\id GAL EPV \h Gálatas \toc1 San Pablopa K'art'a P'ãda Galacia Eujãdepema Ijãapataarãmaa \toc2 Gálatas \toc3 Gá \mt1 GÁLATAS \mt2 San Pablopa K'art'a P'ãda Galacia Eujãdepema Ijãapataarãmaa \ip San Pablo, Jesucristopa jɨrɨt'eradapa na k'art'a p'ãji. Na k'art'ade Pablopa k'irãpapi bɨ Galacia eujãdepema ijãapataarãmaa, ichiata ãchi t'ãide naapɨara jaratee nipapachi Jesucristopa ooda ãchi o k'achiadeepa k'aripa atait'ee. P'anau bɨ judiorã, chi mama jarateepataarãpa Cristode ijãapataarã tauchaa bɨpidaipia bɨ ãchi ɨmɨk'ĩraarã k'ap'ɨade maa-e pɨrã atuadait'ee. Pablopa jĩp'a jara bɨ eperãarã ɨt'aa wãdait'ee wãara Cristode ijãapata perãpai. \ip Salude jarap'eda, naapɨara Pablopa ma Galacia eujãdepema ijãapataarã ɨtrɨa bɨ Cristodepai ijãadai k'ãyaara, awara ijãa k'inia p'anadairã (cap. 1.1-10). Jara bɨ wãara ichi Jesucristopa jɨrɨt'erada mãik'aapa pëida ichi ũraa jarateede; awaraa Cristopa jɨrɨt'eradaarã Jerusalende p'anɨɨrãpa irua jarateepata pia ak'ɨpata (caps. 1.11–2.21); sãap'eda Cristodepai ijãapataadaipia bɨ mãik'aapa sãap'eda jɨrɨdaik'araa bɨ oodait'ee Moisepa p'ãdade jara bɨk'a, Ak'õrepa ãra pia ak'ɨmerã (caps. 3.1–4.31). Ũraa bɨ jĩp'a oopataadamerã Cristopa oopi bɨk'a mãik'aapa chik'inia p'anapataadamerã (caps. 5.1–6.10). T'ẽepai jara bɨ Tachi Ak'õrepa eperãarã pia ak'ɨ-e, ãchi k'ap'ɨade tauchaa iru p'anadairã maa-e pɨrã wẽe p'anadairã. Jĩp'a pia ak'ɨpari t'ãri chiwidi pɨk'a p'anadak'ãri Jesucristode ijãapata k'aurepa (cap. 6.11-18). \c 1 \s1 Salude pëida \p \v 1 Mɨ, Pablopa na k'art'a p'ãru parã Galacia eujãdepema Cristode ijãapataarãmaa. Eperãarãpa mɨ jɨrɨt'erada-e paji. Ichiaba mɨ pëida-e paji. Tachi Ak'õre, Cristo chok'ai p'irabaipidapata mɨ jɨrɨt'eraji mãik'aapa Cristopa mɨ pëiji. \v 2 Jõma tachi ɨ̃pemaarã Cristo k'aurepa nama mɨ ome auk'a p'anɨɨrãpa salude pëiruta parã Cristode ijãapataarã ɨt'aa t'ɨ̃pata chaa. \v 3 Taipa ɨt'aa iidipata Tachi Ak'õre Tachi Waibɨa Jesucristo ome parã pia ak'ɨ p'anadamerã. Mãgá k'ãiwee p'anapataadait'ee. \v 4 Tachi Ak'õrepa k'ĩsia iru badak'a Cristo piuji tachia p'ek'au k'achia oopata k'aurepa. Ichi ita-aria peepiji tachi k'aripa atait'ee na p'ek'au eujãdepemaarãpa k'achia oopatadeepa. \v 5 Maperã ichita ɨt'aa t'ɨ̃dáma Tachi Ak'õremaa jaradait'ee iru jõmaarã k'ãyaara t'ãri piara bapari. Amén. \s1 K'ĩrak'aupai ijãadai awaraarãpa jaratee p'anɨ \p \v 6 Mamĩda mɨ p'era pɨk'a bɨ taarã-e weda parãpa ijãa amaadaruta perã Tachi Ak'õrepa k'ĩsia iru badade ooit'ee Cristo k'ap'ɨa pari. Iru k'ap'ɨa pari Tachi Ak'õrepa parã chupɨria k'awaaji mãik'aapa jɨrɨji irude ijãadamerã mãik'aapa ɨt'aa wãdamerã. Mamĩda parãpa mãga ijãa k'iniada-e p'anɨ. Ma k'ãyaara ijãa k'inia p'anɨ awaraa ne-inaa k'aurepa ɨt'aa wãdai. \v 7 ¡Mamĩda mãga-e! Eperãarã ũk'uruurãpa parãmaa k'ĩsia awara-awaraapiruta. Mãɨrãpa ne-inaa awara jaratee k'inia p'anɨ, Tachi Ak'õre pedee pia jarateedai k'ãyaara. \v 8 Mapa taipa wa ɨt'aripema angeleerãpa paara jarateeruta pɨjida taipa naaweda jarateeda awara, Tachi Ak'õrepa mãɨrã atuapiipia bɨ. \v 9 Parãpa ijãajida taipa naaweda jarateedap'edaa. Mapa mɨa waya jarai ma et'ewa jarada. Abaapa jarateeru pɨrã taipa Cristode jarateeda k'ãyaara awara, mãgɨ́ atuaipia bɨ. \p \v 10 Mɨa jara k'inia-e bɨ eperãarãpa mɨ pia ak'ɨdamerã mɨa jaratee bɨ k'aurepa. Mãga ooda paara, p'oyaa oo-e pak'aji Cristopa oopi bɨk'a. Cristode ijãai naaweda, mãga ooji mĩda, ɨ̃rá jĩp'a na mimia oo k'inia bɨ Tachi Ak'õrepa oopi bɨk'a, iruata mɨ pia ak'ɨmerã. \s1 Tachi Ak'õrepa Pablo jɨrɨt'erada Jesupa ooda jarateemerã \p \v 11 Ɨ̃pemaarã Cristo k'aurepa, mɨa nãga k'awapi k'inia bɨ parãmaa. Mɨa Cristopa ooda eperãarã k'aripait'ee parã t'ãide jaratee nipak'ãri, jaratee-e paji mɨchi k'ĩsiadoopa \v 12 maa-e pɨrã awaraapa mɨmaa jarateeda. Jara-e paji eperãpa jara pëida. Jĩp'a jaraji Jesucristopa mɨmaa k'awapida. \p \v 13 Parãpa k'awa p'anɨ mɨa ooda at'ãri judiorãpa ijãapatade ijãa bak'ãri. Tachi Ak'õredeerã audú jɨrɨ nipapachi peeit'ee, mãɨrã jõpi k'inia bada perã. \v 14 Maapai judiorãpa ijãapata audupɨara k'awaa wãji, mɨ ome año auk'a iru p'anadap'edaarã k'ãyaara. Jõmaarã k'ãyaara pipɨara oo k'inia baji judiorãpa oopata, chonaarãweda ũraapatap'edaak'a. \p \v 15 Mãga baji mĩda, ɨ̃rá mɨa k'awa bɨ Tachi Ak'õrepa k'ĩsia iru baji mɨ jɨrɨt'erait'ee oomerã ichia oopi bɨk'a. Mãga ooji mɨ t'oi naaweda, ichi wãara t'ãri pia bapari perã. \v 16 Maperã ichi Warra k'awapiji mɨmaa, judio-eerã t'ãide mɨa jarateenamerã ichi Warrapa ooda eperãarã k'aripait'ee. Mamĩda mãga k'awapik'ãri, mɨ apidaamaa wã-e paji ũraa iidide. \v 17 Ichiaba wã-e paji Jerusalendee Cristo ome nipapatap'edaarãmaa ne-inaa iidide, Cristopa ãra mɨ naa pëiji mĩda jarateede. Ma k'ãyaara, ma t'ẽepai wãji Arabia eujãdee ɨt'aa t'ɨ̃de mɨchi ituaba. Maap'eda waya cheji Damasco p'uurudee. \p \v 18 Wãara, Cristode ijãadak'ãriipa año õpee parumaa, mɨ Jerusalendee wãji Pedro ak'ɨde mãik'aapa tomia omé mama beeji. \v 19 Mamĩda mama bɨde Cristopa jɨrɨt'eradaarã awara unu-e paji. Tachi Waibɨa Jesucristo ɨ̃pema, Santiago aupaita unuji. \v 20 Tachi Ak'õrepa k'awa bɨ mɨa na p'ã bɨde seewa jara-e bɨ. Wãarata jara bɨ. \p \v 21 Ma t'ẽepai Jerusalendeepa wãji Siria eujãdee mãik'aapa Cilicia eujãdee. \v 22 Maapai Cristode ijãapataarã Judea eujãdepemaarãpa mɨ waide k'awada-e p'anajida. \v 23 Aba na pedee ũrijida awaraarã ijãapataarã it'aideepa: “Tachi jɨrɨ nipadapa ɨ̃rá jarateemaa bɨ Cristopa ooda eperãarã k'aripait'ee, naaweda irude ijãa amaapi k'inia baji mĩda.” \v 24 Mãga ũridak'ãri, ma ijãapataarã o-ĩa ɨt'aa t'ɨ̃jida gracias jaradait'ee Tachi Ak'õremaa mɨ pari. \c 2 \s1 Ak'õrepa jɨrɨt'eradaarã awaraarãpa Pablo pia ak'ɨpatap'edaa \p \v 1 Ma naa wãda t'ẽepai Jerusalendee, catorce años parumaa waya wãji tachi ɨ̃pema Cristo k'aurepa Bernabé ome. Mɨa tachi ɨ̃pema Tito auk'a ateeji. \v 2 Wãji Tachi Ak'õrepa mɨmaa k'awapida perã wãipia bɨ. Mama bɨde ijãapataarã ak'ɨpataarã taide mɨa jaraji pedee pia jõma mɨa Cristode jarateepari judio-eerã t'ãide nipak'ãri. Mãga ooji k'awa k'inia bada perã ãrapa pia ak'ɨdai wa pia ak'ɨda-e pai mɨa jarateepari judio-eerãmaa. Mãga k'awa k'inia baji pariatua na mimia oo k'inia-e bada perã. \v 3 K'ĩsia nɨ̃baji mĩda ãrapa jaradait'ee, mãga uchia-e paji. Mɨ k'õp'ãyo, Tito, judio-ee paji mĩda, maarepida jarada-e paji ichi k'ap'ɨade tauchaa bɨpimerã. \v 4 Ma-it'eeta wãjida ãramaa iidide. Ũk'uru wãara Cristode ijãada-e p'anadap'edaarã mera t'ĩujida judio-eerã ijãapataarã t'ãide, tachi ijãapata Cristode pia k'awaade. Jarajida tauchaa bɨpidaipia bɨ judio-eerã ijãapataarã ɨmɨk'ĩraarã k'ap'ɨade. Mãgeerãpa k'iniada-e tachi ijãadamerã Jesucristodepai, Tachi Ak'õrepa tachi pia ak'ɨmerã. Tachi auk'a esclavoorãk'a p'anapi k'inia p'anɨ Moisepa p'ãda jua ek'ari, judiorã chonaarãweda p'anapatap'edaak'a. \v 5 Taipa maarepida k'ĩsiada-e paji oodait'ee mãgeerãpa oopi k'inia p'anadap'edaak'a. Cristopa ooda eperãarã k'aripait'ee, ma pedee wãara jɨ̃a k'inia p'anajida parã-it'ee. \p \v 6 Ma awara tachi waibɨarãda apataarãpa ne-inaa awara jarada-e paji mɨa jarateemerã. Mɨa jara bɨ “tachi ijãapataarã waibɨarãda apata” ũk'uruurãpa at'ãri jarapata perã Cristo ome nipapatap'edaarã awaraa ijãapataarã k'ãyaara waibɨara p'anɨ. Mamĩda mɨa p'ua-e bɨ chisãgɨ́ ijãapari waibɨara bɨ mãik'aapa chisãgɨ́ ijãapari ek'ariara bɨ. Tachi Ak'õrepa ichideerã jõmaweda auk'a pia ak'ɨpari. \v 7-8 Mãgɨ́ ijãapataarã waibɨarãpa ne-inaa awara jarateepidai k'ãyaara mɨmaa, mɨ bɨjida Tachi Ak'õre juade waapɨara judio-eerã t'ãide jarateenamerã Cristopa ooda eperãarã k'aripait'ee. K'awajida Tachi Ak'õrepa mɨ ma-it'ee jɨrɨt'eraji, Pedro jɨrɨt'eradak'a judiorãmaa jarateenamerã. \p \v 9 K'awaadak'ãri Tachi Ak'õrepa wãara mɨ k'aripa bɨ judio-eerãmaa jarateenamerã, Santiago, Pedro Juan ome, chi ijãapataarã ak'ɨpataarã waibɨarãda apata, ãchi jua teejida mɨmaa mãik'aapa Bernabemaa. Mãga oojida ak'ɨpidait'ee auk'a k'õp'ãyoorãk'a taipa Cristopa ooda eperãarã k'aripait'ee judio-eerã t'ãide jarateedaipia bɨ. Jõdee ãchia judiorã t'ãide jarateedai. \v 10 Jĩp'a ãchia taimaa iidijida k'ĩra atuanaadamerã k'aripadait'ee chupɨria chedeerã ãchi t'ãide. Mɨa pida auk'a mãga oo k'inia bɨ. \s1 Antioquía p'uurude Pablopa Pedro ɨtrɨada \p \v 11 Mãgá ãra t'ãideepa t'ãri o-ĩa uchiajida mĩda, Pedro Antioquía p'uurudee chek'ãri, ijãapataarã taide mɨa iru ɨtrɨaji judio-eerãmaa ne-inaa k'achia oo bada perã. \v 12 Nãga ooji. Naa pachek'ãri, iru auk'a nek'opachi judio-eerã ijãapataarã ome. Mamĩda aɨ t'ẽepai ũk'uru judiorã Santiago ome p'anadap'edaarã Jerusalendeepa pachejida. Mãɨrãpa ijãapata judiorã nek'odaik'araa bɨ judio-eerã ome. Ma awara ijãapata tauchaa bɨpidaipia bɨ judio-eerã k'ap'ɨade. Maperã awara nek'ojida. Pedropa mãga unuk'ãri, auk'a awara nek'omaa beeji, mãɨrãpa k'achia pedeenaadamerã iru ãpɨte. \v 13 Mãpai Pedropa mãga ooru unudak'ãri, awaraa judiorã ijãapataarã Antioquiadepemaarã auk'a k'ĩra jĩp'a-eedachida. Judio-eerã p'anadap'edaamãiipa awara nek'ojida, Bernabé paara. \v 14 Mɨa ãchi mãga unuk'ãri, k'awaaji ãchia ooda-e paji Tachi Ak'õrepa wãarata jara pëidak'a. Mapa jõmaarã ijãapataarã taide Pedromaa jaraji: \p —Pɨchi t'oru weda pɨ judío mĩda, nama bɨde judiorãk'a ba-e pajida aji. Mãga bɨta, ¿sãap'eda pɨa judiorãpa oopata oopi k'inia bɨma aji, judio-eerãmaa? \s1 Cristode ijãa p'anɨpapai ɨt'aa wãdai \p \v 15 Wãara, tachi t'oru weda tai judiorãpa iru p'anapachida Tachi Ak'õrepa Moisemaa ũraa p'ãpida. Tai Tachi Ak'õrede ijãadak'aa beerã-e, judio-eerãk'a. \v 16 Mamĩda Tachi Ak'õre Ũraa p'ãda mãgá iru p'anɨ mĩda, taipa pida k'awa p'anɨ eperã apida p'ek'au k'achia wẽe bait'ee Tachi Ak'õre k'ĩrapite mãgɨpa oopari perã ma ũraa p'ãdade jara bɨk'a. Moisepa p'ãdade jara bɨk'a oo p'anɨpapai eperãarã p'oyaa wãdak'aa Tachi Ak'õre truadee. Jĩp'a eperã iru truadee wãit'ee Jesucristode ijãapari perã. Maperãpɨ tai auk'a Cristode ijãajida, iru k'aurepa Tachi Ak'õrepa tai p'ek'au k'achia wẽe ak'ɨmerã. \p \v 17 Mãgá Cristode ijãajida, p'ek'au k'achia wẽe p'ana k'inia p'anadap'edaa perã Tachi Ak'õre k'ĩrapite. Uchiajida ma ũraa p'ãdade jara bɨ jua ek'ariipa mãik'aapa judio-eerãk'a pajida. Mãga oodak'ãri, ¿ne-inaa k'achia oojidak'ã? Mãgá ne-inaa k'achia ooda paara, mãgara Cristopa taimaa ne-inaa k'achia oopik'aji. ¡Mamĩda mãga-e! \v 18 Mɨchi k'inia wãara ne-inaa k'achia ook'aji eperãarãmaa waya oopida paara Moisepa p'ãdade jara bɨk'a, oopii k'ãyaara Tachi Ak'õrepa jara pëidak'a Cristo k'ap'ɨa pari. \v 19 Mɨa mãga jara bɨ mɨa p'oyaa oo-e pada perã jõma ma p'ãdade jara bɨk'a. Ma k'aurepa mɨ piudak'a baji, ne-inaa oo-ee Tachi Ak'õre-it'ee. Mamĩda Cristode ijãak'ãri, irua mɨ uchiapiji ma p'ãdade jara bɨ jua ek'ariipa, wãara oomerã Tachi Ak'õrepa oopi k'inia bɨk'a. \v 20 Cristopa mãga ooji, kurusode piuk'ãri. Maperã mɨa jarai mɨ jida auk'a kurusode piu pɨk'aji Cristo ome, mãgá uchiait'ee ma ũraa p'ãda jua ek'ariipa mãik'aapa araa bapariit'ee iru ome. Ɨ̃rá iruta bapari mɨ ome mãik'aapa iru mɨ poro waibɨa. Mapa mɨ chok'ai bɨ misa, ijãa bɨ Tachi Ak'õre Warrade mãik'aapa oo k'inia bɨ irua oopi bɨk'a. Mãga oo k'inia bɨ irua mɨ audú k'inia iru bap'eda, piuda perã mɨ pari. \v 21 Mɨa eperãarãmaa ijãapi k'inia-e bɨ ne-inaa awara, Tachi Ak'õrepa pedee pia Cristode jara pëida k'ãyaara. Cristo piuji tachi o k'achiadeepa k'aripa atait'ee, mãgá Tachi Ak'õrepa tachi pia ak'ɨmerã. Tachi Ak'õrepa eperãarã pia ak'ɨda paara oo p'anadap'edaa perã Moisepa p'ãdade jara bɨk'a, Cristo pari piuk'aji. \c 3 \s1 Chisãgɨde ijãadaipia bɨ; Moisepa p'ãdade wa Cristode \p \v 1 ¡Aai, Galacia pidaarã! ¡Parã k'ĩsia k'awada-ee beerã́k'apɨ p'anɨ! ¿Apidaapa parã poro p'ërebaipit'aajida-ek'ã? ¿K'irãpada-e p'anɨk'ã taipa jarateedap'edaa parã t'ãide nipadak'ãri? Jesucristo kurusode piuda pia jarateejida parã jõmaarãmaa. \v 2 Jĩp'a mɨa nãga k'awa k'inia bɨ. ¿Tachi Ak'õre Jaure ba chejik'ã parã ome, oo p'anadap'edaa perã Moisepa p'ãdade jara bɨk'a maa-e pɨrã ijãadap'edaa perã Tachi Ak'õrepa jara pëida Cristo k'ap'ɨa pari? \v 3 ¿Parã wãara k'ĩsia k'awada-ee p'anɨk'ã? Naaweda Cristopa ooda eperãarã k'aripait'ee ũridak'ãri, Cristodepai ijãajida mãik'aapa p'aneejida iru Jaure ome. ¿Ɨ̃rá k'ĩsiapatak'ã Tachi Ak'õrepa parã pipɨara ak'ɨit'ee oo p'anɨ pɨrã judiorã ũraa p'ãdade jara bɨk'a maa-e pɨrã ne-inaa oo p'anɨ pɨrã pãchi juadoopa? \v 4 ¿Jõma Tachi Ak'õre Jaurepa pia ooda parã-it'ee pari oojik'ã? ¡Wãara mãga pari ook'aji, parã ijãa k'inia p'anɨ pɨrã ma ũraa p'ãdade, Cristodepai ijãadai k'ãyaara! \v 5 Mɨa waya iidiit'ee. Tachi Ak'õrepa ichi Jaure pëik'ãri parã ome bapariimerã mãik'aapa parã t'ãide ne-inaa oopimerã eperãarãpa p'oyaa oodak'aa ãchi juadoopa, ¿sãap'eda mãgá pëiparima? Pëi-e parãpa oopata perã irua Moisemaa ũraa p'ãpida jara bɨk'a. Ma k'ãyaara pëipari Cristodepai ijãapata perã. \s1 Tachi Ak'õrepa Abraham pia ak'ɨda \r (Ro 4.1-3) \p \v 6 K'ĩsiadáma judiorã chonaarãwedapema Abrahamde. Tachi Ak'õrepa ũraa p'ãpidade chonaarãmaa jara bɨ: \q1 ‘Abrahampa Tachi Ak'õrepa jarada ijãaji. Maperã Tachi Ak'õrepa iru pia ak'ɨpachi.’ \rq (Gn 15.6)\rq* \m \v 7 Mapa k'awaadaipia bɨ eperãarãpa Tachi Ak'õrede ijãadak'ãri, ãchi wãara Abrahamdeepa uchiadak'a p'anɨ. Iruk'a Tachi Ak'õrepa jarada ijãapata mãik'aapa iru k'ĩrapite pia p'anapata. \v 8 Tachi Ak'õrepa naaweda k'ĩsia iru baji judio-eerã o k'achiadeepa k'aripa atait'ee, wãara ijãadak'ãri. Mãga k'awapiji Abrahammaa. Tachia mãga k'awa p'anɨ Tachi Ak'õrepa Moisemaa nãga p'ãpida perã: \q1 ‘Tachi Ak'õrepa na pedee pia Abrahammaa mãgaji: “Mɨa na p'ek'au eujãdepemaarã jõmaweda k'aripait'eeda aji, pɨ k'ap'ɨa pari.” ’ \rq (Gn 12.3)\rq* \m \v 9 Ak'õrepa mãga jarada perã, tachia k'awa p'anɨ Tachi Ak'õrepa Abraham bendiciadak'a irua ijãada perã, awaraarã auk'a bendiciait'ee irude ijãadak'ãri. \p \v 10 Jõdee eperãarã k'achia ooit'ee, ichi ũraa p'ãdade jara bɨk'a ooruta pɨrã irua ãchi pia ak'ɨmerã. Ãchi atuapiit'ee p'oyaa ooda-e perã jõma ma ũraade jara bɨk'a: \q1 ‘Eperãpa oo-e bɨ pɨrã jõma Ak'õre Ũraa p'ãdade jara bɨk'a, atuait'ee.’ \rq (Dt 27.26)\rq* \m \v 11 Ma jõma jara aupadade k'ĩsiadak'ãri, pia k'awa p'anɨ Tachi Ak'õrepa pia ak'ɨ-e chi oo k'inia bɨpapai iru ũraa p'ãdade jara bɨk'a. Jĩp'a pia ak'ɨpari eperã irude ijãa bɨta. ¿Iru ũraa p'ãdade nãga jara bɨ-ek'ã? \q1 ‘Eperã Tachi Ak'õrede wãara ijãapari ichita bapariit'ee iru ome, p'ek'au k'achia wẽe bairã iru k'ĩrapite.’ \rq (Hab 2.4)\rq* \m \v 12 Eperã ijãa-e bɨpa ooda paara jõma Tachi Ak'õre Ũraa p'ãdade jara bɨk'a, ɨt'aa wãk'aji ichi k'ĩradoopa. Mãga k'awa p'anɨ Tachi Ak'õre Ũraa p'ãdade jara bairã: \q1 ‘Eperãpa ook'ãri jõmaweda Ak'õre Ũraade jara bɨk'a, ichita bapariit'ee ma ũraade jara bɨk'a.’ \rq (Lv 18.5)\rq* \p \v 13 Mamĩda tai judiorãpa oodak'aa jõmaweda Tachi Ak'õre Ũraa p'ãdade jara bɨk'a. Mapa o k'achiade p'anajida mãik'aapa atuadait'ee paji. Mamĩda Cristopa tai uchiapiji ma ũraa p'ãdade jara bɨ jua ek'ariipa, ma k'aurepa atuanaadamerã. Mãga ooji kurusode piuk'ãri. Tachi Ak'õrepa iru k'achia ooji, tai k'achia ooi k'ãyaara. Mãgá tai k'aripaji. K'awa p'anɨ Cristo k'achiade baji Ak'õre Ũraa p'ãdade jara bairã: \q1 ‘Eperã pak'urude baijira bɨ k'achiade banait'ee.’ \rq (Dt 21.23)\rq* \m \v 14 Jesucristopa mãgá tai k'aripaji parã judio-eerã paara ijãadamerã Abrahampa ijãadak'a. Ma awara mãgá tai k'aripaji tachi jõmaweda ichiaba ijãadak'ãri, iru Jaure tachi ome iru p'anadamerã. Mãgá Tachi Ak'õrepa ooji ichia jaradak'a Abrahammaa, jarak'ãri Abraham k'ap'ɨa pari ne-inaa pia ooit'ee na p'ek'au eujãdepemaarã jõmaarãmaa. \s1 Moisepa p'ãda Tachi Ak'õrepa jarada ome \p \v 15 Ɨ̃pemaarã, k'ĩsiadáma eperãarãpa oopatade. Eperãpa p'ãk'ãri k'airãpa ichi net'aa atadait'ee ichi piuk'ãri, chi firma p'ãp'eda, eperã awaraapa ne-inaa awaraa p'ã-e pai aɨ p'ãdade, chi p'ãda chiparipa jara-ee. Maa-e pɨrã chipari piuk'ãri, awaraa eperãpa ne-inaa awaraa p'ã-e pai aɨ p'ãdade. Ichiaba ichi k'inia ma p'ãda jõpi-e pai. \v 16 Tachi Ak'õrepa jara bëiji Abraham ome irudeepa uchiadait'eerã k'aurepa na p'ek'au eujãdepema jõmaarãmaa ne-inaa pia ooit'ee. Mãga jarak'ãri, jara k'inia-e baji jõmaweda Abrahamdeepa uchiadait'eerã k'ap'ɨa pari ma ne-inaa pia ooit'ee. Jĩp'a jara k'inia baji irudeepa uchiait'ee abaa k'ap'ɨa pari mãga ooit'ee. Mãgɨ́ Jesucristo. \v 17 Ma jara aupadade mɨa nãga jara k'inia bɨ: eperãpa p'ãda bëiparik'a k'awaadamerã k'aipa ichi net'aa atait'ee, mãga pɨk'a Tachi Ak'õrepa ichia jarada bëiji Abraham ome, iru t'ẽe uchiadap'edaarãpa auk'a mãga k'awaadamerã. Jõdee, cuatrocientos treinta años wãyaada t'ẽepai, ichi ũraa Moisemaa p'ãpiji. Mamĩda ma ũraa p'ãpik'ãri, ichia jara bëida Abraham ome at'ãri beeji. Ma ũraa p'ãdapa jõpi-e paji ichia naapɨara jarada Abrahammaa. \v 18 Tachi Ak'õrepa na p'ek'au eujãdepemaarã k'aripa k'inia bada paara Moisepa ũraa p'ãdade jara bɨk'a oopata k'aurepa, mãgara ichia jarada jara bëi-e pak'aji Abraham ome. Mamĩda mãga-e paji. Ichia jarada bëiji Abraham ome, k'inia bada perã Abrahampa ma jarada ijãamerã. Ma ijãada k'aurepa na p'ek'au eujãdepemaarã auk'a ijãadak'ãri, pia p'anapataadai Ak'õre k'ĩrapite. \s1 K'ãare-it'ee Moisemaa ma ũraa p'ãpida \p \v 19 ¿K'ãare-it'ee ichi ũraa Moisemaa p'ãpijima? Mãga p'ãpiji eperãarãpa k'awaadamerã ãchi p'ek'au k'achia ooyaa p'anapata iru k'ĩrapite. Ma ũraa pëiji ichi angeleerã ome eperãmaa, mãgɨpa p'ãmerã eperãarã-it'ee. Tachi Ak'õrepa k'ĩsia iru baji eperãarãpa ma ũraa p'ãda iru p'anadamerã, ma Abrahamdeepa uchiada na eujãdee cheru misa na eujãdepemaarã k'aripait'ee, Ak'õrepa naaweda jaradak'a. \v 20 Mãgá tee pëiji mĩda ichi ũraa Moisés k'ap'ɨa pari, mãga oo-e paji jarak'ãri Abrahammaa. Ichi it'aideepa jaraji ichia ooit'ee bada Abrahamdeepa uchiada k'ap'ɨa pari. \p \v 21 Maperã eperãpa k'ĩsiai Tachi Ak'õrepa k'ĩsia awara-awaraa iru baji eperãarã o k'achiadeepa k'aripa atait'ee. ¡Mamĩda mãga-e! Ichi ũraa tee pëidapa eperãarã o k'achiadeepa uchiapida paara, wãara p'ek'au k'achia wẽe p'anak'ajida iru k'ĩrapite mãik'aapa ɨt'aa wãk'ajida ma ũraa k'aurepa. \v 22 Mamĩda iru ũraa p'ãdade jara bɨ eperãarã jõmaweda p'ek'au k'achia jua ek'ari p'anapata. Ara presoorã p'oyaa uchiada-e p'anɨk'a carceldeepa ãchi juadoopa, mãga pɨk'a eperãarã p'oyaa uchiada-e p'ek'au k'achia jua ek'ariipa ãchi juadoopa. Aba uchiadai Jesucristode ijãadak'ãri, iru k'ap'ɨa pari Tachi Ak'õrepa eperãarã k'aripapari perã, ichia jaradak'a Abrahammaa. \p \v 23 Cristo chei naaweda, tai judiorã ichiaba presoorãk'a p'anapachida Moisepa p'ãdade jara bɨ jua ek'ari. Ma ũraa carcel jɨ̃aparik'a baji. Tai ak'ɨ baji Tachi Ak'õrepa unupiru misa ichia Abrahammaa jaradak'a. \v 24 Mimiaparipa warra ak'ɨparik'a, ma ũraa p'ãdapa tai ak'ɨ pɨk'apachi Cristo cheru misa, tai jida irude ijãadamerã mãik'aapa p'ek'au k'achia wẽe p'anadamerã Ak'õre k'ĩrapite. \v 25 Ɨ̃rá, Cristo cheda perã, mãgá irude ijãadak'ãri, tai waa p'anadak'aa Moisepa p'ãda jua ek'ari. \p \v 26 Ma k'ãyaara pipɨara, parã jõmaweda Tachi Ak'õre warrarã, Jesucristode ijãapata perã. Mãgá araa p'anapata Cristo ome. \v 27 Jõmaweda araa p'anapataarã Cristo ome Tachi Ak'õre warrarã iruk'a. Ma-it'ee tachia poro choopipata; ak'ɨpidait'ee araa p'anapata Cristo ome. \v 28 Mãgá Cristo ome p'anapata perã, Tachi Ak'õrepa tachi ichi warrarãk'a auk'a unupari. Mãga unupari judiorã mĩda, judio-eerã mĩda, esclavoorã mĩda, esclavo-eerã mĩda, ɨmɨk'ĩraarã mĩda, wẽraarã mĩda. Jõmaweda auk'a p'anɨ iru k'ĩrapite Jesucristo ome araa p'anadak'ãri. \v 29 Ma awara tachi Cristo ome araa p'anapataarã wãara Abrahamdeepa uchiadap'edaarã, Tachi Ak'õrepa jara pëida ijãapata perã Abrahampa ijãadak'a. Maperã iru p'anadait'ee jõma Tachi Ak'õrepa k'ĩsia iru bɨ ichideerã-it'ee. \c 4 \s1 Tachi Ak'õre warrarã \p \v 1 Piara k'awaadait'ee mɨa jara k'inia bɨ, k'ĩsíatɨ nãgɨde. Eperã piuk'ãri warra k'aipeepai iru bɨ, ma-ãri weda ma warrapa atak'aa chi ak'õrepa net'aa atabëida. Awaraarã jua ek'ari chi ak'õre esclavok'a bapari, net'aa mak'ɨara wẽe, chonaa paru misa. \v 2 Mãɨmisa chi ak'ɨpataarãpa nɨpata chi ak'õrepa año jara bëida parumaa, ma net'aa teedai naaweda mãik'aapa chi te chipari papii naaweda. \v 3 Mãga pɨk'a tachi jida esclavoorãk'a p'anapachida, Cristo na eujãdee chei naaweda Tachi Ak'õrepa jara bëidak'a. Maapai chonaarãwedapema ũraa jua ek'ari p'anapachida mãik'aapa k'ĩsia p'anapachida warrarãk'a. K'ĩsia p'anapachida tachia ne-inaa k'awa p'anɨpa maa-e pɨrã ma ũraa jara bɨk'a oo p'anɨpa ɨt'aa wãdai. \v 4 Mamĩda Tachi Ak'õrepa k'iniak'ãri, ichi Warra pëiji na p'ek'au eujãdee judío wẽrapa t'omerã. Mãgá chi Warra bapachi Tachi Ak'õre Ũraa p'ãdade jara bɨ jua ek'ari mãik'aapa jõma oopachi ma ũraade jara bɨk'a. \v 5 Mãga ooda perã ichia aupai tai judiorã uchiapii ma ũraa p'ãdade jara bɨ jua ek'ariipa. Ma-it'eeta Tachi Ak'õrepa ichi Warra pëiji; tai judiorã uchiapimerã ma ũraa jara bɨ jua ek'ariipa mãik'aapa Tachi Ak'õre warrarã papimerã iruk'a. \v 6 Tachi Cristode ijãapataarãpa k'awaadamerã tachi wãara iru warrarã, Tachi Ak'õrepa pëiji ichi Warra Jaure tachi t'ãride bapariimerã. Mãgɨ́ Jaurepa ichita Tachi Ak'õremaa jarapari: “Abbá, Mɨ Ak'õre.” \v 7 Mapa parãpa k'awaadai ɨ̃rá esclavoorã-e. Ma k'ãyaara Tachi Ak'õre warrarã. Mãgá iru warrarã perã, iru p'anadait'ee jõma irua k'ĩsia iru bɨ ichideerã-it'ee. \s1 Pablo ijãapataarã-it'ee k'ĩsia nɨ̃bada \p \v 8 Naaweda parãpa Tachi Ak'õre waide k'awada-e p'anɨ weda, Tachi Ak'õre-ee beemaa ɨt'aa t'ɨ̃pachida mãik'aapa ma jua ek'ari p'anapachida esclavoorãk'a. \v 9 Mamĩda ɨ̃rá parãpa Tachi Ak'õre k'awa p'anɨ; pia jarait'eera, Tachi Ak'õrepa parã k'awa bɨ. Mãga bɨta, ¿sãap'eda waya t'ĩu k'inia p'anɨma ma naawedapema ne-inaa vale-ee baibɨ jua ek'ari, waya esclavoorãk'a p'aneedait'ee? \v 10 Parãpa ɨapata ewari, atane mãik'aapa año, ɨ̃ipata ewate pak'ãri maa-e pɨrã fiesta ewate pak'ãri. ¿K'ĩsia p'anɨk'ã mãga oo p'anɨpa Tachi Ak'õrepa parã pipɨara ak'ɨit'ee apemaarã ijãapataarã k'ãyaara? \v 11 Mɨ waawee bɨ, pari parã t'ãide jaratee nipaji jĩak'aapa. \p \v 12 Ɨ̃pemaarã, mɨa parãmaa enenee nɨ̃bɨ mɨk'a uchiadamerã Tachi Ak'õrepa ũraa Moisemaa p'ãpida jua ek'ariipa. Naaweda parã ma jua ek'ari p'anada-e paji. Mapa parã t'ãide nipak'ãri, mɨa ma ũraa jaratee-e paji. Mama pak'ãri, parãpa mɨ auteebaijida mãik'aapa pia ak'ɨjida. \v 13 Parãpa k'awa p'anɨ mɨ k'ayaa bada perã, ma naa wãyaa wãdade parã t'ãide, mama beeji jarateeit'ee Cristopa ooda eperãarã k'aripait'ee. \v 14 Ma k'ayaa k'aurepa parãpa mɨ yiaraa iru p'anak'ajida, maa-e pɨrã mɨ ãpɨte pedee k'achia jarak'ajida. Mamĩda mãga ooda-e paji. Ma k'ãyaara mɨ pia auteebaijida, Jesucristo wa ɨt'aripema ángel auteebaik'ajidak'a. \v 15 Maapai parã o-ĩa p'anajida. Mɨa k'awa bɨ parãpa mɨ k'aripa k'iniapa pãchi tau paara ẽek'ook'ajida mɨ k'aripadait'ee. Mamĩda ɨ̃rá mãga p'anɨ-e. ¿Parã, sãgajidama? \v 16 Ɨ̃rá ¿mɨ k'ĩra unuamaa iru p'aneeruta-ek'ã, mɨa wãarata jara bairã parãmaa? \p \v 17 Awaraa Ak'õre Ũraa jarateepataarãda apataarãpa ne-inaa awara ijãapi k'inia p'anɨ, mɨa jaratee bɨ k'ãyaara. Mapa parã t'ãide t'ãri pia mãik'aapa iwarraa pedee nipapata. K'inia p'anɨ parãpa ãchi ak'ɨdamerã Cristode wãara ijãapataarãk'a. Mamĩda mãga p'anɨ-e. Mɨa jaratee bɨdeepa parã ãyaa atee k'inia p'anɨ ãchi eere t'ĩudamerã. \v 18 Mɨa mãga jarak'ãri, jara k'inia-e k'achia bɨ awaraarã t'ãri pia nipadamerã parã t'ãide mɨ wẽ-e pak'ãri. Pia bɨ ne-inaa pia oo k'iniadak'ãri parã ome. \v 19 Mɨchi warrarã, ara wẽra bi p'irapa mia nɨ̃bɨk'a ichi warra t'orumaa, mãga pɨk'a mɨ k'ĩsia nɨ̃bɨpa waya mia nɨ̃bɨ parãpa wãara oorutamaa Cristopa oopi k'inia bɨk'a. \v 20 Naapai mɨ parã ome bada paara, k'awa bak'aji k'ãata jarait'ee parãmaa. Wãara mɨa k'awa-e sãgapɨ ooit'ee. \s1 Pablopa jarateeda Agarde mãik'aapa Sarade \p \v 21 ¿Parã ũk'uruurãpa Moisepa p'ãdade jara bɨ jua ek'ari p'ana k'inia p'anɨ-ek'ã? ¿K'ĩsia p'anɨ-ek'ã ma ũraa jua ek'ari p'anaruta pɨrã, Tachi Ak'õrepa parã piara ak'ɨit'ee? ¿Parãpa wãara k'awa p'anɨk'ã ma ũraade jara bɨ? \v 22 Nãga jara bɨ. Abrahampa warra omé iru baji; aba chi wẽra esclava Agarpa t'oda, aba chi wẽra Sarapa t'oda. \v 23 Chi wẽra esclava Agar ome ma warra ooji eperã jĩp'aapa warra ooparik'a. Mamĩda mãga-e paji chi wẽra Sarapa warra t'oda ome. Naaweda Tachi Ak'õrepa jaraji Abrahampa warra ooit'ee chi wẽra ome. Mãgɨ́ warra t'oji Ak'õrepa jaradak'a, Abraham chi wẽra ome audú chonaa p'anajida mĩda warra oodait'ee. Tachi Ak'õrepa k'aripaji mãgɨ́ warra oodamerã. \v 24 ¡K'ĩsíatɨ nãgɨde! Ma wẽra chaa jara k'inia bɨ Tachi Ak'õrepa jara bëida aba. Irua jara bëida aba Sinaí eedepema paji, mama iru ũraa jarada perã Moisemaa, ichia ma ũraa p'ãmerã eperãarã-it'ee. Mãga jarap'eda, eperãarã esclavoorãk'a p'aneejida ma ũraa jarada jua ek'ari. Mãgɨ́ jara bëida jara k'inia bɨ Agar. \v 25 Maperã Abraham wẽra esclava Agar jara k'inia bɨ Sinaí ee, Arabia eujãde bɨ. Agardeepa uchiadap'edaarã ichik'a esclavoorã p'anapachida. Mãga pɨk'a ɨ̃rá Jerusalén p'uurude p'anɨɨrã esclavoorãk'a p'anɨ, Tachi Ak'õre Ũraa jarada Sinaí eede, ma jua ek'ari at'ãri p'anapata perã. \v 26 Jõdee Abraham wẽra jara k'inia bɨ ɨt'aripema Jerusalén. Tachi Cristode ijãapataarã ɨt'aripema Jerusalendepemaarã. Maperã p'anadak'aa ma Sinaí eede jarada jua ek'ari. \v 27 Tachi Ak'õre pedee jarapari Isaíapa ichiaba jaraji ma Jerusalén omeede, chonaarãweda nãgɨ́ pedee p'ãk'ãri: \q1 ‘Pɨ, chi warra t'ok'aa bɨta, o-ĩa báji. O-ĩapa bíaji warra t'oru p'ua senti-e bɨ mĩda mãik'aapa pɨ k'imapa pɨ yiaraa iru bɨ pɨjida. Na ewari pɨdeepa uchiadait'eerã chok'araara pait'ee chi warra naa t'odadeepa uchiadait'eerã k'ãyaara.’ \rq (Is 54.1)\rq* \p \v 28 Ɨ̃pemaarã, tachi Abraham warra Isaack'a. Tachi chi naa warra t'ok'aa badadeepa uchiadak'a p'anɨ, wãara ijãapata perã Tachi Ak'õrepa jara bɨde, Abrahampa ijãadak'a. \v 29 K'irãpátɨ chi warra naapema Agarde t'oda eperã jĩp'aak'a t'oji. Jõdee chi warra t'ẽe t'oda Sarapa t'oji Tachi Ak'õre Jaurepa t'opidak'a. Mãga baji mĩda, chi naapɨara t'oda, Ismaelpa, nepɨra jɨrɨji Isaac, chi t'ẽe t'oda ome. Ɨ̃rá mãga pɨk'a Moisepa p'ãdade oo k'inia p'anɨɨrãpa nepɨra jɨrɨpata tachi Cristode ijãapataarã ome. \v 30 Mamĩda mãga baji mĩda Agar warra ome, Tachi Ak'õre Ũraa p'ãdade jara bɨ: \q1 ‘Ãyaa pëipáde aji, ma esclava ichi warra ome. Ma warrapa chi ak'õrepa bëida ata-e pait'ee chi wẽra warrapa ataparik'a.’ \rq (Gn 21.10)\rq* \m \v 31 Mãpai ɨ̃pemaarã, Tachi Ak'õrepa tachi jëre-e pait'ee. Tachi Cristode ijãapataarã chi esclavadeepa uchiadap'edaarãk'a-e. Jĩp'a chi esclava-e badadeepa uchiadap'edaarã́k'apɨ p'anɨ. Mapa tachiata Tachi Ak'õre truadee wãdait'ee. \c 5 \s1 Cristodeerã Moisepa p'ãda jua ek'ari p'anadak'aa \p \v 1 Cristopa mãgá tachi uchia atada perã Tachi Ak'õre Ũraa Moisemaa p'ãpida jua ek'ariipa, chóotɨ irude ijãa p'anɨde. T'ĩunáatɨ ma ũraa p'ãdade jara bɨ jua ek'ari, waya esclavoorãk'a p'anadait'ee. \p \v 2 ¡Ũrítɨ mɨ, Pablopa jara bɨ! Parãpa pãchi k'ap'ɨade tauchaa bɨpiruta pɨrã, k'ĩsia p'anadairã mãga oo p'anɨpa ɨt'aa wãdai, Cristopa parã waa k'aripa-e pait'ee ɨt'aa wãdamerã. \v 3 Ichiaba waya jarait'ee. Parãpa pãchi k'ap'ɨade tauchaa bɨpiruta pɨrã, t'ĩudait'ee jõmaweda Tachi Ak'õre Ũraa p'ãdade jara bɨ jua ek'ari. Mãga ooruta pɨrã, oodaipia bɨ jõma ma ũraade jara bɨk'a, Tachi Ak'õrepa parã pia ak'ɨmerã. \v 4 Parã, ma ũraade jara bɨk'a oo p'anɨɨrã Tachi Ak'õrepa parã pia ak'ɨmerã, Cristode ijãa amaadaruta mãik'aapa waa ichideerã p'anada-e pait'ee. \v 5 Mamĩda tachi Cristode ijãapataarãpa ijãa p'anɨ Cristopa tachia p'ek'au k'achia oopata wẽpapipari, Tachi Ak'õre Jaurepa tachimaa mãga k'awapipari perã. Maperãpɨ nɨ p'anɨ p'ek'au k'achia wẽe p'anadait'ee Tachi Ak'õre k'ĩrapite iru ewari waibɨa ewate. \v 6 Mãgá nɨ p'anɨ k'awa p'anadairã Tachi Ak'õrepa tauchaa iru beerã apemaarã k'ãyaara pipɨara ak'ɨ-e. Ma awara pipɨara ak'ɨ-e tauchaa bɨpida-eerã. Jĩp'a pipɨara ak'ɨpari eperã awaraarã k'inia iru bɨpa, Jesucristode ijãapari perã. \p \v 7 Naaweda parãpa mãga ijãa p'anajida. ¿K'aipa ma wãara ijãa amaapijima, Cristopa oopi bɨ awara oo p'aneedamerã? \v 8 ¡Tachi Ak'õrepa-e paji! Iruata parã jɨrɨji ichideerã p'aneedamerã. \v 9 Levadura ma-ãriipa pan masa jõmaweda waridaiparida apata. \v 10 Mamĩda mɨa ijãa bɨ parãpa mɨ ũraa ũridait'ee mãik'aapa ooda-e pait'ee seewa jarateepari apidaapa oopi k'inia bɨk'a. Mãga ijãa bɨ Tachi Waibɨa Cristo mãgeerã k'ãyaara mãik'aapa jõmaarã k'ãyaara waibɨara bapari perã. Ichi k'aurepata tachi ijãapataarã araa p'anapata. Jõdee mãgeerãpa jarateepata k'aurepa Tachi Ak'õrepa ãchi k'achia ooit'ee. \p \v 11 Ɨ̃pemaarã, ¿mãgee jarateepataarãpa jarada-e p'anɨk'ã mɨa auk'a jarateepari eperãarãpa ãchi k'ap'ɨade tauchaa bɨpidaipia bɨ, Tachi Ak'õre Ũraa p'ãdade jara bɨk'a? Wãara Cristode ijãai naaweda, mɨa mãga jarateepachi. Mamĩda at'ãri mãga jarateeda paara, ãchia mɨ ichiak'au bɨk'ajida, aupedeeda-ee. Mamĩda mãga ooda-e p'anɨ. Ũridaamaa p'anɨ mɨa jarateek'ãri Cristo kurusode piuda, ma k'aurepapai tachi ɨt'aa wãdai. \v 12 ¿Ãrapa k'ĩsia p'anɨ-ek'ã Tachi Ak'õrepa piara ak'ɨpari chi k'ap'ɨa t'ɨɨpidap'edaarã? ¡Mãgara, ãchi k'ãratau paara t'ɨap'epidaipia bɨ! \s1 Cristode ijãapataarã chik'inia p'anapataadaipia bɨ \p \v 13 Ɨ̃pemaarã, k'irãpátɨ Tachi Ak'õrepa parã jɨrɨji p'anapataadamerã Cristo jua ek'ari, ma chonaarãweda ũraa p'ãdade jara bɨ jua ek'ari p'anapataadai k'ãyaara. Mamĩda k'ĩsiadaik'araa bɨ oodait'ee pãchi p'ek'au k'achia ooyaa bɨ k'ap'ɨapa oopi k'inia bɨk'a. Jĩp'a k'ĩsiadaipia bɨ awaraarã k'inia iru p'anadait'ee mãik'aapa k'aripadait'ee. \v 14 Nãgɨ́ ũraa jara bɨk'a ooruta pɨrã, Tachi Ak'õre Ũraa chonaarãweda p'ãdade jara bɨ jõmaweda oodait'ee: \q1 ‘Awaraarã k'inia iru baparíiji pɨchi k'ap'ɨa k'inia iru baparik'a.’ \rq (Lv 19.18)\rq* \m \v 15 Ma k'ãyaara, awaraarã k'ĩra unuamaa iru p'anaruta pɨrã mãik'aapa nepɨra jɨrɨruta pɨrã ãra ome chõodarutamaa, jõpidait'ee Cristopa oomaa bɨ parã t'ãide mãik'aapa waa t'ãri auk'a p'anada-e pait'ee. \s1 Oodaipia bɨ Tachi Ak'õre Jaurepa oopi bɨk'a \p \v 16 Maperã oo wãk'ãtɨ wã́tɨ Tachi Ak'õre Jaurepa oopi bɨk'a. Mãga ooruta pɨrã, ooda-e pait'ee parã p'ek'au k'achia ooyaa bɨ k'ap'ɨapa oopi bɨk'a. \v 17 Oodak'ãri tachi p'ek'au k'achia ooyaa bɨ k'ap'ɨapa oopi bɨk'a, p'oyaa ooda-e Tachi Ak'õre Jaurepa oopi k'inia bɨk'a. Jõdee oodak'ãri Tachi Ak'õre Jaurepa oopi bɨk'a, ooda-e pait'ee ne-inaa tachia oo k'iniata. Omee weda auk'a p'oyaa oodak'aa. Mapa parãpa oodaipia bɨ Tachi Ak'õre Jaurepa oopi bɨk'a, pãchia oo k'iniata oopiamaapa. \v 18 Mãga ooruta pɨrã, p'anada-e pait'ee Tachi Ak'õrepa Moisemaa ũraa p'ãpida jua ek'ari. Ma k'ãyaara Ak'õre Jaurepata oopiit'ee Tachi Ak'õrepa oopi bɨk'a. \p \v 19 Jõmaarãpa k'awa p'anɨ eperãarãpa oodak'ãri ãchi p'ek'au k'achia ooyaa bɨ k'ap'ɨapa oopi bɨk'a, nãga p'anapata: miak'ãi p'anɨɨrã awaraarã ome k'ãipata; k'ĩsiapata chĩara ome k'achia oodait'ee; awaraarã jɨrɨpata ãchi ome k'achia oodait'ee; \v 20 ne-inaa juapa ooda k'ĩrapite ɨt'aa t'ɨ̃pata; petau tau k'awaa beerãmaa wa jaipanaarãmaa wãpata chĩara k'achia oodamerã; awaraarã k'ĩra unuamaa iru p'anapata; nepɨra jɨrɨpata chĩara ome; awaraarã net'aa ata k'inia p'anapata ãchi-it'ee; k'ĩrauyaa p'anapata; jõma k'inia p'anɨ ãchi-it'ee aupai; t'ãri auk'a bɨdak'aa awaraarã ome; k'ĩsia awarapipata eperãarãmaa ãyaa ateedait'ee awaraarã ik'aawaapa; \v 21 awaraarã net'aa k'inia p'anapata maa-e pɨrã ãchik'a pa k'inia p'anapata, ãchimaa ne-inaa k'achia oo k'iniadarutamaa; chĩara peepata; it'ua toyaa p'anapata; pariatua nek'oyaa, toyaa, k'achia oodait'ee jɨrɨyaa p'anapata fiestade; mãga bee. Mɨa naaweda jaradak'a waya jarait'ee. K'ĩrak'aupai mãgá p'anadai. Mãgee ne-inaa oopataarã p'oyaa wãda-e Tachi Ak'õre truadee. \p \v 22 Jõdee chi oopataarãpa Tachi Ak'õre Jaurepa oopi bɨk'a nãga p'anapata: awaraarã k'inia iru p'anapata; t'ãri o-ĩa p'anapata; k'ãiwee p'anapata awaraarã ome; k'ĩrau-ee choopata awaraarã ome, nepɨrade p'anɨ mĩda; awaraarã chupɨria k'awaapata; t'ãri pia p'anapata awaraarã ome mãik'aapa awaraarã k'ũradak'aa; jĩp'a oopata ãchia jara p'anɨk'a; \v 23 audua nipadak'aa; ne-inaa pariatua oo k'iniadak'ãri, mãga oodak'aa. Ũraa wẽ-e jarait'ee mãgee ne-inaa oonaadamerã, pia p'anadairã. \v 24 Ma et'ewa jara aupadade k'ĩsiadak'ãri, k'awa p'anɨ Jesucristode ijãapataarãpa oo amaapata ãchi p'ek'au k'achia ooyaa bɨ k'ap'ɨapa ne-inaa k'achia k'ĩra t'ãdoo oopata. \v 25 Tachi Ak'õre Jaurepa tachi Cristode ijãapataarã k'aripapari perã, ichita oodáma irua oopi k'inia bɨk'a. Mãgá wãara pia p'anapataadait'ee Tachi Ak'õre k'ĩrapite. \p \v 26 Tachi k'inia nãga p'ananaadáma: audua; pedee-idaa; nepɨra jɨrɨyaa; chĩara k'ĩra unuamaa ne-inaa iru bɨ k'aurepa. \c 6 \s1 Chik'aripa p'anapatáatɨ \p \v 1 Ɨ̃pemaarã, mɨa ichiaba nãga ũraait'ee. Parãdepema k'achiade baairu pɨrã, parã chi oopataarãpa Tachi Ak'õre Jaurepa oopi bɨk'a, t'ãri pia mãgɨ́ k'aripadaipia bɨ ma k'achia oo amaamerã. Mamĩda k'ĩrak'aupai parãpa ne-inaa k'achia oodai, iru k'aripa p'anɨ misa. \v 2 Chik'aripa p'anapatáatɨ. Mãgá jõmaweda choodait'ee nepɨrade baaidak'ãri. Mãgá chik'aripa p'anadak'ãri, oopata Cristopa oopi bɨk'a. \p \v 3 Ijãaparipa k'ĩsia bɨ pɨrã ichi pipɨara bɨ awaraarã k'ãyaara, ichi itu k'ũraru, jõmaweda auk'a p'anadairã Tachi Ak'õre k'ĩrapite. \v 4 Ijãapari chaa k'ĩsiaipia bɨ ichia ooparide. Pia oo bɨ pɨrã, t'ãride o-ĩa baipia bɨ. Mamĩda awaraarãpa oopata ak'ɨik'araa bɨ k'awaait'ee auk'a pia wa mak'ɨara pia-e bɨ ichia oo bɨ jĩak'a. Tachia oo p'anɨdepai k'ĩsiadaipia bɨ. \v 5 Mɨa mãga jara bɨ tachi chaachaa panadait'ee perã Tachi Ak'õre k'ĩrapite, irua tachia ne-inaa oodap'edaa ak'ɨmerã. \p \v 6 Ijãapataarã jarateepari it'aideepa parãpa ũridak'ãri Cristopa ooda eperãarã k'aripait'ee, ma jarateepari pia ak'ɨ p'anadaipia bɨ mãik'aapa ne-inaa pia teedaipia bɨ irumaa, iru mimia pari. \p \v 7 K'ũranáatɨ pãchi itu. Tachi Ak'õre oo iru p'anadaik'araa bɨ. Ne-uuparipa ne-uuk'ãri, ma ne-uuda jĩak'a ewait'ee. \v 8 Mãga pɨk'a k'achia k'ĩra t'ãdoo ooparipa ichia k'iniata oop'eda, ma k'achia jĩak'a atait'ee, atuait'ee perã. Jõdee Tachi Ak'õre Jaurepa oopi bɨk'a ooparipa ne-inaa pia oop'eda, ma jĩak'a atait'ee, ɨt'aa wãit'ee perã. \v 9 Maperã sẽnaadáma ne-inaa pia oo p'anɨ misa. Mãgá choo p'anɨ pɨrã, na ewari atadait'ee jõmaweda Tachi Ak'õrepa iru bɨ ichideerã-it'ee. \v 10 Maperã tachi na p'ek'au eujãde p'anɨ misa, eperãarã jõmaweda k'aripadáma. Mamĩda naapɨara tachi ɨ̃pemaarã Cristo k'aurepa k'aripadaipia bɨ. \s1 Pablopa ũraada mãik'aapa salude tee pëida \p \v 11 Ak'ɨ́tɨ mɨa nãgɨ́ letra waibɨapa p'ãru mɨchi juadoopa. \v 12 Ma tauchaa bɨpi k'inia p'anɨɨrãpa parã k'ap'ɨade mãga oopi k'inia p'anɨ judiorãpa ãchi pia ak'ɨdamerã. Jara p'anɨ judio-eerãpa mãga ooruta pɨrã Tachi Ak'õre Ũraa chonaarãweda p'ãdade jara bɨk'a, pia p'anadai judiorã k'ĩrapite. Mamĩda wãara mãga oopi p'anɨ judiorã waidoopa. K'iniada-e judiorãpa ãchi jɨrɨdamerã miapidait'ee, Cristodepai ijãapata perã. \v 13 Ãrapa paara ne-inaa jõma ooda-e Tachi Ak'õre Ũraa chonaarãweda p'ãdade jara bɨk'a, ãchi k'ap'ɨade tauchaa iru p'anɨ mĩda. Mãga bɨta, ¿at'ãri parãmaa tauchaa bɨpi k'inia p'anɨ-ek'ã? Mãgá awaraarãmaa audua jaradai ãchiata parã k'ap'ɨade tauchaa bɨpidap'edaa. \v 14 Taawa mɨa maarepida mãga oo-e pai. Jĩp'a mɨa nãgɨ́ audua pedee jarai: Tachi Waibɨa Jesucristo kurusode piuda k'aurepapai mɨ ɨt'aa wãit'ee. Ma k'aurepata ɨ̃rá maarepida mɨa p'ua-e bɨ na p'ek'au eujãdepema ne-inaa tachia oo k'iniata k'ĩra t'ãdoo. Mãgee ne-inaa piu pɨk'a bɨ mɨ-it'ee. Jõdee na p'ek'au eujãdepema ne-inaa oo k'inia p'anɨɨrã-it'ee mɨ piu pɨk'a bɨ, mãgee ne-inaa waa oo k'inia-e bairã. \v 15 Ma awara Tachi Ak'õre-it'ee p'ua-e bɨ tachia tauchaa iru p'anɨ tachi k'ap'ɨade wa wẽe p'anɨ. Jĩp'a irua k'inia bɨ Cristode ijãadamerã, mãgá eperã chiwidi pɨk'a padaidamerã, araa p'anapata perã Cristo ome. \v 16 Mapa mɨa parãmaa ũraapari ijãapataadamerã Cristodepai. Mɨ ɨt'aa t'ɨ̃pari Tachi Ak'õremaa irua parã chupɨria k'awaamerã mãik'aapa k'ãiwee p'anapimerã jõmaweda nãgɨ́ ũraa jara bɨk'a oopataarã, wãara ichideerã perã. \p \v 17 Mãpai na pedeepapai na k'art'a p'ã aupait'ee. Waa apidaapa mɨ ome nepɨra jɨrɨdaik'araa bɨ. Mɨ k'ap'ɨade jidik'ada-idaa unurutapa k'awaadai mɨa oopari Jesucristopa oopi bɨk'a. \p \v 18 Ɨ̃pemaarã, mɨa ɨt'aa iidi bɨ Tachi Waibɨa Jesucristomaa irua parã pia ak'ɨ bapariimerã, parã t'ãride bɨ misa. ¡Amén!