\id ROM - Kanasi NT [soq] -Papua New Guinea 1996 (DBL 2014) \h Rom \toc1 Rom Paul letawa sumanailala Rom bedewe waimoia mampo girumalena \toc2 Rom \mt1 Rom \mt2 Paul letawa sumanailala Rom bedewe waimoia mampo girumalena \c 1 \p \v 1 Ne ipa Paul, Keriso Iesu nolawa dewalala ita aposeliwa. God ne einenpune waaubanen me Gagalowa euda amonanteapaa baiwa. \p \v 2 Gagalo euda ema God bautasane peroweta moauwo saualen ita buka kakaiwa bedewe girumala winede. \v 3-4 Ita benema ema ipa me Otopaida no Tatamba Iesu Keriso umanawa wade. Iesu ete mampe me ipa Iuswa warereu Dawid damba bedewe mulen. \bd Tane me mai apanaida os, me ipa kakaiwaida, ita muka debama bedewe sabamolen me ipa God Otopa, ipawa me bo bedewe inalene enenwisen.\bd* \v 5 Me bedewee God ne amonana euda nen aposel nolawa Keriso ebowa baiwa dewasape ita uwa daitada apanawa uduudu apamopo Gagalo euda bedewe sumanaintopue ruawantopu. \v 6 E sumanailala Rom bedewe do God apalene sonabaleno Iesu Keriso meba apanawaida wanaitene wainilana. \p \v 7 Ne Paul leta ema girumantedina e sumanailala Rom bedewe wainilana manlawo, mida God nuawadawadalene sonabalene apaleno mebaawaida kakaiwa segaitena apanawa. Ne rauparintedina God no Mamamba ita Tatamba Iesu Keriso nuawadawadau amonawa euwa ita wanwan euda enalepu. \s1 Paul God auwasade \p \v 8 Bauta ne Iesu Keriso bedewe e uduudu baila ne Godna auwasadina, ipawa bola daitada bedeuwo e sumanaila umanawa debamaleno etei. \v 9-10 Ne walama uduudu rauparina bedewe e insaledina, ita walama daumawa menanena manlawo wineape ewalepona. God mida ne nuana uduudu mampe simbiasadine Gagalo euda me Otopa umanawa amonantedina me ewanede ne ulaipa wadina. Tane rauparintedina ne tauma God insaisawa rua intana wadapaaubepono e manlawo wineapona. \v 11 Ne epe rauparintedina, ipawa ne menaidanedia ewalepona ita aleu amonawa euda God ne nena e enalepono sumanaila bedewe badowa enapona. \v 12 Inta ema bedewe \bd ne sumanaina e saulepona edawa e sumanaila ne sauneapona.\bd* \p \v 13 \x + \xo 1.13 \xt Aposel 19.21\x*Sumanai sosona, ne menanedia e ateitana walama daumawa ne insaisantedine e ewalepona, tane mapo ita tauma intana badolen. Ne menanede manlawo wineapono e bedelawo do nolana ipawa naupona baiwa ita apana God baiwantopona uwa daitada apanawa bedeuwo isiwa mampo segalena rua. \v 14 Tane Iesu Keriso ne baina bolena saiwa sa mainawo winedia ne ideita edawa God Gagalowa euda apana uduudu, mo mida girumalala bola debamauwo ita do bola kerakera bedeuwo girumasiawaia waimoia, mampo amonanteapa. \v 15 Sa baiwa ne menaidanedia e Rom bedewe wainilana manlawo do Gagalo euda amonanteapa. \p \v 16 \x + \xo 1.16 \xt Mak 8.38\x*\bd Ne epe dewantedina, ipawa ne Gagalo euda wawawa mai malawanteipona, dia. Ne Gagalo euda bedewe insaisana itudina, ipawa ema bedewe God mukawa winede sumanailala uduudu inamopia rua.\bd* Gagalo euda ema ipa bauta Ius apanawa baibu, tane do uwa daitada apanawa baibu. \v 17 Ipawa Gagalo euda bedewe sabamoleide ambi God meba dewasadio apana me emawe dodomanantoie me do deantoi. \bd Tane apana God mampe dodomanantoia, sa ipa sumanai os mampe segaleide, mai dima da,\bd* buka bedewe girumalena rua. Buka bedewe wadi wadiase, \q1 “Apana mida sumanai bedewee God emawe dodomanaleidia, me ipa inaida donsapi.” \s1 Apana God nuakadiwa wadeie mamposai \p \v 18 \bd Tane God nuakadiwa uboe apana mida God atensiawaia dewa kadiwa kiokiowa dewamoia osouwo iedie sabamoleide. Apana ema dewau kadiwa mampe ulaipa intawa muba anaisisaie weregasai.\bd* \v 19 \bd Dima apana God umanawa atentopua ruawa, sa ipa sabamo mo mampo, ipawa dewa sa God sabamo euwamon,\bd* tane mo weregasai. Sa baiwa God mo mampo nuawa kadileide. \v 20 God tawo dewasanawo ita tauma me dewawa ewasiawaia sabamomon. Sa ipa \bd God meba mukawa winakasala ita me os Godida dewawa dewamona mampe me inainamba apana mampo sabamoidosano atentoiena. Ipawa ema baiwa mai mida God koasapona umanawa wapia rua, dia.\bd* \v 21 \x + \xo 1.21 \xt Epesus 4.17,18\x*\bd Mo ipa God atembu, tane mo mai me sawantoipe ebowa wadaposisaipona ba auwasaipona Godida mampe dewasaipona rua, dia. Tane mo insaisau koaidalen ita nuau insaisawa do dubalen.\bd* \v 22 Mo waiase, “No insaisamba dodomana ita ateinimba apanawa wainitana.” Tane mo atembu sa ipasia koakoaida. \v 23 \bd Mo Godida wanwankasalala wadaposisapona eiena, tane nitu diala, apana, nene, pue ba mota inainambu rua kokoitau dewamoie wadaposimoi.\bd* \p \v 24 Epe dewantoia baiwa God mo emono mo muba nuau insaisawa rua dewa malawala sosou do dewamoie etepu miramirasai. \v 25 \bd God meba ulaipa intawa apana mampo sabamosana mo ene laga dewawa wadane mamposane wawe antoi, ita dima God dewamona simbiamoie wadaposimoi. Tane Godida mida nitu uduudu dewamona mo eiena.\bd* God, me ipa nitu uduudu dewalala, no tauma ita ando wadaposisanta! Ulaipa, amen. \p \v 26 Mo Godida eiena baiwa me emono ete insaisawa malawala dewasaie waimoi. Ema inta ioto apana mona do etepu awodea ituwa ene ita ioto os muba ninantoi. \v 27 Ita deawaa apana mona ioto do awodea ituwa ene ita apana sowa mona ewedie nuawa pola wadio menaidasade. Apana sowa mona nata dewa malawala dewasai ita epe dewantoia baiwa muba dewa lagawaa sipoa matangelawa wadeio mampoleide. \p \v 28 Mo God atensapona baiwa mai insepe wadapadodepona, dia. \bd Sa baiwa God mo emono insaisau koakoa waimoi ita dewa kadiwa mo eipona tane dewasai.\bd* \v 29-30 Duba dewawa daitada, dewa kadiwa, anaanata dewawa ita sou kadisapua dewawa insaisau nopemon. Mo obuntoi, sosou epaboiamoi, onantoi, lagantoi ita sosou ambi kadimopona insadewasantoie gagalowantoi. Dewa inainambu ema rua mo nopemon. Mo kutuntoi, sosou umanau wakadisantoi, mo God dabuasai, muba ituposintoie sosou ituaisimoi, tane asowawantoie muba ebou debamasai. Mo kadiwa dewawa intawa sanaa insei, ita gombau aiau mai eteipe ruawantoipona. \v 31 Mo kadiwa dewasaia mai dima atentoipe inseipona, dia. Mo di sauarebarebantoie mai dewasaipona, ita sosou mai nuapareuntoipe mampo sau euda dewasaipona, dia. \v 32 \bd Mo atenton God anaanawa wadia apana dewa ema dewasaie waimoia sipoa ipa bo. Tane mo mai inseipona ideita dewa ema kainokaino dewasai.\bd* Mai sa os, dia, tane do sosou isiwa kadiwa deawaa dewasaia ewamoie asou wai. \c 2 \s1 God dodomana os mampe apana kotumode \p \v 1 \x + \xo 2.1 \xt Matiu 7.1; Luk 6.37\x*E apana inainaa dainea soa eneiaitue wawusaiana e eba mai lagaitapona rua. E soa kotusaiana, tane me dewa kadiwa dewasadia rua e do deawaa dewasaiana, sa ipa e eba kotu wadeie osoawo ituiana. \v 2 No atenten God kotuwa ipa dodomana dewasade apana dewa kadiwa dewasaia mampo. \v 3 Tane e mida soa kotusaie ita dewa deawaa e dewasaiana, e inseiana e God kotuwa ando saiea, ba? Diaida! \v 4 God dewawa euda e manawo dewasade. Me mai tauwadea nuawa kadileipona, dia, me do nuawa aiaisiwa oniaedie wande. Tane e me dewawa euda dabuasaiana, ba? \bd God me euwa mampe menasadia e insaisaa leusapio kadi bedewe me emawe dodomanaitaa.\bd* E ema inseiana, ba dia? \v 5 Tane e eba nuaa ita insaisaa badosaiana, kadiwa epe God mampe dodomanaitapona dabuaitiana. E epe dewaitiana e God nuakadiwa matangela e eba osoawo sanaitie debamasaiana. Ita God kotuwa dodomana walamawe me nuakadiwa e manawo wisepie sabamolepi. \v 6 Walama sawo God apana uduudu dima dewasaiena ruawa sipoa wanamopi. \p \v 7 Apana mida dewa euda dodomana dewasaia ita do God sapawaida, ebou euda ita do inawinakasala banusaie baiwantoie mai eipona, mo ipa inaida winakasala God mampe wadapu. \v 8 Tane mo mida muba insaisau wadeie ita ulaipa intawa dabuasaie eie tane dewa kadiwa intawe antoia God nuakadiwa ita matangelawa mo osouwo iepi. \v 9 Kotu walama ema bedewe apana kadi dewalala uduudu siga ita pokaida etapu. God matangelawa ema bauta Iuswa mampo tane do uwa daitada apanawa mampo segalepi. \v 10 \bd Tane God sapawaida, ebou euwa ita wanwan euda mo mida dewa dodomana dewasaia wanamopi.\bd* God euwa ema bauta Iuswa mampo, tane do uwa daitada apanawa mampo dewasapi, \v 11 ipawa God emawe apana uduudu ipa deawaa os. \p \v 12 Uwa daitada apanawa mai God anaanawa etape wadapona, tane kadiwa dewasaia kotu bedewe kadi donsapu, tane mai anaana asiasi, dia. Iuswa God anaanawa etane wadane tane ainapune kadi dewasaiena, mo ipa anaana asiasi kotuntopu. \v 13 Iuswa God anaanawa wadeiena, tane dima baiwa kotuntopu? \bd Ipawa apana mo mida God anaanawa asisu os asisusaia mai God mampe dodomanantopua rua, dia. Tane mo mida eteie ruawantoie dewasaia, mo os God emawe dodomanantopu.\bd* \v 14 Uwa daitada apanawa God anaanawa mai wadapona, tane mo nuau insaisawa asiasi dima God anaanawa wadia rua dewasampa, sa ipa sabamosai anaana mo nuau bedewe winede. Tane mo mai Iuswa ruau God anaanawa etape wadapona, dia. \v 15 Mo dewau mampe sabamosai God anaanawa ipa mo nuau bedewe atentoiena winede. Tane mo nuau insaisawa do sabamosade God anaanawa ipa mo bedeuwo winede. Ipawa mo dewau isiwa mampe nuau wawusade ita dewau isiwa nuau sausadie badosade. \v 16 Ema epe inta segalepi walamaipa God Iesu Keriso bedewee apana uduudu nuau insaisawa weregalala kotumopi, Gagalo euda ne amonantedina wadia rua. \s1 Paul Iuswa umanau wade \p \v 17 Ne tauma e mida eboa waiana Iuswa manawo gagalontedina. E insaisaa badowa God anaanawa bedewe ituie inseiana ema bedewee inaida donsaa ita e Goda segarawaitiana. \v 18 E anaana bedewe God insaisawaida ateiten ita dewa eubu sonabamoa rua, ipawa e God anaanawa bedewe aten wadaana. \v 19 E eba badowa inseiana apana emau potawa banlamoa ita e ipa uwa daitada apanawa duba bedewe waimoia sapau, ba? \v 20 E waie waianase, “No anaanamba bedewe God umanawa uduudu ita ulaipa waeuwa atenidanten.” Sa baiwa e inseiana e ipa apana insakoalala dodomanamoe ita God umanawa atensiawaia apanawa waeuwamoa rua. \v 21 \bd E apana isiwa waeuwamoiana, tane e ebaida waeuwaitiana, ba dia?\bd* E God aiawa waeuwaitie waianase, “Mai poitaa!” Tane e eba poitiana, ba dia? \v 22 E apana diamoie waianase, “Mai ninaitaa!” Tane e dewasaiana, ba dia? E god ipasia kokoitaubu nibuamoiana, tane e bola da apanawa godiu duwo kokoitau eneia mampoe mane wadeiana, ba dia? \v 23 \bd E God anaanawa wadaana asowa waiana, tane e ipa ampuiasaie God malasaiana.\bd* \v 24 Ema segaleidia buka bedewe girumalena rua, wadi wadiase, \q1 \bd “E dewala kadiwa baiwa uwa daitada apanawa God ebowa wakadisasai.”\bd* \p \v 25 E Iuswa ete nonowa dewawa dewasaiana. E God anaanawa do ruawaitona, sa ipa ete nonowa dewawa ipawanaleipona. Tane e anaana ampuiasaana, sa ipa e ete nonowa dewawa dewasaiana ipasialeide. \v 26 Tane bola da apanawa ete nonowa dewawa mai dewasaipona, tane dima God anaanawa wadia ruawaleidia, me ipa God emawe ete nonowa dewawa dewasapona apanawa rua. \v 27 E Iuswa God anaanawa wadalana buka bedewe girumalena winede, do God e ete nonowa dewawa enalen, tane e God anaanawa ampuiasailana. Uwa daitada apanawa etepu mai nonola, tane ideita God anaanawa ruawantoia bedewe sabamosai e ipa dewasailakadisailana. \v 28 Ewaa, mida Ius apanawaida? Apana mida ete nonowa onape dewasadia, ba apana mida nuawa bedewe nonola? \v 29 \bd Apana mida nuawa bedewe nonola, me ipa Ius apanawaida God mampea.\bd* Dewa ema mai anaana buka bedewe girumalena mampe segaleipona, tane Aleu kakaiwa mampe segaleide. Apana mida Aleu kakaiwa me nuawa nodia apana mai wadaposisaipona, tane God me wadaposisade. \c 3 \s1 God ipa dodomana os \p \v 1 Tauma no dima wata? Iuswa ita uwa daitada apanawa ipa deawauida, ba Iuswa God amonawa euwa mampe debamanton? Ete nonowa dewawa dewasaia bedewe euwa donsai, ba dia? \v 2 Ulaipaida, mo dewa uara bedewe God amonawa mampe debamanton. God Ius apanawa sumanaibulene me aiawa witaposan. \v 3 Tane Iuswa isiwa me aiawa mai sumanaiwantoipona, ei. Ema bedewe God do dima me sauawalena epi, ba? \v 4 \x + \xo 3.4 \xt Sam 51.4\x*Sa diaida! Apana uduudu ipa lagawaau, tane God me ipa ulaipa os. Ipawa buka bedewe girumalena wadi wadiase, \q1 “E kotuitona bedewe apana mida e wawueia e gagaloa mampe aimowo ewapue atentopu e kotua ipa dodomanalen.” \p \v 5 Ne tauma apanaida wapua rua wadina. Apana isiwa wapuase, “Kadiwa dewawa no dewasaitana, sa ipa God sausadie sabamosade me ipa dodomanaida. Tane dima baiwa God no dima dewasaitana baiwa matangelanede?” Gagalo ema ambi sipoasata? \v 6 \bd God me ipa dodomana os.\bd* Tane me mai dodomanaewo ambi me tawo ema kotusapona? \p \v 7-8 Apana da wape waponase, “Ne ipa lagawaa ita ema bedewe ne sabamosadina God me ipa ulaipa os, ita do me sapawaida debamasadina. Tane dima baiwa God ne kotunepi ewaewa abo ne kadi dewalala rua? No kadiwa dewasato euwa wisepi!” Apana isiwa ne Paul wakadisanene wawuneiena gagalo ema ne moanawo nosen. Mo epe waia ideita kadiu sipoa wadapu. \s1 Mai apana da dodomana wainipona \p \v 9 Tauma no ambi insete wata? No Iuswa ipa euda os wainitana uwa daitada apanawa aimotana, ba? Diaida! Gagalona ema bedewe ne bautasane dialena, tane osowesape dialepa: \bd Iuswa ita uwa daitada apanawa uduudu ipa kadi taudoneno bedewe wainitana.\bd* \v 10 Buka bedewe girumalena wadi wadiase, \q1 “Mai mida da dodomanaida, diaida. \q1 \v 11 Mai mida da insaisa dodomana do wainipona, diaida. Ita mai mida God inseipe banusaipona, dia. \q1 \v 12 Apana uduudu God adiananasane eiena, mo uduudu kadi intawe antoiena. Mai mida da dewa dodomana dewasaipona, mai dea da, dia. \q1 \v 13 Aia mo moauwo nosedia ipa bo boalempa lolaupa rua. \q1 Mo epau ipa laga os wadio nosede, mo aiau ipa mota kadiwa onawaa bedewe sogapa kadiwa winedia rua. \q1 \v 14 Mo moau ula kadiwa ita nuasigasigala os wamoi. \q1 \v 15 Mo tauwadea os antoie sosou epaboiamoi. \q1 \v 16 Mo naepe antoia kadiwa dewasaie apana nuapare osowe teamoie emoi. \q1 \v 17 Mo wanwan euda awa mai atentoipona, \q1 \v 18 do mai God inseipe sawantoipona, diaida.” \p \v 19 Do no atenten dima uduudu anaana bedewe wadia, sa ipa Iuswa anaana atowe waimoia baibu. Sa baiwa mai mida da kadiwa lagawa wapona rua, tane apana uduudu God danawe enapue dima dewasaia benemawa ando wapu. \v 20 \x + \xo 3.20 \xt Galasia 2.16\x*\bd Mai mida God anaanawa ruawaleidia asiasi God emawe dodomanalepia rua, dia.\bd* Tane God anaanawa ipa waeuwanedio atenten, no anaana aneitapune kadiwa dewasaitana. \s1 God ambi apana dodomanamodia gagalowa \p \v 21 Tane tauma walama ema bedewe God inta sabamosan ambi apana dodomanantopue me do deantopua baiwa. Inta ema bedewe apana mai anaana asiasi God do deantopu, tane Moses anaanawa ita peroweta bukawa bedewe girumalena, sa ipa apana God do deantopua benemawa wade. \v 22-23 \x + \xo 3.22-23 \xt Galasia 2.16\x*Apana God mampe dodomanantopua intawa me meba wadenaubene sabamosan. Inta ema bedewe apana uduudu mo mida Iesu Keriso sumanaiwantoia God do deantopu. \bd Apana uduudu God emawe ipa deawaa, mo kadiwa dewasane ita me sapawaida ene nambeidontoiena. Mai mida da dodomana wainipona, dia.\bd* \v 24 \bd Tane God nuawadawadawa amonawa bopawa mampe apana God do deantopua rua. Sa ipa God Keriso Iesu bedewe mo kadi taumodia lotoaubamone inamon.\bd* \v 25 \bd God me Otopa sonabene pulo rua ituno bolene osinawa memenauben. Tane me bowa mampee apana mida me sumanaiwaleidia God nuakadiwa dialepio apana sa kadiwa insepidabuasapi.\bd* God dewa ema dewasana mampe sabamosan me ipa dodomanaida. Ipawa mapo God apana kadiu ewedie mai tauwadea matangelamopona, tane nuawa aiaisiwa oniamodie wandie. \v 26 \bd Tane tauma walama ema bedewe God apana kadiu ewedie me Otopa Keriso Iesu bowa bedewe dodomanasade. Inta ema bedewe God sabamoidosan me meba ipa dodomanaida ita mo mida Iesu bedewe sumanaintoia dewamopio dodomanantopu.\bd* \p \v 27 Tauma ambi? No nuba segaramba wata, ba? Diaida! Ipawa dima baiwa? No God anaanawa ruawantitana baiwa, ba? Dia! Tane no Keriso Iesu bedewe sumanaintena baiwa God no dodomananede. Sa baiwa no mai nuba segaramba wataa rua, dia. \v 28 \bd No insete atenten apana sumanai os bedewe God mampe dodomanantopua rua. Tane mai anaana wadia rua dewasapue dodomanantopu, diaida.\bd* \v 29 E inseilana God me ipa Iuswa os Godiu, ba me uwa daitada apanawa do Godiu? Ulaipa, no atenten me ipa bola uduudu apanawa Godiu. \v 30 \x + \xo 3.30 \xt Diutor 6.4; Galasia 3.20\x*Ipawa God dea os wande, ita me apana uduudu, Iuswa ete nonowa dewawa dewasaia ita do uwa daitada apanawa ete nonowa dewawa mai dewasaipona sumanaibu deawaa mampe dodomanamode. \v 31 E inseilana no sumanai intawa waeuwantitana mampe no God anaanawa ipasiasaitana, ba? Sa ipa dia! Tane no God anaanawa saisaisaite ipawaida sabamosaitana. \c 4 \s1 Sumanai eueuwa Abraam dewasana gagalowa \p \v 1 Tauma no Iuswa nosimba Abraam umanawa ambi wata? Me eueuwa mampe ambi dewalen? \v 2 Naita me God mampe dodomanalepona dewa uduudu dewasadia bedewe me ideita segarawalepona. Tane God emawe sa ipa dia. \v 3 \x + \xo 4.3 \xt Bumpai 15.6; Galasia 3.6\x*Buka bedewe ambi wade? Buka wadi wadiase, “Abraam God sumanaiwaidalen, ita me sumanaiwa baiwa God Abraam mampesano dodomanalen.” \p \v 4 Apana nolaleidie malesawa wadede. Tane malesa, sa ipa mai amonaida di wadeipona, sa ipa dima me nolawaleidia malesa wadede. \v 5 Tane God mampe mai epe. \bd Apana mida mai dewa uduudu dewasadia inseipona tane insaisawa sumanai os bedewe itudia God mampe dodomanaleide. God, mida kadi dewalala dodomanamodia, apana sa sumanaiwa me ewedie mampesadio dodomanaleide.\bd* \v 6 Tane warere Dawid buka bedewe girumalena deawaa wade. Apana mida mai dewa uduudu dewasadia inseipona tane sumanaileidia God me dodomanasadio nuaeuleide. Ipawa buka bedewe epe wadi wadiase, \q1 \v 7 \bd “Nuaeuntompa mo mida kadiu God insa dabuamone mirau mitenaubena.\bd* \v 8 \bd Nuaeuntompa apana mida kadiu Tatamba God mai eweipe inseipona.”\bd* \m \v 9 Dawid mo nuaeuntompa umanawa wana, sa ipa me Iuswa ete nonowa dewawa dewalala os umanau wan, ba bola daitada ete nonowa mai dewasaipona apanawa do umanau wade? Buka bedewe girumalena no bauta ewate atenten, wadi wadiase, “Abraam God sumanaiwalena baiwa God me wadene mampesano dodomanalen.” \p \v 10 Tane walama dainea Abraam God mampe dodomanalen? Ete nonowa dewawa muriwe, ba bauta me God mampe dodomanalen? Me bauta dodomanalen ita muriwa ete nonowa dewawa dewasan. \v 11 \x + \xo 4.11 \xt Bumpai 17.10\x*Abraam etepa nosiawaia walamawe God mampe dodomanalen. Ema aupe sumanai bedewe God mampe dodomanalena baiwa me ete nonowa dewawa waden. Ema epe inta Abraam sumanai apanawa uduudu mai ete nonowa dewawa dewasapona mambu wanalen, mo God emawe sumanai mampe dodomanantopua baiwa. \v 12 Ita Abraam mo mida ete nonowa dewalala do mambu. Tane me ipa mai mo uduudu mambu. Me mo mida etepu noia ita do Abraam etepa nosiawaia walamawe sumanailena rua sumanaintoia os mambu. \s1 Sumanai mampe no God sauawa wadataa rua \p \v 13 \x + \xo 4.13 \xt Bumpai 17.4-6; 22.17,18; Galasia 3.29\x*God Abraam ita me nosinosiwa do sauamona bola wadapu. \bd Tane Abraam mai anaana ruawaleipe asiasi God sauawa ema wadapona, dia. Me sumanai bedewe God mampe dodomanalena baiwa saua ema waden.\bd* \v 14 \x + \xo 4.14 \xt Galasia 3.18\x*Tane naita God apana mida anaana asiasi antoia me sauawa wanamopono, sa ipa God sauawa ita do no sumanaimba ipasialepona. \v 15 Ne epe wadina, ipawa no God anaanawa ampuiasaitana baiwa God nuakadiwa no mainimboleide. Tane anaana winasialeipono no anaana mai ampuiasaipona rua, dia. \p \v 16 \x + \xo 4.16 \xt Galasia 3.7\x*Abraam eueuwa mampe no ewate atenten, \bd God sauawa ipa sumanai mampe ipawanaleide.\bd* God epe dewasadia me sauawa ipawaida Abraam nosinosiwa uduudu amona bopawa wadapona baiwa. Mai Iuswa, mo mida God anaanawa ruawantoia os God sauawa sumanai mampe wadapu. Tane do mo mida Abraam dewalena rua sumanaintoia God sauawa amonawa wadapua rua. Ipawa Abraam no sumanailala uduudu mamamba, \v 17 \x + \xo 4.17 \xt Bumpai 17.5\x*buka girumalena rua. Buka bedewe wadi wadiase, \q1 “Ne e dewaepo bola uara mambu wanaitaa!” \m Ema baiwa Abraam ipa God emawe no uduudu mamamba. God apana bolala ina wanamode ita dima mai segantoipona me wapio segantopu. Me bedewe Abraam sumanailen. \p \v 18 \x + \xo 4.18 \xt Bumpai 15.5\x*Abraam gulauidalena baiwa me mai oto sitaupona rua, dia. Tane me insaisawa God mampe mai oauaralepona ita me oto sitauna bedewe bola uara mambu wanalen. Ema ipa God me diena rua segalen. Me saualene wanase, \q1 “E dana bedewe nosinosia uaraia kipora uba tampe wineia rua segantopu.” \p \v 19 \x + \xo 4.19 \xt Bumpai 17.17\x*Abraam gulauidalena kerauda os enawa 100 diasapona ita me mai oto sitaupona rua, dia. Do me manainapa Sara gulaulena mai oto wadepia rua. Abraam me manainapa nata etepu insedie tane mai sumanaiwa oauaralepona, dia. \v 20 Me dima God sauasana mai insakoasape sumanai bedewe omepona. Tane me ideita sumanaiwa bedewe muka wadene God ebowa wadaposisan, \v 21 ipawa \bd Abraam sumanaidalene atenlen dima God sauawalena me ideita dewasapia rua os.\bd* \v 22 Sa baiwa buka bedewe wadi wadiase, \bd “Abraam sumanailena baiwa God mampe dodomanalen.”\bd* \v 23 Tane dima buka me umanawa wadia, sa ipa mai me os baiwa waipona, \v 24 tane no uduudu baimba wade. No God, mida Tatamba Iesu Keriso bo bedewe inasano enenwisena, bedewe sumanaintitana, ita God sumanaimba ewedie no dodomananede. \v 25 \x + \xo 4.25 \xt Aisaia 53.4,5\x*\bd No kadiwamba baiwa Iesu Keriso nanantoieno bolen, ita no God mampe dodomanantataa baiwa me bo bedewe inasano enenwisen.\bd* \c 5 \s1 Keriso bedewe God mampe dodomanantene me euwawa bedewe wainitana \p \v 1 Mapo no mai God do deantepona, dia. \bd Tane tauma sumanaimba bedewe God mampe dodomananten ita Tatamba Iesu Keriso bedewe no God do deantene wainitana.\bd* \v 2 Iesu Keriso bedewe no sumanai mampe inta donsate God nuawadawadawa amonawa euwa wadate bedewe wainitana. Ita do no ando God sapawa ewate me do wantaa baiwa inta ewaewantite asowa waitana! \v 3 Tane mai sa os, dia. Do no poka saiwa awaneitana bedewe nuaeuntite asowa waitana, ipawa no atenten poka bedewe no sumanaimba badosaite antitana. \v 4 No badowa eneite antitana bedewe wanwan euda God emawe donsata. Wanwan euda bedewe no inseitana ando God sapawa donsato insaisamba badoidalepi. \v 5 \bd Ita dima bedewe no insaisamba badowa ituitana ando mai ipasialepi, dia. No epe atentena, ipawa God me nuawadawadawa no nuamba nopesan me Aleupa kakaiwa no nenena mampe.\bd* \p \v 6 Mapo mai muka da no mainimbo wineipe kadi bedewe inantepona baiwa, dia. \bd Tane no kadi bedewe God atensia wainitano God walamawa itunawo Keriso no baimba bolen.\bd* \v 7 Ema insena: No bedembo apana da sowa baiwa inawawa itupi epie bolepi, ba? Mida inawawa epie sowa dodomana baiwa bolepi? Dauwa walama isiwa bedewe apana da sowa euwa dewalala baiwa me meba nuawa badosapie bolepi. \v 8 \bd Tane no kadi bedewe wainitano Keriso baimba bolen. Inta ema bedewe God me nuawadawadawa no baimba sabamosane euwanen.\bd* \v 9 \bd Iesu bolena osinawa bedewe no God mampe dodomananten. Sa baiwa no atenten no ando kotu walamawe Iesu Keriso bedewe God nuakadiwa saiete inantata.\bd* \v 10 \bd Mapo no ipa God emalawoa apanawa wainite, tane me Otopa Iesu Keriso bowa bedewee God dewaneno sosowaida wanantene me do deanten. Tauma me sosowaida wananten, tane ideita ando Iesu bo bedewe enenwisena baiwa me do ina sanaa bedewe wanta, mai kotuntata, dia.\bd* \v 11 Tane mai sa os, do no Tatamba Iesu Keriso baiwa nuaeuntite God asowa waitana, ipawa Keriso bedewe no intamba dodomanasano God sosowa wanantene wainitana. \s1 Adam bedewe bo wisen, tane Keriso bedewe inaida sanaa wisen \p \v 12 \x + \xo 5.12 \xt Bumpai 3.6\x*Apana dea bedewee kadi segalen tawo ema osowe, ita kadi bo wadene wisen. Inta ema bedewe bo apana uduudu mampo nawaialene alen, ipawa uduudu kadi dewasaiena. \v 13 Bauta kadi tawo ema osowe winedie muriwa God anaanawa wisen. Tane anaana winasia walamawe kadi dewasaia God mai eweipe inseipe, dia. \v 14-15 Adam walamawe ita odene Moses walamawe anaana mai wineipe, tane ideita bo apana uduudu taudomon. Adam God anaanawa ainpundene bolen, tane me aupe apana uduudu mai me kadi dewasana rua dewasape bowantopona. Adam me ipa apana muriwa iedia inainamba eueuwa. Tane Adam ita me mida muriwa iedia nata ipa mai deawauida, nambenambe. God nuawadawadawa amonawa euda ipa mai kadi Adam dewasana rua, dia. Apana dea Adam kadiwawa bedewe bo apana uduudu mampo wisen. \bd Tane apana dea muriwa wisena, sa ipa Iesu Keriso bedewe God nuawadawadawa amonawa bopawa debamaidalene apana uduudu mampo segalen.\bd* \v 16 Tane do God amonawa bopawa ipa mai kadiwa Adam dewasana rua, dia. Adam kadiwa God kotuwa ita matangelawa wadene wisen. Tane God amonawa bopawa apana kadiu uaraia dodomanasadia ando mai kotuntopu. \v 17 Apana dea kadiwa dewasana baiwa bo apana uduudu taudomon. Tane apana dea, sa ipa Iesu Keriso bedewe God amonawa bopawa wisen. Tauma mo mida God nuawadawadawa amonawa debamawaida wadeie mamposaie ita God mampe dodomanantoia ideita ina sanaa bedewe wampu, mai dima da taudomopi, dia. \p \v 18 Gagalo ipawaida ema epe: \bd Apana dea dewawa kadiwa God kotuwa ita matangelawa apana uduudu baibu wadene wisen. Tane apana dea dewawa euda dodomana baiwa apana uduudu God mampe dodomanantopue inaida wadapua rua.\bd* \v 19 Deawaa, apana dea Adam God aiawa ruawasialena baiwa apana uduudu kadi dewasaiena. Ita do apana dea Iesu Keriso God aiawa ruawalena baiwa apana uduudu God mampe dodomanantopua rua. \p \v 20 Moses walamawe God anaanawa apana wanamon mo kadiu debamalepie sabamolepia baiwa. Ulaipa, kadi debamalen, tane God nuawadawadawa amonawa ipa debamaidalene kadiwa nanausan. \v 21 Kadi bo mukawa mampe apana taudomon. Tane God nuawadawadawa amonawa kadi nanausan ita \bd no God do dodomanantena baiwa Tatamba Iesu Keriso bedewe inawinakasala donsatana.\bd* \c 6 \s1 Sumanailala kadiwa mampe bobopa, tane Keriso bedewe ina sanaa wadate wainitana \p \v 1 Tauma no dima wata? No ideita kadi dewasante wainento bedewe God nuawadawadawa amonawa inilepie debamalepi, ba? \v 2 Diaida! \bd No Keriso do bonten, sa baiwa kadi mai no wadanepie mampesapia rua, dia. Mai inta da wineipona no kadiwa dewasata!\bd* \v 3 E ateitene inseilana, ba dia, \bd no uduudu babatutuntene Keriso Iesu do deanten. Sa ipa no babatutu bedewe Keriso bolena do deantene bonten.\bd* \v 4 \x + \xo 6.4 \xt Kolosi 2.12\x*Ita no babatutuntena Keriso me bowa bedewentene me do dobosaneiena. Mamamba God me sapawa mukawa mampe Iesu Keriso inasano enenwisene inawaa wande. \bd No Keriso do bontena me ruawa wanwan sanaa bedewe wampona baiwa.\bd* \p \v 5 No Keriso do deantene me bolena rua bontena baiwa me bo bedewe enenwisena rua deawaa no ideita bo bedewe enatawineta. \v 6-7 \bd No atenten no nubaida inainanimba tontawa Keriso do deantone koros osowe bontoiena no etembaida dewawa tontawa mukawa obasasapio dialepia baiwa. Ita kadi tauma mai taudonepie nanaunepia rua, ipawa apana bolena osowe kadi mukawa mai wineipona, dia.\bd* \v 8 \bd No Keriso do bontena baiwa sumanaintitana no ipa me do wainitana.\bd* \v 9 Ne ema epe dialedina, ipawa no atenten God Iesu Keriso bo bedewe inasano enenwisen ita ando mai osowe bolepi, diaida. Tauma ita ando me osowe bo mukawa mai wineipona, dia. \v 10 Keriso bolena, sa ipa me walama dea os bedewe deasane bolen, kadi mukawa winedia nanausane diasan. Tauma me inawaa wandia, sa ipa me God os baiwa wande. \v 11 Keriso Iesu epe dewalena rua e do eba insaisala wadana: \bd E ipa boiten ita kadi mukawa e osolawo mai wineipona, dia. Ita e inawaa wainilana, sa ipa e Keriso Iesu bedewe God os baiwa wainilana.\bd* \p \v 12 Sa baiwa mai kadi eno e etela ando bolepia bedewe odepie onialepi, e ete ewanuauwa ewane warorosana sawa. \v 13 Mai etela waiwa da nanaitana kadi nolawa baiwa, dia. \bd Tane e ibulaida God wanana, ipawa e bo bedewe inaleno enalawilen, ita e etela uduudu nanaitana dewa euda dodomana nolawa baiwa.\bd* \v 14 Mai kadi enepie e banlalepi, ipawa e tauma mai anaana asiasi wanleipona, dia. Tane God nuawadawadawa amonawa euwa wadale bedewe wainilana. \s1 Keriso bedewentena baiwa dewa dodomana os dewasanta! \p \v 15 Tauma ambi inseitana? No mai anaana asiasi wainipona, tane God amonawa euwa bedewe wainitana. Sa inseilana no kadi dewasataa rua, ba? Diaida! \v 16 E ateiten ba dia, e apana debama mampe waase, “Ne e nolaa dewalala wananteape aiaa ruawantepina.” E epe waa, sa ipa me mebaawaida wanaite me nolawa dewalala segaitaa. Deawaa, e kadi aiawa etone ruawaitona, sa ipa e kadi mebaawaida nola dewalala wanaitawo ita banlaepio bo bedewe aitaa. \bd Tane e God insaisawa euda ruawaitona wanwan euda dodomana donsaa.\bd* \v 17 \bd Ulaipa, mapo e kadi mebaawaida nolawa dewalala wainile. Tane ne God auwasadina, e tauma nuala uduudu mampe Gagalo euda waeuwawa uduudu wadale ruawaiten.\bd* \v 18 \bd E kadi taudoledia lotolene eleno inaiten, ita tauma dewa dodomana euda nolawa dewalala wanaiten.\bd* \v 19 E insaisala oauara baiwa e gagalo ema mai tauwadea etane ateitana rua, sa baiwa ne apanaida gagalou rua wadina. Mapo e etela amonaitene dubawa dewawa baiwa kadi mebaawaida nolawa dewalala wanaitene kadi inisaile wainile. \bd Deawaa tauma etela uduudu dewa dodomana euda baiwa amonaitane nolawa dewalala wanaitane ita apana kakaiwaida segaitana.\bd* \p \v 20 E kadi mebaawaida nolawa dewalala wainilana walamawe e dewa dodomana euwa mai dauwa etape ateitapona, dia. \v 21 E dewa tauma malawaitilana mapo dewamoile malesawa dainea donsale wadalana? Dewa sa uduudu ipauida ipa bo. \v 22-23 \bd Ipawa kadi malesawa ipa bo, tane God nuawadawadawa amonawa bopawa ipa inawinakasala no Tatamba Keriso Iesu bedewe winede.\bd* Tauma e kadi taudoledia lotone eleno ita God mebaawaida nolawa dewalala wanaiten. \bd Ita e unela, sa ipa e wanwan kakaiwa dodomanaida me mampea donsalana, ita ema bedewe e inawinakasala ando wadana.\bd* \c 7 \s1 Anaana mukawa sumanailala osouwo dia \p \v 1 Sumanai sosona, e anaana atendewaitena apanawa, sa baiwa ne dima wapaa baiwantedina e ateitana rua. Apana inawaa wandia walamawe anaana mukawa me osowe winede, tane bolepio anaana mukawa dialepi. \v 2 I nainaila eueuwa ema insena: Me apana nata waimoia walamawe i sa ipa anaana wadia rua apana mampea. Tane apana me naisena bolepia, i sa nainai anaanawa eniene di wande. \v 3 Me apanawa inaawa waimpo epie apana da naisepia, sa ipa me ninaleide. Tane me apanawaida bolepio aupe osowe apana da naisepia, me nainai anaanawa eniena baiwa mai ninaleipona, dia. \v 4 Sumanai sosona, ema rua insenuna: Mapo e anaana taudoleno wainile, tane e Keriso etepa do boiten ita anaana mukawa e osolawo tauma mai wineipona, dia. \bd Tauma e mai anaana mampea, tane Keriso mida bo bedewe inasano enenwisena mebaawa, God nolawa ipuipuaida dewasana baiwa.\bd* \v 5 Walamaipa no apanaida insaisamba asiasi wainitana bedewe anaana ete ewanuauwa kadiwa emmesasadio no etemba bedewe nolaleidie. Ita naunauwa ipawa segasana ipa bo. \v 6 Tane tauma anaana taudonedie wadaitunedia mampe bontene etaiatana. \bd Sa baiwa no mai anaana buka bedewe girumalena intawa tontawa asiasi God simbiasaipona, dia. Tane no Aleu kakaiwa intawa sanaa asiasi God simbiasaitana.\bd* \s1 Anaana nolawaida gagalowa \p \v 7 \x + \xo 7.7 \xt Ekisod 20.17\x*No epe waitana bedewe God anaanawa waitadabuasaitana, ba? Dia! Tane God anaanawa kadi sabamosade ita anaana mampe ne kadi ipawa atenten. Anaana wadi wadiase, “Mai ewanuauitaa!” Anaana sa mai epe wapono ne mai insaisa sa dauwa etapona ita ewanuau ipawa mai atensapona, dia. \v 8 Anaana bedewe kadi intawa donsane ne bedenawo ewanuau daitada inisano naunauwa ipawa sabamolen. Tane anaana mai wineipono kadi do ipa bobopa mai nolalepia rua. \v 9 Ne mapo wainedine anaana ibuna mai wadapona, tane anaana mainawoleno kadi inisano ita ne bonten. \v 10 Ne epe donsadina: God anaanawa inaida wadape wisepona, tane mainawo bo wadene wisen. \v 11 \x + \xo 7.11 \xt Bumpai 3.13\x*Anaana kadi emmesasano intawa donsane ne laganedie ita bonen. \v 12 Sa baiwa no epe atenten: Moses anaanawa ita dima God wadia, sa ipa kakaiwaida, euda ita dodomana. \v 13 E inseilana, God anaanawa euwa ne mainawo bo wadene wisen, ba? Diaida, tane kadi anaana euwa bedewe nolalene ita bo wadene mainawo wisen. \bd Ema bedewe anaana kadi debamasane ita kadi ipawaida sabamosan.\bd* \s1 Euda ita kadiwa mukau apana bedewe onantoi \p \v 14 No ema epe atenten: Anaana ipa God mampea, dodomanaida. Tane ne ipa apanaida tawo ema mampea, ita kadi ne taudoidaneno me nolawa dewalala wananten. \v 15 \x + \xo 7.15 \xt Galasia 5.17\x*Ne dima dewasadina mai atendewanteipona! Dima ne menanedia dewasaipona mai dewasaipona, tane dima ne dabuanedia dewasadina. \v 16 Dima ne dabuanedia dewasadina bedewe ne sabamosadine badosadina God anaanawa ipa dodomana euda. \v 17 Sa baiwa mai neida dewa ema dewasaipona, tane kadi ne bedenawolene nolaleide. \v 18 Ne atenten, ne apanaida etena bedewe mai dewa euda bola wadape wineipona. Ne dewa euda dewasapona menanede, tane mai dewasapaa rua, dia. \v 19 Ipawa dima ne dewasadina, sa ipa mai dima ne menanedia dewasaipona, dia. Tane kadi dewawa ne dabuanedia, sa ipa ne dewasadina. \v 20 Tane dima ne dabuanedia dewasadina, sa ipa mai neida dewasaipona, tane kadi ne bedenawo bola wadene winedia me dewasade. \p \v 21 Ne ema ewane atenten: \bd Muka da ne bedenawo winede, dewa euda ne dewasaipona menanede, tane kadi tauwadea wisedie teinaaisinede.\bd* \v 22-23 Ne nuana bedeweido God anaanawa ruawantape dewasaipona, tane muka da ne etena bedewe nolaleidio ewedina. Muka ema dima ne insaidasadina dewasaipona onawaleidie amboitusade. Ita muka ema etena bedewe nolaleidie taudonedio kadi dewasadina. \v 24 Ambi ne ipa apana nuaparelalaida! Mida saunepie etena bo bedewe banlanene aleidia taiwa lotopiaubepie inanepi? \v 25 \bd Ne God auwasadine nuaeuntedina, God no Tatamba Iesu Keriso bedewe saunedia inanteapaa rua!\bd* \p Ne epe donsadina: Ne insaisana uduudu mampe God os anaanawa ruawanteipona menanede, tane apanaida etena kadi tauno dewasadina. \c 8 \s1 Sumanailala wanwambu sanaa Aleu kakaiwa bedewe \p \v 1 \bd Dima God dewasana baiwa tauma mo mida Iesu Keriso do deantone me bedewe waimoia ando mai kotuntopue kadi donsapu, diaida.\bd* \v 2 Ne mai kotunteapa, ipawa Aleu kakaiwa ne inaida nedie bedenawo nolaleidie Keriso Iesu bedewee kadi ita bo mukawa ne taunedia lotonaubeno inanten. \v 3 No apanaida dewamba kadiwa mampe Moses anaanawa mukawa obasasatana ita mai mukawa da wineipona no inanepi, dia. Anaana no mai inanepia rua, dia. \bd Tane God me Otopaida wanaubeno iene no apanaida kadi dewalala etemba ruawa wadene kadi no dewasatana baiwa nanalene itune en. Inta ema bedewe God Keriso etepa mampee apana kadiu kotusane matangelasan.\bd* \v 4 God epe dewasana dima me anaanawa dodomana wadia ruawantonte wainenta bedewe ulaipaidalepia baiwa. Ipawa no mai apanaida etemba insaisawa asiasi wainipona, \bd tane Aleu kakaiwa mukawa asiasi wainitana.\bd* \v 5 Mo mida apanaida ete insaisawa asiasi waimoia mo ideita ete ewanuauwa banlamodie wadia ruawa dewasai. \bd Tane mo mida Aleu kakaiwa wadia rua waimoia mo insaisau ideita Aleu kakaiwa wadie banlamodio ruawa dewasai.\bd* \v 6 \bd Tane ete insaisawa banlanempa, sa ompawa ipa bo. Tane Aleu kakaiwa insaisawa bedewe wainenta sa ompawa ipa inaida ita wanwan euda obasa.\bd* \v 7 Ete insaisawa no banlanempa no mai mukamba da wineipona God anaanawa ruawantate dewasata, diaida. Sa baiwa no God onawa apana wananten. \v 8 Ita mo mida apanaida ete insaisawa ruawantoie waimoia mai God nuaeusapua rua, dia. \p \v 9 E sumanailala mai apanaida insaisawa asiasi wainipona, tane Aleu kakaiwa e banlaledio insaisawa rua wainilana, ipawa God Aleupa kakaiwa e bedelawo bola wadene wande. \bd Tane apana mida Keriso Aleupa kakaiwa bedewe dia, me ipa mai Keriso mampea, dia.\bd* \v 10 Keriso e bedelawo wandia baiwa e aleula ipa inawaa, ipawa e God mampe dodomanaiten. Tane e etela kadi baiwa bolepi. \v 11 \x + \xo 8.11 \xt 1 Korint 3.16\x*God mida Iesu bo bedewe inasano enenwisena Aleupa e bedelawo wande. Ita me mida Keriso bo bedewe inasana me Aleupa kakaiwa e bedelawo wandia mampee etela bolala do ando ina sanaa wanepi. \p \v 12 Sa baiwa, sumanai sosomba, no mainimbo sai debama winede: \bd No mai apanaida ete insaisawa asiasi wanta, dia, tane no Aleu kakaiwa insaisawa ruawa wanta.\bd* \v 13 Ipawa e ete insaisawa asiasi wanlempa, e ando boitana. \bd Tane e Aleu kakaiwa mukawa mampe ete insaisawa eueuwa kadiwa bosane enee e ina bedewe waina.\bd* \v 14 \bd Ipawa mo mida God Aleupa banlamodio ruawantoia mo ipa God obampaida.\bd* \v 15 \x + \xo 8.15 \xt Galasia 4.5-7\x*\x + \xo 8.15 \xt Mak 14.36; Galasia 4.6\x*God Aleupa kakaiwa e enaleno wadalana mai taudolempe dewalempo saitonune wanlempaa baiwa, dia. \bd Tane God Aleupa kakaiwa e dewaleno God obampa wanaitene wainilana. Ita Aleu kakaiwa mampee nuamba bedewe God kewa waite waitanase, “Aba, Mako!”\bd* \v 16 God Aleupa ita no nuamba awodea benemaneie waiase, “E ipa God obampa!” \v 17 No tauma God obampaida wanantena baiwa dima uduudu me mampea ipa no do nubaamba. Ita deawaa, dima Keriso God mampe wadena ipa no do baimba. Ipawa no Keriso do poka etonta ando ideita me do sapawa bedewe wanta. \s1 Apana ita nitu uduudu sanaantopua gagalowa \p \v 18 Ne insedina poka ande walamawe eteitana, sa ipa keraudaida. Tane sapaida ando no mainimbo segalepia ipa debamawaida, mai poka tauma eteitana do deasataa rua, dia. \v 19 Tane do nitu uduudu God dewamona onioniantoie inta ewaewantoie winei God me obampaida sabamomopia baiwa. \v 20 \x + \xo 8.20 \xt Bumpai 3.17-19\x*Ipawa nitu uduudu dima God dewasana kadintopue diantopu, tane dewa ema mai di kadintopu, dia. Sa ipa God insaisawa ruawa segaleide ando uduudu sanaalepituwapia baiwa. \v 21 Walama sawo God nitu uduudu dewamona tauma bontoie diantoia taiwa taudomodia lotoaubamopio ita God sapawa bedewe me obampa waimompo rua mo winakasantopu. Mai dima da taudomopie osowe kadimopi, dia. \p \v 22 Ne aia ema wadina, ipawa no atenten, dima uduudu God dewamona mapo ita tauma i oto mu baiwaleidio poka etedia rua poka eteie sidantoia sanaantopua baiwa. \v 23 \x + \xo 8.23 \xt 2 Korint 5.2-4\x*Tane mai nitu uduudu God dewamona os poka eteipe sidantoipona, dia. No sumanailala do sidantitana. \bd God me Aleupa kakaiwa no nenen, sa ipa amonamba uduudu winedia moawa bautaa no neneno wadatana.\bd* Tane no God obampa wanaidantata ita do etemba uduudu do inasapia baiwa sidantite inta ewaewantite wainitana. \v 24 \bd No inanten, tane dima bedewe no insaisamba ituitana tauma ewasiawaia, tane ipawaida ando donsata.\bd* Dima sabamo eweitana bedewe no insaisamba mai itutaa rua, dia, ipawaida aitamana segalena baiwa. Insaisa ituna dewawa mai epe. \v 25 Tane no dima ewasiawaia bedewe insaisamba ituite, ema baiwa no nuamba aiaisiwa mampe ipawaida segalepia baiwa onioniawantite wainitana, mai etedabuantipe eipona, dia. \p \v 26 Epe rua deawaa no etemba oauara baiwa Aleu kakaiwa no saunede. No nuba mai atendewanteipona ambi God insaisawa rua rauparintipona, dia. Tane Aleu kakaiwa no saunede meba do baimba sidaleidie iririleide. Ita dima me iririleidia no mai aia os mampe wataa rua. \v 27 No nuambo dima winedia God ewede ita do Aleu kakaiwa dima insedia me atenlen, ipawa Aleu kakaiwa God apanawaida kakaibu baibu God insaisawa ruawa iririleide. \s1 No God obampa wanantena baiwa dima no kadinepi? \p \v 28 No epe atenten: \bd God apana mida me bauta insaisaulena rua apamono me nuawadawadasaia baibu me dewa daitada bedewe mo euwa donsampaa baiwa nolaleide.\bd* \v 29 Apana mo mida God bauta sonabamona me awoa teamona, me Otopaida inainamba ruawa dewamopio segantopua baiwa. Inta ema bedewe Iesu me wanwamba uaria bedeuwo me ipa tautuaida mo do wampu. \v 30 Apana mida God bauta sonabamone awoamona me apamon. Ita mo mida me apamone mampemona dodomananton. Tane mo mida me mampe dodomanantona me meba sapawa mampe mo sapaidamon. \p \v 31 Dewa ema uduudu God dewamodia baiwa no ambi wata? \bd God ipa no saumba, tauma dima no kadinepi?\bd* \v 32 \bd God me Otopaida mai wadapaitue nuanepona, dia, tane ideita nanaleno uduudu baimba bolen. God me Otopaida nenena baiwa me nitu uduudu do di nenepia rua os.\bd* \v 33 Mida enepie God mebaawa sonabalala wawumopi? Mai mida da epe dewalepia rua, dia. Ipawa God meba apanawa dodomanamon, mai wawu da mo mampo wineipona, dia. \v 34 Mida ando God sumanaiwalala kotumopi? Mai mida da, ipawa \bd Keriso Iesu no baimba bolena bedewe no inanten.\bd* Tane mai sa os, dia. Me bo bedewe enenwisene tauma God witapa on deneuwe wandie iririleide no baimba. \v 35 No Keriso nuawadawadawa bedewe wainitana, dima enepie no empuianepio Keriso etaiata? Kadi daitada, poka saiwa, omana, ba bo, no mai empuianepia rua, dia. Do apana no poka nenapua, ba puraiwa abolawantata, dewa inainamba ema rua no Keriso nuawadawadawa bedewe wainitana empuempunepi, ba? Diaida, mai dima da! \p \v 36 Tane kadi mainimbo segaleide buka bedewe girumalena rua. Epe wadi wadiase, \q1 “E eboa baiwa walama uduudu bo nainimbanepe winede, apana no dewaneia abo sipsip bomopua baiwantoia rua.” \m \v 37 \bd Tane Iesu Keriso no nuawadawadanena mukawa mampe no dewa inainambu ema uduudu amboiamote nanaumotaa rua.\bd* \v 38 \bd Ipawa ne atendewaidanten no Iesu Keriso bedewe wainitana mai dima da empuempunepia rua, dia. No bontata ba wainenta, ensel ba aleu kadiu mukau, dima ande ba ando segantompaa bedewe, ba muka da, no mai Keriso do empuianepue nambenepua rua, dia.\bd* \v 39 \bd Tane uba mukawa ba muka tawo atowea, ba nitu da God dewamona mai no God nuawadawadawa no Tatamba Keriso Iesu mampee nenena bedewe wainitana empuempunepia rua, diaida.\bd* \c 9 \s1 Paul Ius apanawa umanau wade \p \v 1 Ne ipa Keriso mampea, sa baiwa tauma dima ne insedina wapaa ipa ulaipaida, mai laganteapaa rua. Do Aleu kakaiwa insaisana badosadio insedina ne ulaipa wadina. \v 2 Ne apananaida Israelwa baibu walama uduudu nuana polaida wadie pareleidio pokaida etedina. \v 3 Ne insedina naita inta da wineipono ne baidasosona inantopona baiwa God ne kotuneape Keriso mampe empuianepe nambeneapona. \v 4 Israelwa mo ipa God apanawaida, God mo dewamono obampa wanantono me do waimoie ita sapawaida mo mampo sabamosan. God me sauawa ita anaanawa Israelwa wanamon, do God meba mo simbiasapua dewawa euwamon. Ita do me mampe sau donsampaa gagalowa diamon. \v 5 Mo ipa Israel apanawa debamau eboeboua nosinosiu. Tane do Keriso me ipa ete mampe Israelwa bedeuwo mulen. \bd Me ipa God, nitu uduudu me atowe. Tauma ita ando me ebowa ipa wadaposilalaida!\bd* Ulaipa, amen. \p \v 6 Mai insenase, dima God Israel mampo sauawalena ipasialen. Sa dia, ipawa mai Israelwa uduudu ipa God apanawaida, dia. \v 7 \x + \xo 9.7 \xt Bumpai 21.12\x*Mai Abraam nosinosiwa uduudu me obampaida, dia. Tane God Abraam diene wanase, “E otoa Aisak bedewe nosinosia uara segantopu, mo ipa e obanaida ne sauaena rua.” \v 8 Gagalo ema ipawa ema epe: Mai Abraam obampa uduudu me osinawa bedewe muntoia God obampa, dia. Tane Abraam obampa isiwa Aisak bedewee God sauawa asiasi muntoia, mo ipa Abraam nosinosiwaida. \v 9 \x + \xo 9.9 \xt Bumpai 18.10\x*Ipawa God Abraam sauasane ema epe wane wanase, “Walama ne sonabedinawo leuntape wineapo e manainaa Sara oto mona gamosapi.” \p \v 10 Mai sa os, tane mama dea bedewe i ebowa Rebeka obampa nata gamomon. Mo nata mambu ipa no atanosimba Aisak. \v 11-12 \x + \xo 9.11-12 \xt Bumpai 25.23\x*Tane God menasana me sonabawa ipa me insaisawa rua segalepi, mai dima apana euda ba kadiwa dewasaia asiasi, dia. Rebeka obampa ragaraga inau, bupa bedewe waimoia walamawe God Rebeka diene wanase, “Mai oto kerauwa tatawa tautua simbiasapi, tane tautua wamba kerauwa simbiasapi.” God epe wane me oto kerauwa sonaben. Sa ipa dima me bauta insaisawa ituna rua segalen, ipawa ragaraga walama sawo mai muntope euda ba kadiwa dewasapona, dia. \v 13 Ema ipa dima buka bedewe girumalena segalen. God wane wanase, “Ne Iakob nuawadawadasana, tane Esau ne dabuasana.” \p \v 14 Tauma no ambi wata? God dewasankadisan, ba? Sa dia! \v 15 God me ipa dodomana os, ipawa me mapo Moses diene wanase, “Mida ne nuawadawada amonawa wanawanawa menanepia, ne ideita wanapaa rua. Ita mida ne nuaparewanteapaa menanepia, ne me ideita nuaparewanteapaa rua. Ne neba insaisana rua dewasadina.” \v 16 Ema bedewe no eweite atenten: \bd God sonabawa ipa mai apana dima menaidamodio inseie badowa nolawantoia bedewe segaleipona, dia. Tane God meba nuaparewa mampe sonabaleide.\bd* \v 17 No ema atenten, ipawa buka bedewe Isibt warerewa Pero me nuawa anatene badosana umanawa God wane wanase, “Ne neba dewaeno warereiten ne e bedeawo mukana sabamosapaa baiwa, ita ema bedewe ne ebona debamalepio uwa daitada apanawa etapue atentopu.” \p \v 18 God epe wano no atenten: \bd Mida me nuaparewa wanawanawa menasapia me apana sa nuaparewalepi. Ita God menasapia apana dewasapio nuawa anatepie badosapia, me epe dewasapia rua.\bd* \v 19 Naita apana da ne dianepi wapiase, “Uduudu ipa me insaisawa rua segaleide, no mai God insaisawa amboitusataa rua. Dima baiwa God no wawunepi? No mainimbo mai sai da wineipona, dia.” \s1 God sonabawa gagalowa \p \v 20 Ne apana sa diape wapaase, “Sona, e apanaida, dima baiwa e God aiawa sipoa epe leusaiana?” Eueuwa ema insea: Onta mai apana mida dewasadia diepie wapiase, “Dima baiwa epe dewaneiana?” \v 21 Onta mai apana me dewasadia epe diepia rua, dia. Ipawa onta dewalala dogo moawa deawaa mampe onta inainambu daitada dewamode. Isiwa walama debama os bedewe otamompe nolawantompa, tane isiwa walama uduudu otamompe nolawantompaa baiwa winamoi. \p \v 22 Ema epe rua deawaa God dewasade. God menasadia nuakadiwa sabamosapio apana me mukawa ewapue atentopu. Sa baiwa God apana mida mampo me nuawa kadileidia kadimopona mai tauwadea matangelamopona, tane nua aiaisiwa mampe oniamodie. \v 23 Do God menasadia me sapawaida debama apana mida me nuapareuleidia mampo sabamosapona. Apana sa God bauta sonabamona me sapawaida wanamopona wana, \v 24 sa ipa no Iesu Keriso sumanaiwalala umanamba wan. Tane God mai Iuswa os apamopona, dia. Me uwa daitada apanawa do apamon me sapawaida donsapona baiwa. \v 25 God peroweta Osea buka bedewe ema epe wadi wadiase, \q1 “Apana mida bauta mai ne mainawoa ne diamope wapaase, ‘E ipa ne apananaida.’ Ita apana mida bauta mai ne nuanawoa ne diamope wapaase, ‘E ipa ne nuawadawadana apanawaida.’” \m \v 26 Ita do God wadi wadiase, \q1 “E ipa mai ne apanana.” \m Tane bola ipa deawaa bedewe me apanawa diamope wapaase, \q1 “E ipa Godida wanwankasalala obampa.” \m \v 27 Peroweta Aisaia Israelwa umanau aiawa debama mampe wadi wadiase, \q1 “Israel apanawa uaraia waimoi, owa nelawa rua. Tane mo bedeuwo nata os God empuiamone nambemona, mo os inantopu. \v 28 Ipawa Tatamba God tawo ema apanawa tauwadea kotumopie matangelamopi.” \m \v 29 Dima peroweta Aisaia wana rua segaleide. Me ema epe wane wanase, \q1 “Tatamba God mukamukauaida no nosinosimba isiwa empuiamone nambemono inanton. Tane diaewo no Sodom ita Gomora apanawa ruau uduudu kadi donsape bontepatuwapona.” \p \v 30 Dewa ema ipawaida dima? No ema epe eweitana: Uwa daitada apanawa God mampe dodomanantopona mai banuwa inseipe, tane ideita mo inta donsane sumanai bedewe God mampe dodomananton. \v 31 Tane Israelwa badowa anaana asiasi inta banusaiena God mampe dodomanantopona baiwa, tane dia. \v 32 Dima baiwa Israel apanawa inta mai donsapona? Ipawa mo mai sumanai intawa asiasi God do dodomanantopona baiwa rubusapona, tane dima anaanawa wadia rua dewasaia asiasi rubusaiena. Sa baiwa seu apana intau osowe winedia bagoramono omeiena. \v 33 Seu sa umanawa buka bedewe wadi wadiase, \q1 “Ewana, ne seu bola Saion bedewe itudina. Seu ipa sa apana bagoramopio omepu, ita seu ema osowe mo ampupare kadi donsapu. \q1 Tane mida me bedewe sumanaileidia ando mai malalepi, tane sumanaiwa ipawaida ideita donsapie wadepi, mai di sumanaileipona, dia.” \c 10 \p \v 1 Sumanai sosona, ne nuana uduudu mampe menanedio ita God mampe rauparintedina ne apananaida Israelwa inantopona! \v 2 Ne dialedina, mo nuau uduudu mampe God simbiasapua menamode, tane mo mai atenida intawa asiasi simbiantoipona, dia. \v 3 God meba apana dodomanamodia intawa mo mai atentopona, sa baiwa mo muba inantopua intawa banusai. Ita ema bedewe God apana dodomanamodia intawa mo dabuasai. \v 4 Ne ema epe wadina, \bd ipawa Keriso Moses anaanawa mukawa ipasiasan ita sumanai bedewe apana God mampe dodomanantopua intawa wadenauben.\bd* \s1 Inaida God apana uduudu baibu imaasana gagalowa \p \v 5 \x + \xo 10.5 \xt Liwai 18.5\x*Apana anaana asiasi God mampe dodomanantopua intawa umanawa Moses wane wanase, “Apana mida anaana asiasi inaida donsapia menasampa, me uduudu dima anaana wadia ruawalepie dewasapi.” \v 6 Ambi God mampe sumanai bedewe dodomanantataa intawa umanawa buka bedewe ema epe wadi wadiase, \p “Mai eba nuaawo insease, ‘Mida uboo odepi alepi?’” Sa ipa, mida odepi alepie ita Keriso banlepie iepi? \v 7 “Do mai eba nuaawo insease, ‘Mida iepi bolala bolauwo tawo atowe alepi?’” Sa ipa, mida iepi alepie Keriso bolala bedeuwo banlepie odepi? \m Mai mida epe insepia rua, dia, ipawa Keriso aitamana iene wisene bolen ita bo bedewe enenwisen. No nuba mai dima dewasataa rua, dia. \m \v 8 Tane buka bedewe ema epe wadi wadiase: \q1 “God aiawa amonantoio nosedia ipa tanlawoido, e moalawo ita nualawo winede.” \m Aia ema wadia, sa ipa Iesu Keriso bedewe sumanaintataa benemawa umanawa wade. Aia ipa sa no tauma amonantitana. \v 9 Ipawa mida Iesu ebowa wasabamosapie wapiase, “Iesu, me ipa no Tatamba,” ita do nuawa bedewe sumanailepia God Keriso bo bedewe inasano enenwisen, apana sa ideita inaida donsapie inalepi. \v 10 \bd Ipawa apana mida nuawa bedewe sumanaileidia me ipa God mampe dodomanaleide. Ita mida moawe Iesu ebowa wasabamosadia me inaida donsadie inaleide.\bd* \v 11 Dima buka bedewe wadia rua segaleide. Epe wadi wadiase, \q1 \bd “Apana uduudu mo mida me bedewe sumanaintoia ando mai malantopu, tane sumanaibu ipawaida ideita wadapu, mai di sumanaintoipona, dia.”\bd* \m \v 12 Ema ipa apana uduudu umanau wade, ipawa God emawe Iuswa ita uwa daitada apanawa ipa deawaaida, mai nambenambe. \bd God no Tatamba ipa dea os no uduudu baimba, ita mo mida sau baiwa iririntoia uduudu sau euda wanamode.\bd* \v 13 Ipawa buka bedewe wadi wadiase, \q1 \bd “Apana uduudu mo mida Tatamba mampe sau baiwa iririntoia inaida donsapue inantopu.”\bd* \m \v 14 Mo ipa Tatamba mampe sumanai dia, ambi sau baiwa iririntopu? Tane mo Gagalo euda Tatamba umanawa etasiantopua mo ambi me bedewe sumanaintopu? Tane mai mida Gagalo euda amonalepia, ambi mo Gagalo euda etapue sumanaiwantopu? \v 15 \x + \xo 10.15 \xt Aisaia 52.7\x*Tane Gagalo euda amonawa apana mai mida wapiaubepia ambi mo antopue Gagalo euda benemawa amonantopue diamopu? Buka bedewe girumalena wadia rua segaleide, wadi wadiase, \q1 “Gagalo euda amonalala apanawa wimoia ewaewau eudidalen no mainimbo.” \m \v 16 \x + \xo 10.16 \xt Aisaia 53.1\x*Tane mai Israelwa uduudu Gagalo euda wadape mamposapona, dia, ipawa peroweta Aisaia wane wanase, \q1 “Tatamba, mida no Gagalo euda benemawa watano etene sumanaiwalen?” \m \v 17 Sa baiwa no ewate atenten: \bd Gagalo euda eteitana bedewe sumanai wadedi wisede, tane Gagalo euda etaetawa ipa Keriso benemawa amonantoia bedewe wisede.\bd* \p \v 18 E inseilana Israelwa Gagalo euda benemawa mai etapona, ba? Sa dia, mo eteiena, ipawa buka bedewe epe wadi wadiase, \q1 “Mo aiau nosene tawo uduudu bedewe aleno eteiena, do mo gagalou tawo moa daitada bedewainta alentuwan.” \m \v 19 Do inseilana Israelwa Gagalo euda etane atentoiena, ba dia? Moses waitara ema sipoasane God wana rua wane wanase, \q1 “Apana mida wankoalala ne dewamopo inantopuo e ewamone obumona, ita apana mida mo insakoalala bedeuwo ne euda dewasapo e ewamone nuala kadilepi.” \m \v 20 Tane do peroweta Aisaia malasia badowa uwa daitada apanawa umanau ema epe wane wanase, \q1 \bd “Apana mida mai ne insaneape banuneapona, mo ne doineiena. Ita mo mida mai ne umanana waipona, ne mo mampo wineno ewaneiena.”\bd* \m \v 21 Ita Israelwa umanau me wadi wadiase, \q1 “Ne walama uduudu nuana wadanaaubene menanedia mo ne mainawo wimopona, tane mo ne aiana etane mai menamopona, adiananasaiena.” \c 11 \s1 God Israelwa nuapareuleidia gagalowa \p \v 1 \x + \xo 11.1 \xt Pilipa 3.5\x*E inseilana God me meba apanawaida Israelwa dabuamone eidamon, ba? Diaida! Ne neba ipa Israelwa, Abraam atanosiwa Beniamin damba bedewe muntena apanawa. \v 2 God me apanawaida bumpeido insaisaulene sonabamona mai dabuamope emopona, dia. E ateiten, ba dia, buka bedewe peroweta Elaia umanawa girumalena ambi wade? Me Israelwa mampo nuawa kadileno God mampe iririlene wanase, \v 3 \x + \xo 11.3 \xt 1 Kin 19.10,14\x*“Tatamba God, peroweta e waaubamoana mo epaboiamone ita pue e manawo pulontoia bolawa kakaibu epakokomone daberaramoiena. Ne neba os e saantedine wainedina, ita tauma mo rubusaia ne do boneapu!” \v 4 \x + \xo 11.4 \xt 1 Kin 19.18\x*Tane God me ambi sipoasan? Me wane wanase, “Ne neba baina apana uduudu 7000 empuiamone nambemona. Mo god lagawaa ebowa Baal mai sumanaiwantope imimpu emmisintope wadaposisapona, dia.” \p \v 5 Tane walama ema bedewe mapo segalena rua deawaa segaleide. God apana uduudu bedeuwo me meba apanawa nuawadawadawa amonawa bopawa mampe sonabamone empuiamone nambemon. \v 6 God me nuawadawadawa amonawa bopawa bedewe apanawa sonabamode, mai dima euwa mo dewasaia mampe, dia. Tane God mo dewau euwa dewasaia baiwa sonabamopono, sa ipa me amonawa bopawa mai ulaipalepona, dia. \p \v 7 Tauma ambi segalen? Israelwa dima badowa banusaia wadapona mai donsape wadapona, dia. Tane mo mida God sonabamone apamona mo os donsane wadeiena. Apana isiwa God mo dewamono nuau anatene badosaiena. \v 8 Ema dima buka wadia rua segalen, wadi wadiase, \q1 “God mo dewamono mo insaisau dubalen, mo emau ita asiu enenboden, mapo ita tauma mo mai dima ewapue do etapua rua, dia.” \m \v 9 Warere Dawid do wane wanase, \q1 “God mo dewamopio odau debama bedewe karo rua mo wadaitumopio kadiu sipoa matangelawa wadapu. \v 10 Do dewamopio emau potalepio sala mai ewapu. Ita do sai wanamopio walama uduudu poka saiwa aimompo dedentompa.” \p \v 11 E inseilana Ius apanawa omaidasaiena, ba? Diaida! Iuswa omene Keriso dabuasaiena baiwa God inaida Gagalowa euda uwa daitada apanawa wanamono wadane bedewe inanton. Ema segalena uwa daitada apanawa inaida bedewe waimoia baiwa Iuswa mo ewamopue obumopu ita mo muba do ina intawa banusapu. \v 12 Iuswa omene ina Gagalowa euda dabuasane eiena. Tane ema bedewe uwa daitada apanawa uduudu inaida maurawa debama donsane wadeiena. \bd Iuswa uduudu inaida bedewe odapua, sa ipa ina maurawa debamawaia tawo uduudu baiwa,\bd* mai Iuswa bauta duba bedewe waimoia walamawe rua. \s1 Uwa daitada apanawa inaida donsapua gagalowa \p \v 13 Ne tauma uwa daitada apanawa e manlawo gagalontedina. God ne aposel nolawa nena bola uduudu bedeuwo Gagalo euda amonanteapaa baiwa. Ne nolana ema bedewe asowawantedine \v 14 insedina uwa daitada apanawa Gagalo euda etapue inantopuo ita ne apananaida obuntopue ina inta banusapu. Ema bedewe ne menanedia Ius apanawa isiwa do inamopa. \v 15 Iuswa sumanaibu dia baiwa God ewamone emon. Ita ema bedewe God inta wadenauben uwa daitada apanawa me do deantopua baiwa. \bd Tane God Ius apanawa otamopie mampemopio inantopu, sa ipa God sauwa euda debamaia apana uduudu baibu, apana bo bedewe enapuwimopua rua.\bd* \p \v 16 Ius apanawa dewau ema insena: Mo bured moawa ainapune God wanei, sa ipa bured ududupa God mampea kakaiwa. Naita ia waapa kakaiwa God mampea, sa ipa ia sa ragapa do God mampea kakaiwa. Epe rua Iuswa nosinosiu ipa God mampea, sa baiwa Ius apanawa uduudu ipa God mebaawa kakaibu. \p \v 17 Iuswa ipa olib iawa anala simbiala ruau, tane ia sa ragapa isiwa God ampuiamone nambemon. Tane e uwa daitada apanawa olib iawa dobino enaenalala ragapa ruau. God e otalene olib iawa simbiala ragapa tetewaiena aupau osowe endoleno ia simbiala sogapa sa bedewe initilana. \p \v 18 \bd Sa baiwa e uwa daitada apanawa mai eba itupositane Iuswa mo mida God ia ragapa ruau ampuiamona ituaisimona, dia.\bd* Epe insena: E ipa ia ragapa os. Ragapa mai ia waapa sausapona rua, tane waapa ia uduudu ragapa do sausadie ina wanedio inileide. \p \v 19 Tane e ne gagalona ema sipoasane wanase, “Rua, tane ragapa tetewaiena, sa ipa no bolamba imaasaiena bedewe enate inintataa baiwa.” \v 20 Ulaipa, Iuswa sumanaibu dia baiwa God ia ragapa rua ampuiamone nambemon, tane e sumanaila baiwa mo aupau wadale initilana. Sa baiwa mai eba asola wane itupositana, dia. Tane ewanadewaitana, e manlawo deawaa segalepia sawa. \v 21 Ius apanawa mo ipa olib iawa ragapaida, tane God mo ampuiamone nambemon. Tane e mai olib iawa simbialala ragapaida, dia. E olib iawa dobinoa ragapa me ampe endoleno enale initilana. Sa baiwa God e do ideita ampuialepie nambelepia rua. \p \v 22 Ema bedewe e ewale ateiten: God apana isiwa mampo nuawa wadaaubalala euda dewasade, tane apana isiwa mampo nuawa kadileidio badowa dewamode. Iuswa mo mida ainapare omeiena mampo me nuawa kadiidaleide. Tane e manlawo nuawa wadaaubala euda dewasade naita e ideita me nuawadawadawa bedewe wanlempa. Naita dia, sa ipa me e do ampuialepie nambe aubalepi. \v 23 Tane Ius apanawa mo insaisau wadapuaubepue Gagalo euda bedewe sumanaintopua God mo otamopie olib iawa ragapa aupau osowe teamopi. God me epe dewasapia rua os, mai dia. \p \v 24 E uwa daitada apanawa ipa olib iawa dobinoa ragapa ruau. Tane God e otalene olib iawa simbialala ampe endoleno initilana, tane e mai ia sa ragapaida, di initilana. Tane mo Iuswa ipa olib iawa simbialala ragapaida ruau. Sa baiwa God mo tauwadea os otamopie aupau osowe endomopia rua, mai e ruala. \s1 God nuaparewa apana uduudu baibu \p \v 25 Sumanai sosona, dima werego winawinalala tane God ne mainawo sabamosana benemalepo ateitana, e eba atenla debama asowawaitana sawa. Ipawa ema epe: \bd God Israelwa isiwa nuau dewasano anateiena ideita waimompo uwa daitada apanawa God sonabamona sumanai bedewe odaputuwapio tauma Israelwa nuau anaanatala wadapuaubepue sumanaintopu.\bd* \p \v 26 Inta ema inta Israelwa uduudu inantopu buka bedewe girumalena wadia rua. Ema epe wadi wadiase, \q1 “No Inawamba bola Saion bedewee wisepi. Iakob nosinosiwa kadiu God adiananasaia dewawa me otawiamopie nambemopi.” \m \v 27 Ita do God buka bedewe saualene wane wanase, \q1 “Mo kadiu ne nambesape insepadabuasapa, sa ipa ne sauana mo mampo.” \p \v 28 Iuswa Gagalo euda adiananasaiena baiwa tauma mo God emalawoa apana seganton. \bd Ema epe segalena, sa ipa inta wadenauben e uwa daitada apanawa sau euda donsane inaitana baiwa.\bd* Tane God Iuswa sonabamone ita do mo nosinosiu sauawa diamona baiwa me ideita nuawadawadamode. \v 29 Ipawa God apana sonabamone me nuawadawadawa amonawa wanamona ando mai insaisawa leusapie mampo wadepiaubepia rua, dia. \p \v 30 \bd E uwa daitada apanawa mapo di wankoaitilana walamawe e God adiananasaile wainile, tane Iuswa Gagalo euda adiananasaiena baiwa tauma God e nuaparelaleno inaiten.\bd* \v 31 \bd Deawaa epe rua, Iuswa God adiananasaiena God mo do nuapareulepio inantopua baiwa, God e nuaparelalene inalena rua.\bd* \v 32 Ipawa apana uduudu, Iuswa ita uwa daitada apanawa do, kadi bedewe God mo taudomon. God epe dewasana mo uduudu me nuapareulepie inamopia baiwa. \p \v 33 \x + \xo 11.33 \xt Aisaia 55.8\x*Ema baiwa ne God wadaposisadina! God maurawa ambi debamawaia! Me insaisawa ita atemba mai insete atentatatuwapia rua, dia. Dima me insedia segalepia mida waeuwa wapi? Me dewa uduudu dewamodia intawa mida atenlepia rua? \v 34 Buka bedewe girumalena epe wadi wadiase, \q1 “Mida Tatamba God insaisawa atenlen? Mida me waeuwasapio nitu uduudu dewamopi? \q1 \v 35 Mida nitu da God abolawaleidia wanepi ita God me sipoa leusapi?” \p \v 36 \x + \xo 11.36 \xt 1 Korint 8.6\x*Mai mida God insaisawa atenlepi, ba God dima da wanepia rua, dia. Ipawa nitu uduudu me os dewamon ita me mukawa mampe winei meba os ebowa wadaposisampaa baiwa. Tauma ita ando no God wadaposisanta, me mampe sapaida debamaia winakasala! Ulaipa, amen. \c 12 \s1 No etemba uduudu God wanata! \p \v 1 Sumanai sosona, ne e badowaida dialedine wasauledina. \bd God me nuaparewa ita nuawadawadawa amonawa uara nenena baiwa e etela uduudu God mampe amonaitana,\bd* mai pue mo bosane God waneiena ruau, dia. Tane ibula inawaa kakaiwaida God mebaawaida wanana, sa ipa God menasadia rua. Ema bedewe e God dodomana simbiasaile wadaposisailana. \v 2 Do mai insaisala tawo dewawa daitada mampe wadanaaubene bedeweitane ruawa dewasana, dia. \bd Tane insaisala God wanano sanaasampa ita ema bedewe e wanwanla leusampe dodomanasampo eulempa.\bd* Inta ema bedewe e God insaisawa euda dodomanaida me menasadia ruawa dauwaida etane ateitana. \p \v 3 God me nuaeuwa amonawa aposel nolawa nena baiwa e deadea ne badowa dialedina: Mai e eba itupositane ebola debamasana, dia. Tane e insaisala aiaisiwa dodomana God e sumanaila amonawa enalena rua wanlempa. \p \v 4 \x + \xo 12.4 \xt 1 Korint 12.12\x*Eueuwa ema insena: No etembaida nolawa daitada winei ita nolauwonolauwo dewasai. \v 5 Epe rua deawaa \bd no sumanailala uara wainitana, tane Keriso bedewe no ete dea os eda sauntitana.\bd* \v 6 \x + \xo 12.6 \xt 1 Korint 12.4-11\x*Sa baiwa God me nuawadawadawa euwa mampe no nola amonawa daitada nenen. Apana mida me amonawa wanena me God benemawa Aleu kakaiwa me diedia rua gagalolempa, me ideita sumanai waeuwa asiasi dodomana gagalolepi. \v 7 Tane apana da simbia nolawa baiwa amonawa wadepia, me ideita sosowa simbiamompa. Ita mida God aiawa waeuwa amonawa wadepia, me ipa sosowa waeuwamopi. \v 8 Mida sumanai sosowa wasaumompaa baiwa amonawa wadepia, me ideita wasaulempa. Ita apana mida puraiwa abolawantoia saumompaa amonawa wadepia, me nuawa uduudu mampe amonalempa. Apana mida onionia mukawa amonawa wadepia, me ideita badowa nolalempa. Tane do mida nuaparelala ba kerolala simbiamompaa amonawa wadepia, me nuaeuwa mampe simbialempa. \p \v 9 \bd E sosola ulaipa mampe nuawadawadamonuna, mai onape nuala waiwa os mampe. Kadi uduudu nibuasane ena, tane dima euwa dodomana wadanadodepi, mai ena.\bd* \v 10 E sumanai sosola do nuala uduudu mampe eda nuawadawadaitonune eba insaisala enune sosola ituposimonuna. \v 11 \bd Nuala uduudu mampe nolaitonune mai etedabuaitana. Nuala bedewe aleu iawa impe bumempo do Tatamba simbiasanuna.\bd* \p \v 12 \bd E Iesu Keriso ando wisepia onioniawaitilana bedewe insaisala itunune nuaeu do wanlempa. Poka saiwa daitada e manlawo iompo e ideita bedewainta aitonuna ita do walama uduudu bedewe rauparitonuna, mai ena.\bd* \p \v 13 Nitu e manlawoa mampe sumanai sosola dima abolawantoia saumonuna, ita do sosola nuaeu mampe banlamonuno dulawo odompa. \v 14 \x + \xo 12.14 \xt Matiu 5.44; Luk 6.28\x*Mida e kadileia God sauwa euda mo osouwo itununa, mai aia kadiwa mampe sipoamona, dia. \p \v 15 \bd Sosola daubu do etonuna. Sola da nuaeulempa me do nuaeuitonuna, tane sola da nuaparelempa me do nuapareitonuna.\bd* \v 16 Sosola do insaisala dea os wanlempa. Mai asowawaitana, tane sosola ebousiawaia do deaitonuna. Mai eba atenla asowawaitane itupositana, dia. \v 17 Mida kadiwa e manlawo dewasapia mai kadiwa mampe sipoa leusana, diaida. Dewa dainea eubu dodomana apana emauwo, sa ipa dewasanuna. \v 18 Naita sola da kadiwa manlawo dewasapio e mai insene wadane nualawo ituna, dia. Tane me kadiwa ainasisie ene me do wanwan euda waina intawa banusana. \v 19 \bd Sola e kadilepio mai sipoa kadisana, tane eno God sipoasapi,\bd* buka bedewe girumalena wadia rua. Sape Tatamba God wadi wadiase, \q1 \bd “Eno, ne kadi sa sipoasapa.”\bd* \m \v 20 E mai sipoasana, ena! Tane ema epe buka bedewe girumalena rua dewasana, wadi wadiase, \q1 \bd “Wenawenala omana tomopia e nana wanamono napu. Mo gadompau makolepia e esa wanamono napu, mai ena!\bd* Inta ema bedewe e nuawadawadala mo mampo dewasailana bedewe mo malantopue dima kadiwa e manlawo dewasaia obasantopue epu.” \m \v 21 Wenawenala kadi dewasaia e manlawo mai sipoa kadiwa mampe leusana. E kadi sipoasapona, sa ipa kadi e nanaulepi. Tane wenawenala kadi e manlawo dewasaia dewala euda mampe kadi sa nanausana! \c 13 \s1 Bola onionia aiau ruawantontaa gagalowa \p \v 1 \bd No uduudu mo mida onionia mukawa wadeiena atouwontata, ipawa mo mukau mai di segalepona, tane onionia apanawa uduudu mukau God wanamono wadeiena.\bd* \v 2 Sa baiwa mo mida onioniala mukau amboitusampa, sa ipa dima God mo mampo ituna amboitusai. Ita ema bedewe matangela wadeie muba osouwosai. \v 3 Mo mida dewa dodomana dewasaia onionia apanawa mai sauntopu, dia. Tane kadi dewalala onionia apanawa ewamopue sauntopu. Naita e dewa euda dodomana dewasana ando mai onionia apanawa sauitaa, dia. Tane me e dieepie wapiase, “Sona, e ide rua os.” \p \v 4 Onionia apanawa me ipa God nolawa dewalala e saulempo wanwanla eulempaa baiwa. Naita e kadi dewasaa me sawaitaa, ipawa me muka wadena e matangelaepia rua os. Onionia apanawa ipa God nolawa dewasade ita me God nuakadiwa matangelawa wadedie mida kadi dewasaia osouwosade. \v 5 Sa baiwa onionialala atouwoitana, mai God matangelawa os sawa baiwa, dia, tane do e eba nuala wawulepia sawa mo atouwoitana. \v 6 \x + \xo 13.6 \xt Matiu 22.21; Mak 12.17; Luk 20.25\x*Onionialala ipa God nolawa dewalala ita mo walama ruawantoie onionia nolawa os dewasai. Sa baiwa e takis manewa ituilana. \v 7 Onionia apanawa waia rua nola daitada baiwa e takis manewa itunune, do wiwira mampe mo oniadewasamonuna. \s1 Sumanailala nuawadawadantompaa gagalowa \p \v 8 Soa da mane ba nitu da mampe e sauepia sipoa ando leusae wanaa, mai ewo walama daumalepi. \bd Tane soa walama uduudu nuawadawadasana, mai nuawadawada dewawa ewo obasalepi, dia. Ipawa mida me soa nuawadawadasadia, me ipa anaana uduudu ruawaleidituwade.\bd* \p \v 9 \x + \xo 13.9 \xt Ekisod 20.14; Ekisod 20.13; Ekisod 20.15; Ekisod 20.17; Liwai 19.18\x*God anaanawa bedewe wadi wadiase, “Mai ninaitaa, mai soa bosaa, mai poitaa, mai soa nituwa da ewee insaisawaitaa.” Tane do God anaana isiwa epe rua wamona winei. Anaana ema uduudu wadia ipawaida ipa ema epe: \bd “Soa nuawadawadasaa e eba nuawadawadaitiana rua.”\bd* \p \v 10 Naita e soa nuawadawadasana e mai ando kadiwa dewasaa me mampe, dia. \bd Sa baiwa me mida soa nuawadawadasadia, me ipa anaana uduudu ruawaleidituwade.\bd* \p \v 11 E ema epe dewaitonuna, ipawa e ateiten walama ema dainea bedewe wainilana. Tauma walama kampaleide, sa baiwa ituawawaitilana bedewe nola baiwa enana! Ipawa Iesu Keriso inaida wadepie wisepia walamawa tauma maidalen, mai bauta no sanaawe sumanaintene wainitana rua. \p \v 12 \bd Tauma walama kerauda os sapa wapia baiwaleide ita tadina rialene dialeide. Sa baiwa dubawa dewawa uduudu riasate eidasate ita sapa onawa puraiwawa wadate mampe onantata.\bd* \v 13 Do walama sapawa bedewainta deaitopa antonta, mai duba dewawa dewasanta, dia. No mai esa badowa nante ninakoakoantonta, onantonta ba obuntonta, diaida. \v 14 \bd Dewa ema gara tontawa rua wadanaaubene nambesane ena. Tane e Tatamba Iesu Keriso wadane gara sanaa rua etelawo aino sapa wapi.\bd* Ete ewanuauwa mampe mai insaisala wadanaaubena ewanuau sa dewasane kadi bedewe omena sawa. \c 14 \s1 Sumanai bedewe eda sauntompaa gagalowa \p \v 1 \x + \xo 14.1 \xt Kolosi 2.16\x*E bedelawo sosola isiwa insaisau oauara sumanai dewawa isiwa mampe, tane e mo manlawomone do awodea wanlempa. Tane gagalo kerakera bedewe insaisala uaralempa, mai mo do wawaitonuna. \p \v 2 Ne ema baiwa wadina: Sumanai sosomba isiwa sumanaibu bedewe insaisau badowa ituia baiwa mo inseia nana uduudu napua rua. Tane sosomba isiwa sumanaibu bedewe insaisau oauaraleidia baiwa mo inseia moia mai napu, nana isiwa os namopu. \v 3 Me mida nana uduudu nadia mai sowa da nana isiwa idileidia ituaisisapi, dia. Tane do apana mida nana isiwa idileidia mai sowa nana rebareba namodia ewadabuasapi, dia, ipawa God mo nata nuawadawadamone mampemon. \v 4 E eba ita e soa do ipa God nolawa dewalala, sa baiwa mai soa dewawa isiwa baiwa ewadabuasaa, dia. Tatamba God meba ando me kotusapio ita dodomana enepi, ba dia. Tane soa ando badowa enepia rua, ipawa Tatamba me sausapi. \p \v 5 Sumanai somba da walama debamau isiwa oniedidewaleide, tane somba da insedia walama uduudu ipa deawaa os. Tane apana deadea meba insaisawa wadepia rua dewasapi, mai kaino insakoalempa, dia. \p \v 6 Apana mida walama debamau isiwa oniadewasamodia, me Tatamba Iesu ebowa wadaposisampaa baiwa epe dewaleide. Ita do me mida nana rebareba nadia, me do Tatamba Iesu ebowa wadaposisade, ipawa me nana baiwa God auwasade. Deawaa, me mida nana isiwa idileidia do Tatamba wadaposisampaa baiwa epe dewaleide ita God auwasade. \p \v 7 Mai mida da me meba os baiwa wainipe leipona, ita do mai mida me meba bowe boleipona, dia. \v 8 \bd No mida inawaa wainenta, sa ipa no Tatamba baiwa wainitana. Tane bontonta, sa ipa no Tatamba baiwa bontitana. Sa baiwa no wainenta ba bontonta no ipa Tatamba os mampea.\bd* \v 9 No uduudu mida tauma wainitana ba ando bontonta Keriso ipa no Tatamba, ipawa ema baiwa me bolen ita bo bedewe enenwisen. \v 10-11 \x + \xo 14.10-11 \xt 2 Korint 5.10\x*Tane dima baiwa e sumanai soa ewadabuasaiana, ba soa da ituaisisaiana? Mai epe dewaitana, ipawa no uduudu ando God kolaiwatawa danawe kotu baiwa enata, buka bedewe girumalena rua. Epe wadi wadiase, \q1 \bd “Ne ipa God wanwankasalala wadina. Apana uduudu ne dananawo ando imimpu emmisintopue wapuase, ‘E ipa Godida.’”\bd* \p \v 12 Epe wadia rua no deadea dima dewasaitana umanawa ando God benemasata. \v 13 Sa baiwa mai eda ewadabuaitana, dewa sa ena! Tane insaisala euda wadane insenase, “Ne mai dewa da mampe sona intawa itupabodape bagorepo omepi, dia.” \p \v 14 Ne Keriso bedewentene insaisana ema wadane atenten: Ne mainawo nana uduudu ipa eubu os nanala, mai nana da mira do, dia. Tane sumanai somba da insepiase, “Nana isiwa mira do, mai napaa rua.” Me nuawa bede epe insempa, nana sa ipa miramiralen me baiwa. \v 15 Naita e sumanai soa dima narebasaitiana baiwa ituaisisana, sa ipa e mai soa nuawadawadasaipona, dia. Mai nana da e naiana baiwa soa da insaisawa kadisaa, ipawa me baiwa do Keriso bolen. \v 16 Apana Gagalo euda wakadisasapua sawa eba etela onienadewaitana. \v 17 \bd No God gonaawa bedewe wainitana, sa baiwa nana nanalala ba nana idiwa dewawa ipa mai ipuipua, dia. Tane dewa dodomana euda, wanwan obasa euda, ita do nuaeumba Aleu kakaiwa no nenedio wadeitana ipa ipuipuaida God gonaawa bedewe.\bd* \v 18 Ipawa apana mida dewa eubu ema asiasi Keriso simbiasadia, sa ipa me God insaisawaida dewasade ita do apana isiwa emauwo dewa dodomana dewasade. \v 19 Sa baiwa muka uduudu mampe rubusante awodea deaitopa wainenta ita sumanaimba bedewe badowa eneitana baiwa eda sauntonta. \v 20 Tane nana dewawa osowe mai God nolawa kadisaa, dia. Nana uduudu ipa nanala eubu os. Mida nana nadia bedewe me sowa sumanaiwa bedewe bagoredio omedia, me ipa kadiwa dewasade. \v 21 Sa baiwa insaisaa epe wadee insease, “Ne moia ita esa badowa wain napa, do dewa isiwa dewamopaa rua os. Tane naita ne dewana ema sumanai sona da bagorepio kadi bedewe omepio, ne moia ba esa badowa wain mai napa, dia.” \p \v 22 E dewa ema baiwa insaisaa dainea inseie sumanaiwaitiana, sa ipa e God nata manlawo winakasalepi. Tane apana mida dewa da me insedia dewasapia rua me dewasampa, me meba nuawa mai wawusampa, me ipa nuaeulempa. \v 23 Tane me mida insakoaleidie insediase, “Ne moia ba esa badowa sa ne napaa rua, ba dia?”, tane nadia, me meba kadi etepe itudie dewasade. Sa ipa kadi, ipawa me nana sa nadie, tane mai sumanai mampe inseponase, “Nana sa ipa euda.” Tane dewa dainea bedewe no ingugura bedembo winompo mai sumanai mampe dewasanta, sa ipa kadi dewasaitana. \c 15 \s1 Eba insaisala ene sosola insaisau wadonuna! \p \v 1 No mida sumanaimba bedewe badowa eneite inseitana nana uduudu ipa eubu os, mai no nuba os insaisamba wadonta, dia. Tane no ideita sosomba dewa ema bedewe sumanaibu oauarau tampontonte saumonta. \v 2 E deadea sosola insaisau do wadonune saumonuna mo sumanaibu bedewe inintompaa baiwa. \v 3 E Keriso dewawa insena: Me mai me meba insaisawa wadapona, dia. Tane dima buka bedewe girumalena rua dewasan. Buka bedewe epe wadi wadiase, \q1 “Apana e wakadisaeiena, sa ipa ne wakadisaneiena.” \p \v 4 Ita dima uduudu buka bedewe girumalena, sa ipa no wasaunepie dodomananepia baiwa girumalen. Wasau gagalowa buka bedewe winedia ita do poka saiwa no eteitana dewanepio no insaisamba God bedewe ituta. \p \v 5 Ne rauparintedina God, mida no poka bedewainta antontaa mukawa nenedia ita do insaisamba badosadia, e saulepio deaitopa insaisala dea os wanlempa, Keriso Iesu waina rua. \v 6 E epe dewaitilana bedewe nuala ita aiala dea os mampe no Tatamba Iesu Keriso Mamba ita Godiwa sapaidasanune wadaposisanuna. \p \v 7 \bd Keriso e wadalene mampelena rua e do sosola uduudu otene manlawomonuna, ita ema bedewe God ebowa wadaposisanuna.\bd* \v 8 Ne epe dialedina, ipawa Keriso Iuswa mo mida God sauawa wadeiena saumopia baiwa wisen. Ema bedewe Keriso sabamosan God ipa ulaipa os, ita saua gagalowa God Iuswa nosinosiu mampo gagalolena ipawanasan. \v 9 Inta ema bedewe God nuaparewa do uwa daitada apanawa mampo wisen, mo me ebowa wadaposisapua baiwa. Sa ipa dima buka bedewe girumalena rua segalen. Buka bedewe epe wadi wadiase, \q1 “Ne e eboa uwa daitada apanawa bedeuwo wadaposisapa, do sasa mampe e ituposiepina.” \m \v 10 Ita do wadi wadiase, \q1 “E uwa daitada apanawa God apanawaida do deaitane nuaeuitana.” \m \v 11 Tane deawaa wadi wadiase, \q1 “E uwa daitada apanawa Tatamba wadaposisana! E tawo osowe wanwanlala uduudu sasa mampe me ebowa debamasana.” \m \v 12 \x + \xo 15.12 \xt Aisaia 11.10\x*Do peroweta Aisaia wadi wadiase, \q1 “Apana ebowa Iese damba bedewe me seupawa segalepi wisepie tawo apanawa uduudu oniamopi. Ita uwa daitada apanawa me bedewe insaisau itupu.” \p \v 13 \bd God ando no inaida ita inawinakasala nenepi. Me epe dewasapia bedewe no tauma insaisamba ituitana.\bd* God me ipa dewa eubu ema uduudu bumpa. Ne rauparintedina me e nuala nuaeuwa mampe nopesapi ita wanwanla euda obasa enalepi. Ema bedewe Aleu kakaiwa mukawa e insaisala nopesampo badowaida God mampe itununa. \s1 Paul letawa girumalena umanawa wade \p \v 14 Sumanai sosona, ne leta ema e manlawo girumantedina. Tane ne e insaisala wadedine atenten e dewa eubu dodomana os dewamoilana. E sumanai waeuwa atendewaiten ita sumanai sosola wadodomanamona rua os. \v 15-16 Ne leta ema bedewe dewa isiwa baiwa badowaida dialedina, dima e bauta ateitena nuala awawalepia sawa. Ipawa God me nuawadawadawa amonawa euda nena bedewe ne Keriso Iesu nolawa dewalala wananten uwa daitada apanawa baibu. Sa ipa ne God Gagalowa euda pirisi rua God ita apana sawanauwo enedine amonantedina. Ne epe dewasadina uwa daitada apanawa Gagalo euda bedewe sumanaintope God mampe dodomanantopona baiwa. \bd Inta ema bedewe ne uwa daitada apanawa pulo rua God mampesadino Aleu kakaiwa mukawa mampe kakaiwaida segantoi.\bd* \p \v 17 Ne Keriso Iesu bedewentena baiwa ne nolana God baiwa dewasadina nuaeuwantedine asowawantedina. \v 18 Ne mai dima neba mukana mampe dewasadina gagalowa waipona, dia. \bd Tane Keriso ne bedenawo nolalene uwa daitada apanawa banlamono God aiawa etane ruawantoiena asowa wapina.\bd* Keriso dewa ema ne gagalona ita dewana mampe, \v 19 ita do ginasa eueuwa ita dewa mukamukaua bedewee ita God Aleupa mukawa mampe dewamon. Ne Ierusalem ita Ilirikum sawanauwo bola uduudu bedeuwointa antene Gagalo euda Keriso umanawa amonantentuwan. \v 20 \bd Ne insaisanaida itudine baiwantedina ne Gagalo euda bola naepe Keriso umanawa mai benemantopono etapona bedeuwo gagalontepina.\bd* Ne menanede bola sanaa potawa bedewe nolanteapa, tane mai menaneipona apana da irailena aupawe nolanteapa, dia. \v 21 \x + \xo 15.21 \xt Aisaia 52.15\x*Sa ipa dima buka bedewe girumalena wadi wadiase, \q1 “Mo mida me umanawa mai benemamopono etapona, mo ando ewapu, ita do mo mida mai etapona ando atentopu.” \p \v 22 \x + \xo 15.22 \xt Rom 1.13\x*Ne walama uara rubusana e manlawo wineapona, tane nolana ema dewasadina wadaituneno mai tauwadea wineapona, dia. \v 23 Tane tauma ne nolana bola ema bedeuwointa dewasanatuwan, mai bola da potawa wineipona. Do ne ena uaraia bedeuwo menaidanedia wineape e ewalepona baiwa tauma \v 24 insedina ne bola Sipen antepine ana nowe e ewalepa. Ne menanede e do walama kerauda os bubuantate wanto nuana topio tauma e sauneano bola Sipen bedewe anteapa. \v 25 \x + \xo 15.25 \xt 1 Korint 16.1-4\x*Tane walama ema bedewe ne mai dodomana e manlawo ieipona, dia, ne Ierusalemwa antedina sumanailala kakaibu sape waimoia saumopaa baiwa. \v 26 Ipawa sumanailala bola Masedonia ita Akaia bedeuwointa wanwanlala menaidamono nuau euda mampe amonau ituiena sumanailala kakaibu abolala Ierusalem bedewe waimoia baibu. \v 27 \x + \xo 15.27 \xt 1 Korint 9.11\x*Dewa ema mo muba insaisauwo dewasaiena, tane mai di dewasapona, dia. Ipawa uwa daitada apanawa Iuswa asiasi aleu sauwa euda wiseno wadeiena, sa baiwa mo tauma ete sauwa mampe sipoa Iuswa saumoi. \v 28 Ne mane nolawa saiwa ema mo baibu wadana anteape wanamopatue tauma ne epe bola Sipeniwa antepine baiwa e ewalepa. \v 29 Ne atenten e manlawo iepina Keriso sauwa euda nopelala uduudu do manlawo wineapa. \p \v 30 Sumanai sosona, ne Tatamba Iesu Keriso ebowa mampe, ita do nuawadawada Aleu kakaiwa nenedia mampe badowa iririledine dialedina ne nolana pokawaa dewasadina bedewe e ne do deantate rauparila bedewe sauneana. \v 31 Rauparitonuna God ne etena kakaisapi, apana sumanaisiawaia Iudia bedewe wanwanlala kadineapua sawa. Ita do rauparitonuna sumanailala kakaibu Ierusalem bedewe waimoia amonau ne wanamopino nuaeu mampe wadapu, mai epu. \v 32 E rauparitonuna ema epe segalempo ita ne God insaisawa rua ne nuaeu do e manlawo wineape e do wante nuana topi. \v 33 God, mida wanwan euda bumpa, sauwa euda e uduudu manlawo winakasalepi. Ne epe menanede, amen. \s1 Paul auwawa ita wasau gagalowa isiwa wamode \c 16 \p \v 1 Ne sumanai somba iwoa Poebe umanawa dialedina. Me sumanailala uduudu bola Kenkerea bedewe waimoia baibu simbia nolawa waden. \v 2 Ne iririledina me e manlawo wisepio God apanawaida kakaibu dewau rua Tatamba ebowe banlene manlawosana. Dima me abolawalempe menasampa sausana, ipawa me apana uaraia saumone ewadewasamon, ita ne mainawo do deawaa dewasan. \v 3 \x + \xo 16.3 \xt Aposel 18.2\x*Ne auwana nola sosona ne do Keriso Iesu baiwa nolantitana Pirisila badawa Akuila nata mampo wadinaaubedina. \v 4 Mo ne baina sauneie nolantoie mai bo sawantopona. Mai ne os mo sau euda dewasaiena baiwa auwantipona, tane ekelesia bola daitada bedeuwo waimoia do auwamoi. \v 5 Ne ekelesia mo dubu bedewe auweia do auwamodina. Do ne nuana sowa Epaenetus, mida Asia bolawa bedeuwo bauta Keriso bedewe sumanailena, auwasadina. \v 6 Ita ne Meri mida e baila badowa nolalena auwasadina. \v 7 Do auwana wadinaaubedina ne Iuswa baidasosona Andironikas Iunias nata mampo. Mo ne do bauta Iesu ebowa baiwa diburaneiena. Mo nata ebou ipa aposel bedeuwo debamaidalen ita mo bauta Kerisolala wanantona apanawa, wauwo ne. \v 8 Ne Ampiliatus, mida ne Tatamba ebowe nuawadawadasadina, auwasadina. \v 9 Ne nolana sowa Keriso bedewe, Uabanius, ita ne nuana sowa Sitakis do auwamodina. \v 10 Sona Apeles, mida wadaeta daitada bedewe Keriso baiwa badowa enena, do auwasadina. Ita do ne Arisitobulus duwa bedewe wanwanlala uduudu auwamodina. \v 11 Ne Iuswa baidasona Erodion ita do sumanai sosona Nasisus duwa bedewe waimoia auwamodina. \p \v 12 Do ne sosona iwoa Tatamba nolawa debama dewasaia Tiripena ita Tiroposa mampo auwana wadinaaubedina. Ne sona iwoa Peasis do Tatamba nolawa eiaida dewasadia auwasadina. \p \v 13 \x + \xo 16.13 \xt Mak 15.21\x*Ne Rupas, mida Tatamba nolawa uwatauwa baiwa apasana, ita do me inawa ne otopaida rua simbianena nata auwamodina. \v 14 Ne auwana Asinkiritus, Pilegon, Eames, Patirobas, Eamas ita sumanai sosomba mida mo do waimoia mampo wadinaaubedina. \v 15 Ita do ne Pililogus, Iulia, Nereus ita me weanapa, do Olimpas ita sumanailala kakaibu mo do waimoia auwamodina. \v 16 E eda nuawadawada mampe sosola auwamonune do wanlempa. Ekelesia uduudu Keriso bedewe wanwanlala e auwala waiaubei. \p \v 17 Sumanai sosona, ne badowa dialedina, apana mida empuempu dewawa dewasaie ita sumanaila intawa itubodasaia mampo ewanadewaitana. Mo waeuwau ipa nambe, mai e bauta etale sumanaiwaitena rua, dia. \v 18 Mo mida epe dewantoia ipa mai Tatamba Keriso simbiasaipona, tane mo muba insaisau wadeie baiwantoi. Mo aiau aiaisiwa euwa wampe do e asola wampa. Ita dewa ema mampe apana isiwa aten ita insaisau badowa mai wineipona teinaaisimompe banlakadisamompa. \p \v 19 Apana uduudu e Gagalo euda etale ruawaitena umanawa eteiena. Ema baiwa ne nuana eudidalen e baila. \bd Ne menanedia dewa euwa insaisawa wadane manlawosano nopelepi, tane kadi insaisawa nuaawawaidasane ena.\bd* \p \v 20 \bd God, mida wanwanimba euda obasa bumpa, me walama kerauda os bedewe Seitan ampisisie e wala atowesapi.\bd* No Tatamba Iesu nuawadawadawa amonawa e manlawo winompa. \p \v 21 \x + \xo 16.21 \xt Aposel 16.1\x*Ne nola sona Timoti ne do mape wainitana auwawa e manlawo wadiaubede. Ita do ne Iuswa baidasosona Lusias, Iason ita Sosipata e auwalei. \p \v 22 Ne Teatius somba Paul letawa ema girumantena apanawa do Tatamba ebowe auwaledina. \v 23-24 \x + \xo 16.23-24 \xt Aposel 19.29; 1 Korint 1.14; 2 Timoti 4.20\x*Gaias do auwawa wadiaubede. Ne Paul me duwa bedewe wainedina ita do ekelesia walama uduudu me duwa bedewe auwei. Erasitus mida bola debama ema manewa oniedia ita somba Kuatus do e auwalei. \s1 God wadaposiwa gagalowa \p \v 25 \bd Tauma no uduudu God ebowa wadaposisate sapasata. Me e saulepio sumanaila bedewe badowa enana. E sumanaila bumpa, sa ipa Gagalo euda Iesu Keriso umanawa ne benemantedina. Iesu Keriso benemawa ema bumpeido ita tauma God weregasano winedie.\bd* \v 26 \bd Tane tauma ulaipa benemawa sa God dima peroweta girumantoiena bedewe wadenaubene sabamosan. Ema ipa God wanwankasalala insaisawa rua segalen tawo uduudu apanawa Gagalo euda sumanaiwantopue ruawantopua baiwa.\bd* \p \v 27 Godida dea os mampe insaisa uduudu euwa dodomana winede. Me ebowa no Iesu Keriso bedewe ando ita ando wadaposisante sapaidasanta. Ulaipa, amen.