\id HEB - Supyire Mise en Commun \ide UTF-8 \h EBURU SHIINBII \toc1 Lɛtɛrɛŋi u à tun Eburu shiinbil'á ke \toc2 Eburu Shiinbii \toc3 HEB \mt1 Lɛtɛrɛŋi u à tun Eburu shiinbil'á ke \mt2 Mpe yii à yaa yii cè mà jwo yii jyè lɛtɛrɛŋi funŋɔ jwumpe e ke \ip Ŋge lɛtɛrɛŋ'à tun Eburubii dánafeebii pìl'á. Eburu shiinbii pi maha mpyi Yahutuubii ná Izirayɛli shiinbii. Shinŋi u à ŋge lɛtɛrɛŋi sémɛ ke, urufoo mɛge ɲyɛ a cè mɛ. U sémɛfooŋi mpyi a Yahutuubii saliyaŋi cè. Yahutuubii pi mpyi a dá Yesu na, ná pi mpyi yyefuge e ke, u à ŋge lɛtɛrɛŋi sém'a tun pir'á, maa màban le pi e. U à li cyêe pi na na pi aha Yesu dániyaŋi yaha ŋkere na, maa Yahutuubii làdaabii kurigii ɲaare, pi sì tɔ̀ɔn ta lire e mɛ, ɲaha kurugo yɛ zhwoŋi sèe wuŋi na ntaa Yesu dániyaŋi kanni cye kurugo. \ip Ŋge lɛtɛrɛŋi sémɛfooŋ'à li cyêe wuu na na Yesu à fànha tò Kile mɛ̀lɛkɛɛbii na. U à fànha tò Kile tùnntunŋi Musa na. U à fànha tò Yahutuubii sáragawwuubii ɲùŋufeebii na, ɲaha kurugo yɛ uru u ɲyɛ sáragawwuɲuŋufembwɔhe Kile yyahe taan. \ip Yesu na ɲyɛ Mɛlikisedɛki fiige, uru na mpyi saanwa maa mpyi sáragawwu Ibirayima tèni i (Zhenɛzi 14.17-24). Sárayi pi mpyi maha wwû tèecyiini i ke, yire mpyi na jìn'a sùpyire kapegigii yàfa ti na mɛ. Ŋka Yesu à uye pyi sáraga maa wuu kapegigii yàfa wuu na tɔɔgɔ niŋkin fo tèekwombaa. \ip Ŋge sémɛŋi sémɛfooŋ'à màban le Eburu dánafeebil'e, bà pi si mpyi si dá Yesu na tèrigii puni i si piye waha Kile kuni i ali yyefuge tèni i, bà Ibirayima ná pi sanmpii mpyi a piye pwɔ Kile na yyefuge e mɛ. \c 1 \s1 Kile à jwo ná wuu e u Jyaŋi cye kurugo \p \v 1 Tèecyiini i, Kile à jwo ná wuu tulyeyi i tooyo niɲyahaya ná pyiŋkannigii niɲyahagii na u tùnntunmpii cye kurugo. \v 2 Ŋka ɲcyii tèrigii nizanŋkil'e, u à jwo ná wuu e u Jyaŋi cye kurugo, u à uru ŋgemu tìŋɛ mà pyi yaayi punifoo ke, uru cye kurugo Kile à yaayi puni dá. \v 3 Uru u ɲyɛ Kile sìnampe bɛ̀ɛnmpe ná Kile nàɲjaŋi yabiliŋi. U jwumpe fànhe ɲyahaŋi cye kurugo, diɲyɛŋi yaayi pun'à yiye cû. Sùpyire \w kapegigii\w* yàfaŋi kàntugo, u à kàr'a sà ntɛ̀ɛn nìɲyiŋi i Kile Siŋi Punifoo \w kàniŋɛ cyɛge\w* na. \s1 Yesu Kirisita à fànha tò mɛ̀lɛkɛɛbii na \p \v 4 Mɛge u à ta Kile á ke, bà kur'à fànha tò mɛ̀lɛkɛɛbii woge na mɛ, amuni u tayyéreg'à pêe mɛ̀lɛkɛɛbii woge na. \v 5 Kile à têl'a jwo u mɛ̀lɛkɛŋi ŋgir'á na: \q1 «Mu u ɲyɛ mii Jyaŋi, \q1 niɲjaa mii à pyi mu Tuŋi\f + \fr 1:5 \fr*\ft Zaburu 2.7\ft*\f*» yɛ? \p U mú ɲyɛ a têl'a jwo mɛ̀lɛkɛŋi wà tufiige kyaa na: \q1 «Mii sí n‑pyi u Tuŋi, \q1 u sí n‑pyi mii Jyaŋi\f + \fr 1:5 \fr*\ft 2 Samuwɛli 7.14; 1 Izirayɛli Saanre 17.13\ft*\f*» mɛ. \p \v 6 Ŋka u Jyaŋi u ɲyɛ yaayi puni ɲùŋɔ na ke, tèni i u sí núru uru tun diɲyɛŋi i ke, u sí n‑jwo\f + \fr 1:6 \fr*\ft Pìi maha jwo: «Ŋka u Jyaŋi u ɲyɛ yaayi puni ɲùŋɔ na ke, tèni i u à uru tun diɲyɛŋi i ke, u à jwo:»\ft*\f*: \q1 «\w Kile mɛ̀lɛkɛɛbii\w*, yii puni pi a u pêre\f + \fr 1:6 \fr*\ft Duterenɔmu 32.43\ft*\f*.» \p \v 7 Ɲje y'à jwo mɛ̀lɛkɛɛbii kyaa na Kile Jwumpe Semɛŋi i ke, yire yi ɲyɛ: \q1 «Kile à u mɛ̀lɛkɛɛbii pyi kafɛɛgɛ, \q1 maa u báarapyiibii pyi na bɛ̀ɛnmɛ\f + \fr 1:7 \fr*\ft Zaburu 104.4. Pìi maha jwo: «Kile à kafɛɛge pyi u tùnntunŋɔ, maa kileɲini pyi u báarapyi.»\ft*\f*.» \p \v 8 Ŋka Kile à yi jwo u Jyaŋi á: \q1 «Mu u ɲyɛ Kile, mu sí n‑kwôro ɲùŋufente e tèrigii puni i. \q1 Mpii ɲùŋɔ na mu ɲyɛ ke, mu à tíi pir'á. \q1 \v 9 Ntìiŋi karigii cyi à táan mu á, \q1 ntiimbaaŋi karigii ɲyɛ a sàa táan mu á mɛ. \q1 Lire kurugo, e Kile! Mu u Kileŋi à mu cwɔɔnrɔ, \q1 maa mu pêe mà tòro mu fyèɲwɔhɔshiinbii taan, \q1 maa funntange sùguro mu ɲuŋ'i nùguntan sìnmɛ fiige\f + \fr 1:9 \fr*\ft Zaburu 45.6,7\ft*\f*.» \p \v 10 Maa núr'à jwo: \q1 «Kafooŋi, mà lwɔ́ fo tasiige e, mu u à ɲìŋke dá, \q1 mu cyɛge k'à nìɲyiŋi yaa. \q1 \v 11 Yire puni sí n‑pa n‑pînni, ŋka mu wi ke, mu sí n‑kwôro fo tèekwombaa. \q1 Yi puni sí n‑pa lyɛ bà vàanŋa maha lyɛ mɛ. \q1 \v 12 Mu sí yi kûru bà sùpya maha vàanŋa kûru mɛ, \q1 yi sí n‑pa fáa bà sùpya maha u vàanndeŋɛ fáa mɛ. \q1 Ŋka mu wi ke, mu sí n‑kwôro ma lyempe e, \q1 mu canmpyaagii sì n‑kwɔ̀ mɛ\f + \fr 1:12 \fr*\ft Zaburu 102.25-27\ft*\f*.» \p \v 13 Mɛ̀lɛkɛŋi ŋgi Kile à têl'a pyi: \q1 «Ta ma a pa ntɛ̀ɛn na \w kàniŋɛ cyɛge\w* na, \q1 fo mii aha mu zàmpɛɛnbii pyi mu tooyi tatahage\f + \fr 1:13 \fr*\ft Zaburu 110.1\ft*\f*» yɛ? \p \v 14 Mɛ̀lɛkɛɛbii ɲyɛ ɲaha shi yɛ? Múnaa yaaya kanna yi ɲyɛ yi yi Kile báaraŋi laage e. Nùmpanŋk'à bégel'a yaha mpiimu mɛɛ na ke, Kile à pi tun pi i mpa pire tɛ̀gɛ. \c 2 \s1 Yii àha ɲcwô Yesu jwumpe e mɛ \p \v 1 Lire e jwumpe wuu à lógo ke, wuu yákili yaha pu na sèl'e, lire baare e kuni sí n‑pînni wuu na. \v 2 \w Kile mɛ̀lɛkɛɛbii\w* mpyi a jwumpe mpemu jwo ke\f + \fr 2:2 \fr*\ft Saliyaŋi u à kan Izirayɛli shiinbil'á Sinayi ɲaŋke ɲuŋ'i ke, uru kyaa l'à jwo naha ŋke cyage e.\ft*\f*, puru mpyi a tàra. Mpii pi ɲyɛ pi mpyi a puru jwumpe cû ná sèl'e, lire ɲyɛ mɛ mà cyé pu na ke, Kile à pire puni sâra mà tàanna ná pi kapyiini i. \v 3 Ɲyɛ jwumpe p'à jwo múnahigii zhwoŋi kyaa na ke, wuu à puru lógo. Pur'à fànha tò mɛ̀lɛkɛɛbii wumpe na. Wuu aha mpyi wuu ɲyɛ a puru cû ná wuu cyeyi shuunniŋi i mɛ, nde l'à yaa li pyi wuu na ke, Kile sí lire pyi wuu na mú. Kafooŋi yabiliŋi u à fyânha a puru jwumpe jwo, mpii pi à pu lógo ke, pir'à jwo na nàkaana ɲyɛ a sìi p'e mɛ. \v 4 Ka Kile yabiliŋi si li cyêe na pi jwumpe na ɲyɛ sèe, kacyeeŋkii ná kakyanhala karigii ná kabwɔhigii ná \w Kile Munaani\w* màkanyi cye kurugo, u à yire ɲjemu kan sùpyir'á mà tàanna ná u ɲyii wuuni i ke. \s1 Yesu cye kurugo Kile maha sùpyaŋi shwɔ \p \v 5 Ɲyɛ diɲyɛŋi nimpaŋi kyaa wuu ɲyɛ na yu ke, mɛ̀lɛkɛɛbil'á bà Kile à uru ɲùŋufente kan mɛ. \v 6 Yii li cè na y'à sémɛ Kile Jwumpe Semɛŋi i na: \q1 «Sùpyaŋi ɲyɛ ɲaha shi fo mu à yákili yaha u na yɛ? \q1 Adama pyàŋi ɲyɛ ɲaha shi fo mu na u kàanmucaa yɛ? \q1 \v 7 Mu à u pyi u tayyérege ɲyɛ a mɛ̀lɛkɛɛbii woge kwɔ̀ sèl'e mɛ\f + \fr 2:7 \fr*\ft Pìi maha jwo: «Mu à u tîrig'a wwû Kile mɛ̀lɛkɛɛbii taan mà tère pyi.»\ft*\f*, \q1 mu à pèente ná fànhe kan u á maa ɲjire taha u na. \q1 \v 8 Mu à yaayi puni tîrig'a cyán u á\f + \fr 2:8 \fr*\ft Zaburu 8.4-6\ft*\f*.» \m Kile à yaayi puni tîrig'a cyán u á, lire ɲwɔhe ku ɲyɛ, yafyin ɲyɛ u ɲùŋɔ na mɛ. Lire ná li wuuni mú i, wuu à li ɲya na yaayi puni sàha ŋkwɔ̀ a yiye tîrige u á mɛ. \v 9 Ŋka wuu à ndemu kàanmucya ke, lire li ɲyɛ: Yesu mpyi a tîrige mɛ̀lɛkɛɛbii ɲwɔh'i mà tère nimbilere pyi, bà u si mpyi si ŋkwû sùpyire puni cyaga Kile kacɛnni kurugo mɛ. Numɛ, pèente ná ɲjini saanwa maha nta ke, u à yire ta, ɲaha na yɛ u à kyaala maa ŋkwû wuu kurugo. \p \v 10 Kile à yaayi puni yaa uye wuyo. Lire kurugo li mpyi a ɲwɔ na Yesu u kyaala, bà u si mpyi si shinɲyahara pyi ti pyi shinbwoo u yyére mɛ. Kyaage cye kurugo, Yesu à pyi ɲùŋufoo niɲcɛnŋɛ, ŋgemu u à jà a kuni múgo shinɲyahara á, bà ti si mpyi si nùmpanŋa ta mɛ. \v 11 Yesu u maha sùpyire \w fíniŋi\w* Kile yyahe taan, u aha mpiimu fíniŋɛ ke, u ná pire maha mpyi Tu na, lire kurugo u ɲyɛ a cwɔ̂nrɔ s'a pi pyi u cìnmpyiibii mɛ. \v 12 Lire e u à jwo Kile á: \q1 «Mii sí mu mɛge kêe na cìnmpyiibil'á, \q1 mii sí mu mɛge pêe mu wuubii shwɔhɔl'e\f + \fr 2:12 \fr*\ft Zaburu 22.22\ft*\f*.» \p \v 13 U à jwo mú na: \q1 «Mii kɔni, mii sì na sɔ̀nŋɔre láha Kile na mɛ\f + \fr 2:13 \fr*\ft Ezayi 8.17\ft*\f*» \mi maa núr'à jwo: \q1 «Pyìibii Kile à kan mii á ke, mii ná pire pi mpii\f + \fr 2:13 \fr*\ft Ezayi 8.18\ft*\f*.» \p \v 14 Ɲyɛ Yesu à pire mpiimu pyi pi à nùmpanŋa ta ke, pire na ɲyɛ sùpyii, lire kurugo Yesu mú à pyi sùpya. U à lire pyi bà li si mpyi, u kwùŋi cye kurugo, Sitaanniŋi cye e kwùŋi fànhe ɲyɛ ke, si uru fànhe kwɔ̀, \v 15 mpii pi mpyi u bilere e kwùŋi fyagare na pi shìŋi canmpyaagil'e ke, si pire ɲùŋɔ wwû mɛ. \v 16 Sèeŋi na, Yesu ɲyɛ a pa mpa mɛ̀lɛkɛɛbii tɛ̀gɛ mɛ, u à pa mpa \w Ibirayima\w* tùluge shiinbii tɛ̀gɛ. \v 17 Lire kurugo fànha ku mpyi ku ki, u sàa pa sùpya u cìnmpyiibii fiige karigii puni i, bà u si mpyi si mpyi \w Kile sáragawwuɲuŋufembwɔhɔ\w*, ŋkemu ɲùɲaare t'à pêe, maa báaraŋi pyi na ɲwɔge Kile á, maa sùpyire \w kapegigii\w* tugure lwɔ́ mɛ. \v 18 Ɲyɛ ná u s'à tòro ɲwɔwwuure kyaage e, lire e mpii pi ɲyɛ k'e numɛ ke, u sí n‑jà pire tɛ̀gɛ. \c 3 \s1 Yesu à fànha tò Kile tùnntunŋi Musa na \p \v 1 Lire e ke mii cìnmpyiibii, yii Kile à yyére mà pyi uye wuu ke, yii a Yesu wíi. Wuu Kile kuni i, uru u ɲyɛ \w Kile tùnntunŋi\w* ná \w Kile sáragawwuɲuŋufembwɔhe\w*. \v 2 Yesu à báaraŋi pyi u yyerefooŋ'á ná ɲwɔmɛɛfente e, bà \w Musa\w* à u pyi Kile pyɛngɛ shiinbil'á mɛ. \v 3-6 Ɲyɛ baga maha baga, ku ná ku faanrafooŋi u ɲyɛ, yaayi puni Davooŋi sí u ɲyɛ Kile. Ɲyɛ bage faanrafooŋi na ɲyɛ ná ɲjire e mà tòro bage na. Lire pyiŋkanni ninuuni na, \w Kile Jyaŋi\w* Yesu \w Kirisita\w* u ɲyɛ bafaanraŋi wwoɲɛɛŋi sèe wuŋi, maa mpyi bage ɲùŋufooŋi ke, uru na ɲyɛ ná ɲjire e mà tòro Musa na. Musa mú à báaraŋi pyi ná sèl'e kuru bage e. Lire e u mpyi báarapyi kanna. Karigii Kile mpyi na sí n‑pa n‑pyi ke, u báaraŋi u mpyi na cyire yyaha yu sùpyir'á. Wuu aha wuye waha maa wuu sɔ̀nŋɔre taha Kafooŋi na fyagara baa ná funntange e mà sà nɔ tɛgɛni na, wuu sí n‑pyi u bage. \s1 Taŋɔŋke k'à bégel'a yaha Kile wuubii mɛɛ na ke \p \v 7 Lire e \w Kile Munaani\w* à jwo: \q1 «Yii aha Kile mɛjwuuni lógo niɲjaa, \q1 \v 8 yii àha yii niŋgyigigii waha, \q1 bà yii tulyey'à cyé Kile na síwage e, maa u ɲwɔ cû mɛ. \q1 \v 9 Kuru cyage e, yii tulyey'à jwo na yire sí mii Kile ɲwɔ cû, \q1 mà li ta pi à mii kapyiiŋkii ɲya fo yyee beeshuunni. \q1 \v 10 Lire l'à mii lùuni yîrige pi taan, \q1 ka mii i jwo “Pi yabilimpii sɔ̀nŋɔre ti ɲyɛ na pi wuruge tèrigii puni i, \q1 kuni mii la ɲyɛ pi lwɔ́ ke, pi ɲyɛ a cè mɛ.” \q1 \v 11 Lire e mii lùyiri wuŋ'à kâa \q1 “Taŋɔŋke mii à bégel'a yaha pi yyaha na ke, \q1 pi saha sì n‑sìi n‑jyè kur'e mɛ\f + \fr 3:11 \fr*\ft Zaburu 95.7-11\ft*\f*.”» \p \v 12 Mii cìnmpyiibii, yii yiye kàanmucya, sùpya kà n‑sìi ta yii e, pege ná dánabaare zòŋi ɲyɛ ŋgemu i fo si sà nɔ u cyé Kile ɲyii wuŋi na mɛ. \v 13 Lire e ke canmbile maha canmbile wuu sí n‑jà n‑yyere: «niɲjaa» ke, yii a yiye yɛrɛge cyire e, bà \w kapegigii\w* mpyiŋi lage si mpyi k'àha yii wà wurugo si u niŋgyiini pyi li waha mɛ. \v 14 Wuu aha sàa kwôro Kile kuni i mà lwɔ́ tasiige e fo mà sà nɔ tɛgɛni na, wuu à pyi Kirisita wwoɲɛɛ. \p \v 15 Y'à jwo Kile Jwumpe Semɛŋi i na: \q1 «Yii aha Kile mɛjwuuni lógo niɲjaa, \q1 yii àha yii niŋgyigigii waha, \q1 bà yii tulyey'à ɲùŋɔ kyán Kile na mɛ\f + \fr 3:15 \fr*\ft Zaburu 95.7,8\ft*\f*.» \p \v 16 Ɲyɛ mpire pi à ɲùŋɔ kyán Kile na u mɛjwuuni lógoŋkwooni kàntugo yɛ? \w Musa\w* à mpiimu yyaha cû a fworo \w Misira\w* kìni i ke, tá pire bà mɛ? \v 17 Mpire taan Kile lùuni mpyi a yîri yyee beeshuunni funŋ'i yɛ? Mpii pi mpyi a kapiini pyi fo pi à kwû síwage e ke, tá pire bà mɛ? \v 18 Mpire kyaa na Kile à kâa na pi sì n‑jyè uru taŋɔŋke e mà yɛ? Mpii pi à cyé u na ke, tá pire bà mɛ? \v 19 Lire pyiŋkanni na, mii cìnmpyiibii, wuu à li ɲya na pi dánabaare kurugo, pi ɲyɛ a jà a jyè kuru taŋɔŋke e mɛ. \c 4 \s1 Kile à taŋɔŋɔ ɲwɔmɛɛ lwɔ́ u pyìibil'á \p \v 1 Ɲyɛ Kile à u ɲwɔmɛɛni kan na wuu sí n‑pyi ná ur'e u taŋɔŋke e. Lire e wuu pun'à yaa wuu wuye waha, wuu wà kà ŋkwɔ̀ ŋkùuŋɔ kuru cyage na mɛ. \v 2 Wuu à Jwumpe Nintanmpe lógo, bà wuu tulyeyi mpyi a pu lógo mɛ. Ŋka wuu à li ɲya na pu ɲyɛ a yafyin ɲwɔ pi na mɛ, ɲaha na yɛ pi à pu lógo, ŋka pi ɲyɛ a dá pu na mɛ. Lire kurugo pi ɲyɛ a jyè taŋɔŋke e mɛ. \v 3 Wuu pi à dániyaŋi pyi ke, wuu pi sí n‑jyè kuru taŋɔŋke e. Mpii pi ɲyɛ pi ɲyɛ a dániyaŋi pyi mɛ, Kile à jwo pire kyaa na: \q1 «Mii lùyiri wuŋ'à kâa, \q1 taŋɔŋke mii à bégel'a yaha ke, \q1 pi sì n‑sìi n‑jyè kur'e mɛ\f + \fr 4:3 \fr*\ft Zaburu 95.11\ft*\f*.» \m Mà li ta taŋɔŋk'à yaa, ɲaha na yɛ Kile à kwɔ̀ ku báaraŋi na fo tèni i diɲyɛŋ'à dá ke. \v 4 Yii li cè, y'à jwo cibilaage canmpyibaashɔnwuuni kyaa na Kile Jwumpe Semɛŋi i na: \q1 «Kile à kwɔ̀ u báaraŋi puni na, maa ŋɔ̀ canmpyibaashɔnwuuni \f + \fr 4:4 \fr*\ft Zhenɛzi 2.2\ft*\f*» \p \v 5 Y'à jwo Kile Jwumpe Semɛŋi cyage kabɛr'e na: \q1 «Taŋɔŋke mii à bégel'a yaha ke, \q1 pi sì n‑sìi n‑jyè kur'e mɛ\f + \fr 4:5 \fr*\ft Zaburu 95.11\ft*\f*.» \p \v 6 Mpii pi à pyi shincyiibii mà Jwumpe Nintanmpe lógo ke, pire ɲyɛ a ɲɛn'a dá pu na mɛ. Lire l'à li ta, taŋɔŋke Kile à bégel'a yaha ke, pi ɲyɛ a jà a jyè kur'e mɛ. Ŋka piibɛrii sí n‑jà n‑jyè k'e. \v 7 Lire kurugo Kile mpyi a canŋke kabɛrɛ kan ku ɲjyìŋi mɛɛ na, kuru ku ɲyɛ niɲjaa. Shincyiibii Kile ɲwɔmɛɛni yahaŋkwooni kàntugo, yyee niɲyahigil'à tòro ke, ka Kile si jwumpe pà jwo saanŋi \w Dawuda\w* cye kurugo, puru pu mpe: \q1 «Yii aha Kile mɛjwuuni lógo niɲjaa, \q1 yii àha yii niŋgyigigii waha mɛ\f + \fr 4:7 \fr*\ft Zaburu 95.7,8\ft*\f*.» \p \v 8 Taŋɔŋke nivɔnŋke kyaa l'à jwo ke, kìni i Zhozuwe à kàre ná sùpyire e ke, lire bà mɛ. Kampyi lire kìni li mpyi li li, Kile sàha mpyi na sì taŋɔŋke kabɛrɛ kyaa jwo mɛ. \v 9 Ɲyɛ Kile wuubii sí n‑jyè kuru taŋɔŋke e si ŋɔ̀, bà Kile à ŋɔ̀ canmpyibaashɔnwuuni mɛ. \v 10 Ŋgemu ká jyè kuru taŋɔŋke e ke, urufoo sí ŋɔ̀ u báaraŋi na, bà Kile à u wuŋi pyi a kwɔ̀ maa ŋɔ̀ mɛ. \v 11 Lire e ke wuu wuye waha wuu u jyè kuru taŋɔŋke e, wà kà ŋkwɔ̀ mpyi kàntugo bà Kile ɲwɔmɛɛcumbaabil'à li pyi mɛ. \p \v 12 Kile jwumpe na ɲyɛ ɲyii na, pu fành'à ɲyaha. Pu ɲwɔg'à táan kàshikwɔnŋwɔɔgɔ ɲwɔyi shuunni woge na. Pu maha jyè sùpyaŋi cyeere e fo maha u zòmbilini ná u múnaani láha yiye na, mà sà nɔ kacizogompe ná kaciiyi sìnmpe na. Pu maha sùpyaŋi zòŋi ná u sɔ̀nŋɔre kàanmucya fo maha ɲcè. \v 13 Yadaŋke kà tufiige ɲyɛ a sìi ŋkemu k'à ŋwɔhɔ Kile na mɛ. U ɲyiwiini bɛ̀ɛnmp'à wu yi puni na. Ur'á wuu puni sí sà wuu nintaga yyaha jwo. \s1 Yesu u ɲyɛ wuu sáragawwuɲuŋufembwɔhe \p \v 14 Ɲyɛ wuu à li cè na sáragawwuɲuŋufembwɔhɔ na ɲyɛ wuu á ŋkemu k'à dùg'a kàre fo Kile yyére ke, kuru ku ɲyɛ Yesu, \w Kile Jyaŋi\w*. Lire e ke Kile kuni i wuu ɲyɛ ke, wuu wuye waha, wuu u ŋkwôro l'e. \v 15 Sáragawwuɲuŋufembwɔhe ku ɲyɛ ku sì n‑jà ɲùɲaara ta wuu na wuu fànhaɲcyɛrɛrɛ karigil'e mɛ, kuru bà ku ɲyɛ wuu woge mɛ. Bà Sitaanniŋi maha wuu sɔ̀nni na wàa \w kapegigii\w* shiŋi puni na mɛ, amuni Sitaanniŋi à ku sɔ̀n a wíi, ŋka ku ɲyɛ a kapii pyi mɛ. \v 16 Lire e ke wuu wuu zòompii waha, wuu file Kile saanre yatɛɛnŋke na, uru u à ɲwɔ maa mpyi wuu saanŋi. Lire ká mpyi, u sí ɲùɲaara ta wuu na. Wuu la ká mpyi u wuu tɛ̀gɛ tèni ndemu i ke, u sí ɲwɔ wuu na. \c 5 \p \v 1 Ɲyɛ \w Izirayɛli\w* shiinbii shwɔhɔl'e, sáragawwuubii ɲùŋufembwɔhe maha ɲcwɔɔnrɔ, ku s'a sùpyire ná Kile shwɔ̀hɔŋi yaa. Kuru ku maha sùpyire yaayi niŋkanyi ná ti sárayi niŋgwuyi kaan Kile á, bà Kile si mpyi si ti \w kapegigii\w* yàfa ti na mɛ. \v 2 Sáragawwuubii ɲùŋufembwɔhe fànhe mú à cyɛ́rɛ, puru funŋke e, mpii pi ɲyɛ pi ɲyɛ a Kile kuni cè mɛ, mà bâra mpii pi à wurugo l'e ke, ku maha jà a pire tɛ̀gɛ ná lùtaanni i. \v 3 Tire fànhaɲcyɛrɛre kurugo, bà ku maha sùpyire kapegigii yàfaŋi sárayi wwû mɛ, amuni ku maha yaa ku ku yabiliŋi wogigii sárayi wwû. \v 4 Wà ɲyɛ na kuru mɛbwɔhe kaan uy'á mɛ, ŋka Kile yini li maha ku nɔ wà na, bà \w Arɔn\w* wuun'à pyi mɛ. \p \v 5 Amuni \w Kirisita\w* wuun'à pyi. Uru bà u à uye pyi sáragawwuɲuŋufembwɔhe mɛ. U à ti pèente ta Kile á, uru ŋgemu u à jwo: \q1 «Mu u ɲyɛ mii Jyaŋi, \q1 niɲjaa mii à pyi mu Tuŋi\f + \fr 5:5 \fr*\ft Zaburu 2.7\ft*\f*» ke. \p \v 6 Kile à jwo u á sahaŋki: \q1 «Mu à pyi tèrigii puni sáragawwuŋi Mɛlikisedɛki fiige\f + \fr 5:6 \fr*\ft Zaburu 110.4\ft*\f*.» \p \v 7 Mà Yesu yaha ɲìŋke na, u mpyi a cè na Kile sí n‑jà uru shwɔ kwùŋi na. U à uye tîrige Kile á, maa mɛjwuuni dùrugo maa u ɲáare fànha na fo mà ɲyilwɔhe tîrige, ka Kile si u ɲarege shwɔ, ɲaha na yɛ u à uye tîrige. \v 8 U mɛ́n'à sìi \w Kile Jyaŋi\w* ke, u mpyi maha Kile ɲwɔmɛɛcunte taanni yyefuge cye kurugo. \v 9 Kile à u pyi u à fûnŋɔ. Lire kurugo mpii pi à u ɲwɔmɛɛni cû ke, Kile à u pyi u à pire puni shwɔ fo tèekwombaa. \v 10 Yii li cè na sáragawwuɲuŋufembwɔhe shiŋi u mpyi Mɛlikisedɛki ke, kuru shiŋi Kile à pyi u wi. \s1 Yii àha Kile kuni yaha mɛ \p \v 11 Ɲyɛ mii cìnmpyiibii, karii niɲyahagii na ɲyɛ wuu á mà jwo yii á puru kyaa na, ŋka cyi yyaha cèm'à pɛn yii á, ɲaha na yɛ yii ɲyɛ na kyaa yyaha cìn'a ta mɛ. \v 12 Numɛ mpyi a yaa li yii ta yii à pyi cyelentii, ŋka ali numɛ, pi saha na yii taanni Kile kuni karigii niɲcyiigii na. Yii na ɲyɛ mu à jwo pìnmpinɲyɛya. Jirimpe kanni yii ɲyɛ na ŋwɔre, ɲjyìŋi fànhe k'à ɲyaha ke, yii sì n‑jà uru lyî mɛ. \v 13 Shinŋi u ɲyɛ na uye ɲwɔ caa ná jirimpe kanni i ke, uru na ɲyɛ pìnmpinɲyaga, u ɲyɛ a kacɛnnɛ cè a wwû \w kapi\w*l'e mɛ. \v 14 Ŋka shinlyeebii pi maha fànhaɲyahaga yalyire lyî, pire yákilibil'à nɔ pi kacɛnnɛ cè a wwû kapil'e, ɲaha na yɛ pi à têe cyi na. \c 6 \p \v 1-2 Lire kurugo wuu àha ŋkwôro s'a núruli \w Kirisita\w* kani kàlaŋi tasiige na mɛ. Wuu àha núru cyi sìi cyi tasiige e s'a ŋko: wuu wuu toroŋkanni kɛ̂ɛnŋɛ, karigii cyi maha kwùŋi nɔ sùpyaŋi na ke, wuu u cyire ɲwɔ yaha, wuu u dá Kile na mɛ. Cyeresɛɛge jyíŋkannigii ná cyeyi katahani sùpyaŋi na si jwó le u á, ná pyiŋkanni na Kile sí kwùubii ɲɛ̀, si pi sâra si ntàanna ná pi kapyiiŋkil'e fo tèekwombaa ke, li saha ɲyɛ a nɔ wà si kàla kan wuu á mà yyaha tíi ná cyire e mɛ. Wuu a sì yyaha na, bà wuu si mpyi si Kirisita kuni karigii yyaha cè sèl'e mɛ. \v 3 Kile ká ɲɛɛ, lire wuu sí n‑pyi. \p \v 4-6 Lire l'à li ta mà kwôro na karigii niɲcyiigii taanni, lire ɲyɛ na ntɛ̀gɛ pyi mɛ. Pìl'à Kile bɛ̀ɛnmpe ta, ka Kile si ɲwɔ pi na, ka \w Kile Munaani\w* si pi tɛ̀gɛ, ka pi i li cè na Kile jwump'à ɲwɔ, maa diɲyɛŋi nimpaŋi fànhe kà ta, maa núr'a fworo Kile kuni i. Pire saha sì n‑jà pi toroŋkanni kɛ̂ɛnŋɛ mɛ. Li na ɲyɛ mu à jwo pi na \w Kile Jyaŋi\w* kwòre cige na sahaŋki, maa sùpyire sannte pyi ti i u cyere. \p \v 7 Ɲyɛ zànhe ká a ma sèl'e ɲìŋke ŋkemu na, ka ku yafaayi si ɲwɔ ku faafooŋ'á ke, lire maha li cyêe na Kile à jwó lwɔ́ kuru ɲìŋke na. \v 8 Ŋka k'aha a ŋgure ná ɲyɛ̀pege kanni yige, kaɲwɔɔ ɲyɛ na mpyi ku na mɛ. Li ɲyɛ na mɔni mɛ, Kile maha kuru cyage láŋa, pi a sì ku súugo. \p \v 9 Wuu na mpe puni yu, ŋka wuu ntàannamacinmpyiibii, wuu à li cè yii na ɲyɛ kuni niɲcɛnni i, ndemu i Kile sí yii shwɔ ke. \v 10 Kile ɲyɛ kacɛnnɛcembaawa mɛ. Yii à ndemu pyi maa yii tàange cyêe u na u wuubii ntɛ̀gɛŋi cye kurugo mà lwɔ́ taɲjaa na mà pa nɔ niɲjaa na ke, u sì funŋɔ wwɔ̀ lire na mɛ. \v 11 Ŋka wuu la ɲyɛ yii shin maha shin u uye waha u u jà a nɔ tɛgɛni na, nde na u à u sɔ̀nŋɔre taha ke, bà u si mpyi si lire ta mɛ. \v 12 Wuu la ɲyɛ yii pyi sàafee mɛ. Yaayi ɲwɔmɛɛni Kile à lwɔ́ ke, mpii pi sí yire ta pi dániyaŋi ná piye zhiiliŋi kurugo ke, yii a pire pyimpe taanni. \p \v 13 Kile à ɲwɔmɛɛni lwɔ́ Ibirayima á tèni ndemu i ke, u à kâa uye na, ɲaha na yɛ u ɲyɛ a yaaga ta ŋkemu k'à fànha tò uye na mɛ. \v 14 U à Ibirayima pyi: «Nàkaanna baa, mii sí jwó lwɔ́ mu na, si mu tùluge pêe sèl'e\f + \fr 6:14 \fr*\ft Zhenɛzi 22.17\ft*\f*.» \v 15 Ɲyɛ ka Ibirayima si Kile ɲyii cyán. Lire pyiŋkanni na, yaage ŋkemu ɲwɔmɛɛ Kile mpyi a lwɔ́ u á ke, u à kuru ta. \p \v 16 Sùpyire ká a ŋko si ŋkâa, yaage k'à fànha tò ti na ke, kuru na ti maha ŋkâa si li cyêe na ɲje tir'à jwo ke, yire na ɲyɛ sèe, nàkaante puni maha ŋkwɔ̀. \v 17 Yaayi ɲwɔmɛɛni Kile à lwɔ́ ke, mpii pi à yaa pi yire ta ke, Kile la mpyi si li cyêe pire na na uru ká ɲwɔmɛɛni ndemu lwɔ́ ke, lire ɲyɛ na fyìinni mɛ. Lire kurugo u à kâa. \v 18 U à ɲwɔmɛɛni lwɔ́ wuu á, maa ŋkâa. Cyire kapyaagii shuunniŋi sì n‑kɛ̂ɛnŋɛ mɛ, ɲaha na yɛ Kile ɲyɛ na fini mɛ. Lire e ke wuu pi à u pyi wuu taŋwɔhɔge ke, wuu wuye waha, ɲaha na yɛ ɲwɔmɛɛni u à lwɔ́ wuu á ke, wuu à tɛ̀ɛn ná l'e, u sí li yige li kuni i. \v 19 Tire sɔ̀nŋɔre tatahage ku ɲyɛ wuu á ke, kuru na ɲyɛ mu à jwo tɔɔnmɛɛgɛ, ŋkemu k'à wuu yal'a pwɔ Kile na ke. Kuru tɔɔnmɛɛge maha bage táataa vàanŋke\f + \fr 6:19 \fr*\ft bage táataa vàanŋke»: sùpyire mpyi maha Kile pêre vàanŋa bage e. Pi mpyi maha vàanŋa pyi maha ntɛ̀g'a bage sèe cyage láha ku sèesee cyage na. Kuni mpyi a kan sáragawwuubii ɲùŋufembwɔhe kann'á ku jyè bage sèesee cyage e, tɔɔgɔ niŋkin yyeeni i.\ft*\f* jyiile ná wuu e maha ŋkàre Kile tatɛɛnge e. \v 20 Wani Yesu à fyânha a jyè wuu yyaha na wuu ntɛ̀gɛŋi kurugo. U à pyi Mɛlikisedɛki fiige sáragawwuɲuŋufembwɔhe fo tèekwombaa. \c 7 \s1 Mɛlikisedɛki à fànha tò Ibirayima na \p \v 1 Uru Mɛlikisedɛki mpyi Salɛmu kànhe saanŋi, maa mpyi sáragawwu Kileŋi nìɲyi wuŋ'á. Ɲyɛ Ibirayima à kàshige kwɔ̀n saanbii na maa jà pi na, maa núru na ma tèni ndemu i ke, Mɛlikisedɛki à fwor'a sà u ɲùŋɔ bɛ̂, maa jwó le u á. \v 2 Yaayi Ibirayima à ta kàshige e ke, u à yire puni yáhaŋi kan Mɛlikisedɛki á. Ɲyɛ Mɛlikisedɛki mɛge ɲwɔhe ku ɲyɛ: «ntìiŋi saanŋi». Mà bâra lire na, Salɛmu saanŋi u ɲyɛ u wi, puru ɲwɔhe ku ɲyɛ: «yyeɲiŋke saanŋi». \v 3 U tuŋi mɛge ɲyɛ a yyere mɛ, u nuŋi mɛge ɲyɛ a yyere mɛ, u tayirige mú ɲyɛ a jwo mɛ, Kile Jwumpe Semɛŋi wà tufiige ɲyɛ a sìi na u siŋkanni, lire ɲyɛ mɛ na u kwùŋkanni kyaa yu mɛ. U na ɲyɛ mu à jwo \w Kile Jyaŋi\w*, ɲaha na yɛ u sí n‑kwôro sáragawwu tèrigii puni i. \p \v 4 Yii ɲyɛ a li ɲya na Mɛlikisedɛki tayyéreg'à pêe mà? Puru funŋke e, wuu tulyɛge Ibirayima à kàshige kwɔ̀n mà yaayi ɲjemu ta ke, u à yire puni yáhaŋi kan u á. \v 5 \w Levi\w* tùluge shiinbii pi ɲyɛ sáragawwuubii ke, \w Musa\w*\w Saliyaŋi\w* mpyi a fànhe cyán pi na pi à pi cìnmpyiibii Izirayɛli shiinbii cyeyaayi yáhaŋi shuu, ali mà li ta pi ná pire puni na ɲyɛ \w Ibirayima\w* tùluge shiin. \v 6 Mɛlikisedɛki mpyi Levi tùluge shin mɛ, ŋka uru u à Ibirayima cyeyaayi yáhaŋi ta. Mà bâra lire na, uru u à jwó le Ibirayima á, mà li ta Ibirayima á Kile mpyi a ɲwɔmyahigii lwɔ́. \v 7 Nàkaana baa, jwóŋi lefooŋ'à fànha tò u tafooŋi na. \p \v 8 Sáragawwuubii pi maha yáhaŋi shuu sùpyir'á ke, pire na ɲyɛ sùpyii mpiimu pi sí n‑kwû canŋka ke. Mɛlikisedɛki mú mpyi na yáhaŋi shuu, ŋka uru sí n‑kwôro ɲyii na bà y'à sémɛ Kile Jwumpe Semɛŋi i mɛ. \v 9 Levi tùluge shiinbil'á yáhaŋi maha ŋkaan ke, wuu bá sí n‑jà n‑jwo na pire mú à yáhaŋi wwû, ɲaha na yɛ pi tulyɛge Ibirayima à u wwû mà kan Mɛlikisedɛki á. \v 10 Tèni i Mɛlikisedɛki à Ibirayima ɲùŋɔ bɛ̂ maa yáhaŋi ta ke, Levi mpyi na sàha si mɛ, ŋka u mpyi u tulyɛge Ibirayima sìshange e, lire e ke u mú à wwû yáhaŋi i. \p \v 11 Ma tàanna ná \w Izirayɛli\w* shiinbii \w Saliyaŋi\w* i, Levi tùluge shiinbii kanni pi mpyi a yaa pi jà a pyi sáragawwuu. Kampyi pi sáragawwuuni mpyi na sí n‑jà Kile ɲyii wuuni pyi li fûnŋɔ, ɲùŋɔ sàha mpyi na sì n‑pyi sáragawwuŋi wabɛrɛ u pa mà ta u ɲyɛ a pyi \w Arɔn\w* fiige mɛ, fo Mɛlikisedɛki fiige. \p \v 12 Ɲyɛ sáragawwuuni ká fáa, fànha ki Saliyaŋi mú u fáa. \v 13 Ná wuu Kafooŋi i, mpe jwump'à yyaha tíi ke, ur'à fworo tùluge ŋkemu i ke, pire wà ɲyɛ a sáragawwubaaraŋi pyi mà ɲya sárayi tawwuge e mɛ. \v 14 Sùpyire pun'à cè na wuu Kafooŋi à fworo \w Zhuda\w* tùluge e, ŋka \w Kile tùnntunŋi\w* Musa à jwo sáragawwuubii kyaa na ke, u ɲwɔge ɲyɛ a nɔ Zhuda tùluge na mɛ. \s1 Yesu ɲyɛ Mɛlikisedɛki fiige \p \v 15 Wuu Kafooŋi à pyi sáragawwu bà Mɛlikisedɛki mpyi mɛ, lire l'à li fíniŋ'a cyêe na u ná \w Levi\w* tùluge ɲyɛ piye kur'e mɛ. \v 16 Tùlugo karii cye kurugo bà u à pyi sáragawwu mɛ, shìŋi niŋkwombaaŋi fànhe ku ɲyɛ u e ke, kuru cye kurugo u à pyi u wi. \v 17 Y'à jwo Kile Jwumpe Semɛŋi i na: \q1 «Mu à pyi tèrigii puni sáragawwu Mɛlikisedɛki fiige\f + \fr 7:17 \fr*\ft Zaburu 110.4\ft*\f*.» \p \v 18 Lire pyiŋkanni na, \w Saliyaŋi\w* niɲjyeŋ'à yîrige, ɲaha na yɛ fànha ɲyɛ a mpyi u e mɛ, kaɲwɔɔ mú ɲyɛ a mpyi u na mɛ. \v 19 \w Musa\w* Saliyaŋi ɲyɛ a kyaa yaa ndemu l'à fûnŋɔ mɛ, ŋka numɛ sɔ̀nŋɔrɔ tatahaga sèe wog'à kan wuu á. Kuru cye kurugo, wuu à tabaraga ta Kile na. \v 20 Mà bâra lire na, Kile à kâa Yesu á, pi sanmpii s'à pyi sáragawwuu mà ta Kile ɲyɛ a kâa pir'á mɛ. \v 21 Yesu wi ke, ur'à le sáragawwubaaraŋi i tèni ndemu i ke, Kile à kâa u á na: \q1 «Mii Kafooŋi Kile à kâa, \q1 mii sì na ntilwɔhe niɲcyange lwɔ́ sahaŋki mɛ: \q1 “mu na ɲyɛ sáragawwu fo tèekwombaa\f + \fr 7:21 \fr*\ft Zaburu 110.4\ft*\f*.”» \p \v 22 Lire kurugo \w tunmbyaare\w* Kile à le ná wuu e numɛ ke, tir'à fànha tò niɲjyɛɛre na. Yesu cye kurugo, wuu à tɛ̀ɛn ná lire e. \p \v 23 Ɲyɛ kani là saha na ɲyɛ, ndemu l'à u ná pi wwû piye e ke. Sáragawwuubii niɲyahamil'à tòro mà li ɲùŋke pyi, pi mpyi na ŋkwûu. \v 24 Ŋka Yesu wi ke, uru na ɲyɛ ɲyii na fo tèekwombaa, sùpya saha sì n‑pyi sáragawwu u cyaga mɛ. \v 25 Lire l'à li ta, mpiimu pi à bâra Kile na u cye kurugo ke, u sí n‑jà pire shwɔ numɛ fo tèekwombaa, ɲaha na yɛ u na ɲyɛ ɲyii na tèrigii puni i, maa Kile ɲáare pir'á. \p \v 26 Sáragawwuɲuŋufembwɔhe kurugo wuu mpyi ke, kuru ku ɲyɛ Yesu. U à \w fíniŋɛ\w*, ɲcɛ̀ɛgɛ cyaga ná ɲwɔhɔmɔ cyaga ɲyɛ u na mɛ. Kile à u láha kapimpyiibii na, maa u dùrugo fo nìɲyiŋi tɛgɛni na. \v 27 Yesu ɲyɛ sáragawwuubii ɲùŋufembwoyi sanɲyi fiige mɛ, u kuro ɲyɛ canŋa maha canŋa sáragawwuuni i uye \w kapegigii\w* yàfaŋi kurugo si nta sùpyire sannte wogigii yàfaŋi sárayi wwû mɛ. U à uye pyi sáraga tɔɔgɔ niŋkin tèrigii puni mɛɛ na. \v 28 Yii li cè, \w Musa\w* Saliyaŋi mpyi a mpiimu tìŋɛ mà pyi sáragawwuubii ɲùŋufembwoyo ke, pire mpyi a fûnŋɔ mɛ. Ŋka Musa Saliyaŋi kàntugo, Kile à kâa maa jwumpe mpemu jwo ke, pur'à pyi kaɲuŋɔ mà u Jyaŋi tìŋɛ mà pyi sáragawwuɲuŋufembwɔhɔ, uru u à fûnŋɔ tèrigii puni i. \c 8 \s1 Yesu, wuu sáragawwuɲuŋufembwɔhe \p \v 1 Ɲyɛ wuu jwumpe ɲùmbwɔhe ku ɲyɛ: sáragawwuɲuŋufembwɔhɔ na ɲyɛ wuu á bà wuu à yi jwo mɛ. U à sà ntɛ̀ɛn nìɲyiŋi i fànhe cyage e, Kile Siŋi Punifoo \w kàniŋɛ cyɛge\w* na. \v 2 Sèe cyage e u ɲyɛ na báaraŋi pyi ke, kuru ku ɲyɛ Kile vàanŋke bage sèe woge, sùpya cye kurugo bà k'à faanra mɛ, Kile yabiliŋi cyɛge k'à ku faanra. \v 3 Sáragawwuubii ɲùŋufembwoyi pun'à tìŋɛ, yi raa ŋkanŋi pyi Kile á s'a sárayi pyi y'a nɔni Kile na. Lire pyiŋkanni na, wuu sáragawwuɲuŋufembwɔhe mú à yaa k'a yaaga kaan Kile á. \v 4 Kàmpyi u mpyi ɲìŋke na, u bá mpyi na sì n‑pyi sáragawwu mɛ, ɲaha kurugo yɛ sáragawwuubii pìi na ɲyɛ naha mpiimu pi ɲyɛ na yakanyi kaan mà tàanna ná \w Musa\w*\w Saliyaŋi\w* i ke. \v 5 Pire sáragawwuubii na báare cyage ŋkemu i ke, kuru na ɲyɛ mu à jwo nìɲyiŋi woge nàɲjaŋi. Tèni i Musa mpyi a bégele s'a \w Kile vàanŋke bage\w* yyéeŋi ke, Kile à yi jwo u á: «Lóg'a ɲwɔ, yaayi mii à cyêe mu na ɲaŋke ɲuŋ'i ke, maye waha ma a yire ɲcamii yaa\f + \fr 8:5 \fr*\ft Ɛkizodi 25.40\ft*\f*.» \v 6 Ɲyɛ numɛ, Yesu \w Kirisita\w* u ɲyɛ wuu sáragawwuɲuŋufembwɔhe ke, báaraŋi Kile à kan ur'á ke, ur'à fànha tò pire wuŋi na, ɲaha na yɛ \w tunmbyaare\w* u à le wuu ná Kile shwɔhɔl'e ke, tir'à fànha tò niɲjyɛɛre na. Yaayi ɲwɔmyahigii Kile à lwɔ́ numɛ ke, yire mú à fànha tò tèecyiini wuyi na. \p \v 7 Kàmpyi tunmbyaare niɲcyiire\f + \fr 8:7 \fr*\ft Tunmbyaare t'à le Sinayi ɲaŋke ɲuŋ'i ke, tire kyaa li ɲyɛ na yu naha (Ɛkizodi 24.3-8).\ft*\f* mpyi na sí n‑jà Kile ɲyii wuuni fûnŋɔ, ɲùŋɔ sàha mpyi na sí n‑pyi, mà shɔnworo tɛ̀g'a ti fáa mɛ. \v 8 Ŋka Kile à u shiinbii cɛ̂ɛgɛ maa jwo: \q1 «Mii Kafooŋi Kile à jwo, \q1 “Canŋa na ma, mii sí n‑pa tunmbyara nivɔnnɔ le \q1 ná \w Izirayɛli\w* shiinbii ná \w Zhuda\w* shiinbil'e. \q1 \v 9 Canŋke mii à pi tulyeyi cû pi cyeyi na, mà fworo \w Misira\w* kìni i ke, \q1 tunmbyaare mii à le ná pi e ke, ti sì n‑pyi tire fiige mɛ, \q1 ɲaha na yɛ pi à tire kɛ̀ɛge. \q1 Lire na, mii à pi yaha wani.” \q1 Mii Kafooŋi Kile à jwo amuni. \q1 \v 10 “Ɲyɛ cyire canmpyaagil'à tòro ke, \q1 tunmbyaare mii sí n‑le ná Izirayɛli shiinbil'e ke, tire ti nte: \q1 Mii sí na Saliyaŋi le pi yákilibil'e, \q1 si u jwumpe sémɛ pi zòompii na. \q1 Mii sí n‑pyi pi Kileŋi, \q1 pi sí n‑pyi mii shiinbii. \q1 \v 11 Wà saha sì u shinɲɛɛ, lire ɲyɛ mɛ u cìnmpworo pyi \q1 ‘Maye waha ma a Kafooŋi cè’ mɛ, \q1 ɲaha na yɛ pi puni sí mii cè, \q1 shinbwo bâra shinbilere na. \q1 \v 12 Mii sí toro taha pi ntiimbaaŋi na, \q1 mii sí pi \w kapegigii\w* yàfa pi na\f + \fr 8:12 \fr*\ft Zheremi 31.31-34\ft*\f*.”» \p \v 13 Kile à tunmbyara nivɔnnɔ kyaa jwo, puru funŋke e, niɲjyɛɛre kakwoo saha ɲyɛ mɛ, fànha saha ɲyɛ t'e mɛ, ɲcyɛ̀rɛ ti sí n‑pînni. \c 9 \s1 Tunmbyaare niɲjyɛɛre \p \v 1 \w Tunmbyaare\w* niɲjyɛɛre tèni i, pyiŋkannigii cyìi mpyi wani, ɲcyiimu ɲwɔ kurugo sáragawwuubii mpyi maha yaa pi tòro, pi i nta a sárayi wwû ke. Baga mú mpyi wani ɲìŋke na, ŋkemu i pi mpyi maha yi wwû ke. \v 2 Vàanŋa baga ku mpyi ku ki, maa ku táa mà pyi bapyaa shuunni. Babilini niɲcyiini i bɛ̀ɛnmbwɔhe fùkinaŋi ná tàbalaŋi ɲuŋ'i pi mpyi maha sárage bwúuruŋi yaha ke, yire yi mpyi wani. Lire babilini mɛge mpyi «bage sèecyage».\fig Vàanŋke bage funŋɔ yaayi|src="WA04015b.tif" size="col" ref="Eburu Shiinbii 9.2"\fig* \v 3 Vàanŋa mpyi lire babilini ná funŋɔ wuuni shwɔhɔl'e. Funŋɔ babilini mɛge mpyi «bage sèesee cyage». \v 4 Kuru cyage e, sárayi tasogoge sɛɛnŋi woge mpyi, pi mpyi maha wusunaŋi súuge ku ɲuŋ'i. \w Tunmbyaare mbwùuni\w* mú mpyi wani. Sɛɛnŋi mpyi a tɛ̀g'a lire mbwùuni puni wɔɔgɔ. Sɛɛn cwoo mpyi li funŋke e. Ɲjyìŋi mɛge ku ɲyɛ \w mani\w* ke, uru wà mpyi lire sɛɛnŋi cwooni i. \w Arɔn\w* kàbiini\f + \fr 9:4 \fr*\ft Arɔn kàbiin'à poroyo yige, maa yasɛrɛ pyi, lir'à li cyêe na Kafooŋi funŋk'à táan ná Musa ná Arɔn e (Nɔmburu 17.1-11).\ft*\f* li mpyi a wyɛɛre yige ke, ná kafaatente na Kile mpyi a u tunmbyaare jwumpe sémɛ ke, yire mú mpyi mbwùuni i. \v 5 Sheribɛɛnbii mpyi mbwùuni ɲuŋ'i, pire mpyi maha li cyêre na Kile yabiliŋi ɲyɛ naha. Pire mpyi a fukanyi pìli mbwùuni ɲwɔtoŋke ɲuŋ'i\f + \fr 9:5 \fr*\ft Yatɔɔre pi mpyi maha bò sùpyire kapegigii yàfaŋi kurugo ke, kuru ɲwɔtoŋke ɲuŋ'i tire sìshange mpyi maha wu.\ft*\f*. Ŋka mii sì n‑jà cyire karigii puni jwo nɔ cyi tɛgɛni na numɛ mɛ. \p \v 6 Ɲyɛ vàanŋke bage ná ku funŋɔ yaayi mpyi a bégele lire bègeleŋkanni na. Sáragawwuubii mpyi maha jyè kuru bage babilini niɲcyiini i canŋa maha canŋa na pi báaraŋi pyi. \v 7 Sáragawwuubii ɲùŋufembwɔhe kanni ku mpyi maha jyè babilini shɔnwuuni i tɔɔgɔ niŋkin yyeeni i. Kuru cyage e u mpyi maha ma ná yatɔɔre sìshange e na ŋkaan Kile á, u yabiliŋi ná sùpyire sannte ŋgurugoŋi kurugo. \v 8 Cyire karigii cye kurugo, \w Kile Munaani\w* à li cyêe wuu na na kuni niɲjyeeni tèni i, sùpyire mpyi na sì n‑jà n‑jyè bage sèesee cyage e mɛ. \p \v 9 Lire maha wuu tɛ̀gɛ wuu à karii yyaha cè niɲjaa, maa li cyêe wuu na na sùpyaŋi u ɲyɛ na Kile pêre maa yaaya kaan u á, lire ɲyɛ mɛ na yatɔɔre bùu u á ke, lire sì n‑jà urufoo zòŋi \w fíniŋɛ\w* Kile á mɛ. \v 10 Kuni niɲjyeeni karigii cyi mpyi sárayi yalyire ná yabyɛɛre ná wiliŋkannigii cyìi, si cyeere tufeempe ta. Cyire kurigii ɲaaraŋi fànhe mpyi a cyán sùpyire na fo mà sà yaa ná tèni i Kile à cyi fáa ná pyiŋkanni nivɔnni i ke. \s1 Yesu Kirisita sìshange \p \v 11 Ɲyɛ numɛ, \w Kirisita\w* à pa. Uru u ɲyɛ sáragawwuɲuŋufembwɔhe, uru u à pa yaayi niɲcɛnɲyi kan wuu á. \w Kile vàanŋke bage\w* tayyérege k'à fànha tò niɲjyɛge na, ku karigii s'a fûnŋɔ ke, kur'e Kirisita à jyè. Sùpya bà u à kuru bage yaa mɛ, ku mú ɲyɛ ŋge diɲyɛŋi i mɛ. \v 12 Kirisita à jyè bage sèesee cyage e ke, ná sikapere sìshan, lire ɲyɛ mɛ nupeelyevɔnnɔ sìshan e bà u à jyè mɛ. Ŋka u à jyè tɔɔgɔ niŋkin fo tèekwombaa maa u yabiliŋi sìshange kan maa wuu ɲùŋɔ wwû wuu \w kapegigi\w*l'e. Tire ɲùŋgwuure na ɲyɛ tèekwombaa woro. \v 13 Sùpyiibii pi mpyi pi ɲyɛ a \w fíniŋɛ\w* mà tàanna ná kuni niɲjyeeni i mɛ, pi mpyi maha sikapɛrigii ná nupyahigii bùu, maa cyire sìshange wuuni pire na. Pi mpyi maha nùpya bò maa u súugo, maa tire cwɔɔnre kuu na wuni pire sùpyiibii na. Lire mpyi maha pire cyeere pyi t'à fíniŋɛ Kile á. \v 14 Yatɔɔre sìshange mpyi na lire pyi, Kirisita woge s'à pwɔ́rɔ kuru na. \w Kile Munaani\w* li sí n-kwôro fo tèekwombaa ke, lire l'à u yyaha cû, ka u u uye kan sáraga cwò cyaga baa wogo Kile á. Karigii cyi maha kwùŋi nɔ wuu na ke, u sìshange sí n‑jà wuu zòompii fíniŋɛ cyire e. Lire ká mpyi, wuu sí n‑jà n‑file Kile ɲyii wuŋi na, s'a báara u á. \p \v 15 Ná Kirisita s'à lire pyi, lire kurugo u à pyi \w tunmbyaare\w* nivɔnnte sùsuruleŋi Kile ná sùpyire shwɔhɔl'e. Sùpyire mpyi a kapegigii ɲcyiimu pyi tunmbyaare niɲjyɛɛre tèni i ke, Kirisita à kwû si ti ɲùŋɔ wwû cyire e, bà li si mpyi Kile à mpiimu yyere maa yaayi niŋkwombaayi ɲwɔmɛɛni lwɔ́ pi á ke, pi i yire ta mɛ. \p \v 16 Yii li cè, mu aha tunmbyaare ɲya t'à le, yaaga ku maha bò maha mpyi sáraga. \v 17 Ná kuru ɲyɛ a bò mɛ, mà ku yaha ɲyii na, tunmbyaare maha fworo mɛ. \v 18 Lire kurugo Kile ɲyɛ a tunmbyaare niɲcyiire le ná sùpyire e sìshan baa mɛ\f + \fr 9:18 \fr*\ft Pìi maha jwo: «\ft*\fv \fv*\ft 16\ft*\ft Wuu kɔɔge kani kàanmucya. Mu aha lógo na ma kɔɔge táa, sùpyaŋi u à kwû sèeŋi na ke, uru kɔɔge ku maha ntáa. \ft*\fv \fv*\ft 17\ft*\ft Sùpya ká u kɔɔge táaŋkanni jwo, ná u ɲyɛ a kwû mɛ, wà ɲyɛ na ku táali mɛ. \ft*\fv \fv*\ft 18\ft*\ft Amuni, yi mú ɲyɛ Kile tunmbyaare kàmpanŋke na. Tèni i Kile à tunmbyaare niɲcyiire le ke, u à jwo pi á na pi yatɔɔre tà bò, sùpyiibii puni si ti sìshange ɲya, si ɲcè na t'à kwû.»\ft*\f*. \v 19 Ɲyɛ ka \w Musa\w* si Kile Saliyaŋi kapyaagii jwo sùpyir'á, lire kàntugo maa nunaare ná sikapɛrigii sìshange shwɔ, maa lwɔhe wùrugo k'e, maa \w izope\w* cige wyɛɛre tà ná mpà shire le a wu k'e, mà ɲaraga ɲaraga Kile Saliyaŋi Semɛŋi ná sùpyire puni na, \v 20 maa jwo: «Tunmbyaare Kile à le ná yii e ke, ŋke sìshange k'à tire tígile\f + \fr 9:20 \fr*\ft Ɛkizodi 24.8\ft*\f*.» \v 21 Lire pyiŋkanni na mú, ka Musa si sìshange kà ɲaraga Kile vàanŋke bage ná Kile pêepee yaayi puni na. \v 22 Mà tàanna ná Musa Saliyaŋi i, sìshange mpyi maha karii niɲyahagii fíniŋɛ. Ná sìshanga ɲyɛ a wu mɛ, sùpyire kapegigii sì yàfa ti na mɛ. \p \v 23 Wuu à li ɲya na yatɔɔre sìshange ku mpyi maha ntɛ̀g'a kuni niɲjyeeni yaayi fíniŋɛ, yire sí na ɲyɛ nìɲyiŋi sèeyaayi nàɲja kanna. Lire e ke sárage sìshange tayyérege k'à pêe yire woge na ke, kuru kyaa li ɲyɛ Kile na yaayi sèe wuyi vìniŋi kurugo. \v 24 Sùpyir'à Kile bage ŋkemu faanra ke, kur'e bà \w Kirisita\w* à jyè mɛ. Sùpyir'à ŋkemu faanra ke, kuru na ɲyɛ Kile bage nìɲyi woge malwɔrɔ kanna. Nìɲyiŋi yabiliŋi i Kirisita à jyè maa Kile ɲáare wuu kurugo. \v 25 Kuni niɲjyeeni i, sáragawwuubii ɲùŋufembwɔhe mpyi maha jyè Kile bage sèesee cyage e ná yatɔɔre sìshange e yyee maha yyee, ŋka Kirisita ɲyɛ a jyè nìɲyiŋi i maa uye kan sáraga tooyo niɲyahay'e mɛ. \v 26 Ná lire bà mɛ, mà lwɔ́ diɲyɛŋ'à dá ke, mà pa nɔ niɲjaa na, numɛ mpyi na sí u ta u à kyaala tooyo niɲyahay'e mà kwɔ̀. Ŋka numɛ tèni takwɔɔre e, u à pa maa uye pyi sáraga tɔɔgɔ niŋkin tèrigii puni mɛɛ na, maa kapegigii tugure láha wuu na. \v 27 Yii à li cè na sùpyaŋi maha ŋkwû tɔɔgɔ niŋkin, lire kàntugo Kile maha u yíbe u kapyiiŋkii na. \v 28 Lire pyiŋkanni na mú, Kirisita à pyi sáraga tɔɔgɔ niŋkin kanna, bà u si mpyi si shinɲyahara kapegigii tugure lwɔ́ mɛ. Mpii pi ɲyɛ na u sigili ke, u sí n‑pa uye cyêe pire na tozhɔnwogo pi zhwoŋi kurugo, ŋka kapegigii yàfaŋi kurugo bà mɛ. \c 10 \s1 Yesu à uye pyi sáraga \p \v 1 \w Musa\w*\w Saliyaŋi\w* mpyi yaayi niɲcɛnɲyi nimpayi nàɲjaŋi kanna, u mpyi a fûnŋɔ mɛ. U mpyi a jwo na sárayi ninuyi y'à wwû yyee maha yyee. Lire e sùpyiibii pi ɲyɛ na bârali Kile na ke, u sì n‑jà pire \w fíniŋɛ\w* n-fûnŋɔ mɛ. \v 2 Kàmpyi u mpyi na sí n‑jà lire pyi, pi mpyi na sí n‑kwôro s'a yi wwû mɛ. Ɲaha na yɛ kàmpyi vìniŋi kurugo yi maha wwû, mpii pi maha yi wwû ke, li mpyi na sí n‑pyi mu à jwo pir'à fíniŋ'a kwɔ̀, pi sàha mpyi na sí piye ɲya kapimpyii mɛ. \v 3 Ŋka lire bà li mpyi li li mɛ. Yyee maha yyee, sárayi mpyi maha wwû si sùpyire funŋɔ cwo ti \w kapegigii\w* na. \v 4 Ɲaha na yɛ nupyahigii ná sikapɛrigii sìshange sì n‑sìi n‑jà sùpya kapegii yàfa u na mɛ. \p \v 5 Lire kurugo tèni i \w Kirisita\w* mpyi na ma diɲyɛŋi i ke, u à jwo Kile á: \q1 «Mu à jwo na mu ɲyɛ na ɲcaa yatɔɔre sárayi na mɛ, \q1 mu ɲyɛ a ɲɛɛ sùpya si yaaga kan mu á mɛ, \q1 ŋka mu à cyere yaa mii na. \q1 \v 6 Yatɔɔre ti ɲyɛ na súuge sárayi tasogoge e, \q1 lire ɲyɛ mɛ sárayi sanɲyi yi ɲyɛ na ŋkaan mu á kapegigii yàfaŋi kurugo ke, \q1 kuru kà ɲyɛ a mu funŋke ɲíŋɛ mɛ. \q1 \v 7 Lire kurugo mii à jwo \q1 “Kile, mii u ŋge, \q1 mii à pa si mpa mu ɲyii wuuni pyi, \q1 bà y'à sémɛ mii kyaa na Kile Jwumpe Semɛŋi i mɛ\f + \fr 10:7 \fr*\ft Zaburu 40.6-8\ft*\f*.”» \p \v 8 Bà wuu à li ɲya mɛ, Kirisita à fyânha a jwo Kile á: «Mu à jwo na sárayi ná yakanyi ná sárayi nizogoyi ná kapegigii yàfaŋi sárayi ɲyɛ a táan mu á mɛ, na yire na bà mu ɲyɛ na ɲcáa mɛ.» U à yire puni jwo mà li ta \w Musa\w*\w Saliyaŋi\w* à jwo na yire puni y'a mpyi. \v 9 Ɲyɛ ka Kirisita si núr'a jwo: «Kile, mii u ŋge, mii à pa si mpa mu ɲyii wuuni pyi.» Puru jwump'à li cyêe na sáraga nivɔnŋ'à tɛ̀g'a sárayi niɲjyeyi fáa. \v 10 Yesu Kirisita à Kile ɲyii wuuni pyi. U yabiliŋ'à uye kan mà pyi sáraga tɔɔgɔ niŋkin tèrigii puni mɛɛ na, lire pyiŋkanni na wuu kapegigil'à jyé a láha wuu na. \p \v 11 Kuni niɲjyeeni tèni i, canŋa maha canŋa, sáragawwuubii mpyi maha sárayi ninuyi wwû Kile á, ŋka yire sárayi mpyi na sì n‑sìi n‑jà wà kapegigii yàfa u na mɛ. \v 12 Ŋka Kirisita wi ke, ur'à uye kan mà pyi sáraga tɔɔgɔ niŋkin, kuru sárage na ɲyɛ tèrigii puni wogo. U à lire pyi kapegigii yàfaŋi kurugo, lire kàntugo maa ŋkàr'a sà ntɛ̀ɛn Kile \w kàniŋɛ cyɛge\w* na. \v 13 Tèni i Kile sí n‑pa u zàmpɛɛnbii pyi u tooyi tatahage ke, u à tɛ̀ɛn wani kuru cyage e na lire sigili. \v 14 Yii li cè, kuru sárage niŋkinŋi cye kurugo, Kile à mpiimu fíniŋɛ ke, u à pire pyi ɲcɛ̀ɛgɛ cyaga baa fo tèekwombaa. \p \v 15 Kile Munaani mú à yire fíniŋ'a jwo wuu á. L'à jwo na: \q1 \v 16 «Kafooŋi Kile à jwo “Tunmbyaare mii sí n‑le ná pi e canɲyi nimpayi i ke, tire ti ɲyɛ: \q1 ‘Mii sí na \w Saliyaŋi\w* le pi zòompil'e, \q1 si u jwumpe sémɛ pi yákilibii na\f + \fr 10:16 \fr*\ft Zheremi 31.33\ft*\f*.’”» \m \v 17 Maa núr'a jwo: \q1 «Mii saha sì na yákiliŋi yaha pi kapegigii ná pi ntiimbaaŋi karigii na mɛ\f + \fr 10:17 \fr*\ft Zheremi 31.34\ft*\f*.» \p \v 18 Ɲyɛ kapegigil'à yàfa cyage ŋkemu i mà kwɔ̀ ke, ɲùŋɔ saha na ɲyɛ mà sáraga wwû cyi kurugo la? \s1 Wuu yákilitɛɛnrɛ wuubii pi file Kile na \p \v 19 Lire pyiŋkanni na, mii cìnmpyiibii, Yesu sìshange cye kurugo, wuu sí n‑jà n‑jyè \w Kile bage sèesee cyage\w* e fyagara baa. \v 20 Bage táataa vàanŋke ku mpyi wuu yyaha na ke, bà kur'à cwɔn mɛ, amuni pi à Yesu cyeere pyi, ka lire si kuro nivɔnnɔ múgo wuu á ndemu li sí wuu nɔ Kile na, si shìŋi sèe wuŋi kan wuu á ke. \v 21 Uru u ɲyɛ wuu sáragawwuɲuŋufembwɔhe maa mpyi Kile bage ɲùŋɔ na. \v 22 Numɛ, wuu zòompil'à jyé a yige kaɲwɔhɔyi puni i ɲjemu yi ɲyɛ na wuu cɛ̂ɛge ke, wuu cyeere s'à jyé ná lùcɛnŋke e. Lire e wuu àha núru raa fyáge mɛ, wuu sàa dá Kile na, wuu u file u na ná funŋɔ niŋkin i. \v 23 Wuu a yi yu ɲwɔfyinge na, na wuu à wuu sɔ̀nŋɔre taha Kile ɲwɔmɛɛni na. Wuu àha wuu funɲyi cɛɛnnɛ mɛ, ɲaha na yɛ u aha ndemu jwo ke, u maha lire pyi. \v 24 Wuu yaha wuye na wuu raa màban leni wuye e, bà wuu si mpyi s'a sì yyaha na tàange ná kacɛnmpyiini i mɛ. \v 25 Wuu àha wuye mbìnniŋi ɲwɔ yaha bà pìl'à li pyi mɛ, ŋka wuu a màban leni wuye e, ɲaha na yɛ yii à li ɲya na Kafooŋi tèepan'à byanhara. \p \v 26 Wuu aha sèeŋi kuni cè maa ɲcwɔ́ maa ŋkwôro na kapegigii pyi, sáraga saha ɲyɛ ŋkemu ku sí cyire yàfa wuu na mɛ. \v 27 Shinŋi u ɲyɛ na lire pyi ke, ur'à yaa u a fyáge Kile yibige ná nabwɔhe yyaha na. Mpii pi à cyé Kile na ke, kuru ku sí pire súugo. \v 28 Wà n'a mpyi a \w Musa\w*\w Saliyaŋi\w* kafuun pyi shiin shuunni taanre ɲyii na, ka pire si yi jwo, pi mpyi maha urufoo bò ɲùɲaara baa. \v 29 Numɛ, shinŋi u ɲyɛ na \w Kile Jyaŋi\w* fare ke, Kile ɲyɛ a yaa u kyaa pyi uru na ndemu l'à fànha tò mbòŋi na mà? Sèeŋi na, sìshange k'à tɛ̀g'a \w tunmbyaare\w* le maa urufoo kapegigii yàfa ke, u ɲyɛ a pèenɛ taha kuru na mɛ. \w Kile Munaani\w* li maha wuu pyi wuu à Kile ticɛnmpe cè ke, u bá à lire cyahala. \v 30 Ɲyɛ Kile yabiliŋ'à jwo: «Mii u sí na ŋkooŋi wwû. Mii u sí katupwɔhɔyi pyifeebii sâra\f + \fr 10:30 \fr*\ft Duterenɔmu 32.35\ft*\f*.» Yi mú à sémɛ na: «Kafooŋi Kile sí u wuubii yíbe pi kapyiiŋkii na\f + \fr 10:30 \fr*\ft Duterenɔmu 32.36; Zaburu 135.14\ft*\f*.» Ɲyɛ wuu à li cè na nde u à jwo ke, u sí lire yige li kuni i. \v 31 Fyagara kyaa li ɲyɛ li li wà u cwo Kile ɲyii wuŋi cyeyi i. \p \v 32 Nde l'à pyi yii na taɲjaaŋi i ke, yii funŋɔ cwo lire na. Yii à Kile bɛ̀ɛnmpe ta tèni ndemu i ke, yyefug'à yii kànha sèl'e cyire canmpyaagil'e, ŋka lire ɲyɛ a yii yatanɲyi bò mɛ. \v 33 Tèrigii cyìl'e, pi mpyi maha yii cyere, maa yii kyérege sùpyire ɲyii na. Tèrigii cyìl'e, mpii pi mpyi maha ŋkyérege yii fiige ke, yii mpyi maha pire tɛ̀re. \v 34 Mpii pi mpyi a le kàsuŋi i ke, yii à pire tɛ̀gɛ pire yyefugo karigil'e. Pi à yii cyeyaayi cyán a shwɔ yii na, ka yii i li kwú yiye e ná funntange e, ɲaha na yɛ yii à li cè na yaage ku ɲyɛ yii á ke, kur'à fànha tò yire puni na, ku mú ɲyɛ na ŋkwùu mɛ. \v 35 Lire e ke yii àha yii dániyaŋi láha Kile na mɛ, lire sí yii pyi yii tɔ̀ɔn nimbwo ta. \v 36 Yii yiye waha numɛ, yii raa sì yyaha na Kile ɲyii wuuni mpyiŋi i, lire ká mpyi, yaage ɲwɔmɛɛni u à lwɔ́ ke, yii sí kuru ta. \v 37 Y'à sémɛ Kile Jwumpe Semɛŋi i na: \q1 «Ɲcyɛ̀rɛ, ŋgemu u à yaa u pa ke, uru sí n‑pa, \q1 u sì mɔ mɛ.» \m \v 38 Kile à jwo: \q1 «Shinŋi u à tíi ke, dániyaŋi cye kurugo uru maha mpyi ɲyii na. \q1 Ŋka wà ha kàntugo wà mii á, mii funŋke sì n‑táan ná urufol'e mɛ\f + \fr 10:38 \fr*\ft Abakuki 2.3,4\ft*\f*.» \m \v 39 Mii à tɛ̀ɛn ná l'e, mpii pi maha ntɛ̂r'a núru maa ŋkàre tapinnage e ke, wuu ɲyɛ pire e mɛ. Nùmpanŋa tafeebii pi à dá Kile na ke, pire e wuu ɲyɛ. \c 11 \s1 Mpii pi à fyânha a dá Kile na ke, wuu pire kàanmucya \p \v 1 Ɲaha ku ɲyɛ dániyaŋi yɛ? Mà ma sɔ̀nŋɔre taha yaaga na maa ntɛ̀ɛn ná l'e mu sí ku ta, lire ɲyɛ mɛ yaage ku ɲyɛ mu ɲyɛ na ku ɲaa mɛ, maa dá ku na mu à jwo mu ɲyii na ɲyɛ ku na ke, lire li ɲyɛ dániyaŋi. \v 2 Wuu tulyeyi dániyaŋi kurugo, Kile à ɲɛɛ pi na. \p \v 3 Dániyaŋi cye kurugo, wuu à li cè na Kile à nìɲyiŋi ná ɲìŋke dá u jwumpe cye kurugo. Puru funŋke e, yaaga maha yaaga wuu ɲyɛ na ɲaa ke, Kile à ku dá ná yaɲyambaage e. \v 4 Abɛli à dá Kile na, lire kurugo sárage u à wwû Kile á ke, kur'à pwɔ́rɔ Kanɲi woge na. U dániyaŋi kurugo, Kile à jwo na u à tíi maa ɲɛɛ u sárayi na. U à kwû, ŋka u dániyaŋi kani maha wuu kâlili ali niɲjaa. \p \v 5 Enɔki à dá Kile na, lire kurugo Kile à u lwɔ́ a kàre nìɲyiŋi na mà ta u ɲyɛ a kwû mɛ. Wà saha ɲyɛ a u ɲya mɛ, ɲaha na yɛ Kile à u lwɔ́. Kile à jwo na ur'à ɲɛɛ u na, mà jwo u u lwɔ́ ke. \v 6 Ɲyɛ Kile sì n‑jà ɲɛɛ sùpya na ná urufoo ɲyɛ a dá u na mɛ. Ɲaha na yɛ ŋgemu la ká mpyi si file Kile na ke, fo urufoo u dá li na na Kile na ɲyɛ wani, na mpii pi ɲyɛ na u caa ke, na u sí pire sâra. \p \v 7 Nuhu à dá Kile na, lire kurugo u mpyi na Kile yɛrɛyi núru mà yyaha tíi ná karigii nimpaŋkil'e ɲcyiimu cyi ɲyɛ cyi sàha ŋkwɔ̀ na ɲaa mɛ. U à Kile jwumpe cû ná sèl'e, maa bakwɔɔge yaa ŋkemu i u ná u pyɛngɛ shiinbil'à shwɔ ke, ka lire si sùpyire sannte ntiimbaaŋi cyêe. U à dá Kile na, lire e Kile à jwo na u à tíi. \p \v 8 \w Ibirayima\w* à dá Kile na, lire kurugo, Kile à u yyere ke, u à Kile ɲwɔmɛɛni cû. Kìni Kile mpyi a bégele u mɛɛ na ke, u à fworo u yabiliŋi wuuni i na ŋkɛ̀ɛge lire e, mà ta u ɲyɛ a u tashage cè mɛ. \v 9 U à dá Kile na, lire kurugo kìni ɲwɔmɛɛni Kile mpyi a lwɔ́ u á ke, u à ɲɛn'a kàr'a sà ntɛ̀ɛn lire e nàmpɔnnte na. U mpyi na shwùun vàanɲyi bayi i. Ishaka ná \w Yakuba\w* mú mpyi na shwùun yire y'e. Ɲwɔmɛɛni ninuuni mú mpyi a lwɔ́ pir'á. \v 10 Kànhe nintaani l'à cyán a ɲwɔ ke, kuru na Ibirayima à u sɔ̀nŋɔre taha. Kile yabiliŋi u à kuru kànhe bégele, maa ku faanra. \p \v 11 Ali mà li ta Ibirayima mpyi a lyɛ, Sara sí ɲyɛ cijiriŋɛ, mà Ibirayima yaha u à dá na Kile sí u ɲwɔmɛɛni fûnŋɔ pire pyìtaani kyaa na, u à jà a pùnambile si. \v 12 Ali mà u yaha u u sɔ̂nŋi na uru tèekwuun'à nɔ a kwɔ̀, ŋka supyiɲyahara à fworo uru nàŋi niŋkinŋi i mu à jwo wɔrigii ná lwɔhe ɲwɔge nticɛnŋi. \p \v 13 Pire pun'à kwû ná pi dániyaŋi i Kile na. Kile mpyi a yaayi ɲjemu ɲwɔmɛɛ lwɔ́ ke, pi ɲyɛ a yire ta mɛ, ŋka pi à yi ɲya laage e, ka lire si mpyi pi á funntanga. Puru funŋke e, pi à ɲɛɛ na pire na ɲyɛ nàmpwuun na ɲaare na mâre ŋke ɲìŋke na. \v 14 L'à fíniŋɛ na sùpyiibii pi à ɲɛɛ pur'e ke, na tatɛɛnge kabɛrɛ pire ɲyɛ na ɲcaa. \v 15 Cyage e pi à yîri ke, kàmpyi kuru kani mpyi a tîge pi funŋ'i, pi mpyi na sí pyiŋkanna ta si núru ŋkàre wani. \v 16 Ŋka sèeŋi na, cyaga pi ɲyɛ na ɲcaa ŋkemu k'à ɲwɔ ke, kuru na ɲyɛ nìɲyiŋi i. Lire kurugo Kile maha ɲɛɛ tire sùpyire t'a uru yiri ti Kileŋi, ɲaha na yɛ u à cyaga bégel'a yaha ti mɛɛ na. \v 17-18 Kile mpyi a ɲwɔmɛɛni lwɔ́ Ibirayima á na u tùluge sí n‑fworo Ishaka e\f + \fr 11:17-18 \fr*\ft Zhenɛzi 21.12\ft*\f*, maa núr'a Ibirayima zò shwɔ a wíi na u Ishaka pyi sáraga. Ibirayima mpyi a dá Kile na, lire kurugo u ɲyɛ a cyé si u jyaŋi niŋkinŋi pyi sáraga mɛ. \v 19 Li mpyi u funŋ'i na síŋi na ɲyɛ Kile á mà Ishaka ɲɛ̀ a yige kwùŋi i, lire kurugo Kile à u jyaŋi núruŋ'a kan u á. L'à pyi mu à jwo kwùŋi i u à fworo. \p \v 20 Ishaka à dá Kile na, lire kurugo u à jwó le Yakuba ná Ezawu á karigii nimpaaŋkii kyaa na. \p \v 21 Yakuba à dá Kile na, lire kurugo, u tèekwuun'à nɔ ke, u à jwó le Yusufu jyaabii shuunniŋi niŋkin niŋkinŋ'á, maa ntígile u kàbiini na, maa niŋkure sín, maa Kile pêe. \p \v 22 Yusufu à dá Kile na, lire kurugo, u tèekwuun'à nɔ ke, u à jwo u kacyiiyi kyaa na, na \w Izirayɛli\w* shiinbii ká a sí raa fwore Misira kìni i, pi a sì ná uru kacyiiy'e. \p \v 23 \w Musa\w* sifeebil'à dá Kile na, lire kurugo, Musa à si ke, ka pi i u ŋwɔhɔ yiɲyɛ taanre, ɲaha na yɛ pi mpyi a li ɲya na u lem'à ɲwɔ. Jwumpe saanŋi mpyi a jwo na pi a pùnampyire nizivɔnnte puni bùu ke, pi ɲyɛ a fyá puru na mɛ. \p \v 24 Musa à dá Kile na, lire kurugo, u à pa yyaha cwo ke, u ɲyɛ a ɲɛɛ pi a uru pyi Farɔn pworoŋi jyaŋi mɛ. \v 25 Mà jwo u uye yaha \w kapegigii\w* mpyiŋi funntange e ke, u à li lwɔ́ uye e si ŋkyaala ná Kile shiinbil'e, ɲaha kurugo yɛ kuru funntange shiŋi ɲyɛ na mɔni mɛ. \v 26 Musa mpyi a cè na Misira kìni nàfuuŋ'à ɲyaha, ŋka mà ɲɛɛ cyàhigii na, bà \w Kile Niɲcwɔnrɔŋi\w* sí n‑pa ɲɛɛ cyi na mɛ, lire nàfanŋ'à fànha tò Misira nàfuuŋi na. U mpyi a u sɔ̀nŋɔre taha uru nàfanŋi na, u sí n‑pa uru ŋgemu ta ke. \v 27 Musa à dá Kile na, lire e u à fworo Misira kìni i mà ta u ɲyɛ a fyá lire kìni saanŋi lùyirini yyaha na mɛ. Kileŋi u ɲyɛ wà ɲyɛ na u ɲaa mɛ, u mpyi a uye waha mu à jwo u ɲyii na ɲyɛ uru na. \v 28 U à dá Kile na, lire kurugo u à Izirayɛli shiinbii pyi pi à \w bilereŋkwoŋi kataanni\w* pyi, maa pi pyi pi à mpàbilini sìshange ɲaraga ɲaraga pi bayi ɲwɔyi na, bà li si mpyi mɛ̀lɛkɛŋi u maha boore pyi ke, uru nintoroŋi kà raa pi pùnampyicyiire bùu mɛ. \p \v 29 Izirayɛli shiinbil'à dá Kile na, lire kurugo Suumpe Lwɔhe Niɲyage à táa, ka pi i jyiile ɲìŋke niŋgage na. Misira shiinbii la mpyi si jyiile tèni ndemu i ke, ka lwɔhe si pi puni lyî. \p \v 30 Izirayɛli shiinbil'à dá Kile na, lire kurugo pi à Zheriko kànhe mâhana canmpyaa baashuunni i, ka kànhe káaŋke si ɲcwo. \p \v 31 Fwòrobacwoŋi Arahabu à dá Kile na, lire e Izirayɛli shiinbii pi mpyi a pa kànhe ŋwɔh'a wíi ke, uru ceeŋ'à pire tɛ̀gɛ. Lire kurugo u ɲyɛ a bò ná Kile ɲwɔmɛɛcumbaabil'e siɲcyan mɛ. \p \v 32 Ɲyɛ mii bá sì n‑jà yi puni jwo mɛ, ɲaha na yɛ tère naha mii á, mii i jwo a nɔ Zhedeyɔn ná Baraki ná Samusɔn ná Zhɛfitɛ ná Dawuda ná Samuwɛli ná Kile tùnntunmpii sanmpii kyaa na mɛ. \v 33 Pir'à dá Kile na, lire kurugo pi à jà saanbii pìi na, maa fànhe pyi ná ntìiŋi i, yaayi ɲwɔmɛɛni Kile mpyi a lwɔ́ ke, maa yire ta, maa cànriyi yà ɲwɔyɔ pwɔ. \v 34 Pi à pìi le nage e, ŋka yaaga ɲyɛ a pire ta mɛ. Pi à jwo na pire sí pìi bò ná kàshikwɔnŋwɔɔni i, ŋka pir'à shwɔ. Fànha mpyi pi e mɛ, ŋka pi à fànha ta. Síŋi mpyi pi á kàshige cyage e, pi à kìrigii cyìi kàshicyeye kɔ̀r'a caala. \v 35 Cyeebii pìi sùpyii niŋkwul'à ɲɛ̀ mà kan pi á. \p Pìi mpyi wani, kampyi pire mpyi a fworo Kile kuni i, pi mpyi na sí pi yaha, ŋka pi ɲyɛ a ɲɛn'a fworo l'e mɛ. Pi à ɲɛɛ pi pi kyérege, bà Kile si mpyi si pi ɲɛ̀ ɲɛŋkanna niɲcɛnnɛ na mɛ. \v 36 Pi à pìi fwɔ́hɔrɔ maa pi bwɔ̀n ná tiripaanni i. Pi à tɔɔnnte yɔ̀rɔyi le pi na mà yaha kàsuŋi i. \v 37 Pi à pìi wà a bò ná kafaayi i, maa pìi pahala ná cikyangayi i, maa pìi bò ná kàshikwɔnŋwɔɔni i. Pìi mpyi na ɲaare na mâre ná mpàseeyi ná sikaseeyi i, yire yi mpyi pire vàanndeyi. Yaaga mpyi pi á mɛ. Sùpyiibil'à pi cùɲcyere cû maa pi kyérege. \v 38 Pi mpyi maha ɲaare na mâre sige ná ɲaɲyi ɲuŋ'i, maa shwuun kafawyiyi ná wyikuuyi i, mà li ta nte sùpyire ɲjin'à pêe ŋge diɲyɛŋi na. \p \v 39 Tire nte sùpyire puni mpyi a dá Kile na, lire e Kile à ɲɛɛ ti na. Lire ná li wuuni mú i, yaayi ɲwɔmɛɛni Kile mpyi a lwɔ́ ke, ti ɲyɛ a yire ta mɛ. \v 40 Ɲaha na yɛ Kile à yaaga niɲcɛnŋɛ bégele wuu mɛɛ na, u la ɲyɛ a mpyi pi kuru ta a wuu yaha mɛ. \c 12 \s1 Wuu kyaage kwú wuye e Yesu fiige \p \v 1 Wuu pi ke, pire sùpyiibii puni pi mpyi a dá Kile na ke, pir'à pyi yyecyeenɛ maa wuu kwûulo, wuu Kile kuni tafɛɛre e. Lire kurugo tuguro maha tuguro ti ɲyɛ wuu ɲuŋ'i maa wuu sige tire tafɛɛre na ke, wuu ɲùɲyi wwû tire puni ɲwɔh'i, wuu u \w kapegigii\w* ɲwɔ yaha, cyire cyi maha wuu pyi wuu u búruge. Tafɛɛre na Kile à wuu yaha ke, wuu wuye waha wuu u tire fê fèŋkanna niɲcɛnnɛ na. \v 2 Wuu a Yesu wíi, uru u à wuu pyi wuu à dá Kile na, uru mú u sí wuu pyi wuu u nɔ tɛgɛni na. U à ɲɛɛ, ka pi i u kwòr'a bò cige na. U ɲyɛ a kuru silege wíi yaaga mɛ, ɲaha na yɛ funntange Kile mpyi a bégel'a yaha u mɛɛ na ke, kuru u mpyi na wíi. U à tɛ̀ɛn numɛ saanre e Kile \w kàniŋɛ cyɛge\w* na. \v 3 Kapimpyiibil'à ntùŋke taha u na maa u kyérege sèl'e, u à lire kwú uye e pyiŋkanni ndemu na ke, yii funŋɔ cwo lire na, bà li si mpyi yii àha ŋkànha mɛ, yii yatanɲyi kà ŋkwû mɛ. \v 4 Ɲaha kurugo yɛ yoge yii ɲyɛ na ŋkwùun kapegigii na ke, yii wà sàha jà a ku kwɔ̀n a nɔ u shìŋi tɛgɛni na mɛ. \v 5 Yii pi ɲyɛ Kile pyìibii ke, yɛrɛge Kile à kan yii á maa màban le yii e ke, yii funŋ'à wwɔ̀ kuru na la? U à jwo: \q1 «Mii jyaŋi, Kafooŋi ká mu kíbe, \q1 ma hà lire wíi ɲcwo mɛ. \q1 U aha mu cɛ̂ɛgɛ mú, \q1 lire kà ma yatanɲyi bò mɛ. \q1 \v 6 Ɲaha na yɛ shinŋi u à táan Kile á ke, uru u maha ŋkíbili. \q1 U à ŋgemu cè u pyà ke, uru u maha bwùun\f + \fr 12:6 \fr*\ft Taanliŋkii 3.11,12\ft*\f*.» \p \v 7 Yii Kile ŋkìbiŋi kwû yiye e, ɲaha kurugo yɛ Kile à yii cû mu à jwo u pyìi, lire kurugo u maha yii kíbili. Pyàŋi ŋgire u ɲyɛ ná u tuŋi ɲyɛ na u kíbili mà yɛ? \v 8 Kile maha u pyìibii puni kíbili. U aha mpyi u ɲyɛ a yii kíbe mɛ, lir'à li cyêe na yii ɲyɛ u pyìi sèeŋi na mɛ, ŋka kàsɔɔgɔ kùŋɔ pyìi pi ɲyɛ yii. \p \v 9 Tii na ɲyɛ wuu na naha ɲìŋke na, pi maha wuu kíbili, ŋka wuu maha pi pêre. Lire e ke wuu Tuŋi nìɲyi wuŋi ká a wuu kíbili, tá wuu ɲyɛ a yaa wuu ɲɛɛ lire na sèe sèl'e, bà wuu si mpyi si shìŋi niŋkwombaaŋi ta mɛ? \v 10 Wuu tiibii maha wuu kíbili tère nimbilere funŋ'i maha ntàanna ná pi sɔ̀nŋɔŋkanni i. Ŋka Kile ká a wuu kíbili, u maha li pyi, bà wuu si mpyi si mpyi shincɛnmii uru yabiliŋi fiige mɛ. \v 11 Sèe wi, mu aha a si sùpyaŋi kíbe, li tasiige maha mpyi u á yyetanha kyaa, funntanga kyaa bà mɛ. Ŋka urufoo ká kàla ta ŋkìbiŋi funŋke e, li maha mpa ɲùŋɔ kuu yyeɲiŋke ná ntìiŋi na. \p \v 12 Lire kurugo yii yii cyeyi fànha baa wuyi yîrige, yii niŋkunɲyi yi ɲyɛ na ɲcyɛ̂ɛnni ke, yii i yire tígil'a yyéeŋɛ. \v 13 «Yii a ɲaare kuntiile e\f + \fr 12:13 \fr*\ft Taanliŋkii 4.26\ft*\f*.» Lire e shinŋi u ɲyɛ na sêgere ke, uru lògoɲcini sì n‑fɛ̂ɛn mɛ, u bá a yaa u cùuŋɔ. \p \v 14 Yii yiye waha yii raa yyeɲiŋke caa yii ná sùpyire puni shwɔhɔl'e. Yii raa ɲaare fyìnmpe e, ɲaha kurugo yɛ sùpya sì n‑jà Kafooŋi ɲya mà ta u ɲyɛ na ɲaare fyìnmpe e mɛ. \v 15 Kile à ɲwɔ yii na maa yii shwɔ. Yii a yiye kàanmucaa, wà kà ŋkwɔ̀ ɲcyé lire na mɛ. Wà hà uye pyi cige fiige yii shwɔhɔl'e ŋkemu bàha k'à pi, si kakyaare pyi ti nɔ shinɲyahara na mɛ. \v 16 Yii yákili ta, sùpya kà zìi mpyi jacwɔ yii shwɔhɔl'e mɛ. Yii àha ɲcyé pèenɛ tahaga Kile yaayi na Ezawu fiige mɛ. Ur'à u lyɛge tɔ̀ɔnŋi fáa zànnɛɛgɛ niŋkin kanna kurugo. \v 17 Yii à li cè na kàntugo, u la mpyi u tuŋi si jwó le u á, ŋka tufooŋ'à cyé. U mɛɛsuwuŋi la mpyi si tufooŋi sɔ̀nŋɔŋkanni kɛ̂ɛnŋɛ, ŋka u ɲyɛ a jà mɛ. \p \v 18 Kile ɲaŋke na wà sí n‑jà n‑bwɔ̀n ke, tèecyiini i Izirayɛli shiinbil'à file ku na pyiŋkanni ndemu na ke, yii ɲyɛ a file Kile na amuni mɛ. Nabwɔhɔ ná numpilaga ná nimpiriŋɛ ná zànha kafeebwɔhɔ mpyi ɲaŋke na, \v 19 ka pi i mpuruge tùnmpe ná mɛjwuu nimbwoo lógo. Lire mɛjwuuni jwumpe ŋgahaŋi kurugo, pu lógofeebil'à jwo na pà kà núru mbâra pu na mɛ. \v 20 Ɲaha na yɛ ɲje yi mpyi a jwo: «Shin maha shin ká bwɔ̀n ɲaŋke na ke, ali li mɛ́ɛ ká nta yatɔɔgɔ, kuru sí n‑wà ná kafaayi i si mbò ke\f + \fr 12:20 \fr*\ft Ɛkizodi 19.12,13\ft*\f*» yire mpyi a fànha tò pi na. \v 21 Nde pi à ɲya ke, lire mpyi a sìi fyagara fo \w Kile tùnntunŋi\w*\w Musa\w* à jwo: «Mii naha fyá fo na ɲcyɛ̂ɛnni\f + \fr 12:21 \fr*\ft Duterenɔmu 9.19\ft*\f*!» \p \v 22 Ŋka lire ɲyɛ yii wuuni mɛ. Yii pi ke, yii à file \w Siyɔn\w* ɲaŋke ná Kile ɲyii wuŋi kànbwɔhe na, kuru ku ɲyɛ nìɲyiŋi Zheruzalɛmu, ŋkemu i Kile mɛ̀lɛkɛɛ kampwɔhii niɲyahaɲyahamii ɲyɛ na kataanni pyi ke. \v 23 Yii à bâra dánafeebii kuruŋke na, pire pi ɲyɛ Kile pyìcyiibii. Pi mɛy'à sémɛ nìɲyiŋi i. Yii à file Kile na, uru u maha sùpyire puni sâra a tàanna ná ti kapyiiŋkil'e. Mpii pi à toro ná pi mpyi a tíi, ka Kile si pi pyi pi à fûnŋɔ ke, yii à file pire na mú. \v 24 Yii à file Yesu na. U à u sìshange wu, maa ŋkwû wuu kurugo. U sìshange fành'à pêe Abɛli sìshange woge na. Lire pyiŋkanni na, Kile à tòro Yesu cye kurugo, maa tunmbyaare nivɔnnte le ná wuu e. \p \v 25 Yii a yiye kàanmucaa, Kile ká a yii yɛrɛge, yii àha ɲcyé logogo mɛ. Musa u mpyi na Kile jwumpe yu mà u yaha ɲìŋke na ke, \w Izirayɛli\w* shiinbil'à cyé uru yɛrɛge logogo, lire kurugo kakyaar'à nɔ pi na. Ɲyɛ Kile ká jwo ná wuu e mà u yaha nìɲyiŋi i maa wuu yɛrɛ, wuu aha ɲcyé, di wuu sí n‑shwɔ n‑jwo yɛ? \v 26 Tèni i Kile à jwo Sinayi ɲaŋke ɲuŋ'i ke, u jwumpe mpyi a ɲìŋke cyɛ̂ɛnnɛ. Numɛ, u à kâa na: «Tɔɔge kabɛrɛ, mii sì ɲìŋke kanni cyɛ̂ɛnnɛ mɛ, mii sí nìɲyiŋi cyɛ̂ɛnnɛ mú\f + \fr 12:26 \fr*\ft Agize 2.6\ft*\f*.» \v 27 Lire ɲwɔhe ku ɲyɛ, yadayi yi sí n‑jà n‑kɛ̀ɛgɛ ke, yire sí n‑pînni. Lire ká mpyi, ɲje yi ɲyɛ yi sì n‑jà n‑kɛ̀ɛgɛ mɛ, yire kanni yi sí n‑kwôro. \p \v 28 Amuni li ɲyɛ, saanre ti ɲyɛ ti sì n‑cyɛ̂ɛnnɛ mɛ, wuu sí n‑jyè tire e. Lire e ke wuu fwù kan Kile á, wuu raa báare u á, wuu raa u ɲyii wuuni pyi, wuu raa u pêre, wuu raa fyáge u na. \v 29 Ɲaha na yɛ «wuu Kile mú na ɲyɛ na fiige, ŋkemu ku maha sùpyaŋi súug'a kwɔ̀ ke\f + \fr 12:29 \fr*\ft Duterenɔmu 4.24\ft*\f*.» \c 13 \s1 Toroŋkanni l'à táan Kile á ke \p \v 1 Mii cìnmpyiibii, yii yiye waha yii i tàange yaha ku pyi yii ná yiye shwɔhɔl'e cìnmpworoge e. \v 2 Yii àha funŋɔ wwɔ̀ nàmpwuunbii sunmbashwooni na mɛ, ɲaha na yɛ puru funŋke e pìl'à \w Kile mɛ̀lɛkɛɛbii\w* pìi sunmbaya shwɔ pi pyɛnyi i mà ta pi ɲyɛ a cè mɛ. \v 3 Yii cìnmpyiibii pi ɲyɛ kàsuŋi i ke, yii funŋɔ cwo pire na mu à jwo yii yabilimpii na ɲyɛ u e ná pi e. Mpii pi ɲyɛ na ŋkyérege ke, yii funŋɔ cwo pire na mu à jwo yii yabilimpii pi ɲyɛ na ŋkyérege. \p \v 4 Shin maha shin u fúruŋi yaha ɲjire e, fúrupyiɲɛɛŋi wà ɲyɛ a yaa u tasinnaga pyi ná wabɛr'e u bage wuŋi kàntugo na mɛ. Ɲaha kurugo yɛ mpii pi ɲyɛ pi ɲyɛ a kúu pi fúrupyiɲɛɛbii na mɛ, Kile sí n‑pa pire ná \w jacwɔɔre\w* pyifeebii cɛ̂ɛgɛ. \p \v 5 Yii àha wyɛ́rɛŋi kani yaha li tatɛɛngɛ fô yii na mɛ, ŋka yii cye wuŋi u yii funɲyi ɲíŋɛ. Ɲaha na yɛ Kile yabiliŋ'à jwo: \q1 «Mii sí n‑sìi n‑yaha mu na. \q1 Mii sì mu yaha maye niŋkin mɛ\f + \fr 13:5 \fr*\ft Duterenɔmu 31.6\ft*\f*.» \m \v 6 Lire kurugo wuu maha jà a jwo fyagara baa: \q1 «Kafooŋi u ɲyɛ mii tɛgɛfooŋi, \q1 mii sì n‑fyá yafyin na mɛ, \q1 ɲaha shi sùpya sí n‑jà n‑pyi mii na yɛ\f + \fr 13:6 \fr*\ft Zaburu 118.6,7\ft*\f*?» \p \v 7 Yii yyaha yyére shiinbii niɲcyiibii pi à Kile jwumpe jwo yii á ke, yii funŋɔ cwo pire na, yii i mpyi pi fiige, bà pi à dá Kile na fo mà sà nɔ pi canŋkwɔge na mɛ. \v 8 Yesu \w Kirisita\w* ɲyɛ na ŋkɛ̂ɛnŋi mɛ: bà u mpyi taɲjaa mɛ, amuni u ɲyɛ niɲjaa, amuni u sí n‑kwôro fo tèekwombaa. \v 9 Yii a yiye kàanmucaa, sùpyire ti ɲyɛ na ma ná kàlaŋi nivɔnŋi shiŋi puni i ke, yii àha tire yaha ti yii wurugo mɛ. Karigii cyi à yyaha tíi ná yalyire kani i ke, cyire tayyérege ɲyɛ a pêe mɛ. Ŋgemu ká ntaha cyire fye e ke, urufoo sì tɔ̀ɔn ta cyi e mɛ. Kuni niɲcɛnni li ɲyɛ ndemu i Kile yabiliŋ'à ɲwɔ wuu na maa màban le wuu e ke. \p \v 10 Yesu à kan sáraga wuu kurugo, ŋka mpii saha pi ɲyɛ na sárayi wwû mà tàanna ná kuni niɲjyeeni i ke, pire ɲyɛ a yaa pi tɔ̀ɔn ta u sárage e mɛ. \v 11 Pi sáragawwuubii ɲùŋufembwɔhe maha jyè bage sèesee cyage e ná yatɔɔre sìshange e sùpyire \w kapegigii\w* yàfaŋi kurugo. Lire kàntugo pi maha yatɔɔre niŋkwure yige maa ti súugo kànhe kàntugo. \v 12 Lire kurugo Yesu mú à kwû kànhe kàntugo, bà u si mpyi si sùpyire \w fíniŋɛ\w* u yabiliŋi sìshange cye kurugo mɛ. \v 13 Ɲyɛ wuu a sì u taan kànhe kàntugo\f + \fr 13:13 \fr*\ft Wuu a sì u taan kànhe kàntugo»: lire ɲwɔhe ku ɲyɛ, wuu àha núru raa ɲaare kuni niɲjyeeni i mɛ.\ft*\f*, wuu taha Yesu fye e, silege k'à u ta ke, wuu wuu nàzhan lwɔ́ kur'e ná u e. \v 14 Ɲaha na yɛ kànha ɲyɛ naha wuu á ŋke ɲìŋke na, ŋkemu ku sì n‑kwôro fo tèekwombaa mɛ. Kànhe ku ɲyɛ Kile yyére ke, kuru wuu ɲyɛ na ɲcaa. \p \v 15 Lire kurugo wuu a fwù kaan Kile á, wuu raa u mɛge kêre tèrigii puni i Yesu cye kurugo. Lire na ɲyɛ mu à jwo sáraga wuu à wwû u á. \v 16 Yii a kacɛnŋii pyi yiye na, yii raa yiye tɛ̀re ná yii cyeyaayi i. Yii àha funŋɔ wwɔ̀ lire na mɛ. Lire na ɲyɛ sáraga ŋkemu k'à táan Kile á ke. \p \v 17 Yii yii yyaha yyére shiinbii ɲwɔmyahigii cû, yii i yiye tîrige pi á, ɲaha na yɛ pire pi ɲyɛ na yii kàanmucaa maa yaha yii na. Pire Kile sí n‑yíbe nùmpanŋa yii múnahigii kyaa na. Yii kúu pi á, lire ká mpyi, pi sí raa pi báaraŋi pyi ná funntange e. Lire baare e pi sí n‑pyi yyetanhare e, yii sí sì tɔ̀ɔn ta mɛ. \p \v 18 Yii a Kile ɲáare wuu á. Wuu à tɛ̀ɛn ná l'e na funɲcɛnŋɛ na ɲyɛ wuu á. Wuu la mú si ɲyɛ s'a ɲaare ɲaaraŋkanna niɲcɛnnɛ na tèrigii puni i. \v 19 Mii à sìi na li caa yii á, yii a Kile ɲáare na á, bà mii si mpyi si wyɛ̀rɛ núru zhà yii yyére mɛ. \s1 Jwumpe nizanmpe \p \v 20-21 Yyeɲiŋkefoo Kile u à wuu Kafooŋi Yesu ɲɛ̀ a yige kwùŋi i ke, uru u yii tɛ̀gɛ yii jà yii a karigii niɲcɛnŋkii shiŋi puni pyi, yii raa u ɲyii wogigii pyi. Nde l'à táan u á ke, u yii yaha yii jà yii a lire pyi Yesu \w Kirisita\w* cye kurugo. Uru u ɲyɛ mpànahaŋi niɲcɛnŋi. U sìshange k'à pyi sárage ke, kur'à wuu le \w tunmbyaare\w* niŋkwombaare e. U mɛge ku pêe tèrigii puni i fo tèekwombaa! Amiina. \p \v 22 Mii cìnmpyiibii, mii na li caa yii á, yii i na yɛrɛge jwumpe lóg'a tara. Yii li cè na mii jwumpe ɲyɛ a tɔɔn sèl'e mɛ. \p \v 23 Mii sí yi jwo yii á na wuu cìnmpworoŋi Timɔti a fworo kàsuŋi i. U aha wyɛ̀r'a nɔ naha mii yyére, mii ná uru sí n‑shà wani yii yyére siɲcyan. \p \v 24 Yii na fwùŋi kan yii yyaha yyére shiinbii puni ná Kile wuubii pun'á. Dánafeebii pi ɲyɛ Itali kìni i ke, pir'à yii shɛ́ɛre. \p \v 25 Kile u ɲwɔ yii puni na, u u jwó le yii á!