\id 2PE Supyire \ide UTF-8 \h 2 PIYƐRI \toc1 Pyɛri lɛtɛrɛŋi shɔnwuŋi \toc2 2 Pyɛri \toc3 2PE \mt1 Pyɛri lɛtɛrɛŋi shɔnwuŋi \mt2 Mpe yii à yaa yii cè mà jwo yii jyè lɛtɛrɛŋi funŋɔ jwumpe e ke \ip Ŋge lɛtɛrɛŋi i Pyɛri à li cya dánafeebil'á na pi piye pwɔ Kile jwumpe na, bà pi si mpyi si jà piye shwɔ cyelentiibii kafinivinibii na mɛ. Pyɛri à ɲwɔ tàra toroŋkanni niɲcɛnni na mà yyaha tíi ná Kile kuni i, ná ɲwɔmɛɛcunte mà yyaha tíi ná Kile yini zhwoŋi i (1). \ip Mà bâra lire na, mpii pi ɲyɛ na Kile mɛge kɛ̀ɛge ná pi yabilimpii jwuɲjaampe e ke, u à pire toroŋkanni mú jwo (2). Mpii pi ɲyɛ na Kirisita mpaŋi sigili ke, pi maha pire fwɔ́hɔre, maa ŋko na u saha sì n‑pa mɛ. Ŋka Pyɛri à jwo na u papa tooy'à ɲíŋɛ, ɲaha kurugo yɛ Kile à funŋke ɲíŋɛ si tèni kan sùpyire pun'á, bà ti si mpyi si núru mpa tiye kan u á si shwɔ mɛ (3). \c 1 \s1 Jwumpe tasiige \p \v 1 Mii Simɔ Pyɛri u ɲyɛ Yesu \w Kirisita\w* báarapyi maa mpyi u tùnntunŋɔ ke, mii u à ŋge lɛtɛrɛŋi sémɛ si ntun yii á, yii mpii pi à dániyaŋi sèe wuŋi ta wuu fiige ke, uru dániyaŋ'à ta wuu Kileŋi ná wuu Shwofooŋi Yesu Kirisita ntìiŋi cye kurugo. \v 2 Kile u ɲwɔ yii na, u u yyeɲiŋke kan yii á sèl'e, Kile ná wuu Kafooŋi Yesu kani ɲcèŋi cye kurugo. \s1 Dánafeebil'à yaa pi a ɲaare ɲaaraŋkanni ndemu na ke \p \v 3 Yaaga maha yaaga ku sí n‑jà wuu pyi wuu shìŋi sèe wuŋi ta, si wuu pyi wuu wuye pwɔ Kile na ke, Kileŋi u à u sìnampe ná u fànhe kakyanhala woge tɛ̀g'a wuu yyere ke, uru kani ɲcèŋi cye kurugo Yesu \w Kirisita\w* à yire puni kan wuu á, u kileere fànhe funŋke e. \v 4 Puru sìnampe ná kuru fànhe cye kurugo, Kile à ɲwɔmyahigii ɲcyiimu lwɔ́ wuu á ke, cyire fành'à sàa pêe, Kile sí cyire ɲwɔmyahigii fûnŋɔ, yaayi lage maha ma ná diɲyɛŋi kakɛgɛyi ɲjemu i ke, bà yii si mpyi si shwɔ yire na, si Kile pyiŋkanni lwɔ́ mɛ. \p \v 5 Lire kurugo yii yiye waha yii i ɲaaraŋkanni niɲcɛnni bâra yii dániyaŋi na, yii i Kile ɲcèŋi bâra yii ɲaaraŋkanni niɲcɛnni na, \v 6 yii i cùmayenaŋi bâra Kile ɲcèŋi na, yii i lùtaanni bâra cùmayenaŋi na, yii i Kile yyaha fyagare bâra lùtaanni na, \v 7 yii i cìnmpworoge bâra Kile yyaha fyagare na, yii i ntàannamagare bâra cìnmpworoge na. \v 8 Cyire karigii ká ndire wà a ta yii e, cyi sí yii yaha kacɛnŋkii mpyiŋi na, si yii pyi yii tɔ̀ɔn ta wuu Kafooŋi Yesu Kirisita kani ɲcèŋi i. \p \v 9 Ŋka cyire karigii ká mpyi cyi ɲyɛ ŋgemu i mɛ, urufoo maha mpyi fyin fiige, u maha ɲaa na ɲcwúu mɛ. U funŋɔ maha wwɔ̀ li na na Kile à u \w fíniŋ\w*'a yige u kapyiɲjyagil'e. \v 10 Lire kurugo mii cìnmpyiibii, yii yiye waha yii i li cyêe yii ɲaaraŋkanni cye kurugo na Kile à yii yyere maa yii cwɔɔnrɔ. Yii aha a lire pyi, yafyin sì n‑jà yii pyi yii búrug'a cwo mɛ. \v 11 Lire pyiŋkanni na, wuu Kafooŋi ná wuu Shwofooŋi Yesu Kirisita Saanre tèekwombaa woore tajyiɲwɔge sí múgo yii á faaa. \p \v 12 Lire kurugo mii sí raa yii funŋɔ cwo ɲcyii karigii na tèrigii puni i, ali mà li ta yii à cyi puni cè a kwɔ̀, sèeŋi jwumpe p'à jwo yii á ke, maa yiye pwɔ puru na. \v 13 Mà mii yaha ɲyii na, mii à li ta kacɛnnɛ li ɲyɛ li li, mii u a yii funŋɔ cwo tèrigii puni i. \v 14 Bà wuu Kafooŋi Yesu Kirisita à li cyêe mii na mɛ, mii à li cè na mii canmpyaagii sanŋkii nɛŋke saha ɲyɛ a tɔɔn ŋke ɲìŋke na mɛ. \v 15 Lire kurugo mii sí naye waha, bà li si mpyi ali mii kwùŋkwooni kàntugo yii i jà a ɲcyii karigii yaha yiye funŋ'i mɛ. \s1 Nàkaana ɲyɛ Yesu Kirisita fànhe ná u mpaŋi kani i mɛ \p \v 16 Yii li cè na jwuɲjyemɛ laaga baa wumɔ na bà wuu à wuye pwɔ maa wuu Kafooŋi Yesu \w Kirisita\w* fànhe ná u mpaŋi kyaa jwo yii á mɛ. Wuu yabilimpii ɲyiigil'à u bwompe ɲya, \v 17 ɲaha na yɛ canŋke u à pèente ná sìnampe ta Tufooŋi Kile á ke, lir'à pyi wuu ɲyii na. Kile u ɲyɛ sìnampe ná pèente punifoo ke, ur'à mɛɛ wà kuru canŋke na: «Mii Jyaŋi u ɲyɛ u ŋge, u kan'à waha mii na sèl'e, u kapyiiŋkil'à táan mii á mú\f + \fr 1:17 \fr*\ft Macwo 17.5; Marika 9.7; Luka 9.35\ft*\f*.» \v 18 Mà wuu yaha ná u e Kile ɲaŋke ɲuŋ'i, lire mɛjwuuni li mpyi a fworo nìɲyiŋi na ke, wuu à li lógo. \p \v 19 Lire kurugo mú, wuu à dá \w Kile tùnntunmpii\w* nìɲjwuyi na sèl'e. Yii aha yiye pwɔ puru jwumpe na, lire sí n‑yaa ná yii e, ɲaha na yɛ pu sí yii zòmpyaagii \w fíniŋɛ\w*, bà bɛ̀ɛnmpe maha ɲî numpilage e fo mà sà nɔ canŋke na mɛ. Lire tèni i Kirisita u bɛ̀ɛnmpe sí yii zòmpyaagii fíniŋɛ, bà ɲyɛ̀mugo woni maha bɛ̀ɛnmpe yige mɛ. \v 20 Kabilini niɲcyiini yii à yaa yii cè ke, lire li ɲyɛ: jwumɔ maha jwumɔ Kile tùnntunmpil'à jwo, ka pu u sémɛ Kile Jwumpe Semɛŋi i ke, puru pà ɲyɛ a fworo pi yabilimpil'e mɛ\f + \fr 1:20 \fr*\ft Pìi maha jwo: «Wà sì n-jà Kile tùnntunmpii jwumpe ɲwɔhe cè ná ma yabiliŋi yákilifente e mɛ.»\ft*\f*, \v 21 ɲaha na yɛ Kile tùnntunŋi wà tufiige ɲyɛ a li yige uye e s'a Kile tùnnture yu mɛ, ŋka \w Kile Munaani\w* li mpyi a pi yaha Kile tùnnture ɲjwuŋi na. \c 2 \s1 Cyelentiibii kafinivinibii kani \p \v 1 Bà kafinivinibii pìi mpyi a piye pyi \w Kile tùnntunmii\w*\w Izirayɛli\w* shiinbii shwɔhɔl'e mɛ, amuni li mú sí n‑pa n‑pyi yii á. Cyelentiibii kafinivinibii pìi sí n‑pa n‑yîri yii shwɔhɔl'e, pi jwumpe sí n‑pyi kafinara, s'a kakyaare pyi. Kafooŋi u à pi ɲùŋɔ wwû ke, pi sí uru cyé, ŋka pi yabilimpii nimpyiini sí kakyaare pyi ti pâl'a nɔ pi na. \v 2 Shinɲyahara sí n‑taha pi fye e pi silege baa karigil'e. Pi kapyiiŋkii sí sèeŋi kuni mɛge pɛn. \v 3 Nàfuuŋi kani sí tatɛɛngɛ fô pi na, lire kurugo, pi sí raa yii cyeyaayi fɔ̀ɔnŋi raa shuu yii na ná pi ɲwɔtanyi i. Ŋka mà lwɔ́ fo tèemɔni i, Kile à bégele si pi sâra si ntàanna ná pi kapyiiŋkil'e. Li saha sì mɔ mɛ, Kile sí pi shi bò. \p \v 4 Yii li cè na mɛ̀lɛkɛɛbii pi mpyi a \w kapegigii\w* pyi ke, Kile ɲyɛ a li táan pire na mɛ. Ŋka u à pi wà \w Jahanamaŋi\w* numpini i, canŋke u sí pi sâra si ntàanna ná pi kapyiiŋkil'e ke, na kuru canŋke sigili, pi sì n‑jà piye shwɔ lire numpini na mɛ. \v 5 Yii li cè na mpii pi mpyi pi mpyi na fyáge Kile na Nuhu tèni i mɛ, Kile ɲyɛ a li táan pire na mú mɛ, u à lùbwooni tɛ̀g'a pire puni shi bò. Ŋka Nuhu u mpyi maha yi yu lire tèni sùpyir'á na pi a katiigii pyi ke, Kile à uru shwɔ tire kakyaare na, mà bâra shiin baashuunni na. \v 6 Yii li cè mú na u à Sɔdɔmu ná Gɔmɔri kànyi shi tò, maa yi súug'a pyi cwɔnrɔ yi kapegigii kurugo. Mpii pi ɲyɛ pi sì n-pa raa fyáge Kile na mɛ, u à nde pyi mà tɛ̀g'a pire yɛrɛ. \v 7 Ŋka Loti u mpyi a tíi, ná u mpyi pire silege baa shiinbii shwɔhɔl'e, ná pi kapyiiŋkii mpyi a u tɛgɛlɛ ta ke, Kile à uru shwɔ tire kakyaare na. \v 8 Uru u mpyi a tíi maa mpyi tɛɛnni i ná tire sùpyire e ke, u mpyi maha ti ɲaa silege baa karigii tapyige e, maa ti laaga baa jwumpe niɲjwumpe núru canŋa maha canŋa. Lire mpyi a pyi u á kayana. \v 9 Ɲyɛ ɲcyii karigii pun'à li cyêe wuu na na mpii pi à piye pwɔ Kafooŋi Kile na ke, u sí n‑jà pire yige kawagil'e, si shinpiibii yaha raa canŋka sigili, kuru canŋke u sí pi sâra si ntàanna ná pi kapyiiŋkil'e, si ŋgaha nɔ pi na. \v 10 Mpii pi ɲyɛ na dìrili pi yabilimpii ɲyii karigii kurugo, maa katupwɔhɔyi pyi, maa Kafooŋi fànhafente ɲjini fare ke, nde li sí n‑pa pire ta ke, lire lemp'à pi a tòro. \p Pire cyelentiibii kafinivinibii ɲyɛ na fyáge mɛ, pi maha piye pêre. Yaayi yi ɲyɛ ná pèente e nìɲyiŋi na ke, pi maha yire fare. \v 11 Mà li ta ali mɛ̀lɛkɛɛbii pi ɲyɛ ná Kile e ná pi tayyéreg'à fànha tò pire kafinivinibii woge na fànhe ná sífente e ke, pire ɲyɛ a sìi na ɲɛɛg'a pire cyahala mɛ. \v 12 Ŋka pire cyelentiibii kafinivinibii na ɲyɛ funŋɔ baa sige yaaya fiige, ɲjemu yi ɲyɛ ɲcùŋi ná mbòŋi laage e ke, yaayi y'à fànha tò pi taceŋke na ke, pi maha yire ɲjini fare. Pi shi sí n‑pa n‑tò sige yaare fiige. \v 13 Lire e kapiini pi à pyi ke, kapii li sí n‑tɛ̀gɛ lire fwooni tò pi á. Na silege baa karigii pyi sùpyire ɲyii na, ali canŋke e, lire l'à táan pi á. Kɛgɛmpe karigii ná ɲwɔhɔmpe karigii kanni cyi à pi yyaha ɲî. Cyire maha sùpyire wuruge, pi aha a wwùu ná yii e kataangii na, pi maha yii mɛyi kɛ̀ɛge. \v 14 \w Jacwɔɔre\w* kanni t'à pi yyaha ɲî, pi ɲyɛ na ŋkànre kapegigii mpyiŋi taan mɛ. Mpii pi ɲyɛ pi sàha fànha ta Kile kuni i mɛ, pi maha pire yákilibii kɛ̂ɛnŋi ná pi ɲwɔtanyi i. Pi yákilibii pun'à taha nàfuuŋi na, pi à láŋa. \v 15 Pi à kuni niɲcɛnni yaha maa kumpiini lwɔ́ Beyɔri jyaŋi Balamu\f + \fr 2:15 \fr*\ft Wyɛ́rɛŋi kurugo, Balamu mpyi a Izirayɛli shiinbii wurugo pi i yasunɲyi sunni (Nɔmburu 22.4-35).\ft*\f* fiige. Wyɛ́rɛŋi lage mpyi maha uru yaha ntiimbaaŋi karigii na. \v 16 Ŋka Kile à u faha u ntiimbaaŋi kurugo, maa dùfaanŋa pyi k'à sùpyii mɛɛ jwo ná u e. Ka lire si mpyi kaɲuŋɔ mà Kile tùnntunŋi Balamu pyi u à láha u funŋɔbaara karigii na. \p \v 17 Ɲyɛ pire cyelentiibii kafinivinibii na ɲyɛ laaga baa, pi na ɲyɛ mu à jwo lwɔhɔ baa lùbilii, pi na ɲyɛ mu à jwo kilewwoo kafɛɛg'à ndemu fwɔ a tòro ke, kyaage ku ɲyɛ na pi sigili numpini cyage e. \v 18 Jwumbwompe laaga baa wumpe pi maha yu. Mpii pi à fworo kumpiini ɲaarafeebii ŋgwòŋi i kàavo ke, pi maha pire yákilibii kɛ̂ɛnŋi ná pi silege baa karigil'e, cyire cyi à táan pi á. \v 19 Pi maha jwo na pire sí pi yige bilere e, mà li ta pi yabilimpii na ɲyɛ kapegigii bilere e, tire ntemu ti sí kakyaare nɔ pi na ke. Yii li cè na yaaga maha yaaga k'à fànha ta mu na ke, mu maha mpyi kuru biliwe. \p \v 20 Sèeŋi na, wuu Kafooŋi u ɲyɛ wuu Shwofooŋi Yesu \w Kirisita\w* ke, mpii pi à fworo diɲyɛŋi katupwɔhɔyi i uru kani ɲcèŋi cye kurugo ke, cyire karigii ká núr'a pi cû maa fànha ta pi na, nde li sí n‑pa pirefee ta ke, lir'à pi mà tòro niɲcyiini na. \v 21 Li mú bá mpyi a pwɔ́rɔ pi á, pi àha kuni nintiini cè mɛ, mà tòro pi li cè pi i núr'a kàntugo wà Kile toŋi na, u à uru ŋgemu kan pi á ke. \v 22 Tàanlini sùpyire maha yu na: \q1 «Pwunŋ'à núru u tùgur'á» ke, \mi ná nde pi maha yu na: \q1 «Caaŋ'à wùli, maa ntíl'a sà uye máaŋa yɔ̀ɔge e» ke, \mi lire li ɲyɛ mpii shiinbii wuuni. \c 3 \s1 Kafooŋi Yesu Kirisita mpaŋi kani \p \v 1 Mii ntàannamacinmpyiibii, mii sémɛŋi shɔnwuŋi u ɲyɛ ŋge mà tùugo yii á. Pire sémɛbii shuunniŋi puni i, mii à yii funŋɔ cwo yii kàlaŋi nintaŋi na, si yii yákilibii múgo, \v 2 \w Kile tùnntunmpi\w*l'à jwumpe mpemu jwo fo tèemɔni i, mà bâra Kafooŋi u ɲyɛ Shwofooŋi ke, kàlaŋi ur'à jwo u tùnntumpil'á, pi à jwo yii á ke, bà yii si mpyi si funŋɔ cwo uru na mɛ. \v 3 Kabilini niɲcyiini yii à yaa yii cè ke, lire li ɲyɛ: \w diɲyɛŋi canzanɲyi\w* i, sùpyire tà sí n‑pa a yii fwɔ́hɔre. Pi sí raa pi ɲyii karigii pyi, s'a yii fwɔ́hɔre na: \v 4 «Yesu à li ɲwɔmɛɛni lwɔ́ na uru sí núru n‑pa, taa u sí ɲyɛ ke? Mà lwɔ́ wuu tulyey'à kwû ke, karigii puni saha ɲyɛ cyi talyɛge e diɲyɛŋi tèesiini fiige.» \p \v 5 Ɲyɛ tire sùpyire ɲyɛ na ɲɛɛg'a tɛ̀ɛn li taan, na nìɲyiŋi ná ɲìŋk'à yaa l'à mɔ mɛ. Kile à yire yaa u yabiliŋi ɲwɔjwumpe cye kurugo. U à ɲìŋke yige lwɔhe e, maa ku ná lwɔhe tɛgɛni wwû. \v 6 Ɲyɛ kuru lwɔhe k'à diɲyɛŋi ná u funŋɔ yaayi puni lyî tèecyiini i. \v 7 Ŋka numɛ, Kile ɲwɔjwumpe cye kurugo mú, nìɲyiŋi ná ɲìŋk'à bégel'a yaha nage mɛɛ na. Canŋke Kile sí sùpyire puni sâra si ntàanna ná ti kapyiiŋkil'e ke, u à yi bégel'a yaha kuru canŋke mɛɛ na. Mpii pi ɲyɛ pi ɲyɛ na fyáge u na mɛ, u sí pire shi tò kuru canŋke. \p \v 8 Ŋka mii ntàannamacinmpyiibii, kabile niŋkin na ɲyɛ wani, yii àha funŋɔ wwɔ̀ lire na mɛ, lire li ɲyɛ: canmbilini niŋkinŋi na ɲyɛ Kafooŋi á mu à jwo yyee kampwoo (1.000), yyee kampwoo sí ɲyɛ u á mu à jwo canmbile niŋkin. \v 9 Ɲwɔmɛɛni Kafooŋi à lwɔ́ ke, u sì mɔ ná u ɲyɛ a li fûnŋɔ mɛ, ali mà li ta pìi na sɔ̂nŋi na u à li yaha l'à mɔ fùnŋɔmbaa. Ŋka yii li cè na u à funŋke ɲíŋɛ ná yii e, ɲaha na yɛ u la ɲyɛ sùpyaŋi wà tufiige u pɔ̂ɔn u nùmpanŋke e mɛ, ŋka u la ɲyɛ sùpyire puni si ti toroŋkanni kɛ̂ɛnŋɛ. \v 10 Yii li cè na Kafooŋi cannuruge sí n‑pâa sùpyire e, bà nàŋkaaŋi maha mpâa cyagefol'e mɛ. Kuru canŋke, nìɲyiŋi sí n‑tòro ná tùnmbwɔh'e, u funŋɔ yaayi sí ɲa, diɲyɛŋi ná u funŋɔ yaayi puni sí n‑kwɔ̀. \p \v 11 Ná yire yaayi puni sí n‑pa n‑kwɔ̀ lire kwɔ̀ŋkanni na, lire e ke, yii a ɲaare ɲaaraŋkanna niɲcɛnnɛ na, yii i yiye pwɔ Kile na, \v 12 yii raa Kile canmbilini sigili, yii yiye waha bà lire canmbilini si mpyi si wyɛ̀rɛ nɔ mɛ. Kuru canŋke nage sí nìɲyiŋi súugo, si u funŋɔ yaayi puni ɲa. \v 13 Ŋka wuu pi ke, bà Kile à li ɲwɔmɛɛni lwɔ́ wuu á mɛ, wuu sí nìɲyiŋi nivɔnŋi ná ɲìŋke nivɔnŋke ta, katiigii kanni cyi sí raa n‑pyi wani, lire wuu ɲyɛ na sigili. \p \v 14 Lire kurugo mii ntàannamacinmpyiibii, mà wuu yaha yire yaayi zigiŋi na, yii yiye waha bà yii fyìnmɛ wuubii ná yii tìgire cyaga baa wuubii si mpyi si nta Kile yyahe taan yyeɲiŋke e kuru canŋke mɛ. \v 15 Yii li cè na wuu Kafooŋi à funŋke ɲíŋɛ, bà sùpyire si mpyi si shwɔ mɛ. Wuu ntàannamacinmpworoŋi Poli mú à yire sémɛ mà tàanna ná Kile yákilifente niŋkaanre u á. \v 16 Cyaga maha cyag'e u à jwo ɲcyii karigii kyaa na u lɛtɛribil'e ke, mpe jwumpe ninumpe u à jwo. U lɛtɛribil'e cyeyi yà na ɲyɛ wani, yire yyahacemɛ ɲyɛ a táan mɛ. Mpii pi ɲyɛ pi ɲyɛ a yaaga cè mɛ, mà bâra mpii pi ɲyɛ pi ɲyɛ a fànha ta Kile kuni i mɛ, pire maha yire cyeyi jwumpe ɲwɔhe labali na yu, bà pi maha lire pyi ná Kile Jwumpe Semɛŋi cyeyi sanɲyi i mɛ. Lire e pi yabilimpii nùmpanŋke ntambaaŋi sí n‑fworo pi e. \p \v 17 Ɲyɛ mii ntàannamacinmpyiibii, yii pi ke, mii à yii yɛrɛ mà kwɔ̀, yii a yiye kàanmucaa, tayyérege sèe woge ku ɲyɛ yii á ke, bà li si mpyi shinpiibii kà ɲjà kuru shwɔ yii na ná pi kumpiini i mɛ. \v 18 Pyiŋkanni na Kile maha ɲwɔge yii na ke, yii a sɔ̂nŋi lire na, yii raa ɲwɔge yiye na. Wuu Kafooŋi u ɲyɛ wuu Shwofooŋi Yesu \w Kirisita\w* ke, yii raa sì yyaha na uru ɲcèŋi i. Uru u à yaa ná pèente e, numɛ fo tèekwombaa. Amiina!