\id 1TI EPV \h 1 Timoteo \toc1 San Pablopa K'art'a Naapɨara P'ãda Timoteomaa \toc2 1 Timoteo \toc3 1 Ti \mt1 1 TIMOTEO \mt2 San Pablopa K'art'a Naapɨara P'ãda Timoteomaa \ip San Pablo, Jesucristopa jɨrɨt'eradapa na k'art'a p'ãji Timoteomaa pëiit'ee. Aɨ naaweda Timoteo jaratee nipapachi Pablo ome judio-eerã t'ãide. Mamĩda Pablopa iru atabëiji Éfeso p'uurude, ijãapataarã k'aripamerã ichi pari. Na k'art'ade Pablopa Timoteo ũraa bɨ ma mimia pipɨara oo k'awaamerã. Timoteo Listra p'uurudepema paji. Chi ak'õre judio-e paji; Grecia eujãdepema paji. Jõdee chi nawe Judea eujãdepema paji. Pablo Listrade jaratee nipak'ãri, Timoteo k'ũtrãa weda Cristode ijãa beeji. Mamãik'aapa Timoteo nipapachi Pablo ome. K'aripapari pia paji. \ip Salude jarap'eda, naapɨara Pablopa ũraa bɨ Timoteo t'ĩunaamerã seewa jarateepataarã ome, aupedeedak'ãri judiorãpa ijãapata k'ap'ɨa (cap. 1.1-11). Jara bɨ Tachi Ak'õrepa iru chupɨria k'awaada Cristode ijãai naaweda (cap. 1.12-17). Ũraa bɨ Timoteo jĩp'a Cristode ijãapariimerã (cap. 1.18-20). Jara bɨ k'ãata oodaipia bɨ ijãapataarã chip'edaidak'ãri ɨt'aa t'ɨ̃dait'ee (cap. 2); sãga ijãapataarã ak'ɨpataarã p'anapataadaipia bɨ (cap. 3) mãik'aapa k'ãata oodaipia bɨ seewa jarateepataarã ome. Mãɨrãpa jarateejida Cristode ijãapataarãpa chik'o k'ĩra t'ãdoo k'odaik'araa bɨ mãik'aapa miak'ãidaik'araa bɨ. Ichiaba jarajida na p'ek'au eujãdepema net'aa, tachi eperã k'ap'ɨa paara, k'achia baji. Mapa eperãarãpa Tachi Ak'õre k'awada-e pai. Jĩp'a oodak'ãripɨ ãrapa jaradap'edaak'a, Tachi Ak'õrepa eperãarã pia ak'ɨyada ajida (cap. 4). Ichiaba Pablopa jara bɨ sãga Timoteopa k'aripai ijãapataarã k'ũtrãarã, chonaarã, wẽraarã, esclavoorã paara (cap. 5.1-20). T'ẽepai ũraa bɨ Timoteo pia choomerã iru ijãa bɨde mãik'aapa ijãapataarã k'aripamaa bɨde, k'ũtrãa bɨ mĩda (caps. 5.21–6.21). \c 1 \s1 Salude pëida \p \v 1 Mɨ, Pablopa na k'art'a p'ã pëiru Timoteomaa. Tachi Ak'õrepa k'inia bada perã, mɨ jɨrɨt'eraji Jesucristopa pëimerã ichi ũraa jarateede. K'awa p'anɨ eperãarãpa Jesucristode ijãadak'ãri, Tachi Ak'õrepa ãra k'aripait'ee atuanaadamerã. Mapa tachia ijãapata mãik'aapa nɨpata irua jaradak'a oomerã. \v 2 Timoteo, pɨ mɨchi warrak'a, Cristode ijãapari perã mɨ k'aurepa. Mɨa ɨt'aa iidi bɨ Tachi Ak'õrepa mãik'aapa Tachi Waibɨa Jesucristopa pɨ pia ak'ɨ p'anadamerã mãik'aapa chupɨria k'awaadamerã. Mãgá pɨ k'ãiwee bapariit'ee. \s1 K'ĩrak'aupai seewa jarateepataarãpa jarateepata ijãadai \p \v 3 Naaweda mɨa enenee nɨ̃baji pɨ beemerã Éfeso p'uurude, mɨ mamãik'aapa uchiak'ãri wãit'ee Macedonia eujãdee. At'ãri k'inia bɨ jãma beemerã, jãpemaarã ũk'uruurãpa ne-inaa awara jarateemaa p'anadairã mɨa jaratee ni k'ãyaara. Jaráji ma seewa waa jarateenaadamerã. \v 4 Ichiaba ũráaji jarateenaadamerã judiorã chonaarãpa chonaarãweda nepɨrɨdap'edaa. Jɨrɨdaik'araa bɨ ãchi chonaarãdeepa uchiadap'edaarã t'ɨ̃ p'ã p'e iru p'anɨ ak'ɨpidait'ee jõmaarãmaa. Mãga oodak'ãri, aupedeepipata ijãapataarãmaa mãik'aapa maarepida k'aripada-e waapɨara ijãadamerã mãik'aapa oodamerã Tachi Ak'õrepa k'inia bɨk'a. \p \v 5 Mɨa jaraji mãɨrã mãgá ũraamerã k'inia bairã ijãapataarã chik'inia p'anapataadamerã. Mãga p'anapataadai wãara ijãadak'ãri mãik'aapa t'ãripa oo k'inia p'anadak'ãri Tachi Ak'õrepa oopi bɨk'a, k'ĩsia p'ua wẽe. \v 6 Mamĩda ɨ̃rá jãpemaarã ũk'uruurãpa mãga ooda-e p'anɨ. Ma k'ãyaara awaraa k'ĩsia atajida. Mapa pariatua pedee wãpata. \v 7 Tachi Ak'õre Ũraa jaratee k'inia p'anɨda a p'anɨ. Mamĩda wãara k'awada-e p'anɨ irua jara k'inia bada ma ũraa Moisemaa p'ãpik'ãri. K'ĩsia k'awaa beerãk'a jaratee p'anɨ mĩda, mãga p'anɨ-e. \p \v 8 Tachia k'awa p'anɨ Tachi Ak'õrepa Moisemaa ũraa p'ãpida pia bɨ, ma ũraade ijãa p'anɨ pɨrã Ak'õrepa k'inia bɨk'a. \v 9 Ichiaba k'awa p'anɨ Tachi Ak'õrepa ichi ũraa p'ãpi-e paji t'ãri pia beerã-it'ee. Ma k'ãyaara p'ãpiji nãgeerã-it'ee: oodaamaa p'anɨɨrã iru ũraade jara bɨk'a; t'ãri k'achia-idaa beerã; p'ek'au k'achia ooyaa beerã; irude ijãadak'aa beerã; ak'õreerã peepataarã mãik'aapa eperã peepataarã; \v 10 miak'ãi p'anɨɨrã awaraarã ome k'ãipataarã; ɨmɨk'ĩraarã awaraa ɨmɨk'ĩra ome k'ãipataarã wẽraarã ome k'ãirutak'a; chĩara atapataarã esclavo papidait'ee; seewa-idaa beerã; seewa wãarak'a jarapataarã awaraarã k'ĩrapite ijãadamerã; mãgeerã-it'ee mãik'aapa jõma irua jara pëidak'a oodaamaa p'anɨɨrã-it'ee. \v 11 Irua pedee pia jara pëiji ichi Warra Jesucristo k'ap'ɨa pari. Mapa Cristopata Tachi Ak'õre k'ĩra wãree unupiji na p'ek'au eujãde nipak'ãri. Tachi Ak'õre, chi audú t'ãri pia baparipa, mɨ jɨrɨt'eraji Cristopa ooda eperãarã k'aripait'ee jarateenamerã. \s1 Tachi Ak'õrepa Pablo chupɨria k'awaada \p \v 12 Mɨa gracias jara bɨ Tachi Waibɨa Jesucristomaa. Ichiata mɨ k'aripapari k'awa bairã mɨa ooit'ee ichia oopi bɨk'a. Mapa mɨ jɨrɨt'eraji na mimia oomerã. \v 13 Mɨ chupɨria k'awaaji, naaweda mɨa ne-inaa k'achia k'ĩra t'ãdoo ooji mĩda. Iru ãpɨte mãik'aapa irudeerã ãpɨte ik'achia jarapachi. Ma awara irudeerã jɨrɨji miapiit'ee. Mãga ooji waide k'awa-e bada perã iru cheji eperãarã k'aripait'ee mãik'aapa waide irude ijãa-e bada perã. \v 14 Mamĩda iru audú t'ãri pia bapari perã, mãga k'awapiji mɨmaa. Mãgá mɨa irude ijãa beeji mãik'aapa iru k'aurepa k'awaaji awaraarã k'inia iru bait'ee. \p \v 15 Jõmaarãpa nãgɨ́ pedee ijãadaipia bɨ wãara perã. Jesucristo na p'ek'au eujãdee cheji p'ek'au k'achia oopataarã k'aripait'ee atuanaadamerã. Mɨa ma pedee pia k'awa bɨ, mɨ chi p'ek'au k'achia oopari k'achiara bairã. \v 16 Maperãpɨ Jesucristopa mɨ chupɨria k'awaaji ak'ɨpiit'ee ichia mɨ ome chooda. Mãgá chooit'ee jõma p'ek'au k'achia oopataarã ome, irude ijãaruta pɨrã. K'inia bɨ jõmaarãpa ijãadamerã mãik'aapa ichita ichi ome p'anapataadamerã. \v 17 Maperã o-ĩa ɨt'aa t'ɨ̃dáma Tachi Ɨt'aripema Reymaa. Iru jõmaarã k'ãyaara waibɨara bɨ. Iru trua ichita bapari. Iru aupaita Tachi Ak'õre. Ichita bapari. Eperãarãpa iru unudak'aa. ¡Amén! \p \v 18 Timoteo, pɨ mɨchi warrak'a bairã, mɨa na ũraa jararu. K'irãpáji Tachi Ak'õrepa jarapida pɨmaa ichi pedee jarapataarã it'aideepa. Ma jaradap'edaak'a ook'ãri, k'ĩsia p'ua-ee chooit'ee wãarata ijãa bɨde, soldaopa chooparik'a ãpɨtee wã-ee chõo jõnɨde. \v 19 Ũk'uruurãpa mãga ooda-e p'anɨ. Mãɨrãpa k'awa p'anɨ Cristopa oopi bɨk'a oodaipia bɨ. Mamĩda irude ijãa amaa p'aneejida. Barco k'uadák'apɨ p'anɨ, jõdait'ee perã. \v 20 Himeneo mãik'aapa Alejandro mãga p'anɨ. Mapa mɨa ãchi bɨji Satanás juade ichia oo k'iniata oomerã ãchi ome. Mãgá k'awaadai ik'achia jaradaik'araa bɨ Tachi Ak'õre ãpɨte. \c 2 \s1 Sãga ɨt'aa t'ɨ̃daipia bɨ chip'edaidak'ãri \p \v 1 Naapɨara ũraait'ee parã Cristode ijãapataarã chip'edaidak'ãri, jõmaarã pari ɨt'aa t'ɨ̃damerã, Tachi Ak'õrepa ãra k'aripamerã. Chupɨria iidítɨ pãchi pari mãik'aapa awaraarã pari mãik'aapa gracias jarátɨ Tachi Ak'õremaa irua ne-inaa jõma ooda pari. \v 2 Ichiaba ɨt'aa t'ɨ̃daipia bɨ na p'ek'au eujãdepemaarã poro waibɨarã pari mãik'aapa jõmaweda eperãarã ak'ɨpataarã pari. Mãgá tachi k'ãiwee p'anapataadait'ee. Ma awara mãgá oodait'ee Tachi Ak'õrepa k'inia bɨk'a mãik'aapa jõmaarã taide k'ĩra jĩp'a nipadait'ee. \v 3 Mãgá ɨt'aa t'ɨ̃dak'ãri, pia oopata mãik'aapa Tachi Ak'õre, Tachi K'aripapari, o-ĩapipata. \v 4 Ichia eperãarã jõmaweda o k'achiadeepa k'aripa ata k'inia bɨ. K'inia bɨ jõmaarãpa ichi wãarata k'awaadamerã. \v 5 Tachi Ak'õre apai mãik'aapa eperã apaipa eperãarã t'ãri auk'a bɨpii iru ome. Mãgɨ́ eperã Jesucristo. \v 6 Tachi Ak'õrepa k'ĩsia iru bada ewate Cristo ita-aria peepiji jõmaarã pari, eperãarãpa p'ek'au k'achia oopata k'aurepa. Mãga ooji eperãarã uchiapiit'ee ma p'ek'au k'achia jua ek'ariipa ɨt'aa wãdamerã. Tachi Ak'õrepa k'inia bɨ jõmaarãpa mãga k'awaadamerã. \v 7 Ma-it'eepɨ ichia mɨ bɨji mãga jarateemerã. Mɨ jɨrɨt'eraji Cristopa pëimerã ichi ũraa jarateede. Audú k'inia bɨ mɨa ma wãara pedee jarateenamerã judio-eerãmaa, ãchia ichiaba ijãadamerã. Wãara jara bɨ; seewa-e. \p \v 8 Mɨa k'inia bɨ ijãapataarã chip'edaidak'ãri, ɨmɨk'ĩraarã t'ãri pia beerãpa ãchi jua ɨt'aa ɨadap'eda, ɨt'aa t'ɨ̃damerã jõmaarã pari. Mamĩda ãchidepema k'ĩrau bɨ pɨrã maa-e pɨrã nepɨrade bɨ pɨrã awaraa eperã ome, ɨt'aa t'ɨ̃ik'araa bɨ. \p \v 9 Ichiaba k'inia bɨ ijãapataarã wẽraarãpa p'aru jɨ̃damerã wẽra p'aru jĩp'a jɨ̃pataarãpa jɨ̃patak'a. K'ĩra wãree p'anadait'ee mak'ɨara chi-oodaik'araa bɨ jɨ̃dait'ee net'aa nẽedee ooda, perladee ooda, p'aru ɨ̃pɨadee ooda maa-e pɨrã puda pi-ia bida p'anɨpa. \v 10 Ma k'ãyaara p'anadaipia bɨ Tachi Ak'õrede wãara ijãapata wẽraarãk'a; ne-inaa pia oomaa awaraarã k'aripadait'ee. \p \v 11 Ijãapataarã chip'edaidak'ãri Tachi Ak'õre Ũraa ũridait'ee, wẽraarãpa k'ĩup'ee ũridaipia bɨ, ãchi k'ĩsia jarada-ee. Ãchi jarateepataarã ichita waawee p'anadaipia bɨ. \v 12 Mɨa wẽraarãmaa ɨmɨk'ĩraarã jarateepik'aa maa-e pɨrã chok'a pëipik'aa. K'ĩup'ee p'anadaipia bɨ ijãapataarã see jõnɨ misa. \v 13 Mɨa mãga jaraji Tachi Ak'õrepa eperãarã ook'ãri, naapɨara Adán oop'eda, Eva ooda perã. \v 14 Ma awara Netuara Poro Waibɨapa Adán k'ũra-e paji. Evata k'ũrat'aaji. Mãgá Evata naapɨara k'achiade baaiji. \v 15 Ma k'aurepa eperãarã jõmaweda o k'achiade p'aneejida. Mamĩda wẽraarã paara ma o k'achiadeepa uchiadai Cristode ijãaruta pɨrã mãik'aapa k'ĩra jĩp'a ooruta pɨrã Tachi Ak'õrepa k'inia bɨk'a; ãchideerã pia ak'ɨpataadamerã mãik'aapa awaraarã k'inia iru p'anapataadamerã. \c 3 \s1 Sãga ijãapataarã ak'ɨpataarã p'anapataadaipia bɨ \p \v 1 Eperãarãpa wãarata jarapata jaradak'ãri: “Eperã ijãapataarã ak'ɨpari pa k'inia bɨ pɨrã, pia bɨda” apata. \v 2 Maperã ijãapataarã ak'ɨpari jõmaarã k'ĩrapite t'ãri pia baipia bɨ; wẽra apai iru baipia bɨ; k'ĩra jĩp'a; ne-inaa pariatua oo-ee; awaraarã auteebai k'awaa ichi temãi; pia jaratee k'awaa; \v 3 toyaa bak'aa; k'ĩrauyaa mãik'aapa nepɨra jɨrɨyaa bak'aa; ma k'ãyaara ne-inaa pia oopari; p'arat'a ata k'iniayaa bak'aa. \v 4 Ichi te pidaarã pia ak'ɨ baipia bɨ, chi warrarãpa ichi waaweedamerã mãik'aapa chok'ek'ee p'anadamerã. \v 5 Ɨmɨk'ĩrapa ichi te pidaarã p'oyaa pia ak'ɨ-e bɨ pɨrã, ¿sãga Tachi Ak'õrede ijãapataarã ak'ɨima? \v 6 Eperã ewaa Cristode ijãa bɨ pɨrã, ijãapataarã ak'ɨpari paik'araa bɨ, auduadarii perã mãik'aapa Tachi Ak'õrepa atuapii perã Netuara Poro Waibɨa atuapidak'a. \v 7 Ijãapataarã ak'ɨpari t'ɨ̃ pia t'o p'anadaipia bɨ, Cristode ijãadak'aa beerãpa paara. Mãga-e pɨrã, Netuara Poro Waibɨapa iru ãpɨte ne-inaa k'achia nepɨrɨpii eperãarãmaa, jõmaarãpa ma k'aurepa iru pia-e ak'ɨdamerã. \s1 Sãga ijãapataarã k'aripapataarã p'anapataadaipia bɨ \p \v 8 Ijãapataarã k'aripapataarã diácono apata auk'a t'ãri pia p'anadaipia bɨ; k'ĩra jĩp'a; jĩp'a pedeepata; seewa jaradak'aa mãik'aapa chĩara ãpɨte pedee k'achia pedeedak'aa; toyaa p'anadak'aa; p'arat'a ata k'iniayaa p'anadak'aa. \v 9 Tachi Ak'õrepa wãarata k'awapida Cristo k'ap'ɨa pari t'ãripa ijãadaipia bɨ, k'ĩsia p'ua-ee. \v 10 Ãchi mimiade t'ĩudai naaweda, awaraa ijãapataarãpa ãchi p'anapata pia ak'ɨdaipia bɨ k'awaadait'ee wãara p'anapata Tachi Ak'õrepa k'inia bɨk'a wa mãga-e. Ɨmɨateeda wẽe uchiaruta pɨrã, ijãapataarã k'aripapataarã p'aneedai. \v 11 Wẽraarã ijãapataarãpa awaraa ijãapataarã ichiaba k'aripapataadai. Ãchi t'ãri pia p'anadaipia bɨ; k'ĩra jĩp'a; chĩara ãpɨte pedee k'achia pedeeda-ee; ne-inaa pia oopata mãik'aapa ichita oopata ãchia jara p'anɨk'a. \v 12 Ijãapataarã k'aripaparipa wẽra apai iru baipia bɨ. Pia ak'ɨipia bɨ ichi warrarã mãik'aapa awaraarã ichi tede p'anapata. \v 13 Mãgɨ́ k'aripapataarãpa ãchi mimia pia ooruta pɨrã, ijãapataarãpa ãra t'ɨ̃ t'o p'anadait'ee. Mãpai ãrapa waawee-ee jaradait'ee ãchia Jesucristode ijãa p'anɨ. \s1 Tachi Ak'õrepa wãarata jara pëida \p \v 14 Taarã-ee mɨ wã k'inia bɨ pɨ ak'ɨde. \v 15 Mamĩda taarãru pɨrã, na p'ãdapa pɨa k'awaait'ee sãga p'anapataadaipia bɨ apemaarã ijãapataarã ome. K'irãpapíji tachi ijãapataarã jõmaweda Tachi Ak'õredeerã. Iru ichita bapari tachi ome mãik'aapa iru wãarata jara pëiji tachimaa jɨ̃adamerã mãik'aapa jõmaarãmaa jarateedamerã. \v 16 Wãara, awaraarãpa ma wãarata jara pëida k'awada-e p'anɨ mĩda, tachia k'awa p'anɨ ma k'ãyaara ne-inaa pipɨara wẽ-e. Mapa Tachi Waibɨamaa nãga k'aripata: \q2 Na p'ek'au eujãdepemaarãmaa pɨa unupipachi eperã jĩp'aak'a. K'achia oo-ee bapachi Ak'õre Jaure k'aurepa. Angeleerãpa pɨ unupachida. Na p'ek'au eujãdepemaarãpa ũripachida pɨa ooda eperãarã k'aripait'ee mãik'aapa chok'araarãpa pɨde ijãapachida. Tachi Ak'õrepa pɨ ateeji ɨt'aa, ichi trua k'ĩra wãree nɨ̃bɨde ichita bapariimerã. \c 4 \s1 Ũraa p'ãda ijãa amaadap'edaarãde \p \v 1 Mamĩda Tachi Ak'õre Jaurepa jĩp'a jara bɨ: Ak'õre ewari waibɨa ewate pai naaweda, eperãarã ũk'uru ma wãarade ijãa amaadait'ee. Cristode ijãadai k'ãyaara, k'ũrapidait'ee netuaraarãmaa mãik'aapa ijãadait'ee ma netuaraarãpa jarateepirutade. \v 2 Ma netuaraarã jua ek'ari jarateepataarãpa jarapata: “Tachi Ak'õre Ũraa jarateemaa p'anɨda” apata. Mamĩda seewamaa p'anɨ. Ãchi-it'ee p'ua-e bɨ ijãapataarã k'ũradait'ee. Tachi Ak'õre Jaurepa jarateepi bɨk'a p'oyaa jarateeda-e, netuaradeerã perã. \v 3 Jãgɨɨrãpa ũraapata miak'ãidaik'araa bɨ mãik'aapa chik'o ũk'uru k'odaik'araa bɨ. Mamĩda tachia Ak'õre Ũraa wãarade ijãapata perã, k'awa p'anɨ irua ne-inaa jõma ooji, gracias jaradap'eda k'odamerã. \v 4 Jõmaweda Tachi Ak'õrepa ooda pia bɨ. Maperã tachia ɨt'aa t'ɨ̃ruta pɨrã gracias jaradait'ee Tachi Ak'õremaa nek'opata pari, chik'o jõmaata k'odaipia bɨ. \v 5 Tachi Ak'õre k'ĩrapite tachi nek'opata pia bɨ, irua mãga jarada perã mãik'aapa tachia gracias jarapata perã irumaa ma chik'o pari. \s1 Sãga ooit'ee Cristopa oopi k'inia bɨk'a \p \v 6 Arii p'anɨ ɨ̃pemaarãmaa mɨ ũraa jaratéeji. Mãga ooru pɨrã, pia ooit'ee Jesucristopa oopi k'inia bɨk'a. Iru mimiapari pia bait'ee ijãa bɨ misa Tachi Ak'õrepa jara pëida iru k'ap'ɨa pari mãik'aapa k'awaa wãru misa irua jarapida ichia jɨrɨt'eradaarãmaa. \p \v 7 Mamĩda t'ĩunáaji ma chonaarãweda nepɨrɨdap'edaa jarateepataarã ome. Jãgɨɨrãpa jarateeda-e Tachi Ak'õrepa jarapidak'a. Jarateepata chõtrãarãpa ũri k'inia p'anapata cuentok'a. Ãchi ome aupedeei k'ãyaara, jɨrɨ́ji pipɨara k'awaait'ee Tachi Ak'õrepa jara pëida mãik'aapa óoji irua oopi bɨk'a. \v 8-9 Jõmaarãpa nãgɨ́ pedee ijãadaipia bɨ, wãara perã. Tachi p'iradak'ãri juataura p'aneedait'ee, tachi k'ap'ɨa k'aripapata. Mamĩda Tachi Ak'õrepa jara pëida k'awaa wãdak'ãri, tachi jaure paara k'aripapata. Mãgá na p'ek'au eujãde p'anɨ misa, k'ãiwee p'anapata mãik'aapa k'awaapata tachi piudak'ãri, ɨt'aa wãdait'ee. \v 10 Ma-it'eeta tachi choopata na mimiade, eperãarãpa ma ũraa jara pëidade ijãadamerã. Eperãarã ũk'uruurãpa tachia jarateepata ũridaamaa p'anɨ mĩda, ijãa p'anɨ Tachi Ak'õre ichita bapari mãik'aapa irua aupaita na p'ek'au eujãdepemaarã jõmaweda ak'ɨpari. Wãara, tachi Cristode ijãapataarã pipɨara ak'ɨpari, tachi o k'achiadeepa k'aripa atapari perã. \p \v 11 Mɨa jõma jara aupada jaratéeji jãpemaarã ijãapataarãmaa mãik'aapa jaráji mãga oodamerã. \v 12 K'ĩsiapináaji apidaamaa pɨ pedee ũridaik'araa bɨ, pɨ mak'ɨara chonaa-e bairã. Ma k'ãyaara ak'ɨpíji pɨa wãara oo k'inia bɨ Cristopa oopi bɨk'a, ãrapa auk'a oodamerã. Nãga baparíiji: ne-inaa pia jarapari; k'ĩra jĩp'a nipapari jõmaarã ome; awaraarã k'inia iru bapari; nepɨrade bɨ mĩda, Cristode ijãapari; ne-inaa k'achia oo-ee bapari; jõma oopari Tachi Ak'õrepa k'inia bɨk'a. \v 13 Mɨ jãmaa wãru misa, ijãapataarã chip'edaidak'ãri, léeji Tachi Ak'õre Ũraa p'ãdap'edaa. Jaratéeji k'asaa jara k'inia bɨ mãik'aapa ũráaji ijãapataarã p'anapataadamerã ma jara bɨk'a. \v 14 K'irãpáji Tachi Ak'õre pedee jarapataarãpa jaradap'edaa pɨmaa, ijãapataarã ak'ɨpataarãpa ãchi jua bɨdak'ãri pɨ ɨ̃rɨ. Mãga oodak'ãri, Tachi Ak'õre Jaurepa ne-inaa oopiji pɨmaa k'awaamerã k'ãare mimia ooit'ee Tachi Ak'õre-it'ee. Mãga óoji Ak'õre Jaurepa oopi bɨk'a. \p \v 15 K'ĩsíaji mɨa ũraadade na k'art'a p'ãdade mãik'aapa t'ãripa óoji aɨde jara bɨk'a. Mãga ooru pɨrã, awaraarãpa ak'ɨdait'ee pɨa naawedapema k'ãyaara pipɨara oomaa bɨ. \v 16 K'ĩra jĩp'a óoji Cristopa k'inia bɨk'a mãik'aapa jaratéeji irua jarapi bɨk'a. Chóoji mãga oo bɨde k'awa bairã mãga oo bɨpa, pɨ Ak'õre truadee wãit'ee mãik'aapa pɨa jaratee bɨ ũrirutaarã auk'a wãdait'ee, pɨ k'aurepa Cristode ijãadak'ãri. \c 5 \s1 Sãga Timoteo baipia bɨ ijãapataarã ome \p \v 1 Ijãapataarã t'ãidepema chonaapa ne-inaa k'achia ooru pɨrã, ɨtrɨanáaji. Ma k'ãyaara pedéeji iru ome, pɨchi ak'õre ome pedeeparik'a. Jõdee, k'ũtrãarã ũráaji pɨchi ɨ̃pemaarã ũraak'ajik'a. \v 2 Chõtrãarã ak'ɨipia bɨ pɨchi nawe ak'ɨparik'a. Mãgá ichiaba awẽraarã ak'ɨipia bɨ pɨchi ɨ̃pewẽraarã ak'ɨk'ajik'a, ãra ome k'achia oo-ee. \p \v 3 Pia k'aripáji p'ẽtrãarã ëreerã wẽe chitoonɨ. \v 4 Mamĩda p'ẽtrãapa warrarã wa ãichak'eerã iru bɨ pɨrã, ãchiata naapɨara ãchideerã ak'ɨdaipia bɨ Tachi Ak'õre Ũraade jara bɨk'a. Mãgá ãchi nawe wa awela k'aripadai irua ãchi k'aripadak'a ãchi wari wãk'ãri. Ma awara mãga oodak'ãri, Tachi Ak'õrepa ãchi pia ak'ɨpari. \v 5 Jõdee p'ẽtrãa ëreerã wẽe k'ɨrɨpa nɨpari Tachi Ak'õrepa k'aripamerã. Ãstaawa, p'ãrik'ua pida ɨt'aa t'ɨ̃pari Tachi Ak'õremaa k'aripamerã. Mãgee p'ẽtrãa k'aripaipia bɨ. \v 6 Mamĩda mãgee p'ẽtrãarã ũk'uruurãpa Tachi Ak'õre net'aade k'ĩsiadai k'ãyaara, ãchia k'iniata oo wãpata. Mãgeerã chok'ai p'anɨ mĩda, piudap'edaarã́k'apɨ p'anɨ. Mapa mãgeerã k'aripaik'araa bɨ. \v 7 Jaráji ijãapataarã pɨ ek'ari p'anɨɨrãmaa oodamerã mɨa et'ewa jaradak'a. Mãga ooruta pɨrã, awaraarãpa p'oyaa k'achia pedeeda-e pai tachi ijãapataarã ãpɨte. \v 8 Ijãaparipa ichi ëreerã wa audupɨara ichideerã ak'ɨ-e pɨrã, baamaa bɨ Cristopa k'inia bɨk'a mãik'aapa ijãadak'aa beerã k'ãyaara k'achiara bɨ. \p \v 9 P'ẽtrãa t'ɨ̃ p'ãdai naaweda awaraa p'ẽtrãarã t'ɨ̃ ome, iru bapata ak'ɨdaipia bɨ. Mãgɨ́ p'ẽtrãa ɨmɨk'ĩra apai ome miak'ãi bap'eda, sesenta añodeepa waa iru baipia bɨ. \v 10 Awaraarãpa iru t'ɨ̃ pia t'o p'anadaipia bɨ, irua ne-inaa pia oopata k'aurepa nãgee jĩak'a: ichi warrarã pia warida perã; eperãarã pia auteebaida perã; ijãapataarã p'asia chedak'ãri, ãra bɨɨrɨ sɨɨda perã; chupɨria chedeerã k'aripada perã; jãgee ne-inaa pia k'ĩra t'ãdoo ooda perã ichi t'ãripa. \p \v 11 P'ẽtrãarã sesenta años waide wẽe beerã t'ɨ̃ p'ãdaik'araa bɨ awaraa p'ẽtrãarã t'ɨ̃ ome, ɨmɨk'ĩra waya k'iniadarii perã mãik'aapa miak'ãidarii perã, Cristo-it'ee mimiadai k'ãyaara. \v 12 Mãgee p'ẽtrãarãpa jaradap'eda Cristopa oopi k'inia bɨk'a oodait'ee, ɨmɨk'ĩra ataruta pɨrã, Tachi Ak'õrepa k'ĩsia p'uapii maa-e pɨrã awaraarãpa pedee k'achia jaradai ãra ãpɨte. \v 13 Ma awara, mãgee p'ẽtrãarã k'oo-idaadaipata, ne-inaa pia mak'ɨara ooda-ee. Mãgá te chaa chĩara ãpɨte jara nipapata mãik'aapa pedee-idaa p'anadairã, ũraa wãpata ãchi k'ĩsiadeepa. Mãgá pedee k'achia jaradaik'araa bɨta jara wãpata. \v 14 Maperã mɨa k'inia bɨ mãgee p'ẽtrãarã mak'ɨara chõtrãa-ee p'anɨɨrã, waya miak'ãidamerã mãik'aapa warra t'odamerã. Mãgá mimiadait'ee ãchi temãi, ãchideerã ak'ɨmaa p'anɨ misa. Mãga oo p'anɨ pɨrã, tachi ijãapataarã k'ĩra unuamaa iru p'anapataarãpa p'oyaa k'achia pedeeda-e pai tachi ãpɨte ma p'ẽtrãarã k'aurepa. \v 15 Mãgee p'ẽtrãarã ũk'uruurãpa oo amaajida Cristopa oopi k'inia bɨ oodait'ee Satanapa oopi k'inia bɨk'a. \p \v 16 Waya mɨa jara bɨ: Cristode ijãapari ëreerãdepema p'ẽtrãa paraa pɨrã, ma ijãaparipa chi p'ẽtrãa k'aripaipia bɨ. Pëik'araa bɨ ijãapataarãmaa k'aripa iidide, ãrapa ne-inaa iru p'anɨ araa-e pai perã audú chok'araarã-it'ee. Ijãapataarãpa ak'ɨdaipia bɨ p'ẽtrãarã ëreerã wẽe chitoonɨ aupai. \s1 Sãga ijãapataarã chonaarã ak'ɨdaipia bɨ \p \v 17 Ijãapataarã chonaarã waaweedaipia bɨ mãik'aapa p'aadaipia bɨ ãchi jua ek'ari p'anɨɨrã pia ak'ɨdak'ãri mãik'aapa k'aripadak'ãri. Waapɨara p'aadaipia bɨ awaraa ijãapataarã ak'ɨpataarã k'ãyaara, Tachi Ak'õrepa jara pëida jarateedak'ãri mãik'aapa ijãapataarã ũraadak'ãri. \v 18 Tachi Ak'õre Ũraa p'ãdade jara bɨ: \q1 ‘P'ak'a it'ai jɨ̃náatɨ trigo t'ɨamaa bak'ãri. Ita-aria k'opítɨ.’ \rq (Dt 25.4)\rq* \m Ichiaba awara ãi jara bɨ: \q1 ‘Mimiaparipa p'arat'a ataipia bɨ chi poro waibɨa juadepema.’ \rq (Lc 10.7)\rq* \p \v 19 Eperãpa ijãapataarã ak'ɨpari ɨmɨateeru pɨrã, ijãanáatɨ mãgɨpa jara bɨ. Jĩp'a ma pedee ak'ɨdaipia bɨ eperãarã omé wa õpee auk'a jararuta pɨrã. \p \v 20 Mamĩda ijãapataarã ak'ɨpataarã k'achiade baai jõnaruta pɨrã, jõmaarã taide ɨtrɨak'óoji. Mãgá awaraarãpa ne-inaa k'achia ooda-e pait'ee waaweepa. \p \v 21 Tachi Ak'õre k'ĩrapite mãik'aapa Jesucristo k'ĩrapite, angeleerã jɨrɨt'erada k'ĩrapite paara, mɨa jara bɨ: óoji mɨa et'ewa jaradak'a. Mamĩda pɨchi k'inia aba pipɨara ak'ɨnáaji awaraa k'ãyaara. \v 22 K'ĩrak'aupai ijãapari audú isapai awara bɨi ijãapataarã ak'ɨpari mimia-it'ee. Ma-it'ee pɨ jua bɨi naaweda mãgɨ́ ɨ̃rɨ, iru bapata pia ak'ɨipia bɨ. Iru ne-inaa k'achiade ni pɨrã, awaraarãpa iru ãpɨte k'achia pedeedai mãik'aapa pɨ ãpɨte auk'a mãgadai, irua oopata pɨa pia ak'ɨi jĩak'aapa. Mapa maarepida ne-inaa k'achia oonáaji. Ichita óoji Cristopa oopi bɨk'a. \p \v 23 Pania aupai toik'araa bɨ. Pɨ ip'ii k'ayaa bapari perã, ichiaba vino ma-ãri toipia bɨ bi p'irapiamaapa. \p \v 24 Jõmaarãpa k'awa p'anɨ eperãarã ũk'uruurãpa ne-inaa k'achia oopata, tau taawa oopata perã. Taarã-e nɨde pɨa k'awaai mãgeerãpa oopata mãik'aapa ãchi jɨrɨt'era-e pait'ee ijãapataarã ak'ɨpari mimia-it'ee. Jõdee, awaraa eperãarã p'anapata ewaa ak'ɨk'ãri, t'ãri pia pɨk'a p'anɨ. Mamĩda taarã pak'ãri, pɨa k'awaa atai ãchia ne-inaa k'achia mera oopata mãik'aapa ãchi jida jɨrɨt'era-e pait'ee ma mimia-it'ee. \v 25 Mãgá ichiaba taarã-ee eperãarã ũk'uruurãpa ne-inaa pia oopata k'awaai, tau taawa oopata perã. Mamĩda ne-inaa pia mera ooruta pɨjida, taarã-ee pɨa mãga k'awaa atai, Tachi Ak'õre Jaurepa k'awaapiit'ee perã. Mãgeerãta jɨrɨt'eraipia bɨ ma mimia-it'ee. \c 6 \s1 Esclavoorã sãga p'anadaipia bɨ \p \v 1 Esclavo Cristode ijãa bɨpa chipari waaweeipia bɨ, ichi k'aurepa ijãadak'aa beerãpa ik'achia pedeenaadamerã Tachi Ak'õre ãpɨte mãik'aapa taipa jarateedap'edaade. \v 2 Chipari ichiaba Cristode ijãa bɨ pɨrã, ma esclavopa k'ĩsiaik'araa bɨ oo-e pait'ee jõma chiparipa oopi bɨk'a, ichi ɨ̃pema perã Cristo k'aurepa. Ma k'ãyaara audupɨara t'ãripa ooipia bɨ chiparipa oopi bɨk'a iru k'aripait'ee mãik'aapa ak'ɨpiit'ee iru k'inia iru bɨ Cristo k'ap'ɨa pari. Ma jõma jara aupada jãpema ijãapataarãmaa jaratéeji mãik'aapa ũráaji mãga oodamerã. \s1 Seewa jarateepataarã mãik'aapa p'arat'a audú ata k'inia p'anɨɨrã \p \v 3 Timoteo, abaapa jarateeru pɨrã Tachi Waibɨa Jesucristopa pedee wãara jarateeda awara maa-e pɨrã iru jɨrɨt'eradaarãpa jaratee p'anɨ awara, mãgɨpa ooamaa bɨ Tachi Ak'õrepa k'inia bɨk'a. \v 4 Jãgee eperã audua bɨ mãik'aapa wãara maarepida k'awa-e bɨ. Aupedeei awaa bapari Ak'õre Ũraade pedee jara k'inia bɨ k'aurepa mãik'aapa ichi t'ãridepai k'achia k'ĩsiapari. Ichi jaratee bɨ k'aurepa ijãapataarã k'ĩra unuamaa para beepari; k'ĩraupik'a para beepari; ik'achia pedee para beepari mãik'aapa chĩara pedee ijãada-e para beepari. \v 5 Ichi mãik'aapa ichi jĩak'aarã k'ĩsia k'awada-ee p'anɨ. Jĩp'a aupedee k'inia p'anɨ, Tachi Ak'õre wãarata waa k'awa k'iniada-e p'anadairã. Jara wãpata “taita ijãa p'anɨda” apata, p'arat'a ata k'inia p'anadairã ãchia jaratee p'anɨ pari. \p \v 6 Jõdee Cristode wãara ijãapataarã nãga p'anapata: t'ãri o-ĩa; k'ãiwee; awaraarã k'inia iru p'anapata. P'arat'a iru p'anɨ jida wa wẽe p'anɨ pɨjida, auk'a t'ãri o-ĩa p'anapata. \v 7 Tachi t'odak'ãri, maarepida net'aa wẽe t'ojida mãik'aapa waya mãga p'anadait'ee piudak'ãri. \v 8 Maperã ne-inaa k'opari mãik'aapa p'aru jɨ̃pari iru p'anɨ pɨrã, tachi ijãapataarã t'ãri o-ĩa p'anadait'ee. \v 9 Mamĩda eperãarã ũk'uru, audú p'arat'a ata k'iniapa, k'ĩsia k'awa-eedaipata mãik'aapa k'achiade baaipata. Maap'eda bigi p'oyaa lazodeepa uchia-e bɨk'a, mãga pɨk'a ãra ma k'achiadeepa p'oyaa uchiada-e p'aneepata. Mãgapɨ eperãarã atua wãpata. \v 10 Mapa chi audú p'arat'a ata k'inia bɨpa k'achia k'ĩra t'ãdoode baaiit'ee. Wãara, p'arat'a ata k'iniapa ũk'uru ijãapataarãpa paara Cristode waa ijãa k'iniada-e. Mãɨrã k'ĩsia p'ua p'anapata mãik'aapa ãchi t'ãride mia chitoonɨ, k'achiade baaidap'edaa perã. \s1 Pablopa t'ẽe ũraada Timoteomaa \p \v 11 Timoteo, oonáaji mãɨrãpa oopatak'a, Tachi Ak'õrepa pɨ jɨrɨt'erada perã ichi-it'ee. Jĩp'a óoji Cristopa oopi bɨk'a, irude wãara ijãa bairã. Chóoji Tachi Ak'õrepa jara pëida k'awa bɨde mãik'aapa t'ãri pia ma wãarata jaratéeji ãramaa. Ãra k'inia iru báji Tachi Ak'õrepa ãra k'inia iru bɨk'a. \v 12 Ara chõoparipa jɨrɨparik'a p'oyaait'ee, mãga pɨk'a jɨrɨ́ji pipɨara ijãapariit'ee Cristode mãik'aapa oopariit'ee irua oopi bɨk'a, ijãapari perã mãga oop'eda ichita bapariit'ee Tachi Ak'õre truade. Ma-it'eeta Tachi Ak'õrepa pɨ jɨrɨji, eperãarã chok'ara nɨ̃bɨ taide waawee-ee jarak'ãri pɨ Cristode ijãa bɨ. \v 13 Ɨ̃rá mɨa na ũraa jarait'ee Tachi Ak'õre k'ĩrapite. Irua ne-inaa jõmaweda chok'ai bapipari. Ichiaba nãga jarait'ee Jesucristo k'ĩrapite. Irua Poncio Pilatomaa waawee-ee pedeeji. \v 14 Nejõmaata óoji mɨa pɨmaa jaradak'a. Mãga oo bɨ misa, parã ijãapataarã t'ãide t'ĩupináaji k'ĩsia awara wa jarateeru awara apida. Chóoji mãga oo nɨ̃bɨde Tachi Waibɨa Jesucristo waya cheru misa na eujãdee. Mãgá apidaapa pɨ ɨtrɨada-e pai. \v 15 Tachi Ak'õre Waibɨapa iru pëi k'inia bak'ãri, cheit'ee. Tachi Ak'õre aupai t'ãri piara bɨ mãik'aapa jõmaarã k'ãyaara waibɨara bɨ; jõmaweda reyrã k'ãyaara mãik'aapa jõmaweda na p'ek'au eujãdepemaarã poro waibɨarã k'ãyaara. \v 16 Iru aupai ichita bapari. Apida iru k'ait'a wãda-e pai, iru k'ĩra wãree ɨ̃daa chooda-e pai perã. Mapa apidaapa iru unuda-e pai. ¡Tachi Ak'õre k'ĩra wãree! Jõmaweda iru jua ek'ari ichita p'anadait'ee. ¡Amén! \s1 Ũraa ijãapataarã p'arat'ara beerã-it'ee \p \v 17 Jaráji p'arat'ara beerãmaa na p'ek'au eujãde mãgá p'arat'ara p'anɨ misa, k'ĩsianaadamerã ãchi pipɨara p'anɨ awaraarã k'ãyaara. Ichiaba jaráji ijãadai k'ãyaara ãchi ne-inaa k'ĩra t'ãdoo jõparide, ijãadamerã Tachi Ak'õrede, iru jõk'aa perã. ¡Iru t'ãri pia bapari perã tachi ome, teepari jõma tachia iru p'anɨ o-ĩa p'anadamerã! \v 18 Maperã jaráji ãramaa t'ãri pia teedamerã awaraarãmaa mãik'aapa t'ãripa ne-inaa pia oodamerã awaraarã k'aripait'ee. \v 19 Mãga ooruta pɨrã, t'ẽepai ne-inaa pipɨara iru p'anadait'ee p'arat'a k'ãyaara. ¡Ichita p'anapataadait'ee Tachi Ak'õre ome mãik'aapa iru p'anadait'ee jõmaweda irua k'ĩsia iru bɨ ichideerã-it'ee! \p \v 20 Timoteo, jɨ̃́aji Tachi Ak'õrepa wãarata pɨmaa jara pëida. Ũrináaji jã pariatua pedee wãpataarã, ãchi k'ĩsiadeepa seewa jarateepata perã. “K'ĩsia k'awaa p'anɨda” a p'anɨ. Mamĩda mãga p'anɨ-e. \v 21 K'ĩsia k'awaa p'anadai k'ãyaara, Tachi Ak'õrepa wãarata jara pëidade ijãa amaa p'anɨ, awaraa k'ĩsiade ijãa k'inia p'anadairã. \p Mɨa k'inia bɨ Tachi Ak'õrepa pɨ pia ak'ɨ bapariimerã mãik'aapa nejõmaade k'aripamerã. \p Mãgapai paji.