\id 1CO EPV \h 1 Corintios \toc1 San Pablopa K'art'a Naapɨara P'ãda Corinto P'uurudepema Ijãapataarãmaa \toc2 1 Corintios \toc3 1 Co \mt1 1 CORINTIOS \mt2 San Pablopa K'art'a Naapɨara P'ãda Corinto P'uurudepema Ijãapataarãmaa \ip San Pablo, Jesucristopa jɨrɨt'eradapa na k'art'a p'ãji, Éfeso p'uurude bak'ãri. P'ã pëiji Corinto p'uurudepema ijãapataarãmaa. Pablo Jesucristo ũraa jaratee nipak'ãri judio-eerã t'ãide Corinto p'uurude, mãɨrã ũk'uru Cristode ijãa p'aneejida. Corinto p'uuru waibɨa baji Grecia eujãde. Mama eujã k'ĩra t'ãdoodeepa net'aa aneedap'edaa netopachida. Ichiaba mama p'anapachida awaraa ak'õre waibɨa apatade ijãapataarã k'ĩra t'ãdoo. Maperã Cristode ijãapataarã nepɨra k'ĩra t'ãdoode baaipachida. Pablopa na k'art'a p'ãji ãra ũraait'ee, jĩp'a Jesucristode ijãapataadamerã; ãchi p'ek'au k'achia oo amaadamerã mãik'aapa chik'inia p'anapataadamerã Cristopa k'inia bɨk'a. \ip Naapɨara Pablopa gracias jara bɨ Tachi Ak'õremaa ma Corintodepemaarã pari, Jesucristode wãara ijãapata perã (cap. 1.1-9). Mamĩda t'ẽepai ãra ɨtrɨa bɨ k'ĩsia awara-awaraa p'anapata perã, chik'inia p'anada-ee (caps. 1.10–4.21). Ichiaba ãra ɨtrɨa bɨ ãchi t'ãide p'ek'au oopataarã ichiak'au bɨpata perã mãik'aapa charraarãmaa nepɨra ateepata perã, t'ãri auk'a bɨdai k'ãyaara Cristopa k'inia bɨk'a (caps. 5–6). Jara bɨ sãga miak'ãi p'anɨɨrã p'anapataadaipia bɨ (cap. 7) mãik'aapa sãga p'anapataadaipia bɨ ijãadak'aa beerã ãchi ik'aawa p'anapataarã ome (caps. 8.1–11.1). P'anau bɨ Corintodepemaarãpa iidi pëidap'edaa, k'awa k'inia p'anadak'ãri sãga oodaipia bɨ chip'edaidak'ãri ɨt'aa t'ɨ̃pataadait'ee (cap. 11.2-16). Ichiaba jara bɨ ijãapataarã nek'opatade Cristo piuda k'irãpadak'ãri (cap. 11.17-34); sãga p'anapata wãara chik'inia iru p'anapataarã (cap. 13) mãik'aapa Tachi Ak'õre Jaurepa ijãapataarãmaa ne-inaa oopiparide (caps. 12 y 14). Jara bɨ k'ãata jara k'inia bɨ Jesús piup'eda chok'ai p'irabaida irude ijãapataarã-it'ee (cap. 15). T'ẽepai jara bɨ sãga p'arat'a p'edaipia bɨ awaraa ijãapataarã k'aripadait'ee mãik'aapa ichia k'ĩsia iru bɨ ooit'ee (cap. 16). \c 1 \s1 Salude pëida \p \v 1 Mɨ, Pablo, tachi ɨ̃pema Cristo k'aurepa Sóstenes ome na k'art'a p'ãruta. Tachi Ak'õrepa k'inia bada perã, mɨ jɨrɨt'eraji Jesucristopa pëimerã ichi ũraa jarateede. \v 2 Mɨa na k'art'a p'ãru parã ijãapataarãmaa Corinto p'uurude p'anɨ. Parãpa Jesucristode ijãa p'aneedak'ãri, Tachi Ak'õrepa parã awara bɨji ichideerã p'aneedamerã. Mãga oopari jõmaweda na p'ek'au eujãdepemaarã ome, Jesucristomaa ɨt'aa t'ɨ̃dak'ãri. Mãgá Tachi Poro Waibɨa Jesucristo ãra Poro Waibɨa pai ichiaba. \v 3 Mɨa k'inia bɨ Tachi Ak'õrepa mãik'aapa Tachi Waibɨa Jesucristopa parã pia ak'ɨ p'anadamerã. Mãgá k'ãiwee p'anapataadait'ee. \s1 Tachi Ak'õrepa Cristode ijãapataarã pia ak'ɨ bapari \p \v 4 Ichita Tachi Ak'õremaa ɨt'aa t'ɨ̃ bak'ãri parã pari, mɨa jarapari: “Ak'õre, pɨ t'ãri pia bɨ Jesucristode ijãapataarã pia ak'ɨpari perã.” \p \v 5 Cristode ijãa p'anɨ k'aurepa Tachi Ak'õrepa ne-inaa jõmaade parã Corinto pidaarã k'aripaji. Pia pedeepiji iru ũraa jarateedamerã. Ichiaba poro wẽsaapiji k'awaadamerã irua oopi k'inia bɨ ichide ijãapataarãmaa. \v 6 Tachi Ak'õrepa mãga ooda perã, parãpa waapɨara Cristode ijãajida, taipa naaweda jarateedap'edaa k'ãyaara. \v 7 Ma awara Tachi Ak'õrepa ma jõma ooda perã parã-it'ee, parãpa oodai ne-inaa jõmaweda iru Jaurepa oopi bɨk'a ichideerãmaa, Tachi Waibɨa Jesucristo cheit'ee ewari nɨ p'anɨ misa. \v 8 Tachi Ak'õrepa parã pia ak'ɨ bapariit'ee Cristo cherumaa, ma ewate iru k'aurepa parã k'achia wẽe p'anadamerã. \v 9 Mãga ooit'ee ichia jaradak'a oopari perã. Parã jɨrɨji ichi Warra Jesucristo ome araa p'anapataadamerã. \s1 Ijãapataarã k'ĩsia awara-awaraa p'anadap'edaa \p \v 10-11 Ma jara aupada jõmaweda wãara mĩda, Cloe tedepemaarãpa mɨmaa k'awapijida parã nepɨrade para bɨ, auk'a k'ĩsiada-e p'anadairã. Ɨ̃pemaarã, Tachi Waibɨa Jesucristopa mɨ pëida perã, ¡ũrítɨ mɨ ũraa! T'ãri auk'a p'anapatáatɨ, aupedeeda-ee, Cristode ijãapata perã. Óotɨ irua oopi bɨk'a ichideerãmaa. \v 12 Nãga mɨmaa nepɨrɨjida. Ijãapataarã ũk'uruurãpa mãgapata: “Mɨ Pablo eere bɨ”; awaraarãpa: “Mɨ Apolo eere bɨ”; awaraarãpa: “Mɨ Pedro eere bɨ”; jõdee apemaarãpa: “Mɨ Cristo eere bɨda” apata. \v 13 Cristopa ichide ijãapataarãmaa mãgá awara-awaraa k'ĩsiapik'aa. Mɨ, Pablo kurusode piu-e paji parã pari, p'ek'au k'achia wẽpapiit'ee. Parã poro choopidak'ãri, mɨ t'ɨ̃de poro chooda-e paji. \v 14 Mɨ o-ĩa bɨ Tachi Ak'õre k'ĩrapite parãdepema Crispo mãik'aapa Gayo aupai poro chooda perã. \v 15 Mãgá mɨa chok'ara-ee poro chooda perã, parãdepema apidaapa p'oyaa jarada-e mɨ t'ɨ̃de poro choopiji. \v 16 Ichiaba Estéfanas te pidaarã poro chooji. Mãgɨɨrã awara mɨa waa k'irãpa-e. \v 17 Cristopa mɨ pëi-e paji poro choode. Jĩp'a ichia ooda mãik'aapa ũraada jarateedeta pëiji. Mãgɨ́ ũraa mɨa k'ĩsia k'awaa pɨk'a jaratee-e, ijãadamerã mɨ pedee wẽsaa jaratee bɨpa. Ma k'ãyaara t'ãri pia jarateepari k'awaadamerã Jesucristo kurusode piuji eperãarã o k'achiadeepa k'aripa atait'ee. \s1 Tachi Ak'õre jõmaarã k'ãyaara k'ĩsia k'awaara bɨ \p \v 18 Mãgɨ́ jarateeda maarepida ũri k'iniada-e p'anɨ Cristode ijãadak'aa beerãpa, ãchi-it'ee mãgɨ́ jarateepataarã pariatua pedee p'anadairã. Mamĩda tachi ijãapataarãpa mãgɨ́ jarateeda ũridak'ãri, p'ek'au k'achia oo k'iniada-e p'anapata, k'awa p'anadairã Cristopata tachi ma o k'achiadeepa k'aripa atapari. \v 19 Mãga k'awa p'anɨ Tachi Ak'õre Ũraa p'ãdade jara bairã: \q1 ‘Mɨa ak'ɨpiit'ee na p'ek'au eujãdepema k'ĩsia k'awaa beerãda apata wãara mãga p'anɨ-e, ãchia k'ĩsia iru p'anɨk'a mɨa oopi-e pak'ãri.’ \rq (Is 29.14)\rq* \p \v 20 Tachi Ak'õrepa mãgɨ́ p'ãdade nãga jara k'inia bɨ. Eperãarã ɨ̃rapemaarãk'a, poro wẽsaa p'anɨ jida mãik'aapa pedee wẽsaa pedee p'anɨ jida, k'ĩsia k'awada-ee pɨk'a p'anɨ Tachi Ak'õre k'ĩrapite, iru jõmaarã k'ãyaara k'ĩsia k'awaara bapari perã. \v 21 Tachi Ak'õre mãga bapari perã, na p'ek'au eujãdepemaarãpa iru p'oyaa k'awada-e ãchi k'ĩsiadoopa. Maperãpɨ Tachi Ak'õrepa Cristopa ooda eperãarã k'aripait'ee taimaa jarateepiji, ũk'uruurãpa k'ĩsia p'anɨ mĩda tai k'ĩsia k'awada-ee p'anɨ. Mamĩda chi ijãarutaarã taipa jarateepatade o k'achiadeepa uchiadait'ee. \p \v 22 Judiorãpa taipa jarateepata ũri k'iniada-e p'anɨ, ak'ɨ k'inia p'anadairã ne-inaa Tachi Ak'õrepa ooru eperãarãpa p'oyaa oodak'aa. Jõdee judio-eerãpa ũri k'iniada-e p'anɨ, k'ĩsia k'awaa bɨpa jarateedata jɨrɨ p'anadairã. \v 23 Mamĩda táipata jarateepata Cristo kurusode piuda p'ek'au k'achia wẽpapiit'ee, judiorãpa ijãadaamaa p'anɨ pɨjida mãik'aapa judio-eerãpa ichiaba ijãa k'iniada-e p'anɨ pɨjida, tachi k'ĩsiadeepa pariatua jarateedai jĩak'aapa. \v 24 Taipa mãga jarateepata k'awa p'anadairã Tachi Ak'õrepa jɨrɨmaa bɨ judiorã mãik'aapa judio-eerã paara Cristode ijãadamerã. Irude ijãadak'ãri, k'awa p'aneepata iruata k'awapipari Tachi Ak'õrepa k'ĩsia iru bɨ mãik'aapa oopipari Ak'õrepa oopi k'inia bɨk'a eperãarãmaa. \v 25 Tachi Ak'õrepa mãga k'ĩsia iru baji na p'ek'au eujãdepemaarãpa k'ĩsia p'anɨ mĩda irua ne-inaa pariatua ooji Cristo piupik'ãri. Tachi Ak'õrepa Cristo peedap'edaarã ome p'oyaa-e pajida apata. Mamĩda irua mãga oopik'ãri, ak'ɨpiji ichi wãara jõmaarã k'ãyaara k'ĩsia k'awaara bapari mãik'aapa ak'ɨpiji ne-inaa jõma p'oyaai, mãgá tachi o k'achiadeepa k'aripa atada perã. \s1 Tachi Ak'õrepa eperãarã jɨrɨt'erada \p \v 26 Ɨ̃pemaarã Cristo k'aurepa, k'ĩsíatɨ parã p'anapatap'edaade, Tachi Ak'õrepa parã jɨrɨi naaweda. Parã t'ãide Tachi Ak'õrepa eperãarã jɨrɨk'ãri ichide ijãadamerã, chok'ara jɨrɨ-e paji nãgee: k'ĩsia k'awaa beerã na p'ek'au eujãdepemaarãpa jɨrɨpatak'a; p'arat'ara beerã maa-e pɨrã eperãarã poro waibɨarã. \v 27 Mãgeerã jɨrɨt'erai k'ãyaara, Tachi Ak'õrepa jɨrɨt'eraji eperãarã mak'ɨara k'ĩsia k'awada-ee beerã, na p'ek'au eujãdepema k'ĩsia k'awaa beerã k'ĩra nejasia p'aneedamerã ũridak'ãri irua jarapida mãɨrãmaa. Ichiaba jɨrɨt'eraji eperã jĩp'aarã, na p'ek'au eujãdepema poro waibɨarã k'ĩra nejasia p'aneedamerã ũridak'ãri irua oopi bɨ mãɨrãmaa. \v 28 Jɨrɨt'eraji na p'ek'au eujãdepema eperãarã chupɨria beerãda apata. Mãga ooji ak'ɨpiit'ee pipɨara bɨ Cristode ijãaru, k'ĩsia k'awaa bai k'ãyaara, p'arat'ara bai k'ãyaara mãik'aapa eperã waibɨa bai k'ãyaara. \v 29 Mãga ooji Tachi Ak'õrepa, apida audua p'ananaadamerã ichi k'ĩrapite. \v 30 Tachi Ak'õre jõmaarã k'ãyaara k'ĩsia k'awaara bapari perã, tachimaa k'awaapiji Cristopa ooda tachi k'aripait'ee atuanaadamerã. Cristopa tachi neto pɨk'a ataji uchiadamerã p'ek'au k'achia jua ek'ariipa. Mãpai irude ijãadak'ãri, Tachi Ak'õrepa tachi awara bɨji araa p'anapataadamerã iru ome. Mãgá p'ek'au k'achia wẽe p'aneejida Tachi Ak'õre k'ĩrapite. Ma awara mãgá Cristopa tachimaa k'awapiji Tachi Ak'õrepa oopi k'inia bɨ. \v 31 Maperãpɨ Tachi Ak'õre Ũraa p'ãdade jara bɨ: \q1 ‘Eperãpa jara k'inia bɨ pɨrã ichiata ne-inaa k'awaara bɨ awaraarã k'ãyaara, mãga jaraipia bɨ ichia k'awaa bairã Tachi Ak'õrepa iru pia ak'ɨ bapari.’ \rq (Jer 9.23-24)\rq* \c 2 \s1 K'ĩsia k'awaa bɨpa ichi k'ĩradoopa apida Cristode ijãapi-e pai \p \v 1 Ɨ̃pemaarã, mɨ parãmaa wãk'ãri, jarateeji Tachi Ak'õrepa jara pëida; irua naaweda k'ĩsia iru bada ooit'ee Cristo piuda k'ap'ɨa. Mãga jaratee-e paji poro wẽsaa bɨpa jarateeparik'a maa-e pɨrã k'ĩsia k'awaa bɨpa jarateeparik'a. \v 2 Ma k'ãyaara jarateeji Jesucristo kurusode piuda tachi p'ek'au k'achia wẽpapiit'ee. \v 3 Mãga jaratee bɨde mɨ p'era baji, parãpa mɨa jararu ũri k'iniada-e pai jĩak'aapa. \v 4 Jaratee-e paji k'ĩsia k'awaa bɨpa jarateeparik'a, ichi pedee ijãadamerã. Mãga-e. Tachi Ak'õre Jaurepata mɨa jarateeda parãmaa ijãapiji, ichia jõmaweda p'oyaapari perã. \v 5 Ak'õre Jaurepa mãga ooji parãpa k'ĩsianaadamerã eperãpa jarateeda k'aurepa ijãa p'anɨ. Jĩp'a ijãa p'anɨ Tachi Ak'õre Jaurepata ijãapida perã. \s1 Tachi Ak'õre Jaurepata k'awapipari ichia k'ĩsia iru bɨ \p \v 6 Taipa parãmaa jarateeda-e paji k'ĩsia k'awaa beerãpa jarateepatak'a. Mamĩda mãgá jarateepata Tachi Ak'õre pipɨara k'awa k'inia p'anɨɨrãmaa. Jarateedak'aa ijãadak'aa beerã k'ĩsia k'awaa beerãk'a maa-e pɨrã ijãadak'aa beerã waibɨarãk'a. Ãchi piudak'ãri, ãchia jarateedap'edaa mak'ɨara k'irãpadak'aa. \v 7 Ãchia jarateepatak'a jarateedai k'ãyaara, taipa jarateepachida Tachi Ak'õrepa k'awapida taimaa; aɨ naaweda ne-inaa eperãarãmaa k'awapi-e pada. K'awapiji ichia k'ĩsia iru bada ooit'ee Jesucristo k'ap'ɨa pari na eujã ooi naaweda. Ichiaba k'awapiji jõma ichia k'ĩsia iru bɨ tachi-it'ee, ɨt'ari panadak'ãri. \v 8 Tachi Ak'õrepa ichia k'ĩsia iru bada k'awapi-e paji eperã waibɨa beerãmaa, mãgɨɨrãpa ijãada-e pada perã. Ãchia mãga k'awadap'edaa paara, Tachi Waibɨa kurusode peeda-e pak'aji. K'awak'ajida iru cheji Tachi Ak'õre k'ĩra wãree unupide na p'ek'au eujãdepemaarãmaa. \v 9 Ma awara tachia k'awa p'anɨ Tachi Ak'õrepa mãgɨɨrãmaa k'awapi-e paji ichia k'ĩsia iru bɨ ichide ijãapataarã-it'ee, iru ũraa p'ãdade jara bairã: \q1 ‘Tachi Ak'õrepa nãgɨ́ ne-inaa k'ĩsia iru bɨ teeit'ee ichi k'inia iru p'anɨɨrãmaa: ne-inaa eperãarãpa waide unudak'aa; waide ũridak'aa; mãik'aapa waide k'ĩsiadak'aa.’ \rq (Is 64.4)\rq* \m \v 10 Chonaarãweda Tachi Ak'õre Ũraa p'ãdak'ãri, k'awada-e p'anapachida irua k'ĩsia iru bada. Mamĩda Tachi Ak'õre Jaurepa ne-inaa jõma k'awapari perã, mãgɨ́ k'ĩsia paara tachimaa k'awapii. \p \v 11 Eperãpa ichi k'ĩsia k'awapari ichi t'ãridepai. Mãga pɨk'a Tachi Ak'õre Jaurepa k'awapari Tachi Ak'õre k'ĩsia. \v 12 Mapa tachi ijãapataarãpa Ak'õrede ijãadak'aarãpa k'ĩsiapatak'a k'ĩsiadak'aa. Tachi Ak'õrepa ichi Jaure pëiji tachimaa k'awapimerã ne-inaa jõma irua ooit'ee bɨ tachi-it'ee Jesucristo k'ap'ɨa pari. Ak'õrepa mãga oo-e paji tachia ne-inaa pia oopata perã. Jĩp'a ooji tachi k'inia iru bapari perã. \v 13 Maperã taipa jarateedak'aa tachi k'ĩsiadoopa. Jĩp'a Tachi Ak'õre Jaurepa jarateepi bɨk'a jarateepata. Mãga ũridak'ãri, ijãapataarãpa k'awaa wãpata Tachi Ak'õrepa k'ĩsia iru bɨ ãchi-it'ee, ichi Jaure ãchi ome bapari perã. \p \v 14 Mamĩda ijãadak'aa beerãpa mãga ũri k'iniadak'aa, ãchi-it'ee tachi k'ĩsiadoopa pariatua pedee p'anadairã. Ma awara ãchia Tachi Ak'õre k'ĩsia p'oyaa k'awadak'aa, Tachi Ak'õre Jaure wẽe p'anapata perã. \v 15 Tachi Ak'õre Jaure iru p'anɨɨrãpa ne-inaa jõma ak'ɨdai k'awaadait'ee pia wa k'achia Tachi Ak'õre k'ĩrapite. Mãga oodai Ak'õre Jaurepa ãra k'aripapari perã. Jõdee Tachi Ak'õre Jaure wẽe beerãpa mãgá p'oyaa ooda-e. Ma awara ãchia p'oyaa k'awada-e p'anɨ Tachi Ak'õre Jaure tachi ijãapataarã ome bapari wa mãga-e, iru Jaure wẽe p'anadairã. \v 16 Tachia k'awa p'anɨ ijãadak'aa beerãpa Tachi Ak'õre net'aa p'oyaa k'awadak'aa, iru Ũraa p'ãdade jara bairã: \q1 ‘¿K'aipa k'awaaima Tachi Ak'õre k'ĩsia mãik'aapa k'aipa iru ũraaima? Iruata ne-inaa jõma k'awapari.’ \rq (Is 40.13)\rq* \m Mamĩda mãga-e tachi ijãapataarã ome. Tachiata k'awaadai Tachi Ak'õre k'ĩsia, iru Jaurepa tachi k'ĩsiapipari perã Cristopa k'ĩsia bɨk'a. \c 3 \s1 Tachi Ak'õre Ũraa jarateepataarã auk'a mimiapata iru-it'ee \p \v 1 Ɨ̃pemaarã, k'irãpátɨ mɨa jaratee nipada parã ome bak'ãri. Ara nawepa ichi warra chai ewaa t'odamaa chik'o k'opi-e bɨk'a, chik'o waide p'oyaa k'o-e bairã, mãga pɨk'a mɨa jaratee-e paji Tachi Ak'õre Jaure taarã iru beerãmaa jarateeparik'a. Mãga oo-e paji parã at'ãri pia ijãada-e p'anadap'edaa perã. \v 2 Maperãpɨ nawepa ichi warra chai jutopiparik'a chik'o waide p'oyaa k'o-e bairã, mãga pɨk'a mɨa jĩp'a jarateepachi Cristo piuda eperãarãpa p'ek'au k'achia oopata wẽpapiit'ee. Jaratee-e paji jõma irua k'ĩsia iru bɨ tachi-it'ee, k'awa bada perã parãpa waide mãga p'oyaa k'awada-e pai. \v 3 Mãga p'anɨ pãchia oo k'iniata oo p'anadairã, Tachi Ak'õre Jaurepa oopi k'inia bɨ ooda-ee. Iru Jaurepa jarateepi bɨk'a oodai k'ãyaara, aupedeepata, Tachi Ak'õrepa jarateepataarã pëida audú k'ɨ̃a p'anadairã. \v 4 ¿Jara p'anɨ-ek'ã: “Mɨ Pablo eere bɨ” maa-e pɨrã “Mɨ Apolo eere bɨ”? ¡Parã ijãadak'aarã́k'apɨ k'ĩsia p'anɨ! \p \v 5 Mɨ, Pablo Apolo ome eperãarã poro waibɨarã-epɨ; jĩp'a Tachi Ak'õre mimia oopataarã, parãmaa jarateedap'edaa Cristode ijãadamerã. Taipa Cristopa oopidak'a jarateejida. \v 6 Eperãpa ichi eujãde ne-uuparik'a, mɨa naapɨara parãmaa jaranaji Cristopa ooda eperãarã k'aripait'ee. Mãpai ne-uu ak'ɨparipa ooparik'a, Apolopa waapɨara jarateepachi k'awaadamerã Tachi Ak'õrepa parãmaa oopi k'inia bɨ. Mamĩda Tachi Ak'õrepa ne-uu jõmaata waripiparik'a, iruata taipa jarateedap'edaa parãmaa ijãapiji. \v 7 Ne-uuparipa mãik'aapa ne-uu ak'ɨparipa ma ne-uuda p'oyaa waripidak'aa. Maperã ma ne-uuda waripipari ãra k'ãyaara waibɨara bɨ. Mãga pɨk'a Tachi Ak'õre waibɨara bɨ tai jarateepataarã k'ãyaara, irua aupaita eperãarãmaa ijãapipari perã. \v 8 Ma ne-uupari ma ne-uu ak'ɨpari ome auk'a mimiapachida chaumerã. Mãga pɨk'a tai mimiapataarãpa auk'a jarateepata eperãarãpa Tachi Ak'õrede ijãadamerã. Mamĩda Tachi Ak'õrepa tai chaachaa p'aait'ee ichia k'inia bɨk'a, taipa oodap'edaa pari. \v 9 Tai ma mimiapataarã́k'ata p'anɨ. Jõdee parã ma ne-uudák'ata p'anɨ. Mamĩda Tachi Ak'õreta ma eujã chipari. Parã ijãapataarã ichiaba te choma pɨk'a bɨ; te Tachi Ak'õrepa oopimaa bɨ ichi mimiapataarãmaa. \v 10 Tachi Ak'õrepa k'inia bada perã, mɨ pëiji ma te choma ewaa oomerã. Maap'eda awaraarã mɨ t'ẽe chejida ne-inaa awaraa parãmaa jarateede. Mamĩda pia jarateedaipia bɨ. \v 11 Mɨa mãga jara bɨ Tachi Ak'õrépata ichi Warra Jesucristo bɨda perã ma te choma te basak'a bamerã. Irua aupaita tachi o k'achiadeepa k'aripa atai. Mapa apidaapa awaraa basa jɨrɨdaik'araa bɨ. \v 12 Ma basade te oodai nãgɨ́ net'aa pi-ia bɨdee: nẽedee, p'arat'adee, wa mãu pi-iadee. Maa-e pɨrã ma te oodai pak'urudee, p'ũajara p'oo bɨdee wa siadee. \v 13 Mamĩda Ak'õre ewari waibɨa ewate irua ma te oopataarãpa oodap'edaa ak'ɨit'ee mãik'aapa jarait'ee pia wa k'achia. Pia jarait'eera, irua taipa oodap'edaa chaa mãik'aapa jarateedap'edaa chaa ak'ɨit'ee. Ma ewate ma ne-inaa jõmaweda t'ɨpɨtaude wãyaait'ee. \v 14 Cristopa taimaa oopida mãik'aapa jarateepida paa-e pait'ee. Chooit'ee. Tachi Ak'õrepa mãgɨ́ pia ak'ɨit'ee mãik'aapa mãgɨ́ pari teeit'ee ichia k'ĩsia iru bɨ teeit'ee Cristopa oopidak'a oodap'edaarãmaa. \v 15 Mamĩda eperãarãpa ãchi k'ĩsiadoopa oodap'edaa maa-e pɨrã jarateedap'edaa jõma paait'ee wẽparumaa. Mamĩda net'aa ẽt'a atadak'a t'ɨpɨtaudeepa, ma jarateepari atua-e pait'ee. Jĩp'a beeit'ee Tachi Ak'õre ome. Mamĩda Ak'õrepa ne-inaa teeit'ee pada ichimaa wẽe bait'ee. \s1 Tachi Ak'õrede ijãapataarã iru ték'apɨ p'anɨ \p \v 16 Tachi Ak'õre ichi te waibɨade baparik'a, ichi Jaure bapari parã ome. Maperã parã iru ték'apɨ p'anɨ. \v 17 Maperã apidaapa parãmaa ijãa amaapiruta pɨrã Cristode maa-e pɨrã oo amaapiruta pɨrã Cristopa parãmaa oopi k'inia bɨ, Tachi Ak'õrepa mãgɨ́ k'achia ooit'ee. Mãga ooit'ee, parã jɨrɨt'era atada perã ichi-it'ee, ichi te waibɨak'a p'anadamerã. \s1 Tachi Ak'õrepa k'inia bɨk'a p'anapataadaipia bɨ \p \v 18 Pãchi itu k'ũrapináatɨ. Parãdepema apidaapa k'ĩsiadaik'araa bɨ ãchi k'ĩsia k'awaa p'anɨ na p'ek'au eujãdepema k'ĩsia k'awaa beerãk'a. Ma k'ãyaara k'ĩsia k'awa-ee pɨk'a p'anadaipia bɨ na eujãdepemaarã k'ĩrapite, Tachi Ak'õrepa ichi k'ĩsia parãmaa k'awapimerã. \v 19 Na p'ek'au eujãdepema k'ĩsia k'awaa beerãpa jaradak'ãri ãchia ne-inaa k'awa p'anɨ, Tachi Ak'õre-it'ee ãchi k'ĩsiadoopa pariatua pedeepata. Tachia mãga k'awa p'anɨ iru Ũraa p'ãdade jara bairã: \q1 ‘Tachi Ak'õrepa k'awa bɨ na p'ek'au eujãdepema k'ĩsia k'awaa beerãpa k'ĩsia iru p'anɨ chĩara k'ũradait'ee.’ \rq (Job 5.13)\rq* \m \v 20 Ichiaba iru Ũraa p'ãdade jara bɨ: \q1 ‘Na p'ek'au eujãdepema k'ĩsia k'awaa beerãpa jõmaweda k'awa p'anɨ choo-e pait'ee.’ \rq (Sal 94.11)\rq* \m \v 21 Tachi Ak'õrepa mãga jara bairã, apida audua p'anadaik'araa bɨ k'ĩsia p'anadairã ãchi eerepema jarateeparita pipɨara bɨ apemaarã jarateepataarã k'ãyaara. Jõmaarãpa parã auk'a k'aripapata, ma-it'ee Ak'õrepa ãra pëida perã parãmaa. \v 22 Irua mɨ, Pablo, Apolo mãik'aapa Pedro pëiji taipa Cristopa ooda jarateedamerã. Mãga ooji parã awaraa Cristode ijãapataarã ome pipɨara p'anapataadamerã Cristopa k'inia bɨk'a. Tachi Ak'õrepa na p'ek'au eujã ooji tachi aɨde p'anapataadamerã. Tachi o k'achiadeepa k'aripa ataji ɨt'aa wãdamerã jai-idaadak'ãri mãik'aapa pipɨara p'anapataadamerã na eujãde p'anɨ misa. \v 23 Ma jõma ooji tachi-it'ee, tachi Cristodeerã perã mãik'aapa Cristo iru Warra perã. \c 4 \s1 Tachi Ak'õre Ũraa jarateepataarã ichiaba Cristo-it'ee mimiapata \p \v 1 Parãpa tai Cristo-it'ee mimiapataarãk'a iru p'anadaipia bɨ, iruata tai jarateede pëida perã Tachi Ak'õrepa k'ĩsia iru bada; ne-inaa eperãarãmaa naaweda jara-e pada. \v 2 Irua tai mãgá pëida perã, chok'ek'ee p'anadaipia bɨ. \v 3 Parã maa-e pɨrã awaraarãpa mɨa ooda mãik'aapa jarateeda ak'ɨ k'inia p'anɨ pɨrã k'awaadait'ee pia wa k'achia, ak'ɨdaipia bɨ. Mɨa p'ua-e bɨ. Mamĩda mɨchia pida mɨa ooda mãgá ak'ɨ-e bɨ. \v 4 Cristopa jarateepidak'a parã t'ãide jarateepachi perã, k'ĩsia p'ua-e bɨ Tachi Ak'õre k'ĩrapite. Mãga jarak'ãri, jara k'inia-e mɨa maarepida ne-inaa k'achia ook'aa. Tachi Waibɨapata mɨa oopata ak'ɨit'ee mãik'aapa jarait'ee pia wa k'achia. \v 5 Mãgá mɨa ooda Cristopata ak'ɨit'ee perã, ¿sãap'eda taipa oopata ak'ɨ k'inia p'anɨma parãpa, Cristo cheit'ee ewate pai naaweda? Ma ewate ichiata k'awapiit'ee ne-inaa jõma eperãarãpa waide k'awada-e p'anɨ; ne-inaa eperãarãpa ãchi t'ãridepai k'ĩsia p'anadap'edaa paara, na p'ek'au eujãde nipadak'ãri. Maap'eda ne-inaa pia oodap'edaa pari teeit'ee ichia k'ĩsia iru bɨ. \p \v 6 Ɨ̃pemaarã Cristo k'aurepa, ma jara aupadade k'ĩsiadak'ãri, k'awa p'anɨ mɨ Apolo ome ak'ɨdaipia bɨ Tachi Ak'õre Ũraa p'ãdade jara bɨk'a, pãchi k'ĩradoopa ak'ɨdai k'ãyaara. Mɨa mãga jara bɨ parãpa pedee audua pedeenaadamerã pãchi jarateepari ãpɨte, pedee k'achia pedee p'anɨ misa awaraarã jarateepari ãpɨte. \v 7 ¿K'aipa parã bɨjima chĩara ak'ɨpataarã? Tachi Ak'õrépata parã k'ĩsia k'awaapipari mãik'aapa ne-inaa oo k'awaapipari. Pãchi k'ĩradoopa mãga oodak'aa. Mãga bɨta, ¿sãap'eda audua pedeepatama? \p \v 8 Parã audua p'anadaik'araa bɨ. Mamĩda mãgá p'anɨ. Mɨ-it'ee parã p'arat'ara beerã́k'ata p'anɨ, ne-inaa jõma iru p'anadairã; maarepida faltada-ee. Ma awara nãgaweda reyrã́k'ata p'anɨ Cristo ome. Mapa iru jarateepataarãpa jarateeruta waa ũri k'iniadak'aa. ¡Taawa reyrãk'a p'anak'ajida, tai jida mãga p'anadait'ee auk'a! \v 9 Mamĩda mãga-e. Mɨ-it'ee Tachi Ak'õrepa tai, ichia jɨrɨt'eradaarã, ek'ariara papiji. Eperãarãpa awaraarã peedait'ee p'anɨk'a jõmaarã taide, mãga pɨk'a p'anɨ tai. Jõmaarãpa ak'ɨ k'inia p'anapata jãgɨ́ eperãarã miapiruta. Mãga pɨk'a na p'ek'au eujãdepema jõmaarãpa tai chupɨria jõnɨ ak'ɨpata, angeleerãpa paara. \v 10 Tai k'ĩra k'awa-ee pɨk'a p'anɨ, Cristo-it'ee mimiapata perã. Jõdee parã k'ĩsia k'awaara pɨk'a p'anɨ Cristode ijãa p'anɨda apata perã. Taipa mak'ɨara k'awada-e p'anɨ Tachi Ak'õrepa k'ĩsia iru bɨ, tai k'ĩsiadoopa k'ĩsia p'anadairã. Mamĩda parãpa jõmaweda k'awa p'anɨda apata. Jõmaarãpa parã k'inia iru p'anɨ, t'ãri pia p'anadairã. Jõdee tai k'ĩra unuamaa iru p'anɨ, jõmaarã ek'ariara p'anadairã. \v 11 Taipa Tachi Ak'õre Ũraa jaratee p'aneedak'ãriipa, mata at'ãri jarra oopata mãik'aapa opisia choopata; p'aru sore jɨ̃pata. Ma awara ijãadak'aa beerãpa tai p'ua oopata. Te jida wẽe p'anɨ, awara ãi jarateede nipapata perã. \v 12 Tachi juadoopa mimiapata, ɨ̃ida-ee. Awaraarãpa taimaa ik'achia jaradak'ãri, chõo jɨrɨdak'aa. Jĩp'a Tachi Ak'õremaa ɨt'aa t'ɨ̃pata ãchi pari. Tai jɨrɨdak'ãri miapidait'ee, taipa choopata. \v 13 Tai ãpɨte pedee k'achia jaradak'ãri, ãchimaa t'ãri pia pedeepata. Mamĩda tai k'ĩra unuamaa iru p'anapata. Ãchi-it'ee tai ne-inaa mik'iak'a p'anɨ. Mãgá tai iru p'anajida. Mata at'ãri mãgá iru p'anɨ. \p \v 14 Ma et'ewa jarada p'ã-e paji parã k'ĩra nejasiapiit'ee. Ũraait'eeta p'ãji ak'õrepa ichi warra k'inia iru bɨ ũraaparik'a. \v 15 Mɨa mãga jara bɨ mɨ-it'ee parã mɨ warrarãk'a p'anadairã. Jarateepataarã chok'araarãpa jarateedai Cristopa parãmaa oopi k'inia bɨ. Mamĩda mɨa naapɨara jarateenaji Cristo parã pari piuda. Mãgá irude ijãajida. Maperãpɨ mɨ parã ak'õrek'a bɨ. \v 16 Maperã oodaipia bɨ mɨa oo bɨk'a. \p \v 17 Mapa Timoteo pëiru parã k'aripanamerã. Iru mɨ warra k'iniak'a ichiaba, mɨa naapɨara jarateeda perã Cristo iru pari piuda. Irua oopari Cristopa oopi bɨk'a. Mapa iru parãmaa pëiru, k'irãpapimerã mɨ sãga bapari Cristo jua ek'ari. Mɨa oopari Cristopa oopi bɨk'a mãik'aapa ijãapataarã para bee chaa jarateepari jõmaarãpa mãga oodamerã. \p \v 18 Parãdepema ũk'uru audua p'anɨ k'ĩsia p'anadairã mɨ waa parãmaa wã-e. Mamĩda mãga-e. \v 19 Ak'õrepa k'inia bɨ pɨrã, mak'ɨara taarã-e jãmaa wãit'ee. Pak'ãri, mɨa k'awaait'ee mãgɨ́ audua beerãpa jara jõnɨ. Mamĩda ma k'ãyaara waapɨara mɨa nãga k'awa k'inia bɨ. ¿Ãchia oo p'anɨk'ã wa ooda-e p'anɨ Cristopa oopi bɨk'a? \v 20 Parãpa k'awadaipia bɨ Cristode ijãa p'anɨda apataarãpa oodaipia bɨ irua oopi bɨk'a. Mãga oodak'ãri, ak'ɨpipata pedeepapai ijãa k'iniada-e. Jĩp'a p'ana k'inia p'anapata Cristo jua ek'ari. \v 21 Mɨ parãmaa wãk'ãri, ¿k'ãata k'inia p'anɨma; ɨtrɨamerã wa pedee sia pedeemerã? \c 5 \s1 K'ãata oodaipia bɨ pariatua p'ek'au oopataarã ome \p \v 1 Ɨ̃rá mɨa jarait'ee mɨmaa nepɨrɨdap'edaa. Parã t'ãide abaapa ichi nawek'aa chi wẽrak'a iru bɨ. ¡Ijãadak'aa beerãpa pida mãgee k'achia oodak'aa! \v 2 Mamĩda parã at'ãri audua p'anɨ, k'ĩsia p'anadairã Tachi Ak'õre Jaurepa oopi bɨk'a oo p'anɨ. Audua p'anadai k'ãyaara, k'ĩsia p'ua p'anadaipia bɨ mãgɨ́ k'achia oomaa bairã parã ijãapataarã t'ãide. Ma eperã pãchi ik'aawaapa ãyaa pëidaipia bɨ. \v 3 Mɨ parã ome ba-e pait'ee mĩda, mɨ k'ĩsia parã ome bait'ee. Tachi Waibɨa Jesupa mɨmaa k'awapiji k'ãata oodaipia bɨ ma eperã ome. \v 4 Mapa mɨ k'ĩsia aupai bait'ee mĩda parã ome, irua auk'a mãga k'awapiit'ee parãmaa chip'edaidak'ãri irumaa ɨt'aa t'ɨ̃dait'ee. \v 5 Jõma ijãapataarã see nɨ̃bak'ãri, ma eperã pãchimãiipa ãyaa wãpítɨ, Satanapa iru k'ap'ɨa k'achia ooyaa bɨ miapimerã maa-e pɨrã piupimerã. Mãgá Tachi Ak'õrepa iru jaure ɨt'aa ateei Tachi Waibɨa Jesús cheit'ee ewate. \p \v 6 Audua p'anadaik'araa bɨ ma k'achia oomaa bɨ misa parã t'ãide. Jõmaarãpa nãgɨ́ pedee k'awa p'anɨ: “Levadura ma-ãriipa pan masa jõmaweda waridaipari.” \v 7 Tai judiorãpa Pascua fiesta oodai naaweda, levadura jõmaweda iru p'anɨ tai tede bat'ak'oopata, ma fiestade pan levadura wẽe k'odait'ee. Mãga pɨk'a parãpa p'ek'au k'achia jõmaweda unu p'anɨ parã t'ãide oo amaadaipia bɨ, k'achia wẽe p'anadait'ee Tachi Ak'õrepa k'inia bɨk'a. Wãara parã p'ek'au k'achia wẽe p'anɨ Tachi Ak'õre k'ĩrapite, Cristo piuda perã pãchia p'ek'au k'achia oopata wẽpapiit'ee. Pascua fiestadepema oveja chak'ek'a bɨ piuji Tachi Ak'õrepa tachi miapinaamerã tachia p'ek'au k'achia oopata k'aurepa. \v 8 Cristo mãgá piuda perã, p'anadáma irua oopi bɨk'a. Apidaapa k'achia oodaik'araa bɨ Cristode ijãadai naaweda oopatap'edaak'a. Ma k'ãyaara k'ĩra jĩp'a p'anapataadaipia bɨ mãik'aapa wãarata jarapataadaipia bɨ. \p \v 9 Mɨa naaweda k'art'a p'ãdade jaraji k'õp'ãyo meraanaadamerã wẽraarã maa-e pɨrã ɨmɨk'ĩraarã pariatua p'ek'au ooyaa beerã ome. \v 10 Mãga jarak'ãri, jara k'inia-e baji ãyaa p'aneedamerã nãgee ijãadak'aa beerã ik'aawaapa: pariatua p'ek'au oopataarã; p'arat'a waapɨara iru p'ana k'inia p'anɨɨrã; nechɨapataarã maa-e pɨrã awaraa ak'õre waibɨa apatade ijãapataarã. Mãgeerã ik'aawaapa ãyaa p'aneedap'edaa paara, ichita uchiadait'ee paji na p'ek'au eujãdeepa. \v 11 Nãgɨ́ p'ãrupa mɨa jarait'ee k'ãata jara k'inia baji apema k'art'ade. K'õp'ãyo meraanáatɨ ijãapataarãda apata mĩda, nãga oopataarã ome: pariatua p'ek'au ooyaa beerã; p'arat'a waapɨara iru p'ana k'inia p'anɨɨrã; awaraa ak'õre waibɨa apatamaa ɨt'aa t'ɨ̃pataarã; awaraarã ãpɨte ik'achia jarapataarã; it'ua toyaa beerã maa-e pɨrã nechɨapataarã ome. Mãgeerãmaa p'asianáatɨ mãik'aapa pãchimaa chepináatɨ. Nek'ode paara t'ĩudaik'araa bɨ mãgeerã ome. \v 12-13 Mãga jara bɨ Tachi Ak'õrepa tachi bɨ-e pada perã ijãadak'aa beerãpa oo p'anɨ ak'ɨdamerã. Ichiata mãɨrãpa oopatap'edaa ak'ɨit'ee mãik'aapa ãchi miapiit'ee. Mamĩda tachia ak'ɨdaipia bɨ awaraarãpa oo p'anɨ tachi ijãapataarã t'ãide, ijãadak'aa beerãk'a p'anaruta pɨrã. Maperãpɨ parãpa chi k'achia ooyaa beerã ãyaa wãpidaipia bɨ pãchi ik'aawaapa, Tachi Ak'õre Ũraa p'ãdade jara bɨk'a: \q1 ‘Jëret'áatɨ chi k'achia ooyaa beerã pãchi ik'aawaapa.’ \rq (Dt 17.7)\rq* \c 6 \s1 Ijãapataarã nepɨrade p'anadak'ãri \p \v 1 Ɨ̃rá mɨa jarait'ee k'ãata oodaipia bɨ parã nepɨrade p'anadak'ãri. Parãdepema nepɨra iru bak'ãri awaraa ijãapari ome, ijãadak'aa beerã charraarãmaa wãik'araa bɨ. Ma k'ãyaara ijãapataarãmaa wãipia bɨ. \v 2 ¿Parãpa k'awada-e p'anɨk'ã tachi Cristo ome araa p'anɨɨrãpa iru pari ak'ɨdait'ee ijãadak'aa beerãpa ne-inaa oopatap'edaa jaradait'ee pia wa k'achia? Mãga bɨta, ¿sãap'eda p'oyaa ak'ɨda-ema ijãapataarã nepɨra mak'ɨara waibɨa-e bɨta parã t'ãide? \v 3 ¿K'awada-e p'anɨk'ã tachia ichiaba angeleerã ak'ɨdait'ee? Mãga pɨrã, ¡ɨ̃rapema nepɨra pãchi pitapai ak'ɨdai! \v 4 Mãgá parã awaraa ijãapataarã ome nepɨrade baaidak'ãri, charraarã ijãadak'aa beerãmaa wãdai k'ãyaara, wãdaipia bɨ charraarã ijãapataarãmaa. \v 5-6 Nãgɨ́ jararupa parã k'ĩra nejasiapi k'inia bɨ. ¿Pia bɨk'ã chõopik'a para bait'ee pãchi pitapai, ma awara mãgee charraarã k'ĩrapite wãdait'ee? ¿Apida parãdepemapa ijãapataarã nepɨra p'oyaa ak'ɨda-ek'ã? \p \v 7 ¡Parã mãgá chõo pɨk'a para bairã, k'achia oomaa p'anɨ! Ma k'ãyaara piara bak'aji awaraarãpa parã nepɨrade baaipidamerã. Maa-e pɨrã piara bak'aji awaraarãpa parã k'ũradamerã. \v 8 Mamĩda mãga-e. ¡Parã́pata nepɨra jɨrɨpata awaraarã ome mãik'aapa awaraarã k'ũrapata, parã ɨ̃pemaarã mĩda Cristo k'aurepa! \p \v 9 ¿Parãpa k'awada-e p'anɨk'ã k'achia oopataarã wãda-e pait'ee Ak'õre eujãdee ichideerã ome? K'ĩrak'aupai ijãadak'aa beerãk'a p'anadai, nãgeerã wãdak'aa perã Tachi Ak'õre eujãdee: prostitutaarã; ɨt'aa t'ɨ̃pataarã awaraa ak'õre waibɨa apatamaa; miak'ãi p'anɨɨrã awaraarã ome k'ãipataarã; ɨmɨk'ĩraarã awaraa ɨmɨk'ĩraarã ome k'ãipataarã, ɨmɨk'ĩra wẽra ome k'ãi bɨk'a; \v 10 nechɨapataarã; p'arat'a waapɨara iru p'ana k'inia p'anɨɨrã; it'ua toyaa beerã; ik'achia jarapataarã awaraarã ãpɨte maa-e pɨrã k'ũrayaa beerã awaraarã net'aa atadait'ee. \v 11 Ijãadai naaweda, parã ũk'uru mãgá p'anapachida. Mamĩda Tachi Waibɨa Jesucristode ijãadak'ãri, iru piuda k'aurepa Tachi Ak'õrepa wẽpapiji parãpa p'ek'au k'achia oopatap'edaa. Ichiaba parã awara bɨji ichi-it'ee, ichi Jaure pëik'ãri parã ome bapariimerã mãik'aapa oopimerã Cristopa oopi k'inia bɨk'a. Mãga ooji parã ichi k'ĩrapite p'ek'au k'achia wẽe p'anadamerã. \s1 Tachi Ak'õrepa ijãapataarã k'ap'ɨa awara bɨda ichi-it'ee \p \v 12 Eperãarãpa jarapata: “Ne-inaa jõma ooi mɨchia oo k'inia bɨk'a.” Mamĩda ma ne-inaa k'achia bɨ pɨrã, maarepida mɨ k'aripa-e pait'ee. Ne-inaa jõma ooi. Mamĩda mãga oo k'inia bɨ k'aurepa mɨa oo-e pɨrã Cristopa oopi bɨk'a, ma ne-inaa jua ek'ari bapariit'ee, Cristo jua ek'ari bai k'ãyaara. \v 13 Ichiaba jarapata: “Chik'o iru p'anɨ k'odait'ee mãik'aapa bi iru p'anɨ ma chik'o aɨde banamerã.” Mamĩda na ewari Tachi Ak'õrepa ma omee weda jõpiit'ee. Wãara Tachi Ak'õrepa bi ooji chik'o aɨde banamerã. Mamĩda tachi k'ap'ɨa oo-e paji pariatua p'ek'au oodamerã. Jĩp'a ooji ichi Jaure ma k'ap'ɨade bapariimerã mãik'aapa tachia oodamerã Cristopa oopi bɨk'a. \v 14 Maperãpɨ Tachi Ak'õrepa tachi k'ap'ɨa jõpi-e pait'ee. Ma k'ãyaara ichi ewari waibɨa ewate tachi k'ap'ɨa chok'ai p'irabaipiit'ee Jesucristo k'ap'ɨa p'irabaipidak'a. Mãgá ooi jõmaarã k'ãyaara waibɨara bapari perã. \p \v 15 ¿Parãpa k'awada-e p'anɨk'ã tachi ijãapataarã araa p'aneepata Cristo ome irude ijãadak'ãri? Tachi Ak'õrepa tachi k'ap'ɨa ooji ichi Jaure aɨde bapariimerã. Mapa tachi k'ap'ɨa araa p'anapidaik'araa bɨ prostitutaarã ome. \v 16 ¿K'awada-e p'anɨk'ã eperã araa paru pɨrã prostituta ome, mãgɨ́ wẽra ome eperã apai pɨk'a paru? Mãga k'awa p'anɨ Tachi Ak'õre Ũraa p'ãdade jara bairã: \q1 ‘Mãgá eperã omee weda eperã apai pɨk'a p'aneedait'ee.’ \rq (Gn 2.24)\rq* \m \v 17 Jõdee eperã Cristode ijãak'ãri, araa beepari iru ome mãik'aapa ma eperã jaure apai pɨk'a beepari Tachi Ak'õre Jaure ome. T'ãri a-ba p'anapata. \p \v 18 Maperãpɨ p'ek'au oonáatɨ awaraarã ome. Eperãpa awaraa p'ek'au k'achia ook'ãri, ichi k'ap'ɨa araa bapik'aa awaraa eperã k'ap'ɨa ome. Mamĩda awaraa ome p'ek'au ook'ãri, ichi k'ap'ɨa k'achiade baaipipari, ichi k'ap'ɨa araa bɨ Cristo ome bɨpari perã awaraa eperã jua ek'ari, Cristo jua ek'ari bɨi k'ãyaara. \v 19 ¿K'awada-e p'anɨk'ã Cristode ijãadak'ãriipa Ak'õre Jaure tachi k'ap'ɨade bapari, Tachi Ak'õre ichi te waibɨade baparik'a? Mapa Tachi Ak'õreta tachi k'ap'ɨa chipari. \v 20 Iruata tachi neto pɨk'a ataji ichi Warra apai iru bada pëik'ãri piumerã tachi pari. Mapa parã ichideerã perã, k'achia oo amáatɨ. Mãgá ooruta pɨrã, ak'ɨpidai wãara oo k'inia p'anɨ irua oopi bɨk'a. \c 7 \s1 Ũraa miak'ãidait'ee k'ĩsia p'anɨɨrã-it'ee \p \v 1 Ɨ̃rá mɨa p'anaut'ee parãpa k'art'a p'ãdap'edaade iidi pëidap'edaa. Naapɨara iidijida chisãgɨta pipɨara bɨ ijãapari-it'ee, miak'ãiit'ee maa-e pɨrã tuu bait'ee. Mɨ-it'ee piara bɨ tuu bait'ee. \v 2 Mamĩda ɨmɨk'ĩra tuu bak'ãri, wẽraarã ome pariatua p'ek'au oo nipai. Maperã ɨmɨk'ĩrapa ichi wẽra iru baipia bɨ; wẽrapa pida ichi ɨmɨk'ĩra iru baipia bɨ. \v 3 Ɨmɨk'ĩrapa ichi k'ap'ɨa wãak'aik'araa bɨ chi wẽramaa; wẽrapa pida ichiaba ichi k'ap'ɨa wãak'aik'araa bɨ chi ɨmɨk'ĩramaa. \v 4 Mãgá p'anapataadaipia bɨ wẽra k'ap'ɨa chi ɨmɨk'ĩra-it'ee perã mãik'aapa ɨmɨk'ĩra k'ap'ɨa chi wẽra-it'ee perã. \v 5 Jĩp'a Tachi Ak'õremaa ɨt'aa t'ɨ̃ k'iniapa pedeeteeruta pɨrã, ma ewate araa k'ãida-e pait'ee. Mãga p'anadak'ãri, ãra k'ap'ɨa wãak'adai. Mamĩda aɨ t'ẽepai waya k'ãidaipia bɨ, Satanapa k'achia oopiamaapa awaraa ome, p'oyaa chooda-e p'anadairã. \p \v 6 Mɨa mãga k'ĩsia bɨ. Pãchia jɨrɨdaipia bɨ Tachi Ak'õrepa oopi k'inia bɨ parãmaa. \v 7 Mɨ-it'ee pipɨara bak'aji jõmaweda mɨk'a p'anadamerã. Mamĩda k'awa bɨ Tachi Ak'õrepa k'aripai ijãapari chaa k'awaamerã miak'ãipia bɨ wa mãga-e. \p \v 8 Mɨa ũraait'ee ɨmɨk'ĩra tuu beerãmaa, wẽra tuu beerãmaa mãik'aapa p'ẽtrãa tuu beerãmaa mɨk'a p'anadamerã. \v 9 Mamĩda miak'ãi k'inia p'anɨ pɨrã, miak'ã́itɨ, p'ek'au oo k'inia p'anadai k'ãyaara. \p \v 10-11 Ichiaba Tachi Waibɨapa jarapi bɨk'a mɨa jara bɨ: wẽrapa ichi ɨmɨk'ĩra amaaik'araa bɨ. Auk'a ɨmɨk'ĩrapa ichi wẽra amaaik'araa bɨ. Mamĩda mãga ooruta pɨrã, miak'ãidaik'araa bɨ awaraarã ome. Ma k'ãyaara waya araa padaipia bɨ ãchi naaweda p'anadap'edaak'a. \p \v 12 Ɨ̃rá mɨa ũraait'ee ijãapataarã miak'ãi p'anadap'edaa ijãadak'aa beerã ome, Cristode ijãadai naaweda. Cristopa jaratee-e paji k'ãata oodaipia bɨ. Mamĩda mɨa nãga ũraait'ee. Eperã Cristode ijãaparipa wẽra ijãak'aa bɨ iru bɨ pɨrã, amaaik'araa bɨ, chi wẽra iru ome ba k'inia bɨ pɨrã. \v 13 Ichiaba wẽrapa ɨmɨk'ĩra ijãak'aa bɨ iru bɨ pɨrã, amaaik'araa bɨ, chi ɨmɨk'ĩrapa iru ome ba k'inia bɨ pɨrã. \v 14 Ijãapari araa bak'ãri ijãak'aa bɨ ome, eperã apai pɨk'a p'anɨ. Mãga bɨta, Tachi Ak'õrepa chi ijãak'aa bɨ pia ak'ɨpari ma ijãapari k'aurepa. Mãgá ichiaba Ak'õrepa ãchi warrarã pia ak'ɨpari ma ijãapari k'aurepa. \v 15 Mamĩda ma ijãak'aa bɨpa chi Cristode ijãapari amaa k'inia bɨ pɨrã, mãga oonaapáde adaik'araa bɨ, iru k'ĩra unuamaa iru bapiamaapa. Tachi Ak'õrepa k'inia bɨ ichideerã k'ãiwee p'anapataadamerã. \v 16 Jõdee ma ijãaparipa chi ijãak'aa bɨ pëi k'inia-e bɨ pɨrã, chooipia bɨ. Mãga ooru pɨrã, aɨ t'ẽepai iru k'aurepa mãgɨpa Cristode ijãai. Parã ijãapataarãpa k'awada-e p'anɨ chisãgɨ́ ijãadak'aa beerãpa ijãadai parãpa k'aripapata perã. Tachi Ak'õrepapai k'awa bɨ. \s1 Sãga p'anapataadaipia bɨ ijãada t'ẽepai \p \v 17 Ɨ̃rá mɨa nãga ũraait'ee. Parãpa jɨrɨdak'ãri Cristopa oopi k'inia bɨ parãmaa, p'anadaipia bɨ parã p'anadap'edaak'a Tachi Ak'õrepa ijãapik'ãri. Mɨa mãga jarateepari ijãapataarã jõmaarãmaa. \v 18 Tachi Ak'õrepa Cristode ijãapiru pɨrã ɨmɨk'ĩra tauchaa iru bɨ ichi k'ap'ɨade, ma eperãpa meraik'araa bɨ ma tauchaa iru bɨ. Jõdee ichi k'ap'ɨade tauchaa wẽe bɨ pɨrã ijãak'ãri, tauchaa bɨpiik'araa bɨ. \v 19 Mɨa mãga jara bɨ Tachi Ak'õre-it'ee p'ua-e bairã eperãpa tauchaa iru bɨ wa wẽe bɨ. Jĩp'a Ak'õrepa k'inia bɨ tachia oodamerã ichia jara bɨk'a. \v 20 Maperã awara baik'araa bɨ pɨchi naaweda bada k'ãyaara, Tachi Ak'õrepa ijãapik'ãri. \v 21 Esclavo paji pɨrã ijãa beek'ãri, k'ĩsianáaji pɨ eperã jua ek'ari bɨ perã. Jõdee chiparipa pɨ pëi k'inia bɨ pɨrã, k'ãiwee uchíaji. \v 22 Esclavopa Cristode ijãak'ãri, at'ãri chipari iru bɨ mĩda, esclavo-ee pɨk'a beepari, Cristopa iru uchia atada perã p'ek'au k'achia jua ek'ariipa. Jõdee esclavo-ee bɨpa Cristode ijãak'ãri, Cristo esclavok'a beepari, irua oopi bɨk'a oopari perã. \v 23 Cristopa parã neto pɨk'a ataji ichi waa kurusode bat'ak'ãri. Mãgá ichi piuji parãpa p'ek'au k'achia oopata wẽpapiit'ee mãik'aapa parã o k'achiadeepa k'aripa atait'ee atuanaadamerã. Maperãpɨ parã ichideerã. Maperã óotɨ irua oopi bɨk'a, oodai k'ãyaara eperãarãpa oopi k'inia p'anɨk'a. \v 24 Mapa ɨ̃pemaarã, mɨa et'ewa jaradak'a p'anadaipia bɨ pãchi ijãadai naaweda p'anadap'edaak'a. \s1 Tuu beerãpa iidi pëidap'edaa p'anauda \p \v 25 Ɨ̃rá mɨa p'anaut'ee tuu beerãpa iidi pëidap'edaa. Mɨa p'oyaa jara-e Cristopa jarapida, irua nãgɨ́ jaratee-e pada perã. Mamĩda Tachi Ak'õrepa mɨ chupɨria k'awaap'eda, Cristode ijãapiji mãik'aapa iru ũraa mɨmaa jarateepiji. Maperã parãpa na ũraa ũridaipia bɨ. \v 26 Ɨ̃rapema ijãapataarã miapi iru p'anadairã, mɨ-it'ee pipɨara bɨ tuu bait'ee. \v 27 Wẽra iru bɨ pɨrã, yiaraa iru baik'araa bɨ. Jõdee wẽe bɨ pɨrã, jɨrɨik'araa bɨ. \v 28 Mamĩda miak'ãiru pɨrã, p'ek'au k'achia oo-e bɨ Tachi Ak'õre k'ĩrapite. Ichiaba wẽra tuu bɨpa ɨmɨk'ĩra ataru pɨrã, p'ek'au k'achia oo-e bɨ. Mamĩda chi miak'ãirutaarã audú miadait'ee na p'ek'au eujãde p'anɨ misa. Mapa mɨa jara bɨ pipɨara bɨ tuu bait'ee. \p \v 29 Ɨ̃pemaarã, mɨa mãga jara bɨ k'ĩsia bairã taarã-e Cristo cheit'ee. Mãga nɨ p'anɨde miak'ãi p'anɨɨrã p'anadaipia bɨ tuu beerãk'a; chi Cristopa oopi bɨk'a oo p'anɨɨrãk'a. \v 30 Ma awara t'ãri p'ua p'anɨɨrã maa-e pɨrã o-ĩa p'anɨɨrãpa k'ĩsiadaipia bɨ Cristopa ãchimaa oopi k'inia bɨ, ãchi k'ĩsiade iru p'anɨ k'ãyaara. Ichiaba ne-inaa neto atapataarãpa k'irãpadaipia bɨ ãchia net'aa atada ateeda-e pait'ee Tachi Ak'õre eujãdee. \v 31 Ma awara ne-inaa netopataarãpa k'irãpadaipia bɨ ãchia p'arat'a jitadap'edaa ne-inaa neto pëidap'edaa pari ɨt'aa ateeda-e pait'ee. Ma p'arat'a mãik'aapa net'aa jɨrɨdai k'ãyaara, Cristopa oopi k'inia bɨ jɨrɨdaipia bɨ, na p'ek'au eujã mãik'aapa jõma aɨde nɨ̃bɨ Tachi Ak'õrepa jõpiit'ee perã. \p \v 32 Mɨa nãga ũraait'ee k'ĩsia jõnanaadamerã. Ɨmɨk'ĩra tuu bɨpa jɨrɨpari ooit'ee Cristopa oopi k'inia bɨk'a. \v 33 Mamĩda miak'ãi bɨ k'ĩsia nɨ̃bapari na p'ek'au eujãdepema net'aade mãik'aapa chi wẽra o-ĩa bapiit'ee. \v 34 Mãgɨ́ ɨmɨk'ĩrapa auk'a oo k'inia bairã Cristopa oopi k'inia bɨ mãik'aapa chi wẽrapa oopi k'inia bɨ, audú k'ĩsia nɨ̃bɨ chi tuu bɨ k'ãyaara. Ichiaba wẽra ɨmɨk'ĩra wẽe bɨpa k'awa k'inia bɨ Tachi Ak'õrepa k'ĩsia iru bɨ ooit'ee ichi ome. Mamĩda chi miak'ãi bɨpa k'awa k'inia bɨ chi ɨmɨk'ĩrapa oopi k'inia bɨ, mãga ooit'ee chi k'ima o-ĩa bamerã. \p \v 35 Mãga jaraji parã k'aripait'ee pia p'anapataadamerã mãik'aapa pãchi t'ãripa Cristopa oopi bɨk'a oodamerã. \p \v 36 Ɨmɨk'ĩra tuu bɨpa pedeeru pɨrã miak'ãiit'ee mãik'aapa k'ap'ɨapa choo-e bɨ pɨrã wẽra wẽe bait'ee maa-e pɨrã ma wẽra pedeeteeda t'ãri p'uapi k'inia-e bɨ pɨrã, miak'ãipia bɨ. Mãga ooru pɨrã, p'ek'au k'achia oo-e bɨ. \v 37 Mamĩda ichi t'ãride miak'ãi k'inia-e bɨ pɨrã mãgɨ́ wẽra ome mãik'aapa k'ap'ɨapa choo bɨ pɨrã, miak'ãik'araa bɨ. \v 38 Mãpai ma miak'ãi k'inia bɨpa pia k'ĩsia bɨ. Mamĩda ma miak'ãi k'inia-e bɨpa pipɨara k'ĩsia bɨ. \p \v 39 Tachi Ak'õre Ũraa p'ãdade jara bɨ wẽra miak'ãi bɨpa awaraa jɨrɨik'araa bɨ, ichi ɨmɨk'ĩra chok'ai bɨ misa. Jõdee ichi k'ima piuk'ãri, pia bɨ waya jɨrɨmerã, mamĩda Cristode ijãapari jɨrɨipia bɨ. \v 40 Mamĩda mɨa k'ĩsia bɨ ma p'ẽtrãa t'ãri o-ĩara bai miak'ãi-ee beeru pɨrã. Mãga k'ĩsia bɨ mɨa. Mɨmaa Tachi Ak'õre Jaurepa ichiaba k'ĩsiapipari. \c 8 \s1 Nechiara ata bɨdap'edaa ne-inaa juapa ooda k'ĩrapite \p \v 1 Ɨ̃rá mɨa p'anaut'ee parãpa iidi pëidap'edaa k'awaadait'ee k'odaipia bɨ wa k'odaik'araa bɨ nechiara ata bɨdap'edaa primisiak'a awaraa ak'õre waibɨa apata k'ĩrapite. Mamĩda mãgɨ́ p'anau naaweda, k'inia bɨ parãpa k'irãpadamerã audua p'anadaik'araa bɨ k'awa p'anadairã ne-inaa ooda aɨ k'ĩrapite ɨt'aa t'ɨ̃pata Tachi Ak'õre-e. Audua p'anadai k'ãyaara, tachia k'inia iru p'anadaipia bɨ mãgee net'aade at'ãri ijãa p'anɨɨrã, Tachi Ak'õre pia k'awada-e p'anadairã. Mãgá oo p'anɨ pɨrã, ãchi k'aripadai Tachi Ak'õre pipɨara k'awaadamerã. \v 2 Eperãpa k'ĩsia bɨ pɨrã ichiata ne-inaa k'awa bɨ, wãara mak'ɨara k'awa-e bɨ Tachi Ak'õrepa ichimaa k'awapi k'inia bɨ. \v 3 Mamĩda eperãpa Tachi Ak'õre k'inia iru bɨ pɨrã, Tachi Ak'õrepa k'awa bɨ ma eperã wãara irude ijãapari. \p \v 4 Mãgara ¿k'odaipia bɨk'ã wa k'odaik'araa bɨ nechiara ata bɨdap'edaa ne-inaa ak'õre waibɨa apata k'ĩrapite? Tachi ijãapataarãpa pia k'awa p'anɨ mãgee ne-inaa juapa ooda Tachi Ak'õre-e, aɨ k'ĩrapite eperãarã ɨt'aa t'ɨ̃ p'anɨ mĩda, ãchi ak'õre waibɨa jĩak'aapa. K'awa p'anɨ mãgee ne-inaa Tachi Ak'õre-e, iru apai perã. \v 5 Ijãadak'aa beerãpa ijãapata atanede maa-e pɨrã ak'õrejĩrude maa-e pɨrã awaraa ne-inaade, na p'ek'au eujãdepema wa pajãdepema, ãchi ak'õre waibɨarã jĩak'aapa. (Mãga pada paara, “ak'õre waibɨarã” chok'ara paraak'aji.) \v 6 Mamĩda tachi ijãapataarã-it'ee Tachi Ak'õreta Ak'õre Waibɨa. Ijãapata irua ne-inaa jõmaweda ooji, eperãarã paara. Ma jõmaweda oopiji ichi Warra Jesucristomaa, tachia irude ijãadamerã mãik'aapa irua oopi bɨk'a oodamerã. \s1 K'ĩrak'aupai ne-inaa k'achia oopidai ewaa ijãa p'anɨɨrãmaa \p \v 7 Tachia k'awa p'anɨ ne-inaa aɨ k'ĩrapite ɨt'aa t'ɨ̃pata Tachi Ak'õre-e. Mamĩda awaraarãpa waide pia k'awada-e p'anɨ. Ewaa ijãa p'anɨɨrãpa mãgee ne-inaa at'ãri iru p'anɨ ãchi naawedapema iru p'anapatap'edaa ak'õre waibɨak'a. Maperã ãchidepemapa k'oru pɨrã nechiara awaraarãpa bɨdap'edaa mãgee ne-inaa k'ĩrapite, mãgɨ́ k'ĩsia p'uadarii, ma nechiara k'orupa mãgɨ́ ak'õre waibɨa apata at'ãri waawee bai jĩak'aapa. Ma awara k'ĩsia p'ua bai waide k'awa-e bairã Cristode ijãa bɨde pia wa k'achia k'oit'ee mãgee nechiara. \v 8 Parã, chi k'awa beerãpa mãgee ne-inaa Tachi Ak'õre-e, k'awa p'anɨ Tachi Ak'õrepa ma nechiara k'o beerã pipɨara beerãk'a ak'ɨ-e pait'ee. Ichiaba ma nechiara k'oamaa beerã ek'ariara beerãk'a ak'ɨ-e pait'ee. Tachi Ak'õrepa tachi ijãapataarã jõmaweda auk'a ichideerãk'a ak'ɨpari. \v 9 Mamĩda, mãga k'awa p'anɨde, k'ĩrak'aupai k'ĩsia p'uapidai maa-e pɨrã ne-inaa k'achia oopidai chi mãga waide pia k'awada-e p'anɨɨrãmaa. \v 10 K'ĩsíatɨ nãgɨde. Chi mãga pia k'awa-e bɨpa parã unuru pɨrã mãgee ne-inaa bɨmãi nek'omaa p'anɨ, auk'a k'o k'iniadarii. Mãpai k'oru pɨrã, k'achiade baaii, k'ĩsia bairã ne-inaa k'achia oomaa bɨ. \v 11 Mãgá parãpa ak'ɨpi k'inia p'anadairã k'awa p'anɨ mãgee ne-inaa Tachi Ak'õre-e, chi waide mãga pia k'awa-e bɨ k'achiade baaipidai. K'ĩrak'aupai pãchi ɨ̃pemamaa ne-inaa k'achia oopidai, Cristo ichiaba piuda perã iru k'aripait'ee. \v 12 Mãgá pãchi ɨ̃pemaarãmaa ne-inaa k'achia oopidak'ãri, k'achia oomaa p'anɨ Cristo k'ĩrapite. \v 13 Maperã mɨ ɨ̃pema k'achiade baairu pɨrã ne-inaa k'oparii k'aurepa, mãgara mɨa waa nechiara k'o-e pait'ee. Ne-inaa k'achia oopi k'inia-e bɨ mɨchi ɨ̃pemaarãmaa mɨa nechiara k'o bɨ k'aurepa. \c 9 \s1 Pablo pedee ũripataarãpa iru k'aripadaipia bɨ \p \v 1 Ne-inaa jõmaweda ooi mɨchia oo k'inia bɨk'a. Mamĩda jĩp'a oo k'inia bɨ Cristopa oopi bɨk'a, irua mɨ ichi ũraa jarateede pëida perã. Awaraa Cristopa jɨrɨt'eradaarãk'a, mɨa ichiaba Tachi Waibɨa Jesús unuji mɨchi taupa. Parãpa pida Cristode ijãapata, mɨa parãmaa jarateenada perã irua ooda parã k'aripait'ee. \v 2 Ũk'uruurãpa ijãada-e p'anɨ mɨ Cristopa pëida. Mãɨrãpa ak'ɨ k'inia p'anɨ mɨa oopata mãik'aapa jarateepata mɨ ɨmɨateedait'ee. Mamĩda parã t'ãidepema mɨa jarateeda ijãadap'edaarãpa k'awa p'anɨ Cristopa mɨ pëiji, mɨ k'aurepa Cristo ome araa p'anapata perã. \v 3 Chi ijãada-e p'anɨɨrãpa k'awa k'inia p'anɨ pɨrã Cristopa mɨ pëida wa mãga-e, parã p'anapata ak'ɨdaipia bɨ. \p \v 4 Cristopa mɨ wãara pëida perã, irude ijãapataarãpa chik'o mãik'aapa pania mɨmaa teedaipia bɨ. ¿Wãara-ek'ã? \v 5 Awaraa Cristopa pëida eperãarã, Pedropa mãik'aapa Cristo ɨ̃pemaarãpa ãchi wẽraarã Cristode ijãa p'anɨ ateepata awara ãyaa wãdak'ãri. Mãga wãdak'ãri, ijãapataarãpa ãra k'aripapata. ¿Parãpa auk'a mɨ ome mãgá ook'ajida-ek'ã, wẽra iru bada paara? \v 6 ¿Pia bɨk'ã mɨ Bernabé ome mimiadamerã chik'o iru p'anadait'ee? ¿Pia-e bak'ajik'ã taipa jarateepata ũrirutaarãpa k'aripadamerã? \p \v 7 ¡K'ĩsíatɨ! Eperã soldao pak'ãri, chik'o mãik'aapa awaraa net'aa irumaa pari teepata. Ichiaba eperãpa ne-uuda chauk'ãri, ichia madepema pari k'opari. Ichiaba ne-animalaarã wariparipa k'opari ichia wari bɨdepema. Mãgapɨ p'anɨ tai jida ichiaba. \v 8 Mɨchi k'ĩsiadoopa mãga jara-e bɨ. Tachi Ak'õre Ũraa Moisemaa p'ãpidade ichiaba mãga jara bɨ: \q1 \v 9 ‘P'ak'a it'ai jɨ̃náatɨ trigo t'ɨamaa bak'ãri. Ita-aria k'opítɨ.’ \rq (Dt 25.4)\rq* \m Tachi Ak'õrepa mãga jarak'ãri, p'ak'a aupai ichi k'ĩsiade iru ba-e paji. \v 10 Jĩp'a tai, ichi mimia oopataarãta, ichi k'ĩsiade iru baji, k'inia bairã awaraa ijãapataarãpa tai k'aripadamerã ne-inaa wẽe p'anadak'ãri. Ne-uupataarãpa ne-uu chauda p'epataarã ome auk'a jita k'inia p'anɨ ãchi mimia pari. \v 11 Mãga pɨk'a taipa jarateedak'ãri Cristopa ooda parã k'aripait'ee, auk'a jita k'inia p'anɨ chik'o mãik'aapa pania parã juadepema. \v 12 Awaraarãmaa tee p'anɨ pɨrã, ¿ichiaba taimaa teedaipia bɨ-ek'ã? \p Mamĩda tachi juadoopa mimiapata, parãmaa ne-inaa iidida-e pait'ee. Mãga oopata parãpa k'ĩsianaadamerã taipa jarateepata ne-inaa falta p'anɨ atadait'ee. \v 13 Parãpa k'awa p'anɨ Tachi Ak'õre te waibɨadepema altarmãi mimiapataarãpa mãik'aapa ne-animalaarã paapataarãpa k'opata eperãarãpa aneepatadepema paapidait'ee Tachi Ak'õre-it'ee. \v 14 Mãga pɨk'a Cristopa jaraji ichi ũraa jarateepataarãpa ne-inaa jitadaipia bɨ awaraa ijãapataarã juadeepa. \p \v 15 Mamĩda mɨa parãmaa maarepida iidi-e paji mãik'aapa at'ãri iidi-e bɨ. Ma k'ãyaara piu baibeei jarrapa parãmaa k'ĩsiapii k'ãyaara mɨa Cristo mimia oo bɨ ne-inaa atait'ee. \p \v 16 Mamĩda mɨ pipɨara bɨ-e apemaarã pëida eperãarã k'ãyaara, ne-iidi-e bairã. Cristopata mɨ pëiji ichi ũraa jarateede. Maperãpɨ mɨa jarateepari. Waawee bak'aji, jaratee-e pada paara irua oopi bɨk'a, irua mɨ miapii jĩak'aapa. \v 17 Ma awara mɨchi k'inia jarateeda paara, ne-inaa ata k'inia bak'aji na mimia pari. Mamĩda mãga-e. Mɨa na mimia oopari Cristopa oopi bɨk'a. Mapa maarepida mɨmaa teeda-e p'anɨ mĩda, jĩp'a jarateeit'ee, ma-it'eeta Cristopa mɨ jɨrɨt'erada perã. \v 18 Mɨa maarepida parãmaa teepi-e pait'ee. Nãgapai mɨa k'inia bɨ. Mɨchi t'ãripa na mimia oo k'inia bɨ Cristopa oopi bɨk'a. \p \v 19 Mɨa jõmaweda ooi Cristopa oopi bɨk'a, eperãarã esclavo-e perã. Mamĩda mɨ eperãarã esclavok'a padaipari nãga perã. Ba k'inia bɨ mɨa jaratee bɨ ũri p'anɨɨrã p'anapatak'a, ma jaratee bɨ ũridak'ãri, Cristode ijãadamerã. \v 20 Judiorã t'ãide jaratee nipak'ãri, ãrapa oopatak'a oopari. Ichiaba Moisepa p'ãdade jara bɨk'a oopari. Cristode ijãadak'ãriipa mɨ mãgɨ́ ũraa p'ãda jua ek'ari bɨ-e mĩda, mãga oopari ãrapa irude ijãadamerã. \v 21 Jõdee judio-eerã t'ãide jaratee nipak'ãri, oopari ãrapa oopatak'a. Mamĩda Cristopa oopi k'inia bɨk'a oopari, ãrapa ichiaba Cristode ijãadamerã. \v 22 Ma awara Cristode pia ijãada-e p'anɨɨrã jarateek'ãri, jarateek'aa k'ĩsia k'awaa bɨpa jarateeparik'a. Ãrapa k'ĩsia p'anɨk'a mɨa k'ĩsiapari mãik'aapa jĩp'a jarateepari, ãrapa Tachi Ak'õre pipɨara k'awaadamerã mãik'aapa waapɨara Cristode ijãadamerã. Mɨchi wãrumaa mãga oo bɨ, k'inia bairã mɨa jaratee bɨ ũrirutaarãpa Cristode ijãadamerã. \v 23 Ma k'aurepa ijãa p'anɨ pɨrã, mɨ ome auk'a k'awaadai jõmaweda Tachi Ak'õrepa k'ĩsia iru bɨ ichideerã-it'ee. \p \v 24 Parãpa k'awa p'anɨ p'irapataarã p'iradak'ãri, jõmaweda isapai p'irapata, ata k'inia p'anadairã ne-inaa teepata chi naapɨara panarumaa. Mãga pɨk'a parã p'anadaipia bɨ, ne-inaa oomaa p'anɨde Cristopa oopi bɨk'a. Mãgá atadai Tachi Ak'õrepa k'ĩsia iru bɨ teeit'ee Cristode ijãapataarãmaa. \v 25 Eperã p'irait'ee pak'ãri, ichi k'ap'ɨa pia ak'ɨpari. Ewari chaa p'irapari ĩyapaa-e pait'ee apemaarã ome p'irak'ãri. P'irapataarã jõmaarãpa mãgá oopata, naapɨara pana k'inia p'anadairã atadait'ee poro jɨ̃ra k'irudee ooda; taarã chook'aa bɨta. Mãga pɨk'a tachia oo k'inia p'anɨ oo amaapata mãik'aapa Cristopa oopi bɨk'a oopata atadait'ee ɨt'aripema poro jɨ̃ra; Tachi Ak'õrepa k'ĩsia iru bɨ teeit'ee ichideerãmaa; mãgɨ́ ne-inaa jõk'aa bɨ. \v 26 Mapa mɨa ook'aa p'irapari pariatua p'iraparik'a maa-e pɨrã boxeo chõoparik'a nãu aupai sĩk'ãri. Jĩp'a t'ãripa mɨa oopari Cristopa oopi bɨk'a. \v 27 Mɨchi p'ek'au k'achia ooyaa bɨ k'ap'ɨapa ne-inaa oo k'inia bak'ãri, mãga oopik'aa nãga perã. Mɨchi k'iniapai ooru pɨrã, k'ĩra nejasia bait'ee ɨt'ari panak'ãri Tachi Ak'õre k'ĩrapite. Ma awara mãga ooru pɨrã, Cristopa ne-inaa k'ĩsia iru bɨ teeit'ee ichideerãmaa mɨmaa tee-e pait'ee, mɨa awaraarãmaa jaratee baji mĩda na p'ek'au eujãde bɨ misa. \c 10 \s1 Ũraa ɨt'aa t'ɨ̃naadamerã awaraa ak'õre waibɨa apatamaa \p \v 1 Ɨ̃rá ɨ̃pemaarã, k'irãpapiit'ee sãga chonaarãweda Tachi Ak'õrepa tachi judiorã chonaarã ak'ɨpachi. Jɨ̃araradeepa ãra jõmaweda ak'ɨ bapachi Egiptodeepa uchiadak'ãri. Ma awara ãra jõmaweda sĩapiji Mar Rojo esajĩak'a p'oodade. \v 2 Ma jɨ̃araradeepa Tachi Ak'õrepa o jara wãji ãramaa Moisés k'ap'ɨa pari mãik'aapa iru k'ap'ɨa pari ãra k'aripaji Mar Rojo sĩadamerã. Mãgá Tachi Ak'õrepa ãra jõmaweda Moisés jua ek'ari bɨji, tachi ijãapataarã Cristo jua ek'ari bɨparik'a ijãadap'eda, poro choopidak'ãri. \v 3 Ma awara Tachi Ak'õrepa \em maná\em* pëida ɨt'ariipa jõmaarãmaa k'opipachi \v 4 mãik'aapa topiji pania mãudeepa uchiapida. Cristo mãgɨ́ mã́uk'ata baji, ichideepa uchiapachi perã Tachi Ak'õre Jaure k'aripade ãra wãrutamaa. \v 5 Tachi Ak'õrepa ma jõma oopachi mĩda ãra k'aripait'ee, ooda-e p'anapachida irua oopi k'inia badak'a. Mapa Tachi Ak'õrepa perá jõmaweda piupiji, eujã pania wẽe bɨde wãyaarutade. \p \v 6 Tachia mãgɨ́ chonaarãpa oodap'edaade k'ĩsiadak'ãri, k'awaadaipia bɨ ãrapa oodap'edaa k'achia baji Tachi Ak'õre k'ĩrapite. Mapa k'ĩrak'aupai mãgá oodai ãrapa oodap'edaak'a. ¡Oonaadáma tachia ne-inaa k'achia k'ĩra t'ãdoo oo k'inia p'anɨk'a! \v 7 Ɨt'aa t'ɨ̃náatɨ ne-inaa juapa ooda k'ĩrapite, chonaarã ũk'uruurãpa oopatap'edaak'a. Tachi Ak'õre Ũraa p'ãdade jara bɨ: \q1 ‘Eperãarãpa fiesta oojida ne-inaa juapa ooda k'ĩrapite, aɨ k'ĩrapite ɨt'aa t'ɨ̃pata. Ma-it'ee nek'ojida, ne-inaa tojida, maap'eda pëirajida.’ \rq (Ex 32.6)\rq* \m \v 8 Ichiaba pariatua p'ek'au oonáatɨ, ma k'aurepa ewari abaade Tachi Ak'õrepa ãradepemaarã veintitrés mil k'iniipida perã. \v 9 Ichiaba Tachi Ak'õre k'ĩraupináatɨ ãradepemaarãpa oodap'edaak'a, jaradak'ãri Tachi Ak'õrepa ãra p'oyaa pia ak'ɨ-e paji. Maperã Tachi Ak'õrepa taamaarã pëiji k'aak'oodamerã. Mapa chok'ara piujida. \v 10 Ichiaba Tachi Ak'õre ãpɨte ik'achia pedeenáatɨ ãradepemaarãpa oodap'edaak'a. Mãga oodap'edaa perã Tachi Ak'õrepa ɨt'ariipa ichi ángel pëiji; mãgɨpa chok'ara peemerã. \p \v 11 Tachi chonaarã mãgá p'anadap'edaa perã, pia ak'ɨdaipia bɨ ãrapa oodap'edaa, Tachi Ak'õrepa mãgɨ́ oodap'edaa p'ãpida perã ichi ũraa p'ãdade, tachia k'awaadamerã mãik'aapa auk'a oonaadamerã, nɨ p'anɨ misa na p'ek'au eujã jõru. \v 12 Mãpai parã t'ãidepemapa k'ĩsia bɨ pɨrã ichiata oopari Cristopa oopi bɨk'a, k'ĩrak'aupai ne-inaa k'achia ooi. \v 13 Edaare tachi t'ãridepai k'ĩsia p'aneepata ne-inaa k'achia oodait'ee. Ma awara netuarapa k'ĩsiapipari ne-inaa k'achia oodamerã. Mãga p'asapari jõmaarã ome. Mamĩda mãga p'asak'ãri parã ome, ijãadaipia bɨ Tachi Ak'õrepa k'aripait'ee choodamerã, k'achia ooda-ee. \p \v 14 Maperã, ɨ̃pemaarã k'iniarã, parãpa k'ĩsiaruta pɨrã wãdait'ee awaraa ak'õre waibɨa apata k'ĩrapite ɨt'aa t'ɨ̃de, ¡mãgá oonáatɨ! \v 15 Parã k'ĩsia k'awaa p'anɨ. Mapa k'ĩsiadaipia bɨ mɨa jara bɨde k'awaadait'ee seewa maa-e pɨrã wãara. \v 16 ¡K'ĩsíatɨ! ¿K'ãata jara k'inia bɨma tachia oopata, vino todak'ãri mãik'aapa pan k'odak'ãri k'irãpadait'ee Jesucristo piuda tachi pari? Todai naaweda mãik'aapa k'odai naaweda, ɨt'aa t'ɨ̃pata Tachi Ak'õremaa jaradait'ee iru t'ãri pia bɨ Cristo tachi pari piupida perã. Ma vino todak'ãri, k'irãpa p'anɨ Cristo waa bat'ada k'aurepa, tachi araa p'anapata iru ome. Ichiaba ma pan k'odak'ãri, k'irãpa p'anɨ Cristo k'ap'ɨa piuda k'aurepa tachi araa p'anapata apemaarã Cristode ijãapataarã ome. \v 17 Tachi chok'ara p'anɨ mĩda, mãgɨ́ pan k'odak'ãri, eperã apai pɨk'a p'anapata Cristo piuda k'aurepa, iru ome tachi chaachaa araa p'anapata perã. \p \v 18 ¡K'ĩsíatɨ! Israel pidaarãpa ne-animalaarã ateedak'ãri paapidait'ee Tachi Ak'õre altarmãi, ak'ɨpipata irude ijãa p'anɨ. Ma awara mãgɨ́ ne-animalaarãdepema k'odak'ãri, ak'ɨpipata ãchi Tachi Ak'õredeerã. \v 19 Ma jaradapa mɨa jara k'inia-e bɨ ne-inaa aɨ k'ĩrapite ɨt'aa t'ɨ̃pata Tachi Ak'õrek'a bɨ. Ichiaba jara k'inia-e bɨ nechiara ata bɨdap'edaa ma k'ĩrapite pipɨara bɨ awaraa nechiara k'ãyaara. \v 20 Ma k'ãyaara jara k'inia bɨ Tachi Ak'õrede ijãadak'aa beerãpa nechiara k'odai naaweda, bɨruta pɨrã ne-inaa juapa ooda k'ĩrapite, ak'ɨpipata mãgɨde ijãa p'anɨ, tachia Cristode ijãapatak'a. Mamĩda mãga oodak'ãri, wãara ooda-e ãchi ak'õre waibɨa apata-it'ee. Jĩp'a oopata netuaraarã-it'ee, mãgee ne-inaa juapa ooda k'ĩrapite ɨt'aa t'ɨ̃pata netuarade perã. Maperã parã wãnáatɨ mãgɨ́ ne-inaa aɨ k'ĩrapite ɨt'aa t'ɨ̃patamaa k'odait'ee nechiara ata bɨdap'edaa ma ne-inaa k'ĩrapite. Mãga ooruta pɨrã, ak'ɨpi p'anɨ araa p'ana k'inia p'anɨ netuaraarã ome. ¡Mɨa mãga k'inia-e bɨ! \v 21 ¿Parã araa p'anadaipia bɨk'ã netuara ome? ¡Mãgá oodaik'araa bɨ, Cristo waa bat'ada k'aurepa iru ome araa p'anapata perã! ¿Netuara eere p'anɨɨrã ome k'odaipia bɨk'ã nechiara netuaramaa teeda? Mãga oodaik'araa bɨ, Cristode ijãapataarã ome araa p'anapata perã iru piuda k'aurepa. \p \v 22 ¡Tachi Ak'õre k'ĩraupináatɨ omee weda oo k'inia p'anɨpa! ¿K'ĩsia p'anɨk'ã Tachi Ak'õre p'oyaadai, irua parã miapinaamerã? \s1 Apemaarã ijãapataarã ijãa amaapidaik'araa bɨ \p \v 23 “Mɨchia oo k'iniata ooit'eeda” apata. Mamĩda ma ne-inaa k'achia bɨ pɨrã, tachia apida k'aripada-e pait'ee. Tachia ne-inaa oodaipia bɨ jõmaarãpa Tachi Ak'õre Ũraa pipɨara k'awaadamerã mãik'aapa oodamerã Cristopa oopi bɨk'a. \v 24 Apidaapa ne-inaa oodaik'araa bɨ ichi-it'ee aupai. Ichiaba ooipia bɨ awaraarã k'aripait'ee. \p \v 25 Nechiara netodak'ãri chi netopatamãi, iidináatɨ mãgɨ́ nechiara ata bɨjida ne-inaa k'ĩrapite wa mãga-e. K'awaa ataruta pɨrã ma nechiara ata bɨdap'edaa ne-inaa k'ĩrapite, k'ĩsia p'uadariit'ee. \v 26 Mãga iididaik'araa bɨ Tachi Ak'õre Ũraa p'ãdade jara bairã: \q1 ‘Na p'ek'au eujã mãik'aapa jõmaweda aɨde nɨ̃bɨ Tachi Ak'õre-it'ee, ichiata ooda perã.’ \rq (Sal 24.1)\rq* \p \v 27 Tachi Ak'õre Ũraade mãga jara bairã, Cristode ijãak'aa bɨpa parãdepema aba atee k'inia bɨ pɨrã ichi temaa nek'ode, mãik'aapa pɨ wã k'inia bɨ pɨrã, wã́ji mãik'aapa k'óji ãrapa teeruta. K'ĩsianáaji mãik'aapa iidináaji ma nechiara ata bɨjida ne-inaa k'ĩrapite wa mãga-e. \v 28 Mamĩda mama bɨde awaraapa pɨmaa jarai: “Nãgɨ́ nechiara ata bɨjida ne-inaa juapa ooda k'ĩrapite, aɨ k'ĩrapite ɨt'aa t'ɨ̃pata”. Mãga jararu pɨrã, pɨa ma nechiara k'oik'araa bɨ, mãgɨ́ eperã k'ĩsia p'uapiamaapa. \v 29 Mɨa mãga jara-e bɨ pɨ k'ĩsia p'ua bai jĩak'aapa; jĩp'a chi apemamaa k'ĩsiapiamaapa parãpa k'achia oodai mãgɨ́ nechiara k'oruta pɨrã. \p Mamĩda pɨa iidii: “¿K'ãare-it'ee mɨa ooipia bɨma awaraarãpa oopi k'inia p'anɨk'a, ãchi k'ĩsia p'ua p'anadairã? \v 30 ¿Pia-e bɨk'ã, Tachi Ak'õremaa gracias jarap'eda k'oit'ee ne-inaa k'ĩra t'ãdoo? Pia bɨ pɨrã, ¿mɨa, sãap'eda ooima awaraapa oopi k'inia bɨk'a?” Mɨa jarait'ee sãap'eda mãga oodaipia bɨ. \v 31 Tachia ne-inaa k'odak'ãri maa-e pɨrã todak'ãri maa-e pɨrã ne-inaa awaraa oodak'ãri, jõmaweda oodaipia bɨ Tachi Ak'õre-it'ee, jõmaarãpa iru waaweedamerã. \v 32 Mapa parãpa piata oodaipia bɨ judiorã k'ĩrapite mãik'aapa judio-eerã k'ĩrapite mãik'aapa awaraa ijãapataarã k'ĩrapite, ne-inaa k'achia oo k'inia p'ananaadamerã parã k'aurepa. \v 33 Mɨa jɨrɨpari mãga ooit'ee. Ne-inaa oo-e mɨchi-it'ee aupai. Jõma oopari awaraarã k'aripait'ee, ãrapa Cristode ijãadamerã. Mãgá irua ãra o k'achiadeepa k'aripa atai. \c 11 \p \v 1 Óotɨ mɨa ooparik'a, mɨa oopari perã Cristopa jarateedak'a na p'ek'au eujãde nipak'ãri. \s1 Sãga oodaipia bɨ ijãapataarã ɨt'aa t'ɨ̃dait'ee pak'ãri \p \v 2 Ɨ̃rá mɨa jara k'inia bɨ parãpa pia oo p'anɨ, k'irãpa p'anadairã mɨ sãga bapari parã ome bak'ãri. Mɨ o-ĩa bɨ parã ome, at'ãri oopata perã mɨa jarateedak'a. \v 3 Mamĩda k'inia bɨ parãpa pipɨara k'awaadamerã Tachi Ak'õre jõmaarã k'ãyaara waibɨara bɨ. Cristo iru jua ek'ari bɨ mãik'aapa ɨmɨk'ĩraarã Cristo jua ek'ari p'anɨ mãik'aapa wẽraarã ãchi ɨmɨk'ĩraarã jua ek'ari p'anɨ. \v 4 Maperã parã ijãapataarã chip'edaidak'ãri, ɨmɨk'ĩrapa ichi poro wãk'aik'araa bɨ ɨt'aa t'ɨ̃maa bak'ãri maa-e pɨrã Tachi Ak'õrepa jarapiru jaramaa bak'ãri. Ichi poro wãk'aru pɨrã, ak'ɨpiit'ee ichia waawee-e ichi poro waibɨa Cristo. \v 5 Jõdee wẽrapa ne-inaa ichi porode jɨ̃ipia bɨ, ɨt'aa t'ɨ̃k'ãri maa-e pɨrã Tachi Ak'õrepa jarapiru jarak'ãri. Ichia wãk'apari jɨ̃-e bɨ pɨrã, ak'ɨpii ichi ɨmɨk'ĩra waawee-e bɨ. Ma awara awaraarãpa mãgɨ́ wẽra ak'ɨdak'aa pait'ee wẽra piak'a, wẽra poro wẽpida pia ak'ɨdak'aa perã. \v 6 Mãgɨ́ ijãapari wẽrapa ichi porode ne-inaa wãk'apari jɨ̃ k'inia-e bɨ pɨrã, ¿pipɨara bak'aji-ek'ã ichi puda jida t'ɨɨpit'aamerã maa-e pɨrã wẽpit'aamerã, wẽra k'achia beerã ome oopatak'a? Mamĩda k'ĩra nejasia bɨ pɨrã mãgá bait'ee jõmaarã k'ĩrapite, mãgara puda t'ɨɨpiik'araa bɨ. Ma k'ãyaara ne-inaa wãk'apari ichi porode jɨ̃ipia bɨ. \p \v 7 Pia jarait'eera, ɨmɨk'ĩrapa ichi poro wãk'aik'araa bɨ ichi Tachi Ak'õre k'ĩrak'a bairã mãik'aapa ichi Tachi Ak'õrepa bɨda perã na p'ek'au eujãde nɨ̃bɨ poro waibɨa bamerã. Jõdee wẽrapa ichi poro wãk'aipia bɨ ak'ɨpiit'ee ɨmɨk'ĩra ichi poro waibɨa. \v 8 Mɨa mãga jara bɨ Tachi Ak'õrepa eperã ook'ãri, ɨmɨk'ĩra naapɨara ooda perã, maap'eda wẽra ooji mãgɨ́ ɨmɨk'ĩra orrodeepa. \v 9 Tachi Ak'õrepa mãgɨ́ ɨmɨk'ĩra oo-e paji wẽra k'aripamerã; jĩp'a wẽrata ooji ɨmɨk'ĩra k'aripamerã. \v 10 Maperã wẽra Cristode ijãapari pɨrã, ichi poro wãk'aipia bɨ. Mãga ook'ãri, ak'ɨpipari Tachi Ak'õre k'ĩrapite mãik'aapa iru angeleerã k'ĩrapite, ichi bapari ɨmɨk'ĩra jua ek'ari mãik'aapa Cristo jua ek'ari. \p \v 11 Mamĩda Cristode ijãadak'ãri, wẽra ɨmɨk'ĩra ome auk'a p'anɨ Tachi Ak'õre k'ĩrapite. Mapa chik'aripa p'anapataadaipia bɨ. \v 12 Tachia k'awa p'anɨ mãgá auk'a p'anɨ omee weda uchiadap'edaa perã Tachi Ak'õre juadeepa. Chi naapema wẽra uchiaji chi naapema ɨmɨk'ĩradeepa. Mamãik'aapata ɨmɨk'ĩraarã uchiapata wẽraarãdeepa t'odak'ãri. \p \v 13 Mãpai, parã́pata ak'ɨdaipia bɨ k'awaadait'ee pia bɨ wa pia-e bɨ ijãapari wẽra ne-inaa wãk'apari wẽe porode ɨt'aa t'ɨ̃merã Tachi Ak'õremaa. \v 14 Ma awara pãchia oopatade k'ĩsiadak'ãri, k'awa p'anɨ pia-e bɨ ɨmɨk'ĩra puda waree bamerã. \v 15 Jõdee wẽra puda waree bak'ãri, k'ĩra wãree unupata. Mamĩda Tachi Ak'õrepa mãgá waripi-e paji k'ĩra wãree aupai ak'ɨdamerã; jĩp'a ak'ɨpiit'ee wẽra ichi ɨmɨk'ĩra jua ek'ari bɨ. \v 16 Apidaapa mɨa jara aupada ijãa k'iniada-e p'anɨ pɨrã, ijãanáatɨ. Mamĩda k'awaadaipia bɨ taipa jõmaarãmaa mãga jarateepata. Ma awara ijãapataarã apemaarãpa oopata ma jarateepatak'a. \s1 Sãga oodaipia bɨ Jesucristo piuda k'irãpadait'ee \p \v 17 Ɨ̃rá ũraait'ee sãga oodaipia bɨ parã ijãapataarã cheepurudak'ãri Cristo piuda k'irãpadait'ee. Aɨ naawedapemak'a p'oyaa jara-e pãchia pia oomaa p'anɨ, mãgá ooda-e p'anadairã. Cristopa oopi k'inia bɨk'a oodai k'ãyaara, ne-inaa k'achia oomaa p'anɨ. \v 18 Mãga jara bɨ mɨmaa nepɨrɨdap'edaa perã parãdepema ũk'uru cheepurudak'ãri, ne-inaa jedek'odak'aa auk'a k'ĩsiada-e p'anadairã. Mapa awara-awaraa nek'opata. K'ĩsia bɨ wãara ũk'uru mɨmaa nepɨrɨdap'edaa. \v 19 Mamĩda mãgá parãdepema ũk'uruurãpa pãchia oo k'iniata ooda-e pada paara, k'awa-e pak'aji chisãgɨɨrãpa wãara oopata Cristopa oopi bɨk'a, iru k'inia iru p'anapata perã. \v 20 Mãgá pariatua k'o p'anɨk'a k'odaik'araa bɨ. ¡Mãgá Cristo piuda k'irãpadak'aa! \v 21 Mɨmaa nepɨrɨjida parãdepemaarã ũk'uru cheepurudak'ãri ne-inaa jedek'odait'ee, apemaarã ijãapataarã nɨda-ee. Maperãpɨ ijãapataarã ũk'uru jarra oopata. Jõdee awaraarãpa k'opata bi jãwaadarutamaa mãik'aapa vino topata piu p'aneerutamaa. \v 22 Chi mãga oopataarãmaa iidi k'inia bɨ: ¿Pãchi te wẽe p'anɨk'ã nek'odait'ee mãik'aapa todait'ee? ¿Waaweeda-e p'anɨk'ã pãchi ĩgreste, chi araa che p'anɨɨrã jida ichiaba? ¿Chupɨria chedeerã k'ĩra nejasiapi k'inia p'anɨk'ã? ¿K'ãata parãmaa jaraima? ¿Pia oo p'anɨk'ã? ¡Mãga-epɨ! \s1 Jesupa ooda k'irãpapiit'ee ichide ijãapataarãmaa \r (Mt 26.26-29; Mr 14.22-25; Lc 22.14-20) \p \v 23 Jesucristopa mɨmaa jarateeda, mɨa jõdee parãmaa jarateeji. Aɨ ewate p'ãrik'ua Jesús traicionaadai naaweda, nek'omaa p'anɨde ichia pan ataji \v 24 mãik'aapa ɨt'aa t'ɨ̃ji gracias jarait'ee Tachi Ak'õremaa. Ma pan k'õrat'aaji jedeit'ee mãik'aapa mãgaji: \p —Nãgɨ́ pan mɨ k'ap'ɨa, mɨ peepiit'ee perã parã k'aripait'ee. Nãgá pan k'odak'ãri, k'opatáatɨ k'irãpadait'ee mɨ piuda parã pari. \p \v 25 Mãgá ichiaba, nek'o aupadap'eda, Jesupa vino copa jitaji mãik'aapa mãgaji: \p —Nãgɨ́ vino mɨ waa, mɨchi waa bat'ait'ee perã mɨ piuk'ãri eperãarã pari. Tachi Ak'õrepa nãgɨ́ ũraa chiwidi jara bɨ. Mɨchi waa bat'ada k'aurepa irua wẽpapiit'ee parãpa p'ek'au k'achia oopata mãik'aapa mɨchideerã papiit'ee. Nãgá vino todak'ãri, topatáatɨ k'irãpadait'ee mɨa ooit'ee bɨ eperãarã pari. \p \v 26 Mãga jarada perã Jesucristopa, tachia ma pan k'odak'ãri mãik'aapa ma vino todak'ãri, k'irãpapata Cristo piuda tachi pari. Mãgá oo p'anadait'ee, iru waya cheru misa. \s1 K'ĩrak'aupai pan vino ome pariatua k'odai \p \v 27 Mãga jõmaarãmaa ak'ɨpipata perã, eperãpa ma pan pariatua k'oru pɨrã maa-e pɨrã ma vino pariatua toru pɨrã, k'achia oomaa bɨ, ichi-it'ee p'ua-e bairã Cristo piuda jõmaarã pari. \v 28 Maperãpɨ Cristode ijãapari chaa ma pan k'oi naaweda mãik'aapa ma vino toi naaweda, ichi t'ãridepai k'ĩsiaipia bɨ k'awaait'ee wãara k'oru mãik'aapa toru k'irãpait'ee Cristo piuda ichi pari wa mãga-e. \v 29 Mãgá ooipia bɨ Tachi Ak'õrepa miapiit'ee perã ma pan pariatua k'opataarã mãik'aapa ma vino pariatua topataarã, chik'o jĩp'aa k'opatak'a. \v 30 Parãdepema chok'ara mãgá pariatua k'opata perã, k'ayaa p'anɨ mãik'aapa ũk'uru jai-idaa p'anɨ. \v 31 Mamĩda mãgɨ́ k'odai naaweda mãik'aapa todai naaweda, k'ĩsiaruta pɨrã oo amaadait'ee tachia p'ek'au k'achia oopata, Tachi Ak'õrepa tachi miapi-e pait'ee. \v 32 Mãga oodak'ãri, pariatua k'oda-e pait'ee. Tachi Ak'õrepa miapipari ma pan pariatua k'opataarã mãik'aapa ma vino pariatua topataarã, ãchia k'awaadamerã irua oopi k'inia bɨ. Mãga k'awaadak'ãri mãik'aapa oodak'ãri, irua ãchi k'aripait'ee atuanaadamerã ijãadak'aa beerãk'a, eperãarã jõmaweda panadak'ãri iru k'ĩrapite. \p \v 33 Mapa ɨ̃pemaarã, cheepurudak'ãri pan k'odait'ee mãik'aapa vino todait'ee Cristo piuda k'irãpadait'ee, nɨpatáatɨ jõmaweda cherutamaa, chik'inia ne-inaa jedek'odait'ee. \v 34 Apida jarrapisia bɨ pɨrã, chei naaweda, ichi temãi nek'oipia bɨ. Parãpa mãga ooruta pɨrã, Tachi Ak'õrepa miapi-e pait'ee pariatua k'o p'anɨ k'aurepa. \p Mɨ parãmaa wãk'ãri, waapɨara jarateeit'ee. \c 12 \s1 Tachi Ak'õre Jaurepa ne-inaa oopipari Cristode ijãapataarãmaa \p \v 1 Ɨ̃rá ɨ̃pemaarã, p'anaut'ee parãpa iidi pëidap'edaa. Iidijida k'ãata oopipari Tachi Ak'õre Jaurepa Cristode ijãapataarãmaa. Nãgɨ́ jarateeit'ee pia k'awaadamerã. \p \v 2 K'irãpa p'anɨ parã p'anapatap'edaa Cristode ijãadai naaweda. Tachi Ak'õre k'ĩrapite k'achia oopachida ɨt'aa t'ɨ̃patap'edaa perã ne-inaamaa, Tachi Ak'õre awara. Mãga oopachida mãgee ne-inaa pedeedak'aa beemaa, chok'ai-e p'anɨ mĩda. \v 3 Mãga oopachida pia k'awadak'aa pada perã sãga Cristode ijãadait'ee mãik'aapa sãga oodait'ee irua parãmaa oopi k'inia bɨk'a. K'awapatáatɨ Tachi Ak'õre Jaurepa eperãarãmaa nãga jarapik'aa: “Jesús Tachi Ak'õre Warra-e”. Jĩp'a jarapipari: “Jesús Tachi Poro Waibɨa.” \p \v 4 Parãpa k'awaadaipia bɨ Tachi Ak'õre Jaurepa Cristode ijãapataarãmaa ne-inaa k'ĩra t'ãdoo oopipari chik'aripa p'anapataadamerã. Mãga oopari ne-inaa pia oo k'inia bairã ijãapataarã-it'ee. \v 5 Ichia ma ne-inaa jõma oopipari Cristo, Tachi Poro Waibɨapa oopi k'inia bɨk'a. \v 6 Ijãapari chaa ma ne-inaa awara ooi ichi k'õp'ãyo k'ãyaara. Mamĩda Tachi Ak'õrépata ma ne-inaa ichita ãramaa oopipari. \v 7 Mãgá Tachi Ak'õre Jaurepa ma ne-inaa awara-awaraa oopipari Cristode ijãapataarãmaa, ãchi chik'aripa p'anapataadamerã. \v 8 Abaamaa k'ĩsia k'awaapipari jarateemerã ne-inaa Tachi Ak'õrepa k'awapi k'inia bɨ. Awaraarãmaa pipɨara k'awapipari Tachi Ak'õrepa wãarata jara pëida, mãga jarateemerã. \v 9 Ichiaba Tachi Ak'õre Jaurepa waapɨara ijãapipari Cristode ijãa bɨmaa, k'awaamerã wãara uchiait'ee Tachi Ak'õrepa jara bɨk'a, waide unu-e bɨ mĩda. Ichiaba awaraarãmaa k'ayaa beerã jɨpapipari. \v 10 Ma awara awaraarãmaa ne-inaa oopipari eperãarãpa p'oyaa oodak'aa ãchi juadoopa. Awaraarãmaa jarapipari Tachi Ak'õrepa jarapi bɨk'a. Awaraarãmaa k'awapipari eperãpa wãara jaratee bɨ Cristopa oopi bɨk'a wa netuarapa oopi bɨk'a. Awaraarãmaa pedeepipari irua k'awa-e bɨ pedeede, jarateemerã Tachi Ak'õre Ũraa mãgá pedee bɨpa. Awaraarãmaa k'awapipari k'ãata jara bɨ ma eperãpa, pedee irua k'awa-e bɨta pedeek'ãri, jõmaarãpa k'awaadamerã irua jara k'inia bɨ. \v 11 Mãgá oopari Tachi Ak'õre Jaurepa. Irua aupaita k'awapipari Cristopa oopi k'inia bɨ ichide ijãapataarãmaa. \s1 Cristode ijãadak'ãri, tachi k'ap'ɨa apai pɨk'a p'anɨ \p \v 12 Ɨ̃rá jarait'ee sãap'eda Tachi Ak'õre Jaurepa mãgá ne-inaa awara-awaraa oopipari Cristode ijãapataarãmaa. Tachi k'ap'ɨa apai bɨ mĩda, aɨde nãgee paraa: bɨɨrɨ, poro, jua, t'ãri; jãga bee chok'ara. Mãga pɨk'a Cristo apai bɨ mĩda, irude ijãapataarã araa p'anapata iru ome. K'ap'ɨa apai pɨk'a p'anɨ, chok'ara p'anɨ mĩda. \v 13 Tachi ijãapataarã mãga p'anɨ ijãapari chaa Cristode ijãa beek'ãri, Tachi Ak'õre Jaurepa iru araa bapipari perã apemaarã ijãapataarã ome. Auk'a oopari judiorã ome, judio-eerã ome, esclavoorã ome, esclavo-eerã ome. Mãga oopari, chok'ara p'anɨ mĩda, apai pɨk'a p'anadamerã Cristo ome. Mapa tachia poro choopipata ak'ɨpidait'ee araa p'anɨ Cristo ome Tachi Ak'õre Jaure k'aurepa. \p \v 14 Tachi eperã k'ap'ɨade bɨ poro, jua, bɨɨrɨ mãik'aapa t'ãri. Jãgee jõmaarãpa k'aripapata tachia ne-inaa oodamerã. Mãga pɨk'a tachi ijãapataarã chok'ara p'anɨ mĩda, chik'aripa p'anapata Cristo-it'ee ne-inaa oodait'ee. \v 15 K'ĩsiadáma nãgɨde. Tachi bɨɨrɨ pedeeda paara, jarak'aji: “Juapa mɨ k'ãyaara ne-inaa chok'araara oopari perã, mɨ mak'ɨara servi-e bɨ na k'ap'ɨade.” Mãga jarak'aji mĩda, at'ãri tachi k'ap'ɨade bɨ. \v 16 Maa-e pɨrã tachi k'ɨɨrɨ pedeeda paara, jarak'aji: “Tau mɨ k'ãyaara pipɨara bairã, mɨ mak'ɨara servi-e bɨ na k'ap'ɨade.” Mãga jarak'aji mĩda, at'ãri tachi k'ap'ɨade bɨ. \v 17 Tachi k'ap'ɨa jõma tau pada paara, k'ɨɨrɨ wẽ-e pak'aji ũridait'ee mãik'aapa jõma k'ɨɨrɨ pada paara, k'ɨ̃ wẽ-e pak'aji ɨ̃dait'ee. \v 18 Mamĩda mãga-e. Tachi Ak'õrepa tachi k'ap'ɨade nɨ̃bɨ jõmaweda bɨji mãgɨ́ bɨmãi, ichia k'ĩsia iru badak'a. \v 19 Tachi k'ap'ɨa jõmaweda bɨɨrɨ maa-e pɨrã jua maa-e pɨrã tau pada paara, k'ap'ɨa wẽe p'anak'ajida. \v 20 Mamĩda mãga-e. Ne-inaa k'ĩra t'ãdoo paraa mĩda, ichita k'ap'ɨa apai bɨ. \p \v 21 Tachi k'ap'ɨa mãga bɨ perã, tachi tau pedee k'awaa bada paara, p'oyaa jara-e pak'aji juamaa: “Mɨa pɨ k'inia-e”. Poropa pida p'oyaa jara-e pak'aji bɨɨrɨmaa: “Mɨa pɨ k'inia-e.” \v 22 Ma k'ãyaara ne-inaa jõma tachi k'ap'ɨade, mak'ɨara p'oyaa ooda-e pɨk'a k'edee paara, auk'a k'aripapata tachi k'ap'ɨa chok'ai bamerã mãik'aapa k'ap'ɨa pia bamerã. \v 23 Ma awara tachi k'ap'ɨade nɨ̃bɨ ũk'uru pia chi-oopata tachi piara unudamerã. Mamĩda ũk'uru awaraarãmaa unupi k'iniadak'aa. Mapa wãk'apata p'arupa. \v 24 Jõdee chi unupi k'inia bɨta taawa iru p'anapata. Mãga oopata Tachi Ak'õrépata tachi k'ap'ɨa mãga ooda perã, pipɨara ɨadamerã aɨde nɨ̃bɨ mak'ɨara p'oyaa oo-e pɨk'a k'edee mãik'aapa pia-e pɨk'a k'edee. \v 25 Mãga ooji tachi k'ap'ɨade nɨ̃bɨ jõma chik'aripa p'anadamerã. \v 26 Tachi k'ap'ɨade bɨ apida p'ua nɨ̃beeru pɨrã, k'ap'ɨa jõmaweda miapari ma k'aurepa. Jõdee tachi k'ap'ɨade nɨ̃bɨ apida pi-ia unuruta pɨrã, k'ap'ɨa jõmaweda o-ĩadaipari. \p \v 27 Ma jõma jara aupadade k'ĩsiadak'ãri, k'awa p'anɨ tachi ijãapataarã Cristo k'ap'ɨak'a p'anɨ, iru ome araa p'anapata perã. \v 28 Tachi Ak'õrepa tachi k'ap'ɨade nɨ̃bɨ chaa mimia awara-awaraa bɨji tachi k'aripamerã mãik'aapa k'ap'ɨa pia p'anadamerã. Mãga pɨk'a ichi Jaurepa Cristode ijãapataarãmaa mimia awara-awaraa bɨpari, ma mimia oo p'anɨde chik'aripa p'anapataadamerã. Naapɨara bɨpari Jesucristopa jɨrɨt'eradaarã pëiit'ee ichi ũraa jarateede; aɨ eere bɨpari Tachi Ak'õrepa jarapi bɨk'a jarapataarã; mãgɨ́ t'ẽe bɨpari Tachi Ak'õre Ũraa jarateepataarã; maap'eda ne-inaa oopataarã eperãarãpa p'oyaa oodak'aa ãchi juadoopa; k'ayaa beerã jɨpapataarã; ijãapataarã k'aripapataarã; ijãapataarã ak'ɨpataarã; pedeepataarã ãchia k'awada-e p'anɨ pedeede. \v 29 Tachi Ak'õrepa ijãapataarã jõmaweda jɨrɨt'era-e Cristopa pëimerã ichi ũraa jarateede. Ichiaba jõmaarãmaa ichia jarapi bɨk'a jarapi-e; jõmaarãpa iru ũraa jarateeda-e; jõmaarãpa ne-inaa ooda-e eperãarãpa p'oyaa oodak'aa ãchi juadoopa; \v 30 jõmaarãpa k'ayaa beerã jɨpada-e; jõmaarãpa pedeeda-e ãchia k'awada-e p'anɨ pedeede; jõmaarãpa k'awada-e chi pedeerupa jara k'inia bɨ ma k'awada-e p'anɨ pedeede. \v 31 Maperã parãpa iididaipia bɨ Tachi Ak'õre Jaurepa parãmaa madepema pipɨara bɨta bɨmerã. Mãgá pipɨara p'anapataadait'ee. \p Mãgá oo p'anɨ mĩda, mɨa ak'ɨpiit'ee sãga wãara pipɨara p'anapataadai. \c 13 \s1 Chik'inia p'anapataadaipia bɨ \p \v 1 Pipɨara p'ana k'inia p'anɨ pɨrã, chik'inia p'anapataadaipia bɨ. Tachia eperãarã pedee k'ĩra t'ãdoo pedee p'anɨ mĩda mãik'aapa angeleerã pedee paara pedeeruta pɨjida, pari mãga oopata t'ãripa awaraarã k'inia iru p'anada-e p'anɨ pɨrã. Mãga p'anaruta pɨrã, tachi ma pedeede pedeedak'ãri, awaraarãpa ũridai campana pariatua chaaparik'a. \v 2 Ichiaba Tachi Ak'õrepa jarapi bɨk'a jara p'anɨ mĩda mãik'aapa k'awa p'anɨ mĩda ne-inaa k'ĩra t'ãdoo, Tachi Ak'õrepa waide jara-e bɨ paara eperãarãmaa, páripɨ p'anapata awaraarã k'inia iru p'anada-e p'anɨ pɨrã. Ma awara audú ijãaruta pɨjida ee ãyaa bɨrutamaa tachia jararutapa; awaraarã t'ãripa k'inia iru p'anada-e p'anɨ pɨrã, ichi k'inia mãga oo p'anɨ. \v 3 Ma awara tachia net'aa iru p'anɨ jõmaweda tee p'anɨ mĩda chupɨria chedeerãmaa mãik'aapa tachi k'ap'ɨa paara paapeepiruta pɨjida Cristode ijãa p'anɨ k'aurepa, t'ãripa awaraarã k'inia iru p'anada-e p'anɨ pɨrã, tachi-it'ee wẽ-e pait'ee Tachi Ak'õrepa k'ĩsia iru bɨdepema, ɨt'ari panadak'ãri. \p \v 4 Tachia wãara awaraarã k'inia iru p'anadak'ãri, nãga p'anapata. T'ãridepai choopata. Awaraarãmaa ne-inaa pia oopata. Awaraarã unuamaa iru p'anadak'aa, ãrapa ne-inaa iru p'anɨ k'aurepa. Ichiaba tachia ooda jõmaarãmaa jaradak'aa, ãrapa k'ĩsiadamerã tachia ne-inaa oo k'awaa p'anapata. Audua p'anadak'aa. \v 5 Chĩara k'ĩraupidak'aa mãik'aapa k'ĩra nejasiapidak'aa. Tachi-it'ee ne-inaa pipɨara jɨrɨdak'aa. Isapai k'ĩraudak'aa. K'ĩra p'u-ua p'anadak'aa tachimaa chĩarapa ne-inaa k'achia ook'ãri. \v 6 O-ĩa p'anadak'aa unudak'ãri awaraapa ne-inaa k'achia oomaa bɨ. Jĩp'a o-ĩadaipata irua ook'ãri Tachi Ak'õrepa wãarata jara pëidak'a. \v 7 Ma awara chĩarapa tachi miapidak'ãri, choopata ijãapata perã Ak'õrepa tachi k'aripait'ee. Ijãapata k'achia p'oyaadai. T'ãride ichita choopata awaraarã k'inia iru p'anadairã. \p \v 8 Mãgá awaraarã k'inia iru p'anadak'ãri Cristopa oopi bɨk'a, ichita chik'inia para bait'ee. K'awáatɨ na ewari Tachi Ak'õrepa jarapi bɨ waa wẽ-e pait'ee. Ma awara chi pedee bɨpa k'awada-e p'anɨ pedee waa ũrida-e pait'ee. Ichiaba k'ĩsia k'awaa p'anɨɨrãpa jarateepata auk'a waa wẽ-e pait'ee. \v 9 Mãgɨ́ jõma na ewari wẽ-e pait'ee, jõdait'ee perã. Tachia waide k'awada-e p'anɨ jõmaweda Tachi Ak'õrepa jarapi bɨ mãik'aapa k'ĩsia k'awaa beerãpa jaratee p'anɨ. \v 10 Mamĩda Tachi Ak'õrepa k'ĩsia iru bɨ jõmaweda oo aupak'ãri, waa k'awa k'iniada-e p'anadait'ee irua jarapi bɨ mãik'aapa k'ĩsia k'awaa beerãpa jaratee p'anɨ, jõmaweda Cristok'a k'awadait'ee perã. \p \v 11 Warra weda mɨ pedeeji mãik'aapa k'ĩsia iru baji ne-inaa ooit'ee warrarãpa oopatak'a. Mamĩda chona pak'ãri, oo amaaji mãgee warra weda ne-inaa oopata. \v 12 Na p'ek'au eujãde p'anɨ misa, jĩp'a espejo k'ĩra t'awaa bɨde ak'ɨ p'anɨk'a bɨ, jõmaweda Tachi Ak'õrepa k'ĩsia iru bɨ k'awada-e p'anadairã. Mamĩda Cristo ome p'ananadak'ãri, jõmaweda k'awadait'ee Cristopa k'awa bɨk'a, k'awadait'ee perã Tachi Ak'õrepa tachi k'awa bɨk'a. \p \v 13 Maperã ichita ijãadaipia bɨ Tachi Ak'õrepa oopari ichia jara bɨk'a. Ichita ijãadaipia bɨ Tachi Ak'õrepa tachimaa teeit'ee ne-inaa jõmaweda ichia k'ĩsia iru bɨ tachi-it'ee, ɨt'ari panadak'ãri. Ichita awaraarã k'inia iru p'anadaipia bɨ Tachi Ak'õrepa k'inia iru baparik'a. Tachi Ak'õre-it'ee ma jarada õpeedepema chi t'ẽe jara aupadata pipɨara bɨ jõma apema jara aupada k'ãyaara. \c 14 \s1 Chik'aripa p'anadaipia bɨ Tachi Ak'õre Jaurepa oopi bɨk'a oodait'ee \p \v 1 Mãga pipɨara bairã Tachi Ak'õre-it'ee, parãpa awaraarã k'inia iru p'anadaipia bɨ. Mãga oo p'anɨ misa, iididaipia bɨ Tachi Ak'õre Jaurepa parãmaa jarapimerã Tachi Ak'õrepa jarapi bɨk'a. \v 2 Ma k'ãyaara, iidiruta pɨrã Tachi Ak'õre Jaurepa parã pedeepimerã k'awada-e p'anɨ pedeede, mãgá jarateedak'ãri, chi ũrirutaarãpa k'awada-e p'anadai mãgɨ́ jarateeruta. Tachi Ak'õrepapai k'await'ee. \v 3 Jõdee Tachi Ak'õre Jaurepa jarapiru pɨrã irua jarapi bɨk'a, chi ũrirutaarãpa pia k'awaadait'ee, ãchi pedeede ũridait'ee perã. Mapa oo k'inia p'anadait'ee mãgɨ́ jarateeruta jara p'anɨk'a mãik'aapa t'ãri o-ĩa p'anadait'ee oodak'ãri Cristopa oopi bɨk'a. \v 4 Chi pedee bɨpa ichia k'awa-e bɨ pedeede pia oo bɨ ichi-it'ee. Mamĩda Tachi Ak'õrepa jarapi bɨk'a jaraparipa apemaarã ijãapataarã k'aripapari. \p \v 5 Parã jõmaweda pedeeda paara k'awada-e p'anɨ pedeede, pia bak'aji. Mamĩda pipɨara bɨ Tachi Ak'õrepa jarapi bɨk'a jaradamerã, wẽ-e pɨrã apidaapa mãgɨ́ pedee ũridamerã mãik'aapa k'awapidamerã apema ijãapataarãmaa. \p \v 6 Mapa ɨ̃pemaarã, mɨ parãmaa wãru pɨrã jarateede k'awa-e bɨ pedeede, parã k'aripa-e pait'ee. Jõdee wãru pɨrã Tachi Ak'õrepa jarapi bɨk'a jarade maa-e pɨrã Cristo ũraa jarateeru pɨrã, mãgá k'awaadai Cristopa oopi k'inia bɨ. \p \v 7 Parãpa k'awa p'anɨ siru chaa k'awaa beerãpa mãik'aapa arpa chaa k'awaa beerãpa pia chaapata chi ũri p'anɨɨrãpa k'awaadamerã chisãgɨ́ sirupa chaada mãik'aapa chisãgɨ́ arpapa chaada. Mamĩda pia chaa k'awa-e bɨpa chaak'ãri, k'achia ũridai mãik'aapa pia k'awada-e pai chisãgɨ́ siru wa chisãgɨ́ arpa. \v 8 Ichiaba soldaorãpa trompeta ateepata jura chõonadak'ãri. Chi chaa k'awaa bɨpa chaapari soldaorã chõode uchiadamerã. Mamĩda mãgɨpa pia chaa-e pɨrã, soldaorã chõode uchiada-e pai, k'awada-e p'anadairã ãchia ũri p'anɨ k'ãata jara k'inia bɨ. \v 9 Mãga pɨk'a bɨ parã ome. K'awada-e p'anɨ pedeede pedee p'anadak'ãri, chi ũrirutaarãpa k'awada-e pai parãpa jaratee k'inia p'anɨ. Pipɨara bak'aji pãchi ituaba pedeedap'edaa paara. \v 10 Wãara na p'ek'au eujãde eperãarã pedee chok'ara awara-awaraa pedee p'anɨ. Ma pedee pedeepataarãpa pia k'awapata ãchi pedee ũridak'ãri. \v 11 Mamĩda mɨa mãgɨ́ pedee ũri-e bɨ pɨrã, k'ĩra tewaraak'a bai mãgɨ́ pedeepari ome, p'oyaa ũri-e bairã mãgɨ́ pedee. \v 12 Mãga bɨ parã ome ichiaba. Maperãpɨ iidi k'inia p'anɨ pɨrã Tachi Ak'õre Jaurepa parãmaa ne-inaa oopimerã, iididaipia bɨ ne-inaa k'aripadait'ee apemaarã ijãapataarã. \p \v 13 Mamĩda iidi k'inia p'anɨ pɨrã Ak'õrepa pedeepimerã k'awada-e p'anɨ pedeede, mãgara ichiaba iididaipia bɨ k'awapimerã k'ãata jara k'inia bɨ mãgɨ́ pedee. Mãgá awaraarãmaa jarateedai. \v 14 Mɨa ɨt'aa t'ɨ̃ru pɨrã k'awa-e bɨ pedeede, mɨ jaurepapai k'awa bɨ k'ãata jara k'inia bɨ, araa bapari perã Tachi Ak'õre Jaure ome. Mamĩda mɨchi k'ĩsiade k'awa-e bɨ. \v 15 Mãgara mɨa ¿sãga ooima? Jaurepapai ɨt'aa t'ɨ̃it'ee mãik'aapa k'ariit'ee mɨa k'awa-e bɨ pedeede. Mamĩda ma k'ãyaara pipɨara ɨt'aa t'ɨ̃pariit'ee mãik'aapa k'aripariit'ee mɨa k'awa bɨ pedeede. \v 16 Pɨa pida mãga ooru pɨrã, eperã pɨ ik'aawa su-ak'ɨ bɨpa auk'a k'awaait'ee pɨa gracias jara bɨ mãik'aapa k'ari bɨ. Mãgá pɨ ome auk'a iru ɨt'aa t'ɨ̃i gracias jarait'ee Tachi Ak'õremaa. \v 17 Jõdee pɨa ɨt'aa t'ɨ̃ru pɨrã k'awa-e bɨ pedeede, pia bɨ mĩda Tachi Ak'õre k'ĩrapite, pɨ ik'aawa p'anɨɨrã maarepida k'aripa-e bɨ. \p \v 18 Tachi Ak'õre k'ĩrapite mɨ o-ĩa bɨ, mɨa parã k'ãyaara pedee chok'araara pedeepari perã, mɨa k'awa-e bɨ pedeede. Mãga ooi Tachi Ak'õre Jaurepa mãga oopipari perã. \v 19 Mamĩda apemaarã ijãapataarã ome bak'ãri ɨt'aa t'ɨ̃it'ee Tachi Ak'õremaa, mɨ-it'ee pipɨara bɨ pedeeit'ee pedee joisomaapai arii p'anɨɨrã pedeede, pedee diez mil pedeei k'ãyaara ãrapa k'awada-e p'anɨ pedeede. \p \v 20 Maperã ɨ̃pemaarã, warra chak'eerãk'a k'ĩsianáatɨ. Ãrak'a p'ana k'inia p'anɨ pɨrã, p'anadaipia bɨ warra ewaa t'odak'a; audua-ee. Pia k'ĩsíatɨ chonaarãpa k'ĩsiapatak'a. \v 21 K'irãpátɨ Tachi Ak'õre Ũraa p'ãdade jara bɨ: \q1 ‘Tachi Ak'õrepa jara bɨ: “Mɨa Israel pidaarãmaa pedeeit'ee k'awada-e p'anɨ pedeede k'ĩra tewaraarã it'aideepa. Mamĩda ma Israel pidaarãpa k'awa p'anadait'ee mĩda mɨa mãga oopi bɨ, at'ãri mɨ pedee ũri k'iniada-e p'anadait'ee.” ’ \rq (Is 28.11-12)\rq* \m \v 22 Tachi Ak'õrepa mãga jarada perã, nãga k'awaadai. Ijãadak'aa beerãpa unuruta pɨjida Tachi Ak'õre Jaurepa parãmaa pedeepimaa bɨ pãchia k'awada-e p'anɨ pedeede, ma Israel pidaarãk'a ãrapa ũri k'iniada-e pait'ee. Jõdee ijãapataarãpa mãga unudak'ãri, ũridait'ee, k'awada-e p'anɨ mĩda k'ãata jara k'inia bɨ. Mamĩda ma k'ãyaara parãpa jararuta pɨrã Tachi Ak'õrepa jarapi bɨk'a ãchi pedeede, audupɨara ũri k'inia p'anadait'ee, ũridait'ee perã ãramaa Cristopa oopi k'inia bɨ. Mãga bɨ ijãadak'aa beerã ome ichiaba. \v 23 K'ĩsíatɨ nãgɨde. Parã cheepurudak'ãri ɨt'aa t'ɨ̃dait'ee, parãdepema ũk'uru pedeemaa p'aneeruta pɨrã k'awada-e p'anɨ pedeede mãik'aapa mãga p'anɨde t'ĩuru pɨrã eperã ijãak'aa bɨ maa-e pɨrã Tachi Ak'õre Ũraa waide k'awa-e bɨ, ichia k'ĩsiai parã jõmaweda k'ĩra k'awa-ee para bɨ. \v 24 Jõdee eperã ijãak'aa bɨ maa-e pɨrã Ak'õre Ũraa waide k'awa-e bɨ t'ĩuru pɨrã Tachi Ak'õrepa jarapi bɨk'a jara p'anɨde, ũrii ichia p'ek'au k'achia oopari Tachi Ak'õre k'ĩrapite. \v 25 Maap'eda mãgɨde k'ĩsiak'ãri, t'ãri p'uadarii mãik'aapa ijãai, wa ijãa-e pai. Maap'eda bedabaidarii Tachi Ak'õremaa ɨt'aa t'ɨ̃it'ee mãik'aapa jarait'ee: “Wãara Tachi Ak'õre nama parã ome bapari.” \s1 Chip'edaidak'ãri, ne-inaa jõma k'ĩra jĩp'a oodaipia bɨ \p \v 26 Mãpai ɨ̃pemaarã, nãga oodaipia bɨ chip'edaidak'ãri ɨt'aa t'ɨ̃dait'ee. Ũk'uruurãpa Ak'õre k'ari k'aridaipia bɨ. Awaraarãpa Cristo ũraa jarateedaipia bɨ maa-e pɨrã Tachi Ak'õrepa jarapi bɨk'a jaradaipia bɨ. Awaraarãpa k'awada-e p'anɨ pedeede pedeedaipia bɨ Tachi Ak'õre Jaurepa oopi bɨk'a. Awaraarãpa mãgɨ́ pedee jara k'inia bɨ jõmaarãmaa k'awapidaipia bɨ Tachi Ak'õre Jaurepa oopi bɨk'a. Ma jõmaweda oodaipia bɨ ijãapataarã chik'aripa p'anadamerã. \v 27 Ma k'awada-e p'anɨ pedeede pedeepataarã pedeedaipia bɨ aba-abaa, omé maa-e pɨrã õpee pedee auparutamaa. Maap'eda mãgɨ́ pedee k'awapataarãpa jõmaarãmaa k'awapidaipia bɨ ãrapa jaradap'edaa. \v 28 Apida wẽ-e pɨrã mãgɨ́ pedee k'awaapiit'ee k'ãata jara k'inia bɨ, mãgara chi mãgá pedee bɨ waa pedeeik'araa bɨ. Ma k'ãyaara ichi t'ãridepai pedeeipia bɨ ichi-it'ee mãik'aapa Tachi Ak'õre-it'ee. \v 29 Mãgá ichiaba Tachi Ak'õrepa jarapi bɨk'a jarapataarãpa pedee k'inia p'anɨ pɨrã, pedeedaipia bɨ aba-abaa, omé maa-e pɨrã õpee pedee auparutamaa. Apemaarãpa ũridaipia bɨ ãrapa jararuta, k'awaadait'ee wãara Tachi Ak'õrepa jarapida wa mãga-e. \v 30 Abaapa Tachi Ak'õrepa jarapi bɨk'a jara bɨ misa, awaraapa pedee k'inia bɨ pɨrã jarapida awara, mãgara ma naa pedee badapa chi t'ẽepemamaa pedeepiipia bɨ. \v 31 Mãga oo p'anɨ pɨrã, jõmaarã pedee k'inia p'anɨɨrã pedeedait'ee, apemaarã ijãapataarãpa k'awaadamerã jõmaweda Tachi Ak'õrepa ãramaa jara k'inia bɨ. \v 32 Tachi Ak'õrepa jarapi bɨk'a jara bɨpa pariatua pedeeik'araa bɨ. Jĩp'a pedeeipia bɨ Tachi Ak'õre Jaurepa mãga oopi bak'ãri. \v 33 Mãga oodaipia bɨ Tachi Ak'õrepa ne-inaa pariatua oopik'aa perã. Oodaipia bɨ awaraa p'uurudepema ijãapataarãpa oopatak'a. \p \v 34 Mapa ichiaba chip'edaidak'ãri ɨt'aa t'ɨ̃dait'ee, wẽraarã k'ĩup'ee p'anadaipia bɨ, jarateepataarã mãik'aapa Tachi Ak'õrepa jarapi bɨk'a jarapataarã pedee p'anɨ misa, Tachi Ak'õre Ũraa p'ãdade jara bairã ãchi ɨmɨk'ĩraarã jua ek'ari p'anapataadaipia bɨ. \v 35 Mapa ãrapa ne-inaa iidi k'inia p'anɨ pɨrã, iididaipia bɨ ãchi ɨmɨk'ĩramaa teeda panadak'ãri. Pia-e bɨ pariatua pedeedamerã, awaraarã pedee p'anɨ misa. \p \v 36 Auk'a k'ĩsiada-e p'anɨ pɨrã, k'irãpátɨ parãmaa ijãapii naaweda Tachi Ak'õrepa awaraarãmaa ijãapiji mãik'aapa k'awapiji ichia oopi k'inia bɨ chip'edaidak'ãri. Maperã k'ĩrak'aupai pãchia oo k'iniata oodai, Tachi Ak'õrepa k'awapida oodai k'ãyaara. \v 37 Apida k'ĩsia bɨ pɨrã ichiata Tachi Ak'õrepa jarapi bɨk'a jarapari, maa-e pɨrã ne-inaa awara oopari Tachi Ak'õre Jaurepa oopi bɨk'a, k'awaaipia bɨ Tachi Ak'õrepa mɨmaa jarapiji jõma na p'ãdade jara bɨ. Mapa ooipia bɨ na ũraade jara bɨk'a. \v 38 Mamĩda mãgɨ́ eperãpa jara bɨ pɨrã mɨa na p'ã bɨde jarateemaa bɨ mɨchi k'ĩsiadoopa, irua jara bɨ ũridaik'araa bɨ. \p \v 39 Mãpai ɨ̃pemaarã, audupɨara iididaipia bɨ Tachi Ak'õre Jaurepa jarapimerã Ak'õrepa jara k'inia bɨ ijãapataarãmaa. Mãga nɨde abaapa pedee k'inia bɨ pɨrã ichia k'awa-e bɨ pedeede, pedeenaapáde adaik'araa bɨ. \v 40 Mamĩda ne-inaa jõma oodaipia bɨ Tachi Ak'õrepa oopi bɨk'a, pariatua oodai k'ãyaara. \c 15 \s1 Jesucristo piup'eda, chok'ai p'irabaida \p \v 1 Ɨ̃rá ɨ̃pemaarã, k'irãpapiit'ee mɨa naaweda jarateeda; jõma Jesucristopa ooda tachi k'aripait'ee atuanaadamerã. Parãpa mãgɨ́ jarateeda ijãajida; mãgɨta at'ãri ijãa p'anɨ. \v 2 Ma jarateeda k'aurepa Tachi Ak'õrepa parã o k'achiadeepa k'aripa ata wã. Mapa aɨde ijãapataadaipia bɨ. Mãga-e pɨrã, pãchi k'inia ijãajida. \p \v 3 Ma jarateeda k'awaap'eda, mɨa parãmaa jarateeji, jarateeda pipɨara bairã. Nãga bɨ: Cristo piuji tachia p'ek'au k'achia oopata wẽpapiit'ee, Tachi Ak'õre Ũraa p'ãdade jara bɨk'a. \v 4 Ma piuda t'ẽepai, mãu te uriade ɨajida mãik'aapa ewari õpeemaa chok'ai p'irabaiji, Tachi Ak'õre Ũraa p'ãdade jara bɨk'a. \v 5 Ma t'ẽepai ichia unupiji Pedromaa, maap'eda chi apemaarã k'õp'ãyoorãmaa, ichi ome nipapatap'edaa na p'ek'au eujãde bɨ misa. \v 6 Aɨ t'ẽepai unupiji quinientos audú see nɨ̃bada ijãapataarãmaa. Mãgɨdepema ũk'urupai jai-idaa p'anɨ, mamĩda chi apemaarã at'ãri chok'ai p'anɨ. \v 7 Aɨ t'ẽepai unupiji Santiagomaa. Maap'eda unupiji ichia ũraa jarateede pëida eperãarãmaa. \p \v 8 Maap'eda, jõmaarã t'ẽe, mɨmaa ichiaba unupiji, aɨ naaweda mɨ k'achia baji mĩda. \v 9 Mãga ooji mɨ jõmaweda apemaarã pëida k'ãyaara ek'ariara bɨ mĩda. Mɨ-it'ee piara bak'aji Tachi Ak'õrepa mɨ jɨrɨt'era-e pada paara, mɨa Cristode ijãapataarã miapipachi perã. \v 10 Mamĩda Tachi Ak'õre t'ãri pia bapari perã, mɨ k'aripaji. Maperã mɨ apemaarã pëida k'ãyaara mimiara bapari. Mimiak'aa mɨchi k'ĩradoopa. Jĩp'a Tachi Ak'õrépata mɨmaa nãgɨ́ mimia oopipari Cristo-it'ee. \v 11 Mɨ ãra k'ãyaara audú mimiapari mĩda, taipa auk'a jarateepata, ma-it'ee Cristopa tai pëida perã. Mãgɨ́ jarateedata parãpa ijãajida. \s1 Tachi Ak'õrepa piudap'edaarã chok'ai p'irabaipipari \p \v 12 Parãpa k'awa p'anɨ Tachi Ak'õrepa Cristo chok'ai p'irabaipiji, taipa mãga jarateedap'edaa perã. Mãga bɨta, ¿sãap'eda ũk'uru parã t'ãide p'anɨɨrãpa jara p'anɨma eperãarã piudap'eda chok'ai p'irabaidak'aa? \v 13 ¡K'ĩsíatɨ! Tachi Ak'õrepa eperãarã p'oyaa p'irabaipi-e pɨrã, mãgara Cristo jida p'irabaipi-e pak'aji. \v 14 Mãgara páripɨ taipa jarateepata Jesucristopa ooda eperãarã k'aripait'ee. Parãpa pida pãchi k'inia irude ijãa p'anɨ. \v 15 Ma awara mãɨrãpa jara p'anɨ wãara pɨrã, tai seewa-idaa p'anɨ, parãmaa jarateedap'edaa perã Tachi Ak'õrepa Cristo p'irabaipiji. \v 16 Mãɨrãpa k'ĩsia p'anɨk'a Tachi Ak'õrepa eperãarã p'oyaa p'irabaipi-e pɨrã, mãgara Cristo jida p'oyaa p'irabaipi-e pak'aji. Mãgara Cristo at'ãri piu bak'aji. \v 17 Ma awara Tachi Ak'õrepa Cristo p'irabaipi-e paji pɨrã, mãgara parãpa páripɨ ijãa p'anɨ Cristo piuda k'aurepa Tachi Ak'õrepa pãchia p'ek'au k'achia oopata wẽpapii. \v 18 Mãgara awaraa Cristode ijãapataarã jai-idaadap'edaarã auk'a atuak'ajida. \v 19 Ma jõma wãara pɨrã mãik'aapa na p'ek'au eujãdepai Cristode ijãa p'anɨ pɨrã, ¡tachi jõmaarã k'ãyaara chupɨriara p'anɨ! \p \v 20 Mamĩda mãga-e. ¡Tachi Ak'õrepa wãara Cristo chok'ai p'irabaipiji! Cristo naapɨara ichita chok'ai bapariit'ee, piup'eda mãik'aapa p'irabaip'eda. Ma awara Tachi Ak'õrepa mãga ooda perã Cristo ome, k'awa p'anɨ tachi jida ichiaba chok'ai p'irabaipiit'ee, Cristode ijãapata perã. \v 21 K'ĩsiadáma nãgɨde. Eperãpa k'achia ooda k'aurepa, na p'ek'au eujãdepemaarã jõmaweda piupata. Jõdee Tachi Ak'õrepa awaraa eperã chok'ai p'irabaipida k'aurepa, jõmaweda irude ijãapataarã auk'a chok'ai p'irabaipiit'ee. \v 22 Pia jarait'eera, Adán k'aurepa jõmaarãta piupata. Jõdee Cristo k'aurepa jõmaweda irude ijãapataarã jai-idaadap'eda, chok'ai p'irabaidait'ee. \v 23 Mamĩda p'irabaidait'ee Tachi Ak'õrepa k'ĩsia iru bɨk'a. Cristo naapɨara p'irabaipiji. Maap'eda Cristo cheru ewate irude ijãapataarã auk'a p'irabaipiit'ee. \v 24 Ma t'ẽepai na p'ek'au eujã jõit'ee. Cristopa netuaraarã mãik'aapa Tachi Ak'õre k'ĩra unuamaa iru p'anɨɨrã, chi na p'ek'au eujãdepema poro waibɨarã jõmaweda p'oyaak'ãri, mãgɨɨrã ichi Ak'õre jua ek'ari bɨit'ee. \v 25 Mãga pait'ee Cristo na eujã poro waibɨa pait'ee perã, Tachi Ak'õre k'ĩra unuamaa iru p'anɨɨrã jõma bɨrumaa ichi Ak'õre jua ek'ari. \v 26 Mãgá ook'ãripɨ, eperãarã waa piuda-e pait'ee. \v 27 K'awa p'anɨ Cristota na p'ek'au eujã poro waibɨa, Tachi Ak'õrepa ichi ũraa p'ãdade jara bairã: \q1 ‘Ne-inaa jõmaweda pɨ jua ek'ari bɨji: eperãarã, angeleerã mãik'aapa netuaraarã paara.’ \rq (Sal 8.6)\rq* \m Tachi Ak'õre aupaita Cristo jua ek'ari ba-e. \v 28 Mãgá Tachi Ak'õre k'ĩra unuamaa iru p'anɨɨrã p'oyaap'eda, Tachi Ak'õre Warrapa ooit'ee ichi Ak'õrepa oodak'a ichi ome, nejõmaata iru jua ek'ari bɨk'ãri. Irua nejõmaata bɨit'ee ichi Ak'õre jua ek'ari, ichi k'ap'ɨa paara, Tachi Ak'õre jõmaarã k'ãyaara waibɨara beemerã. \p \v 29 Ichiaba nãga k'awa p'anɨ Cristode ijãapataarã jai-idaadap'eda, chok'ai p'irabaidait'ee. P'irabaida-e pɨrã, ¿sãap'eda eperãarã ũk'uruurãpa poro choopipatama ijãapataarã jai-idaadap'edaarã pari, chi araada-e padap'edaarã poro choopidait'ee jai-idaadai naaweda? ¡Mãgɨ́ jai-idaadap'edaarã p'irabaida-e pɨrã, páripɨ ãra pari poro choopipata! \v 30 Ma awara ijãapataarã p'irabaida-e pɨrã, ¿sãap'eda tai jarateede wãpatama, chi wãrutamaa tai k'ĩra unuamaa iru p'anɨ mĩda? \v 31 Wãara ewari chaa mɨ peedait'ee iru p'anɨ, jarateepari perã Cristopa ooda jõmaarã k'aripait'ee. Mamĩda wãara mɨ o-ĩa bɨ k'awa bairã parãpa Jesucristode ijãa p'anɨ. \v 32 Ma awara Cristode ijãapataarã p'irabaida-e pɨrã, páripɨ mɨ perá piuji Éfeso p'uurudepemaarã juapa. Mãgɨɨrã ne-animalaarã k'achiarã́k'apɨ p'anɨ. Wãara chok'ai p'irabaida-e pɨrã, mãgara p'anadáma nãgɨ́ jarapatak'a: \q1 ‘Nek'odáma, ne-inaa todáma mãik'aapa tachia oo k'iniata oodáma, taarã-e perã jõdait'ee.’ \rq (Is 22.13)\rq* \p \v 33 ¡Mãga-e! Apidaamaa k'ũrapináatɨ. Wãara jara p'anɨ nãga jaradak'ãri: “K'õp'ãyo meraa bɨ pɨrã k'achia oopataarã ome, auk'a oodai.” \v 34 ¡Pia k'ĩsíatɨ mãik'aapa ak'ɨ́tɨ k'ĩsia k'awaa pɨk'a p'anɨɨrã parã t'ãide! P'ek'au k'achia oonáatɨ ãchia oo p'anɨk'a jaradak'ãri Cristode ijãapataarã p'irabaida-e pait'ee. ¡Mãga jaratee p'anɨɨrãpa waide Cristode ijãada-e p'anɨ! Mɨa mãga jara bɨ parã k'ĩra nejasiapiit'ee. \s1 Sãga Tachi Ak'õrepa piudap'edaarã p'irabaipiit'ee \r (2 Co 5.1-5) \p \v 35 ¿Nãga iidi k'inia p'anɨ-ek'ã? “¿Sãga Tachi Ak'õrepa piudap'edaarã p'irabaipiit'eema? ¿Sãga baima chi k'ap'ɨa p'irabaida?” \v 36 Wãara mãga iidi k'inia p'anɨ k'ĩsia k'awada-e p'anadairã. ¿Parãpa nãgɨ́ k'awada-e p'anɨk'ã? Trigo tau maa-e pɨrã awaraa net'atau uudak'ãri, eujãde beraudaipari, t'ono wãru misa. \v 37 Chi k'arra uudak'aa. Jĩp'a chi tauta uupata, trigodee wa awaraa net'ataudee. \v 38 Mãgɨ́ uup'eda, Tachi Ak'õrepa t'onopipari trigo k'arra wa ne-inaa awaraa, ichia k'ĩsia iru badak'a net'atau k'ĩra t'ãdoo ewaa ook'ãri. \v 39 Mãga ooji awaraa ne-inaa chok'ai bee ome ichiaba. Ichia k'ĩsia iru badak'a k'ap'ɨa k'ĩra t'ãdoo ooji eperãarãde, ne-animalaarãde, ipanaarãde mãik'aapa chik'ode, mãgá ãchi k'ap'ɨa awara-awaraa iru p'anadamerã. \v 40 Ichiaba bɨji ne-inaa pajãde ichia k'ĩsia iru badak'a, na p'ek'au eujãdepema ne-inaa awara. Mãgɨ́ chaachaa ichi k'ĩra wãree bɨji. Mamĩda auk'a bɨ-e paji. \v 41 Ma k'ĩra wãree awara-awaraa bɨji nãgá: ak'õrejĩru urua awara bɨ atane ɨ̃daa ome mãik'aapa atane ɨ̃daa lucero ɨ̃daa ome awara bɨ. Ichiaba lucero chaa urua awara bee. \p \v 42 Mãgá Tachi Ak'õrepa ne-inaa awara-awaraa oodak'a na eujãdepema mãik'aapa pajãdepema, mãga pɨk'a ichiaba awara ooit'ee eperã piuda k'ap'ɨa chok'ai p'irabaipik'ãri. Piuda k'ap'ɨa ɨadak'ãri, mik'iadaipari. Jõdee chok'ai p'irabaida k'ap'ɨa waa piuk'aa. \v 43 Ma awara mãgɨ́ piuda k'ap'ɨa k'achia bapari mik'iadaipari perã. Jõdee chi chok'ai p'irabaida k'ap'ɨa k'ĩra wãree bait'ee. Piuda k'ap'ɨa p'oyaa mimik'ak'aa. Jõdee chok'ai p'irabaida k'ap'ɨapa ne-inaa k'ĩra t'ãdoo ooit'ee, Cristopa chok'ai p'irabaida t'ẽe oodak'a. \v 44 Eperãpa k'ap'ɨa iru bairã na p'ek'au eujãde bɨ misa, mãgara ichiaba k'ap'ɨa iru bait'ee Ak'õre truade. Na eujãdepema k'ap'ɨa piuk'ãri, ɨapata mik'iadaimerã. Mamĩda t'ẽepai Tachi Ak'õrepa p'irabaipik'ãri, ɨt'aripema k'ap'ɨa papiit'ee. \p \v 45 Tachi Ak'õre Ũraa p'ãdade jara bɨ: \q1 ‘Tachi Ak'õrepa eperã ook'ãri, iru k'ɨ̃de jãrap'uaji chok'ai beemerã.’ \rq (Gn 2.7)\rq* \m Ma eperã Adán paji. Mamĩda Cristo jida t'ɨ̃jarapata Adán chi t'ẽepema, Tachi Ak'õrepa ichiaba iru chok'ai p'irabaipida perã ichi truade ichita bapariimerã. Ma awara Tachi Ak'õrepa Cristo bɨji irude ijãapataarã chok'ai p'anapipariimerã. \v 46 Tachi k'ap'ɨa naapema Adán k'ap'ɨak'a bɨ, na p'ek'au eujãdepema perã. Jõdee tachi t'ẽepema k'ap'ɨa bait'ee chi t'ẽepema Adán apata k'ap'ɨak'a, Ak'õre truadepema perã. \v 47 Chi naapema Adán yoorodee ooda paji. Mapa na p'ek'au eujãdepema paji. Jõdee chi t'ẽepema Adán ɨt'aripema paji. Mata cheji na p'ek'au eujãdee. \v 48 Na p'ek'au eujãdepemaarãpa k'ap'ɨa iru p'anɨ naapema Adanpa iru badak'a, irudeepa uchiadap'edaa perã. Jõdee ɨt'aa wãrutaarãpa k'ap'ɨa iru p'anadait'ee Cristopa iru bɨk'a, ichideerã perã. \v 49 Mãgá na eujãdepema k'ap'ɨade p'anɨ misa, Adán bapatak'a p'anapata. Mamĩda ɨt'aripema k'ap'ɨade p'anadak'ãri, Cristo baparik'a p'anapataadait'ee. \p \v 50 Ma jõma jara aupadade k'ĩsiadak'ãri, parãpa k'awaadaipia bɨ na p'ek'au eujãdepema k'ap'ɨa p'oyaa t'ĩuk'aa Tachi Ak'õre eujãde, ne-inaa mik'iadaipari mama t'ĩuk'aa perã. \p \v 51 Mamĩda ũrítɨ, mɨa jarait'ee perã ne-inaa Tachi Ak'õrepa eperãarãmaa waide jara-e bɨ. Ijãapataarã jõmaweda piuda-e pait'ee. Mamĩda wãara jõmaweda k'ap'ɨa awara padait'ee. \v 52 Mãgá padait'ee isapai, tachi tau p'inaru jĩak'aata. Mãga nɨde ɨt'aripema trompeta jĩwaak'ãri, Cristode ijãa jai-idaadap'edaarã jõmaweda p'irabaidait'ee mãik'aapa tachi chok'ai p'anɨɨrã k'ap'ɨa jida awara pak'oodaridait'ee. \v 53 Mãga pait'ee na p'ek'au eujãdepema k'ap'ɨa p'oyaa wã-e perã Tachi Ak'õre eujãdee. Mapa mãgá ɨt'aripema k'ap'ɨata padait'ee, aɨde uchiadamerã iru eujãde. \v 54 Mãgá tachi k'ap'ɨa jõmaweda ɨt'aripema k'ap'ɨa padaik'ãri, unudait'ee Tachi Ak'õre Ũraa p'ãdade jara bɨk'a: \q1 ‘Tachi Ak'õrepa jõmaweda p'oyaaji. Maperãpɨ ichia chok'ai p'irabaipidaarã waa piuda-e pait'ee.’ \rq (Is 25.8)\rq* \m \v 55 Mapa ijãapataarãpa jõmaweda jaradaipia bɨ Tachi Ak'õre Ũraa p'ãdade jara bɨk'a: \q1 ‘Tachi Ak'õre jõmaarã k'ãyaara waibɨara bɨ, tachi chok'ai p'anapipari perã, waa piuda-e pait'ee. Ma awara waa k'ĩsia p'ua k'ĩsiadak'aa, waaweeda-e p'anadairã miadait'ee tachia p'ek'au k'achia oopata k'aurepa.’ \rq (Os 13.14)\rq* \m \v 56 Mãga jaradaipia bɨ eperãarã piupata perã ãchia p'ek'au k'achia oopata k'aurepa. K'awa p'anɨ jõmaweda p'ek'au k'achia eperãarãpa oopata, ma jõma jara bairã Tachi Ak'õre Ũraa Moisemaa p'ãpidade. \v 57 Mamĩda Jesucristo piuda perã tachia p'ek'au k'achia oopata wẽpapiit'ee, mãik'aapa chok'ai p'irabaida perã, tachi o k'achiadeepa k'aripa ataji. Maperã ɨt'aa t'ɨ̃pata Tachi Ak'õremaa gracias jaradait'ee. ¡Iruta jõmaarã k'ãyaara waibɨara bɨ, irua k'ĩsia iru bada perã Tachi Waibɨa Jesucristo pëiit'ee tachi k'aripade! \p \v 58 Maperã ɨ̃pemaarã k'iniarã, mɨa jarateeda ijãa p'anapatáatɨ. Ma awara ichita óotɨ Cristopa oopi bɨk'a, k'awa p'anadairã mãga oodak'ãri, pari ne-inaa ooda-e pait'ee. \c 16 \s1 Ijãapataarã-it'ee p'arat'a p'edap'edaa \p \v 1 Ɨ̃rá jarait'ee sãga p'arat'a p'edaipia bɨ pëidait'ee apemaarã ijãapataarã-it'ee. Óotɨ mɨa jaradak'a Galacia eujãdepema ijãapataarãmaa, ãchi ɨt'aa t'ɨ̃pata chaa. \v 2 Tomia ewate parã chaachaa p'arat'a awara bɨdaipia bɨ, parãmaa p'aa p'anɨdepema. P'arat'a waibɨa p'aa p'anɨ pɨrã, waibɨa awara bɨ́tɨ. Mamĩda mak'ɨara p'aada-e p'anɨ pɨrã, ma jĩak'a awara bɨdai. Mãga oodaipia bɨ ewaa p'arat'a p'enaadamerã mɨ panak'ãri. \v 3 Ma awara jɨrɨt'eradaipia bɨ parã t'ãidepemaarã, ma p'arat'a p'edap'edaa ateedamerã Jerusalendee. Mãpai mɨ parãmãi panak'ãri, k'art'a p'ã pëiit'ee ãra ome Jerusalendee, ijãapataarãpa k'awaadamerã wãara mãɨrã parãpa jɨrɨt'erada. \v 4 Mãga-e pɨrã, mɨ jida auk'a ãra ome wãi. \s1 Pablopa k'ĩsia iru bada Corinto p'uurudee wãit'ee \p \v 5 Mɨ wãit'ee Macedonia eujãdee ijãapataarã ak'ɨde. Ma t'ẽepai wã k'inia bɨ Corinto p'uurudee parã ak'ɨde. \v 6 K'ĩsia bɨ taarãit'ee parã ome p'usa t'ojara wãyaarumaa. Mãga ooru pɨrã, k'inia bɨ mɨ k'aripadamerã jãmãik'aapa wãk'ãri. \v 7 Arak'atɨa wiibai k'inia-e parãmãi. Jĩp'a taarã bee k'inia bɨ, Tachi Ak'õrepa mãga k'inia bɨ pɨrã. \v 8 Nãgaweda k'ĩsia bɨ beeit'ee nama Éfeso p'uurude Pentecostés fiesta parumaa. \v 9 Nama at'ãri bee k'inia bɨ nãpema chok'araarãpa mɨa jaratee bɨ ũri k'inia p'anadairã. Mapa jaratee nɨ̃bait'ee, chok'ara Tachi Ak'õre k'ĩra unuamaa iru p'anɨɨrãpa mãgá jarateepi k'iniada-e p'anɨ mĩda. \p \v 10 Timoteo panak'ãri parãmaa, auteebai pedéetɨ iru ome, iru mɨ ome auk'a Cristo mimia oopari perã. \v 11 Iru oo iru p'anadaik'araa bɨ. Ma k'ãyaara pia ak'ɨ p'anátɨ mãik'aapa k'aripátɨ, o-ĩa chemerã apemaarã ijãapataarã ome mɨa nɨmaa bɨmãi. \p \v 12 Parãpa iidi pëijida sãapai tachi ɨ̃pema Cristo k'aurepa Apolo parãmaa wãit'ee. Mɨa jaraji wãmerã apemaarã ome parã ak'ɨde. Mamĩda na wãdade wã k'inia-e paji. Jua pari bak'ã́rita wãit'ee. \s1 Pablopa jarada na k'art'a p'ã auparude \p \v 13 K'ĩrak'aupai apidaapa parã k'achiade baaipidai. Cristode ijãapatáatɨ mɨa jarateedak'a mãik'aapa oopatáatɨ Cristopa oopi bɨk'a. Pia choopatáatɨ Cristode ijãa p'anɨde. \v 14 Ma awara parãpa oo p'anɨ jõmaweda chik'inia oopatáatɨ. \p \v 15 K'awa p'anɨ Estéfanas ichi te pidaarã ome naapɨara Cristode ijãajida Acaya eujãde. Ãrapa apemaarã ijãapataarã k'aripapata. \v 16 Maperã mɨa k'inia bɨ ãra pãchi poroorãk'a iru p'anadamerã mãik'aapa mãgá ichiaba iru p'anadamerã apemaarã ijãapataarã ãrak'a k'aripapata. \p \v 17 Mɨ o-ĩa bɨ chedap'edaa perã Estéfanas, Fortunato mãik'aapa Acaico mɨ k'aripade parã pari. \v 18 Ãrapa mɨ o-ĩapi chejida parã o-ĩapidap'edaak'a. Mapa ãra pari Tachi Ak'õremaa gracias teedáma. \p \v 19 Ásia eujãdepema ijãapataarãpa salude pëiruta. Ichiaba salude pëiruta Aquilapa Priscila ome mãik'aapa ãchi tede cheepurupata ijãapataarãpa. \v 20 Nãpema ijãapataarãpa auk'a salude pëiruta. Parã saludaadak'ãri, chik'inia saludaapatáatɨ. \p \v 21 Mɨ, Pablopa nãgɨ́ salude p'ãru mɨchi juadoopa. \p \v 22 Eperã apidaapa Jesucristo k'iniada-e p'anɨ pɨrã, Tachi Ak'õrepa mãgɨ́ k'achia ooit'ee. Tachi Waibɨa Cristo, ¡isapai chéji! \p \v 23 Mɨa k'inia bɨ Tachi Waibɨa Jesucristopa parã pia ak'ɨ bapariimerã. \v 24 Parã jõmaweda k'inia iru bɨ Jesucristodeerã perã. \p Mãgapai paji.