\id EPH BOEPH.SC, Bolinao Ephesians, 2 May 2012 — sts Approved Reviewers 8 August 2008 SH&O — OK TO TYPESET \ide 65001 - Unicode (UTF-8) \h Efeso \toc1 Si Surat na ni Pablo konran Taga EFESO \toc2 Efeso \toc3 Efeso \mt2 Si Surat na ni Pablo konran Taga \mt1 EFESO \is1 Say Maipa'ka' konan Sitin Surat \ip Sitin surat, surat naya ni Pablo konan dupong ran mammemper sa syudad nin Efeso tan sa raruman babali sa sakop nin Asia Minor (sawanin Turkey yayna). Sitin syudad nin Efeso, gindat a syay na'teng nin sintro nin rilihyon ket iti raya nin rinayo si Artemis a mandiosen ran tutawo. Mabasa sa Ginwa-ginwa' kapitulo 19 tan 20:17-38 a maipa'ka' sa sitwasyon sa nipangipa'deng na ni Pablo nin dupong ran mammemper sa Efeso. Sinurat nayayti ni Pablo sin dandani 60-61 A.D., sin mangkapriso ya. Natinreg a kanakman na nin say maksaw nin kaingaran na bana' sa kamaungan nan Dios a iti kona ni Cristo, ket wana, “Raywen yay Dios a syay Dios tan Ama nan Uunuren tamon si Jesu-Cristo! Sya, mambindisyunan natamon sarbaynan mabista nin ibat sa pudir na bana' sa nikaipasaya tamo kona ni Cristo.” (1:3). \ip Nipapalaway na ni Pablo iti konan sitin surat a maipa'ka' sa plano na nin Dios nin “pipapasayawen na a sarban pinarsa nin mag'in nin iti sa sirong nin pakauray na ni Cristo, mataman say itaw sa langit tan say iti sa luta'” (1:10). Ipapalaway nay maipa'ka' sa nipamili' nan Dios konran tutawo na (1:5), say pammirduna na konra bana' sa patiti na ni Jesu-Cristo nin Anak na (1:7), tan say pagkamain na nin Ispirito nan Dios kontamo a syay paniguradwan tamo a ikon natamon Dios (1:13-14). \ip Nituluy-tuloy na nin nipapalaway no pa'no a si Cristo ket pinipasaya nasara a Judio tan ambo' nin Judio ta ginlat nay pigugura' nin sayti a namisyay konra nin bara'mon padil tan pinipasaya nasara nga'min a sarba ran tumper kona (2:14). Siti a plano naynan gindat nin Dios nangibwat et sin adapen na nin pinarsa a animan (3:11). Kanya' nin ibibilin naynamaet ni Pablo konran mammemper a magkabyay sara kumon nin maitukoy konan sitin plano nan Dios para konra (4:1) tan ta pigaw nin magkamain konra a tutuon kabibyay a nipapasayawan ra. \ip Main et nin maadal tamodti maipa'ka' sa manepeg a pigagawa' ran mitraasawa (5:22-33), ua'nak (6:1-3), mangatua (6:4), uaripen (6:5-8) tan saray amo (6:9). Sa susuyot nin parti nan sitin surat, main anamaet nin maadal tamo maipa'ka' sa nibi nan Dios konran mammemper ta pigaw nin malabanan ray tutaktika na ni Satanas (6:10-18). \iot Say Linaman nan Sitin Surat \io1 Pammagalang (1:1-2) \io1 Raywen yay Dios bana' sa makapaka'ngap a plano na (1:3–2:10) \io1 Pinipasaya nasaran Dios a Judio tan ambo' nin Judio bana' sa ado' na (2:11–3:21) \io1 Magkabyay nin maibagay sa nikapapasaya (4:1–6:9) \io1 Sa nikaipasaya moyon mammemper kona ni Cristo, kuntrawen moya si Satanas (6:10-22) \io1 Say pammindisyon (6:23-24) \ie \c 1 \m \v 1 Si'ko si Pablo a sa karabayan nan Dios ket tinudo' nakon apostol nan Cristo a si Jesus. \b \p Surat koyayti komoyo nin tutawo nan Dios isen sa syudad nin Efeso\f * \fr 1:1 \fl Sa raruman nikaisurat nan siti sa Griego ket kasa a wanti:\fqa sa syudad nin Efeso\ft . Ket main saray mamarita' a siti ket sayay surat naya ni Pablo nin nipa'wit na sa sarban dupong ran mammemper sa saka-sakalakon syudad.\f* nin mandumaer nin naipasaya konan Cristo a si Jesus. \p \v 2 Sapa kumon ta si Dios a syay Ama tamo tan si Uunuren tamon Jesu-Cristo bindisyunan rakamo tan byan rakamon mabistan kapapa'sar. \s1 Si Makapaka'ngap a Plano nan Dios \p \v 3 Raywen yay Dios a syay Dios tan Ama nan Uunuren tamon si Jesu-Cristo! Sya, mambindisyunan natamon sarbaynan mabista nin ibat sa pudir na bana' sa nikaipasaya tamo kona ni Cristo. \v 4 Wanin ta, sin adapen nayan pinarsa a mundo, pinili' natamoynan gindat nin ipasaya kona ni Cristo ta pigaw nin mag'in atamo nin maringgas tan kasa gapo nin pagkurangan tamo sa pangingikit na. Bana' sa pangangawa'nan nan Dios, \v 5 nidisisyon nayna sin saytaw et a gaw'en natamon a'nak nan diri yupa' sa ipagwa' na kona ni Jesu-Cristo. Ginwa' na in nin Dios ta sain a rabay na \v 6 ket marayo ya bana' sa kamaungan nan kasan kapada. Nipayabor na in kontamo nin masibulot a nakem na yupa' sa nikaipasaya tamo konan si Anak na a kawa'nan na. \p \v 7 Yupa' sa daya' nan tinmuro' nin siin si Anak nan kawa'nan na, simbot natamon nisubli' konan Dios bana' sa wanin anan kamaungan na, a say rabay nin sarita'nen ket napirduna nayna a kukasalanan tamo. \v 8 Masuruk-surok anaod a ginwa' nan Dios para kontamo. Mangibwat sa kadunungan na tan sa ararem nin pakataros na nin sarba nga'min ket \v 9 maririket ya nin ipatarusan nayna kontamo a rabay na nin gaw'en, a gindat ket kai na nin man'ipatandaan. Masibulot a nakem nan nidisisyon nin Dios a kona ni Cristo \v 10 ket matukid anayti no marate' a kuston panaon ta pigaw nin pipapasayawen na a sarban pinarsa nin mag'in nin iti sa sirong nin pakauray na ni Cristo, mataman say itaw sa langit tan say iti sa luta'. \p \v 11 Yupa' sa nikaipasaya mi kona ni Cristo, nipurok nakami nin Dios nin para kona nin diri. Ginwa' nan Dios nin mangyadi' a sarba nga'min ta pigaw nin matukid a plano nan diri tan wanin a nidisisyon naynan gaw'en sin saytaw et. \v 12 Ginwa' na in ta pigaw nin, say kabibyay min Judio nin si'kami a nu'nan nilalo kona, ket pangibwatan nin pakairayo na bana' sa gawa' nan kasan kapada. \p \v 13 Yupa' sa nikaipasaya moyo anamaet a lamang kona ni Cristo, piniikap naya komoyo nin Dios a paka'kitan a tutawo nakamo. Wanin a ginwa' na sin nagmatalek kamo kona ni Cristo sin narnge' moyay minsahi nin katutu'wan maipa'ka' kona, a si Mabistan Patanda' nin Pakaisalbawan moyo. Sitin paka'kitan, ket masantos ya ta syay Ispirito na nin Dios nin nipangako' na sin saytaw. \v 14 Syaynaod a paniguradwan tamo a ipaga'muran na nga'min kontamo nin Dios a nipangako' na anggan ila'pos nayna a pangwa' na a mag'in ikon natamo. No wanin, marayo yay Dios bana' sa gawa' nan kasan kapada. \s1 Dasal na ni Pablo a Makatanda' raya Kumon nin Taga Efeso a Dios \p \v 15 Ket bana' anaod sa sain a ginwa' nan Dios, kisalamatan koya para komoyo. Nangibwat ana sin natandaan ko a wanin anay pagmamatalek moyo konan Uunuren a si Jesu-Cristo tan say pangangado' moyo konran sarba ran tutawo nan Dios, \v 16 pirmi koya tanan mampakisalamatan. Man'idasalan katamo \v 17 konan si manraywen nan lamang anamaet ni Uunuren tamon Jesu-Cristo, a syan lamang a Ama tamo nin gumwa' nin say sangkabistawan ana, tan mandawaten kon ipuya' na kumon komoyo a kanakman nin makadumog tan makataros sa sangkabistawan a gawa' na ta pigaw nin makatanda' moyan peteg. \v 18 Man'idasal ko et a palawayan na kumon nin Dios a kukanakman moyo ta pigaw nin masari'-sari' moyo sa kabibyay moyo no ani a mailalwan tamo sa nanagyatan na kontamo, tan ta pigaw nin masari' moyo a say makapaka'ngap nin ipaga'muran na li' konran tutawo na ket malaem, \v 19 tan ta pigaw nin masari' moyo et kumon a kai gapo nin masukat nin kaalakyan nin pakayadi' nan mantumulong kontamon mammemper kona. Siin a lamang nin pinasyan kaalakyan nin pakayadi' \v 20 a nipamasubli' nan mabyay nin Dios kona ni Cristo tan pinatekre' naya sa pag'urayan sa wanan nadtaw sa langit. \v 21 Nikwa nayadtaw nin mampag'uray si Cristo nin mas makapangyayadi' nin adayo' nin tuloy dyan sarba nga'min nin main nin pag'aadi' o pag'uuray o pakayadi'. Kasa gapo nin mas ata'gay dyan sya mataman konan sitin kapresan nin panaon o sa adapen et. \v 22 Say sarba nga'min, nikwa nan Dios sa sirong nin pakayadi' na ni Cristo ket sya a makapangyayadi' sa sarba. Nibi nayan Dios nin ulo ran lapag nin tutawo na \v 23 a sarayti a pa'sar lalaman nan diri ni Cristo. Kanya' nin si'tamon mammemper tan si Uunuren tamon Jesu-Cristo, bara'mo atamon mag'in nin masibulot a lalaman leleg a mampasibuluten nay sarban main sa sarban lugar. \c 2 \s1 Saray Taga Efeso a Bunga nin Gawa' nan Matudyo' a Dios \p \v 1 Si'kamo, nati a pa'sar moyon gindat no maipa'ka' sa bubagay a main nin kabiangan konan Dios bana' sa kasusubag moyo kona tan sa duka' a gawa'-gawa' moyo. \v 2 Sin ba'yo kamo nin namper, mansunuren moyoy pigagawa' nin pagkakabyay ran tutawo konan sitin panaon ket, tinmulok kamo kona ni Satanas. Syay pangulo nin itaw sa gugunem a mag'uray konran duka' a ispirito, a sya et a lamang a mampag'uray konran saray tutawo a kai nin mantumulok konan Dios. \v 3 Mataman nin si'tamo nga'min, gindat, bilang konra, nagkabyay atamon nangwa' nin karabayan tamon bilang tawo. Ginwa' tamo a sarban rinabay nin lalaman tan kanakman tamo. Anaod, bana' sa kinatawo tamo, naiketeg atamon madusa sa sager nan Dios nin bilang konran raruman basta tutawo. \p \v 4 Wanin man, wanin anay inganga'do nan Dios kontamo. Anaod, mabli atamon tuloy kona ket mangkawa'nanen natamo nin \v 5 gaw'en nan mabyay atamo mataman no bana' sa kasusubag tamo ket nati anay pa'sar tamo kona. Ginwa' na in yupa' sa nipangikalamo' na kontamo anamaet sa nikaisubli' na nin mabyay ni Cristo. Bana' tamo' sa kamaungan na a nisalba natamon Dios. \v 6 Anaod, nipasaya natamo konan Cristo a si Jesus ket pinasubli' natamo anamaet nin mabyay nin naikalamo' kona tan mampatekreen natamon Dios nin kiranod sa pangingigalang kona ni Cristo itaw sa langit. \v 7 Ginwa' na in nin Dios ta pigaw nin maipa'kit nan anggan-angga a kai masukat nin kaalakyan nin kamaungan na sa pangangado' na kontamo nin mangibwat konan Cristo a si Jesus. \v 8 Wanin ta say kamaungan nan Dios a nangibwatan nin nisalba nakamo sin nagmatalek kamo kona ni Cristo. Kai in nangibwat komoyo ta rigalo na in nin Dios. \v 9 Kai in nangibwat sa mabistan gawa' nan tawo ta pigaw nin kasa gapon magwa' nan ipasirayo maipa'ka' sa nikaisalba na. \p \v 10 Anaod, si Dios, syay nangwa' kontamo no ani atamo sawanin. Inusar naya a Cristo a si Jesus nin ginwa' natamon ba'yon parsa ta rabay na a magkabyay atamon man-gaw'en tamo a maabig nin, sayti ket nisadya' nayna nin gindat ta pigaw nin gaw'en tamo. \s1 Pitunwen nasaran Cristo a Ambo' nin Judio tan saray Judio \p \v 11 Bana' sa sain, si'kamon naiyanak a ambo' nin Judio, panemtemen moyoy kapapa'sar moyo sin saytaw. Tinuya'-tuya' rakamon ibarita' ran Judio a ambo' nakamo kanon tutawo nin Dios a bilang kano konra ta naturi' sara. Bale' say paturi', iti tamo' sa lalaman. \v 12 Panemtemen moyo a gindat ket kasan kibiangan moyo kona ni Cristo tan ambo' rakamon kalamo' nin tutawo nan Dios nin pinili' na, kanya' nin sakalakon tutawo kamo. Kai kamo nin nakakirama' sa pakaisalba a ni'nu-ni'no na nin nipangako'\f * \fr 2:12 \ft Main nin nipangako' kona ni Noe (Genesis 6:17-20; 9:9-17), kona ni Abraham (Genesis 15:18-21; 17:2,7-9), tan konran tutawo sa Israel (Exodo 19:1-8).\f* nin Dios konran tutawo na. Nagkabyay kamodti sin saytaw nin kasan man'ilalwan. Ni kai moya nin tanda' a Dios. \v 13 Bale' sawanin, naipasaya kamoyna konan Cristo a si Jesus, ket si'kamo nin sin saytaw ket ambo' nan tawo nin Dios, ginwa' nakamoynan amigo na bana' sa daya' na ni Cristo nin pinaturo' nan nipangiyariglo komoyo konan Dios. \p \v 14 Anaod, si Criston diri a mangwa' nin say pikakalamo' tamo ket main anan pitutuno ta pinipasaya natamo nin si'kamin Judio tan si'kamon ambo' nin Judio. Sa patiti na, sya, ginlat nay pigugura' tamo a sayti ket bara'mon padil nin mampamipurok kontamo. \v 15 Anaod, inanggawan nayna a padalan yupa' sa Gugan-gan tan say nagsikabarang nin ipagwa' a para tamo' konran Judio. Ginwa' na in ta pigaw nin si'tamon rway naiduman klasin tawo ket gaw'en natamon ba'yon klasin tawo nin naipasaya kona ket no wanin mitutuno atamoyna. \v 16 Sa patiti na ni Cristo sa kudos, ginlat nan diri a pigugura' tamon rway klasin tawo tan ginwa' natamon sayay klasin tawo ta pigaw nin pasublien natamon sayan-saya konan Dios. \v 17 O' a, nako yadti si Cristo tan nipatandaan naya sa sarba a Mabistan Patanda' maipa'ka' sa pakakituno tamo konan Dios, mataman komoyon ambo' nin Judio nin adayo' konan Dios tan komin Judio nin adani kona.\x * \xo 2:17 \xt Isaias 57:19.\x* \v 18 Kanya' nin bana' sa ginwa' na ni Cristo, si'tamon rway klasin tawo, Judio tan ambo' nin Judio, makakidani atamoyna konan Dios a syay Ama tamo sa tulong nan sayan-sayay Ispirito na. \p \v 19 Edet, si'kamon ambo' nin Judio, ambo' kamoynan nikwintan sakalakon tutawo ta sawanin naikalamo' kamoyna konran tutawo nan Dios nin pinili' na tan nag'in kamoynan a'nak nan Dios. \v 20 Ket si'kamon lamang, pinag'in nakamon Dios nin bilang matiryalis sa bali na nin nipatukdo' na konran apostoles tan prupita na. Sara a bara'mon tu'dek tan si Cristo a si Jesus nin diri a bilang baton nakaipatukduan nin sarain nin tu'dek nan sitin bali. \v 21 Bana' kona ni Cristo, ma'get a nikapa'deng nan sitin bara'mon bali, tan siti ket mangibwat kona, mampag'in yan timplo a manepeg nin para konan Dios. \v 22 Ket bana' ta mangkipasaya kamo anamaet kona ni Cristo, si'kamon ambo' nin Judio, man'iyalep kamoyna konan sitin piikapan na nin Ispirito nan Dios. \c 3 \s1 Ibabaki' nayan Dios Si Pablo para konran Ambo' nin Judio \p \v 1 O' a, bana' sa katutulok ko konan Cristo a si Jesus ta pigaw nin makakirama' kamon ambo' nin Judio sa kaabigan nin iti kona ni Cristo ket mangkapriso ako. \v 2 Sigurado ako a natandaan moyoyna a si Dios, nipya nayti kongko si gawa' a iparate' a kamaungan na komoyo. \v 3 Tandaen moyo et a nipatandaan naytin Dios kongko a gindat ket kai na nin man'ipatandaan sa si'numan. Maipa'ka' konan siti ket main anan anted a wangko sa nu'nan nisurat kodti. \v 4 Ket sublien moyon basawen anamaet ta pigaw nin matandaan moyoy natarusan ko maipa'ka' sa man-gaw'en na ni Cristo a gindat ket kai nin man'ipatandaan. \v 5 Sin saytaw, kai ti gapo nin nipatandaan sa si'numan a tawo, bale' sa tulong nan Ispirito na, man'ipatandaan nayna sawanin nin Dios kontamo nin naitalaga nin apostoles na tan mangilalaman kona. \v 6 Wanti a man'ipatanda' na: Bana' sa nikaipasaya moyo kona ni Cristo ta namper kamo konan Mabistan Patanda', si'kamon ambo' nin Judio ket maikikalamo' kamo konran Judio sa sarban kaabigan nin kamaungan nan Dios tan sa pag'in anamaet nin pinakalalaman nan Cristo a si Jesus tan sa pakaga'mor moyo anamaet sa nipangako' nan Dios. \v 7 Para konan sitin Mabistan Patanda', nag'in akon ibabaki' nan Dios nin ipatandaan koya. Nibi nayayti nin Dios a gawa' ko mangibwat sa kamaungan na tan ginwa' na mangibwat sa pakayadi' na. \p \v 8 Mataman no si'ko ket sangkaayupaan ako sa sarban tawo nan Dios, wanin man, si Dios, nibi na kongkoy pagkanawanawa nin ipatanda' komoyon ambo' nin Judio a maipa'ka' sa kai nin masukat nin mabistan maga'muran tamo nin mangibwat kona ni Cristo. \v 9 Nibaki' nako anamaet nin mangipapalaway sa no pa'no a say rabay naynan gaw'en nin gindat ket yadien nayna. Sa linmabas anan panaon, si Dios a syay namarsa nin sarba, kai na nin nipatandaan ti sa si'numan a gindat anan rabay nan gaw'en \v 10 ta pigaw nin sawanin ket man'ipapalaway nayna a maipa'ka' sa nikapapasaya tamon tutawo na. Anaod, no ma'kit ra in a ginwa' nan Dios para kontamo nin saray pupangulo tan saray main nin kapangyadian nin mag'uray itaw sa kalangitan ket matandaan ra a sangkaandaan a kadunungan nan Dios sa sarba nga'min nin paka'kitan. \v 11 Nipaipapalaway na in a kadunungan na nin panunukid sa niplano naynan gaw'en nangibwat et sin adapen nin naparsa a animan tan tinukid na in sa nipagwa' na konan Cristo a si Jesus a Uunuren tamo. \v 12 Naipasaya atamo kona ni Cristo ket matpel atamoynan kumadani konan Dios ta tanda' tamo a akuen natamo yupa' sa pagmamatalek tamo sa ginwa' na ni Cristo. \v 13 Wanin anaod, bubsat, kanya' nin sayti say pangingirangep ko nin dya'dya' para tamo' komoyo ket matkap a andi' nin pangibwatan a tumapo' a nakem moyo, ta sayti ket gaw'en a mag'in nin makakirama' kamo sa pinasyan anda' a iti konan Dios. \s1 Rabay na ni Pablo nin Matandaan ray Ado' na ni Cristo \p \v 14 Ket bana' anaod sa sarban sain, manalimukod akon dumasal konan Ama tamon Dios \v 15 a syay Ama nin sarban pinarsa na a mataman no itaw sara sa langit o iti sara sa luta' ket maipa'kit konra a pagkaama na. \v 16 Mandawaten ko kona a mangibwat sa kai nin masukat a makapaka'ngap nin kamaungan na, ket paksawen na kumon nin main nin pakayadi' a kukanakman moyo sa pangangantabay nan Ispirito na. \v 17 Wanin a mandawaten ko ta pigaw nin bana' ta mampagmatalek kamo kona ni Cristo, ket misyon ya komoyo tan ta pigaw nin, bana' sa ado' na, ket marigsa tan matarig'en a ba'yon byay moyo. \v 18 Ket, si'kamo nin kalamo' ran sarba ran tutawo nan Dios, ket mababa' moyon tarusan no pa'noy kaalawangan tan kaalakyan nin ado' na. \v 19 Wanin et a masari' moyo in nin pangangado' a iti kona ni Cristo mataman no kasan makatanda' nin peteg sa sain. Wanin a dawat ko kona ta pigaw nin magkamain komoyo nin masibulot a sarban nikaDios nan Dios. \p \v 20 Edet, marayo yay mampagtrabaho sa byay tamo a si Dios! Bana' sa kai nin masukat nin kaalakyan nin pakayadi' na a man-gumwa' iti kontamo ket makagawa' ya nin mas et nin adayo' dyan sa maisip tamo o sa madawat tamo. \v 21 Kanya' nin, kona edet ket, ibi tamo a alaki nin unor, si'tamon napasaya nin saka-sakalakon tutawo tan naipasaya konan Cristo a si Jesus sawanin tan sa anggaynan-angga! \pmr Peteg a wanin anaod. \c 4 \s1 Sinagyat atamon Mipapasaya \p \v 1 \f * \fr 4:1 \ft Mabasa et a maipa'ka' sa sayti sa Roma 12:3-10; 1 Corinto 12.\f*Edet, bana' sa sain, si'kon mangkapriso bana' sa katutulok ko konan Uunuren a si Cristo, ibibilin ko pa tana a magkabyay kamon maibagay sa pagkakabyay ra nin tawo nan Dios a syay nanagyatan na komoyo. \v 2 Matkap a pirmin maayupa', mauyamo' tan mapamasinsya kamo. Miaabutan kamo sa saya tan saya bana' sa pangangado' moyo. \v 3 Ipamuspusan moyon ituluy-tuloy a mabistan uksoy moyo nin pinangibwat nan Ispirito nan Dios bana' sa pitutuno moyo a syay mampamipasaya komoyo. \v 4 Anaod, si'tamon sarba nin mammemper, ket pa'sar tamo a iti sa sayan-sayay lalaman na ni Cristo, tan sayan-saya a Ispiriton mampiikap kontamo. Anamaet, pariho sa sain, sinagyat natamo nga'min nin Dios a main nin sayan-sayay man'ilalwan tamo \v 5 tan sayan-sayay Uunuren tamo a syay Cristo, tan sayan-saya yay mantepren tamo, tan sayan-sayay bawtismo\f * \fr 4:5 \fk bawtismo\fl - O:\fqa binyag\ft .\f* tamon mangipa'kit sa sain. \v 6 Sayan-saya a Dios a syay Ama tamon sarban mammemper. Sya a mag'uray, syay magtrabaho, tan syay mampiikap sa sarba kontamo. \p \v 7 Ket, say barang saya kontamon sarba ket pinayaburan na ni Cristo nin saka-sakalakon pakababa' nin maitukoy sa sain a nipami nan diri nin byay na. \v 8 Mabasa anaod sa Masanton Kasuratan, \q1 “Sin inmarwas yan nako sa langit, \q2 ni'ras nasaray sarban tinalo na tan \q2 pinaya-payaburan nasaray tutawo na.”\x * \xo 4:8 \xt Kanta 68:18.\x* \m \v 9 Ket si wanan inmarwas yan nako sa langit, say rabay nan irgwen, nanaoy yayna yapo' nin nako sa rarem nin luta'. \v 10 Sitaw si nanaoy sa rarem nin luta', syaytaw lamang si nuli' anamanaet sa sangkata'gayan nin langit. Ginwa' na in ta pigaw nin pasibuluten nay sarba. \v 11 Ket sya, mampayaburan natamo. \p Main saray pinayaburan na nin mag'in nin ibabaki' na, main nin mag'in nin mangingilalaman kona, main nin mag'in nin mangingipatanda' konan Mabistan Patanda' sa nagsikabarang a lugar, tan main nin mag'in nin mammaga tan mangangakay konran mammemper. \p \v 12 Mampamayabor yan saytin pupakababa' kontamo ta pigaw nin isadya' natamon makapagsirbi konran tutawo na para kona tan ta pigaw nin si'tamon pinakalalaman na ni Cristo ket maparigsa atamo. \v 13 Bunga li' nin sain a sarba tamo ket napasaya sa pammemper tan sa pakatanda' tamo konan Anak nan Dios. Si'tamon pinakalalaman na ni Cristo, mipatuntawo atamo et ket mapasibulot yaytin pinakalalaman nin kapadan kasibulot na ni Cristo. \p \v 14 Ket no wanin ana li', ambo' atamoyna nin bara'mon a'nak nin mainum'ay nin ma'wit nin animan nin bakas nin uakay a maiyarig sa sayay baluton man'iyanur-anor nin daluyon o man'ipadpad nin siri. Kai atamoyna maibarang nin bula' a uakay ran saray masisirib nin tutawon maong nin manaktika. \v 15 Si'tamo bale', say katutu'wan a pirmi nin irgwen tan sunuren tamon siaado'. Ket matkap tamon tumuntawo sa sarban pigagawa' tan sa kanakman nin bilang kona ni Cristo a syay pinakaulo tamo a mammemper. \v 16 Yupa' sa pakauray na, si'tamon pinakalalaman na ket unungen natamo nin bilang sa pupartin lalaman na nin masustintwan na a sarba ta naigalet a saya sa saya, ket gaw'en nin barang saya kontamo a kanepegan nan gaw'en. Mangibwat sa piaaduan ket tumubo' yay pinakalalaman na ni Cristo tan umadilanta ya. \s1 Sinagyat atamo Para sa Maringgas a Kabibyay \p \v 17 Kanya' nin mairot kon ibibilin komoyo sa pakayadi' nan Uunuren komoyo a andi' kamoyna nin magkabyay nin bilang konran tutawon kai nin mampangalilbi' konan Dios. Say kukaisipan ra ket kasan pipa'kaan \v 18 ta kasan tanda' ra no maipa'ka' konan Dios tan matib'ey a ulo ra. Ket kasa konra a bakas nin byay a man'ibi nan Dios tan kasayna gapo nin pakataros ra sa man-gaw'en na. \v 19 Kai sarayna gapo nin mading'ey tan kai rayna gapo nin mandangkaan a karabayan nin lalaman ra no kai edet, kaririktan ra a mangwa' nin nikasama' a gawa'-gawa'. \p \v 20 Bale' si'kamo, ambo' nin wanin a naadal moyo maipa'ka' konan Cristo nin si nipangako' nan Dios. \v 21 Sigurado ako a rinnge' moyo a niparate' na tan nipaiyakay na maipa'ka' sa kabibyay moyo nin iti kona. Say katutu'wan maipa'ka' sa sain ket ma'kit sa kabibyay na ni Jesus. \v 22 Naadal moyoyna a no maipa'ka' sa gindat nin kabibyay moyo, matkap moyoynan galten a ma'ran nin kinatawo moyo nin mampanida' komoyo yupa' sa pamapain nan siti nin uapes a mangibarang komoyo, \v 23 ket mamaba'yo kamoynan kukanakman tan kukaisipan. \v 24 Isubray moyoyna a ba'yon nikatawo moyo a pinarsa nan Dios nin kapariho nan peteg nin mapteg tan maringgas. \p \v 25 Kanya' nin andi' atamoyna nin mibula'-bula'. Matkap a kasan piwadi'-wadi' a pakilimug-limog tamo sa saya tan saya bana' ta nag'in atamoynan sayan-saya, si'tamon pupartin lalaman na ni Cristo. \v 26 No main wadi' nin puon a manager kamo, pakanda' kamo nin andi' kamo nin magkasalanan.\x * \xo 4:26 \xt Kanta 4:4.\x* Paray'epen moyoynan tampor a ulo moyo\f * \fr 4:26 \fk Paray'epen…ulo moyo\fl - Sa Griego:\fqa Andi' moyoyna nin taga'nan nin masrepan kamon awro nin masager.\f* \v 27 ta pigaw nin andi' moya nin byan nin tsansa a Dimunyo. \p \v 28 No main wadi' komoyo a mampanakaw, itgen nayna. Say gaw'en nayna edet ket, mamaturo' yan saynget na nin magtrabaho ta pigaw nin makatingkap ya sa matunong a padalan ket makatulong ya konran mampagkurang. \p \v 29 Ilagen moyoy makapag'irgon duka'. Anaod, say irgwen moyo ket say makatulong konran kapada moyon tawo a bagay sa sitwasyon ta pigaw nin main nin maabig a mapurot ran saray makarnge'. \p \v 30 Ket anaod, andi' kamo nin gumwa' nin animan nin pangibwatan a rumere' yay Ispirito nan Dios a sya, malinis yan peteg. Nibaki' nayan Dios nin miikap komoyo nin paka'kitan a tutawo nakamo tan paka'kitan a rumate' li' a awro a ila'pos nakamon galten nin Dios sa pakaaripen moyo sa kadukaan. \p \v 31 Galten moyoyna a sarban sakit-nakem, sager tan pangungura'. Andi' kamoyna nin mangarga-gargar, manida', tan mamasakit nin nakem ran kalalamo' moyo. \v 32 Anaod, matkap a maong kamo sa saya tan saya, tan makakiingar kamo sa saya tan saya, tan pirdunawen moyoy saya tan saya mangibwat sa pangangado' a kapadan nipamirduna nan Dios komoyo bana' kona ni Cristo. \c 5 \p \v 1 Edet, bana' ta a'nak nakamon kawa'nan nan Dios, arigen moyay Dios sa pigagawa' moyo. \v 2 Ket magkabyay kamo nin mapangawa'nan konran saray kalalamo' moyo kapadan nipangawa'nan na kontamo ni Cristo. Wanti e a ginwa' na: Binul'isan nay peteg a kapapa'sar na para sa kaabigan tamo, ket say patiti na, saya nin pagsasakripisyo nin manglat nin kukasalanan tan sayan rigalon mabanglo a makapaririket konan Dios. \p \v 3 Anaod, nipurok nakamon tutawo nan Dios ket matkap a kasa gapo kumon nin abirno maulit tana nin pakiraray moyo sa ambo' moyon asawa, a nikasama' a gawa'-gawa' moyo, o a mangagom kamo. \v 4 Ambo' a lamang nin manepeg a mag'irgo kamon madawal, kasan kabalikasan tan nikasama', no kai edet, say bubagay a mampakisalamatan moyo konan Dios. \v 5 Wanin anaod kumon ta tanda' moyoynayti: Si tawo nin mangkiraray sa ambo' nan asawa, o mampangwa' nin nikasama' a gawa'-gawa', kai ya gapo nin pangikunen nin kaabigan nin iti sa Pag'adian na ni Cristo tan nan Dios. Wanin a lamang konan tawon maagom, ta say bagay nin man'apesen na ket mag'in anan dios na. \p \v 6 Ket andi' kamo nin paulaw sa si'numan nin mangi'deng a ambo' kanon kasalanan in a gawa'-gawa', ta si Dios gura' na in tan dusawen nasara li' a mansumubag kona. \v 7 Ket andi' kamo gapo kiranod konran man-gumwa' nin sain. \v 8 Wanin ta gindat, nag'urayan kamon kadedleman bale' sawanin mampag'urayan kamoynan palaway bana' ta naipasaya kamoyna kona ni Cristo. Anaod, magkabyay kamoynan kipada kona a pangibwatan nin palaway \v 9 ta say ibat kona ket say sarbaynan klasin gugawa' a maabig, mapteg tan tutuo. \v 10 Adalen moyon gaw'en no ani a makapaririket konan Uunuren. \v 11-12 Anaet, andi' kamo nin kiranod sa kasan sirbin gawa'-gawa' ran mampag'urayan nin dedlem ta makapading'ey nin tuloy, ni irgwen tana a man-gaw'e-gaw'en ra sa adi, no kai edet, si'kamon bilang palaway, palawayan moyoy duka' a gawa'-gawa' ra. \v 13 No main nin animan a itaw sa dedlem ket mapalawayan ya, ma'kit a tutuon bakas na. \v 14 Sarba nga'min, no mapalawayan nin maong, mag'in palaway anan lamang. No maipa'ka' sa wanin, main yayti si wanra a wana, \q1 “Si'kamon mampa'lek, mimata kamo! \q1 Si'kamon nati, mabyay kamo, \q2 ta palawayan nayna ni Cristo a byay moyo.” \p \v 15 Kanya' nin pakailag kamo sa pagkakabyay moyo. Magkabyay kamon bilang manakem nin tutawo ambo' nin bilang tutawon kasinakem. \v 16 Usaren moyon maong a sarban pagkanawanawa nin gumwa' nin kaabigan ta konan sitin panaon ket abaw saraynay tawon gaw'en ra a duka'. \v 17 Andi' kamo nin kumimey nin bilang kasinakem no kai edet, tarusan moyon maong no ani a rabay nan Uunuren nin gaw'en moyo. \v 18 Andi' kamo nin mipabok ta makasida' ti sa kabibyay moyo. \p Ana edet, aburuyan moya a Ispirito nan Dios nin pag'urayan nakamon maong \pi1 \v 19 ket paksawen moyoy nakem nin saya tan saya yupa' sa susarita' a mangibwat sa Kukanta, sa uimno tan raruma et nin kukansyon a pangrarayo konan Dios; \pi1 raywen moyay Catawan sa kanta tan tugtog a mangibwat sa kanakman moyo; \pi1 \v 20 naipatukdo' sa nikaipasaya moyo konan Catawan tamon Jesu-Cristo, kisalamatan moya et sa sarban mangyadi' a Dios a syay Ama tamo; \pi1 \v 21 paisirong kamo et sa saya tan saya bana' sa pangungunor moyo kona ni Cristo. \s1 Paisirong sa Saya tan Saya \p \v 22 \f * \fr 5:22 \ft Mabasa et a maipa'ka' sa sayti sa Colosas 3:18-19; 1 Pedro 3:1-7.\f*Bilang wadi', si'kamon bubbayi, wanin moyo kumon konran asawa moyo kapada a nipaisirong kamo konan Criston Uunuren. \v 23 Wanin ta si lalaki, syay pinakaulo nan babayi kapada a si Cristo, syay pinakaulo tamon tutawo na nin pinakalalaman na ta syan diri a nangisalba kontamon pinakalalaman na. \v 24 Kapada anaod a si'tamon tutawo na ket mampaisirong atamo kona ni Cristo, si'kamo nin bubbayi, matkap a paisirong kamon liso konran asawa moyo. \p \v 25 Si'kamo anamaet nin lulalaki, kawa'nanen moyo saray asawa moyo kapadan pangangawa'nan na ni Cristo kontamon tutawo na a bilang nin nubya na. Wanti a ginwa' na, nibi nay byay na para kontamo \v 26 ta pigaw nin maisadya' natamon mag'in nin maikana' kona yupa' sa nikaparinggas tamo sa nipagdisidido tamo nin pabawtismo tan sa sain a nibibilin na kontamo. \v 27 Ginwa' na in ta pigaw nin maiyadap natamo li' a tutawo na konan diri nin bilang sa sayay balasang nin ikasal a pinasyan bista, kasan mansa o geren nin rupa na o animan a dipikto; maringgas ya tan kasa gapo nin pagkurangan na. \p \v 28 Wanin anamaet si lalaki, matkap a kawa'nanen naya a asawa na kapadan pangangawa'nan na sa dirin lalaman na. Wanin ta say pangangawa'nan nan si lalaki konan asawa na, pangangawa'nan naynan lamang sa dirin lalaman na \v 29 tan kasan tawon mangura' sa dirin lalaman na, no kai edet, pakanen tan pagawan naya. Sain a kapadan pammaga na ni Cristo kontamon naipasaya kona \v 30 ta si'tamo nin mammemper a puparti nan pinakalalaman na ni Cristo. \v 31 Wanin a kawa'nanen nayan lalaki a asawa na ta wana sa Masanton Kasuratan, “Bana' konan siti nin ginwa' nan Dios, si sayay lalaki, lakwanan nasara si ama na tan si ina na ta kipasaya ya konan asawa na ket saran rwa, mag'in saran sayan-saya.”\x * \xo 5:31 \xt Genesis 2:24.\x* \v 32 Siin si pag'in nin sayan-saya, main nin ararem nin pipa'kaan na, ket ipa'sar kon wanin konan Cristo tan saray naipasaya kona. \v 33 Wanin anamaet, magwa' et a man'irgwen nay maipa'ka' konran mitraasawa. Anaod, si barang saya komoyo nin si'kamon lulalaki, kawa'nanen may asawa mo kapadan pangangawa'nan mo sa lalaman mon diri. Si'ka anamaet nin babayi, igalang may asawa mo. \c 6 \p \v 1 \f * \fr 6:1 \ft Mabasa et a maipa'ka' sa sayti sa Colosas 3:20-21.\f*Si'kamon ua'nak, sunuren moyo saray mangatua moyo bana' ta naipasaya kamo konan Catawan, ket siin a manepeg moyon gaw'en. \v 2 Wanin ta si u'nan Gan-gan nin main kalamo' nin pangako' ket wana, “Igalang ma a ama mo tan ina mo \v 3 ta pigaw nin mag'in nin mabista a kapapa'sar mo tan umanro a byay modti sa luta'.”\f * \fr 6:3 \ft Exodo 20:12 tan Deuteronomio 5:16.\f* \p \v 4 Si'kamo anamaet nin mangatua, sa pamaalaki moyo konran a'nak moyo, andi' moyo sara byan puon nin manager komoyo no kai edet, iyakay tan itungtong moyo sara nin bilang sa gaw'en nan Catawan no syay matua ra. \p \v 5 \f * \fr 6:5 \ft Mabasa et a maipa'ka' sa sayti sa Colosas 3:22-25; Tito 2:9-10; 1 Pedro 2:18-20.\f*Si'kamon uaripen, sunuren moyo saray amo moyo nin main nin pangigalang, li'mo tan masibulot a nakem moyo a bilang si Cristo a mansunuren moyo. \v 6 Wanin lawas a gaw'en moyo, ambo' tamo' no mangka'kit ra sa apes moyon magustwan rakamo no kai edet, bana' ta aripen nakamo anamaet ni Cristo nin gaw'en moyoy karabayan nan Dios sa anggawan nin mababa' moyo. \v 7 Magsirbi kamon maruros a nakem ta ikwinta moyoytin pagsisirbi moyo konan Catawan, ambo' tamo' sa tawo. \v 8 Tanda' tamo a aripen ya man o ambo' a sayay tawo, no maabig a gawa' na, tubaleen naya li' nin Catawan. \p \v 9 Si'kamo anamaet nin uamo, wanin a lamang, matkap a maong kamo konran aripen moyo. Andi' moyo sara nin lili'mwen bana' ta tanda' moyo a sarba tamo, aripen man o ambo', ket pari-parihon main sayan-sayay amo tamo itaw sa langit tan sya ket kasan ayunan na. \s1 Ta Naipasaya atamo kona ni Cristo, Kuntrawen tamoya si Satanas \p \v 10 Bubsat, sayti a masusuyot nin ibarita' ko komoyo: Pakagsen kamon mangibwat sa nikaipasaya moyo konan Uunuren tamon si Jesu-Cristo tan sa alakin pakayadi' na. \v 11 Bilang pinakasundalo' nan Dios, usaren moyoy sarban pinakaarmas a man'ibi nan Dios komoyo ta pigaw nin makuntra moyo a tutaktika nan Dimunyo. \v 12 Wanin ta ambo' nin tawo a mangkilabanan tamo no kai saray duduka' a kai nin ma'kit nin main nin pakayadi' itaw sa kalangitan, tan saray uunuren, tan saray main nin kapangyadian, tan saray mampag'uray konran saray tutawo nin iti sa sirong nin pakayadi' nin kadedleman iti sa mundo. \v 13 Kanya' anaod, bubsat, nin kwinta isulot moyoyna a kumplito nin pinakaarmas a man'ibi nan Dios komoyo pigaw nin, sa udas a atakyen nakamon duka' a kalaban tamo, ket makakilaban kamon magsen anggan nayadi' ana li' a laban ket nasadya' kamo et a lamang sa raruma ana et. \p \v 14 Kanya' nin matkap a nakasadya' kamon pirmi nin kwinta nisulot moyoy pinakaarmas. Say bilang barkes moyon pangigaletan nin agamiren ket say katutu'wan. Say bilang salaban nin kerep tan gurot moyo ket say mapteg nin kabibyay moyo. \v 15 Say bilang kumayat nin apin nin ayi moyo ket say nikaituno moyo konan Dios a nangibwat konan Mabistan Patanda' na. \v 16 Sa sarban mangyadi', matkap moyoy talek konan Dios ket siti a bilang sayay alakin manalaban sa lalaman moyo nin usaren moyo a kasa gapo nin magwa' nin sain say bilang ipana' nan main nin apoy nin si sya a Kadukaan. \v 17 Matkap moyo et a say bilang hilmit nin prutiksyon moyo a say pangingisalba nan Dios komoyo. Akuen moyoyti tan say bilang ispada nin pakilaban moyo a say nibarita' nan Dios nin ipapanemtem nan Ispirito na komoyo. \v 18 Leleg nin nakasadya' kamon wanin, pirmi kamon masuet nin dumasal sa panininreg nan Ispirito nan Dios komoyo a no ani-ani a dawaten tan idasalan moyo. Bana' konan sitin laban, pirmi kamon sisasadya' ta pigaw nin maituluy-tuloy moyo saran idasalan a sarban tutawo nan Dios. \v 19 Si'ko anamaet, idasalan rako nin ibi na kongko nin Dios a kuston susarita' nin irgwen ko ta pigaw nin maksaw a nakem kon ipatanda' yay mabistan plano nan Dios nin gindat a niadi a ikalamo' nasaray ambo' nin Judio konran tutawo na. \v 20 Mangkapriso ako bana' sa sain nin nangibakian nan Dios kongko. Bale' idasalan rako a kai ako nin mag'alangan nin ipatandaan koya ta sayti a manepeg kon gaw'en. \s1 Paksawen na ni Tiquico a Nakem ran Taga Efeso \pi1 \v 21 No maipa'ka' kongkodti, si Tiquico ana li' a mangibarita' komoyo sa kapapa'sar tan man-gaw'e-gaw'en ko. Sya, busat tamoya sa pammemper nin mabli komi tan saya yan mailalwan sa pangwa' na nin man'ipagwa' nan Uunuren tamo kona. \v 22 Kanya' nin ibaki' koyadsen komoyo ta pigaw nin mangibwat kona, matandaan moyoy kapapa'sar mi tan ta pigaw nin mapaksaw na a nakem moyo. \s1 Say Pammindisyon \pi1 \v 23 Sapa kumon ta si Dios a syay Ama tamo tan si Uunuren a Jesu-Cristo, byan rakamo, bubsat, nin mabistan kapapa'sar tan pa'geten ra a pilalabyan moyo nin main nin ma'get nin pagmamatalek konra. \v 24 Sapa kumon ta ituluy-tuloy nakamon bindisyunan nin Dios, si'kamon sarba nin mampangawa'nan kona ni Uunuren tamon Jesu-Cristo nin mapangawa'nan a kasan anggawan.