\id JAS - Shipibo NT with OT portions -Peru 2011 (DBL -2013) \h SANTIAGO \toc1 Diossen jonibo janbisaki, Santiagon kirika bomaa \toc2 Santiago \toc3 Stg. \mt1 SANTIAGO \mt2 Diossen jonibo janbisaki, Santiagon kirika bomaa \c 1 \s1 Jato saludana \p \v 1 Ea riki Santiago, Dios betan Ibo Jesucriston yonoti. Ja chonka rabé tsamá jatíbiain janbisa joi akai *Israel jonibora, en saludanai. \s1 Tanakaatibo ikainbi, Iboki koshii jenétima \p \v 2 Nokon wetsabo, jatíbi meskó tanakaati jawékibo nokoaxbira, raroshamares mato ikanti jake. \p \v 3 Matonra moa onanke, ja Cristo ikonhaa ikax, mato tanakaatai jawékibaon, koshi shinanyaxon maton tenenon ixon mato onanmai. \p \v 4 Ikaxbi jaskara koshi shinanyanixkaya, moa jákoman senenabo, itan kikini Dioski koshiabo mato ikanti jake, jaskatax mato ja yoixonkanti, jawe rami yamati kopí. \p \v 5 Jawerato matoboki shinanti onan itin maxkata, Dios yokákanwe; janra keenshamanxon, yoashiamakin mato meniti iki. \p \v 6 Ikaxbi yokákinra, wetsa keskaakinbo shinanyamakin kikinhakin ikonhataanan yokáti iki. Jaweratonki wetsakeskaakinbo shinantaanan yokatai, jara aniparo bechon niwen aká oken boanbekonai keská iki. \p \v 7 Tsoaki jaskáakin shinannai joni iki, janra shinantima iki, ja Ibonra ea meniai iki ixon. \p \v 8 Rama nete wetsaresibiakin shinanxon, nete xabáketian wetsaresibiakin shinannai ixon. Jatian jawen ikainboribi iki pontéakin shinannaima. \p \v 9 Jawerato joi akai joniki jawékinin maxkatashoko iki jara raroresti iki, Diossenbi jatíbi jawékinin senena joni keskáakin imaa iken. \p \v 10 Jatian ja joi akai jonira jatíbinin senena iitibi, moa jawemabi banetax raroresti iki. Ja icha jawékia jonira, xobi joa keska basima keyotaibores iki. \p \v 11 Ja xobira ikai bari pikóxon jawen xanan aká choshiax jawen joabo maanni; jatianra metsáshaman iibataxbi, ja joabo moa jakonma ikai. Jaskáairibira ja icha jawékia joni, jatíbi jawen jayata jawékiboyabi keyóti iki. \s1 Tanakaati jawékibo \p \v 12 Diossenra raro imati iki, ja jawen shinan meran jakonma ati shinanbo beaibi, koshi shinanyaxon jaskarabo tenea joi akai joni; jatianra jakon iká ixon, já noiax jakanabo jato Diossen meniti yoia, jatíbitian jati nete biti iki. \p \v 13 Jawerato joi akai joniki, jawen shinan meran jakonma ati shinanbo joái; janra Diossenra ea jaskara shinanmai ixon shinantima iki. Diossenra jawetianbi jawen shinan meran jakonma atibo shinanyamai, itan tsoabiribi jakonmabo akanon ixon jato shinanmayamai. \p \v 14 Jaskáyamaira westíora joni, jawen jakonma ati shinanbaonbi keenmaxon janharesa, jakonmabo atiakin shinannai. \p \v 15 Jatian jaskáakin jakonmabo ati non shinannaibaonra noa ochanko pakémai, jatian jaskati ochai noa jaatoninra mawátiain noa boai. \p \v 16 Nokon keen wetsabo, matonbinix paranmeeyamakanwe. \p \v 17 Jatíbi ja jakon itan jakonman senena jawékibo non biai riki, ja bochikia Diossenbi noa menia. Janra ja naikanmea wishtinbo jonia iki, ja Dios riki jatíbitian jabi, jara wetsaresibiamai, itan ota keskaribi iamai. \p \v 18 Janra janbi keentaanan, ja ikon joi ikonhamataanan noa jati neteyabo imaa iki. Jaskatax noapari jawen reken bakebo, itan jakon bakebo inon ixon. \s1 Diossen join yoiai keskati jati \p \v 19 Nokon keen wetsabo, enra mato neskáakin yoiai: Jatikaxbira mato ikanti jake, yoyo ikanaitian ninkátiresbo, timenbiresa sinatax, mato yoyo iresti yamake. \p \v 20 Jaskati sinatai joninra, jawetianbi Dios keenai keská ayamai. \p \v 21 Jaskara kopí ja nato netemea jakonmabires, itan rami jawékibo kaikaresaibo moa ayamakanwe. Jaskáyamaikaya ja Diossen jawen joi maton shinan meran imaa iken, rabí shinanhomanix ja join yoiai keskatires ikanwe, ja joira jato kishpinmati atipana koshia iki. \p \v 22 Ikaxbira ja joi ninkatairesbo mato itima iki; ja join yoiai keskatikayara mato jati jake, jaskati iamaira, matonbinix paranmeetires mato iitai. \p \v 23 Jaweratoboki ja joi ninkáxonbi, jan yoiai keská ayamaibo iki, jabora jonin jawen bemanan espejonin oinnai keskáres iki. \p \v 24 Jaskati janbixbi oinmeekaini kaaxa, jaweskaki já iká ikaxbo moa shinanbenotai. \p \v 25 Ikaxbi ja kikinhakin ninkáxon onantaanan, jan noa xabáakai esekan yoiai keská akin jeneyamaibora, jatíbi jaton akai jawékiainbo, raroshaman ikanti iki. \p \v 26 Tsoaboki joi akaitonin shinanmeetibi jakonmaibo yoyo iresai; jabora jatonbinix paranmeekanai, jaskatira joi akai iki ikai ikaxbi, jawemabi iki. \p \v 27 Ja akonkin joi ikonhaax, Papa Dios bebon jakon iti riki neskara: Ja kachiana bakeboyabi ja benomaatax onitsapitaibo jato akinti, jainoax nato netemea jakonma jawékiboribi atima. \c 2 \s1 Wetsabo omistimaakin jato yoia \p \v 1 Nokon wetsabo, ja koshi shinanya non Ibo Jesucristo ikonhaibo ixon wetsabobichores kikin joniakin shinantaanan, jatíribibo kikinmashokoakinbo shinanyamakanwe. \p \v 2 Iti iki ja mato tsinkitainko rabé joni jikii, wetsa iti iki kikin chopa sawéya, itan oro meosoti sawéya, jatian wetsa iti iki chopa payoshoko sawéya noshíbires jikii. \p \v 3 Jatian ja kikin chopa sawéya ati iki maton jakonhakin bixon neskáakin, nato jakon yakatiainshaman yakáwe akin. Jatian ja chopa payo noshíbiresshoko joni ati iki maton neskáakin; mia neno chankawe, iamax neno enamanbi main yakáwe akin. \p \v 4 Jaskáakinbo jato akíra, maton jaskáati jisábores jato jakonhai mato iikanai. Jakonma shinanyaxonres jato jaskai ixon. \p \v 5 Rama en yoiaipari ninkákanwe nokon noi wetsabo, Diossenra, nato netemeax jawékinin maxkata jonishokobo jato katota iki; ja Cristo ikonhabo ikax moa jatíbi jawékinin senena keskábo ikanon ixon: itan já noiabo, jawen ikinaton jati netenko jato ikinnoxon yoiainko jaboribi ikanon ixon. \p \v 6 Ikaxbi matonra, ja jawékinin maxkatashokobo jawemabiakin jato shinannai. ¿Ja jatíbi jawékinin senena jonibomarin, jawékibo bichinoxon, mato joni koshiboiba boaibo? \p \v 7 ¿Jabomarin ja maton rabiai jakonhira non Ibon janeki jakonmaibires yoyo ikaibo? \p \v 8 Matonra jakon atiki ja Wishá meran yoiai esébo akonkin senenhaxon. Jainra ikai neskati: “Minbix mia noikaata keskáakinribi, wetsabo jato noiwe” iki. \p \v 9 Ikaxbi wetsabobichores kikin joniakin shinantaanan jatíribibo kikinmashokoakinbo shinanira, ja Diossen esé senenhayamai mato ochai. \p \v 10 Jawerato joninki jatíbi Diossen esébo senenhaxonbi, westíora eséshokores senenhayamai, janra jatíbi eséboribi moa senenhayamake. \p \v 11 Ja wanoya itan benoya ixon wetsa betan yorantima yoini Diossenribira yoia iki: “Jato reteyamawe” akin. Jaskara iken jaweratoboki wanoya itan benoya ixon, wetsa betan yorantibo ayamakinbi jato reteai; jabaonra ja esébo moa senenhayamake. \p \v 12 Ja ochankonia noa jan xabáa esé meranxon, non aká jawékibo noa Diossen yoixonti ikenra; mato yoyo ikainkobo, itan maton ikainkobo, mato koiranmeeti jake. \p \v 13 Ja wetsabo jato noibayamaa jonibora, jawebi noibayamakinribi jaton akábo jato Diossen yoixonoxiki. Ikaxbi jato noibai iká jonibora, jaton akábo jato Diossen yoixonai neten jakonbires pikónoxikanai. \s1 Non akaitonin, non ikonha jato oinmati \p \v 14 Nokon wetsabo; jawemabi riki westíora joni Dios ikonha ikax raroibi jan ikonha keskati imai ikax. Jaskara iken ¿Imeyanti atipanke westíora joni, jan ikonha jawékininbichores kishpinmeeti? \p \v 15 Iti atipanke westíora nobé joi akai benbo iamax westíora ainbo, ja saweti chopaoma; jainoax ja jawékiatiomaribi. \p \v 16 Jatian mato westíoranin ati iki neskáakin: “Mia jakonbires ibanon rakokanwe, mato potónon kaman jawékiakanwe”, akin. Jan maxkatabo menikinmabi. ¿Jawe jakonki aká jaskáakinres yoixon? \p \v 17 Jaskáribira ja non ikonha jawéki winotai, onantiakin yoia, nekebi ja non ikonha jawékinin jishtiamaira; westíora mawá jawéki keskáres iki. \p \v 18 Iti iki westíora joni yoyo iki: “Miara Dios ikonha joni iki, jatian eara, ja en ikonha keskati ikai iki”. Rama jaskati jaxonmabi ja min ikonha ea oinmawe, jatian enra mia oinmati iki ja en ikonha keskati ikin iki. \p \v 19 Minra akai westíora Diosbichora jake ixon ikonhakin; jaskáakin min ikonhara kikin jakon iki. Yoshinboribira jaskáakin ikonhai raketi saki ikanai. \p \v 20 Onanma joni iamawe; onanwe, ja min ikonha jawékinin nekebi jishtiamai ikaxa, ja min ikonha jawéki yankabires iki. \p \v 21 Diossenra non reken papashoko Abraham atibi keskáakin akai joni oinna iki. Jawen bake Isaac makan tsamanxon reteti yoia iken axonaitian. \p \v 22 Jaskarainxonra non ointi atipanke, Abrahamman jan ikonha jawen akátonin nekebi jato oinmaa. Jaskáakin jawen aká jawéki nekebi jistiatonra jan ikonha kikin jakon iká iki. \p \v 23 Jaskataxa ja wishá meran yoiaibo senena iki: “Abrahammanra Dios ikonha iki, jaskara kopíra atibi keskáakin akai joni oinna iki”, iki iká. Jaskatira Abraham Dios betan raenanai joni baneta iki.\f + \fr 2:23 \ft Gn. 15.6\f* \p \v 24 Jaskarainxonra maton ointi atipanke; Jawen akaibo kopíribi atibi keskáakin akai joniakin Diossen jato oinnai; ikonhakana kopíbichoma. \p \v 25 Jaskáribira winota iki ja tsini ainbo Rahab; Diossenra jawen aká kopí atibi keskáakin akai ainboakin oinna iki, ja joi bei bokana jonibo jain ikanti menianan wetsa baiori pikóti jato akinna kopí.\f + \fr 2:25 \ft Jos. 2.1-21\f* \p \v 26 Westíora yora riki kayaoma ikax mawá; jaskara mawá keskaribi riki, Dios ikonha ikaxbi ja non ikonha keskati noa imai. \c 3 \s1 Yoyo ikaiton noa ochai \p \v 1 Nokon wetsabo, ja mato xaran iká joi akaibo jatikaxbiora, jato joi onanmaibo itin keenaibobires iamakanwe. Matonra onanke ja jato joi axeai ikenra, bebonbires non aká jawékibo noa Diossen yoixonoxiki ixon. \p \v 2 Jatikaxbira noa ochakanai; jaweratoki jawen yoyo ikainkobo ochayamai, jara moa jakonman senena joni ikax, janbixbi koiranmeeti atipanke. \p \v 3 Westíora kabayora ati iki, jatiobi jawen yora non keenaoribo kamanoxon, westíora jan tsasiati risbikan renexkin.\fig Jan ponteti risbiya yamishoko kabayo mokomaa.|src="HK00029b.TIF" size="col" loc="Santiago 3.3" ref="Santiago 3:3" \fig* \p \v 4 Oinkanwe ja ani waporobo; jabora akai aniora ikenbi niwe koshibaonribi xotonainbi, ja timon akaitonin jawen timon maxkoshoko ikenbi, jawen keenaioribiribi bokin. \p \v 5 Jaskararibira winotai non jana, ja iki westíora maxkoshoko jawéki non yora meran iká, ikaxbira ani jawékibo ati atipanke. Westíora maxkoshoko chii tirikanra niibo menoti atipanke. \p \v 6 Jaskara chii keska riki ja jana. Ja westíora maxkoshoko jawéki non yora meran iká riki koshi, jan jatíbi jonibo jakonma imai ikax. Ja chii tiri keská non jana meranoax pikotai riki, jain masá teneti chii tirikan imaa ikai, janra non ikainkobo noa jatíbitian jakonma imati atipanke. \p \v 7 Joninra raeati atipanke, itan moa akábo iki, jatíbi meskó yoinabo, noyai yoinabo, norex iki niaibo, jenemea yoinabo. \p \v 8 Ikaxbi tsonbira ja jana janharesti atipanyamake, jara jakonma jawéki bochoa keská iketian, tsonbi bechitenti atipanyamake. \p \v 9 Non jananra ja non Papa Dios non rabiai, jatian janribira já keskabiakin Diossen joniaka jonibo non jato jakonmaakai. \p \v 10 Ja kexakanmeaxbichora jakonhamisti joi itan jakonmamisti joi pikotai. Nokon wetsabo, nato jawékira jaskara iti atipanyamake. \p \v 11 Jawekeskataxbira jainoax jene jokonai westíora mai kininkoniaxbicho, bata jene betan moka jene jokonti atipanyamake. \p \v 12 Westíora higo jiwinkora, aceituna bimiti atipanyamake; jainoax westíora uva nishinkoniaxa higo bimi pikóti atipanyamake. Jaskaribira jainoax tashi jene jokonai westíora mai kininkoniax bata jeneribi jokonti atipanyamake nokon wetsabo. \s1 Rabé keska onan shinan \p \v 13 Tsoaboki mato xaran onan shinanya iki, itan kikinhakin ninkataibo iki, maton ikainkobo jakonires mato ikaibokaya jato oinmakanwe, ja shinanti onanman rabíti shinanhomabo imaa ixon. \p \v 14 Ikaxbi maton shinan meran jatoki notsireskin jato rawíanoxonres jawéki akíra, jawebi mato rabíti yamake, jaskatira jansoires mato iitai. \p \v 15 Neskara onan shinanra Diossibakeax joáima iki; jara nato netemeabi iki, jonibaon shinanres itan *Satanássen shinanbi. \p \v 16 Jaweranoki notsiresi itan rawikananibo jakana, jainra shinan tsokásboribi jaax, meskó ocha akíboribi jakanke. \p \v 17 Ikaxbi tsoaboki ja Diossenbi jato menia onan shinanyabo iki, jabora jatíbibo bebon moa jakonma ati shinanhomabo iki, wetsabo jakonhai jonibo ikax, yoiti joniboribi iki; jainoax jato onísakai joniboribi iki, itan jatíbibo senenbires jato jakonhakin akaibo, itan ikoni yoyo ikaibo ikax jakon jawéki akai jonibo iki. \p \v 18 Jaweratoboki xabá shinanyabo ikanon ixon jato akinnaibo iki, jabaonra moa itibi keskati ikanaitian jato ointi jake. \c 4 \s1 Diossen yoiai keskatires iti \p \v 1 ¿Jawekopikayaki mato ramiananai, itan jawéki kopíshokobo mato join ianankanai? Shinan meran keenai jakonma jawékinin imaara ikai mato jaskati. \p \v 2 Jawékininbora mato keenai, ixonbira maton biamai. Matonra jato reteai, jawékiabo ikasira mato notsiai; jatian biti atipanyamaaxa, ramiananibo mato join ianankanai. Matonra ja mato keenai jawékibo biti atipanyamake, maton Dios yokáyamai kopí. \p \v 3 Jatian yokáxonbira maton biamai, jakonma shinanyaxon ja mato keenai jawékibores anoxon maton yokatai kopí. \p \v 4 Wetsabo betan iresai jonibo riki mato ¿Matonki onanyamaa jatíbi nato netemea jawékibores shinannai ikax Diossen rawí banéti? Jaweratoki nato netemea jawékibores shinannai iki, jara moa Diossen rawí banetai. \p \v 5 Jaskara yoiira ikai Wishá meran neskati: “Ja Diossen jawen Shinan noomeran imaatoninra, noitaanan jakonma anaketian noa koirannai”, iki. \p \v 6 Ikaxbi Diossenra bebonbires jawen jakon shinanman noa akinnai. Wishá meranra ikai neskati: “Ja rabikaatai jonibaonra Dios keenyamai; ikaxbi jaweratoboki rabíti shinanhomabo iki, jabora jawen jakon shinanman jato akinnai”, iki. \p \v 7 Dioskires menikaakanwe, *Satanássen joi ninkáxonyamakanwe; jatianra matoibakeax moa já ochóti iki. \p \v 8 Dios benakanwe jatianra jan mato akinti iki. Ja matobo Dios noiti shinanribikinbi, nato netemea jawékibores noiti shinannaibaon moa ocha akin jenekanwe, maton shinanbo jawe jakonmaomabi imakanwe. \p \v 9 Masá shinankanwe, yoyo iananbi winikanwe; ja maton osanai jawékibo ibanon winitibores baneti; jatian ja mato raroaibo ibanon masá shinanti jawékibores baneti. \p \v 10 Dios bebon rabí shinanhomabo ikanwe; jatianra kikin joniboakin mato jan imati iki. \s1 Wetsabo jakonmanin yointima \p \v 11 Nokon wetsabo, wetsabo betan jakonmanin yoinyananyamakanwe; jaweratoki jawen wetsaki jakonmaati yoyo ikai, iamaxon jawen aká jawékibo yoixoni iitai, jara Diossen eséki jakonmai yoyo iananbi, ja meran yoiai joiboribi jakonmaakin yoii iitai. Ja esekan yoiaibo jakonmaakin yoiira, jan yoiaibo senenhatitianbi ja esé meranxon jato jakonmaires mia iitai. \p \v 12 Westíorabicho riki jan noa esé menia, itan ja akanai jawékibo jan jato yoixonai, jatian jaribi iki jan jato kishpinmati, iamaxon jan jato castiganti atipana; jatian, ¿Miaki tsoa iki ja mibé jonin akai jawékibo min yoixonti? \s1 Bakish iti jawékibo non onanyamaa \p \v 13 Ja mato, “rama iamax bakishra noa wetsa jeman kaai, jain kaaxa noa westíora baritia ikí kaai jawékibo maroi, itan icha koríki bii”, iki ikaibaon ninkákanwe. \p \v 14 Jaskatibo yoyo ikinbira bakish mato jaskara winótibo maton onanyamake, matobo riki ja wishnin koinbo jokonax basima keyotai keskábores. \p \v 15 Jaskátitianbikaya, “ja non Ibo keenketian jarésparixonra, natobo itan wetsa jawékibo non ati iki”, ikireskaya ikanwe. \p \v 16 Jaskáyamaira rabíananbi yoyo itin keenshamanbores mato ikanai, jatíbi jaskati rabíti jawékibo riki jakonma. \p \v 17 Jaweratonki jakon jawéki ati onanxonbi ayamai jara ochai. \c 5 \s1 Jawékinin senena jonibo jato yoia \p \v 1 Ramara ja mato jawékinin senenabo en yoiai, ninkákanwe: Ja jakonmabires jawékibo winókin maton masábires tenei kaai onantaanan, winiananbi saí ikanwe. \p \v 2 Mato jayata icha jawékibora keyo payónoxiki, maton chopabora mansánbaon pinoxiki. \p \v 3 Maton orobo itan maton *platabora, moa poike, jatian jatíbi jabo jaskati payotaitonra mato onanmai, ja chiikan aká iti keskati jatíbi ja jawékiboyabi maton yora keyoti kaai. Ja rama maton icha tsamana jawékibo riki, moa netebo senenainbi maton akábo. \p \v 4 Ja jonibo wainkobo teemaxonbi maton jato kopíayamaabaonra, mato yokákin jeneyamai. Jatian ja teetabaon mato yokataibora, ja jatíbi atipana koshia Ibon jato ninkáxonke. \p \v 5 Nato netenra bebonbires jatíbinin senenax jakonhirai jakanabo mato ikanai, itan jan mato keenai jawékibores akí raroi mato jenéyamai. Jaskati riki mato jawen nete senenketian retenoxon kikinhakin waka xoámakana keskábo. \p \v 6 Matonra ja jakonma akáma joni jakonma akátoninbo yointaanan jato reteke, amakashamakin mato jabaon bechitekin koshi meetaimabi. \s1 Onitsapitibi manátia iti \p \v 7 Jaskara iken nokon wetsabo, ja non Ibo joái kaman manátiabo ikanwe, oinkanwe jawekeskaakinki ja wain teetaibaon jakonshamani jawen banábo biminon ixon, oi bexon mai mechaati manai ixon. \p \v 8 Jaskáribiikaya matobo koshii itan manati jenéyamakanwe, ja Ibo jotira moa ochóma iki. \p \v 9 Nokon wetsabo, wetsaboki jakonmaibo yoyo iamakanwe; maton aká jawékibo mato Diossen yoinxonyamanon. Ja jaton aká jawékibo jato yoixonaira moa joibi iki. \p \v 10 Nokon wetsabo, ja Diossen joi yoiai *profetabo iní keskatiribi ikanwe, jabora masábires winotibi jawe iamakana iki. \p \v 11 Nonra shinannai ja koshi shinanyabo ixon masá tenekani jonibora raroshaman ikanai ixon. Matonra ninkata iki jawekeskakinki ja Jobkan tanakaati tenea iki ixon, itan maton onanke jawekeskákinki jaskarabo iká pekáo non Ibon akinna iki ixon. Ja non Ibonra jato noibataanan, jawen akinmisti shinanyaxon jato akonbireskin akinnai. \p \v 12 Jatíbi neskarabo ikenbira en mato yoiai nokon wetsabo, jawéki anox nai janetaanan, itan mai janetaanan jainoax wetsa jawékiboribi janetaanan, ikonshamanra ea yoyo ikai ikibo iamakanwe. Jatian jawéki anoxa enra akai ikires mato iti jake; jatian ayamanoxa enra ayamai ikiresibi mato iti jake, mato Diossen castigantima kopí. \s1 Jaki koshixon non yokáti \p \v 13 Jawerato matoboki onitsapiti itai orankanwe, jaweratoboki raroshamanbo ikanai Dios rabii bewakanwe, \p \v 14 Jawerato mato xaran ikáboki isinai iki, ja joi akai jato ikinai *ancianobo kenamakanwe, jaki orankanon ixon, itan non Ibon janenkonribi xenin sikakanon ixon. \p \v 15 Jatian ikonhaax jaki koshiabo ixon orankanketianra, Diossenbi benxoaxon weninti iki. Jatian ocha akábo ikenra ja ochabo moa soaxon shinanxontima iki. \p \v 16 Jaskara ikenra matopari ja maton ochabo keshaanankanti jake, jaskáa pekáo orananankanwe mato benxonon. Ja itibi keskati jaa jonin oración riki atipana koshia. \p \v 17 *Profeta Elíassa iká iki noa keska joniribi, janra oi beyamanon ixon koshi shinanyaxon orana iki, jatianra kimisha baritia sokota oxe senen oi beyamaa iki. \p \v 18 Jatian moa jakiribi oranketian oi beribaa iki. Jatianra ja mainmea iká jiwibo moa bimia iki. \p \v 19 Nokon wetsabo, jawerato matoboki ja ikon joi ikonha ikaxbi wetsaoriketian, wetsa joi akaitonin jakiribi joi ikonhamaribiai. \p \v 20 Shinankanwe, tsonki ja ocha akí iitai joni Dios ikonhamataanan, jawen ochabo jenemai; janra moa manotiain kati ikenbi kishpinmati iki, itan ja akonbireskin ocha akáboribi moa Diossen shinanxontima iki.