\id JAS NT0005.JA1 SaltYui NT datapoint transfer 3-JUN-87 \h Yems \toc1 Yal Jems pasi bol tongwo dimia \toc2 Yems \mt1 Yal Jems pasi bol tongwo dimia \c 1 \p \v 1 Ena wiyol para weni God gamahobo molere, ganba banta banta ke pai onga hobi, na yahuno di ni teya. God ire, nan hobana Yisas Kraist ire dire, honagi ol tega yal Yems moliwa. \s1 Tal oun dongwo u ni au sinangwo i nimni monana dire ol ni tenangwo ha \p \v 2 Enambi hobo, tal oun dongwo maing maing u ni au sinangwo, tamamia dire wai pire molo. \v 3 Kraist pir tere pi tege enga i, nimni mon mo, molkin mo, suang i harala dire ol ni tenamia, tamamia dire bol haure oli nanga nanga nimni monanua. Monanga ipire wai pire molo. \v 4 Tal oun dongwo maing maing u ni au sinangwo irai, tamamia dire bol haure oli nanga, ari nomani bir pare mongwo meri mole tal nigi dongwo taniga wabo si na tekinama dire kwi hanere amane mol i pio. \s1 Yal ta nomani bir paikinangwo God sirin bol tere inangwo ha \p \v 5 Ena amane mole tal dime dire olala di pinanba, maing pir po sikinanga, God di tibi ol na to dire sirin bol to. Tenanga, God pirari pare to bir hole ari para weni tomia, kura ha di ni tekinamia, ni tal dime dire onanga maing di tibi ol ni tenamia, pir po sinanua. \v 6 Sinanba, God sirin bol tenanga haung, nomani susu sinanga pir ni tekinamia, nomani susu sikire God tani aki di na tenangwo pamia di pire sirin bol to. God sirin bol tere nomani susu sinanga, er mining hair sire teri kungwo meri kunania. \v 7-8 Kunanga iwe, kuru dungwo yal monania, nomani tani sikinia, God na tenangwo pamia di pinanga paikimia, ni tekinangwo pamua. \s1 Tal a nekungwo hobi ire, miki weni a nongwo hobi ire dire, ol wanangwo ha. \p \v 9 Ena Kraist gamahobo tal a nekungwo yal ta, God sigare kul na tere aki di na tenangure u wai naminua di pinangwo irai, gun ere monangwo pamua. \v 10 Te Kraist gamahobo talhan miki a nongwo yal ta monangwo, er kuung sire uli di yare bil yangwo meri talhan anongwo i bil yare wai sinangwo gun ere monangwo pamua. Talongwo gun ere moname? Er kuung sire gobari dikimba, ari dongwo uli di yare wai sungwo meri, talhan miki a nongwo i, ganba bani egin tomia wai sinamua. \v 11 Ena ari mo sina ure nega dere dongure, er kuung sungwo i meginere uli di yamua. Yangwo meri, talhan miki a nongwo yal ta bisnisi oli pire ol kuung gare sikinamba, bangi si hala sire gonamua. \s1 Yal ta tal oun dongwo suang i harala dire u au sinangwo ha \p \v 12 Yal ta tal oun dongwo suang i harala dire, u au sinangure nimni monangwo miling panamua. Talongwo miling paname? Nimni mongwo ipire miling panamia, ari yong miling God tongwo hobi God nomani hon ni teralua dire aling kere engwo meri tenangure inangwo pamua. \v 13 Te yal ta tal oun dongwo u au sinangure nimni molkire, God hol aidole, hogal sinangwo yal i sire God na krauna simua di tenangwo paikimia. Yal ta tal nigi dongwo olo dire God kraung sinangwo paikimio, te God tal nigi dongwo olo dire yal ta kraung sikinamua. \v 14 Nan yal tan tani krauna sinangwo haung, na nan nomani si piminga wai pangure tal nigi dongwo onamna di piminga i, krauna simua. \v 15 Sungure yona inaning girimia tal nigi dongwo ominua. Omingere nan gonama dire God pring na tomia, gonaminua. Gonaminga ipire God nan krauna sikimia, nan yona inaning girungure tal nigi dongwo ol waminua. \p \v 16 Enambi hobo, ni nin nomani si pinga i, kela kul ni tenangwo ha pangwo dima dire bol yakio. God na krauna simia tal nigi dongwo oliwa dire bol yakio. \v 17 Tal wai para weni ganba bani ire nere are monga i, God pirari pare ya moni ni tomia, tal nigi dongwo onana dire kraun sikimua. Ya moni ni tongwo yal God iwe, ari haba kulmona au di ni tongwo hobi ol e ni tere hobang momia. Molere au di na tongwo hobi haung ta u terewa sire au di na tekimba, God haung haung au di na tomua. \v 18 Tere ha pangwo maing i tibi ol na tomia pirere nomani hon ire sigare kuminua. Kumingere talhan ol engwo hobi nan homa e tere mo hora kuminua. \s1 Ha maing pinaminga pamba, a i si ware doling bonaminga wai pangwo ha \p \v 19 Ena yahuna hobo, ni yalhobi ha maing haung haung pirala di onanga pamba, homa ha i a i si ware emgi di tibi ol tenanga pamua. Te ha maing di tibi ol tenanga, ha maing kura ha dire di tenanga paikimua. \v 20 Ha maing kura ha dire di tenanga, God ha maing aki di tekinania, ari pungwo hobi tal dime dire ole u wai honamua. \v 21 Honangwo ipire nin nomani si pinga i, wai pama di pire tal nigi dongwo onga i, aidolo. Aidole ha dinga mo yu ongwo i paikimia, God nin ha maing ni nomani sina engwo ipire pir sina ere a i si wayo. Wananga ha i, nomani si hon e ni tere sigare kul ni tenangwo u wai nanga pamua. \v 22 Pangwo ipire ha maing kraun obil pinanga paikimia, kraun obil pinanga nin kela kul ni tomia, ha i pir sina ere wine olo. \v 23-24 Ha maing kraun obil pinanga ninimni gumang hanere u banta pire “Ayo na gumana talmere dime?” di pungwo meri, ha maing i memini pir sina ekirere, “Memini talmere pame?” di pinanua. \v 25 Pinanba, yon inaning girungure ni han hongwo i ha maing krehaman ha i ole ni tenamia pir sina ere wine oli nanio, te yamoni kraun obil pire nomani si pir tekinanga, tal ol wananga i, God kene ol ni tere aki di ni tere sigare kul ni tenangwo pamua. \p \v 26 Ena yal ta ha maing piriyo, ha maing nir homena neyo, haung tau u ku bole ha maing piriwa di pin mo? Pinba, gran kene olkinanga, nin nomani kela kul ni tenangwo pir tenania, u wai honanua. \v 27 Nan nabe God ha maing a i si ware amane mole tal dime dire onangwo hobi yu onama di pimia. Irang aang gongwo gir mua mongwo hobi ire, al werai mongwo hobi ire dire, tal oun dongwo u au sinangwo irai nan aki di tere kene ol tomno. Te ta ereyu pamia. Ganba tal nigi dongwo hobi olalga nomani hama sinamia olkirala di pire wayo. \c 2 \s1 Singaba yal bina kina ebir si tekire yon milni tenanga ha \p \v 1 Ena yahuna hobo, pi tege eminga yal Yisas Kraist iwe, yulang hong mole God moma di pinga hobi, ari hobi gumang hanere, ebir si tere tau isime e tere, tau haang a yuwo olinga paikimua. \v 2 Talhan miki weni a nongwo yal ta gal kul wai dungwo pirere, namba gal bani si erere ha maing oo ala nangwo hananio, te yal bina yal ta gal kul nigi denangwo pirere ha maing oo ala nangwo hananua. \v 3 Hanere gal wai pinangwo yal i, singaba umia dire bol gumang bani ami do ditenanio, te yal bina ungwo i hanere, aire molo, manbi ami do, di tenanga, ha sutani dinga i paikimua. \v 4 Yu di tenanga iwe, ni yalhobi nin nomani si pinga meri, yal tau yon milni tere, yal tau yon milni tekire ebir si tenanua. Tenanga iwe, ara nomani bir ni tere ebir so di ni tongwo sine? Ni nin pinga meri ebir sikino? Singa i paikimua. Gaung bani obil hania, nomani sinali hankinba, ebir singa i ni u nigi denua. \v 5-7 Enambi hobo, ni piro. Ari wiyol moli ongwo sina i yal bina tau mongwo hanga iwe, God hanere hamen tal miki weni irere, God sigare kul na tenama di pungwo i, si papa sire u bir nama dire God pare emua. Engwo yal bina hobi, God yong miling tongwo ipire, God kene ongwo bani pire ha te inama dire God aleng kere e tomua. Tomba, ni yalhobi yal bina hobi yon milni tekire isime e tenua. Ara ni sire gale tal gogo ol ni tere ha hol ol ni tome? Talhan miki a nongwo hobi ol ni tomua. Tongwo ipire ni yalhobi talongwo ganba ari singaba hobi hang a yuwo ol tere, yal bina hobi hang a ime ol tene? Tenga paikimia. Talhan miki a nongwo hobi Yisas Kraist hang dal yuwo ere nir bil ni tongwo yal i, gaung ha si tekimo? Si tomia, talongwo yalhobi hang a yuwo oline? \p \v 8-9 Ena yal singaba hang a yuwo olinga i, God krehaman ha ta, ni nin gaun yon milni tenga meri arihobi to dire mining bol engwo i, wine oliwa dinga i wai dinba, arihobi gaung maini hanere tau yal singaba momia tau yal bina momua dire ebir si tere isime e tenga i, tal nigi dongwo onia. Onga ipire Lo isusu ol tenia pring inga pamua. \v 10 Ena God Lo krehaman ha ana holo holo dimba, taniga isusu ol tenanga, Lo para weni isusu olanga pamua. \v 11 Pangwo iwe, God yu di emia, “Yal al wou sikio.” Dire ha ta ereyu di emia, “Yal ta si golkio.” Dungwo ipire ni al ta wou sikinanba, yal ta si gonanga, God Lo isusu ol tenanua. \v 12 U wai nana dire Kraist krehaman ha di ni tongwo i, wine onan mo, olkinan mo, ebir si ni tenangwo pangwo ipire omaga wine ole moli pio. \v 13 Te ni yal tau isime e tere miling pir tekinanga, God ha hol ol tenangwo bani, miling pir ni tekinamua. Te ari hobi miling pir tenangwo yali, ha hol onangwo haung, ni ha ta paikimua di tenangure miling panamua. \s1 Kraist pir teiwa dungwo hobi tal dime dire olkinangwo, hasu di wanangwo ha \p \v 14 Ena yahuna hobo, yal ta Kraist sigare kul na tomia, u wai oiya di piriwa dinangwo yal i, tal dime dire olkire gogo wanangwo, God hanere hasu di wama di hanamia. Hanere aki di tenamo? Aki di tekinamia, aidolangwo pamua. \v 15 Ni gamnahobi yal al ta gal kul mo nir homena wa dunamua. \v 16 Dunangure ni hanere, “God kene ol ni tomo. Gal wayo. Homena no,” di tenanba, aki di tekinanga, nir homena ya gal kul ma dinangwo iname? Tal gogo ol tenania, pring inanga pamua. \v 17 Pangwo meri ni yalhobi Kraist sigare kul tomia u wai oiya di pinba, tal dime dire olkire tal gogo ol wanga i, ware Kraist sigare kul na tomia u wai oiya di pinga i paikimia, nigi denia, prin ya di pamua. \v 18 Pamba, yal ta yu dinamia, “Yal ta, Kraist sigare kul na tomia u wai oiya di pimio, te yal ta tal dime dire ol wamua.” Dimba, Kraist sigare kul na tomia u wai oiya di pungwo yal i, tal dime dire onangwo hanere ha pangwo dima di piralia, te tal dime dire ol wakinangwo, talongwo Kraist pir toma di pirale? Pir tekima di piralga pamua. \v 19 Mo hora kungwo yal God tani moma di pino? Owo para wai dinia. Dinga meri Seten kwia nigi dongwo para yu di pirere God kuling pir tomua. Tomba, God grang ha wine olkimio, te tal dime dire ol wakimua. Wakungwo ipire God Seten wai moma di hankimua. \v 20 Ni nomani paikire du haunua do. Kraist pir tenba, tal dime dire olkinanga, pir tenga i u talwo namua. Nangwo ipire ha maing hon di tibi ol ni teralo? Ol ni teralia piro. \v 21 Kwiana moya Ebraham God kina gumang pule ire u tani pire mongure God Ebraham hanere wai moma di hangwo i, talongwo di hame? God pir tongwo i hanere wai moma di ham mo, tal dime dire ongwo i God hanere wai moma di hame? God grang ha wine olere nin wang Aisak algi ya bole God terala dire ongwo i, tal dime dire omia, God wai hangwo pamua di pirikino? \rq Jen 22:1-14\rq* \p \v 22 Ebraham ongwo ha bol engwo i, memini pir po sikino? Ebraham God tani sigare kul na tenangwo pamia dire pir tongwo i ire te, God grang ha wine olere tal dime dire ol wangwo i ire dire, Ebraham aki di tomio, te Ebraham God grang ha wine olere tal dime dire ol wangwo i, God pir tongwo maing i tibi ol tomua. \v 23 Tongwo maing ha maing buku yu di emia, \li1 “Ebraham God tani sigare kul na tenangwo pamia di pir tongure God hanere tal dime dire ol ware amane moma di hamua.” \rq Jen 15:6\rq* \p Hangwo i hanere, God Ebraham na gamnahobo momua di na tomua. Tongwo ha i Ebraham nin wang Aisak algi ya bole God terala di ongwo i, memini yu pamua. \v 24 Yu ongwo iwe, yal ta God pir tongwo i, God obil hanere wai moma di hankimia, God grang wine olere tal dime ol wangwo i hanere God ari wai moma di hamua. \p \v 25 Yu ongwo meri Yudari kura bolala dire yal sutani nu si olungure u malgi mongure ari sirala di omba, yal wou si wangwo al Rehep kene ol tere hol kwaling ta erepo ditongure omua. Yu ongwo ipire al Rehep yal wou si ware digan momba, yasuri aki di tongwo i God hanere al wai moma di hamua. \v 26 Ari kwiang banta ongwo gaung obil dungwo i, ari wo molkimia, yone obil pamua. Pangwo meri ari God sigare kul na tomia u wai oiya di pungwo hobi God grang wine olere tal dime dire olkinangwo, kwiang banta omia yone pai dungwo meri momua. Molere God pir teya di pimba, pir tekimua. \rq Jos 2:1-21\rq* \c 3 \s1 Nan grabena kene ole ha gogo dikinaminga ha \p \v 1 Ena yahuna hobo, ari Kraist pir tongwo hobi ol wangwo maing God hanere, Kraist grang wine olere tal dime dire om mo, olkim mo, ha hol ol tenamua. Tenamba, ha maing tisa mole ha nir si tongwo hobi ol wanangwo maing God hanere, yal i nin ha maing a i si ware wine om mo, olkim mo, olkinangwo hobi ha hol bir ol tere gul oun dungwo tenangure inangwo pamua. Pangwo ipire ni yalhobi miki weni tisa ha maing nir si tenanga paikimua. \v 2 Nan yalhobi haung tau tal gogo ol waminua. Waminba, yal ta haung tani weniga ha gogo dikinangwo yal i, nomani bir pangwo mole nin u wai nangwo pire yong inaning girikinangure gaung kene ol tenangwo pamua. \v 3 Ena kun ausi grang ala aiyulang bli migiga ire han hol emia. Ere au sungwo yal i i bolimbani mole u holo nala di pungwo i, a i holo olimio, te u holo nala di pungwo i, a i holo olimua. Olungwo iwe, gumang bli migiga i ausi kene ol tongure wine ole wamua. \v 4 Te sipi nir bani wangwo hanga i, tal bir weni dimia, hamen hair mu dinba ole anu simba, mobing hol i pul sungwo migiga ta dungure, sipi kene ongwo yali u holo holo nala di pungwo i, pul si tongwo holi wine ole omua. \v 5 Bli migiga kun ausi kene ol tomio, te pul migiga dimba sipi kene ol tongwo meri, nan grabena migiga dimba, ha diminga i aki di na tere honagi bir weni omua. Te mena airing gul ta endo migiga ganba, de bir weni ongwo hanua. \v 6 Hanga meri grabin iwe, endo dongwo meri dimia. Grabin migiga dimba, ha obilga dinga i, si dina dire u bir weni ongwo hanua. Pirere ni nomani gaun para weni ol gogo dal ni tongure u nigi denua. Grabin ha digan dinanga, kara u nigi denanua. Kwia nigi dongwo Singaba Seten endo gangwo meri kraung sire ha obilga yal ta grabeling bani engure ha dimba, arihobi pirere u nigi weni domua. \v 7 Ari hobi dua hau biing, hahoba, nir hau para weni i kulere kene oli wangure yuri ha pimua. \v 8 Pimba, arihobi nin grabeling kene ol tongwo paikimia. Ari grabena iwe, kene onamna di piminba, wine ol na tekimua. Tekire ari si golala dire ha digan nan grana bani mena umua. \v 9 Grabena tani nabe God maa e tominio, enan tau God nin molga meri monama dire ol engwo hobi ha yong i tominua. \v 10 Te grana tani dungwo bani, maa e tere tere, ha yong i tere tere diminua. Gamnahobo, nan yu di waminga i nigi domia tal onamne? \v 11 Ena nir oleng yangwo bani, nir gu kengwo don kengwo kina ereho yangwo hankiminua. \v 12 Gamnahobo, er kwasulu bongwo bani swit muli homo? Ta holkimua. Er swit muli bongwo bani kwasulu miling ere ta holkungwo haminua. Te pil gangwo nir yangwo bani nir don kengwo nenaminga paikimua. Paikungwo meri nan grana tani dinba, ha maa e tere ha yong i tere dinaminga paikimua. \s1 God nomani wai na tongure pire hane ominga ha \p \v 13 Ena ni yalhobi monga bani yal ara talhan maing pir po sire nomani bir pane? Pananga yal i, amane mole tal dime dire ol ware nin gaun pir yuwo ekinanga pamua. Ekinanga arihobi ni hanere ni nomani bir pare talhan maing pir po sinia di hanamua. \v 14 Hanamba, yal ta hang moyu ongwo i hanere na hana moyu nangwo pamba, yali hang moyu omia dire nigi de pinanga, ni nomani bir ta paikinia hasu di wanua. \v 15 Nigi de pinanga nomani si pinga i, God nomani ni tekimia, Seten yon wu bungure ganba ari nomani si pungwo meri pinua. \v 16 Yal ta hang moyu nangwo yal tau nigi de hanere kiang pai tenangwo bani, hana moyu nama di pire tal gogo maing maing ol ware kara u nigi weni denamua. \v 17 Denamba God yong wu bilere nomani tenangwo yal i, nomani wai pinamio, ha ura panangwo denamio, ari para weni wai moma di hanere pana gal tenamio, te ari para weni miling pir tere awai honagi ol tenamio, ari hobi u wai nama dire tal dime dire ol tenamio, ari hobi tau digan momio, tau wai momio, dire ebir si tekinamio, te kul si mole tal digan ole, ari mongwo bani tal wai ole dikinamua. \v 18 Nan arihobi homena miling yare aang denangwo bulaminua. Bulaminga meri ganba ari hobi ha ura panangwo dire kuku anangwo, ari para weni yong tani ere hamen wai tanangwo u tibi nangure monaminua. \c 4 \s1 Yal ta ganba tal nomani tongwo yaliwe, God kiang mongwo ha \p \v 1 Ena ni yalhobi bolbin dire kura bolala di onga i, tal memini pangwo one? Ni nin gaun pir yuwo ere yon inaning girungure tal ta irala di pinio, tal ta irala di pinga i pire nomani susu sire kura bolala di onua. \v 2 Ongiwe, yamoni olkinia, ganba tal ta irala di pinba, ikinga i nigi de pire yal ta si golala di onua. Ganba tal ta irala dire yon inaning girimba, girungwo tali ikinga i pire bolbin dire kura bonua. Bonga i aidole God sirin bolgere na tenama di pinanga pamba, sirin bol tekinua. \v 3 Gin ta God tal ta na to dire sirin bol tenba, God arihobi kina aki di terala dire sirin bolkinia, ni nin gaun pir tere sirin bonga i, God pir ni tekungure ikinua. \v 4 Al ta wiimbi pir tekirere yal wou sirala di pungwo meri mole yu ol wanua. Ware ganba tal nomani si pir tenga i, God kiani pai tenia pirikino? Te ganba ari memini pangwo meri wine olala di pungwo hobi God kiang momua. \v 5 Mongwo ipire God ha maing buku ha ta di engwo i yamoni di ekimia, pir tenana dire yu di emia, “Tal nigi dongwo irala dire nomani si pire yona inaning girungwo i, girikinama dire God na nomani kuman kine na tomua.” God nomani kuman kine na tere kene ol na tongwo i, yona inaning girungwo i a ime ol tomia, ganba tal nigi dongwo nomani tekiminua. \v 6 Tekiminga ipire ha maing buku ha ta yu di emia, “God mole ha maing singaba moliwa di pungwo hobi a ime ol terala dimio, te ha maing yal bina moliwa di pungwo hobi aki di tere ol wai ol terala dimua.” \rq Pro 3:34\rq* \p \v 7 Ena God yu ol terala dungwo ipire nin gaun pir yuwo enga i aidole, God grang ha wine ol to. Kwia nigi dongwo singaba Seten ni kraun sirala di onangwo mana dire pir tekinanga Seten te namua. \v 8 Ni pi God tege eyo. Enanga, God u ni ni si daulangure kina ereho pana gale monanua. Tal nigi dongwo ol wanga i aidolo. Nomani susu sire tal digan pir tenga hobi pege au kula pari wai molala di pire tal digan hon pir tekio. \v 9 Tal nigi dongwo ol wanga i, nigi de pir tere milni gul sinangure hai meyo. Tal nigi dongwo ol ware milni pangure gun enga i, aidole miling gul sinangure hai meyo. \v 10 Mere na nan hana a ime ol terala dire wine onanga God ni hani awala ganamua. \s1 Ni ari hobi isime e tere gaung ha si mena olekinanga ha \p \v 11 Ena yahuna hobo, ni ha maing oo tabil monga hobi enin ta isime e terala dire gaung ha si mena olekio. Yal ta enin tau gaung ha si mena ole ebir si tenangwo yali, God Lo ha i hasu pama di pire nigi de pir tomua. God Lo ha nigi de pir tenanga, Lo wine olkinia, ha i miling paikima di pire a ime ol tere ebir si tenua. \v 12 Tenba God tani Lo i tibi ol na tere kene ol tomia, yal i nin na ebir sire tau sigare kul na tere aki di na tenamio, tau isusu ol tenangwo pamua. Pangwo ipire ni ara molia di pire enin tau hobi isime e tere ha di mere si tene? \s1 Nan God grang ha si ole kuru di wakinaminga ha \p \v 13 Ena kenba mo, ongi oo taun banta pire me erin taniga mole bisnisi honagi ole moni bir irala di pinia. Pinba na diralga piro. \v 14 Ongi ni mol pai onanga maing pir po sikinia. Kwahawa migiga kengwo hanba, gintani u susu ongure hanga bani hon ta dikimua. Dikungwo meri ni mol pai onga i ereyu haung obilga molere wai sinania, talongwo na ongi yu olalua dire nomani si pine? Ongi ya monan mo, gonan mo, ni nin pir po sikinua. \v 15 Sikinga i pire yu dinanga pamia, “God na yu onama di pinangwo olalga pamio, te olkinama di pinangwo olkiralga pamua” di tenanga pamua. \v 16 Pamba, ni yalhobi nin gaun pir yuwo ere na nan olalga pamua dinba, dinga i nigi domua. \v 17 Dongwo ipire yal ta u wai nalga pamia awai honagi yu olalua di pinamba, pinangwo meri yu olkinangwo tal nigi dongwo onamia, God pring tenangwo pamua. \c 5 \s1 Ari talhan miki weni a nongwo hobi ol wanangwo ha \p \v 1 Ena ni ari talhan miki weni a nenga hobi ha di ni teralga piro. Tal oun dongwo u ni au sinamia, milni gul sinangure aya maya dire hai meyo. \v 2 Talhan a nenga hobi, bil yare kunung unamio, te gal kul wai dungwo a nenga i simin male hau nenamua. \v 3 Moni miling bir a nenga i, mambol sire wai sinamua. Sinangwo ipire ni moni nomani tenga i, ha hol ol ni tenangwo haung, ha di mere si ni tere, moni bir irala di pire yon inaning girungwo i, endo gaun dongwo meri yon sina i dongure u nigi denua. \v 4 Te ari honagi ol ni tongwo hobi pe tenanga kunung bengwo meri tekinua. Tekinga ipire honagi ol ni tongwo hobi ha di mere si ni tere siga wa ni tomia piro. Ha di mere si ni tere siga wa ni tongwo i, talhan para weni hong yal God para hamua. \v 5 Hangure ni ganba bani mol pai onga i, tal ta wa dukinia, miki weni a nenga kunung bengure monua. Mongiwe, kun homena miki tenga nere gaung yaure kulung bongure si ke nenga meri, ni talhan miki ire a nere nere moli onga hobi God ni sinamua. \v 6 Amane mole tal dime dire ol wangwo hobi ha hol ol tere ebir si wai ol tekinia, yal hobi ni ha hol ol na tere ebir singa paikimua dinamba, ya moni sime mongure si gonua. \s1 Nan ha maing hol wanaminga Kraist olo humia tamamia dire wara kene oli naminga Kraist u pa dinangwo ha \p \v 7 Talhan miki a nongwo hobi God sinangwo pangwo ipire, God na han uning si olekungwo pamia di pire kwi han molo. Yal ta homena yare gin tani bulikimia, kwi hane moli ongwo ongwo nimin yare ari dere homena i aki di tongwo aang dongure bulimua. Bulungwo meri Kraist olo humba, tamamia dire kwi hane moli nanga nanga u pa dinamua. \v 8 Dinangwo ipire olo hungwo monga haung i, nomani si gogo dalkio. Unangwo haung mala umia di pire kwi han molo. \p \v 9 Yahuna hobo, ni enin tau hobi ha di mere si tekio. Ha hol ol na tenangwo yal God a non ole momia, nin unangwo ure ha hol ole ebir si na tenangwo pamua. \v 10 God hana togu homa mongwo hobi God hang dale di na tomia nomani si piro. Yalhobi kura talime oun dongwo u au simba, ha maing honagi aidolekire wara kere oli omua. Ongwo meri nan para oli naminga pamua. \v 11 Ongwo ipire yalhobi miling pangure gun ema di piminua. Yal Yob ol wangwo maing nomani si piro. Kura talime gul oun dongwo u au simba, God hobana momia ol na tongwo i, nin hang pamia di pungwo i, aidolekire a i si wamua. Wangwo ipire God ol tongwo maing para pinua. Pingiwe, God arihobi u wai nama dire miling gul sungure miling pir tomua. \p \v 12 Ena yahuna hobo, ni tal ta olalua dire yal ta aleng kere enanga, hamen ganba tal ta di bole ha di yulang boliwa dikio. Olalua dinanga, onanga pamio, olkiralua dinanga meri olkinanga pamua. Olalua dire olkinanio, te olkiralua dire onanga, God nigi de pire gul ni tenangwo inanga pamua. \s1 Amane monangwo yal ta God sirin bonangwo pir tenangwo ha \p \v 13 Ni monga sina i yal ta kura talime u ni au sungwo i, nomani si gogo dalkire God aki di na tenangwo pamia dire, God sirin bol to. Te yal ta miling pangure mongwo yal i, God maa e terala dire ul geral di to. \v 14 Te yal ta nibil ongwo i ha maing kene ongwo yalhobi u ku bole nibil ongwo yal i, Kraist awai ol na tenangwo pamia di pinama dire God sirin bol tere wel gaung bani bil to. \v 15 Ha maing kene ongwo hobi God awai ol tenama dire pir tongwo maing hanere God si hon e tenangure u wai namua. Tal nigi dongwo olkinangwo ta manamba, onangwo pring nibil ol tenangwo i awai ol tenamio, te tal nigi dongwo pring pangwo i kri di ole tenangwo pamua. \v 16 Pangwo ipire tal nigi dongwo onanga, i kul sirala di pirikio. Ha maing ari enin tau di tibi ol to. Tenanga ni yasuri u wai nala dire God sirin bol to. Tere amane mole nega dire God sirin bol tenanga God gin tani aki di ni tenamua. \v 17 Homa weni God hana togu yal Ilaiya nan ganba ari mominga meri momua. Molere God onangwo pamia di pir tere, nega dire God nimin na tekio dire sirin bol te mongwo mongwo, God pir tomia me erin sui tai dire ire, haba sikis mun ire dire, nimin sikimua. \v 18 Sikungure yal Ilaiya nimin so dire God hon sirin bol tongure nimin yare homena bol wai olungure nere momua. \rq 1 King 18,19\rq* \s1 Yal ta ha maing hol aidolangwo hanere hon wanama dire aki di tenaminga ha \p \v 19-20 Ena yahuna hobo, ni monga sina i yal ta ha maing aidole yamoni monangwo, ha maing hon wine onama dire aki di tenanga wine onangwo, aki di tenanga yal i, nomani homa ingwo i gonamba, God tal nigi dongwo ongwo pring bir pangwo i, kri di ole tenangwo nomani ingwo i, golkinamua.