\id MRK Sakachep: Bible Translation 1st Edition \ide UTF-8 \ide Unicode (UTF8) \h Mark \toc1 Thurchisa MARK Miziek dungjûiin \toc2 Mark \toc3 Mk \mt2 Thurchisa \mt1 MARK \mt2 Miziek dungjûiin \imt1 Chongmaruoi \ip \bk Thurchisa Mark miziek hih,\bk* “Ma hih Pathien Nâipasal Jisua Khrista Thurchi Sa ani,” tiin chong aphut ani. Jisua chu sinthotheitak le rachamneitak ani ti minlangin aoma. Jisua rachamneina chu a minchuna ngeia, ramkhoringei chunga sinthotheina ngeia, le mingei an sietnangei a ngâidamna ngeia, hin ânlang ani. Jisua'n amananâkin Miriem Nâipasal ki ni ânti anghan, a ringna pêkin sietna renga mingei mojôk ranga juong ani tiin chong a ril ani. \ip \bk Mark\bk* hin Jisua chongbâingei le a minchunangei nêkin a sintho lunghâng tho uolin Jisua thurchi atûnpatin, arât rang lamtakin aminlang ani. Baptispu John thurchi le Jisua Baptisma a changna roi le huongna a tongna roi a ril viet suole chu amiziekpu hin Jisua'n mi a mindamna le mi a minchuna a misîr kelen ani. Zora ahong se bang anghan, a nûkjûingeiin Jisua an hong rietthei uola, aniatachu ama doi ngei chu an hong rât uol ani. Bung khârna tieng ngei hin chu pilchung ringnuna Jisua hapta nûktak mang tie ngei, aliekin ama an jêmdelna le inthoinôkna thurchi ngei a misîr ani. \ip Thurchisa inik ngei amongna ranga, kuolkhuma omngei ha, chu mi tamtakin \bk Mark\bk* miziek niloiin midang tumini amiziek ni rangin an mindon ani. \is1 Asûnga chongtângpuingei \io1 Thurchisa aphutna \ior 1:1-13 \ior* \io1 Galilee rama mipui ranga Jisua sintho \ior 1:14—9:50 \ior* \io1 Galilee renga Jerusalem \ior 10:1-52\ior* \io1 Jerusalem le akôl kienga hapta nûktak \ior 11:1—15:47\ior* \io1 Jisua inthoinôkna \ior 16:1-8 \ior* \io1 Jisua inlârna le invâna a kal \ior 16:9-20\ior* \c 1 \s Baptispu John thurchi misîr \r (Mat 3:1-12; Luk 3:1-18; Joh 1:19-28) \p \v 1 Pathien Nâipasal\f + \fr 1:1: \fr*\ft Miziek senkhatngei chu \ft*\fq Pathien nâipasal \fq*\ft ti hi don mak ngei.\ft*\f* Jisua Khrista Thurchi Sa chungroi chu mahi ani. \v 2 Dêipu Isaiah Lekhabua: \q1 “Pathien'n, ‘Na lampui sinsiem rangin \q2 ka thangtheipu no motona tîr ka ta.’\x - \xo 1:2: \xo*\xt Mal 3:1\xt*\x* \q1 \v 3 Ramchâra mi inkhat tânghâi han, \q2 ‘Pumapa lamlien sin ungla; \q2 a lôna rang lampui mintûn roi!’” tia ânziek anghan ânphut ani.\x - \xo 1:3: \xo*\xt Isa 40:3 (LXX)\xt*\x* \p \v 4 Masikin John hah Baptis tho le thurchi misîrin ramchâra han a juong ani\f + \fr 1:4: \fr*\fq John hah Baptis tho le thurchi misîrin ramchâra han a juong ani; \fq*\ft Miziek senkhatngei an dôn chu \ft*\fqa Baptispu John hah ramchâra thurchi misîrin, ânlanga.\fqa*\f*. Mingei kôm han, “Nin sietnangei renga insîr ungla, baptisma chang roi,” hanchu, “Pathien'n nin sietnangei nangni ngâidam atih” tiin a misîr ngâia. \v 5 Judea ram le Jerusalem khopui renga mi tam tak John thurchi misîr rangâi rangin an sea. An sietnangei an phuonga, male ama'n Jordan dunga a Baptis ngei zoi. \p \v 6 John'n ûtmul puonngei ânsila, savun kongkhit a khita, a sâk chu khâimimsie, le rama khuoilutui ani.\x - \xo 1:6: \xo*\xt 2 Rêng 1:8\xt*\x* \v 7 Mingei kôm han, “Ku nûka juong rangpu hi chu keima nêka roiinpui uol ok ania, kei chu inkûna a kekokrûi sût rang luo inhoi mu-ung. \v 8 Keima chu tui leh nangni ka Baptis ngâia, ama'n chu Ratha Inthiengin nangni Baptis atih,” a tia. \s Jisua baptisma chang le methêmna tongna \r (Mat 3:13—4:11; Luk 3:21,22—4:1-13) \p \v 9 Galilee ramhuola Nazareth khuo renga Jisua hongna la sôt bâkloiin, Jordan dunga John'n Baptis a thoa. \v 10 Jisua hah tui renga a hong jôk harenghan, invân ân-onga male Ratha Inthieng pharvali angati a chunga juong chum a mua. \v 11 Male invân renga rôlin, “Nangma ka Nâipasal moroitak ni ni, nu chunga ka râiasântatak ani” ti chong ajuong tunga.\x - \xo 1:11: \xo*\xt Aph 22:2; Lap 2:7; Isa 42:1; Mat 3:17; 12:18; Mk 9:7; Luk 3:22\xt*\x* \p \v 12 Voikhatrengin Ratha'n ramchâra a min se zoia, \v 13 mahan Soitan methêmin sûn sômminli a oma. Mahan ram sângei khom an oma, aniatachu vântîrtonngei han an juong san ngâi. \s Jisua'n ngasûrpungei minli a koina \r (Mat 4:12-22; Luk 4:14,15; 5:1-11) \p \v 14 John hah intâng ina an khum suole chu, Jisua hah Pathien renga Thurchi Sa misîr rangin Galilee rama a sea. \v 15 “Azora diktak hah ahongtung zoi,” male, “Pathien Rêngram khom anâi zoi! Nin sietnangei renga insîr ungla male Thurchi Sa hi iem ta roi!” tiin a misîra.\x - \xo 1:15: \xo*\xt Mat 3:2\xt*\x* \p \v 16 Jisua'n Galilee dîl panga a lôn lâiin ngasûrpu inik Simon le a nâipa Andrew lên lei vôr hah a mua. \v 17 Jisua'n an kôm, “Ni jûi ungla, miriem sûr rangin nangni minchu ki tih” a tipe ngeia. \v 18 Marenghan an lênngei an mâkraka male an jûi kelen zoi. \p \v 19 A se nôk uol vietin chu lâibungsa dang Zebedee nâipasalngei, Jacob le a nâipa John a mu nôka. An lênngei sinsiemin rukuong chunga an lei oma. \v 20 Jisua'n anni ngei hah a mu ngei lehan, a koi ngeia; an pa Zebedee hah inlo mingei kôm rukuonga an mâka, male Jisua leh an se kelen zoi. \s Miriem inkhat ramkhori sûr \r (Luk 4:31-37) \p \v 21 Jisua le a ruoisingei hah Capernaum khopuia an honga, Sabbathni sûn anîn chu Jisua Synagog taka a lûta, male mi a minchu kelen zoia. \v 22 A minchu lam ariet mingei han kamâm aom sabak an tia, Balam minchupungei angin niloiin; manêkin, rachamneitakin anni ngei ha a minchu sikin. \p \v 23 Masuole han, ramkhori sûr mi inkhat synagog han a honga an iek raka, \v 24 ha mi han, “Nazareth Jisua, keini renga imo na nuom aom? Mi minmang ranga hong mo ni ni? Nang ki riet Pathien thangtheipu inthieng ni ni!” a tia. \p \v 25 Jisua'n ratha kôm han, “Dâirek inla, male ha miriem sûng renga hah hong jôk pai roh!” tiin chong a pêka. \p \v 26 Ratha saloi han amapa hah anîkbit suole chu inringtakin ân ieka, male a sûng renga a hong jôk pai zoia. \v 27 Mingei han kamâm aom sabak an tia, “Ma hih imo ani hi? Mahi minchuna thar mo ani? Ratha saloingei khom rachamneitakin chong a pêk ngeia, male a chong an jôm kelen hi?” Inkhat le inkhat anin rekel inlôma. \p \v 28 Masikin Galilee ramhuol pumpuia Jisua thurchi ânthang zit zoi. \s Jisua'n mi tamtak ngei a mindam \r (Mat 8:14-17; Luk 4:38-41) \p \v 29 Jisua le a ruoisingei, Jacob le John telsân Synagog renga an jôka, male Simon le Andrew ina rangin an thengpata. \v 30 Simon tarpi hah ritun damloiin jâlmuna a lei oma; Jisua ava tungin chu harenghan, amanu damloi roi hah an lei rila. \v 31 Amanu kôm han a sea, a kuta a mutua, sanin a kaithoia. Amanu mintun hah a dama, male amanu han an sin a tho pe ngei zoi. \p \v 32 Masuole chu kholoi ahong nia male nisa ahong tâkin chu, mingeiin Jisua kôm damloi murdi le ramkhori sûr ngei an hong tuonga. \v 33 Khopui sûnga mingei nâm inkot kôla an hong intûpa. \v 34 Jisua'n ri jât tamtak ngei a mindama male ramkhori tamtak a rujûlpaia. Ramkhoringei han ama an riet sikin, ite an ti rangin phal ngei mak. \s Jisua'n Galilee rama thurchi a misîr \r (Luk 4:42-44) \p \v 35 Anangtûk jînga chu avâr mân rengin Jisua ânthoia, in renga hah a jôka. Khopui renga mun inthimna a sea, mahan chubaithona ava manga. \v 36 Hannirese Simon le a champuingei han ama an hong roka, \v 37 male an va mu lehan, a kôm, “Mitinin nang an rok,” an tipea. \p \v 38 Hannirese Jisua'n an kôm, “Hi revêla khuo dangngeia khom hin ei se ngêt rang ani. Hi ngei hin khom thurchi ki misîr rang anâng ani, maha ku juongna abi ani sikin,” tiin a thuona. \p \v 39 Masikin synagogngeia thurchi misîrin le ramkhoringei rujûlpaiin Galilee ram pumpuia a chai zoia.\x - \xo 1:39: \xo*\xt Mat 4:23; 9:35\xt*\x* \s Jisua'n mi a mindam \r (Mat 8:1-4; Luk 5:12-16) \p \v 40 Jisua kôm mi inkhat vun ri dôn a honga, khûkinbilin, male san rang a ngêna, “Nu nuomin chu mi ni minthieng thei,”\f + \fr 1:40: \fr*\fk mi ni minthieng thei: \fk*\ft Hi ri hih balamin mi inthiengloiin bê ani.\ft*\f* a tia. \p \v 41 Jisua'n inriengmunân\f + \fr 1:41: \fr*\fq inriengmu; \fq*\ft miziek senkhat ngei an dôn chu \ft*\fqa taksina.\fqa*\f* asipa, male a kut ahong sôna, male a tôna, “Ka nuom,” hong, “Inthieng ta roh!” tiin a thuona. \v 42 Voikhatrengin a pangphâr hah ahong boi kelena, male ânthieng zoi. \v 43 Jisua'n chongnazatin a tipea, a tîr kelena, \v 44 a kôm a ti suole, “Rangâi roh, hi roi hih tute ril tet no roh duo. Hannirese ochai kôm thengpat inla va min mu roh; masuole chu mitinin nên thieng nôk zoi ti an riet minthârna rangin Moses chongpêka inbôlna pêk ranga ati hah pêk roh” a tipea.\x - \xo 1:44: \xo*\xt Och 14:1-32\xt*\x* \p \v 45 Hannirese amapa hah a jôka, ma thurchi hah muntina a phuong minzara. Adikin, a ril minlum rai sikin Jisua chu ânlangin khopuia lût thei khâi maka, mun inthim ngeia a va oma, male muntin renga a kôm mingei an hong ngâi ani. \c 2 \s Jisua'n phalkhatthi a mindam \r (Mat 9:1-8; Luk 5:17-26) \p \v 1 Sûn tômte suole chu Jisua Capernaum taka a se nôka, male ina a om ti roi ânthanga. \v 2 Masikin mi tamtak an hong intûpa, inkhâr pêntieng luo mun tong khâi maka. Jisua'n an kôm thurchi a misîr lâitakin \v 3 phalkhatthi inkhat mi minlîn a kôm an hong rojôna. \v 4 Nikhomrese loko an tam rai sikin a kôma hong tungpui thei mak ngeia, masikin Jisua omna ridîn taka inchung an phêna. An phên zoiin chu phalkhatthipu hah a jâmpher leh an juong musuma. \v 5 Jisua'n an taksôn tie hah a mua, phalkhatthipa kôm han, “Ka nâipasal, ni sietnangei ngâidam ani zoi,” a tia. \p \v 6 Balam minchupungei senkhat ma muna insung ngei han an mindonna, \v 7 “Hi mi hin ithomo hi anga a chong ngam hi? Pathien a rilminsiet ani! Pathien vai ke sietnangei ngâidam thei!” an tia. \p \v 8 Harenghan Jisua'n an mindon hah a rieta, an kôm, “Ithomo ma anghan nin mindonna? \v 9 Phalkhatthi kôm han, ‘Ni sietnangei ngâidam ani zoi,’ ti le ‘Inthoi inla, na jâmpher luok inla lôn ta roh,’ ti hih kho hi mo a ti abai uol? \v 10 Hanchu, philchung hin Miriem Nâipasal'n sietnangei ngâidam theina racham a dôn ti nangni lei min mu rong” a tia. Masikin phalkhatthi kôm han, \v 11 “Inthoi inla, na jâmpher luok inla, ni ina se ta roh!” tiin nang ki ril a tia. \p \v 12 An rêngin an enchungchakin ama hah ânthoia, a jâmpher a luoka, a se kelen zoia. An rêngin an kamâm sabaka, Pathien an minpâka, “Hima anga neinun hih chu la mu tet ngâi mak me!” an tia. \s Jisua'n Levi a koina \r (Mat 9:9-13; Luk 5:27-32) \p \v 13 Jisua Galilee dîl panga a se nôka. Loko ngei a kôm an sea, male a minchu ngei phut zoia. \v 14 A sena sumrusuongpa Levi Alphaeus nâipasal, a office taka ânsung a mua. Jisua'n a kôm, “Ni hong jûi roh,” a tipea. Levi ânthoia, male ama a jûi zoi. \p \v 15 Chomolte suole chu Levi ina\f + \fr 2:15: \fr*\fq Levi ina; \fq*\ft aninônchu \ft*\fq ama ina \fq*\ft (ma hah Jisua) in.\ft*\f* bukhalâi an ota. Sumrusuong ngâi mi tamtak le mitelloingei Jisua an jûia, male mi tamtakin Jisua le a ruoisingei bukhalâi otna dosânga an inchela. \v 16 Phariseengei le Balam minchupungei senkhatin, Jisua chu mitelloingei le sumrusuongpungei leh bu a nêk an mûn chu a ruoisingei kôm, “Khoitho mo ma anga mingei lâia bu a nêk?” tiin an rekela. \p \v 17 Jisua'n an chong hah a lei rieta, an kôm, “Adamngeiin doctor nâng ngâi mak ngeia, aniatachu adamloi ngei chu doctor an nâng ngâi. Midikngei ralam ranga juong ni ma-unga, mitelloingei ralam ranga juong ke ki ni,” tiin a thuona. \s Bungêi chungroia chongrekel \r (Mat 9:14-17; Luk 5:33-39) \p \v 18 Zora khat chu Baptispu John nûkjûingei le Phariseengei han bu an ngêia. Mingei senkhatin Jisua kôm an honga, a kôm, “Ithomo John nûkjûingei le Pharisee ruoisingei hi bu an ngêi ngena, aniatachu nu ruoisingei hi an ngêi ngâi loi?” tiin an rekela. \p \v 19 Jisua'n an kôm, “Inneina khuolmingei ha bungêi rangin nin lei sabei mini?” Ni thei no ni! Mâkpa hah an kôma aom kâr chu bungêi no ni ngei. \v 20 Hannirese an kôm renga mâkpa ha an tuong pai nikhuo la tung a ta, ma tika chu la ngêi an tih. \p \v 21 “Tutên puon muruo chitphonân puon thar relek mang ngâi mak ngei, mang ngân khom senla athar han amuruo hah minchîrup a ta chet uol atih. \v 22 Tutên uain thar khom savun ûm muruo taka thun ngâi mak ngei, thun ngân khom senla, uain thar han savun ûm hah mût khoi a ta, uain le savun ûm le mangmunboi chang atih. Manêkin, uain thar chu savun ûm thara ngêt thun nîng atih” tiin a thuona. \s Sabbathni chungroia chongrekel \r (Mat 12:1-8; Luk 6:1-5) \p \v 23 \x - \xo 2:23: \xo*\xt Bal 23:25\xt*\x* Sabbathnin Jisua bubilngei senkhata a lôna. A ruoisingeiin ama leh an lôn pumin buvûingei ha an china \v 24 Masikin Phariseengeiin Jisua kôm, “En ta, nu ruoisingeiin Sabbathnia an tho hi! Mahi ei Balamin akhap ani,” an tia. \p \v 25 \x - \xo 2:25,26: \xo*\xt 1 Sam 21:1-6\xt*\x* Jisua'n an kôm, “David'n sâk rang ânsam lâihan a tho hah nin la pore tet ngâi loi mini? Ama le a miriemngei an vonchâm sabaka, \v 26 \x - \xo 2:26: \xo*\xt Och 24:9\xt*\x* masikin David han Pathien ina a lûta, Pathien kôma pêksai vâipôl hah a sâka. Mahi Abiathar Ochai Inlaltak a chang lâihan ani. Ei Balam dungjûiin chu ha vâipôl hah Ochaingei vai ke an sâk thei ngâi ani, aniatachu David'n a sâka male a miriemngei khom a sem ngei sa.” \p \v 27 Male Jisua'n, “Sabbathni chu miriemngei sana ranga sin ania, miriem chu Sabbathni ranga sin nimak. \v 28 Masikin Miriem Nâipasal hih Sabbathni a Pumapa khom ani” tiin chong a khâr zoi. \c 3 \s Jisua'n kut phalkhatthi a mindam \r (Mat 12:9-14; Luk 6:6-11) \p \v 1 Hanchu Jisua ha Synagog a se nôka, mahan mi inkhat a kut phalkhatthi a lei oma. \v 2 Sabbathni ani sikin Jisua râlngeiin a tho minchâia an nôn theina rangin; Sabbathni mi a mindam pupui mo tiin mi senkhat ngeiin an en richika. \v 3 Jisua'n kut phalkhatthi kôm han, “Moton tieng hong inding roh,” a tipea. \v 4 Hanchu Jisua'n mingei kôm han, “Ei Balamin Sabbathnin imo ei tho rangin mi phal? San rang mo, aninônchu minna rang mo? Mi ringna mojôk rang mo, aninônchu mi minmang mo?” tiin a rekel ngeia. \p Hannirese ite ti mak ngeia. \v 5 Jisua'n an tieng a en ngeia a taksi oka, aniatachu an mulungngar raina le an dikloi raina hah a riet sikin asân a jâm a manzala. Hanchu amapa kôm han, “Nu kut lâng roh” a tipea. A kut a lânga male a dam nôk zoia. \v 6 Masikin Phariseengei hah synagog renga an jôka, Herod pâla mi senkhatngei leh an intonga, Jisua an that rang lam mintuonangei an sin zoia. \s Dîl panga lokongei \p \v 7 Jisua le a ruoisingei ha Galilee dîl tieng an se kelena, male loko tamtakin ama an jûi sa. Anni ngei ha Galilee ram renga, Judea ram renga, \v 8 Jerusalem renga, Idumea ram renga, Jordan râl nisuo tieng renga, male Tyre le Sidon khopuilienngei kôlrevêla hong ngei an ni. Hi mingei murdi hih Jisua neinun tho ngei an lei riet sika hong an ni. \v 9 Lokongei an tam rai sika han ama an neng loina rangin Jisua'n a ruoisingei kôm, ama rang rukuong inkhat lei dar rangin chong a be ngeia.\x - \xo 3:9,10: \xo*\xt Mk 4:1; Luk 5:1-3\xt*\x* \v 10 Mi tamtak a mindama, male ana ngei murdi ama an tôn theina rangin an inbûmlula. \v 11 Male an sûnga ramkhori dôn ngei khomin ama an mu racham inbokin, “Nangma ha Pathien Nâipasal ni ni!” tiin an iniek ngâi. \p \v 12 Jisua'n ramkhoringei kôm han, tumo ani ha tute kôm an misîr loina rangin chongnazatin, chong a pêk ngei zoi. \s Jisua'n Tîrton sômleinik ngei a thangna \r (Mat 10:1-4; Luk 6:12-16) \p \v 13 Hanchu Jisua muol chunga a kala, ama'n a nuom ngei kai a koia. Anni ngei ha an jûia, \v 14 male sômleinik ngei a thanga, “Mangei ha tîrtonngei tiin riming a phuoa, an kôm, ko kôma om rangin nangni ka thang zoi ani,” male, “Thurchi misîr rang khomin nangni tîr suok ka ta, \v 15 male ramkhoringei rujûlpai theina rachamneina khom dôn nin tih,” tiin a ril ngeia. \p \v 16 Sômleinik a thang ngei ha hi ngei hih an ni: Simon (Jisua'n, Peter tia riming a phuo pe ha); \v 17 Zebedee nâipasal Jacob le a nâipa John (Jisua'n, Boanerges tia riming a phuo pe ngei ha, maha aomtie chu “Khuonri Miriemngei tina ani”); \v 18 Andrew, Philip, Bartholomew, Matthew, Thomas, Alphaeus nâipasal Jacob, Thaddeaus, Canan mi Simon (an ram lungkham le inpâkpui ngâipu,) \v 19 male a minsûrpu Judas Iscariot. \s Jisua le Beelzebul \r (Mat 12:22-32; Luk 11:14-23—12:10) \p \v 20 Hanchu Jisua ha in tieng a kîr sir zoia. Lokongei hah an juong intûp nôka, Jisua le a ruoisingei ha sâknêk zora luo man mak ngeia. \v 21 Mingeiin, “Achâng ke ani zoi!” an ti roi ha a insungmingei an riet lehan, ama tuong rangin an inthoka. \p \v 22 Balam minchupu senkhat Jerusalem renga juong ngei han, “A sûnga Beelzebul a dôn ani! Ramkhoringei ulientak kêng, ramkhori rujûlpai theina rangin sinthotheina a kôma pêk ngâi” an tia.\x - \xo 3:22: \xo*\xt Mat 9:34; 10:25\xt*\x* \p \v 23 Masikin Jisua'n anni hah a koia, chongmintêkin a chongpui ngeia; “Kho angin mo Soitan'n Soitan a rujûl thei ranga? \v 24 Rambung khom athenin apâlin insenin inkhat le inkhat an indoi inlômin chu, ma rambung hah inlet atih. \v 25 Insûngkuo khom athenin apâlin insenin inkhat le inkhat an indoi inlômin chu, ma insûngkuo hah inlet atih. \v 26 Masikin Soitan rêngram khom athenin apâlin an insenin chu, ma hah asôt dier no nia, inlet a ta male ânmang rang ani. \p \v 27 “Tutên mi rât ina lûtin a neinunngei lâk pe thei ngâi mak ngei, mi rât hah an khitbel masa vaiin ke; a neinunngei an muruk thei ngâi. \p \v 28 “Adiktakin nangni ki ril mingei hih an sietnangei murdi le asaloi neinunngei an ti ngei\f + \fr 3:28: \fr*\fq asaloi neinunngei an ti ngei; \fq*\ft aninônchu \ft*\fq Pathien doia asaloi neinunngei an ti ngei.\fq*\f* murdi chu la ngâidam thei nîng a ta. \v 29 Aniatachu tukhom Ratha Inthieng doia asaloi neinunngei a ti ngei hah chu ngâidamin om tet no ni, kumtuonga sietna a sin ani sikin” a tia.\x - \xo 3:29: \xo*\xt Luk 12:10\xt*\x* \v 30 (Mahi Jisua'n mingei senkhatin, “Ratha saloi a dôn” an ti sika a ti ani.) \s Jisua nû le lâibungngei \r (Mat 12:46-50; Luk 8:19-21) \p \v 31 Hanchu Jisua nû le lâibungngei an hongtunga. Khalâia an indinga, ama koi rangin mi an tîra. \v 32 Jisua rihîlin lokongei an insunga, male ha ngei han a kôm, “En roh, Nu nû le na lâibungngei le na sarnungeiin nang an roka, khalâia son an oma, nang intongpui rang an nuom,” an tipea. \p \v 33 Jisua'n an kôm, “Tu mo ku nû? Tu ngei mo ka lâibungngei?” Tiin a thuona. \v 34 A rihîla an sung ngei hah a en ngeia, an kôm, “En ngei roi! Hi ngei hih ku nû le ka lâibungngei an ni! \v 35 Tukhom Pathien nuom lama sintho ngei kai chu ka lâibungngei, ka sarnungei, le ku nûngei an ni” a tia. \c 4 \s Sachirethêpa chongmintêk \r (Mat 13:1-9; Luk 8:4-8) \p \v 1 Galilee dîl kôla Jisua'n a minchu nôka, mipuingei a kôma juong intûp ngei hah an tam rai sikin rukuonga a chuonga, ânsunga, mipuingei hah chu tui rakham asortea tânga han an indinga.\x - \xo 4:1: \xo*\xt Luk 5:1-3\xt*\x* \v 2 Anni ngei minchuna rangin chongmintêkngei mangin neinun tamtak ngei a misîr pe ngeia, an kôm han: \p \v 3 “Rangâi roi! voikhat chu mi inkhatin burît rangin a sea. \v 4 Loia han sachi a rethea, senkhat lampui kôla achula, vângei an honga male an sâk ripa. \v 5 Senkhat lungpherpha pil ânphâna chunga achula, pil ânphân sikin ahong mông kelena, \v 6 Hanchu, nisa ahong insângin chu akung innoinar ngei ha a em minjuota, aruzung amathâk hah ânthûk loi sikin akângrip kelena. \v 7 Senkhat chu riling kâra achula, riling han akungngei ha adîpa, male inra thei khâi mak ngei. \v 8 Aniatachu senkhat chu pil sana achula, akungngei ahong kêia, ahong insôna, avûia: senkhat sômthumin, senkhat sômrukin, male senkhat raza khatin ahong pung zoi” a tia. \p \v 9 Male Jisua'n a chongkharnân an kôm “Kuor nin dônin chu rangâi roi!” a tipe ngeia. \s Chongmintêkngei neinunkhîn \r (Mat 13:10-17; Luk 8:9-10) \p \v 10 Jisua athenin aom lehan, a ruoisingei sômleinik le midang senkhat ngei ma chong riet ngei han a kôm an honga male ha chongmintêkngei hah rilminthâr pe ngei rangin an ngêna. \v 11 Jisua'n an kôm, “Pathien Rêngram chonginthup riettheina nin kôm pêk ani zoi.” Hannirese, “Midangngei pêntienga omngei rangin chu, neinunngei murdi chongmintêkngei vaiin misîr pe an nia, \q1 \v 12 ‘Masikin an en, an en khomin an mu \q2 loina rangin le; \q1 an rangâi an rangâi khomin, \q2 an rietthei loina rangin. \q1 Ma anghan an thôn chu, Pathien tieng inhei nôk an ta, \q2 male ama'n lei ngâidam ngei thei atih’” a tia.\x - \xo 4:12: \xo*\xt Isa 6:9,10 (LXX)\xt*\x* \s Jisua'n sachirethêpa chongmintêk a rilminthârna \r (Mat 13:18-23; Luk 8:11-15) \p \v 13 Hanchu Jisua'n an kôm, “Hi chongmintêk hih nin rietthei loi mo? Hanchu, kho angin mo chongmintêk dangngei ngân khom nin rietthei ranga? \v 14 Sachirethêpa han Pathien chong a rethe ngâi. \v 15 Mi senkhat ngei chu, sachi lampui kôla chul angin an nia; chong hah an riet harenghan, Soitan a honga an mulungrîla om hah a lâk pe ngei ngâi. \v 16 Midang senkhat ngei chu sachi lungpherpha chunga chul angin an ni. Thurchi hah an riet harenghan, râisântakin an pom kelen ngâia. \v 17 Hannirese, ruzung inthûk an mathâk loi sikin om sôt ngâi maka. Thurchi sika intakna mini nuomlona mini, ahong om lehan chu anin let nôk kelen ngâi. \v 18 Mi senkhat ngei chu sachi riling kâra achul angin an ni. Ma ngei hah chu thurchi rangâipu ngei hah an nia, \v 19 aniatachu an ringnuna kângdoinangei, rammuol hoina le neinangei le jât dadang an ôinangei ahong lûta chong hah adîpa, amara musuo ngâi mak. \v 20 Hannirese mi senkhat ngei chu pil asana achul ngei angin an ni. Chong hah an rieta, an poma, male ânra ngâi: senkhat sômthumin, senkhat sômrukin, senkhat raza khatin an hong pung zoi, a tia.” \s Bêl nuoia châti \r (Luk 8:16-18) \p \v 21 Jisua'n a chong a la zombanga, “Tumo châti hongchôia adarna muna dar loiin, bêl nuoia mo, aninônchu jâlmun nuoia mini a dar ngâia? adarna munna ke an va dar ngâi nimak mo?\x - \xo 4:21: \xo*\xt Mat 5:15; Luk 11:33\xt*\x* \v 22 Ânthup murdi tâng la musuo nîng a ta, hîpa om ngei murdi lîkpai la nîng atih.\x - \xo 4:22: \xo*\xt Mat 10:26; Luk 12:2\xt*\x* \v 23 Hanchu, kuor nin dônin chu rangâi roi!” a tia. \p \v 24 Hanchu Jisua nanâkin an kôm, “Nin chong rangâi hih asadimin mindon roi! Midangngei nin jêkna balamngei nanâk hah Pathien'n nangni jêkna rangin mang a tih, manêkin nangni min rik pe uol a tih.\x - \xo 4:24: \xo*\xt Mat 7:2; Luk 6:38\xt*\x* \v 25 Tu tukhom imini dônpu ngei chu bôk pêk sa nîng a ta, male tukhom ite dôn loi ngei chu an dôn viette khom ha lâk pe rip nîng atih,” a tia.\x - \xo 4:25: \xo*\xt Mat 13:12; 25:29; Luk 19:26\xt*\x* \s Chimu ânsôn chongmintêk \p \v 26 Jisua'n thurchi a la misîr banga, an kôm, “Pathien Rêngram chu hi anghin ani.” Mi inkhatin a loia chimu a rethea. \v 27 Hanchu a sea, a van ngama jânna a inna, ânthoia sûn ngei ha a va manga, a riet loi kârin chimu hah ahong kêia, ahong insôn zoia. \v 28 Pil ha athenin akungngei hah aminsôna, amara amin dôna; amotona akung ahong inlang ngâi, hanchu avûia, male anûktaka aramala sip buvûi ahong oma. \v 29 Bu hah amin tena chu, ha mi han ât zora ahong tung zoi sikin a kôite lâkin bu ât aphut ngâi anghan ani, a tia.\x - \xo 4:29: \xo*\xt Joel 3:13\xt*\x* \s Ancham ru chongmintêk \r (Mat 13:31-32; Luk 8:11-15) \p \v 30 Jisua'n an kôm, “Pathien Rêngram hih imo a-ang ei ti rang ân zoi? Khoi chongmintêk mangin mo ei rilminthâr rang ani zoi? \v 31 Mi inkhatin ancham ru rammuola chimu murdi lâia achîntak ramal khat a lâka, pila a tua. \v 32 Chomolte suole chu ahong mônga, chimu murdi lâia alientak ahongni ngâi. Machang lientak ngei ahong dôna, male vângei an honga male adâilîm han rubungei an phana mahan an riek thei ang ha ani” a tia. \p \v 33 Ma anghin Jisua'n mingei kôm han chongmintêk tamtak mangin, an rietthei rang do-dôrin a thurchi a misîr pe ngei ngâia. \v 34 Chongmintêk niloiin chu an kôm, thurchi misîr ngâi maka; hannirese, a ruoisingei leh vai an om zorân chu jâttin a rilminthâr pe ngei ngâi ani. \s Jisua'n phâivuopui a mindâingang \r (Mat 8:23-27; Luk 8:22-25) \p \v 35 Mani nanâka han kholoi ahongnin chu Jisua'n a ruoisingei kôm, “Dîl râl tieng son vân kân ei ti u” a tia. \v 36 Masikin lokongei ha an mâka; Jisua a lei insungna rukuonga han ruoisingei hah an lûta, ama khom an tuonga. Mahan rukuong dangngei khom an om sa. \v 37 Inningloi rengin phâivuopui râttak ahong thoa, tuidârinsok khom hah rukuonga a lûta asip vâng zoia. \v 38 Jisua chu lukham khamin rukuong remei tienga han a lei ina. Ruoisingei han an kaithoia male a kôm, “Minchupu kin thi rang ani zoi, itên ni mindon loi mini?” an tia. \p \v 39 Jisua ânthoia, phâivuopui hah a ngoa, “Mong roh!” male tuidârinsok kôm han, “Omchien roh!” a tia. Phâivuopui hah amonga, male adâingang zoi. \v 40 Hanchu Jisua'n a ruoisingei kôm “Ithomo ma angtaka nin chi hi? Taksônna reng nin la dônloi mo?” a tia. \p \v 41 Aniatachu an chi sabaka, male inkhat le inkhat kôm, “Hi mi hih tumo ani hi? Phâivuopui le tuidârinsok tena khomin a chong an don hi?” anin ti inlôma. \c 5 \s Jisua'n ratha saloingei dôn mi a mindam \r (Mat 8:28-34; Luk 8:26-39) \p \v 1 Jisua le a ruoisingei hah Galilee dîl râl kângkhat tieng, Gerasa ram an hong tunga. \v 2 Jisua hah rukuong renga a hong jôk harenghan, mahan thânngei renga hong suok mi inkhatin ântôngpuia. Ha mi hah a sûnga ratha saloi dôn ania \v 3 male thânngeia om ngâi ani. Tutên Zingjirûi lienpa leh luo khit thei mak ngeia; \v 4 Vêl tamtak a kutngei le a kengei an lei khita, aniatachu a kengei an khitna Zingjirûingei le thîrkolngei hah a pot sata, a khiek chit ngâia. A rât rai sikin tutên an mene theiloi ani. \v 5 Sûna le jâna, thânngeia le tângngeia han ân ieka, amananâkin lungngei leh an ât ngâi. \p \v 6 Alazan renga Jisua a hong mua; masikin a hong tânna, amakunga ânboka, \v 7 male rôl inringtakin ân ieka, “Jisua, Pathien Ânchung Tak Nâipasal, khoimo mi lo rang ni ti? Dûk mi tho tet loi rangin, Pathien rimingin nang ke ngên!” a tia. \v 8 (Mahi a tina abi chu Jisua'n, a kôm, “Ratha saloi amapa sûng renga hih hong jôk roh!” a lei ti zoi sika ani.) \p \v 9 Masikin Jisua'n a kôm, “Imo ni riming!” tiin arkela. \p A kôm han, “Ki riming chu ‘Mob’ kin tam sabak ani” tiin a thuona. \v 10 Male ha ram renga hah ratha saloingei a rujûlpai loina rangin Jisua kôm han a ngênrîta. \p \v 11 Ma mun kôla muol panga han vok pâl tamtak sâk rok an oma. \v 12 Masikin ratha saloingei han, “Vokngei kôm son mi tîr inla, male an sûnga mi min lût roh” tiin Jisua kôm an ngêna. \v 13 A min se ngeia, male ratha saloingei hah amapa sûng renga an jôk paia, vokngei sûnga han an va lûta. Vokpâlngei hah anrêngin isângnik dôr an nia, anrêngin rôlsora an tânna, dîla an inchôma, an thi let zoi. \p \v 14 Vok donsûipungei hah an tânna, khopui le vokvâinamun ngeia han ma thurchi hah an va misîra. Mingei han neinun ahongtung ha en rangin an se zoia, \v 15 male Jisua kôm an tung lehan, ramkhoringei an sûrpu hah puon silin mulungbôk sing vanga insungin an va mua; male anrêngin an chi zoi. \v 16 Amupu ngei han ramkhori sûrpa chunga neinun ahongtung le vokngei chungroi ha mingei an lei rila. \p \v 17 Masikin anni ngei han Jisua hah an ram mâk rangin an ngên zoia. \p \v 18 Jisua rukuonga a chuong rangtôn ramkhoringei sûrpa han Jisua kôm, “No kôm hong rong ba!” tiin a ngêna. \p \v 19 Hannirese Jisua'n phal maka. Manêkin, “Ni insûngmingei kôm senla, Pumapa'n sin nang a tho pe tie le idôrmo nang lungkham tie hih va ril ngei roh” a tipea. \p \v 20 Masikin amapa hah a sea, Khopui Sôm ngei han a chaia, Jisua'n ata ranga sin a tho pe ngei hah a misîra, ha a misîr a riet ngei murdi'n kamâmruoi sabak an tia. \s Jairus nâinupang le Jisua puonmor tôn nuvengtenu \r (Mat 9:18-26; Luk 8:40-56) \p \v 21 Jisua'n rukuong leh dîl râl kângkhat tieng rakânin a se nôka, dîl panga loko tamtak a kôm an hong intûpa. \v 22 Synagog taka ulienpu a riming Jairus a hongtunga, male Jisua a mu lehan, Jisua ke kunga ânboka, a kôm, \v 23 male “Ka nâinupangte hih ana sabaka. Masikin rangâihoitakin juong inla, a hong dam nôka a ring theina rangin a chunga nu kutngei ni juong minngam pe roh!” tiin a ngênrîta. \p \v 24 Hanchu Jisua hah ama lehan an sea. Loko tamtakin an jûia, an ep rai sikin an innengin an innenga. \p \v 25 Mahan nuvengte inkhat kum sômleinik thisuoka damloi a oma, \v 26 doctorngei tamtakin an donsûi suonûk khomin la dam thei maka. A sum dôn murdi a heklet zoia, hannirese dam nêkin inrikin ânrik pe uola. \v 27 Hanu han Jisua chungroi a rieta, masikin lokongei kâra Jisua nûka a honga, \v 28 a mulungrîlin, “A puonngei luo khom tôn inlang, dam kelen ki tih” a tia. \p \v 29 Amanu han a puonmor a tôna, male a thisuok ha harenghan among pita; a natna hah mindam ani zoi tiin, ânriet kelen zoia. \v 30 Jisua'n a sûng renga sinthotheina ajôk ti a riet kelena, masikin lokongei tieng a hônheia, an kôm, “Tumo ku puonngei a tôn?” Tiin a rekel ngeia. \p \v 31 A ruoisingeiin a kôm, “Lokongeiin madôr nang an neng hih nu mu nimak mo; itho mo tumo ku puon a tôn ni ti hih?” an tipea. \p \v 32 Hannirese Jisua'n chu a puon tônpu mu rangin a en titira. \v 33 nuvengtenu han a chunga neinun ahongtung hah ânrietin chu, chi leh innîk pumin a honga, a ke kunga khûkinbilin, male a thurchi hah adiktakin a ril leta. \v 34 Jisua'n a kôm, “Ka nâinupang, na taksônnân nang amindam zoi, rathânngamtakin senla, na natna renga hong damriem ta roh,” a tipea. \p \v 35 Jisua ala chonglâitakin, thangtheipungei senkhat Jairus in renga an honga, Jairus kôm, “Na nâinupang chu athi suo zoi, ithomo Minchupu na la minjêl banga?” an tia. \p \v 36 Jisua'n chu an chong hah lunghâng\f + \fr 5:36: \fr*\fq lunghâng tho loi; \fq*\ft aninônchu \ft*\fq kuor inkhat vaia riet niloi.\fq*\f* tho maka, Jairus kôm han, “Chi nônla, iem ngit roh” a tipea. \v 37 Hanchu Peter, Jacob le a nâipa John telloin chu tute ama jûi rangin phal maka. \v 38 Jairus ina an va tungin chu, Jisua'n rahang râttaka chap ngei le an ieka, ânrum ngei hah a va mu ngeia. \v 39 In sûnga a lûta, an kôm, “Itho mo nin chapa? Ithomo nin inngûia? Hi nupangte hi athi nimaka a in kêng ani!” a tia. \p \v 40 Anni han ama an munuisana, masikin an rêngin a nottuor ngei leta, nupangte a nû le a pa male a ruoisi inthum ngei leh nupangte jâlna khâltana han an lûta. \v 41 Nupangte kut hah a sûra male a kôm, \tl “Talitha koum”\tl* a tia, maha, “Nupangte, inthoi roh nang ki ti!” tina ani. \p \v 42 Hanchu, ha nupangte hah harenghan a hong inthoia, a lôn thei kelen zoia. (Amanu hah kum sômleinik nupangte ani.) Ha anghan ahongni lehan, an kamâm sabaka. \v 43 Aniatachu Jisua'n tute ril tet loi rangin chongpêk inngartak a pêk ngeia, male “An kôm han a sâk rang imakhat pêk roi,” a tia. \c 6 \s Jisua hih Nazareth taka hengpaiin aom \r (Mat 13:53-58; Luk 4:16-30) \p \v 1 Jisua'n ha mun hah a mâka, a omna ngâi khopui tieng a se nôka, a ruoisingei khomin an jûi tita. \v 2 Sabbathnin chu Synagog taka mi a minchua. Mahan mi tamtak an oma; male a chongril hah an riet lehan anrêngin kamâm aom tatak an tia, “Hi mi hin hi ngei nâm hih kho renga mo a man hi?” an tia. “A kôm, khoi vârna mo pêkin aom hih? Kho angin mo sininkhêlngei a sin thei hi? \v 3 Mary nâipasal, mistri sin ngâi, a lâibungngei khom Jacob, Joseph, Juda le Simon ngei nimak mo? A sarnungei khom ei kôma an om ngâi nimak ngei mo?” an tia. Male chu ama hah an hengpai zoia. \p \v 4 Jisua'n an kôm, “Dêipungei chu an omna ngâi khopui le a sûngsuokngei le a insûngmingei lâia tiloiin chu muntina an jâ ngei ngâi a tia.” \x - \xo 6:4: \xo*\xt Joh 4:44\xt*\x* \p \v 5 Ha muna han chu mi damloi ngei tômte chunga a kutngei minngamin a mindam tiloiin chu ite sininkhêlngei sin thei khâi mak. \v 6 Mingei han taksônna an dôn loi sikin a jâmminzal sabaka. \s Jisua'n ruoisi sômleinik ngei a tîrsuokna \r (Mat 10:5-15; Luk 9:1-6) \p Hanchu Jisua'n ha revêla khuongei han a chai titira, mingei ha a minchu tira. \v 7 Ruoisi sômleinik ngei hah a koi mintûp ngeia inik, inikin a tîrsuoka. Ratha saloingei chunga rachamneina a pêk ngeia, \v 8 \x - \xo 6:8-11: \xo*\xt Luk 10:4-11\xt*\x* male an kôm, “Nin khuolchaina khiengrol tiloiin chu ite vâipôl khom, kutdo choli khom, nin pepngeia sum khom chôi no roi. \v 9 Kebunngei chu bun ungla, hannirese, kâncholi inshak chu chôi no roi” tiin chong a pêk ngeia. \v 10 Amananâkin an kôm, “Nangni an lei modômna ina han om ungla ma mun hah nin mâk, mâka chu madên han om tit roi. \v 11 \x - \xo 6:11: \xo*\xt Sin 13:51\xt*\x* Hanchu tu khopui khom mingeiin nangni an modôm noa, nin chong an rangâi nônchu mâkrak ungla, nin ke rabab akop ngei hah không liei roi. Maha anni rangin inning roi tina nîng atih.” \p \v 12 Masikin an sea, male mingeiin an sietnangei renga an insîr theina rangin thurchi an misîra. \v 13 Ramkhoringei tamtak an rujûl pâia, male damloi tamtak ngei olive sariek an pola an mindam ngei zoi.\x - \xo 6:13: \xo*\xt Jak 5:14\xt*\x* \s Baptispu John thina roi \r (Mat 14:1-12; Luk 9:7-9) \p \v 14 \x - \xo 6:14,15: \xo*\xt Mat 16:14; Mk 8:28; Luk 9:19\xt*\x*Hanchu Jisua riming muntina ânthang zit zoi sikin Rêng Herod'n\f + \fr 6:14: \fr*\fk Rêng Herod: \fk*\ft Herod Antipas, Galilee rama roijêkpu.\ft*\f* a lei rieta. Mingei senkhatin chu, “Baptispu John hah a hong ring nôk zoi! Masika han hi sininkhêlngei sin theina ranak hi a dôn ani,” an tia. \p \v 15 Nikhomrese, adangngeiin chu, “Ama hih Elijah ani” an tia. \p Midangngei an ti nôk chu “Tiena dêipungei angin, ama hih dêipu inkhat ani” an tia. \p \v 16 Mahah a lei rieta, Herod'n chu, Baptispu John ani! “A lu ka tana nikhomrese, a hong ring nôk ani!” a tia. \v 17 Herod lelên John hah a minsûra, khitbelin jêl ina a lei khum ani. Herod'n ma anga a thona chu, Herodias hi a nâipa Philip lômnu nikhomsenla a lômnu a minchang sika ani.\x - \xo 6:17,18: \xo*\xt Luk 3:19,20\xt*\x* \v 18 John'n Herod kôm, “Na nâipa lômnu in ne neipui nôk hih Balam nimak!” tiin a lei ril tit ngâia. \p \v 19 Masikin Herodias han John a mumâka that ngêt rang a bôka hannirese, Herod sikin that thei maka. \v 20 Herod'n John hah mi sa le mi inthieng ani ti a riet sikin a chia, masikin a mojôk ngâi ani. John chongril a riet racham asân injêlpui ngâi khomsenla, a chongril rangâi rang a nuom ngâi ani. \p \v 21 Azoinataka chu Herod suokni ahong tungin chu, sorkar ulienngei, râlmi ulienngei le Galilee rama mi lienngei rangin bukhalâi otna a minsûka, ha ni han chu Herodias'n chuminrên a mana. \v 22 Herodias nâinupang\f + \fr 6:22: \fr*\fq Herodias nâinupang; \fq*\ft Miziek senkhat ngei an dôn chu \ft*\fq A nâinupang Herodias.\fq*\f* a hong lûta, a lâma, Herod le a khuolmingei râiaminsân pe ngei oka. Masikin rêngpa han nupangte kôm han, “Imo dôn rang nu nuom? Nu nuom tak nang pêk ki tih” a tia. \v 23 Chonginkhâm tamtak dônin a kôm, “Kho khoi khom mi ni zong kai chu ke rêngram phalkhat tena khom nang pêk rangin chong kên khâm!” a tia. \p \v 24 Masikin nupangte hah a jôka, a nû kôm, “Imo mo ko zong rang?” tiin a va rekela. \p A nu'n, “Baptispu John lu” tiin a thuona. \p \v 25 Nupangte hah innottakin a kîra, rêngpa kôm han, “Atûn Baptispu John a lu mâirânga mi ni pêk rangin ku nuom” tiin a zonga. \p \v 26 Masikin rêngpa hah ân ngûikhak zoia, aniatachu a khuolmingei makunga inkhâmnangei a lei tho sika han mângti thei khâi maka. \v 27 Masikin rêngpa han a rungpu inkhat a tîr kelena, John lu hong lâk rangin chong a pêka. Rungpu han ânphêt kelena, male jêl ina a sea. John lu ava tana; \v 28 hanchu mâirânga a hong chôia, nupangte kôm a pêka, nupangte han a nû kôm ava pêk zoia. \v 29 Ma roi hah a ruoisingeiin an riet lehan an honga, John ruok hah an chôia, male an phûm zoi. \s Jisua'n mi isâng rangnga a vâina roi \r (Mat 14:13-21; Luk 9:10-17; Joh 6:1-14) \p \v 30 Tîrtonngei hah an kîr nôka male Jisua an intongpuia, male an sintho murdi le an minchu sai murdi Jisua kôm an rila. \v 31 Mingei ha ase le ahong an tam rai sikin Jisua le a ruoisingei chu bunêk zora luo man mak ngeia. Masikin an kôm, “Tho ei theivaia ei om theina rangin mun senkhata chomola nin inngam theina rang muna se rei u” a tia. \v 32 Masikin mun inthimngangna panin an theiviekin rukuonga an se zoia. \p \v 33 Nikhomrese, mingei tamtakin an selâi an mua, anni ngei ti an riet kelena; masikin khopuingei murdi renga mingei hah tâng tieng renga an tânna, Jisua le a ruoisingei hah an lei chomtan ngeia. \v 34 Jisua hah rukuong renga a juong chum lehan, loko tamtak a mu ngeia, male belri a hôlpu boi angin an ni sikin, anni ngei rangin a mulungrîla inriengmuna leh asipa.\x - \xo 6:34: \xo*\xt Tel 27:17; 1 Rêng 22:17; 2 Rich 18:16; Ezek 34:5; Mat 9:36\xt*\x* Masikin neinun tamtak ngei a minchu ngei phut zoi. \v 35 Kholoi ahongni lehan, a ruoisingei hah Jisua kôm an honga, male a kôm, “Mahi mun inthimngang ke ania, nisa khom ase ok zoia. \v 36 Mingei hih tîr pai ngei inla, male akôl kienga loingeia mo, khuongeia mo, anninanâkin an sâkruo imakhat an rochôk theina rangin” an tia. \p \v 37 Jisua'n an kôm, “Nangnin sâkruo imakhat pêk ngei roi,” tiin a thuon ngeia. \p Annin a kôm, “Anni ngei vâi theina rangin vâipôl chunga duli\f + \fr 6:37: \fr*\ft duli inkhat ha tângrama om chuonsinpu sûnkhat rathaman ani (Mat 20:2 en roh.)\ft*\f* razannik kin va thâm rangin nu nuom mo?” tiin an rekela. \p \v 38 Masikin Jisua'n an kôm, “Vâipôl kho dôr mo nin dôn? Se ungla, va en roi” tiin a rekel ngeia. \p An dôn dôr hah an riet lehan, “Vâipôl rangnga le nga inik” tiin an rila. \p \v 39 Hanchu Jisua'n mingei nâm hah apâl apâlin sensâi ungla, durba chunga min sung ngei rangin ruoisingei a ril ngeia. \v 40 Masikin mingei hah apâl apâlin, raza khat pâlin le sômrangnga pâlin an min sung ngeia. \v 41 Hanchu Jisua'n vâipôl rangnga ngei le nga inik hah a lâka, invân tieng tangin Pathien kôm râisânchong a rila. Vâipôl hah a khoia, mingei hah sem pe ngei rangin a ruoisingei kuta a pêk ngeia. Nga khom hah anrêngin sem ngei rangin a pêk ngei sa zoi. \v 42 Mitinin an sâka male an khop chita. \v 43 Hanchu an sâk minieng vâipôl hâr le nga ronôi hah tabong sômleinik ruoisingeiin an rût min sipa. \v 44 A vâi ngei mijôn hah mi ulien kai isâng rangnga an ni. \s Jisua tui chunga a lôn \r (Mat 14:22-23; Joh 6:15-21) \p \v 45 Lokongei a minchîn suole harenghan varâl tienga Bethsaida khuoa, a motona lei se rangin a ruoisingei rukuonga a min chuong ngeia. \v 46 Mingei hah chonghoiin a mathân suole chu chubaitho rangin muol chunga a se zoia. \v 47 Kholoi ahongni lehan, rukuong hah dîl ânlâina taka aoma, Jisua chu atheivaiin tânga han aoma. \v 48 Phâivuo hah anôk tieng asêm sikin, a ruoisingeiin an rukuong jâp hah an mulungjîng okin a mua; masikin jîng kôlinsaluom rangtôn dîl chunga lônin an tieng a hong pana, anni ngei khêlpai\f + \fr 6:48: \fr*\fq anni ngei khêlin; \fq*\ft aninônchu \ft*\fq an kôm kopsa.\fq*\f* rang angin aoma, \v 49 hannirese anni han tui chunga a lôn an mua. “Mirluoi kêng ani!” tiin an mindonna, male an iniek raka. \v 50 Ama an mu lehan an rêngin an rathatâka. \p Harenghan Jisua'n an kôm, “Hâitakin om roi!” ama'n, “Keima ke ki ni, chi no roi!” a tipe ngeia. \v 51 Hanchu an kôm rukuonga han a chuong sa zoia, male phâivuo hah amonga. Ruoisingei chu an kamâm sabaka, \v 52 mi isâng rangnga a vâina roi aomtie diktak hah an rietthei loi sikin; an mulungbôkngei han amanphâk loi ani. \s Jisua'n Genesaret taka damloingei a mindam \r (Mat 14:34-36) \p \v 53 Dîl râl an inkânna, Genesaret rama an tunga, mahan an rukuong an thunga. \v 54 Rukuong renga an chuma, mingeiin harenghan Jisua ani ti an riet kelena. \v 55 Ha ram pumpuia mingei hah an hong tân leta; a omna an rietna tena a kôm damloingei an jâmphera jâl pumin an hong rojôna. \v 56 Male Jisua a sena muntina, khuongeia mo, khopuingeia mo, loingeia mo, bazar munngeia khom damloingei an hong tuonga, a puonmor luo tôn thei rangin phalna an ngênna. Male a tôn ngei murdi chu an dam pak ani. \c 7 \s Pipungei chongmâk \r (Mat 15:1-9) \p \v 1 Jerusalem renga hong phariseengei le Balam minchupungei senkhat ngeiin Jisua kôla an hong intûpa. \v 2 Ha ngei han a ruoisingei senkhatin kut innima sâk an sâk an mua, maha, Phariseengeiin mingei an tho ranga an tipe lamtaka an rusûk loi sika ani. \p \v 3 (Phariseengei le Judangei murdi'n chu an pipungei renga an man chongmâk hah an jûia: an kutngei, balam takin an rusûk noa anin chu ite sâk ngâi mak ngeia; \v 4 bazar renga neinun an hong chôi ngei murdi khom an rusûk masa\f + \fr 7:4: \fr*\fq bazar renga neinun an hong chôi ngei murdi khom an rusûk masa nônchu sâk ngâi mak ngei; \fq*\ft aninônchu \ft*\fq i-ih neinuna khom bazar renga an honga tui an inbuol masa nônchu.\fq*\f* nônchu sâk ngâi mak ngei. Male balam adang tamtak an man ngei hah an sûr mindet tit khom aom sa; ma ngei hah kilâtngei, bêlngei, sumsen khuriâingei, male jâlmunngei\f + \fr 7:4: \fr*\ft Male jâlmunngei \ft*\fq ti hih miziek senkhat ngei chu dôn mak ngei.\fq*\f* rusûk min sâi rang ti ngei ha ani.) \p \v 5 Masikin phariseengei le Balam minchupungei han Jisua kôm, “Ithomo nu ruoisingeiin pipungei chongmâk jôm loiin kutngei innim pumin sâk an sâk hi?” tiin an rekela. \p \v 6 Jisua'n an kôm, “Isaiah'n nin chungroi a leiphuong hah adik ani!” A miziek anghan, asarotholngei nin ni:\x - \xo 7:6,7: \xo*\xt Isa 29:13 (LXX)\xt*\x* \q1 “Hi mingei hin an chongbâingei leh min minpâka, \q2 aniatachu an mulungrîlngei chu keima renga alazan ani. \q1 \v 7 Miriem minchuna balamngei hah ka balamngei anghan an mindon sikin \q2 chubai min mûkna hih anni rangin kâmnângloi kêng ani, \q2 Pathien'n a ti, tia lei inziek anghan!” \p \v 8 “Pathien chongpêk nin henga, miriem minchunangei nin jôm ani hi” a tia. \p \v 9 Male a la zombanga an kôm, “Nin minchuna nin jôm theina ranga Pathien chongpêkngei nin heng hi chu vârna lampui nin dôn ani hi. \v 10 Moses'n, ‘Nu nû le na pa jâ roh,’ male ‘Tukhom a nû mo a pa mo khomâksâm chu that ning atih,’ tiin chong a lei pêka.\x - \xo 7:10: \xo*\xt Jôk 20:12; Bal 5:16; \xt*\xt Jôk 21:17; Och 20:9\xt*\x* \v 11 Aniatachu nangni rêkin chu, mîn a nû mo, a pa mo imini san rang anângin chu ‘Ma hih Korban ani’ tiin nin minchu ngâi, (maha aomtie chu, Pathien ta ani zoi tina ani), \v 12 an nû mo an pa ngei rangin mo khoite sintho rangin jôt khâi ngâi mak choia. \v 13 Ma angdên han balam muruo nin minchu banga hin Pathien chong amin mang ngâia. Hi anga sin nin tho adang khom tamtak ala om sa” a tia. \s Miriem minnim ngâi neinunngei \r (Mat 15:10-20) \p \v 14 Hanchu Jisua'n lokongei hah vêlkhat a koi nôk ngeia, an kôm, “Nin rêngin ko chong rangâi ungla, male rietthei roi. \v 15-16 \f + \fr 7:15-16: \fr*\ft Miziek senkhat ngeia chu, “Kuorngei nin dônin chu rangâi roi!” a tia. (4:23 en roh). \ft*\f* Pêntieng renga miriem sûnga lûta ama minnim thei ite omak. Manêkin miriem sûng renga hong suok ngei hi ke miriem minnim ngâi ani.” \p \v 17 Lokongei hah mâkin insûnga a lût lehan, ha chong hah rilminthâr rangin a ruoisingeiin an ngênna. \v 18 Jisua'n an kôm, “Midangngei nêkin la vâr uol mak chei.” “Ite pêntieng renga nin sûnga lûtin nangni aminnim thei om mak, ti hih nin la rietthei loi mo? a tipe ngeia, \v 19 asikchu nin mulungrîla lût loiin, nin phûngpuia a lûta, male nin nôm sena tieng ajôk ngâi” a tia. (Ma hih Jisua'n sâkruo murdi chu ânthieng let tia minthârnân a ti ani.) \p \v 20 Male a la ti banga, “Nin sûng renga hong suok ha ke nangni minnim ngâi. \v 21 Asûng tieng renga, nin mulungrîl renga kêng, mindonna saloi ahong suoka nunchan saloi neinunngei tho rangin nangni ruoi ngâia, inruna, mi thatna, \v 22 inrêna, inruokna, saloi murdi tho nuomna; huongna, hurna, narsana, êrona, inpâkna, le inmôlna ngei aminsuok ngâi, \v 23 ma saloi neinunngei murdi hah nin sûng tieng renga ahong suoka, male nangni aminnim ngâi ani” a tia. \s Nuvengtenu taksônna \r (Mat 15:21-28) \p \v 24 Hanchu Jisua'n Galilee ramhuol mâkin Tyre khopuilien kôla a sea. In inkhata a lûta, tutên an riet rang khom jôt maka, aniatachu ama hah inthupin om thei maka. \v 25 Nuvengte inkhat, a nâinupang a sûnga ratha saloi dôn han, Jisua thurchi a riet lehan harenghan a honga a kebula ânboka. \v 26 Ma nuvengtenu hah Jentail mi ania, Syria rama Phoenikia ramhuol sûnga suok ania. Amanu han a nâinupang sûnga ramkhori rujûlpai pe rangin Jisua kôm a ngênna. \v 27 Hannirese, Jisua'n a kôm, “Nâingei khop bak rese ngei. Nâingei bu lâk pea male uingei kôma vôr chu dik mak,” tiin a thuona. \p \v 28 Nuvengtenu han a kôm, “Pu” ani chu ani, hannirese, “nâingeiin dosâng nuoia bu ramal an mathâk hah uingeiin an sâk ngâi nimak mo!” tiin a thuona. \p \v 29 Masikin Jisua'n amanu kôm han, “Ma thuona chongbâi sikin, ni ina se nôk inla, na nâinupang chu ramkhori mâkin va mu ni ti zoi!” a tipea. \p \v 30 Amanu hah a ina a sea, a nâinupang chu ramkhori mâkin jâlmuna jâlin ava mu zoi. \s Kuorsêt chongloi Jisua'n a mindam \p \v 31 Hanchu Tyre ram renga Jisua a jôk nôka, Sidon khopui sirin Khopui sôm ngei ramhuol hah palin Galilee dîl a tunga. \p \v 32 Mi senkhatin kuorsêt le chongloi a kôm an hong tuonga. Amapa chunga han a kutngei minngam rangin Jisua an ngênna. \v 33 Masikin amapa hah Jisua'n lokongei lâi renga atheivaiin a tuonga, a kutruolngei leh a kuor sûng ngei hah a tôn pea, a michil pea, a melei khom a tôn pea. \v 34 Hanchu Jisua'n invân tieng enin phûkasâna ânhûmma, a kôm, \tl “Ephatha”\tl*\f + \fr 7:34: \fr*\ft Ephatha, ti hih Greek chong ani. In-ong roh tina ani.\ft*\f* a tia, mahah “In-ong roh!” tina ani. \p \v 35 Harenghan, a kuorngei a hongvâra, a melei inkhitna ngei ahong insûta, ânthar vangin a chong thei zoi. \v 36 Hanchu Jisua'n mingei kôm han tute ril tet loi rangin chong a pêk ngeia; hannirese misîr loi ranga a khap ngei dôr hah an ril minlum uola. \v 37 Male ariet ngei murdi'n kamâmruoi sabak an tia, “Neinuntin a sin murdi hih idôra asa mo ani zoi!” anni han, “Kuorsêt khom a minvâr pea, chongloi khom a min chong thei hi, kamâm aom bah!” an tia. \c 8 \s Jisua'n mi isâng minli a vâina roi \r (Mat 15:32-39) \p \v 1 Chomolte suole chu loko dang tamtak an hong intûp nôka. Ite an sâk rang an dônloi sikin Jisua'n a ruoisingei a koia, an kôm, \v 2 “Hi mingei hih ko kôm sûnthum an om zoia, male atûn hin ite sâk rang an dôn khâiloi sikin lungkham ku mu ngei tataka. \v 3 Bungêiin an ina ki min se ngei lakin lamlâia chamsôlinvei an ta, senkhat vâng chu an hongna alazan ani sikin” a tia. \p \v 4 A ruoisingeiin a kôm, “Hi ramchâra hin hi mingei vâina rangin tumo sâk an hun rang dôr aman zoi ranga?” an tipea. \p \v 5 Jisua'n, “Vâipôl kho dôr mo nin dôn?” tiin a rekel ngeia. \p Anni han “Vâipôl tâp sari” tiin an thuona. \p \v 6 Ama han lokongei hah pila insung rangin chong a pêk ngeia. Hanchu vâipôl tâp sari hah a lâka Pathien kôm râisânchong a rila, a khoia, lokongei sem pe rangin a ruoisingei kôm a pêk ngeia; male a ruoisingeiin an sema. \v 7 Nga chînte atômte khom an dôn sa. Jisua'n ma chunga han khom râisânchong a ril nôka, male sem pe ngei rangin a ruoisingei kôm a pêk sa zoi. \v 8-9 Mitinin an khop dodôrin an sâka, asâk ngei ha mi isâng minli dôr an ni. Hanchu an sâk minieng arnôingei hah tabong sari an la rût min sipa. Jisua'n mingei ha a tîr pai ngeia \v 10 male a ruoisingei leh rukuonga an chuong kelena Dalmanutha ramhuola an se zoi. \s Phariseengei sininkhêl sin rangin an ngên \r (Mat 16:1-4) \p \v 11 Pharisee senkhat ngei Jisua kôm an honga, an inkhalpuia. Ama min ôk rang an nuoma, masikin Pathien'n ama a pom ti minlangna rangin sininkhêl min mu ngei rangin an ngêna.\x - \xo 8:11: \xo*\xt Mat 12:38; Luk 11:16\xt*\x* \v 12 Hannirese Jisua'n a mulungrîl sûnga a chapa, “Ithomo atûnlai mingei hin sininkhêl an ngên hi? Nimak, nangni ki ril! Atûnlai mingei kôm hin ma anga riet theina reng hi pêk ni no nih!” a tia.\x - \xo 8:12: \xo*\xt Mat 12:39; Luk 11:29\xt*\x* \p \v 13 Anni hah a mâka, rukuonga a chuong nôka, male dîl varâl tieng ân kân zoi. \s Phariseengei le Herod chol \r (Mat 16:5-12) \p \v 14 Ruoisingei han vâipôl an hun rang dôr chôi rangin an mingila male rukuonga han vâipôl tâp khat vai an dôna. \v 15 Jisua'n, “Singthei roi,” male “Phariseengei le Herod chol renga indîn roi” tiin inningna a pêk ngeia.\x - \xo 8:15: \xo*\xt Luk 12:1\xt*\x* \p \v 16 Anninanâk han, “Vâipôl ei dôn loi sika, mahi a ti kêng ani rang,” tiin an lâia an injêk khôm phut zoia. \p \v 17 Jisua'n an ti hah a lei rieta, an kôm, “Ithomo vâipôl nin dônloi roi nin injêk khôma? Nin la rietthei tet loi mini? Nin mulungbôkngei ânmôl sabak zoi mini? \v 18 Mitngei nin dôn chakin nin mu thei loi mini? Kuorngei nin dôn chakin nin riet thei loi mini? Nin riettit khâiloi mini\x - \xo 8:18: \xo*\xt Jer 5:21; Ezek 12:2; Mk 4:12\xt*\x* \v 19 mipui isâng rangnga ngei ta rangin vâipôl tâp rangnga ko khoi lâi ha? An sâk minieng vâipôl ronôingei tabong izet mo nin rût minsip ha?” tiin a rekel ngeia. \p “Tabong sômleinik” tiin an thuona. \p \v 20 Male Jisua'n an kôm, “Mipui isâng minli ngei ta rangin vâipôl tâp sari ko khoi lâihan,” an sâk “minieng vâipôl ronôingei hah tabong izet mo nin rût minsip ha?” tiin a rekel ngei nôka. \p “Tabong sari” tiin an thuon nôka. \p \v 21 Male ama'n “Atûn ten nin la rietthei loi mo?” tiin a rekel ngeia. \s Jisua'n Bethsaida taka mi mitcho a minvâr \p \v 22 Bethsaida taka an hong tunga, mahan mingei senkhatin Jisua kôm mi mitcho an hong tuonga, male a tôn pe ngei rangin an ngênna. \v 23 Jisua'n mitchopa kut hah a sûra, khuo pêntieng a se puia. A mitngei a michil pe suole chu, Jisua'n a chunga a kutngei a minngama male a kôm, “Nu mu thei mo ni zoi?” tiin a rekela. \p \v 24 Ha mi hah a tanga, “O, miriemngei chu ku mua, hannirese, thingkungngei an lôn titir anghan ke ku mu” a tia. \p \v 25 Jisua'n mitchopa mitngei han a kutngei a minngam nôka. Ma zora han chu mitchopa han a en ngita, a mitngei ahong vâr zoia, male jâttin a mu minthâr thei let zoi. \v 26 Hanchu Jisua'n, “Khuo sûnga hin lût khâi no roh” tiin chong a bêa, in tieng a tîr zoi. \s Peter'n Jisua chungroi a phuongna \r (Mat 16:13-20; Luk 9:18-21) \p \v 27 Hanchu Jisua le a ruoisingei hah an jôka, Caesarea Philipi kôla khuongeia han an sea. Lampuia han an kôm, “Mi ril roi, mingeiin tumo ani min ti?” tiin a rekel ngeia. \p \v 28 Anni han, “Senkhatin chu Baptispu John ani,” male “midangngei chu Elijah ani, senkhatngei nôkin chu dêipu inkhatlam ani” nang an ti, tiin an thuona.\x - \xo 8:28: \xo*\xt Mk 6:14,15; Luk 9:7,8\xt*\x* \p \v 29 Hanchu, an kôm han, “Nangni rêkte tumo ani mi nin ti?” tiin a rekel ngeia.\x - \xo 8:29: \xo*\xt Joh 6:68,69\xt*\x* \p Peter'n a kôm, “Messiah ni ni” tiin a thuona. \p \v 30 Hanchu Jisua'n an kôm han, “Ku chungroi hih tute kôm ril no roi” tiin chong a pêk ngei zoi. \s Jisua'n a tuong rang le a thi rang roi a misîr \r (Mat 16:21-28; Luk 9:22-27) \p \v 31 Hanchu Jisua'n a ruoisingei a minchu ngeia, an kôm, “Miriem Nâipasal hi la tuong sabak ngêt a ta, upangei, ochaisingei le Balam minchupungeiin hengpai an tih. That an ta, aniatachu sûnthum suole chu aringin inthoinôk atih,” a tia. \v 32 Ma roi hih ânthârvangin a ril ngeia. Masikin Peter'n ama hah athenin a tuonga, a ngoa. \v 33 Hannirese Jisua'n ânheia, a ruoisingei tieng a ena, male “Soitan, keima renga rotpai roh,” ama'n, “Ni mindonngei hih Pathien renga niloiin miriem nina renga ke ani,” tiin Peter a ngoa. \p \v 34 Hanchu Jisua'n lokongei le a ruoisingei a koia, an kôm, “Tutu khom mi jûi a nuomin chu ama le ama inmingil ngêtin a khros ruputin mi jûi rese.\x - \xo 8:34: \xo*\xt Mat 10:38; Luk 14:27\xt*\x* \v 35 Tukhom a ringna mojôk a nuomin chu machân a ta; hannirese, tukhom keima sika le thurchisa sika a ringna machân ngei chu mojôk nîng an tih.\x - \xo 8:35: \xo*\xt Mat 10:39; Luk 17:33; Joh 12:25\xt*\x* \v 36 Mîn rammuol hih apumin dôn senla, a ringna chu machân senla, ata rangin imo an lâpna aom ranga? Mangmunboi ani! \v 37 Mîn a ringna a man nôkna rangin ite a pêk thei rang om mak. \v 38 Tukhomin atûnlâi nikhuo saloi le pathienboi mingei kôma keima le ki minchuna chong inzakpui chu, Miriem Nâipasal a Pa roiinpuina insila a vântîrton inthieng ngei leh an juong tika chu ha mi hah inzakpui atih” a tia. \c 9 \p \v 1 Male a la ti banga an kôm han, “Nangni ki ril, hi taka om senkhat ngei hih chu Pathien Rêngram hah a sinthotheina leh a juong tung an mu mâka chu thi no ni ngei” a tia. \s Mêl inthûlna \r (Mat 17:1-13; Luk 9:28-36) \p \v 2 Sûnruk suole chu Jisua'n Peter, Jacob le John a tuong ngeia, an theivaiin an omna muol insânga han a ruoi ngeia. An mitmu chungchakin Jisua mêl ahong inthûla,\x - \xo 9:2-7: \xo*\xt 2 Pet 1:17,18\xt*\x* \v 3 male a puonsilngei khom achekin ântêrdapa rammuola mîn tutên madôr ha rusûk minsâi thei no ni ngei. \v 4 Hanchu ruoisi inthum ngei han Elijah le Moses'n Jisua an chongpuilâitak an mua. \v 5 Peter'n Jisua kôm, “Minchupu, hi taka om hi ei ta rangin idôra asa mo ni zoi! Puon in inthum sin kin ta nangma rang inkhat, Moses rang inkhat, Elijah rang inkhat sin kin tih” a tia. \v 6 Ama le adangngei ha an chi rai sikin a ti rang tak khom riet mak ngeia. \p \v 7 Hanchu sûmphâi ajuong oma anni ngei hah sûmphâiin ajuong mukhu ngeia, sûmphâi renga hah chong ajuong inringa, “Ama hih ka Nâipasal moroitak ani, a chong rangâi roi!” a tia.\x - \xo 9:7: \xo*\xt Mat 3:17; Mk 1:11; Luk 3:22\xt*\x* \v 8 Inrangin an en titira hannirese tute an kôla adang mu khâi mak ngeia; Jisua vai ke an kôm aom zoi. \p \v 9 Muol chung renga an juong chuma Jisua'n an kôm, “Miriem Nâipasal hi thina renga ânthoinôk mâka chu nin neinun mu hi tute kôm ril no roi duo” tiin chong a bê ngeia. \p \v 10 A chongbe ha an jôma, aniatachu ma roi ha an lâia, “‘Thina renga inthoinôk’ ti hih khoi tina mi hi?” tiin an injêk khôm phut zoi. \v 11 Male anni han Jisua kôm, “Ithomo Balam minchupungeiin, Elijah a juong bak rang an ti?” tiin an rekela.\x - \xo 9:11: \xo*\xt Mal 4:5; Mat 11:14\xt*\x* \p \v 12 Ama'n an kôm, “Neinun murdi cherêl rangin Elijah chu a juong bak ngêt rang ani. Hankhoma, ithomo Pathien Lekhabu'n, Miriem Nâipasalin la tuong ok a ta, hengpaiin la om atih, a tia? \v 13 Nikhomrese, nangni ki ril Elijah chu a juong suo kêng ani zoi, male a chungroi Pathien Lekhabu'n ati anghan mingeiin a chunga an nuom lamtakin an lo zoi,” a tia. \s Jisua'n pasalte ratha saloi dôn a mindam \r (Mat 17:14-21; Luk 9:37-43) \p \v 14 Ruoisingei kôm an juong tungin chu an kôla loko tamtak ngei le Balam minchupungei senkhatin an lei inkhalpui lâitak an juong mua. \v 15 Mingei han Jisua an mu lehan an kamâm sabaka, male ama tieng an tânna chibai an va pêka. \v 16 Jisua'n a ruoisingei kôm, “Anni ngei lehan khoi thurchi mo nin lei inkhal ha?” tiin a rekel ngeia. \p \v 17 Lokongei lâia mi inkhatin a kôm, “Minchupu, ka nâipasal ratha saloi a dôna male a chongloi sikin no kôm ko hong tuong tiin a thuona. \v 18 Ratha saloi ahong tôn racham nuoia ânlet kelen ngâia, a cherhuon a suoka, a hâ a riela, angarjêt ngâi. Ratha saloi ha rujûlpai rangin nu ruoisingei ke ngênna, aniatachu thei mak ngei,” a tia. \p \v 19 Jisua'n an kôm, “Kho anga mi iemnaboi mo nin ni! Idôrsôt mo nin kôm omin nangni ko donsûi thei ranga? Pasalte hah ko kôm hong tuong roi!” a tia. \v 20 Ama ha Jisua kôm an hong tuonga. \p Ratha saloi han Jisua a hong mûn chu pasalte hah a nunuom alo bita, masikin nuoia ân leta, a vânluoi ahônluoia, a cherhuon a suoka. \v 21 Jisua'n a pa kôm, “Hi anga a om phutna hih khotik renga mo ani zoi?” tiin a rekela. \p “Nâipang a chang renga” tiin chong a melea. \v 22 “Ratha saloi hin ama that rang pûtin vêl tamtak meia le tuia a meleta. Ne thei ngâiin chu inrieng mi mu inla, mi san roh!” tiin a rila. \p \v 23 Jisua'n a kôm, “Ani,” “nangmananâkin ni ni theiin chu! Taksônna dôn mingei ta rangin chu neinuntin anithei let,” a tia. \p \v 24 A pa han harenghan, ân ieka, “Taksônna ko dôn, hannirese hun zoi mak. Taksônna ko dôn uol theina rangin mi san roh!” a tia. \p \v 25 Jisua'n lokongei ama tieng an hong nâi titir a mua, masikin ratha saloi kôm han, “Ratha kuorsêt le chongloi,” ama han, “Pasalte sûng renga hong jôk roh, male a sûnga lût nôk tet khâiloi rangin chong nang ke pêk!” a tia. \p \v 26 Ratha saloi hah ân ieka, pasalte hah a vôrra a nunuom a lo bita, male a hong jôk paia. Pasalte hah athi angin angarzata, male mitinin, “Ama hih athi zoi!” an tia. \v 27 Hannirese Jisua'n a kuta a sûra, a kaithoia, male ânding zoi. \p \v 28 Masuole Jisua in sûnga a lûta, a ruoisingeiin inrûkten an rekela, “Ithomo keinin ratha saloi ha kin rujûlpai theiloi?” an tia. \p \v 29 Jisua'n an kôm, “Ma jât hi chu chubaithona niloiin chu, itên rujûl thei nimak,” tiin a thuon ngeia. \s Jisua a thi rang roi a misîr nôkna \r (Mat 17:22-23; Luk 9:43-45) \p \v 30 Jisua le a ruoisingeiin ha mun hah an mâka male Galilee ram palin an sea. Jisua'n a omna tutên an riet rangin nuom maka, \v 31 “Miriem Nâipasal hih a that rangpu ngei kuta bangin om atih. Nikhomrese, sûnthum suole chu aringin inthoinôk atih” ti chong hih a ruoisingei a minchu ngei sikin. \p \v 32 Aniatachu hi minchuna aomtie hih rietthei mak ngeia, male ama rekel rang khom an chia. \s Tu hih mo alientak? \r (Mat 18:1-5; Luk 9:45-48) \p \v 33 Hanchu Capernaum an hong tunga, insûnga an lût suole chu a ruoisingei kôm, “Lampuia han khoi roi mo nin rila nin inkhal hah?” tiin a rekel ngeia. \p \v 34 Hannirese anni han thuon mak ngeia, lampuia an hong inkhalna hah ei lâia hin tumo alientak rang? ti roi hah ani sikin.\x - \xo 9:34: \xo*\xt Luk 22:24\xt*\x* \v 35 Jisua ânsunga, ruoisi sômleinik ngei hah a koia, male an kôm, “Tukhom alientak ani nuomin chu achîntak changin mi murdi tîrlâm ani masa ngêt rang ani” a tia.\x - \xo 9:35: \xo*\xt Mat 20:26,27; 23:11; Mk 10:43,44; Luk 22:26\xt*\x* \v 36 Hanchu nâipangte a koia, an motona a minding pe ngeia, a kuo ira, an kôm, \v 37 “Tukhom ki riming sika hi anga nâipangte inkhat khom a modômpu chu, keima mi modôm ania; male tukhom keima mi modômpu chu, keima mi modôm vai niloiin ni tîrpu khom a modôm sa ani” a tia.\x - \xo 9:37: \xo*\xt Mat 10:40; Luk 10:16; Joh 13:20\xt*\x* \s Tukhom mi chakal loi chu ei tienga kop ani \r (Luk 9:49-50) \p \v 38 John'n a kôm, “Minchupu, mi inkhat ni riminga ramkhoringei rujûl kin mua, male ei pâla mi ani loi sikin kin hong khap” a tia. \p \v 39 Jisua'n an kôm, “Ama ha khap rang pût no roi,” tute ki riminga sininkhêl a sina harenghan ku chungroia neinun saloi ngei ti thei kelen rang reng omak ngei, tiin a ril ngeia. \v 40 Tukhom mi chakal loi chu ei tienga kop ani.\x - \xo 9:40: \xo*\xt Mat 12:30; Luk 11:23\xt*\x* \v 41 Adiktakin nangni ki ril, tukhom ki mi nin ni sika tuidâi kilât khat khom nangni a min nêkin chu râisânman a man ngêt rang ani.\x - \xo 9:41: \xo*\xt Mat 10:42\xt*\x* \s Sietna ranga methêmnangei \r (Mat 18:6-9; Luk 17:1-2) \p \v 42 “Tukhom keima taka taksônna dôn mi achînte ngei lâia inkhat khom a taksônna minmang pe chu a ringa bunôinalung lienpa orrin tuikhangliena inchôm senla ata rangin sa uol atih.” \v 43 \x - \xo 9:43: \xo*\xt Mat 5:30\xt*\x* Masikin nu kutin na taksônna aminmangin chu tan pai roh! Kutngei inik dôna dûkmun meidîla, mei thi tet ngâiloia\f + \fr 9:43: \fr*\ft Miziek senkhat ngeiin chu arachang 44 na hi an bôksa; \ft*\fq Ha muna han chu an “rulungngei thi tet ngâi maka, male mei khom thi tet ngâi mak,” \fq*\ft (Arachang 48 na en roh).\ft*\f* se nêkin chu kut boia ringna taka lût nata rangin asa uol. \v 45-46 Male ne kengei han na taksônna aminmangin chu, tan pai kelen roh! Kengei inik dôna dûkmuna paia om nêkin chu ke boia ringna taka lût chu nata rangin asa uol.\f + \fr 9:45-46: \fr*\ft Miziek senkhat ngeiin arachang 46 na hi an bôksa: \ft*\fq Ha muna han chu an “rulungngei thi tet ngâi maka, male mei khom thi tet ngâi mak,” \fq*\ft (Arachang 48 na en roh.) \ft*\f* \v 47 Male ni mitin na taksônna aminmangin chu kêl pai roh! Mitngei inik dôna dûkmuna paia om nêkin chu mit inkhat dôna Pathien Rêngrama lût nata rangin asa uol.\x - \xo 9:47: \xo*\xt Mat 5:29\xt*\x* \v 48 Ha muna han chu anni ngei sâk ngâi, “rulungngei ha khom thi tet ngâi mak ngeia, mei khom thi tet ngâi mak.”\x - \xo 9:48: \xo*\xt Isa 66:24\xt*\x* \p \v 49 “Inbôlna michi alin aminthieng ngâi anghan mi murdi meiin la minthieng nîng an tih.” \p \v 50 “Michi hih a ala; aniatachu a alna hah adongin chu ile mo nin min al nôk ranga?\x - \xo 9:50: \xo*\xt Mat 5:13; Luk 14:34,35\xt*\x* \p “Nin lâia malinchangna michi dôn ungla, male insûk irrin om roi” a tia. \c 10 \s Jisua'n inmâkna chungroia a minchuna \r (Mat 19:1-2; Luk 16:18) \p \v 1 Hanchu Jisua'n ha mun hah a mâka, Judea ramhuola a sea, male Jordan Tuidung râl ânkânna lokongei apâlpa a kôm an hong intûp nôka, a tho tit ngâi anghan anni ngei ha a lei minchu ngeia. \p \v 2 Phariseengei senkhat an honga, ama min ôkna rangin, “Mîn a lômnu mâk rangin ei Balamin aphal mo?” mi ril roh, tiin an rekela. \p \v 3 Jisua'n an kôm, “Moses'n inmo Balam nangni a pêk?” tiin chongrekel leh a thuon ngeia. \p \v 4 Anni han, “Moses'n chu pasalin inmâkna lekha a mizieka male a lômnu tîr pai rangin inmâk hih a phal ngâi ani” ti hih an thuona chu ani.\x - \xo 10:4: \xo*\xt Bal 24:1-4; Mat 5:31\xt*\x* \p \v 5 Jisua'n an kôm, “Minchu nin intak rai sika Moses'n hi Balam hih nangni rangin a miziek, a tipe ngeia. \v 6 Aniatachu rammuol insieng phut renga Pathien Lekhabu'n ati anghan, ‘Pathien'n pasal le nupang’ a sin ngei ani.\x - \xo 10:6: \xo*\xt Aph 1:27; 5:2\xt*\x* \v 7 ‘Masika han pasalin a nû le a pa mâk a ta, male a lômnu leh inlop\f + \fr 10:7: \fr*\ft Miziek senkhat ngei chu \ft*\fq male a lômnu leh inlop ti hi dôn mak ngei.\fq*\f* an ta, \v 8 male inik hah takpum inkhat hongni an ti zoi.’ Masikin inik ni khâi mak ngeia, inkhat an hongni zoi ani. \v 9 Hanchu Pathien'n munkhata a minzom sai chu miriemin an minsen rang nimak,” a tia. \v 10 In sûng an lût lehan a ruoisingeiin ma roi hah Jisua an rekela. \v 11 Ama han an kôm, “Tukhom a lômnu a mâka, male nupang dang inneipui chu a lômnu doiin a inrê ani.\x - \xo 10:11,12: \xo*\xt Mat 5:32; 1 Kor 7:10,11\xt*\x* \v 12 Ma angdênin, nupang khomin a pasal mâkin pasal dang inneipui chu a inrê ani,” a tia. \s Jisua'n nâipangtengei satavur \r (Mat 19:13-15; Luk 18:15-17) \p \v 13 Jisua'n an chunga kutngei a minngama satavur theina rangin mi senkhatin a kôm nâipangtengei an hong tuonga, aniatachu ruoisingeiin mingei hah an lei ngokhuma. \v 14 Jisua'n maha a mu lehan a ningathika, a ruoisingei kôm, “Nâipangtengei ko kôm min hong ungla, khap no roi, Pathien Rêngram chu hi anga mingei ta ani sikin. \v 15 Adiktakin nangni ki ril tukhom nâipangte angin Pathien ram a modôm nônchu Pathien Rêngram lût tet no ni,” a tia.\x - \xo 10:15: \xo*\xt Mat 18:3\xt*\x* \v 16 Hanchu nâipangtengei a kuoa, an chung chita a kutngei minngamin, male satavur ngei zoi. \s Ruotharte mineipa thurchi \r (Mat 19:16-30; Luk 18:18-30) \p \v 17 Jisua'n se nôk ranga kalchôichakin, mi inkhat a hong tânna, amakunga khûkinbilin, a kôm, “Minchupu Sa, ringinlon ka chang theina rangin imo ki sin rang?” tiin a rekela. \p \v 18 Jisua'n a kôm, “Ithomo asa mi ni tia?” “Pathien pêna chu tute mi sa om mak ngei. \v 19 \x - \xo 10:19: \xo*\xt Jôk 20:13; Bal 5:17; \xt*\xt Jôk 20:14; Bal 5:18; \xt*\xt Jôk 20:15; Bal 5:19; \xt*\xt Jôk 20:16; Bal 5:20; \xt*\xt Jôk 20:12; Bal 5:16\xt*\x* Balam chongpêkngei ha chu ni riet duo: ‘Mi that no roh; inrê no roh; inru no roh; adikloitakin tute bâtu tho no roh; mi huong no roh; nu nû le na pa jâ roh ti ngei hih’” a tia. \p \v 20 Hapa han a kôm, “Minchupu ma Balam chongpêkngei nâm ha chu ka nâipangte renga ke lei jôm sai kêng” a tia. \p \v 21 Jisua'n amapa hah a en ngita, lungkhamna tak dônin a kôm, “Inkhat mamang na lân sam. Senla no dôn murdi zuor inla, male a sum hah inrieng ngei pêk inla, male invâna rochon dôn ni tih; hanchu hong inla, mi hong jûi roh” a tipea. \v 22 Amapa han ha chong hah a riet lehan, a mâimôk pe oka, mineipa ani sikin, innguikhakin a rot zoi. \p \v 23 Jisua'n a ruoisingei a vêng ngeia male an kôm “Anei ngei Pathien Rêngrama lûtna rangin khodôra ântak mo ani zoi!” a tia. \p \v 24 Ruoisingei han a chongril hah jâmzal aom sabak an tia, hannirese Jisua'n a la tibanga an kôm, “Ka nâingei, Pathien Rêngrama lût rang hi idôra ântak mo ani zoi! \v 25 Minei ngei Pathien Rêngrama lût nêkin chu simphuoi kuora ût lût rang bai uol ok atih” a tia. \p \v 26 Haten hanchu ruoisingeiin an jâmânzal phar zoia, male inkhat le inkhat annin rekel inlôma, “Hanchu, tumo sanminjôkin aom thei rang?” an tia. \p \v 27 Jisua'n anni ngei hah a en ngita, an kôm, “Maha miriem rangin chu nitheimaka, aniatachu Pathien rangin chu anithei ani; Pathien rangin chu neinuntin hih anithei let ani” tiin a thuona. \p \v 28 Hanchu Peter'n a kôm, “En ta, keini chu neinuntin kin mâka, male nang kin jûi ani hi” a tia. \p \v 29 Jisua'n an kôm, “Ani,” nangni ki ril tukhom keima sika le thurchisa sika, in mo, lâibungngei mo, sarnungei mo, nû mo, pa mo, nâingei mo, loingei mo amâk ngei chu, \v 30 hi damsûng renga hin inngei mo, lâibungngei mo, sarnungei mo, nûngei mo, pangei mo, nâingei mo, loingei mo, abâk razan man a ta, male mi nuomlonangei khom tuong sa a ta; male zora la hong tung ranga ringinlon khom man sa atih. \v 31 “Aniatachu atûna amotontaka om mi tam ngei chu anûktaka la om an ta, male anûktaka om mi tam ngei chu amotontaka la om an tih,” a tia.\x - \xo 10:31: \xo*\xt Mat 20:16; Luk 13:30\xt*\x* \s Jisua'n a thi rang roi a misîr voithumna \r (Mat 20:17-19; Luk 18:31-34) \p \v 32 Jisua le a ruoisingei Jerusalem tena se rangin lampuia an oma, Jisua moton ânsa, ruoisingei hah kamâmnân an sipa; a nûkjûi mingei han an chia. Jisua'n, ruoisingei hah an theiviekin a tuong ngei nôka, male a chunga neinun ahongtung rang ngei hah a misîr pe ngei nôka. \v 33 “Rangâi roi, Jerusalem tena ei se rang ania, mahan Miriem Nâipasal hi ochaisingei le Balam minchupungei kuta bangin om atih. Thi rangin theiloimintum an ta masuole chu Jentailngei kuta bang an ta, \v 34 anni ngei han innuinân mang an ta, michil an ta, jêm an ta, that an tih; hannirese sûnthum suole chu aringin inthoinôk a tih” a tia. \s Jacob le John ngênna \r (Mat 20:20-28) \p \v 35 Hanchu Zebedee nâipasalngei Jacob le John, Jisua kôm an honga, “Minchupu, imini sin mi ni tho pe rangin kin nuom aom,” an tia. \p \v 36 Jisua'n an kôm, “Maha imo ani?” tiin a rekel ngeia. \p \v 37 Anni han, a kôm, “Ne Rêngram roiinpuitaka ne rêngsukmuna nên sung tika na changtieng inkhat voitieng inkhat mi ni min sung rangin kin nuom ani” tiin an thuona. \p \v 38 Jisua'n an kôm, “Nin ngên hi nin riet loi ani. Dûktuongna kilât ke nêk ngêt rang hi nin nêk thei rang mo? Ka baptisma chang rang khom nin chang thei rang mo?” a tipe ngeia.\x - \xo 10:38: \xo*\xt Luk 12:50\xt*\x* \p \v 39 Anni han, “Thei kin tih” tiin an thuona. \p Jisua'n an kôm, “Ki kilât nêk rang chu nêk nin ta, ka baptisma chang rang khom chang thei nin tih. \v 40 Aniatachu ka changtieng mo, ko voitieng mo tumo an sung rang thang rangin chu rachamnei mu-ung. Ha munngei hah chu Pathien'n tu ngei rang mo a minsûk pe ngei kôm han pêk ngei atih,” tiin a tipe ngeia. \p \v 41 Ma roi hah ruoisi dang sôm ngeiin an lei rieta Jacob le John chunga an lei nuor zoia. \v 42 Masikin Jisua'n anrêngin munkhatin a koi ngeia, an kôm, “Jentailngei chunga roijêkpu an phun ngei chu an chunga an inlal sabak ngâia, male an ruoipungei khom an chunga racham an nei tatak ngâi ti khom nin riet.\x - \xo 10:42,43: \xo*\xt Luk 22:25,26\xt*\x* \v 43 Nikhomrese, nin lâia chu ma anghin ani rang nimak. Nin lâia tukhomin alien rang a nuomin chu nin tîrlâm ani bak ngêt rang ani;\x - \xo 10:43,44: \xo*\xt Mat 23:11; Mk 9:35; Luk 22:26\xt*\x* \v 44 male nin lâia tukhomin amotontak ani nuomin chu mi murdi suok ani bak ngêt rang ani. \v 45 Miriem Nâipasal luo mana mîn a sin an tho pe rangin juong maka; mi sin tho pe rangin le mi tamtak ngei ratan ranga a ringna pêk rangin ke a juong ani” a tia. \s Jisua'n Bartimaeus mitcho a mindam \r (Mat 20:29-34; Luk 18:35-43) \p \v 46 Jericho an hong tunga, Jericho renga Jisua le a ruoisingei leh loko tamtak ngei mâkin an se lâiin kutdo Timaius nâipasal Bartimaeus lampui kôla a lei insunga. \v 47 Nazareth Jisua ani ti a riet lehan ân ieka, “Jisua! David Nâipasal, inrieng mi mu roh ba!” a tia. \p \v 48 Mi tamtakin dâirek rangin an ngokhuma, aniatachu ama'n, “David Nâipasal, inrieng mi mu roh!” tiin ânring uolin ân ieka. \p \v 49 Jisua ânngama male, “Ama hah hong koi roi” a tia. \p Masikin mitchopa hah an va koia, a kôm, “Tâihieiin om roh!” anni han, “Inthoi roh, nang a koi!” an tipea. \p \v 50 Masikin a puon a vôr paia, inrangtakin ân chôma, male Jisua kôm a hong zoi. \p \v 51 Jisua'n a kôm, “Khoimo nang ko tho pe rangin nu nuom?” tiin a rekela. \p Mitchopa han a kôm, “Minchupu, mu nôk thei rangin ku nuom” tiin a thuona. \p \v 52 Jisua'n a kôm, “Se ta roh, na taksônnân nang amindam zoi ani” tiin a rila. \p Voikhatrengin a mu thei kelena, male lampuia han Jisua a jûi zoi. \c 11 \s Jisua'n inlaltakin Jerusalema a lût \r (Mat 21:1-11; Luk 19:28-40; Joh 12:12-19) \p \v 1 Jerusalem an hong tung rangtôn Bethphage le Bethany khopuingei kôla Olive Muol an hong tungin chu Jisua'n a ruoisingei lâia mi inik an motona a tîr ngeia, \v 2 hi rilnangei leh an kôm, “Nin motona khuo son se ungla, nin tung harenghan, sakuordingte inthung, tute la chuongna ngâiloi mu nin tih. Sût ungla, mahin hong kai roi. \v 3 Male tukhomin itho mo ma anghin nin thoa, tiin nangni an rekel khomin, Pumapa'n\f + \fr 11:3: \fr*\fq Pumapa; \fq*\ft aninônchu \ft*\fq a pumapa.\fq*\f* a min nâng kêng, hong thak nôk kelen a tih ti roi” a tia. \p \v 4 Masikin an sea lamliena inkhâr pêntienga sakuordingte inthung an va mua. Maha an sût lehan, \v 5 hataka ânding senkhat ngeiin, “Ithomo sakuordingte hah nin sûta?” tiin an rekel ngeia. \p \v 6 Jisua'n a ril ngei anghan an thuona, male lokongei han an min se ngei zoi. \v 7 Sakuordingte hah Jisua kôm an hong kaia, a chunga an puonngei an dâpa male Jisua a chuonga. \v 8 Mi tamtakin an puonngei lampuia an dâpa, adangin loilâija sasôl an va tuka an dâp sa zoi. \v 9 Amoton tienga se ngei le a nûk tienga a jûi mingeiin,\x - \xo 11:9: \xo*\xt Lap 118:25,26 \xt*\x* \q1 “Hosanna! \q2 Pumapa riminga juongpu chu Pathien'n \q2 satvur rese! \q1 \v 10 Rêng David Rêngram juong tung rang ha, \q2 ei pa'n satvur rese! \q2 Pathien minpâkin om rese! \q1 Ânchungtaka khin \q2 Hosanna!” tiin an inieka. \p \v 11 Jisua'n Jerusalem a tungin chu Biekin sûnga a lûta, male neinun nâm a ena. Aniatachu kholoi ahongni zoi sikin ruoisi sômleinik ngei leh Bethany taka an se zoi. \s Jisua'n theichang kung khomâk a sâm \r (Mat 21:18-19) \p \v 12 Anangtûka chu Bethany renga an hong kîr nôka, Jisua a von ahong cham pea. \v 13 “Alazana renga theichang kung abuongei hah ava mua, masikin amara tete mo ka man” tiin ava pana. Hannirese ava tungin chu, theichang ânra zora ani loi sikin abuongei tiloiin chu ite adang mu maka. \v 14 Jisua'n theichang kung kôm han, “Tutên na mara sâk man khâi no rese ngei!” a tia. \p Male a ruoisingei khomin a chong ha an rieta. \s Jisua Biekina a se \r (Mat 21:12-17; Luk 19:45-48; Joh 2:12-22) \p \v 15 Jerusalem an tung lehan, Jisua Biekina ava lûta, Biekina neinun juorngei le rochôkngei hah a rujûlpai ngeia. Sum thûlngei dosângngei le pharvali juorngei sukmunngei khom a nammelet pe ngeia, \v 16 male Biekin khalâidung han tutên neinun chôi rangin phal khâi maka. \v 17 Hanchu mingei kôm han Pathien Lekhabua, “‘Ki Biekin chu namtinngei ta ranga chubaithona in ani,’ tiin ânziek nimak mo? Aniatachu nangni ngei rêkin chu inrungei inthupna in ke nin minchang hi!” tiin a minchu ngeia.\x - \xo 11:17: \xo*\xt Isa 56:7; \xt*\xt Jer 7:11\xt*\x* \p \v 18 Mahi ochaisingei le Balam minchupungeiin an rieta, masikin Jisua thatna rang lampui an rok zoia. Lokongei ha a minchuna hah kamâm aom sabak an ti sikin ama hah an chia. \p \v 19 Hanchu, kholoi ahongni lehan, Jisua le a ruoisingei hah khopuilien an mâk zoia. \s Theichang kung renga inchuna \r (Mat 21:20-22) \p \v 20 Anangtûk jînga chu ha lampuia an lôn chungin theichang kung hah aruzungngei dênin athîn an mua. \v 21 Peter'n neinun ahongtung ha a riet nôka male a kôm, “Minchupu, en ta theichang kung khomâk na sâm hah athi phar zoi!” a tia. \p \v 22 Jisua'n an kôm, “Pathien taksôn roi,” tiin a thuon ngeia. \v 23 Adiktakin nangni ki ril; tukhomin hi tâng hih, “Inthon inla tuikhangliena van pai roh” ti senla, mulunglâiinlakna boiin iemtakin a tiin chu, a ti anghan hongtung atih, ama rangin sinin om atih.\x - \xo 11:23: \xo*\xt Mat 17:20; 1 Kor 13:2 \xt*\x* \v 24 Masika han nangni ki ril: i-ih khom chubaithoa nin ngên ngei murdi chu maha nin man sai angin iem ungla, male nin zong ngei murdi chu pêkin om nin tih. \v 25 Male chubaitho ranga nin inding tika, “Tu chunga khom nourna nin dôn khomin ngâidam roi, masika han invâna nin Pa khomin nin minchâinangei hah nangni a ngâidam rang ani.”\f + \fr 11:25: \fr*\ft “Mi nin ngâidam nônchu invâna nin Pa khomin nangni ngâidam no ni” a tia. Miziek senkhat ngeia chu mahi om mak \ft*\ft (Mat 6:15 en roh.)\ft*\f*\x - \xo 11:25: \xo*\xt Mat 6:14,15\xt*\x* \s Jisua rachamneina roia chongrekel \r (Mat 21:23-27; Luk 20:1-8) \p \v 27 Jerusalema an tung nôka. Biekina a lônlâitakin ochaisingei, Balam minchupungei le upangei Jisua kôm an honga \v 28 a kôm, “Tu rachamin mo hi neinunngei hih ni sin? Ma anga rachamneina hi tumo nang pêk?” tiin an rekela. \p \v 29 Jisua'n an kôm, “Kei khomin chongbâi khat nangni rekel ka ta, male mi nin thuonin chu, tu rachamin mo hi neinunngei hih ki sin nangni ril ki tih, tiin a thuon ngeia. \v 30 Ni ril roi, John Baptisma tho theina racham hah kho renga mo: Pathien renga mo miriem renga mo?” \p \v 31 An lâia anninanâkin an inkhal phut zoia: “Imo ei ti rang? ‘Pathien renga,’ tiin ei thuon lakin, ama'n ‘Itho mo, John hah nin iem loi?’ Mi tîng a ta. \v 32 Aniatachu, ‘Miriem renga, ei tiin chu’ ” (Mitinin John hah dêipu tatakin an lei bê sikin, mipuingei laka an chia.) \v 33 Masikin Jisua an thuona chu, “Riet mak meh,” an tia. \p Jisua'n an kôm, hanchu, “Kei khomin tu rachamin mo hi neinunngei hih ki sin nangni ril uol no ning,” a tipe ngeia. \c 12 \s Grapebila inlo mingei chongmintêk \r (Mat 21:33-46; Luk 20:9-19) \p \v 1 Hanchu Jisua'n chongmintêkin an kôm a misîra, “Voikhat chu mi inkhatin grapebil a thoa, bêr a minkula, grape epna rang khur a choia, male angâkna rang in insâng a sina. Hanchu inlo mingei kôm a chuon inlo rangin a pêk ngeia, ram danga khuolchai a se zoia.\x - \xo 12:1: \xo*\xt Isa 5:1,2\xt*\x* \v 2 Grape pot zora ahongnin chu a chang rangtum lâk rangin inlo mingei kôm a suok inkhat a tîra. \v 3 Inlo mingeiin a suok hah an lei sûra, an jêma, kut korongin an min se zoi. \v 4 Hanchu a pumapa'n suok dang a tîr nôka; inlo mingei han a lu an lei mophop pea mâimôk an lei shak bita. \v 5 A pumapa han suok dang a tîr nôk rêka, amapa hah chu an lei thata; male ma angdênin adang tamtak ngei khom senkhat an lei jêma, senkhat an lei thata. \v 6 Ha mi han tîr ranga a dôn chu a nâpasal lelê a moroitak vai ha ani zoia; ‘Ka nâipasal hi chu lei jâ ngêt an tih’ tiin a nâipasal hah anûktaka a tîra. \v 7 Hannirese ha inlo mingei han inkhat le inkhat kôm, ‘Hipa hih a pumapa nâipasal ani hi. Hong roi, ama hih that rei u, male a rochon hih ei ta ani rang!’ an tia. \v 8 Masikin a nâipasal hah an sûra, an thata a ruok khom grapebil pêntieng an paia. \p \v 9 “Hanchu, kho angin mo grapebil pumapa han a lo ngei rang ni zoi?” tiin Jisua'n a rekela. “Hong a ta, ha mingei hah that a ta, grapebil hah donsûi rangin midangngei kut chunga pêk ngei atih.” \v 10 Adiktakin hi Pathien lekhabu hih nin pore loi mini?\x - \xo 12:10,11: \xo*\xt Lap 118:22-23 \xt*\x* \q1 “‘In sinpungeiin lung mangmunboi anga an hengpai hah \q2 akila lung kâmnâng tak achang zoi. \q1 \v 11 Maha Pumapa tho ania; \q2 ma hih ei mitmua kamâmaruoi sabak na!’” ti hih a tia. \p \v 12 Ma chongmintêk hah anni ngei demnân a misîr ani ti an riet sikin; Juda ruoipungeiin Jisua sûr rangin an pûta. Hannirese lokongei hah an chia, masikin ama an mâka, male an rot zoi. \s Chôiruol pêk roia chongrekel \r (Mat 22:15-22; Luk 20:20-26) \p \v 13 Chongrekelngei leh min ôk rangin phariseengei senkhat le Herod pâla mi senkhat ngei a kôm an tîra. \v 14 Anni ngei hah a kôm an honga, “Minchupu, chongtak ni misîr ngâi ti kin rieta, mingeiin imo an mindon rang kângdoi loiin, tute dingmun lunghâng tho loiin, hannirese mingei rangin Pathien lungdo ni minchu ngâia, Rom Rêng Caesar kôma chôiruol pêk rangin ei Balamin ânkalpui mo? Kin pêk ngei rang mo, kin pêk ngei loi rang mo?” mi ril roh, an tia. \p \v 15 Aniatachu Jisua'n an huongvâr tho hah a riet chiena, male an kôm, “Ithomo ni min ôk rang nin tho hi? Duli sumthîr inkhat hah hong chôi ngân hi roi, lei en rong,” tiin a thuon ngeia. \p \v 16 Inkhat an hongchôi pea, an kôm han, “Tu mâisuo le tu riming mo ani hi?” tiin a rekel ngeia. \p Anni ngei han, “Caesar” tiin an thuona. \p \v 17 Masikin Jisua'n an kôm, “Asa, hanchu Ceasar ta chu Caesar pêk ungla, male Pathien ta chu Pathien pêk roi,” a tipe ngeia. \p Male Jisua chunga han an kamâm sabak zoi. \s Thina renga inthoinôkna chongrekel \r (Mat 22:23-33; Luk 20:27-40) \p \v 18 Hanchu mingei inthoinôkna omak ti ngâi Sadduceengei Jisua kôm an honga, male\x - \xo 12:18: \xo*\xt Sin 23:8\xt*\x* \v 19 “Minchupu, Moses balam hih kin ta rangin a mizieka: ‘Mîn nâingei nei loiin a lômnu a thisanin chu, a nâipa han ha meithâi hah a luo ngêt rang ani, nâingei an neia athipu ulienpa nâingeia bê ani theina rangin.’\x - \xo 12:19: \xo*\xt Bal 25:5\xt*\x* \v 20 Voikhat chu lâibung sari an oma; ulientakin in a neia male nâingei nei loiin a thia. \v 21 Hanchu inikna han ma nupang ha a luo nôka, male nâingei nei loi dênin a thi nôka. Lâibung inthumna khom ma angdên ania, \v 22 male anrêngin: ma lâibung sari ngei han ma nupang hah an luo paka, tutên nâingei nei pui loiin an thisan rieia. Anûktaka chu nupangnu khom hah a thia. \v 23 Atûn, mithi ngei nâm aringin an inthoinôk nikhuo tikin tu lômnu tak mo ani rang ani zoi? Ma sari ngei laka han amanu hah anrêngin an luo paka” an tia. \p \v 24 Jisua'n an kôm, “Idôra dikloi mo nin zoi! Male itho sika mo nin riet mo?” Ma ha Pathien lekhabu le Pathien sinthotheina nin riet loi sika ani. \v 25 Athi ngei aringin an inthoinôk tika chu, invâna vântîrtonngei angin om an ta, innei no ni ngei. \v 26 Atûn mithi ngei kaithoia an om rang roi chu, Moses lekhabua chîmbuka meichuong chungroia han Pathien'n Moses kôm, “‘Keima Abraham Pathien, Isaac Pathien, Jacob Pathien ki ni,’ tia ânziek hah nin la pore tet ngâi loi mini?\x - \xo 12:26: \xo*\xt Jôk 3:6\xt*\x* \v 27 ‘Ama chu aring ngei Pathien ke ani, mithi ngei Pathien nimak. Nin minchâi phar zoi!’” tiin a thuon ngeia. \s Chongpêk roiinpuitak \r (Mat 22:34-40; Luk 10:25-28) \p \v 28 \x - \xo 12:28-34: \xo*\xt Luk 10:25-28\xt*\x*Balam minchupu inkhatin an injêkhômna hah a rieta. Jisua'n Sadduceengei hah thuonna satak a pêk ngei hah a mûn chu a honga, masikin Jisua kôm, “Chongpêkngei murdi lâia khotak hi mo akâmomtak?” tiin arkela. \p \v 29 \x - \xo 12:29,30: \xo*\xt Bal 6:4,5\xt*\x* Jisua'n a kôm, “Akâmomtak chu ma hih ani: ‘Israelngei rangâi roi! Pumapa\f + \fr 12:29; \fr*\fq Pumapa ei Pathien vai hih Pumapa ani; \fq*\ft aninônchu \ft*\fq Pumapa hih ei Pathien ani, Pumapa vai ke.\fq*\f* ei Pathien vai hih Pumapa ani. \v 30 Pumapa na Pathien chu nu mulungrîl murdi leh, na ratha murdi leh, nu mulungbôk murdi leh, na râtna murdi leh lungkham roh.’ \v 31 Inikna chongpêk akâmom nôk chu ma hih ani: ‘Nangma nên lungkham anghan nu bungmingei lungkham roh’ ti hi. Hi Chongpêk inik ngei nêka roiinpui uol reng omak” tiin Jisua'n a thuona.\x - \xo 12:31: \xo*\xt Och 19:18\xt*\x* \p \v 32 Balam minchupu han Jisua kôm, “Ani ai duo, Minchupu! Mahi adik, ni ti anghan, Pumapa vai hih Pathien ania male ama pêna chu pathien dang reng omak.\x - \xo 12:32: \xo*\xt Bal 4:35\xt*\x* \v 33 Male Pathien chu nu mulungrîl murdi leh, nu mulungbôk murdi leh, na râtna murdi leh nu lungkham ngêt rang ania; male nangma nên lungkham anghan nu bungmingei hah nu lungkham ngêt rang ani. Pathien kôma mâichâma sâ pumhâl inbôlnangei le inbôlna adangngei nêkin khom ma chongpêk inik ngei jôm hih akâmom uol ani” a tia.\x - \xo 12:33: \xo*\xt Hos 6:6\xt*\x* \p \v 34 Jisua'n inthârtakin a thuon ti a rieta, male a kôm, “Pathien Rêngram renga la mak che,” a tipea. \p Masuole chu tutên Jisua kôm chongrekel rangin ngam khâi mak ngei. \s Messiah roia chongrekel \r (Mat 22:41-46; Luk 20:41-44) \p \v 35 Jisua'n Biekina a minchu ngei lâihan an kôm, “Kho angin mo Balam minchupungeiin Messiah chu David richisuonpâr ani rang an ti thei?” \v 36 David ha Ratha Inthieng mangin:\x - \xo 12:36: \xo*\xt Lap 110:1\xt*\x* \q1 “Pumapa'n ku Pumapa kôm: \q2 Ka changtieng insung tit roh \q2 na râlngei ne kepha nuoia ka dar mâka chu” a ti ani. \m \v 37 David han ama hah “‘Pumapa’ a tia; masikin kho angin mo Messiah hih David richisuonpâr ani thei ranga?” a tia. \s Jisua'n Balam minchupungei renga inning ranga a rilna \r (Mat 23:1-36; Luk 20:45-47) \p Loko tamtakin Jisua chongril hah râisântakin an rangâia. \v 38 A minchu ngei anghan, an kôm, “Balam minchupungei renga indîn roi, anni chu kâncholiinchuol hâka lêng an nuom ngâia, bazar muna mîn an jâ ngeia chibai an pêk ngei rangin an nuoma, \v 39 Synagogngeia sukmun asatak ngei, le khohoithona munngeia, mun hoitak ngei an thang ngâi. \v 40 Meithâingei sum an sâka an inngei an muruka, male mi huongna rangin asôt tatakin chubai an tho ngâia. Masika han an dûktuongna hah intak uol ok atih” a tia. \s Meithâinu tholôm \r (Luk 21:1-4) \p \v 41 Jisua Biekina sumsiena kôla ânsunga, mingeiin asûnga an tholôm thâk ngei hah a ena. Minei tamtakin sum tam tatak an thâka; \v 42 hanchu meithâi inriengte a honga male damali inik a thâka, maha poisa khat dôr ani. \v 43 A ruoisingei a koitupa male an kôm, “Nangni ki ril; tholôm dôngna tholôm thâk ngei murdi nêkin hi meithâi inriengte hih a thâk min tam uol tak ani. \v 44 Midangngeiin chu an nei minieng, an mang minieng ngei an thâka; aniatachu amanu hih chu, ânrieng anghan, a dôn nâm a thâkripa—a ringna ranga a dôn nâm te hah a pêkrip zoi,” a tia. \c 13 \s Jisua'n Biekin sietminmang rang A misîrna \r (Mat 24:1-2; Luk 21:5-6) \p \v 1 Jisua Biekin renga a hong jôk lâihan a ruoisingei lâia mi inkhatin a kôm, “Minchupu, en ta! Lungngei le inngei kamâm aom tie hi!” a tia. \p \v 2 Jisua'n a kôm, “Hi in roiinpui ngei hi nu mu na? Lung inkhat luo amuna hin mâkin om no nia; anrêngin misim zit la nîng atih,” a tia. \s Intaknangei le nuomlonangei \r (Mat 24:3-14; Luk 21:7-9) \p \v 3 Jisua chu Biekin mâi tienga Olive Muola ânsung lâihan a kôm, Peter, Jacob, John le Andrew inrûkin a kôm an honga. \v 4 “Mahi khotika mo ahong om rang? Male ma neinunngei ha ahongtungna rangin imo minsina aom rang? Mi ril roh,” an tia. \p \v 5 Jisua'n an kôm, “Tutên nangni an huong loina rangin inning roi,” a tipe ngeia. \v 6 Mi tamtakin, “Khrista ki ni!” tiin ki rimingin hong an ta, mi tamtak huong an tih. \v 7 Male anâina mo, alazana mo râl ruhu thurchi ngei nin riet khomin nin jâmminzal no roi. Ma anga neinunngei hah chu aom ngêt rang ani, hannirese amongna chu la ni tak no ni. \v 8 Jâtngei le Jâtngei lân doi an ta, ramngei le ramngei lân doi an tih, rêngramngei le rêngramngei lân doi an tih. Muntina ningnungei hong a ta, mâitâmngei la chul atih. Ma neinunngei ha nâiha aphutna ngei angin ani rang. \p \v 9 “Nangninanâkin nin inning ngêt rang ani. Sûrin la om nin ta, male roijêknamuna tuongin la om nin tih. Synagogngeia jêmpol la ni nin ta; keima jârin rêngngei le roijêkpungei makunga Thurchi Sa misîr pe ngei rangin lân ding nin tih.”\x - \xo 13:9-11: \xo*\xt Mat 10:17-20; Luk 12:11,12\xt*\x* \v 10 Aniatachu amongna ahong tung mân, Thurchisa hih mi murdi kôm misîrin aom bak ngêt rang ani. \v 11 Male sûrin nin oma, male roijêknamuna tuongin nin om tikin, nin ti rang lei mindonin azora aphâk mân nin jâmminzal no roi; azora taka, i-ih khom nangni pêka aom tak hah ti roi. Chong nin ti rang ngei hah nangni nin chong ni no nia; anni ngei hah Ratha Inthieng renga ajuong rang ani. \v 12 Mîn a lâibungngei nanâk khom that rangin la minsûr a ta, male pa khomin ma angdênin a nâingei la minsûr sa a ta, nâingei khomin an nulepangei doi an ta, male that an tih. \v 13 Keima sikin mitinin nangni la mumâk an tih. Aniatachu tukhom among dêna tuongdierpu chu sanminringin om atih. \s Intakna ichi omtak \r (Mat 24:15-28; Luk 21:20-24) \p \v 14 “‘Intakna Ichi Omtak’ ha ânding loina rang muna ânding la mu nin tih.” (aporepungei ranga minrietna: mahi aomtie rietthei rese ngei!) “Hanchu Judea rama om ngei hah tângngei chunga han rot ngêt rese ngei.” \v 15 In chunga ompu khomin chumin a chôi rang a in sûnga neinun juong lâk rangin azora minhek tet no rese. \v 16 Loia ompu khomin a puon va lâk rangin in sûnga kîr tet no rese. \v 17 Nupang nâivong ngei le nâitesen pomlâi nûngei rangin chu ma nikhuongei hah khodôra ichiruoi mo ani rang! \v 18 Ma zora hah phalbia atung loina rangin Pathien kôm chubaitho roi. \v 19 Ma nikhuongeia intaknangei ha chu Pathien'n rammuol a sinphut renga avien sûn tena rammuolin a lei riet ngâi murdi nêkin ânchungtak ani rang sikin. Ma anga neinun ha chu khotiklâi khomin om nôk tet khâi no ni.\x - \xo 13:19: \xo*\xt Dan 12:1; Chph 7:14\xt*\x* \v 20 Aniatachu ma nikhuongei hah Pumapa'n a minbong ania; ninorese chu tute ring thei no ni ngei. Nikhomrese, a thangsai a mingei sikin ma nikhuongei hah a minbong ani. \p \v 21 “Hanchu, tukhomin nin kôm, ‘En ta, hin Messiah aom!’ aninônchu, ‘En ta, son aom!’ an ti khomin maha iem no roi. \v 22 Messiah rotholngei le dêipu dikloingei an inlang rang sikin. Pathien'n a thangsai a mingei tena khom anitheiin chu an huong theina rangin sininkhêlngei le kamâmruoi neinunngei tho an tih. \v 23 Nangni chu inningchienin om roi! Azora ahong tung mân khokhoi khom nangni ke lei ril let zoi ani. \s Miriem Nâipasal juong rang roi \r (Mat 24:29-31; Luk 21:25-28) \p \v 24 “Ma intakna nikhuongei le azora avun suo nûkin chu nisa hah hong jîng a ta, tha khom vâr khâi no nia,\x - \xo 13:24: \xo*\xt Isa 13:10; Joel 2:10,31; 3:15; Chph 6:12; \xt*\xt Isa 13:10; Ezek 32:7\xt*\x* \v 25 ârsingei khom invân renga joungtâk an ta, male munronga sinthotheinangei khom an omnangei renga inthîn pai atih.\x - \xo 13:25: \xo*\xt Isa 34:4; Chph 6:13; \xt*\xt Joel 2:10\xt*\x* \v 26 Hanchu Miriem Nâipasal hih sinthotheina inlaltak le roiinpuitak leh sumngei lâia khin juong inlang atih.\x - \xo 13:26: \xo*\xt Dan 7:13; Chph 1:7\xt*\x* \v 27 Ama'n philchung kôlkil minlia, kôlmong kângkhat renga kôlmong kângkhat dênin rammuol pumpuia, Pathien'n a thangsai a mingei mintûp rangin a vântîrtonngei tîr atih. \s Theichang kung renga inchuna \r (Mat 24:32-35; Luk 21:29-33) \p \v 28 “Theichang kungin nangni minchu rese. Amachangngei ahong ema, ahong innoia male abuongei ahong incherin chu kholum hih anâi zoi ti nin riet ngâi. \v 29 Ma angdênin, nangni khomin ma neinunngei hah ahongtung nin mu tika chu azora\f + \fr 13:29: \fr*\fq azora ahong nâi zoi, ânphut rang ani zoi; \fq*\ft aninônchu \ft*\fq ama hih anâi zoi, juong rangin ânzoi sai kêng ani zoi.\fq*\f* ahong nâi zoi, ânphut rang ani zoi tiin nin riet rang ani. \v 30 Ma neinunngei murdi hah atûnlâia mingei hih an thi riei mân ahongtung rang tiin riettit roi. \v 31 Pilchung le invân inmang pai a ta, hannirese ko chongbâingei chu inmang pai tet no ni. \s Tutên anikhuo aninônchu azora riet mak ngei \r (Mat 24:36-44) \p \v 32 “Nikhomrese, anikhuo aninônchu azora chu khotika mo ahongtung rang, invâna vântîrtonngei khomin, Nâipasal khomin, tutên riet mak ngei; Pa vai kêng a riet ani.\x - \xo 13:32: \xo*\xt Mat 24:36\xt*\x* \v 33 Azora hah khotika mo ahongtung rang nin riet loi sikin, inningchien ungla, intûngchienin om roi. \v 34 Maha chu mîn a in a mâka, a tîrlâmngei rachamneina a pêk ngeia, an sintho rang a pêk ngei chita, inkhârôtpu khom inningchiena om ranga chong a mâk pea, ram lataka khuolse angin ani.\x - \xo 13:34: \xo*\xt Luk 12:36-38\xt*\x* \v 35 Masikin inningchienin om roi, in pumapa hong rang zora hah kholoia mo, jânchima mo, ârkhuona mo, jînga mo, ahongtung rang nin riet loi sikin. \v 36 Inningloiin a hong duoi khomin, a inin nangni hong mu tet no rese. \v 37 Hanchu, nin kôma ki ti hih mi murdi kôm ki ti ani: inningchienin om roi!” a tia. \c 14 \s Jisua that rangtie an mintuo \r (Mat 26:1-5; Luk 22:1-2; Joh 11:45-53) \p \v 1 Kalkân kût le Cholboi Vâipôl Kût rang sûnnik motona ochaisingei le Balam minchupungeiin Jisua inrûktea sûra male that rang lampui an rok banga.\x - \xo 14:1: \xo*\xt Jôk 12:1-27\xt*\x* \v 2 “Khohoi sûngin chu ei tho tet rang nimak,” aninônchu “mingei lâia injêlna om duoi ni,” an tia. \s Bethany taka Jisua sariek polin aom \r (Mat 26:6-13; Joh 12:1-8) \p \v 3 Jisua chu Bethany taka Simon phârpa ina a oma, Jisua bunêk lâitakin, nuvengte inkhat nard sariek mirimhoi man luttak alabaster bilôr sipmat a hongchôia. Amanu han bilôr hah a khoia male a lu chunga a buoka.\x - \xo 14:3: \xo*\xt Luk 7:37,38\xt*\x* \v 4 Ha muna om mingei senkhatin chu an ningathika, “Khoitho mo hi sariek mirimhoi hih an minpâmchien hi? \v 5 Duli\f + \fr 14:5: \fr*\fk Duli ngei: \fk*\ft 6:37 en roh.\ft*\f* razan thum nêka tama juora asum hah inrieng ngei pêk thei ke ani duo!” an tia. Male amanu hah asân an chierkhum zoi. \p \v 6 Hannirese, Jisua'n an kôm, “Amanu hah atheiin mâk roi! Khoitho mo nin jêl hi? Ka ta rangin neinun satak le enhoitak a tho ani. \v 7 Mi inrieng ngei chu nin kôma an omtit rang an nia, male nin nuom titika nin san thei. Aniatachu keima chu nin kôm hin omtit no ning.\x - \xo 14:7: \xo*\xt Bal 15:11\xt*\x* \v 8 Amanu hih a theidôrin a tho ania; ka takpum hih phûm ranga lei cherêla mirimhoi a lei buok ani. \v 9 Atûn hin, adiktakin nangni ki ril, rammuol pumpuia Thurchisa an misîrna muntina hinu sintho khom hi an riettitna rangin misîr sa ngâi an tih,” a tia. \s Judas'n Jisua minsûr rang a jôtna \r (Mat 6:14-16; Luk 22:3-6) \p \v 10 Hanchu ruoisi sômleinik ngei lâia mi inkhat, Judas Iscariot han Jisua a minsûr theina rangin ochaisingei kôm ava sea. \v 11 A ti rang an lei rieta an râiasân sabaka, male sum pêk rangin an inkhâma. Masikin Judas han Jisua ha an kuta a bâng theina rangin chuminrên a rok zoi. \s Jisua'n a Ruoisingei leh Kalkân Kût bukhalâi an ot \r (Mat 26:17-25; Luk 22:7-14,21-23; Joh 13:21-30) \p \v 12 Khohoia Cholboi Vâipôl bukhalâi otni sûn masatak han, Kalkân Kût bukhalâi otna ranga belritengei an that ngâi ni han a ruoisingeiin a kôm, “Nangma rangin Kalkân Kût bukhalâi hih khonmo nang va minsûk pe unglang nu nuom?” tiin an rekela. \p \v 13 Hanchu a ruoisingei mi inik hi rilnangei lehin a tîr ngeia: an kôm, “Khopuiliena se ungla, male pasal tui-ûm rokot nangni intongpui atih. Ama hah jûi ungla \v 14 a lûtna taka in pumapa kôm han: ‘Minchupu'n, khonmo ku ruoisingei le Kalkân Kût kin sâkna rang khâltan hih?’ a ti, va ti roi. \v 15 Hanchu ama rengin khâltan chunginchuon inzar lienpa, neinun aom sai, mintuodir sai nangni min mûng a ta, mahan eini rangin va minsûk roi,” a tia. \p \v 16 Ruoisingei ha an inphêta, khopuilien han an sea, Jisua'n a ril ngei anghan neinun murdi ha an va mua; Kalkân Kût bukhalâi hah an va minsûk zoi. \p \v 17 Kholoi ahongni lehan, Jisua hah ruoisi sômleinik ngei leh an se zoia. \v 18 Dosânga bukhalâi an ot lâitakin Jisua'n, “Nangni ki ril; nin lâia mi inkhat, ko kôma sâk mi sâkpuipu lelê hin ni minsûr atih” a tipe ngeia.\x - \xo 14:18: \xo*\xt Lap 41:9\xt*\x* \p \v 19 Ruoisingei an mulungdûk atông pe ngeia, male inkhat suole inkhat adônin, “Adiktakin keima mo mi ni tina?” tiin an rekel paka. \p \v 20 Jisua'n an kôm, “Nangni sômleinik ngei lâia inkhat, mâirânga a vâipôl mi michie puipu hi ani. \v 21 Pathien Lekhabu'n, Miriem Nâipasal hih a thi ranga a lei ti anghan a thi rang ania; hannirese Miriem Nâipasal minsûrpu chungroi chu ântak sabak rang! Ma miriem rangin chu ânzir loi nisenla chu ama rangin asa uol rang ani!” tiin a thuon ngeia. \s Pumapa jânbu \r (Mat 26:26-30; Luk 22:14-20; 1 Kor 11:23-25) \p \v 22 An sâk lâitakin, Jisua'n vâipôl hâr a lâka, chubaithôn râisânchong a rila, maha a khoia, male a ruoisingei kôm maha a pêk ngeia. “Lâk ungla sâk roi,” ama'n, “ma hih ka taksa ani,” a tia. \p \v 23 Hanchu kilât a lâka, Pathien kôm râisânchong a rila, male maha a pêk ngeia; male anrêngin an nêk pak zoi. \v 24 Jisua'n an kôm, “Ma hih ki thisen mi tamtak ranga asuok, Pathien chonginkhitna athar mindetna ani.\x - \xo 14:24: \xo*\xt Jôk 24:8; \xt*\xt Jer 31:31-34\xt*\x* \v 25 Nangni ki ril, Pathien Rêngrama uain thar ke nêk ni atung mâka chu hi uain hih nêk nôk khâi noning” a tia. \p \v 26 Hanchu minpâkna lâ inkhat an thoa, Olive Muola an se zoi. \s Jisua'n Peter a ipdel rang a leiphuong \r (Mat 26:31-35; Luk 22:31-34; Joh 13:36-38) \p \v 27 Jisua'n an kôm, “Nin rêngin rot riei nin ta, ni mâk riei nin tih, Pathien lekhabu'n, ‘Pathien'n belrihôlpu hah that a ta, belringei ha chekinchâi chit an tih’ ati sikin.\x - \xo 14:27: \xo*\xt Zak 13:7\xt*\x* \v 28 Aninâkachu aringin kên thoinôk suole chu Galilee rama nin motona lei se ki tih,” a tia.\x - \xo 14:28: \xo*\xt Mat 28:16\xt*\x* \p \v 29 Peter'n a kôm, “Adangngei nâmin nang mâksan riei khomsenla ngeia, keiman chu nang mâksan tet no ning!” tiin a thuona. \p \v 30 Jisua'n Peter kôm, “Nang ki ril avien jân voinik ârkhuong mân nangman voithum mi ipdel ni tih,” a tipea. \p \v 31 Peter'n chong angar uolin a thuona, a kôm, “Ni thina thisa rang khom ni ronga nang ipdel tet noning!” a tia. \p Male ruoisi adangngei nâm khomin ma angdênin an ti paka. \s Gethsemania Jisua chubaitho \r (Mat 26:36-46; Luk 22:39-46) \p \v 32 Gethsemani an ti mun hah an hong tunga, male Jisua'n a ruoisingei kôm, “Chubai ko tho sûngkâr chu mahin lei insung roi,” a tipe ngeia. \v 33 Peter, Jacob le John ngei hah a kôm a tuong ngeia, asân rathânvaiin a mulungdûk atong tataka, \v 34 male an kôm, “Ku mulungdûk ana rai sikin thi rang angin ke ko om zoi. Mahin om ungla male inningchienin om roi” a tipe ngeia. \p \v 35 Amoton tieng ava se uol vieta, pila ânboka, male ha tuongna rang zora ha anitheiin chu a lôi theina rangin chubai a thoa. \v 36 “Pa,” “O ka Pa! Nangma rangin chu neinunngei murdi anithei let. Hi tuongna kilât hih ko kôm renga mi khâi pai pe roh. Aniatachu keima ka racham niloiin nangma na racham tak nirse,” tiin chubai a thoa. \p \v 37 Hanchu a hongkîra, male ruoisi inthum ngei hah an innin a hong mu ngeia, Peter kôm han “Simon, na la in tit mo? Konta khat luo amengin nin om thei loi mo?” \v 38 Male an kôm, “Huongna nin lût loina rangin inningchienin om ungla, male chubaitho roi. Ratha'n chu a nuoma, hannirese taksân chu phâri mak” a tipe ngeia. \p \v 39 Vêlkhat a va se nôka, male chongbâingei a ti dên hah va tiin chubai ava tho nôka. \v 40 Hanchu a ruoisingei tieng a hongkîr nôka, male an lei in dênin a hong mu ngei nôka; an mitngei reng meng thei khâi maka. Male a kôm ti rang khom riet khâi mak ngei. \p \v 41 Avoithumna a hongkîr nôkin chu an kôm, “Atûn ten khom sôlinngamin nin la in dêna? Ahun zoi! Azora ahong tung zoi! En ta u, atûn Miriem Nâipasal hih mi nunsiengei sinthotheina kuta bangin aom rang ani. \v 42 Inthoi ungla, se ei tih u zoi. En ta u, mahin mi minsûr rangpu hih a hong nâi zoi!” a tipe ngeia. \s Jisua an sûr \r (Mat 26:47-56; Luk 22:47-53; Joh 18:3-12) \p \v 43 Jisua a la chong lâitakin, a ruoisi sômleinik ngei lâia Judas hah a hongtung kelena. Ama leh ochaisingei, Balam minchupungei le upangei leh lokongei an hongtîr ngeia, khandaingei le molbongngei chôiin an hongtunga. \v 44 A minsûr rangpu han, “A bieng ku tum tak hah nin rokpu hah ani, sûr ungla male tuong kelen roi, enkol roi” tiin minsinna a lei ril ngei sai ani. \p \v 45 Judas a hongtung harenghan, Jisua kôm ava se kelena, “Minchupu!” tiin a bieng a tum pea. \v 46 Masikin Jisua hah an sûra male an khitbel zoi. \v 47 Hataka inding ngei lâia mi inkhatin a khandai a kêlsuoa male Ochai Inlaltak suok, a kuor a tukthâk pe zoi. \v 48 Hanchu Jisua'n anni ha a rokôka, an kôm “khandaingei le molbongngei chôiin balampalpu sûr rang angin mi sûr rangin nin hong mo hi? \v 49 Anîngtin Biekina nangni minchu rangin nin kôm ko om ngâia, hannirese mi sûr mak choia. Aniatachu Pathien Lekhabungei ahongtung adik ngêtna ranga ani hi,” a tia.\x - \xo 14:49: \xo*\xt Luk 19:47; 21:37\xt*\x* \p \v 50 Hanchu a ruoisingei han ama an mâk raka, male an tân khip zoi. \p \v 51 Ruotharte inkhat, rosompuon leh vai invôn Jisua a jûia. Ama khom sûr sa rang an pûta, \v 52 hannirese a puon hah mâkrakin a korongin a tânpat zoi. \s Jisua roijêkna makunga ânding \r (Mat 26:57-68; Luk 22:54-55,63-71; Joh 18:13-14,19-24) \p \v 53 Hanchu Jisua hah Ochai Inlaltak ina an tuonga, mahan ochaisingei nâm le Balam minchupungei le upangei khom an hong intûp sa kelena. \v 54 Peter'n alazanna renga a jûia, Ochai Inlaltak khalâidung dênin a sea. Mahan a rungpungei lâia mei ava uota. \v 55 Ochaisingei le roijêkpungei murdi han Jisua an that theina rangin a minchâina an man theina rang abi an mazama, aniatachu ite man mak ngei. \v 56 Rietpuipungei tamtakin Jisua doiin milakin an nônna, hannirese, an nônna thurchingei hah intok thei mak. \p \v 57 Mi senkhat an indinga male Jisua doiin milakin an nônna: \v 58 “Hi mi hin, miriemin an lei sin ‘Biekin hih set ka ta, male sûnthumin adang inkhat kuta sin niloi in minding ki tih’ a ti kin riet” an tia.\x - \xo 14:58: \xo*\xt Joh 2:19\xt*\x* \v 59 Nikhomrese, ma an nônna thurchingei hah khom intok uol maka. \p \v 60 Ochai Inlaltak hah an renga an moton han a vândinga, male Jisua kôm chong a rekela, “Nang an nônna roia hin ite thuonna no dôn loi rang mo?” a tia. \p \v 61 Aniatachu Jisua chu a dâireka, male chongbâi khat luo ti maka. Avêlin Ochai Inlaltak han a kôm, “Nangma ha Satvura om Pathien Nâipasal, Messiah hah ni ni mo?” tiin a rekel nôka. \p \v 62 Jisua'n a kôm, “Ki ni,” male, “Miriem Nâipasal hih Râtinchung chang tieng insungin, invâna sûmngei lâia juong nin rêngin la mûng nin tih!” tiin a thuona.\x - \xo 14:62: \xo*\xt Bal 7:13\xt*\x* \p \v 63 Ochai Inlaltak han a puonsilngei a potkhêra, male “Rietpuipu adang reng nâng khâi mak meh! \v 64 Pathien ânti le a rilsiet ti chu nin riet zoia. Imo nin roimasat?” a tia.\x - \xo 14:64: \xo*\xt Och 24:16\xt*\x* \p An rêngin ama an doia: ama hih theiloina a dôna male that rang piel ani an ti paka. \p \v 65 Senkhat ngeiin a mâi an michil phuta, a mâi an hîp pea, male an jêma. A kôm, “Mi ril roh tumo nang a jêm!” an tia. Male rungpungei han an tuonga male ama an bên zoi. \s Peter'n Jisua a ipdel \r (Mat 26:69-75; Luk 22:56-62; Joh 18:15-18,25-27) \p \v 66 Peter hah thangtienga khalâidunga a la om lâihan Ochai Inlaltak tîrlâm dôngmate inkhat a honga. \v 67 Peter mei lei uot hah a mu lehan a enririna, a kôm, “Nangma, khom Nazareth Jisua leh munkhata om ngâi ni ni nah” a tipea. \p \v 68 Hannirese Peter'n a ipdela, “Riet mu-ung Khoimo ni ti reng rietthei mu-ung,” tiin a thuona, male mokot pêntieng ava jôka. Masuole han âr akhuong\f + \fr 14:68: \fr*\ft Miziek senkhat ngei chu \ft*\fq Masuole han âr akhuong kelen zoi, ti hih dôn mak ngei.\fq*\f* kelen zoi. \p \v 69 Tîrlâm dôngmate han a va mu nôka, a kôla inding ngei kôm han, “Hipa hih khom an lâia mi inkhat ani sa!” a ti nôka. \v 70 Aniatachu Peter'n a ipdel nôk rêka. \p Chomolte suole chu a kôla inding ngeiin Peter kôm, “Galilee rama mi ni ni sa sikin nang khom an lâia mi ni ni khet,” tiin an deia. \p \v 71 Hanchu Peter'n an kôm, “Chongtak rilin khomâk kên sâm ani! Adik nônchu Pathien'n dûk ni tho rese! Ma miriem nin ti chungroi hah riet reng riet tatak ngâi mu-ung!” a tia. \p \v 72 Masuole han âr voinikna ahong khuong nôk zoia, male Jisua'n Peter kôm han, “Âr voinik akhuong mân nangman voithum keima hi riet ngâi mu-ung ni ti rang,” a tipe chong hah a hong rietsuok nôka. Male a mulungakoi pea, a chap ngu-ngûi zoi. \c 15 \s Jisua Pilat makunga ânding \r (Mat 27:1-2,11-14; Luk 23:1-5; Joh 18:28-38) \p \v 1 Jînga inmânin innottakin, ochaisingei ha upangei le Balam minchupungei, le Roijêkpungei murdi leh an intônga male mintuonangei an sina. Jisua ha zingjirûi leh an khita an tuong paia, male Pilat kuta an bânga. \v 2 Pilat'n chong a rekela, a kôm, “Judangei rêngpa ni ni mo?” a tia. \p Jisua'n, “Nangman ke mi ni ti duo” tiin a thuona. \p \v 3 Ochaisingei han abi tamtakin Jisua an nônna, \v 4 masikin Pilat'n Jisua kôm chong a rekel nôka, “Nangman nu thuonloi rang mo? nang an nônnangei nâm hih rangâi roh!” a tia. \p \v 5 Avêlin Jisua'n chongbâi khat luo ti rang nuom maka, male Pilat'n a kamâm sabak zoia. \s Jisua hih thi rangin a roijêkmasat ani \r (Mat 27:15-26; Luk 23:13-25; Joh 18:39—19:16) \p \v 6 Pilat'n chu Kalkân Kût zora zeta mi intâng ina aom inkhat mingeiin an ngên tak ha a mojôk pe ngei ngâi a baisi ani. \v 7 Ma zora han mi inkhat a riming Barabbas hah, mi ânhelngei pâla mi, le loko injêlna kâra mi that sika intâng ina a oma. \v 8 Lokongei an intûpa male anni ranga a lei tho pe ngei ngâi anghan tho rangin an ngên lâihan, \v 9 Pilat'n an kôm, “Judangei rêngpa hih nangni mojôk pe inlang nin jôt mo?” tiin a rekel ngeia. \v 10 Ochaisingei han an narsa sika Jisua hah a kut chunga an hong bâng ani ti a riet minthâra. \p \v 11 Aninâkachu Ochaisingei han mipuingei hah Barabbas a mojôk pe ngei ranga ngên rangin an misiet ngeia. \v 12 Hanchu Pilat'n an kôm, “Aninte, Judangei rêngpa nin tipu hih imo ko lo rang ani zoi?” tiin a rekel ngei nôka. \p \v 13 Anni han, “Khrosa jêmdel roh!” tiin an iniek nôka. \p \v 14 Hannirese Pilat'n an kôm, “Imo a tho minchâi?” tiin a rekel ngei nôka. \p Anni ngei han, “Khrosa jêmdel roh!” tiin ânring uolin an inieka. \p \v 15 Pilat'n lokongei râiminsân a nuoma, masikin Barabbas hah a mojôk pe ngeia. Hanchu Jisua hah a vîka male Khrosa jêmdel rangin an kuta a bâng zoia. \s Râlmingeiin Jisua an phengsan \r (Mat 27:27-31; Joh 19:2-3) \p \v 16 Râlmingei han Jisua hah râiôt inmâi khalâidunga an tuong lûta, an champui ngei murdi an koi mintûpa. \v 17 Jisua hah puon senduk an minsila, riling amachangngei hah tapor an phana, male a lua an minkhuma. \v 18 Hanchu ama chibai an pêka: “Judangei Rêngpa, ringsôt roh!” an tia. \v 19 A lua tôkmol leh an jêma, an michila, khûkinbilin chibai an mûka. \v 20 Munuiinjanân an sin suole chu puon senduk hah an lîka, male a puonngei nanâk hah an minsil nôka. Hanchu khrosa jêmdel rangin an tuong zoi. \s Jisua hih khrosa jêmdelin aom \r (Mat 27:32-44; Luk 23:26-43; Joh 19:17-27) \p \v 21 Hanchu lampuia mi inkhat ram renga khopuilien hongpan a riming Simon an intôngpuia, male râlmingeiin Jisua khros ruput rangin an dânderita. (Simon hah Cyrene Kurini mi, Alexander le Rufus ngei an pa ani.)\x - \xo 15:21: \xo*\xt Rom 16:13\xt*\x* \v 22 Jisua hah Golgotha an ti muna han an tuonga maha aomtie chu “Luru Mun” tina ani. \v 23 Ha muna han a pang ânhipna rangin uain murra loi leh ânpol pêk rangin an pûta, aninâkachu Jisua'n nêk jôt mâka. \v 24 Hanchu khrosa an jêmdela, male a puonsilngei hah an insema, kho ahâr ha mo an chang rang chit rietna rangin taruo an sânna.\x - \xo 15:24: \xo*\xt Lap 22:18\xt*\x* \v 25 Jisua an jêmdel zora hah jîng dâr kuo inringa ani. \v 26 Ama doia an nônna minrietna chong hah “Judangei Rêngpa” tiin a lu chunga an târra. \v 27 Jisua leh munkhatin mi inru inik a changtieng inkhat, male a voitieng inkhat an jêmdel sa.\f + \fr 15:27: \fr*\ft Miziek senkhat ngei chu arachang 28 dôn mak ngei: \ft*\fqa Ma angdên han, Pathien lekhabu'n, “Ama khom mi puoloingei lâia telsân aom zoi” ati hah ahong tung zoi ani \fqa*\ft (Luk 22:37 en roh).\ft*\f* \v 28 Ma angdên han, Pathien lekhabu'n, “Ama khom mi puoloingei lâia telsân aom zoi” ati hah ahong tung zoi ani.\x - \xo 15:28: \xo*\xt Isa 53:12\xt*\x* \p \v 29 Hataka mingei ânloi murdi'n an lu an thuka Jisua an êroa, “Ohoi! Biekin set na ta, sûnthumin ni minding nôk rang na!\x - \xo 15:29: \xo*\xt Lap 22:7; 109:25; \xt*\xt Mk 14:58; Joh 2:19\xt*\x* \v 30 Atûn khros renga juong chum inla, nethenin insan mojôk roh ba!” an tia. \p \v 31 Ha angdênin ochaisingei le Balam minchupungei khomin Jisua an phengsana, “Midangngei chu a mojôk thei ngâia, hannirese ama le ama chu insan mojôk thei mak! \v 32 Tho atûn chu Messiah, Israelngei rêngpa hih khros lêr renga a juong chum lei en rei u, male ama ei iem rang ani!” an tia. \p Ama leh an jêmdel sa mi inik ngei khomin Jisua an êro sa zoi. \s Jisua thina roi \r (Mat 27:45-56; Luk 23:44-49; Joh 19:28-30) \p \v 33 Sûnchima konta inthum sûng chu rammuol ajîng khapa. \v 34 Chonûk dâr inthum inring han chu Jisua rôl inringtakin ân-ieka, \tl “Eloi, Eloi, lama sabakthani?” \tl* a tia, maha, “Ka Pathien, ka Pathien, Ithomo mi ni mâksana?” tina ani.\x - \xo 15:34: \xo*\xt Lap 22:1\xt*\x* \p \v 35 Ha muna omngei senkhatin a he an rieta, male “Rangâi ta u, Elijah a koi ke!” an tia. \v 36 An lâia mi inkhat a tânna, patjôn, uain thûra a michiejûta, tôkmol monga a târra. Hanchu Jisua ner a hong min tônna, male “La ôt rei u! Khros renga ama musum rangin Elijah mo a juong pe lei en rei u!” a tia.\x - \xo 15:36: \xo*\xt Lap 69:21\xt*\x* \p \v 37 Jisua'n rôl inringtakin ân-ieka, a rangachat zoi. \p \v 38 Hanchu, Biekina puondal dûnga om hah inikin achung renga among dênin akêr phata.\x - \xo 15:38: \xo*\xt Jôk 26:31-33\xt*\x* \v 39 Râlmi ulien khros motona ândingpu hah Jisua a rangachat\f + \fr 15:39: \fr*\fq a thi zoi; \fq*\ft miziek senkhat ngei an dôn chu ân ieka male a thi zoi.\ft*\f* tie hah a mua “Hi mi hih Pathien Nâipasal ani khet!” a tia. \p \v 40 \x - \xo 15:40,41: \xo*\xt Luk 8:2,3\xt*\x*Ha muna, nupang senkhat ngei khom alazanna renga thîrin an oma; ma ngei hah Mary Magdalene, Mary Jacob nâipang le Joseph ngei an nû, le Salome ngei an ni. \v 41 Ma ngei hah Jisua Galilee rama a om lâihan an jûi ngâia, male an san ngâi ani. Nupang tamtak Jerusalema ama leh a se ngei khom hah an om sa. \s Jisua an phûm \r (Mat 27:57-61; Luk 23:50-56; Joh 19:38-42) \p \v 42-43 Kholoi ahongnin chu Arimathea mi Joseph a hongtunga. Ama hah Roijêkpungei lâia jâ omtak ania, Pathien Rêngram juong tung rang lei ngâkpu ani. Maha Incherêlni (maha, Sabbathni motona sûn hah ani), masikin Joseph'n hâitakin Pilat kôm a va sea Jisua ruok ha ava zonga. \v 44 Pilat'n Jisua chu a thi zoi tiin a riet lehan a kamâm tataka, râlmi ulien inkhat a koia, Jisua thina asôt zoi mo? tiin a rekela. \v 45 Râlmi ulien bâi renga chong ânthârin a riet suole chu a ruok hah Joseph chôi rangin a phal pe zoia. \v 46 Joseph'n rosompuon a rochôka, ruok hah a musuma, rosompuon lehan a tuoma, lungpuia hel thânkhura han a min jâla. Hanchu thân kotbâi hah lung lienpa muluoiin a hîpa. \v 47 Mary Magdalene le Joseph nû Mary han Jisua ruok an min jâlna hah an ena, an mu chien zoi ani. \c 16 \s Jisua inthoinôkna \r (Mat 28:1-8; Luk 24:1-12; Joh 20:1-10) \p \v 1 Sabbathni avun suole chu Mary Magdalene, Jacob nû Mary, le Salome ngei han Jisua ruok sariek va pol rangin mirimhoi an rochôka. \v 2 Pathienni jînga nisa suok chakin thâna an va sea. \v 3 Lampuia han, “Thân kotbâia lung hah tumo mi muluoi pai pe rang hi?” tiin annin kereng inlôma. \v 4 Maha lung lienpa ani sikin. Hanchu an hong ena, lung hah lei muluoi saiin an mua. \v 5 Masikin thân sûnga han an lûta, ruotharte inkhat puonchek insilin chang tienga insungin an mua, male an inlâiraka. \p \v 6 Ama'n an kôm, “Inlâirak no roi,” Nazareth Jisua an jêmdelpu hah nin rok ani ti ki riet. Ama hah mahin om khâi maka, ânthoinôk zoi! En ta u, an min jâlna hi. \v 7 Atûn, se ungla, hi thurchi hih a ruoisingei le Peter kôm han: “Galilee rama nin motona se a ta; ‘nangni a lei ril sai anghan mason mu nin tih’ tiin va ril ngei roi” a tipe ngeia.\x - \xo 16:7: \xo*\xt Mat 26:32; Mk 14:28\xt*\x* \p \v 8 Masikin an jôk paia, beidong le rathatâk pumin thân renga an tânna. An chi rai sikin, tute kôm ite ti mak ngei. \s THURCHISA AMONGNA AMURUO\f + \fr 16:8: \fr*\ft Miziek senkhat ngei le tiena chongmetngeiin chu hi (arachangngei 9-20) Thurchisa amongna hih dôn mak ngei.\ft*\f* \s Mary Magdalene kôm Jisua ânlâr \r (Mat 28:9-10; Joh 20:11-18) \p [ \v 9 Masuole chu Pathienni jînga thina renga ânthoinôka Mary Magdalene, a sûng renga ramkhoringei sari a rujûlpai pe nu kôm han amotontaka Jisua ânlâra. \v 10 Amanu hah a sea, a champuingei ava ril ngeia. Anni ngei hah ngâisie le chapin an lei oma; \v 11 male amanu han Jisua chu aring nôk zoia, male mu khom ku mu khet, a tipe ngei lâihan anni ngei han amanu hah iem mak ngei. \s Nûkjûingei inik kôm Jisua ânlâr \r (Luk 24:13-35) \p \v 12 Masuole han an lâia mi inik ram tieng panin an sea, lampuia mêl dang uolin an kôm ânlâra. \v 13 Anni hah an hongkîra, ruoisi dangngei an hong rila, aniatachu maha khom anni ngei han iem uol mak ngei. \s Sômleikhat ngei kôma Jisua ânlâr \r (Mat 28:16-20; Luk 24:36-40; Joh 20:19-23) \p \v 14 Anûktaka chu, Jisua'n ruoisi sômleikhat ngei bu an nêk lâitakin an kôm ânlâr nôka. Ânthoinôk suole amu ngei chong taksôn loiin an mulung angar sabak sika le iemna reng an dôn loi sikin a ngo ngeia. \v 15 Ama'n an kôm, “Rammuol pumpuia se ungla, mi murdi kôm Thurchisa hih va misîr roi a tipe ngeia.\x - \xo 16:15: \xo*\xt Sin 1:8\xt*\x* \v 16 Tukhom ama iema Baptisma chang ngei chu sanminjôkin om an ta; tukhom a iem loi ngei chu theiloi intumin om an tih. \v 17 Iempungei chu sininkhêlngei sintheina ranak pêk nîng an ta: ki rimingin ramkhoringei rujûlpai an ta; chong tharin chong an tih; \v 18 an kutngei leh murûlngei an sûr khomin, aninônchu tûr an nêk khomin itên minna ngei thei no nia; mi damloi ngei chunga an kutngei minngam an ta, male dam kelen an tih” a tia. \s Jisua invâna a kal \r (Luk 24:50-53; Sin 1:9-11) \p \v 19 Pumapa Jisua'n a chongpui ngei suole chu, invâna khin lâkpaiin aoma, Pathien chang tieng a hong insung zoia.\x - \xo 16:19: \xo*\xt Sin 1:9-11\xt*\x* \v 20 Ruoisingei hah an sea male muntina thurchi an va misîr zoia, male Pumapa khomin anni ngei lehan sin a thopui ngeia, an thurchi misîr hah adik ti rietnân sininkhêlngeiin a mindet tir zoi.]