\id PHP Supyire \ide UTF-8 \h FILIPI SHIINBII \toc1 Lɛtɛrɛŋi Poli à tun Filipi kànhe dánafeebil'á ke \toc2 Filipi Shiinbii \toc3 PHP \mt1 Lɛtɛrɛŋi Poli à tun Filipi kànhe dánafeebil'á ke \mt2 Mpe yii à yaa yii cè mà jwo yii jyè lɛtɛrɛŋi funŋɔ jwumpe e ke \ip Filipi kànhe na mpyi Masedoni kùluni kànhe kà. Yahutuubii mpyi a ɲyaha wani mɛ, pi mú bá mpyi a shiin kɛ kwɔ̀ si nta nɔ pi Kile Jwumpe kàlambaga faanra mɛ. \ip Tèni i Poli à sà Jwumpe Nintanmpe jwo wani ke, lire tooy'e pìl'à piye kan Yesu á maa mpyi dánafee (Kapyiiŋkii 16.11-40). Dánafeebii kuruŋke shiinbii fànha mpyi supyishiŋi sanŋi, Yahutuubii mpyi a ɲyaha pi e mɛ. Lire kàntugo u kùsheeni là tooy'e, fànhafeebil'à u cû a tò kàsuŋi i Jwumpe Nintanmpe ɲjwuŋi kurugo. Filipi dánafeebil'à yire lógo ke, maa wà tun ná bùɲyɛ yaay'i, u sà ŋkan u á kàsuŋi i. Ɲyɛ Poli à ŋge lɛtɛrɛŋi sémɛ mà u yaha kàsuŋi i, maa fwù kan pi á. U jwump'à yyaha tíi ná funntange e, ŋkemu i dánafeebil'à yaa pi pyi yyefuge tèrigil'e ke. \ip Poli à li cya Filipi dánafeebil'á pi mbèŋi yaha u kwòro pi ná piye shwɔhɔl'e. Yesu Kirisita à uye tîrige pyiŋkanni ndemu na ke, maa li cya pi á, pi piye tîrige piy'á lire pyiŋkanni na. \ip Cyelentiibii kafinivinibii pìi mú na mpyi wani, pire la mpyi si fànha cyán dánafeebii na pi raa Yahutuubii saliyaŋi kurigii ɲaare. Pìi sí na mpyi wani, pire mpyi na pi ɲyii karigii kanni pyi. Poli à ɲje yɛrɛyi kan dánafeebil'á mà taha cyire kapyaagii shuunniŋi na, bà pi si mpyi s'a piye kàanmucaa mɛ. \ip Ŋge lɛtɛrɛŋi funŋɔ jwump'à li cyêe na Filipi dánafeebii kyal'à táan Poli á sèe sèl'e. \c 1 \s1 Jwumpe tasiige \p \v 1 Mii Poli ná Timɔti, wuu pi ɲyɛ Yesu \w Kirisita\w* báarapyii ke, wuu pi à ŋge lɛtɛrɛŋi sémɛ, si ŋkan yii Kile wuubii ná yii kàanmucyafeebii ná tɛgɛfeebil'á, yii pi ɲyɛ Yesu Kirisita wwoɲɛɛge e, Filipi kànhe e ke. \v 2 Wuu Tuŋi Kile ná wuu Kafooŋi Yesu Kirisita pi ɲwɔ yii na, pi i yyeɲiŋke kan yii á. \s1 Poli à li cyêe Filipi dánafeebii na na pi kyal'à táan ur'á \p \v 3 Tère o tère e mii à sɔ̂nŋɔ yii kyaa na ke, mii maha fwù kan Kile á. \v 4 Mii aha a Kile ɲáare yii kyaa na tère o tère e ke, mii maha u ɲáare ná funntange e, \v 5 ɲaha na yɛ mà lwɔ́ ku tasiige e mà pa nɔ fo numɛ na, yii à mii tɛ̀gɛ Jwumpe Nintanmpe ɲjwuŋi na. \p \v 6 Kileŋi u à uru báaraŋi niɲcɛnŋi sìi yii e ke, mii à tɛ̀ɛn ná l'e na u sí uru pyi yii e, zà nɔ u tɛgɛni na Yesu \w Kirisita\w* cannuruge. \p \v 7 Mii à yaa mii u a sɔ̂nŋi lire sɔ̀nŋɔŋkanni na yii kyaa na, ɲaha na yɛ yii kyal'à waha mii na sèl'e. Mà mii yaha kàsuŋi i, lire ɲyɛ mɛ mà mii yaha mii u Jwumpe Nintanmpe báami maa pu pyàagii sɛ́nmɛge na ɲcyêre sùpyire na, Kile à ɲwɔ mii na maa uru báaraŋi ŋgemu kan mii á ke, yii à pyi mii wwoɲɛɛ uru báaraŋi i. \v 8 Kile yabiliŋ'à li cè na bà Yesu Kirisita à wuu kyaa táan uy'á mɛ, amuni yii kyal'à táan mii á sèe sèl'e. \p \v 9 Nde mii na ɲáare Kile á ke, lire li ɲyɛ, tàange ku ɲyɛ yii ná yiye shwɔhɔl'e ke, kuru k'a sì yyaha na, yii i yákilifente ná ɲcèŋi sèe wuŋi ta, \v 10 bà li si mpyi ndemu l'à yaa ná yii e ke, yii i lire cè mɛ. Lire e yii sí n‑pyi sùpyii mpiimu pi à tíi, maa mpyi tìgire cyaga baa, fo zà nɔ Yesu \w Kirisita\w* cannuruge na ke. \v 11 Yii karigii puni sí raa n‑pyi ntìiŋi funŋke e ná Yesu Kirisita fànhe e. Lire li sí mɛtange ná pèente taha Kile na. \s1 Poli kàsuŋi ɲjyìŋ'à Jwumpe Nintanmpe pyi p'à nɔ cyeye niɲyahay'e \p \v 12 Mii cìnmpyiibii, mii la ɲyɛ yii i li cè na kyaage k'à mii ta ke, kuru bá à pyi kaɲuŋɔ mà shinɲyahara pyi t'à Jwumpe Nintanmpe lógo. \v 13 Ɲaha kurugo yɛ saanbwɔhe pyɛngɛ shiinbii ná sùpyire sannte pun'à li cè na \w Kirisita\w* kurugo pi à mii cû a pwɔ naha kàsuŋi i. \v 14 Lire e mii kàsuŋi ɲjyìŋi kurugo, mpii pi à dá Kafooŋi Yesu na ke, pire niɲyahara à piye waha Kile jwumpe ɲjwuŋi na sùpyir'á, fyagara baa. \p \v 15 Sèe wi, pìi maha Kirisita kyaa yu mii báaraŋi yiɲcyɛge ná u ɲyipɛɛnni na, ŋka pìi maha u kyaa yu ná funvyinge e. \v 16 Pire maha uru báaraŋi pyi tàange funŋke e, ɲaha na yɛ pi à li cè na mii ɲyɛ naha kàsuŋi i s'a Jwumpe Nintanmpe báami sùpyir'á. \v 17 Ŋka mpii pi ɲyɛ na Kirisita kyaa yu ná mii báaraŋi yiɲcyɛge e ke, pire funzɔnŋɔre ɲyɛ a ɲwɔ mɛ, pi maha lire pyi si nta là bâra mii yyefuge na naha kàsuŋi i. \v 18 Ŋka pi na lire pyi ná funɲcɛnŋ'i yo, pi ɲyɛ na li pyi ná funɲcɛnŋ'i mà yo, mii kuro ɲyɛ yire e mɛ. Kirisita kyaa na yu sùpyir'á mà kwɔ̀ ke, lir'à mii funŋke táan. \p Là bá sí n‑bâra mii funntange na, \v 19 ɲaha na yɛ mii à li cè na yii Kileɲarege ná Yesu Kirisita Munaani\f + \fr 1:19 \fr*\ft Yesu Kirisita Munaani ná Kile Munaani ɲyɛ niŋkin.\ft*\f* fànhe sí cyire kawaagii kɛ̂ɛnŋɛ mpyi mii á, sí ta kuro. \v 20 Nde mii ɲyɛ na sigili ná na zòmbilini puni i, maa na sɔ̀nŋɔre taha li na ke, lire li ɲyɛ, mii sì n‑sìi n‑sílege si raa Kirisita pêre ná naye puni i mɛ. Mii sí raa lire pyi fyagara baa bà mii à li pyi taɲjaa fo mà pa nɔ niɲjaa na mɛ, ali li mɛ́ɛ ká sàa bɛ̂ ná mii múnaani i. \p \v 21 Ɲaha kurugo yɛ mii múnaani ɲyɛ a taha yafyin na ŋke ɲìŋke na Yesu Kirisita wwoɲɛɛge kàntugo na mɛ. Mii aha ŋkwû, mii sí kuru wwoɲɛɛge tɔ̀ɔnŋi ta. \v 22 Ŋka mii u mɔ shì na, kampyi lire sí n‑jà mii pyi mii u báara niɲcɛnŋɛ pyi sahaŋki, ɲyɛ mii sàha naha a niɲjwuyo cè mɛ. \v 23 Mii funŋke na mii shwɔ́hɔli cyire ɲcyii kapyaagii shuunniŋi shwɔhɔl'e. Mà kwû, maa mpyi ná Kirisita e, lire l'à táan mii á, lire tɔ̀ɔnŋi mú u à pêe. \v 24 Ŋka mii u pyi shì na, lire li sí n‑pwɔ́rɔ yii á sèl'e. \v 25 Mii mú s'à tɛ̀ɛn ná lire e. Lire kurugo mii à li cè na mii sí tère pyi yii puni taan, si yii tɛ̀gɛ, bà yii si mpyi s'a sì yyaha na Kile kuni i ná funntange e mɛ. \v 26 Lire e mii aha núr'a kàre yii yyére tèni ndemu i ke, lire sí yii ɲùɲyi yîrige Yesu Kirisita wwoɲɛɛge e. \p \v 27-28 Ŋka Jwumpe Nintanmpe p'à jwo Kirisita kyaa na ke, yii kapyiiŋkii pun'à yaa cyi yyaha tíi ná pur'e. Mii ɲyɛ yii shwɔhɔl'e yo, mii laag'à tɔɔn yii na yo, li tɛgɛni li ɲyɛ mii u lógo na yii na wá a kwôro ɲwɔmɛɛ niŋkin na\f + \fr 1:27-28 \fr*\ft Pìi maha jwo: «li tɛgɛni li ɲyɛ mii u lógo na Kile Munaani cye kurugo yii à kwôro ɲwɔmɛɛ niŋkin na.»\ft*\f*, maa yii sɔ̀nŋɔre pyi niŋkin, maa yii fànhe pyi niŋkin báaraŋi na, mpii pi ɲyɛ na Jwumpe Nintanmpe tùnni ke, bà yii fyagara baa wuubii si mpyi si pire sige lire na mɛ. Pire u kapyiiŋkil'à li cyêe na Kile sí pi shi bò, yii kapyiiŋkii s'à li cyêe na Kile sí yii shwɔ. Kile mú sí u à lire yaa, \v 29 ɲaha na yɛ u à ɲwɔ yii na, maa yii pyi yii à dá Kirisita na, lire kanni bà mɛ, maa yii pyi yii à kyaala u kurugo mú. \v 30 Mpii pi ɲyɛ na Jwumpe Nintanmpe tùnni ke, zhìŋi yii mpyi a ɲya mii u leni ná pire e, ná mii saha na u leni numɛ ke, uru zhìŋi shiŋi yii na leni numɛ. \c 2 \s1 Yii yiye tîrige Yesu Kirisita fiige \p \v 1 Ɲyɛ ná \w Kirisita\w* à wuu tɛ̀gɛ wuu u màban leni wuye e, maa wuu zòmpyaagii taali tàange cye kurugo, maa wuu pyi wuu à wwɔ̀ \w Kile Munaani\w* cye kurugo, maa wuu tɛ̀gɛ wuu à pyi ɲùɲaarafee ná ɲùmpiŋɛfee, \v 2 lire e ke, yii yii sɔ̀nŋɔre pyi niŋkin, yii yiye kyaa táan yiy'á, yii bɛ̂ yii i mpyi niŋkin. Lire ká mpyi, mii funntange sí n‑fûnŋɔ. \v 3 Yii àha raa yii karigii pyi ná yiɲcyɛge e s'a yiye cyêre mɛ, ŋka yii yiye tîrige, yii yiye yaha pi sanmpii kàntugo. \v 4 Yii àha raa karigii pyi yii yabilimpii tɔ̀ɔnŋi kanni kurugo mɛ, ŋka yii a cyi pyi pi sanmpii tɔ̀ɔnŋi kurugo mú. \p \v 5 Yii sɔ̀nŋɔŋkann'à yaa li pyi Yesu Kirisita wuuni fiige: \q1 \v 6 U ná Kile na ɲyɛ niŋkin, \q1 ŋka u ɲyɛ a li lwɔ́ uye funŋ'i si fère sín kuru tayyérege na mɛ. \q1 \v 7 U à ɲɛn'a uye tîrige, maa mpa mpyi sùpya, maa mpyi biliwe fiige. \q1 Puru funŋke e \q1 \v 8 u à ɲɛn'a uye tîrige, \q1 maa Kile ɲwɔmɛɛni cû fo mà sà nɔ kwùŋi na, \q1 kworokworocige ɲuŋ'i u à kwû bá! \q1 \v 9 Lire kurugo Kile à u dùrugo sèe sèl'e, \q1 mɛge k'à fànha tò mɛyi puni na ke, maa kuru le u na, \q1 \v 10 bà nìɲyiŋi yaayi ná ɲìŋke wuyi ná ɲìŋke ɲwɔhɔ wuyi puni \q1 si mpyi s'a niŋkure sínni Yesu mɛge na \q1 s'a u pêre, \q1 \v 11 si ntɛ̀ɛn li taan na \q1 Yesu Kirisita u ɲyɛ Kafooŋi mɛ. \q1 Lire sí pèente taha Tufooŋi Kile na. \p \v 12 Lire e ke mii ntàannamacinmpyiibii, pyiŋkanni na yii à mii ɲwɔmɛɛni cû mà mii yaha yii shwɔhɔl'e ke, mii mɛ́ɛ ɲyɛ mii ɲyɛ yii shwɔhɔl'e mɛ, yii là bâra tire ɲwɔmɛɛcunte na. Kile à yii shwɔ báaraŋi ŋgemu mɛɛ na ke, yii a uru pyi yiye ntìrigeŋi funŋke e, yii i pèenɛ taha u na. \v 13 Ɲaha na yɛ Kile yabiliŋi u à fànhe kan yii á maa uru báaraŋi mpyiŋi lage le yii e, bà u ɲyii wuuni si mpyi s'a mpyi mɛ. \p \v 14 Yii a yii karigii puni pyi jwuɲyahama ná nàkaana baa, \v 15 bà yii si mpyi si ntíi si mpyi tìgire cyaga baa, si mpyi Kile pyìi, wà sì tajwugo ta mpiimu na, diɲyɛŋi sùpyire nimpeere shwɔhɔl'e mɛ. Yii bɛ̀ɛnmp'à yaa p'a ɲî tire shwɔhɔl'e mu à jwo wɔrii. \v 16 Jwumpe Nintanmpe pu ɲyɛ na shìŋi niŋkwombaaŋi kaan ke, yii raa puru yu pi á. Lire ká mpyi, Kirisita cannuruge, yii sí mii pyi mii u ɲùɲjirire ta. Lire sí li cyêe na báaraŋi niŋgaŋi mii à pyi ke, uru ɲyɛ a pyi ɲùŋɔ baa mɛ. \p \v 17 Yii li cè na uru báaraŋi mii ɲyɛ na mpyi yii dániyaŋi kurugo ke, mii sìshange mɛ́ɛ ká mpyi na sí n‑wu sáraga fiige uru tooy'e, lire sí n‑táan mii i, mii sí n‑pyi funntange e ná yii puni i. \v 18 Yii pyi kuru funntange e ná mii i mú. \s1 Báaraŋi Timɔti ná Epaforoditi à pyi ke \p \v 19 Kafooŋi Yesu ká ɲɛɛ, li saha sì mɔ mɛ, mii sí Timɔti tun yii á, u u sà màban le yii e, u u yii yìriŋkanni cè u pa jwo na á, lire sí màban le mii i. \v 20 Ɲaha kurugo yɛ uru kanni baare e, sùpya ɲyɛ naha ŋgemu u na sɔ̂nŋi yii kyaa na mii fiige mɛ. Sèeŋi na, u na sɔ̂nŋi yii kyaa na. \v 21 Pi sanmpii puni na ŋkɔ̀re piy'á. Yesu \w Kirisita\w* á, bà pi ɲyɛ na ŋkɔ̀re mɛ. \v 22 Ŋka Timɔti wi ke, yii à li cè na u à li cyêe na u na ɲyɛ báarapyi niɲcɛnŋɛ. U à mii tɛ̀gɛ Jwumpe Nintanmpe ɲjwuŋi na, bà pyà maha u tu tɛ̀gɛ báara na mɛ. \v 23 Lire kurugo mii karigii sí n‑cwɔɔnrɔ n‑yaha cyage ŋkemu i ke, mii aha bú kuru cè, mii sí n‑tíi u tun wani yii yyére. \v 24 Mii mú s'à tɛ̀ɛn ná l'e, Kafooŋi ká ɲɛɛ, li saha sì mɔ mɛ, mii yabiliŋi sí n‑sà n‑fworo yii na. \p \v 25 Mii cìnmpworoŋi ná mii báarapyiɲɛɛŋi Epaforoditi wi ke, u à mii tɛ̀gɛ zhìleni na Kile Jwumpe yyaha yyére zhèŋi kurugo. Yaayi kani li mpyi mii na ke, yii à u tun ná yire e naha mii yyére. Numɛ mii à li lwɔ́ naye e si u núruŋɔ ntùugo wani yii yyére. \v 26 Ɲaha kurugo yɛ u la mpyi a sìi si sà fworo yii puni na. Tèni i u à lógo na yii à uru yampe kyaa cè ke, li mpyi a waha u na. \v 27 Sèeŋi na, u mpyi a yà fo na ŋko raa ŋkwûu. Ŋka Kile à ɲùɲaara ta u na. U kanni na bà Kile à ɲùɲaare ta mɛ, u à ɲùɲaara ta mii na mú, bà li si mpyi yyetanhare tà hà ŋkwɔ̀ mbâra mii yyetanhare na mɛ. \v 28 Lire kurugo mii à wyɛ̀rɛ na ŋko si u tùugo yii yyére, bà li si mpyi yii aha núr'a u ɲya, li i yii funɲyi táan, là si fworo mii funmpɛɛnre e mɛ. \p \v 29 Lire e ke u aha bú nɔ wani yii yyére, yii i u ɲùŋɔ bɛ̂ ná funntange e Kafooŋi Yesu wwoɲɛɛge kurugo. Yii à yaa yii a pèente tare nte sùpyire shiŋi na. \v 30 Ɲaha kurugo yɛ Kirisita báaraŋi kurugo, u mpyi na ŋko si mpɔ̂ɔn u múnaani i. Kàmpyi yii mpyi naha mii taan, báaraŋi yii mpyi na sí raa mpyi mii á ke, u à uye kan ur'á fo na ŋko si mpɔ̂ɔn u múnaani i. \c 3 \s1 Yesu kurugo Poli à kàntugo wà yaayi puni na \p \v 1 Ɲyɛ mii cìnmpyiibii, yii pyi funntange e Kafooŋi kurugo. Jwumpe mii à fyânha a jwo yii á ke, mii sì n‑sìi n‑kànha si puru ninumpe taha yii á mɛ. Puru pu sí yii pyi yii kwôro kuni niɲcɛnni i. \p \v 2 Mpii pi maha báarapege pyi ke, yii a yiye kàanmucaa pire na, pi à pi mu à jwo pwuun, pi maha sɔ̂nŋi na \w ŋkwɔ̀nŋi\w* u maha sùpyaŋi pyi u à pyi Kile sùpya, yire sí ɲyɛ sèe mɛ. \v 3 Wuu pi ɲyɛ na Kile pêre \w Kile Munaani\w* fànhe cye kurugo, maa dá Yesu \w Kirisita\w* na maa wuye pêe ná u kani i ke, wuu pi ɲyɛ Kile sùpyiibii sèe wuubii. Wuu ɲyɛ a wuu sɔ̀nŋɔre taha sùpyire làdaabii karigii na mɛ. \p \v 4 Kàmpyi sùpyire làdaabii karigii mpyi ná kaɲwɔɔni i, mii yabiliŋi mpyi na sí na sɔ̀nŋɔre taha cyi na. Wà mɛ́ɛ ká nta u u sɔ̂nŋi na tànga na ɲyɛ ur'á mà u sɔ̀nŋɔre taha cyire làda karigii na, tànga na ɲyɛ mii á mà tòro urufoo na. \v 5 Ɲaha kurugo yɛ mii ziŋi canmpyibaatanrewuuni, pi à mii \w kwɔ̀n\w*, \w Izirayɛli\w* shiŋi sùpya u ɲyɛ mii, maa mpyi Bɛnzhama tùluge shin. Mii à sìi \w Eburu\w*, mii mpyi na \w Musa\w*\w Saliyaŋi\w* kurigii ɲaare mà tàanna ná \w Farizhɛɛnbii\w* toŋkuni cyi jwuŋkanni i. \v 6 Mii mpyi a sàa naye pwɔ lire na fo mii mpyi maha dánafeebii kyérege. Tìgire cyaga ɲyɛ a mpyi mii na Saliyaŋi kàmpanŋke na mɛ. \p \v 7 Mii mpyi na tɔ̀ɔn taa cyire karigil'e, ŋka Kirisita kurugo, tɔ̀ɔn saha ɲyɛ cyi na mii á mɛ. \v 8 Mà mii Kafooŋi Yesu Kirisita cè, yafyin ɲyɛ a sàa ɲwɔ mà lire kwɔ̀ mii á mɛ. Uru kurugo mii à kàntugo wà yaayi puni na. Yaayi pun'à pyi mii á mu à jwo kafuntuŋɔ bà mii si mpyi si Kirisita ta mɛ. \p \v 9 Mà mii yaha ná u e, li saha ɲyɛ na ntîri mii funŋ'i na Saliyaŋi kuni ɲaaraŋi cye kurugo mii à tíi mɛ. Ŋka mii à dá Kirisita na ke, lire cye kurugo Kile à jwo na mii à tíi. Dániyaŋi cye kurugo Kile maha jwo na sùpyaŋ'à tíi. \v 10 Nde mii na ɲcaa ke, lire li ɲyɛ mà Kirisita yal'a cè, fànhe k'à u pyi u à ɲɛ̀ a fworo kwùŋi i ke, si kuru ta mú, yyefuge k'à u ta ke, si jyè kur'e mú, pyiŋkanni na u à uye tîrige maa ŋkwû ke, si lire pyiŋkanni lwɔ́ mú. \v 11 Cyire puni lage ɲyɛ mii na, bà Kile si mpyi si mii ɲɛ̀ ɲjige kwùŋi i mɛ. \s1 Wuu wuye waha wuu u tafɛɛre fê a nɔ ti tɛgɛni na \p \v 12 Li ɲyɛ mu à jwo mii à na karigii pyi a nɔ cyi tɛgɛni na maa cyi tɔ̀ɔnŋi ta, lire ɲyɛ mɛ mà pyi tìgire cyaga baa mɛ. Ali numɛ, mii à yyaha le tafɛɛre na, bà mii si mpyi si mpyi Yesu Kirisita fiige mɛ. Lire kurugo Yesu \w Kirisita\w* à wuu cwɔɔnr'a pyi uye wuu. \v 13 Mii cìnmpyiibii, mii ɲyɛ a jwo na mii à ti tɔ̀ɔnŋi ta a kwɔ̀ mà dɛ, ŋka kyaa niŋkin li ɲyɛ mii funŋ'i, lire li ɲyɛ: karigii cyi à tòr'a kwɔ̀ ke, mii ɲyɛ na cyire kàanmucaa mɛ, nde li ɲyɛ mii yyaha yyére ke, lire mii ɲyɛ na ɲcaa ná na cyeyi shuunniŋi i tafɛɛre e. \v 14 Mii à naye waha tire tafɛɛre vèŋi na, fo si sà nɔ ti tayyérege na, bà mii si mpyi si ti tɔ̀ɔnŋi ta mɛ. Uru tɔ̀ɔnŋi kurugo Kile ɲyɛ na wuu yiri nìɲyiŋi na Yesu Kirisita cye kurugo. \p \v 15 Lire e ke Kile Jwumpe à tatɛɛngɛ wwû wuu mpiimu zòmpyaagil'e ke, wuu sɔ̀nŋɔŋkanni l'à yaa li pyi lire. Yii wà ha nta ná sɔ̀nŋɔre tabɛr'e, Kile sí yi yyahe fíniŋɛ n‑cyêe urufoo na. \v 16 L'aha mpyi pyiŋkanna o pyiŋkanna na, Kile kuni i yii ɲyɛ fo mà sà nɔ numɛ na ke, yi kwôro lire kuni i. \p \v 17 Mii cìnmpyiibii, yii puni ɲaaraŋkann'à yaa li pyi mii wuuni fiige. Mpii pi na ɲaare wuu ɲaaraŋkanni na ke, yii a pire pyiŋkanni taanni. \v 18 Jwumpe p'à jwo na Kirisita à kwû kworokworocige na ke, pìi na ɲyɛ wani yii shwɔhɔl'e, pire kapyiiŋkil'à li cyêe na pi na puru jwumpe tùnni. Mii à fyânha a yi jwo yii á, ŋka numɛ mii mɛɛsuwuŋi saha sí núru yi taha yii á. \v 19 Pire canmpyaagii ká ŋkwɔ̀, Kile sí pi shi bò, ɲaha na yɛ pi à pi mùntanma karigii funŋɔ lwɔ́ mà tòro Kile na. Karigii cyi sí pi sílege ke, pi maha piye pêe ná cyire e. Diɲyɛŋi karigii kanni cyi à pi yyaha ɲî. \p \v 20 Ŋka wuu pi ke, wuu pyɛnge na ɲyɛ nìɲyiŋi na Kile yyére. Wuu na wuu Kafooŋi Yesu Kirisita sigili, uru u ɲyɛ wuu Shwofooŋi. U sí n‑yîri wani si mpa. \v 21 U aha bú mpa, u sí wuu cyeere fànha baa woore kɛ̂ɛnŋɛ mpyi cyere nisinana u woore fiige ná u sífente e, tire ntemu ti sí yaayi puni pyi yi kúu u á ke. \c 4 \s1 Poli à sɔ̀nŋɔŋkanni niɲcɛnni cyêe dánafeebii na \p \v 1 Ɲyɛ mii ntàannamacinmpyiibii, mii la à sìi si núru yii ɲya. Mii funŋk'à táan yii kurugo, yii à mii ɲùŋke yîrige. Mii ntàannamacinmpyiibii, yɛrɛyi mii à kan yii á numɛ ke, yire kurugo, yii kwôro Kafooŋi Yesu wwoɲɛɛge e. \p \v 2 Mii na li ɲáare Evodi ná Sɛntisi á, pi i bɛ̂ niŋkin na, pi i ŋkwôro Kafooŋi wwoɲɛɛge e. \v 3 Mu u ɲyɛ mii báarapyiɲɛɛŋi sèe wuŋi ke, mu wi ke, mii à li cya mu á, ma a mpii cyeebii shuunniŋi tɛ̀gɛ, ɲaha na yɛ pi à fère sín ná mii i, ka wuu u Jwumpe Nintanmpe jwo sùpyir'á, mà bâra Kilema ná wuu báarapyiɲɛɛbii sanmpii mɛyi y'à sémɛ shìŋi niŋkwombaaŋi tafeebii mɛyi tasemɛge e ke. \p \v 4 Yii pyi funntange e Kafooŋi kurugo tèrigii puni i. Mii sí yi taha yii á sahaŋki, yii pyi funntange e. \v 5 Yii sùpyire puni yaha pi li cè na yii na ɲyɛ ɲùmpiŋɛfee. Kafooŋi ɲyɛ yii ŋkere na. \v 6 Yii àha zìi kyaa tɛ̀gɛ yiye funŋɔ pɛn mɛ, ŋka yaaga maha yaaga kyaa ku ɲyɛ yii na ke, yii kuru cya Kile á, yii i u ɲáare sèl'e, yii i fwù kan u á. \v 7 Lire ká mpyi, yyeɲiŋke Kile maha ŋkaan ná k'à tòro sùpyaŋi sɔ̀nŋɔŋkanni taan ke, kuru sí n-kwôro yii zòompii ná yii sɔ̀nŋɔre na Yesu Kirisita wwoɲɛɛge e. \p \v 8 Ɲyɛ mii cìnmpyiibii, jwumpe nizanmpe mii sí n‑jwo yii á ke, puru pu ɲyɛ mpe: kyaa maha kyaa li ɲyɛ sèe ke, pèente na ntaa kyaa maha kyal'e ke, kyaa maha kyaa l'à tíi ke, kyaa maha kyaa l'à fíniŋɛ ke, kyaa maha kyaa l'à táan Kile á ke, kyaa maha kyaa l'à yaa l'a mpyi ke, kyaa maha kyaa l'à ɲwɔ ke, kyaa maha kyal'e sùpya sí n‑jà ŋkèe ta ke, yii a sɔ̂nŋi cyire karigii shiŋi na. \v 9 Mii à yii taanna karigii ɲcyiimu na, ka yii i ɲcyiimu ta, maa ɲcyiimu lógo mii ɲwɔ na ke, mà bâra yii à mii ɲya ɲcyiimu tapyige e ke, yii a cyire pyi. Lire ká mpyi, Kileŋi u maha yyeɲiŋke kaan ke, uru sí n‑pyi ná yii e. \s1 Poli à fwù kan Filipi shiinbil'á pi bùɲyɛ yaayi kurugo \p \v 10 Mii funntanga wuŋ'à fwù kan Kafooŋi á sèl'e, ɲaha na yɛ yii à li cyêe mii na sahaŋki na yii na sɔ̂nŋi mii na. Yii mpyi a fyânha na sɔ̂nŋi mii na, ŋka pyiŋkanna ɲyɛ a mpyi yii á si mii tɛ̀gɛ mɛ. \v 11 Yaaga kurugo bà mii ɲyɛ na yi yu mà dɛ, ɲaha na yɛ yaaga na ɲyɛ mii á yo, yaaga ɲyɛ mii á mà yo, cyire puni maha bɛ̂ mii á. \v 12 Fòŋke e yo, yaarafente e yo, mii à naye pyiŋkanni cè. Pyiŋkanna maha pyiŋkanna na mii à sìi cyaga maha cyag'e ke, lire maha bɛ̂ mii á. Yalyire na ɲyɛ mii á yo, mii na ɲyɛ katege e yo, yaarafente e yo, yaare kuuŋi i yo, mii à têe cyire puni na. \v 13 \w Kirisita\w* à fànhe ŋkemu kan mii á ke, kuru ku maha mii pyi mii u jìni cyire karigii puni na. \v 14 Ŋka lire ná li wuuni mú i, yii à mii tɛ̀gɛ mii yyefuge tèni i, yii à kacɛnnɛ pyi. \p \v 15 Yii Filipi shiinbii pi ke, yii à li cè na tèni i mii à yîri Masedoni kùluni i mà pa Jwumpe Nintanmpe ɲjwuŋi ɲwɔ cû ke, yii baare e, dánafeebii kuruŋke kabɛrɛ ɲyɛ a cye le mii á na báaraŋi i mɛ. Yii à tɔ̀ɔn ta mii báaraŋi i, maa mii tɛ̀gɛ ná yii cyeyaayi i. \v 16 Ali mà mii yaha Tesaloniki kànhe e, yaayi kuuŋi u mpyi mii na ke, yii kanni pi à yire tùugo mii á fo tooyo shuunni. \p \v 17 Li ɲyɛ mu à jwo yii cyeyaayi yà kurugo mii ɲyɛ mà dɛ, ŋka mii la ku ɲyɛ Kile si jwó le yii á, yii cyeyaayi niŋkanyi kurugo. \v 18 Yaayi puni kyaa li mpyi mii na ke, yii à là taha yire na mà kan Epaforoditi u à pa ŋkan mii á. Numɛ mii funŋk'à ɲíŋɛ, ɲaha na yɛ yaaga kuu saha ɲyɛ mii na mɛ. Yir'à pyi mu à jwo sáraga nùguntanga wogo ŋkemu na Kile à ɲɛɛ ke. \v 19 Mii Kileŋi sí yii màkwuɲwɔyaayi puni kan yii á mà tàanna ná u yaarafente tɛgɛlɛ baa woore e, Yesu Kirisita kurugo. \v 20 Pèente ti taha wuu Tuŋi Kile na fo tèekwombaa. Amiina! \s1 Fwùŋi nizanŋi \p \v 21 Yii Kile wuubii puni niŋkin niŋkin shɛ́ɛre Yesu \w Kirisita\w* wwoɲɛɛge e. Cìnmpyiibii pi naha naha ná mii i ke, pir'à yii shɛ́ɛre. \v 22 Kile wuubii puni pi ɲyɛ naha ke, pir'à yii shɛ́ɛre. Ŋka mpii pi ɲyɛ na báaraŋi pyi \w Ɔrɔmu\w* saanbwɔhe \w Sezari\w* pyɛnge e ke, ɲcyì bá a taha pire u fwùŋi niŋkanŋi na. \p \v 23 Kafooŋi Yesu Kirisita u ɲwɔ yii na, u u jwó le yii á.