\id 1TI BO1TI.SC Bolinao First Timothy, 3 May 2011 — sts Revision Updated February 2011 — OK TO TYPESET \ide 65001 - Unicode (UTF-8) \h 1 Timoteo \toc1 Si U'nan Surat na ni Pablo kona ni TIMOTEO \toc2 1 Timoteo \toc3 1 Timoteo \mt2 Si U'nan Surat na ni Pablo kona ni \mt1 TIMOTEO \is1 Say Maipa'ka' konan Sitin Surat \ip Si Timoteo, syay anak-anaken nin lalaki a nadumog na ni Pablo sin nipatanda' naya a Mabistan Patanda' nan Dios itaw sa babalin Listra (Ginwa-ginwa' 16:1-3). Si ina na ni Timoteo ket Judio yan mammemper kona ni Cristo, bale' si ama na ket ambo'. \ip Bana' ta say pammemper na ni Timoteo ket peteg a masibulot, nikwinta naya ni Pablo nin bilang peteg nin anak na. Ket, sinagyat naya ni Pablo nin kala-kalamo' na sa pangingipatanda' tan pangangakay (Roma 16:21; 1 Corinto 16:10). Si sayay babali nin nangyakayan ra ket sa Efeso, tan nibati' nayadtaw ni Pablo si Timoteo ta pigaw nin kalapen na a lugar na nin mangangakay sa dupong ran mammemper itaw. Ket sin na'teng yaynan niikap itaw sa Efeso si Timoteo, sinmurat ya si Pablo kona. Magtulumpulo' a taon na ni Timoteo sin nisurat nayti ni Pablo kona. \ip Say impurtanti nin tupiko nan sitin surat ket say maipa'ka' sa pagmamantini na ni Timoteo sa akay nin tutuo. Main saraytaw saray mangangakay nin abas a no saray tutawo ket rabay ray maisalba, matkap a asikaswen ra a kukaugalian ra maipa'ka' sa kanen tan andi' sara nin sumrep sa byay a main nin asawa. Kanya' nin nigan-gan na ni Pablo kona ni Timoteo a paeden nasara in saray mampangyakay nin sain (1:3). \ip Main anamaet nin nibibilin na ni Pablo maipa'ka' konran saray mididinep no dumasal sara tan mangrayo sara konan Dios, say kakikimey ran bubbayi nin mammemper, say pigagawa' a matkap sa kabibyay ran tutawon napili' nin mangipangulo sa dupong (3:1-7), tan wanin anamaet sa pigagawa' a matkap sa kabibyay ran napili' a tumulong konran pupangulo (3:8-13), tan no pa'no anamaet a pakikalamo' konran balo, pupangulo, tan wanin anamaet konran uaripen. Main anamaet et nin raruman bubagay a nigan-gan na ni Pablo kona ni Timoteo, alimbawa' say maipa'ka' sa no ani a mabistan gaw'en na sa kuston pagsisirbi kona ni Cristo. \iot Say Linaman nan Sitin Surat \io1 Pammagalang (1:1-2) \io1 Bibilin na ni Pablo maipa'ka' sa dupong ran mammemper (1:3–3:13) \io2 Matkap nasaran ikusto ni Timoteo a mampangyakay nin abas (1:3–2:15) \io2 Say matkap nin pigagawa' ran pupangulo ran mammemper (3:1-13) \io1 Bubibilin maipa'ka' sa kimeyen na ni Timoteo (3:14–6:19) \io2 Say gagaran nipanurat na ni Pablo (3:14–4:5) \io2 Bubibilin kona ni Timoteo (4:6–6:10) \io2 Ipamuspusan nan gaw'en ni Timoteo no ani a maabig (6:11-19) \io1 Say bibilin tan patanid na ni Pablo (6:20-21) \ie \c 1 \m \v 1 Si'ko si Pablo a sayay apostol nan si Cristo a si Jesus. Tinudo' rako nin Dios a Mangingisalba tamo tan ni Cristo a sya a gumwa' nin mangyadi' a sarban mantaga'nan tamo. \b \p \v 2 Surat koyayti komo Timoteo\f * \fr 1:2 \ft Mabasa et a maipa'ka' kona ni Timoteo sa Ginwa-ginwa' 16:1.\f* a man'ikwinta ko nin peteg a anak ko yupa' sa pammemper mo kona ni Cristo. \p Sapa kumon ta si Dios a si Ama tan si Uunuren tamon Cristo a si Jesus, lawas a bindisyunan raka, inganga'dwen raka tan byan raka nin mabistan kapapa'sar. \s1 Matkap nasaran Ikusto ni Timoteo a Mampangyakay nin Abas \p \v 3 Timoteo, bilang sa dawat koyna intaw komo sin adap ko sa Macedonia, ituloy mo et a isen sa Efeso ta main sarain saray mampangyakay nin ambo' nin kusto. Matkap nin gan-ganen mosara a itgen rayna in a man-gaw'en ra. \v 4 Igan-gan mo konra a andi' ra nin pirdyen a tyimpo ra sa ginwa-ginwa' nin istu-isturya tan mataman et sa maipa'ka' konran abaw a mitutumbok nin pupuon ra. Sain nin bagay ket puon tamo' nin pididiskusyon, tan kasa gapon maitulong nin sain sa pangwa' tamo a matukid a plano nan Dios sa byay tamo ta mangyadi' ti tamo' yupa' sa pagmamatalek tamo' kona. \p \v 5 Anaod, say gagara nin pangingigan-gan ket say pagkakamain nin ado' a mangibwat sa masibulot a kanakman tan sa pakatanda' a kusto a man-gaw'en tan sa pagmamatalek kona ni Cristo a sayti ket ambo' nin piwadi'-wadi'. \v 6 Main sara a ambo' ana in a puntirya ra kanya' nin natawtaw sarayna sa kasan kabalikasan a pididiskusyon. \v 7 Rabay ra a mag'in nin mangangakay nin maipa'ka' sa Gugan-gan a naibi kona ni Moises, bale' kai ra nin mangkataros a pipa'kaan nin say man'iyakay ra. Pinasyan tepel ran mampag'irgu-irgo bale' kai ra nin mangkataros a man'ibari-barita' ra. \p \v 8 Sigurado atamo nin sain nin Gugan-gan ket maabig no sayti ket usaren nin manepeg. \v 9 Wanin ta tanda' tamo a say gagara no mayin nin nipataoy a Gugan-gan ket ambo' nin para konran matunong nin tutawo. No kai edet, nipataoy in para konran duka' a tutawo a bilang sarayti: \mi saray andi' nin paisirong sa layi, saray andi' nin paisirong konran mag'uray, saray kai nin marabay nin mangrayo konan Dios, saray kai nin tumgen sa pagkakasalanan ra, saray kai nin mangibilang konan Dios tan tuya'-tuyaen ra a maipa'ka' konan Dios, saray mangmamati, tan mataman et nin saray makaitpel nin mangmati konran ama o ina ra, \v 10 saray kiraray sa ambo' ran asawa, saray kirilasyon nin sikswal konran kapada ran lulalaki o kapada ran bubbayi, saray pwirsawen rasaran kalapen a kapada ran tawo, saray mabula', saray magtistigos nin mibula'-bula', tan saray raruma et nin mansumubag sa akay maipa'ka' sa kabistawan. \m \v 11 Sain nin akay ket madumog konan si Sangkabistawan nin Patanda' a kongko ket nipya nayayti nin Dios a sya, iti a pagkakumplito kona. \s1 Sayan Paka'kitan nin Panginginga'do nan Dios \p \v 12 Mampakisalamatan koya si Uunuren tamon si Jesus a syay Cristo ta nikwinta nako nin sayay kapagpyawan ket nibi na kongko a pakababa' nin makapagsirbi kona. Tinudo' nako nin magsirbi kona \v 13 mataman nin sin saytaw ket abaw a pammaduka' ko kona tan dinuksa-duksa' kosaray tutawo na tan inata-ataki kosara. Wanin man, ininganga'do nako et a lamang nin Dios ta kai ako et intaw nin mamper kona ni Cristo ket kai ko nin tanda' nin duka' a man-gaw'en ko. \v 14 Kasan duga' nin nibi nan lamang et kongko nin Uunuren tamo a kamaungan na. Binyan nako et nin pagmamatalek tan ado' mangibwat sa nikaipasaya kona ni Cristo a si Jesus. \p \v 15 Siti e ket peteg nin tutuo ya tan manepeg nin akuen tan tepren ya nin sarba: \mi “Si Cristo a si Jesus, nako yadti sa luta' ta pigaw nin isalba nasara a makasalanan.” \m Anaod, si'ko a sangkadukaan sa sarban makasalanan. \v 16 Bale' mataman nin wanin, ta pigaw nin maipa'kit na ni Jesu-Cristo a sangkaalakyan nin pammasinsya na, ininganga'do nako nin Dios a sangkadukaan nin tawo. Ginwa' nako nin sayay alimbawa' para konran saray magmatalek li' kona ket maga'muran ray anggan-angga nin byay a iti konan Dios. \pi1 \v 17 Anaod, si Dios, syan bukod a Dios. Adi' ya anggan-angga. Kasa nin patiti na! Kai ya nin ma'kit. Ket pagalangan tan itandudo' yay ngaran na anggan-angga! \pmr Peteg a wanin. \s1 Matkap nin Matpel ya si Timoteo sa Pangangakay na \p \v 18 Si'ka Timoteo, kwinta anak katayna ket ipagamet ko komo a gawa' nin pangangakay nin no ani a kusto, nin kumpruntado sa nipatandaan nan Ispirito nan Dios sin saytaw et maipa'ka' sa ipamaki' komo. Tumbuken mo ta pigaw nin mag'in kan mabayani anaod nin bilang sayan sundalo' nin matalo a sarban duka'. \v 19 Sa pangngawa' mo nin sain, matkap nin magsen a pagmamatalek mo tan man-gaw'en mo no ani a tanda' mon manepeg. Anaod, main nin tutawo nin man-gaw'en ra a abas abirno nin tanda' rayna a sayti ket duka' ket ginwa' ran kasan sirbi a pagmamatalek ra. \v 20 Alimbawa' konran sarain ket sara si Himeneo tan si Alejandro. Pinauryan kosaraynan iti sa pakayadi' na ni Satanas ta pigaw nin sa pangingirangep ra ket maadal ra a andi' ana nin mangwa' nin makaduka' kona nin Dios. \c 2 \s1 Say Matkap a Main nin Mu'na-mu'na sa Pididinep ra \p \v 1 Ket anaod, sayti a bubibilin ko komo. \p Si mu'na, matkap a pakisalamatan tamoyay Dios para konran sarban tawo tan ipasisinga'do tamo sara nin ikidawat kona. Idasalan tamo sara \v 2 a mampag'uray kontamo tan saray raruma et nin main nin pakauray kontamo ta pigaw nin sa pag'uuray ra, ket mabyay atamo nin matinek tan mabista a kapapa'sar leleg a man'ituluy-tuloy tamoy mangwa' nin saytaw say kumana' konan Dios tan konran kapada tamon tawo. \v 3 Maabig no man-gaw'en tamo in tan sain a makapaririket konan Dios a syay Mangingisalba tamo. \v 4 Wanin ta rabay na nin Dios a say sarba nin tawo ket maisalba tan matandaan ran maong a katutu'wan maipa'ka' kona. \q1 \v 5 Anaod, sya tamo' a Dios tan \q2 sayan-saya ya a mangingituno nin tutawo konan Dios. \q1 Sya a tawo a si Jesus, a syay Cristo nin \q2 \v 6 nibi na a byay na nin ipambot na sa sarba nin tutawo. \p Edet, sa manepeg nin panaon, pinatutu'wan nan Dios a isalba na a tutawo. \v 7 Sain anamaet a rason a sinuyo' nakon Dios nin ibabaki' na tan sayay mangingipatanda' kona nin Mabistan Patanda' ta pigaw nin iyakay ko konran ambo' nin Judio a katutu'wan, ta pigaw nin mamper sara. Tutuo anaod a man'ibarita' ko; kai ako nin mampibula'-bula'. \p \v 8 Ket anaod, wanti a rabay ko: Sa adtiman nin mididinep kamo, ket dumasal saraynamaet kumon a lulalaki. Matkap ran ita'gay a gamet ran dumasal nin maringgas a byay ra tan kasa nin sakit-nakem tan sager ra sa kapada ran tawo. \p \v 9 Ket saray bubbayi anamaet, matkap a say pisisket ra, manepeg nin maibagay konra tan ambo' nin nalabas-labas a kikit. Andi' ra nin pasubrawan a pammabistan bakas nin sabot ra nin parayo sa tutawo tan andi' ra nin labasen a piaalahas nin balitok o mablin bubato o say pisisket nin mabli nin sayti a puon a raywen sara. \v 10 Ana edet, say puon ket say maabig a gawa'-gawa' ra ta sayti a maibagay konran bubbayi nin wanra ket makaDios sara. \v 11 Mabista a mititinek saran mangrenge' a bubbayi no pag'aadal nin Sarita' nan Dios. Paisirong sara konan si mampangyakay. \v 12 Say rabay kon ibarita', kai ko anaod nin aburuyan nin sara a mangyakay konran lulalaki sa pidudupong, o a sara a mangipangulo konran lulalaki. Matkap ra tamo' a mititinek nin rumnge'. \v 13 Anaod, sin pinarsa nan Dios a tawo, nu'na nayan pinarsa a lalaki, si Adan, mi'sa pinarsa nayay babayi, si Eva. \v 14 Anamaet, ambo' nin si Adan a nalingo no kai edet, si Eva kanya' nin si babayi a sinmubag sa gan-gan nan Dios. \v 15 Ket mangirangep saray bubbayi nin idap sa pangangabing ra, bale' tulungan nasaran lamang nin Dios no\f * \fr 2:15 \fq bale'…Dios no\fl - O:\fqa bale' maisalba saran lamang no\fl - O:\fqa bale' maisalba saray bubbayi bana' sa nakaiketegan ran panganganak no\ft .\f* ituluy-tuloy ray magmatalek kona, tan mapanglabi sara sa kapada ran tawo, tan magkabyay saran manepeg sa adapan nan Dios nin mapagdangka' sara. \c 3 \s1 Say Matkap nin Pigagawa' ran Pupangulo ran Mammemper \p \v 1 Saytin susarita' ket peteg nin tutuo: \mi “No apesen nan sayay tawo a syay mag'in nin mammaga nin dupong ran mammemper, maalaga yayti nin trabaho a mampilien na.” \m \v 2 Ket bana' ta maalaga ya in a trabaho, si sayay mammaga ran mammemper, matkap a kasa gapo nin gawa' na a maitudo' nin abas. Matkap a sayan-saya tamo' a asawa na.\f * \fr 3:2 \fq Matkap…asawa na.\fl - O:\fqa Matkap a kai ya nin mamabayi.\f* Matkap a igagalang ya, maong yan mangisip tan mapagdangka' ya sa lalaman nan diri. Matkap a mapanan'ili ya tan matkap a maong ya nin mangyakay. \v 3 Matkap a andi' ya nin mabubok, tan ambo' nin ma'mot a ulo na tan kai ya nin kiaway-away no kai mapamasinsya ya tan matkap a ambo' ya nin rupan kwarta. \v 4 Maipa'ka' anamaet sa pammali na, matkap a mababa' naya nin ipalalako nin mabista. Saray a'nak na, matulok sara tan man'igalang rayan kusto. \v 5 Matkap nin wanin ta mapagawan naya kasi nin sayay tawo a dupong a ikon nan Dios no si pammali nan diri ket kai naya nin mababa' nin ipalalako nin mabista? \v 6 Matkap a ambo' ya et tamo' nin ba'yu-ba'yo nin mammemper ta bangli' no umata'gay nin tuloy a pangingikit na sa lalaman nan diri, ket masintinsyawan ya nin madusa nin bilang konan Dimunyo. \v 7 Wanin et anamaet, matkap nin ata'gay a rispito ra kona nin saray ambo' nin mammemper ta no ambo' nin wanin, balawen raya ket konan siin nala'wan nayaynan Dimunyo. \p \v 8 Sara anamaet a katulungan sa trabaho, matkap a igagalang sara anamaet tan tutuo sara sa irgo ra. Matkap a andi' sara nin mabubok tan andi' sara nin intrisado sa kwarta. \v 9 Matkap a masibulot a nakem ran dumaer sa katutu'wan maipa'ka' sa pammemper nin nipatandaan nayna nin Dios tan tumbuken raya nin main nin maringgas nin kanakman. \v 10 Saray mag'in nin katulungan sa trabaho, matkap a masubok sara yapo'. Ket no ma'kit a kasa nin maipakasalanan konra, magwa' saraynan gaw'en nin katulungan. \v 11 Matkap a saray asawa ra ket igagalang sara anamaet. Kai sara nin mamaduka' no kai edet, madangkaan ray lalaman ran diri tan kapagpyawan sara sa sarban bagay. \v 12 Sara anaod a katulungan sa trabaho ket matkap a sayan-saya tamo' a asawa ra\f * \fr 3:12 \fq matkap…asawa ra\fl - O:\fqa Matkap a kai sara nin mamabayi\ft .\f* tan mapatulok rasara a a'nak ra tan maipalalako ra nin mabista a pammali ra. \v 13 Ket no wanin, sara nin mampagsirbin maong nin katulungan sa trabaho ket umata'gay a pangingikit nin sarba konra, tan mag'in nin matarig'en sara maipa'ka' sa pammemper ra konan Cristo a si Jesus. \s1 Say Gagaran Nipanurat na ni Pablo \p \v 14 Timoteo, mampilalo ako a sa ambo' ana nin ma'teng ket makapika' akoynadsen komo. Wanin man, man'isurat koytin bubibilin komo sawanin \v 15 ta pigaw nin no bilang wadi' ket maatrasa ako, tanda' mo no ani a manepeg nin kimeyen ran tutawon iti sa pamilya nan sibibyay a Dios\f * \fr 3:15 \fq tutawon…sibibyay a Dios.\fl - O:\fqa si'tamo a lugar nin kami'nan nan Dios.\f*. Si dupong ran mammemper, bara'mo ya nin baton pundasyon tan tu'dek nan sayay bali bana' sa pangingi'deng nan katutu'wan a mangibwat konan Dios. \s1 Mabli a Katutu'wan \p \v 16 Kasan sapo nin maalagayti say pagkabyay tamo nin maikana' sa ginwa' na ni Cristo! Sawanin nayna tamo' et nin nipatandaan ti nin Dios \q1 “Sya, nag'in yan tawo nin na'kit rayan tutawo. \q2 Pinatutu'wan nan Ispirito nan Dios a sya kasa gapo nin kakurangan na. \q2 Na'kit raya anamaet nin uanghil. \q1 Nipatandaan a maipa'ka' kona sa nagsikabarang nin lugar sa mundo, \q1 abaw sara a nagmatalek kona \q2 tan niyuli' nayan nisubli' nin Dios sa kagalangan a main kona.” \c 4 \p \v 1 Mataman no maalagayti nin katutu'wan ket mapalaway nan lamang nin man'ibarita' nin Ispirito nan Dios a sa masusuyot li' nin panaon ket main sara li' a gurutan raytin katutu'wan. Maibarang sara nin abas nin uakay a mangibwat sa uispiriton duka'. \v 2 Saytin abas nin uakay ket man'itayak ran saray mampimaung-maong tan mampibula'-bula'. Say kunsinsya ran saraytin tutawo ket kadar a bara'mon nakber ana. \v 3 Alimbawa' nin sain ket say man'iyakay ran sarayti a maiyawa' a saray makaDios ket sumrep sara sa byay a main nin asawa tan ibarita' ran main nin ma'kan a maiyawa' nin kanen. Bale' si Dios ginwa' nayti nin kanen ta pigaw nin si'tamo nin mammemper tan magtanda' sa katutu'wan ket mausar tamoyti nin main nin pakikisalamat. \v 4 Anaod, sarba nin pinarsa nan Dios ket mabista, ket kasa kumon nin maiyawa' kontamo no kai edet, akuen tamoy sarban saytin rigalo nin main nin pakikisalamat konan Dios. \v 5 Wanin ta, yupa' sa dasal tan say pangangaburoy na nin Dios, say sarba ket maikana' ana. \s1 Bubibilin Para konan Diri ni Timoteo \p \v 6 Timoteo, iparate' mo in nin nibarita' ko konran mammemper ket no wanin, saya kan matunong a aripen nan Cristo a si Jesus. Leleg nin man'ipapalaway mo in ket mampagsenen mo anamaet anan lamang a pammemper mo yupa' sa say mantepren tamo maipa'ka' kona ni Cristo tan say kuston akay a mantumbuken mo. \v 7 Andi' mo nin pamirdyan nin udas a kidiskusyon maipa'ka' sa akay a kasan kakanaan maipa'ka' konan Dios tan istu-isturyan mangibwat sin nu'nan panaon nin kai mangikadani konran tutawo konan Dios. Ana edet, iparmaw moy lalaman mon diri nin magkabyay nin maikana' konan Dios. \v 8 Main nin kakanaan nin pangimarmaw tamon ihirsisyuwen a lalaman tamo ta mapagsen ya. Wanin man mas alaki et nin adayo' a kakanaan nin pammagsen tamon say pagkakabyay nin maikana' konan Dios, ta siti a makatulong sa byay tamo sa kapresan tan mataman et sa byay tamo li' sa adapen. \v 9 Siin ket tutuo tan manepeg yan akuen tan tepren nin sarba. \v 10 Wanin ta, say rason a man'ipamuspusan tamon gaw'en a trabaho tamo ket bana' ta mampilalo atamon maong kona nin Dios a sibibyay a syay Mangingisalba nin sarban tawo. O' a, maisalba nasara a magmatalek kona. \p \v 11 Iyakay mo in nin bubagay, Timoteo, tan igan-gan mo nin sunuren nin sarba. \v 12 Andi' ka mangimey nin mag'in main nin kai pangingibilang komo nin si'numan bana' ta malago' ka et. \p Ana edet, mag'in kan ihimplo konran mammemper. Ipa'kit moy manepeg ran arigen sa pag'iirgo mo tan sa kimey mo, sa pangangado' mo sa kapada mon tawo tan sa pagmamatalek mo konan Dios, tan sa malinis a kaisipan tan pigagawa' mo. \v 13 Angga nin makapika' akoynadsen li', u'na-u'nawen mo in say gawa' mon pammasa nin Masanton Kasuratan sa pidudupong ran mammemper, say pangangakay mo tan say pammibilin mo konran mammemper. \v 14 Usaren mo lawas a pakababa' a nipuya' nan Ispirito nan Dios komo sin saray pupangulo sa dupong ran mammemper ket nipababo ray gamet ra komo nin nibaki' rakan sayay trabahador nan Dios tan nibarita' ran prupita nan Dios in a pakababa' mo. \p \v 15 Sain a matkap mo nin gaw'en, Timoteo. I'pos moy mababaan tan panaon mo sa pangngawa' nin sain ta pigaw nin ma'kit nin sarba a man'umadilanta ka sa naipagwa' komo. \v 16 Pakailag ka sa kimey mo tan sa pangangakay nin katutu'wan. Dumaer ka sa sarban sayti ta no wanin a gaw'en mo, tutuo a maisalba ka, pati sara anamaet a makarnge' komo. \c 5 \s1 Bubibilin Maipa'ka' sa Pakiirgo na ni Timoteo sa Barang Saya \p \v 1 Andi' ka nin mangikapuet nin masiken dyan si'ka, no kai edet, kairgwen mosara nin mabista nin bilang nin ama mo. Kairgwen mosara nin mabista a lulalaki nin malago' dyan si'ka nin bilang nin bubsat mo. \v 2 Kairgwen mosara nin mabista a bubbayin matuntawo dyan si'ka nin bilang nin ina mo tan kairgwen mosara nin mabista a bubbayi nin malago' dyan si'ka nin bilang nin bubsat mo. Matkap a malinis lawas a kaisipan mo maipa'ka' konra. \s1 Bubibilin Maipa'ka' konran Balo \p \v 3 Matkap a main nin pangingigalang nin tulungan mosaray bubbayin balo sa dupong nin kasan manupurta konra. \v 4 Bale' no si sayay babayin balo ket main nin a'nak o apupo na, matkap nin mu'na-mu'na sa pagsisirbi ra konan Dios ket say pammaga ra konran pamilya ra tan konran matua ra. Makapaririket ti konan Dios. \v 5 Wanti na nin si sayay peteg a babayin balo: bukud-bukod nayna tan kasaynan manupurta kona, ket si Dios a mampagmatalkan na nin tumulong kona tan pirmi ya tanan dumasal nin kidawat kona awro tan yabi. \v 6 Bale' si sayay babayin balo nin say karigawan tamo' nin lalaman na a man'asikaswen na, kwintan nati yayna konan Dios mataman no mabyay ya et. \p \v 7 Ket, igan-gan mo in konran pamilya ran diri nin saray balo ta pigaw nin kasan mabalaw konran mammemper. \v 8 Wanin ta si mammemper a kai nin manupurta konran kukanayon na, laloyna konran pamilya nan diri, masakit-sakit ya et dyan ambo' nin mammemper. Ipa'kit nin sain nin gawa' na a ginurutan na a pammemper na. \p \v 9 Sa listawan ran saray peteg a bubbayin balo, maikwa sara tamo' a mag'idad nin a'nem a pulo' o masurok. Matkap a saya tamo' a nag'in nin asawa na.\f * \fr 5:9 \fq Matkap…asawa na.\fl - O:\fqa Matkap a mi'sa ya tamo' nin sumrep sa istado.\f* \v 10 Matkap a pitanda-tanda' ya sa maabig a gawa'-gawa' na. Ualimbawa' nin sayti ket pinaalaki nasaran mabista a a'nak na, mapanan'ili ya, nagsirbi ya\f * \fr 5:10 \fk nagsirbi ya\fl - Sa Griego:\fqa punasan nay ayi\ft .\f* konran tutawo nan Dios, tinmulong ya konran mangkapaidap tan lawas a say gumwa' nin maabig a apes na. \p \v 11 Bale' andi' moyo sara nin iyayi sa listawan a bubbayin balo nin malalago' et, ta no kai ra nin kapukpukan a kaingaran ra ket apesen ray kikalamo' anamanaet ket mapauryan raynay nipangako' ra kona ni Cristo. \v 12 Ket konan siin, masintinsyawan sara sa kai ra nin nikatukid sa nipangako' ra kona ni Cristo. \v 13 Saya et nin rason a andi' sara nin iyayi sa listawan ket si mag'in saran matamlad tan pirdyen ra tamo' a panaon ra nin manumba-tumbali'. Ket ambo' in tamo', kabiangan ray byay ran raruman tawo tan mangulit-ulit sara tan mangibari-barita' sara nin kai ra nin manepeg nin irgwen. \p \v 14 Kanya' nin sa angan-angan ko, mabista no saray bubbayin balo nin malalago' et ket kiasawa sara anamana, manganak sara, tan alinyawen ray pammali ra. No wanin a gaw'en ra, kasa gapo nin mag'in nin puon a main nin mairgo ran duka' maipa'ka' kontamon mammemper nin saray mangkumuntra kontamo. \v 15 Wanin a bibilin ko bana' ta main saraynaytaw saray balo nin nabarang ket mantumumbok sarayna kona ni Satanas. \p \v 16 Si si'numan a mammemper nin babayi a main nin babayin balo nin kanayon na, matkap a alilaen nasara, a ambo' yay dupong ran mammemper a mangasikaso konra ta pigaw nin matulungan saraytaw saray balo nin kasaynan pamilyan manupurta. \s1 Bubibilin Maipa'ka' konran Pupangulo \p \v 17 Saray pupangulo anamaet a mabistay pangingipangulo ra, matkap nin igalang sara tan swildwan sara nin masuruk-surok, lalun-lalo saray mampagtrabaho nin maong a man'ipatandaan ray sarita' na nin Dios tan mampangyakay sara nin no ani a rabay na nin Dios. \v 18 Wanin ta, wana nin Dios sa Masanton Kasuratan, \q1 “Andi' ma nin berberen a bebey nan baka a man'usaren nin mangirik.”\f * \fr 5:18 \ft Deuteronomio 25:4 tan 1 Corinto 9:9.\f* \m Wana et a lamang nin Dios, \q1 “Si sayay mampagtrabaho, kanepegan na a upaan.”\f * \fr 5:18 \ft Mabasa et a maipa'ka' sa sayti sa Lucas 10:7.\f* \p \v 19 No main nin darom a kuntra konan sayay pangulo, andi' mo nin reng'en no kai ra nin patutu'wan nin no ambo' nin tulo, rwa ray tistigos. \v 20 Saray mampagkasalanan, matkap a pag'irgwan mosara sa adapan ran sarba ran mammemper ta pigaw nin saray raruma ket lumi'mo sara. \v 21 Sa adapan nan Dios, sa adapan nan Cristo a si Jesus, tan sa adapan ran saray uanghil a pinili' nan Dios, igan-gan ko a gaw'en mo in say nibarita' ko nin kasa nin paburan mo no kai pari-parihoy pangingikit mo sa sarba. \p \v 22 Andi' mo nin inu-inum'ayen nin ipababo a gamet mo sa sayay tawo ta pigaw nin gaw'en yan trabahador na ni Cristo. Wanin ta no kai ya nin maikana' maranod ka sa kasalanan na. Ituluy-tuloy mo anaod nin malinis lawas a byay mo. \s1 Bubibilin et kona ni Timoteo \p \v 23 Siti et e: Andi' ka tamo' nin minom nin ranom no kai minum-minom ka nin daite' nin arak a tambar nan tyan mo tan raruma et nin maingar mo ta maisasakit ka. \p \v 24 No mamili' kan saray mag'in nin pupangulo, panemtemen mo a say duka' a gawa'-gawa' ran raruma nin tawo ket padaran ana nin ma'kit, ket sayti mapala-palaway nin pakadusawan ra li'. Bale' say duka' a gawa'-gawa' nin raruma ket kai et yapo' nin ma'kit anggan mailiwa' li'. \v 25 Wanin anamaet a lamang sa maabig a gawa'-gawa', say gawa'-gawa' ran raruma ket mangka'kit ana bale' say gawa'-gawa' ran raruma anamaet ket kai et, bale' mailiwa' li' a lamang. \c 6 \s1 Bubibilin Maipa'ka' konran Uaripen \p \v 1 Saray mammemper a uaripen, matkap nin paisirong sara nin pangipa'kit ran pangingigalang ra konran saray main nin ikon konra. Gaw'en ra in ta pigaw nin kasa nin makapag'irgo nin duka' konan Dios tan sa akay a nangibwat kona. \v 2 Ket no mammemper sara anamaet a main nin ikon konra, matkap nin andi' a bana' ta bubsat rasara sa pammemper ket kai rasaraynayti nin kabilangan nin saray uaripen. Ana edet, mas sesegan ray pagsisirbi ra bana' ta saray mapaburan nin pagsisirbi ra ket bubsat rasara sa pammemper tan kawa'nan nasara nin Dios. \p Timoteo, iyakay mon maong tan ipatumbok mo in nin uakay. \s1 Pammau'na Maipa'ka' sa Nagsikabarang nin Uakay \p \v 3 Main saray mampangyakay nin naiduma tan ambo' nin kumpruntado sa tutuon uakay a nangibwat kona ni Uunuren tamon Jesu-Cristo nin sayti ket mangipunta kontamo sa dalan nin pagkabyay a makapaririket konan Dios. \v 4 Si si'numan a mangwa' nin wanin, mipata'gay ya; wanin a lamang bale', kasa nin tanda' na. Si wanin a tawo, masakit nayna a ki'batan tan kiaway maipa'ka' sa sari-sarita', a sayti ket pangibwatan nin piiimbelan, pisasageran, pisisidaan tan pagsususpitsan duka' konran raruma \v 5 tan pisasangkinian nin pirmi. Gaw'en ra in ta kasan matunong nin iti sa kaisipan ra tan kasayna nin tanda' ra maipa'ka' sa katutu'wan. Man'isipen ra a say pagkamakaDios ket sayay padalan nin yumaman. \p \v 6 Page' anaod, no makaDios atamo tan kuntinto atamoyna sa no ani a main tamo, gaw'en in a mayaman atamo \v 7 ta kasa gapo nin animan a nirate' tamodti sa mundo sin niyanak atamo. Wanin a lamang kasa gapo li' anamaet nin i'ras tamon ibat iti sa mundo no mati atamo. \v 8 Kanya' nin no main ana nin sumadag nin ikabyay tan isket tamo, matkap a kuntinto atamoyna. \v 9 Bale' saray tutawo nin masulit tuloy nin yumaman, madali' saran matukso tan bara'mo saran nakalap nin la'wan bana' ta say kasan kakanaan nin bubagay a man'apesen ra, ket sayti a manida' konra tan mangika' konra sa pakadusa nin kasan anggawan. \v 10 Anaod, gaw'en ran tutawo a sarbaynan bakas nin kadukaan bana' sa agom ra sa kwarta. Ket anaod bana' sa sain nin agom ra, main saraynaytaw saray ginurutan raynay pammemper ra kona ni Cristo. Say bunga bale' nin sayti ket abaw a idap nin nakem tan kaberengan. \s1 Gaw'en na ni Timoteo nin Sayay Trabahador nan Dios no Ani a Mapteg \p \v 11 Bale' si'ka, Timoteo, a sayay trabahador na nin Dios, kumadayo' ka sa sain a bubagay. Ket ipamuspusan mon gaw'en a no ani a mapteg tan maikana' konan Dios. Tumuluy-tuloy kan magmatalek konan Dios. Mapangawa'nan ka, mapangitpel ka tan mapangabot ka. \v 12 Gaw'en moy anggawan nin mababa' mo nin magkabyay bilang sayay tutuo nin mammemper kona ni Cristo. Gaw'en mo in ket sa kapresan a lamang, mangkaga'muran moyna a anggan-angga nin byay a iti konan Dios a siin a nangayaban nan Dios komo sin nipatutuo mo a pagmamatalek mo kona ni Jesu-Cristo sa adapan ran abaw a tutawo. \p \v 13 Ket sawanin, sa adapan na nin Dios a mampamabyay sa sarba, tan sa adapan nan Cristo a si Jesus nin nangipadar nin katutu'wan sa adapan na ni Poncio Pilato, igan-gan ko komo, \v 14 asikaswen mon maong a nangigan-ganan kontamo ta pigaw nin kai nin malawukan nin abas tan kasa gapo nin makapamalaw. Gaw'en mo in anggan sa awro nin rumate' ya si Uunuren tamon Jesu-Cristo \v 15 sa manepeg nin panaon. Si Dios a gumwa' a mangyadi' ti. \q1 Iti kona a pagkakumplito tan bukud-bukod nay main nin pakauray. \q2 Syay Adi' ran sarban uadi' tan syay Uunuren ran sarban uunuren. \q2 \v 16 Sya tamo' a puon nin byay a kasan makapangrep tan \q2 syay mampiikap sa pinasyan tuloy salag nin palaway a kasa gapo nin makakadani. \q2 Kasa et gapo nin naka'kit kona ta kasa gapo anaod nin magwa' nin kumikit kona. \q1 Pagalangan ya lawas kumon tan magnayon kumon a mag'uray ya. \pmr Peteg a wanin. \p \v 17 Timoteo, igan-gan mo konra nin mumayaman a andi' sara nin mipata'gay. Ambo' nin say kayamanan ra a pagmatalkan ra ta sayti ket kai nin magnayon; ana edet, si Dios ta syay malaem nin mampami nin sarban bagay ta pigaw nin usaren tamo nin siririket. \v 18 Bibilinen mosara nin gumwa' nin nagsikabarang a maabig ta sain a tutuon kayamanan ra. Matkap a andi' sara nin masiblet tan matkap a sisasadya' saran mangitao nin main ra konran mampagkurang. \v 19 Sa wanin, mampaninep saran tutuon kayamanan a man'ilalwan ran risibyen li' sa adapen. No wanin a gaw'en ra, maga'muran ray byay a peteg a main nin kakanaan. \s1 Say Bibilin tan Patanid na ni Pablo \p \v 20 Anaod, Timoteo, sain a nitalek komo, ilagen mo. Kumadayo' ka sa irgu-irgo nin kasan kakanaan sa pangingikit nan Dios tan sa say mampididiskusyunan ra tamo' a sain a peteg kanon kadunungan. \v 21 Wanin ta main saray nangako' sa sain nin peteg kanon kadunungan ket nabarang saraynan mangkaikadayo' sa katutu'wan nin pammemper. \pi1 Bindisyunan nakamo kumon nin Dios.