\id SNG LWI- Bible en mashi du Congo \ide UTF-8 \toc3 Lwi \toc2 Lwimbo \toc1 OLWIMBO LW’ENYIMBO \h Olwimbo \mt1 OLWIMBO LW’ENYIMBO \imt1 Enshokolezi \ip Olwimbo lw'Enyimbo, kwo kuderha lwimbo lwinjinja lulushire ezindi nyimbo zoshi. Omu mpindulo ya ngasi lubero, eci citabu ciyimbire olwimbo lw’obuzigire bw’abasîmîne babirhi: omuhya-mulume n’omuhya. Obwo buzigire bugera omu marhangulo manji: hali amango busera, buzibuhe; hali n’amango bubà nk’obufîre, buhune okulumûlwa. \ip Muli eci citabu omuhya-mulume ali aderhwa «mwâmi» (\xt 1, 4-12\xt*), erhi «Salomoni» (\xt 3, 7-9\xt*) n’omuhya naye mpu ye «Sulamita» (\xt 7, 1-6\xt*). Okushimba ebinwa n’olulimi lw’eci citabu, rhwanaderha oku cayandikagwa omu mango gali kurhenga mwâka gwa 450 kuhika mwâka gwa 400 embere Yezu Kristu aburhwe. \ip Abalenga b’Abayahudi bàdesire oku enyigîrizo z’ecitabu c’Olwimbo lw’Enyimbo luli lwîganyo lw’obuzigire bwa Nyamuzinda n’Israheli, lubaga lwâge lwîshogwa. Amandiko Matagatîfu kwo gayêrekana Obuzigire bwa Nyamuzinda nka buzigire bwa Lungere oku bintu byâge, nka buzigire bwa muhya-mulume oku muhya. Ecitabu c’Olwimbo lw’Enyimbo ciyimbire okwo kusîmana kw’omuhya-mulume n’omuhya, mpu luyumvîse omurhimanya wasoma, oku obuzigire bwa Nyamuzinda burhajira lugero. \ip Bashakulûza b’e Ekleziya bagerire olwo lwîganyo lw’obuzigire bw’abahya oku ihwe ly’obuhya bwa Yezu Kristu na Ekleziya yâge. Abandi bagerera ebinwa by’eci citabu oku buzigire bw’okunali bulunga omulume n’omukazi omu buhya nkana. Rhumanye buzinda oku ezi nyigîrizo ziyêrekîre obuzigire bwa ngasi muntu kuli Nyamuzinda. \ip Eci citabu cirimwo ihano likulu bwenêne na linjà na lwîganyo lwa Nyamuzinda oku bashebine n’abayankîne, owalonza agashongwire adôma ah’iriba. Ndigi olushire Nnâmahanga okurhuhâ ihano. Rhuyumvîrhe oku nka mushebîne erhi muyankîne: \ip 1. Mulolere Nnâmahanga kw’olwîganyo. Erhi acîshoga Israheli ayêrekîne oku obuzigire burhagulwa. Ye Muzigirwa na Musîmwa ali akunga Cirangashana wâge, Muzira izâbyo wâge. Ciru abakoyakoya bakakoyakoya, Engûkù yâge eri nguma yône. Nnâmahanga acêsize enderho, enkengêro n’ebijiro abayankîne bajirirâna omu buzigire. \ip 2. Orharhînyaga oku bwîra owinyu oku enderho, enkengêro, n’ebirumbu byâge byoshi bikusîmîsa. Omubwîre lyo abà cinogerwa câwe anarhimûkwe. Ciru wakabona abakukeyakeyakwo, banakuba engohe, oderhe, erhi: «Engûkù yâni eri nguma yône, ye mukânie, ye ibanie!» \ip Abâna bîrhu babè ba Burhashengwa na ba Murhonyi arhaniampa gubaya. Ababona oku muzigirana bakayâgalwa kulya amashanja gakagiyâgalwa na Israheli. \iot EBIRIMWO \io1 1. Olwimbo lurhanzi: cigabi \ior 1, 1—2, 7\ior* \io1 2. Olwimbo lwa kabirhi: c. \ior 2, 8—3, 5\ior* \io1 3. Olwimbo lwa kasharhu: c. \ior 3, 6—5, 1\ior* \io1 4. Olwimbo lwa kani: c. \ior 5, 2—6, 3\ior* \io1 5. Olwimbo lwa karhanu: c. \ior 6, 4—8, 4\ior* \io1 6. Olwimbo lwa kali ndarhu: c. \ior 8, 5-14\ior* \c 1 \s1 Izîno ly’ecitabu n’enshula-mwanzi \q1 \v 1 Olwimbo lw’Enyimbo. Lwa Salomoni. \sp Omuhya \q1 \v 2 Ayishe anûnugurhe n’ehinûnugurho hy’akanwa kâge. \q1 Okusîmwa nâwe kwo kununu ah’idivayi. \q1 \v 3 Amavurha ocîshizire alà nka gahumula bwinjà! \q1 izîno lyâwe ciru lyône, mavurha gadubuka, \q1 co cirhuma abanyere bakusîma\f + \fr 1, 3 \fr*\ft Omuhya: Israheli yeri muhya wa Nyamuzinda: naye Nyamuzinda yêne ye Muhya-Mulume.\ft*\f*. \b \q1 \v 4 «Onkeme nkushimbe, rhukanye! \q1 Mwâmi ampesire omu mwâge; \q1 We wâbà busîme na bushagaluke bwîrhu. \q1 Okusîmwa nâwe kwarhulalusa kulusha idivayi\f + \fr 1, 4 \fr*\ft Abanyere go mashanja. Arhali Israheli yêne walolakwo Nyamuzinda obucire. Agandi mashanja goshi nago ye Muciza wago. -Nyamuzinda ye Mwâmi w’oluhaga lwâge. -Omu ka-Nyamuzinda k’e Yeruzalemu. -Banaderha mpu omuntu anayigurhe obusîme. Omu Mwandiko Mutagatîfu namwo banaderhe mpu obusîme bunalaluse nka mamvu.\ft*\f*; \q1 Bayazize abakusîma». \s1 Ecîtakîro cirhanzi \sp Omuhya \q1 \v 5 Ndi mwîru ci ndi mwinjà\f + \fr 1, 5 \fr*\ft Ndi mwîru ci ndi mwinjà: -Israheli arhahezagya obwinjà bwâge ciru akabà ali omu bujà e Babiloni. -Kedari na Shalma, bishagala by’e Buharâbu. Amahêma g’abagendagenda omu irungu (babedwini), gabà gajizirwe n’empù z’empene ganabà mîru.\ft*\f*, wâni mwe banyere b’e Yeruzalemu, \q1 kwo ndi aka amahêma g’e Kedari, aka ebihando by’e Shalma. \q1 \v 6 Murhalolaga omubiri gwâni mwîru, izûba eryo lyambabaga? \q1 Bagala ba nyâmà\f + \fr 1, 6 \fr*\ft Bagala ba nyâmà: Ngabo ya Bakaldeyi ba Nabukondonozori: bo bàshâbaga Yeruzalemu. Abakaldeyi bali bene wâbo Israheli bulya Abrahamu àli w’e Huri emwa Abakaldeyi (\+xt Murh 11, 28.31\+xt*). -Bujà bw’e Babiloni. -Israheli oyo obujà bwakulaga aha mwâge, bwamuheka emwa bene.\ft*\f* abâla bandubiraga, banjira mulanzi wa mizâbîbu. \q1 Elyani ishwa ly’emizâbîbu ntalilangaga! \q1 \v 7 Mbwîraga mâshi Muzigirwa w’omurhima gwâni: \q1 ngahi wayâbulira obusò? \q1 Ngahi waziyahula hano zirhenga omu izîko? \q1 Lyo ntagija nageragera nka cirala \q1 emunda amasò\f + \fr 1, 7 \fr*\ft -Muzigirwa w’omurhima gwâni, nk’omuhya ye waderha -Nyamubâho ye Lungere wa Israheli. -Agandi masô, go gandi mashanja.\ft*\f* g’abinyu gayabukire. \sp Abimbiza \q1 \v 8 Akabà orhamanyiri wâni namwinja w’abakazi boshi\f + \fr 1, 8 \fr*\ft Israheli, ishanja lîshogwa. Namwinja w’abakazi boshi ye Israheli, ishanja lîshogwa.\ft*\f*, \q1 okulikire enshando z’obusò \q1 onayabulire abâna-hene bâwe \q1 entambi z’ebwa bigala by’abangere. \sp Omuhya-mulume \q1 \v 9 Wâni Musimwa wâni, \q1 namâkushushanya na kahesi wâni \q1 bashwekire oku ngâlè ya Faraoni mwâmi w’e Mîsiri!\f + \fr 1, 9 \fr*\ft Obujà bw’e Babiloni bushushine na bulya bw’e Mîsiri.\ft*\f* \q1 \v 10 Amarhama gâwe nka gayinjiha \q1 aha karhî k’ebisikiyo, \q1 alà ehigosi ogwêrhe omu karhî k’amagerha. \q1 \v 11 Bisikiyo bya masholo\f + \fr 1, 11 \fr*\ft Okuyambikwa ebisikiyo bihyâhya kuli kuyêrekwa oburhonyi: akolaga aleka ebi ali agwêrhe amango ali mujà, ayambale ebihyâhya. Rhulole muli \+xt Luk 15, 22\+xt*.\ft*\f* rhwakulongeza \q1 n’olugole lw’amarhale. \sp Bône na nnene: omuhya n’omuhya-mulume \q1 \v 12 Oku nnakuno ali omu côgo câge, \q1 n’obukù bwâni bwayuduka. \q1 \v 13 Omuzigirwa wâni hiri hirhù hya bukù, \q1 hidekerire aha karhî k’amabêre gombi. \q1 \v 14 Omuzigirwa ali cihadu ca mukû \q1 omu ishwa ly’emizâbîbu y’e En-Gadi\f + \fr 1, 14 \fr*\ft Olwo lugo kwo luderhwa buno mpu ye «Ain Djidi», omu iderha ly’Abaharâbu, ebwa Nyanja y’Omunyu. -Obusò n’abâna-hene, gwo muzinzi gw’abajà erhi aharhenga bujà. -Ntondo ya Siyoni yo abâmi b’Israheli bayûbakagakwo.\ft*\f*. \b \q1 \v 15 -Alà nka wayinjiha, Muzigirwa wâni, alà nka wayinjiha! \q1 Amasù gâwe ziri ngûkù \q1 \v 16 -Nka wayinjiha Muzigirwa wâni, \q1 nka wanuna wâni! Encingo\f + \fr 1, 16 \fr*\ft Encingo, co cihugo ca Palestina-Israheli, cihugo cigishe, cirya ciyêramwo ngasi hyasi na ngasi lushogo.\ft*\f* yîrhu ishamba. \q1 \v 17 -Emitungo y’enyumpa yîrhu eri ya nduluma \q1 n’oburhungiri buli bwa nsindani. \c 2 \q1 \v 1 -Ncîbêrîre nshungululu y’e Saroni, Lisi y’e rubanda\f + \fr 2, 1 \fr*\ft Cibandâna c’ebwa nyanja nnene (Mediteraneya, kwo kuderha Nyanja y’e karhî ka Bulaya na Afrika), aha karhî ka Karmeli na Jafà.\ft*\f*. \q1 \v 2 Kwo ali nka lisi omu marhadu omusîmwa wâni omu karhî k’abâna-hya. \q1 \v 3 -Kwo ali nka mulehe ekarhî k’emirhi y’omu busâne, omuzigirwa\f + \fr 2, 3 \fr*\ft Busîme bw’okubà n’Omusîmwa.\ft*\f* wâni omu karhî k’abânarhabana. Ntamîre omu cizunguzungu câge nacîfinjaga, n’irehe lyâge liri linunu omu kanwa kâni. \q1 \v 4 Andengerîze aha cengero, n’ecêrekanè anongerîzekwo, ye buzigire. \q1 \v 5 Citûntume ca muzâbîbu mwandengezamwo hano, mumpembule n’irehe linjà, bulya ndi bufà n’obuzigire. \q1 \v 6 Okuboko kwâge kulembe kwo nshegemire, n’okulyo kwo kunzonzire. \q1 \v 7 -Banyere b’e Yeruzalemu mwe mukasinga, mwe mukalya empene mulye n’orhushafu rhw’emuzirhu, murhatule, murhazûse Musîmwa n’amango gâge g’okusîma garhacihika. \s1 Ecîtakîro ca kabirhi \sp Omuhya \q1 \v 8 Namâyumva Muzigirwa wâni; Nêci ye yishire; ayisha ahama oku ntondo, ayisha ashembuka orhurhondo. \q1 \v 9 Muzigirwa wâni kwo ali nka kashafu, nka mutwîrà gwa kashafu. Lâba oku ayîmanzire enyuma ly’ecôgo cîrhu Adwîrhe alolera omu kabonezo, adwîrhe alolera omu murhule. \b \q1 \v 10 Muzigirwa wâni amâlengeza izù amanyakûza\f + \fr 2, 10 \fr*\ft Omuhya n’omuhya-mulume bayisha balonzanya.\ft*\f*, erhi: «J’eno, Musîmwa wâni. Namwinja wâni, yisha». \q1 \v 11 Lâba oku empondo\f + \fr 2, 11 \fr*\ft Empondo erhi mango ga mboho: kurhengera mwêzi gwa kali ikumi na liguma kuhika o gwa kabirhi erhi gwa kasharhu, \ft*\f* yagezire, ensiku z’emidumbi zahwire, zagenzire. \q1 \v 12 Omu ishwa lîrhu emyâka ekola yayâsa. Amango g’enyimbo\f + \fr 2, 12 \fr*\ft Erhi amango g’emboho gahwa, banarhangira amango minjà, mpu yo «printemps»: emirhi eyâse, ebinyunyi biryogôle.\ft*\f* z’obusîme gahisire, enyimbo z’engûkù zidwîrhe zashakanya omu ishwa lîrhu. \q1 \v 13 Omutini gwamayâna amalehe marhanzi n’emizâbîbu eyâsize amauwa g’ehibayo hinjà. Yimanga, Musîmwa wâni, Namwinja wâni, yishaga. \q1 \v 14 Ngûkù yâni nfulike omu migâku y’olukunda, omu ngobe y’amabâle, nyêreka obusù bwâwe, nyumvîsa izù lyâwe, bulyâla omulenge ojira gurhajira wundi, n’iranga lyâwe kwo na kwo. \b \q1 \v 15 Mâshi murhugwârhire bala banyambwe\f + \fr 2, 15 \fr*\ft Abo «banyambwe», bo balungu babî badwîrhe bayônera Israheli. (Rhulole muli \+xt Ezr 4, 2; 9, 2; 10, 18; Neh 2, 19; 3, 34\+xt*). 2, 16: Israheli, lubaga lwa Nyamubâho; na Nyamubâho yêne Israheli ayishi. Kwo kuderha oku Nyamubâho ashûbûzize olubaga lwâge. Alugalula omu Palestina-Israheli-Israheli (Lolà \+xt 2, 1\+xt*).\ft*\f* mâshi, obwôla bunyambwe budwîrhe bwarhuyonera emizâbîbu n’obwo emizâbîbu ekola yayâsa! \q1 \v 16 Muzigirwa wâni ali wâni, nâni ndi wâge. Mwo ayâbulire obusò bwâge omu karhî k’obwâso bwa lisi. \q1 \v 17 Oku emboho y’obuce erhacishungûrha, n’oku omwizimya gurhacihirigirha, ogaluke… Muzigirwa wâni obè nka kashafu nka mutwîra gwa kashafu omu ntondo z’Ecihango\f + \fr 2, 17 \fr*\ft Erhi «entondo z’ebintu biberange». Ako kanwa kakengezize ecihango ca Nyamuzinda bo na Abrahamu (\+xt Murh 15, 9-10\+xt*). Go mango Nyamuzinda ahâga Abrahamu omulagi.\ft*\f*. \c 3 \q1 \v 1 Aha ngwîshîre, budufu, namàlonzagya omuzigirwa w’omurhima gwâni, namâlonzagya ci lêrhaga! \q1 \v 2 Nkolaga nayimuka ngeragere omu lugo\f + \fr 3, 2 \fr*\ft Lugo lwa Yeruzalemu olwôla; kulya kubà banyere b’e Yeruzalemu bayakûzibwe, na Ka-Nyamuzinda k’e Yeruzalemi badwîrhe haderha (\+xt 1, 4.17; 3, 4; 5, 10-16\+xt*).\ft*\f*! Omu njira n’omu ngo, nalongezamwo olya omurhima gwâni guzigira. Namulonzize ci ntamubwîne! \q1 \v 3 Abalâlizi bambuganyire, balya bagera-gera omu lugo: «Nti ka murhabwîne olyâla omurhima gwâni guzigira?». \q1 \v 4 Ene mbà namâbarhaluka, namabugâna olyâla omurhima gwâni guzigira. Namâmugwârha ntanacimulîke, kuhika nmuhise omu nyumpa ya nyâmà\f + \fr 3, 4 \fr*\ft «Omu mwa nnina», kwo kuderha omu «ka-Nyamuzinda», k’e Yeruzalemu; Bene-Israheli barhanzi, balya bàyûbakaga aka-Nyamuzinda abôla adesire mpu nnina! Omu «hatagatîfu-hatagatîfu».\ft*\f*, omu mw’olya muzîre wamburhaga. \sp Omuhya-mulume: \q1 \v 5 Banyere b’e Yeruzalemu mwe mukasinga, mwe mukalya empene n’orhushafu rhw’emuzirhu, murhatule, murhatule Musimwa wâni n’ensa y’okushâsha kwâge erhacihika. \s1 Ecîtakîro ca kasharhu \sp Kabala-myanzi \q1 \v 6 Lêro cici cira casôka omu irungu nka mugî mulî-mulî\f + \fr 3, 6 \fr*\ft Omugî mulî-mulî cibà cimanyîso ciyêrekîre aha Nyamuzinda ali. (\+xt Lub 13, 22\+xt*). Omu lubungo lwa kabirhi, Nyamuzinda yêne ogalwîre abâli bahêsirwe bujà (\+xt Iz 40, 3\+xt*). Abarhunzi b’omu Israheli bàkagijà malashi cingana e Buharâbu n’emwa Abahindi (\+xt Eze 17, 4; 27, 13-25\+xt*).\ft*\f*, nka mûka mudûrhu gwa bukù, obubâni n’amalâshi g’ekulî goshi! \q1 \v 7 Lâba ecipoyi ca Salomoni\f + \fr 3, 7 \fr*\ft Eri izîno «Shalomô», (Salama), kwo liri nka kula rhwakaderha «Murhûla» omu mashi. Abâli omu bujà bakazagiringa oku «omurhûla» gwâyisha obujà buhwa (\+xt Iz 11, 6; 9, 5-6; Eze 34, 23-25\+xt*). Salomoni bàdesire aha, arhali olya murhanzi, ci omwâmi wayisha n’omurhûla: Masiha.\ft*\f*, bambali makumi gali ndarhu bamugosire, ntwâli za muli bene-Israheli. \q1 \v 8 Boshi, balenga ba kuhuma engôrho, balwî ba kurhenga mîra. Ngasi muguma ahizire engôrho oku cikanyi mpu bakanarhêrwa budufu. \q1 \v 9 Mwâmi Salomoni abinjisize entebe\f + \fr 3, 9 \fr*\ft Bakengezize enyumpa Salomoni akazâgitwîramwo emmanja n’entebe akazâgitamalakwo ago mango.\ft*\f* y’obwâmi n’omurhi gw’e Libano. \q1 \v 10 Emitungo y’eyo ntebe eri ya marhale n’olulenga lwâyo lwa masholo, ecibwârhalo ciri ca kaduku na nyamwegemerwa wayo wa kaduku. \b \q1 \v 11 Mwe banyere b’e Siyoni mukanye mubone: Mwâmi Salomoni ayambîrhe ishungwè\f + \fr 3, 11 \fr*\ft Mpu balole oku bayîmika omwâmi w’omurhûla: Masiha. Oyo nnina wa mwâmi, lwo lubaga lwa Nyamubâho (\+xt 1, 5; 3, 4\+xt*). Omu Israheli, mwâmi arharhangira omukolo n’olubaga lu rhacimuyankirira, ciru akahà Nyamuzinda yêne wacimwishogaga (\+xt 1 Sam 11, 5; 1 Nga 11, 10; 29, 22\+xt*). Olwo lusiku lw’obuhya, lwo lusiku lw’okugaluka kw’omukazi wali ogenzire; lwa kushubirhona kw’owali wamâshombehala: okwo kwabà omu mango ga Masiha (\+xt Iz 61, 10; 62, 3-5\+xt*).\ft*\f* nnina amuyambikaga olusiku lw’obuhya bwâge, olusiku lw’obusîme bw’omurhima gwâge. \c 4 \sp Omuhya-mulume \q1 \v 1 Alà nka wayinjiha, Musîmwa wâni, alà nka wayinjiha! Amasù gâwe ngûkù mw’ogu mushangi\f + \fr 4, 1 \fr*\ft Olushungi lw’omuhya, lwakazâgihona ebusù, lubwîkire (\+xt Murh 24, 65; 29, 23-25\+xt*). Empene z’e Israheli-Palestina-Israheli zibà za bishamvu na nyîru.\ft*\f* gukubwisire emviri zâwe busô bwa mpene za bishamvu buyabukire omu lurhambi-rhambi lwa Galaadi. \q1 \v 2 Amîno gâwe\f + \fr 4, 2 \fr*\ft Amîno mêru: Amango omushaku guciri murhò, go mango biyeruha bwenêne.\ft*\f* gali nka busô bwa bibuzi bimôme byayinamuka kurhenga aha mugomero. Ngasi rîno ly’enyanya ligwêrhe eryâbo ly’idako. ngasi ciguma n’ecâbo c’omu mahasha, na ntà mwîhala gubirimwo. \q1 \v 3 Akanwa kâwe nka higozi hya kaduku, n’emyanzi yâwe minunu-minunu! Amarhama gâwe nka mpande za grenadi\f + \fr 4, 3 \fr*\ft «Grenade», libà irehe lirhenga oku murhi mpu ye «grenadier»; murhi gumera omu bihugo biri eburhambi bw’enyanja y’e «Mediteraneyo».\ft*\f* omu mushangi gukuli ebusù. \q1 \v 4 Igosi\f + \fr 4, 4 \fr*\ft Magerha gali omu igosi ago (\+xt Iz 27, 10-11\+xt*). 4, 6: Ntondo barherekêrerakwo eyo. Yo enabâkwo aka-Nyamuzinda k’e Yeruzalemu.\ft*\f* lyâwe kwo liri aka enkingi ya Daudi, eri ngwîke buzibu-zibu; emanisirwekwo ecihumbi c’empenzi; emyampi y’abarhabâzi yoshi kwo emanikwa. \q1 \v 5 Amabêre gakuli oku cifuba gombi, bâna-hene babirhi, mahasha ga kashafu, gayabukîre omu karhî k’obwâso bwa lisi. \q1 \v 6 Oku emboho y’obuce erhacishungûrha, n’oku omwizimya gurhacihirigirha, nâbà najà oku ntondo y’obukù n’oku ntondo y’obubâni. \q1 \v 7 Wamâyinjiha, mushâna, Musîmwa wâni, we «Nt’izâbyo»\f + \fr 4, 7 \fr*\ft Israheli acêsibwe n’amalibuko abwîne e Babiloni (\+xt Iz 40, 2\+xt*); akola acîbêrîre «muzirizâbyo». Oburhè bw’owamuhanaga bwahwîre.\ft*\f*. \b \q1 \v 8 Nj’eno orhenge e Libano, mukazi wâni\f + \fr 4, 8 \fr*\ft Mukazi wâni: Israheli kwo abîre nka mukazi ibà ahulusize erhi bulala bwâge burhuma (\+xt Hoz 2, 4; Yer 3, 1-8; Iz 54, 6-7\+xt*); amango g’okugendimugalula, galigi nka ga kusheba (\+xt Hoz 2, 21-22; Iz 49, 18\+xt*). Oyîmanzire oku ntondo ya Hermoni, anabone Israheli-Palestina-Israheli bwinjà. Israheli nk’aderha ahabisha bamuhekaga bujà, kwo abaderha mpu biryanyi: ngoromora erhi kapiri (\+xt Yer 4, 7; 5, 6; Nah 2, 12-14\+xt*).\ft*\f*, nj’eno orhenge e Libano, ja omu nyumpa. Oyimange oku ntondo ya Amana olole bwandagala, n’oku ntondo ya Seniri na Hermoni, lukunda lwa ngoromora ntondo za bakapiri. \q1 \v 9 Ci wamampêka omurhima mâshi mwâli wîrhu, mukazi wâni, wamampêka omurhima n’amasù ogwêrhe, n’igerha likuli omu igosi ciru lyône! \q1 \v 10 Alà nka kwasîmîsa okusîmwa nâwe, wâni mwâli wîrhu, mukazi wâni! Alà nka kwanuna okusîmwa nâwe… agandi mavurha gacîhambage! \q1 \v 11 Akanwa kâwe mukazi wâni, lêro mukè gwa bûci kali kashongôla bûci kali kashongôla la! Aha idako ly’olulimi lwâwe, bûci buhali n’amarhà\f + \fr 4, 11 \fr*\ft Ecihugo ciyêzire, kudûdusa cidûdûsa, cibaye bwinjà (\+xt Hoz 14, 7\+xt*). Omukazi wàbwîne nyumpa naye, anabaye enyumpa! Okurhwinja kwâge kunayumvîse oku abwîne e nyumpa!\ft*\f*; obwehe bw’emishangi yâwe, kwo buli nka malashi g’e Libano. \q1 \v 12 Ali busâne\f + \fr 4, 12 \fr*\ft busâne: Abalêbi bayôrha baderha oku Israheli muhyâhya âbà busâni bwa Nyamuzinda, busâni bulimwo emirhi yahûmula bwinjà: \+xt Hoz 14, 6-7; Eze 36, 35; Iz 51, 3\+xt*.\ft*\f* bulikwo olugurhu, mwâli wîrhu, omukazi wâni, busâni bulikwo olugurhu iriba liyûbakîrwe. \q1 \v 13 Emirhi ekumezirekwo ejizire obusâne bw’engrenadi, olikwo emirhi erhabonekerera: \q1 \v 14 Aha mirhi y’esindani yahûmula bwinjà, aha y’obukù n’eya amashahi, ebisheke n’e kinamomi\f + \fr 4, 14 \fr*\ft «Kinamomi» guli murhi gurhaba eno Bushi; rhugudesire nk’oku gunadesirwe omu Cihabraniya n’omu Cigereki; nk’oku rhunaderha omurhi gwa «karadusi» nk’oku gunaderhwa omu cilatini.\ft*\f*, emirhi y’e Libano yoshi emirhi y’amanemane n’eya olowesi, na ngasi hyasi hihûmula bwinjà. \q1 \v 15 Oli nshôko edômera obusane, iriba ly’amîshi gahulula, lwîshi lwâhona e Libano. \sp Omuhya \q1 \v 16 Yimuka, kaboho-boho k’ekulî. Yimuka, kaboho-boho k’emahanga, shungurhira omu busâne bwâni, buyenge amavurha minjà! Omuzigirwa wâni ajè omu busâne bwâge, ayumve obununu bw’amalehe gamuli. \c 5 \sp Omuhya-mulume \q1 \v 1 Namâjà omu busâne bwâni, wâni mwâli wîrhu, mukazi wâni; nkola ndwîrhe nahumbûla obukù bwâni n’amashahi gâni, ndwîrhe nalya omuke gwâni n’obûci bwâni, ndwîrhe nanywa idivayi lyâni n’amarhà gâni. Cinyweri bîra bâni, munywe mulaluke, barhonyi bâni. \s1 Ecîtakîro ca kani \sp Omuhya \q1 \v 2 Ngwîshîre ci omurhima gwâni guzîne. Namâyumva Muzigirwa wâni akomomba oku lumvi\f + \fr 5, 2 \fr*\ft Olumè ciri cimanyîso c’omugisho gwa Nyamubâho, bwenêne omugisho gw’amango gâyisha (Lolà \+xt Hoz 14, 6\+xt*).\ft*\f*: Nyigulira mâshi mwâli wîrhu, mukazi wâni, mâshi ngûkù yâni, mâshi Mwinjà-Muzira-ishembo. Kali irhwe linyunjwire lumè, emviri zinyunjwire mirhonyi ya budufu. \q1 \v 3 Nahogwîre iropo lyâni, kurhi nashubigi riyambala? Nashusire amagulu, Kurhi nashibigigazinza? \q1 \v 4 Musimwa wâni agezize okuboko omu murhule gw’olumvi; namâyumva omurhima gwadûrha. \q1 \v 5 Nti nazûka, nti nyigulire Muzigirwa wâni, enfune zâni zamayunjula mavurha, eminwe yâni namârhonya mavurha mangu! oku kahamikizo k’olumvi\f + \fr 5, 5 \fr*\ft Emunda omuhya-mulume aderheraga mpu ayigule olumvi lumuyabira, àsiga amavurha g’amalâshi gàmuli omu nfune gahûmula oku lumvi. Asiga olumvi lwabaya!!\ft*\f*. \b \q1 \v 6 Nti nayigulira Muzigirwa wâni, kusiga agalusire arhaciboneka! Okugenda kwâge kwarhuma narhibuka omurhima. Namulonzize ci ntacimubwîne, namuhamagîre ci arhacishuzize. \q1 \v 7 Abalâlîzi bambuganyire, bala bagera-gera omu ngo budufu. Banshûsire\f + \fr 5, 7 \fr*\ft Abôla balâlîzi burhanzi barhakafukunyize (\+xt 3, 3\+xt*); lêro kukola kuhiva bahiva n’okushûrha nyamukazi.\ft*\f* bànyagaza, banyaga ecirondo câni, balya balanga ebyôgo by’olugo. \q1 \v 8 Banyere b’e Yeruzalemu, mwe mukasinga, bici mwabwîra Muzigirwa wâni mukamubona? Nalwâzire endwâla y’obuzigire \sp Abimbiza \q1 \v 9 Omuzigirwa wâwe bici alushire abandi, wâni Mwinjà-Olushire abandi bakazi. Omuzigirwa wâwe bici alushire abandi obwo warhuyimbirira ntyo? \sp Omuhya \q1 \v 10 Omuzigirwa wâni aciri musole gukanyire, arhankahabwa omu cihumbi. \q1 \v 11 Irhwe lyâge lya masholo gacîre bwenêne, emviri zâge, mashami ga mirhanda, nyîru-nyîru aka hungwe\f + \fr 5, 11 \fr*\ft Omuhya acirhonyize! Kwo abwîne omulume wâge nka bûbake buzibu-zibu, bwenêne obûbake bw’aka-Nyamuzinda.\ft*\f*. \q1 \v 12 Amasù gâge nka ngûkù, oku mîshi omu lwôgero, nka kulyâla ziyôga omu marhà, nka kulya zigwa omu nyanja. \q1 \v 13 Amarhama gâge nka malingo ga mubono-bono, nka ntondo za bukù. Akanwa kâge nka bwâso bwa lisi, amavurha gayenga garhabamwo izâbyo. \q1 \v 14 Enfune zâge nshangabuye za masholo, ziyunjwîre mabuye g’e Tarsis, enda yâge eri nka muntinda gw’ihembe, guli nka kulya baguyambika enjuma z’e Safiri. \q1 \v 15 Amagulu gâge nka nkingi za mabuye mêru, nkingi ziyimangire oku masholo gacîre bwenêne. Enshusho yâge, kwo ashushire aka Libano\f + \fr 5, 15 \fr*\ft Aka. -Nyamuzinda ka Salomoni, kàli kayûbasirwe n’emirhi y’e Libano.\ft*\f*, ntwâli nka nduluma. \q1 \v 16 Emyanzi yâge minunu-minunu, naye yêne mushagalusa; kwo ali ntyo Omuzigirwa wâni, kwo ali ntyo omulume wâni, wâni mwe banyere b’e Yeruzalemi. \c 6 \sp Abimbiza \q1 \v 1 Ngahi Omuzigirwa wâwe ajirage, wâni Mwinjà-Olushire abandi bakazi? Ngahi ayêrekirage, Omuzigirwa wâwe, rhumulonze haguma nâwe? \sp Omuhya \q1 \v 2 Omuzigirwa wâni ayandagalîre omu busâne\f + \fr 6, 2 \fr*\ft Obwo busâne, kuli kuderha ecihugo ca Palestina-Israheli, kunali kuderha omuhya.\ft*\f* bwâge, omu mivungiro yahumula bwinjà, kulonza mpu ayâbulire obusò bwâge omu busâne, anahumbûle obwâso bwa Lisi. \q1 \v 3 Niono ndi wa Muzigirwa wâni, naye Muzigirwa wâni ali wâni. Ayâbulire obusò bwâge omu mauwa ga lisi. \s1 Ecîtakîro ca karhanu \sp Omuhya-mulume \q1 \v 4 Mwîra-kazi wâni, kwo oyinjiha aka Tirsa, kwo osoleha aka Yeruzalemu. We côbohwa nk’engabo z’amatabâro. \q1 \v 5 Orhandole ntya, amasù ogwêrhe gamambuza omurhima. Emviri zikuli oku irhwe busô bwa mpene, kula bunahona oku mwandagalo gwa Galadi. \q1 \v 6 Amîno ogwêrhe, busô bwa bibuzi, kula bisôka byarhenga omu izîko. Ngasi ciguma n’ecâbo c’omu mahasha, na ntà mwîhala gubirimwo. \q1 \v 7 Amarhama gâwe nka mpande za gerenadi, omu mushangi gukuli ebusù. \b \q1 \v 8 Abagoli bali makumi-gali ndarhu, abakazi baherula bali makumi gali munâni, n’abâna-nyere (barhaganjwa) mwandu. \q1 \v 9 Engûkù yâni eri nguma\f + \fr 6, 9 \fr*\ft Ogwo mwandu gw’abakazi gukengêzize balya bakà Salomoni (mulongo. 8 na 9). Omurhonyi anali muguma: Israheli, ci erhi n’abandi ho banali: go gandi mashanja.\ft*\f*. Muguma-obûla-ishembo ali muguma nie nnaye. Ali wago-wago omu mwâbo, murhonyi w’omuzîre wamuburhaga Abahya bamubwîne bàmusîma. Abagoli n’abakazi baherula bamuyûnamira \q1 \v 10 mpu : «ye ndi oyo oyishire nka mucêra-cêra, mwinjà nka mwêzi. Ayisha amoleka nk’izûba, mudârhi nka ngabo za balwî\f + \fr 6, 10 \fr*\ft Ebi binwa bikengêzize okurhenga omu bujà bw’e Babiloni; bikengezize n’amango g’abalwî ba Daudi.\ft*\f*». \b \q1 \v 11 Nayandagalira omu busâni bw’amalehe nti ndole oku emburho yamera omu lubanda, nti ndole oku emizâbîbu yashabuka nti ndole erhi emirehe ekola yâyâsa. \q1 \v 12 Ntamanyiri kurhi, … Ci omurhima gwankwêba omu ngâlè z’olubaga lwâni, nka murhambo. \sp Abimbiza \q1 \v 13 Galuka galuka Sulamita\f + \fr 7, 1 \fr*\ft «Sulamita», kwo kuderha: olyâla okola ogwêrhe omurhûla; shalom: orhûzize, salama, Omurhûla gwâyisha gwo bàdesire. Israheli muhyâhya âguhâbwa na Salomoni muhyâhya. -Kâni kwoshi mpu «galuka, galuka»: kuderha mpu ayishe, arhenge emwa bene. Boshi badwîrhe balinga olusiku lw’okushubira eka n’okurhenga omu bujà bw’e Babiloni. Hali n’okugalula omurhima gwâ1i guhabusire mpu gugaluke: \+xt Hoz 3, 5; 5, 15; Yer 3, 14\+xt*.\ft*\f*, galuka galuka rhukulole ebusù. Cici mwâlolakwo Sulamita mwanasâmira okwo bigamba byombi? \c 7 \sp Omuhya-mulume \q1 \v 1 Alà amagulu gâwe nka gayinjiha omu mikarabanda yâwe, wâni mwâli wa Nnahano! \q1 \v 2 Omunyunyu\f + \fr 7, 3 \fr*\ft Ogwo munyunyu, Yeruzalemu oyo, «muyûbake omu karhî k’amashanja» (\+xt Eze 5, 5; 38, 12\+xt*), oku ntondo ezonzirwe n’orhubanda ci kwône arhali enyunda zoshi. -Eryo idivayi, buzigire obwo. -Entondo ziri emarhambi g’entondo ya Yûda, kwo zishusha nka mihuli myûmu ya ngano, (nka ntondo erikwo omushûshu). N’engano ekengeza okuyêra ecihugo câyishiyêra amango ga Masiha. \+xt Hoz 14, 6-9; Lul 72, 1\+xt*. -Obwâso bwa lisi omu rhubanda bulugibà.\ft*\f* ogwêrhe! kwo guli nka ntabunganwa erhalimwo idivayi. Enda yâwe cirundo ca ngano cizonzirwe n’obwâso bwa lisi. \q1 \v 3 Amabêre\f + \fr 7, 4 \fr*\ft Ago mabêre, zo ntondo ibirhi: Ebali na Garizîmi.\ft*\f* gâwe gombi, bâna-hene babirhi, mahasha ga kashafu. \q1 \v 4 Igosi lyâwe kwo liri nka nkingi y’ihembe. Amasù gâwe kwo gali ak’enyôgero za Hesboni, aha muhango gwa Bati-Rabimi. Izulu lyâwe nka munâra gw’e Libano muzâmu oyêrekîre e Damasko. \q1 \v 5 Irhwe lyâwe kwo liyimanzire ak’entondo ya Karmeli; ensirha balilukire kwo ziri nka kaduku. Mwâmi arhonyize emihunga yâwe. \q1 \v 6 Nka wayinjiha wâni; nka wasoleha wâni! \q1 \v 7 Kwo osogorosire nka murhanda, n’amabêre gâwe nsisi za murhanda. \q1 \v 8 Nanaciderha nti narhangishonera oku murhanda, nyankekwo bihadu nka binga. Amabêre gâwe gabè nka nsisi za muzâbîbu, n’obwehe bw’omûka gwâwe buhumule nk’irehe linjà; \q1 \v 9 ebinwa byâwe bibè nk’irivayi linunu! \sp Omuhya \q1 Liryâla Omuzigirwa wâni akananywa, liryâla akanabêza omu kanwa aha karhî k’amîno. \q1 \v 10 Niono ndi wa Muzigirwa wâni, n’omurhima gwâge emunda ndi guyêrekîre. \q1 \v 11 Yisha Muzigirwa wâni, yisha rhujè omu mashwa! Mwo rhwajilâla omu bishagala, \q1 \v 12 buca sêzi\f + \fr 7, 13 \fr*\ft Obudufu n’esêzi, mango ga marhangulo; gayishihwa amango ga Masiha (\+xt 1, 7; 3, 1; 5, 2\+xt*).\ft*\f* rhujè omu ishwa ly’emizâbîbu. Rhwalola erhi omuzâbîbu gukola gushabusire, erhi kuyâsa gukola gwayâsa, erhi emirhi y’engerenadi ekola yayâsa. Lyo nakuhà obuzigire bwâni ago mango. \q1 \v 13 Amandragori gohe gakola gadwîrhe gabaya, n’amalehe minjà goshi aha lusò garhuli. Amahyâhya n’amarhanzi, nkubîkirego wâshi Muzigirwa wâni. \c 8 \q1 \v 1 Ocibâga mushinja wîrhu, olya wayonkaga ibêre lya nyâmà\f + \fr 8, 1 \fr*\ft Kucîfinja okwo Sulamita acîfinjire, erhi: nka wali mwene nyâmà! Ci kwône Nyamuzinda, ibà w’Israheli, arhali muntu. Ensiku acîderha «Mwene muntu», «Nyamuzinda haguma nîrhu», «Emanûweli» zo zicîfinjirwe.\ft*\f*! Singa amango nkubuganyire embuga nanakuhôbera abandi barhanangaye. \q1 \v 2 Nanakuhêka nkuhise omu mwa nyâmà\f + \fr 8, 2 \fr*\ft Omu mwa nyâmà* muli omu ka-Nyamuzinda (\+xt 3, 4\+xt*).\ft*\f* nâwe onyigîrize. Nankakulabuzize oku irivayi lyâni linjinja n’oku murhobo gwâni gw’engerenadi; \q1 \v 3 Okuboko kwâge kulembe kwo nshegemire, n’okulyo kwâge kwo kunzonzire. \sp Omuhya-mulume \q1 \v 4 Banyere b’e Yeruzalemu, mwe mukasinga, murhatule, murhatule Musîmwa wâni n’ensa y’okushâsha kwâge erhacihika. \sp Okushwinja \q1 \v 5 Mwa ndi ola wayinamuka arhenga omu irungu ayegemîre Omuzigirwa wâge? Ho nakutuliraga aha murhi gw’epomi, halya nyoko ayankiraga izîmi lyâwe honênè, halyâla ayankiraga izîmi omuzîre wakuburhaga\f + \fr 8, 5 \fr*\ft Omuzîre waburhaga Israheli (\+xt Eze 16, 3.44-45\+xt*). Bene-Israheli emwâbo e Kanâni, îshe wâbo Muamoriti; nnina Muhititi.\ft*\f*. \sp Omuhya \q1 \v 6 Ompire nka ciziriko oku murhima gwâwe, nka ciziriko oku kuboko kwâwe. Bulyâla obuzigire kwo buzibuha nka lufù\f + \fr 8, 6 \fr*\ft Obuzjgire amango bwamarhabâla, kwo kuli nka olufù, burhajîbwa omu irhwe. -Emitula kwo eri nka luhali; aha eri, kwo hali nk’aha omuliro guli: kuyokêra eyokêra. -Anagaya birya birugu, bulya birhalêrha buzigire. Byanagendera busha.\ft*\f*, emitula yo miguma n’okuzimu, naye ye karhagomba. Emyampi y’emitula gubà muliro, ngulumira ya Nyamuzinda. \q1 \v 7 Amîshi galuge kurhi, garhazimiza buzigire, nanga obuzigire burhahêkwa na lwîshi. Owahâna ebiri omu mwâge byoshi mpu agule enzigi, kagayo kwône akayungukamwo. \s1 Enyûshûlo \sp Bashinja haho omuhya \q1 \v 8 Mwâli wîrhu\f + \fr 8, 8 \fr*\ft Mwâli wîrhu ye Yeruzalemu oyo bàdesire: ishwa lirhali linganaci, arhanagwêrhi côgo cizibu cakamufungîre oku babisha. \ft*\f* ali murhò: ibêre lyâge lirhacihona; Lêro kurhi rhwajira mwâli wîrhu olusiku bâmuganîza? \sp Omuhya-mulume \q1 \v 9 Akabà ali lukûta, rhwalushwinja n’amarhale, gukabà muhango, rhunâgusêze n’embaho z’enduluma. \sp Omuhya \q1 \v 10 Ncîbêrîre lukûta, n’amabêre gâni go galigi minâra. Omu masù gâge, ndi nka mbwîne omurhûla obu! \q1 \v 11 Salomoni âjiraga ishwa ly’emizâbîbu aha Baali-Hamoni. Alilangisa abalanzi, mpu ngasi muguma ayishimugalulira ebyafa by’amalehe: cihumbi ca magerha. \q1 \v 12 Eryani ishwa ly’emizâbîbu ndwîrhe nalilangîra: Wâni Salomoni ebihumbi by’amagerha byo byâwe, n’amagana abirhi g’abalanzi b’amalehe. \sp Omuhya-mulume \q1 \v 13 Nâwe wabêra omu masâne, abirhu badwîrhe bakuyumva. Nâni, obè nka walinyumvîsa! izù lyâwe\f + \fr 8, 13 \fr*\ft Omuhya oyo bâbirwe; bamujizire «burhimanya» balonzize okuyumva n’okumanya (\+xt Bush 8, 2\+xt*). Abalenga b’omwandiko kwo bacîkebwa mpu ogu musemwa gwayûshûlagwa buzinda, erhi n’ecitabu cikola ciyunjwîre, kuderha mpu bahugûle ebinwa bimuli. Mpu omuhya wa muli eci citabu: Burhimanya, bwo budesirwe muli co. Nka kulya omu \+xt Bush 8, 2-3\+xt*, burhimanya oli nka mu hya wakanasîmwa, n’omu \+xt Mig 31, 10-31\+xt*, oburhimanya buli nka mukazi mwîkubagirwa.\ft*\f*! \sp Omuhya \q1 \v 14 Yâka, Muzigirwa wâni obè nka kashafu, nka mutwîra gwa kashafu kalume, oyâkire oku ntondo z’amalâshi!