\id LUK Sakachep: Bible Translation 1st Edition \ide UTF-8 \ide Unicode (UTF8) \h LUKE \toc1 Thurchisa LUKE Miziek dungjûiin \toc2 Luke \toc3 Luk \mt2 Thurchisa \mt1 LUKE \mt2 Miziek dungjûiin \imt1 Chongmaruoi \ip \bk Thurchisa Luke miziek hin \bk*Jisua hih Israelngei sanminringpu lei khâm le mi murdi sanminringpu ani iti a minlang ani. \bk Luke\bk* hin Jisua hih inriengngei kôma Thurchi Sa misîr ranga Pumapa Ratha'n ai koi ani iti chong (4:18) le hi Thurchisa hin mingei nângna murdi mindonpena sip ani iti chong a miziek ani. \bk Luke\bk* miziek hin râisânna chong khom a minlâr ani, aliekin abung bul tienga hin Jisua juong suokna ngeia le among tienga Jisua invâna akalna ngeia hin Luke miziekpu nanâk hin Jisua invâna a kal suole hi rammuola khristienngei iemna hong thuor tie le ânzar tie chong hih Tîrtonngei \bk Sintho\bk* bua hin a miziek sa ani. \ip Sensâina ngei inik aoma (bung 1-2 le 9-19) (anuoia chong tângpui en roh) ma Thurchisa vaia om, Vântîrtonngei latho le Jisua suok lâia belrihôlngei va pan thurchingei, nâipang tea Biekina ase roi ngei, Samari misa le nâipasal inmangpa chongmintêkngei a om ani. Hi Thurchisa sûnga ai uortak chu chubai thona ngei, Ratha Inthieng chongngei, nupangngei sintumngei le Pathien'n nunsie a ngâidamna roi ngei hih ani. \is1 Asûnga chongtângpuingei \io1 Chongmaruoi \ior 1:1-4\ior* \io1 Baptispu John le Jisua suok thurchi le a nâipanglâi roi \ior 1:5—2:52\ior* \io1 Baptispu John sintho \ior 3:1-20\ior* \io1 Jisua baptis a changna le huongna a tongna roi \ior 3:21—4:13\ior* \io1 Galilee rama Jisua sinthona \ior 4:14—9:50\ior* \io1 Galilee renga Jerusalem \ior 9:51—19:27\ior* \io1 Hapta nûktak le Jerusalem kôl \ior 9:28—23:56\ior* \io1 Inthoinôkna, inlârnangei, le Pumapa invâna a kalna \ior 24:1-53\ior* \c 1 \p \v 1 Moroitak Theophilus, ei lâia roi juong tung, mi tamtak ngeiin theidôr miziek rangin an pûta. \v 2 Aphut renga ha neinunngei amu ngeiin kin lei ril le chong lei phuong anghan an miziek ani. \v 3 Masikin nangma Mirittak, abul renga jâttin ânthârlaka sûiin adônin inthârlakin nata rangin miziek ronga ki ti ani. \v 4 Tienna thurchi nang an lei ril hah adiktak ani iti na riet theina rangin. \s Baptispu John suok rang leiril masâna \p \v 5 Judea\f + \fr 1:5 \fr*\fq Judea: \fq*\ft Ma hih Palistine rampumpui ahuom ani.\ft*\f* rama Herod rêngin an lallâiin, ochai a riming Zakariah a oma, ama hah ochai Abijah rûia mi ania, a lômnu riming chu Elizabeth ania, \w Aaron\w* ochairûia mi ani.\x - \xo 1:5: \xo*\xt 1 Rich 24:10\xt*\x* \v 6 An ruonin Pathien mitmun mi diktakin an omma, demnaboiin Pumapa balam le a chong jômin an om ani. \v 7 Hannisenla Elizabeth aching sikin nâi nei maka, an ruonin an tar ok zoia. \v 8 Hanchu sûnkhat chu Zakariah hah nîngtina asin ngâi angin Biekina ochai sin a thoa. \v 9 Ochaingei balam angin mirimhoi hâl rangin taruo sânin ama hah thangin a oma, masikin Pumapa Biekina a sea. \v 10 Mirimhoi a hâl lâiin mipui ngeiin apêntieng chubai an lei thoa. \p \v 11 Mirimhoi hâlna mâichâm changtienga han, Pumapa vântîrton indingin a kôm a juong inlâra. \v 12 Zakariah'n amu lehan rolo innîkin a chia. \v 13 Hannisenla, vântîrton han a kôma, “Zakariah chi no roh, ne ngênna Pathien'n a rieta, no lômnu Elizabeth'n nâi nang nei pe a ta a riming John ni phuo rang ani. \v 14 A suokin chu nangma le mi tamtak mulungrîl râisân atih. \v 15 Pumapa mitmûn milien nîng a ta, uain le jûngei reng nêk no nia. A suokni renga Ratha Inthiengin sip a ta, \x - \xo 1:15: \xo*\xt Tel 6:3\xt*\x* \v 16 Isreal mi tamtak Pumapa an Pathien tieng hong tuong nôk a tih. \v 17 Dêipu Elijah anghan rât le hâitakin Pumapa motona sêng a tih. Pangei le nâingei minmun nôk a ta, chongjômloi mingei mindonna satna tieng min hei a ta, Pumapa mingei ata rangin min thokdiem a tih” \x - \xo 1:17: \xo*\xt Mal 4:5,6\xt*\x*a tia. \v 18 Zakariah'n vântîrton kôma han, “mahah inmo ki riet rang? keima laka ka tar zoia, ko lômnu khom a tar zoia,” a tia. \v 19 Vântîrton han, “Pathien makunga inding ngâi Gabriel ki nia, hi thurchi nang ril rang piela juongtîr ki ni.\x - \xo 1:19: \xo*\xt Dan 8:16; 9:21\xt*\x* \v 20 Hi chong azora taka juong tung rang ni iemloi sikin, ajuong tung mâka chu chong theiloiin dâirekin om ni tih,” a tia. \v 21 Mipui ngeiin kholâia an lei ngâka, Biekin sûnga Zechariah a om sôt rai sikin an lei kamâma. \v 22 A hong jôk tena chu a chong thei khâiloi sikin Biekina inlârna ai mu iti an rieta, a kut leh vai a chong zoia. \v 23 Biekina a sin rang a zoi suole chu a in tieng a kîr zoia. \v 24 Môrkhat suoleh chu a lômnu Elizabeth nâi a vong zoia, thâ rangnga tuol suok loiin a oma. \v 25 “Anûktaka Pumapa'n mi san nôk zoi, ki riming siet, sût minthelna rangin” a tia. \s Jisua suok rang leiril masâna \p \v 26 Elizabeth nâivong, atha ruk nân chu Pathien'n a vântîrton Gabriel Galilee ram Nazareth khopuia a tîra. \v 27 Rêng David rûia mi Joseph lômnu biek dôngmate Mary kôma chong juong ichôiin.\x - \xo 1:27: \xo*\xt Mat 1:18\xt*\x* \v 28 Mary kôma a lûta, “Nu chunga ratha inngamna om rese! Pumapa nu chunga a om, sat nang a vur ok” a tia. \p \v 29 Ha chong hah a rieta anîn chu imo ani zoi, tiin a mulung a minjîng oka. \v 30 Hanchu, vântîrton han, “Mary chi no roh, Pathien'n ai minlut tak mi nini. \v 31 Nâivong na ta, nâipasal nei na ta, a riming Jisua ni phuo rang ani.\x - \xo 1:31: \xo*\xt Mat 1:21\xt*\x* \v 32 Mi lien nîng a ta, Ânchungtaka Pathien nâi tîng an tih. Pumapa Pathien'n David anghan Rêng minchang a tih. \x - \xo 1:32,33: \xo*\xt 2 Sam 7:12,13,16; Isa 9:7\xt*\x* \v 33 Jakob richingei chunga rêngin om a ta, ânlalna ramin mong tik nei khâi no nih” a tia. \v 34 Hanchu Mary'n vântîrton kôma, “Mahah kho angin mo anithei ranga? dôngmate kêng ka lani hite” a tia. \p \v 35 Vântîrton han a thuona, “Ratha Inthieng nu chunga juong a ta, Pathien Ratha nu chunga om a tih. Masikin kêng nâite inthieng khom Pathien Nâipasala be ani rang. \v 36 Nu juorpuinu Elizabeth khom aching an iti hah, a tar ok khoma a nâivongna thâ ruk ani zoi. \v 37 Asikchu Pathien chu ite a tho theiloi omak,” a ti pea.\x - \xo 1:37: \xo*\xt Aph 18:14\xt*\x* \p \v 38 Hanchu, Mary'n, “Pumapa tîrlâmnu ki ni, ni ti lam angtakin ku chunga tung rese,” a tia. Masuole chu vântîrton han ama amâk zoi. \s Mary'n Elizabeth ava pan \p \v 39 Masuole inrangin Mary ânthoka, Judea rama khopui inkhata a se zoia. \v 40 Zakariah ina a lûta, Elizabeth chibai amûka. \v 41 Elizabeth'n Mary chibaimûk a riet lehan a sûnga nâite hah singânsa, Elizabeth Ratha Inthiengin a sipa. \v 42 Hanchu rôl inring takin ânieka, “Nang chu nupang lâia mi satvur tak ni nia, na nâivong rang khom hih satvur ani. \v 43 Ka Pumapa nûn ni na hongpan hih i ang tak mo ai ni zoi hi? \v 44 Nu chibaimûk ki riet lehan ku sûnga nâite râisânin ânchôm ani. \v 45 Pumapa chongbê na chunga tung rang ni iem sikin mi satvur ni ni” a tia. \s Mary minpâkna la \p \v 46 Hanchu Mary'n\x - \xo 1:46-55: \xo*\xt 1 Sam 2:1-10\xt*\x* \q1 “ka mulungin Pumapa a minpâka, \q2 \v 47 ki ringnân khom Minringpu Pathien chunga a râisân ok zoi. \q2 \v 48 A tîrlâmnu intem tie a riettit sikin\x - \xo 1:48: \xo*\xt 1 Sam 1:11\xt*\x*! \q1 Atûn renga chu mitinin satvur ni tîng an tih. \q2 \v 49 Sinthothei Pathien han ku chunga sin lientak a thoa, \q1 A riming khom ânthieng ani. \q2 \v 50 Ruol athar renga ruol thoithar nôk idênin, \q2 Ama mirit ngei chu a moroi ngâia, \q1 \v 51 A bân ranak an chunga a jâra, \q2 Mi inpâk ngei chu an mintuona ngei leh chekaminchâi ngâia. \q1 \v 52 An sukmun renga rêng alien ngei a kaisuma,\x - \xo 1:52: \xo*\xt Job 5:11; 12:19\xt*\x* \q2 Rangâichîn ngei chu a domsâng zoia. \q1 \v 53 Vonchâmngei chu neinun sân a vâi minkhopa, \q2 Ânchongngei chu kut korongin a min rot ngei zoia. \q1 \v 54 Ei richibulngei kôma a chonginkhâm anghan, \q2 A tîrlâm Isrealngei san rangin a juong zoi. \q1 \v 55 Abraham le a richingei kumkhuon a moroi tie riettitna rangin” \x - \xo 1:55: \xo*\xt Aph 17:7\xt*\x*a tia. \p \v 56 Mary hah Elizabeth kôm thâ thum a oma, hanchu a in tieng a se nôk zoi. \s Baptispu John suok roi \p \v 57 Elizabeth nâinei zora ahong chukin chu nâipasal a neia, \v 58 A bungmingei le a suongsuokngeiin, Pumapa'n lungkham a mu ok iti an rieta, an râisân puia. \p \v 59 Hanchu, sûnriet anîn chu nâite sertan rangin an honga, a pa riming pêlin Zakariah nanâk phuo rang an tia,\x - \xo 1:59: \xo*\xt Och 12:3\xt*\x* \v 60 Hannisenla, a nûn “nithei nonih, a riming chu John kêng” a tia. \v 61 Annin, “Hi anga riming hih nin suongsuokngei lâia khom la om ngâi mak” an tipea. \v 62 Maleh a pa kôm han kut leh an chongpuia, nâite riming hah imo ai phuo nuom, tiin an rekela. \v 63 Zakariah'n a miziekna rang neinun a zonga, a riming chu John ani tiin a mizieka; an kamâm sabaka. \v 64 Harenghan, Zakariah hah a hong chong thei zoia, Pathien a minpâk kelen zoi. \v 65 An kôl revêla om ngei murdi'n an chia, ha thurchi hah Judea tângram muntina ânthang zoia. \v 66 Ariet nâmin hi nâite hih i ang takin mo a hong ni rang na? Pumapa sinthotheina ranak laka a chunga a oma, an tia. \s Zakariah chongphuong \p \v 67 John a pa Zakariah hah Ratha Inthiengin a sipa, Pathien chong a phuonga. \q1 \v 68 “Pumapa, Isreal Pathien chu minpâk ei tih u, \q2 A mingei san rangin a juonga, a mojôk ngei zoi. \q1 \v 69 A tîrlâm David richi renga jôkna riki\f + \fr 1:69: \fr*\fqa ranakrât \fqa*\ft khom ei ti thei\ft*\f* mi pêk zoi. \q1 \v 70 Zora sôt tak renga dêipungei kôma a lei khâm anga han, \q2 \v 71 Ei râlngei le mi demngei renga mi mojôka, \q1 \v 72 A chongkhâm inthieng ei richibulngei kôma minlang rang ai ti riet titin. \q1 \v 73-74 Ei richibul Abraham kôma a chongkhâm ei râlngei renga mi san minjôka, \q2 chi loia a sin ei tho theina rang le, \q1 \v 75 Ei damsûnga a mitmua inthieng le adika ei om theina rangin. \q1 \v 76 Nangma ka nâi, Ânchungtaka Dêipu nang tîng an ta,\x - \xo 1:76: \xo*\xt Mal 3:1\xt*\x* \q1 A lampui sin rangin, Pumapa motona sêng ni tih. \q1 \v 77 A mingei an sietna ngâidama omin, Sanminringna chong ril ni tih. \q1 \v 78 Ei Pathien chu mi lungkham thei le moroithei ania, \q2 Masikin ei rangin sanminringna khuovâr mi minsuok pe a ta; \q1 \v 79 Thina dâilîm ijîngna nuioa omngei, Invân renga êlminvâr a ta,\x - \xo 1:79: \xo*\xt Isa 9:2\xt*\x* \q2 Ei kalchôina rathangamna lampui tieng mi tuong a tih” a tia. \p \v 80 Hanchu, nâite hah taksa le ratha tieng a hong insôn tira, Isreal mingei lâia ânlâr mâka chu ramchâra a om ani. \c 2 \s Jisua suok roi \r (Mat 1:18-25) \p \v 1 Malâiahan, Rêng Caesar Augustus Rom sorkar ramop murdi riming miziek rangin chong a pêka. \v 2 Hi intelnapui motontak hi syria rama Kuirinius governor chang lâitak ani. \v 3 Mitinin anni khopui chita riming miziek rangin an sea. \v 4-5 Joseph khom David inkuo le a richia mi ani sikin, a lômnu biek Mary inrâidîm lehan Galilee ram Nazareth khopui renga Judea ram, David suokna, Bethlehem khopuia riming miziek rangin an sea. \v 6 Hanchu, Bethlehem'a an om lâitakin nâi nei zorân a hong de zoia. \v 7 Nâilutîr pasal a neia, puon leh a thoma, khuol tung in an keng khâiloi sikin sa bukhênga a min jâl zoi. \s Belrihôlngei le vântîrtonngei \p \v 8 Ma rama han, belrihôlngei jâna an belri ngâkin rajâia an oma. \v 9 Pumapa vântîrton a juong inlâra, Pumapa roiinpuina vârin a êla, rolo innîkin an chia. \v 10 Vântîrtonin, “chi no roi, Thurchisa râisân omtak ninta rang le mitin ta rang ku juong mintung kêng. \v 11 Avien hin David khopuia Minringpu, Pumapa Khrista a suok zoi. \v 12 Sîn nin tho theina rang chu, nâitesen, puona thom sakhênga jâlin mûng nin tih,” a tia. \v 13 Harenghan, vântîrton kôma han, invân râlmingei tamtak an juong oma, Pathien an minpâka. \q1 \v 14 “Invân Ânchung taka Pathien Roiinpui rese. \q2 Philchunga a râisânna ngei chunga inngêina lêng rese,” an tia. \p \v 15 Hanchu, vântîrtonngeiin an mâk ngei lechu, belrihôlngei han, Pumapa'n mi ril, neinun juongtung a en rangin, Bethlehem'a se ei ti u, an tia. \v 16 Hanchu, an se laia, Mary le Joseph le sakhênga jâl nâite hah an va mua. \v 17 Vântîrtonin, nâite chungroi ai rilngei hah belrihôlngeiin an ril ngeia, \v 18 a riet ngei murdi'n kamâm a om tatak an tia. \v 19 Mary'n ha chong ngei hah a mulungrîla mindonin a vong tita. \v 20 Vântîrtonin a rilngei lam takin jâttinrêng an va mua, an riet sikin Pathien minpâk pumin an kîr nôk zoi. \s Jisua riming an phuo \p \v 21 \x - \xo 2:21: \xo*\xt Och 12:3; Luk 1:31\xt*\x*Hanchu sertan rang ni sûn riet a hong chukin chu, sûnga a om lâia vântîrtonin ai phuo sai, a riming, Jisua an phuo zoia. \s Jisua Biekina an minlang \p \v 22 Moses balam chongpêk angin minthieng rang ni ahong chukin chu, Joseph le Mary'n an nâite Pumapa kôma minlang rangin Jerusalem Biekina an hong puia. \v 23 Balam lekhabua, “Nâilutîr pasal kai chu Pumapa ta rang ani,” itia ânziek anghan.\x - \xo 2:23: \xo*\xt Jôk 13:2,12\xt*\x* \v 24 Pumapa balam anghan vasu bop khat mo, pharvali bop khat mo, an pêk sa rang ani. \x - \xo 2:24: \xo*\xt Och 13:2,12\xt*\x* \p \v 25 Ma zora han Jerusalema a riming Simeon an ti a oma, ha mi hah mi sa, Pathien minlut mi tak ania, Isreal jôk rang ni ngâkin, a chunga Ratha Inthieng a oma. \v 26 Pumapa chonginkhâm, Messiah a mu mâka thi no nih, itia inkhâm ani. \v 27 Ratha ruoiin Simeon hah Biekina a sea. Balam anga achunga sin rangin a nû le a pa'n nâite Jisua, Biekina an hong puia. \v 28 Simeon'n nâite a poma, Pathien kôm râisânchong a rila; \q1 \v 29 “Pumapa, atûn chu no chongkhâm angin, \q2 Ni tîrlâm hih rathangamin ni na man se rang ani zoi. \q1 \v 30 Ki mit lelên na sanminringna a mu zoi, \q1 \v 31 Mitin mu ranga ni mintuo hah. \q1 \v 32 Nu lungdo, Jentailngei kôma inlang rang vâr le\x - \xo 2:32: \xo*\xt Isa 42:6; 49:6; 52:10\xt*\x* \q2 Ni mi Isrealngei roiinpuina rang chu” a tia. \p \v 33 Nâite chungroi Simeon'n ai misîr hah a nu le a pa'n an kamâm sabak ani. \v 34 Hanchu Simeon'n, sat a vura, a nu Mary kôma, “Hi nâite hih Pathien ithang, Isreal lâia mi tamtak inmangna rang le jôkna rang ani. Pathien sînthona mi tamtak ngei makhal rang nîng a tih. \v 35 Mi mindonna inthup minlang a ta, khandai angai angin ngâisietnân na mulung sunkhoi a tih,” a tipea. \p \v 36-37 Mahan dêipu meithâi atar inkhat, a riming Anna an ti, Asher rûia mi, Phanuel nâinupang a oma. kum sari vai inneiin a oma, kum sômriet minli meithâiin a oma\f + \fr 2:36-37 \fr*\fq kum sômriet minli meithâiin a oma; \fq*\ft nônchu \ft*\fqa ama hah kum 84 tar ani.\fqa*\f*. Biekin mâk loiin a sûn a jânin bu ngêia Pathien Biekina, chubai thôn a om ngâia. \v 38 Ma zora taka han a hongtunga, Pathien kôm râisânchong a rila, Jerusalem jôkna ranga Pathien lei ngâk ngei kôma khom nâipang Jisua thurchi a misîr pe sa zoi. \s Nazareth'a an kîr nôk \p \v 39 Pumapa balam chongpêka, an thotum an tho zoiin chu Joseph le Mary hah Galilee rama, an khuo Nazareth'a an kîr nôk zoi\x - \xo 2:39: \xo*\xt Mat 2:23\xt*\x*. \v 40 Hanchu, nâite hah a hong liena a hong rât tira, vârnân a sipa, Pathien satvurnangei a chunga a oma. \s Nâipang Jisua Biekina \p \v 41 Kumtin, Jisua nû le pa Kalkân kût mang rangin Jerusalema an se ngâia.\x - \xo 2:41: \xo*\xt Jôk 12:1-27; Bal 16:1-8\xt*\x* \v 42 Jisua hah kum sômleinik a hong nîn chu, kûta an hong se puia. \v 43 Kût aheka anîn chu an juongkîr pui nôka, ania Jisua chu Jerusalema ala châma, a nû le a pa lakin riet mak ngeia. \v 44 A lômngei lâia se nîng a tih, tiin an mindona, sûnkhat lam an se suoleh, a ruolngei le an sûngsuokngei kâra an rok titira, \v 45 anitachu, mu mak ngeia, a rok rangin Jerusalema an kîr nôka. \p \v 46 A sûnthum nin chu, Biekina Juda minchupungei kôma insungin, an chong rangâi le chong rekelin an va mu zoia. \v 47 A vâr taka a chongthuon lam a riet murdi'n an kamâma, \v 48 A nû le a pan an va mûn chu an kamâma, a nûn a kôma, “Nâia khoithomo hi anga mi no tho, kângdoi takin na pa leh nang kin lei rok bang kêng ani zoi” a tipea. \v 49 “Ithomo minin rok? Ka Pa ina ko om rang hih nin riet loi mini?” tiin a thuona. \v 50 Hannisenla a thuonna hah a mindona chang riet mak ngeia. \v 51 Hanchu, an kôm Nazareth'a a sea, an chong jômin a oma, a nûn chu neinun omtie ngei nâm a mulungrîla a vong tit ani. \p \v 52 Hanchu Jisua hah taksa tieng le vârna tieng a hong insôn tir tira, Pathien le miriem mitlûtin a hong om tir zoi.\x - \xo 2:52: \xo*\xt 1 Sam 2:26; Chvr 3:4\xt*\x* \c 3 \s Baptispu John tanghâi \r (Mat 3:1-8; Mk 1:1-8; Joh 1:19-28) \p \v 1 Hanchu, Teberius Caesar Rêng chang a kum sômleirangana, Pontius Pilat Judea rama governor ania, Herod Galilee rama ânlal lâiin, A nâipa Philip, Iturea le Trachonitis rama ânlal lâiin, Abilene rama Lysanias ânlal lâia han, \v 2 Annas le Caiaphas ngei hah Ochai Inlal annia. Ma zora lâia han ramchâra Zakaria nâipasal John kôma Pathien chong a juong tunga. \v 3 Hanchu, John'n Jordan Tuidung pang revêl ramtina a se titira, “Nin sietnangei renga insîr ungla baptisma chang roi, hanchu Pathien'n nin sietnangei nangni ngâidam a tih” tiin chong a rila. \q1 \v 4 Dêipu Isaiah lekhabua miziek anghan: \x - \xo 3:4-6: \xo*\xt Isa 40:3-5 (LXX)\xt*\x* \q1 “Ramchâra mi inkhat iniek rôl han, \q2 Pumapa lampui sin ungla, a lôna rang, \q2 A lampuingei mintûn roi. \q1 \v 5 Vakuong tin minsip nîng ata, \q2 Muol, tang tin mincham nîng atih, \q1 Lampui akôi ngei mintûn nîng ata, \q2 Lampui anthir ngei minnâm nîng atih. \q1 \v 6 Hanchu mitinin Pathien sanmingringna mûng an tih.” \p \v 7 \x - \xo 3:7: \xo*\xt Mat 12:34; 23:33\xt*\x*Hanchu, John kôm baptis chang rangin mipuingei an honga, an kôm, “Murûlngei o!” “Pathien dûk juong mintung rang renga jôk rangin tumo nangni ril? \v 8 Nin sietnangei nin insîr tatak iti nin nunchana minlang roi, Ei richibul Abraham kêng aninga ti khâi no roi, Pathien'n hi lungngei khom hih Abraham richisuonpârngei a minchang thei.\x - \xo 3:8: \xo*\xt Joh 8:33\xt*\x* \v 9 Thingkung tin aruzung idêna phûr rangin reipui a om chit ani zoi. Thingkung tin mara sa ânra loi nâm chu phûrpaia meia pai nîng atih,” a tia. \x - \xo 3:9: \xo*\xt Mat 7:19\xt*\x* \p \v 10 Mipuingei han, “Hanchu, Imo kin tho rang ani zoi,” an tia. \v 11 Ama'n a thuona, “Kâncholi abop a dônngeiin a dônloingei sem ungla, sâkruo a dônngeiin a dônloingei sem ngei roi” a tia. \v 12 \x - \xo 3:12: \xo*\xt Luk 7:29\xt*\x*Sum rusuongpungei senkhat baptisma chang rangin an honga, a kôma, “Minchupu, imo kin tho rang?” an tia. \v 13 “Balam pêna chu rusuong no roi” a tia. \v 14 Râlmingei khom an honga a kôm, “Keinite imo kin tho rang?” an tia. An kôma, “Tute sum rangrâtin lâk no ungla, dikloiin mi nôn no ungla, nin loa han nin mulung minchuk roi,” a tia. \v 15 Mipuingeiin John chungroia sabeina neiin, Messiah ai ni duoi mini tiin an mindona. \v 16 Hanchu, John'n, “Keiman chu tuiin nangni ka baptis ngâia, keima nêka roiinpui uol mi a juong ani. Keima chu a kekok sût rang luon inhoi mu-ung. Ama han Ratha Inthieng le meiin nangni baptis a tih,” a tipe ngeia. \v 17 “A jâpna rang relei a chôia, jâp a ta, butak hah sapanga thun a ta, arishi kai chu mei thi ngâiloia hâl minmang a tih,” a tia. \v 18 An om lam thûlna rang mohôknân lam tamtakin thurchi Sa a ril ngeia. \p \v 19 \x - \xo 3:19,20: \xo*\xt Mat 14:3,4; Mk 6:17,18\xt*\x*Herod'n neinun tamtak saloi a tho pênah, a nâipa Philip lômnu Herodias lômnua a nei sikin John'n a ngoa. \v 20 Ma nêka saloi uol thôn, Herod'n, John hah intâng ina a khum zoi. \s Jisua baptisma a changna \r (Mat 3:13-17; Mk 1:9-11) \p \v 21 Hanchu mipui murdi baptisma an chang zoiin, Jisua khom baptisma a changa. Chubai a tho lâitakin, invân ân onga. \v 22 \x - \xo 3:22: \xo*\xt Aph 22:2; Lap 2:7; Isa 42:1; Mat 3:17; Mk 1:11; Luk 9:35\xt*\x* Pharvali angin, Ratha Inthieng a chunga a juongchuma, Invân renga chong ajuon ringa, “Ka nâipasal moroitak ni ni, na chunga ku mulung arâisân ok,” a tia. \s Jisua richibulngei \p \v 23 Jisua'n a sin a phuta han kum sômthum a nia. Mi mindonin chu Joseph nâipasal ania. Ama hah Heli nâipasal ania, \p \v 24 Ama hah Mathat nâipasal ania, \p Ama hah Levi nâipasal ania, \p Ama hah Melchi nâipasal ania, \p Ama hah Janna nâipasal ania, \p Ama hah Joseph nâipasal ani. \p \v 25 Ama hah Mattathias nâipasal ania, \p Ama hah Amos nâipasal ania, \p Ama hah Nahum nâipasal ania, \p Ama hah Esli nâipasal ania, \p Ama hah Naggai nâipasal ania, \p \v 26 Ama hah Maath nâipasal ania, \p Ama hah Mattathias nâipasal ania, \p Ama hah Semein nâipasal ania, \p Ama hah Josech nâipasal ania, \p Ama hah Joda nâipasal ania, \p \v 27 Ama hah Joanan nâipasal ania, \p Ama hah Rhesa nâipasal ania, \p Ama hah Zerubbabel nâipasal ania, \p Ama hah Shealtiel nâipasal ania, \p Ama hah Neri nâipasal ani. \p \v 28 Ama hah Melchi nâipasal ania, \p Ama hah Addi nâipasal ania, \p Ama hah Cosam nâipasal ania, \p Ama hah Elmadam nâipasal ania, \p Ama hah Er nâipasal ani. \p \v 29 Ama hah Joshua nâipasal ania, \p Ama hah Eliezer nâipasal ania, \p Ama hah Jorim nâipasal ania, \p Ama hah Matthat nâipasal ania, \p Ama hah Levi nâipasal ania, \p \v 30 Ama hah Simeon nâipasal ania, \p Ama hah Judah nâipasal ania, \p Ama hah Joseph nâipasal ania, \p Ama hah Jonam nâipasal ania, \p Ama hah Eliakim nâipasal ani. \p \v 31 Ama hah Melea nâipasal ania, \p Ama hah Menna nâipasal ania, \p Ama hah Mattatha nâipasal ania, \p Ama hah Nathan nâipasal ania, \p Ama hah David nâipasal ani. \p \v 32 Ama hah Jesse nâipasal ania, \p Ama hah Obed nâipasal ania, \p Ama hah Boaz nâipasal ania, \p Ama hah Salmon nâipasal ania, \p Ama hah Nahshon nâipasal ania, \p \v 33 Ama hah Aminadab nâipasal, \p Ama hah Admin nâipasal ania, \p Amah hah Arni nâipasal ania, \p Ama hah Hezron nâipasal ania, \p Ama hah Perez nâipasal ania, \p Ama hah Judah nâipasal ania, \p \v 34 Ama hah Jokob nâipasal ania, \p Ama hah Isaac nâipasal ania, \p Ama hah Abraham nâipasal ania, \p Ama hah Terah nâipasal ania, \p Ama hah Nahor nâipasal ania, \p \v 35 Ama hah Serug nâipasal ania, \p Ama hah Reu nâipasal ania, \p Ama hah Peleg nâipasal ania, \p Ama hah Eber nâipasal ania, \p Ama hah Shelah nâipasal ania, \p \v 36 Ama hah Cainan nâipasal ania, \p Ama hah Arphaxad nâipasal ania, \p Ama Shem nâipasal ania, \p Ama hah Noah nâipasal ania, \p Ama hah Lamech nâipasal ania, \p \v 37 Ama hah Methusela nâipasal ania, \p Ama hah Enoch nâipasal ania, \p Ama hah Jared nâipasal ania, \p Ama hah Mahalaleel nâipasal ania, \p Ama hah Kenan nâipasal ania, \p \v 38 Ama hah Enosh nâipasal ania, \p Ama hah Seth nâipasal ania, \p Ama hah Adam nâipasal ania, \p Ama hah Pathien nâipasal ani. \c 4 \s Jisua'n methêmna a tong roi \r (Mat 4:1-11; Mk 1:12,13) \p \v 1 Ratha Inthienga sipin, Jisua hah Jordan dung renga a hongkîra, Ratha ruoiin ramchâra han a se zoia. \v 2 Mahan Diabolin, sûn sômminli a methêma, ma zora han ite a sâk loi sikin a von achâm sabak zoia. \v 3 Diabolin, a kôma, “Pathien Nâi ni nîn chu hi lung hih vâipôl manchang roh,” a tia. \v 4 \x - \xo 4:4: \xo*\xt Bal 8:3\xt*\x*Jisua'n a thuona, “Pathien lekhabu'n, vaîpôl riemin miriem ring thei nonih ati,” a tipea. \v 5 Hanchu, Diabolin, muol insângpa taka a tuong nôka, rammuol pumpuia rêngramngei phûkhatin a min ena. \v 6 A kôma, “Hi ngei chunga rachamneinangei le rochonngei hi nang pêk ki tih, ko kôma ipêk ani zoi, ku nunuom kôm ke pêk thei. \v 7 Chubai ni mûk inla anrêngin nang pêk let ki tih,” a tia. \v 8 \x - \xo 4:8: \xo*\xt Bal 6:13\xt*\x*Jisua'n, “Pumapa na Pathien mang chubai mûk inla, ama sin mang tho roh ati,” tiin a thuona. \v 9 Hanchu, Diabolin Jerusalema a tuonga, Biekin sîp ânzumna taka a dara, “Pathien Nâi ni nîn chu inchôm roh, \v 10 \x - \xo 4:10,11: \xo*\xt Lap 91:11,12\xt*\x*Lekhabu'n, Pathien'n a vântîrtonngei nang dom rangin juongtîr a ta, \v 11 an kutin nang dom an ta, ne ke khom lungin inde no tinih ati,” a tipea. \v 12 \x - \xo 4:12: \xo*\xt Bal 6:16\xt*\x*Jisua'n, Lekhabua, “Pumapa na Pathien minsin no roh, ai ti kêng,” tiin a thuona. \v 13 A methêmna rang murdia a methêm zoiin chu, Diabolin chuminrên danga rangin a mâk zoi. \s Jisua'n Galilee rama sin a phut \r (Mat 4:12-17; Mk 1:14,15) \p \v 14 Hanchu, Jisua hah Ratha Inthieng sinthotheina neiin Galilee rama a kîr nôka, ha ram sûnga han a thurchi ânthang zoia. \v 15 Inkhom inngeia mi a minchu ngeia, mi murdi minpâkin a oma. \s Nazereth'a Jisua hengpaiin a om \r (Mat 13:53-58; Mk 6:1-6) \p \v 16 Hanchu, Jisua hah a seilienna khuo Nazereth'a a sea, Sabathnia a tho ngâi lamin Synagog taka a sea, Pathien lekhabu pore rangin ândinga. \v 17 Dêipu Isaiah lekhabu an pêka, lekha zuot hah a phara, hi miziek omna hih a porea. \q1 \v 18 \x - \xo 4:18,19: \xo*\xt Isa 61:1,2 (LXX)\xt*\x*“Inriengngei kôma Thurchisa misîr rangin mi thangsuok sikin, \q2 Pumapa ratha ka chunga a om, \q2 Suoka ântâng ngei kôma jôkna chong min phuong rangin ni tîr ani. \q1 Mitcho ngei mit vâr nôkna rang le mi nuomlo ngei jôkna rangin, \q1 \v 19 Pumapa'n a mingei an jôkna rang zora a hongtung zoi iti phuongsa rangin,” iti hih. \p \v 20 Hanchu Jisua'n lekha hah a juota, adarpu a pêka, ânsunga, Inkhom ina mi murdi mit ama chunga korong an ena. \v 21 Hanchu an kôma, “Hi lekhabu nin kôma porea om hih avien hin adikin nin kôma a hongtung zoi,” a tipe ngeia. \v 22 A chongbâi suok lungkham chong misîrin, an mulungrîl a tôna, kamâm a om an tia, “Hi mi hih Joseph nâipasal nimak mo?” an tia. \p \v 23 Hanchu an kôm, nangnin hi chongmintêk, “Doctor, nethenin indam roh, Capernaum'a ni sinthongei, kin lei riet ngei khom hah hin na khuoa hin sin roh, ni la ti ngêt nin tih” a tia. \v 24 \x - \xo 4:24: \xo*\xt Joh 4:44\xt*\x*Jisua'n, “Adiktakin nangni ki ti, Dêipu, tutên anni khuoa modôm ngâi mak ngei,” a tipe ngeia. \v 25 \x - \xo 4:25: \xo*\xt 1 Rêng 17:1\xt*\x*“Rangâi ta u, hih adik ani, Elijah zora lâiin Isreal rama meithâi tamtak an oma, kumthum in-ang ruo juong loiin a oma, an ram pumpui mâitâm achula. \v 26 \x - \xo 4:26: \xo*\xt 1 Rêng 17:8-16\xt*\x*Isreal rama meithâi inkhat Sidon rama Zarephath khuomi kôma tiloi chu Elijah hah tute kôma itîr ni mak. \v 27 \x - \xo 4:27: \xo*\xt 2 Rêng 5:1-14\xt*\x*Dêipu Elisha zora lai khomin Isreal rama mi phâr tamtak an oma, hannisenla, tute dam loiin, Syria rama Naaman mang kêng mindamin a om,” a tia. \p \v 28 Synagog mipuingei han, a chong hah an rietin chu an ningthik oka, \v 29 an inthoia, an khopui rôlsora namthâk rangin khopui renga an mojôk paia. \v 30 Hannisenla, mipuingei lâi renga a relpaia, a rotpat zoi. \s Ratha saloi nei mi \r (Mk 1:21-28) \p \v 31 Hanchu, Jisua Galilee rama Capernaum khopuia a sea, Sabathnin mingei a minchua. \v 32 \x - \xo 4:32: \xo*\xt Mat 7:28,29\xt*\x* Rachamnei taka a minchu sikin an kamâm oka. \p \v 33 Synagog taka han mi inkhat ramkhori ratha dôn a oma, rôl inring takin ânieka. \v 34 “O! Nazereth Jisua, Imo lo rang mini ti? Mi minmang ranga hong mo nini? Nang ki riet, Pathien tîrton inthieng nini!” a tia. \p \v 35 Jisua'n, “Dairek inla, a sûng renga hong jôk roh!” a tia. Ramkhori han an makunga, a minjuon raka, min na loiin a sûng renga a hong jôk zoia. \v 36 An rêngin an kamâma, “Khoi chongbai tak mo ani zoi? roinei le rachamneia ramkhoringei chong a pêka an hongjôk hi,” an intia. \v 37 Hanchu ha rama han mun tina Jisua riming ânthang zoia. \s Jisua'n Simon tarpi a mindamna \r (Mat 8:14,15; Mk 1:29-31) \p \v 38 Hanchu, Jisua Synagog renga a jôka, Simon ina a sea. Simon tarpi ritun inrik taka nân a lei oma, ama rangin Jisua an ngên pea. \v 39 A kôla avan dinga, a ritun hah a ngoa, a natna, harenghan a hong boia, ânthoia anni ngei sin a tho pe ngei zoi. \s Jisua'n mi tamtak a mindam \r (Mat 8:16-17; Mk 1:32-34) \p \v 40 Hanchu kholoi nisa tak nûkin, natna tin renga damloingei Jisua kôma an hong tuonga, an chung chita a kut a minngama a mindam ngei rieia. \v 41 Hanchu “Pathien Nâipasal nini,” itia iniekin ramkhoringei khom mingei sûng renga an jôkpai zoia, Messiah ani iti an riet sikin, Jisua'n ramkhoringei hah an chong rang phal ngei mak. \s Synagog taka Jisua chongril \r (Mk 1:35-39) \p \v 42 Hanchu khuo ahongvârin chu, khopui a mâka mun inthimna a sea, mipuingeiin an roka, an mûn chu, anni mâk loia la châm rangin an pûta. \v 43 Hannisenla, Jisua'n an kôma, “Pathien Rêngram Thurchisa hih khopui adadangei khoma misîr rang piela itîr kêng ki ni,” a tipe ngeia. \v 44 Hanchu, Galilee rama Synagog tina thurchi a misîr zoi. \c 5 \s Jisua'n ruoisi masa ngei a koina \r (Mat 4:18-22; Mk 1:16-20) \p \v 1 \x - \xo 5:1-3: \xo*\xt Mat 13:1,2; Mk 3:9,10; 4:1\xt*\x*Sûnkhat chu, Jisua Genesaret dîl rakhama ândinga, mipuingeiin Pathien chong rangâi rangin an neng ruruia. \v 2 Tuipanga, ngasûrpungeiin an lên an rusûk kâra an lei mâk rukuong inik a mua. \v 3 Simon rukuong lelea han a chuonga, a kôm, tuipang renga intôl viet rangin a ngêna, hanchu, rukuonga ânsunga, mipuingei a minchu ngeia. \v 4 A chong zoiin chu Simon kôma, “Tui inthûkna tieng rukuong min se inla, nga sûr rangin nin lênngei vôr roi,” a tia. \v 5 \x - \xo 5:5: \xo*\xt Joh 21:3\xt*\x* “Pumapa, jân sôt kin vôra ite man makme, nikhomrese, no chongpêkin lênngei vor nôk ki tih,” a tia. \v 6 \x - \xo 5:6: \xo*\xt Joh 21:6\xt*\x* Hanchu an vôra anin chu, nga tam sabak an khuma, an lênngei achet vavânga. \v 7 Asân rangin rukuong danga an lômngei kutin an jâpa, an honga rukuong inika a ngim vang dôr an thun minsip ruruoia. \p \v 8 Hanchu, Simon Peter'n neinun omtie a mûn chu, Jisua rukuonga khûkinbilin ânboka, “Pumapa, mi mâksan roh, mi nunsie kêng kin ni,” a tia. \v 9 Ama le a malngeiin an nga sûr tamrai sikin, an kamâm oka. \v 10 Simon champui, Zebedee nâingei, Jacob le John khomin kamâm a om an ti saa. Hanchu, Jisua'n Simon kôma, “Chi no roh, atûn renga chu miriem sûr ni tih zoi,” a tipea \v 11 An rukuongngei tuipanga an kaisuoa, neinun murdi mâk rieiin Jisua an jûi zoi ani. \s Jisua'n miphâr a mindam \r (Mat 8:1-4; Mk 1:40-45) \p \v 12 Voikhat chu, Jisua khopui khata a om lâiin, mi inkhat aphârin atuom a oma, Jisua a mûn chu, a mâiruotin ânboka, “O Pu, nu nuoma anin chu ni na manthieng\f + \fr 5:12: \fr*\fk minthieng \fk*\ft Ma rih hi balam angin mi aminim angin an mindon ngâi.\ft*\f* thei,” tiin a ngêna. \v 13 Jisua'n a kut le a tôna, “Ku nuom hong inthieng ta roh,” a tia. Harenghan aphâr hah a boipe riei zoia. \v 14 \x - \xo 5:14: \xo*\xt Och 14:1-32\xt*\x*Hanchu, Jisua'n a kôma, “Tute ril no roh, ania ochaingei kôm van en inla, mi murdi'n na dam zoi iti an rietna rangin, Moses Balam anghan inbôlna pêk roh,” a tipea. \v 15 Hannisenla, Jisua thurchi ânthang uol uola, a chongril rangâi rang le an natnangei mindam rangin mipuingei Jisua kôma an hong intûpa. \v 16 Hannisenla mun inthimna a sea ava chubai ngâia. \s Jisua'n phalkhatthi a mindam \r (Mat 9:1-8; Mk 2:1-12) \p \v 17 Sûnkhat chu Jisua'n mi a minchua, a kôla Phariseengei le Balam minchupungei an insunga, Galilee le Judea ram khopui renga le Jerusalem renga hong an nia. Mi mindam theina rangin Pumapa Ratha Jisua chunga a oma, \v 18 Phalkhatthi inkhat a jâlmun leh an hong rojôna, in sûnga Jisua makunga se rang an bôka. \v 19 Ania, mipui tam sikin lût thei mak ngeia. Masikin, in chung tieng an kal puia, inchung an mo-onga aridîn taka, Jisua makunga a jâlmun leh an juong musuma. \v 20 Hanchu, Jisua'n an taksôn tie a mua, a kôma, “Ni sietnangei ngâidam ani zoi,” a tipea. \p \v 21 Hanchu Balam minchupungei le Phariseengei han, “Ma angtaka Pathien rilminsiet hih tumo ai ni! Pathien mang kêng nunsie ngâidam thei,” anin tia. \v 22 Jisua'n an mindonna a rieta, “Ithomo ma anga nin mindon? \v 23 Ni sietna ngâidam ani zoi iti le, inthoi inla lôn roh iti hih khomo a ti abai uol? \v 24 Miriem Nâipasal hin rammuola hin nunsie ngâidam theina ranak a dôn iti nangni minlang pe ki tih,” a tipe ngeia. Hanchu, phalkhatthipa kôma han, “Inthoi inla nu puonpha lak inla, na ina se ta roh nang ki ti,” a tipea. \v 25 Harenghan, an motona ânding lita, a jâlna puonpha a lâka, Pathien minpâk pumin a in tieng a se zoi. \v 26 An rêngin kamâmin an chia, “Avien chu hi ang taka neinun inkhêl ei mu hih,” tiin, Pathien an minpâk zoi. \s Jisua'n Levi a koina \r (Mat 9:9-13; Mk 2:13-17) \p \v 27 Masuole chu, Jisua a sea, sumrusuong ngâi a riming Levi Office a insung a mua, Jisua'n a kôma, “Ni jûi roh,” a tipea. \v 28 Hanchu neinun murdi mâkin a jûi zoia. \p \v 29 Hanchu, Levi'n Jisua rang a ina bukhalai otna a thoa, sumrusuong ngâi mi tamtak le mipuingei a siela. \v 30 \x - \xo 5:30: \xo*\xt Luk 15:1,2\xt*\x* Hanchu pharisee senkhat le Balam minchupu senkhat ngeiin Jisua ruoisingei an makhal ngeia, “Ithomo sumrusuong ngâi ngei le nunsaloi ngei leh nin sâka, nin nêk ngâi” an tia. \v 31 Jisua'n an kôm, “Mi adam ngeiin doctor nâng ngâi mak ngeia, damloi ngeiin kêng an nâng ngâi. \v 32 Midik ngei ralam ranga juong ni mu unga, mi nunsie ngei ralam ranga juong kêng ki ni,” tiin a thuon ngeia. \s Bungêi chungroia rekelna \r (Mat 9:14-17; Mk 2:18-22) \p \v 33 Mi senkhatin Jisua kôma, “John ruoisingeiin bungêiin an chubai ngâia, Pharisee ruoisingei khomin ha anga han an tho ngâia, hannisenla, na ruoisingeiin chu ngêi ngâi mak ngeia?” an tia. \v 34 Jisua'n an kôma, “Inneina khuolmingei hah moipumapa an kôm a om kâr chu bu nin min ngêi thei rang mini? Ni thei no nih. \v 35 Hannisenla, an kôm renga moipumapa an tuongpai nikhuo la tung a ta, ha tikin chu la ngêi an tih” tiin a thuona. \p \v 36 Jisua'n hi khom hih a misîra, “Tutên puon thar khêrin puon muruo chetpho ngâi mak ngei, pho ngân senla, athar han kaiset a ta, puon hâr thar le puon muruo hah inmun no nih. \v 37 Tutên uain thar savun ûm muruoa thun ngâi mak ngei, thun ngân ta senla, uain thar han savun ûm hah mûtkhoi a ta, inbuokpai a ta, savun ûm khom siet a tih. \v 38 Masikin, uain thar chu savun ûm thara thun an tih. \v 39 Tutên uain muruo nêk nûkin athar nuom ngâi mak, uain muruo asa uol sikin,” a tia. \c 6 \s Sabathni roia chongrekel \r (Mat 12:1-8; Mk 2:23-28) \p \v 1 \x - \xo 6:1: \xo*\xt Bal 23:25\xt*\x* Jisua'n Sabath nîn loilâi a pala, a ruoisingeiin buvûi an china, an kutin an muoi minsâia, an sâka. \v 2 Pharisee senkhat ngeiin, “Ithomo, ei Balamin Sabathnia tho loi ranga ai ti hah, nin thoa?” tiin an rekela. \v 3 Jisua'n an kôma, “David le a mingeiin an vonchâm lâia an itho hah nin pore ngâi loi mini? \v 4 \x - \xo 6:4: \xo*\xt Och 24:9\xt*\x*\x - \xo 6:4: \xo*\xt 1 Sam 21:1-6\xt*\x* Pathien Ina a sea, Pathien ranga ipêk, Ochaingei tiloiin chu tûte sâk rang Balam niloi vâipôl a laka, a sâka, a mingei a minsâk hah?” tiin a thuona. \v 5 Hanchu Jisua'n, “Miriem Nâipasal hih Sabathni Pumapa ani” a tipe ngeia. \s Miriem kut phalkhatthi \r (Mat 12:9-14; Mk 3:1-6) \p \v 6 Hanchu, Sabathni danga chu Jisua Synagog taka a sea, a minchu ngeia, mahan mi inkhat kut changtienga phalkhatthi a oma. \v 7 Balam minchupungei senkhat le Pharisee senkhat ngeiin Jisua an nôn theina rang abi rokin Sabathnin a mindam le a mindam loi an enrichika. \v 8 Jisua'n an mindonna a rieta, damloi kôma, “Inding inla moton tieng hin hong roh,” a tia, hanchu ânthoia ânding zoia. \v 9 Hanchu Jisua'n an kôma, “Ei Balamin Sabathnia, asa rangin mo, dûk mintong rangin mo? mi phal. Mi ringna min jôk rangin mo, minmang rangin mo?” a tia. \v 10 An rêngin a en titira, hanchu, a kôma, “Nu kut phar roh” a tia\f + \fr 6:10: \fr*\fq tia; \fq*\ft Miziek senkhat ngei chu \ft*\fq taksitakin a tia \fq*\ft tiin an dôn. \ft*\f*. A phara, a kut a dam pe zoia. \v 11 Hanchu, an taksi oka, Jisua chunga an tho thei rang lam an inkereng zoia. \s Jisua'n ruoisi sômleinik a thangsuok \r (Mat 10:1-4; Mk 3:13-19) \p \v 12 Ma zora han Jisua chubai tho rangin muol chunga a sea, mahan, Pathien kôm jânkhovârin chubai a thoa. \v 13 Hanchu khuo a hong vârin chu a ruoisingei a koibûma, an lâia mi sômleinik a thanga, Tîrton, ai be ngei chu, \v 14 Simon (Peter, ai phuo) le a nâipa Andrew; Jacob le John, Philip le Bartholomew, \v 15 Mathew le Thomas, Alpheaus nâipasal Jacob le Simon (zelot an ti) \v 16 Jacob nâipasal Judas le a minsûrpu, Judas Iscariot ngei anni. \s Jisua a minchuna le a mindamna \r (Mat 4:23-25) \p \v 17 Hanchu, Jisua le tîrtonngei hah muol chung renga an juong chuma, a ruoisi tamtak ngei leh mun inchamna an indinga, ha muna han mipui tamtak Judea ram murdi renga, Jerusalem renga, tuikhanglien pang khopuilienngei, Tyre le Sidon renga mingei an oma. \v 18 A chongril rangâi rang le an natna ngei mindam ranga hong anni. Ratha saloi ngeiin dûk an mintong ngei khom an honga an dama. \v 19 A sinthotheina a jôk sikin, mipui murdi'n ama tôn rangin an bôka, an rêngin an dam pak zoi. \s Satvurnangei le ngâisietna \r (Mat 5:1-12) \p \v 20 Jisua'n, a ruoisingei a ena, a tia, \q1 “Nangni ânriengngei chu satvur nin ni, \q2 Pathien Rêngram nin ta ani sikin. \q1 \v 21 Nangni atûna vonchâmngei, \q2 chu satvur nin ni, \q1 Nin la khop rang sikin. \q1 Nangni atûna a chapngei, \q2 chu satvur nin ni, \q2 Nan lân nui rang sikin!” \p \v 22 \x - \xo 6:22: \xo*\xt 1 Pet 4:14\xt*\x* “Miriem Nâipasal sika, mingeiin nangni an mumâka, nangni an henga, nangni an êroa, puoloingei nangni an ti tena, chu satvur nin ni. \v 23 \x - \xo 6:23: \xo*\xt 2 Rich 36:16; Sin 7:52\xt*\x*Ma anghan a hong tungin chu râisânin lâm roi. Invâna, râisânman luttak nin rangin dara a om sikin. Asikchu an richibulngei khomin dêipungei chunga ma angdên han an lei tho ngâi ani.” \q1 \v 24 “Ania, nangni atûna ânchongngei, \q2 nin chung ântak, nunkhohoi nin mang zoi sikin! \q1 \v 25 Nangni atûna akhopngei, nin chung ântak, \q2 Nan la châm rang sikin! \q1 Nangni atûna ânnui ngei nin chung ântak, \q2 Inngûia nan la chap rang sikin!” \p \v 26 “Mi tinin nangni an minpâk tenan chu nin chung ântak, ha ang dêna han an richibulngei khomin dêipu dikloingei an lei manpâk ngâi ani.” \s Râlngei lungkham rang roi \r (Mat 5:38-48; 7:12) \p \v 27 “Ke he ariet murdi'n, nan râlngei lungkham ungla, nangni mumâk ngei satna rang tho pe ngei roi. \v 28 khomâk nangni sâm ngei satvur ungla, dûk nangni tho ngei chubai tho pe roi. \v 29 Mîn na mâi a bêna anîn chu, kângkhat tieng khom do pe sa roh, mîn na kâncholi chung a lâka anîn chu asûnga khom pêk sa roh. \v 30 Mîn neinun nang an zonga anîn chu pêk roh, na ta an lâk khomin zong khâi no roh. \v 31 \x - \xo 6:31: \xo*\xt Mat 7:12\xt*\x* Nu chunga na nuomlam an tho angin mi chunga tho roh. \v 32 Mi lungkham nangni mu ngei vai lungkham nin mun te, inmo satvurna nan man ranga? mi nunsiengeii luo anni lungkham amu ngei chu anni khomin an lungkham ngâi. \v 33 Nin chunga sin sa tho ngei vai chunga sin sa nin thoa aninte inmo satvurna nin man ranga? Mi nunsiengeiin luo ha anga han chu an tho ngâi. \v 34 Man nôk ranga na sabei ngei kôma vai ne pêka aninte, inmo satvurna na man ranga? Mi nunsiengeiin luo, abipui man nôkna rangin chu, mi nunsiengei kôma an pêk ngâi! \v 35 Ni thei no nih! Na râlngei lungkham inla, an satna rang sin pe ngei roh, ite man nôk rangin sabei loiin mintâng ngei roh. Hanchu, râisânman alien man nan ta, Ânchungtak Pathien nâingei nîng nin tih. Ama chu râisânna chang riet loi ngei le mi nunsiengei a lungkham ngâi. \v 36 Nin pa'n mi a lungkham angin nangni khomin lungkham roi.” \s Mi chungroi jêk \r (Mat 7:1-5) \p \v 37 “Midang jêk no ungla, Pathien'n nangni jêk no nih. Midang dem no ungla, Pathien'n nangni dem no nih. Mi ngâidam ungla, Pathien'n nangni ngâidam a tih. \v 38 Pêk ungla, hanchu, Pathien'n nangni pêng a tih, mintena sa, namdên êt, le inîkin, min liemin, nin kuta akeng theidôrin nangni pêng a tih. Mi nin minte pena nanâka han Pathien'n nangni minte pênah a tih,” a tia. \p \v 39 \x - \xo 6:39: \xo*\xt Mat 15:14\xt*\x*Jisua'n hi chongmintêk hih a rila, “Mitcho inkhatin mitcho adang ruoi thei mak; a ruoia anîn chu an ruonin khursodopa tâk an tih. \v 40 \x - \xo 6:40: \xo*\xt Mat 10:24,25; Joh 13:16; 15:20\xt*\x* Minchupu nêkin ânchûpu lien uol maka, han, ânchupu khom a zoi tikin chu minchupu ang a tih. \v 41 Ithomo, ni mita thingbong a om mindon bak loia, na lâibungpa mita ronok a om hah ne en? \v 42 Inmo ni mita thingbong mu loiin, na lâibungpa kôma, ni mita ronok nang lei kêl pe rong ni ti thei ranga? Asarotholngei, Ni mita thingbong kêl bak inla, hanchu, na lâibungpa mita ronok mu minthâr thei ni tih.” \s Thingkung le amara \r (Mat 7:16-20; 12:33-35) \p \v 43 “Thingkung adamin mara saloi inra maka, thingkung damloiin mara sa inra ngâi mak. \v 44 \x - \xo 6:44: \xo*\xt Mat 12:33\xt*\x* Thingkung tin an mara chita ei riet; riling rânga theichang pot ngâi mak chea, riling ranga grape pot ngâi mak che. \v 45 \x - \xo 6:45: \xo*\xt Mat 12:34\xt*\x*Mi sân chu a mulung sûnga neinun sa a kelsuoa, mi nunsien chu a mulung sûnga neinun saloi a kelsuo ngâi, mulung sûnga asip hah kêng bâiin a misîrsuok ngâi.” \s In sin inik ngei \r (Mat 7:24-27) \p \v 46 “Ithomo ko chongbe jôm loia, Pumapa, Pumapa, mi nan ti? \v 47 Tukhom ko kôma honga, ko chong rangâia ko chongjôm chu imo ai ang nangni ril ki tih. \v 48 Ha mi hah chu a in sin lungpui chunga a lungphûm inthûk taka phun ang hah ani. Tuilienin a suka, innîk maka, adet ngita sin ani sikin. \v 49 Ania, tutukhom ke he rieta, ko chong jôm loi chu, lungphûm loia in sina, tuilienin asuka, achim kelena, ânphôi chit ang hah ani,” a tia. \c 7 \s Jisua'n Rom râlmi ruoipu tîrlâm a mindam \r (Mat 8:5-13) \p \v 1 Hanchu, Jisua'n mingei kôma chong a ril zoiin chu Capernaum'a khuoa a sea. \v 2 Rom râlmi ruoipu tîrlâm midit tak dam maka, a thi vavânga. \v 3 Hanchu, Jisua'n thurchi a rieta anin chu a juonga a tîrlâm mindam ranga ngên rangin Juda Upangei a tîra. \v 4 Jisua kôma an honga, “Hi mi hih na san thei ruo ani. \v 5 Kin mingei lung a min khama, kin synagog khom mi sin pe ani” tiin an ngên rîta. \p \v 6 Hanchu Jisua'n, anni ngei hah a jûi zoia. In a tung rangtôn chu, râlmi ruoipu'n a malngei a tîra, “O pu, intak takin hong no roh, ki ina mini pan rangin inhoi mu-ung. \v 7 Mapêna keima ngêt no kôma hong rang khomin inhoi mu-ung. Hê vai minchôi inla ki tîrlâm chu dam a tih. \v 8 Keikhom kenêka ulien chong nuoia om ki ni. Ko chong nuoia râlmingei an oma, inkhat kôm, ‘Se roh’ ki tiin a sea, ‘Hong roh,’ ki tiin a honga, Ki tîrlâm kôm, ‘Hih sin roh’ ki tiin a sin ngâi” a tia. \v 9 Hanchu, Jisua'n a rieta anin chu kamâm aom a tia, mipui ama jûi ngei a en titira, an kôma, “Nangni ki ril, hi angtaka taksônna hi chu Isrealngei lâia luo la mu ngâi mu-ung” a tia. \v 10 Thangthei ngeiin ruoipu in an hong kîrnôk inchu tîrlâm hah a damin an hong mu zoi. \s Jisua'n meithâi nâipasal a kaithoi \p \v 11 Chomolte suole\f + \fr 7:11: \fr*\fq Chomolte suole; \fq*\ft ti hih miziek senkhat ngei chu\ft*\fq nangtûka\fq*\ft tiin an dôn\ft*\f* chu Jisua, Nain khopuia a se zoia, a ruoisingei le mipuingeiin an jûia. \v 12 Hanchu, khopui mokot an tungin chu, mithi an hong rojôna. Ma athipa hah meithâinu nâikhât ania, male A khopuia mi tamtak ngei khom a kôma an oma. \v 13 Hanchu, Pumapa'n ama amûn chu inrieng amu oka, a kôm, “Chap no roh” a tipea. \v 14 Hanchu ava nâia, a tolâi a tôna, a rojôn ngei an inngama, Jisua'n, “Ruotharte, inthoi roh nang ki ti,” a tia. \v 15 Hanchu, mithi hah ânsung lita, a chonga. Hanchu, Jisua'n a nû kôm a pêk nôk zoi. \p \v 16 An rêngin an chia, Pathien an minpâka, “Ei lâia dêipu roiinpui tak a juong inlanga, a mingei mi minjôk rangin Pathien a juong zoi,” an tia. \v 17 Hi Jisua thurchi hih Judea ram pumpuia le a kôlrevêla ânthang zit zoi. \s Baptispu John ruoisingei \r (Mat 11:2-19) \p \v 18 John ruoisingeiin Jisua thurchi John an rila, hanchu a ruoisingei mi inik a koia, \v 19 Pumapa kôm a tîr ngeia, “a juong rang Messiah hah mo ni ni, mo midang kin la tûng rang mo?” itia rekel rangin. \v 20 Hanchu, Jisua kôma an honga, “Baptispu John'n, a juong rangpu hah nini mo, midang kin la tûng rang mo? a ti” tiin an rekela. \v 21 Ma lâitaka han, Jisua'n, mi tamtak damloingei, an natnangei, ramkhori sûrngei a mindam ngeia, mitchongei mit a minvâr pea. \v 22 \x - \xo 7:22: \xo*\xt Isa 35:5,6; Isa 61:1\xt*\x*Hanchu, John ruoisingei kôma, “Se nôk ungla, John kôma, nin mu ngei le nin riet ngei hah va ril roi, mitchongeiin an mu theia, kholrangei an lôn thei zoi, aphârngei an inthienga\f + \fr 7:22: \fr*\fk inthienga: \fk*\ft 5:12 en roh\ft*\f*, kuorsetngei kuor avâra, mithingei aringin an inthoi nôka, inriengngei kôma Thurchi Sa misîr ani zoi. \v 23 Iem zoiloina nei loi ngei chu satvur anni,” a tipe ngeia. \p \v 24 John ruoisingei an se zoiin chu, Jisua'n John chungroi mipuingei kôma a misîra. “A kôma ramchâra nin se lâia han imo mu rangin nin sabei? phâivuon ai sêm sûl innîk ngei mo? \v 25 Imo a en ranga nin se? Puon innêm insil mi mo? Ha anga insil ngâi ngei le ningnuoma lêng ngei chu rêng inah kêng an om ngâi. \v 26 Ni ril ta u, imo a en ranga nin se? Dêipu na? O, ani, Dêipu nêka lien uol nin mu zoi. \v 27 \x - \xo 7:27: \xo*\xt Mal 3:1\xt*\x*John hih Pathien lekhabua, ‘Ki tîrton no motona na lampui sin rangin tîr ki tih,’ ai ti chu ani. \v 28 Nangni ki ril John hih mi murdi lâia alientak chu ani. Ania, Pathien Rêngrama achîntak khom John nêkin chu a lien uol.” \p \v 29 \x - \xo 7:29,30: \xo*\xt Mat 21:32; Luk 3:12\xt*\x* John chongril mipuingeiin an rangâia, aliekin sumrusuong ngâi ngeiin Pathien chong an jôma, a kôma baptisma an changa. \v 30 Ania Balam minchupungei le phariseengeiin chu anta ranga Pathien mintuo an henga, John baptisma khom chang mak ngei. \p \v 31 Jisua'n, “Atûnlâi ruolthoitharngei hih imo an ang? Ilemo ki mintêk rang ani zoi? \v 32 Nâipangngei bazar muna insunga, senkhatin inneina berlem nangni kin tum pea, lâm mak cheia, chûlna la kin tho khomin chap mak cheia, itia in hêt inlôm angha anni. \v 33 Baptispu John a juonga, bungêiin uain khom nêk maka, ramkhori kêng nin tia. \v 34 Miriem Nâipasal a juonga, a sâkin a nêka, rolruokpa, sumrusuongpungei le mi nunsiengei malpa nin tia. \v 35 A modôm ngei rangin chu, Pathien vârna, chongdik minlangna ani” a tia. \s Pharisee Simon ina Jisua \p \v 36 Pharisee inkhatin Jisua bu nêk rangin a siela, Jisua a sea, bu nêk rangin ânsunga. \v 37 \x - \xo 7:37,38: \xo*\xt Mat 26:7; Mk 14:3; Joh 12:3\xt*\x* Ma khopuia han nupang inkhat nunsie a oma. Jisua Pharisee ina bu a nêk iti a rietin chu, sariek mirimhoi alabastar bilôr a hongchôia. \v 38 Jisua nûktieng a ke bula ândinga, a chapa, a mitrithîn a kengei a mindûi pea. A samin a kengei a hûia, a ke a tuma, sariek mirimhoi a buoka. \v 39 Pharisee han a mulungrîlin, “Hi mi hih dêipu dik anîn chu, a tônnu, nupang saloi ani tie hih riet a tih” a tia. \p \v 40 Jisua'n a kôma, “Simon, nang ril rang ke nei” a tia. Simon'n, “O, Minchupu ni ril roh” a tia. \v 41 Jisua'n a kôma, “Mi inikin lâkâi pêk ngâipu kôm sumdâr an intânga, inkhatin razaranga, inkhatin sômranga. \v 42 An thuon theiloi sikin an ruonin a ngâidam ngeia, a tu han mo lungkham uol nih?” a tia. \v 43 Simon'n a thuona, “Ki iem lamin chu a ngâidam tam uolpu hah” a tia, Jisua'n, “Ni ti mindik” a tipea. \v 44 Male chu, nupangnu tieng mâi athaka, Simon kôma, “Hi nupangnu hih nu mu mo? Ni ina ko honga, ka ke rusûkna rang tui ni pêk mak chea, ama'n chu a mit rithîn ke kengei a rusûka, a samin a hûi minhula, \v 45 ni tumin ni lei don mak che, ama chu ko hong renga ka kengei a tum bâng mak. \v 46 Olive sariek ku lua buok mak chea, ama'n chu ka kengei sariek a pol minzo zita. \v 47 Masikin nang ki ril, lungkhamna lien a minlang han a nunsiena tamtak ngei hah ngâidam ani zoi, iti a minthâr. Masikin, tukhom ngâidamna chînin chu lungkhamna chîn a minlang” a tia. \v 48 Male, Jisua'n nupangnu kôma, “Ni sietnangei ngâidam ani zoi” a tipea. \v 49 A kôma insung ngeiin, Hi anga nunsie ngei tena ngâidam thei hih tumo ai ni? anin tia. \v 50 Ania, Jisua'n nupangnu kôma, “Na taksônnân nang a sanminjôk zoi, rathanngam takin se ta roh” a tipea. \c 8 \s Jisua jûi nupang senkhatngei \p \v 1 Hanchu, môrkhat suole chu, Jisua'n Galilee ram khopuingei le khuongei nâma Pathien Rêngram Thurchi Sa misîrin a chaia. Ruoisi sômleinik ngeiin an jûia. \v 2 \x - \xo 8:2,3: \xo*\xt Mat 27:55,56; Mk 15:40,41; Luk 23:49\xt*\x* Nupang senkhat ramkhori sûr renga an natnangeia a dam, Mary Magdalene, a sûng renga ramkhori sari a rujûlpai pe, \v 3 Herod office'a sin milien Chuza lômnu Joanna ngei, Susanna ngei, le midang nupang tamtak ngeiin an jûi saa. Hi mingei hin an sumin Jisua le a ruoisingei an san ngei ngâi ani. \s Sachi rethepu chongmintêk \r (Mat 13:1-9; Mk 4:1-9) \p \v 4 Khopui ankhat renga adanga mipuingei Jisua kôm an hong intûpkhôma, Jisua'n chongmintêkin a ril ngeia. \v 5 Mi inkhat a bu rît rangin a loilâia a sea. Sachi a rethea, senkhat lampui kôla achula, vangeiin an sâk ripa. \v 6 Senkhat lungpherpha pil chunga achula, a hong mônga, pil an zit loi sikin a rôp nôk ripa. \v 7 Senkhat chu riling kâra achula, ahong thuora, rilingin adîp thata. \v 8 Senkhat chu pil sana achula, a hong insôna, abâk raza chitin an hong inra zoi. Hanchu hi chongngei hih a rila, Jisua'n, Kuor nin dônin chu rangâi roi, a tipe ngeia. \s Chongmintêk mangna abi \r (Mat 13:10-17; Mk 4:10-12) \p \v 9 A ruoisingeiin hi chongmintêk omtie, Jisua an rekela. \v 10 \x - \xo 8:10: \xo*\xt Isa 6:9 (LXX)\xt*\x* Jisua'n, “Pathien Rêngram chong inthup riettheina nin kôma ipêk ani. Ania midangngei rangin chu, an ena an mu loina rang le an rangâia an rietminthâr loina rangin, chongmintêk vaiin misîr pe rang ani” tiin a thuon ngeia. \s Jisua'n sachi rethepu chongmintêk a rilminthâr \r (Mat 13:18-23; Mk 4:13-20) \p \v 11 “Chongmintêk omtie chu hi anghin ani; Sachi chu Pathien chong ani. \v 12 Sachi lampui kôla chul chu, chong chu an rieta, ania, an iem loina rang le minringa an om loina rangin Soitanin an chong riet hah an mulungrîl renga a lâk pe ngâia. \v 13 Lung chung pila chul chu, an chong riet râisân takin an poma, nikhomrese, an nia han rujung inthuk nei loiin, an chunga minsinna a hongtung tena chu an inlet nôk ngâia. \v 14 Riling kâra chul chu, chong an rieta, aniatachu, hi ringnun hoiinhâina le inchongna ngei hin lungkâng a pêka, adîpa, amara reng min phâk ngâi mak. \v 15 Pil sana chul chu, chong an riet hah mulungrîla asadimin an dara, an jôma, an inra mâka dier ngei hah anni” a tia. \s Bêl nuoia châti \r (Mk 4:21-25) \p \v 16 \x - \xo 8:16: \xo*\xt Mat 5:15; Luk 11:33\xt*\x* Tutên châti mochokin bêl nuoia dar ngâi mak ngei, jâlmun nuoia khom dar ngâi mak ngei. A lût murdi'n an mu theina rangin a darna muna kêng an dar ngâi. \v 17 \x - \xo 8:17: \xo*\xt Mat 10:26; Luk 12:2\xt*\x* Ânthup murdi khom tâng minsuok nîng a ta, ihîpa om murdi khom avâra la minlangsuok nîng atih. \v 18 \x - \xo 8:18: \xo*\xt Mat 25:29; Luk 19:26\xt*\x* “Singthei roi, inmo nin rangâi, asikchu, a dônngei chu bôkpe sa nîng a ta, a dônloi chu a dôn vieta ai mindon te ha khom la lâk pe rip an tih,” a tia. \s Jisua nû le lâibungngei \r (Mat 12:46-50; Mk 3:31-35) \p \v 19 Hanchu, a nû le a lâibungngei Jisua kôma an honga, ania mipui sikin a kôma tung thei mak ngeia. \v 20 Mi inkhatin, “Na nû le na lâibungngeiin nang mu nuomin pêntieng an inding” a tipea. \v 21 Hanchu, Jisua'n an kôma, “Ka nû le ka lâibungngei chu Pathien chong rangâia a jômngei hih anni” a tia. \s Jisua'n phâivuopui a ngôna \r (Mat 8:23-27; Mk 4:35-41) \p \v 22 Sûnkhat chu Jisua le a ruoisingei rukuonga an chuonga, “Dîl râl tieng son lenkân rei u” a tia, hanchu an inphêta. \v 23 Hanchu an se lâiin, Jisua chu a ina. Inningloiin phâivuopui a hong thoa, an rukuong tuiin a sip vavânga, rolo innîkin an oma. \v 24 Hanchu, ruoisingei Jisua kôma an sea, an kaithoia, “Minchupu, Minchupu! Kin thi suo rang kêng ani zoi” an tia. \p Hanchu, Jisua ânthoia, Phâivuopui le tuidârinsok hah chong a pêka, an dâiruom zoia. \v 25 Hanchu, a ruoisingei kôma, “Khonmo, nan taksônna a om?” a tipe ngeia. Kamâmin an chia, Khoi anga miriem mo hi? Phâivuopui le tuidârinsokngei khom chong a pêka a chong an ijôm hi, anin tia. \s Jisua'n ramkhori sûr a mindam \r (Mat 8:28-34; Mk 5:1-20) \p \v 26 Hanchu Jisua le a ruoisingei hah Galilee dîl râl, Gerasa,\f + \fr 8:26: \fr*\fq Gerasa; \fq*\ft ti hi miziek senkhat ngei chu \ft*\fq Gadara \fq*\ft tiin an dôn (Mat 8:28 en roh); adangngei chu \ft*\fq Gergesa.\fq*\f* ram an tunga. \v 27 Jisua'n tuipânga a lôn lehan, khopui renga mi inkhat, ramkhori sûr ân tongpuia. Ha mi hah zora sôttak renga, dierboiin, ina khom om ngâi loiin thâna lei om ngâi ania. \v 28 Jisua a mûn chu ânieka, a ke bula ânboka, ânring takin, Jisua Pathien Ânchungtak Nâipasal, imo ni lo rang ni ti? Dûk ni mintong no roh, tiin a ngêna. \v 29 Jisua'n ratha innim hah chong a pêk sika ma angtaka ai ti ani. Vêl tamtak an sûra, lung ina an khum ngâia, a kut le a ke zingjirûiin an khita chu a potsata, ramkhori han ramchâr tieng han a rujûl ngâi ani. \v 30 Jisua'n, “Imo ni riming?” tiin a rekela, “Ki riming chu, Mob” tiin a thuona, a sûnga ramkhori tamtak an lût sikin. \v 31 Hanchu, ramkhoringei han, khurmongboia\f + \fr 8:31: \fr*\fk Khurmongboi: \fk*\ft ramkhoringei hah pil nuoi inthûktaka han azoina taka dûktongna atung mâka chu khumin om an tih tiin mindon ani.\ft*\f* tîr loina rangin Jisua an ngêna. \p \v 32 Hanchu, ha muol panga han vok pâl sâk rokin an oma, ramkhoringeiin ha vokngei sûnga lût rangin Jisua an ngêna, a phalpe ngeia. \v 33 Mipa sûng renga an jôka, vokngei sûnga an lût zoia. Rôlsôr dîl rakhama an tâna, tuia an tâka an thi let zoi. \p \v 34 Hanchu, vok avâipungei han neinun omtie an rietin chu, an sea khopuia le loia mingei an va ril ngeia. \v 35 Hanchu, neinun omtie en rangin mingei an suoka, Jisua kôm an hongin chu, ramkhori sûrpu hah, puon silin, ruthuok kipin Jisua ke bula insungin an mua, an rêngin an chia. \v 36 Hanchu, amu nâmin a dam tie mingei kôma an rila, \v 37 Ha Gerasa rama mingei han an chi sikin Jisua hah an kôm renga rot rangin an ngêna, hanchu Jisua rukuonga a chuonga a mâk ngei zoi. \p \v 38 Ramkhori a sûng renga a jôka a dampu han, Jisua kôm nang jûi ki tih, a tia. \v 39 Hanniresea, Jisua'n, “Ni ina senla, nu chunga Pathien sintho tie va misîr roh” a tipea. Hanchu, a sea, khopui sûng pumpuia a chunga Jisua sintho tie hah a misîr zoi. \s Jairus nâinupang le nupang hulloi a mindam \r (Mat 9:18-26; Mk 5:21-43) \p \v 40 Hanchu, Jisua dîl râl tieng a hongtung nôkin chu, mipuingei ama lei ngak sikin an lei modôma. \v 41 Ha khuoa synagog ruoipu Jairus a honga, Jisua ke bula ânboka, a ina se rangin a ngêna. \v 42 A nâikhât nâinupang, kum sômleinik mi, a thi vavâng sikin. Hanchu, Jisua a sên chu mipuingeiin an ûmhura. \p \v 43 Nupang inkhat kum sômleinik piel, hulloi inrik a oma, ai dôn murdi doctora a thâm let zoia,\f + \fr 8:43: \fr*\ft Miziek senkhat ngei chu \ft*\fq ai dôn murdi doctora atham let zoi \fq*\ft ti hih dôn mak ngei\ft*\f* tute lakin mindam thei mak ngeia. \v 44 Mipuingei kâra Jisua nûktieng a honga, a puonmor a tôna, harenghan a dam kelena. \v 45 Jisua'n, “Tumo ni tôn?” a tia. Kei chu ni mu-ung an ti chita. Hanchu Peter'n a kôma, “Minchupu, hi dôra mipuiin nang an uop hite” a tipea. \v 46 Ania, Jisua'n “tuminin chu min tôn, Keima renga sinthotheina ajôk” a tia. \v 47 Nupangnu ani ti rietsuok ani zoi, ti ânriet tena chu, innîk pumin mipuingei makunga, Jisua ke bula inbokin, a tôna harenghan a dam kelen roi hah misîr zoi. \v 48 Hanchu, Jisua'n a kôma, “Ka nâinupang, na taksônnân nang a mindam zoi, rathanngam takin se ta roh” a tipea. \p \v 49 Jisua'n ha a ti lâitakin, ruoipu in renga thangthei a honga, Jairus kôma, “Na nâinupang a thi zoi, Minchupu jêl khâi no roh” a tia. \v 50 Jisua'n a rieta, Jairus kôma, “Chino roh, iem ngit roh, dam a tih,” a tipea. \v 51 In ava tungin chu Peter, John, Jacob, nâite nû le pa pêna chu tute dang a kôma lût phal maka. \v 52 Hataka om murdi nâite chûlin an chapa, Jisua'n, “Chap no roi, athi ni mak, a in kêng” a tia. \v 53 Hanchu, nâite hah a thi ani iti an riet sikin an munuisana. \v 54 Hanchu, Jisua'n a kut a sûra, “Ka nâite, hong inthoi roh” a tia. \v 55 Hanchu, a ringna a juong kîra, harenghan a hon thoia, Jisua'n “sâk rang imokhat pêk roi” a tia. \v 56 A nû le a pa'n kamâm om an ti tataka; nikhomrese, Jisua'n chu a sintho hah tute ril loi rangin chong a pêka zoi. \c 9 \s Jisua'n ruoisi sômleinik ngei a tîrsuok \r (Mat 10:5-15; Mk 6:7-13) \p \v 1 Jisua'n ruoisi sômleinik ngei hah a koibûma, an kôma, ramkhori rujûlpai theina le natnangei mindam theinangei le rachamneina a pêk ngeia. \v 2 Male chu, Pathien Rêngram thurchi misîr rang le damloingei mindam rangin a tîrsuok ngei zoia. \p \v 3 Hanchu, an kôma, “Khuolchaina rangin ite chôi no roi, sunrol mo, cholite mo, sum mo, bu mo, kancholi insak mo,” a tipe ngeia. \v 4 “Nangni an lei modômna ina han, om tit ungla, ma khopui nin mâk nôk mâka chu. \v 5 \x - \xo 9:5: \xo*\xt Luk 10:4-11\xt*\x*Mi'n nangni an lei modôm nônchu, anni rilnân nin kea pildi hah khôngpai roi.” \p \v 6 Hanchu rouisingei an sea, muntina thurchisa misîrin khuotina an chaia, damloingei an mindam tir zoi. \s Herod mulungjîngna roi \r (Mat 14:1-12; Mk 6:14-29) \p \v 7 \x - \xo 9:7,8: \xo*\xt Mat 16:14; Mk 8:28; Luk 9:19\xt*\x*Hanchu Galilee rama roijêkpu, Herod'n neinun omtie ngei a rieta anîn chu a mulung a jînga, senkhatin Baptispu John kêng a ring nôk an tipe sikin, \v 8 Senkhatin Elijah kêng a juong inlâr nôk zoi, an ti, senkhatin tienlâia dêipu tumakhat kêng a ring nôk zoi an tia. \v 9 Herod'n John lu laka ka tan zoia, hi ang taka thurchi ki riet hih tumo ai ni? tiin Jisua mu rangin a nuoma. \s Jisua'n mi isâng rangnga a vâina \r (Mat 14:13-21; Mk 6:30-44; Joh 6:1-14) \p \v 10 Hanchu, tîrton sômleinik ngei an hongkîr nôkin chu an sin va tho Jisua an rila. Hanchu, a kôm a tuong ngeia, Bethsaida khopuia atheiin a sepui ngei zoi. \v 11 Mipuiin an rietin chu an jûia. A modôm ngeia, Pathien Rêngram thurchi a misîr pe ngeia, mindam anâng ngei kai chu a mindam ngeia. \p \v 12 Hanchu, kholoi ahong nîn chu, ruoisi sômleinik ngei an honga, a kôma, “Mipui ngei hih min se ngei ta roh, khopui sûnga le akôlrevêla bu le riamun an man theina rangin, ei omna lak mun inthim kêng ani” an tia. \v 13 Ania Jisua'n an kôma, “Nangnin sâkruo pêk ngei roi” a tipe ngeia. “Annin, vâipôl tâp rangnga le nga inik mang kêng kin nei. \v 14 Hi dôra pasal isâng rangnga sâk rang hih a rochôk rangin kin se rang mini?” tiin an thuona. Hanchu, Jisua'n a ruoisingei kôma, “Mipui hi sômranga ngân abukin min sung ngei roi,” a tia. \v 15 Hanchu, a ruoisingeiin a he bê angin mipui ngei hah an minsung ngeia. \v 16 Hanchu, Jisua'n vâipôl rangnga le nga inik hah a lâka, invân tieng a tanga, Pathien kôm râisânchong a rila, a khoia, hanchu mipui ngei sem rangin a ruoisingei a pêka. \v 17 Hanchu, anrêngin an khop dodôrin an sâk suonûkin, an sâk minieng, tâidôn sômleinik ruoisingeiin an rût minsip ani. \s Peter'n Jisua chungroi a phuong \r (Mat 16:13-19; Mk 8:27-29) \p \v 18 Sûnkhat chu, Jisua'n atheiin chubai a thoa, a ruoisingei an honga, an kôma, “Mipuingeiin tumo min ti ngâi?” tiin a rekela. \v 19 \x - \xo 9:19: \xo*\xt Mat 14:1,2; Mk 6:14,15; Luk 9:7,8\xt*\x* “Senkhatin, ‘Baptispu John’ senkhatin ‘Elijah,’ senkhatin tienlâia dêipu tumakhat, a juong nôk nang an ti ngâi,” tiin an thuona. \v 20 \x - \xo 9:20: \xo*\xt Joh 6:68,69\xt*\x* Hanchu, “nangnin te tumo minin ti?” tiin a rekel ngeia. Peter'n, “Messiah Pathien na ni” tiin a thuona. \s Jisua'n a tuong rang le a thi rang roi a ril \r (Mat 16:21-28; Mk 8:30—9:1) \p \v 21 Hanchu, Jisua'n hi chong hih tute kôma misîr tet loi rangin chong a be ngeia. \v 22 An kôma, “Miriem Nâipasal hi upangei, Ochaisingei, Balam minchupungeiin hengpai an ta, dengmanthei ok an tih. That an ta, ania, sûnthum suole chu a ringin inthoi nôk a tih,” a tia. \v 23 \x - \xo 9:23: \xo*\xt Mat 10:38; Luk 14:27\xt*\x* Hanchu an rênga kôma, “Tutu, ni jûi a nuoma anîn chu ama in mingilin, anîngtin a khros ruputin ni jûi rese. \v 24 \x - \xo 9:24: \xo*\xt Mat 10:39; Luk 17:33; Joh 12:25\xt*\x*Tutu, a ringna minjôk a nuom kaiin chu machân a ta, ania, keima sika a ringna machân kaiin ring an tih. \v 25 Mîn rammuol hih apumin nei senla, a theiin inmangin mo, machânin mo om ta senla ata rangin imo ânlap! \v 26 Mîn keima le ka thurchi inzakpui chu, Miriem Nâipasal khomin, a roiipuina leh Pa roiinpuina leh vântîrton inthieng ngei leh a juong tikin inzakpui a tih. \v 27 Hitaka senkhat ngei hin Pathien rêngram an mu mâka chu thi noni ngei iti riettit roi” a tia. \s Mêl inthûlna \r (Mat 17:1-8; Mk 9:2-8) \p \v 28 \x - \xo 9:28-35: \xo*\xt 2 Pet 1:17,18\xt*\x* Hi chong a misîr zoia, hapta khat suole chu, Jisua'n Peter, John le Jacob ngei hah muol chunga chubai tho rangin a tuong ngeia. \v 29 Hanchu, chubai a tho lâitakin a mâi ânthûla, a mêl le a puonsilngei khom avâr intêrrakin a oma. \v 30 Harenghan mi inik an juong oma, an chongpuia, Moses le Elijah an ni. \v 31 Invân roiinpuinân an juong inlâra, Pathien bôkna len ranga, Jerusalema Jisua thi rang tie an misîra. \v 32 Peter le a champui ngei chu an inphara, an inthoiin chu Jisua roiinpuina le a kôma mi inik inding ngei an mua. \v 33 Mingei han Jisua an mak rangtôn chu, Peter'n a kôma, “Hitaka om hi eita rangin asa, puon in inthum nata rang inkhat, Moses rang inkhat le Elijah rang inkhat sin kin tih” a tia. (ha a chong ti hah asadimin riet minthâr mak) \v 34 A la chong lâitakin sûmin a juong minlia, an chunga sûmin a juong mukhûn chu ruoisingeiin an chia. \v 35 \x - \xo 9:35: \xo*\xt Isa 42:1; Mat 3:17; 12:18; Mk 1:11; Luk 3:22\xt*\x* Sûm renga rôlin, “Ama hih ka Nâipasal ka thangsuok chu ani, a chong rangâi roi” a tia. \v 36 Rôl amongin chu, Jisua vai a om zoia. ruoisingei han an neinun mu tute ril loiin an ip tita. \s Jisua'n ramkhori sûr nâipang a mindam \r (Mat 17:14-18; Mk 9:14-27) \p \v 37 Anangtûka Jisua le ruoisi inthum ngei hah muol chung renga an juong chumin chu mipui tamtak ngeiin an lei dona. \v 38 Hanchu, mipuingei lâia mi inkhatin, “Minchupu, ka nâipasal, ke neisun hi en ta,” tia ngênin ân-ieka. \v 39 “Ramkhorin a sûra, a minleta, a cherhuon asuoka, a minna, inningloiin a min ieka, a vôr raka darnân a min se ngâia. \v 40 A rujûlpai rangin nu ruoisingei ke ngên ngei lakin thei mak ngeia” a tia. \v 41 Jisua'n, “Iemna neiloi le mi puoloingei o! Iten sôt mo nin kôma omin nangni ko donsûi ranga? Na nâipasal hah hin hong tuong roh” a tia. \v 42 Hanchu nâipang hah a hongin chu, ramkhori han a nîka pila inngil rakin a vôra. Jisua'n ramkhori hah chong a pêka, nâipang hah a mindama, a pa kôma a pêk zoi. \v 43 Pathien sinthotheina roiinpui hah mipui ngei murdi'n an kamâm ok ani. \s Jisua'n a thi rang roi a misîr nôkna \r (Mat 17:22-23; Mk 9:30-32) \p Mipui ngeiin Jisua sinthongei an kamâm lâiin, a ruoisingei kôma, \v 44 “Nangni ki ril rang hih mingil no roi, Miriem Nâipasal hih miriemngei kôma ipêk nîng a tih” a tia. \v 45 Ania, ruoisingei lakin ai ti omtie hah rietthei mak ngeia. An riet thei loina ranga chong inthup ania, ama laka an chi sikin rekel ngam mak ngeia. \s Tumo a lientak? \r (Mat 18:1-5; Mk 9:33-37) \p \v 46 \x - \xo 9:46: \xo*\xt Luk 22:24\xt*\x* Hanchu, ruoisingei han ei lâia tumo a lien rang tak tiin inkhalna an neia. \v 47 Jisua'n an mindonna a rieta, nâipangte a kaia, a kôla a mindinga. \v 48 \x - \xo 9:48: \xo*\xt Mat 10:40; Luk 10:16; Joh 13:20\xt*\x* An kôma, “Tutu, hi nâipangte ki riminga modôm chu, keima ni modôm ani; tutu keima ni modôm chu ni tîrpu modôm ani. Nin lâia a chintak hi a lientak ani,” a tipe ngeia. \s Nangni chakal loi chu nan tienga kop ani \r (Mk 9:38-40) \p \v 49 John'n, “Minchupu, mi inkhatin ni rimingin, ramkhori a rujûlpaia, ei pâla mi ani loi sikin, kan khap” a tia. \v 50 Jisua'n a kôma le adangngei kôma, “Khap no roi nangni chakal loi chu nin tienga kop ani” a tipe ngeia. \s Samari khopui inkhata Jisua an hengpai \p \v 51 Jisua invâna a kal rang ni a hong nâia anîn chu, Jerusalema se rangin a mulungin a bôka, a se kelen zoi. \v 52 A motona thangthei a tîra, ata ranga neinuntin lei cherêl rangin Samari khuo inkhata an lûta. \v 53 Ania, Jerusalema se anni iti an rietminthâr sikin lei modôm mak ngeia. \v 54 \x - \xo 9:54: \xo*\xt 2 Rêng 1:9-16\xt*\x* Hanchu, ruoisi Jacob le John'n an rietin chu a kôma, “Pumapa, anni ngei minmangna rangin Elijah angin invân renga mei koisumna rangin mini nuom mo?”\f + \fr 9:54: \fr*\ft Miziek senkhatngei chu an bôk \ft*\fq Elijah a tho angin.\fq*\f* an tia. \v 55 \f + \fr 9:55: \fr*\ft miziek senkhatngeiin an bôk \ft*\fq “kho anga ratha ta mo nin ni nangnin riet mak chei; asikchu Miriem Nâpasal chu munisi ringna minboi ranga juong nimaka; ania sanminring ranga juong kêng ani,” a tia.\fq*\f* Jisua an tieng ânheia, a ngo ngeia. \v 56 Male Jisua le a ruoisingei chu khuo danga an se zoi. \s Jisua la jûi rang ngei \r (Mat 9:18-22) \p \v 57 Hanchu, lampuia an lôn lâiin, mi inkhatin Jisua kôma, “Na sêna muntina nang jûi ki tih” a tia. \v 58 Jisua'n a kôma, “Sialngei'n kuo an dôna, vangeiin rubu an dôna, ania, Miriem Nâipasal chu a lu minngamna rang luo mun dôn mak” a tipea. \v 59 Hanchu midang kôma, “Ni jûi roh” a tipea. Ania ha mi han, “Pumapa, sêng ka ta, ka pa la phûm bak ki tih,” a tia. \v 60 Jisua'n a kôma, “A thi ngeiin an mithi champui ngei phûm rese ngei, nang chu sênla, Pathien Rêngram thurchi va misîr roh” a tia. \v 61 \x - \xo 9:61: \xo*\xt 1 Rêng 19:20\xt*\x* Mi dangin a kôma, “Pumapa, nang jûi ki tih, ania, ki inmingei chong hoiin ni manthân bak roh” a tia. \v 62 Hanchu Jisua'n a kôma, “Tutu, âl kaina taka kut bânga, nûk tienga en chu, Pathien Rêngrama ranga mi nithei mak” a tipea. \c 10 \s Jisua'n sômsarileinik ngei a tîrna \p \v 1 Masuole chu, Pumapa'n, midang sômsarileinik\f + \fr 10:1: \fr*\fq sômsaileinik; \fq*\ft ti hih miziek senkhat ngei chu \ft*\fq sômsari \fq*\ft tiin an dôn\ft*\f* a thanga, abop abopin an sena rang khopuitina le muntina, ama motona a tîra. \v 2 \x - \xo 10:2: \xo*\xt Mat 9:37,38\xt*\x* An kôma, “Bu ât rang atama, ania a mintûp ranga sin rang mi an tôm, Masikin, a bu mintûp ranga sintho rang mi tîr rangin bu pumapa kôm ngên roi.” \p \v 3 \x - \xo 10:3: \xo*\xt Mat 10:16\xt*\x* “Se roi! Melang lâia belrite om anga han nangni ki tîr ani. \v 4 \x - \xo 10:4-11: \xo*\xt Mat 10:7-14; Mk 6:8-11; Luk 9:3-5\xt*\x*Sumkok mo, cholite mo, kekok mo, chôi no roi; lampuia khom tute chibai no roi. \v 5 In nin lûtna kipa, ‘Hi ina hin rathanngamna om rese’ ti bak roi. \v 6 Rathanngamna midit mi an oma anîn chu nin rathanngamna chibai hah an chunga om a tih; an om nôn chu nin chibai hah lâk kîr nôk roi. \v 7 \x - \xo 10:7: \xo*\xt 1 Kor 9:14; 1 Tim 5:18\xt*\x*Nin tungna ina han omtit ungla, nangni an pêk murdi sâk ungla, nêk roi, sinthopu chu lo pêk rang ani sikin. In tin lôrdul no roi. \v 8 Khopui nin lûta nangni an modôma anîn chu, nangni an pêk kai chu sâk roi. \v 9 Ma khuoa damloi ngei mindam ungla, an kôma, ‘Pathien Rêngram nin kôma ajuong nâi zoi’ tipe ngei roi. \v 10 \x - \xo 10:10,11: \xo*\xt Sin 13:51\xt*\x* Khopui nin lûtna nâm nangni an modôm nôn chu, lampuia jôkpai ungla, \v 11 nin khopuia pildi, kin kea kop tena khom nin chunga kin khôngthâk nôk vang ania, ‘Pathien Rêngram chu nin kôm ajuong nâi zoi!’ tipe ngei roi, a tia. \v 12 \x - \xo 10:12: \xo*\xt Aph 19:24-28; Mat 11:24; Mat 10:15\xt*\x* Nangni ki ril, Pathien Roijêk Nikhuo tika chu, ma khopuingei tuong rang nêkin chu, Sodom chu ajâi om uol atih!” \s A Iemloi khuongei \r (Mat 11:20-24) \p \v 13 \x - \xo 10:13: \xo*\xt Isa 23:1-18; Ezek 26:1—28:26; Joel 3:4-8; Amos 1:9,10; Zak 9:2-4\xt*\x*“Korazin, na chungroi arik bah na! Bethsaida, khom na chung roi arik bah na! Nangnia sininkhêl itho ngei hah Tyre le Sydon khuoa tho nisenla chu, thoila puon insilin, pildi inpolin an sietnangei insîr an tih. \v 14 Roijêk Nîn chu nin tuong rang nêkin Tyre le Sydon chu ajâi om uol an tih. \v 15 \x - \xo 10:15: \xo*\xt Isa 14:13-15\xt*\x*Nangma Capernaum khom, nethenin invân idênin nên pâk rang mini? Dûkmuna kêng vôrpai na ni rang.” \p \v 16 \x - \xo 10:16: \xo*\xt Mat 10:40; Mk 9:37; Luk 9:48; Joh 13:20\xt*\x* Jisua'n a ruoisingei kôma, “Tutu nin chong rangâi chu ko chong rangâi ani, tutu nangni heng chu ni heng ani, tutu ni heng chu ni tîrpu heng ani,” a tia. \s Sômsarileinik ngei hongkîr \p \v 17 Hanchu, \f + \fr 10:17: \fr*\fq 72; \fq*\ft miziek senkhata chu \ft*\fq 70 an dô \fq*\ft (arachang 1 na en roh) \ft*\f* sômsarileinik ngei hah râisân takin an hong kîra, “Pumapa, ni rimingin ramkhoringei tena kin chong an jôm” an tia. \v 18 Jisua'n a thuon ngeia, “Soitan, invân renga kôlinlek anga juong tâk ku mu,” a tia. \v 19 \x - \xo 10:19: \xo*\xt Lap 91:13\xt*\x* An kôma, “Rangâi roi, murûlngei le âinuvet chunga lôn theina le râlngei roineina chunga rachamneina nangni ke pêk, itên nangni minna thei noni ngei,” a tia. \v 20 “Ania ramkhoringeiin nin chong an jôm sikin nan râiminsân no roia, Invâna nin riming mizieka a om sikin nan râiminsân roi” a tipe ngeia. \s Jisua râisânna \r (Mat 11:25-27; 13:16-17) \p \v 21 Ma zora han Jisua Ratha Inthiengin\f + \fr 10:21: \fr*\fq Ratha Inthiengin \fq*\ft miziek senkhat ngei chu \ft*\fq Ratha han; \fq*\ft an tia senkhat nôk chu \ft*\fq a ratha han \fq*\ft tiin an dôn.\ft*\f* a sipa, “O Pa, invân le pilchung Pumapa, mivâr, mi theithiem ngei kôma ni ip, mi inmôlngei kôma nu phuong sikin nang ki minpâk. Ani, O Pa, maha nu lungdo le na nuomlam tak ani,” a tia. \v 22 \x - \xo 10:22: \xo*\xt Joh 3:35; \xt*\xt Joh 10:15\xt*\x*Ka Pa'n neinun murdi ni pêk zoi. Tutên, Pa ti loiin chu Nâipasal riet mak. Tutên Nâipasal ti loiin chu Pa khom riet mak, Nâipasalin ânphuongna ngei tiloiin chu. \v 23 Hanchu, Jisua ruoisingei tieng ân heia, inrûkten, “Hi ngei nin mu hih idôra mi satvur mo nin ni! \v 24 Dêipungei, rêngngei tamtakin nin mu ngei hih mu rang an nuoma chuh mu mak ngei, nin iriet ngei a riet an nuoma chuh riet mak ngei,” a tipe ngeia. \s Samari misa Chongmintêk \p \v 25 \x - \xo 10:25-28: \xo*\xt Mat 22:35-40; Mk 12:28-34\xt*\x* Balam minchupu inkhat Jisua minvak rangin a honga, a kôma, “Minchupu, Kumtuong ringna ka manna rangin imo ki sin rang?” a tia. \v 26 Jisua'n a thuona, “Lekhabu'n imo ati? Imo no pore ngâi?” a tia. \v 27 \x - \xo 10:27: \xo*\xt Bal 6:5; \xt*\xt Och 19:18\xt*\x*Hanchu ama'n, “Pumapa na Pathien chu, nu mulung murdi'n, ni ringna murdi'n, na râtna murdi'n ni mindonna murdi'n lungkham roh. Nangma lung nên kham anghan nu bungmingei lungkham roh ati,” tiin a thuona. \v 28 \x - \xo 10:28: \xo*\xt Bal 18:5\xt*\x*Jisua'n a kôma, “Ni ti mindik, ha angtak han thô inla, ring ni tih,” a tia. \p \v 29 Hannisenla, Balam minchupu hah theiintum nuomin, Jisua kôma, “Tumo ku bungngei?” a tia. \v 30 Hanchu, Jisua'n a thuona, “Hanchu voikhat, mi inkhat Jerusalem renga Jericho'a a sea, inru ngei a tonga, an jêmpola, an tôk bita, a thi vângin an mâk raka. \v 31 Hanchu ha lampuia han ochai inkhat a juong sea, ha mi hah a mûn chu lam dang tieng a piela. \v 32 Ma ang nanâk han, Levi mi a juonga, a ena, hanchu lamsîr tieng a piela. \v 33 \x - \xo 10:33,34: \xo*\xt 2 Rich 28:15\xt*\x*Hanchu, Samari mi inkhat han ha lampuia lônin a honga, a mûn chu lungkham a mua. \v 34 A kôm ava pana, a sâbengei sariek le uain a buoka, a thom pea, a sakuording chunga a minchuonga, khuol tung ina a tuonga, a donsûi zoia. \v 35 A nangtûka chu, sum dârnik a kelsuoa, khuol tung in enkolpu a pêka, ‘Lei donsûi inla,’ a chunga na thâm kai chu ko hong kîr nôk tika nang thuon ki tih” a tia. \p \v 36 Jisua'n, a kôma, “Inthum ngei lâia han atu tak ha mo inru ngei tongpu bungmi ani ranga ni iem?” a tia. \v 37 Balam minchupu han a kôma, “inriengmupu tak hah” tiin a thuona. Jisua'n, “Sênla, nang khom ha ang tak han tho roh,” a tipea. \s Jisua'n Martha le Mary a pan \p \v 38 \x - \xo 10:38,39: \xo*\xt Joh 11:1\xt*\x*Hanchu, Jisua le a ruoisingei an khuol se nân, khuo inkhata an lûta, nupang a riming Martha a ina a modôm ngeia. \v 39 A juorpuinu riming chu Mary ani, ama han Pumapa ke bula insungin, a chongril a rangâia. \v 40 Ania, Martha chu sinthôn ânpol oka, a honga, “Pumapa, kênzirpui nûn ke theivaia sintho ranga ni mâkrak hih ni mindon pe mak che mo hi?” ni hong san rangin tipe roh! a tia. \v 41 Pumapa'n amanu kôma, “Martha, Martha, neinun tamtak ni mindon sika nênjêl kêng. \v 42 Inkhat vai kêng ai nâng, Mary hin neinun dik a thanga, a kôm renga isut nôk rang ni khâi mak,” a tipea. \c 11 \s Jisua'n chubai tho a minchûna \r (Mat 6:9-13; 7:7-11) \p \v 1 Sûnkhat chu Jisua'n, mun inkhata chubai a thoa. A zoiin chu, a ruoisi inkhatin, “Pumapa, John'n a ruoisingei chubai tho a minchu ngei ngâi angin keini khom chubai tho mi minchu roh,” a tia. \p \v 2 Hanchu, Jisua'n an kôma, “Chubai nin thoa anîn chu hi ang hin ti roi: \q1 ‘Kin Pa: \q2 Ni riming inthieng mirit om rese; \q2 Ne Rêngram juong tung rese. \q2 \v 3 Nîngtin kin sâk rang anâng ngei\f + \fr 11:3: \fr*\fq kin sâk rang anâng; \fq*\ft aninônchu \ft*\fq nangtûka kin sâk rang.\fq*\f* mi pêk roh. \q2 \v 4 Kin sietnangei mi ngâidam roh, \q2 Keini khomin, kin chunga saloi tho ngei kin ngâidam ngâi sikin, \q2 Minsinna intakna mi tuong no roh,’ ” a tipe ngeia. \p \v 5 Hanchu, Jisua'n a ruoisingei kôma, “Tumakhatin, jânchima a malpa ina se senla, ‘Mal, vâipôl tâpthum ni lei sem roh. \v 6 Ka malpa khuola a honga, ite man sâk rang lak nei mu-unga!’” ti senla. \v 7 A malpan in sûng renga, “Ni hong jêl khâi no roh, inkhâr ka kal zoia, ka nâingei leh kin jâl kêng ani zoi. Inthoiin ite nang pêk thei khâi no ning!” ti ta senla. \v 8 Hanchu, a mal ni nia, inthoiin nang a hong pêk no nâka, inzak loia ne ngênrît sikin inthoiin nu nuom dôr nang hong pêk a tih, a tia. \v 9 “Masikin nangni ki ti, zong roi, ipêk nîng nin tih, rok roi man nin tih, tôk roi inkhâr mo-ong pe nîng nin tih. \v 10 Asikchu, tutu a zong kai chu ipêk nîng an ta, a rok kaiin chu man an ta, a tôk kai chu inkhâr mo-ong pe nîng an tih. \v 11 Nangni lâia pangei hin, nin nâingeiin ngâ nangni zong rese ngei, murûl pêk ung mo? \v 12 Nôn chu, ârtui nangni zong rese ngei, âinuvet pêk ung mo? \v 13 Nangni misaloi ngeiin luo, nin nâingei neinun sa pêkna chang nin rietin te, nin Pa invâna omin vângin chu a nâingei idôra mo Ratha Inthieng ai pêk ok rang na! a zongpu murdi chu” a tia. \s Jisua le Beelzebul \r (Mat 12:22-30; Mk 3:20-27) \p \v 14 Hanchu, Jisua'n ramkhori chong theiloi inkhat a rujûlpaia, a jôk suole chu miriem chong theiloi hah a chong thei zoia. Mipuingei han an kamâm sabaka. \v 15 \x - \xo 11:15: \xo*\xt Mat 9:34; 10:25\xt*\x*Ania, mi senkhatin chu, ramkhori rêngpa, Beelzebul kêng, rujûlpai theina ranak a pêk ani, an tia. \v 16 \x - \xo 11:16: \xo*\xt Mat 12:38; 16:1; Mk 8:11\xt*\x*Senkhatin chu ama min ôkna rangin, Pathien renga sininkhel sin rangin an tia. \v 17 Ania, Jisua'n an mindonna a rieta, masikin an kôma, “Kho ram khom insena anni le anni indoi kai chu ram an tih, insûngkuo khom anni le anni indoi kai chu inmang an tih. \v 18 Soitan rêngram khom pâl sinin anni le anni an indoiin te, inmo ânding ranga? Inmo, Beelzebulin rachamneina a pêka ramkhoringei a rujûlpai ngei ni nan ti thei,” a tipe ngeia. \v 19 Ma anga Beelzebul sika ku rujûlpai ngâi anin le, nin nûkjûi ngeiin tu sikin mo an rujûlpai ngâi? Anni han nin dikloi ani iti nangni an minthâr ani. \v 20 Hanchu, Pathien rachama ramkhoringei ka rujûlpai ngâi anin chu, Pathien Rêngram nin kôma ajuongtung tatak ani zoi a minthâr ani. \p \v 21 “Mi râtin râlrovo kipa, a in a ngâkin chu, a neinuntin mojôkin a om ngâi. \v 22 Ania ama nêka rât uolin a hong doia, a menên chu, ân tûngna râlrovo nâm a lâk pea, a neinun ai lâk pe khom a sem minzar ngâi. \v 23 \x - \xo 11:23: \xo*\xt Mk 9:40\xt*\x* Tutu keima tienga kop loi kai chu midoi ania, tutu ni mintûp pui loi kai chu a chekminchâi ani.” \s Ratha saloi hongkîrna roi \r (Mat 12:43-45) \p \v 24 Ratha saloi hah, mi sûng renga a jôkpaia anîn chu, tui boina rama inngam mun rokin a chai titira, a man loi tena chu, “Ki ina kîrnôk ki tih” a tia. \v 25 A hongkîr nôkin chu, in phiet min saia cherêl diem a mua. \v 26 Hanchu a se nôka, ratha saloi dang sari, ama nêka puoloi uol a hong tuonga, an lûta, an om ngâi. Masikin ma miriem omdân anûka hah chu a motona nêkin a siet uol ngâi. \s Râisâna dik \p \v 27 Jisua'n ha chong hah a misîr zoiin chu, mipui lâi renga nupang inkhat a hêta, “Nupang nang a vonga nang a donsûinu chu satvur ani,” a tia. \v 28 Jisua'n a thuona, “Pathien chong rieta a jôm ngei chu satvur anni uol,” a tipea. \s Minsinna an zong \r (Mat 12:38-42) \p \v 29 \x - \xo 11:29: \xo*\xt Mat 16:4; Mk 8:12\xt*\x* Mipuingeiin an ûmhur lâiin Jisua'n, atûnlai mingei hih idôra siet mo anni zoi? Sininkhêl an zonga, hannisenla, Jonah minsinna pênna chu ite minsinna dang ipêk ni no nih. \v 30 \x - \xo 11:30: \xo*\xt Jon 3:4\xt*\x* Nineveh, khuo mingei ranga dêipu Jonah minsinna ai ni anga han atûnlâi mingei rangin chu, Miriem Nâipasal hih minsinna nîng a tih. \p \v 31 \x - \xo 11:31: \xo*\xt 1 Rêng 10:1-10; 2 Rich 9:1-12\xt*\x* Roijêk Nîn chu Thang tienga Rêngnu Sheba lân ding a ta, atûnlâi mingei theiloimintum a tih. Rêng Solomon vârna rangâi rang pielin ram latak renga a hong sikin. Nangni ki ril Rêng Solomon nêka lien uol hin a om. \p \v 32 \x - \xo 11:32: \xo*\xt Jon 3:5\xt*\x*Roijêk Nîn chu Nineveh mingei khom hong inding an ta, theiloi nangni min tum an tih. Jonah chong a rila an sietna renga an insîr sikin. Nangni ki ril Jonah nêka lien uol hin a om, a tia. \s Takpuma vâr \r (Mat 5:15; 6:22-23) \p \v 33 \x - \xo 11:33: \xo*\xt Mat 5:15; Mk 4:21; Luk 8:16\xt*\x* Tutên, châti mockokin, thupin bêl nuoia dar ngâi mak, a darna muna kêng an dar ngâi, mi a lût murdi'n avâr an mu theina rangin. \v 34 Nin mitngei hi nin takpuma meivâr ang ani. Nin mit avârin chu, nin takpum khom a vâr iema, nin mit a sieta anîn chu nin takpum khom a jîngkhap ani. \v 35 Masikin, singthei roi, nin vâr ajîng loina rangin. \v 36 Hanchu, châtiin, nangni ai êlminvâr iem ngâi anga han nin takpum abâk ajîngna boi riekin, nin pumin vâr iem a tih. \s Jisua'n Pharisee le Balam minchupungei a ngonna \r (Mat 23:1-36; Mk 12:38-40) \p \v 37 Hanchu, Jisua a chong zoiin chu, Pharisee inkhatin ama leh bu nêk rangin a siela, male a sea, bu nêk rangin ânsunga. \v 38 Pharisee han, Jisua kut rusûk loia khalâi a ot a mûn chu a kamâm oka. \v 39 Hanchu, Pumapa'n a kôma, “Nangni Phariseengei, kilât le bukhêng apêntieng nin minsâia, ania, nin sûng tieng chu huongna le sietna sip ani. \v 40 Mo ngei, apêntienga sinpu, Pathien'n asûng tieng khom ai sin nimak mo? \v 41 Ni kilât le bukhênga om hah inriengngei pêk inla hanchu, neinuntin inthieng let a tih.” \p \v 42 \x - \xo 11:42: \xo*\xt Och 27:30\xt*\x* “Nangni Phariseengei nin chung ântak bah na! nin neinun manvâng, lêngmesêr, chimu murdi, sômakhat Pathien nin pêka, hannisenla, indikna le lungkhamna chu nin seleta, ha tak hah kêng nin sintum, adangngei khom selet uol loiin. \v 43 Nangni Phariseengei nin chung ântak bah na! Inkhom ina sukmun asa nin midita, bazar muna mingei nangni an jâ nin rangâi minluta. \v 44 Nin chung ântak bah na! Thân muruo sîntholoi mîn riet loia a chunga an lôn ang hah nin ni,” a tia. \p \v 45 Hanchu, Balam minchupu lâia inkhatin, a kôma, “Minchupu, ma ni ti hah keini khom mi na êrona kêng” a tia. \p \v 46 Jisua'n a thuona, “Nangni, Balam minchupungei khom nin chung ântak, mi chunga pêl ântak, puok rik nan bânga, a pêlpui rangin chu nin kutmitin le luo tôn mak chei. \v 47 Nin chung ântak bah na! Nin richibul ngeiin an ithat dêipungei thân nin sinsiema. \v 48 Nin richibul ngeiin dêipungei an lei that hah nangnin khom nin pompui minennân an thânngei nin sinsiema. \v 49 Masikin, Pathien vârnân, Dêipungei le Thangtheingei tîr ka ta, senkhatngei that an ta, senkhatngei dûk mintong an tih,” a tia. \v 50 Masikin rammuol insieng renga dêipungei an lei that sikin, atûnlâi mingei hih dûk mintong nîng an tih. \v 51 \x - \xo 11:51: \xo*\xt Aph 4:8; \xt*\xt 2 Rich 24:20,21\xt*\x* Abel an that renga Zakariah dênin, ama vâng chu mâichâm le Muninthieng kâra that ani. Nangni ki ti, masik piela han atûnlâi mingei dûk mintong nîng an tih. \v 52 Balam minchupungei khom nin chung ântak bah na! Rietna inkhâr in ongna chabi nin vonga, nangni lak lût no tunuia, a lût rang a nuomngei tena nin khapa. \p \v 53 Hanchu, Jisua'n ha mun a mâkin chu, Balam minchupungei le Phariseengeiin an dema chong rekel tamtak an rekela. \v 54 Thuonna minchâi a neia sûr theina rangin an muruong chien ani. \c 12 \s Asarotholngei renga intûngna \r (Mat 10:26-27) \p \v 1 \x - \xo 12:1: \xo*\xt Mat 16:6; Mk 8:15\xt*\x*Mipui isâng tamtak, inkhat le inkhat insirpolin Jisua an bôma. Jisua'n a ruoisingei kôma, “Pharisee asarotholngei chol renga singthei roi. \v 2 \x - \xo 12:2: \xo*\xt Mk 4:22; Luk 8:17\xt*\x*Jâttin ihîpa om la phong nîng a tih, a ipa om khom la phuongsuok nîng a tih. \v 3 Masikin, ajînga nin ti ngei hah sûn khovâra lân phuong nîng a ta, khâltan sûnga kuor kunga nin ti ngei hah inchunga chuongin tânghâi la nîng a tih,” a tipe ngeia. \s Tumo a chiruo \r (Mat 10:28-31) \p \v 4 Ka malngei nangni ki ril, ei takpum that suonûka, ite mi lo thei khâiloi chu chi no roi. \v 5 Tumo nin chiruo nangni ril ki tih. Thi nûk khoma, dûkmuna nangni pai theina rachamnei ani sikin, Pathien chi roi, ani, nangni ki ti, Ama vai chi roi. \v 6 Invate rangnga poisa nikin an juor ngâi ni mak mo? Ania, Pathien'n chu inkhat te luo hah mingil ngâi mak. \v 7 Nin lu chunga nin samngei tena khom itelvar kêng. Masikin, chi no roi, invate tamtak nêkin nin lut uol. \s Khrista phuongna le hengpaina \r (Mat 10:32-33; 10:19-20) \p \v 8 “Nangni ki ril, tutu lôko rieta ni thop kai chu, Miriem Nâipasal khomin Pathien vântîrtonngei makunga thop a tih. \v 9 Tutu lôko rieta ni hengpai kaichu, Miriem Nâipasal khomin vântîrtonngei makunga hengpai a tih. \v 10 \x - \xo 12:10: \xo*\xt Mat 12:32; Mk 3:29\xt*\x*Tutu Miriem Nâipasal rilsiet chu ngâidam nîng a ta, Ratha Inthieng rilsiet chu ngâidam nino nih.” \p \v 11 \x - \xo 12:11,12: \xo*\xt Mat 10:19,20; Mk 13:11; Luk 21:14,15\xt*\x* “Hanchu, nin roi jêk rangin synagog mo, governor makunga mo, roijêkpungei makunga mo, nangni an tuong tikin, inmo ki thuon rang, imo ki ti rang, tiin nin mulung min jîng no roi. \v 12 Nin ti rang chu a zora tika Ratha Inthiengin nangni ril a tih.” \s Amo aneipa chongmintêk \p \v 13 Mipui lâia mi inkhatin Jisua kôma, “Minchupu, Ka lâibungpa kôm, kin pa rochon mi mâk pe mi sem rangin tipe roh,” a tia. \v 14 Jisua'n a thuona, “Mala, nangni inik chungroi jêk rang le nin rochon sem rangin tumo roineina mi pêk?” a tia. \v 15 Hanchu, an rênga kôma, “Singthei roi, ôinangei murdi renga indîn thei roi, asikchu, rochon, neinangei hih miriem ringna abitak nimak, idôr khom nei resea,” a tipe ngei. \p \v 16 Male, Jisua'n hi chongmintêk hih a ril ngeia, “Mi aneipa inkhat hin a loia chimu tamtak a minvânga, \v 17 Inmo ko tho rang ani zoi, o, ka bu le bâl darna rang dôn khâi mu-ung hi,” tiin a mindona. \v 18 Hi anghin tho ki tih, ka sasier set ka ta, anêka lien uol sin ki tih, mahan ke neinun murdi dar ki tih. \v 19 Maleh, ka ratha kôma, “Ratha, kum tamtak rang neinun sa nu bûm zoi sikin, sâk inla nêk roh, ningbei riemin om roh tipe ki tih” a tia. \v 20 Ania, Pathien'n a kôma, “Amo, avien jân reng ni ringna aboi rang kêng ani zoi, hi neinun ni isuo ngei hih tuta rang tak mini?” a tipea. \v 21 Hanchu Jisua'n, “Pathien tieng nei loia, eini ta rang vaia rochon a bûm chu ha anga han nîng a tih” a tia. \s Pathien iem roh \r (Mat 6:25-34) \p \v 22 Jisua'n a ruoisingei kôma, masikin nangni ki ti, nin taksa sâk nêk rang, nin sil nin bom rang nin kâng mindoi no roi. \v 23 Sâk nêk rang nêkin ringna alut uol, silbom rang nêkin takpum alut uol. \v 24 Invatengei en ta u, chimu khom tu mak ngei, bu khom ât mak ngei, sasier khom nei mak ngei, hankhoma Pathien'n a vâia, vangei nêkin nin lut uol ok. \v 25 Tumo a kângdoi sika a ringna a min sôt thei uola?\f + \fr 12:25 \fr*\fq a minsei thei; \fq*\ft nônchu \ft*\fq ânsôn insâng thei.\fq*\f* \v 26 Ma ngeite luo nin tho thei loiin, imo neinun dang vângte nin kâng nin mindoi? \p \v 27 \x - \xo 12:27: \xo*\xt 1 Rêng 10:4-7; 2 Rich 9:3-6\xt*\x* Ram pârngei en ta u, sin khom tho mak ngei, puon khom không mak ngei. Ania nangni ki ril, ma dôra anei, rêng Solomon luo han hi pârte hih phâk mak. \v 28 Pathien kêng loisûl puon minsil, sûl aviena oma nangtûka lungthua hâl rip rang. Nangni vâng chu, nangni minsil no ni mo? Nin taksônna achîn bah na! \p \v 29 Masikin nin sâk nin nêk rang mindonin nin kângmindoi no roi. \v 30 Jentailngeiin ma ang roi chu an mindon ngâi. Nin Pa'n nin inâng chu a riet let. \v 31 Manêkin a Rêngram mindon bak ungla hanchu ha neinunngei ha chu nangni pêng a tih. \s Invâna neina \r (Mat 6:19-21) \p \v 32 “Chi no roi, lôm achînte ngei, nin Pa'n a Rêngram nangni pêk rang a nuom. \v 33 Nin neinun murdi zuor ungla, inrieng ngei pêk roi. Sumkok chettheiloia thun ungla, invâna achiem thei khâiloina ranga, inrungeiin an murûk thei khâiloina, rengên a siet thei khâiloina ranga ninta rangin rochon bûm roi. \v 34 No rochonngei omna kipa nu mulungrîl khom om tit a tih. \s Tîrlâm intûngchiena om \p \v 35 “Nin puon insilin, nin kong khitin, nin châti mochokin, tiklâi khomin intûng chienin om roi,\x - \xo 12:35: \xo*\xt Mat 25:1-13\xt*\x* \v 36 tîrlâm, an pu innei ruolhoi renga juong rang lei ngâk chien anghan. A juongleh, inkhâr a tôka mo-ong kelen rangin.\x - \xo 12:36: \xo*\xt Mk 13:34-36\xt*\x* \v 37 Tîrlâm, an pu juonga intûng chiena om ai juong mu chu mi satvur anni. Nang ki ril, a kong khit a ta, insung a ta, ngâk a tih. \v 38 Jânchima mo, arkhuona mo, a juonga intûng chiena ai mu ngei chu mi satvur anni. \v 39 Mahih riettit roi, in pumapa'n inru hong rang riet senla chu a in minset no nih.\x - \xo 12:39,40: \xo*\xt Mat 24:43,44\xt*\x* \v 40 Masikin nangni khom intûng chienin om roi, nin tûng loi lâitakin Miriem Nâipasal juong a tih,” a tia. \s Tîrlâm iem om le iemomloi \r (Mat 24:45-51) \p \v 41 Peter'n, “Pumapa, hi chongmintêk hih keini rang vai mo ni ti, mi murdi rang mo?” a tia. \p \v 42 Pumapa'n a thuona, “tîrlâm iem om avâr tak, a pûn a insûng a cherêla, tîrlâm dang ngei azora kipa, an sâk a sem pe ranga uliena ai be chu tumo nini? \v 43 a pu a honga, ha anga lei tho tîrlâm ai mu chu mi satvur ani. \v 44 Adiktakin nangni ki ril, ha tîrlâm tak hah a pun neinun enkolpun sin a tih. \v 45 Hannisenla ha tîrlâm han a mulungin, ku pu la juong vak no nih, tiin a tîrlâmpa ngei, a tîrlâmnu ngei jêm senla, sâkin nêkin lênrûi senla, \v 46 Ha tîrlâm hah ân ningloi, ân tûngloi kârin, a pu juong a ta, tuk nôinek a ta\f + \fr 12:46: \fr*\fq tuk nôinek a ta; \fq*\ft aninônchu \ft*\fq vôrpai ata.\fq*\f*, a iemloi ngei rangtum minchang a tih. \v 47 Tîrlâm a pu nuomlam riet chaka intûng loia, sin nuomloi chu na takin jêmpol nîng a tih. \v 48 Hannirese, riet loi sika, tôkmol sâkna rak tho minchâi chu jâmin jêm nîng a tih. Tutu atam an pêk kôma atam zong an ta, atam uol an ipêk kôma chu atam uol rok an tih. \s Jisua insenna abi \r (Mat 10:34-36) \p \v 49 “Pilchung mei leh hâl ranga juong kini, atûn khom kâng kelen tarse ku nuom. \v 50 \x - \xo 12:50: \xo*\xt Mk 10:38\xt*\x* Baptisma ka chang ranga om hih, ânzoi mâka chu ki ning ânîp bah! \v 51 Rammuola inngeina min lêng ranga juongin mo mi nin tûng? Inngêina min lêng ranga juong ni mu unga, insenna min lêng ranga juong kêng kini. \v 52 Atûn renga insûngkuo inkhata mi rangnga insen an ta, inthum ngeiin inik ngei doi an ta, inik ngeiin inthum ngei doi an tih. \v 53 Pa ngeiin an nâingei, nâingeiin an pangei, nungeiin an nâinupangngei, nâinupangngeiin an nungei, tarpingeiin an moingei, moingeiin an tarpingei doi an tih,” a tia. \s Zora riettheina \r (Mat 16:2-3) \p \v 54 Jisua'n mipui ngei kôma khom, “Nitâk tieng sûm a jînga anîn chu ruo a juong rang kêng nin tia, juong khom a juong ngâi. \v 55 Hanchu thînthi a hong sêma anîn chu alum rang kêng nin tia, alum khom alum ngâi. \v 56 Asarotholngei o! phil le invân nin ena, khuo om rang tie nin riet theia, ania, atûnlâi zora om tie ithomo nin riet thei loi?” a tia. \s Indoipui leh inngêi rang \r (Mat 5:25-26) \p \v 57 “Ithomo nin theiin neinun dik sin rang nin mindon loi? \v 58 Mîn roijêkmuna nang an kai rangin chu, ha mi lehhan roijêkmun tung mân inngêina sinpui roh, aninôn chu, roijêkpu makunga nang kai a ta, intâng ina nang khum an tih. \v 59 Nang ki ril, poisa apêkte luo ne pêk let mâka chu mahan om ni tih,” a tia. \c 13 \s Nunsiena renga nên sîr nônchu thi ni tih \p \v 1 Ma lâiahan mi senkhatngei an oma, ha ngei han Galilee mingei Pathien kôma an inbôl lâia Pilat'n, mi a that thurchi Jisua an rila. \v 2 Jisua'n a thuona, “Ha anga, ithata an om hah Galilee rama midang ngei nêkin a nunsie uolin nin mindon mo?” \v 3 “Ni tet mak! Nangni ki ril, nangni khom nin sietna nin insîr nônchu, anni ngei angin nin thi var rang. \v 4 Mi sômleiriet ngei Siloam in insâng achima athi ngei hah Jerusalema midang ngei murdi nêkin an saloi uolin nin be mo? \v 5 Ni tet mak! Nangni ki ril nin sietna nin insîr nônchu anni ngei anghan thîng nin tih,” a tia. \s Theichang kung inraloi chongmintêk \p \v 6 Hanchu, Jisua'n hi chongmintêk hih a misîra, “Mi inkhatin a grape ruhuona theichang kung a linga. A mara a juong ena man maka. \v 7 Hanchu, ruhuon enkolpu kôma, ‘En roh, kumthum piel hih hi theichang kunga hin amara ku juong roka, inkhat luo man mu-ung.’ Phûrpai roh, ithomo mun ai luo tit ranga,” a tia. \v 8 Ania ruhuon enkolpu han, “O pu, kumkhat mamang la om hi rese, a revêl tuk ka ta, a urna rangin vur ki tih. \v 9 Nakuma ânrân chu sa ok a ta, ânra nôn chu phûrpai roh” tiin a thuona. \s Sabathni nupang kholra a mindam \p \v 10 Sabathni voikhat chu Jisua'n, synagog ina a minchua. \v 11 Ramkhori sûr nupang inkhat kum sômleiriet damloi a oma, inkona injîk thei loi ani. \v 12 Hanchu, Jisua'n a mûn chu a koia, “Nuvengtenu na natna renga no jôk zoi” a tipea. \v 13 A chunga a kut a minngama, harenghan ân jîkzata, Pathien a minpâk zoi. \p \v 14 \x - \xo 13:14: \xo*\xt Jôk 20:9,10; Bal 5:13,14\xt*\x* Hanchu, Jisua'n Sabathnîn mi a mindam sikin synagog taka ulienpu a ning a thika, mipui ngei kôma, “Sûnruk sin ei thona rang a om, ha nia han hong ungla dam roi, Sabathnîn chu ni no rese” a tia. \v 15 Pumapa'n a thuona, “Nangni, asarotholngei, nin serâtchal mo, nin sakuording mo, Sabathnin sûntin tui min nêk rangin nin tuong ngâi ni mak mo? \v 16 Hi nupang, Abraham jâisuon, kum sômleiriet, satanin ai khit hih, Sabathnin min jôk rang ni mak mo?” a tia. \p \v 17 A chongthuon han a râlngei mâimôk an tonga, mipui lakin a sininkhêl sin sikin an râisâna. \s Ancham ru chongmintêk \r (Mat 13:31-32; Mk 4:30-32) \p \v 18 Jisua'n a rekela, “Pathien Rêngram hih imo ai ang? Ileh mo ki mintêk rang? \v 19 Ancham ru, mi inkhatin a lâka loilâia a tua. A kung ahonn insôna, thingkung ahong changa, a machangngeia han vangeiin rubu an phan anghan ani” a tia. \s Chol chongmintêk \r (Mat 13:33) \p \v 20 Jisua'n a rekel nôka, “Ileh mo Pathien Rêngram ki mintêk rang ani zoi? \v 21 Nupang inkhat chol a lâka, vâipôl, liter sômminli leh a minpola athoi mâka tâidôna ai bil angha ani” a tia. \s Inkot in-ep \r (Mat 7:13-14; 14:21-23) \p \v 22 Jisua'n Jerusalema a se malamin, khopuingei le khuotengeia mi a minchu ngeia. \v 23 Tumakhatin, O pu, mi tômte vai mo sanminjôka om rang? tiin a rekela. \v 24 Jisua'n a thuona, “Inkot in-epa lût rang ranak song roi, mi tamtakin bôk an ta chu lût thei no ni ngei. \v 25 A in pumapa ânthoia inkhâr akal suole chu, pêntieng indingin inkhâr tôk nin ta, ‘A pumapa, inkhâr mi mo-ong pe roh’ tîng nin ta, ama lakin, ‘Khotienga mi mo nin ni, nangni riet mu-ung, ko kôm renga rotpai roi,’ nangni tîng a tih. \v 26 Maleh, nangnin, munkhatin ei sâka, ei nêka, kin khopuia khom mi ni minchu ngâi duo! la tîng nin tih.” \v 27 Nikhomrese, ama han, “Khotienga mi mo nin ni, nangni riet ngâi mu-ung, Ko kôm renga rotpai roi, mipuoloi ngei nangni ti nôk a tih.” \v 28 “Ipaia nin om tikin chu chapin, hâ riel nin ta, Abraham ngei Isaac ngei, Jokob ngei le dêipungei murdi chu Pathien Rêngrama omin mûng nin tih.\x - \xo 13:28: \xo*\xt Mat 22:13; 25:30\xt*\x*\x - \xo 13:28,29: \xo*\xt Mat 8:11,12\xt*\x* \v 29 Mingei sak le thang, sim le mâr renga hongin Pathien Rêngram ruolhoia insung an tih. \v 30 Hanchu atûna nûktak ânta ngei khom hih motontak la nîng an ta, motontak ngei khom nûktak la nîng an tih,” \x - \xo 13:30: \xo*\xt Mat 19:30; 20:16; Mk 10:31\xt*\x* a tia. \s Jisua'n Jerusalem a châ \r (Mat 23:37-39) \p \v 31 Ha lâitaka han, Pharisee senkhat an honga, Jisua kôma, “Jôk inla hi mun renga hih mun danga rot ta roh, Herod'n nang that rang ai ti kêng,” an tipea. \v 32 Jisua'n, “Se ungla ha sial hah varil roi, avien, nangtûk ramkhori rujûlpai ka ta, a sûnthum nîn ki sin zoi ki tih.” \v 33 Ikhomnisenla, avien, nangtûk, hatûk ke se tit rang ani, Jerusalem pêntieng dêipu that ngâi ni mak an tia. \v 34 “O, Jerusalem, Jerusalem! Dêipungei thatpu, no kôma Pathien'n a hongtîr ngei lung leh dêng thatpu, ârpuinûn a mantha nuoia ate ngei ai op ngâi anghan, voizet mo nang opbûm rang ko bôk zoi, ania nuom mak che. \v 35 \x - \xo 13:35: \xo*\xt Lap 118:26\xt*\x* Masikin, Pumapa riminga hong chu ‘Pathien'n satvur rese’ nin ti mâka chu nin Biekin ram a ta, ni mu nôk khâi no tunui,” a tia. \c 14 \s Jisua'n mi inthing a mindam \p \v 1 Sabathni voikhat chu, Pharisee ulien inkhat ina Jisua bu nêk rangin a siela, mîn an enrichika. \v 2 Mi inkhat a ke, a bânngei inthing, Jisua kôma a honga. \v 3 Jisua'n, Balam minchupungei le Phariseengei kôma, “Ei Balamin Sabathni mi mindam a phal mo, phal mak mo?” tiin a rekel ngeia. \v 4 Hanchu an dâireka, Jisua'n damloi hah a sûra, a mindama, a min se zoia. \v 5 Hanchu, Jisua'n an kôma, tumakhatin a nâipasal mo, a seratchal mo, Sabathnin tuikhura tâk senla, Sabathni nikhomrese, kelsuo kelen no tunui mo?\x - \xo 14:5: \xo*\xt Mat 12:11\xt*\x* a tia. \v 6 Hannisenla ha chong hah tutên thuon thei mak ngei. \s Nunnêmna le midontheina \p \v 7 An mi siel ngei mi senkhatin sukmun asa an thang, a mûn chu Jisua'n hi chongmintêk hih a ril ngeia. \v 8 “Mîn inneina ruolhoia nangni an sielin, sukmun asana insung no roi.” nin nêka mi lien uol an sielin chu,\x - \xo 14:8-10: \xo*\xt Chvr 25:6,7\xt*\x* \v 9 in pumapa no kôma hongin, “Ama hi mun ot roh” tîng a ta mâimôk takin mun innuoina insung ni tih. \v 10 Manêk han, nang an siela anîn chu mun innuoina insung inla, a pumapa hong a ta, no kôma, “Mala, mun asana hong insung roh tîng a ta, hanchu, khuolmingei makunga mirit lông ni tih. \v 11 Omlien ngei kai intem an ta, omchîn ngei chu minlutin om an tih,” a tia. \p \v 12 Jisua'n a sielpu kôma khom, “Sûna mo, jâna mo, ruolhoi no tho tikin chu, na malngei mo, na lâibungngei mo, nu sûngsuokngei mo, nu bunga minei ngei mo, siel no roh, nônchu nang siel nôk an ta, nang thuon nôk an tih. \v 13 Ruolhoi no thôn chu inriengngei, a ôingei, kholrangei, mitchongei siel roh, \v 14 nang an thuon theiloi sikin sat nang vur sâng a tih, midikngei inthoi nôk tika Pathien'n nang thuon a tih,” a tipea. \s Ruolhoi chongmintêk \r (Mat 22:1-10) \p \v 15 Hanchu, a khêng otpui inkhatin a chongril a rieta, a kôma, “Pathien Rêngrama ruolhoia insung rang ngei chu idôra râisân a om rang mo na!” a tia. \p \v 16 Jisua'n a kôma, “Mi inkhatin ruolhoi roiinpui tak a minsûka, mi tamtak a siela, \v 17 anêk zora tikin chu a mi siel ngei kôma, ‘Hong ta roi jâttin ânzoi zoi,’ iti rangin a tîrlâm a tîra. \v 18 Hanchu an rêngin inlêmna an nei chita, A motontak han a kôma, ‘Loi ko rochôka, a en ke se rang, ni muduol roh,’ a tia. \v 19 Mi dangin, seratchal bop rangnga ko rochôka, a enmindik rangin ke se rang ani, ni lei muduol roh,” a tia. \v 20 Mi dangin, “inkenei suobil kêng ania, masikin hong thei no ning,” a tia. \v 21 Ma tîrlâm hah a se sirin chu a pu a rila. A pumapa hah a takasia, a tîrlâm kôm, “Se lalai inla, kotmâingeia, lamlienngeia, inriengngei, a ôingei, mitchongei, kholrangei hongtuong ngei roh,” a tia. \v 22 Tîrlâm han a kôma, “O, pu ni ti anghan ko thoa, ania, mun tamtak a la tong” a tia. \v 23 Hanchu a pûn, a tîrlâm kôma han, “Sênla, lamliena, lamkêma mingei, ki in sipna rangin hongtuong lût roh. \v 24 Nang ki ril, mi ki siel ngei han tutên ka ruolhoia sâk noni ngei a ti,” a tia. \s Ruoisi nina man \r (Mat 10:37,38) \p \v 25 Voikhat chu mipui tampa Jisua leh an inruoia, an tieng ânheia, an kôma, \v 26 “Tutu a nû le a pa, a lômnu le a nâingei, a lâibungngei le a sarnungei, le ama takpum nêka, lungkham mi mu uol nônchu, ko kôma hongin ku ruoisi nithei no nih.\x - \xo 14:26: \xo*\xt Mat 10:37\xt*\x* \v 27 Tukhom ama khros ruputa mi jûi loipu chu ka ruoisingei nithei no nih,”\x - \xo 14:27: \xo*\xt Mat 10:38; 16:24; Mk 8:34; Luk 9:23\xt*\x* a tia. \p \v 28 Tumakhatin in insâng sin rang bôk senla, insungin a sin zoina rang sum a dôn le dônloi mindon bak a tih. \v 29 Lungphûm a phûm suole, zoi thei khâi tano senla, a mu nâmin munuisan an tih. \v 30 A in sin a phut nâka chu, zoi thei khâi mak tîng an tih. \p \v 31 Hanchu, tu rêng mo, a mi isângsôm leh rêng danga mi isângsômnik leh ama doi ranga juong, a ngam rang le ngamloi rang, insungin a mindon bak loi rang? \v 32 A doi ngamloi rangin chu, alazana an la om lâiin, inngêina sin rangin thangthei tîr a tih. \v 33 Ma anghan, tutu nangni khom a nei murdi a mâk riei nônchu ku ruoisi ni thei no tunui. \s Michi mangmunboi \r (Mat 5:13; Mk 9:50) \p \v 34 “Michi hi asa, ania, a alna boi ta senla chu, min al nôk thei ni khâi mak. \v 35 Pil rang khomin, ur rang khom sa mak, vôrpai rang vai kêng. Kuor nin dônin chu rangâi roi,” a tia. \c 15 \s Belri inmang chongmintêk \r (Mat 18:12-14) \p \v 1 \x - \xo 15:1,2: \xo*\xt Luk 5:29,30\xt*\x* Sûnkhat chu sumrusuongpungei mi tamtak le mi nunsiengei Jisua kôm chong rangâi rangin an honga. \v 2 Phariseengei le Balam minchupungeiin, “Hi mi hin, mi nunsiengei a modôma, munkhatin sâk khom an sâkpui ngâi,” tiin an chiera. \v 3 Masikin, Jisua'n hi chongmintêk hih a rila. \p \v 4 Nin kâra inkhatlam hin belri razakhat nei ungla, inkhat inmang senla imo a tho rang? Sômkuoleikuo hah sûla mâng a ta, ânmang hah aman mâka rok noni mo? \v 5 A manin chu râisân takin a dâra hong ruputin a ina hongpui a tih. \v 6 Hanchu a ruolngei, a bungmingei koitûp a ta, ke belri inmang ka man nôk zoia, ka râiasân. Masikin, râisânna mi tho pui roi tîng a tih. \v 7 Ma anghan, nangni ki ril, mi sômkuoleikuo insîr nâng khâiloi ngei nêkin mi nunsie inkhat insîr sikin invâna râisânna a om uol ngâi. \s Sumdâr minmang \p \v 8 Nupang inkhatin sumdâr sôm nei senla, inkhat minmang senla, imo tho ni? Châti mochokin a in phiet a ta, a man nôk mâka takintâi takin rok a tih. \v 9 A man nôkin chu a chamnungei le a bungmingei koitûp a ta, an kôma, ku sumdâr minmang ka man nôk zoi ka râiasân, râisânna mi thopui roi tîng a tih. \v 10 Nangni ki ril, ma anghan mi nunsie inkhat insîr sikin Pathien vântîrtonngei an râiasân ngâi. \s Nâipasal rotpa \p \v 11 Jisua'n, “Mi inkhatin nâipasal inik a neia; \v 12 nâipang uolin a pa kôma, ‘O, pa rochon ka chang rangtum chu atûn mi pêk ta roh,’ a tia. Hanchu, a rochon hah a nâingei an ruonin a sem pe ngeia. \v 13 A nâipang uol han, sûntomte suole chu a changtum murdi a juora a lâk rieia. Hanchu a in mâkin ram lataka a sea, nuomninga omin a sum a hekpe zoia. \v 14 Hanchu, a sum a hekpe suole chu, ha rama han mâitâm achula, ite sâk rang nei khâi maka. \v 15 Hanchu, ha rama mi inkhat ava pana, ama han a vokngei enkol rangin a loia a tîra. \v 16 Vokngei sâk ngâi bê hôkngei sâk rangin a ôi zoia, ania, tutên ama a sâk rang pêk mak ngeia.” \p \v 17 “Nangkana, a honng inrietsuok le chu, ‘Ka pa ina inlo mingei bu nêk zoiloi pêna a nei intam tia laka, kei lakate hin vonchâmin ki thi rang na! \v 18 Inthoi ka ta ka pa kôma se nôk ki tih, a kôma, O pa, Pathien chunga le nangma chunga ku nunsie zoi. \v 19 Na nâia be rangin luo chuk khâi mu-ung, no kôma inlo mi inkhat angin mi be ta roh,’ tîng ki tih,” a tia. \p \v 20 “Hanchu ânthoia, a pa kôma a se zoia. Lâtaka a la om lâiin a pa'n a lei mua, lungkham amu oka, a tâna, a kola, a tuma. \v 21 Hanchu, ‘O pa, Pathien chunga le nangma chunga, ku nunsie zoi, na nâia be rangin chuk khâi mu-ung,’ a tia. \v 22 Hannisenla a pa'n, a suokngei kôma, Innot takin rovo satak min hak roi, a kutruola kutsabi minbun ungla, a kea kekok minbun roi. \v 23 Serat tuoi sa tak that ungla, râisânna ruolhoi sâk ei tih. \v 24 Hi ka nâipasal hih, a thia ân thoinôk ani; ânmanga man nôk ani,” a tia. Hanchu râisânna ruolhoi an phut zoi. \p \v 25 Hanchu a nâi ulien uolpu chu loia a oma, in a hongtung rangin chu, berlem miring le lâm rahang a rieta, \v 26 Hanchu tîrlâm inkhat a koia, Imo ani zoi? tiin a rekela. \v 27 Hanchu, a kôma, “Na nâipa a hongkîr nôka, nin pa'n a ring a dama amu nôk sikin râisânnân serat tuoi thâitak a thata, ruolhoi a tho ani,” a tipea. \p \v 28 Hanchu, a ulienpa chu a taksi sabaka, ina khom lût nuom khâi maka, hanchu a pa a hongsuoka, a methêma. \v 29 Ania a pa kôma, “En roh, hi ten kum hih nata rangin tîrlâm sinin ki sina, no chong khom jôm loiin om ngâi mu-ung. Ania imo mini pêk ngâia? Ka malngei leh ruolhoi thona rangin, kêlte luo mi pêk ngâi mak che. \v 30 Hannisenla, hi na nâi norchon notizuorngei kôma ânchêk suole a hongkîr nôkin chu, serat tuoi thâitak na thatpui,” a tia. \p \v 31 A pân a kôma, “ka nâipasal ko kôma omtit kêng nini, ki nei murdi hih nata kêng. \v 32 Ania, râisâna ei mang rang kêng ani, na nâipa hih a thia a ring nôk kêng ani, ânmanga ei man nôk ani sikin,” a tipea. \c 16 \s Sum enkol iemomloi chongmintêk \p \v 1 Jisua'n a ruoisingei kôma, “Mineipa inkhatin a tîrlâm, a rochon enkolpu a neia, a pu sum ânchêk tiin a pu kôma an nôna. \v 2 Masikin a pûn a koia a kôma, Nu chung roi ki riet hih inmo ani? Nu sum enkol, a roi an rêngin miziekin mi pêk roh, atûn renga chu sum enkolpu chang thei khâi no tinih,” a tipea. \v 3 Ha tîrlâm han, “ku pûn ki sinna ni minmâkin imo ki sin rang? pil tuk laka rât mu-unga, kutdo laka kên zaka,” a tia. \v 4 Hanchu, ki sin hih ni minmâk tika, malngeiin an ina min man om theina rang chang ki riet zoi, a tia. \v 5 Hanchu, a pu sum ântângngei nâm a koia, amotontakpa kôma, “idôrmo nêntâng?” a tia. \v 6 Ama han, “Olive sariek ûm razakhat” a tia. A kôma, “hi nêntângna lekha, thuon inla, sômrangngân miziek roh,” a tipea. \v 7 Midang a rekel nôka, nangte idôr mo nêntâng? a tia. “Bu tumbu isângkhat” a tia. “Hi nêntângna lekha, razarietin miziek roh” a tipea. \v 8 Hanchu, a pu sum enkolpu dikloi, a milak thei tie ânpâka, avâr nâingei nêkin rammuol nâingei hi atûnlai roia chu an vâr uol, a tia. \p \v 9 Jisua'n, “Nangni ki ril, rammuol rochonin ruol sin no ungla, aboi tikin kumtuong ina nin om theina rangin,” a tia. \v 10 Tutu atômte chunga iemom chu atam chunga khom iem aom ngâi, tutu atômte chunga iemomloi chu atam chunga khom iemom ngâi mak. \v 11 Rammuol rochona luo iem nin om nônte, tumo rochon tak vâng hate nangni minrâk ranga? \v 12 Midang ta chunga luo iem nin om thei nônte, ninta hah tumo nangni pêk ranga? \v 13 “Tîrlâm inkhatin pu inik sin tho pe thei no nih. Inkhat heng a ta inkhat midit a tih, nônchu, inkhat sûr a ta, inkhat mathân a tih. Pathien le sum sin minlop thei no tunui,”\x - \xo 16:13: \xo*\xt Mat 6:24\xt*\x* a tia. \s Jisua chongril senkhat \r (Mat 11:12-13; 5:31-32; Mk 10:11-12) \p \v 14 Hanchu, Pharisee, sum rangâiminlut ngei han a chong murdi an rieta, an chiera. \p \v 15 Jisua'n an kôma, “Mi mitmua a dikin nin inlanga, ania, Pathien'n nin mulung a riet. Miriemin neinun aliena ai be hih Pathien mitmûn chu akâmboi ani,” a tia. \v 16 Moses Balam le dêipungei lekha ngei han Baptispu John tena hah a huoma, masuo renga chu Pathien Rêngram Thurchi Sa an misîra, mitinin rangrâta lût rangin an pût chita.\x - \xo 16:16: \xo*\xt Mat 11:12,13\xt*\x* \v 17 Ania, Balam chong, miziek minhâng chînte boi nêkin invân le pil aboi abai uol.\x - \xo 16:17: \xo*\xt Mat 5:18\xt*\x* \p \v 18 \x - \xo 16:18: \xo*\xt Mat 5:32; 1 Kor 7:10,11\xt*\x* “Tutu a lômnu a mâka, midang a neiin chu a inrê ani, mi imâknu neipu khom a inrê ani.” \s Mineipa le Lazarus \p \v 19 Mineipa inkhat a oma, puon mantam ngei silin nîngtinin hoiinhâia lêngin a om ngâia. \v 20 Inrieng inkhat, a riming Lazarus a vun pânin a tuom, mineipa inkot bula an hongtuong ngâi, a oma. \v 21 Mineipa dosâng nuoia bu ramal tâk nêk rang a nuoma, uingei lakin apân an miliek pe ngâia. \v 22 Inriengte hah a thia, invânram ruolhoia Abraham kôla insung rangin vântîrtonngeiin an tuonga. Mineipa khom a thia an phûma. \v 23 Ithi khuoa\f + \fr 16:23: \fr*\fk mithi khuo: \fk*\ft mârsi, mithi ngei omna mun.\ft*\f* ana tuongin a oma, a hong tanga lâtaka Lazarus, Abraham kôla insung a hong mua. \v 24 Hanchu ân-ieka, “O pa, Abraham lungkham ni mu inla, Lazarus a kutpâra, tui mindui senla, ke melei mindâi rangin ni juongtîr pe roh, hi meia hin ana ki rietrai zoi sikin,” a tia. \p \v 25 “Ania, Abraham'n, Ka nâipasal, ni ring lâiin, neinunsa murdi na changa, Lazarus rêk chu asaloi murdi ai chang hah riet roh bah, ania atûn ama chu, hoi takin a oma, nang chu ana tuongin no om zoi ani. \v 26 Mapêna tutu anuom khomin, hi tieng renga ha tieng inkân thei loina rang le ha tieng renga hi tieng kânga hôn kân thei loina rangin ei kâra hin pil achat inthûk a om kêng,” a tia. \v 27 Hanchu mineipa han, “O pa, Abraham, Lazarus hah ka pa insûngkuoa ni tîr pe rangin nang ki ngên. \v 28 Lâibung rangnga ke neia, hi natna muna an hong loina rangin ni juong ril pe rese,” a tia. \p \v 29 Abraham'n, “Na lâibungngei ril rang chu Moses le dêipungei an nei mo ka ta, ha ngei chong hah rangâi rese ngei,” a tia. \v 30 “Mineipa han, O, pa Abraham, mavai han chu chuk thei no nih, athi renga ânthoi ngei an kôma se vaiin kêng an sietna an insîr rang,” a tia. \v 31 “Ania, Abraham'n, Moses le dêipungei hê an lâk nônchu, athi renga inthoinôkin se senla ngei khoma, taksôn uol noni ngei,” a tipe. \c 17 \s Inpalna \r (Mat 18:6-7; 21:22; Mk 9:42) \p \v 1 Jisua'n a ruoisingei kôma, inpalna hih omloi thei nimak, ania inpalna min ompu chung chu ântak bah na! \v 2 Hi mi chînte ngei lâia inkhatlam minpal chu, a minpalpu ringa han bunôilung minlîn tuikhangliena vôrpai ni senla, ata rangin sa uol a tih. \p \v 3 Singthei roi,\x - \xo 17:3: \xo*\xt Mat 18:15\xt*\x* na lâibungin nunsie a thôn chu ngo roh, ânsîrin chu ngâidam roh. \v 4 nu chunga sûnkhatin voi sari saloi a thôn, voi sari kênsîr tiin, no kôm a hongin chu, na ngâidam ngêt rang ani. \s Taksônna \p \v 5 Ruoisingei han a kôma, “Pumapa, kin taksônna mi min detpe uol roh,” an tia. \p \v 6 Hanchu, Pumapa han, “Ancham ru dôra hih taksônna nin neia anîn chu hi thingtheimu kung hih hong inphôi inla, tuikhangliena hong inphun roh, tîng nin ta nin he rangâi kelen atih,” tiin a thuona. \s Tîrlâm sintum \p \v 7 “Hanchu, nin lâia tumakhatin, tîrlâm pil tukin mo, belri hôlin mo, nei ungla, chuon a hong tungin, ‘Bukhalâi hong ot kelen roh’ tumo a ti rang nin nia? \v 8 Manêkin, ‘Ku bukhalâi ni do bak inla, rovo tho inla, ka sâk ke nêk suo mâka ni ngâk roh, masuole nêk ni tih,’ tumo a ti loi ranga? \v 9 Suokin chong a jôm sikin tumo râisânchong a ril ngâi? \v 10 Ma ang tak han, nin sintum nin sin suonûk khomin, tîrlâm papai kêng ei ni, ei sintum ei sin chak kêng nin ti rang ani.” \s Jisua'n miphâr sôm a mindam \p \v 11 Hanchu, Jisua'n Jerusalem a se malamin, Samaria le Galilee kâra ramria a lôna. \v 12 Khuo inkhat a lûtin chu miphâr sômin an intongpuia. Lâtaka an indinga, \v 13 an inieka, “Jisua Minchupu, inrieng mi mu roh!” an tia. \v 14 Jisua'n a mu ngeia an kôma, “Se ungla, ochaingei kôma vân en roi”\x - \xo 17:14: \xo*\xt Och 14:1-32\xt*\x* a tipe ngeia. Lampuia chu an dam zoia.\f + \fr 17:14 \fr*\fk an inthieng zoia: \fk*\ft 5:12. en roh\ft*\f* \v 15 Inkhatin chu a dam zoi iti a rietin chu, rôl inringtakin, Pathien minpâk pumin a hongkîr nôka. \v 16 Jisua ke bula inbokin râisânchong a rila, ha mi hah Samaria mi ani. \v 17 Jisua'n, “A damngei hah mi sôm nin nia, adang ikuo ngei hah khonmo an om? \v 18 Ithomo hi ramdangmi vai himo Pathien minpâk ranga hongkîr nôk?” a tia. \v 19 Hanchu, a kôma, “Inthoi inla se ta roh, na taksônna hin nang a mindam ani,” a tipea. \s Pathien Rêngram juongtung \r (Mat 24:23-28,37-41) \p \v 20 Pharisee senkhat ngeiin Pathien Rêngram juongtung rang roi an rekela, Jisua'n, “Pathien Rêngram chu mu theiin juongtung no nih. \v 21 Tutên ‘En roh,’ hin kêng a om, son kêng a om ti no nih. Pathien Rêngram chu nin lâia kêng a om,”\f + \fr 17:21 \fr*\fq nin sûnga; \fq*\ft nônchu\ft*\fq nin kâra, \fq*\ft nônchu\ft*\fq harenghan nin lâia inlang a tih.\fq*\f* tiin a thuona. \p \v 22 Hanchu, a ruoisingei kôma, “Miriem Nâipasal ringlâi sûn hi sûnkhat te luo nin mu nuom ni, la om a tih; ania mu khâi no tunui.” \v 23 Mîn nin kôma, “ ‘En roh sô soh!’ ‘En roh hi hih,’ tîng an tih, ania, a en rangin vase no roi. \v 24 Invâna kôl ânleka, kôlkung renga kôlmong dêna ai vâr ngâi anghan, Miriem Nâipasal juong ni lechu, nîng a tih. \v 25 Ania, ma mâna han tuong ok a ta, atûnlâi mingei hengpaiin om a tih.” \p \v 26 Noah zora lâia anghan Miriem Nâipasal zora khom nîng a tih.\x - \xo 17:26: \xo*\xt Aph 6:5-8\xt*\x* \v 27 Noah, rukuonga a lûta, tuilienin a that riei mâka chu mitinin an sâkin an nêka, nupang pasal omsiet an tho ngâi.\x - \xo 17:27: \xo*\xt Aph 7:6-24\xt*\x* \v 28 Lot zora anghan mi tinin an sâkin an nêkin, an rochôka, an juora, an linga, in an sin ngâia.\x - \xo 17:28,29: \xo*\xt Aph 18:20—19:25\xt*\x* \v 29 Lot'n Sodom a mâk nin chu mei leh kât invân renga a juonga, a that riei ani. \v 30 Ma anghan, Miriem Nâipasal juong inlâr nîn chu juong om a tih. \p \v 31 Ha nîn chu inchunga ompûn, a neinun lâk rangin chum no rese. Ha angdênin, loia om khomin a ina hongkîr no rese.\x - \xo 17:31: \xo*\xt Mat 24:17-18; Mk 13:15-16\xt*\x* \v 32 Lot lômnu riettit ngâi roi.\x - \xo 17:32: \xo*\xt Aph 19:26\xt*\x* \v 33 Tutu a ringna mojôk rang bôk kaiin machân an ta, a machân kaiin jôk an tih.\x - \xo 17:33: \xo*\xt Mat 10:39; 16:25; Mk 8:35; Luk 9:24; Joh 12:25\xt*\x* \v 34 Nangni ki ril, ha ni jânin chu, jâlmun khata mi inik jâl an ta, inkhat tuong nîng a ta, inkhat mâk nîng a tih. \v 35 Nupang inikin sângsuk an ta, inkhat tuong nîng a ta, inkhat mâk nîng a tih. \v 36 Loia mi inik om an ta, inkhat tuong nîng a ta, inkhat mâk nîng a tih, a tia. \f + \fr 17:36: \fr*\ft Senkhatin rachang 36 na dôn mak ngei: \ft*\fq Mi inik loia chuonsin an ta: inkhat tuongpaiin om a ta, adang hah mâksan nîng a tih\fq*\ft en roh, Mat 24:40.\ft*\f* \p \v 37 Hanchu, ruoisingeiin, “Pumapa khotieng mo?” an tia. Jisua'n, “Ithi ruok omna kipa sêlkurungei intûp an tih,” a tia. \c 18 \s Meithâi le roijêkpu chongmintêk \p \v 1 Hanchu, sabei mindong loia chubai an tho tit rang ani iti rilna rangin hi chongmintêk hih Jisua'n a misîra. \v 2 “Khopui inkhata hin roijêkpu, Pathien khom chiloi, mi lien khom chiloi inkhat a oma. \v 3 Ha khou nanâka han meithâi inkhat a oma, ân dôipui chunga phuba lâk ranga ngênin a se bang ngâia. \v 4 Zora sôtzan chu roijêkpu han nuom pe maka, ania nûka a mulungin, ‘Pathien le mi lien chi no khom inlang, \v 5 hi meithâi hin chakal ni tho banga, hi anga hin a hong banga anîn chu nûka chu ni la minjêl chit a tih. Masikin a phuba lei luokpui rong,’ a tia.” \p \v 6 Pumapa'n, a chongril ala zoma, “Rangâi ta u, imo ha roijêkpu saloi han ai ti. \v 7 Masikin, Pathien'n a mingei sanna ngêna, sûntin, jântina chapngei chungroi mindon noni mo? San minnu ni mo? \v 8 Nangni ki ril, an nuomnan inrang takin mindon pe a tih. Ania, Miriem Nâipasal a juong tikin rammuola taksônna mu ni mo?” a tia. \s Pharisee le sumrusuongpu chongmintêk \p \v 9 Ama le ama ka sa intia, midang esêl ngâi ngei kôma hi chongmintêk hih a misîra. \v 10 Voikhat chu mi inikin Biekina chubai tho rangin an sea. Inkhat chu Pharisee ania inkhat chu sumrusuongpu ani. \v 11 Pharisee chu athenin ândinga chubai a thoa,\f + \fr 18:11 \fr*\fq athenin indingin chubai a thoa; \fq*\ft miziek senkhata chu \ft*\fq ândinga chubai a thoa \fq*\f* “Pathien, kei chu midang ngei angin mi ranghuol ngâi, dikloi, inrê mi khom kini loi sikin, râisânchong ki ril. So, sumrusuongpu anga khom ki niloi sikin râisânchong ki ril. \v 12 Hapta tin sûnnik bu ke ngêi ngâia, ke nei murdi a sômakhat nang ke pêk ngâi,” a tia. \v 13 Ania, sumrusuongpu chu lâtaka indingin, invân tieng luo tang ngam loiin, a rôp ruchumin, “Pathien, mi nunsie ki ni, inrieng ni mu roh,” a tia. \p \v 14 \x - \xo 18:14: \xo*\xt Mat 23:12; Luk 14:11\xt*\x* Jisua'n nangni ki ril, “Pharisee mi ni loiin, sumrusuongpu chu Pathien mita theiintumin, a in tieng a se zoi. Tutu omlien kaichu intem an ta, intem kaichu minlutin om an tih,” a tia. \s Jisua'n nâipangte ngei sat a vut \r (Mat 19:13-15; Mk 10:13-16) \p \v 15 Mi senkhatin, an nâitengei Jisua kôma, an chunga kut minngam rangin an tuonga. Hanchu, ha anga tho rang hah ruoisingeiin an lei mûn chu an lei ngoa. \v 16 Hannisenla, Jisua'n nâipangte ngei a kôma a koia, an kôma, “Nâipangtengei ko kôma hong rese ngei, khap no roi, Pathien Rêngram chu hi anga nâipangte ngei ta kêng. \v 17 Diktakin ki ti, tutu nâipangte'n Pathien Rêngram ai modôm anga modôm loiin chu asûnga lût tet no nih,” a tia. \s Mineipa \r (Mat 19:16-30; Mk 10:17-31) \p \v 18 Juda ruoipu'n Jisua a rekela, “Minchupu sa, kumtuong ringna ka manna rangin imo ko tho rang?” a tia \v 19 Jisua'n a kôma, “Ithomo asa mini ti? Pathien pênna chu tute misa omak. \v 20 \x - \xo 18:20: \xo*\xt Jôk 20:14; Bal 5:18; \xt*\xt Jôk 20:13; Bal 5:17; \xt*\xt Jôk 20:15; Bal 5:19; \xt*\xt Jôk 20:16; Bal 5:20; \xt*\xt Jôk 20:12; Bal 5:16\xt*\x* Chongpêk hah, ni riet duo, Inrê no roh, mi that no roh, inru no roh, dikloiin mi nôn no roh, na nû le na pa mirit roh,” a tia. \p \v 21 Ama han, “Ha chongpêkngei murdi hah chu ka nâipangte lâi renga ko jôm kêng ani” a tia. \p \v 22 Mahah Jisua'n a riet lehan a kôma, “Neinun inkhat tho rang na la nâng, Ne nei murdi juor inla, asum hah inriengngei sem ngei roh, hanchu, invâna rochon nei ni tih, male chu hong inla ni jûi roh,” a tipea. \v 23 Mahah ama'n a riet lehan, ânngûi oka, miriem neipa ani sikin. \p \v 24 Hanchu, Jisua'n ânngûi a mûn chu, “Minei ngei Pathien Rêngrama lût rang ântak bah na! \v 25 Ut simphuoi kuora lût rang ântak nêkin mineingei invân rêngrama lût rang intak uol a tih,” a tia. \p \v 26 A chongril riet ngei nâmin, “Hanchu tumo sanminjôk nithei ranga?” tiin an rekela. \v 27 Jisua'n, “Miriem ranga nitheiloi hih Pathien rangin chu nithei ani,” tiin a thuona. \p \v 28 Male Peter'n a kôma, “En roh! kin inngei mâkin nang kin jûi hih,” a tia. \p \v 29 Jisua'n an kôma, “O, ani, adiktakin nangni ki ril, tutu Pathien Rêngram sika a in mo, a lômnu mo, a nu le pa mo, a lâibungngei mo, a sarnungei mo, a nâingei mo, mâk kai chu, \v 30 anêka tam uolin atûna ringlâi le zora la hong ranga kumtuong ringna khom la man ngêt a tih,” a tia. \s Jisua'n a thi rang a misîr avoithumna \r (Mat 20:17-19; Mk 10:32-34) \p \v 31 Hanchu ruoisi sômleinik ngei hah Jisua'n atheiin a tuong ngeia an kôma, “Rangâi ta u, Jerusalema ei se rang ania mahan, Miriem Nâipasal chungroi dêipungei lei miziek hah tung a tih. \v 32 Jentailngei kuta pêk an ta, esêl an ta, munuisan an ta, michilkhum an tih. \v 33 Jêm an ta, that an tih, ania, sûnthum suole aringin inthoi nôk a tih,” a tia. \p \v 34 Ania, ruoisingei han a chong reng rietthei mak ngeia, a chong ti hah anni rangin chu chong inthup ani sikin Jisua'n imo ai ti riet mak ngei. \s Jisua'n kutdo mitcho a mindam \r (Mat 20:29-34; Mk 10:46-52) \p \v 35 Hanchu, Jisua'n Jericho a tung rangin lampui kôla mitcho inkhat ânsunga, kut a doa. \v 36 Mipui rahang a rietin chu, “Imo hi? tiin a rekela. \p \v 37 “Nazereth Jisua a hongvun ani,” an tipea. \p \v 38 Ânieka, “Jisua! David Nâipasal, inrieng ni mu roh” a tia. \p \v 39 Moton tienga om mipui ngeiin, “Dâirek roh” tiin an ngoa. Ania ama'n ânring uolin, “David Nâipasal! inrieng mi mu roh,” a tia. \p \v 40 Masikhan Jisua ân ngama, mitcho hah hongtuong rangin chong a pêka. A hongnâia anîn chu Jisua'n a rekela. \v 41 “Imo nang ki tho pe ranga ni nuom?” a tia. “O pu, amu nôk ku nuom,” tiin a thuona. \p \v 42 Jisua'n a kôma, “Anîn chu muthei roh, na taksôn nân nang a mindam ani,” a tia. \p \v 43 Harenghan a muthei kelen zoia, Pathien minpâk pumin Jisua a jûi zoia. Mipui ngeiin mahah an mûn chu an rêngin Pathien an minpâk zoi. \c 19 \s Jisua le Zacchaeus \p \v 1 Hanchu, Jisua'n Jericho lûtin apala. \v 2 Mahan sumrusuongpungei ulientak a riming Zacchaeus an ti mineipa a oma. \v 3 Jisua hah i-anga mi mini, mu rang a nuoma, ania miriem dungbong ania, mipui tamrai sikin mu thei maka. \v 4 Hanchu Jisua'n ma lampui a hongvun rang sikin, mipui moton tieng Jisua mu rangin a tâna, Theichangpui\f + \fr 19:4: \fr*\fq Theichangpui \fq*\ft ei ti hih English chongin \ft*\fq sycamore \fq*\ft an tia, apanga amara kop ngâi jât ania theichang ranga lien uol ani.\ft*\f* kunga a kala. \v 5 Jisua'n ha mun a hong phâka anîn chu a tanga a kôma, “Zacchaeus juong chum lai roh, avien chu ni ina kêng ku tung ngêt rang,” a tia. \p \v 6 Zacchaeus hah innot takin a juong chuma, râisân takin a ina a mintung zoi. \v 7 Mipui a mu ngei nâmin an chiera, “Mi nunsie ina kêng tung rangin a se rek zoi so,” an tia. \p \v 8 Hanchu, Zacchaeus ândinga, Pumapa kôma, “Rangâi roh, O Pu! Ke neinun in-ang ânriengngei pêk ka ta, hanchu tutu, lei huong ta khom inlang, abâk minlîn thuon nôk ki tih,” a tia. \v 9 Jisua'n a kôma, “Avien, hi ina hin sanminringna a tung zoi, hi mi khom hih Abraham richi ani sikin. \v 10 Miriem Nâipasal hih ânmangngei roka sanminring rang piela juong ani,”\x - \xo 19:10: \xo*\xt Mat 18:11\xt*\x* a tia. \s Rângkachak sumdâr chongmintêk \r (Mat 25:14-30) \p \v 11 Hanchu, ha a chongril an rangâi lâiin Jerusalem anâi zoi sik le Pathien Rêngram juong inlang kelen ranga an sabei sikin chongmintêk a misîra. \x - \xo 19:11-27: \xo*\xt Mat 25:14-30\xt*\x* \v 12 Hi chong hih a rila, “Mi lien inkhatin rêng changna roi hong lâka hongkîr nôk rangin ram lâtaka a sea. \v 13 A se rangtôn chu a suokngei sôm a koia, rângkachak sumdâr a pêk chita, ‘ko hong nôk mâka lei muphung roi’ a tia. \v 14 Ania, a ram mingeiin an hengpaia, a nûka palâi an tîra, ‘Hi mi hih kin rêng rangin nuom makme an ti,’” a tia. \p \v 15 Hanchu, rêng an minchang zoiin a hongkîr nôka, idodôr mo an lei muphung rekel rangin a suokngei hah a makunga a koitûpa. \v 16 Amotontakpu a honga, “O, Pu, mina pêk hah rângkachak sumdâr sômin ku muphung,” a tia. \v 17 A kôma, “No tho min sa, tîrlâm sa ni ni, neinun tômte chunga iem no om sikin, kholien sôm ngei chunga ulienin nang min chang ki tih,” a tipea. \v 18 A tîrlâm inikna a honga a kôma, “O Pu, inkhat mina pêk hah rângkachak sumdâr rangngan ku muphung,” a tia. \v 19 Hanchu, ama kôma han, “Nang khom khopuilien rangnga ngei chunga ulienin om roh,” a tipea. \p \v 20 Hanchu, adang a honga, “O Pu, en ta, na rângkachak sumdâr mi na pêk hah mâihûinân ku sûna ka darchien. \v 21 Mi inngar tak nini sikin nang ki chi ani. Na darloi khom na lâka, nu tuloi khom na ât ngâi” a tia. \v 22 A kôma, tîrlâm saloi ni ni, no chong nanâkin theiloi nang amintum. Mi inngar tak ki nia, ka darloi khom ka lâk ngâia, ku tuloi khom ka ât ngâi ni rieta, \v 23 anînte, ithomo ku sum hih a pungna ina ne lei dar loi, ko hong nôka hin apung leh ka man rang kêng ani, a tia. \v 24 Hanchu, a kôla inding ngei kôma han, “A rângkachak sumdâr lâk pe ungla, sôm adônpu pêk roi,” a tia. \v 25 Hanchu, ama'n a kôma, “O Pu, anîn chu rângkachak sumdâr sôm a dôn mo ka ta,” an tia. \v 26 \x - \xo 19:26: \xo*\xt Mat 13:12; Mk 4:25; Luk 8:18\xt*\x*Ama han an kôma, “Nangni ki ril, tutu a nei viet kai chu pêk mintam uol nîng a ta, a nei loi kai chu ai dôn viete khom hah lâk pe rip nîng a tih,” a tia. \v 27 “Hi ka râlngei, an rêng ranga minuom loi kai chu hong tuong ungla ka makunga that roi a ti” a tia. \s Jisua Inlal taka Jerusalema a lût \r (Mat 21:1-11; Mk 11:1-11; Joh 12:12-19) \p \v 28 Ma chong hah a misîr zoiin chu Jerusalem panin moton ânsa. \v 29 Bethphage le Bethany khuo kôl Olive muol a tungin chu, an motona a ruoisi inik a tîra, \v 30 “nin motona khuoa son vase ungla, nin lûtin, tute la chuongna ngâi loi sakuording te inthung mûng nin tih, sût ungla hin hongkai roi. \v 31 Tukhomin ithomo nin sût tiin an rekelin chu, Pumapa'n a nâng ani tipe roi,” a tia. \v 32 Hanchu, an sea Pumapa'n a ti lam ang takin an va mua, \v 33 Sakuordingte an sûtin chu a pumangeiin, “Ithomo nin sût?” an tia. \v 34 Hanchu an kôma, “Pumapa'n\f + \fr 19:34 \fr*\fq a pu; \fq*\ft nônchu \ft*\fq a pumapa.\fq*\f* ai nâng ani,” an tia. \v 35 Sakuording te hah Jisua kôma an kaia, a chunga an puonngei an dâpa, Jisua an min chuonga. \v 36 A sena rang lampuia khom an puonngei an dâp tira. \p \v 37 Hanchu, Jerusalem tung ranga Olive muol chum rangin chu a ruoisingeiin a sininkhêl sin an mu sikin rôl inring takin Pathien an minpâka. \v 38 \x - \xo 19:38: \xo*\xt Lap 118:26\xt*\x* “Pumapa riminga hong rêngpa chu Pathien'n satvur rese, invâna inngêina lêngin Pathien roiinpui rese,” an tia. \v 39 Mipui lâia Pharisee senkhatin Jisua kôma, “Minchupu, nu ruoisingei dâirek rangin ril roh,” an tia. \v 40 Jisua'n an kôma, “Nangni ki ril, hi ngei hih an dâirekin chu, lungngei tena luo an iniek rang ani,” tiin a thuona. \s Jisua'n Jerusalem a châna \p \v 41 Hanchu, an tung rangtôn chu, khopui hah a mua a châa. \v 42 “Ratha'nngamna chong hih avienni tena luo hin ni riet nita senla chu O! Aniatate mu thei khâi mak chea. \v 43 Zora hongtung a tih, na râlngeiin nu rukul bula pil minpôngin nang huolvêl an ta, kil tina nang khap tit an tih. \v 44 Nu rukul sûnga ni mingei le nang minmang chit an tih, nu sûnga lung inchuon reng hôi no ni ngei; nang minring ranga Pathien juonglâi ni riet loi sikin,” a tia. \s Jisua Biekina a se \r (Mat 21:12-17; Mk 11:15-19; Joh 2:13-22) \p \v 45 Hanchu, Jisua'n Biekina ava lûta, neinun juorngei hah a rujûla. \v 46 \x - \xo 19:46: \xo*\xt Isa 56:7; Jer 7:11\xt*\x* An kôma, “Lekhabua miziekin Pathien'n, Ki in chu chubai thona in tîng an tih, a tia. Ania nangni rêkin chu inrungei khurin kêng nin sin hi,” a tipe ngeia. \p \v 47 \x - \xo 19:47: \xo*\xt Luk 21:37\xt*\x* Jisua'n anîngtin Biekina a ril ngei ngâia. Ochaisingei, Balam minchupungei le mipui ruoipungeiin that rang an bôka. \v 48 Hannisenla, mipui ngeiin ningsiet taka a chongril an rangâia bâikhat luo minsam rang an nuom ngâiloi sikin, a tho rang lam man mak ngei. \c 20 \s Jisua rachamneina an rekel \r (Mat 21:23-27; Mk 11:27-33) \p \v 1 Sûnkhat chu Jisua'n Biekina mingei a minchua, Thurchi Sa a misîr pe ngei lâiin, Ochaisingei, Balam minchupungei le upangei an honga, \v 2 a kôma, “Tu rachamin mo hi sin ngei hih no tho, tumo rachamneina nang a pêk?” miril roh an tipea. \p \v 3 Jisua'n an kôma, “Kei khom chong inkhat nangni rekel rong. Ni ril roi, \v 4 John han, Pathien rachamin mo, miriem rachamin mo mi a Baptis ngâi?” a tia. \v 5 An thenin an inkhala, “Imo ie ti rang? Pathien rachamin, ei ti lakin, itho mo John hah nin iem loi? mi tîng a ta. \v 6 Miriem rachamin ei ti lakin, hi mipui ngei hin lungin mi dêng an tih, John hah dêipu ani itia an pom sikin, an tia. \v 7 Masikin, riet mak meh” tiin an thuona. \v 8 Hanchu, Jisua'n an kôma, “kei khomin tu rachamin mo hi sinngei hih ko tho nangni ril uol no ning,” a tia. \s Grape ruhuon inlo mingei chongmintêk \r (Mat 21:33-46; Mk 12:1-12) \p \v 9 \x - \xo 20:9: \xo*\xt Isa 5:1\xt*\x*Jisua'n hi chongmintêk hi mipui ngei a rila, “Mi inkhatin grape ruhuon a thoa, a donsûingei kôma a chuon inlo rangin a pêka, asôtzan va châm rangin ram danga a sea. \v 10 Hanchu grape ramal zora a hong nîn chu a changtum lâk rangin a enkolngei kôma a tîrlâm inkhat a tîra. A enkolngeiin, a tîrlâm hah an jêma, kut korongin an min se nôka. \v 11 Hanchu, tîrlâm dang a tîr nôka, ama khom hah an lei jêma, mâimôk ânsak bita, kut korongin an tîr nôka. \v 12 Tîrlâm dang, a inthumna a tîr nôka, ama khom hah an lei mophop nenga, an vôrpaia. \v 13 Masuole chu grape ruhuon pumapa han, ‘Inmo ko tho rang ani zoi?’ ka nâi moroitak tîr ka ta, ama chu lei jâ ngêt an tih, a tia. \v 14 Hannisenla, ruhuon enkolpungei han an lei mu lehan, ‘Hi mi hih a pumapa nâi ani. That ei ti u, hanchu a rochon ei ta nîng a tih’ tiin an inruola \v 15 Hanchu ruhuon pêntieng an kelsuoa, an that zoia. Jisua'n, ‘A pumapa han ruhuon enkolpungei hah imo lo ta nih?’” a tia. \v 16 “Hong a ta, ha mingei hah that a ta, grape ruhuon hah a enkolpu dangngei pêk a tih,” a tia. Ha chong hah an rieta anîn chu, “Madôrpa chu tho noni ngei nga” an tia. \p \v 17 \x - \xo 20:17: \xo*\xt Lap 118:22\xt*\x*Jisua'n a en ngeia, an kôma, \q1 “Lekhabu'n ai ti hih imo atina? \q2 In sin ngeiin an hengpai mangmunboia \q1 an ibe hah, a kila lung kâmomtak \q2 a chang zoi,” iti hih. \m \v 18 “Tutu ha lung chunga inpal kai chu koichit an ta, ha lungin a dêng ngei vângchu innôi indichit an tih,” a tia. \s Chôiruol roia rekelna \p \v 19 Balam minchupungei le Ochaisingeiin ma mun renghan Jisua sûr kelen rang an bôka. Hi chongmintêk hih anni demna ani iti an riet sikin. Ania, mipui laka an chia. \v 20 Masikin chuminrên an roka, isûra, racham le ranak dônpu Rom Governor kuta an pêk theina rangin mi senkhat misa anga inlêma, Jisua enrichik rangin mi an tîra. \v 21 Mangei han a kôma, “Minchupu, ni ti ngei le ni minchuna ngei hih adik. Tute zenuol nei loiin Pathien lungdo chongtak ni minchu ngâi iti kin riet. \v 22 Hanchu, Rom Rêng Caesar kôma chôiruol kin chôi hih ei balamin ani mo, ni mak mo? Mi ril roh” an tia. \v 23 Hannisenla an boti hah a rieta. \v 24 An kôma, “Sumdâr hah ni min en ta u, tu rimil le tu riming mo a chuong?” a tia. Anni han, “Rom Rêng, Caesar,” an tia. \v 25 Mahah anîchu, “Caesar ta chu Caesar pêk ungla, Pathien ta chu Pathien pêk roi hana,” a tia. \v 26 Hanchu, mipui makunga ite chong achâina sûr mak ngeia, a chongthuon lam hah an kamâma, an dâirek zoi. \s Inthoinôk roi rekelna \r (Mat 22:23-33; Mk 12:18-27) \p \v 27 \x - \xo 20:27: \xo*\xt Sin 23:8\xt*\x* Hanchu Saducees senkhat, inthoinôkna omak ti ngâi ngei an honga, Jisua kôma, \v 28 \x - \xo 20:28: \xo*\xt Bal 25:5\xt*\x*“Minchupu, Moses'n, tukhomin a lâibungpân lômnu nei senla, nâi nei loiin thi ta rese, a nâipa'n, ha nupang hah luo nôkin a ulienpa richi rang a min nei rang ani, tiin a mizieka. \v 29 Voikhat chu, urêng pasal sari an oma, a ulientakin lômnu a neia, nâi nei loiin a thia. \v 30 A innik nân ma nupang hah a luo nôka, \v 31 a inthum nân a luo nôka, ha angdêna han a sarina dênin an luoa, nâi nei loiin an thi rieia. \v 32 Anûktaka nupangnu khom hah a thi zoia. \v 33 Inthoinôk tikin te atu lômnu tak mo ai ni rang ani zoi? An urêngin laka lômnûn an nei chita,” tiin an rekela. \p \v 34 Jisua'n “Atûnlai mingei an innei ngâi, \v 35 Hannisenla, thina renga inthoinôk theiruo ngei le zora la hong ranga lêng theiruo ngei chu lômnu lômpa innei khâi noni ngei. \v 36 Vântîrtonngei angin om an ta, thi thei khâi noni ngei. Thina renga an inthoinôk zoi sikin, Pathien nâingei nîng an ti zoi. \v 37 \x - \xo 20:37: \xo*\xt Jôk 3:6\xt*\x*Moses khomin ânthârlakin athia ânthoinôk rang roi chu chîmbuk akânga han Pumapa chu ‘Abraham Pathien, Isaac Pathien, le Jacob Pathien’ tiin a rila. \v 38 Ama chu aring ngei Pathien ania, athi ngei Pathien nimak, ma taka han chu mi murdi an ring let sikin,” a tia. \v 39 Balam minchupu senkhatin, “Minchupu, nu thuona adik” an tia. \v 40 Masuole chu ite rekel ngam khâi mak ngei. \s Messiah roia rekelna \r (Mat 22:41-46; Mk 12:35-37) \p \v 41 Jisua'n, Messiah hih inmo David Nâipasal ani thei rangtie? \p \v 42 \x - \xo 20:42,43: \xo*\xt Lap 110:1\xt*\x*David lele han Lapuibua, \q1 “Pumapa han ku Pumapa kôm, \q2 Ka changtieng insung roh; \q1 \v 43 Na râlngei ki sirphân \q2 Ka dar mâka chu” a tia. \m \v 44 “David lele khomin ‘Pumapa’ a ti rêka, hante inmo Messiah hah David suonpâr ani thei rangtie,” a tia. \s Jisua'n Balam Minchupungei a rilna \r (Mat 23:1-36; Mk 12:38-40) \p \v 45 Lokongei chong an rangâi lâiin, a ruoisingei kôma, \v 46 “Balam minchupungei renga singthei roi. Kâncholiinchuol inhaka lêng an nuom ngâia, bazar muna chubai inmûk, Synagog-a sukmun hoi, ruolhoi jôla sukmun asa ngên ngâi anni. \v 47 Meithâingei sum an sâka, mi huongnân sôt tatak an chubai ngâi; ha ngei han an tuong rang na uol a tih,” a tia. \c 21 \s Meithâinu chôiruol \r (Mk 12:41-44) \p \v 1 Jisua'n a en titira, Biekina chôiruol dôngna, minei ngeiin an chôiruol thâk a mua. \v 2 Meithâi inriengte'n sumdâr chînte inik a thâklâi khom a mu saa. \v 3 “Mi dadangngei nêkin hi meithâi inriengte hin a thâk mintam uol. \v 4 Mi dangngei chu an nei minieng kêng an pêk, ania, ama'n chu ai dônsunte, kêng ai pêkrip,” a tia. \s Biekin siet rang roi a misîrna \r (Mat 24:1-2; Mk 13:1-2) \p \v 5 Ruoisi senkhat ngeiin Biekin lung ânvo enhoi tie le Pathien kôma an neinunpêk an misîr lâiin, Jisua'n an kôma, \v 6 “Nikhuo la hong tung a tih, nin mu ngei murdi amuna oma, lung inchuon reng om no nih,” a tipe ngeia. \s Intakna le nuomlôna \r (Mat 24:3-14; Mk 13:3-13) \p \v 7 Anni han a kôma, “Minchupu, mahah tika mo ai ni rang? Ahongtung rang zora rietna minsinna imo a om rang?” tiin an rekela. \v 8 Jisua'n, “Nangni an huong loina rangin singthei roi. Mi tamtakin Khrista ki ni, azora atung zoi kêng, keima riming pêlin hong an ta, ha mingei hah jûi no roi. \v 9 Hanchu, indoi, insuol roi nin riet tikin chi no roi, mahah a tung masa ngêt rang ani, a zoinatak chu la tung kelen no nih,” a tia. \p \v 10 Nam dang le nam dang, ram dang le ram dang indoi an ta; \v 11 Muntina ningnupui, mâitâm, ripui lêng a ta, invâna neinun kamâmruoi le ichiom ngei inlang a tih. \v 12 Nikhomrese, ma ngei tungmân han nangni sûr an ta, an nuom nangni lông an ta, synagog taka nin roijêk rangin pêng an ta, lung ina nangni khum an tih. Keima sikin rêngngei, roijêkpungei makunga nangni tuong an tih. \v 13 Mahah nin ranga Thurchi Sa rilna zora sa nîng a tih. \v 14 \x - \xo 21:14,15: \xo*\xt Luk 12:11,12\xt*\x* Lei riet roi, inmo ênpiel rang, inmo ei thuon rangtie tiin nin kângmindoi no roi. \v 15 Nin râlngeiin an sût theiloi rang dôrin chong theina le vârna nangni pêng ki tih. \v 16 Nin nû, nin pa, nin lâibung, nin sûngsuok, nin ruolngeiin nangni minsûr an ta, senkhat chu nangni that an tih. \v 17 Keima sikin mitinin nangni mumâk an tih. \v 18 Ania, nin sam sangkhat te luo inmang no nih, \v 19 Adetin inding ungla insaninjôk nin tih. \s Jisua'n Jerusalem siet rang roi a rilna \r (Mat 24:15-21; Mk 13:14-19) \p \v 20 “Hanchu, râlmingeiin Jerusalem an huol nin mu tikin chu a siet rang ani zoi iti riet ta roi. \v 21 Matikin chu Judea rama om ngei chu tânga rot rese ngei, asûnga om ngeiin chu suoksan rese ngei, rama om ngei chu khopuiliena lût no rese ngei. \v 22 \x - \xo 21:22: \xo*\xt Hos 9:7\xt*\x*Lekhabua ânziek atung indikna rangin ha nikhuongei chu, ‘Phuba luok ni nîng a tih.’ \v 23 Nupang nâivongngei le nû nâi rununêk dônngei rangin chu nikhuo intak inthangtak nîng a tih, dûktongna inthang, hi rama hin a juong tung rang sik le Pathien taksina hi mingei chunga atung rang sikin. \v 24 Senkhat khandaiin thîng an ta, Adangngei ram tina suokin tuongin om an tih. Hanchu an zora achuk mâka Jerusalem chu Jentailngei sirdênin om a tih.” \s Miriem Nâipasal juong rang roi \r (Mat 24:29-31; Mk 13:24-27) \p \v 25 \x - \xo 21:25: \xo*\xt Isa 13:10; Ezek 32:7; Joel 2:31; Chph 6:12,13\xt*\x* “Hanchu, nisa, thâ, ârsi ngeia khin minsinna om a ta, tuikhanglien rahang le tui insôn sikin pilchunga khom jâttin dengthei, lungjîng mintung a tih. \v 26 Pilchung pumpuia ichi juong tung mindonin mingei jâmzalin inzal neng an ta, invân-lâijôla neinun bulpui ngei rujûlpai nîng a tih. \v 27 \x - \xo 21:27: \xo*\xt Dan 7:13; Chph 1:7\xt*\x* Male Miriem Nâipasal inlang a ta, roineina le roiinpui takin sûm lâia juong a tih. \v 28 Hanchu, ha ngei hah a juong tung phutin chu inding ungla, tang roi, nin jôkna rang anâi zoi sikin.” \s Theichang kunga inrilna \r (Mat 24:32-35; Mk 13:28-31) \p \v 29 Hanchu, hi chongmintêk hih Jisua'n a rila, “Theichang kung le thingkung dadang ngei mindon roi. \v 30 A hong incher innoi nin mûn chu, kholum anâi iti nin riet ngâi. \v 31 Ha anghan, ha ngei hong tung nin mûn chu, Pathien Rêngram a juong tung rang ani zoi iti rieng nin tih. \v 32 Atûnlâi mingei an thi riei mân ngêtin hi neinunngei hih juongtung a tih, iti riet roi. \v 33 Pil le invân boi a ta, ko chong chu boi no nih.” \s Intûng chien anâng \p \v 34 “Singthei roi, aninon chu, sâk akhoprai le ju inrûi le ringlâi nunkhohoi mindonnân nin mulung sip rai a ta, ha nikhuo hah juong tungrak a tih, \v 35 chânga inôk anghan. Ha anghan pilchung muntina mi murdi chunga tung a tih \v 36 Ha intakna juong tung rang adamriema nin pal theina rang, ranak nin dôn theina rang le Miriem Nâipasal makunga nin inding theina rangin indînin khotiklâi khomin chubai tho tit ngâi roi,” a tia. \p \v 37 \x - \xo 21:37: \xo*\xt Luk 19:47\xt*\x* Jisua'n ha sûnngei hah Biekina minchûn a minhek ngâia, kholoi a hong nin chu Olive muola a jân mang rangin a se ngâi. \v 38 Anîngtin, jînga a chongril rangâi rangin a kôma Biekina mi murdi an hong ngâi. \c 22 \s Jisua that rang lam an mintuo \r (Mat 26:1-5; Mk 14:1-2; Joh 14:10-11) \p \v 1 \x - \xo 22:1: \xo*\xt Jôk 12:1-27\xt*\x*Hanchu, cholboi vâipôl ruolhoi, Kalkânkût ruolhoi an iti hah anâi zoia. \v 2 Ochaisingei le Balam minchupungeiin mipui an chi sikin inrûka Jisua that rang lam an roka. \s Judas'n Jisua minsûr rang a masat \r (Mat 26:14-16; Mk 14:10-11) \p \v 3 Ruoisi sômleinik ngei lâia Judas Iscariot an iti ngâi sûnga Soitan a lûta. \v 4 Hanchu Ochaisingei le Inkhomin ulienngei kôm a sea, Jisua an sûr theina rang lam a vân kerengpuia. \v 5 Anni han an râisân oka, sum pêk rangin an inkhâma. \v 6 Hanchu, Judas a nuoma, mipui riet loi kâra minsûr rang chuminrên a rok zoi. \s Jisua le a ruoisingei kalkân kût an kâk \r (Mat 26:17-25; Mk 14:12-21; Joh 13:21-30) \p \v 7 Hanchu, cholboivâipôl ruolhoi, Kalkân kût khalâiot, belrite that rang ni a hong tunga. \v 8 Jisua'n hi chong minchôiin Peter le John a tîra. “Se ungla eini sâk rang Kalkân kût va minsûk roi,” a tia \v 9 Hanchu a kôma, “Khonmo kin minsûk rang?” an tia. \v 10 An kôma, “khopuilien nin lût lehan, mi inkhat bêla tui chôi tong nin ta, a lûtna ina jûipat roi. \v 11 Hanchu, in pumapa kôma, ‘Minchupu'n ku ruoisingei leh Kalkân kût kin sâkna rang khâltan khonmo a ti?’ ti roi. \v 12 Hanchu, chunginchuon khâltan inzar tak, neinun nâm omsai, nangni min mûng a ta, mahan minsûk roi,” a tipe ngeia. \v 13 Hanchu an sea, Pumapa'n an kôma a ti lam angin jâtinrêng an mua, mahan kalkân kût an mintuo zoi ani. \s Pumapa Jânbu \r (Mat 26:26-30; Mk 14:22-26; 1 Kor 11:23-25) \p \v 14 Hanchu, asâk zora ahong nîn chu a tîrton sômleinik ngei leh khalâi a ota. \v 15 An kôma, “Ku tuong mân, hi Kalkân kût hih nangni sâkpui rang ku nuom sabak ani. \v 16 Nangni ki ril, Pathien Rêngrama a tatakin ani mâka chu sâk khâi no ning,” a tia. \v 17 Male, kilât a lâka, Pathien kôma râisânchong a ril zoiin chu an kôma, “Hihi lâk ungla buong roi. \v 18 Nangni ki ril, Pathien Rêngram a juong tung mâka chu hi uain hih buong khâi no ning,” a tipe ngeia. \v 19 Male, vâipôl a lâka, Pathien kôma râisânchong a ril zoiin chu a khoia, a pêk ngeia an kôma, “Hihi ka taksa, ninta ranga ipêk ani. Mi nin riettitna rangin tho ngâi roi” a tia. \v 20 Ha angin, an sâk zoiin chu, kilât a lâka, “Hi kilât hih Pathien chongtung thar ki thisena sînthona, ninta ranga bun suok ani,” a tipe ngeia.\f + \fr 22:20: \fr*\ft miziek senkhata chu Jisua chongbâingei ommak \ft*\fq Mahih ka taksa \fq*\ft rachang 19, na le rachang 20 na.\ft*\f*\x - \xo 22:20: \xo*\xt Jer 31:31-34\xt*\x* \p \v 21 \x - \xo 22:21: \xo*\xt Lap 41:9\xt*\x* Hannisenla, en ta u, ni minsûr rangpu chu ka khalâi otpuipu hih ani. \v 22 Pathien mintuo anghan, Miriem Nâipasal chu thîng a tih, ania, a minsûrpu chung chu ântak bah na! \v 23 Hanchu an lâia tutakin mo, ma anga tho rang ai ni rang ani zoi? tiin an inrekel inlôma. \s Alientak rang chungroia inkhalna \p \v 24 \x - \xo 22:24: \xo*\xt Mat 18:1; Mk 9:34; Luk 9:46\xt*\x* Hanchu, ruoisingei lâia a tutak mo alientaka be rang tiin inkhalna a oma. \v 25 Jisua'n an kôma, “Jentail rêngngei chu an mingei chunga racham an neia, racham a nei ngei chu ‘mipui ngei mal’ an ti ngâia. \v 26 \x - \xo 22:26: \xo*\xt Mat 23:11; Mk 9:35\xt*\x* \x - \xo 22:25,26: \xo*\xt Mat 20:25-27; Mk 10:42-44\xt*\x* Ania, nangni chu ha anghan nino tunui, nin lâia alientak chu nâipang uolin om senla, ruoipu rang chu tîrlâm angin om rese. \v 27 \x - \xo 22:27: \xo*\xt Joh 13:12-15\xt*\x*Tumo alien uol, bu nêk ranga insungpu mo, bukhalâi dôpu mo? Bu nêkpu nîng a tih. Ania, kei chu nin lâia tîrlâm angin ko oma.” \p \v 28 “Huong ranga methêmna ko tong kâra ni ompui ngei nin ni. \v 29 Ka Pa'n racham ni pêk anghan, racham nangni pêk ki tih. \v 30 \x - \xo 22:30: \xo*\xt Mat 19:28\xt*\x*Ke Rêngrama ko dosânga sâk nan ta, nêk nan ta, Rêngsukmuna insungin Isreal jât sômleinik ngei chunga roijêk nin tih.” \s Peter'n a ipdel rang a rilmasâna \r (Mat 26:31-35; Mk 14:27-31; Joh 13:36-38) \p \v 31 “Simon, Simon, rangâi ta! Butak le arishi an jâp ngâi anga nangni minsîna asa le sie nangni kidik rangin Soitanin phalna a man zoi. \v 32 Hannisenla, na taksônna ânsam loina rangin nangni ku chubai pe, ki tieng ni kîr tikin na lâibungngei ni mindet rang ani,” a tia. \v 33 Peter'n a thuona, “Pumapa, no kôma intâng ina intâng rang le athi rang khomin kên phal,” a tia. \v 34 Jisua'n, “Peter, nang ki ril, avienjân hin, voithum riet ngâi mu-ung ni ti mâka chu âr khuong no nih,” a tipea. \s Sumkok, choli, le khandai \p \v 35 \x - \xo 22:35: \xo*\xt Mat 10:9,10; Mk 6:8,9; Luk 9:3; 10:4\xt*\x* Hanchu, Jisua'n an kôma, “Sumkok, choli, kekok, boia nangni ki tîr lâia han imo nin insama?” tiin a rekela, “Ite insam mak me” an tia. \v 36 Jisua'n atûn chu, sumkok, choli, anei khomin chôi ta roi, khandai nei loi khomin a kâncholi zuor senla rochôk rese. \v 37 \x - \xo 22:37: \xo*\xt Isa 53:12\xt*\x*Nangni ki ril, Lekhabu'n, “Ama chu mi nunsiengei lâia telsa ani zoi” itia ku chung roi miziek hah, ku chunga ai tung indik rang ani. \v 38 Ruoisingeiin a kôma, “Pumapa, en ta, hin khandai inik a om” an tia. Ahun a tipe ngeia. \s Olive muola Jisua chubai tho \r (Mat 26:36-46; Mk 14:32-42) \p \v 39 Hanchu, a tho ngâi lam angin, khopuilien a mâka, Olive muola a sea, ruoisingei khomin an jûia. \v 40 Amun an tungin chu an kôma, “Huongna nin lût loina rangin chubai roi” a tipe ngeia. \p \v 41 Hanchu, an kôm renga lunga dêngphâkna tena a vân thîna, khûkinbilin chubai a thoa. \v 42 “O Pa, nu nuomin chu hi dengtheina kilât hih ko kôm renga khâi roh. Nikhomrese, keima racham ni loiin, na racham tak ni rese” a tia. \v 43 Hanchu, vântîrton invân renga a kôma a juong inlâra, râtna a juong pêka. \v 44 Ngâisiet inrikin, ningsiet uolin a chubaia, a rathan khom thisen angin pila a masara.\f + \fr 22:44: \fr*\ft Miziek senkhat ngei chu rachâng 43-44 dôn mak ngei.\ft*\f* \p \v 45 Hanchu, chubai thona renga inthoiin ruoisingei kôma a sea, sabeidonga a inin a va mu ngeia. \v 46 An kôma, “Ithomo nin in? Inthoi ungla, huongna nin tâk loina rangin chubai roi,” a tipe ngeia. \s Jisua an sûr \r (Mat 26:47-56; Mk 14:43-50; Joh 18:3-11) \p \v 47 Jisua a la chong lâiin ruoisi sômleinik ngei lâia Judas hong tuong mipui an hong tunga, Jisua tum rangin a kôma a honga. \v 48 Jisua'n a kôma, “Judas, Miriem Nâipasal hi atumin minsûr rang ni ti mo?” a tia. \v 49 Hanchu, a kôma ruoisi om ngei han, neinun omtie an mûn chu a kôma, “Pumapa, kin khandai mang ni ung mo?” tiin an rekela. \v 50 Hanchu an lâia inkhatin Ochai Inlaltak tîrlâm a chang tienga kuor a leng pea. \v 51 Ania, Jisua'n “Ahun zoi” a tia. Ha mi kuor hah a tôna a mindam pe zoi. \p \v 52 Hanchu, a kôma hong Ochaisingei, Biekin ulienngei, upangei, a sûr ranga hong ngei kôma Jisua'n, “Khandaingei, tôkmolngei ichôiin, puoloi sûr rang leh in-ang bangin nin hong na? \v 53 \x - \xo 22:53: \xo*\xt Luk 19:47; 21:37\xt*\x*Nîngtin Biekina nin kôm ko oma, ni sûr rang ti mak cheia. Ania, ijîng rachamneinân roi ajêk lâi hih nin sin tho zora ani,” a tipe ngeia. \s Peter'n Jisua a ipdel \r (Mat 26:57-58,69-75; Mk 14:53-54,66-72; Joh 18:12-18,25-27) \p \v 54 Hanchu, Jisua an sûra, Ochai Inlaltak ina an tuonga, Peter'n alazanin a jûia. \v 55 In khalâidung alâitak han mei an thoa, mei rihila insungruma mei uot ngei lâia han Peter khom a vân sunga. \v 56 Nupang tîrlâm inkhatin mei kunga ânsung a mua, a mitjuoka, “Hi mi khom hih Jisua kôma om ngâi mi ani,” a tia \v 57 Peter'n, “Nupang, ama hah riet luo riet ngâi mu-ung” tiin a minlêma. \v 58 Anangkan uola chu mi inkhatin Peter kôma, “Nang khom an lâia mi ni ni” a tia. Peter'n, “Miriem, kei chu ni mu-ung” tiin a thuona. \v 59 Hanchu dârkârkhat suole chu midangin, “Ite okchâna boi riekin hi mi khom hih Jisua kôma om ngâi ani, Galilee mi ani sikin” ati ngita. \v 60 Ania Peter'n, “Miriempa, ni ti ngei hah riet mu-ung” tiin a thuona. Harenghan a la chong lâi takin âr akhuong zoia. \v 61 Hanchu Pumapa hah ânheia, Peter a en ngita. Hanchu, Peter'n Pumapa'n a kôma, “Avien jân âr akhuong mân voithum ni ipdel ni tih,” ai tipe hah a rietsuoka. \v 62 Hanchu, Peter a jôkpaia, a chap ngungui zoi. \s Jisua an esêla an jêm \r (Mat 26:67-68; Mk 14:65) \p \v 63 Hanchu, a sûrngei han Jisua tusiem thonân an manga, an jêma. \v 64 A mâi an hîp pea, “Ti roh, tumo nang a jêm?” tiin an rekela. \v 65 A chunga demna chong tamtak an thoa. \s Roijêkna makunga an tuong \r (Mat 26:59-66; Mk 14:55-64; Joh 18:19-24) \p \v 66 Hanchu, khuo avâr lehan, upangei, Ochaisingei, Balam minchupungei an intûpa, an roijêkna Jisua an hong tuonga, \v 67 a kôma, “Ni ril roh, Messiah nini mo?” an tia. Jisua'n, “Nangni ril khom inlang iem no tunui,” tiin a thuona. \v 68 “Chong nangni rekel khom inlang ni thuon no tunui. \v 69 Ania, atûn renga Miriem Nâipasal hih Râtinchung Pathien chang tieng insung a tih zoi” a tia. \v 70 An rêngin, “Nônte Pathien Nâipasal mo na ni,” an tia. An kôma, “Ani mi nin ti zoi hate” tiin a thuona. \v 71 Hanchu, “Ite rietpuipu dang nâng khâi mak me, eini rengin a ti ei riet zoi,” an tia. \c 23 \s Pilat makunga Jisua an tuong \r (Mat 27:1-2,11-14; Mk 15:1-5; Joh 18:28-38) \p \v 1 Hanchu, ântûpngei murdi an inthoia, Pilat makunga Jisua an tuonga. \v 2 “Hi mi hin, kin mingei anôk tieng a ruoia, Caesar kôma khom chôiruol chôi no roi,” a tipea. “Mapêna, ama reng Messiah rêng ki ni ântia, kin sûr ani,” tiin an nôna. \v 3 Pilat'n, “Judangei rêng mo nani?” tiin a rekela. Hanchu, “Ani, mi ni ti zoi hate” tiin a thuona. \v 4 Hanchu, Pilat'n, Ochaisingei le mipui ngei kôma, “Hi mi hih theiloi mintumna rang abi reng mu mu-ung” a tipe ngeia. \v 5 Hannisenla, anni han, “Galilee ram renga phutin hi mun dên rakin Judea ram pumpuia, a minchua, a minjêla,” tiin an nôn uol uola. \s Herod makunga Jisua ânding \p \v 6 Hanchu, Pilat'n ha chong hah a riet lehan, “Galilee mi mo ni ni” tiin a rekela. \v 7 Galilee rama mi ani iti a rietin chu, Herod kôma a tîra; Herod khom Jerusalema a om lâitak ani. \v 8 Jisua a mûn chu a râisân oka, a thurchi a lei rieta, amu rang a nuomna a lei sôt zoi sikin. Jisua sininkhêl mu rang khom a sabei sa ani. \v 9 Masikin, Herod'n chong rekelna tamtak a neia, ania, Jisua'n thuon maka. \v 10 Ochai Inlalngei le Balam minchupungei mântieng an hôn thîna, Jisua an nôn uol uola. \v 11 Herod le a râlmingeiin Jisua an phenênga, esêl takin tusiem thonân an manga; male kancholi inchuol an minhaka, Pilat kôm an tîr nôk zoi. \v 12 Hâni lelea han Herod le Pilat hah mal an inchanga, ma mâna han chu râla lei om an ni. \s Jisua a thi ranga an jêkmasatna \r (Mat 27:15-26; Mk 15:6-15; Joh 18:39—19:16) \p \v 13 Hanchu, Pilat'n Ochaisingei, ruoipungei, mipui ngei a koitûpa. \v 14 An kôma, “Hi mi hin mipui ngei aletieng a ruoisiet, tiin ko kôm nin hong tuonga, ania, hin nin makung renga ke ena, nin nôn lam angin ite theiloina man mu-ung. \v 15 Herod khomin a theiloina man maka, masikin ei kôma a hongtîr nôk ani. Athina rang dôrin hi mi hin ite tho minchâina nei mak. \v 16 Masikin jêm ka ta mojôk ki tih”\f + \fr 23:16 \fr*\ft miziek senkhata chu rachang 17 na anbôka: \ft*\fq kalkân kût rachamin Pilat'n mi intâng inkhat an rangin a mojôk pe ngei ngâia \fq*\ft (Mk 15:6 nah en roh).\ft*\f* a tia. \v 17 (Kalkân kût rachamin Pilat'n mi intâng inkhat an rangin a mojôk pe ngâi ani) \p \v 18 Mipui ngeiin an hêta, “That roh, kin rangin Barabbas mi mojôk pe roh” an tia. \v 19 Barabbas chu khopuia injêlna le mithat sika jêlina intâng ani. \v 20 Pilat'n chu Jisua mojôk rang a nuom sikin, mipui ngei kôma atharin a ti nôka. \v 21 Hannisenla, an hêtkhuma, “Khrosa jêmdel roh, Khrosa jêmdel roh” an tia. \v 22 Pilat'n, avoithumnân, an kôma, “Imo a tho minchâina? Athina rangin a minchâina mu mu-ung! jêm ka ta, mojôk ki tih,” a tia. \v 23 Hannisenla, rôl inring theidôrin, Jisua chu khrosa jêmdel rangin an ti ngita. Hanchu an iniekin a mene zoia. \p \v 24 An ngên lam angin Pilat'n aroi a masata; \v 25 an nuom lam angin, injêlna sika mithata intângpu a mojôk pea, Jisua chu an ning an nuoma an lo rangin an kôma a pêk ngei zoi. \s Jisua an jêmdel \r (Mat 27:32-44; Mk 15:21-32; Joh 19:17-27) \p \v 26 Hanchu, râlmingeiin Jisua an tuonga, an se lâiin a riming Simon Cyrene mi khosûng renga khopuilien hong pan an tonga. An sûra, khros an min ruputa, Jisua nûka an min lôna. \p \v 27 Mipui tamtakin an jûia, an lâia nupang senkhat ngei chu an châa, an chapa. \v 28 Jisua'n an tieng ânheia, “Jerusalem nupangngei o, micha no roi, nangni le nin nâingei rangin chap roi. \v 29 Nikhuo a hong tung tir zoi, mingeiin, ‘nupang a chingngei, nâi vong ngâi loi ngei, nâi neiloingei chu an ralvân asa pe bah na!’ la tîng an tih. \v 30 Ha tikin chu mingeiin muolngei kôma, ‘Ni del roh,’ la tîng an tih. Muolngei kôma, ‘Ni thup roh’\x - \xo 23:30: \xo*\xt Hos 10:8; Chph 6:16\xt*\x* la tîng an tih. \v 31 Thing aringa luo hi ang takin a thôn te, achâr vanga te i ang takin mo tho ta nih,” a tia. \p \v 32 Hanchu, midang inik, mipuoloi, ama leh that sa rangin an tuonga. \v 33 Hanchu, “Luru mun” an ti mun an tungin chu mahan Jisua khrosa an jêmdela, mipuoloi inik a voitieng inkhat a chang tieng inkhat. \v 34 \x - \xo 23:34: \xo*\xt Lap 22:18\xt*\x* Jisua'n, “O Pa, ngâidam ngei roh, imo an tho an riet loi kêng,”\f + \fr 23:34 \fr*\ft miziek senkhata chu ommak \ft*\fq Jisua'n, “O Pa! anni ngei ngâidam ngei roh, an sintho an riet loi kêng” a tia.\fq*\f*\x - \xo 23:34: \xo*\xt Lap 22:18\xt*\x* a tia. \p Hanchu taruo sânin a puon an insema. \v 35 \x - \xo 23:35: \xo*\xt Lap 22:7\xt*\x*Hanchu mipui indingin an thîra, Juda ruoipungeiin, “Mi dangngei chu a mojôk ngâia, Pathien ithang, ani tatakin chu, a thenin jôk rese” tiin an êroa. \v 36 \x - \xo 23:36: \xo*\xt Lap 69:21\xt*\x* Râlmingei khomin an khorâia; a kôma an honga ju thûr an pêka. \v 37 A chunga, “Judangei rêng na nîn chu ne theiin jôk roh bah!” an tia. \v 38 A chunga, “Hi mi hih Judangei Rêng ani” iti miziek a oma. \p \v 39 Mipuoloi inkhat an makhâi han êro chongin a kôma, “Messiah nimak che mo? jôk inla, keini khom mi mojôk sa roh” a tia. \v 40 Inkhatpa han a ngoa a kôma, “Pathien ni chi loi mo? Ama leh in-ang banga dûk min mintong hih. \v 41 Eini chu ei sintho man ei man rangtum piel ei man ani, aniatachu, ama chu ite tho minchâina nei mak,” a tia. \v 42 Hanchu, Jisua kôma, “Jisua Rêngin nu juong tikin ni riettit roh,” a tia. \v 43 Hanchu, Jisua'n a kôma, “Chong kên khâm, avien ko kôma Paridise'a om ni tih,” a tipea. \s Jisua thina roi \r (Mat 27:45-56; Mk 15:33-41; Joh 19:28-30) \p \v 44 Hanchu, sûnlâi dâr sômleinik renga kholoi dârthum dênin, nisa avâr ân ngama, ram pumpui a jîngkhap zoi. \v 45 \x - \xo 23:45: \xo*\xt Jôk 26:31-33\xt*\x* Hanchu, Biekina puonjâr hah inikin a kêrphata. \v 46 \x - \xo 23:46: \xo*\xt Lap 31:5\xt*\x* Jisua'n rôl inring takin ânieka, “O Pa, na kuta ka ratha ka bâng,” a tia. Mahah a ti zoiin chu a rang achat zoi. \p \v 47 Hanchu, râlmi ulienpu han neinun omtie a mûn chu, “Inkhel loiin midik ani khet” tiin Pathien a minpâk zoia. \p \v 48 Ha enhoi ithîra mipui intûpngei han neinun omtie an mûn chu, ngâisieta rôp ruchumin an in tieng an kîr nôk zoi. \v 49 \x - \xo 23:49: \xo*\xt Luk 8:2,3\xt*\x* Jisua mêlrietngei le nupangngei murdi Galilee ram renga ama hong jûingeiin lâtaka indingin an thîra. \s Jisua an phûm \r (Mat 27:57-61; Mk 15:42-47; Joh 19:38-42) \p \v 50-51 Hanchu Judea ram, Arimathea khuo mi a riming Joseph a oma. Ama hah midik, mi mirit om, Pathien Rêngram juong tung rang lei ngâk mi ania. Roijêkpungei lâia mi inkhat nikhomrese an roi masat lam le an sintho lam nuom loi mi ani. \v 52 Pilat kôma a sea Jisua ruok a zonga. \v 53 Hanchu ruok hah a musuma, rosom puonin a thoma, thân, lungkuo ihel tute la minjâlna ngâi loia a min jâla. \v 54 Hanchu, sûn rangnga ni ania, Sabath ni phut rang ani zoia. \v 55 Galilee ram renga nupang Jisua hong jûi ngei hah Joseph ngei leh an sea, thân le Jisua ruok an dar tie khom an mua. \v 56 \x - \xo 23:56: \xo*\xt Jôk 20:10; Bal 5:14\xt*\x* Hanchu ina an sea, mirimhoi le sariekngei ruok pol rangin an sinsiema. \p Balam angin Sabathnin chu an ingam zoi. \c 24 \s Jisua inthoinôkna \r (Mat 28:1-10; Mk 16:1-8; Joh 20:1-10) \p \v 1 Pathienni jîng, inmâna, nupangngeiin mirimhoi an sin hah chôiin thâna an sea. \v 2 Thân kotbâia lung hah inluoipai sân an va mua. \v 3 Hanchu, an lûta, ania, Pumapa Jisua ruok chu mu khâi mak ngei. \v 4 Mahan mulungjîngin an indinga, harenghan, mi inik puon chek insilin an kôla an juong indinga. \v 5 Nupangngei han rolo innîkin nuoia an inbok raka, anni han an kôma, “Ithomo mi ring hah mithingei lâia nin irok? \v 6 \x - \xo 24:6,7: \xo*\xt Mat 16:21; 17:22,23; 20:18,19; Mk 8:31; 9:31; 10:33,34; Luk 9:22; 18:31-33\xt*\x* Hin om khâi maka, ânthoinôk zoi. Galilee rama a om lâia nin kôma ai ti ngei hah riettit roi. \v 7 Miriem Nâipasal hih mi nunsie ngei kuta ipêk nîng a ta, jêmdel an ta, a sûnthum nîn a ringin inthoi nôk a tih” an tia. \p \v 8 Hanchu, nupangngei han ai ti ngei hah an rietsuok nôka, \v 9 thân renga an kîra, neinun omtie ngei chu ruoisi sômleikhat ngei le midangngei an rila. \v 10 Nupangngei hah Mary Magdalene, Joanna, le Mary, Jacob nungei anni. Anni le nupang adang an kôma omngei han tîrtonngei hah an ril ani. \v 11 Ania nupangngei chongril hah, chongkâmboi an tia, taksôn mak ngei. \v 12 \f + \fr 24:12 \fr*\ft miziek senkhata chu rachang 12 na ommak.\ft*\f* Nikhomrese, Peter chu ân thoilita, thân tieng a tâna, ân kûna, rosom puon injuot tiloi chu ite dang mu maka. Hanchu, neinun omtie ngei kamâmin in tieng a kîr nôk zoi. \s Emmau khuoa an se \r (Mk 16:12-13) \p \v 13 Ma ni nanâk han Jisua jûi ngâi mi inik Emmau khuoa an sea, Jerusalem renga kilometer sômleikhat dôra la ani. \v 14 An ruonin neinun omtie ngei hah an misîra. \v 15 Ha anga an chonga an misîr lâiin, Jisua lelên a hong nâia an kôma a lôna. \v 16 An mua chu riet minthâr mak ngei. \v 17 Ama'n an kôma, “Lampuia nin misîr hah ithurchi mini?” a tia. Hanchu mâi inngûi riemin an indinga. \v 18 Hanchu, a riming Cleopas han a kôma, “Jerusalema sûnkhat vai mo no om? Sûntômte lei vuna neinun omtie ngei hah ni riet loi mo?” tiin a rekela. \v 19 “I neinun mo?” a tia. “Nazareth Jisua chunga neinun tungngei hah; ha mi hah Pathien le mitin mindon khoma jâttinrêng ai ti le ai sin, racham inei dêipu ania, \v 20 kin Ochaisingei le ruoipungeiin that rangin an pêka, an jêmdela. \v 21 Ama hah Isreal minjôk rang mi nîng a tih iti kin tûnga. Mapêna, ha anga neinun tungna hah avien hin a sûnthumni ani zoi. \v 22 Kin champui nupang senkhat, jînga thân va en ngeiin kin mulung an minjînga. \v 23 A ruok mu loiin an hongkîr nôka, vântîrton inlâr kin mua, a ring nôk zoi an ti, an hong tia. \v 24 Hanchu, kin champui senkhat ngeiin thâna an va sea, nupangngei ti lam anghan an va mua, ama chu mu khâi mak ngei” an tia. \p \v 25 Male, Jisua'n an kôma, “Amo ngei o, dêipungei neinuntin an lei rilngei hah idôra a iem innu mo nin ni? \v 26 Messiah han ha ngei murdi tuongin a roiinpuina ai lût rang nimak mo?” a tia \v 27 Hanchu, Jisua'n ama chungroi, Moses lekhabu renga dêipungei lei miziek lekhabungei a rilminthâr pe ngeia. \p \v 28 Hanchu, an sêna rang khuo an hong nâi zoia, Jisua hah la se bang rang angin a oma, \v 29 Nikhomrese bâiin an sûra, “Kin kôma om ta roh, sûn aheka ajîng rang kêng ani zoi” an tia. Hanchu an kôma om rangin a se zoi. \v 30 Hanchu, an kôma sâk rangin ânsung lâiin vâipôl a lâka, sat a vura, a khoia, a pêk ngeia. \v 31 Hanchu an mit a hong vâra, an rietminthâr zoia, hannirese, an mitmu renga ânmang nôk kelena. \v 32 “Lampuia ei kôma, Mi chongpuia, lekhabungei mi rilminthâr pe lâia han mei a kâng angin om mak me mo?” tiin an inrekela. \v 33 Harenghan, an inthoia, Jerusalema an kîr nôka, ruoisi sômleikhat ngei le Adangngei lei intûp an va mua. \v 34 “Pumapa chu ânthoinôk tatak; Simon kôma khom ânlâr zoi” an lei tia. \v 35 Hanchu, ha inik ngei khom han, lampuia neinun omtie le vâipôl a khoia Pumapa an rietminthâr tie an rilminthâr ngei zoi. \s Jisua'n a ruoisi sômleikhat ngei kôma ânlârna \r (Mat 28:16-20; Mk 16:14-18; Joh 20:19-23; Sin 1:6-8) \p \v 36 Hanchu, mi inik ngei han an la ril lâitakin, harenghan Pumapa lele an lâia ândinga an kôma, “Nin chunga ratha'ngamna om rese”\f + \fr 24:36: \fr*\ft Miziek senkhat ngeiin chu \ft*\fq Nin chunga rathangamna om rese \fq*\ft hih dôn mak ngei\ft*\f* a tia. \p \v 37 An jâminzal sabaka, khori an mûn an mindona. \v 38 Hanniresea, an kôma, “Ithomo nin mulung nin minjînga? Ithomo nin mulunga iem zoiloina nin inei? \v 39 Ka kut, ke kephangei en ta u, keima nanâk hah ki ni hih! Ni tôn ungla, en roi, minin mu anghan khori'n taksa le ru nei mak” a tia. \v 40 Hanchu, mahah a ti zoiin chu, a kut le a kephangei a min en ngeia.\f + \fr 24:40 \fr*\ft miziek senkhata chu rachâng 40 nah ommak.\ft*\f* \v 41 An râisân rai sikin taksôn thei kelen mak ngeia, an kamâm sabak lâiin an kôma, “Asâk ruo imokhat mo nan nei?” tiin a rekel ngeia. \v 42 Nga suong sai tangkhat an pêka. \v 43 Alâka, an mu chungin a sâka. \p \v 44 Hanchu, an kôma, “Hi chongngei lele hih ani, nin kôma ko om lâia ku chungroi Moses Balam lekhabua miziek, Dêipungei miziek, Minpâkna labua miziek, a hongtung dik rang nangni ke lei ril ngâi hah,” a tia. \v 45 Hanchu, lekhabua ânziekngei an riet theina rangin an mulungrîlngei a mo-ong pe ngeia. \v 46 An kôma, “hi angin miziek ani, Messiah han dûk tuong a ta, sûnthum suole thina renga inthoi nôk a tih. \v 47 Ama rimingin insîrna le nunsie ngâidamna thurchi Jerusalem renga namtin kôma misîr nîng a tih. \v 48 Ha neinunngei murdi rietpuipu nin ni. \v 49 \x - \xo 24:49: \xo*\xt Sin 1:4\xt*\x* Hanchu, ka Pa ânkhâm hah keima rengin nin chunga juongtîr ki tih, hannirese, chungtieng renga sinthotheina nin chunga a chum mâka chu khopuilien ha nin ngâk tit rang ani,” a tia. \s Jisua invâna a kal \r (Mat 16:19-20; Sin 1:9-11) \p \v 50 Hanchu, khopuilien renga Bethany dênin a ruoi ngeia, mahan a bân a phara, sat a vur ngeia.\x - \xo 24:50,51: \xo*\xt Sin 1:9-11\xt*\x* \v 51 Ha anga sat a vur lâitakin, ânsenpui ngeia, ama chu invâna tuongin a om zoi.\f + \fr 24:51 \fr*\ft miziek senkhata chu ommak \ft*\fq male invâna tuongin a om zoi.\fq*\f* \v 52 Hanchu chubai an mûka, râisân takin Jerusalema an kîrnôk zoi. \v 53 Hanchu, Biekina Pathien kôma râisânchong rilin an zorangei murdi an mang zoi.