\id TIT NT0005.TI1 SaltYui NT datapoint transfer 3-JUN-87 \h Taitas \toc1 Pol pasi bole yal Taitas tongwo \toc2 Taitas \mt1 Pol pasi bole yal Taitas tongwo \c 1 \p \v 1 Ena na Pol molia. Molgere ari God sigare kul terala dire pare engwo hobi Kraist pir tere nimni monamio, te God amane mongwo meri monangwo ha maing pir po sinama dire, Kraist Yisas na aposel mole ha maing honagi olo di na tongure ol te moliwa. \v 2 God ha maing iwe, nomani hon ire mol panangwo bani panamia di pinama dire i tibi ol na tomua. Tongwo yal God iwe, hamen ganba olo ol ekungwo haung nomani hon ire mol pananga bani pananua dire ana kere e na tongwo i hasu ta dikimia, ha weni kara na tenangwo inaminga pamua. \v 3 Habang kul enangwo gin i ana kere engwo ha i, ari hobi di tibi ol teralga pire sigare kul na tongwo yal God di na tomua. \v 4 Taitas ye, ni na ha nir si ni tega pire doling bonga i na wana monangwo meri monia. Nan Nabe God ire, aki di na tere sigare kul na tongwo yal Kraist Yisas ire dire, pirari pare ol wai ol ni tenamio, ni God kina guman pule ire u tani nanga ipire yon aura di ni tomo. \s1 Ha maing pungwo ari hobi kene ol tenangwo yal tau i tibi ol tenanga ha \p \v 5 Ni na kina Krit ganba bani mobilgere oo tabil tabil i ha maing kene onangwo tau i tibi olanio, te ari pir tongwo hobi ha maing hol doling bongwo paikungwo ipire a yo te tere yu olo, yu olkio di tenana dire molo di ni tere na ere wirawa. \v 6 Yal ta ha maing kene onama dire i tibi olanga yal i, homa mol pai ongwo haung i, kura galeng talime ta i tibi olekinamio, te al tani obil inamio, gir kungwo hobi Kraist pir tongure, te irang aang ha dungwo pirikimua dire ha di mere di tekinamua. Yu onangwo yal i ha maing kene onama dire i tibi olo. \v 7 Olanga yal i God honagi yal molere arihobi kene ol tenamia, kura galeng talime i tibi olekinamio, nin gaung pir yuwo ere ari na hanama hanama dire ol wakinamio, yong ering mole ha hagu sire dikinamio, nir bia miki nere spak olkinamio, yong ering mole kura moni moni olkinamio, talhan miki irala dire yong inaning girikinangwo yal i ha maing pungwo ari kene onama dire haang e to. \v 8 Tenanga yal i ari wiyol banta unangwo pana gal tere ha wai di tenamio, nomani wai panangure tal dime dire moni ol warala di pinamio, tal nigi dongwo olala dire yong inaning giramba, haung haung nimni mole olkirala di pinamio, amane monamio, God memini pangwo meri wine onamio, nin u wai nangwo pire a yo te tenamua. \v 9 Te ha maing ha weni mere pangwo nir si tongwo i, a i si ware wine onangwo pamua. Olere ha i nir si tenangwo, nin a i si ware wine ongwo maing ari hobi hanere wine onamua. Onangure yal tau ha maing hasu pama di pire pir tekungwo hobi, wara wara kere di te i nangwo nangwo yal tau nomani si kulu sire pir po sinamua. \s1 Krit ganba bani ha maing hasu di wangwo ari miki mongwo ha \p \v 10 Ena ari hobi bal terala dire ha maing hasu di wangwo hobi miki momia. Mongwo hobi iwe, tau Yudari mole du haure hasu ha maing di wamua. \v 11 Wangwo hobi tal gogo ol ware ha maing nir si tere moni inangwo nomani tere ol wamua. Ware ari oo tabil ta ta ha i nir si tenangwo paikimba, wara kere nir si tomia, ari hobi pirere nomani susu simua. Yu ongwo ipire Taitas ye, hasu ha maing nir si tongwo hobi hon nir si tekinama dire hobang si to. \v 12 Ena homa yol Krit hana togu yal ta yu dimia, “Yol Krit arihobi hasu di ware, hau biing nomani ta paikire wangwo meri ware kara u nigi dere, honagi onangwo ha pirikire siga wamba, homena are are nomua.” \v 13 Dungwo i ha pangwo dimua. Dungwo ipire hasu ha maing di wangwo hobi Kraist memini pangwo meri wine ole yol e pir tenama dire, hon dikio, dire kura ha di to. \v 14 Te yalhobi Kristen nimni monama dire Yudari yal al dimani hobi ha pore ol tongwo ire, ha maing miling pangwo i pisolere nin krehaman ha miling paikungwo homena mai to dungwo ha ire dire, aidolo dito. \v 15-16 Amane monangwo hobi homena para weni nenangwo tamamba, tal gogo ol ware Kraist pir tekungwo hobi nomani hama simia homena tau mai tere nenangwo pamua. Tal gogo ol wangwo hobi iwe, God na kina si daule moliwa dimba, God mongwo maing pir po sikimua. Sikungure God yalhobi kara u nigi doma di hangure, Lo para weni isusu olere awai honagi onangwo paikimua. \c 2 \s1 Yal al dimani u wai nama dire krehaman tongwo ha \p \v 1 Ena ari han diga hobi ha gogo nir si tomba, ni ha nir si tenanga, ha maing miling pangwo i nir si tenanga pamua. \v 2 Pangwo ipire yal dimani nir bia nere spak olkinamio, te ol wangwo maing arihobi wai hanere hang awala ganama dire ol wanamio, ha oun dongwo ta panamba, ebir sinangwo wai weni sinamio, te Kraist ogolo weni pir tenamio, te ari hobi para weni yong miling tenamio, te ari hobi sire gale tal oun dongwo ol tenamba, Kraist pir tongwo i gintani aidolekire nimni monamua. \v 3 Monangwo meri al dimani hobi God memini pangwo meri wine olala dire, tal dime dire ol wanamua. Warere arihobi gaung ha si mena olkinamio, te nir bia nerala di pire yong inaning girikinamio, al galing hobi krehaman ha wai weni nir si tenamua. \v 4-5 Tenangwo ha i yu ditenamia. Al galing hobi wiimbi gir kungwo hobi yong miling tenamio, te nomani wai panangure yal wou sirala dire yong inaning girikinamio, tal nigi dongwo olala dire yong inaning giramba, haung haung nimni mole olkirala di pinamio, honagi wai ole homena si gal nenamio, wiimbi wine ol tenama dire al dimani hobi tal dime dire ol wangwo maing i tibi ol tere krehaman tenamua. Tenangure alhobi ol wangwo i hanere ari hobi God ha maing ha digan dima di hankinamua. \s1 Yagaling u wai nama dire krehaman tongwo ha \p \v 6 Yagaling hobi ereyu krehaman ha dito. Tal nigi dongwo olala dire yong inaning giramba, haung haung nimni mole olkirala di pire wayo dito. \v 7 Ni nin tal wai olere amane monanga yagaling hobi hanere ni dolni bonamua. Ha nir si tenanga, ari hobi wa gole i ha gon ala olama dire nir si tekinania, pir tere a i si wanama dire nir si to. \v 8 Tere ha wai dire ari hobi u wai nama dire ha maing nir si to. Yu nir si tenanga kiani hobi ha di mere si ni tekinamia gai gonamua. \s1 Han hongure honagi ol tongwo hobi krehaman tongwo ha \p \v 9 Ena han hongure honagi ol tongwo hobi kene ongwo yali wine ol tere honagi wai olgere na wai hanama dire ol te monamia, hadagi di tekio dito. \v 10 Terere kene ongwo yali talhan anongwo i kuni nekio dito. Kene ongwo yali pir hobo kul na tenama di pire honagi wai ol to dito. Han hongwo hobi yu ol wanangwo ari hobi hanere God ire, pi tege eminga yal Yisas ire dire, ha maing wai pama di hanamua. \s1 Nan yalhobi amane molere Kraist unangwo kwi mominga ha \p \v 11 Ena ari para weni sigare kule u wai nama dire God pirari pare ol wai ol na tongwo i Kraist nin u pa dire ol na tomua. \v 12 Ol na tongwo i, tal nigi dongwo ol waminga i aidolaminio, ganba tal nigi dongwo inamna dire yona inaning girungwo i aidolaminio, tal nigi dongwo onamna dire yona inaning giramba, haung haung nimni mole olkinamna di pinaminio, ganba baniya amane mole tal dime dire onaminga pire krehaman na tomua. \v 13 Tongure tal dime dire ol ware moli naminga naminga, nan God u wai naminga pire sigare kul na tongwo yal Yisas Kraist yulang i tibi olangwo hanaminga pire, kwi mominua. Molere yal i aki di ni teralua dungwo i, ha pangwo dimia di pire pir hobo kul tere moli naminua. \v 14 Yal Yisas Kraist iwe, nin gaung pir tekire gol na tomio, nan yalhobi tal nigi dongwo ol waminga na han hongwo i gule ole na tomua. Tongwo ipire amane monaminio, yal i nin gamahobo monaminio, tal dime dire wara kere oli naminue. \p \v 15 Na ha di ni tega i, arihobi nir si to. Tere ari hobi u wai nama dire, di gun gan ole, si hon e tere, krehaman tere kura ha di to. Tenangere yol Krit arihobi isime e ni tekinangwo pamua. \c 3 \s1 Nan Kristen hobi tal dime ol wanaminga ha \p \v 1 Ena gabman ya, gabman honagi ongwo hobi ha dinangwo wine ol terere, honagi wai ol to dire gamnahobi dito. \v 2 Te arihobi gaung ha si tekio dito. Te bolbin dikire, ari para weni yong ura dinama dire, ha ura panangwo dire dito. \v 3 Homa nan yalhobi ha maing pirikiminga haung du nomani pre omena pege diminio, te tal gogo ol waminua. Ware tal nigi dongwo onamna dire yona inaning girungwo i, na han hongure ol waminua. Ware u nigi weni dere ari hobi para nigi de pir tominua. Tere nan ari hobi yona ki e tomingere te yalhobi yong ki e na tomua. \v 4-5 Tomba, God yong miling na tere miling pir na tongwo i, i tibi ol na tomua. Tere sigare kul na tongure u wai ominua. Nan yalhobi amane mole tal dime dire ol waminga ipire sigare kul na tekimia, God nin pirari pare miling gul sungure yamoni sigare kul na tomua. Tongwiwe, bigi si na tongure God Kwiang yona wu bilere nomani hon na tere hon na kul emia, mol pai hon ominua. \v 6 Yisas Kraist aki di na tere sigare kul na tomia God nin Kwiang nir kung sungwo meri na te momua. \v 7 Yisas Kraist yu ol na tongwo ipire God nan amane moma di na hamua. Hangure mol pai gobari moli naminga naminga ha te na tomia, inaminga pire kwi han mominua. \v 8 Ha dungwo i ha pangwo kara dimua. \p Ena krehaman ha di ni tega i, God pir tongwo hobi amane mole awai honagi nega dire oli nama dire haung haung nir si tenanua. Tenangere awai honagi onangwo arihobi aki di tenangwo pamua. \v 9 Pamba, du nomani sire bolbin di wangwo i pir tekinanio, te kwiang moya haang dangwo i pir tekinanio, ha diriyala ole bolbin dinangwo i pir tekinanio, God Lo krehaman ha memini yu pamua, yu pamua dire bolbin dungwo i pir tekio. Pir tenanga aki di ni tekinangure u wai honanua. \v 10 Ha maing pungwo yal ta ha nir si tenangwo, ari pungwo hobi poing paing sire ebir si tenangwo yal i, haung sutani mana di tenanua. Ditenanga yal i pirikinangwo, ha maing pirikinama dire doling i mena olo. \v 11 Ari ha maing pungwo poing paing sire ebir si tongwo yal i kara u nigi domio, te tal nigi dongwo ol wangwo i yal digan moma di hanua. \s1 Krehaman ha tau ya dungwo ha \p \v 12 Na Atemas mo, Tikikas nu si ni monga bani olalga u pa dinangwo irai, na nimin sire mu dinba ongwo haung Nikapolis malgi mol paya, haya wo. \v 13 Te Lo memini pire kene ongwo yal Sinas ire, yal Apolos ire dire, bangi nala dire umia, nangwo homena tal tau wa dunangwo ipire aki di to. Tenanga wa dukinamua. \v 14 Nan gamnahobo Krit malgi mongwo hobi awai honagi olere, talhan a nekungwo hobi aki di tere tere molio dito. Molere honagi nomani tere siga wakimue. \p \v 15 Na kina ereho mominga hobi yahuno di ni tomua. Te Kraist pir tongwo ari ni kina monga hobi Pol ni sirin bomua dito. \p God pirari pare ol wai ol na tongwo i, ni yalhobi monga bani pai omo.