\id 1TI Supyire \ide UTF-8 \h 1 TIMƆTI \toc1 Poli à lɛtɛrɛŋi niɲcyiiŋi ŋgemu tun Timɔti á ke \toc2 1 Timɔti \toc3 1TI \mt1 Poli à lɛtɛrɛŋi niɲcyiiŋi ŋgemu tun Timɔti á ke \mt2 Mpe yii à yaa yii cè mà jwo yii jyè lɛtɛrɛŋi funŋɔ jwumpe e ke \ip Poli u à ŋge lɛtɛrɛŋi tun Timɔti á. Timɔti tuŋi na mpyi Girɛki. U nuŋi sí ɲyɛ Yahutu, uru Yahutucwoŋi mpyi a pa uye kan Yesu á. \ip Ɲyɛ tèni i Poli à Jwumpe Nintanmpe jwo Azi kùluni shiinbil'á ke, u ná Timɔti à piye ɲya. Lire pyiŋkanni na pi à jyè piye e. Mà Poli yaha Kile jwumpe ɲjwuŋi na, tooyo niɲyahay'e Timɔti mpyi maha ŋkàre ná u e. Dánafeebii kuruɲyi kani li mpyi a Poli funŋɔ pɛn ke, u mpyi maha Timɔti tunni pire dánafeebil'á. Mà Timɔti yaha Kile jwumpe ɲjwuŋi na Efese kànhe e, Poli à ŋge lɛtɛrɛŋi niɲcyiiŋi tùugo u á maa kapyaa sicyɛɛre cya u á. \imi U à yi jwo u á na cyelentiibii kafinivinibii pi ɲyɛ na Kile jwumpe labali na yu Efese kànhe yaha kurugo ke, na Timɔti u yi jwo dánafeebil'á na pi àha ntaha pire ɲwɔh'i mɛ, na pi Kile kuni ɲyɛ sèe mɛ. Pi maha jwo na diɲyɛŋi yaayi pun'à pi, na ŋgemu la ká mpyi si shwɔ yire yapiyi na ke, urufol'à yaa u a yalyire ná yabyɛɛre tà fún, urufoo mú sí ɲyɛ a yaa u fúru pyi mɛ. Ŋka Poli à jwo na yaayi Kile à dá diɲyɛŋi i ke, yire pun'à ɲwɔ. \imi U à Kile pèeŋkanni jwo u á. \imi Pyiŋkanni na dánafeebii kacwɔnribil'à yaa pi pyi ke, Poli à lire jwo u á mú. \imi Timɔti na mpyi cyelentu nàɲjiibile. Lire kurugo yɛrɛŋkanni na u à yaa u a dánafeebii yɛrɛge ke, Poli à lire kuni le u taan. \c 1 \s1 Poli à Timɔti shɛ́ɛre \p \v 1 Mii Poli u ɲyɛ Yesu \w Kirisita\w* tùnntunŋɔ mà tàanna ná wuu shwofooŋi Kile tùnnture e ná Yesu Kirisita, wuu sɔ̀nŋɔre tatahage e ke, \v 2 mii u à ŋge lɛtɛrɛŋi tun mu á, Timɔti, mu u ɲyɛ mii jyaŋi sèesee wuŋi mà tàanna ná Kile kuni i. Wuu Tuŋi Kile ná wuu Kafooŋi Yesu Kirisita pi ɲwɔ ma na, pi i ɲùɲaara ta ma na, pi i yyeɲiŋke kan ma á. \s1 Poli à cyelentiibii kafinivinibii kyaa jwo Timɔti á \p \v 3 Bà mii à yi jwo a waha mu á, mii niŋkareŋi Masedoni kùluni i mɛ, mu à yaa mu u ntɛ̀ɛn Efese kànhe e, cyelentiibii pi ɲyɛ na Kile Jwumpe labali na yu ke, maa pi sige lire na. \v 4 Yi jwo pi á na pi àha piye pwɔ jwuɲjyempe laaga baa wumpe ná pi à fworo tulyeyi ɲjemu i ke, yire sìifeebii mɛyi nàkaante laaga baa woore niŋkwombaare na mɛ. Cyire karigii maha nàkaante ɲyahage, cyi ɲyɛ a yyaha tíi ná Kile ɲyii wuuni i mɛ, wuu maha lire ndemu cè u kuni cye kurugo ke. \v 5 Kuru yɛrɛge ɲùŋke ku ɲyɛ pi á, bà pi si mpyi si pi shinɲɛɛbii kyaa táan piy'á ná zòvyinre ná funɲcɛnŋke ná dániyaŋi sèe wuŋi i mɛ. \v 6 Ŋka pìi na ɲyɛ wani, pir'à kàntugo wà lire kun'á, maa ŋkwôro na jwumpe laaga baa wumpe kanni yu. \v 7 Pi la ɲyɛ si mpyi \w Kile Saliyaŋi cyelentii\w*, mà li ta jwumpe pi ɲyɛ na yu ke, pi ɲyɛ a puru yyaha cè mɛ. Pi à piye pwɔ maa sùpyire kâlali ndemu na ke, pi ɲyɛ a lire cè mɛ. \p \v 8 Kile \w Saliyaŋi\w* wi ke, wuu à li cè na u à ɲwɔ, ŋka fo sùpyire ká a ŋkâlali u na na ɲwɔge. \v 9 Wuu à li cè mú na uru Saliyaŋi ɲyɛ a tìŋɛ shintiibii kurugo mɛ, ŋka u à tìŋɛ shinpiibii kurugo. Mpii pi à ɲùŋɔ kyán Kile na ke, mpii pi ɲyɛ pi ɲyɛ na fyáge Kile na mɛ, ná kapimpyiibii, Kile à Saliyaŋi tìŋɛ pire mpii puni mɛɛ na. Mpii pi ɲyɛ pi ɲyɛ na Kile pêre mú mɛ, ná Kile mɛkɛɛgɛ feebii ná mpii pi à pi sifeebii cùmu lemɛ pi ke\f + \fr 1:9 \fr*\ft Pìi maha jwo: «ná mpii pi maha pi sifeebii bùu ke».\ft*\f*, ná supyiboompii, Kile à u Saliyaŋi tìŋɛ pire puni mɛɛ na, \v 10 ná jacwoobii ná nàmbaabii pi maha wwùu ná piye e ke, ná mpii pi maha sùpyire cwôre na mpɛ́rɛli ke, ná kafinivinibii ná mpii pi maha ŋkâre Kile na laaga baa ke, ná kyaa maha kyaa l'à kàntugo wà kàlaŋi niɲcɛnŋ'á ke, Kile à Saliyaŋi tìŋɛ cyire karigii puni pyifeebii mɛɛ na. \v 11 Uru kàlaŋi niɲcɛnŋi na nta Jwumpe Nintanmpe e, mpe p'à Kile pèente cyêe wuu na ke. Kileŋi u ɲyɛ yyeɲiŋke kanfooŋi ke, uru u à mpe jwumpe kan mii á. \s1 Poli à fwù kan Kile á, ɲaha na yɛ Kile à ɲwɔ u na maa u shwɔ \p \v 12 Mii à fwù kan wuu Kafooŋi Yesu \w Kirisita\w* á, ɲaha na yɛ u à cyɛge taha mii na, maa mii pyi u báarapyi, maa fànha kan mii á uru báaraŋi mɛɛ na. \v 13 Mà li ta tèecyiini i, mii mpyi na u mɛge kɛ̀ɛge, mpii pi à dá u na ke, marii pire kyérege, marii pi cyere mú. Ŋka Kile à ɲùɲaara ta mii na, ɲaha na yɛ mii mpyi na cyire karigii pyi cyi ɲcèmbaaŋi funŋke e, mii mpyi na sàha ŋkwɔ̀ a dá Yesu na mɛ. \v 14 Ŋka wuu Kafooŋi Kile à ɲwɔ mii na sèe sèl'e, maa mii tɛ̀gɛ, ka mii i dá Yesu Kirisita na, maa u kyaa táan nay'á. \v 15 Mpe jwumpe na ɲyɛ kaɲyɛɛ, sùpyire pun'à yaa ti ɲɛɛ pu na: Yesu Kirisita à pa diɲyɛŋi i si kapimpyiibii yige pi \w kapegigi\w*l'e. Pire kapimpyiibil'e, mii wogigii cyi à pi pi puni wogigii na. \v 16 Ŋka Yesu Kirisita à ɲùɲaara ta mii na, mii u mpyi kapimpyiibii puni nimpiŋi ke, lire nde cye kurugo, u à u lùtaanni cyêe sùpyire na. U à tire yyecyeente pyi sùpyir'á, nte ti sí n‑pa dá u na si shìŋi niŋkwombaaŋi ta ke. \v 17 Pèente ti taha saanrefoo Kile na tèrigii puni i, uru u ɲyɛ ɲyii na tèrigii puni i ke, sùpya ɲyɛ na u ɲaa mɛ; uru u ɲyɛ Kileŋi niŋkinŋi fo tèekwombaa. Amiina! \s1 Poli à Timɔti yɛrɛ na u uye pwɔ Kile kuni na \p \v 18 Mii jyaŋi Timɔti, mii à nte tùnnture jwo mu á mà tàanna ná Kile tùnntunmpii pìi jwum'i, mpe p'à fyânha a jwo mu kyaa na ke. Zhìŋi mu ɲyɛ na leni bà sùpyire si mpyi si kàlaŋi sèe wuŋi ta mɛ, puru jwumpe pu fànha kan ma á lire zhìleni na. \v 19 Maye pwɔ Kile kuni ɲaaraŋi na ná funɲcɛnŋ'i. Kuru funɲcɛnŋk'à pìi kùuŋɔ, ka pi Kile kuni ɲaaraŋi si yyére shwɔhɔl'e, mu à jwo bakwɔɔgɔ k'à fûru maa ntîge lwɔhe ɲwɔh'i. \v 20 Nàmbaa shuunni na ɲyɛ pire e, Imɛnɛ ná Alɛzandiri, mii à pire yaha Sitaanniŋi á, pi i ŋkyaala, bà pi si mpyi pi àha núru raa Kile mɛge kɛ̀ɛge mɛ. \c 2 \s1 Dánafeebil'à yaa pi a Kile ɲáare sùpyire puni kurugo \p \v 1 Ɲyɛ yaage niɲcyiige mii ɲyɛ na ɲcaa dánafeebil'á ke, kuru ku ɲyɛ ŋke: yii a Kileɲareyi niɲcɛnɲyi shiŋi puni pyi, yii raa u ɲáare sùpyire puni kyaa na, yii raa fwù kaan u á ti puni kurugo. \v 2 Yii a Kile ɲáare saanbii ná shinbwoobii puni kurugo, bà wuu si mpyi si ntɛ̀ɛn yyeɲiŋke ná fɛrɛmpe e, s'a Kile pêre ná ɲaaraŋkanna niɲcɛnn'i mɛ. \v 3 Lire l'à ɲwɔ, lire mú l'à táan wuu Shwofooŋi Kile á. \v 4 U la ɲyɛ sùpyire puni si shwɔ, ti i sèeŋi cè. \v 5 Ɲaha kurugo yɛ Kile na ɲyɛ niŋkin, sìsuruleŋɛ niŋkin mú u ɲyɛ u ná sùpyire puni shwɔhɔl'e, sùpya u ɲyɛ u wi, Yesu \w Kirisita\w* kyaa li. \v 6 U à uye kan mà pyi sùpyire puni ɲùŋgwulwɔrɔ ti \w kapegigi\w*l'e. Kile ɲyii tèn'à nɔ ke, u à lire pyi si li cyêe sùpyire na na uru la ɲyɛ ti i shwɔ. \p \v 7 Puru jwumpe ɲjwuŋi kurugo, Kile à mii Poli tìŋ'a pyi u tùnntunŋɔ. Mii ɲyɛ a finɛ mɛ, sèe u ɲyɛ u wi, \w supyishiŋi sanŋi\w* u ɲyɛ u ɲyɛ \w Yahutuu\w* mɛ, Kile à mii tun na mii u sà a pire taanni u kuni ɲaaraŋkanni na, lire kuni li ɲyɛ sèeŋi. \s1 Pyiŋkanni na nàmbaabii ná cyeebil'à yaa pi a Kile kuni ɲaare ke \p \v 8 Ɲyɛ cyaga maha cyag'e dánafeebii na bínnini ke, mii la ɲyɛ nàmbaabii pi a pi cyeyi yîrige, pi raa Kile ɲáare ná zòvyinre e, lùyirili ná jwuɲyahama baa. \p \v 9 Mii la mú ɲyɛ cyeebii pi pi vàanɲyi nindeyi cè. Pi à yaa pi a vàanya leni ɲjemu yi ɲyɛ yi sì pi ɲjini faha mɛ. Pi ɲyɛ a yaa pi a ɲùɲyi pwu sùpyire s'a pi cyêre kampyahii na mɛ, pi ɲyɛ a yaa pi a vàanɲyi loŋgara wuyi ná pùcyage yaayi loŋgara wuyi leni mɛ, mu à jwo sɛɛnŋi wuyi ná ŋkèeɲcurigii loŋgara wogigii. \v 10 Ŋka pi pùcyage yaleer'à yaa ti pyi kacɛnmpyiini, ceewe maha ceewe u ɲyɛ na Kile pêre ke, amuni u à yaa u pyi. \v 11 Mà bâra lire na, cyeebii ká mpyi Kile Jwumpe tajwuge e, pi à yaa pi tɛ̀ɛn tanuge e, pi raa pu núru pi raa ɲaare pi a ntàanni ná p'e. \v 12 Mii ɲyɛ a ɲɛɛ ceewe u a sùpyire kâlali na cyeebii ɲyɛ nàmbaabii ɲùŋɔ na mɛ, u à yaa u tɛ̀ɛn tanuge e\f + \fr 2:12 \fr*\ft Pìi maha jwo: «Mii la ɲyɛ cyeebii pi pyi nàmbaabii cyelentii, lire ɲyɛ mɛ pi pyi nàmbaabii ɲùŋɔ na mɛ. Pi aha mpyi Kile jwumpe tajwuge e pi a yaa pi fyâha, pi raa núru.»\ft*\f*. \v 13 Lire kajwuuni li ɲyɛ, Kile à Adama dá yyecyiige na, lire ɲwɔhɔ na maa Awa dá. \v 14 Adama bà Sitaanniŋi à ɲwɔ fáanŋa yyecyiige na mɛ, ŋka ceeŋi u à fyânha a ɲwɔ fáanŋa, ka u u Kile ɲwɔmɛɛni yaha. \v 15 Ceeŋi pyìisini sì n‑jà u pyi u pɔ̂ɔn u nùmpanŋke e mɛ, li tɛgɛni li ɲyɛ u kwôro Kile kuni i ná tàange ná tufeempe e, u uye pɛ̀rɛge cè. \c 3 \s1 Dánafeebii kuruŋke kàanmucyafeebii kani \p \v 1 Mpe jwumpe na ɲyɛ kaɲyɛɛ: ŋgemu la ká mpyi si mpyi dánafeebii kuruŋke kà kàanmucyafoo ke, urufoo la na ɲyɛ si kyaa niɲcɛnnɛ pyi. \v 2 Dánafeebii kuruŋke kàanmucyafooŋ'à yaa u pyi sùpya, tìgire cyaga ɲyɛ ŋgemu na mɛ, u à yaa u kúu u cwoŋi na\f + \fr 3:2 \fr*\ft Pìi maha jwo: «u à yaa u pyi ceewe niŋkin poo.»\ft*\f*, u u uye pɛ̀rɛge cè, u ɲyɛ a yaa u kyaa pyi a tòro li tɛgɛni taan mɛ, u à yaa u pyi sùpya ŋgemu u à tíi ke, u à yaa u pyi nàmpɔnmarawa, u u jà u a sùpyire kâlali u a ɲwɔge Kile kuni ɲaaraŋkanni na. \v 3 U ɲyɛ a yaa u pyi sinmbya mɛ, u mú ɲyɛ a yaa u pyi supyikyanga mɛ, ŋka u à yaa u pyi ɲùmpiŋɛfoo. U ɲyɛ a yaa u pyi kàshikwɔn mɛ, u múnaani mú ɲyɛ a yaa li lwɔ́ a pwɔ nàfuuŋi na mɛ. \v 4 U à yaa u jà u pyɛngɛ shiinbii cùŋkanni na, u pyìibii s'a u pêre sèl'e. \v 5 Yire kajwuuni li ɲyɛ, ŋgemu u ɲyɛ u ɲyɛ a jà u pyɛngɛ shiinbii cùŋkanni na mɛ, di urufoo sí n‑jà Kile dánafeebii kuruŋke yyaha cû n‑jwo yɛ? \v 6 U mú ɲyɛ a yaa u pyi sùpya niɲjyivɔnŋɔ Kile kuni i mɛ, lire ɲùŋke ku ɲyɛ u àha ŋkwɔ̀ uye pêe, Kile si ŋkwɔ̀ a u cɛ̂ɛgɛ bà u à Sitaanniŋi cɛ̂ɛgɛ mɛ. \v 7 Mpii pi ɲyɛ pi ɲyɛ Kile kuni i ná yii e mɛ, dánafeebii kuruŋke kàanmucyafooŋi mú à yaa u pyi ná mɛtange e pire shwɔhɔl'e, bà sùpyire si mpyi t'àha bú u ɲjini faha, u u ɲcwo Sitaanniŋi kànhaŋke e mɛ. \s1 Dánafeebii kuruŋke tɛgɛfeebii kani \p \v 8 Ɲyɛ dánafeebii kuruŋke tɛgɛfeebil'à yaa pi pyi mɛtangafee, pi ɲyɛ a yaa pi pyi ɲwɔmyahigii shuunni jwufee mɛ, pi ɲyɛ a yaa pi pyi sinmbyaa mɛ, pi ɲyɛ a yaa pi a nàfuuŋi caa cyaŋkanna nimpii na mɛ. \v 9 Kuni i Kile à wuu le, ná li mpyi a ŋwɔhɔ tèecyiini i ke, pi à yaa pi a lire kuni ɲaare ná funvyinge e. \v 10 Pi à yaa pi kàanmucya sèl'e kampyi tìgire cyaga ɲyɛ pi na mɛ, pi i nta pi a uru báaraŋi pyi. \p \v 11 Cyeebii mú à yaa pi pyi mɛtangafee, pi ɲyɛ a yaa pi a sùpyire sannte mɛyi kɛ̀ɛge mɛ, pi à yaa pi piye pɛ̀rɛge cè, pi à yaa pi pyi dánasupyii karigii puni i. \v 12 Dánafeebii kuruŋke tɛgɛfooŋ'à yaa u kúu u cwoŋi na\f + \fr 3:12 \fr*\ft Pìi maha jwo: «Dánafeebii kuruŋke tɛgɛfooŋ'à yaa u pyi ceewe niŋkin poo.»\ft*\f*, u à yaa u jà u pyìibii ná u pyɛngɛ shiinbii puni cùŋkanni na. \v 13 Mpii pi ɲyɛ na uru báaraŋi pyi na ɲwɔge ke, pire sí n‑kêe. Pi sí raa pi báaraŋi pyi fyagara baa Kile kuni i, Yesu \w Kirisita\w* wwoɲɛɛge e. \s1 Yaaga maha yaaga Kile à dá ke, yire pun'à ɲwɔ \p \v 14 Mii na sɔ̂nŋi, li sì mɔ mɛ, mii sí n‑kàre mu yyére, ŋka mii sí ɲcyii karigii sémɛ si ntun mu á. \v 15 Mii mɛ́ɛ ká mpyi mii ɲyɛ a wyɛ̀r'a nɔ mu yyére mɛ, mu sí li cè ŋge lɛtɛrɛŋi cye kurugo, pyiŋkanni na Kile bage shiinbil'à yaa pi a Kile kuni ɲaare ke. Kuru bage shiinbii pi ɲyɛ Kile ɲyii wuŋi dánafeebii kuruŋke, pire pi à kàlaŋi sèe wuŋi cwɔhɔ cinɲjo ná cinŋkunŋɔ fiige. \p \v 16 Sèe wi, kani li mpyi a ŋwɔhɔ Kile kuni i ke, li mpyi a pêe sèe sèl'e, sùpya sì n‑sìi n‑jà nàkaana pyi lire e mɛ: \q1 \w Kirisita\w* à uye pyi sùpya, maa uye cyêe sùpyire na, \q1 \w Kile Munaani\w* à li cyêe na u à tíi, \q1 \w Kile mɛ̀lɛkɛɛbi\w*l'à u ɲya. \q1 U kyal'à jwo supyishiŋi pun'á, \q1 Diɲyɛŋi cyeyi puni i, pìl'à dá u na, \q1 Kile à u lwɔ́ a kàre nìɲyiŋi na maa u pêe. \c 4 \p \v 1 Ɲyɛ \w Kile Munaani\w* à yi fíniŋ'a jwo wuu á na diɲyɛŋi tèekwooni ká byanhara, pìi sí kàntugo wà Kile kun'á, si ntaha kafinivinibii pìi ɲwɔh'i, mpii pi ɲyɛ na sùpyire wurugo ke, pire u kàlaŋi s'à fworo jínabil'e. \v 2 Pire cyelentiibii na ɲyɛ kafinivinimii, pi à fyìnmɛ tò wwomɔ na, pi saha sì n‑jà sèeŋi cè n‑wwû kafinare e mɛ. \v 3 Pire cyelentiibii maha sùpyire kâlali na fúruŋi ɲyɛ a ɲwɔ mɛ, na yalyire shiŋi puni ɲyɛ a yaa t'a lyî mɛ, mà li ta Kile u à yalyire puni dá. U la ɲyɛ mpii pi à dá uru na maa sèeŋi cè ke, pi fwù kan ur'á pi i ti lyî. \v 4 Yaaga maha yaaga Kile à dá ke, yire pun'à ɲwɔ, wuu ɲyɛ a yaa wuu cyé yaaga na mɛ, ŋka wuu à yaa wuu fwù kan u á yaayi puni kurugo. \v 5 Wuu à li cè Kile Jwumpe cye kurugo na wuu aha fwù kan u á yaayi ɲjemu kurugo ke, yire maha \w fíniŋɛ\w*. \s1 Yesu Kirisita báarapyiŋi niɲcɛnŋi \p \v 6 Mu à yaa mu u ɲcyii karigii yyaha jwo dánafeebil'á, lire e mu sí n‑pyi Yesu \w Kirisita\w* báarapyi niɲcɛnŋɛ ŋgemu u na uye ɲwɔ caa ná kàlaŋi niɲcɛnŋi i Kile kuni i ke. \v 7 Ma hà raa jwuɲjyempe laaga baa wumpe núru mɛ, pu ɲyɛ a fworo Kile e mɛ. Ta maye taanni Kile yyaha fyagare na. \q1 \v 8 Mà cyeere taanna karigii cyìi na, lir'à ɲwɔ, \q1 ŋka mà maye taanna Kile yyaha fyagare na, \q1 lire tɔ̀ɔnŋ'à pêe sèl'e \q1 ɲaha na yɛ Kile à ɲwɔmɛɛni lwɔ́ wuu á na \q1 uru yyaha fyagare sí wuu niɲjaaŋi ná wuu nùmpanŋke ɲwɔ. \p \v 9 Puru na ɲyɛ sèe, sùpyire pun'à yaa ti ɲɛɛ uru sèeŋi na. \v 10 Ɲyɛ lire kurugo wuu na báaraŋi pyi, marii zhìŋi leni, ɲaha na yɛ wuu à wuye tíiŋɛ Kileŋi ɲyii wuŋi na, uru u ɲyɛ sùpyire puni Shwofooŋi, ŋka mpii pi à dá Yesu Kirisita na ke, pire wuuni l'à lyɛ. \v 11 Mu à yaa mu u cyire karigii yyaha jwo pi á sèl'e maa pi taanna cyi na. \p \v 12 Mu ɲaaraŋkanni niɲcɛnni l'à yaa li sùpyire sige t'àha bú ŋkwɔ̀ mu wíi ɲcwô na mu na ɲyɛ nàŋkocyaawa mɛ. Mu a yaa mu u ma jwuŋkanni ná ma ɲaaraŋkanni ná ma ntàannamagare ná ma dániyaŋi ná ma zòvyinre cyêe dánafeebii na, bà pi si mpyi si mu pyiŋkanni lwɔ́ cyire karigii puni i mɛ. \p \v 13 Mà jwo mii u nɔ mu yyére ke, maye waha Kile Jwumpe Semɛŋi ŋkàlaŋi na sùpyir'á, maa u jwumpe yyaha jwo pi á, bà pi si mpyi si ntaha pu fye e mɛ. \v 14 Kile tùnnture ntemu t'à jwo mu kyaa na, ka dánafeebii kacwɔnribii si pi cyeyi taha mu ɲùŋke na, ka mu u Kile màkange ŋkemu ta u báaraŋi mɛɛ na ke, ma hà cye láha kuru na mɛ. \p \v 15 Maye waha maa cyire karigii pyi ná ma fànhe puni i, bà sùpyire si mpyi si ɲcè na mu na sì yyaha na Kile kuni i mɛ. \v 16 Ma ɲaaraŋkanni kàanmucya. Kàlaŋi mu ɲyɛ na ŋkaan sùpyir'á ke, maa uru kàanmucya mú. Maye pwɔ cyire karigii na tèrigii puni i. Lire ká mpyi, mu yabiliŋi sí n‑shwɔ, mpii pi ɲyɛ na mu jwumpe núru ke, pire mú sí n‑shwɔ mu cye kurugo. \c 5 \s1 Yɛrɛŋkanni na Timɔti à yaa u a dánafeebii yɛrɛge ke \p \v 1 Ma hà raa jwuɲjwumbaama yu nàŋkolyeebii na mɛ, ŋka ta pi yɛrɛge ná lùtaanni i mu à jwo mu tii pi. Lire pyiŋkanni na mú, ta nàɲjiibii yɛrɛge mu à jwo mu cìnmpyii. \v 2 Ciɲjyeebii pi ke, ta pire yɛrɛge mu à jwo mu nɛɛ pi. Cipyire mú ti ke, ta tire yɛrɛge mu à jwo ma cìnmpyicyee, ŋka ná zòvyinre e. \s1 Leŋkwucyeebii pi à yaa ná ntɛ̀gɛŋi i ke \p \v 3 Tɛgɛfee ɲyɛ leŋkwucyeebii mpiimu na mɛ, pire pi à yaa ná ntɛ̀gɛŋi i. \v 4 Ŋka pyìi, lire ɲyɛ mɛ ɲampyire ká mpyi leŋkwucwoŋi ŋgemu á ke, pir'à yaa pi Kile yyaha fyagare ntaanniŋi sìi pi pyɛnyi na, pi i pi sifeebii tugure lwɔ́, bà pi sifeebil'à fyânha a pi woore lwɔ́ mɛ. Lire l'à táan Kile á. \v 5 Leŋkwucwoŋi u ɲyɛ uye kanni na, ná sùpya ɲyɛ u á, ŋgemu u sí u tugure lwɔ́ mɛ, ur'à Kile pyi u cyɛge tatahage, marii u ɲáare pìlaga bâra canŋa na, bà Kile si mpyi si u tɛ̀gɛ mɛ. \v 6 Ŋka leŋkwucwoŋi u ɲyɛ mayaare e ke, uru niŋkwuŋi u ɲyɛ, ali mà li ta u ɲyɛ ɲyii na. \v 7 Ta dánafeebii kâlali ɲcyii karigii na, bà pi si mpyi s'a cyi kuni ɲaare, si mpyi tìgire cyaga baa mɛ. \v 8 Shin maha shin à yaa u u cìnmpyiibii tugure lwɔ́, ŋka u pyɛngɛ shiinbii wuuni l'à lyɛ. Ŋgemu ká mpyi u ɲyɛ a lire pyi mɛ, urufol'à fworo Kile kuni i feefee. Kilecembaabii mú bá à pwɔ́rɔ urufoo na. \p \v 9 Leŋkwucyeebii pi à nɔ yyee beetaanre (60) na ke, l'aha nta pi mpyi a kúu pi nàmbaabii na, pire mpii mɛyi y'à yaa y'a sémɛni dánafeebii s'a pire tɛ̀re. \v 10 Pi à yaa pi pyi mɛtangafee pi kacɛnŋkii cye kurugo, pi à yaa pi ta pi à pi pyìibii byé byíŋkanna niɲcɛnnɛ na, pi à yaa pi ta pi à nàmpwuun mâra, maa dánafeebii tooyi jyé mú\f + \fr 5:10 \fr*\ft Lire tèni i, nàmpɔnŋɔ n'a mpyi a pa mu yyére, mu mpyi maha biliŋi wà pyi u à u tooyi jyé. Lire na mpyi bilibii kapyii.\ft*\f*, pi à yaa pi ta pi à kanhamafeebii pìi tɛ̀gɛ, pi à yaa pi ta pi à kacɛnŋkii shiŋi puni pyi. Ɲyɛ leŋkwucyeebii pi ɲyɛ amuni ke, pire mɛyi y'à yaa y'a sémɛni. \p \v 11-12 Ŋka leŋkwucyeebii pi ɲyɛ cipyire ke, ma hà raa pire mɛyi sémɛni mɛ. Shwɔhɔl'e nàmbajyiini lage sí n‑pa pi ta. Lire ká mpyi, ɲwɔmɛɛni pi maha lwɔ́, na pire sí raa báare \w Kirisita\w* kann'á ke, pi sí lire kɛ̀ɛge si kàntugo wà u á. \v 13 Mà bâra lire na, mu aha a pi mɛyi sémɛni, pi sí n‑pyi sàafee s'a ɲaare pyɛnyi ná yiye shwɔhɔl'e laaga baa, là mpyimbaa. Lire kanni bà mɛ, pi sí n‑pyi jwuɲyahamafee, s'a pi ɲwɔyi leni sùpyire sannte jwumpe e, s'a jwuɲjwumbaampe yu mú. \v 14 Lire kurugo mii la ɲyɛ leŋkwucipyire ti nàmbaya jyè\f + \fr 5:14 \fr*\ft Lire tɛɛnni i, wà fànha mpyi leŋkwucyeebii na mɛ. U pooŋi kwuŋkwooni kàntugo, cyage k'à táan u á ke, u mpyi maha sà nàmbage lèŋɛ wani.\ft*\f*, pi i pyìi si, pi i yákili yaha pi pyɛnyi na sèl'e, bà wuu zàmpɛɛnbii si mpyi pi àha ŋkwɔ̀ tìgire cyaga ta wuu na mɛ. \v 15 Mii na mpe jwumpe yu ɲaha na yɛ leŋkwucipyire tà à kàntugo wà Kile kun'á mà kwɔ̀, maa ntaha Sitaanniŋi ɲwɔh'i. \v 16 Dánafeebii shwɔhɔl'e, ceeŋi wà cìnmpyicyee ká mpyi leŋkwucyee, ur'à yaa u pi tugure lwɔ́, leŋkwucyeebii pi ɲyɛ piye kanni na ke, bà dánafeebii kuruŋke si mpyi si jà ɲjyére ná pire e mɛ. \s1 Dánafeebil'à yaa pi a pi kacwɔnribii pêre \p \v 17 Dánafeebii kacwɔnribii pi ɲyɛ na pi báaraŋi pyi na ɲwɔge ke, pire pi à yaa ná pèente e, yii yaha pire na sèl'e, mpiimu bá pi à piye pwɔ Kile jwumpe ɲjwuŋi na ke, pire kaɲyɛɛ na. \v 18 Ɲaha kurugo yɛ y'à jwo Kile Jwumpe Semɛŋi i na:\fig Nìiyi na sùmaŋi bwùun|src="WA04013b.tif" size="span" ref="1 Timɔti 5.18"\fig* \q1 «Mu aha a sùmaŋi bwùun ná nìiyi i si u pyàŋi wwû, mu ɲyɛ a yaa mu u yi ɲwɔyi pwɔ mɛ\f + \fr 5:18 \fr*\ft Duterenɔmu 25.4\ft*\f*.» \p Yi mú à jwo Kile Jwumpe Semɛŋi i na: \q1 «Báarapyiŋ'à yaa ná u sàraŋi i\f + \fr 5:18 \fr*\ft Levitiki 19.13; Duterenɔmu 24.14-15\ft*\f*.» \s1 Nde Timɔti à yaa u pyi wà ha dánafeebii kacwɔnrɔŋi wà cɛ̂ɛge u á ke \p \v 19 Wà ha dánafeebii kacwɔnrɔŋi wà cɛ̂ɛge kani là na, ná shiin shuunni taanre ɲyɛ a lire kani ɲya maa li jwo mu á mɛ, ma hà ndá li na mɛ. \v 20 Kacwɔnribii pi ɲyɛ na \w kapegigii\w* pyi ke, pire yɛrɛ pi sanmpii ɲyii na, bà pire mú si mpyi s'a fyáge si kàntugo wà kapegigii na mɛ. \v 21 Mii sí yi jwo n‑waha mu á, Kile ná Yesu \w Kirisita\w* ná u mɛ̀lɛkɛɛbii niɲcwɔnribii ɲyii na, na mu à yaa mu u maye waha maa ɲcyii karigii puni pyi. Mu à yaa mu u sùpyire puni cû cùŋkanna niŋkin na, ma hà sùpya pwɔ́ɔŋɔ sùpya na mɛ. \p \v 22 Ma hà funŋke wyɛ̀ɛŋɛ si ma cyeyi taha sùpya ɲùŋɔ na si u pyi dánafeebii kacwɔnrɔwɔ mɛ. Shinŋi u ɲyɛ na kapegigii pyi ke, ma hà ŋgwɔ̀ ná urufol'e mɛ, mu à yaa mu u pyi ná zòvyinre e tèrigii puni i. \p \v 23 Ma hà raa lùtiige kanni byii mɛ, ta ɛrɛzɛn sinmpe nimbilere byii ma funɲjaŋke kurugo, bà mu si mpyi si ɲcùuŋɔ mɛ, ɲaha na yɛ mu ɲyɛ na ɲcùuŋi na ntahali mɛ. \p \v 24 Pìi na ɲyɛ wani, pi kapegigii maha ɲcè, mà li ta wà sàha ŋkwɔ̀ a pi yíbe mɛ. Pìi wogii sí na ɲyɛ wani cyire maha ɲcè pi yíbeŋkwooni kàntugo na. \v 25 Amuni li mú ɲyɛ kacɛnŋkii ɲyɛ na jà a ŋwɔhɔ mɛ, cyi maha ɲaa. Cyìi mɛ́ɛ ká mpyi cyi sàha ŋkwɔ̀ na ɲaa mɛ, cyire sì n‑kwôro ɲcèmbaa mɛ. \c 6 \s1 Dánafeebii pi ɲyɛ bilere e ke, pir'à yaa pi a pi ɲùŋufeebii pêre \p \v 1 Bilibil'à yaa pi a pi ɲùŋufeebii pêre, bà sùpyire si mpyi t'àha raa Kile mɛge kɛ̀ɛge, si wuu kàlaŋi pyi laaga baa mɛ. \v 2 Pi ɲyɛ a yaa pi a pi ɲùŋufeebii ɲwɔ kwùun, na pire na ɲyɛ cìnmpyii mà tàanna ná Kile kuni i mɛ. Ŋka pi bá à yaa pi a báare pi á sèl'e, ɲaha kurugo yɛ mpiimu á pi ɲyɛ na báare ke, pire na ɲyɛ ntàannamadanafee. \p Cyire karigii jwo a waha dánafeebil'á. \s1 Cyelentiibii kafinivinibii ná nàfuuŋi kani \p \v 3 Wà ha a kàlaŋi wabɛrɛ kaan sùpyir'á ŋgemu u à kàntugo wà wuu Kafooŋi Yesu \w Kirisita\w* kàlaŋi niɲcɛnŋi ná Kile kun'á ke, \v 4 urufoo na uye pêre tawage e, u ɲyɛ a yafyin cè mɛ. Jwuɲyahamafoo u ɲyɛ u wi. U maha kàshige kwùun jwumpe laaga baa wumpe ɲùŋɔ taan, cyire karigii maha ma ná yiɲcyɛge ná yoge ná cyàhigii ná sɔ̀nŋɔpeere \v 5 ná nàkaante tɛgɛlɛ baa woore e sùpyire shwɔhɔl'e. Pire cyelentiibii funɲyi ɲyɛ a ɲwɔ mɛ, pi ɲyɛ na sèeŋi ɲaa sahaŋki mɛ. Pi na sɔ̂nŋi na Kile kuni na ɲyɛ nàfuutakuro. \p \v 6 Sèeŋi na, Kile kuni na ɲyɛ nàfuu li ɲaarafeebil'á, ná pi cyeyaay'à pi funɲyi ɲíŋɛ. \v 7 Wuu canzege, wuu ɲyɛ a pa ná yafyin i mɛ, wuu canŋkwuge wuu mú sì n‑kàre ná yafyin i mɛ. \v 8 Lire e yalyire ná vàanɲyi ká mpyi wuu á, yir'à yaa yi wuu funɲyi ɲíŋɛ. \v 9 Mpiimu la ku ɲyɛ si mpyi nàfuufee ke, pire maha piye le \w kapegigii\w* ɲwɔge e. Sitaanniŋi maha pi cû bà yatɔɔgɔ maha ɲcû kànhaŋa na mɛ. Pi ɲyii karigii nimpegigii ná laaga baa wogigii cyi maha pi wuuni kɛ̀ɛgɛ feefee. \v 10 Ɲaha kurugo yɛ nàfuuŋi lage ku maha kapegigii shiŋi puni sini, u lag'à pìi ta, ka pi i fworo Kile kuni i, maa piye le kyaage e. \s1 Poli à Timɔti yɛrɛ \p \v 11 Ŋka Timɔti, mu u ɲyɛ Kile sùpya ke, laaga tɔɔn cyire karigii puni na, ma a maye waha katiigii mpyiŋi na Kile yyahe taan. Fànha le ma a maye pwɔ Kile na, ma a mpyi dánasupya, ma a ma shinɲɛɛbii kyaa táan may'á sèl'e, ma a maye waha Kile kuni ɲaaraŋi i, ma a mpyi ɲùmpiŋɛfoo. \v 12 Ta Kile kuni zhìŋi niɲcɛnŋi leni. Shìŋi niŋkwombaaŋi ta, uru kurugo Kile à mu yyere, ka mu u uru jwumpe jwo, maa li cyêe na mu na Kile kuni ɲaare, shinɲyahara a lire kani lógo maa li ɲya. \p \v 13 Ɲyɛ mii sí yi jwo n‑waha mu á, ɲyii yaayi puni Davooŋi Kile ɲyii na ná Yesu \w Kirisita\w* ɲyii na, ŋgemu u à sèeŋi jwo Pɔnse \w Pilati\w* á ke, \v 14 mu à yaa mu u Kile tùnnture kurigii puni ɲaara. Ma hà tìgire cyaga yaha ku ta ma na mɛ, fo mà sà yaa ná Kafooŋi Yesu Kirisita cannuruge e. \v 15 U sí núru n‑pa Kile ɲyii tère e, Kileŋi u ɲyɛ yaayi puni ɲùŋɔ na ke, uru u ɲyɛ yyeɲiŋke fooŋi, kileŋi wà saha ɲyɛ uru kàntugo mɛ, uru u ɲyɛ saanbii puni Saanŋi, kafeebii puni Kafooŋi. \v 16 Uru kanni u ɲyɛ Kileŋi ɲyii wuŋi tèekwombaa; cyage e u ɲyɛ ke, kuru cyage bɛ̀ɛnmpe mpèeŋi kurugo, sùpya sì n‑jà n‑file u na mɛ, sùpya ɲyii sàha u ɲya mɛ, sùpya ɲyii mú sì n‑jà u ɲya mɛ. Pèente ná síŋi u pyi u wuyo, fo tèekwombaa. Amiina! \s1 Nde nàfuufeebil'à yaa pi pyi ke \p \v 17 Yi jwo nàfuufeebil'á na pi àha raa piye pêre si pi cyeyi taha pi nàfuuŋi na mɛ, ɲaha na yɛ nàfuuŋi na ɲyɛ yakwɔgɔ. Pi à yaa pi pi cyeyi taha Kile na, uru u sí yaayi puni kan wuu á, si wuu funɲyi ɲíŋɛ. \v 18 Yi jwo pi á na pi a kacɛnŋii niɲyahagii pyi tèrigii puni i, pi àha mpyi cyeŋgarafee mɛ, pi raa pi cyeyaayi yà kaan sùpyir'á ná funŋɔ niŋkinŋi i. \v 19 Pi aha a lire pyi, pi sí nàfuu nimbwo ta nùmpanŋa, nàfuuŋi sèe wuŋi nivwɔnhɔmbaaŋi ná shìŋi niŋkwombaaŋi. \s1 Poli yɛrɛge nizanŋke Timɔti á \p \v 20 Ɲyɛ mii jyaŋi Timɔti, tùnnture Kile à le mu cye e ke, ti cû ná ma cyeyi shuunniŋi i. Jwumpe laaga baa wumpe p'à kàntugo wà Kile kun'á ke, maye kàanmucya puru ná nàkaante ɲùŋɔ baa woore na. Pìi maha cyire karigii sɔ̂nŋi na ɲcè, mà li ta sèe bà mɛ. \v 21 Pìl'à jwo na pir'à ɲcèŋi ta amuni, mà li ta pi à fworo Kile kuni i. \p Kile u ɲwɔ yii na, u u jwó le yii á.