy fifiisen vaare men vainy to ari, \v 12-13 tana saa, a sikia ma binun tsonyo ma faaroiny vainy vavaajets to. Gov tsun Tsivon, kat non vaatsuk tsuri. Sana mi ma faaroiny tsuiny vainy fafaaman to te kat ror aveto te kaa ror tana gum iny vainy fafaaman tsumi na! To sana mi ma kat fi em tovei, to te kirkir fi en ya koman Vegiau Ten Gov, \q1 “Nom ravainy yam a mes a iring vavajia ovei naa to fapoopoan namami am fakei fajesa osing matuami ya!” \rq (Faun 17.7) \rq* \c 6 \s1 Vainy Fafaaman Ma Mei Vaare Naa Na Mesmes Tsuan Tan Vaatsuk \p \v 1 Nyo komainy kirkir pis of maromi na mes a patang te kaa miromi naa to: nainy te fatsitsien minon a isen tsumi na mesmes a vamuinyasiny fafaaman tsuan, ayei ma naa vaare tan vaatsuk tan vainy vavaajets ge tan fuainy tsoiny vaatsuk vavaajets ma faaroiny kainy ari na saf a toobing nana ka te kat ya na. A sikia, ayei ma rangat ir fuainy vainy fafaaman ten Krais ma kat arin fakats tsuar ten sei tsumi ee te toobing fi non ya tsunia. \v 2 Ge ito te fakats romi ma mei nana mes a fafaaman to ayei tana tsoiny vaatsuk a vavaajets ayei na sanaan a rof tan faaroiny faarof fatsitsien tovei, to sana nyo fakats fi rou nei ami gima nat fi nei, u vainy fafaaman to ari, te nai kat ror vaatsuk tan vainy vavaajets tana monaagits to tan ta fo nainy te naa minon. Jio, ami nai kat rom vaatsuk tana vainy vavaajets tana monaagits to, to sana, mi onot rom a faaroiny fo mamatsiny fatsitsien kakaii to fapoopoan namami. \v 3 Eye mi natem ara nai kat ror vaatsuk tana fo morena. Sa mi onot rom a kat fakats tsuam tana fo mamatsiny patang kakaii to tan mamatsiny nainy. \v 4 Sai to te ruak fi non fatsitsien tan ta saf ta fo nainy ei na, mi ma tanyir fuainy vainy fafaaman tana gum fapoopoan namami faarei raror vainy to te kaa miror ar nat a kakaii ma kat arin fakats tsuar tana fo patang tsumi, tana saa ari nat faarof fafisfis pis iny ror fuainy tsoiny vaatsuk to te gim ror ma natiny e Gov. \v 5 Nyo kat rou a ka to ma rejiaf ami! Eye u man, kaa minon ta isen ta mes ta nat ana mi onot rom a sab ya koman a gum tsumi to ma kat yan fakats tsuan tana fo patang to fapoopoan nar fuainy vainy fafaaman. \v 6 Sana sikia, a isen a mes a tsoiny fafaaman karainy mei tsuiny naa non na mesmes a tsoiny fafaaman tana fo kokokof ma fatoobing ya na fo patang to fapoopoan narari ana pan a iring fiisok nan ya to, ayei rangats non a mes to ayei na vavaajets ma fatoobing ya na patang tsuan me na mesmes a tsoiny fafaaman to ayei. \p \v 7 Eye, kifon fatsitsien te mei mami tana fo kokokof ma kat arin vaatsuk tsumi er fatoobing to na fo patang tsumi faatok iny non a ka, ami duem busem tana tou kaakaa tsumi fiisen men mes panair vainy fafaaman. Te rof fiisok pis non tsumanyi ma tanyiny a mesmes tsuam ma kat fifiiring manyi ya, nyi te gima mei naa ya tan vaatsuk, ge rof fiisok pis non tsumanyi ma tanyiny a mesmes ma nom osing mami ya na ka te fasito iny rom anyi, nyi te gima mei naa ya tan vaatsuk. \v 8 Sana sikia, mi mei naa na fo patang tsuam tana vainy vavaajets. Ana mi kat a ka na iring tana mesapan, ana mi kan te gam irari mi karainy nom to na ka te fasito iny rori, ana mi kat patsukan fi emarom tovei tan vamuinyasiny fafaaman tsumi. \p \v 9 Ami ma faonot bus tan gam iny a tsivom tana foka na fo iring te katkat romi faarei romin gima iring! Ami ma faonot tana saa ami natem to tsuri na vainy to te katkat ror a iring, a sikia vaarik ta ar pan tsuri tana Waan ne Gov. Fagaug vaare yam a tsivom; to te fifiinaum fi ror a vainy, ge ito te fafaatouf fi rorin mes a fo kaisa tan gov gamgam, ge to te tsikoor ge fipisui fiisen mirorin muiny fanging, ge to te kat fiiring ror tsoiny min mes guei tsoiny to te faruak non a rejiaf, ge to te fanging fatabiny fi ror tsoiny min mes tsoiny; \v 10 ge to te faarei ror vainy, u vainy kakabuts, gen vainy mataguas iny a ka, gen vainy jijiu fapeepiou, gen vainy fifijiar, gen vainy gamgam an kakarainy sei ka tana mesapan. A sikia ta isen tana vainy to ari kaa on miror ta pan tana Waan e Gov. \v 11 Mesapan tsumi faareir vainy to ari muan to te kat fo kat iring to ayei. Sin tovei Gov garus bus mami. An Aaven Taabos Tsunia kaa non koma mami sa kat bus mami sam faarei men vainy taabos Tsunia. Ana Tsunaun Jisas Krais kat fatavaroiny matuami sam sikia ma kaa me ta iring matan e Gov. Gov kat bus a fo mamatsiny ka to, tana saa a Tsunaun Jisas Krais mat of bus a fo aveto tsura an Aaven Taabos Tsunia to te binun non koma mami te kat kainy a fo mamatsiny binun faavot to tsumi. \p \v 12 Kainon to te tsue fi nyo tsumi te tapuruur osing fi mi na fo Faun tana taa Jiu, to sana nyo onot rou ma kat ta ka te komainy kat ronyo, sana sikia, fo mamatsiny ka te komainy kat ronyon, sikia ma mamatan faarof tsonyo. Kainon to te man fi non ya to tsonyo onot rou ma kat a fo mamatsiny ka to, onot non e Gov ma fa'agaagoiny Ya tana fo Faun Tsunia, nyo gima famanat iny rou koman tsonyo ma tagaa ot vanyo ya. \v 13 Sana mesmes nai tsue non a ka, “Gov fapogaar patsukainy a kainy ainy ma kaa en ya tana mokoor, ana Ayei kat ton mokoor to ayei ma kaa na kainy ainy koman ya.” Ri tsue ror a ka to ma faarof iny ya tan kat pinypiny fo koman tan puainy mes tsuri. Man pas koraa non, mokoor a ka tana kainy ainy, san e Gov nai rurei fakajiei non mokoor ana kainy ainy. San puainy mes tapogaar me, sikia ma kaa tan tsitsikoor pinpin, e Gov fa'agaagoiny ovein kat to ayei. Puainy mes tapogaar me, a ka tana Tsunaun tsun Tsivon, ka iny kat a binun Tsunia, ana Tsunaun faarof iny ton puainy mes to ayei. \v 14 Gov nai fatsuiny fatabiny non puainy mes tana mat fiisen me na parits a reits Tsunia faarei to te fatsuiny fatabiny fi Yan puainy mes ten Jisas tana mat fiisen kan me na parits a reits Tsunia. \p \v 15 Fiisia, ami natem, ara isen bus rame fiisen me Krais an puainy mes tsura te isen tsun kan me Krais. Fiisia, nyo onot rou ma nom puainy mes to te kaa fiisen bus me Krais nyo sumainy fifiisen mi towa na moun a fafafiifoiny iny a puan vavis? A sikia ovei! Fakats fi vaare yam nei! \v 16 Ana mes pis a ka, ami natem, tan nainy te fiinot fiisen minon a isen na mes a tsitsikoor, a moun a fafafiifoiny vavis iny a puan, ari na ina fuan faavot faarei tsuiny mi ror sen tsun puainy mes. U man tana saa te kirkir en koman Vegiau Ten Gov, \q1 “Tan nainy te fiinot fiisen minon a tsoiny ana moun ri te finaanaum, a ina fuan faavot to ari te isen tsun miror tan puainy mes.” \rq (Tatanik 2.24) \rq* \m \v 17 Sai te fatap fi naa non a mes a aaven ya tana Tsunaun, ayei isen tsun minon a Tsunaun fiisen me na aaven ya. \p \v 18 Jio, baainy yam kat iny tsikoor to te tsue fi Gov, ayein kat iring, tana saa kat iny tsikoor ayein aveto te rurei vavis non puainy mes an sikia pis tu mes tu aveto te fabiu non aveto to ayei, an aveto to ayei te kat fifiiring non aaven tan puainy mes. \v 19 Ana mes pis a ka, ami natem puainy mes tsumi ayei na pan tan Aaven Taabos iny kaa. Gov jiats mi Ya tsumi, ma kaa Ya koma mami. Ami sikia ma fasito iny rom a tsivom. \v 20 Amin fasito fatoobing ten Gov, tana saa Ayei pats bus mami tana foiny a nai jias fiisok, ito te jiats fi mi Ya Krais sa mat of mami. Sai mi ma fatsiitsii Gov tan fo mamatsiny kat te kat romi puam. \c 7 \s1 Faatsuts Nan Fanging \p \v 1 Koman noun te faan iny mimi tsonyo, mi rangats vatuanyo na foka, sai tovei nyo tsue tsuk iny rou a foka to. Vaamuan nan ya, mi rangats vanyo to te rof fi non ya tana mes a fafaaman ma fanging ge na sikia. Biny nan rangat tsumi tsonyo tovei: Te rof non tana mes ma fanging on vaare. \v 2 Sai to te gim fi non ta mes ma fanging a moun, a mes to ayei, u fiamus, te kat non ya a nai fifiinaum mi to na moun a sikia ma faarei e natsun ya. To san isiseiny mes ma kaa me natsun ya fatoobing an isiseiny moun ma kaa me natsioiny fatoobing. \v 3 A tsoiny a fanging ma faan iny a puan ten natsun tana saa ayein kat tavaron, tan vainy fanging ma kat ya, jesan kan, a moun a fanging ma faan iny a puan ten natsioiny. \v 4 A moun a fanging ma tsue vaare na ka, a puan ya na ka tsun tsunia tsivon. A sikia, a puan ya na ka kan ten natsioiny ya. Jesan kan te kat fi non ya, a tsoiny a fanging ma tsue vaare na ka, a puan ya na ka tsun tsunia tsivon. A sikia, a puan ya na ka kan ten natsun ya. \v 5 Ge na tsoiny a fanging min a moun a fanging to ma baainy vaare tan kat iny finaanaum tsuri. U nainy tsun rof tsuri tan finaanaum onot rarori na ina fuan ma faarof iny tu nainy te gim fi rori ma fiinot faavot, er faan iny ton nainy tsuar tan fafaakats. Ana ri te see nana fatabin pis naa tan kat iny finaanaum tsuri. Ito te kat fi rori nei, ai Satan te gima amus rari tan aveto, tana saa ri gim ror ma onot ma tagaa ot iny koman tsuar tan kat iny finaanaum. \p \v 6 U fakats iny faatsuts tsun tsonyo tovei, a sikia ma faun faman. \v 7 U man, nyo komainy fiisok rou a fokinai ma faarei vanyo, tsonyo na gima fanging ana nyo tatagaa ot faarof iny rou a puau ana nyo paparaa mi rou ya. Sana nyo nat fi rou nei, isisen tsumi te kaa minon kat tsunia patsukanen ma kaa ya tana sanaan te fainy fi ya Gov. Gov faakouts ir a mesapan ma fifanging ari, ana Ya faakouts to na mesapan ma fifanging vaare ri. \p \v 8 Sai tovei nyo tsue rou a ka tana vainy gima fanging ana fo amov, te rof fiisok non tsuri ma fanging vaare faarei varonyo. \v 9 Sai to te gim fi rori ma onot ma tagaa ot iny koman tsuar tan kat iny finaanaum, ari ma fanging, tana saa te rof non tsuri ma fanging, kat ror ser maging fiisok er fakap ton koman tsuar tan finaanaum vavis. \p \v 10 To tsonyo tsue rou a ka tan vainy fafaaman, iton fanging sana sikia ma nyo to te faan iny rou a faun to, a sikia, a Tsunaun te tsue fakap bus iny ya tan nainy te kaa Ya patsun puputaa tovei. Ana faun tovei: A moun a fanging ma naus osing vaare natsioiny ya. \v 11 Sai to te kaa fi minon ya na kifon ta ka te naus osing fi non ya natsioiny, ayei ma fanging pis vaare ta mesmes ta tsoiny, a sikia, ayei onot non ma faroruak me natsioiny ya fatoobing. Ana tsoiny a fanging ma ots vaaren fanging ten natsun. \p \v 12 Sai tovei nyo tsue rou a ka tsurin vainy fafaaman ito te fanging naa tana vainy to te gima faaman ror ten Krais, a Tsunaun te gima faan iny a faun faman tsumi, sana nyo tsue of tsun maromi tan fakats tsonyo: Ito te fanging fi non a mes a fafaaman a moun a vavaajets, sana moun a vavaajets to ayei, kaa minon koman tsian fiisok ma kaa fiisen me natsioiny ya, a mes to ayei ma ots vaaren fifanging tsuri na ina fuan. \v 13 Jesan kan te kat fi non ya tana muiny fafaaman to te fanging fi naa non ya tana mes a vavaajets iny e Krais, sana mes to ayei kaa minon koman tsian fiisok tana moun to aya, a moun to ayei ma ots vaaren fifanging tsuri na ina fuan, \v 14 tana saa tan nainy te fanging non a mes a vavaajets to na moun to te kaa minon ya na faason ten Krais, Gov kat non fifanging tsuri, a taabos mito tana mes a sanaan kanen to te kat fi Ya tan mes vainy vavaajets. Te faarei tsuiny non to tana moun a vavaajets iny e Krais te fanging fi non ya na mes a fafaaman to. To te sikia non ma man fi ya, fuainy guei tsuri te faarei ror fuainy guei tan vainy vavaajets. Sai te kat fi non nei, tan nainy te faaman fi non a isen tsuri na tsoiny ge na moun, fuainy guei tsuri te kaa ror fain na fimakok a saavits ten Gov. \p \v 15 Sai to te komainy naus osing fi non a mes a vavaajets to na moun ge na tsoiny to, tsue tap vaare rari yam. Te ruak fi non a ka to tana mes a fafaaman to, a moun ge na tsoiny to, kaa minon tsue faarof ten Gov ma tanyiny rari ya er naa to. Gov koman rarora ma kaa tana aaverof ma fataatsun vavis vaare ra tana fo numaa tsuar. \v 16 Sai to te komainy kaakaa fi rori, tanyiny rari yam, tana saa amin moun gim rom ma nat fi nei, ito te inainy fi marom anyi natsiom te kaa fi non ne Krais koma manyi, ayei nai takopis patsu non ya te faaman ten Krais, ai natsiom kan te gima nat fi nei, to te inainy fi marom anyi natsum te kaa fi non e Krais koma manyi, ayei nai takopis patsu non ya te faaman ten Krais. \p \v 17 Tana foka te kat romi, tan nainy te pon iny romi ma kat tsuktsuk a foka to, amin isiseiny mes ma tamomots faarof am kaa to, te fakei fi ya na Tsunaun tan nainy te fikoo fi manyi Gov ma faaman ami ten Krais. A faun to ayei te fakei anyo tana fo gum iny vainy fafaaman faavot. \v 18 Ana faun to ayei, kat fi non nei, ito te kat bus fin a mes a vaapee puan, to tan nainy te fikoo finy ya Gov ma faason ya ten Krais, ayei ma nom ravainy vaaren kat iny vaapee to puan ya, faatok iny non ya na tsoiny Jiu. Jesan kan, a mes te gima kat, kat iny vaapee puan to tan nainy te fikoo finy ya Gov, ma faason ya ten Krais, ayei ma nom kainy vaare ta mes, a pee to na puan ya, \v 19 tana saa, tana sanaan to te tagei finy e Gov kat nana vaapee, a sikia tu kat fuainy narari. A ka na karap tsun tovei, ayei ma manaats faarof a ka to te tsue faparits of ya Gov ma kat, kainon to te kat bus a mes kat iny vaapee to puan ya, ge na sikia. \v 20 Eye, fo vainy fafaaman faavot ma kaa patsukan fi eranats to, rin vainy fanging gen sikia ma fanging, ge ri na taa Jiu gen sikia ma taa Jiu, ge tsurin tsoiny binun babainy ge rin vainy uur to tan nainy te tsue faarof non a mes to ayei ten Gov to tan nainy te fikoo finy ya Gov ma faason ya ten Krais. \v 21 To te kaa fi rom anyi faarei rom a tsoiny binun babainy to tan nainy te fikoo manyi Gov, koma patang vaare iny. Sai to te ruak fi non ar nainy tsumanyi ma faarei anyi na mes a tapuruur, faarof tsun naa. \v 22 Te faarei tsuiny non a sikia ma kat fuainy, tana saa a tsoiny binun babainy to te fikoo bus e Gov ma fasito iny ya na Tsunaun Jisas tapuruur bus en tovei tsun, tana saa a Tsunaun puruur osing bus yan a fo aveto tsunia. Jesan kan, tana mes to te uur non to tan nainy te fikoo ya Gov, ayei faarei bus a tsoiny binun babainy ten Krais tovei roman. \v 23 Ayei pats bus mami tan rafatsiny Tsunia, ana mi ma faonot bus tan kat fapaparei ir a vainy tana fo mamatsiny ka tovei, ito ma pangis amin kat tsumi to te kaakaa romi, ami ma nongoiny e Gov. \v 24 Jio, vamuinyasiny fafaaman tsonyo, ito te kaakaa fi na mes tan nainy te fikoo finy ya Gov ma faason ya ten Krais, tanyiny yam ma kaa en ya, tana pan naa to aya, tana saa Gov kaa fatatabin fiisen minon ya ma faakouts Ya ya. \p \v 25 Tovei nyo komainy biny rou fo rangat tsumi to te rangat iny amin vainy sikia ma fanging. A Tsunaun gima tsue of vanyo ta ka ma kat ari na ka to. Nyo tsue of maromi na ka te fakats ronyon rof, Tsunaun kaa minon a tagtag tsian tsonyo, ito te pangis fi vanyo Ya, to sana mi onot rom ma faason tsonyo, ana mi te onot ma nongoiny a ka te tsue ronyo. \v 26 Jio, nyo pon iny rou a ka na rof to ma kat ya na mes, te rof ovei nanon tsunia ma gima fanging, tana saa u nainy tana patang tsian tan nainy roman tovei. \v 27 To te fanging bus anyi na moun, gargar ravainy vaare. Ai to kan te amov fi rom anyi, jio, tanaf iny sainy vavis vaare ta mesmes ta moun nyi fanging to. \v 28 Sai to te fanging pis rom anyi, anyi sikia ma aveto. Ai tovei tana moun a sikia ma fanging to te fanging non ya, ayei kan a sikia tu aveto. Sai tsuri na vainy ton fanging te sab nats rora fo mamatsiny patang, to tsonyo tsugei varomi ma sof nana fo patang tsian tovei. \p \v 29 Tovei nyo tsue fa'arasan of maromi na ka tovei vamuinyasiny fafaaman tsonyo, u nainy te toto roran sikia ma nainy viviakoo. Jio, faan iny yam tana Tsunaun to te kaa farokot minon yan ar nainy to, min fuainy tsoiny fanging, u kat nan fanging, ayei na ka tan ar nainy tsun to aya tana monaagits tovei. \v 30 Ana rin vainy to te susuiny matan ror ma arasan faarof, u kat iny reesik tsuri sikia non ma nai kaa fapotsian iny, ana rin vainy to te kaa iny paparaa ror ma arasan faarof iny a ka to, u kat iny paparaa tsuri to, te gim non ma potsian ovei iny. Ai tsuri kan a vainy to te foiny ror a fo mamatsiny ka to, ma arasan faarof iny a ka, ari sikia ror ma fasito iny a fo mamatsiny ka to tan mamatsiny nainy. \v 31 Ai to tsuri te foiny ror a foka ri te fafiifoiny iny ya ma fakei vaaren fakats tsian tsuar tana foka to faarei non a ka na karap fiisok tovei tan fafaruak a painy moni, tana saa a monaagits tovei to te nat fi rora, nai kajiaa enanon. \p \v 32 Nyo koman maromi ma tapuruur am fataanis osing to na fo patang to te kaa miror vainy fanging. A mes a sikia ma fanging te kaa minon fakats tsian tana fo mamatsiny kan karap tana Tsunaun, tana saa ayei komainy non ma kat fapaparei a Tsunaun tan fo mamatsiny sanaan te onot fi non ya. \v 33 Sana mes a fanging te kaa minon fakats tsian tana fo mamatsiny ka tana toto tsuan, tana saa ayei komainy non ma kat fapaparei e natsun tana fo mamatsiny sanaan te onot fi non ya, tan kat to aya, fakats tsunia tsuu enanon tana fuan a sanaan. \p \v 34 Ana moun to na sikia ma fanging ge na kooviou to na a'aun kaa minon fakats tsian tana fo mamatsiny ka to te fakats non a Tsunaun faarei non a ka na karap, tana saa ayei komainy fasito faman ovei tsun iny non a Tsunaun fiisen men puainy mes tsunia ana aaven ya kan. Sana moun to na fanging te fakats fatatabiny non a fo mamatsiny ka, tana saa ayei komainy non ma kat fapaparei e natsioiny ya tan fo mamatsiny sanaan to te onot fi non ya. \v 35 Nyo tsue of maromi to te fakats fi ronyo am kat fi to nei, tana saa nyo komainy faakouts maromi sana nyo gim rou ma tanaf nyo te kat tap mami, a sikia. Sana nyo koman maromi ma kaa tana sanaan a tavaron. Ana nyo koman maromi ma binun tana Tsunaun ana fo patang to te gima kat fasasapam mami. \p \v 36 Sai to te fakats fi non ta mes, tsunia te gim non ma kat a ka na rof tana kooviou tsuan to te gim fi non ya ma famanat iny a fanging to, ai to te nai ruak iny moun tsian fi non ya, ana mes to ayei te famanat iny ya a fanging to, ayei kat a ka te pon iny non yan rof, ayei gima kat, kat aveto. A kooviou to ayei to te fanging non a mes to, ma fanging ya. \v 37 Sai to te kat non a mesmes a mes fakats tsuan ya te gima famanat iny a kooviou tsuan a fanging to, ana ayei kat ton fakats tsuan tana saa ayei koman non ai to kan, te gima sog fi ya, na mes to ayei te kaa minon a parits iny kat a ka to, te koman fi non ya. Ai to te kat non yan fakats tsuan ma famanat vaare iny ya, a fanging to, a mes to ayei te kat a ka na rof. \v 38 Sa mamatan fi non nei a foka to ari to te kat a mes to ayei, tan nainy te famanat finy ya na kooviou tsuan ma fanging ya, ayei kat, kat rof, sana mesmes a mes to ayei, to te gim fi ya ma famanat iny a kooviou tsuan a fanging to, te rof fafisfis pis iny non a vaamuan nana mes to ayei. \p \v 39 A faun te tsue na ka, a moun a fanging sikia non ma onot ma fanging pis a mesmes a tsoiny to te toto farokot fi non a tsoiny tsunia fatoobing. Sai to te mat fi non a tsoiny tsunia, ayei tapuruur en tan fanging ana ayei onot non ma fanging pis a mesmes a mes, ito na tsoiny fafaaman tana Tsunaun Jisas. \v 40 Sana nyo fakats fi rou nei ayei paparaa fiisok pis non to te gim fi non ya ma fanging pis. Tan nainy te tsue nyo na ka to, fakats tsonyo te poo fi me tan Aaven Taabos ten Gov. \c 8 \s1 Kainy Ainy Kat Fafaakor Nan Fuainy Kaisa \p \v 1 Tovei, nyo komainy biny rou rangat tsumi to te onot fi rorin vainy fafaaman ma ainy tu venoo to te kat fafaakor faamuainy fi naa rorin vainy vavaajets tana fo kaisa tan gov gamgam. U man, to te tsue fi mi, ara na fo kinai faavot ton vainy fafaaman nat rarorin vainy vavaajets to ari te gim ror ma natiny a ka tovei, kaa tsun minon a isen a Gov an fuainy kaisa to arin sikia ta toto nar. Sai to tan nainy te kat ror a vainy a foka, vovou iny non a nat tsuri, ri tenoor fiisok ror. Sai to tan nainy te mangiir fi romi na mesapan, ara komainy faakouts rarori ma nat er manaats fatsiainy pis naa to na Tsunaun. \v 2 Ito te pon fi non a mes a fafaaman nei, ayei nat faman iny non a fo ka to, ayei kakat farokot iny non a nat. \v 3 Sai to te mangiir fi non a mes e Gov, ayei kaa minon nat faman, to sana ayei kaa faarei non te koman fi non e Gov, e Gov natiny non a mes to ayei. \p \v 4 Ai tovei, nyo biny roun rangat tsumi to te famanat finy non yan vainy fafaaman ma ainy tu venoo to te kat fafaakor faamuainy of bus rorin fo kaisa tan gov gamgam. Ara natiny ror a kaisa ayei na sikia ta toto nan ana ka babainy tsun tana monaagits tovei, ana ra nat kan iny ror a sikia pis ta mesmes ta gov to te faarei non a isen tsun a Gov a man to ayei. \v 5 Kainon to te tsue fi rora mesapan, kaa miror fo mes a fo gov to te kaa ror korosuu ge tan puputaa to, eye, ri natiny tsue ror a ka, kaa miror mamatsiny gov a kinai an tsunaun kinai, \v 6 kainon to te tsue fi rori nei, sai to tsura kaa tsun minon a isen tsun a Gov a Taman. Ayei fapogaar a fo mamatsiny ka ana Ayei fapogaar kan ratuara ma fasito rara Ya. Ai to kan tsura kaa minon a isen tsun a Tsunaun, ito e Jisas Krais. Ai Gov, ito tsun kan ten Krais sa fapogaar a fo mamatsiny ka ai to tsun kan ten Krais ser kaa miror a toto. \p \v 7 Sana sikia ma vainy fafaaman faavot arasan faarof iny ror a kifon a foka faavot to, ana mesapan tsurin vainy fafaaman foun fakats patsukan fi ror to tan kat fafaakor tana fo kaisa tan fo gov gamgam. Ai tovei tan ar nainy to, tan saf nainy to te ainy fi non a mes a fafaaman a foun ton venoo to, ayei fakats patsukainy non venoo to kat fafaakor of arin fo kaisa tan gov gamgam, ai tan kat to aya, ayei saraa fi non nei, ayei kat a iring, tana saa ayei kat non a ka to te tsue of non yan fakats iring tsuan. \v 8 Saf viir kainy ainy to te ainy non a mes na, a sikia ma faarei na ka na karap matan e Gov. I tovei, saf a ka te ainy rora na ge saf a kainy ainy te baainy rora ma ainy na, sikia non ma kat fatavaroiny rarora ge kat fifiiring kan rarora matan e Gov. \p \v 9 Sa kainon to te man fi non a foka to, ami ma tamomots faarof patsukanem to tan nainy te kat romi na ka na rof tsumi ma kat, am kat vaare to na mes a fafaaman a foun tsumi to ma kat ya na ka to te tsue of yan fakats tsuan iring ma kat ya. \v 10 A kifon a ka to tsumi ma tamomots faarof iny a nat tsumi to, tana saa, mi nat rom te famanat maromi ri ma ainy ta kainy ainy to te kat fafaakor faamuainy bus fi naa rori tana fo kaisa tan gov gamgam. Sana saf a ka to tana mes to te gim non ma parits tana faason tsunia ten Krais na? An tan nainy te tagei marom anyi ya te naa fi naa non ya tana pan iny kat kat faakor tana saape tan kaisa tana pan te natiny ainy rorin kainy ainy to te kat fafaakor of rorin fo kaisa tan gov gamgam. Ana mes to ayei to te gim non ma nat faarei manyi, te naa me, a tagei matuami te ainy rom na aya. Ana ayei te ainy kan fifiisen mamimi tana saa ayei tagaa tsuk tsun tsumi, kainon ito te tsue of non yan fakats tsuan iring ma kat ya. \v 11 A mes to ayei faason tsunia gima parits, Krais mat of ya, ana ayei na isen a mes a vamuinyasiny fafaaman tsumi. Sin tovei, ayei tabin fatabin en tan kat, kat aveto an kat iny vivangura tsunia taruraa enato tana saa ami patsukanem yam fapaas patsukainy rom a tsivon sa mi koo na tsivom nat fiisok. \v 12 Ai tana sanaan kan to aya, ami kan aveto mato ten Krais, tana saa, ami kat a ka na iring tana vamuinyasiny fafaaman tsumi to ayei, ana mi kat fijior towa, ito tan kat a ka te amus ya ma kat ya na iring. \v 13 Sai te kat fi non nei, to te fakats fi non a mes a vamuinyasiny fafaaman tsonyo nei, ayei kat bus aveto tan nainy te ainy yan venoo te kat kat faakor of arin fo kaisa tan gov gamgam, nyo kan gim on rou ma nai ainy pis nats tu venoo to ayei, tana saa nyo tsugainy amus rou a vamuinyasiny fafaaman tsonyo to ayei ma gotsiny en ya tan aveto. \c 9 \s1 Pol A Amaraav Faman Ten Krais \p \v 1 Mesapan te tsue na ka nyo gima faarei na amaraav faman, tana saa nyo gima nom foiny rou faarei rarou mes panair amaraav, to tsonyo biny fi rarori: Nyo tapuruur you ma binun ten Krais tsonyo gim rou ma nonom foiny. Ana nyo na amaraav faman ten Krais, tana saa, nyo tagei bus a Tsunaun Jisas fiisen me na matau fatoobing faarei tsuiny kainy ror a mesapan nar amaraav. Ai to kan mi ruak faarei men vainy fafaaman, tana saa nyo bibinun tana Tsunaun tan nainy te tsue of fi im yam tan Vurungan Rof Tsunia. \v 2 Kainon to te gim fi ror a mesapan ma fakats fi vanyo nei anyo na amaraav ten Krais, sana mi na sikia! Tana saa, a faaman tsumi tana Tsunaun te faatok iny a ka anyo na amaraav faman tana Tsunaun, tana saa Ayei te jiats vaminyo ma tsue of mami na Tsunaun. \p \v 3 Ayei na ka to te sakaa tap varonyo tana vainy to te koma suar varonyo, ri te tsue anyo na gima amaraav faman: \v 4 Amam amaraav sa toobing kan non tsumam ma nom ta kainy ainy ana ka iny Jiu tan nainy te kat romam a binun to te kat kat fi rorin fuainy amaraav ten Krais, teeva? \v 5 Te toobing kan non tsumam ma mei vavis naan muiny fanging fafaaman tsumam, faarei raror mesapan tsurin amaraav an fuainy vamuinyasiny tana Tsunaun ai Pita kan, teeva? \v 6 Eye, te toobing kan non tsumam me Banabas ma naus osing a mes a binun kanen to tan nonom foiny ka iny faakouts mamam, mam te favaanan tsun iny Vurungan Rof, teeva? \v 7 A saa te pon iny romi tsumam me Banabas na, to ma bibinun amam tana fuan a binun to, ito tan nonom moni tana binun an favaanan iny Vurungan Rof nane Krais? A sikia ta tsoiny puan te foiny oiny non ta isen ta ka tana foiny tsuan tan nainy te bibinun non ya tana binun tan vainy puan. A mes te reev non fua te toobing kan non tsunia ma agion fua tana fua tsunia to ayei, ge na mes te makok non fuainy siip an fuainy meme te toobing kan non tsunia ma nom kainy sus to. \v 8 A sikia ma vainy tsun to te fakats fi ror nei aya, Vegiau Ten Gov tsue kan iny senviir ka to ayei. \v 9 Sa tsue na ka koman a Faun to te kirkir iny e Moses, \q1 “Nainy te faakouts non a kau a tsoiny tatagaa ot tsuan, to tan kip ravainy pempem nan rais, ayei ma kotskots vaare na nguen a kau ma ainy vaare ya tan nainy te binun fi non ya.” \rq (Faun 25.4) \rq* \m Gov tsue fi nei tana saa Ayei gima fakats ir fuainy kau tsun. \v 10 Gov fakats faman rara tan nainy te tsue ya na ka to. Eye u man, Ayei fakats faman irara, tana saa Ayei tsue na ka to ma faatok rara Ya na vainy to te kakouiny ror puputaa ana ri na vainy to te agio ror tan fua to ayei ma ainy fatabin ari tana kainy ainy tana binun tsuri. \p \v 11 Nainy te tsue of amam ami tan Vurungan Rof nane Krais amam faarei ton tsoiny tatagaa ot tan tanun to, to te reev yan fua tan tanun tsunia. Kat fei amam kat a iring to te naano romam ami te faakouts maromam tana foka te komainy romam, ka iny faakouts mamam? A sikia ma ka na karap, teeva? \v 12 Mesapan to te fafaatsuts maromi ten Krais te famanat maromi ma faakouts rari tan foiny ta foka te komainy rori ma kaa ri ana ri te toobing tan kat a ka to. Jesan kan, te toobing ovei non tsumam mere, Sailas ai Timoti pon maromi ma faakouts mamam, teeva? Sa kainon to te toobing fi non ya te pon fi romam nei ami ma makok mamam, mam gima sogsog mami ma faan mamam ta foka te komainy romam ma kaa me. A sikia, rof tsun non tsumam ma govets a fo viir patang fifiisen me na sikia ta ka te komainy romam, kat non sa mam sing maamaa ir a vainy ta foiny mam te kat tap ir a vainy ma faamainy vaare rin Vurungan Rof nane Krais. \p \v 13 Eye mi nat em to te bibinun fi na vainy koman a saape ten Gov unya tana ngats fan tsian Jerusalem, ri nom to na kainy ainy tsuar poo fi me tana vainy to te fafaan fi naa ri tana fo fifaan tsuar ten Gov na aya. Ai tan nainy te bibinun ror a vainy tana binun tan tsoiny faakor, ri nom kainy ror ta fo pan nar venoo tana fo marei sensen. \v 14 Jesan kan a Tsunaun tsue of mamam, tan nainy te favaanan iny ror a vainy, Vurungan Rof nane Krais, ari ma nom kainy ta foka te komainy rori ma kaa me ten sei na mes to te nongoiny fi rorin Vurungan Rof. \p \v 15 Sai to tsonyo, nyo fakats fi rou nei te gim non ma rof tsonyo ma nom ta foiny, kainon to te toobing fi non ya tsonyo, nyo fakei rarori tatangin. Ana nyo sikia ma kirkir rou a foka to ma tanik ami am faan vatuanyo ta ka tana binun tsonyo tovei roman, a sikia. Nyo mat iny ves tsom evarou, vou nyo te see nonom ta ka tsumi, tana saa a fo fifaan te fakap non kat iny paparaa tsonyo tana binun ten Krais fifiisen me na sikia ta tafan nan. \v 16 Kainon to te favaanan fi ronyon Vurungan Rof nane Krais, nyo tsugainy tenoor mi rou ya, tana saa Krais tsue of vanyo ma kat fi nei aya. Ana ya tabuiny iring vavajia en to te gim fi ronyo ma kat ya, i tovei, nyo tabuiny nom a fasaraa faarei rou a tsoiny binun babainy a pisiin to te gim fi non ya ma kat a ka te tsue of non ya na tsoiny tatagaa ot tsuan. \p \v 17 To ma favaanan iny anyon Vurungan Rof tan koman tsonyo patsukan you, ai to te gim fi Krais ma tsue of vanyo Ya ma kat ya, nyo pon fi rou nei, te toobing ovei non tsuri na vainy ma foiny vanyo. Sana sikia ma kifon ya to tsonyo favaanan iny roun Vurungan Rof nane Krais, a sikia. To te tsue faamuan fi nyo, nyo favaanan iny rou Vurungan Rof, ayei na binun te faan vanyo Krais. \v 18 Ana saa kat ronyo, nyo te nom a tafan tsonyo tana binun tsonyo na? Nyo onot rou ma binun ana nyo te gima nom a tafan tsonyo, tana sanaan to ayei nyo kat rou a binun tana Tsunaun. Nyo sikia ma tsue of mami ma foiny vanyo faarei varonyo na amaraav, ai tan kat to aya, te kat fapaparei varonyo ana ayei kat faarei non a tafan tsonyo. \p \v 19 Ai to kan nyo gima nom a tafan tana binun tsonyo ge nyo sikia ma kaa iny tapuruur ma faakouts patsukainy anyo na tsivou, kainon te sikia fi non ya ta mes ma tagaa ot vanyo, sana nyo tanaf patsukan varou tan kaakaa, ma bibinun babainy of anyo na vainy, ai tan kat to aya, nyo onot rou ma ras fi naa na fokinai ma faaman ari ten Krais. \v 20 Tovei tan nainy te favaanan iny ronyon Vurungan Rof nane Krais tana taa Jiu, nyo vovou iny rou kat tana taa Jiu, ma ras anyo ri na taa Jiu ma faaman patsu ri ten Krais. Kainon tsonyo gima kaa fain a fo Faun te kirkir iny e Moses, tan nainy te favaanan iny ronyon Vurungan Rof nane Krais tana taa Jiu, tan nainy te pon rori ma manaats rari, nyo kan manaats rou fo Faun to ayei, ma ras kainy anyo ri ma faaman patsu ri ten Krais. \v 21 Jesan kan tan nainy te favaanan iny ronyon Vurungan rof nane Krais tana vainy sikia ma taa Jiu to te gima kaa ror fain a fo Faun, nyo kaa fiisen ramituari ana nyo vovou iny ton kat tsuri, ma ras kainy anyo ri er faaman kan to ten Krais. Sa sikia ma kat fi nei, nyo ngats fo faun ten Gov, tana saa nyo kaa rou faarei te tsue of fi vanyo Ya Krais ma kaa nyo, ai tana sanaan to ayei, nyo manaats patsu ton fo faun ten Gov. \p \v 22 Tan nainy te favaanan naa nyo tana vainy faason tsurin gima matsua, nyo sikia ma kat ta ka te pon iny rorin iring tana mes a fafaaman ma kat, ma onot anyo ma nai fafaakouts anyo ri, er arasan iny to na saf a sanaan ei na ma kat fapaparei ari Gov. Tana sanaan to ayei, nyo kat faarei rou a fo kinai faavot to te favaanan finy anyon Vurungan Rof nane Krais, ai tana fo sanaan to ayei, nyo onot rou ma faakouts ir a vainy ma faaman patsu ri ten Krais. \v 23 Ana nyo kat to na foka to ma nongoiny fo viir vainy u Vurungan Rof nane Krais, ana ra faavot a fokinai nai nom ror a fo mamatsiny ka to te tsue faman bus iny e Gov, ito tsuri te faamainy ror Vurungan Rof to te faan iny mi Ya tsumam ma favaanan iny. \p \v 24 Nyo komainy tsue tsuk iny rou a binun ten Krais, ra te nom tsuen man Tsunia, tana mes a sanaan kanen: u man mi nat em marom tan nainy te kookuar non a mes tan fabiibiu, kainon to te kaa fi minon yan vainy kokookuar kinai, sana isen tsun a mes nom non a tafan a rof tsuan. Sa faarei tsuiny rarorin vainy kokookuar to te kookuar fi rori tan fabiibiu te onot fi rori tan vovou iny a sanaan a rof, ami kan ma vaputs am kaa to, to te koman fi maromi Gov ma kaa, ai tana sanaan tsun to ayei mi onot rom ma nai nom a tafan a rof tsuam to te tsue faman bus iny e Gov. \v 25 Sai tovei tan nainy te komainy kookuar non a mes tan fabiibiu, ayei ma tagaa ot faarof iny a foka te ainy non ya, ge ma tagaa ot faarof iny a puan tana goros, ge ma tagaa ot faarof iny kat iny faparits vavis a puan ya. Fokinai vainy kokokuar ma vaputs to te komainy vaputs fi rori, er nom to na tafan a rof tsuar i tovei te kajiaa babainy enanon tan ta fo ar nainy tsun. Sana ra ma tagaa ot faarof iny a toto tsuar tana fo mamatsiny kat, ma nom ara na tafan a rof tsuar, ito na sikia ta fafakap nan. \v 26 Ayei na kifon a ka tsonyo vaputs rou nyo te kaa faarei te koman fi varonyo Gov ma kaa, sa faarei tsuiny non a tsoiny kokokuar tan fabiibiu to te kookuar fatoobing naa non tan fafakap nana pan, ana ayei te gima fapinpin iny a pan te kookuar naa non ya. \p Sa faarei tsuiny kainy non mes a fifijuguur to te vaputs fi non ya tan juguur fi naa tana pan te komainy fatoobing non ya, sa kat kan fi non nei, nyo sikia ma kat ta ka, to tsonyo gima fakats faamuan irari. \v 27 Nyo buts fatatabiny rou a buev kainon to te saraa kamits fi ronyo puau, ma faarei anyo na tsoiny tatagaa ot tana toto nau ana sikia ma pua vanyo to te tagaa ot varonyo. Ito te gim fi ronyo ma kat fi nei, ai te onot non ma ruak, ito te ras fi naa ronyon mes a vainy ten Krais, nyo patsukan you tabuiny gima kookuar faarof naa ma nom anyo ta tafan ta rof tsiau. \c 10 \s1 Tsue Taatag Nan Kat Iny Fafaatouf Fo Kaisa \p \v 1 Tovei nyo komainy tsue pis rou nyo te biny fatabiny pis a fo rangat tsumi to te toobing fi non a mes a fafaaman ma ainy yan venoo to te faan faamuainy finy naa rori tana fo kaisa tana gov gamgam. Nyo komainy maromi ma fakats faarof fuainy vamuinyasiny tsonyo, tana ka to te ruak tan fuainy tsuvurara na taa Jiu to te vovovou iny me Moses ser naus osing me na Ijip: Ami nat em a koroo to te kaakaa Gov tsunia te kookop rari, ana ri vovovou iny to na koroo to te faan rari Gov ma ras ir a naa ri ya. Ana ri na fo kinai faavot taainy ngats naa to na fain a aurom te koo ri na Namaan a Goutsiroun ai Gov nom tap kanen naanaa tana aurom. \v 2 Nainy te vovou iny ari na koroo ri taainy ngats to na fain a namaan, ri faarei miton vainy ten Moses, jesan kan ito tsura, ara faatok rarora faarei raror vainy ten Krais tan nainy te fapeenan ara. Ai tovei ara tsue rora ka, a vainy to te vovovou iny e Moses tana koroo ser taainy ngats naa na fain a namaan faarei non kat nana tou fapeenan tsuri ma ruak faarei mi rin vainy ten Moses. \v 3 Ana ri faavot ainy ton senviir kainy ainy to te farus me Gov Gormirmir patsun puputaa tana patsuu na nainy. \v 4 Ana ri na fokinai jiu to tana aurom to te tatsiiu ising me tana fats to te faan rari Gov. Ana fats to ayei faarei tsuiny non a Tsunaun Jisas, tana saa Ayei faan rari na foka te komainy rori faarei tsuiny to te kat fi non e Krais tovei roman, ana Ayei kaakaa fiisen ramituari tana fo pan te naa ri. \v 5 Sa kainon to te kat finy e Gov a foka to tsuri, fakats yam, Ayei gim ma paparaa me na fokinai faavot tsuri, ri fanaginy nongoiny e Gov. Ara nater Gov gima paparaa ramiri tana saa u puainy mes tsuri te mat, ser rosoo vavis er tana pan a uur, to sana ri gima onot ma naa tana pan naa to aya te tsue faman of bus rari Gov. \p \v 6 A foka to ayei faatok rarora, ya te tsue taatag of rara ma komainy fatatabiny pis vaare ra na fo kat iny aveto, faarei te kat kat fin fuainy tsuvurara na taa Jiu to muan. \v 7 Ana mi ma fafaatouf vaaren fo kaisa tana gov gamgam to te kat kat fi na mesapan tsuri. Ara nat fi ror nei ari fafaatouf ir fuainy gov gamgam, tana saa te kirkir bus en koman Vegiau Ten Gov, \q1 “A vainy te gum tan guainy ma fatsiitsii rin gov gamgam, ana ri fafaatouf ton a kaisa, ito te ainy fi rori, \q1 ana ri jiu fapeepiou to, ri tajiat to ser vovou iny kat iny tsikoor.” \rq (Naus Osing 32.6) \rq* \m \v 8 Ana ra kan ma vovou vaare iny kat iny tsikoor, Gov tsue na ka, ayein kat iring, faarei te kat kat fi ri na mesapan tan nainy muan ai tan kat to aya, Gov atsun famat ir a tangau ana fopis a tapan mes (23,000) tsuri tan sen tsun nainy. \v 9 Ara ma sewaar iny vaare na Tsunaun to te pon iny rora ma tanaf Ya, tan kat kat iring, ana ra maut er, faarei to te kat kat fi na mesapan tsuri. To te kat kat fi ri nei aya, ri kat to Gov sa jiats men koraa sa kots rari ana ri faadis to ser mat er. \v 10 Ana mi ma koma suar vaare iny a foka to te faan iny e Gov tsumi, faarei to te kat kat fi na mesapan tsuri. Tan kat to aya, ri kat to Gov sa jiats naa na morena to te atsaatsun mes non, ma atsun famat rari ya. \p \v 11 Tovei na foka to te ruak tsuri, faatok rarora na ka te onot non ma ruak tsura, ito ma kaa faarei ara ri muan. Gov kat a foka to sa kirkir en, ma tsue taatag of rara Ya ma kat vaare ra na foka to ayei, tana saa ara kaa ror tan nainy te sisiruiny kap os mito na monaagits tovei. \p \v 12 Eye, ito te fakats fi non a mes nei, ayei te tsutsun faparits non tan fiamus, ayei ma taatag, kat non sana ayei gotsiny en, faarei tsuiny rarorin mes vainy muan fiisok. \v 13 Sana ka to ma ruak vaare tsumi ito te ruak fi ya tsuri, tana saa u fiamus to te ruak naa me tsumi ito te sikia non ma kat fuainy tan fiamus to te ruak tana mesapan. Ai tan nainy te ruak rori, ami sikia rom ma kat kat aveto, tana saa Gov suu famainy non tsuen man Tsunia ma faakouts rara Ya tana fo fiamus to ayei. Ayei gim non ma famanat iny tu fiamus ma ruak ya tsumi ito te gim romi ma onot a fatanai towa. Sai tan nainy te naa minon a fo fiamus to ayei, mi onot rom ma nai manaats e Gov, tana saa Ayei onot non ma faan mami na parits a reits Tsunia, ma kat amin koman Tsunia. \p \v 14 To tsumin fuainy vaatau tsonyo, ami ma fataanis osing kat iny fafaatouf a fo kaisa tana gov gamgam. \v 15 Nyo kirkir rou tsumi, faarei rarom vainy to te kaa mirom fakats arasan tan foka to. Ana mi onot rom ma tsiny patsukainy a tsivom tana foka to te tsue iny ronyon man ge na sikia. \v 16 Fakats yam a kifon a ka to tan nainy te jiu rora na gotan iny fakats fatabiny rafatsiny nane Krais, to te tatsiiu of rara sa pats fatabiny a fo aveto tsura. Ara tsue faarof naa ror ten Gov tana ka to ayei, ai tan nainy te jiu rora ya, ra faatok iny ror a ka, ara na pan kan tana vainy to ari, to te tatsiiu of rafatsiny nane Krais. An tan nainy te ainy roran koinykoiny to ayei, ai to te ivivoo rora ya, ra ainy ror ya ma fakats fatabiny ara na puan e Krais ito te faan fi rara ya tan nainy te mat Ya sa pats a fo aveto tsura, ra faatok iny ror a ka, aran mesapan kan nar a vainy to ari, ito te faan finy e Krais a puan. \v 17 Sai tovei te kat faarei tsuiny non isen koinykoiny ana ra faavot ainy ror tan senviir koinykoiny to ayei, ai Krais kaa minon sen puainy mes tsun to ayei ana ra faavot kan, kainon to te kinai fi rora, ara faavot a fo panpan nan senviir puainy mes to ayei. Ana ra faatok iny ror a ka aran isen tsun tan nainy te ainy faavots roran koinykoiny to aya. \p \v 18 Fakats yam a vainy iny Isrel: Ito tsuri na vainy to te ainy ror panpan nar fo marei sensen to ayei ana kainy ainy to te naa fi naa non ten Gov faarei non a fifaan tsuri, ito tan nainy te fafaatouf faavot fi rori Gov. Tana sanaan to aya, ri faarei tsuiny miton isen tsun fiisen me Gov, ito te fafaatouf rori Ya. \v 19 Nyo gima tsue na ka, a kaisa ayei na gov faman, a sikia. Ana nyo gima tsue kainy a ka to, a kainy ainy faan iny naa rori tana kaisa te faarei non na fifaan te faan iny naa rori tana isen a gov faman to ayei. \v 20 A sikia! A ka te tsue iny anyo tovei: tan nainy te fafaatouf rorin vainy a fo kaisa, ri mei nana fo fifaan tsuar tana fo kaisa to ari, a sikia ma a gov to, ito te fafaatouf rori, ari fafaatouf famainy rora fo masarau to ayei. Ana nyo tsugainy maromi ma fatap faavot fiisen rame na ka tana fo masarau tovei, an kat to te kat kat romi, to tan nainy te ainy romi na kainy ainy to te faan finy naa rori na mesapan tana fo kaisa tana gov gamgam. \v 21 Ami sikia rom ma onot ma isen faavot fiisen me na Tsunaun ana masarau kan, to te jiu romin wain am fakats fatabiny ton rafatsiny nana Tsunaun to te tatsiiu of mami, ai to kan, te jiu romin wain te faan iny naa rori tan masarau. Ana mi sikia rom ma onot ma fatap faavot fiisen me na Tsunaun ana fo masarau to ayei tan nainy te ainy romin koinykoiny ma fakats fatabiny ami na puan a Tsunaun, ito te faan iny mi Ya tsumi ai to kan te ainy kainy fi romin kainy ainy to ayei ito te faan finy naa rori ka iny fatsiitsiin masarau. \v 22 Fiisia, mi komainy kat rom a Tsunaun ma fitsufainy mami Ya ito te kat romin fuan kat to ayei? Fei te fakats fi romi ei, ara parits fafisfis kan iny ror e Gov, ana ra onot ror ma fataanis osing fasaraa Tsunia? A sikia ovei, ara sikia ma parits fafisfis iny ror Ya ana ra gim ror ma onot iny aruwas osing a fasaraa Tsunia. \p \v 23 Mesapan te tsue, ara tapuruur osing a Faun tana taa Jiu ana fo viir kat tsuri, ito ma kat aran koman tana ka te komainy kat rora. Eye, u man, san a sikia ma fokinai ka to te komainy kat rora te faakouts tsun minon tsura, a sikia. Ara onot ror ma kat a ka to, sana ra, gim rom ma ngats a fo Faun ten Gov—i tovei, a safunuu na faun, san tan nainy te kat rora na ka to, ra sikia ror ma faakouts raror a fo mes a fo vainy fafaaman ma karap mi ri na faason tsuar ten Krais. \v 24 Amin isiseiny mes ma tagaa tsun vaare tan ta ka te faakouts tsuiny fi non ya na tsivon. A sikia, ayei ma tagaa naa tan ta ka te onot non ma faakouts yan mes a fo vainy fafaaman. \p \v 25 Ai tovei, ami ma kat fi nei, tan nainy te tagei fi romin venoo kainy fafiifoiny iny koman a pan iny tuan, foiny tsuiny naa yam. Am rangat fakinai vaare to, fei te poo fi men venoo to aya ei, ito ma kat amin fakats tsuam to te rof fi non ya ge te iring fi non ya ma foiny ami ya am ainy towa. \v 26 Mi ma rangat tsuk vaare iny ya, tana saa te faarei non a ka te tsue fi Gov tan vegiau Tsunia, “A Tsunaun fasito iny non puputaa to ana Ayei kan fasito iny non a fo mamatsiny ka patsun ya.” Sa faarei tsuiny kainy non to tan venoo, a ka Tsunia kan. \p \v 27 Ai tan nainy te faan finy naa non a mes a vavaajets vebus tsumi ma nai ainy me numaa tsunia, ai mi te pon ma naa, ainy yam a foka to te fakei ya patsun a taran. Rangat fakinai vaare yam, ito te poo fi minon a kainy ainy to ayei ei, ma kat amin fakats tsuam to te rof fi non ya ge te iring fi non ya tan ainy rari. \v 28 Sai to te tsue fi non ta mes tsumi nei, “Venoo tovei, ka iny kat a fifaan tana kaisa,” ai tan kat naa to aya, mi ma ainy vaare na kainy ainy naa to aya, ma faakouts ami na mes to ayei te tsue of mami ya, ai to kan mi ma vovou ya, ito te fakats fi non ya na iring. \v 29 Tana ka to ayei, nyo gima tsue mi ma ainy vaare ya, tana saa tsumi te pon iny rom ya na iring sana mi gima ainy ya, tana saa mesmes a mes te pon iny non ya na iring, tan nainy te pon iny ronyo na ka na rof tsonyo ma kat, a sikia ta mes te onot non ma tsue of vanyo ma gima onot ma kat ya, tana saa ayei fakats fi non nei, ayei na iring. \v 30 Ana sikia ta mes te onot non ma tsue ta ka, nyo kat rou na iring tan nainy te tsue faarof naa ronyo ten Gov tana kainy ainy te ainy ronyo. \p \v 31 Jio, tan guam faavots ir vegiau tovei, kat yam a foka to ma fatsiitsii na vainy, e Gov, kainon to te ainy fi romi ta ka ge gim fi romi ma ainy ya, ge kainon ito te jiu kainy fi romi ta ka ge gim fi romi ma jiu ya, fo mamatsiny viir ka tovei, ito te kat romi ge te gim kainy romi ma kat. \v 32 Vainy nai fatsiitsii ror e Gov, ito tan kat tsumi ma senviir me to te tsue of anyo mi tovei roman: Kat vaare yam ta ka te fagotsiny non a mesmes tan aveto, kainon ayei na mes to na tsoiny Jiu ge na mes a sikia ma tsoiny Jiu, ge ayei na isen tsuri tana gum iny vainy fafaaman ten Gov. \v 33 A ka tovei nyo patsukan you kat rou ya, jesan kan ami ma kat ya. Nyo tanaf ma kat fapaparei ir a fokinai tana fo mamatsiny ka te kat anyo. Nyo gima tanaf, nyo nom to ta foka to te fafaakouts fiisok varonyo. A sikia, nyo fakats patsukainy rou a ka te onot ronyo ma kat to te fafaakouts non a mesapan ma nom patsu ri na toto na foun, ai Krais te saup fatabin rari tana fo aveto tsuri. \c 11 \p \v 1 To sana mi ma tagaa tana sanaan te kaakaa fi ronyo tovei, am vovou iny towa faarei te katkat fi nyo to te vovovou fi nyon kat ten Krais. \s1 A Fo Tsue Fanat Nan Kat Nan Fafaatouf Tana Gum Faavot Tana Fokinai \p \v 2 Tovei nyo komainy tsue paparaa rou tsumi, tana saa ami fakats patsukainy rom a sanaan te kaakaa fi nyo faarei vanyo na mes fafaaman ten Krais tana fo mamatsiny sanaan ma nat patsu iny ami na sanaan ma kaa mi. Nyo komainy tsue paparaa kan maromi, tana saa ami makuts patsukainy rom fo fafaatsuts to te faatsuts bus anyo mi. \p \v 3 Sai tovei, nyo komainy tsue of maromi na sanaan ma vovou iny ami tan nainy te faatouf faavots romi Gov. Nyo komainy maromi ma natiny e Krais, Ayei na tsoiny tatagaa ot tan fuainy tsoiny faavot, to te fasito iny ror Ya, ana tsoiny fanging, ayei na tsoiny tatagaa ot ten natsun. Ai Gov Ayei na tsoiny tatagaa ot ten Krais. \v 4 Tan kat to aya tan nainy te faakats non a tsoiny koman vaagum ge to te pokei fi non yan vegiau to te nom ya poo fi minon ten Gov, ayei te farejiaf non e Krais to te tatagaa ot iny non ya, ito te kookof fi non ya na patsuun tan nainy te faakats non ya. \v 5 San tan nainy te faakats non a moun koman vaagum ge tan nainy te pokei fi non yan vegiau ito te nom ya poo fi minon ten Gov, ayei farejiaf non e natsioiny ya to te tatagaa ot iny non ya, tan nainy te gim fi non ya ma kookof a patsuun, kat faarei tsuiny non to te puts fagaramos fi ya na patsuun, \v 6 tana saa, ito te gim fi non a moun a fanging ma kookof a patsuun, tan nainy te faatok finy non ya, tsunia te kaa en fain e natsioiny ya, ayei ma puts fagaramos ravainy funuu nan, tana saa sikia tu kookof patsuun ya faarei tsuiny non puts fagaramos funuu faarei non a fuan a ka to te faruak tsuiny ror senviir rejiaf, tana saa ayei na ka te farejiaf fiisok non tsura ito tana moun a fanging te taan vavis fi non ya fiisen me na funuu nan a puts fagaramos, ge puts ngats faavot. To sana ayei ma puts ravaa vaare, sana ayei ma kookof a patsuun ma faatok iny ya na ka, ayei kaa non fain e natsioiny ya. \v 7 Sana mes ma kookof kainy vaare na patsuun tan nainy te fafaatouf non ya na Tsunaun, tana saa a mes te mamatan faarei tsuiny non e Gov ana ayei ma faatok iny siinaiv ten Gov ana ya te vamarits e Gov tan nainy te faatok finy non ya, ayei kaa non fain e Krais. Sana moun ma kookof a patsuun ya, tana saa ayei faatok iny non siinaiv ten natsioiny ya, tan nainy te kaa fi non ya fain e natsioiny ya. \v 8 A kifon a ka tsonyo tsue rou, tana saa Gov gima fapogaar a moun sa nom a fo pan puan ya ana Ya fapogaar to na tsoiny, a sikia, sana moun te tapogaar ising me tana fo pan tana tsoiny. \v 9 Ai Gov gim to ma fapogaar a vaamuan nana tsoiny, tana saa a moun gim ma kaa me ta ka te kakat iny non ya, a sikia, Gov fapogaar a vaamuan nana moun to ayei, tana saa a tsoiny kakat iny a ka to te faan iny a moun to ayei, ka iny fakap koman tsunia. \v 10 Ayei na kifon a ka to ma kookof a moun a fanging a patsuun me na kookof nan moun a fanging tan nainy fafaatouf ma faatok iny ya na ka, ayei kaa en fain tatagaa ot ten natsioiny. Ana ayei ma kat kainy ya ma tagaan fuainy morena to te kaa fi non ya fain e natsioiny ma tatagaa ot iny ya ya. \p \v 11 Sana mi ma fakats kainy a mes a ka to, to te faarei roran vainy fafaaman tana Tsunaun, a moun a fanging ma fafaakouts e natsioiny ya faarei to te fafaakouts fiisok fi non ya natsioiny tana foka te kakat iny rori, \v 12 tana saa te faarei tsuiny non a vaamuan nana moun to te tapogaar ising me tana fo pan tana vaamuan nana tsoiny, ai tovei u tsoiny tapogaar ising kan me tana fo moun. Sai tovei ara faavot te faporos ising me ten Gov. \v 13 Ami patsukanem yam ma faaroiny a foka to fapoopoan namami, te gim non ma rof tana moun a fanging ma faakats ten Gov koman vaagum ana sikia ma kookof patsuun me na kookof patsuur moun a fanging, teeva? \v 14 Ami onot rom ma tagei a man nana ka to, tana saa tana sanaan to te fakats rora na foka. I tovei, to te fafunuu fi non a tsoiny funuu nan ara fakats patsukan fi ror nei, te farejiaf fiisok non a mesapan. \v 15 Sai to te fafunuu fi non a moun funuu tsuan ara fakats patsukan fi ror nei ayei mamatan faarei patsukainy non a moun. Ara fakats fi ror nei tana saa Gov komainy ir moun ma fafunuu na funuu nar ka iny kookop faavots a patsuu rari. \v 16 Sai tovei te kaa minon ta mes te gima tsue faarof fiisen mamimam amaraav tana ka to, amam onot rom ma tsue of ya ma tagaa ya tan kat tana mesapan nar gum iny vainy fafaaman ten Krais ten Gov tana fo mar pan vavis, te kat fi rori na foka to te tsue of im yam. \s1 U Kat Nana Kainy Ainy Taataun Tana Tsunaun \p \v 17 Tovei nyo komainy faan maromi na fo mes a fo tsue fanat tana sanaan ma ainy ami na Kainy Ainy Taataun Tana Tsunaun. Ana nyo gim rou ma tsue iny paparaa tan kat tsumi to te kat kat fi mi ya. Nyo tsue rou a ka to, tana saa tana sanaan to te katkat romi tovei roman sikia non ma faakouts mami ma faaman ami am manaats faparits to na Tsunaun. A sikia, ayei kat mami sam gagaar ovei em tan faaman an kat iny manaats kainy a Tsunaun. \v 18 Vaamuan nana pan, nyo nongon fi nei tan nainy te vaaguam faavot romi to te ainy romi na Kainy Ainy Taataun Tana Tsunaun mi natiny takibaa vavis rom tana fo viir gum to te gim ror ma kaa men senviir fakats me na mesapan. Nyo nongoiny ya, te man toroman non. \v 19 Sai tovei, nyo faaman rou tsumi te pon rom ma takibaa vavis em fapoopoan namami ana fokinai nai inainy raror fuainy tsoiny mumua te kaa fi mirori na man a suu tana Tsunaun. \p \v 20 Ana mes a ka, tan nainy te ainy romi na Kainy Ainy Taataun Tana Tsunaun, ami gim rom ma kat faarof faarei rarori na vainy tana Tsunaun to te natiny ainy rora kainy ainy tan fatsiitsii tana Tsunaun, \v 21 tana saa ari tsue of vanyo na ka, a fo isisen tsumi te ainy rora kainy ainy to te mei mirori, ri te sikia ma anaanos vaarik, ge sikia ror ma kavuu of naa ya tana mesapan. Tan kat to aya ri na mesapan gim ror ma kaa me ta kainy ainy ta onot, tana saa arin aaruts fiisok iny nom me ta kainy ainy, ana mesapan jiu fiisok ror ri te piou kan tana saa, ari sikia ma kavuu of a mesapan wain. \v 22 U kat to ayein iring vavajia fiisok tsun! Tana saa, ami kat rom kat to faarei maromi te sikia rom a kaa me ta numaa tsumi fatoobing ma ainy ami ge ma jiu mi. Ge mi pon rom ma kat fi nei, tana saa ami na sikia tu kat iny famaari ir vainy ten Gov ana mi pon kan rom ma farejiaf ir vainy aaruts fapoopoan namami? A saa te pon iny romi tsonyo ma tsue tana ka to na? Fiisia nyo ma tsue iny paparaa tan kat tsumi? Nyo gim rou ma paparaa mami. \p \v 23 A kifon a ka tsonyo gim rou ma tsue iny paparaa tan kat tsumi to, tana saa ami gima kat a ka te faatsuts anyo mi to te faatsuts bus vanyo na Tsunaun tana sanaan ma ainy aran koinykoiny ana ra jiu ton wain ma fakats fatabiny ara na mat Tsunia: Tana voiny, Judas faan iny Towa nimar fuainy tsoiny mumua tana taa Jiu, sai tabuiny ruak non a ka to, ana Tsunaun vaamuan to sa nom koinykoiny niman. \v 24 Ai voun Ya to te tsue faarof fi naa ya ten Gov, ana Ya ivoo towa, Ya tsue to, “A pua Vanyo tovei, te orovus of mami. Sa faarei tsuiny maromi to te ainy fi romi ya tovei roman ma ainy fatatabiny ami ya am fakats fatabiny to na ka to te kat bus Anyo tsumi.” \p \v 25 Ai te ainy fakap ari na kainy ainy, ana Ya kat kan fi kanen nato jesan, Ayei nom a gotan wain niman Ya, ana Ayei tsue to, “A gotan wain to ayein rafatsiny Tsonyo te faparits non vegiau nan tsue faunot foun ten Gov. Tan mamatsiny nainy to te jiu fi romi ya mi ma fakats fatatabiny a ka to te kat bus Anyo tsumi.” \v 26 Tan fo mamatsiny nainy to te ainy romin koinykoiny to, am jiu kainy ton wain to, mi te tsue of ir a vainy to tana Tsunaun te mat en sa tanik tsue faunot foun ten Gov fiisen ramen vainy Tsunia. Mi ma fakats fatatabiny a mat tana Tsunaun tana sanaan tovei onot non te tabin fatabin minon Ya. \p \v 27 Sai to te ainy fi non ta mes koinykoiny, ge jiu fi non yan wain to tana sanaan te gim non ma faatok iny kat iny fatsiitsii na Tsunaun, ayei gima fatsiitsiin puan an rafatsiny tana Tsunaun, ayei nai nom non a fasaraa tsunia tan kat to aya. \v 28 Sai tovei, a fokinai to te komainy ainy ror koinykoiny tovei, ri te jiun wain ma tsiny faavots faamuainy tsom a tsivor, er tagei tsom to ta ka to te komainy fatoobing faarof fiisen ramiromi Gov tabuiny ainy rorin koinykoiny ana ri te jiun wain to ayei. Vou to te tsiny fi rori na tsivor ana ri te fatoobing faarof a tsivor matan e Gov, ari onot ror ma ainy tan koinykoiny to, ri te jiu tana gotan wain to ayei, \v 29 tana saa, ito te ainy fi non yan koinykoiny ana ya te jiu tan wain to ayei, tabuiny gima fakats faamuainy tsom ya na puan e Krais ana saa te kat bus Ya tsura naa, Gov nai fasarei non a mes to ayei to te gim fi non ya ma fatsiitsii faarof a puan a Tsunaun. \v 30 Ayei na kifon a ka sana mesapan tsumi tameruts me ri faadis rato ana mesapan kan tsuri mat rato, tana saa mesapan tsumi gima fatsiitsiin koinykoiny an wain tana Kainy Ainy Taataun Tana Tsunaun. \v 31 Sai to te tsiny fi ra na tsivor ana ra te rangats e Gov ma anofe ravainy Yan kat iring tsura, Gov gim non ma fasaraa rara. \v 32 Sai tan nainy te fasaraa fi rarora Gov nei aya, Ayei kat rarora ra te faarei nan vainy to te koman fi rarora Ya, ma gima jiats fi ra naa ra Ya unya Hel faarei to te jiats fi rarori Yan vainy vavaajets tana monaagits to. \p \v 33 Sai tovei, fuainy vamuinyasiny fafaaman tsonyo, tan nainy te vaaguam faavot romi tan nainy te ainy faavot romi tana kainy ainy tana Tsunaun, mi ma anaanos tsom a mesapan ana mi faavot te see ainyainy faavot. \v 34 To te ves fi non ta isen ta mes, ayei ma ainy faamuan tsom en numaa tsuan, vou ya te see naa naa me tan vaagum, ma fasaraa vaare mami Gov, to te kat fi mi tan nainy te vaaguam faavot ami. Nyo tsue of pis maromi na mes a fo mar ka tan nainy te vavis fatabin mironyo naa tsumi. \c 12 \s1 A Fo Fifaan To Te Faan Iny Non Aaven Taabos Tan Vainy Fafaaman \p \v 1 Nyo farong pis rou vegiau nyo te biny a fo rangat tsumi tana sanaan to te bibinun fi non Aaven Taabos komar a vainy, ana nyo komainy fa'arasainy faarof maromi fuainy vamuinyasiny fafaaman tsonyo. \v 2 Mi nat em to tan nainy te kaa farokot ami faarei amin vainy vavaajets, fo kat tan fuainy tsuvumami kat matuami sam kat a fo kat gima rof to te ras mami sam fafaatouf a fo kaisan sikia ma kaa me ta toto na rari. \v 3 To sana mi faamainy a foka na fo iring tana sanaan iny fafaatouf, sai tovei to te fafaatouf ami Gov, nyo komainy fa'arasainy faarof rou ya tsumi, to tan nainy te tsue pokei iny non a mes a ka te tsue of non yan Aaven Taabos ten Gov ma tsue pokei iny, ayei gim non ma onot a tsue to na ka, “E Jisas Ayei ma naa unya Hel!” Ge, a sikia ta mes te tsue non a ka, onot tsun non to te pokei faruak fi non yan Aaven Taabos koman ya, “E Jisas Ayei na Tsunaun.” \p \v 4 Nyo tsue tsuk pis rou a ka na kaatsian to te faan iny non Aaven Taabos tana vainy, sana vaamuan nana ka ma natiny ami tovei: Kainon to te kaa fi minon ya na fo viir fifaan, san isen tsun Aaven Taabos to ayei, to te faan faavot rarori na vainy. \v 5 Sa kainon to te kaa fi minon ya na fo mamatsiny sanaan to te onot non na mes ma binun ma faakouts yan vainy fafaaman ten Krais, sana isen tsun a Tsunaun to te bibinun of rora na fokinai. \v 6 Sa kainon to te nom faakouts fi roran vainy tan fo viir sanaan to te kaa fi mi roran fo isiseiny mes a fo fifaan, sana isen tsun a Gov to ayei to te onot non ma kat a fo isiseiny mes ma ruak a binun tsunia. \p \v 7 Tan nainy te faatok fa'arasan iny non Aaven Taabos, a parits Tsunia tana mes ito te fainy fi non ya na fo fifaan iny kat a ka, Ayei natiny kat non kat, onot non tana sanaan ma nom a vainy faavot u fifaakouts tana fifaan. \v 8 Nyo faatok pis maromi tana man nan ya: Aaven Taabos faan iny non a nat a rof tana isen a mes, ma pokei yan vegiau ten Gov tana vainy. An senviir Aaven Taabos tsun to ayei, te kat non a mesmes a mes ma natiny yan vaanan ten Gov ma faakouts ir ya na vainy ma nat patsu ri. \v 9 Senviir Aaven Taabos tsun to ayei, onot non ma kat a mesmes a mes ma faason ya ten Gov onot non ma kat a fo kan karap tan nainy te rangats fi non ya Gov ma kat Ya. An senviir Aaven Taabos tsun kan to ayei, faan iny non a fifaan tana mes to tan tsipaar vainy faadis. \v 10 An senviir Aaven Taabos tsun to ayei fainy non a mesmes a mes fifaan ma kat ya na fo mamatsiny ka iny faatok reits to te gim non ta mes ma onot iny kat. An senviir Aaven Taabos tsun to ayei fainy non a mesmes a mes fifaan tan nom vegiau te poo fi minon Tsunia ana ayei te favaanan iny naa ya tana mesapan. An senviir Aaven Taabos tsun to ayei fainy non a mesmes a mes fifaan tan faaroiny vaanan to te favaanan iny ror a vainy te poo faman fi minon tan Aaven Taabos ten Gov ge poo fi minon tan aaven tana Vinasaar. An senviir Aaven Taabos tsun kan to ayei, te fainy non a mesmes a mes fifaan tan vegiau iny vegiau tan fafoofan kanen to te gim non ya ma natiny. An senviir Aaven Taabos fainy non a mesmes a mes fifaan tan kopis vegiau te tsue iny non a mes to ayei tan mes vegiau fafoofan kanen. \v 11 An senviir Aaven Taabos tsun kan to ayei faan raror a vainy fo mamatsiny fifaan gengen. Ayei fafaan raror isiseiny mes a fo isisen fifaan tsuar te fakats fi non Ya to te rof fi non ya tsunia ma kaa me. \p \v 12 A kifon a ka to san Aaven Taabos faan iny a fo mamatsiny fifaan to tana fo viir vainy tovei: U puainy mes kaa minon a fo mamatsiny pan, san senviir puainy mes tsun to ayei kat faarei ror vainy fafaaman ten Krais. Aran vainy kinai fiisok, sana ra na fokinai faarei tsuiny ror a isen a gum. Ana gum to ayei faarei tsuiny non isen tsun puan ten Krais. \v 13 Aran kinai fiisok, ana ran viir vainy kaner. Mesapan tsura na taa Jiu. Ana mesapan tsura na sikia ma taa Jiu. Mesapan tsuran fo vainy binun babainy. Ana mesapan tsura na sikia. Sa kainon to te kinai fi rora ana ran viir vainy kaner, sana ra na fokinai fapeenan bus er tan sen tsun puan ten Krais ai to kan tan sen tsun Aaven Taabos ana ra na fokinai nom ror senviir Aaven Taabos to ayei tan koman tsura. \p \v 14 Sai tovei, puainy mes sikia ma kaa me na isen a pan tsun. A sikia! Ayei kaa minon fo mamatsiny pan. \v 15 U mou, ayei na pan tan sen puainy mes tsun teeva, kainon to te tsue fi non ya nei, “Nyon sikia ma niman, to sana nyo na sikia ma pan tan puainy mes to ayei.” \v 16 An teinan ayei na pan kan tan sen puainy mes tsun to ayei teeva, kainon to te tsue fi non ya nei, “Nyon sikia ma matan, to sana nyo na sikia ma pan tan puainy mes to ayei.” \v 17 Ito ma faarei matan sen puainy mes faavot tsun, ayei gim non ma nongoiny oiny ta ka. Ai to te faarei teinan sen puainy mes faavot tsun, ayei gim non ma tauf oiny ta isen ta ka. \v 18 Sana sikia ma kat fi nei, Gov kat fo isiseiny pan tan puainy mes, faarei non to te koman patsukan fi Ya. \v 19 Ito ma kaa tsun mi ya na isen a pan tan puainy mes faavot, tabuiny gima kaa on men puainy mes faavot. \v 20 Sai tovei te kaa minon a fo mamatsiny pan nan puainy mes faavot to ayei, sa faarei tsun non sen tsun puainy mes faavot. \p \v 21 Eye, u matan ma tsue vaare na ka tan niman, “Nyi sikia ma fafaakouts vanyo!” Ana mes pis a ka, u patsuun ma tsue vaare na ka tan mou, “Nyi sikia ma fafaakouts vanyo!” \v 22 A sikia ovei! A fo mes a fo pan te faarei ror tameruts, sana ra nom rora fifaakouts a rof fiisok tana fo ar pan to ari. \v 23 Ana fo mes a fo pan nan puainy mes to ayei to te pon fi roran mamatainy iring, ara favau rarorin men vau saavits. Ana fo pan tan puainy mes to ayei to te gim rori na mesapan ma tatagei oiny, ara kookop rarori. \v 24 Sana pan a mamatan faarof tan puan sikia rora ma fakats ma kat gengen. Eye, u man, Gov fakei faavots a fo pan tan puainy mes to ayei, ana fo pan to ayei te gim ror ma mamatan faarof, Gov makok faarof rari, \v 25 ma tapets on vaare ya ta pan tan puainy mes to ayei. A sikia, Ayei fapogaar puainy mes to ayei, ma makok faarof yan fo isiseiny pan mes panan nan, faarei to te makok faarof patsukan fi non ya na tsivon. \v 26 Tan nainy te saraa kamits fi non a isen a pan, a fo pan faavot saraa kamits kan ror, fiisen miror ya. Ai tan nainy te nom non a isen a pan nan tsue iny paparaa, a fo pan faavot nom kainy ror tsue iny paparaa fiisen miror ya. \p \v 27 Jesan kan, ami na fokinai faavot faarei rom puan ten Krais, an isiseiny mes, ayein a isen a pan tsun tan puan to ayei. \v 28 Sa faarei tsuiny non puainy mes kaa minon a fo mamatsiny pan to te kat kat ror a fo mamatsiny viir binun, sen Gov faan iny a fo viir binun tan isiseiny mes tana gum iny vainy fafaaman ten Krais. Ari tovei: Tana vaamuan nana pan, Gov kat ir mesapan ma faarei arin fuainy amaraav. Ana mesapan, fuainy kuigin, ito na vainy to te faan iny e Gov vaanan tsuri ma favaanan iny naa ri ya tana mesapan. Ana mesapan, Gov faan rari na natiny fa'arasainy saf kifon vegiau Tsunia na, ma fafaatsuts iny ari ya tana mesapan. Ai Gov faan rato na mesapan a parits ma kat a rin fo binun iny faatok reits to te gim ror a vainy ma kat fiisen me na sikia ta parits ten Gov. Ana mesapan, Gov faan rari na nat a rof ma faakats of arin vainy faadis a kajiaa to. Ana mesapan, Gov faan rari na natiny fafaakouts ir a mesapan to te kakat iny ror ta ka. Ana mesapan, Gov faan rari na natiny mumua ir a mesapan. Ana mesapan, Gov faan rari na natiny vegiau tan fafoofan vavis to te gim rori ma natiny. \v 29 A sikia ma fokinai faavot to te faarei ror amaraav teeva? Gov gima faan iny a binun to tan favaanan iny vaanan Tsunia tana fokinai faavot, teeva? A sikia ma fokinai faavot tsoiny fifaatsuts, teeva? Gov gima faan iny a nat a rof tana fokinai faavot er parits iny kat to na foka iny faatok reits, teeva? \v 30 Gov gima faan iny a nat a rof tana fokinai faavot ma faakats of arin vainy faadis ma kajiaa na ya, teeva? Gov gima faan iny a nat a rof tana fokinai faavot ma vegiau fafoofan vavis ari to te gim fi rori ma natiny, ge kopis vegiau, teeva? Ayei na sikia ovei. \v 31 Sana nyo komainy maromi ma komainy fiisok a fifaan a kaatsian to ayei. \s1 Mangiir \p Ami ma komainy fiisok a fifaan a kaatsian to ayei, sana nyo komainy faatok maromi na sanaan a saavits ovei. \c 13 \p \v 1 Ana sanaan tovei, te mangiir fi non a mes, a mes a vainy, tana saa kainon to te vegiau fi ronyon a fo mamatsiny vegiau tan fafoofan kaner to te vevegiau fi rori na vainy an fuainy morena kan sana nyo na sikia tu mangiir tana mesapan, nyo faarei tsuiny rou a tsui ge na tsufing te tangis babainy tsun non to te tsue ronyo na ka. \v 2 Kainon to te onot fi ronyo ma nom vegiau to te poo fi minon ten Gov ana nyo te favaanan iny ya tana mesapan, ana nyo te onot ma natiny a fo fakats faamuan takop ten Gov, ana nyo te onot kan ma arasan iny a fo mamatsiny ka to te komainy ronyo ma natiny, ana nyo te onot ma faason ten Gov onot non ma kat a fo mamatsiny ka to te rangats fi ronyo Ya, kainon to te rangats fi ronyo Ya ma faan vanyo Ya na parits a reits iny fasas a tobeer iinin ya, ya te tasas naa tana mesapan, sai to te gim fi ronyo ma mangiir a mesapan, nyo na ka babainy tsun kan. \v 3 Kainon to te onot fi ronyo ma tatafas vavis iny naanaa fo mamatsiny ka to te fasito iny ronyo tan vainy aaruts, ana nyo te faakor ravainy puainy mes tsonyo tan guaf ma faakouts anyo ri na mesapan, ana nyo na sikia ma kaa men mangiir tana mesapan, Gov gim on non ma faan vanyo na tafan a rof tan fo mamatsiny kat to ayei. \p \v 4 Ito te mangiir fi non a mes, a mesmes a mes, ayei gim non ma nai fapeepeits fiisen mi ya tan nainy te koma iring fi non ya ya. A sikia, ayei nai anaanos faamo patsukainy non a mes to ayei, ana ya te kat, kat rof tsunia. Ayei gim non ma nai fitsufainy tan nainy te kaa minon a mes to ayei na foka to te komainy fasito patsu iny non ya. Ayei gim non ma nai tenoor of a tsivon tana mes to ayei tan fo kat rof to te kat ya. Ayei gim non ma nai fapaas a puan ma kat faatok of ya na mes to ayei. \p \v 5 Ito te mangiir fi non a mes, a mesmes a mes, ayei gim a koma iring iny a mes to ayei. Ana ayei gima nai fatsing, ana ya te pon ma nai mauts a foka na fo rof tsivon. Ayei gim non ma nai peits veesau iny a mes to ayei. Ana ayei gim non ma nai fakats fatabiny a fo iring to te kat a mes to ayei tsunia. \p \v 6 Ito te mangiir fi non a mes, a mesmes a mes, ayei gim non ma paparaa tan nainy te kat non a mes to ayein fo kat a fo iring. A sikia, ayei paparaa fiisok non tan nainy te kat non a mes to ayein, kat tavaron. \v 7 To te kaa fi minon a mes, u mangiir, ayei gim on non ma faterof, a sikia, ayei faason tsun naa non ten Gov ma kat na foka faavot to te nai faakouts rarora, ayei nai naano anaanos non e Gov ma kat na foka faavot tan koman Tsunia, ana ayei tsutsun faparits patsukanen nanon, kainon to te ruak fi non a foka to. \p \v 8 Mangiir nai kaa enanon tan mamatsiny nainy, a sikia ta fafakap nan. Aaven Taabos te faan iny a parits tana mesapan ma nom arin vaanan to te poo fi minon ten Gov ma favaanan of ari ya na mesapan, san tan nainy vou ana fo ka to te tsue iny e Gov nai ruak iny man ovei enanats non, to san favaanan nai kap enanon. Sa kainon to te faan kan finy naa non Aaven Taabos a parits tan mes vainy ma vegiau fafoofan ari, iton vegiau te gima ari ma natiny, nai kap kan enanon tan nainy vou. Kainon to te faan kainy finy non Aaven Taabos a mes a vainy na natiny fa'arasainy vaanan ten Gov ma faakouts rari ri na mesapan ma natiny arin vaanan Tsunia, nai kap kan enanon tan nainy vou, tana saa a fokinai faavot nai nat faarof iny rora fo mamatsiny ka to te komainy rarori Gov, ma natiny. \v 9 Te nai kat fi enanon to, tana saa, tovei, ara onot ror ma natiny a fo ar pan tsun nar fo mamatsiny ka to te komainy rarora Gov ma natiny, an vaanan to te faan rara Gov ma favaanan iny ya tana mesapan, ayei na pan tsun nar foka to te nai kat non Ya. \v 10 Sai tan nainy te naa minon, tan nainy te fatamainy ovei e Gov a fo mamatsiny kan saavits to, foka to te gima tamainy ya roman nai kajiaa babainy eraror. \p \v 11 Nyo komainy tsue fa'arasan rou ya tana sanaan tovei, tan nainy te faarei anyo na gogueii, nyo vegiau faarei na gogueii to te vevegiau fi rorin gogueii. Nyo nat ana nyo fakats rou a foka to te nat fi rorin gogueii ana ri te fakats kan fi ror nei aya. Sai tovei, to te karap faarei anyo na mes a karap, nyo faonot ovei vato tan kat a foka to te katkat ror gogueii ana nyo kat os ton kat tana mes a karap. \v 12 Tan nainy roman to te natiny rora na ka to te komainy kat of rarora Gov, te opaar non tsura ma arasan iny, sa gim non ma arasan fiisok tsura ma natiny, faarei to te tagei fi rora na nair tana tsin a muangaar. Sai tan nainy te fatamainy ovei bus iny non Gov a foka to, ara nai natiny rora fo ka, faarei to te tagei finy rora na foka to pana rara. Ai tovei nyo natiny roun ar pan nara fo mamatsiny ka to. Sai tan nainy te naa minon, nyo nai nat faarof iny rou na fo mamatsiny ka nane Gov, tan senviir sanaan te nat faarof varonyo Gov tovei roman. \p \v 13 Tan nainy te anaanos fi rora na foka to, ara onot ror ma kat a fopis a ka to: Ara onot ror ma faason tsun naa ten Gov, ana ra onot ror ma naano anaanos naa ten Gov to te kat fakap fi non e Gov a fo mamatsiny ka to te kat fi Yan tsuen man Tsunia ma faan rara ya unya Gormirmir, ana ra onot ror ma mangiir ir a mesapan. Ana ka na karap fiisok nara fopis a ka to ayei, i tovei, ara ma mangiir isiseiny mes. \c 14 \s1 Pol Tsue Tsuk Pis Iny A Fo Fifaan To Te Faan Raroran Aaven Taabos \p \v 1 Ai to te karap fi non kat to ayei, ito te mangiir fi romi na mesmes, mi ma vaputs fiisen me na aavem faavot am mangiir to na mesapan tsuam. Ai tovei kan mi ma rangats e Gov tana fo fifaan to te faan iny non Aaven Taabos tan vainy fafaaman. Eye, isen nar fifaan to, ito tan nom vaanan ten Gov am favaanan iny naa towa tana mesapan, \v 2 tana saa tan nainy te vegiau iny non a mes, u vegiau fafoofan kanen to te gim fi non ya ma natiny muan, ayei gim non ma vegiau of ir a vainy, sana ayei vegiau of naa non e Gov, tana saa a sikia ta mes te natiny non a ka te tsue non ya. U Aaven Taabos te fainy ya na parits ma vegiau tan vegiaun takop to ayei te gim rori ma natiny. \v 3 San tan nainy te nom non a mes vaanan ten Gov ana ayei te favaanan iny ya tana mesapan, ayei vegiau non tana vainy, tan kat to aya, ri arasan iny ror vaanan ten Gov an kat te komainy non Ya ri ma vovou iny, ana ri te nom a parits a foun ma manaats arin vaanan ten Gov, ri te nom fifaakouts ma tsutsun faparits ari tana fo patang tsuar. \v 4 Tan nainy te vegiau fi non a mes tan vegiau fafoofan kanen ito te gim non ya ma natiny, ayei faakouts tsuiny non a tsivon. Sai to te nom fi non na mes vaanan ten Gov ana ya te favaanan iny naa ya tana mesapan, ayei faakouts non a gum iny vainy fafaaman ten Krais faavot to te vaaguam ror na aya, ma karap mi ri na faason tsuar ten Krais. \p \v 5 Nyo komainy maromi faavot ma vegiau tana fo vegiau fafoofan kanen to te gim romi ma natiny, sana nyo koman fiisok maromi ma nom vaanan ten Gov am favaanan iny naa towa tana mesapan. Saa na ka na karap tovei, tan nainy te nom non a mes vegiau ten Gov ana ayei te favaanan iny ya tana mesapan, a mes to ayei te fafaakouts faarof pis non vainy fafaaman ten Krais ya te kat fafisfis pis iny a mes to te vegiau iny non vegiau tan fafoofan kanen to te gim non ya ma natiny, onot non te kopis fi non ta mesmes ta mes vegiau to ayei, ai tana sanaan to ayei, ayei onot patsu non ma faakouts ir vainy fafaaman faavot ma karap mi ri na faason tsuar ten Krais. \p \v 6 Sai tovei fakats yam a ka to, vamuinyasiny fafaaman tsonyo, ito te nai vavis mi ronyo tsumi, ana nyo te vegiau tan vegiau fafoofan kanen to te gim romi ma natiny, a saf a fifaakouts tsonyo tsumi na? A sikia ovei. A sanaan te onot tsuiny ronyo ma faakouts mami tovei, nyo ma favaanan of mami na ka to te faatok vanyo Gov, ge nyo ma faan im vegiau tana nat a rof to te nom anyo ten Gov, ge ito ma faatsuts im yam vegiau Tsunia. \p \v 7 Nyo faan maromin siisio nana ka to, fakats yam a foka to te feferera iny ror a vainy, tan nainy te ferera iny non a mes a kots koov ge na varamun a sikia ta toto nar. Ai to te feferera iny non a mes a koov ge na varamun an tangis te gima ots faarof ge tangis faarof, a sikia ta mes te nai natiny non kooma to te feferera iny non ya. \v 8 Ge tan nainy te komainy tanik iny vapupuaan ror vainy puaan, tsoiny mumua tsuri tsue of non ta isen tsuri ma puuf ya na tsufing ma tsue fanat of yan vainy puan ma fapupuaan ari. Sai to te gim fi non a mes to ayei ma puuf faarof a tsufing, a sikia ta isen ta mes nar vainy puaan to ari nai kakoun of ror fapupuaan to ayei. \v 9 Jesan kan tsumi, ito te vegiau of romi na vainy tan vegiau fafoofan kanen to te gim rori ma natiny, fei te nai nat fi rori na ka to te vevegiau iny romi ei? Ami faarei rom mi vevegiau of rom a ainysat. \p \v 10 Te kaa minon fo vegiau fafoofan kanen kinai fiisok tana monaagits tovei, ana fokinai tsuri onot ror ma vegiau naa tana mesapan tsuri patsukaner. \v 11 Sai to te gim fi ronyo ma natiny vegiau to te vevegiau of ronyo na mesmes a mes, ara faarei raror vainy sagoor. \v 12 Jesan kan tsumi, tana saa ito te komainy fiisok fi romin a fo fifaan to te faan iny non Aaven Taabos tan vainy fafaaman, to sana mi rangats Ya na fo fifaan, ito te fafaakouts faarof fi non yan gum iny vainy fafaaman ten Krais ma ruak patsu faarei mi rin vainy fafaaman matsua tan aaven. \p \v 13 Ai to tan nainy te vegiau fi non a mes tan vegiau fafoofan kanen ito te gim non ya ma natiny, ayei ma faakats an Aaven Taabos te nai kat ya ma natiny ya na ka te tsue bus iny ya ma tsue of ir ya na mesapan, \v 14 tana saa ito te faakats ronyo tan vegiau fafoofan kanen ito te gim ronyo ma natiny, koman a aave vanyo, faakats non, san fakats tsonyo gim non ma natiny a ka te fafaakats of ronyo. \v 15 To tsonyo tsue of maromi na ka te kat ronyo, nyo faakats fiisen mi rou a aave vanyo tana pan te kaa ronyo tsivou, sana nyo faakats kan fiisen mi rou fakats patsuu vanyo tan vegiau to te natiny ronyo tan nainy te kaa fiisen mironyo na gum iny vainy fafaaman. Ana nyo nai kooma rou aave vanyo, sana nyo nai kooma kan rou fiisen mi rou fakats patsuu vanyo tan vegiau to te natiny ronyo. \v 16 Ami ma kat fi nei, tana saa ito te tsue faarof naa romi ten Gov fiisen mi romi na aavem tan mes vegiau kanen to te gim romi ma natiny ana mes to te gumgum en na aya te gim non ma arasan iny tsue faarof te tsue rom anyi, ayei gim non ma tsue oiny ta ka, “Man Ovei”, tan faakats tsumanyi, tana saa ayei gim non ma natiny ta ka te tsue rom anyi. \v 17 Kainon to te rof fi non faakats tsumanyi ten Gov, sana mesmes a mes to ayei, to te gim non ma arasan iny vegiau tsumanyi te gim non ma nom vaarik tu fifaakouts tu rof. \p \v 18 Nyo tsue faarof rou ten Gov to te vegiau fi ronyo tana fo vegiau te faan vanyon Aaven Taabos sa kat fisfis mami faavot. \v 19 Sai tan nainy te vaaguam faavot romi na gum iny vainy fafaaman ten Krais tan fafaatouf Ya, nyo komainy vegiau fiisok tsun iny rou a ngim a painy vegiau tan vegiau to te natiny rori, ma onot faarof anyo ma faatsuts anyo ri na ka to te komainy rarori Gov ma natiny, ana nyo tsugei rou ma vegiau iny a safunuu ana tapan vegiau tan vegiau to te gim rori ma natiny. \p \v 20 Fuainy vamuinyasiny fafaaman tsonyo, mi ma fakats vaare faarei rarom guei, sana mi ma fakats faareir gogueii to te gim ror ma fakats kat iring. Sana mes a foka to, ami ma fakats ya faarei rom vainy matsua tan vegiau tan mes vegiau fafoofan kanen. \v 21 Fakats yam a ka to te kirkir iny ya koman Vegiau Ten Gov tana vainy fanaginy tsue Tsunia, Gov tsue na ka, \q1 “Nyo jiats mi roun mes vainy sagoor, er vegiau to tana vainy to ari. Ana ri te nai vegiau of rarori tan mes vegiau kanen, sana ri gim ror ma nai nongon er manaats Vatuanyo.” \rq (Aisaia 28.11,12) \rq* \m \v 22 To sana mi onot rom ma natiny a ka to, tan nainy te vegiau non a mes tana vainy tan vegiau fafoofan kanen to te gim rori ma natiny, a ka to ayei faatok fa'arasan iny non a ka, kaa miror a vainy fapoopoan namami to te vaa'ets ror an fanaginy tsue ten Gov. San tan nainy te nom non a mes vaanan ten Gov ana ayei te favaanan of naa ya na mesapan, a ka to ayei faatok fa'arasan iny non a ka te kaa miror a vainy fapoopoan namami to te faason ror er komainy manaats to Gov. \p \v 23 Ai to te vaaguam fi ror gum iny vainy fafaaman ten Krais tan vaagum faavot tsuri ma faatouf ari Gov, ana ri faavot te favevegiau tan mes vegiau fafoofan kanen to te gim ror ri ma natiny, gen mes vainy gim ror ma arasan faarof gen mes vainy vavaajets te naa kan me koman vaagum to, ari faavot nai tsue ror a ka, arin piou, ge? \v 24 Sai to te favaanan iny romin vaanan to te poo fi minon ten Gov ana mes a vavaajets te naa kan me koman vaagum, ana ayei te nongoiny vaanan to ayei, ayei nai arasan faarof iny non fo vaanan tovei, ana ayei te nai nat fi nei, ayei na mes a aveto, ana fo mamatsiny ka to te nongoiny ya nai kat ror ya ana ayei te nai fakats fatabiny a foka to te kat kat ya, \v 25 ana ayei te nai inainy a fo mamatsiny kan iring aaven ya ito te gim fi ya ma inainy fanatnat iny muan, ana ayei te nai fatukun, ya te fafaatouf e Gov ana ayei te nai pokei naa ya tana fokinai, “Gov kaa faman non fapoopoan namami.” \p \v 26 Ayei na ka to te tsue ronyo, vamuinyasiny tsonyo, tan nainy te vaaguam faavot rom mi, mi te faatouf e Gov, a fokinai te kaa miror a binun, i tovei, mesapan te kooma ror sen kooma te komainy koomei rori, ana mesmes te nai kaa me na foka iny fafaatsuts a mesapan. Ana mesmes te nai tsue of ir a mesapan ten Gov te vevegiau of non ya. Ana mesmes te nai vevegiau tan mes vegiau fafoofan kanen ito te gim ya ma natiny. Ana mesmes te nai kopis of ir a mesapan tana ka to te tsue iny ya. A fo mamatsiny ka faavot to ari, ma kat ari tana sanaan to te fafaakouts ror gum iny vainy fafaaman ten Krais ma karap me na faason tsuri. \v 27 Ito te kaa fi minon ya na vainy ito te komainy vegiau ror tan mes vegiau fafoofan kanen to te gim rori ma natiny, a ina fuan tsun ma vegiau, ge na ina pis te onot ror ma vegiau. Arin isisen mes ma kaa men nainy. Ana mesmes a mes ma kaa na aya, a kokopis vegiau to tana ka te tsue iny non isisen tsuri. \v 28 Sai to te sikia non ta mes na aya, to te onot non ma kokopis vegiau of ir a mesapan, a mes to ayei te vevegiau non tan mes vegiau kanen ma vegiau vaare ta ka koman vaagum to ayei, ayei ma vegiau of tsuiny a tsivon ai Gov. \p \v 29 Te faarei tsuiny non a mes to te nom non vaanan ito te poo fi minon ten Gov ana ya te favaanan iny naa ya tana mesapan, te onots tsuiny non a ina fuan ge na ina pis ma vegiau, ana mesapan ma vanongon faarof tana ka te tsue rori, er faaroiny towa, ito te poo faman fi minon vaanan tovei ten Gov ge na sikia. \v 30 Ito te gumgum non a mes koman vaagum ai Gov te fainy yan vaanan tan nainy to te vevegiau fi non a mesmes, a vaamuan nana mes ma faonot tsom, a tanyiny to na fafuan nana mes to te gumgum non a pokei faruak ton vaanan to te see nom tsuiny non ya ito te poo fi me ten Gov, \v 31 tana saa ami to te nom vaanan te poo fi me ten Gov mi te pokei faruak naa ya tana mesapan koman vaagum, san isiseiny mes tsumi ma kat ya tan isiseiny nainy tsun, ma nai natiny ari na fokinai tan vaanan to ana ri te nai parits me. \v 32 Ai to kan, a vainy to te kaa miror a fifaan ma nom vaanan ten Gov ma favaanan iny naa ri ya tana mesapan ma tagaa ot faarof iny ari na fifaan to ayei, ana ayei te onot ma tanik iny vegiau ge faonot tan vegiau, onot non te koman fi non ya, \v 33 tana saa Gov tsugei rarora ma kat a ka tana sanaan a vavanun. A sikia, Ayei komainy rarora ma kat a ka tana sanaan a aaverof. \p Ami ma kat a ka to te kat kat fi rori na gum iny vainy taabos u fasito ten Krais faavot tana fo pan vavis tan nainy te vaaguam faavot rori, \v 34 ito, moun ma gum fatomani koman a fo vaagum nar fafaatouf, tana saa ari gim ror ma vegiau on, a sikia, ari ma kaa fain fo tsoiny tsuar to te tsue fin Faun ten Gov. \v 35 Ito te kaa minon ya ta ka te komainy natiny rori, ari ma rangat ir fuainy tsoiny tsuri numaa tsuar, tana saa tan nainy te rangat fi ror moun ta ka koman a fo vaagum, te farejiaf non. \p \v 36 Nyo nat rou tsumi te gim rom ma kat a fo kat to ayei to te tsue tsuk ronyo, sana mi pon fi rom nei amin vainy to te vaamuan iny tsue of rom a vainy tan vaanan ten Gov? A sikia. Ge ami yan vainy tsun te nom vaanan to ayei? A sikia. \v 37 Ito te fakats fi non ta mes ito te kaa fi minon ya na fifaan tan nom vaanan te poo fi minon ten Gov ana ya te favaanan of ya na mesapan, ge te kaa fi minon yan mes fifaan to te poo minon tan Aaven Taabos, ayei ma nat fi nei, a ka te kirkir ronyo tovei, ayein tsue ma vovou iny ami to te faan vanyo na Tsunaun. \v 38 Ito te tsue fi non ta mes nei, a Tsunaun gima tsue of vanyo ma tsue iny a foka to, ami ma kat vaare na ka te tsue iny non ya. \p \v 39 Jio, min fuainy vainy fafaaman tsonyo, ma tanaf am rangats ton Aaven Taabos tana fifaan tan nom vaanan ten Gov am faavanan iny naa towa tana mesapan. Sai to te komainy vegiau non ta mes koman vaagum, ya te vegiau tan mes vegiau kanen ito te gim fi non ya ma natiny, kat tap vaare yam. \v 40 Sana fo mamatsiny ka koman vaagum ma kat tana sanaan iny fatsiitsii ana madaav. \c 15 \s1 Tou Tsun Fatabin Ten Krais \p \v 1 Sai tovei vamuinyasiny fafaaman tsonyo, nyo komainy tsue fanat of pis maromi tan Vurungan Rof nane Krais to te favaanan iny naa ronyo tsumi. U vaanan to te faamainy romi, mi nom towa ma vovou faarof iny ami am manaats towa. \v 2 Ayein vaanan to ayei te saup fatabiny fi maromi Gov to te faamainy fatatabiny romin senviir vaanan to ayei te favaanan iny naa nyo tsumi. Sai to te gim fi romi ma faamainy ya, to te tsue of bus im yam sam vovou iny a mes a sanaan nana tou saup fatabin, a faaman to ayei to te kaa faamuainy mimi na ka babainy tsun. \p \v 3 Ami ma faamainy vaanan to ayei, to te favaanan iny naa nyo tsumi tana saa vaanan to ayei a Tsunaun te tsue of vanyo ya tana fo mamatsiny ka ton karap fiisok ma faamainy ami ya. I tovei: Krais mat sa pats a fo aveto tsura faarei to te kirkir fi en ya koman Vegiau Ten Gov. \v 4 Ana ri fasooiny Towa koman puts te kats ari tan fats. Ai tan fafofopis nan nainy, Gov fatsuiny fatabin Towa faarei to te kirkir fi en ya koman Vegiau Tsunia. \v 5 Ai to kan, voun ya, to te tsun fatabin fi Ya, Ayei naa fi enato ten Pita ma faatok iny Ya na puan ten Pita. Vou, Ya naa fi kanen nato tan mes panainy matisian sa faatok kan iny a puan tsuri. \v 6 Ai voun ya Ayei naa fi enato tana ngim a natus vainy fafaaman tan sen nainy. Ai tsuri kan to na tee vainy fafaaman to te mat er, ana fokinai tsuri toto farokot kan raror, ari na fokinai tagei Towa. \v 7 Voun ya Ayei naa fi enato ten Jemis, ana Ya naa kan fi enato tan fo amaraav faavot tan sen nainy. \p \v 8 Tan fafakap nan ya, Ayei naa kan fi mito tsonyo. Sana Ayei gima naa fi me tsonyo vovou iny a sanaan to te faatok fi Ya na tsivon tsuri na mesapan. Ar kakaii tsun nyo te ruak faarein fafakap nar amaraav Tsunia faarei non a guei a meran to te see agiir tsun minon, an nainy agiir tsunia mataanis ename, \v 9 tana saa anyo faarei na mes a iring vavajia ovei tana fuainy amaraav faavot to ari. Ana nyo na sikia ma mes a tavaron ma koo vanyo ri na amaraav, tana saa nyo kat fijior fiisok ir gum iny vainy ten Krais. \v 10 San tana koma ree'un tsun ten Gov to ayei na saavits fiisok, faakouts vanyo sa nyo faarei me na mes te kaa evarou roman. Ana koma ree'un Tsunia tsonyo kat rato na vainy sa ri nom fifaakouts rof tsonyo, tana saa nyo binun faparits fafis pis ir mes panainy amaraav. Mi ma natiny a ka to, nyo sikia ma bibinun fiisen mirou a parits a reits tsonyo fatoobing. A sikia, a koma ree'un ten Gov to te bibinun non koma vanyo. \v 11 Sana sikia ma kat fuainy non to te tsue of maromi na mesmes, te kaa tsun minon sen vaanan man. Kainon to te favaanan fi naa ronyo ya naa tsumi, gen mes fuainy amaraav kan, ayein senviir vaanan rof tsun to ayei. An vaanan rof to ayei te faamainy bus ami. \s1 Tou Tsun Fatabin Tsura \p \v 12 Sai tovei, ito te favaanan iny roran Vurungan Rof ten Gov to te fatsuiny fatabiny fi Ya Krais tana mat Tsunia, kat pas fei ma tsue mi na ka to ayei ei, tan vainy mat kan te gim ror ma tsun fatabin tana mat tsuar? \v 13 Ito te man fi non ya tan vainy mat te gim ror ma tsun fatabin tana mat tsuar, te kat faarei tsuiny non a ka, Gov gima fatsuiny fatabin e Krais tana mat Tsuan. \v 14 Ai to te gim fi Gov ma fatsuiny fatabiny e Krais tana mat Tsunia, sa faarei non, u vaanan to te favaanan iny roran ka babainy tsun kan. Sa faarei non ami faason rom tana sikia ta ka. \v 15 To te man fi non ya, kat faarei non, aran vainy gamgam, tana saa ara tsue of ir a vainy, ten Gov fatsuiny fatabiny e Krais tana mat Tsunia. San vegiau tovei te tsue na mesapan, ten Gov gima onot ma fatsuiny fatabiny a vainy tana mat tsuar sikia ma man, u gam, tana saa ito te gim fi non Ya ma onot ma fatsuiny fatabiny fi Ya na vainy tana mat tsuar, kat faarei non Ayei na sikia ta parits ma fatsuiny fatabiny Ya Krais tana mat Tsunia. \v 16 Ai to te gim fi non Ya ma kaa me na parits iny fatsuiny fatabiny a vainy tana mat tsuar, Ayei kan gima fatsuiny fatabiny e Krais tana mat Tsunia, Ayei na mat farokot. \v 17 Ai to ma mat patsukan fi Krais ana Ayei te gima tsun fatabin, ayei gim non ma faakouts mami ma faamainy vaanan tsumam tan nainy te tsue mam, Gov fatsuiny fatabiny e Krais, ai to kan Gov gima anofe ravainy a fo aveto tsumi. \v 18 Ana mes a ka, u vainy fafaaman kan to te mat er, ri gim kan ror ma toto fatabin pis nats. \v 19 To te nom finy roran fifaakouts ten Krais, ayei na ka tsun to ayei te nom rora patsun puputaa tovei, ana ra ton vainy fafaaman ruak faarei nats ror ma sekeiny vainy iring vavajia ovei tana vainy faavot tana monaagits to. \p \v 20 San man, Gov fatsuiny fatabiny e Krais tana mat Tsunia, ana Ayei na vaamuan nana mes to te tsun fatabin tana mat Ya gim to ma mat pis. Ai tovei, Ayei tsun fatabin tana mat Tsunia, to sana ra faavot natiny ror a ka to, vainy fafaaman faavot ten Krais to te mat er, nai toto fatabin eraror. \p \v 21 Ayei tototo patsukan enanon to, an vainy fafaaman faavot nai toto kaner raror, tana saa faarei tsuiny non a isen a mes to te kat me na mat sa naa me tana vainy faavot, jesan kan tana isen a mes tsun to ayei, pue na sanaan sa kat me na tou tsun fatabin tana vainy tana mat tsuar, \v 22 tana saa tan nainy te fanaginy tsue finy e Adam e Gov, sana ayei kat ir vainy faavot ser fanaginy tsue, ana ri mat fakap ror, jesan tan nainy te toto Krais patsun puputaa tovei ana Ayei manaats to Gov, Ayei kat to na vainy faavot te kaa ror koman e Krais ma toto fatabin mi ri tana mat tsuar. \v 23 Sane Krais ana vainy Tsunia gim ror ma toto fatabin tan senviir nainy tsun to ayei. A sikia, a fokinai te toto fatabin eraror tan nainy te fagum bus e Gov. Gov fatoto faamuainy e Krais. Vou, tan nainy te tabin fatabin minon Ya tan puputaa tovei, vainy fasito Tsunia faavot nai tsun fatabin eraror tana mat, er toto fatabin rato. \v 24 Vou, tan nainy te kap non a monaagits to, to te nat fi rora, tan nainy te tabin minon e Krais, Ya te nai fabiu na gamaman faavot ana vainy faavot to te kaa miror asangan an gumgum ana fo viir parits tana monaagits faavot tovei, Ayei nai tagaa ot non tan nainy to aya. Ayei nai faan fatabin iny non a Waan to ayei ten Taman Ya, ma tagaa ot iny Ya, \v 25 tana saa, Krais ma tagaa ot, onot non te faduem vavis non Ya na vainy to te koma iring ror Ya er kaa to fain a moun Ya. \v 26 A fafakap nana ka to te nai kat non e Krais ana Ya te faduem a fo ka to te tsugei non e Gov tovei, Ayei nai nom ravainy non a mat tana vainy. \v 27 Ka to te nai ruak non to te tsue fin Vegiau Ten Gov, sa kirkir en, \q1 “Gov fakei fo mamatsiny ka fain a moun e Krais.” \rq (Vadou 8.6) \rq* \m Sai tan nainy te gogosias romi, “fo mamatsiny ka,” te gim non ma kat kan fi nei, Krais tatagaa ot iny non e Gov, a sikia, tana saa e Gov, Ayei na isen to te kat e Krais ma tagaa ot iny Ya na fo mamatsiny ka. \v 28 Sai tan nainy te kaa fakap ror a fo mamatsiny ka to fain e Krais, ana Guei Tsoiny to, Ayei nai fakei non a Tsivon fain gumgum ten Gov to te fakei bus non fo mamatsiny ka to fain e Krais, ai Gov te nai faarei na tsoiny tatagaa ot a karap fiisok patsur fo mamatsiny ka to. \p \v 29 Ana mes pis a kifon a man nana ka to te fatsuiny fatabiny fi non e Gov a vainy tana mat tsuar: ito te man fi non ya te gim fi non e Gov ma fatsuiny fatabin ir a vainy tana mat tsuar, sa kat pas fei sana mesapan fapeenainy ir vainy tana mat tsuar ei, ito te gima fapeenan fi ri? A saf a rof to te fakats rori na to te tsue rori na ka, a vainy to te gim ror ma tsun fatabin tana mat tsuar? A tou fapeenan to ayein ka babainy tsun kan. \v 30 Ai to tsumam amaraav, ito ma kaa vaare mi ya na tou tsun fatabin tana mat, te mamatan faarei non a binun tsumam a ka babainy tsun kan, sa kat pas fei ma faan iny naa mam a tsivom tana pan tana mat ei tan mamatsiny nainy, tan nainy te tsue tsuk fatatabin iny romam e Krais to te fatsuiny fatabin fi Yan vainy mat ei? \v 31 Mamatsiny nainy nyo kaa rou koman nainy patang iring kinai fiisok ana nyo pon rou ma mat you tan ta fo nainy. Ana ka to ayein man fiisok, vamuinyasiny fafaaman tsonyo, faarei non kat iny tenoor tsonyo tsumi to te faaman romi ten Krais Jisas a Tsunaun tsura, tana saa nyo komainy faan iny rou a tsivou tana fo nainy patang iring to ayei. \v 32 Te sikia non ma mamatainy ruak faarof tsonyo ma tsutsun faparits nyo te fatanai ir vainy iring fiisok to ayei te katkat fi vanyo ri tovei tana ngats fan iny Efeses, ito ma raar anyo na tafan to te pon ronyo ma nom a ka tan puputaa tovei, ito ma fatsuiny fatabiny vaare Gov a vainy vou na mat tsuri, te rof fiisok non tsura ma kat faareir vainy vavaajets, “Ainy ror, ge jiu ror, ra te paparaa, tana saa ara mat ror tovei tsun ana sikia pis ta toto tsura nei.” \p \v 33 Sai te gim non ma kat fi nei. Famanat vaare iny yam ta mes ma gam mami ya. Fakats yam a ka to, ito te kaa fi miromin fo vaatau tsumin iring fiisok, ri amus kan maromi mi te iring kan em, kainon to te rof fi romi to roman. \v 34 Tagun yam! Mi te faonot tan fakats fanunun iny e Gov ito te gim non Ya ma fatsuiny fatabiny a mes tana mat! Am faonot to tan katkat aveto. Sovaar vaare ir yam vainy iring fiisok to ari, tana saa kaa miror a tee vainy fapoopoan namami to te gim ror ma nat vaarik iny e Gov, tana saa ari te baainy ma natiny Ya. Nyo tsue of mami na ka to, ma rejiaf ami. \s1 Tou Tsun Fatabin Tan Puainy Mes \p \v 35 Sa kainon to te fa'arasainy fi nyo ya, ito te fatsuiny fatabiny fi non e Gov a vainy to te mat fi rori, a mesapan gima faamainy ya ri te rangat, “Fei te toto fatabin fi ror vainy mat ei, an saf puainy mes ei na te kaa miror ri?” \v 36 Te mamatan fapeepiou non tsumi ma fapinpin iny a ka to te ruak fi non ya. Fakats yam a ka te ruak non tan nainy te reev romin fua. U fua te maas faamuan tsom non, vou ya te see geegian me a faarei ton nau gian. \v 37 An fua to te reev romi gagon tan puputaa, faarei tsuiny non fua babainy. U sikia ma nau to te gian minon tsunia. Te kat faarei toromainy non fua nan rais gen mes a fo viir fua kaner. \v 38 Kainon saf viir fua ei na, Gov kat non a fo viir nau to ayei to te koman fi non Ya. An fo isiseiny fua faruak patsukainy non nau vovou iny non fua to ayei. \p \v 39 Te faarei tsuiny non fo viir puan to te kaa non tan puputaa tovei. Ari kat fuainy ror tan mes puan kaner. A vainy faavot kaa tsun miror senviir puainy mes to ayei. An fuainy marei sensen kaa kan miror mes puan tsuri patsukaner. An fo marei kaa miror mes puan kaner. U jian kaa miror mes puan kaner. \p \v 40 Ana foka kaa ror korosuu kaa miror mes puan kaner kat fuainy non tana foka to te kaa ror tan puputaa tovei. Ana mes pis a ka, fo mamatsiny kan saavits fiisok tana foka korosuu, kat fuainy ror tana fo mamatsiny kan saavits fiisok tana foka te kaa ror tan puputaa tovei. \v 41 A nuaf kaa minon fuainy siinaiv gengen tsuan. Ana iifaa kan kaa minon fuainy siinaiv gengen tsuan. Ana fo kootsits kaa miror fuainy siinaiv gengen tsuar. An fo isiseiny kootsits kan mamarof fiisok, ri te baraar, er kat fuainy rato tana mesapan tsuar. \p \v 42 Ana sanaan kan to ayei te kat fi non ya tan nainy te fatsuiny fatabiny fi non e Gov a vainy vou na mat tsuar. Ari nai kaa miror mes viir puan kat gengen. Natiny yam a ka to: Puainy mes tana mes a mat nai ruak faarei non kuaf. San tan nainy te fatsuiny fatabiny fi non e Gov puan to ayei, ai te gim non ma mat, ge ma nai kuav ravaa on pis nats. \v 43 U puainy mes kats iny rori, mamatan fifiiring ovei enanon, san tan nainy te fatsuiny fatabiny fi non ya Gov, nai mamatan faarei non puan saavits ovei. U puainy mes te kats iny rorin tameruts, san tan nainy te fatsuiny fatabiny fi non ya Gov, ayei nai ruak iny siireits ovei nanon. \v 44 U painy mes te kats iny rori, Gov kat ya ma kaa ya tan puputaa tovei, san tan nainy te fatsuiny fatabiny fi non ya Gov, Ayei kat ya ma nai kaa en ya Gormirmir. Te kat fi non to, tana saa ara kaa miror puainy mes to te kat Ya ma kaa en ya tan puputaa tovei, ana ra kan ma kaa men puan to te kat Ya ma kaa en ya Gormirmir. \v 45 Te faarei non to te kirkir fi en ya koman Vegiau Ten Gov, \q1 “Gov fapogaar a vaamuan nana mes kaa minon aaven an puan, Ayei fatoto towa.” \rq (Tatanik 2.7) \rq* \m Ana mes to ayei e Adam. Sana mes to te koo ri na fafakap nane Adam tovei, Ayei e Krais to te onot non ma faan iny a toto na suu tan aaven an puan foun kan to ayei, tana fokinai to te fasito iny ror Ya. \v 46 Sana vaamuan nan puainy mes to te faan rara Gov, ayein sikia ma puan to te nai kaa non Gormirmir. A sikia. Ayei faan faamuainy raran puainy mes to ayei ma kaa tsom ara patsun puputaa to, voun ya Ayei nai faan raroran puan to te nai kaa enanon Gormirmir. \v 47 Gov fapogaar puainy mes tana vaamuan nana mes tan puputaa to, sana fafuan nan puan te poo fi minon Gormirmir. \v 48 A fokinai to te poo miror tana mes to ayei, e Adam, kaa miror senviir puainy mes to tana vaamuan nana mes. Jesan kan tana fokinai to te fasito iny ror a Mes to te poo minon Gormirmir nai kaa miror puan faarei ror Ya. \v 49 Sa faarei kan rarora: Tovei roman ara kaa miror puainy mes tan puputaa tovei faarei tsuiny non a vaamuan nana mes tovei e Adam. An tan tu fo nainy te naa minon ara nai kaa miror puan to ayei faarei tsuiny non e Krais to te nai kaa fiisen mirora Gormirmir. \p \v 50 To tsonyo komainy tsue of maromi, fuainy vamuinyasiny fafaaman tsonyo, te sikia non ma onot tan puainy mes kaa minon venoo an rafatsiny to te tapogaar me ma kaa en ya tan puputaa ya te nai kaa tana pan tana Waan e Gov i Gormirmir. Ana ya te sikia kan ma onot tan puainy mes to te natiny mat non ya te kuav ravaa ma kaa tana pan te kaa ror a foka to te sikia ror ma mat er kuav ravaa to. \p \v 51 Sin tovei, nongon faarof yam! Nyo tsue of maromin vegiau takop: A sikia ma ran vainy fafaaman faavot nai mat ror tabuiny tabin fatabin minon ne Krais, sana ran vainy fafaaman faavot nai nom nats ror puan foun to ayei. \v 52 Te nai ruak veesau tsun nanats non faarei non kanaf ge faarei non to te fakaput fi non matan, te naa minon nainy to ayei, a morena puuf non a tsufing ma tsue fanat of ir ya na fokinai tan nainy fafakap to te kaa rora tsunia te naa ename. Ai tan nainy te puuf non a tsufing to ayei, u vainy fafaaman ten Krais to te mat er nai tsun fatabin veesau tsun raror fifiisen miror puan foun to ayei te gim ror ma natiny mat. Ana rin fuainy vainy fafaaman to te toto farokot ror nai kaa kan miror puainy mes foun to ayei, \v 53 tana saa puainy mes to te kaa mirora tovei roman natiny mat ror, ri te kuav ravaa, nai pangis eranats ror tan puan to ayei te gim ror ma natiny mat er kuav ravaa to. \v 54 Nainy te pangis fi ror puainy mes tsura to ayei, a ka to te kirkir en koman Vegiau Ten Gov nai ruak iny man enaminon. Ai te tsue na ka, \q1 “Gov fabiu na puaan, ana Ayei faduem to na mat.” \rq (Aisaia 25.8) \rq* \m \v 55 Ai tovei vainy onot ror ma tsue na ka, \q1 “Mat, fei te kaa non a parits iny atsun mes tsumanyi ei? \q1 Mat, fei te kaa non a parits iny fakamits tsumanyi ei?” \rq (Hosea 13.14) \rq* \m \v 56 A kifon a ka te oraav of ror a vainy, a mat i tovei, tana saa ari oraav ror a ka voun a mat tsuar, tsuri te nai nom ror a fasaraa tsuar tana fo aveto tsuri. Ana kifon a ka te nom rori na fasaraa tana fo aveto tsuar tovei, tana saa ari gima manaats a fo faun to te faan rari Gov ma vovou iny. \v 57 Sai tovei ara tsue faarof naa ror ten Gov tana mat an aveto te sikia ror ma parits fafisfis rarora, tana saa tana ka to te kat bus e Jisas Krais tsura. \v 58 Sai tovei fuainy vamuinyasiny fafaaman tsonyo, famanat vaare ir yam ta mes ma amus mami ya am faamainy to na ka te tsue tsuk minon a Tsunaun to te gim non ma man. San sikia, tsutsun faparits fatatabin yam tana faason tsumi tana Tsunaun am binun faparits fatatabin to tana Tsunaun, tana saa ami nat em, a sikia ta ka to te bibinun of romi te nai kajiaa babainy tsun enanats non, tana saa Gov tsun Tsivon fatsuiny fatabiny non a vainy vou na mat tsuar. \c 16 \s1 Fifaan Naa Fi Non Tan Vainy Fafaaman Unya Jerusalem \p \v 1 Tovei nyo komainy tsue of maromi tana painy moni to te guam faavots romi, mes ar ka iny faakouts vainy fafaaman ten Krais te kaa ror tana ngats fan tsian iny Jerusalem. Nyo fa'arasainy bus ya tana gum iny vainy fafaaman ten Krais tana fo viir fan vavis tana gum fan iny Galesia tana sanaan iny guam moni faavot, jesan nyo komainy maromi ma kat fi em to. \v 2 Nyo tsue of rari ma kat fi nei: Tan fo mamatsiny Sande tana wik fo isisen tsumi ma fakei fuainy ta fo mar painy moni, to te nom fi non ya tana foka te sab non ya, ana ayei ma kat gagangis pis vaare ya tan ta kaa vavis. To te kat fi romi na ka to, ai tan nainy te naa mironyo, mi kakoun bus em sam fakei fuainy naa ya ana mi te gima tanaf am guam faavots pis to ta painy moni to te ruak nats ronyo naa. \v 3 Nyo kan komainy maromi ma pisainy tu vainy to te onot romi ma faason tsuri, ai tan nainy te ruak ronyo naa, nyo nai faan rarorin fo noun tovei to te tsue fanat raror vainy fafaaman ten Krais to te kaa ror tana ngats fan tsian iny Jerusalem to ten sei to ari ee, ana nyo nai jiats ramirori ma govets naa ri na fo fifaan moni to tan vainy fafaaman ten Krais te kaa ror tana ngats fan tsian iny Jerusalem. \v 4 Ana mes pis a ka, ito te rof fi non ya tsonyo ma naa nats ri kan naa fiisen vamironyo. \s1 Fakats Ten Pol Ma Nak Rari \p \v 5 Nyo naa rou tan ta fo mar fan vavis tana gum fan iny Masedonia ma nak anyo rin fuainy vainy fafaaman ten Krais te kaa ror tana ngats fan iny Filipai ai Tesalonaika, fakap ronyo na aya, nyo naa mirou, nyo nak matuami tana ngats fan tsian iny Korin. \v 6 Ana nyo nai kaa tsom evarou fiisen mamiromi naa tan ta fo mar nainy. Ge toroman nyo nai kaa rou tana fo nainy koman a isen a ingainy, to te tapoor fatsian fi minon a ainysat ana tonok ana sanaan naman te iring nats. Tana sanaan to ayei mi onot rom ma kaa me tu nainy iny faakouts vanyo ma naa patsukan evanaa nyo tana pan te pon ronyo ma naa. \v 7 A kifon a ka tsonyo kat fi rou ya tana sanaan to ayei, i tovei, tana saa ito ma vavis mi nyo naa tsumi roman nyo onot rou ma kaa fiisen mamimi tan ar nainy tsun to te naa mi ronyo naa tsumi, ana nyo tsugainy rou ma kat fi nei aya. A ka te komainy ronyo tovei, tan nainy te naa mi ronyo nyo komainy kaa fiisen mamiromi tan nainy viviakoo ito te famanat fi varonyo na Tsunaun. \p \v 8 Sai tovei nyo kaa tsom e varou nei tana ngats fan iny Efeses onot non voun nainy Pentikos, tan nainy guainy an nainy tsue faarof naa ten Gov. \v 9 A kifon a ka tsonyo komainy kaa tsom rou nei roman, tana saa kaa minon nainy rof kinai tsonyo ma favaanan iny anyon Vurungan Rof nane Krais nei, kainon to te tanaf fi rorin vainy veer kinai ma kat tap vanyo. \p \v 10 Ito te naa minon e Timoti a tagei matuami, tamomots yam am fafasung mi towa, tana saa ayei bibinun non tana Tsunaun faarei kan varonyo. \v 11 Famanat vaare yam ta mes ma kat fifiiring ya. A sikia, mi ma jiats naa ya fiisen me na aaverof tana tou taataan tsunia, ma tabin mi ya tsonyo, tana saa nyo naano rou ya fiisen ramen mes panainy vainy binun to te taataan fiisen miror ya. \p \v 12 Mi rangat vanyo to te naa fi minon e Apolos a vamuinyasiny fafaaman tsura a nak matuami. Nyo sing ya ma naa me a nak matuami fiisen miror mes panainy vamuinyasiny. Sana ayei gima koman ma naa tsom me tsumi tovei roman, natiny yam a ka to, ayei naa faamo minon, te kaa fi minon ya tu nainy. \p \v 13 Ami ma tamomots a tsivom tan ta foka ge ta mes te onot ma amus mami am faonot to tan kat a ka te komainy non e Gov tsumi ma kat. Ana mi ma faason tsun naa ten Krais fiisen vaare men fakats vavanun. Am oraav vaare to ta isen ta ka. Famanat vaare iny yam fo viir kat iring ma tagaa ot mami ri. Tsutsun faparits yam. \v 14 Tana ka te kat romi, kat yam, tana saa mi mangiir fiisok rom e Gov ana vainy. \p \v 15 Ami natiny rom e Stefanas ana moun tsunia min fuainy guei. Arin vaamuan nar vainy to te ruak faarei men vainy fafaaman ten Krais tana gum iny fan iny Akaia. Ana ri bibinun fatatabin to tan fafaakouts ir vainy fafaaman u fasito ten Krais tana fo pan vavis. To tsonyo sing maromin vamuinyasiny fafaaman tsonyo, \v 16 vovou iny yam kat tana tsoiny mumua to ayei am manaats kainy to na fo kinai to te bibinun fifiisen ramirori. \p \v 17 Nyo paparaa fiisok rarou ere Stefanas me Fotunetas ai Akaiakas, ari ruak erame tsonyo. Ri nom a pan tsumi, to tsuri kat fapaparei vanyo, tan nainy te gima kaa mi nei. \v 18 Ri kat fapaparei vanyo faarei to te kat kan fi ri tsumi. Tan kat to aya mi ma tsue faarof naa tana vainy te kat fi ror tovei. \p \v 19 Gum iny vainy fafaaman ten Krais te kaa ror tana fo viir fan vavis nei tana gum fan iny Esia, faan kan iny men nainy rof tsuri tsumi. Akuila me Prisila fifiisen kan iramirin vainy fafaaman to te vaaguam ror numaa tsuri faan kan iny men nainy rof kinai fiisok nei tsumi faarei kan rarori na vainy to te vovou iny ror a Tsunaun fiisen mamiromi. \v 20 Fuainy vamuinyasiny fafaaman kaa ror nei, faan kan iny men nainy rof tsuri tsumi. \p Tan nainy te vaaguam faavot romi, nagat niman yam fifiisen men isiseiny mes tana sanaan to te faatok iny non kat iny fimamangiir fiisen men mangiir ten Krais. \p \v 21 Tovei nyo nai kirkir rou a ka fiisen minon a nimau, “Nainy rof ten Pol.” \p \v 22 Ito te gim fi non ta mes ma mangiir a Tsunaun, kaa osto fain a fasaraa ten Gov. \p O Tsunaun, taame! \p \v 23 Nyo faakats of rou a koma ree'un tana Tsunaun Jisas ma kaa fiisen mamimi. \p \v 24 Nyo komainy tsue of maromi na fokinai, tsonyo mangiir maromi ten Krais Jisas. Man ovei.