\id 2CO Supyire \ide UTF-8 \h 2 KƆRƐNTI SHIINBII \toc1 Poli à lɛtɛrɛŋi shɔnwuŋi ŋgemu kan Kɔrɛnti kànhe dánafeebil'á ke \toc2 2 Kɔrɛnti Shiinbii \toc3 2CO \mt1 Poli à lɛtɛrɛŋi shɔnwuŋi ŋgemu kan Kɔrɛnti kànhe dánafeebil'á ke \mt2 Mpe yii à yaa yii cè mà jwo yii jyè lɛtɛrɛŋi funŋɔ jwumpe e ke \ip Poli u à ŋge lɛtɛrɛŋi sémɛ sahaŋki mà kan Kɔrɛnti kànhe dánafeebii kuruŋk'á. U lɛtɛrɛŋi niɲcyiiŋi i, u mpyi a jwo na uru la ɲyɛ si sà yyaha yige pi na. Uru lɛtɛrɛŋi tuugoŋkwooni kàntugo u ɲyɛ a jà a wyɛ̀r'a kàre mɛ, ɲaha kurugo yɛ u wwoɲɛɛŋi Timɔti mpyi a yîri Kɔrɛnti kànhe e ná jwumpe p'e mà yyaha tíi ná dánafeebii kuruŋke e, mpemu p'à waha Poli na ke. \ip Dánafeebii mpyi a ɲɛɛ kafinivinibii pìi jwumɔ na, pire mpyi a piye pyi Yesu tùnntunmii. Pire kafinivinibii u kàlaŋi mpyi a kàntugo wà Jwumpe Nintanmpe na, Poli mpyi a fyânha a puru mpemu jwo dánafeebil'á ke. Pire kafinivinibii mpyi maha yi yu dánafeebil'á na Poli ɲyɛ Yesu tùnntunŋɔ mɛ. Lire mpyi a Poli lùuni pyi l'à yîri, ka u u lɛtɛrɛ sémɛ ná jwuŋgam'i mà tùugo Kɔrɛnti dánafeebil'á. Uru lɛtɛrɛŋi kyaa ɲyɛ a cè mɛ, ɲaha kurugo yɛ u à pînni. Titi u mpyi a sà uru lɛtɛrɛŋi kan Kɔrɛnti shiinbil'á. \ip Ɲyɛ lire kàntugo ka Poli ná Titi si núr'a piye ɲya, ka Titi si yi jwo u á na u lɛtɛrɛŋi jwumpe na wá a ŋkɛ̀ɛnŋɛ lèŋɛ Kɔrɛnti dánafeebii toroŋkanni i (7.1-7). Lire ná li wuuni mú i, Poli mpyi a li cè na dánafeebii pìi saha na ɲyɛ wani, mpiimu pi ɲyɛ na uru mɛpɛngɛ yu ke. Lire kurugo u à ŋge lɛtɛrɛŋi sémɛ. \ip Nde l'à u zhèŋi fyìinnɛ pi yyére ná nde l'à u ta u à jwuŋgampe jwo pi na ke, u à lire yyaha jwo pi á. Mà bâra lire na, u à li cyêe pi na na uru funntanga wu u ɲyɛ, ɲaha kurugo yɛ jwumpe ur'à jwo a tùugo pi á ke, pur'à ŋkɛ̀ɛnŋɛ pyi u à jyè pi karigil'e (1--7). \ip Wyɛ́rɛŋi pi mpyi na bínnini Zheruzalɛmu fòŋɔfeebii ntɛ̀gɛŋi mɛɛ na ke, u à màban le pi e lire wyɛ́rɛ binnini na (8--9). \ip Lɛtɛrɛŋi takwɔɔre e, u à jwumpe waha mà yyaha tíi ná kafinivinibil'e, pire mpiimu pi mpyi a piye pyi Yesu tùnntunmii ke, u à li cyêe pi na na uru Poli à sìi Yesu tùnntunŋɔ. Poli à yire jwo, ɲaha kurugo yɛ u la mpyi pire kafinivinibii si dánafeebii le kumpiini i mɛ (10--13). \c 1 \s1 Lɛtɛrɛŋi tasiige \p \v 1 Mii Poli u ɲyɛ Yesu \w Kirisita\w* tùnntunŋɔ mà tàanna ná Kile ɲyii wuuni i ke, mii ná wuu cìnmpworoŋi Timɔti u à ŋge lɛtɛrɛŋi sémɛ, yii Kile dánafeebii kuruŋke ku ɲyɛ Kɔrɛnti i ná yii mpii puni pi ɲyɛ Kile wuu Akayi kùluni i ke, si ntun yii á. \v 2 Wuu Tuŋi Kile ná wuu Kafooŋi Yesu Kirisita pi ɲwɔ yii na, pi i yyeɲiŋke kan yii á. \s1 Poli à fwù kan Kile á u ntɛ̀gɛŋi kurugo \p \v 3 Wuu Kile kêe, uru u ɲyɛ wuu Kafooŋi Yesu \w Kirisita\w* Tuŋi. Uru u ɲyɛ ɲùɲaare punifoo, uru u maha wuu tɛ̀re tèrigii puni i, \v 4 maa màban leni wuu e yyefuge shiŋi puni tèrigil'e. Lire e wuu maha jìni na màban leni yyefuge shiŋi puni feebil'e, bà u maha u leni wuu e mɛ. \v 5 Yii li cè na, bà wuu maha yyefuge taa sèl'e Kirisita mɛge kurugo mɛ, amuni Kile mú maha màban leni wuu e sèl'e Kirisita cye kurugo. \v 6 Mu aha wuu ɲya yyefuge e, lire ɲùŋke ku ɲyɛ si màban le yii e, yii raa sì yyaha na Kile kuni i. Kile ká màban le wuu e, lire ɲùŋke ku ɲyɛ si màban le yii e, si yii pyi yii jà a wuu kyaage shiŋi kwú yiye e. \v 7 Wuu à sàa dá li na na yafyin sì n‑jà yii pyi yii fworo Kile kuni i mɛ, ɲaha na yɛ wuu à li cè na, bà yii ɲyɛ na yii nàzhan lwúu ná wuu e kyaage e mɛ, amuni yii mú ɲyɛ na yii nàzhan lwúu màbanŋi ntaŋi i ná wuu e. \p \v 8 Ɲyɛ cìnmpyiibii, yyefuge e wuu à tòro Azi kùluni i ke, wuu la na ɲyɛ yii i kuru cè. Ku fànhe mpyi a pêe mà tòro wuu pɛ̀rɛge na, fo wuu sàha mpyi a tɛ̀ɛn ná l'e na wuu sì n‑shwɔ kwùŋi na mɛ. \v 9 Wuu mpyi a sàa li yaha na pi sí wuu bò, lire e wuu sàha mpyi a wuu sɔ̀nŋɔre taha wuye na mɛ, fo Kile na, uru u maha kwùubii ɲɛ̀ni ke. \v 10 Uru u à wuu shwɔ uru kwùŋi na, u sí n‑pa wuu shwɔ sahaŋki. Sèe wi, wuu à tɛ̀ɛn ná l'e na u saha sí n‑pa wuu shwɔ. \v 11 Yii mú na wuu tɛ̀re ná Kileɲarege e. Yire Kileɲareyi niɲyahayi kurugo, kacɛnni Kile à pyi wuu á ke, shinɲyahara na fwù kaan u á lire kurugo. \s1 Poli à u tashage kɛ̂ɛnŋɛ \p \v 12 Nde l'à wuu ɲùɲyi yîrige ke, lire li ɲyɛ wuu toroŋkanni diɲyɛŋi i, mà cye cyán tèni i wuu mpyi yii shwɔhɔl'e ke. Wuu à li cè wuye e na wuu à lire pyi ná funvyinge ná sèeŋi i, Kile barag'e. Sùpyire yákilifente bà t'à lire pyi mɛ, ŋka Kile ntɛ̀gɛŋi cye kurugo l'à pyi. \v 13-14 Yii li cè na nde yii à kâla wuu lɛtɛribil'e maa li yyaha cè ke, wuu ɲyɛ a yafyin sémɛ mà tòro lire na mɛ. Wuu Kafooŋi Yesu cannuruge wuu pi sí n‑pyi kaɲuŋɔ si yii ɲùɲyi yîrige, yii sí n‑pyi kaɲuŋɔ si wuu wuyi yîrige. Yii à ɲcyɛ̀rɛ cè lire kani i mà kwɔ̀, ŋka mii na sɔ̂nŋi yii sí n‑pa li puni yyaha cè sèl'e. \p \v 15 Mii à dá lire na, lire e, mii la mpyi si sà fworo yii na, si ɲwɔ yii na sahaŋki. \v 16 Mii la mpyi si ntòro yii yyére, si ŋkàre Masedoni kùluni i, si yîri wani, si núru mpa yii yyére, bà yii si mpyi si mii tɛ̀gɛ mii i jà a kàre \w Zhude\w* kùluni i mɛ. \v 17 Ɲyɛ mii ɲyɛ a pa shà mɛ, lir'à li cyêe na li ɲyɛ a mpyi mii sèe na mà? Taha mii na na karigii pyi mà tàanna ná diɲyɛŋi sùpyire pyiŋkanni i, maha jwo: «ɔɔn» maa núr'a kɛ̂ɛnŋ'a jwo: «ɔnhɔ» la? \v 18 Kile u ɲyɛ ɲwɔmɛɛ niŋkin fooŋi ke, uru u ɲyɛ mii shɛ̀rɛfooŋi, mpe mii à jwo yii á ke, puru ɲyɛ a mpyi: «ɔɔn» ná «ɔnhɔ» tanuge e mɛ. \v 19 Ɲaha na yɛ Kile Jyaŋi Yesu \w Kirisita\w* kyaa mii ná Silivɛn ná Timɔti à jwo yii á ke, uru mú mpyi na «ɔɔn» ná «ɔnhɔ» yu kani ninuuni i mɛ, ɲwɔmɛɛ niŋkinfoo u ɲyɛ u wi. \v 20 Uru cye kurugo, Kile ɲwɔmyahigii puni maha fûnŋɔ, uru cye kurugo mú, wuu maha jwo: «Amiina» maa Kile mɛge pêe. \v 21 Kile yabiliŋi u maha wuu ná yii fànhe ɲyahage Kirisita wwoɲɛɛge e, uru mú u à wuu cwɔɔnrɔ mà pyi uye wuu, \v 22 maa u fyèŋi bwɔ̀n wuu na, maa u Munaani le wuu e. Lire kurugo yacɛnyi sanɲyi Kile à bégel'a yaha wuu mɛɛ na ke, wuu à tɛ̀ɛn ná l'e na wuu sí yire ta. \p \v 23 Yii li cè, mii la ɲyɛ a mpyi si ŋgaha nɔ yii na mɛ, lire kurugo mii ɲyɛ a núr'a shà wani yii yyére Kɔrɛnti kànhe e mɛ. Mii aha finɛ, Kile kà na yaha mɛ, uru u ɲyɛ mii shɛ̀rɛfooŋi. \v 24 Wuu ɲyɛ na ŋko si fànha cyán yii na yii ɲaaraŋkanni i Kile kuni i mɛ, ɲaha na yɛ yii à fànha ta l'e. Ŋka wuu la na ɲyɛ si yii tɛ̀gɛ bà yii funɲyi si mpyi si ntáan mɛ. \c 2 \p \v 1 Lire e mii la saha ɲyɛ a mpyi si ntòro yii yyére, wuu kwɔ̀ a sà wuye yyahayi tanha mɛ, \v 2 ɲaha na yɛ mii aha yii yyahayi pyi y'à tanha, jofoo u sí n‑jà mii funŋke pyi ku táan yɛ? Yii kanni pi sí n‑jà mii funŋke pyi ku táan, ŋka mii aha yii yyahayi pyi y'à tanha, di yii sí n‑jà lire pyi n‑jwo yɛ? \v 3 Lire kurugo mii mpyi a lɛtɛrɛ tun yii á, bà li si mpyi, mii aha nɔ yii yyére, yii pi à yaa yii mii funŋke táan ke, mii àha ŋkwɔ̀ sà yyetanhara ta wani mɛ. Mii à dá li na na mii funntange na ɲyɛ yii puni funntanga. \v 4 Mii nàvunŋɔ wu ná mii yyetanha wu u mpyi a lɛtɛrɛ sém'a tun yii á, mii mpyi na ɲyilwɔhe tîrige. Lire ɲyɛ a pyi si yyetanhara nɔ yii na mɛ, ŋka si li cyêe yii na na yii kyal'à waha mii na sèl'e. \p \v 5 Ŋgemu u à pyi yyetanhare ɲùŋke ke, mii Poli kanni yyahe bà urufol'à tanha mɛ! Yii puni yyahayi urufol'à tanha. Ŋka mii la ɲyɛ sì jwo ntòro mɛ, lire e mii sí n‑jwo, yii pìi yyahaya u à tanha. \v 6 Yii shinɲyahara à bɛ̂ maa ndemu pyi urufoo na ke, lir'à yaa. \v 7 Ŋka numɛ, yii yàfa u na, yii i màban le u e, bà li si mpyi u yyahe kà ŋkwɔ̀ ntanha si u yákiliŋi ɲyàhaŋgurugo mɛ. \v 8 Lire kurugo mii na li caa yii á, yii i li cyêe u na na u kyal'à táan yii á. \v 9 Lɛtɛrɛŋi mii mpyi a sémɛ mà tùugo yii á ke, mii mpyi a uru sémɛ mú si yii zò shwɔ ŋgíi si ɲcè kampyi yii na mii jwumpe puni kurigii ɲaare. \v 10 Yii aha yàfa ŋgemu na ke, mii mú sí yàfa urufoo na. \w Kirisita\w* u ɲyɛ mii shɛ̀rɛfooŋi, yii aha mii ɲya lire na, mii à li pyi yii kurugo, \v 11 bà li si mpyi, Sitaanniŋi kà ŋkwɔ̀ tajyige ta wuu shwɔhɔl'e mɛ, ɲaha na yɛ wuu à sàa u funzɔnŋɔre cè. \p \v 12 Ɲyɛ mii à nɔ Torasi kànhe e ke, Jwumpe Nintanmpe pu ɲyɛ na Kirisita kyaa yu ke, Kafooŋi mpyi a kuni pwɔ́ mii á puru ɲjwuŋi kurugo. \v 13 Lire ná li wuuni mú i, mii yákiliŋi mpyi a tɛ̀ɛn mɛ, ɲaha na yɛ mii ɲyɛ a mpyi a na cìnmpworoŋi Titi ɲya mɛ. Ɲyɛ ka mii i kuni cya pi á, maa ŋkàre Masedoni kùluni i. \s1 Poli báaraŋi pyiŋkanni \p \v 14 Wuu fwù kan Kile á, uru u maha wuu pyi yawiiye ɲjemu yi maha Kile sífente cyêre wuu ná \w Kirisita\w* wwoɲɛɛge kurugo ke. U maha wuu pyi wuu u Kirisita kyaa yu cyeyi puni i. Lir'à Kirisita kani pyi l'à nɔ cyeyi puni i, bà wusunaŋi nùge maha ŋkɛ̀ɛge kafɛɛge e mɛ. \v 15 Yii li cè na mpii pi ɲyɛ zhwoŋi kuni i ná mpii pi ɲyɛ kwùŋi wuuni i ke, Kirisita cye kurugo, wuu na ɲyɛ mu à jwo wusuna nùguntanga wu Kile á, ŋgemu nùgo ku maha nɔni pire puni na ke. \v 16 Mpii pi ɲyɛ kwùŋi kuni i ke, pir'á nùgumpɛngɛ ki, ŋkemu ku sí kwùŋi nɔ pi na ke; mpii sí pi ɲyɛ zhwoŋi kuni i ke, pir'á nùguntanga ki, ŋkemu ku maha shìŋi niŋkwombaaŋi kaan ke\f + \fr 2:16 \fr*\ft Kàshige ká ŋkwɔ̀n a kwɔ̀, mpii pi a pyi javeebii ke, pire maha ntàanna piye na, bilibii pi à ta kàshige cyage e ke, maa pire tàanna pi kàntugo maha mpa jyè kànhe e. Kànhe shiinbii funntanga wuubii maha cige wyɛɛre niɲcɛnnte tà kwɔ̀n maha ɲcyán ɲcyán pyɛnkuuŋi i, maa nùguntanga yaayi yà súugo. Kuru nùguntange ku maha fwore ke, kuru maha ntáan kàshikwɔɔnbil'á. Ŋka ku maha mpyi bilibil'á kwù nùgo.\ft*\f*. \p Ɲyɛ jofoo u sí n‑jà ŋge báaraŋi shiŋi na yɛ? \v 17 Shinɲyahara à Kile jwumpe pyi nàfuu cya kuro, ŋka wuu ɲyɛ pire fiige mɛ. Kile u à wuu tun, u à li cè na wuu na u jwumpe yu fyìnmpe funŋke e, Kirisita wwoɲɛɛge e. \c 3 \p \v 1 Ɲyɛ tá puru jwump'à li cyêe na wuu na wuye mɛtanga yu yii á bɛ? Bà pi sanmpii maha li pyi mɛ, wuu à yaa wuu a lɛtɛrii kaan yii á, mpiimu pi ɲyɛ na wuu mɛtanga yu laa, yii a pire fiigii tùuge wuu á? \v 2 Yii yabilimpii pi ɲyɛ wuu lɛtɛrɛŋi, ŋgemu u à sémɛ wuu zòmpyaagii na ke, sùpyire puni sí n‑jà u kâla si u yyaha cè. \v 3 Sèeŋi na, yii na ɲyɛ lɛtɛrɛ, \w Kirisita\w* à ŋgemu sémɛ wuu cye kurugo ke. U ɲyɛ a sémɛ ná sémɛŋkyaani i mɛ, ŋka ná Kile ɲyii wuŋi Munaani i u à sémɛ. U ɲyɛ a sémɛ kafaatenyɛ na mɛ, ŋka sùpyaŋi zòmbilini na u à sémɛ\f + \fr 3:3 \fr*\ft Saliyaŋi u mpyi a kan Musa á ke, uru mpyi a sémɛ kafaatenyɛ na (Ɛkizodi 24.12). Kile tùnntunŋi Zheremi a jwo na Kile sí u Saliyaŋi nivɔnŋi sémɛ sùpyire zòmpyaagil'e (Zheremi 31.33).\ft*\f*. \p \v 4 Kirisita cye kurugo, wuu à sàa dá lire na Kile yyahe taan. \v 5 Wuu ɲyɛ a li yaha wuye funŋ'i na báaraŋi wuu ɲyɛ na mpyi ke, na wuu fànhe k'à u pyi mɛ, Kile fànhe cye kurugo wuu maha jà a u pyi. \v 6 Uru u à pyiŋkanna kan wuu á wuu pyi u báarapyii, wuu raa \w tunmbyaare\w* nivɔnnte kyaa yu sùpyir'á. Tire tunmbyaare ɲyɛ mu à jwo saliya ŋgemu u à sémɛ mɛ, \w Kile Munaani\w* i t'à fworo. \w Saliyaŋi\w* maha mpa ɲùŋɔ kuu kwùŋi na, ŋka Kile Munaani maha ma ná shìŋi niŋkwombaaŋi i. \p \v 7 Saliyaŋi u maha mpa ɲùŋɔ kuu kwùŋi na ke, Kile mpyi a uru karigii sémɛ kafaatenyɛ ɲuŋ'i. Uru Saliyaŋi mpyi a pa ná sìnampe mpemu i ke, puru mpyi maha \w Kile tùnntunŋi\w*\w Musa\w* yyahe pyi ku u ɲî, fo \w Izirayɛli\w* shiinbii mpyi na jà a ku wíi mɛ, mà li ta puru sìnampe mpyi na sì mɔ mɛ. \v 8 Ɲyɛ Saliyaŋi kuni sìnampe ká mpêe lire pyiŋkanni na, tá Kile Munaani kuni wumpe cye sì n‑tòro mɛ? \v 9 Kuni li maha kwùŋi nɔ sùpyaŋi na ke, lire sìnampe ká mpêe amɛ, ndemu li maha sùpyaŋi pyi u à tíi Kile yyahe taan ke, lire u sìnampe cye sì n‑tòro mà? \v 10 Sìnampe p'à fyânha a tòro ke, puru ɲyɛ a sìi yafyin numɛ wumpe tɛgɛlɛ baa wumpe taan mɛ. \v 11 Yaage ku ɲyɛ yakwɔgɔ ke, kuru ká sìnama ta, ŋke ku ɲyɛ ku sì n‑kwɔ̀ mɛ, kuru wuuni ɲyɛ a tòro mà? \p \v 12 Tire sɔ̀nŋɔre tatahage ku ɲyɛ wuu á, lire l'à wuu ta wuu u karigii pyi fyagara baa. \v 13 Wuu ɲyɛ na li pyi Musa fiige mɛ. Uru mpyi maha vàanŋa tò u yyahe na, Izirayɛli shiinbii kà ŋkwɔ̀ u yyahe sìnampe ɲya takwɔge e mɛ. \v 14 Pi yákilibii mpyi a pa ntò. Lire l'à pi ta ali niɲjaa, pi aha a tunmbyaare niɲjyɛɛre jwumpe kâlali, li maha mpyi mu à jwo vàanŋa k'à para pi yyaha na, maha pi pyi pi sì raa pu yyaha cìni mɛ. Kirisita wwoɲɛɛge kanni cye kurugo kuru vàanŋke sí n‑jà n‑láha wà yyaha na. \v 15 Ali niɲjaa, pi aha a Musa sémɛbii kâlili, kuru vàanŋke maha pi yákilibii tò. \v 16 Ŋka ŋgemu ká núru maa uye kan Kafooŋi á ke, kuru vàanŋke maha láha urufoo yyaha na. \v 17 Kafooŋi kyaa l'à jwo naha ke, Kile Munaani kyaa li. Kafooŋi Munaani\f + \fr 3:17 \fr*\ft Kafooŋi Munaani ná Kile Munaani ɲyɛ niŋkin.\ft*\f* ká mpyi ŋgemu i ke, urufoo sàha maha mpyi bilere e mɛ. \v 18 Vàanŋa ɲyɛ a para wuu mpiimu yyaha na mɛ, wuu puni pi maha Kafooŋi sìnampe ɲaa\f + \fr 3:18 \fr*\ft Pìi maha jwo: «Wuu pi maha Kafooŋi sìnampe wíi, maa pu cyêre mu à jwo dùba e pu ɲyɛ.»\ft*\f*. Lire kurugo canŋa maha canŋa, wuu maha ŋkɛ̂ɛnŋi na mpyi Kafooŋi fiige, sìnampe pà sí i bârali pà na. Kafooŋi Munaani cye kurugo lire maha mpyi. \c 4 \p \v 1 Kile à ɲùɲaara ta wuu na, maa ŋge báaraŋi le wuu cye e. Lire e sàage ɲyɛ na jyè wuu e mɛ. \v 2 Wuu à numpire karigii puni ɲwɔ yaha, ɲùzogore na ntaa cyire ɲcyiimu i ke. Wuu ɲyɛ na nàɲwɔhɔrɔ pyi mɛ, wuu mú ɲyɛ na Kile Jwumpe labali na yu mɛ, sèeŋi wuu ɲyɛ na fíniŋi na yu, bà sùpyire puni si mpyi si jà li cè piye e na wuu na ɲyɛ sèeshiin mɛ. Kile u ɲyɛ wuu shɛ̀rɛfooŋi cyire karigil'e. \v 3 Lire ná li wuuni mú i, Jwumpe Nintanmpe wuu ɲyɛ na yu ke, puru ká nta pu ɲyɛ a fíniŋɛ mɛ, mpii pi ɲyɛ kwùŋi kuni i ke, pir'á pu ɲyɛ amuni. \v 4 Tire sùpyire ti ɲyɛ ti ɲyɛ Kile kuni i mɛ, Sitaanniŋi u ɲyɛ ŋge diɲyɛŋi ɲùŋufooŋi ke, ur'à ti yákilibii tò. Lire e \w Kirisita\w* u ɲyɛ Kile nàɲjaŋi ke, Jwumpe Nintanmpe pu ɲyɛ na uru sìnampe cyêre ke, puru maha fíniŋɛ pi á mɛ. \v 5 Wuu ɲyɛ na wuye kyaa yu yii á mà dɛ! Yesu Kirisita kyaa wuu ɲyɛ na yu, uru u ɲyɛ Kafooŋi. Wuu pi ke, wuu na báare yii á Yesu kurugo. \v 6 Kileŋi u à jwo tèecyiini i na: «Bɛ̀ɛnmpe pu láha numpini na» ke, uru ninuŋi u à bɛ̀ɛnmpe le wuu zòmpyaagil'e, bà li si mpyi, Kile sìnampe pu ɲyɛ Yesu Kirisita yyahe e ke, wuu u puru cè mɛ. \s1 Poli fànhe mɛ́ɛ ɲyɛ k'à cyɛ́rɛ ke, u màbanŋ'à ɲyaha \p \v 7 Ɲyɛ uru ɲcèŋi sèe wuŋi ɲyɛ wuu e, ali mà li ta wuu fành'à cyɛ́rɛ. Li ɲyɛ mu à jwo nàfuubwɔhɔ k'à le pworocwol'e bà li si mpyi si ɲcè na sífente kakyanhala woore ɲyɛ a fworo wuu e mɛ, ŋka Kile e t'à fworo. \v 8 Kyaage shiŋi pun'à tɛ̀gɛ wuu na, ŋka wuu maha tafworoŋɔ ta. Wuu yákilibil'à wùrugo, ŋka sɔ̀nŋɔrɔ tatahaga ɲyɛ a fô wuu na mɛ. \v 9 Pi maha wuu kyérege, ŋka Kile à kwôro ná wuu e. Pi maha wuu bwùun na ɲcyáan, ŋka wuu maha yîri. \v 10 Pi maha wuu caa raa bùu tèrigii puni i bà pi à Yesu bò mɛ, ŋka Kile maha wuu wwû bà sùpyire puni si mpyi si ɲcè na Yesu na ɲyɛ ɲyii na mɛ, na uru cye kurugo wuu ɲyɛ ɲyii na. \v 11 Mà wuu yaha ɲyii na, wuu na ɲyɛ kwùŋi laage e tèrigii puni i Yesu kurugo bà sùpyire puni si mpyi si ɲcè na Yesu na ɲyɛ ɲyii na, maa fànhe kaan wuu cyeere fànha baa woor'á mɛ. \v 12 Lire e wuu na ɲyɛ kwùŋi ɲwɔge e bà yii si mpyi si shìŋi sèe wuŋi ta mɛ. \p \v 13 Y'à jwo Kile Jwumpe Semɛŋi i na: «Mii à dá Kile na, lire kurugo mii à jwo u mɛge na.» Wuu mú à dá u na, lire kurugo, wuu na u jwumpe yu. \v 14 Wuu à li cè na Kile u à Kafooŋi Yesu ɲɛ̀ a yige kwùŋi i ke, uru mú u sí wuu ɲɛ̀ ná Yesu i, si wuu ná yii bínni u yyahe taan. \v 15 Ɲyɛ yii kurugo ɲcyii karigii pun'à nɔ wuu na, bà shinɲyahara si mpyi s'a bârali Kile kasinani ceveebii na, lire si fwùŋi niŋkanŋi pyi u ɲyaha, u mɛge si mpêe mɛ. \p \v 16 Lire l'à sàage pyi ku ɲyɛ a jyè wuu e mɛ. Wuu cyeere fànhe mɛ́ɛ ká a ɲcyɛ́rɛŋi, là na bârali wuu múnahigii fànhe na canŋa maha canŋa. \v 17 Yyefuge nimbileni i wuu ɲyɛ numɛ ke, kuru na wuu bégeli Kile sìnampe tɛgɛlɛ baa wumpe mɛɛ na, puru sì n‑kwɔ̀ mɛ. \v 18 Sùpyaŋi maha yaayi ɲjemu ɲaa ke, wuu ɲyɛ na yire caa mɛ. Ɲje yi ɲyɛ wà ɲyɛ na yi ɲaa mɛ, yire wuu ɲyɛ na ɲcaa, ɲaha na yɛ yaayi sùpyaŋi maha ɲaa ke, yire sí n‑kwɔ̀; ɲje yi ɲyɛ wà ɲyɛ na yi ɲaa mɛ, yire ɲyɛ na ŋkwùu mɛ. \c 5 \p \v 1 Cyeere ti ɲyɛ wuu na ŋke ɲìŋke na ke, tire na ɲyɛ mu à jwo vùnŋɔ. Wuu à li cè na kuru ká ɲcwo, Kile à baga niɲcɛnŋɛ yaha wuu yahare e nìɲyiŋi na, sùpya cye bà k'à kuru yaa mɛ, kuru ɲyɛ na ŋkɛ̀ɛge mɛ. \v 2 Mà wuu yaha kuru vùnŋke e, wuu na ŋkyɛ̀n, ɲaha na yɛ wuu la à sìi si ŋkàre kuru bage e Kile yyére si cyere nivɔnnɔ ta. \v 3 Sèeŋi na, wuu sí cyere nivɔnnɔ ta, wuu cyere baa wuu sì n‑pyi mɛ. \v 4 Mà wuu yaha kuru vùnŋke e, wuu na ŋkyaali maa ŋkyɛ̀n. Li ɲyɛ mu à jwo na wuu la na ɲyɛ Kile u tire cyeere láha wuu na mà dɛ! Wuu la na ɲyɛ u cyeere nivɔnnte bâra, tire ntemu ti ɲyɛ ti ɲyɛ na fwɔ́nre mɛ, bà tire si mpyi, cyeere ti ɲyɛ na fwɔ́nre ke, si tire fáa mɛ. \v 5 Kile yabiliŋi u à wuu dá tire cyeere nivɔnnte mɛɛ na. U à u Munaani kan wuu á. Lire e ke wuu à tɛ̀ɛn ná l'e na u sí tire cyeere nivɔnnte kan wuu á. \p \v 6 Lire kurugo wuu yákilibil'à tɛ̀ɛn tèrigii puni i, ali mà li ta wuu à cè na mà wuu yaha nte cyeere e, wuu ná Kafooŋi laag'à tɔɔn wuye na. \v 7 Wuu ɲyɛ na u ɲaa mɛ, ŋka wuu à dá u na, maa ɲaare u kuni i. \v 8 Sèeŋi na, wuu yákilibil'à sàa tɛ̀ɛn, wuu la mú sí ɲyɛ si fworo nte cyeere e si sà ntɛ̀ɛn Kafooŋi yyére. \v 9 Lire l'à li ta, wuu à kàre Kafooŋi yyére yo, wuu ɲyɛ ɲìŋke na yo, wuu maha wuye waha maa u ɲyii karigii pyi. \v 10 Ɲaha kurugo yɛ wuu pun'à yaa wuu sà yyére \w Kirisita\w* yyahe taan, u u shin maha shin sâra u tàanna ná urufoo kapyiŋkil'e ɲìŋke na, katiigii bâra \w kapegigii\w* na. \s1 Kirisita à wuu ná Kile shwɔ̀hɔŋi yaa \p \v 11 Lire kurugo wuu na fyáge Kafooŋi na, maa Jwumpe Nintanmpe yu sùpyir'á, bà pi si mpyi si ɲɛɛ pu na mɛ. Kile à wuu karigii puni cè. Mii na sɔ̂nŋi na wuu kapyiiŋkii na ɲyɛ yii funŋ'i mú. \v 12 Wuu ɲyɛ na puru yu si wuye cyêe yii na sahaŋki mɛ, ŋka wuu na pu yu si pyiŋkanna kan yii á, bà yii si mpyi si ɲùɲjirire ta wuu báaraŋi nimpyiŋi kurugo mɛ. Lire pyiŋkanni na, karigii cyi ɲyɛ na ɲaa ke, mpii pi ɲyɛ na piye pêre ná cyire e maa niɲyambaagii yaha ke, pire ká a yà yu yii na, yii sí tajwugo ta. \v 13 L'aha nta wuu funɲyi ɲyɛ wuu á mɛ, kuru ɲyɛ tapege mɛ, wuu ná Kile shwɔhɔl'e yire ɲyɛ. Li mú sí ká nta na wuu funɲyi na ɲyɛ wuu á, yii kurugo lir'à pyi. \v 14 Yii li cè na bà \w Kirisita\w* à wuu kyaa táan uy'á mɛ, wuu na wuu karigii puni pyi kuru tàange kurugo. Wuu à dá li na na uru niŋkinŋi u à kwû sùpyire puni cyaga, lir'à pyi mu à jwo ti pun'à kwû. \v 15 U à kwû sùpyire puni cyaga, bà li si mpyi mpii pi ɲyɛ shì na ke, pire kà ha raa pi ɲyii karigii pyi sahaŋki mɛ, ŋka Kirisita u à kwû maa ɲɛ̀ pi kurugo ke, pi a pi karigii pyi pi a ntàanni ná uru ɲyii wuuni i. \p \v 16 Lire kurugo numɛ, wuu saha ɲyɛ na sùpya cwôre na ntàanni ná sùpyire sɔ̀nŋɔŋkanni i mɛ. Tèni l'e, wuu mpyi a Kirisita cû mà tàanna ná sùpyire sɔ̀nŋɔŋkanni i. Ŋka numɛ, wuu saha ɲyɛ a u cû amuni mɛ. \v 17 Ŋgemu ká mpyi Kirisita wwoɲɛɛge e ke, urufoo maha mpyi shinfɔnŋɔ. U maha toroŋkanni niɲjyeeni yaha, maa nivɔnnɔ lwɔ́. \v 18-19 Cyire karigii pun'à fworo Kile e. U à wuu ná uye shwɔ̀hɔŋi yaa Kirisita cye kurugo, maa uru báaraŋi le wuu cye e na wuu a yi yu sùpyir'á, na Kirisita cye kurugo Kile à u ná sùpyire shwɔ̀hɔŋi yaa. U saha ɲyɛ a ti \w kapegigii\w* wíi kyaa mɛ. U à wuu tun na wuu a puru jwumpe yu sùpyir'á. \p \v 20 Lire e ke wuu maha yu Kirisita cyaga numɛ. Li ɲyɛ mu à jwo Kile yabiliŋi u ɲyɛ na yu wuu cye kurugo. Kirisita mɛge na, wuu na li caa yii á, yii yii ná Kile shwɔ̀hɔŋi yaha u ɲwɔ. \v 21 Kirisita u ɲyɛ u ɲyɛ a kapii pyi mà ɲya mɛ, Kile à uru pyi u à wuu kapegigii tugure lwɔ́, bà wuu si mpyi si ntíi Kile yyahe taan Kirisita cye kurugo mɛ. \c 6 \p \v 1 Wuu ná Kile na ɲyɛ báarapyiɲɛɛ. Lire kurugo wuu na li caa yii á, Kile à ɲwɔ yii na maa ndemu pyi yii á ke, yii àha lire yaha li pyi kaɲwɔɔ baa mɛ. \v 2 Yii li cè na Kile à jwo: \q1 «Tèni l'à táan mii á ke, lire e mii à mu ɲarege shwɔ, \q1 zhwoŋi canŋke, mii à mu tɛ̀gɛ\f + \fr 6:2 \fr*\ft Ezayi 49.8\ft*\f*.» \m Ɲyɛ mii cìnmpyiibii, yii lógo, Kile ɲyii tèni li ɲyɛ numɛ, zhwoŋi canŋke ku ɲyɛ niɲjaa. \p \v 3 Wuu la ɲyɛ sì wurugo sùpyaŋi wà tufiig'á, wà u kwɔ̀ a ɲcɛ̀ɛgɛ cyaga ta wuu báaraŋi na mɛ. \v 4 Lire e wuu maha li cyêre wuu kapyiiŋkii puni cye kurugo na wuu na ɲyɛ Kile báarapyii. Wuu maha kyaage ná kanhare ná yyefuge kwú wuye e. \v 5 Bwɔɔnre yo, kàsujyiini yo, mà sùpyire sɔ̀n a yaha wuu na yo, báarawayi yo, ŋɔ́ɔmbaaŋi yo, ɲjyìmbaaŋi yo, wuu maha cyire puni kwú wuye e. \v 6 Wuu na báare ná zòvyinre e, wuu à sèeŋi cè. Wuu lùun'à táan, wuu zòŋ'à ɲwɔ. \w Kile Munaani\w* maha wuu tɛ̀re, tàange sèe woge na ɲyɛ wuu e. \v 7 Wuu na sèeŋi jwumpe yu, Kile sífente na ɲyɛ wuu á. Wuu à ntìiŋi pyi wuu kàshikwɔnyaayi, si wuu zàmpɛɛnbii tùn, si wuye mâra. \v 8 Pìi maha wuu pêre, pìi maha wuu fare, pìi maha wuu mɛpɛnge yîri, pìi maha wuu mɛtange yîri. Pìi maha sɔ̂nŋi na wuu maha pire ɲwɔ fáanŋi, mà li ta sèeŋi wuu maha yu. \v 9 Pi maha piye pyi mu à jwo pi ɲyɛ a wuu cè mɛ, mà li ta sùpyire pun'à wuu cè. Pi maha wuu wíi kwùu fiige, mà li ta wuu ɲyɛ ɲyii na. Pi maha wuu kyérege, ŋka wuu ɲyɛ a kwû mɛ. \v 10 Pi maha sɔ̂nŋi na wuu yyah'à tanha, mà li ta wuu funntanga wuubii pi ɲyɛ tèrigii puni i. Pi maha wuu sɔ̂nŋi fòŋɔfee, mà li ta wuu à shinɲyahara pyi t'à pyi yaarafee. Pi maha sɔ̂nŋi na yaaga ɲyɛ wuu cye e mɛ, mà li ta yaayi puni ɲyɛ wuu wuyo. \p \v 11 Kɔrɛnti shiinbii, wuu à fíniŋ'a jwo yii á. Wuu à yii kyaa táan wuy'á sèl'e. \v 12 Wuu ɲyɛ a cyé si yii kyaa táan wuy'á mɛ, ŋka yii à cyé si wuu kyaa táan yiy'á. \v 13 Ɲyɛ mii na yu ná yii e mu à jwo mii pyìi. Yii wuu kyaa táan yiy'á, bà wuu à yii kyaa táan wuy'á mɛ. \s1 Mpii pi ɲyɛ pi ɲyɛ Kile kuni i ná yii e mɛ, yii yii karigii pyiŋkanni cè ná pire e \p \v 14 Mpii pi ɲyɛ pi ɲyɛ Kile kuni i ná yii e mɛ, yii ná pire ɲyɛ a yaa yii pyi pwoo mɛ. Katiigii ná \w kapegigii\w* sí n‑jà n‑shà kununi i la? Bɛ̀ɛnmpe ná numpini sí n‑jà n‑shà siɲcyan la? \v 15 Wwoɲɛɛge ŋkire ku ɲyɛ \w Kirisita\w* ná Sitaanniŋi shwɔhɔl'e yɛ? Mpii pi ɲyɛ pi ɲyɛ Kile kuni i mɛ, wwoɲɛɛge ŋkire ku ɲyɛ pire ná Kile kuni ɲaarafeebii shwɔhɔl'e yɛ? \v 16 Ŋgwòŋi ŋgire u ɲyɛ \w Kileɲaarebage\w* ná kacyinmbage shwɔhɔl'e yɛ? Wuu pi ɲyɛ Kileŋi ɲyii wuŋi bage, bà Kile à yi jwo na: \q1 «Mii sí n‑tɛ̀ɛn pi shwɔhɔl'e, \q1 si mpyi ná pi e. \q1 Mii sí n‑pyi pi Kileŋi, \q1 pi sí n‑pyi mii shiinbii\f + \fr 6:16 \fr*\ft Levitiki 26.12; Zheremi 32.38; Ezekiyɛli 37.27\ft*\f*. \p \v 17 Lire kurugo Kafooŋi Kile à jwo: \q1 “Yii fworo pi shwɔhɔl'e, \q1 yii wâl'a láha pi na, \q1 yii àha mbwɔ̀n yaɲwɔhɔge kà tufiige na mɛ. \q1 Lire ká mpyi, mii sí ɲɛɛ yii na\f + \fr 6:17 \fr*\ft Ezayi 52.11\ft*\f*, \q1 \v 18 si mpyi yii Tuŋi, \q1 yii sí n‑pyi mii pùnampyire ná mii pùceepyire.” \q1 Kafooŋi Kile Siŋi Punifoo u à jwo amuni.» \c 7 \p \v 1 Mii ntàannamacinmpyiibii, ná Kile s'à cyire ɲwɔmyahigii lwɔ́ wuu á, lire kurugo wuu wuu cyeere ná wuu zòmpyaagii \w fíniŋ\w*'a yige kaɲwɔhɔyi puni i, wuu wuye waha wuu raa sì yyaha na fyìnmpe karigil'e, wuu raa ɲaare Kile yyahafyagare e. \s1 Poli funntange ɲùŋke \p \v 2 Wuu na li caa yii á, yii ɲɛɛ wuu na. Wuu ɲyɛ a kapyimbaala pyi wà na mɛ, wuu ɲyɛ a wà wuu kɛ̀ɛge mɛ, wuu mú ɲyɛ a wà yaaga nàɲwɔhɔrɔ mɛ. \v 3 Puru kajwuuni bà li ɲyɛ si yii cɛ̂ɛgɛ mà dɛ! Mii à fyânha a yi jwo yii á, na yii kyal'à táan wuu á sèl'e. Yafyin sì n‑jà wuu láha wuye na diɲyɛŋi i mɛ, ali kwùŋi mú sì n‑jà mɛ. \v 4 Mii à sàa dá yii na, maa naye pêe ná yii kani i sèl'e. Numɛ, mii yákiliŋ'à tɛ̀ɛn sèl'e. Wuu mɛ́ɛ ɲyɛ yyefuge e ke, mii funŋk'à táan sèl'e. \p \v 5 Sèeŋi na, mà lwɔ́ wuu à nɔ Masedoni kùluni i ke, wuu ɲyɛ a yyeɲiŋɛ ta mɛ. Yyefuge shiŋi puni na ɲyɛ wuu na. Pi mpyi na yoge kwùun wuu na kàmpanɲyi puni na, fyagare sí mpyi wuu e. \v 6 Ŋka Kile u maha cwɔ̀nrɔmɔfeebii fɔ̀ɔnŋi ke, uru u à wuu fɔ̀ɔnŋɔ Titi mpaŋi cye kurugo. \v 7 Ɲyɛ Titi mpaŋi kanni bà mɛ, ŋka yii kan'à u funŋke ɲíŋɛ ɲiŋɛŋkanni ndemu na ke, lir'à wuu puni funɲyi ɲíŋɛ mú. U à yi jwo wuu á na mii seepɛnge na wá yii na, na kani li mpyi a pyi ke, na lir'à yii yyahayi tanha, na numɛ yii à mii kani cû ná yii cyeyi shuunniŋi i. Lir'à là bâra mii funntange na. \p \v 8 Lɛtɛrɛŋi mii à tùugo yii á ke, u jwumpe mɛ́n'à yii yyahayi tanha ke, mii ɲyɛ a naye cɛ̂ɛgɛ mɛ. Mii mpyi na ŋko si naye cɛ̂ɛgɛ tèni l'e li mpyiŋi i, ɲaha na yɛ mii à li cè na u mpyi a yii yyahayi tanha, ŋka lir'à pyi tère nimbilere funŋ'i kanna. \v 9 Lire e mii funntanga wu u ɲyɛ numɛ. Yii yyetanhare bà t'à mii funŋke táan mɛ, ŋka l'à pyi kaɲuŋɔ mà yii pyi yii à yii toroŋkanni kɛ̂ɛnŋɛ ke, lire l'à mii funŋke táan. Yii yyahay'à tanha mà tàanna ná Kile ɲyii wuuni i, lire e ke, nde wuu à pyi yii na ke, lire ɲyɛ a para mɛ. \v 10 Yii li cè na yyetanhare t'à sùpyaŋi ta mà tàanna ná Kile ɲyii wuuni i ke, tire maha u pyi u à u toroŋkanni kɛ̂ɛnŋɛ maa shwɔ. Maye ɲcɛ̀ɛgɛ ɲyɛ lire e mɛ. Ŋka yyetanhare ntemu ká mpyi ŋge diɲyɛŋi woro ke, tire maha kwùŋi nɔ sùpyaŋi na. \v 11 Yyetanha kani l'à yii ta mà tàanna ná Kile ɲyii wuuni i ke, lir'à ŋkɛ̀ɛnŋi ŋgemu lèŋɛ yii karigil'e numɛ ke, yii uru kàanmucya. Kani l'à pyi yii shwɔhɔl'e ke, yii à li lwɔ́ yiye e si weŋkuro kwɔ̀n lire na numɛ. Lire kanni bà mɛ, yii à li cyêe na yii saha ɲyɛ a ɲɛɛ lire kapiini pyifooŋi na yiye shwɔhɔl'e mɛ. Lire kan'à sàa yii lùuni yîrige. Yii mú à fyá sèl'e. Yii la mpyi a sìi si núru mii ɲya, yii à yii pɛ̀rɛge pyi maa lire kani pyifooŋi tùn. Yii à li cyêe pyiŋkannigii puni na, na yii à yiye fíniŋ'a yige lire kani i. \v 12 Lire e mii ɲyɛ a mpyi a lɛtɛrɛŋi tùugo yii á, kapiini pyifooŋi, lire ɲyɛ mɛ l'à pyi ŋgemu na ke, pire wà kurugo mɛ. Yii à wuu kani cû ná yii cyeyi shuunniŋi i pyiŋkanni ndemu na Kile yyahe taan ke, mii mpyi a u tùugo yii á, yii puni si lire cè. \v 13 Lire l'à wuu funɲyi pyi y'à ɲíŋɛ. \p Lire kanni bà mɛ, ŋka yii à Titi yákiliŋi tìŋɛ tiŋɛŋkanni ndemu na, ka u u yîri yii yyére ná funntange ŋkemu i ke, lir'à wuu funɲyi pyi y'à táan sèe sèl'e mú. \v 14 Mii à yii mɛtanga yyere u á, yii mú ɲyɛ a mii sílege mɛ. Yaaga maha yaaga wuu à jwo yii á ke, yir'à pa nta sèe. Amuni, ɲje wuu à jwo Titi á yii kyaa na ke, yire mú à pa nta sèe. \v 15 Tèni i u à shà yii yyére ke, yii à u ɲwɔmɛɛni cû, maa u cùmu lemɛ ɲwɔ pèente funŋke e pyiŋkanni ndemu na ke, u funŋɔ ɲyɛ à wwɔ̀ lire na mɛ, lir'à là bâra u tàange na mà yyaha tíi ná yii e. \v 16 Mii funntanga wu u ɲyɛ, ɲaha na yɛ mii sí n‑jà n‑dá yii na karigii puni i. \c 8 \s1 Ntɛ̀gɛŋi Kɔrɛnti dánafeebil'à pyi Zheruzalɛmu wuubil'á ke \p \v 1 Mii cìnmpyiibii, Kile à ɲwɔ Masedoni kùluni dánafeebii na ɲwɔŋkanni ndemu na ke, wuu sí lire yyaha jwo yii á. \v 2 Pi à kyaala sèl'e, ŋka pi funɲyi mpyi a táan sèl'e. Kuru funntange kurugo, ali mà li ta fòŋɔfee pi à sìi pi pi, Kile wuubii pi ɲyɛ Zheruzalɛmu kànhe e ke, pi à ŋkanŋi pyi sèl'e pir'á. \v 3 Sèeŋi na mii sí yi jwo yii á, pi à pi pɛ̀rɛge pyi, pi bá à tòro pi pɛ̀rɛge taan. Wà bà u à fànha cyán pi na mà dɛ! Pi à li lwɔ́ piye e. \v 4 Pi à sàa wuu ɲáare, na Kile wuubii pi ɲyɛ Zheruzalɛmu i ke, na wuu kuni kan pir'á, pire mú si pi tɛ̀gɛ. \v 5 Lire kanni bà pi à pyi mɛ, Kafooŋi á pi à piye kan yyecyiige na, maa nta a piye kan wuu á mà tàanna ná Kile ɲyii wuuni i. Lire pi à pyi ke, lir'à tòro wuu sɔ̀nŋɔŋkanni taan. \v 6 Lire kurugo wuu à li cya Titi á u shà yii yyére, báaraŋi niɲcɛnŋi ɲwɔ u à cû na yii wyɛ́rɛŋi bínnini ke, u u sà uru fûnŋɔ. \v 7 Dániyaŋi i yo, Kile Jwumpe ɲjwuŋi i yo, ɲcèŋi i yo, mà karigii puni pyi ná sèl'e yo, mà wuu kyaa táan yiy'á sèl'e, bà wuu à yii kyaa táan wuy'á sèl'e mɛ, yii a sàa ɲwɔ cyire karigii puni i. Ɲyɛ bà yii à ɲwɔ cyire karigil'e mɛ, yii yiye waha yii i mpyi amuni ŋge wyɛ́rɛŋi ŋkanŋi kàmpanŋke na mú. \p \v 8 Fànha bà mii ɲyɛ na ŋko si ɲcyán yii na mà dɛ! Pi sanmpil'à piye waha maa ndemu pyi ke, lire mii ɲyɛ na yu yii á, si yii tàange kàanmucya kampyi tàange sèe wogo ku ɲyɛ ku ki. \v 9 Wuu Kafooŋi Yesu \w Kirisita\w* à ɲwɔ yii na ɲwɔŋkanni ndemu na ke, yii à lire cè. Pèente ná yaayi puni mpyi u á, ŋka yii kurugo, u à cyé yire puni na, bà yii si mpyi si Kile yaayi niɲcɛnɲyi ta mɛ. \p \v 10-11 Ɲyɛ na taɲyage mii sí n‑jwo yii á. Yii à fyânha a uru wyɛ́rɛŋi mbìnniŋi kani sɔ̂nŋ'a ta, maa li ɲwɔ cû taɲjyee. Lire e numɛ, mii na sɔ̂nŋi yii aha lire kani pyi mà nɔ li tɛgɛni na, lire sí n‑pwɔ́rɔ. Yii li pyi ná uru yákiliŋi niɲcɛnŋi i, ŋgemu i yii à li ɲwɔ cû ke, yii tàanna ná yii pɛ̀rɛge e. \v 12 Sùpya la ká mpyi si kyaa pyi uye e Kile kurugo, lir'à táan Kile á. Ŋka u pɛ̀rɛge ɲyɛ ŋkemu ke, kuru na Kile maha ɲcáa. Ŋke ku ɲyɛ ku ɲyɛ u á mɛ, Kile sì kuru cya u á mɛ. \p \v 13 Mii ɲyɛ a jwo na yii pi sanmpii wuuni ɲjaaŋi tɛ̀g'a yii wuuni kɛ̀ɛge mɛ, ŋka mii la ɲyɛ sùpyire puni si ntàanna. \v 14 Sí na ɲyɛ yii na niɲjaa, lire e ke, mpii pi ɲyɛ sí baa ke, yii pire tɛ̀gɛ. Sí ká mpa mpyi pire na canŋka mà yii ta sí baa, pire sí n‑jà yii tɛ̀gɛ. Lire ká mpyi, yii puni sí n‑tàanna, \v 15 bà y'à sémɛ Kile Jwumpe Semɛŋi i mɛ, na: \q1 «Ŋgemu u à yalyire niɲyahara kuu ke, uru woore paanga ɲyɛ a kwôro mɛ; \q1 ŋgemu u à nimpyigere kuu ke, uru woore mú ɲyɛ a u kùuŋɔ mɛ\f + \fr 8:15 \fr*\ft Ɛkizodi 16.18\ft*\f*.» \p \v 16 Wuu à fwù kan Kile á, u à Titi pyi u à yii kani cû ná u cyeyi shuunniŋi i wuu fiige. \v 17 Wuu à li cya u á, u sà fworo yii na, ka u u ɲɛɛ, ŋka lire mpyi a u ta u à li lwɔ́ uye e mà kwɔ̀, ɲaha na yɛ li mpyi a sàa táan u e. \v 18 U ná wuu cìnmpworonaŋi wà wuu sí n‑tun yii yyére. Dánafeebii kuruɲyi puni na uru cìnmpworonaŋi kêre Jwumpe Nintanmpe ɲjwuŋi kurugo. \v 19 Mà bâra lire na, dánafeebii kuruɲy'à u le ná wuu e wuu kùsheɲɛɛ lire wyɛ́rɛ binnini na. Wuu na uru báaraŋi niɲcɛnŋi pyi Kafooŋi pèente kurugo, si li cyêe na wuu la na ɲyɛ si wuu cìnmpyiibii tɛ̀gɛ. \p \v 20 Wuu à kuru wyɛ́rɛɲyahage karigii cwɔɔnrɔ amuni, bà li si mpyi wà kà ŋkwɔ̀ cwò cyaga ta wuu báaraŋi na mɛ. \v 21 Wuu la ɲyɛ s'a wuu karigii pyi ntìiŋi i Kafooŋi yyahe taan kanna mɛ, ŋka sùpyire yyahe taan mú. \p \v 22 Wuu sí wuu cìnmpworonaŋi wabɛrɛ bâra pi na si ntun yii á. Wuu à uru ŋge kàanmucya karii niɲyahagil'e, mà li ɲya na u à uye kan Kile báaraŋ'á. U bá à là bâra u uye kanŋkanni na báaraŋ'á numɛ, ɲaha na yɛ u à dá yii na sèl'e. \v 23 Titi wi ke, uru na ɲyɛ mii wwoɲɛɛ ná mii báarapyiɲɛɛ. Wuu na báare yii á. Dánafeebii kuruɲyi y'à wuu cìnmpyiibii mpii shuunniŋi tun. Pi na báaraŋi pyi Kirisita mɛge mpèeŋi kurugo. \v 24 Lire kurugo yii li cyêe pi na na pi kyal'à táan yii á, dánafeebii kuruɲyi y'à pi tun ke, yire si ɲcè na wuu ɲyɛ na yii kêre tawage e mɛ. \c 9 \p \v 1 Ɲyɛ wyɛ́rɛŋi yii ɲyɛ na bínnini si ntɛ̀gɛ Zheruzalɛmu shiinbii tɛ̀gɛ ke, ɲùŋɔ saha ɲyɛ mii i yà jwo yii á uru kyaa na mɛ. \v 2 Ɲaha na yɛ funɲcɛnŋke ku ɲyɛ yii á uru báaraŋi mɛɛ na ke, mii à ku cè. Mii à yii mɛtanga yyere kuru kyaa na Masedoni dánafeebii shwɔhɔl'e. Mii à yi jwo pi á na mà lwɔ́ fo taɲjyee na, Akayi kùluni dánafeebil'à bégele si Kile wuubii tɛ̀gɛ Zheruzalɛmu i. Kuru funɲcɛnŋke ku ɲyɛ yii á ke, kur'à màban le pi shinɲyahar'e pi à ntɛ̀gɛŋi pyi sèl'e. \p \v 3 Lire ná li wuuni mú i, mii sí mpii cìnmpyiibii tun yii yyére, ŋkèeŋi nimbwoŋi yii à ta ŋge wyɛ́rɛŋi kyaa na ke, uru kà mpyi laaga baa mɛ, pi i sà yii ta yii à bégele bà mii mpyi a yi jwo mɛ. \v 4 Ná lire bà mɛ, Masedoni dánafeebii pìi ká shà ná mii i, mà sà li ta yii ɲyɛ a bégele mɛ, ku sí n‑pyi silege wuu á, ŋka yii wuuni cye sí n‑tòro. \v 5 Lire e mii à li ɲya na mii à yaa mii i mpii cìnmpyiibii ɲáare, pi raa wá na yyaha na yii yyére, wyɛ́rɛŋi ɲwɔmɛɛni yii à lwɔ́ ke, pi i sà uru karigii cwɔɔnrɔ mà jwo mii u nɔ wani ke. Lire sí li cyêe na yii à u kan ná funŋɔ niŋkin i, mà ta fànha ɲyɛ a cyán yii na mɛ. \p \v 6 Yii li cè na mu aha sùmashi nimpyigere nûgo, sùma nimpyigere mu maha ŋkwɔ̀n. Mu sí kà niɲyahawa nûgo, mu maha niɲyahawa kwɔ̀n. \v 7 Pɛ̀rɛge shin maha shin à lwɔ́ uye funŋ'i si ŋkan ke, urufoo u kuru kan. U li pyi ná funntange e, l'àha mpyi mu à jwo fànha kyaa mɛ, ɲaha na yɛ shinŋi u à ŋkanŋi pyi ná funntange e ke, uru kyaa li maha ntáan Kile á. \v 8 Síŋi na ɲyɛ Kile á si kacɛnŋkii shiŋi puni pyi yii á, bà yii si mpyi s'a yii màkwuɲwɔyaayi puni taa tèrigii puni i fo si shinɲyahara tɛ̀gɛ tɛgɛŋkannigii niɲyahagii na, \v 9 bà y'à sémɛ Kile Jwumpe Semɛŋi i sùpyaŋi niɲcɛnŋi kyaa na mɛ na: \q1 «U maha fòŋɔfeebii kaan sèl'e, \q1 u cɛ̀nmpe ɲyɛ a sìi na ŋkwùu mɛ\f + \fr 9:9 \fr*\ft Zaburu 112.9\ft*\f*.» \m \v 10 Kile u maha sùmashiŋi kaan faapyiŋ'á, maa yalyire kaan u á ke, uru sí yii cyeyaayi ɲyaha mú, bà pi sanmpii si mpyi s'a yaaya niɲyahaya taa yii á mɛ. \v 11 Yii sí yaayi shiŋi puni ta, bà yii si mpyi s'a pi sanmpii kaan sèl'e tèrigii puni i mɛ. Lire ká mpyi, wyɛ́rɛŋi yii sí n‑kan wuu sà ŋkan ke, shinɲyahara sí fwù kan Kile á uru kyaa na. \v 12 Uru wyɛ́rɛŋi yii sí n‑bínni ke, uru sí Kile wuubii wuuni ɲwɔ Zheruzalɛmu kànhe e. Lire kanni bà mɛ, li sí n‑pyi kaɲuŋɔ pi si fwù kan Kile á sèl'e. \v 13 Pi aha uru ntɛ̀gɛŋi ta, pi sí Kile kêe, ɲaha na yɛ pi sí li cè na Jwumpe Nintanmpe p'à yyaha tíi ná \w Kirisita\w* e ke, na yii à dá puru na, maa pu kurigii ɲaare, maa yii cyeyaayi táali sèl'e ná pi e, mà bâra sùpyire sannte na. \v 14 Ɲwɔŋkanni na Kile à sàa ɲwɔ yii na ke, lire kurugo pi sí raa Kile ɲáare yii á, si yii kyaa táan piy'á sèl'e. \p \v 15 Ɲyɛ mii cìnmpyiibii, Kile à yabwɔhe ŋkemu kan wuu á mana, ná sùpya sì n‑jà yi yyaha jwo mɛ, wuu u pêe kuru kurugo. \c 10 \s1 Poli à uye tànga jwo u tùnnture báaraŋi i \p \v 1 Mii cìnmpyiibii, pìl'à jwo na mii Poli ká mpyi yii shwɔhɔl'e, mii maha mpyi fyagarafoo, ŋka mii aha mpyi latɔɔnge e, mii maha mpyi nɔ̀. Mii na li caa yii á \w Kirisita\w* ɲùmpiŋke ná u cɛ̀nmpe kurugo, \v 2 mii aha nɔ wani yii yyére, mii la ɲyɛ sì sà jwuŋgama jwo yii na mɛ. Ŋka mpii pi ɲyɛ na ŋko na wuu na wuu karigii pyi mà tàanna ná sùpyire sɔ̀nŋɔŋkanni i ke, mii kɔni sí n‑sà jwuŋgama jwo pire na. \v 3 Sèe wi, wuu puni na ɲyɛ sùpyii, ŋka kàshige wuu ɲyɛ na ŋkwùun ke, wuu ɲyɛ na ku kwùun mà tàanna ná sùpyire sɔ̀nŋɔŋkanni i mɛ. \v 4 Ɲaha na yɛ wuu kàshikwɔnyaayi ɲyɛ a yîri sùpyire yyére mɛ, Kile yabiliŋi fanhaɲyahaga yaaya yi. Wuu maha Sitaanniŋi fànhe kɛ̀ɛge ná y'e, ɲaha na yɛ wuu maha sùpyire sɔ̀nŋɔre laaga baa woore shi tò. \v 5 Yampeente jwumpe pu maha sùpyire sige ti si Kile cè mɛ, wuu maha ɲɛɛ puru pà tufiige na mɛ. Wuu maha sùpyire sɔ̀nŋɔre puni kɛ̂ɛnŋi, bà ti si mpyi si ɲɛɛ Kirisita na mɛ. \v 6 Yii aha u ɲwɔmɛɛni cû karigii puni i tèni ndemu i ke, mpii pi sí n‑cyé u na ke, wuu sí pire tùn. \p \v 7 Yii maha karigii cwôre cyi ɲyaŋkanni na, mà ta yii ɲyɛ a cyi ɲwɔhe cè mɛ. Yii wà ká nta u à dá li na na uru na ɲyɛ Kirisita wu, urufoo u li cè na bà uru ɲyɛ Kirisita wu mɛ, amuni wuu mú ɲyɛ. \v 8 Fànhe Kafooŋi à kan wuu á ke, mii mɛ́ɛ ká nta mii i ŋko si naye pêe si ntòro ná kuru kani i, kuru silege ɲyɛ mii na mɛ. Kuru fành'à kan wuu á, si yii tɛ̀gɛ yii a sì yyaha na Kile kuni i, ku ɲyɛ a kan wuu á si yii wuuni kɛ̀ɛge mɛ. \v 9 Yii àha raa sɔ̂nŋi na mii à na lɛtɛribii tùugo yii á si yii pyi yii fyá mɛ. \v 10 Ɲaha na yɛ pìl'à jwo na mii lɛtɛribii jwumpe fành'à ɲyaha maa súuli, ŋka na mii aha mpyi yii shwɔhɔl'e, mii fànhe maha ɲcyɛ́rɛ, mii jìn'à jwuntarama jwo mɛ. \v 11 Pirefee pi li cè, bà wuu à yi jwo wuu lɛtɛribil'e mɛ, wuu aha nɔ wani, amuni wuu sí li pyi. \p \v 12 Mpii pi maha piye kêre ke, taha yii na sɔ̂nŋi na wuu ɲyɛ pire fiige? Wuu sì ɲɛɛ wuye tàanna ná pi e mɛ! Pi maha piye tàanni ná piye e, maa piye wíi. Lir'à li cyêe na pi ɲyɛ a cyìige mɛ. \v 13 Wuu pi ke, wuu ɲyɛ na wuye dùruge na ntùuli wuu pɛ̀rɛge taan mɛ. Báaraŋi Kile à le wuu cye e, ná yii mú na ɲyɛ u e ke, ur'à láha cyage ŋkemu i ke, wani wuu maha wuye dùrug'à láha. \v 14 Wuu pi à pyi shincyiibii mà Jwumpe Nintanmpe jwo yii á Kirisita kyaa na. Lire e ke wuu à nɔ wani yii yyére ke, wuu saha ɲyɛ a tòro wuu tɛgɛni taan mɛ. \v 15 Lire e wuu ɲyɛ a tòro wuu báaraŋi tɛgɛni taan, mà sà pi sanmpii wuŋi lwɔ́, si wuye pêe ná ur'e mɛ. Yii dániyaŋi ká mpa mpêe, wuu na sɔ̂nŋi wuu báaraŋi sí n‑shà yyaha na yii yyére, si ntàanna ná Kile u tɛgɛni niɲcyeeni i. \v 16 Lire ká mpyi, kìrigii cyi ɲyɛ yii kàntugo ke, wuu sí n‑jà Jwumpe Nintanmpe caala si nɔ cyire e, mà ta wuu ɲyɛ a wuye pêe ná piibɛrii báara nimpyi i mɛ. \p \v 17 Y'à sémɛ Kile Jwumpe Semɛŋi i na: «Ŋgemu la ká mpyi si pèenɛ taha yaaga na ke, urufoo u ti taha Kafooŋi Kile na\f + \fr 10:17 \fr*\ft Zheremi 9.23\ft*\f*.» \v 18 Yii li cè, sùpyaŋi u ɲyɛ na uye mɛtanga yu ke, Kafooŋi Kile sì ɲɛɛ urufoo na mɛ, u yabiliŋi na ŋgemu mɛtanga yu ke, uru na u maha ɲɛɛ. \c 11 \s1 Poli ná tùnntunmpii kafinivinibii kani \p \v 1 Ei! Mii cìnmpyiibii, kampyi yii mpyi na sí ɲɛɛ mii sìɲcompe kwú yiye e tère nimbilere e, lire mpyi na sí n‑táan mii i. Ɲyɛ yii pu kwú yiye e. \v 2 Yii tàange na ɲyɛ mii i fo mà pyi yiɲcyɛgɛ, lire s'à fworo Kile e, ɲaha na yɛ li na ɲyɛ mu à jwo mii à yii cû nɔ̀ niŋkin mɛɛ na, uru u ɲyɛ \w Kirisita\w*. Mii la ɲyɛ si yii kan u á pùcepyinɔcembaala fiige. \v 3 Ŋka mii na fyáge yii yákilibii ká ŋkwɔ̀ ŋkɛ̂ɛnŋɛ, pwɔŋkanni na yii à yiye pwɔ Kirisita na ke, yii i lire yaha, bà wwòŋ'à cwɔ̀ɔre tɛ̀g'a Awa ɲwɔ fáanŋa a wurugo mɛ. \v 4 Ɲaha na yɛ mii à li ɲya na wà ká mpa yabɛrɛ jwo yii á Yesu kyaa na ɲjemu yi ɲyɛ yi ná wuu wuyi ɲyɛ niŋkin mɛ, yii maha ɲɛɛ yire na. Wà mú ká múnaani labɛrɛ kyaa jwo yii á ndemu li ɲyɛ li ná yii zòmpyaagii funŋɔ wuuni ɲyɛ niŋkin mɛ, lire ɲyɛ mɛ mà jwumpe nintanmpe pabɛrɛ jwo yii á, mpemu pu ɲyɛ pu ná wuu wumpe ɲyɛ niŋkin mɛ, yii maha ntíl'a dá puru na, \v 5 mà li ta, pire yii ɲyɛ na sɔ̂nŋi tùnntunmii, maa sɔ̂nŋi mɛgɛfee pi ke, mii á pi ɲyɛ a pwɔ́rɔ mii na cyaga maha cyag'e mɛ. \v 6 Ali mii mɛ́ɛ ká mpyi mii ɲyɛ a jwumpe cè sèl'e mɛ, nde li ɲyɛ ɲcèŋi kuni ke, mii à là cè lire e. Wuu à lire cyêe yii na pyiŋkannigii puni ná karigii puni i. \p \v 7 Mii à Jwumpe Nintanmpe jwo yii á mana, mii ɲyɛ a yafyin cya yii á mɛ. Lir'à li cyêe na mii à naye tîrige maa yii dùrugo. Lire na ɲyɛ kapyimbaala la? \v 8 Mii à ɲɛɛ dánafeebii kuruɲyi yà cyeyaaya na, maa ɲɛɛ pi i mii sâra, bà mii si mpyi si jà raa báare yii á mɛ. \v 9 Tèni i mii mpyi yii yyére ke, mii cyɛge mpyi a kùuŋɔ, ŋka mii ɲyɛ a ɲɛn'a naye tíiŋɛ yii wà na mɛ. Yaayi kani li mpyi mii na ke, cìnmpyiibii pi à yîri Masedoni kùluni i ke, pir'à pa yire kan mii á. Mii ɲyɛ a sàa ɲɛɛ mà na tugure tɛ̀gɛ yii wà ɲuŋ'i mɛ, mii mú sì ti tɛ̀gɛ yii wà ɲuŋ'i mɛ. \v 10 Lir'à pyi kaɲuŋɔ mà mii ɲùŋke yîrige. Akayi kùluni puni i, sùpya sì n‑jà lire wwû mii i mɛ. Mii na puru yu mà taha Kirisita sèeŋi na, uru sèeŋi u ɲyɛ mii zòmbilini i. \v 11 Mii à jwo na mii ɲyɛ a ɲɛn'a na tugure tɛ̀gɛ yii ɲuŋ'i mɛ, lir'à li cyêe na yii kyal'à pɛn mii á la? Kile à li cè na yii kyal'à táan mii á. \p \v 12 Ɲyɛ mii sí raa na báaraŋi pyi bà mii à têe na u pyi mɛ, bà li si mpyi, tùnntunmpii pi ɲyɛ na piye pêre na pire na ɲyɛ wuu fiige ke, pire kà n‑jà raa piye tàanni ná wuu e mɛ. \v 13 Tùnntunmii kafinivinimii pi. Pi maha sùpyire wuruge, maa piye pyi mu à jwo Kirisita tùnntunmii. \v 14 Li ɲyɛ a sàa pâa wuu e mɛ, ɲaha na yɛ Sitaanniŋi yabiliŋi maha uye pyi bɛ̀ɛnmpe mɛ̀lɛkɛ fiige. \v 15 Lire e ke l'àha yii pâa si Sitaanniŋi báarapyiibii ɲya pi à piye pyi báarapyii sèe wuu fiige mɛ. Yii li cè na Kile sí n‑pa pi puni sâra si ntàanna ná pi kapyiŋkil'e. \p \v 16 Mii sí yi taha yii á, wà tufiige kà n‑sìi raa sɔ̂nŋi na sìcyere ti ɲyɛ mii i mɛ. Ŋka yii mɛ́ɛ ká nta yii sɔ̂nŋi na mii na ɲyɛ sicyerefoo, yii ɲɛɛ na sicyeere na tère nimbilere funŋ'i, bà mii si mpyi si naye pêe mɛ. \v 17 Mpe mii sí n‑jwo numɛ ke, Kafooŋi bà u à puru jwo a kan mii á mɛ. Mii sí n‑jwo sicyerefoo fiige. \v 18 Ná shinɲyahara s'à tiye pêe mà tàanna ná sùpyire pyiŋkanni i, mii mú sí naye pêe, \v 19 ɲaha na yɛ yii maha sìcyerefeebii karigii kwú yiye e jwuɲyahama baa, mà li ta yii na sɔ̂nŋi na yii na ɲyɛ yákilifee. \v 20 Tire sùpyire ti maha yii cû bilii fiige, maa yii cyeyaayi lyî, maa yii nàɲwɔhɔre, maa piye pêre yii na, maa yii bwùun yii yyahayi i ke, yii maha tire karigii kwú yiye e. \v 21 Wuu ɲyɛ a ɲɛn'a lire fiige pyi mɛ, lire na yii ɲyɛ na wuu sɔ̂nŋi fànha baa shiin la? Tá kur'à yaa ku pyi wuu á silege? \p Mii sí n‑jwo mu à jwo sicyerefoo. Pi sanmpii maha piye pêe ná ndemu i ke, mii mú sí n‑jà naye pêe ná lire e. \v 22 Pi aha jwo na pire na ɲyɛ \w Eburu\w* shiin, mii mú na ɲyɛ uru wà. Pi aha jwo na pire na ɲyɛ \w Izirayɛli\w* shiin, mii mú na ɲyɛ uru wà. Pi aha jwo na pire na ɲyɛ \w Ibirayima\w* tùluge shiin, mii mú na ɲyɛ uru wà. \v 23 Pi aha jwo na pire na ɲyɛ Kirisita báarapyii, mii na ɲyɛ Kirisita báarapyi mà tòro pi taan. Mii na yu ɲùmbwuyirilifoo fiige. Mii à báaraŋi pyi mà tòro pi taan, mii kàsuŋi jyìigil'à ɲyaha pi wogigii na, mii bwɔɔnre nizhwɔɔr'à sàa ɲyaha. Mii múnaan'à pyi kwùŋi ɲwɔge e tooyi ɲjemu i ke, yir'à ɲyaha pi wuyi na. \v 24 \w Yahutuubii\w* pìl'à mii bwɔ̀n fo tooyo kaŋkuro, tɔɔgɔ maha tɔɔgɔ tiripaanni ɲɛ̀ɛ beɲjaaga ná kɛ ná baacyɛɛre pi à le mii i. \v 25 \w Ɔrɔmu\w* fànhafeebil'à mii bwɔ̀n tooyo taanre ná kàbil'e. Tɔɔge k'e, sùpyir'à mii wà si mbò ná kafaayi i. Bakwɔɔg'à kɛ̀ɛge ná mii i tooyo taanre suumpe lwɔhe ɲuŋ'i. Mii à canmbile niŋkin ná numpilaga niŋkin pyi suumpe lwɔhe niŋke e. \v 26 Mii à kùshɛgii niɲyahagii pyi, cyire tooy'e, mii múnaani mpyi kwùŋi ɲwɔge e mu à jwo: lwɔhe tajyiilige e ná nàŋkaabii cye e ná mii shiŋi sùpyiibii ná \w supyishiŋi sanŋi\w* wuubii cye e. Kànhe e yo, sige e yo, suumpe lwɔhe ɲuŋ'i yo, mii cìnmpyiibii pi à piye pyi dánafee mà ta dánafee bà mɛ, pire cye e yo, mii múnaani mpyi kwùŋi ɲwɔge e. \v 27 Mii à báaraŋi pyi sèl'e, maa kanhare kwú naye e. Mii à numpiliye niɲyahaya pyi mii ɲyɛ a ŋɔ́ɔ mɛ. Mii à katege ná byage shwɔ. Tèrii niɲyahagil'e, mii maha ɲjyì ta mɛ. Mii à wyeere shwɔ, vàanya mpyi mii á mɛ. \v 28 Mà bâra yire puni na, canŋa maha canŋa mii funŋk'à pɛn ná dánafeebii kuruɲyi puni i. \v 29 Wà fànha ká nta k'à cyɛ́rɛ, mii woge mú à cyɛ́rɛ. Wà ká \w kapii\w* pyi, lire maha waha mii na sèl'e. \p \v 30 Kampyi mii à yaa mii i naye pêe, mii sí naye pêe na fànhaɲcyɛrɛre kurugo. \v 31 Kile u ɲyɛ Kafooŋi Yesu Kirisita Tuŋi ke, ur'à li cè na mii ɲyɛ a finɛ mɛ. Uru u à yaa ná pèente e tèrigii puni i fo tèekwombaa. \v 32 Mà mii yaha Damasi kànhe e, fànhafooŋi u mpyi na saanŋi Aretasi karigii cwɔɔnre kuru kànhe e ke, uru mpyi a pìi yaha pi a tajyiɲwɔyi kàanmucaa, bà pi si mpyi si mii ta ɲcû mɛ. \v 33 Ŋka dánafeebil'à mii le shàhal'e mà yige ŋkunuŋke wyige e, kànhe kàntugo. Lire l'à pyi mii shwoŋkanni.\fig Pi à Poli le shàhal'e mà yige ŋkunuŋke wyige e|src="LB00333b.tif" size="span" ref="2 Kɔrɛnti Shiinbii 11.33"\fig* \c 12 \s1 Karigii Kile à cyêe Poli na ke \p \v 1 Fo mii i naye pêe, ali mà li ta kaɲwɔɔ ɲyɛ lire na mɛ. Lire e ke karigii Kafooŋi à cyêe mii na, maa ɲcèŋi ŋgemu kan mii á ke, mii sí yà jwo yire e numɛ. \v 2 Mii à nàŋi wà cè\f + \fr 12:2 \fr*\ft Poli ká jwo na ur'à Kirisita cyelempyaŋi wà cè, uye kyaa na u ɲyɛ.\ft*\f*, ŋgemu u à dá \w Kirisita\w* na ke, Kile à u lwɔ́ a kàre nìɲyiŋi tanrewuŋi i\f + \fr 12:2 \fr*\ft Nìɲyiŋi tanrewuŋi u ɲyɛ nìɲyiŋi tɛgɛni. Mà tàanna ná Yahutuubii sɔ̀nŋɔŋkanni i, kuru cyage e Kile à tɛ̀ɛn, pi maha ku pyi Arijinaŋi mú.\ft*\f*, li yyee kɛ ná sicyɛɛre u ɲyɛ ŋge. Lir'à pyi mà uru nàŋi ta ná u cyeere e yo, l'à pyi mà u ta u cyeere baa yo, mii ɲyɛ a cè mɛ, Kile kanni u à yire cè. \v 3 Mii kɔn'à cè na uru nàŋ'à shà \w Arijinaŋi\w* i maa mpa. Lir'à pyi mà u ta ná u cyeere e yo, l'à pyi mà u ta u cyeere baa yo, mii ɲyɛ a cè mɛ, Kile kanni u à yire cè. \v 4 U à shà Arijinaŋi i maa jwumpe mpemu lógo ke, puru yyaha sì n‑jà n‑jwo mɛ, sùpya bà ɲyɛ a yaa u a puru jwumpe yu u ɲwɔge e mɛ. \v 5 Ɲyɛ mii sí n‑jà naye pêe si li cyêe na mii u ɲyɛ uru nàŋi, ŋka mii sì lire pyi mɛ. Mii aha a si naye pêe, karigii cyi ɲyɛ na mii fànhe ɲcyɛ̀rɛŋi cyêre ke, cyire kanni kàmpanŋke na mii sí naye pêe. \v 6 Mii la mɛ́ɛ ká mpyi si naye pêe, tire ɲyɛ sìcyere mɛ, ɲaha na yɛ sèeŋi mii sí n‑jwo. Ŋka mii sì lire pyi mɛ, ɲaha na yɛ mii na ndemu pyi, maa ɲjemu yu ke, mii la na ɲyɛ sùpyire ti mii cû a tàanna ná yire e kanna. \v 7 Mii la ɲyɛ sùpyire ti pèenɛ taha mii na, mà li ɲùŋke pyi na mii à kakyanhala karii ɲya mɛ. \p Lire e Kile à yyefuge kà tɛ̀gɛ mii ɲuŋ'i, bà ŋguro maha sùpya súuli u cyeere e mɛ. Li ɲyɛ mu à jwo Sitaanniŋi tùnntunŋi wà u à yyefuge yaha mii na, bà li si mpyi, mii àha naye pêe mɛ. \v 8 Mii à Kafooŋi ɲáare tooyo taanre, u kuru yyefuge láha na na, ŋka u ɲyɛ a ɲɛɛ mɛ, \v 9 maa mii ɲwɔ shwɔ na ur'à cɛ̀nmpe mpemu pyi mii á ke, na puru sí mii ta, ɲaha na yɛ tèni i sùpyaŋi fành'à cyɛ́rɛ ke, lire tèni i uru fànhe maha kuye yal'a cyêe. Lire kurugo li maha ntáan mii á mà naye dùrugo na fànhaɲcyɛrɛre tèni i, bà Kirisita fànhe si mpyi si tatɛɛngɛ wwû mii i mɛ. \v 10 Lire e mii fànhe ká ɲcyɛ́rɛ, lire ɲyɛ mɛ pi aha mii cyahala, lire ɲyɛ mɛ mà kawaa pyi mii na, lire ɲyɛ mɛ mà mii kyérege, lire ɲyɛ mɛ mà nàvunŋɔ kyaa pyi mii na Kirisita kurugo, li maha ntáan mii i, ɲaha na yɛ lire tèni i Kirisita maha u fànhe le mii i. \s1 Kɔrɛnti shiinbii kan'à Poli funŋɔ pɛn \p \v 11 Tèni i mii mpyi a naye pêe ke, mii mpyi na yu sicyerefoo fiige, ŋka yii pi à mii pyi mii à li pyi. Yii pi mpyi a yaa yii a mii mɛtange yu, ɲaha na yɛ li mɛ́ɛ ká nta na mii ɲyɛ yaaga mɛ, pire tùnntunmpii yii ɲyɛ na sɔ̂nŋi shinbwoo ke, pi ɲyɛ a pwɔ́rɔ mii na yafyin kàmpanŋa na mɛ. \v 12 Karigii cyi à li cyêe na mii na ɲyɛ Yesu tùnntunŋɔ ke, mii mpyi a naye waha maa cyire pyi yii shwɔhɔl'e. Yii à Kile sífente fyèŋi ná kabwɔhigii ná kakyanhala karii niɲyahagii ɲya mii cye kurugo. \v 13 Mii ɲyɛ a na tugure yaha yii ɲuŋ'i mɛ, lire kanni baare e, ɲaha mii à pyi dánafeebii kuruɲyi sanɲy'á ná mii ɲyɛ a li fiige pyi yii á mà yɛ? Yii tànga ku ɲyɛ mii na, yii yàfa na na. \p \v 14 Yii wíi, na tontanrewog'á mii ɲyɛ na sì wani yii yyére, ŋka mii mɛ́ɛ sì na tugure yaha yii ɲuŋ'i mɛ, ɲaha na yɛ yii cyeyaayi kurugo bà mii ɲyɛ mɛ, yii yabilimpii kurugo mii ɲyɛ. Pyìbilere ɲyɛ na wyɛ́rɛ caa na li sifeebii ɲwɔ caa mɛ, ŋka sifeebii pi maha wyɛ́rɛŋi caa na pyìbileni ɲwɔ caa. \v 15 Mii wi ke, mii sí ɲɛɛ na cyeyaayi puni kan yii kurugo ná funntange e, si naye kan ntaha yi na mú. Ɲyɛ mii aha yii kyaa táan nay'á amuni, lire li sí yii pyi na yii àha mii kyaa táan yiy'á sahaŋki mà? \p \v 16 Yii à li cè na mii ɲyɛ a naye tíiŋɛ wà tufiige na mɛ, ŋka yii pìi saha na ŋko na mii à cyìige dɛ, na mii à yii wyɛ́rɛŋi wà lyî sìɲcyiimpe e. \v 17 Lire e ke mpii mii à tun yii á ke, pire wà à yii yaaga nàɲwɔhɔr'a pa ŋkan mii á la? \v 18 Mii à li cya Titi\f + \fr 12:18 \fr*\ft Poli mpyi a jwo uru cìnmpworonaŋi kyaa na mà kwɔ̀ (8.22).\ft*\f* á, u shà yii yyére ná wuu cìnmpworonaŋi i. Taha Titi à yii wyɛ́rɛ nàɲwɔhɔrɔ la? Taha mii ná Titi sɔ̀nŋɔŋkanni wá niŋkin karigil'e mɛ? Taha wuu ɲaaraŋkanni wá niŋkin mɛ? \p \v 19 Mà lwɔ́ tèemɔni i, yii na sɔ̂nŋi na tànga wuu ɲyɛ na ɲcaa yii á, lire sí bà mɛ. Wuu maha yu Kile yyahe taan, \w Kirisita\w* wwoɲɛɛge e. Wuu ntàannamacinmpyiibii, yaaga maha yaaga wuu à jwo ke, wuu à yire puni jwo, bà yii si mpyi s'a sì yyaha na Kile kuni i mɛ. \v 20 Mii na fyáge si zhà yii yyére, mii àha ŋkwɔ̀ sà yii ta yii à pyiŋkanni labɛrɛ lwɔ́ ndemu li ɲyɛ li ɲyɛ a táan mii á mɛ. Lire baare e nde mii sí n‑pyi ke, lire mú sì n‑táan yii á mɛ. Lire ɲwɔhe ku ɲyɛ, mii na fyáge, mii àha ŋkwɔ̀ zà mbèmbaaŋi ná yiɲcyɛge ná lùyirini ná ɲyipɛɛnni ná jwoore ná mɛkɛgɛre ná yàmpeente ná ɲyàhaŋguruguŋi ta yii shwɔhɔl'e mɛ. \v 21 Mii na fyáge, mii aha shà yii yyére, Kile kà ŋkwɔ̀ mii sílege yii á sahaŋki mɛ. Mii na fyáge, sùpyire t'à \w kapegigii\w* pyi, maa mpyi ti ɲyɛ a láha ti katupwɔhɔyi ná ti \w jacwɔɔre\w* ná ti silege baa karigii na mɛ, mii àha ŋkwɔ̀ mɛɛ sú tire kurugo mɛ. \c 13 \s1 Yɛrɛyi nizanɲyi \p \v 1 Mii tontanrawoge ku sí n‑pyi ŋke yii yyére. Wuu sí n-sà \w kapegigii\w* pyifeebii sâra si ntàanna ná pi kapyiŋkil'e, bà y'à jwo Kile Jwumpe Semɛŋi i na: «Shiin shuunni taanre ká kani ndemu ɲya tapyige e ke, lire kani sí n‑cwɔɔnrɔ si ntàanna ná pire niɲjwuyi i\f + \fr 13:1 \fr*\ft Duterenɔmu 19.15\ft*\f*.» \v 2 Mii tozhɔnwoge yii yyére, mpii pi mpyi a kapegigii pyi ke, mii mpyi a pire puni yɛrɛ, mà bâra sùpyire sannte na. Numɛ, mà mii laage yaha k'à tɔɔn yii na, mii sí yi jwo yii á sahaŋki, mii aha sà mpiimu ta pi i kapegigii pyi sahaŋki ke, mii sì ku táan pirefee na mɛ. \v 3 Ná yii s'à jwo na yii la ɲyɛ si ɲcè na \w Kirisita\w* u à u jwumpe le mii ɲwɔge e, yii sí li cè. Kirisita fànhe ɲyɛ a cyɛ́rɛ yii karigil'e mɛ, u maha u sífente cyêre yii na. \v 4 Sèe wi, tèni i pi mpyi na u kwòre cige na ke, u mpyi a uye pyi fànha baa yaaga, ŋka u à ɲɛ̀ a fworo kwùŋi i Kile sífente cye kurugo. Wuu fành'à cyɛ́rɛ, bà Kirisita woge mpyi a cyɛ́rɛ mɛ. Ŋka wuu aha núr'a shà yii yyére, yii sí li ɲya wuu karigii pyiŋkanni i, na Kile maha fànhe kaan wuu á, bà u à ku kan Kirisita á mɛ. \p \v 5 Yii yiye kàanmucya sèe sèl'e kampyi sèeŋi na yii na ɲaare Kile kuni i. Yii ɲyɛ a li cè yiye e na Yesu Kirisita na ɲyɛ yii e mà? U aha nta u ɲyɛ yii e mɛ, lir'à li cyêe na yii à kùuŋ'a cwo Kile kuni i. \v 6 Ŋka mii na sɔ̂nŋi yii sí li cè yiye e na wuu ɲyɛ a kùuŋ'a cwo Kile kuni i mɛ. \v 7 Wuu na Kile ɲáare, yii àha ŋkwɔ̀ kapii pyi mɛ. Li kapyiini ɲùŋke bà ku ɲyɛ si li cyêe yii na na wuu na jìn'a kyaa pyi mɛ, ŋka li kapyiini ɲùŋke ku ɲyɛ si yii ɲya kacɛnnɛ tapyige e. Yii a kacɛnŋii pyi, ali lire mɛ́ɛ ká nta li sí li cyêe na wuu à wurugo, lire ɲyɛ tapege mɛ. \v 8 Wuu sì n‑jà Kile sèeŋi fyìinnɛ mɛ, nde kanni wuu sí n‑jà n‑pyi ke, lire li ɲyɛ mà u pyi u a sì yyaha na. \v 9 Wuu fànhe mɛ́ɛ ká nta k'à cyɛ́rɛ, ka yii woge si mpêe, lire na ɲyɛ wuu á funntanga. Wuu Kileɲarege ku ɲyɛ, yii ndìre le Kile kuni i. \p \v 10 Mà mii laage yaha k'à tɔɔn yii na, mii na ŋge lɛtɛrɛŋi sémɛni si ŋkan yii á, bà li si mpyi, mii aha nɔ yii yyére, mii àha zà yafyin cwɔɔnrɔ ná fahan'i si ntàanna ná Kafooŋi fànhe niŋkange e mii á mɛ. U à kuru fànhe kan mii á, si yii tɛ̀gɛ yii a sì yyaha na Kile kuni i. Ku ɲyɛ a kan si yii ɲùŋɔ kyán Kile kuni na mɛ. \s1 Jwumpe nizanmpe \p \v 11 Ɲyɛ numɛ, mii cìnmpyiibii, yii pyi funntange e. Nde li sí yii pyi yii ndìre le Kile kuni i ke, yii a lire pyi. Yii a màban leni yiye e. Yii yii sɔ̀nŋɔre pyi niŋkin, yii i yyeɲiŋke yaha ku pyi yii ná yiye shwɔhɔl'e. Lire ká mpyi, Kileŋi u maha tàange ná yyeɲiŋke kaan ke, uru sí n‑pyi ná yii e. \v 12 Yii a cìnmpworogo fwùŋi kaan yiy'á ná funɲcɛnŋi i. Kile wuubii pi ɲyɛ naha ke, pire pun'à yii shɛ́ɛre. \v 13 Wuu Kafooŋi Yesu \w Kirisita\w* u ɲwɔ yii na, tàange ku ɲyɛ Kile e ke, kuru ku pyi yii ná yiye shwɔhɔl'e, yii i mpyi \w Kile Munaani\w* wwoɲɛɛge e.