\id 1TI NT0005.3T1 SaltYui NT datapoint transfer 3-JUN-87 \h 1 Timoti \toc1 1 Timoti \toc2 1 Timoti \mt1 1 Timoti \c 1 \p \v 1 Ena na Pol molia. Nan nabe God ire, emgi ure aki di na tenama di pire pi tege eminga yal Kraist Yisas ire dire, Kraist Yisas gamahobo aposel mole ha maing honagi olo di na tongure ol moliwa. \v 2 Yal Timoti ye, homa yal tau ha maing nir si ni tongwo pire yol e pir tengere ni na kina yona tani ebilga i, na wana monangwo meri monia.Pasi i kere pinana dire bol ni teiwa. Ena nan nabe God ire, nan pi tege eminga yal Kraist Yisas ire dire, pirari pare ol wai ol ni tere, milni pir ni tere ni God kina guman pule ire u tani nanga ipire yon aura di ni tomue. \s1 Ari tau hasu ha maing nir si ni tenangwo pir tekinanga ha \p \v 3 Homa na Masedonia probins nala di oga haung, Epesas malgi molo di ni tegarai hon di ni teya molo. Epesas malgi iwe, hasu ha maing hon i sina sina ure nir si tomia, mana dire hobang si to. \v 4 Yudari kwiang moya homa ainere ainere moli ungwo maing omaga ha pore ongwo i, ha bolbin miki dire God pir tekinanga pamia pisolo dito. Kraist obil gol na tere ol wai ol na tongwo ha i, obil pir tenaminga tere moli pire yona ura dinangure u wai nanga hol taniga dimua dito. \v 5 Na krehaman ha di tega i, ari hobi nomani su su sikire nomani wai panamio, te tal nigi dongwo ol waga prina wai simua di pinamio, te Kraist taniga sigare kul na tomia di pinamua. Pinangwo ipire ari hobi God kina yong miling tenama dire, krehaman ha diteiwa. \v 6 Ha sui tai dire mibi dire bol ega i, yalhobi aidolere ha diriyala ole bolbin dirala dire ha ta nega dire nir si tomua. \v 7 Tongwo yal i God Lo krehaman ha nir si terala di omba, nin ha di wangwo i memini pirikimio, te God Lo krehaman di engwo i ere para memini pirikimua. Pirikimba, ha miki dun sire dimua. \p \v 8 Ena God Lo iwe, God memini pangwo meri wine onangwo wai pamia. Ari tal nigi dongwo ol wangwo hobi haang pamia. Pangwo ipire yal ta ari tal nigi dongwo ol wangwo hobi hon olkinama dire God Lo krehaman ha ana holo holo di tibi ol tongwo pama di piminua. \v 9-10 Te amane mongwo hobi, tal dime dire ol wamia, Lo ana holo holo wine olo di tenangwo paikimua. Paikimba, Lo isusu ol tongwo hobi ire, God memini pangwo meri wine olkungwo hobi ire, irang aang nin si gole ari tau si gongwo hobi ire, yal al wou si wangwo hobi ire, yal enin ta i al parungwo hobi ire, yal ta kuni tol di ire kul nere hobang tobo na tere yal i inanua dungwo hobi ire, hasu di wangwo hobi ire, te hasu i ha weni ala ole di wangwo hobi ire, God grang ha pinangwo ha pirikire isime engwo hobi ire dire, yalhobi God Lo ana holo holo wine olo ditere nir si tenangwo pamua. \v 11 Ena God grang ha iwe, Kraist gol na tere ol wai ol na tongure u wai ominga ha i yulang hong yal God di tibi ol to di na tomia di tibi ol teiwa. \s1 God milna pir na tere ol na tenga wai piriwa dire Pol God maa e tongwo ha \p \v 12 Ena pi tege eminga yal Kraist Yisas na wai hanere na honagi onama dire nomani na tongure nimni mole honagi olga ipire wai pir teiwa. \v 13 Homa Kraist ol wai ol na tomia di pirikire God gaung ha sire gamahobi sire gale ol gogo dal teiwa. Teiba, na tal gogo ol waiya di pirikia Kraist gamahobo ta molkiba, God milna pir na tere na sikimua. \v 14 Sikire God pirari pare tol bir hole na tomia na Yisas doling bole yol e pir tere yona milna te moliwa. \v 15 Ha ta ha weni mere dimia a i si ware pir tomno. Kraist Yisas, nan tal nigi dongwo ol waminga hobi sigare kul teralga u wai nama dire ganba bania u tibi emia. Ari hobi tal nigi dongwo obil ol wamba, na homa miki weni ol ware digan moliwa. \v 16 Moliba, God na nigi de hanangwo na sikimia talongwo milna pir na tome? Na nigi weni deiba, Kraist Yisas nin algi ya bole sigare kul na tongure u wai oiya, ari hobi na hanere yal i nigi weni domiraba, Kraist ol wai ol tongure u wai ongwo pamia di hanere, nan ari para u wai ongwo meri namna dire Kraist Yisas pir tere doling bonamina di pinamia. Pinangwo hobi nomani wai ire, mol panangwo bani panamua. \v 17 God talhan para weni hobang momio, golkinamio, gumang hankiminio, kwia para a ime ol tere God tani mo hora kumua. Kungwo ipire haang awala gale, gumana te monaminga monaminue. Para yu. \s1 Timoti ha maing honagi nega dire ole tal nigi dongwo a ime ol ni tenangwo pire kwi han molo ditongwo ha. \p \v 18 Ena Timoti gir waiye, ha ta wine onana dire di ni teralia piro. Hamen haya yal tau Timoti God honagi nega dire onamua dire awa ha dungwo meri na di ni teralia piro. Tal nigi dongwo hong yalhobi honagi nega dire onamia, ni nimni mole hobang si tere ha maing honagi olo. \v 19 Ni ha maing ari hobi wine onama dire ha nir si tenga meri nin wine ole a i si wayo. Wakinanga yalhobi hasu dinua dire God pir tekinamua. Ari tau God ha maing dungwo pire ha pangwo dima di pimba, a i si ware pir sina ekimua. Ekungwo i kire Yisas pir tongwo i, isusu ol tomua. \v 20 Tongwo hobi Haimenias Aleksanda gamahobi kina momua. Yasuri God ha yong i tongure Seten kene ongwo bani molo di tega mole, Seten gul oun dongwo tenangure nomani si kulu sire God gaung ha hon si tekinamua. \c 2 \s1 God maa e terala dire u ku bonanga ha \p \v 1 Ni yalhobi u ku bonanga haung, God ha di tenanga kara mo hora kumia, ni nin u wai nala dire di tenio, te ari hang pinga hobi God sigare kul tenangure u wai nama dire, sirin bol tenio, te God ni ari hobi ol wai ol tenga wai piriwa dire maa e to. \v 2 Tengere gabman kene ol na tongwo hobi kene wai ol na tenangure, na ni tal dime dire onga meri ol ware, amane mole yona ura dinangure hamen wai tangwo na mominga bani u tibi namua dire, God sirin bol to. \v 3 Yu wama dire God sirin bol tenanga, wai pamio, te sigare kul na tongwo yal God ni wai hanamua. \v 4 God iwe, ari para weni miling pir tere, sigare kul tegere u wai pire ha maing pir po sinama di pimua. \v 5 God taniga momio, te ari miki weni momba, sina yal taniga mole gumana pule na tomua. Tongwo yal i Kraist Yisas momua. \v 6 Molere ari hobi para weni nigi dongwo ol wangure han homba, i ole tere breng ol irala dire gole nin algi ya bomua. Bongwo i God haung bai ere ari hobi para weni sigare kul tenama dire i tibi ol tongure han po siminua. \v 7 God ari para weni u wai nama dire na wiyol hobi ha maing nir si tere aposel honagi olo di na tongure God ol wai ol na tongwo, te nin moma di pinangwo maing di tibi ol te moliwa. Molga ha i hasu ta dikia, weni kara diiwa. \p \v 8 Na ari wiyol oo hona hona i God kina ha wai ol te molo dire pasi bol ni teya, dito. Te ha maing pirala dire u ku bonanga, ha bolbin dikire ha wai panangwo dire amane molio, di teiwa. \s1 U ku bonanga gin i al hobi ol wanangwo ha \p \v 9 Ena ha maing a i si wangwo al hobi egin gobari weni gale panangwo paikinangwo akun ol mol mol ole, gwal miki weni i gaung bani ere ha maing pinangwo paikimba, gaung bigi sire gal tani pirere ha maing pinangwo i, wai pamua, \v 10 Pangure al hobi God pir tongwo ipire awai honagi wai onangwo pamua. \v 11 U ku bole ha maing dinanga haung al hobi ya sime mole ha dinangwo i yol e pir monangwo pamua. \v 12-13 God yal Adam ol erere emgi al Ib ol emua. Engwo ipire yal homa momia ha maing nir si tenangwo pamba, al hobi emgi momia ha maing nir si tenangwo paikungwo ipire mana diiwa. \v 14 God Adam Ib ol engwo i, Seten kraung sungure yal Adam pir tekimba, al Ib pir tere God Lo isusu olimua. Olungwo ipire alhobi ha maing nir si tekio dire mana diiwa. \v 15 Ena al taniga homa God Lo isusu olimba, al hobi God tani aki di na tenangwo pamia, di pir tere, yong miling tere, nomani wai panangure, amane monangwo, gir kunangwo haung aki di tenangwo pamua. \c 3 \s1 Ha maing pungwo ari kene ongwo hobi krehaman ha \p \v 1 Ha weni dima di piminga i, ha ta yu pamia. Ni yal ta ha maing pungwo ari kene olala di pinanga, kene wai olala di pinga meri onua. \v 2 Ha maing kene ongwo yal i galeng talime ta i tibi olekire amane monamio, te eumbi tani obil monamio, du nomani paikinamio, nin gaung pir tere gin tani nega dire ol wakinamio, nomani wai panamio, ari gumang hanangwo hankinangwo pana wai gal tenamio, ha maing nir si tenangwo nugung don kenamua. \v 3 Kenangwo yal i nir bia miki nere spak ol wakinamio, gintani yong ering mole kura bolkinamba, omeling yong ware ha ura panangwo ditenamio, te moni obil nomani tere wakinamua. \v 4 Wakinangwo yali eumbi gir kungwo hobi kene wai ol tenangure gir hobi yal i yong miling tere wine ol tenangwo pamua. \v 5 Yal ta eumbi gir kungwo hobi kene ol tere yong miling tekinangwo, hon tal olere ari ha maing pire God pir tongwo hobi kene wai ol tename? Ta ol tekinangwo pamua. \v 6 Omaga nomani si kulu sire God pir tenangwo hobi ha maing pungwo hobi kene ol tenangwo paikimua. Kene ol tenamba, pir tongwo i nimni molkimia, Seten ongwo meri ol ware nin gaung pir yuwo ere, tal nigi dongwo onangwo pring panangwo ipire mana di teiwa. \v 7 Te ha maing kene olala di pinangwo yali, ari ha maing pirikungwo hobi yali ol wangwo maing para pimia, yali wai moma di pinangwo, ha maing pungwo hobi kene ol tenangwo pamua. Te ari hana hobi kene ongwo yali wai moma di hankinangwo, Seten gamahobo ha di mere si tenangwo pamua. Pangwo ipire Seten wabo si tenangure hogal sinangwo pamua. \s1 Ha maing honagi aki di tongwo hobi ol wanangwo ha \p \v 8 Ena ari hobi yal ta gung hang pire yal wai momua di hanangwo yal i, ha maing aki di tere honagi olo dito. Onangwo yal hobi hasu grang dirani sikinamio, nir bia nere spak olkinamio, ha maing honagi ole moni irala dire ari hobi bal tekinamua. \v 9 Tekinangwo hobi ha maing i tibi olungwo i pirere nomani susu sikire a i si ware pir sina enamua. \v 10 Homa yal tau ol wangwo maing i tibi ole hananga, wai panangwo hanere ha maing honagi olo di tenanua. \v 11 Tenanga yalhobi eumbi hobi tal ol wangwo i wai panamio, arihobi gaung ha si mena olekinamio, nir bia miki nekinamio, hasu bal tekire ha pangwo dire tal dime dire onangwo pamua. \v 12 Ena ha maing aki di tere honagi onangwo yalhobi al tani obil kene ole i wanangwo pamba, al su inangwo paikimua. Te yalhobi gir kungwo hobi a yo te tere kene wai ol tenangwo, ha maing honagi onamua. \v 13 Ena ha maing aki di tongwo hobi honagi wai ol tenangwo, ari hobi haang awala ganangure Kraist Yisas pir tongwo maing di tibi ol terala dire gai golkinangwo pamua. \s1 God ha weni meri di tibi ol tongwo ha \p \v 14 Na pasi bol molga i molere, ni monga bani omaga ure ni harala di piriwa. \v 15 Piriba, gintani huralga ni pasi kere hanere, God gamahobo ol wangwo maing pir po sinanua. God gamahobo iwe, mol pai bling memini hong yal God tani doling bomua. Bole God ha maing mining aki di tomua. \v 16 Ena God ha maing i tibi ol na tongure piminga ha i, yal tau pirere ha i mo hora kulkimia, ha gogo dimua dinangwo paikimua. Paikungwo ipire ul dire ha ta yu di emia, \li1 “Yal Yisas u ari ongure, God Kwiang Yisas God wang momia i tibi ol terala dire uling yungure airimia, ensel hobi hamua. Hangure gol na tere ol wai ol na tongwo maing ha i ari wiyol para weni di tibi ol tongure pimia. Pirere a i si wangure, God nin Yisas aki di hamen bani omua.” \c 4 \s1 Hasu ha nir si tongwo hobi ha di wanangwo ha \p \v 1 Ena God Kwiang awa ha yu dimia. Emgi yal tau God ha maing pir tongwo i aidole kwia hasu kela kule di wanangwo i, pir tere wine onamua. \v 2 Seten yong wu bungure hasu dungwo wai pire nega dire ol wamba, pring pangwo i nomani si pirikimua. Ari hobi na hanere hasu dima di hankinama dire hasu dimua. \v 3 Dungwo hobi ha yu nir si tenamia, ni u wai nala di pinanga, yal temini mole al mai to, homena tau mai to dinamua. Dinamba, homena para weni arihobi nenama dire God ol emia. Engwo ipire God ha maing pir po sire Yisas pir tongwo hobi homena mai tongwo i nerala di pinangwo, God homena na tenga i wai piriwa di tere nenangwo pamua. \v 4 God talhan ol engwo para weni kwari pamia nenana dire ol emia, mai tenanga paikimia, God maa e tere nenanga pamua. \v 5 God ha di engwo i ire, ni God maa e tenga i ire dire, God homena i u wai oma di hamia, nenanga pamua. \s1 Pol mole Timoti Kraist honagi wai ol to ditongwo ha \p \v 6 Ena na ha maing pasi bol ni tega pir po singa i, sire Kraist gamahobo di tibi ol tenanga, Kraist Yisas honagi yal wai monanua. Te di tibi ol tenanga, Kraist ol wai ol na tongwo ha ire, God ha maing ire dire, pir sina ere wine ole nimni monanga pamua. \v 7 Pamba, yal al dimani hobi nin nomani si pire ha pore ol wangwo i, ni u wai nana dire dikimia, ha pangwo dima dire pir tekio. God memini pangwo meri wine olala dire oli nanga nanga, emgi nimni monania. Monanga pangwo ipire wara kere oli po. \v 8 Ni gaun honagi onga paikimba, oli onga onga emgi nimni monua. Monga i ganba baniya mol pai onga i, gaun obil aki di ni tomia gonanga pamba, God memini pangwo meri wine ol tere wa monanga gaun aki di ni tere emgi hamen bani mol pai gobari ire monanga nomani ere aki di ni tenangwo ta golkinanua. \v 9 Ha diga i ha weni kara pamia, ari para weni pir tere a i si wanangwo pamua. Ena God ta golkirere ya mol panangwo bani panamia. \v 10 Panangwo yal i nan sigare kul na tomia u wai namna di pire, God memini pangwo meri nega dire ol waminua. God ari para weni sigare kul terala di pimba, God tani sigare kul na tenangure u wai nalga pamia di pir tongwo hobi obil sigare kul tomia u wai omua. Ongwo ipire God memini pangwo meri honagi oun dongwo nega dire ol waminua. \p \v 11 Timoti ye, ha bol ni tega i ari yal al hobi wine olo dire nir si to. \v 12 Ni yagaling monia, tal dime dire ole wayo. Ole wakire tal nigi dongwo onanga, yalhobi hanere, gir momia, nomani ta paikimua di ni tere ha nir si tenga i wine olkinamua. Olkinangwo pangwo ipire ha di dinanga ha wai panangwo meri di warere, tal dime dire obil ol warere, ari para weni yon milni tere, God obil aki di na tenangwo pamia di pir tere al ama wou sikio. Yu ol wananga, ari hobi hanere, owo, yali ari pauni eme sungwo meri monua di ni tere ha dinanga wine ole, ni homa e tenanga meri yalhobi dolni bonamua. \v 13 Na uralga pire kwi ole ole moli onga haung i, ari maulung bani ha maing buku awala gale kere memini di tibi ol tere, nir si to. \v 14 Te homa God hana togu yalhobi ire, ha maing kene ongwo hobi ire dire, God Kwiang yon wu binangure ha maing honagi onana dire bini a tau si ni tongwo God yulang ire honagi onga meri siga wakire ol molo. \v 15 Na ha bol ega i, arihobi ni onga wai pamua di hanama dire, wine ole honagi nomani tere ol ware molo. Monanga ha maing pinga i, nimni monanua. \v 16 Ni ol wanga i gogo ol wananga, ha maing honagi isusu ol tenanga ipire kwi molo. Te ha maing nir si tenanga i gogo nir si tenanga, nigi denanga pangwo ipire ogolo pir kun ole nir si to. Yu olere ha maing aidolekinanga u wai nanua. Nanga ni nin ta honania. Ari ha nir si tenga pir tongwo hobi para u wai namua. \c 5 \s1 Ari yal al hobi u wai nama dire a yo te tenanga ha \p \v 1 Ena ni ari yal hobi a yo te terala di onanga i olere, ha ering monangwo di tekio. Nabin tal ta onama di pire ha mining bole di tenga meri ari yal hobi ere yu dito. Te yagaling gir hon malungwo hobi a yo te terala dinanga, ebin hobi ha ura pangwo ditenga meri dito. \v 2 Te aralhobi a yo te terala dinanga, nin nimai ha mining bole di tenga meri dito. Te algaling ama hobi a yo te terala dinanga, nin keunumbi hobi ha ura pangwo di tenga meri di tere wou sirala dire nomani si pirikio. \s1 Ena al wiimbi gonangwo al werai hobi kene ol tenangwo ha \p \v 3 Ena al werai hobi tan tani kene ol tenangwo yal ta molkinangwo, ha maing pangwo hobi kene ol tenangwo pamua. \v 4 Pamba, wang aung ya, gang ta monangwo, God grang wine olala di pire aang aing al werai monangwo i, kene ol tenangwo pamua. Homa al werai wang aung gang hobi homena ke tere kene ol tomia. Emgi aldimani monangwo haung, wang aung gang hobi mong kene ol tenangwo pamua. Tenangwo God wai hanamua. \v 5 Ena al werai kene ol tenangwo yal ta molkinangwo alhobi God kene ol na tenama di pire girungwo tangwo God sirin bol tenamua. \v 6 Tenamba, al werai nin nomani si pungwo meri wine ole tal nigi dongwo ol wangwo alhobi hon momba, gongwo hobi nomani paikire God honagi ol tekungwo meri al werai yu ol wamua. \v 7 Ni al werai krehaman ha di ni tega meri dito. Ditengere pinangwo ari hobi tal digan ol wangwo al moma di tekinamua. \v 8 Te ari Yisas pir tongwo hobi gamahobi para weni aki di tere kene ol tekinangwo, Yisas mobing hal wa tenamua. Tere irang aang, yaung aing, wang aung gamahobi kene ol tekinangwo, God ha maing aidolamia ari ha maing pirikungwo hobi u nigi domba, yali kara u nigi weni denamua. Denangwo meri Yisas pir tekungwo hobi yu ol ware u nigi dongwo meri domo? Ta dekimba, yal i kara u nigi weni denamua. \p \v 9 Ena ha maing hobi al werai kene ol tenama dire hang bol eyo. Enanga aldimani weni mongwo hobi hang bol enanga, te al werai yal ta hon gal ekungwo hobi obil hang bol eyo. Bol ere tobo tengere al i ha maing honagi onamua. \v 10 Te al werai amane mole awai honagi ongwo hobi obil hang bol eyo. Amane mongwo al werai iwe, tal yu ol wamia. Gir kungwo hobi kene ol tomio, te ari yol banta ungwo i homena ke tere pana gal tomio, te ari Yisas pir tongwo hobi aki di tomio, ari nu nibil ole, talime oun dongwo u au sungure nomani susu sire mongwo hobi aki di tomio, awai honagi wai pire ol wamua. Wangwo al werai hobi obil hang bol ere kene ol to. \v 11-12 Tenanga pamba, algaleng al werai hobi yal ta gal erala di pire Kraist mobing hal wa tere al werai mole ha maing honagi olala dire God di tibi ol tongwo i aidolungwo i pring pamia. \v 13 Pangure al werai han diga hobi ya mone siga ware oo tabil tabil i kebe ere wamia. Wangwo i nigi domba, tal tau ol wangwo i nigi weni domia. Dongwo tal i yu omia. Ari hobi gaung ha si mena olere, yal al ta hang pangure ol wangwo tali hawai teri kule ol wamua. Ol ware ha dikinangwo mere dire yal ta ol wangwo i ha wai ol wamua. \v 14 Yu ol wangwo ipire algaleng al werai hobi yal ta gal erere, gir kul ere molere, oo malgi homena honagi para kene ol tenama di piriwa. Algaling al werai hobi yu onangwo, Kraist kiang pai tongwo hobi nan Kraist gamahobi digan moma di hanere ha di mere si na tekinangwo pamua. \v 15 Ena al werai tau Kraist ha maing hol aidole, Seten hol doling bongwo ipire ha i di ni teiwa. \v 16 Ena ari Yisas pir tere doling bongwo hobi gamahobo ta al werai monangwo, gamahobo i nin kene ol tenangwo pamua. Yu onangwo ha maing honagi kene ongwo hobi al werai i kene ol tekinamba, moni miki dikinamia honagi bir pamia ol wanangure gamahobi nin kene ol tenangwo pamua. Pangwo ipire al werai gamahobo ta molkinangwo al i nin monangure ha maing pungwo hobi kene ol tenangwo pamua. \p \v 17 Ena ha maing kene ongwo tau ha maing honagi nega dire ol tere ari hobi pinama dire ha maing nir si tongwo hobi, honagi wai oma di pire tobo tau bir tani tenangwo pamua. \v 18 Pangwo ipire ha maing buku ha mining ta yu bol emia. “Bulamahau homena witi miling egerungwo i egere miling siru di ya manbi sungure ering oulang obil i mena olimua. Olungwo bulamahau i honagi ongwo i miling tau nenangwo pamia gumang bani han si ekio.” \rq Diu 25:4\rq* \p Te ha ta yu pamia, “Yal ta honagi ongwo i tobo inangwo pamua.” \rq Luk10:7\rq* \p Dungwo ipire ha maing honagi ongwo hobi tobo to. \v 19 Yal ta ha maing kene ongwo yal i tal nigi dongwo omua dire ha di mere di tenangwo, ha pangwo dim mo, hasu dim mo, gin tani pir tekio. Yal su mo, yal sui tai dire ha i mining aki dire grang u tani nangwo ha pangwo dimia di pinanga pamua. \v 20 Te ha maing kene ongwo yal ta tal nigi dongwo onangwo, ari ha maing pungwo hobi gumang bani di tibi ol tere a yo te to. Tenanga kene ongwo tau hanere ongwo meri ol na tenama dire kul pire olkinamua. \v 21 God ire, Kraist Yisas ire, kwia ensel hobi ire dire, gumang bani mole ni honagi yu onana dire krehaman ni teiwa. Ha maing kene ongwo hobi a yo te terala di pinanga, yal tau miling pir tere han uning si olere, tau kura ha di terala di pirikio. Ari hobi kunung kunung moma di hanere a yo te to. \v 22 Ena yal tau ha maing honagi onama di pinanga gogo gogo breng a tau si tekio. Yal i maing homa hani ongere ongere wai panangwo hanere breng a tau si tee ha maing honagi olo di tenangwo pamua. Gogo gogo breng a tau sire i tibi olanga, yal i tal nigi onangwo pring ni kina ereho inanga pamua. Pangwo ipire galeng bole tal gogo ol wakire amane molo. \p \v 23 Ena Timoti ye, ni haung haung yon gul sire nibil onga ipire, homena nenga haung nir wo tani nenga i pisole wain nir kina ereho no. \p \v 24 Ena yal tau tal nigi dongwo ol wangwo omaga haminga i, God ha hol ol tere ebir si tenama di piminio, te tau kul si ol wangwo hankiminga i emgi God ha hol ol tenangwo hanaminua. \v 25 Te tal dime dire ol wangwo hobi haya haminua. Haminba, te hankiminga tali emgi i tibi olangwo han po sinaminua. \c 6 \s1 Han hongure honagi ol tongwo yalhobi ol wangwo ha \p \v 1 Ena han hongure tobo ikire honagi ya mone olere Yisas pir tongwo hobi, honagi kene ongwo hobi nigi de pir tekire wine onangwo pamua. Wine onangwo ari Yisas pir tekungwo hobi ha maing te God gaung ha si tekinamua. \v 2 Kene ongwo hobi Kraist gamahobo monangwo, han hongwo hobi, enin ta momia honagi olo dinangwo siga wa teralua di pirikio. Kene ongwo yali na kina Kraist gamahobo mominia, yona milna tere honagi ereho nega dire ol tenaminua di piro. \s1 Moni bir irala dire nomani tongwo hobi ha \p \v 3-4 Timoti ye, na ha maing bol ni tega i arihobi di tibi ol tere nir si to. Yal ta ha maing tau i sina ure nir si tenangwo mo, pi tege eminga yal Yisas Kraist ha dungwo i paikimua dinangwo mo, God memini pangwo hol si pera di tenangwo mo, yu di wanangwo hobi nin gaung pir yuwo erere nomani paikinamua. Paikirere nomani nigi denangwo sire, ha bolbin dire ha ta memini yu pamua, ha ta memini yu pamua dire, ha bolbin mone mone di wanamua. Wanangure, enin tau hobi yong ki e tere, poing paing sire gaung si tere, kiang holo holo i u nigi derala dire oma di hamua. \v 5 Hanere nomani nigi denangwo sire ha maing pinangwo ha pirikire du nomani sire ha bolbin di wamua. Ware God honagi ol teralga moni bir irere u wai nala di pimua. Pungwo i nigi domua. \p \v 6 Domba, yal tau God memini pangwo meri wine ole honagi ol tongwo hobi na talhan obilga a nega i kunung bemia u wai oiwa di pinangwo i miling panamua. \v 7 Nan yalhobi namine na kul mena olungwo haung bona gana para ire umin mo? Ta ire huminua. Ire huminga meri gonaminga haung bona gana para ire namin mo? I ere ta ire honaminga pamua. \v 8 Pangwo ipire homena ya, gal kul haung haung kunung benangwo ire nere monaminga i, wai panamia obil nere monaminga pamua. \v 9 Pamba yal tau yong inaning girungure talhan miki weni a nerala di pungwo hobi hau kwir engwo hankire homena nerala dire u pa dimba, sungwo ganulun dungwo meri, yalhobi moni irala dire du nomani pare nega dire oli namba, God gul tenangwo i monangwo bani monangwo pamua. \v 10 Te ari tau moni irala dire nomani tere wangwo hobi galeng talime miki weni bol wamia. Ware moni irala dire yong inaning girungure God ha maing aidolimua. Aidolungwo i tal oun dongwo u au simia tal olale dire sigin tan pire gul imua. \s1 Timoti God honagi ol tenangwo maing di tibi ol tongwo ha \p \v 11 Ena Timoti ye, ni God gamahobo monia, ari hobi tal gogo olere nomani tere wangwo meri doling bole wakio. Wakire tal dime dire ol warere, God memini pangwo meri wine olere, God tani aki di na tenangwo pamia di pirere, ari hobi yon milni tere, omin haung gole, bol haure oli pire molo. \v 12 Ena yal tau kiang hobi isusu ol terala dire kura nega dire hama bare boli omua. Ongwo meri kura bolkinanba, na God honagi wai olgere, God sigare kul na tongure u wai pire moli nalga nalia di pire God honagi nega ol te molo. Homa God ni sigare kule u wai pire amane monanua di emia ni ari mongwo maulung bani yu dinia, “Na nomani si kulu sire Kraist gol na tere ol wai ol na tomia dire pir tere a i si waiwa” dinia. \v 13 Dinga ipire na Pol talhan para weni bling memini yal God ire, Kraist Yisas kiabo Pontias Pailat kul pir tekire ha di tibi ol tongwo yal ire dire, yasuri ha bolga han mongure honagi ha yu di ni teralia piro. \v 14 Ari Yisas pir tongwo hobi God ha maing honagi ol to di ni tomia. Di ni tongwo ha i, i bangi olekire wine olere ol te i po. Pirere pi tege eminga yal Yisas Kraist ti hon unamia, ha maing honagi wai onua di na tenama di pire ol te molo. \v 15 Emgi God bai engwo haung werigi dinangwo Kraist u pa dinamua. Dinangure haung bai engwo yal God iwe, amane mole talhan para weni hobang momio, te yulang bir pai tomia, hamen ganba ari singaba para weni a ime ol tere yal i tani mo hora kumio, te kene ongwo hobi para weni a ime ol tere yali tani mo hora kumua. \v 16 Kulere yal i tani homa weni momio, omaga momio, emgi ere para moli nangwo pamua. Yal i mongwo bani nabile au bir weni dimia, nan ari hobi ta mala pire hanaminba, kunung paikimua. Ari para weni God gumang hankimio, emgi ere para hankinangwo pamua. Yali nomani bir pamio, ari kene ol te monangwo monamia, hang awala ganaminga pamua. Ha pangwo kara dimua. \s1 Ari talhan miki a nongwo hobi ol wanangwo ha \p \v 17 Ena ari talhan miki a nenangwo hobi, nin gaung pir yuwo ere wakio, dito. Talhan miki a nenga i wai sinamia, talhan hobi hon aki di ni tenangure sigare kule u wai nanga paikimua dito. God obil pirari pare aki di ni tere sigare kul ni tenangure u wai nanga pamua dito. \v 18 Te moni bir a nongwo hobi yu dito. Tal dime dire olere pirari pare tal tau ari talhan a nekungwo hobi tenamio, te awai honagi ol te molo. \v 19 Yu ol monangwo hamen bani tobo wai inangwo u bir namio, te nomani hon ire mol panangwo bani panamua. \s1 Timoti ha maing honagi onangwo ha \p \v 20 Timoti ye, God ha maing kene olo di ni tongwo meri ol te molo. Ari tau God ha maing aidole na nan nomani bir pamia di pire nin nomani si pungwo ha i, nir si tere a i si wamia. Wangwo hobi ni pana gal tekio. \v 21 Wangwo hobi ha maing pir po siwa dimba, God arihobi sigare kul tongure u wai nangwo ha i pir tekimia, God si hon e tekimua. \p God pirari pare ol wai ol na tongwo i ni yalhobi monga bani pai omo.