\id ACT Sakachep: Bible Translation 1st Edition \ide UTF-8 \ide Unicode (UTF8) \h Sinthongei \toc1 Tîrtonngei SINTHONGEI \toc2 Sinthongei \toc3 Sin \mt2 Tîrtonngei an \mt1 SINTHONGEI \imt1 Chongmaruoi \ip \bk Tîrtonngei Sintho bu hi “Thurchisa” Luke\bk* bu sûizomna ranga miziek ani. Akhîn lientak chu Jisua ruoisi masa ngei han Ratha Inthieng ruoina nuoia jerusalema, Judea ram le Samari ram pumpui ngeia le kôlmongngei dêna ama Thurchi Sa an lei minzar tie misîr hi ani (1:8). Mahi Khristien hong insôn tie, Judangei lâi renga rammuol pumpui ta ranga taksôna inkhat hong changna thurchi ani. A miziekpu ngei khomin a porengei ânthâr taka an minriet nôk nuom chu Khristienngei hi Rom sorkar doina pâl ni tet mak ngei, male Khristien taksôna hi Juda sakhuo tuon mintungpu ani uol. \ip \bk Tîrton Sinthongei\bk* hih buk inthumin Jisua Thurchi Sa hih adik tia phuongna le koiindangngei minding tira a ram an minzar tit târ minlangin: (1) jerusalema Khristien sintho hong inphut renga Jisua invâna a kal tena Thurchi; (2) Palistine ram muntina ahong inzar titir thurchi; (3) Mediterranean ram sûng pumpuia Rome khopui ten dênin ahong inzar uol tie thurchi ngei hah ani. \ip \bk Tîrton Sinthongeia\bk* sintho kâm omtak chu Ratha Inthieng sintho hi ani. Pentecost nia jerusalema iempungei chunga sinthotheina leh juong chuma koiindang le koiindang ruoipungei zoratina ruoia a mohôk minrât titpu tia Lekhabua târ minlang hah ani. Khristien masa ngei chongbe hih thurchi misîrnangeia pom ania Tîrton \bk Sinthongeia\bk* lei minchuong ngei hin iempungei ringnuna le koiindang inzom khômna ngei khoma hi chongbe hin ranak adôn tiin aminlang ani. \is1 Asûnga chongtângpuingei \io1 Rietpuipu nitheina ranga insiemna \ior 1:1-26 \ior* \io2 a. Jisua chongpêk le chonginkhâm nûktak \ior 1:1-14 \ior* \io2 b. Judas ruthûl thangna \ior 1:15-26\ior* \io1 Jerusalema rietpuipu \ior 2:1—8:3 \ior* \io1 Judea le Samari rama rietpuipu \ior 8:4—12:25 \ior* \io1 Paul sinthona thurchi \ior 13:1—28:31\ior* \io2 a. Missionary khuolse voikhatna \ior 13:1—14:28\ior* \io2 b. Jerusalema inkhompui \ior 15:1-35 \ior* \io2 c. Missionary khuolse voinikna \ior 15:36—18:22 \ior* \io2 d. Missionary khuolse voithumna \ior 18:23—21:16 \ior* \io2 e. Jerusalem, Caesarea le Rom Paul intâng ina aom chungroi \ior 21:17—28:31 \ior* \c 1 \p \v 1 Moroitak, Theophilus: \x - \xo 1:1: \xo*\xt Luk 1:1-4\xt*\x* \p Ke lekhabu motontaka han, Jisua'n sintho aphut lâia a sintho le a minchuna chongngei hah ki mizieka \v 2 invân tienga tuongin aom ni tena rilnangei hah. Tuongin a om mân han, a tîrton ranga a thang miriemngei kôm han Ratha Inthieng ranakin chongpêk a pêk zoi. \v 3 Athi suole a ring nôk ti an riet minthâr theina rangin sûn sômminli sûng hah chu vêl tamtak an kôm ânlâra, a chongpui ngeia, Pathien Rêngram thurchi a ril ngâia. \v 4 \x - \xo 1:4 \xo*\xt Luk 24:49\xt*\x* Male munkhatin an intûp lehan, ma chongkhâm hih a pêk ngei ani: “Jerusalem mâk no roi, nangni ki misîr pe ngâi neinun manboipêk hah lei ngâk roi, ka Pa'n ânkhâm hah. \v 5 John han tuiin a Baptis ngâia, aniatachu sûn tômte suole nangni chu Ratha Inthiengin baptis chang nin tih,” \x - \xo 1:5 \xo*\xt Mat 3:11; Mk 1:8; Luk 3:16; Joh 1:33 \xt*\x* a tia. \s Jisua invâna tuongin aom \p \v 6 Hanchu an intûpkhôm nôka, “Pumapa atûn hin mo Israelngei Rêngram ni minding nôk rang?” tiin tîrtonngeiin an rekela. \p \v 7 Hanchu, Jisua'n an kôm, “Azorangei le anikhuo chu ka Pa'n ama rachama om ranga a dar ani, anni ngei hah nin lei riet rang nimak. \v 8 Hannirese, Ratha Inthieng nin chunga ajuong tika chu sinthotheina la dôn nin tih, hanchu jerusalema, Judea le Samari ram pumpui ngeia, kôlkung dênin ko chong rietpuipungei nîng nin tih,”\x - \xo 1:8: \xo*\xt Mat 28:19; Mk 16:15; Luk 24:47,48\xt*\x* a tia. \v 9 Hanchu ma chong hah a ril suole chu an mu chungchakin invân tieng tuongin a oma, an muphâk khâi loina sûmin a tuongpai zoia.\x - \xo 1:9: \xo*\xt Mk 16:19; Luk 24:50,51\xt*\x* \p \v 10 Ha anga invâna a se an thîr lâitakin mi inik puonchek insilin an kôm inningloiin an juon dinga. \v 11 “Galilee mingei, ithomo invân tieng tanga nin inding chien? Hi Jisua nin kôm renga invâna tuonga ompu hih invâna ranga lâka aom nin mu angtakin la juong kîr nôk ngêt a tih,” an tia. \s Juda Iscariot ruthûl an thang \p \v 12 Hanchu, tîrtonngei hah Olive Muol renga jerusalema an kîr nôk zoia, ma muol hah Jerusalem renga kilometer inkhat dôra ala ani. \v 13 \x - \xo 1:13: \xo*\xt Mat 10:2-4; Mk 3:16-19; Luk 6:14-16\xt*\x* Hanchu Khopuilien hah an lûta an omna ngâi khâltan chunginta han an kala: anni ngei hah Peter, John, Jakob, Andrew, Philip, Thomas, Bartholomew, Matthew, Alfai nâipasal Jakob, Zelot Simon le Jakob nâipasal Judas an ni. \v 14 Anrêngin nupangngei hah, Jisua nû Mary le Jisua urêngngei le mulung inruol takin chubaitho rangin an intûp bang ngâi ani. \p \v 15 Sûn tômte suole chu iempungei an intûpkhôma razakhat sômnik an nia, ha ngei lâia han Peter chong rangin ândinga. \v 16 “Ka champuingei, Ratha Inthiengin Jisua sûrpu ranga aruoipu Judas roi David bâia alei ril chong hah atung rang piel ani. \v 17 Ama hah ei kôma kop ngâi mi ania, hi ei sinthona hin khom rangtum dôn ranga alei thang ani,” a tia. \p \v 18 (Ama han saloi thona sum a man lehan mun inkhat a rochôka, ha muna han a thia a von apuok khoia arîlngei aterhet ani.\x - \xo 1:18,19: \xo*\xt Mat 27:3-8\xt*\x* \v 19 Ha roi hah jerusalema om murdi'n an rieta, masikin ma mun hah an chongin, Akeldama an tia ma mun hah “Thisen mun,” tina ani.) \p \v 20 \x - \xo 1:20: \xo*\xt Lap 69:25; \xt*\xt Lap 109:8\xt*\x* “Lapuibua hi anghin ânzieka, \q1 ‘A omna in lei ram senla; \q2 asûnga tute omno rese ngei’ ti le. \m ‘A sina mun midangin chang rese ngei.’ \q1 Ti hih miziekin alei om. \p \v 21-22 \x - \xo 1:21,22: \xo*\xt Mat 3:16; Mk 1:9; Luk 3:21; \xt*\xt Mk 16:19; Luk 24:51\xt*\x* “Masikin, a ruthûl rang thang ngêt rang anânga, ei lâia tumakhat Pumapa Jisua sintho le sêna-hongna a rietpuipu ei lâia mi, John Baptis tholâi renga Jisua invâna a kal ni tena ama hah eini leh munkhata inthoinôkna rietpuipu ni rangin,” a tia. \p \v 23 Masikin mi inik: Joseph, Barsabbas an ti (Justus khom an ti sa ngâi) le Matthias an zena. \v 24 Masuole chu chubai an thoa, “Pumapa, nangman miriem mulungrîl murdi rietpu hi ngei inik hih tutak hi mo na thang mi min riet roh. \v 25 Judas ama muna a se theina ranga hi tîrton sin a mâkrak mun thûl rangin,” an tia. \v 26 Hanchu taruo an sâna, an taruosân hah Matthias chunga achula, ha anghan Matthias hah tîrton sômleikhat ngei lâia telsa ani zoi. \c 2 \s Ratha Inthieng juong tung \p \v 1 \x - \xo 2:1: \xo*\xt Och 23:15-21; Bal 16:9-11\xt*\x* Pentecost ni ahong tungin chu iempungei hah anrêngin mun khata an intûpkhôma. \v 2 Inningloi rengin invân renga phâivuopui angati rahang ajuong tung zuta, an insungna in hah ajuong sip zita. \v 3 Melei anga om meidon insem inzarin an mua, an chunga achuong chita. \v 4 Anrêngin Ratha Inthiengin an sip zita, Ratha'n a min chong ngei angtakin chong dangin an chong zoia. \p \v 5 Hanchu muntin renga hong Juda sakhuo mingei jerusalema an châma. \v 6 Ma rahang hah an rietin chu, mi tamtak an hong intûpa, mitinin iempungei chong hah anni an chong chit angin an riet sikin an mulung sûnga an kamâma. \v 7 an mulung ajînga, kamâmruoi khom an ti oka, “En ta, hi a chongngei murdi hih Galilee rama mi nimak ngei mo! \v 8 I angin mo ei rêngin ei inzirpui chong ang chita ei riet thei hih? \v 9 Senkhat Parthia mi, Media mi, Elam mingei ei nia, senkhat Mesopotamia rama om, Judea rama om, Cappadocia ram, Pontus le Asia rama om, \v 10 Phrygia le Pamphylia ram, Egypt le Libya rama Cyrene khuo kôl revêla omngei ei nia, senkhat Rom khuo renga hong, \v 11 Judangei le Jentail Juda lei minchang ngei ei nia, male senkhat Crete tuihuol mi le Arabia rama mi ei nia; Hankhoma, Pathien sintho roiinpui ngei an misîr, ei inzirpui chong ang chita ei riet hih!” an tia. \v 12 Anrêngin a mindona chang riet loiin kamâm aruoi an tia, “Hi ngei hih inmo anni rang?” tiin anni le anni an inrekela. \p \v 13 Hannirese senkhatin chu iempungei hah, innuinân an manga, “Hi mingei hih uain inrûi kêng an ni!” an tia. \s Pentecost nia Peter chongril \p \v 14 Hanchu sômleikhat ngei leh Peter hah an indinga, mipui lâia han inringtakin chongril aphuta, “Nangni Judea rama mingei le jerusalema ompu murdi ngei, ko chongril hih rangâi ungla male mahi imo aomzie nangni lei ril rong. \v 15 Hi ngei hih nin iem lam angin inrûi mak ngei, atûn hin jîng dâr kuo vaikêng ala ni. \v 16 Hi roi hih Dêipu Joel'n a lei ril hah ani. \q1 \v 17 \x - \xo 2:17-21: \xo*\xt Joel 2:28-32 (LXX)\xt*\x* ‘Pathien'n sûn nûka chu hi anghin la tho ki tih; \q2 mi murdi chunga ka Ratha la bun ka ta \q1 nin nâipasal le nin nâinupangngeiin ko chong la misîr an ta; \q2 nin ruotharte ngeiin inlârna mûng an ta, \q2 male nin tarngeiin ramangin phan an tih. \q1 \v 18 Ani, ma nikhuo ngeia hanchu ki \q2 tîrlâmngei nupangngei, pasalngei chunga ka Ratha bun ka ta \q1 ko chong la misîr an tih. \q1 \v 19 Chungtieng invâna sininkhêlngei \q2 male nuoi tieng pilchunga \q2 kamâmruoingei min mu ngei ki tih. \q1 Mahan thisen, mei, meikhu bit ngei om a ta; \q2 \v 20 Nisa jîng a ta male tha thisen anghan sen atih; \q2 Pumapa Nikhuo inlal le roiinpuitak hah ajuong tung mân. \q1 \v 21 Hanchu, tukhomin Pumapa riming ralam murdi chu sanminringin om an tih.’ \p \v 22 “Nangni Israel mingei hi chongngei hih lei rangâi roi! Nangni rengin nin riet anghan, Nazereth Jisua hah Pathien'n nin lâia sininkhêl, kamâmruoi le sinthona ngei nangni a min riet ani. \v 23 \x - \xo 2:23: \xo*\xt Mat 27:35; Mk 15:24; Luk 23:33; Joh 19:18 \xt*\x* Jisua hah Pathien jêklam le mintuo lam angtakin an sûra, nangnin mi nunsie ngei kuta bângin khrosa jêmdelin nin thata. \v 24 \x - \xo 2:24: \xo*\xt Mat 28:5,6; Mk 16:6; Luk 24:5 \xt*\x* Aniatachu Pathien'n thina sinthotheina renga mojôkin, ama hah thinân asûr chien thei loi sikin a kaithoi zoi. \v 25 \x - \xo 2:25-28: \xo*\xt Lap 16:8-11 (LXX)\xt*\x* David reng khomin a chungroi hi anghin a rila, \q1 ‘Ka makunga Pumapa ku mu tit ngâia; \q2 kên nîk loina rangin ka changtieng aom tita. \q1 \v 26 Masikin râisânnân ki sipa, \q2 ko chong khom râisâna asip. \q1 ka taksa khomin a sabei ngit ani, \q2 ka sabeina khom râisânnân asipa. \q1 \v 27 Masikin ka ratha hi mithi khuoa mâksan no ti nia, \q2 Ni mi inthieng ruok mon rang phal no ti ni. \q1 \v 28 Nangman ringna lampuingei mi ni min mua; \q2 male mi ni ompui sikin râisânnân sip ki tih zoi.’ \p \v 29 “Ka champuingei, ei richibul Rêng David roi hah hâitakin nangni ki ril. Ama hah a thi zoia, male an phûma, a thân khom atûnten ei kôla ala om tit. \v 30 \x - \xo 2:30: \xo*\xt Lap 132:11; 2 Sam 7:12,13\xt*\x*Ama hah Dêipu ania, a ruthûl rangin tumakhat Pathien'n David richisuonpârngei lâia rêngin la phun rangin ânkhâm ngit ti a rieta. \v 31 Pathien'n sûnmotona sin a tho rang tie David'n a lei riet piel sikin Khrista inthoinôk rang chong misîrin, \q1 ‘Ama hah mithi khuoa mâkrakin om maka; \q2 a ruok khom thâna mon mak,’ ai ti ani. \m \v 32 Hima Jisua hih Pathien'n thina renga a kaithoinôk zoi ti chong hih keini reng hi rietpuipungei kin ni. \v 33 Pathien changtieng chôiminsâng ani zoia, a Pa kôm renga Ratha Inthieng leikhâm hah a changa, atûna nin mu le nin riet hi ei chunga ajuong vur ani hih. \v 34 \x - \xo 2:34,35: \xo*\xt Lap 110:1 \xt*\x*David hah ama lelên invâna kal maka, \q1 ‘Pumapa han ku Pumapa kôm: \q2 ka changtieng insung tit roh. \q1 \v 35 Keima'n na râlngei murdi ne kepha sirna nuoia ka dar mâka a ti, a tina kêng ani.’ \p \v 36 “Hanchu, Jisua nin jêmdelpu hah Pathien'n Pumapa le Khrista aminchang ngêt tih Israel mi murdi riet ngêt rese ngei a tia.” \p \v 37 An chong riet han an mulungrîl atôka, Peter le tîrton dangngei kôm han, “Lâibungngei, imo kin tho rang ani zoi?” an tia. \p \v 38 Peter'n an kôm, “Nin sietnangei ngâidam anina rangin insîr ungla, Jisua Khrista rimingin Baptis chang pak roi, hanchu, Pathien manboiapêk Ratha Inthieng hih chang nin tih. \v 39 A khâm hih nangni le nin nâingei le ram lataka mi murdi ngei rang le Pumapa Pathien'n a kôma a koi ngei nâm ani,” a tia. \p \v 40 Peter'n Chong dang tamtakin a ril minthâra; male atûnlâi ruolthar saloi ngei renga hih jôk roi, tiin a ngêna. \v 41 A chong a pom ngei murdi baptis an changa, ma nikhuo han mi isâng thum an inbôk sa zoi. \v 42 Tîrtonngei kôm inchûn, inlopkhômna inchelin bu khalâi ot inlopkhômna inchelin le chubaitho ningsiet takin an oma. \s Iempungei lâia ringnun \p \v 43 Tîrtonngei han sininkhêl kamâmruoi tamtak an tho sikin mitinin an rin ngei zoia. \v 44 \x - \xo 2:44: \xo*\xt Sin 4:32-35\xt*\x* A iempungei murdi chu inlopkhômin an neinunngei murdi an minchun zoi. \v 45 An rochonngei an neinunngei murdi juorin an nâng dungjûiin inmang inlômin an insem ngâia. \v 46 Anîngtin mulung munkhatin Biekina an inkhôm ngâia an in tieng khom râisântak le mulungchuktakin bu khalâi an ot ngâi. \v 47 Pathien an minpâka, mi murdi râisân lamin an oma. Hanchu, Pumapa minringa hong om tîr ngei chu anîngtin an lôm rangin a hong bôk pe bang ngâi ani. \c 3 \s Kholra kutdo mindamin aom zoi \p \v 1 Sûnkhat chu Peter le John hah chonûk dâr thumin chubaitho rangin Biekina an sea. \v 2 Pasal inkhat a suok renga kholra rojônin Biekina se ngei kôm kutdo rangin mokot, “Enhoi” an ti kôla han anîngtin an dar ngâia. \v 3 Ama han Peter le John Biekina an lût rang hah a mua, a kut a lei doa, \v 4 Peter le John han an en ngita, Peter'n, “Keini mi hong en ta!” a tia. \v 5 Masikin, ama han anni renga imakhat man rang sabeiin a en ngeia. \v 6 Hannirese Peter'n, “Sum le rângkachak dôn mu ung, aniatachu ko dôn nang ke pêk thei chu Nazareth Jisua Khrista rimingin inthoi inla ne ke le lôn roh!” a tia. \v 7 A kut changtieng a sûra, a kaithoia, voikhat rengin a kengei le a ke ârtui rungei ahong rât kelena. \v 8 Ânchômma a ke leh ândinga a lôn phut zoia, Pathien manpâk pumin Biekina han an lût kelen zoia. \v 9 Kea a lôn le Pathien a minpâk hah mingeiin an mua, \v 10 Biekin mokot, “Mokot Enhoi” bula kutdoa lei insung ngâi hah ani ti an rieta, a chunga neinun tung hah kamâmruoi ok an tia, a mindonna chang riet mak ngei. \s Biekina Peter chongril \p \v 11 A dampu han Peter le John hah a la kol tita, hanchu mi murdi'n kamâmruoi tatakin an rieta, Solomon Bokrop an tia han mi tamtak an hong intûpkhôma. \v 12 Mipui intûp ngei lâia han Peter'n, Nangni Israel mingei, ithomo hi hih kamâmruoi nin ti? Pathien kin iem mindik sika kin sinthotheinân hi mi hih kin minlôn anga ithomo ni nan en ngit? \v 13 \x - \xo 3:13: \xo*\xt Jôk 3:15\xt*\x*Abraham, Isaac le Jakob Pathien, ei richibulngei Pathien han a Tîrlâm inthieng le roiinpuitak, Jisua hah rachamneipungei kuta nin banga, male nin min sûra, Pilat'n mojôk rang a masat suonûk khomin a makunga nin lei heng ani. \v 14 \x - \xo 3:14: \xo*\xt Mat 27:15-23; Mk 15:6-14; Luk 23:13-23; Joh 19:12-15\xt*\x*Mi inthiengtak le diktak hah nin henga, mi thatpa hah mojôk rangin Pilat kôm nin ngêna. \v 15 Ringna pêkpu hah nin thata, hannirese Pathien'n ama hah mithingei lâi renga a kaithoi zoia, keini hih a rietpuipungei kin ni. \v 16 A riming sinthotheina han hih kholrapa hih râtna a pêk ani. Nin mu le nin riet hih a riming taksônna sika sin ani; nin rêngin nin mu angin Jisua taksônna sika hong om hin amindamriem zoi ani. \p \v 17 Male, “Atûn hin ka champuingei, nangni le nin ruoipungei khomin Jisua chunga nin sintho hah nin riet loi tatak ani ti ki riet zoi ani. \v 18 Pathien'n dêipungei murdi manga Khrista han a tuong rang ani tia a lei ril hah a juongtung ani zoi. \v 19 Masikin nin sietnangei nangni ngâidam theina rangin insîr ungla, Pathien tieng hong kîrnôk ta roi, hanchu nin sietnangei ngâidamin om nin ta. \v 20 Male Pumapa kôm renga rathatienga râtna zora juong tung a ta, nin ranga Messiah a lei thang Jisua hah, juongtîr a tih. \v 21 Pathien'n tienlâia a dêipu inthiengngei bâia a lei phuong sai anghan neinunngei murdi sin minthar zora atung mâka chu invâna la om rang ani. \v 22 \x - \xo 3:22: \xo*\xt Bal 18:15,18 (LXX)\xt*\x*Moses khom han, ‘Pumapa nin Pathien'n keima ni tîr anga nin sûngsuokngei lâia mi dêipu inkhat nangni minding pe a ta; nin kôma a ril murdi chu nin jôm rang ani. \v 23 \x - \xo 3:23: \xo*\xt Bal 18:19\xt*\x* Tukhom ha dêipu chongjôm loi murdi chu, Pathien mingei renga sensâiin that minmang pai nîng a tih,’ a ti ani. \v 24 Male Samuel le a nûka dêipungei murdi chu atûnlâi thurchi hih an lei misîr ngâi ani. \v 25 \x - \xo 3:25: \xo*\xt Aph 22:18\xt*\x*Pathien'n a dêipungei manga chong a lei khâm hah nangni ngei rang ania, nin richibulngei kôma chongkhâm a lei pêk hah khom nin mansa zoia, Pathien'n Abraham kôm, ‘Ni richisuonpârngei sikin pilchunga mi murdi satvur ki tih, a lei ti anghan.’ \v 26 Masikin Pathien'n a Tîrlâm hah a thanga, nin puoloina lampuingei nûksong zit rang le mi murdi sat nangni vur rangin nin kôm a juongtîr masa ani hi,” a tia. \c 4 \s Roijêkpungei makunga Peter le John \p \v 1 Hanchu Peter le John'n mipuingei kôm chong an ril lâihan ochaingei kôm, Biekin enkol ulienngei, Sadduceengei hah an kôm an juong tung zuta. \v 2 Jisua thina renga ânthoinôk sikin miriemngei khom inthoinôk an tih, ti thurchi mingei an ril ngei sikin asân an taksia. \v 3 Masikin, an sûr ngeia, kholoi ani sikin anangtûk tena rangin intâng ina an khum ngeia. \v 4 Hannirese, an chongril rangâipungei lâia mi tamtakin an iem zoia, an tamlam chu pasal ulien korong khom isâng rangnga dôr an ni. \p \v 5 Anangtûka chu Juda ruoipungei, Upangei, Balam minchupungei Jerusalema an intûp zoia. \v 6 Ochai Inlaltak Annas, Caiaphas, John, Alexander ngei le Ochai Inlaltak rûia mingei murdi lehan. \v 7 Peter le John hah an makunga an minding ngeia, “I angin mo mahi nin tho? I ranakin mo, tu riming mo nin mang tiin an rekel ngeia?” \p \v 8 Peter hah Ratha Inthiengin a sipa, an kôm, “Mipui Ruoipungei le Upangei: \v 9 Avien hin kholrapa chunga sin sa roia le a hong damna roia, i anga mindam mo tiin mi nin rekela anînchu, \v 10 Nin rêngin riet roi, Israelngei murdi khomin riet rese ngei, Nazareth Jisua Khrista khrosa nin jêmdela, Pathien'n thina renga a kaithoinôk rimingin hi kholrapa nin makunga dam vangin ânding ani hi. \v 11 \x - \xo 4:11: \xo*\xt Lap 118:22\xt*\x*Jisua hih ani, Pathien lekhabua ati, \q1 ‘Nangni in sinpungeiin nin hengpai lung hah, \q2 akila lung kâmnâng tak ahong chang zoi.’ \m \v 12 Sanminringna hih Jisua kôm mangke aom, rammuol pumpuia tute kôm mi min ringtheina rang riming dang Pathien'n pêk mak,” a tia. \p \v 13 Peter le John ngei an hâi tie an mua, lekha theiloi minmôl papai anni an rieta, asân kamâm aom an tia, Jisua kôm om ngâi an ni tiin an riet sikin. \v 14 Hannirese, an mi mindam hah an kôm Peter le John inding an enin ite dem rang lâk om maka. \v 15 Masikin roijêkna in renga an mojôk ngei zoia, an se nûkin chu an thenin anin kerenga. \v 16 “Hi mingei hih inmo ei tho rang ani zoi? an sininkhêl tho hih jerusalema om murdi khomin an riet zoia, eini khomin ite ei dem theiloi hih. \v 17 Aniatachu mîn an riet minzar uol loina rangin tute kôm Jisua riminga chongril nôk khâiloi rangin lei misi ngei rei u,” an tia. \p \v 18 Masikin, anni hah an koi ngei nôka Jisua rimingin chongril tet khâiloi rangin le minchu ngei khâiloi rangin chong an pêk ngeia. \v 19 Hannirese, Peter le John'n an kôm, “Pathien mitmua, Pathien chongjôm nêkin nangni chong jôm mo adik uol mindon ta u. \v 20 Keini chu kin mu le kin riet hi misîr loiin om thei no ni-ung” an tia. \v 21 Hanchu roijêkpungei han an masî ngei nôk uola an mojôk ngei zoi, Peter le John sintho sika han mi murdi'n Pathien an minpâk sikin dûkmintong ngei thei khâimak ngei. \v 22 Kamâmomtaka an mindampu hah kum sômminli nêka ulien ani. \s Iempungeiin hâina an zong \p \v 23 Peter le John hah an mojôk ngei suole han, an champuingei kôm an kîr nôka, ochai inlalngei le upangeiin an kôma an ti ngei hah an ril leta. \v 24 \x - \xo 4:24: \xo*\xt Jôk 20:11; Lap 146:6\xt*\x*Iempungei maha an riet lehan anrêngin Pathien kôm chubaithôn, “Pumapa Ânchungtak nangma, invân, pilchung, tuikhanglien le an sûnga neinun om murdi ngei Sinpu ni ni. \v 25 \x - \xo 4:25,26: \xo*\xt Lap 2:1,2 (LXX)\xt*\x* Nangman Ratha inthiengin kin richibulngei ni tîrlâm David bâiin hi chong hi ni min rila, \q1 ‘Jentailngei ithomo an ning a thika; \q2 mipuingeiin ithomo neinun kâmnângloi an mintuo? \q1 \v 26 Pilchung rêngngeiin an insiema, \q2 roijêkpungei khom an intûpkhôma \q2 Pumapa le a Messiah doi rangin tiin.’ \m \v 27 \x - \xo 4:27: \xo*\xt Luk 23:7-11; \xt*\xt Mat 27:1,2; Mk 15:1; Luk 23:1; Joh 18:28,29\xt*\x*Ma ang han Herod le Pontius Pilat'n, hi khopuilien hin Jentailngei le Israelngei leh an intûpkhôma, Jisua ni Tîrlâm inthieng Messiah doi rangin. \v 28 Ni sinthotheina le nu lungdo mintung ranga ne jêk masat sai anghan neinuntin tho rangin an intûp zoi. \v 29 Misinangei hih en ta ni tîrlâmngei hih hâina murdi leh nu thurchi misîr phalna pêk roh. \v 30 Mingei mindamna rangin nu kut phar inla, male tîrlâm inthieng Jisua riming jârin kamâmruoingei le sininkhêlngei sin theina rangin ni pêk roh” an tia. \p \v 31 Chubai an tho suole chu an om khômna mun hah ahong innîka, anrêngin Ratha Inthiengin an sipa, hâitakin Pathien chong an ril phut zoi. \s Iempungei neinuntin an insem \p \v 32 \x - \xo 4:32: \xo*\xt Sin 2:44,45\xt*\x* Iempungei pâl hah mulung munkhat le mulungbôk mulungrîl munkhat ruputin an oma, an lâia tukhomin an neinun dôn ngei hah keima kata kêng ti loiin, neinuntin insemin an inlopkhôm ngâi. \v 33 Tîrtonngei han asân sinthona dônin Pumapa Jisua inthoinôkna, rietpuipu nina rangin chong an ril ngâia, male anrêngin Pathien satvurna lientak an chang pak zoi. \v 34 An pâla tute ânsam khom om mak ngei, loingei mini, inngei mini an juora, aman hah an hong chôia, \v 35 male tîrtonngei kuta an pêka; an nâng lam angtakin sum hah an sem ngâia. \p \v 36 Masikin, Joseph, tîrtonngeiin Barnabas an ti (Aomtie chu “mohôk ngâipu” tina ani), Levi jâisuon Cyprus tuihuola mi ania, \v 37 loimun a dôn hah a juora, aman hah hong chôiin tîrtonngei kuta a hong pêk zoi. \c 5 \s Ananias le Sapphira \p \v 1 Hannisenla mi inkhat a riming Ananias a dôngma Sapphira leh an oma, an neinun senkhat a juora. \v 2 Hannirese ma sum hah a dôngma inrietpuiin in-ang a thupa, adang aminieng kai hah tîrtonngei kuta an hong pêka. \v 3 Hanchu Peter'n, “Ananias Ratha Inthieng huongin ram man in-angrip thup rangin ithomo Soitan'n nu mulungrîla racham ni min nei? \v 4 Nu juor mâna han khom nata ania; nu juor suo nûkin khom aman chu nata ania, ithomo ma anga neinun tho rangin nu mulunga na masata? Miriemngei huong nimak chea, Pathien huong kêng ni ni,” a tipea. \v 5 Ananias'n ma chong hah a riet lehan, ha renghan an leta a thi kelena; hanchu ha thurchi a riet murdi'n chu asân an chi zoia. \v 6 Ruothartengei an honga, a ruok hah an thoma, an rojôna, male an phûm zoi. \p \v 7 Dâr inthum vêl suole a dôngma khom ite roi riet loiin a hong lûta. \v 8 Peter'n amanu kôm, “Na pasal le neinun man nin man hah hi dôr veihi mo ani, ni ril roh?” tiin a rekela, \p “O, ma dôr vai hih ani,” tiin amanu han a thuona. \p \v 9 Masikin Peter'n amanu kôm han, “Ithomo Pumapa Ratha minsinna rangin no lômpa le nin inruol? En ta atûn hin na lômpa phûm ngei khom mokota an hong tung nôk zoi so, male nangma khom nang rojôn nôk an tih,” a tia. \v 10 Hanchu voikhat rengin Peter ke kunga han ân leta a thi kelena. Ruothartengei hah an hong lûta, amanu hah a thîn an hong mua, masikin an rojôn paia, a pasal kôla han an phûmsa zoi. \v 11 Koiindang mi murdi ngei le midangngei ha roi a riet murdi'n chu asân an chi sabak zoi. \s Sininkhêl le kamâmruoingei \p \v 12 Tîrtonngei chu mipui lâia kamâmruoingei le sininkhêl tamtak an tho tira. Iempungei anrêngin Solomon Bokropa an intûpkhôm ngâia. \v 13 An pâl pêntieng mingei hah tute an kôma kop ngam khâimak ngeia, nikhomsenla mingeiin anni ngei hah an minpâk ngâi. \v 14 Hannirese Pumapa iempungei pasal le nupang tamtakin an pâla kopin an hong pung bang ani. \v 15 Tîrtonngei sintho sika han, damloingei khom khalâidung lamlienngeia an hong rojôna, jâlmunngeia, puonphângeia an min jâl ngeia, Peter hong inlôi zorân a rilîm tete luon mi minli thei duoi mo, an tia. \v 16 Jerusalem kôl revêla khopuingei renga mipuingei an honga, damloingei, ramkhori sûrngei an hong tuonga; anrêngin an dam let zoi. \s Tîrtonngei dûk an mintong \p \v 17 Hanchu ochai Inlaltak le a champui Sadduceengei murdi an honga, tîrtonngei hah an narsa ngei tataka, dûkmintong ngei rang an masata. \v 18 Tîrtonngei hah an sûr ngeia intâng ina an khum ngei zoi. \v 19 Hannirese, jâna Pumapa vântîrton inkhatin intâng in mokot hah ajuong mo-onga, pêntieng a tuong ngeia male an kôm, \v 20 “Se ungla Biekina vân ding ungla, male mipuingei kôm hi ringna thar roi hih varil roi,” a tia. \v 21 Ma chong hah an jôma, male an sea, khuovârchak dôrin Pathien Biekina an lûta, mi an minchu phut zoi. \p Hanchu Ochai Inlaltak le a champuingei hah an honga, Juda ulienngei murdi hah roijêkna lientak nei rangin an koi bûma; an makunga rangin tîrtonngei varuoi rangin intâng ina mi an tîra. \v 22 Aniatachu, ulienngei hah an vatungin chu intâng ina han tîrtonngei hah tute va mu khâi mak ngeia, masikin an hong kîr nôka, \v 23 “Intâng in ha asadimin inkhârin a rungpungei mokotngeia indingin kin va mua; hannirese kin mo onga asûnga tute mu mak me,” tiin an hong rila. \v 24 Biekina ochaisi le ruoipu ulien han ha chong hah an rietin chu, “Tîrtonngei chunga imo atung ani zoi hih,” tiin an kamâm sabak zoia. \v 25 Hanchu mi inkhat a honga, an kôm, “Rangâita u! Intâng ina mi nin khum ngei han Biekina mi an minchu ngei bang so,” tiin a hong rila. \v 26 Hanchu ruoipu ulien hah a champuingei le an honga tîrtonngei hah rangrât song loiin an hong ruoi ngeia, rangrât an songin chu mipuingeiin lungin me deng ni ngei ti an chi sikin. \p \v 27 Tîrtonngei asûnga an hong tuonga male roijêkna muna an inding ngeia, male Ochai Inlaltak han chong a rakel ngeia. \v 28 \x - \xo 5:28: \xo*\xt Mat 27:25\xt*\x*“Hi mi riminga hin minchu tet khâi loi rangin chong inngartak nangni kin pêka, aniatachu en ta u nin chongrilin Jerusalem nin min sipzit zoi hi! hi mi thina hih keini ngei mi minpêl rang nin bôk ani hih!” tiin a ti pe ngeia. \p \v 29 Peter le tîrton dangngei han, “Miriemngei chong nêkin Pathien chong kin jôm ngêt rang ani. \v 30 Nangnin Khrosa peret leh nin jêmdela nin that Jisua hah ei richibulngei Pathien'n a kaithoi nôk zoi. \v 31 Israelngei nunsie minsîr ngeia ngâidam an chang theina rangin Ama ngêt hah Pathien'n Ruoipu le Sanminringpu ni rangin a changtienga rangin a kaithoi zoia. \v 32 Keini hih ha roi rietpuipungei kin nia, Keini le Ratha Inthieng, Pathien'n chong jôm ngei kai kôma a pêk ngâi hah kin ni sa,” tiin an thuona. \p \v 33 Hanchu roijêkpungei han ma chong ha an rietin chu asân an ning athika, tîrtonngei hah thatpai rang an bôka. \v 34 Hannirese an lâia Pharisee inkhat a riming Gamaliel, Balam minchupu le mitinin mirit an tho ngâi hah Roijêkna han ândinga. Tîrtonngei hah pêntieng chomolte mojôk rangin chong a pêka, \v 35 hanchu roijêkpungei makunga han, “Ki Israel champuingei, hi mingei chunga tho ranga nin bôk chunga hin indîn roi. \v 36 Moton han khom Theudas, ‘Milien ki ni’ tiin a hong oma, mi raza minli dôr an jûi ti nin la riet, nikhomrese ama hah thatin a oma, a nûk jûipungei khom anrêngin chekaninchâi zita ite ni khâimak ngei. \v 37 Ma suonûk khom han, intelna zora lâiin Galilee rama om Judas hah a hong om nôka; a tieng mi tamtak an kop nôka, aniatachu, ama khom thatin a om nôka a nûk jûipungei murdi khom chekaninchâi zit nôka. \v 38 Masikin ma roia hin nangni ki ti, hi mingei hih tôn ngei no roi, omchien rese ngei! tho ranga an bôk le an sintho ngei hih miriem renga ânzir anînchu mong nôk kelen atih, \v 39 hannirese Pathien renga an tho anînchu mene no tunui, Pathien doi kêng nin hong changna rang!” a tia. \p Roijêkna han Gamaliel chong hah an poma. \v 40 Tîrtonngei hah asûnga an koi ngeia, an vîk ngeia, Jisua rimingin thurchi misîr tet khâiloi rangin chong an pêk ngeia, male an mojôk ngei zoi. \v 41 Hanchu, roijêkpungei lâi renga an jôka Jisua riming sika tuong thei rangin intelin an om sikin asân an râiasâna. \v 42 Male anîngtin Biekin le insûng ngeia thurchisa misîrin, Jisua chu Messiah ani tiin an misîr bang ngâi. \c 6 \s Sanpu sari ngei \p \v 1 Ma zora han, ruoisingei an hong pung bang lâia han, anîngtin an neinun sema han meithâingei rang lunghâng an tho ngâiloi sikin Greek chong mang Judangei hah, Juda Hebrew ngei chunga an chiera. \v 2 Masikin, tîrton sômleinik ngei han iempungei murdi an koibum zita, “Pathien chongril mâksanin anîngtin sum puon jêk kin changin chu dik noni. \v 3 Masikin, champuingei nin lâia mi Ratha Inthienga asip le vârna dôn pasal sari inthang ungla, an kôm hi sin hih minkol kin tih, \v 4 Keini chu chubaitho le chongrilin om kin tih,” an tia. \p \v 5 Tîrtonngei chong han mipuingei murdi an râiasâna, masikin Stephan taksôn dettak le Ratha Inthienga sip le Philip, Prochoras, Nicanor, Timon, Parmenas le Nikolas Jentail Juda lei chang Antioch mi an thang suok ngeia. \v 6 Ma mi sari ngei hah tîrtonngei makunga an minding ngeia, tîrtonngei han an lu chunga kut min ngamin chubai an thoa. \p \v 7 Masikin Pathien thurchi inzarin a oma, Jerusalema ruoisingei asân an hong punga, ochai lâia mi tamtak khomin taksônna hah an pomsa zoi. \s Stephan an sûr \p \v 8 Stephan chu Pathien satvurna tamtak changin le sinthotheinân a sipa, mipui lâia kamâmruoi le sininkhêl roiinpuitak a tho ngena. \v 9 Hannirese Cyrene khuo le Alexandria khuo renga Juda senkhat (suok renga jôk\f + \fr 6:9: \fr*\fk suok renga jôk: \fk*\ft Mahi Judangei suoka om ngei, aniatachu rochôkin aninônchu zalena jôkin an om zoi.\ft*\f*) Synagog an tia kop sa ngâi ngei le Cilicia ram le Asia rama Judangei an honga, Stephan an hôn khalpuia. \v 10 Aniatachu Ratha han ma anga vârna a pêka han a hong chongin chu makhal mindok thei ngâi mak ngei. \v 11 Hanchu, “Moses le Pathien a rilminsiet kin riet,” min ti rangin mi senkhat sum le an methêmin an lei dara. \v 12 Ma anghan, mipuingei, Upangei le Balam minchupungei an misieta. Stephan hah an minsûra, Judangei roijêkna an tuonga. \v 13 Mi senkhat a chungroia milak tho rangin an hong tuonga anni han, “Hi mi, hin kin Biekin Inthieng le Moses Balam a rilminsiet bang ngâi. \v 14 Nazereth Jisua'n, hi Biekin hih set a ta, Moses'n balam mi pêk ngei hah thûl atih, tiin a misîr kin riet!” an tia. \v 15 Roijêkna muna om murdi'n Stephan hah an enruma, a mâi hah vântîrton mêl angin an mu zoi. \c 7 \s Stephan chongril \p \v 1 Ochai Inlaltak han Stephan kôm, “hi chong hi adik mo?” a tia. \p \v 2 \x - \xo 7:2,3: \xo*\xt Aph 12:1 \xt*\x*Stephan'n, “Ka lâibungngei ka pangei rangâi roi, ei richibul Abraham hah Haran khuoa ava om mân, Mesopotamia rama aom lâihan, roiinpuina Pathien hah a kôm ânlâra. \v 3 ‘Na ram le ni insûngmingei mâksan inla, ram nang ka la min mûna rang tieng se roh,’ a tipea. \v 4 \x - \xo 7:4: \xo*\xt Aph 11:31; \xt*\xt Aph 12:4\xt*\x*Masikin, a ram renga ânphêta, Harana om rangin a sea. Abraham a pa thi suole, ha mun renga atûna nin omna rama hin Pathien'n nangni a min thon ani. \v 5 \x - \xo 7:5: \xo*\xt Aph 12:7; 13:15; 15:18; 17:8\xt*\x* Pathien'n ite mun luorang, a ke sirna rang dôr luo pêk maka, aniatachu ama le anûka a richisuonpârngei tena pêk rangin ânkhâm ani. Pathien'n ha chong ânkhâm lâihan Abraham chu nâi la dôn mak. \v 6 \x - \xo 7:6,7: \xo*\xt Aph 15:13,14\xt*\x*Pathien'n hi anghin a tia, ‘Nin richisuonpârngei chu mi rama khuolmi la nîng an ta, kum raza minli mi suoka omin asân dûkmintong la nîng an tih. \v 7 \x - \xo 7:7: \xo*\xt Jôk 3:12\xt*\x*Hannirese suoka tuong rang mingei chu keiman jêk ka ta; masuole jôk an tih, hi muna hin ni la biek an tih,’ a tia. \v 8 \x - \xo 7:8: \xo*\xt Aph 17:10-14; \xt*\xt Aph 21:2-4; \xt*\xt Aph 25:26; \xt*\xt Aph 29:31—35:18\xt*\x*Pathien'n Abraham kôm chonginkhitin an sertan rangin chong a pêk zoi. Masikin Abraham han a nâipasal Isaac hah sûn sari suoleh a ser a tanpea; Isaac'n a nâi Jakob a tanpe nôka, Jakob'n a nâi sômleinik ei richibulngei inthang ngei a tanpe nôka. \p \v 9 \x - \xo 7:9: \xo*\xt Aph 37:11; \xt*\xt Aph 37:28; \xt*\xt Aph 39:2,21\xt*\x* “Jakob nâipasalngeiin an lâibungpa Joseph hah an narsa zoia, Egypt rama suok rangin an juora, hannirese, Pathien'n a ompuia. \v 10 \x - \xo 7:10: \xo*\xt Aph 41:39-41 \xt*\x*Intak a tuongna murdia a san minjôka, Egypt rama Rêng Pharoah mitmua mi vârtak le midit omtak a min nia; Pharaoh han Egypt ram le a ina mi murdi chunga râiôt ni rangin a min changa. \v 11 \x - \xo 7:11: \xo*\xt Aph 42:1,2\xt*\x*Hanchu Egypt le Canaan ram pumpuia mâitâm achula, asân intak an tuonga, ei richibulngei han sâk le nêk rang reng man khâimak ngeia. \v 12 Jakob'n Egypt rama bu aom ti a rietin chu a nâingei a tîra, ma hah an se phutna tak alei ni. \v 13 \x - \xo 7:13: \xo*\xt Aph 45:1; \xt*\xt Aph 45:16\xt*\x*Avoinikna an se han Joseph han a lâibungngei le inrietna a lei thopui ngeia, Egypt Rêng han khom Joseph insungmingei a lei riet zoia. \v 14 \x - \xo 7:14: \xo*\xt Aph 45:9,10,17,18; Aph 46:27 (LXX)\xt*\x*Hanchu, Joseph han a pa Jakob le a insûngmingei murdi Egypt rama om rangin a koia, an rêngin sômsari-leirangnga anni. \v 15 \x - \xo 7:15: \xo*\xt Aph 46:1-7; \xt*\xt Aph 49:33\xt*\x* Hanchu Jakob hah Egypt rama a va sea ha muna han ama le a nâipasalngei chu an thi zoia. \v 16 \x - \xo 7:16: \xo*\xt Aph 23:3-16; 33:19; 50:7-13; Jos 24:32\xt*\x*A ruok hah Shechem khuo an hong chôia, Hamor rûingei renga Abraham'n suma a rochôk thâna han an phûm zoi. \p \v 17 \x - \xo 7:17,18: \xo*\xt Jôk 1:7,8\xt*\x*“Abraham kôma Pathien chongkhâm ahongtung rang zora ahong nâi tena ha mingei hah Egypt rama an hong pung zoia. \v 18 Anûktaka Egypt rama han rêng dang Joseph riet loi ahong inlal zoia. \v 19 \x - \xo 7:19: \xo*\xt Jôk 1:10,11; \xt*\xt Jôk 1:22\xt*\x*Ama han ei richibulngei hah a huong ngeia, dûk amintong ngeia, nâitesenngei ring loina rangin an suok suo pêntieng pai rangin rangrâtin chong a pêka. \v 20 \x - \xo 7:20: \xo*\xt Jôk 2:2\xt*\x*Ma zora tak han Moses ajuon zira nâitesen mêl satak a nia. A pa ina thân thum an donsuia, \v 21 \x - \xo 7:21: \xo*\xt Jôk 2:3-10\xt*\x* an in renga an pai suo nûkin, Pharaoh nâinupangin a lâka a nâipasal rangin a vâia. \v 22 Moses hah Egypt rama vârna murdi an minchua, hanchu chongril theitak le sinthothei tak a hongni zoi. \p \v 23 \x - \xo 7:23-29: \xo*\xt Jôk 2:11-15\xt*\x* “Kum sômminli a hong nînchu, a mulung sûnga a sungsuok Israel champuingei kho angin mo an om mu rang nuomin ava pana. \v 24 A va sên chu mi inkhat Egypt min dûk amintong lâi ava mua, masikin a sanna, dûktongpu chunga han phûba a laka Egypt mipa hah a thata. \v 25 (Moses han, ama mangin Pathien'n a mingei mojôk atih ti a sungsuok ngeiin an riet mini tiin a bôka hannirese riet mak ngei.) \v 26 Anangtûka chu Isreal mi inik insuol lâitak ava tonga ava sel ngeia, ‘Rangâita u sûngsuokngei,’ lâibungrêng kêng nin ni, ithomo hima anga nin insuola? tiin min sûk ngei rang a bôka. \v 27 A theiloi uolpu han Moses hah a nampaia, ‘Kin chunga ruoipu le roijêkpu rangin tumo nang phun?’ a tia. \v 28 ‘Majâna Egypt mi na that angdên han ni that nôk rang no bôk mo?’ a tia. \v 29 \x - \xo 7:29: \xo*\xt Jôk 18:3,4\xt*\x*Ma chong hah a riet lehan, Moses a rota, Midian rama ava oma, mahan nâipasal inik a neia. \p \v 30 \x - \xo 7:30-34: \xo*\xt Jôk 3:1-10\xt*\x* “Kum sômminli avun suole chu, Sinai Muol ramchâr kôla chîmbuk akângna han vântîrton a kôm ânlâra. \v 31 Moses'n a neinun mu hah a kamâm tataka, minthâr rang bôkin a va nâia, Pumapa rôl a rieta: \v 32 ‘Keima hih ni richibulngei Pathien, Abraham Pathien Isaac Pathien, Jakob Pathien hah ki ni,’ a lei tia, Moses hah ichîn ânnîka en ngam khâi maka. \v 33 Pumapa'n, a kôm, ‘Ne kekokngei ha khek roh, nên dingna mun hah mun inthieng kêng. \v 34 Egypt rama ki mi omngei dengthei tie ku mua, an inrûmnangei khom ki rieta anni ngei minjôk rangin ku juong ani. Hong ta; Egypt rama nang lei tîr rong,’ a tia. \p \v 35 \x - \xo 7:35: \xo*\xt Jôk 2:14\xt*\x*“Ha Moses kôma ruoipu le roijêkpu rangin tumo nang phun? tia an makhal hah chîmbuk kângna taka vântîrton a kôma inlâr han a sanna, Pathien'n ama lele hah ruoipu le sanminjôkpu ni rangin ai tîr ani. \v 36 \x - \xo 7:36: \xo*\xt Jôk 7:3; \xt*\xt Jôk 14:21; \xt*\xt Tel 14:33\xt*\x*Ama han anni hah a ruoisuoka Egypt rama, tuipui sena, ramchâra kum sômminli sûng han Kamânruoi le sininkhêl tamtak thôn a ruoi ngeia. \v 37 \x - \xo 7:37: \xo*\xt Bal 18:15,18 \xt*\x*Moses hah Israel mingei kôm, ‘Pathien'n keima, mi tîr angin nin sûngsuokngei lâia om dêipu nangni la minchang pe atih,’ tipu hah ani. \v 38 \x - \xo 7:38: \xo*\xt Jôk 19:1—20:17; Bal 5:1-33\xt*\x*Ama hah ani ramchâra Israel mi intûp ngei lâia oma; ei richibulngei kôma le Sinai muola a chongpuipu vântîrton kôma, eini mi pêk ranga Pathien chong ring lâkpu hah ani. \p \v 39 “Hannirese ei richibulngei han a chong jôm nuom mak ngeia; ama hah an nampaia male Egypt ram tieng kîr nôk an nuoma. \v 40 \x - \xo 7:40: \xo*\xt Jôk 32:1\xt*\x*Masikin \w Aaron\w* kôm, ‘Kin moton ruoipu rangin pathienngei mi sin pe roh. Moses Egypt ram renga mi ruoipu laka a thurchi reng riet khâi mak meh,’ an tia. \v 41 \x - \xo 7:41: \xo*\xt Jôk 32:2-6 \xt*\x* Masuole chu, ma ngei han serât chalte rimil an sina, a rimil hah sa thatin an bieka, male an kut suoka han mirit thonân ruolhoi an thoa an râi an minsâna. \v 42 \x - \xo 7:42,43: \xo*\xt Amos 5:25-27 (LXX)\xt*\x* Hanchu, Pathien'n anni hah nûk a song ngeia, invâna ârsingei an biek theina rangin a rotsan ngeia, dêipu lekhabua: \q1 ‘Israel insung mingei! \q2 kum sômminli sûngin ramchâra han \q2 inbôlna sa thatin nin pêk ngâi hah keima ni mu ung. \q1 \v 43 Molech pathien puon-in nin chôia nin pathien \q2 le Rephan nin ârsi pathien; \q2 rimilngei hah chubaimûk rangin nin sin ngei hah an ni. \q1 Masikin Babylon khêl tieng nangni min tâng ki tih, tia ânziek anghan.’ \p \v 44 \x - \xo 7:44: \xo*\xt Jôk 25:9,40\xt*\x* “Ramchâra han ei richibulngeiin Pathien omna Puon-in an neia, ma in hah Pathien'n Moses kôm sin rangin a bea, a rimil a min mu lam taka sin ani. \v 45 \x - \xo 7:45: \xo*\xt Jos 3:14-17\xt*\x*Ha ngei hah ei richibulngei khomin an hong dôn banga, Pathien'n ei richibulngei motona ai not pai nâmngei rama an luo lâihan Joshua lût zorân an lûtpui ani. David a zora tena a oma. \v 46 \x - \xo 7:46:\xo*\xt 2 Sam 7:1-16; 1 Rich 17:1-14\xt*\x*Ha David hah Pathien mitmua miditin a hong oma, Jacob Pathien ta ranga omna rang sin pe rangin a zonga. \v 47 \x - \xo 7:47: \xo*\xt 1 Rêng 6:1-38; 2 Rich 3:1-17 \xt*\x*Hannirese, in hah chu Solomon'n kêng a sin pe zoi. \p \v 48 “Nikhomrese, Ânchungtak Pathien chu kuta sin in ngeia om ngâi mak; Dêipu'n, \q1 \v 49 \x - \xo 7:49,50: \xo*\xt Isa 66:1,2\xt*\x*‘Pumapa'n, invân ke Rêngsukmun ania pilchung ke \q2 ke sirna ani. I anga in mo mi ni sin pe rang? \q1 Khotieng mo kên ngamna rang mun khom aom? \q1 \v 50 Hi neinun murdi hih keima ki sin nimak mo?’ \p \v 51 \x - \xo 7:51: \xo*\xt Isa 63:10\xt*\x* “Khodôra mulung ngar mo nin ni! Mulungrîl le kuor in-ongloi sertanloingei anga, nin richibulngei tho ngâi lam angin Ratha Inthieng nin dem tita! \v 52 Nin richibulngeiin, dêipungei lâia tumo dûkmintong loia an dar? midik tak juong rang lei juong ril Pathien tîrtonngei hah an thata, atûn nangni hih mi min sûrpu le a thatpu nin ni hi. \v 53 Nangni hi Pathien balam, vântîrtonngeiin an juong thak muchaka jômloi ngei nin ni!” a tia. \s Stephan lung leh an dêngthatna \p \v 54 Roijêkpungei han Stephan chong hah an rietin chu an takasia, a chunga an rakam an tâta. \v 55 Hannirese, Stephan hah Ratha Inthienga sip ania, invân tieng a en ngita, Pathien roiinpuina le a changtienga Jisua inding a mua. \v 56 “En ta u! invân in-ong ku mua, Pathien changtienga Miriem Nâipasal inding ku mu!” a tia. \p \v 57 Hanchu, roijêkpungei han inringtakin an inieka, an kutngei leh an kuorngei an hîpa. Hanchu ha renghan a tieng an tâna. \v 58 Khopuilien sûng renga an mojôk paia, lungin an dênga rietpuipungei han ruotharte inkhat a riming Sual an tih kôm han an puon an mâka. \v 59 Lungin an dêng lâiin Stephan'n Pumapa a koia, “Pumapa Jisua ka Ratha lâk ta roh,” a tia. \v 60 Khûk ânbila, rôl inringtakin ânieka, “Pumapa! hi an sietna hih riet pe ngei khâi no roh!” a tia. Ha chongbâi hah a ti suole chu a thi zoi. \c 8 \p \v 1 Male Saul khomin Stephan thi hah apompui sa. \s Saul'n koiindangngei dûk a mintong \p Ma nikhuo renga han Jerusalema koiindangngei hah dûk an mintong ngei kelen zoia. Hanchu tîrtonngei telloi iempu adang nâm chu Judea le Samaria ram khuotina chek an inchâi zita. \v 2 Pathien sabei senkhatin Stephan ruok hah an phûma, mulungna takin an châ zoi. \p \v 3 \x - \xo 8:3: \xo*\xt Sin 22:4,5; 26:9-11\xt*\x*Sual chu koiindang minboipai rang bôkin in tina a lûta, iempungei nupang, pasal a kaisuo ngeia intâng ina a khum ngei zoi. \s Samaria rama thurchisa rila aom \p \v 4 Iempu khuotina chekinchâi ngei hah muntina an sea, thurchisa an ril tira. \v 5 Philip chu Samari khopuilien a lûta, an kôm Khrista thurchi a rila. \v 6 Mipuingeiin Philip chongril an rieta, sininkhêl a tho ngei an mûn chu a chongril ngei hah asân an rangâia. \v 7 Ramkhoringei hah inringtakin in-iekin mi tamtak sûng renga an hong jôka, phalkhatthi le kholra tamtak khom a mindam ngeia. \v 8 Ha khuo mingei hah an râisân tataka. \p \v 9 Ma khopui han mi inkhat a riming Simon, dôithei a oma, mi inlal takin an bea, Samari mingei han a dôi hah an kamâm tataka. \v 10 Khopuilien sûnga mi murdi, achîn alienin a chong asân an rangâia, “Hi mi hih Pathien sinthotheina roiinpui an ti hah ani,” an tia. \v 11 A mitphildôi hah zora sôttak kamâm tataka an lei ti zoi sikin a chong kamâm omtak hah an rangâi ngâia. \v 12 Aniatachu Pathien Rêngram thurchisa le Jisua Khrista riming Philip'n a ril hah an iem le chu nupang, pasalin baptisma an changa. \v 13 Simon khomin a iema; baptisma a chang zoia, Philip kôm han aom bang ngâia, sininkhêl kamâmruoi a sinngei hah a mua kamâm aom sabak a tia. \p \v 14 Jerusalema tîrton omngei han Samari khuoa omngei chu Pathien chong an pom zoi tih an rieta Peter le John an kôm an tîra. \v 15 Anni hah an tungin chu a iempu thar ngeiin Ratha Inthieng an chang theina rangin chubai an thope ngeia. \v 16 An lâia tute chunga khom Ratha Inthieng la chum mak; Pumapa Jisua riminga baptisma an chang vai kêng ala ni. \v 17 Hanchu Peter le John'n an lu chunga kut an minngama, male Ratha Inthieng an chang zoi. \p \v 18 Tîrtonngei han iempungei chunga kut an min ngamin Ratha Inthieng pêk an ni ti, Simon han amûn chu, Peter le John hah sum a pêk ngeia, \v 19 “Hi anga sinthotheina hi mi pêk roi, tu chunga khom ku kut ki minngamna chita Ratha Inthieng an chang theina rangin,” a tia. \p \v 20 Hannisenla, Peter'n a kôm han, “Nangma le nu sum hih meidîla se rese, Pathien manboipêk suma rochôk rang no bôk sikin! \v 21 Kin sinna hin kopna le rangtum dôn mak che, nu mulungrîl Pathien mitmûn adikloi sikin. \v 22 Masikin, hih no bôkna saloi renga hi insîr inla Pumapa kôm invûi roh, ni mindon hih nang ala ngâidam theina rangin. \v 23 Mulungrîl bôkna khâtak ne pêla, sietnân nang a khitrap iti nang ki riet,” a tia. \p \v 24 Simon'n Peter le John kôm, “Nin ti ngei hi inkhat luo ku chunga atung loina rangin nangnin rangâihoitak Pumapa kôm chubai mi thope roi,” a tia. \p \v 25 Peter le John'n an thurchi le Pumapa thurchi an misîr zoiin chu Jerusalema an kîr nôka, lampuia Samari rama khuo tamtaka Thurchi Sa an misîra. \s Philip le Ethopia milien \p \v 26 Pumapa tîr vântîrtonin Philip hah a chongpuia, “Inthok inla, Jerusalem renga Gaza panna lampuia saktieng ramchâr pielna han se roh,” a tia. (Atûn hin chu hi lampui hih mang nikhâi mak.) \v 27-28 Masikin Philip ânthoka a sea. Ethopia rama mi inkhat an Rêngnu nuoia sinpêl milien inlaltak a sum murdi enkolpu, Jerusalema Pathien chubaimûk rangin a sea. A kîr nôk tieng chu tali chunga chuongin dêipu Isaiah lekhabu a porea. \v 29 Ratha'n Philip kôm, “Tali so va pan inla vanâi roh,” a tia. \v 30 Hanchu Philip a tâna, dêipu Isaiah lekhabu a pore hah a rieta, no pore hah ni rietthei mo? tiin a rekela. \p \v 31 “Ama'n tutên mi rilminthâr pe loiin i angin mo ki riet thei ranga?” tiin a thuona. Hanchu Philip ha tali chunga a kala a kôla insungpui rangin a koia. \v 32 \x - \xo 8:32,33: \xo*\xt Isa 53:7,8 (LXX)\xt*\x* Pathien lekhabu a pore hah ma hi ani: \q1 “Belri that rang angin belri angin ama hah an tuonga, \q2 Belrite a mul eplâitak khomin a dâirek angin, \q2 Chongbai khat luo ti maka. \q1 \v 33 Ântem lâiin a roijêkna hah lâkpe'n a oma. \q2 A richisuonpârngei thurchi tûn mo ril ta nih, \q2 Rammuol renga a ringna ahek zoi sikin,” ti hi. \p \v 34 Milien han Philip kôm han, “Ni ril ta, dêipu hin tu thurchi mo a misîr? Ama thurchi mo, midang thurchi mo?” tiin a rekela. \v 35 Hanchu Philip'n, hi Pathien lekhabua phutin Jisua Khrista Thurchi sa a rila. \v 36 An sea suk an chumin chu, tui omna an tunga, milien han “mahin tui aom, baptis ka chang loina rangin imo mikhap?” a tia. \v 37 Philip'n a kôm, “Nu mulungrîl murdi'n ni iemin chu na chang thei,” a tia. Ama han, “Ki iem,” Jisua Khrista chu Pathien nâi ani ti ki iem, tiin a thuona. \p \v 38 Hanchu, tali ha an min ngama, an chuma Philip le milien hah tuia an juong sea. Philip'n Ethopia milien hah baptis a min changa. \v 39 Tui renga an hong jôka, Pumapa Ratha Inthiengin Philip hah a lâk min manga, ama hah mu khâi maka, hankhom râisântakin a in tieng a sea. \v 40 Philip chu mingeiin Azotus khuoa an mu nôka, hanchu a sea, Caesarea khuo a tung mâka chu khopui murdia Thurchi Sa a misîr tira. \c 9 \s Saul inthûlna \r (Sin 22:6-16; 26:12-18) \p \v 1 Saul han Pumapa jûipungei hah en nuom ngei maka, anrêngin that let rang aphuta. Hanchu Ochai Inlalngei kôm a sea. \v 2 Damascusa Khuoa Synagog mingei kôma pêk rang lekha a min mizieka, ma khuo han a nuom lam takin sin a thothei tiin an lei rietna rang ani, tukhom Pumapa jûi mi amûn chu nupang mo, pasal mo, a sûra Jerusalema a hongtuong theina rangin. \p \v 3 Hanchu, Saul hah Damascusa a tung rangtôn, inningloi rengin invân renga vârin ajuong êla. \v 4 pila ânlet paia, rôl miring a rieta, “Saul, Saul! ithomo ma angtaka dûk mini tho hih?” a tia. \p \v 5 Hanchu, Saul han, “Pumapa tumo ni ni?” tiin a rekela. \p Hanchu, rôl miring han, “Keima Jisua, dûk ni mintong bângpu hah ki ni.” \v 6 “Nikhomrese, inthoi inla khopuilien sûnga va senla, mahan ni sintho rang nang lei ril an tih,” a tia. \p \v 7 Saul leh munkhata se ngei chu, chong theiloi le a mindona chang riet loiin, an inding chiena, rôl miring hah chu an rieta, aniatachu tute mu mak ngeia. \v 8 Saul hah nuoi renga ânthoia male a mitngei ahong menga, hannirese, tute muthei khâi maka, a kuta an kaia Damascusa khuo tieng an sepuia. \v 9 Sûnthum dôr chu khoite muthei loi le sâk nêk khom sâk thei loiin a oma. \p \v 10 Ma zora han Damascusa khuoa Khristien iempu mi inkhat a riming Ananias a oma. Inlârnân Pumapa a mua, “Ananias!” a tia, \p Ananias'n, “Pumapa hin ko om,” tiin a thuona. \p \v 11 Pumapa han a kôm, “Ananias insiem inla, Lamlien Tûn son va sênla, Judas ina Tarsus mi a riming Sual an ti hah va rok roh, ama'n chubai a tho tit. \v 12 Male inlârnân mi inkhat a riming Ananias a sea, a mitngei minvâr pe rangin a lu chunga a kutngei minngamin chubaitho pe rangin nang a lei mu zoi,” a tia. \p \v 13 Ananias'n, “Pumapa ma miriem han Jerusalema khuo mingei dûk amintong lam mi tamtak ngeiin min rila. \v 14 Male atûnhin khom Damascusa khuoa nang jûipungei, sûrna rang phalna lekha ochaisingei kôm renga a dôn,” a tia. \p \v 15 Pumapa han, “va se roh, ama hah ki sinthopu rangin ka thang zoi, hi Jentailngei, Rêngngei le Israel mingei ki riming min riet ranga ki tîr rang ani. \v 16 Keima sikin idôrmo dûk a la tong rang nang la ril ki tih,” a tia. \p \v 17 Masikin Ananias hah a sea, Saul omna ina a lûta, male Saul chunga a kutngei a minngama “Sungsuok Saul ni mit vâr nôkna rang le Ratha Inthieng sipa no om theina rangin no hongna lampuia na kôma inlârpu Pumapa Jisua'n ni hongtîr ani,” a tia. \v 18 Harenghan, a mitngei renga ngalip angati ajuong tâka, a mitngei ahong vârpe nôka. Hanchu ânthoia baptis a changa; \v 19 Male bu, an, a nêka a hong har nôk zoi. \s Damascusa taka Saul chongril \p Saulin sûn tomte Damascusa iempungei kôm oma. \v 20 Synagog taka a lût pata Khrista thurchi a rila, Jisua chu Pathien nâipasal ani tiin a ril phut kelen zoia. \p \v 21 A chongril riet ngei murdi'n asân an kamâm tataka, “Hi mi hih Jerusalema Jisua riming ralam ngei dûk lei mintong ngâipu hah nimak mo? Ha mingei hah khita ochaisingei kôma tuong ranga mahin khom a hong nimak mo?” an tia. \p \v 22 Hannirese Saul chongril hah ranak a dôn teteta, male Jisua chu Khrista ani tiin a ril minthâr han mi a mene thei oka, Damascus taka aom Judangei khomin makhal thei khâi mak ngei. \p \v 23 \x - \xo 9:23-25: \xo*\xt 2 Kor 11:32,33\xt*\x* Sûn tamtak suole chu Saul that rangin Judangei lungvâr an thoa, \v 24 hannirese ama'n an lungvâr tho hah a rieta, that rang bôkin rukul mokot tina sûn le jân an muruonga. \v 25 Hannirese a nûkjûingeiin Saul an tuonga, jâna rukul kotvêng renga kok leh makhâiin an musum zoi. \s Jerusalema Saul chongril \p \v 26 Hanchu Saul hah Jerusalema a sea, ruoisingei inloppui rang a bôka, hannirese anni han ruoisi ani sa ti iem mak ngeia, anrêngin achiin an chia. \v 27 Hanchu Barnabas a tuonga tîrtonngei kôm a sepuia. Lampuia Pumapa a mu tie ngei, Pumapa'n a kôma a ti pe ngei, Damascusa taka Jisua riminga hâitaka chong a ril tie ngei an kôm a misîr pe ngeia. \v 28 Male Saul hah an kôm a om zoia, Jerusalem pumpuia hâitakin Pumapa rimingin chong a rila. \v 29 Greek chong mangin Judangei lâia chong a rila, a makhala, anni rêkin chu that rangin an pûta. \v 30 Ha chong hah koiindang mingeiin an rietin chu Saul hah Caesarea khuo an tuonga, Tarsus khuoa an tîr pat zoi. \p \v 31 Male Judea ram, Galilee ram le Samari ram pumpuia koiindang hah dengtheina an jôk zoia. Pumapa mân thôn an oma, Ratha Inthieng ompuinân an rât uola, an mijôn ahong pung tetet zoia. \s Ludda le Joppa khuoa Peter sintho \p \v 32 Peter'n muntina a chaia, sûnkhat chu Ludda khuo Pathien mingei omna a juong sea. \v 33 Mahan mi inkhat a riming Aeneas an ti kum riet phalkhatthi sika jâlmuna jâl a mua. \v 34 Peter'n a kôm han, “Aeneas, Jisua Khrista'n nang a mindam zoi inthoi inla na jâlmun luok roh,” a tia, hanchu harenghan ânthoia. \v 35 Ludda le Sharona mi murdi'n ama an mua Pumapa tieng an hong inhei zoi. \p \v 36 Joppa khuoa han Jisua lei iem nuvengte inkhat a riming Tabitha a oma. (Greek riming Dorcas, mahi, “sakhi,” tina ani.) Amanu han azora dôn murdi sin sa le inriengngei sannân a lei mang ngâi ani. \v 37 Ma zora han dam maka, a thi zoia, tui an min buola inchunginchuon khâltana an min jâla. \v 38 Ludda khuo hah Joppa khuo kôl ani sikin, iempungeiin Peter Ludda khuoa aom ti an rieta, “Rangâihoitakin inrangralin mi hong pe roh,” tia koi rangin mi inik an tîra. \v 39 Masikin Peter inthoiin anni ngei lehan an sea. A tung leh an inchunginchuon khâltan sûnga an tuonga. Dorcas kôla indingin meithâingei tamtakin an chapa, an kôm aom lâia kâncholingei le puonngei hah a sûi ngei hah Peter an min mua. \v 40 Peter'n anrêngin pêntieng a mojôk ngeia, male Khûkinbilin chubai a thoa, hanchu ruok tieng ânheia, “Tabitha inthoi roh,” a tia. Tabitha hah a hong menga Peter hah a mua, a hong insunga. \v 41 Peter'n a kut a pêka a kaithoia, hanchu iempungei le meithâingei a koia, Tabitha hah aringin a pêk ngei zoi. \v 42 Ma roi hah Joppa khuoa ânthang zita, mi tamtakin Pumapa an hong iem zoi. \v 43 Peter chu sûn tamtak Joppa khuo savun sinngâipu Simon ina ala châma. \c 10 \s Peter le Cornelius \p \v 1 Caesarea khuo mi inkhat a riming Cornelius an ti, “Rom râlmi pâl raza-ruoipu a oma” maha Italy râlmi an ti ngâi. \v 2 Ama hah Pathien biek mi ania, ama leh a insûng mingei nâm anrêngin Pathien lei biek ngâi an ni. Judangei lâia inriengngei sanin asân ranak a song ngâia, Pathien kôma khom chubai a tho bang ngâia. \v 3 Sûnkhat chu chonûk dâr thumin inlârna inthârlak a mua, Pathien vântîrton inkhat a kôm ahong lûta, “Cornelius!” a hong tia. \p \v 4 Cornelius'n ama hah a en ngita, a chia, “Pu mahi imo?” a tia. \p Vântîrtonin a thuona nu chubaithona le nu lungkhamna sinngei hah Pathien'n a râisânna nang a thuon rang ke ani zoi. \v 5 Atûn Joppa khuoa mi tîr inla, mi inkhat a riming Simon Peter an ti hah hong min koi roh. \v 6 Savun sin ngâipu Simon ina a tunga, a in chu tuikhanglien panga aom a tia. \v 7 Hanchu vântîrton hah a rot suole, Cornelius'n a tîrlâmngei mi inik le râlmi inkhat, Pathien biek ngâi a tîrlâma a mang ngâi a koia. \v 8 A mu le a riet murdi a ril zoiin chu Joppa khuoa se rangin a tîra. \p \v 9 Anangtûka an sea, Joppa khuo kôl an tungin chu, Peter hah chubaitho rangin sûna inchunga a kala. \v 10 A von a châm sabaka, bunêk rang a nuoma hannisenla nêk rang a mintuo lâitakin inlârna a mua. \v 11 Invân in-ongin puon lienpa arikil minlia inthung invân renga nuoia juong chum a mua. \v 12 Ha sûng han sa ake minli jât tamtakngei le rama vângei an omna, a rôpa intolngâi ngei. \v 13 A kôm han rôlin, Peter, “Inthoi roh; that inla sâk roh!” a tia. \p \v 14 Hannisenla Peter'n “Pumapa nimak! ânthiengloi le porinche ite sâk ngâi mu ung” a tia. \p \v 15 Rôl han avêlin a kôma, “Pathien'n ânthieng zoi a ti hih nangman ite ânthiengloiin mindon no roh,” a ti nôka. \v 16 Ha anghan, voithum ajuong oma, masuole chu invân tieng lâk paiin a om nôk zoi. \p \v 17 Hanchu, Peter'n inlârna a mu hah a mindonna chang riet loiin a om lâitak han, Cornelius mi tîr ngei hah Simon in rekelin mokot kôla an lên dinga. \v 18 Mahin Simon Peter a tung mo? tiin an rekela. \p \v 19 Peter'n inlârna ai mu hah a mindon lâitakin, Ratha'n a kôma, “Rangâi roh! Mi inthumin nang an rok. \v 20 Masikin inthok inla chum roh, ite kamâm loiin jûi ngei roh, anni hah ko hongtîr ngei ke” a tia. \v 21 Masikin Peter hah a chuma, an kôm han, nin rokpu hah “Keima ki ni, imo nin hongna abi?” a tia. \p \v 22 Anni han, “Râlmi raza ruoipu Cornelius mi hongtîr ani. Ama hah mi sa Pathien biek ngâi mi le Juda mi murdi'n mirit an tho ngâi mi ania. Pathien vântîrtonin nangma hah a ina koi rangin a tipea, no chongril rangâi rangin” an tia. \v 23 Ha mingei hah a koi lût ngeia, a min riek ngeia. \p Anangtûka ânthoka anni ngei leh, Joppa khuo iempu senkhat ngei le munkhatin an sea. \v 24 Anangtûk nôka chu Caesarea khuo an tung zoia, Cornelius han a sûngsuokngei le a ruolngei a koibûma, Peter ngei an lei ngâk chiena. \v 25 Hanchu Peter ava lût rangtôn Cornelius'n a lei dônna, a ke bula khûkinbilin chubai a mûka. \v 26 Aniatachu Peter'n ama hah a kaithoia, “Inding roh, kei khom miriem dên ke ki ni,” a tia. \v 27 A kôm chong pumin insûnga a lûta, mi tamtak intûp ngei hah ava mua. \v 28 An kôm han, “Juda mîn, Juda mi niloi pan rang le inloppui rangin Juda balamin phal mak ti nangni rengin nin riet. Hannirese, tute inthiengloi le annima ke be loina rangin Pathien'n mi min mu ani. \v 29 Masika han mi nin hong min koia han, ite makhal viet loiin ko hong kelen ani. Masik han nangni ki rekel imo mi nin hong koina bi?” a tia. \p \v 30 Cornelius'n a kôma, “Atûn zora tena hin sûnthum ani zoi. Chonûk dâr thum vêlin ki ina chubai ko thoa; harenghan mi inkhat puon chêk invo ka makunga a juong indinga. \v 31 ‘Cornelius! Pathien'n nu chubaithona a riet zoi, nu lungkhamna sin ngei khom a riettit. \v 32 Masikin Joppa khuoa mi tîr inla Simon Peter hong min koi roh, ama hah tuikhanglien panga savun sin ngâipu Simon ina a tung ani’ a tia. \v 33 Male han no kôm mi ko hongtîr kelena; no hong hih râisân aom sabak. Pumapa'n chongril ranga nang a pêk riet rangin atûn hin Pathien mitmu'n kin rêngin kin om ani hi,” a tia. \s Peter chongril \p \v 34 \x - \xo 10:34: \xo*\xt Bal 10:17\xt*\x* Peter a hong chonga hi anghin a tia: “Pathien'n jâttin le namtin in-angsara a en ti ki riet minthâr zoi. \v 35 Namtin lâia tukhom ama iema sin asa thopu murdi chu ama khôk thei mi anni ngâi. \v 36 Ama'n, mi murdi Pumapa, Jisua Khrista han Israel mingei kôma rangin inchamna râisânna Thurchi Sa chu a juong mintunga. \v 37 John'n Baptis roi a ril suole Galilee ram renga a phuta, Judea ram pumpuia a roi a chongril hah nin lei rieta. \v 38 Nazareth Jisua chu Pathien'n Ratha Inthieng le sinthotheinân min silin, Pathien han a ompui tita, sin sa thoa muntina a chai lâihan Diabol dûkmintong murdi ngei a mindama. \v 39 Judea ram le Jerusalema a sintho murdi rietpuipungei kin ni, ama hah Khrosa jêmdelin an that ani. \v 40 Hanniresea, Pathien'n sûnthum suole a kaithoia mu theiin ânlâra, \v 41 mitin mitmua chu inlâr maka, Pathien'n a rietpuipu ranga a lei thang keini ngei vai hin kin mu, ânthoinôk suole han Ama lehan kin sâkin kin nêk suom ngâi ani. \v 42 Male hah thurchisa ril rang le Ama hah mi ring le mithi chunga roijêkpu'n Pathien'n a phun ti mi murdi min riet rangin chong mi pêk ani. \v 43 Dêipungei murdi khomin ama iem murdi'n a riming sikin an sietnangei ngâidam nîng an tih,” tiin an lei ril ngâi a tia. \s Jentailngei Ratha Inthieng an chang \p \v 44 Peter chong a la ril bang lâiin, a chongril rangâi murdi chunga Ratha Inthieng ajuong chuma. \v 45 Juda iempungei Joppa khuo renga Peter hong jûipungei han Ratha Inthieng neinun pêk Jentailngei chunga khom ivur ani ti an rieta an kamâm oka. \v 46 Chong rietloia chongrilin le Pathien roiinpuina minpâkin an rieta, Peter'n a thuona, \v 47 “Hi mingei hi kin chang anga Ratha Inthieng an chang ania, tuia baptis chang rangin tumo khap thei ngei ranga?” a tia. \v 48 Masikin Jisua Khrista riminga baptis chang rang chong a pêk ngeia. Hanchu anni kôm han sûn tômte la châm rangin an ngêna. \c 11 \s Peter'n Jerusalem koiindangngei kôma a sintho a misîr \p \v 1 Judea ram pumpuia tîrtonngei le iempungei hah Jentailngei khom Pathien chong an rieta an lei modôm zoi. \v 2 Peter hah Jerusalema a sea, hanchu sertan ngei han ama an lei dema, a kôm, \v 3 “Sertanloi Jentailngei ina nu tunga an kôma sâk khom na sâk ngâi!” an tia. \v 4 Masikin Peter'n abul renga anrêngin aroi omtie murdi a misîrpe ngâia. \p \v 5 “Joppa khopuiliena chubai ko tho lâiin, inlârna ku mua. Puon chêk lientak anghan arikil minlia inthung invân renga juong musum ko kôla juong om ku mua. \v 6 Mahan anâikikin ke enna insûng sa le ram sa, rôpa intol ngâi le vângei ku mua. \v 7 Masuole chong mirîng ki rieta ko kôm, ‘Inthoi roh Peter; that inla sâk roh,’ a tia. \v 8 Hannirese keiman ‘Nimak Pumapa! ânthieng loi le ânnim ite ka bâia lût ngâi mak’ ki tia. \v 9 Invân renga rôl han avoiniknân, ‘Pathien'n ânthieng a ti sai hi nangman inthieng mak tino roh!’ a ti nôka. \v 10 Ma anghan voithum ajuong oma masuole azoinataka chu invân tieng lâk pâiin a oma. \v 11 Ma zora tak han Caesarea renga mi inthum hongtîra om ngei hah ko omna in an hong tunga. \v 12 Ratha'n mulung inlakloia anni ngei jûi ngei rangin mi rila. Hi iempu uruk Joppa renga Caesarea hong ngei khom min jûisa kin rêngin Cornelius ina kin lûta. \v 13 Ama han a ina vântîrton inding a mua, vântîrton han a kôma, Joppa khuoa mi tîr inla mi inkhat a riming Simon Peter an ti hah hong minkoi roh. \v 14 Ama han chong nang misîrpe a ta, ama chong han nangma le ni insûngmingei sânminjôkin om nin tih, tiin khom mi ril sa. \v 15 Chongril ko hong phut lehan motona ei chunga ajuongtung anghan Ratha Inthieng an chunga ajuongtunga. \v 16 \x - \xo 11:16: \xo*\xt Sin 1:5\xt*\x* Male Pumapa'n a ti ‘John'n tui le mi a baptis ania, nangni chu Ratha Inthiengin baptis la chang nin tih,’ a ti hah ki rietsuok nôka. \v 17 Pumapa Jisua Khrista ei iema ama chongpêk nanâk hah Jentailngei khom a pêk ani ti ânthâr ani. Kei hih tumo ki ni, Pathien khap rang bôkpu hi!” a tia. \v 18 Ma chong hah an riet lechu dem khâi mak ngei, Pathien an minpâka, “Pathien'n Jentailngei khom insîra ring rangin zora inchum a pêk ani hi!” an tia. \s Antioch koiindanga \p \v 19 \x - \xo 11:19: \xo*\xt Sin 8:1-4\xt*\x* Hanchu Stephan an that zora dûkmintongna sika chekinchâi ngei hah Phoenicia Ram, Cyprus tuikul le Antioch khuo dênin an sea Judangei kôm vai thurchi an rila. \v 20 Hannirese, iempu senkhat: Cyprus tuihuol le Cyrene a mingei hah Antioch'a an sea, Jentailngei kôm khom Thurchi Sa an misîra, Pumapa Jisua Thurchi Sa an rila. \v 21 Pumapa ranakin a san ngeia, mi tamtakin an iema, Pumapa tieng an inhei zoia. \p \v 22 Ma thurchi hah Jerusalema koiindang ngeiin an lei rieta, masikin Barnabas hah Antioch taka an tîra. \v 23 Ama hah a tungin chu mataka mingei Pathien'n satavur tie hah a mûn chu a râisân tataka, an mulungngei murdia Pathien taksônna om mindet rangin anrêngin a mohôk ngeia. \v 24 Barnabas hah mi satak, Ratha Inthieng le iemna sip ania, masikin mi tamtak Pumapa tieng a tuong zoia. \p \v 25 Hanchu Barnabas hah Saul rokin Tarsus khuoa a sea. \v 26 A mu lehan Antioch tieng a hong tuonga, kum khat piel koiindangngei inkhômna an inchel ngâia, mi tamtak an minchu sa ngâi. Antioch'a han kêng iempungei hah Khristien an ti masatak. \p \v 27 Ma zora han Dêipu senkhat ngei Jerusalem renga Antioch an sea. \v 28 \x - \xo 11:28: \xo*\xt Sin 21:10\xt*\x* An lâia mi inkhat a riming Agabus ândinga rammuol pumpuia mâitâm natak chul atih, ti ratha min rietin a phuonga; ha mâitâm hah Claudius inlal lâiin atung zoi. \v 29 Ha anghan, ruoisingei han an thei lam chitin Judea rama iempungei kôm sanna muthuon rang an masata. \v 30 Ma hah an thoa masuole sum han koiindang upangei kôm pêk rangin Barnabas le Saul kuta an muthuon zoi. \c 12 \s Nuomlona rik uol \p \v 1 Hanchu, ma zora han, Rêng Herod'n\f + \fr 12:1: \fr*\fk rêng Herod: \fk*\ft Keima, Herod Agrippa Palistine rama murdia roijêkpu.\ft*\f* koiindanga mi senkhat ngei a nunuom a lo zoia. \v 2 Jacob, John nâipa hah khandaiin a tuk thata. \v 3 Ama han Judangei an râiasân ok ti a rietin chu Peter khom sûr rang a bôk tita. (Ma zora hah cholboivâipôl ruolhoi zora ani). \v 4 \x - \xo 12:4\xo*\xt Jôk 12:1-27\xt*\x*Peter hah a sûr suole chu intâng ina a khuma, râlmi pâl minli minlin angâk an inthâklîpa. Kalkân kût ruolhoi chumin mipui makunga kai suoa jêk rangin a mintuo ani. \v 5 Masikin Peter hah intâng ina a khum rapa, hannirese, ama ta rangin koiindangngeiin ningsiettakin Pathien kôm chubai an thope ngâi. \s Peter intâng in renga ajôkna \p \v 6 Herod'n a kai suoa, a jêk rang nijân tak han chu Peter hah rungpungei inik kâra rênrokol inik bunin a jâla, a ngâkngei khom mokot bula an oma, an ngâk chiena. \v 7 Inningloiin vântîrton inkhat a kôla ajuong indinga intâng in sûnga han vâr ajuong inlanga. Vântîrton han Peter dâra anîk min hara, “Inrangin! inthoi roh!” a tia. Hanchu, voikhatrengin Peter kuta rênrokolngei hah a kutngei renga a tâkrila. \v 8 Masuole Vântîrton han a kôm, “No kongkhit mindên inla, ne kekok bun roh,” a tia. Peter'n ha anghan a thoa, hanchu vântîrton han a kôm, “Na kâncholiinchuol inhak inla, mi jûi roh,” a tia. \v 9 Peter intâng in renga a jôka, a jûi zoia; nikhomrese a tak ani ti riet mak, Vântîrton hah inlârna a mu mini kêng a bôka. \v 10 A rungngei inkhatna le inikna an khêlin chu khopuiliena lûtna thîr mokot an va tunga. Mokot hah athethenin alei in-onga, an jôka, lamlien inkhat an khêlin chu voikhatrengin vântîrton han Peter a mâk zoia. \p \v 11 Hanchu Peter hah a harin chu, “Pumapa'n a vântîrton a juongtîra, Herod kut renga le Judangei sabeina murdi renga mi mojôk ti adiktakin ki riet zoi,” a tia. \p \v 12 A mulung a min chong zoiin chu John Mark nû Mary ina a sea, mahan mi tamtak lên bûmin an lei chubaia. \v 13 Peter'n bokrop inkhâr a tôk lehan, tîrlâm inkhat Rhoda dôngmate han mo-ong rangin a sea. \v 14 Peter rôl a riet lechu a râisân rai sikin inkhâr mo ong loiin a tân nôka, “Peter inkot bula son ânding,” tiin a va rila. \v 15 Anni han a kôm, “Na châng ani zoi hi!” an tia. Ama'n chu adik tatak kêng? a ti tita. Anni han “a vântîrton nîng atih,” an tia. \p \v 16 Nikhomrese Peter'n a tôk tita nûktaka chu an va mo onga, ama hah an mua kamâm aom an ti tataka. \v 17 Ama han an dâirekna rangin a kut a jâpa, Pumapa'n intâng in renga a kêlsuo tie hah a misîr zoia. Hanchu, “Hi chong hih Jacob le iempu dangngei va ril roi,” a tia. Masuole chu a jôka ram danga a se zoi. \p \v 18 Hanchu, jîng ahongni lechu rungpungei hah, Peter imo a chang zoi? tiin asân an mulung ajîng zoia. \v 19 Herod han a rok rangin chong a pêk ngeia, hannirese mu mak ngeia a ngâkngei hah a rekela, that ngei rangin chong a pêk ngei zoi. \p Masuole chu, Herod judea khuo a mâka Caesarea khuoa môrkhat ava om zoi. \s Herod thina \p \v 20 Hanchu, Herod hah Tyre le Sidon khuo mingei chunga a taksi sabaka. Anni han inruolin ama kôm se rangin an honga, rêng milien Blastus hah an malin an sin baka. Masuole Herod kôm an sea, an ram hah rêngpa ram renga sâk, nêk an man ngâi ani sikin inngêi rangin an ngêna. \p \v 21 A nikhuo khâm nîn chu Herod hah puon inlal insilin rêngsukmuna ânsunga, mipuingei kôm chong a misîra. \v 22 Mi murdi'n, “Miriem rôl nimak, Pathien rôl kêng,” an tia, an inieka. \v 23 Voikhatrengin ama han Pathien kôm miritna a pêk loi sikin Pumapa vântîrtonin voikhatrengin Herod chunga a kut a musuma, rûlkûtin a sâka, athi zoi. \p \v 24 Ma lâia han Pathien chong ânzara an pung tir zoi. \p \v 25 Barnabas le Saul'n an sintum an sin suole chu Jerusalem renga\f + \fr 12:25: \fr*\fq renga; \fq*\ft miziek senkhat ngei chu \ft*\fq ma \fq*\ft tiin an dôn\ft*\f* an kîr nôk zoia, John Mark hah an kôm an tuong sa. \c 13 \s Barnabas le Saul an thangna le an tîrna \p \v 1 Hanchu, Antioch koiindangngei lâia Dêipungei le minchupungei an oma; Ma ngei hah Barnabas ngei, Simeon (miduk an ti) ngei, Cyrene khuoa Lucius ngei, Manaen (Râiôt Herod'n\f + \fr 13:1: \fr*\fk Herod: \fk*\ft Herod Antipas, Galilee rama ânlal lâiin (en roh Luk 3.1).\ft*\f* a vâi minlien) ngei le Saul ngei an ni. \v 2 Pumapa sin an thoa, bu an ngêi lâiin Ratha Inthiengin an kôm, “Barnabas le Saul hih ko koina lama sintho rangin mi pêk roi,” a tia. \p \v 3 Bungêiin chubai an tho zoiin chu an chunga kutngei an minngama, an tîr ngei zoi. \s Cyprus tuihuola \p \v 4 Ha anghan, Ratha Inthieng tîrin an sea, Seleucia khuo an tunga, ha mun renga Cyprus tuihuola rukuongin an se zoia. \v 5 Hanchu, Salamis khuoa an tungin chu Judangei Synagog ngeia Pathien thurchi an misîra. John Mark hah an insanpui rangin an tuong sa. \p \v 6 Tuihuol hah Paphos dênin an chai suoa, dôithei, dêipu inti Juda inkhat a riming Bar-Jisua an tonga. \v 7 Ama hah tuihuol râiôt Sergius Paulus mi vâr tak khom a malpa ania. Ha râiôt han Pathien chong rangâi a nuom sikin Barnabas le Saul a koia. \v 8 Hannirese, dôipu Elimus (Greek riming) han râiôt hah takminsôn loi rang pûtin anni hah a lei deia. \v 9 Hanchu Saul, Paul an ti sa ngâi hah Ratha Inthiengin a sipa, dôipu hah a en ngita, a kôm, \v 10 male “Nangma khori nâipasal! satnangei nâm râlpa, milak ngei nâmin ni minsipa, zoratin Pathien chongtakngei hih chong milak min chang rang no bôk ngâi ani. \v 11 Atûn Pumapa kut nu chunga achum rang ani, ni mit jîng a ta, sûn khovâr mu khâino tini,” a tia. \p Sûm le ijîngin ama hah abok kelen zoia, a kairuoi rang mi zongin ânvâk titira. \v 12 Râiôt han ahong mu lehan khoimo atung hah, a iem zoia; Pumapa minchuna chungroi hah a kamâm oka. \s Pisidia rama Antioch \p \v 13 Paul le a champuingei hah Paphos khopuilien renga rukuongin an sea, Pamphylia rama Perga an tunga, mahan John Mark'n anni hah a mâka, Jerusalema a kîr nôk zoia. \v 14 Anni hah Perga renga an se tita, Pisidia rama Antioch an tunga, male Sabbathnin chu Synagog taka an lûta, an insunga. \v 15 Moses balam le dêipungei lekhabungei an miziekngei hah an pore suole chu Synagog ulienngeiin an kôm mi an tîra: “Sûngsuokngei, mohôkna chong nin dôn aomin chu mipuingei kôm misîr rangin nangni kin nuom ani,” an tia. \v 16 Paul ândinga, a kutin a jâpa, thurchi misîr a phut zoia: \p “Ki Israel champuingei le Jentialngei murdi Pathien biek ngei, ko chong rangâi roi! \v 17 \x - \xo 13:17: \xo*\xt Jôk 1:7; \xt*\xt Jôk 12:51\xt*\x*Israelngei Pathien mingei ei richibulngei a lei thanga, Egypt khuolmingei anghan an om lâiin nam lienpân a sina, a ranak lienin Egypt renga a kai suo ngeia, \v 18 \x - \xo 13:18: \xo*\xt Tel 14:34; Bal 1:31 \xt*\x*male kum sômminli ramchâra an sinthongei hah a en chien theia. \v 19 \x - \xo 13:19: \xo*\xt Bal 7:1; \xt*\xt Jos 14:1\xt*\x*Canaan rama nam sari an inmanga, a mingei a ram puma a minchang zoi. \v 20 Ma ngei nâm hah \x - \xo 13:20: \xo*\xt Roi 2:16; \xt*\xt 1 Sam 3:20\xt*\x*Kum raza minli sômrangnga alût ani. \p “Masuole han roijêkpungei a pêk ngeia, dêipu Samuel dêna han. \v 21 \x - \xo 13:21: \xo*\xt 1 Sam 8:5; \xt*\xt 1 Sam 10:21\xt*\x*Male Rêng an ngêna, ma anghan Pathien'n Saul, Kish nâipasal, Benjamin rûia mi hah kum sômminli sûnga an rêng rangin a pêk ngeia. \v 22 \x - \xo 13:22: \xo*\xt 1 Sam 13:14; \xt*\xt 1 Sam 16:12; Lap 89:20\xt*\x*Ama hah an hengpai suole chu Pathien'n David hah an rêng aminchanga, ma chungroi hah Pathien'n hi anghin a misîra; ‘David Jesse nâipasal, ku lungdo mi ka mân zoi, ama han sin ranga ku nuom murdi sin a tih,’ a tia. \v 23 Mahi Jisua, David richisuonpârngei lâi renga han Israel mingei Sanminringpu'n ai sin ani, Pathien'n a lei khâm anghan. \v 24 \x - \xo 13:24: \xo*\xt Mk 1:4; Luk 3:3 \xt*\x*Jisua'n a sin a phut mân han, Israel mingei an sietnangei renga an insîra baptisma an changna rangin John'n thurchi a misîr pe ngei ngâia. \v 25 \x - \xo 13:25: \xo*\xt Joh 1:20; \xt*\xt Mat 3:11; Mk 1:7; Luk 3:16; Joh 1:27\xt*\x*Male John'n a sintum a zoi rangto han mipuingei kôm, ‘Keima hih tumo ani mi nin ti? nin ngâkpu hah keima hih ni mu ung. Aniatachu, rangâi ta u! ku nûka juong a tih, kei chu a kekok khek rang luo inhoi mu ung,’ a tia. \p \v 26 “Abraham richisuonpârngei, ki richibulngei le Jentailngei murdi Pathien biek ngei, hi Sanminringna chong hih ei kôm a juongtîr ani. \v 27 Jerusalema mi omngei le an ruoipungei han sanminringpu ani an riet loi sik le dêipungei chong Sabbathni tina an pore ngâi hah aomtie an rietloi sikin Jisua theiloi min changin dêipungei chong an mintung min dik zoi. \v 28 \x - \xo 13:28: \xo*\xt Mat 27:22,23; Mk 15:13,14; Luk 23:21-23; Joh 19:15\xt*\x*Thina rang rak dôr a chunga ite abi an man no khomin that rangin Pilat kôm an ngêna. \v 29 \x - \xo 13:29: \xo*\xt Mat 27:57-61; Mk 15:42-47; Luk 23:50-56; Joh 19:38-42 \xt*\x*Male a chungroi Pathien lekhabu'n a miziek murdi atung suole chu Khros renga an musuma, thâna an min jâl zoia. \v 30 Aniatachu, Pathien'n thina renga a kaithoi nôk zoi, \v 31 \x - \xo 13:31: \xo*\xt Sin 1:3\xt*\x*Galilee ram renga Jerusalema ama leh munkhata lei se ngei kôm han sûn tamtak ânlâr ngâia; ha mingei hah atûna hin Israel mingei kôm ama rietpuipungei an ni. \v 32-33 \x - \xo 13:32-33: \xo*\xt Lap 2:7\xt*\x* Ei richibulngei kôma Pathien'n chong a lei khâm hah, eini a richisuonpârngei ta rangin Pathien'n atûna hih Jisua kaithoiin atung ani ti Thurchi Sa nangni kin mintung pe. Lapui inikna taka aom anghan. \q1 ‘Ka Nâipasal ni ni; \q2 Avien hin na Pa ko hongni zoi.’ \m \v 34 \x - \xo 13:34 \xo*\xt Isa 55:3 (LXX) \xt*\x*Monna mun thâna kîr nôk khâi loi rangin Pathien'n ama hah thina renga a kaithoi rang roi hi anghin a misîra; \q1 ‘Satvurna inthieng le adik \q2 David kôma kên khâm hah nang pêk ki tih,’ tiin. \m \v 35 \x - \xo 13:35 \xo*\xt Lap 16:10 \xt*\x*Masikin, minpâkna la dangin, \q1 ‘Ni mi inthieng chu thâna mon rangin phal no ti nih,’ ati sa. \m \v 36 David'n ama zora kai chu Pathien lungdo a sina, masuole chu a thia, a richibulngei leh an phûma, a takpum hah thâna amon zoi. \v 37 Pathien'n thina renga a kaithoipu ha chu mon mak. \v 38-39 Ki Israel sûngsuokngei, mahih nin riet rangin kin nuom, Jisua sikin ani sietnangei ngâidamna chong nin kôma misîrin aom; male tukhom ama iem kai chu Moses balamin a mojôk theiloi sietnangei murdi renga an jôk zoia. \v 40 Masikin, indîn roi, dêipungei lei ti hah nin chunga tung duoi nih. \q1 \v 41 \x - \xo 13:41: \xo*\xt Hab 1:5 (LXX)\xt*\x* ‘Mumâkpungei, en ta u! kamâm aom ti ungla, thi roi! \q1 asikchu aviena sin ko tho hih, \q2 Mîn nangni ril minthâr pe khom rese \q2 ngei iem no tunui!’ ” ti hah a tia. \p \v 42 Paul le Barnabas hah Synagog renga an jôkin chu sabbathni nôka ma chong hah hong misîr nôk rangin mipuingei han an siela. \v 43 Ânbûm ngei an chîn zoiin chu Judangei le an Juda rotholngei tamtakin Paul le Barnabas an jûia, Tîrtonngei han, Pathien moroina nuoi han om tit rangin an mohôka. \p \v 44 Sabbathni nôka chu a khopui pumpui ti dôrin Pathien chong rangâi rangin an hong intûpa. \v 45 Judangei han mipuingei an mûn chu an narsa oka, Paul thurchi misîr hah an makhala, an misîr minpôta. \v 46 Aniatachu Paul le Barnabas han hâi uolin an misîra, “Pathien chong hi nin kôma misîr masa rang piel ani; hannirese, nin henga, kumtuong ringna manpui rangin ahunin nin be loi sikin, nangni mâkin Jentailngei tieng pan kin tih. \v 47 \x - \xo 13:47: \xo*\xt Isa 42:6; 49:6\xt*\x*Mahi Pumapa chong mi pêk ani; \q1 ‘Jentailngei min vârpu'n nang ki minchang, \q2 masikin rammuol murdi an ring theina rangin ti hi,’ ” an tia. \p \v 48 Jentailngei han ha chong hah an rietin chu an râiasâna, Pumapa chong an chôiminsânga; kumtuong ringna chang ranga thang ngei kai chu iempungei an hong chang zoi. \p \v 49 Pumapa chong hah ramhuol muntina ânzar zoia. \v 50 Hannirese Khopuiliena Juda ulienngei le Pathien biek mi Jentail nupang mirit omngei an misieta; Paul le Barnabas hah an nuom an min loa, an ramhuol renga an rujûlpai zoia. \v 51 \x - \xo 13:51: \xo*\xt Mat 10:14; Mk 6:11; Luk 9:5; 10:11 \xt*\x* Tîrtonngei han anni ngei chunga an mulung hoiloi minlangnân an kepha taka pildi an không mathâka, Iconium an pan zoi. \v 52 Antioch taka iempungei chu râisânna le Ratha Inthiengin an sip zoi. \c 14 \s Iconiuma Paul le Barnabas thurchi misîr \p \v 1 Ma angdên han Iconiuma khom Judangei Synagog taka an lûta, thurchi an misîra, Juda le Jentail tamtakin an iem zoia. \v 2 Hannirese a iem nuomloi Judangei han Jentailngei an misieta an min mumâk zoi. \v 3 Tîrtonngei han hâitaka Pumapa thurchi misîrin ha khuoa han sôttak an oma; mahan a lungkhamna chongril tîrtonngeiin an misîr hah adik ti minlangnân an kuta sininkhêlngei le sin kamâmruoingei an sina. \v 4 Khopuilien sûnga mipuingei pâl inikin an insen zoia. Senkhat Judangei tieng, senkhat tîrtonngei tieng. \p \v 5 Hanchu Jentailngei le Judangei an ruoipungei le tîrtonngei hah lung leh dênga dûkmintong rang an bôka. \v 6 Tîrtonngeiin ma chong hah an lei riet lechu Lycaonia rama Lystra le Derbe khopuilienngei le a kol revêla ram ngeia an rota. \v 7 Mahan annîn Thurchi Sa an misîr tir zoi. \s Lystra le Derbe khuo \p \v 8 Lystra khuoa mi inkhat a suok renga kholra lôn theiloi a oma. \v 9 Mahan ama ânsunga Paul thurchi misîr a rangâia. Damna ranga iemna a nei ti Paul'n a mûn chu ama hah Paul'n a en ngita, \v 10 male rôl inringtakin, “Ne ke le injîkzatin inding roh!” a tia. Ama hah ân chôma, a lôn titir kelen zoi. \v 11 Mipuingeiin Paul sintho hah an mu lechu anni Lycaonia chongin an inieka, “Pathienngei miriem changin ei kôm an juong chum ani hih!” an tia. \v 12 Barnabas riming hah Zeus an tia, male Paul hah thurchi misîr uol ngâi ani sikin Hermes an tia. \v 13 Hanchu, Zeus pathien ochai, an biekin, khopui pêntienga om han serâtchalngei le pârthilrûingei mokota a hongchôia, mipuingei lehan tîrtonngei biekna ranga that rangin an mintuoa. \p \v 14 Ma anga tho ranga an mintuo hah Barnabas le Paul'n an riet lechu an puon an potkhêra, mipui lâi tieng tânin an inieka. \v 15 \x - \xo 14:15: \xo*\xt Jôk 20:11; Lap 146:6\xt*\x* “Mahih irang mo nin tho? keini khom nangni anga miriem papai kêng kin ni. Mahin keini hih Thurchi Sa misîr ranga om ke kin ni, hi kâmnângloi neinunngei hih mâka Pathien aring, invân, pilchung, tuikhanglien le an sûnga om murdi Sinpu tienga nin hong kop theina rangin. \v 16 Tiena han chu, Pathien'n mitin an lampui chit jûi rangin a phal ngâia. \v 17 Hannirese ama aom ti rietnân neinun sa nangni thopên a minlang ngâi. Invân renga ruo le chimungei azora taka nangni a pêk ngâia, sâk rang le nin mulungrîla râisâna sip nangni a pêk ngâi” an tia. \v 18 Ha chonga han tîrtonngeiin mipuingei chu an kôm inbôlna pêk loi rangin an khap thei jâma. \p \v 19 Pisidia rama Antioch le Iconium renga Juda senkhatngei an honga; mipuingei hah an tieng an methêm mene zoia; Paul hah lung leh an dênga, a thi zoi tiin an mindona khopui renga an kai suoa. \v 20 Hannirese, iempungei hah a kôla an hong indingin chu ânthoia, khopuia han a lût nôk zoia. Anangtûkah chu Barnabas le Derbea an se zoi. \s Syria rama Antioch khuo taka an kîr \p \v 21 Paul le Barnabas'n Derbea han Thurchi Sa an misîra, ruoisi tamtak an man nûkin Lystra, Iconium le Pisidia rama Antioch ngeia an kîr nôka. \v 22 “Intakna tamtak tuong ngêtin Pathien Rêngrama ei lût rang ani,” tia minchûn iempungei hah an mindeta, taksôn dika omtit rangin an mohôka. \v 23 Koiindang tina upangei an phun pe ngei tira, bungêiin an chubai suole an iemna Pumapa, an taksônpu kuta an bâng tir zoia. \p \v 24 Pisidia ram an sir zoiin chu Pamphylia ram an hong tunga. \v 25 Perga taka thurchi an misîr zoiin chu Attalia an sea, \v 26 ma renga hah chu rukuongin Antioch an se nôk zoia. Ha mun hah hi zora an chuonsin an zoi hih, an phut rang lâia Pathien moroina kuta bânga an omna mun hah ani. \p \v 27 Antioch an tungin chu koiindangngei an koibûma, anni ngei manga Pathien'n sin a tho ngei murdi le Jentailngei ta ranga iemna lampui a mo-ong pe ngei tie hah an rila. \v 28 Mahan iempungei leh zora sôtzan an oma. \c 15 \s Jerusalema roijêkna \p \v 1 \x - \xo 15:1: \xo*\xt Och 12:3\xt*\x* Mi senkhat Judea ram renga Antioch an juonga, “Moses Balam anghan sertan nin tho nônchu sanminring ni thei no tu nui,” tiin iempungei an minchua. \v 2 Paul le Barnabas han ma roia han anni ngei hah an inkhalpui ngei oka, masikin, Paul le Barnaba le an lâia mi senkhat le ha bâiinkhamna chungroia han Jerusalema tîrtonngei le upangei hong intongpui rangin an minsûk zoia. \p \v 3 Koiindangin an hong mathâna, anni han Jentailngei Pathien tienga an inlet roi hah misîr tîrin Phoenicia ram le Samaria ram an sir suoa ha an misîr renga han iempungei murdi an râiasân oka. \v 4 Jerusalem an tungin chu koiindangin tîrtonngei le upangeiin an lei modôma ma ngei kôm han Pathien'n anni ngei ma anga sin a tho ngei murdi hah an rila. \v 5 Hannirese Pharisee pâla mi iempungei senkhat an indinga, “Jentailngei sertan ngêta, Moses Balam an jôm rangin tipe ngei rang ani” an tia. \p \v 6 Tîrtonngei le upangei, ha roi hah jêk rangin an intûpa. \v 7 \x - \xo 15:7: \xo*\xt Sin 10:1-43\xt*\x* Asôt tak an inkhal suo nûkin Peter ândinga, “Sûngsuokngei, Jentailngei Pathien chong an rieta, an iem theina ranga Thurchi Sa misîr pe ngei ranga nin lâi renga tien renga Pathien'n mi zen ani ti hah nin riet. \v 8 \x - \xo 15:8: \xo*\xt Sin 10:44; Sin 2:4\xt*\x*Mitin mindona rietpu Pathien'n ei kôm mi pêk anghan Jentailngei khom Ratha Inthieng pêk sân a khôk tiin ânlanga. \v 9 Eini le anni sensâi loiin, an iem sikin an sietnangei a ngâidam zoia. \v 10 Masikin, ei richibulngei le eini pêl zoi khâiloi puok hah atûna hin iempungei chunga mokhop pe rang bôkin irang mo Pathien nin minsin hi? \v 11 Ni mak! Anni ngei angdênin eini khom Pumapa Jisua iema moroina han Sanminring ei ni,” a tia. \p \v 12 Barnabas le Paul'n anni ngei manga Pathien'n Jentailngei lâia sininkhêlngei le kamâmruoingei a sin roi an misîr kâr chu mipuingei nâm an dâireka. \v 13 An misîr suole chu Jacob khomin a misîr sa, “Sûngsuokngei, ko chong rangâi ta u! \v 14 Pathien'n ama riming ruput ranga anni ngei lâia ni lâk suok rangin Jentailngei a juong pan phut roi Simon'n a misîr zoia. \v 15 Ha chong le dêipungei chong hi ântok thap ani. Pathien lekhabu'n, \q1 \v 16 \x - \xo 15:16-18: \xo*\xt Amos 9:11,12 (LXX)\xt*\x*‘Masuole, Pumapa han kîr nôk ka ta \q2 David omna rêngram achim hah minding nôk ki tih. \q1 a sietnangei sin nôk ka ta male \q2 mindet nôk ki tih. \q1 \v 17 Male mi murdi ngei le Jentailngei, \q2 Ki mi niranga ko koi ngei nâm Jentailngei ko kôm hong an ta. \q1 \v 18 Rammuol insieng renga hi chong min riet ngâipu Pumapa han a ti,’ ati anghan. \p \v 19 “Masikin Jacob'n, mahi ki mindon chu ani. Jentailngei Pathien tienga hong inlet ngei chu minjêl no ila. \v 20 \x - \xo 15:20: \xo*\xt Jôk 34:15-17; \xt*\xt Och 18:6-23; \xt*\xt Och 17:10-16\xt*\x*Manêkin, lekha muthuonin mirmilngei biekna neinun inthiengloi sâk mo, hur le ngal mo, sâ lei thisai le thisen sâk mo, mong rangin tipe ngei ila ki ti ani. \v 21 Moses Balam chu tienlâi renga sabbathni rachamin Synagog taka an pore ngâi zoia, a chongngei khom khopui tina an misîr ngâi zoi,” a tia. \s Jentail iempungei kôma lekhamuthuon \p \v 22 Hanchu, tîrtonngei, upangei le koiindang pumpuiin an lâia mi senkhat an thanga, Paul le Barnabas pâla Antiocha min se rangin an min chukka. An ulien uol inik iempungeiin an mirit, Judas, Barsabass an ti le Silas an thang ngeia. \v 23 Hi anghin miziekin, an min chôi ngeia: \pi “Keini, tîrtonngei le upangei nin sûngsuokngeiin kin iempu champui Jentail ânzir ngei Antioch, Syria le Cilicia rama omngei chibaingei nangni kin mûk. \v 24 Kin pâla mi senkhatin thurchi juong misîrin nangni an minjêla, mulungjîng nangni an shak ti kin rieta; nikhomrese, anni ngei ha kin kôm renga ite rilnangei man mak ngei. \v 25 Masikin kin intûpa, mulung inruol takin kin thanga nin kôm juongtîr rangin kin minsûk ani. Ei ruol moroitak ngei Barnaba le Paul \v 26 Jisua Khrista sinthona an ringna phal ngei lehin juong rese ngei kin ti. \v 27 Ha anghan, Judas le Silas kin juongtîr ani, hi ngei hin kin miziek hih mêl inmun nangni misîr pe an tih. \v 28 Ratha Inthieng le inruolin hi balamngei sin om pêna hi chu puok rik dang sin loi rangin kin inruol; \v 29 mirmilngei biekna sâkruo sâk no roi, thisen sâk no roi, sâ sômthat sâk no roi, hur le ngal renga inkêm roi. Hi ngei hih tho tet loi rangin nin indîn theiin chu nin ta rangin sa ok atih, chibai” tiin. \p \v 30 An tîrlâmngei hah an sea, Antioch an tunga; mahan iempungei pâl murdi an koibûma, lekhamuthuon hah an pêk ngeia. \v 31 An pore suole chu ma mohôkna chong sika han râisânin an sip zoia. \v 32 Judas le Silas chu dêipungei khom an ti sa, asôtzan an chongpui ngeia, an mohôk ngeia, an min rât oka. \v 33 Sûn sôtzan an om suole chu a juongtîr ngei kôm kîr nôk rangin an se zoia, iempungeiin rathangamriemin an mathân ngeia. \p \v 35 Paul le Barnaba chu midang tamtak ngei le Pumapa chong minchu le misîrin Antioch'a han zora sôtzan an la oma. \s Paul le Barnabas an insen \p \v 36 Zora sôtzan suole chu Paul'n Barnabas kôm, “Tho se nôk ei ta, khopui tina Pumapa chong ei misîrna murdia ei sûngsuokngei pan ei ta, i angin mo an om va en ngei rei,” a tia. \v 37 Barnabas'n John Mark an kôm tuongsa rang a nuoma. \v 38 \x - \xo 15:38: \xo*\xt Sin 13:13 \xt*\x* Hannirese Paul'n chu nuom maka, abi chu Pamphylia ram tena a kîra, an sin a zoipui loi sikin ani. \v 39 An inkhal bita, an insen zoia, Barnabas John Mark a tuonga, rukuongin Cyprus tuihuol tieng an sea. \v 40 Paul'n chu Silas a thanga, iempungeiin Pumapa moroina kuta an bâng ngei suole chu a se zoi. \v 41 Koiindangngei mindet tîrin Syria le Cilicia ram a sir zoi. \c 16 \s Timothy'n Paul le Silas a jûi \p \v 1 Paul'n Derbe le Lystra khom a sir sa, mahan Khristien inkhat a riming Timothy a oma. A nû khom Khristien dên Juda mi ania, a pa chu Greek ani. \v 2 Lystra le Iconiuma iempungei murdi'n Timothy an minlut ok ngâia. \v 3 Paul'n ama hah tuong rang a nuoma, ma revêla Judangei han Timothy pa hah Greek ani ti an riet sikin Timothy khom a sertan pe ani. \v 4 Khopuingei tin an sir malamin, Jerusalema tîrtonngei le upangei balamngei masat hah iempungei an pêk tira, jôm rang khomin he an be tira. \v 5 Masikin, koiindangngei hah taksônnân an rât uola nîngtin an pung titira. \s Troas taka Paul inlârna a mu \p \v 6 Ratha Inthiengin Asia rama thurchi misîr a khap sikin Phrygia le Galatia ram an sîra. \v 7 Mysia ramri an tungin chu Bithynia rama se rang an bôka, hannirese, Jisua Ratha'n phal ngei maka. \v 8 Masikin, Mysia ram khêlin Troasa an se zoia. \v 9 Hanchu, mani jâna han Paul'n inlârnân Macedonia rama mi inkhatin “Macedonia rama hong kâi inla, mi hong san roh,” tia ngênin a mua, \v 10 Paul'n inlârna hi a mu suole chu Macedonia rama se rangin kin inthok kelen zoia, ha rama mingei kôma Thurchi Sa misîr rangin Pathien'n mi koi sikin. \s Phillipi khuoa Lydia inthûlna \p \v 11 Troas renga rukuongin kin jôka, Samothrace kin thengpata, male anangtûka Neapolis kin sea. \v 12 Ha renga hah Philippia kin sea, ha khopuilien hah Macedonia; rama khuo inkhat ania, ma biela han chu khuo kâm omtak ani. Rom mingei bung ani. Ma khuoa han sûn tamtak kin châma. \v 13 Sabbathni khopui pêntienga tuidung panga Judangei chubaithona ngâi mun ni ranga kin iema han kin sea; mahan kin insunga nupang intûp ngei kôm thurchi kin misîra. \v 14 Ha ngei lâia mi a riming Lydia, Thyatira, khuo mi puon senduk juor ngâi, Pathiena inbei mi nupang inkhatin chong a rieta; male Paul thurchi misîr jôm rangin Pumapa'n a mulungrîl a minvâr pea. \v 15 Ama le a inmingeiin baptisma an chang zoiin chu, “Pumapa iem tatakin ni nan bêa anin chu ki ina hong tung roi tiin mi siel rîta,” ni sûr zoi. \s Phillipia Paul le Silas intâng ina ankhum \p \v 16 Sûnkhat chu chubaithona muna kin se lâiin suok dôngmate inkhat ramkhori sûra taruosân thei kin intongpuia, amanu han taruosân a theina sika han a pu ngei sum tamtak a lo pe ngâia. \v 17 Hanu han Paul le Keini mi jûia, “Hi mi, Sanminringna lampui nangni ril ngei hih, Ânchungtak Pathien tîrlâmngei an ni hi,” tiin âniek ngâia. \v 18 Ma anghan, sûn tamtak a tho tenin chu Paul a mulung hoi khâi maka, a takasia. Ramkhori kôm han, “Jisua Khrista rimingin a sûng renga jôk rangin chong nang ke pêk,” a tia. Ha mitmisim kongkâr han a jôk pai kelen zoia. \v 19 A pumangei han an sum manna om khâi mak ti an riet lechu Paul le Silas hah an sûra, roijêkpungei kôm mipui intûpna muna an kai minlûta. \v 20 Rom roijêkpungei kôm an min tungin chu, “Hi mingei hih Juda an nia, kin khopuilien sûnga bâiinkhamna an sin ngâi. \v 21 Balam dang kin balam le ânkâl, keini Rom mingei kin pom rang le kin mang ranga ânthiengloi an misîr ngâi” an tia. \v 22 Mipuingei hah Paul le Silas jêm rangin an inthoka. \p Masuole chu roijêkpungei han Paul le Silas puon an khêr pe ngeia, jêm rangin chong an pêka. \v 23 An jêm bit suole jêl ina an khuma, a ngâkpu kôm han asân khumrap rangin chong an pêka. \v 24 Ma anghan, intâng insûng ânlâina taka a khum ngei, an kea thing kekok riktak an min bun ngeia. \p \v 25 Jân lâitaka chu Paul le Silas'n Pathien kôm chubai an thoa. Minpâkna lâ an thoa, intâng ina midangngeiin an rangâia. \v 26 Inningloiin nîngnupui a honga; intâng in lungphûmngei tena khom ânphêt heta, voikhatrengin inkhârngei hah ân-ong leta, mitin rênrokolngei hah ânkhek rila. \v 27 Hanchu, angâkpu a in hah a hong hara, inkhârngei in-ong letin a mua, intâng ina intângngei an rot suo zoi tiin a bôka, khandai a kaidûka, inthat rang a thoa. \v 28 Hannirese Paul'n rôl inringtakin, “Ite inlo no roh, kin rêngin kin la om let” a tia. \p \v 29 Ama han meiser a roka, a tâna, chi le innîk pumin Paul le Silas ke bula ânbokraka. \v 30 Hanchu anni han a ruoi suok ngeia, “Pungei, Sanminringa ko om theina rangin imo ko tho rang?” a tia. \p \v 31 Anni han, “Pumapa Jisua iem inla, hanchu sanminringin om ni tih, nangma le ni inmingei leh,” tiin an thuona. \v 32 Masuole chu ama le a inmingei han Pumapa thurchi an misîra. \v 33 Mani jâna han, ma zora lelea han an sâbengei hah a rusûk pe ngeia; hanchu ama le a inmingei baptisma an chang kelen zoi. \v 34 Masuole Paul le Silas hah a ina a tuong ngeia, sâk rang a pêk ngeia Pathien an iem zoi sikin an insûng pumin an râiasân tatak zoi ani. \p \v 35 Anangtûk jînga chu Rom roijêkpungei han, “Ha mingei hah mojôk ta roh,” ti chongpêk chôiin misûr ngâi ngei ulienngei an tîra. \p \v 36 Masikin a ngâkpu han Paul kôm, “Roijêkpungeiin nangni mojôk rangin chong an hong muthuon. Hong jôk ungla, rathânngamtakin se ta roi,” a tia. \p \v 37 Aniatachu, Paul'n misûr ngâi ulienngei kôm, “Rom miriem kêng kin ni, kin tho minchâina om le omloi luo en loiin loko makunga min jêma, intâng ina min khuma. Atûn inrûkin mi mojôk rang an ti na? Ni thei tet no nih! Anni ngêt hong rese ngei, mi hong mojôk rese ngei,” a tia. \p \v 38 Misûr ngâi ulienngeiin ha chong hah roijêkpungei kôm an misîra; Rom miriem anni ti an rietin chu an chi zoia. \v 39 Masikin an sea an vânvûia, male chu an mojôk ngeia khopuilien renga jôkpai rangin an ngêna. \v 40 Paul le Silas hah intâng in renga an jôka, Lydia ina an sea. Mahan iempungei hah an mua, mohôkna chong an pêk ngei suole chu an mâk ngei zoia. \c 17 \s Thessalonika khopuia \p \v 1 Paul le Silas hah Amphipolis le Apollonia an khêla. Thessalonika an tunga. Mahan Judangei Synagog taka ava oma. \v 2 Paul'n a tho ngâi balam anghan an kôm a lûta, sabbathnia voithum Pathien lekhabu renga asân a sûtpuiin, \v 3 Messiah chu dûktonga thina renga ânthoinôk rang piel ani ti a rilminthâra, a minlang ngâia, “Hi Jisua, nin lâia ku phuong hih Messiah ani,” a ti sa ngâi. \v 4 An lâia senkhat chu Paul thurchi misîr hah an iema, Paul le Silas hah an jôm zoia; nupang ruoipu tamtak le Pathiena inbei mi Greek mipuingei lehan. \p \v 5 Hannirese Judangei han an narsa, lamliena thaboi pâlngei hah an tuonga, mipui an koibûma, khopuilien pumpui bâiinkham chara, Paul le Silas hah loko makunga tuong rang bôkin Jason in an hong lûtkhuma. \v 6 Hannirese, an manloi lehan chu, Jason le iempu senkhatngei hah khopuilien ulienngei makunga an hong kainâl ngeia, an inieka. “Hi mingei hin muntina bâiinkhamna an sin ngâi! atûna hin ei khopuiliena an hong ani. \v 7 Jason hin a ina a lei mintung ngei ngâia. Hi ngei hin, a riming Jisua, Rêng dang aom tiin Caesar balam an siet ngâi,” an tia. \v 8 Ma chong hah an rietin chu mipui le khopuilien ulienngei hah bâiinkhamin an om zoia. \v 9 Khopui ulienngeiin Jason le a champuingei hah sum anâng dôr an pêka, an mojôk ngei zoi ani. \s Berea khopuia \p \v 10 Hanchu, iempungeiin hani jân ahongni lechu Paul le Silas hah Berea khopuia an min se ngei kelena, an tungin chu Judangei Synagog an lûta. \v 11 Ma taka mingei kai chu Thessalonika mingei nêkin chu an mulungrîl ân ong uola. Thurchi hah atui takin an rangâia, Paul thurchi misîr hah adik le dikloi rietna rangin nîngtin Pathien lekhabu an inchu ngâia. \v 12 Ha ngei lâia mi tamtakin an iem zoia, Greek nupang mirit om tamtak le pasal tamtak khomin an iem zoi. \v 13 Hannirese Thessalonika Judangei han, Paul'n Berea khopuia khom Pathien thurchi a misîr ti an riet lechu mahan khom an va sea, mipuingei an mohôka; bâi an inkhâm char zoi. \v 14 Iempungeiin tuipui dênin se rangin Paul hah an tîra, Silas le Timothy chu an la oma. \v 15 Paul juong thak ngei han Athens dênin an juong thaka; Silas le Timothy kôm han innota a kôma se ranga Paul chongbê chôiin an kîr nôk zoi. \s Athens khopuia \p \v 16 Paul'n Athens taka anni hah a lei ngâk lâiin ha khopuilien hah mirmilngeia sip ani ti a mûn chu a mulung a minna oka. \v 17 Masikin Synagog'a Judangei le Jentailngei, Pathien biek ngei hah a dem ngâia; mipui intûpna muna khom mataka omngei ngân chu nîngtin an injêk ngâi. \v 18 Epicurean le Stoic minchupungei lâia khomin an inkhalpuia. Senkhat chu, “Hi mûr thiempa hin imo misîr rang a bôk hi?” an tia. Adangngeiin chu, “Ram dang pathienngei chong a misîr rang ani hi,” Paul, Jisua le inthoinôkna.\f + \fr 17:18: \fr*\fk Jisua le inthoinôkna: \fk*\ft Greek chongin nupang rokôknân chu, “inthoinôkna” hi pathien nupang ngei riming riet thei ani. \ft*\f* misîr sika ani. \v 19 Masikin Paul hah a koia, roijêkna Areopagus han an tuonga; a kôm “Hi minchuna thar ni misîr ngâi hi a riet kin nuom. \v 20 Ni misîr kin riet ngei hih la riet ngâi makme; itina mo ani a riet kin nuom,” an tia. \v 21 (Athens khopui mi murdi le ramdangmingei ajuong omngei khomin an zora dôn murdi neinun thar misîrna le rangâina mang an nuom sikin). \p \v 22 Paul hah roijêkna Areopagus moton taka ândinga, “Nangni Athens mingei, lamtina sakhuo mi tatak nin ni ti ki riet. \v 23 Nin khopuilien sûnga ka chai malamin chubai nin mûk ngâi ngei ke ena; mâichâm inkhat, ‘Rietloi pathien ta rang,’ tia ânziek ku mua. Nin rietloi chubai nin mûk tit ngâi hah atûna nangni ki misîr pe hih ani. \v 24 \x - \xo 17:24,25: \xo*\xt 1 Rêng 8:27; Isa 42:5; Sin 7:48\xt*\x* Pathien'n rammuol le asûnga neinunngei murdi sinpu chu pilchung le invân Pumapa ani sikin kuta sin in ngeia om ngâi mak. \v 25 Miriem ei sem rang neinun ite khom insam mak. Ama ngêt han hah ngei nâm kôma ringna ngei, phûk ngei le mitin kôma neinunngei nâm a pêkpu ani uol. \v 26 Rammuol pumpuia om rangin, mi inkhat renga jâttin a sina. An ta rang zorangei a khit pe ngeia, an omna rang rikung a khangpe ngeia. \v 27 Ma hih a thona abi chu ama an ena, an zonga an mu theina ranga ani. Adiktakin, Pathien chu tute renga la uol mak. \v 28 Mi senkhatin an ti anghan, \q1 ‘Ama sikin ei ringa, singinsa'n, ei om ani,’ \m Nin lâ phuopungei khomin an ti sa anghan, \q1 ‘Eini khom a nâingei ei ni.’ \m \v 29 Pathien nâingei ei nin chu, Pathien chu rângkachak mini, sumin mini, lungin mini, miriem kut thiem le mindonna mirimil an sin ngâi anga han om rang tetên ei bôk rang nimak. \v 30 Pathien'n ama ei riet mâna ngei kai chu rietloi om a tho ngâia; aniatachu, atûn chu ramtina mi murdi sietna renga inhei rangin chong a pêk zoi. \v 31 Nikhuo a khita, ha nia han a mi phunpu hah rammuola mi murdi ngei roi adiktakin jêk atih. Ma chong ha chu Pathien'n ama hah thina renga kaithoiin mi murdi kôm a min riet zoi,” a tia. \p \v 32 Thina renga inthoinôk roi an riet lechu senkhatin an munuisana; senkhat nôkin chu, “Hi chong hi no kôm renga la rangâi nôk kin nuom,” an tia. \v 33 Male Paul a mâk ngeia. \v 34 Mi senkhat chu a tieng an kop tita male an iem zoia. Ha ngei lâia senkhat chu, Areopagus roijêkpu pâla mi Dionysius le nupang inkhat a riming Damaris le midang ngei an ni. \c 18 \s Paul Korinth khopuiliena \p \v 1 Masuole han, Paul hah Athens renga Korinth a se zoia. \v 2 Mahan Juda inkhat a riming Aquila a mua, ha mi hah Pontus rama suok ania, Claudius Juda murdi Rom renga jôkpai rangin chong a pêk sikin a lômnu Priscilla le Italy ram renga hong inthon bil an ni. Paul an kôm a sea. \v 3 Ha ngei khom hah Paul anga puon in sin ngâi anni sikin an kôm a oma, munkhatin sin an tho zoi. \v 4 Sabbathni racham Synagog taka chong a mintukpui ngâia. Judangei le Greekngei hah min riet minthâr rang a bôk ngâia. \p \v 5 Silas le Timothy Macedonia ram renga an juong tungin chu Paul hah thurchi misîr injîen a zora a mang zoia, Jisua chu Messiah ani tiin Judangei kôm a ril minthâr ngâia. \v 6 Hannirese an doia an ril minsieta masuole, chu Paul'n a puona rababngei hah thikin chongnatakin a thuona, an kôm, “Nin thina chungroi chu nangnin pêl roi, keima chu ko jôk ani, atûn renga chu Jentailngei kôm se ki tih,” a tia. \v 7 Masikin a jôka Jentail inkhat a riming Titius Justus ina a lûta, ha mi hah Pathien biek ngâi mi ania, a in khom Synagog le ântôn chak. \v 8 Crispus Synagog ruoipu han a inmingei murdi le Pumapa an iema, Korinth khopuia mi tamtak khomin an rieta, an iema baptisma an chang zoi. \p \v 9 Jân khat chu Paul'n inlârna a mua, mahan Pumapa'n a kôm, “Chi no roh, dâirek loiin thurchi misîr tit roh, \v 10 asikchu nang ko ompui tit nang minna rangin tutên nu chunga an kut musum noni ngei, hi khopuia hin mi tamtak ko dôn kêng,” a tia. \v 11 Masik han, Paul hah ma khopuiliena han Pathien chong minchûn kum khat in-ang a oma. \p \v 12 Gallio ha Achaia rama râiôt a chang lâiin Judangei an inruola, Paul an sûra, roijêknamuna an tuonga. \v 13 “Hi mi hin balam niloia Pathien biek rangin mi methêm rang a bôk ngâi,” an tia. \p \v 14 Paul hong chong rang a ti lehan, Gallio han Judangei kôm, “Judangei, mahi neinun dikloi mini, aninônchu tho minchâina mini luo nirese chu, inkhêl loiin nangni mindon pe ki tih. \v 15 Hannirese, chongngei, rimingngei le nin balam chungroia inkhalna papai kêng ania, nangnin jêk roi. Kei chu ha anga neinunngei kai chu jêk no ning,” a tia. \v 16 Roijêkna mun renga a rujûlpai ngei zoia. \v 17 Anrêngin an Synagog ruoipu Sosthenes an sûra, roijêknamun mâia an jêma. Aniatachu Gallio han ma anga an tho ha itên rangâi pe ngei tet mak. \s Paul Antioch a kîr nôkna \p \v 18 \x - \xo 18:18: \xo*\xt Tel 6:18\xt*\x* Masuole han Paul hah iempungei leh sûn tamtak a la oma, hanchu iempungei hah a mathân ngeia Syria ram tieng rukuongin a se zoia, a kôm Priscilla le Aquila khom an se sa. Paul'n chonginkhâm a lei dôn sikin Cenchreae a se mân a sam a ep baka. \v 19 Ephesus'a an tunga, mahan Priscilla le Aquila chu a mâka, ama chu Synagog taka a lûta Judangei hah chong a la mintukpui ngeia. \v 20 Anni han asôtzan om rangin an ngêna, hannirese pom pe ngei maka. \v 21 Manêkin, an kôm se khom inlang “Pathien lungdo anîn chu nin kôm la hong nôk ki tih,” tiin chong hoiin a mâk ngeia, Ephesus'a renga rukuongin a se zoia. \p \v 22 Caesarea a tungin chu Jerusalema a sea, koiindang chibai a mûka, masuole chu Antioch taka a se zoia. \v 23 Mahan sûn tamtak a om suo nûkin a se nôka, iempungei mindet tîrin Galatia ram le Phragia ram a sir suo zoi. \s Ephesus'a le Korinth taka Apollos thurchi a misîr \p \v 24 Ha lâia han Juda inkhat a riming Apollos, Alexandria taka suok Ephesus'a a juonga. Ama hah thurchi misîr theitak ania, Pathien Lekhabungei khom a riet oka. \v 25 Ama hah Pumapa lampui chong ânchu zoisai ania, mulungrîla satna tak inheiin Jisua thurchi a misîr ngâia, Nikhomrese, John baptisma vai kêng ala riet. \v 26 Synagog taka hâitakin thurchi misîr a phuta, hanchu Priscilla le Aquila hah a thurchi misîr an rietin chu an ina an tuonga, a kôm, Pathien lampui roi adik uolin an rilminthâr pea. \v 27 Hanchu ama hah Achaia rama se rang a bôk sikin Ephesus'a iempungeiin an mohôka ama an lei modômna rangin Achaia rama iempungei kôm lekha an miziek pea. A tungin chu Pathien moroina sika iempu hong chang ngei ta rangin a sanpu satak a changa. \v 28 Loko rieta Judangei hah a makhal mindoka, Pathien lekhabu mangin Jisua chu Messiah ani ti a minlang ngâi. \c 19 \s Ephesus'a Paul thurchi misîr \p \v 1 Apollos hah Korinth taka a la om lâiin Paul'n sak tienga biel a hong sîra, Ephesus'a a tunga mahan ruoisingei senkhat a mua. \v 2 Ama han, “Iempu nin changa han Ratha Inthieng nin lei modôm ngâi mo?” tiin a rekel ngeia. \p “Ratha Inthieng aom ti luo riet mak me,” tiin an thuona. \p \v 3 Asa! “Nônchu, khoi baptisma mo nin chang?” a tia. \p Anni han “John baptisma,” an tia. \p \v 4 \x - \xo 19:4: \xo*\xt Mat 3:11; Mk 1:4,7,8; Luk 3:4,16; Joh 1:26,27\xt*\x* Paul'n an kôm, “John'n mingei kôm, ku nûka juong rangpu Jisua nin la iem rang ani tiin Isrealngei an sietna renga inhei ngei hah a baptis ngâi ani ha,” a tia. \p \v 5 Maha an rietin chu Pumapa Jisua rimingin baptisma an chang zoia. \v 6 Paul'n an chunga a kut a minngama, Ratha Inthieng an chang kelen zoi, rietloi chong ngeiin an chonga, Pathien chong an misîr zoi. \v 7 Anrêngin pasal sômleinik dôr an ni. \p \v 8 Paul'n Synagog lût bangin than thum chu Pathien Rêngram thurchi mintukpuiin methêm mene rang bôkin hâitakin thurchi a misîr tita. \v 9 Aniatachu, senkhat chu an seletrûka, iem nuom mak ngeia, mipui makunga Pumapa lampui thurchi hah an ril minsieta, masikin Paul'n anni ngei hah mâkin iempungei hah a tuonga nîngtin Tyrannus inchuna ina han chong an mintukpui ngâia. \v 10 Ma anghan, kumnik a thoa, masikin Asia rama om murdi, Judangei le Greekngei khomin Pumapa chong an riet zoia. \s Sceva nâingei thurchi \p \v 11 Pathien'n Paul kuta sininkhêl adangviek a min thoa. \v 12 Paul'n a lei mang ngâi mâihuinangei le a rôpthupna puonngei hah damloingei kôm a min chôia, an natnangei an dam ngâia, an sûnga ratha saloi tena khom an jôk ngâi. \v 13 Judangei senkhat ratha saloi rujûlpai rang a bôka, ânvâk ngâi ngei khomin Pumapa Jisua riming an manga. Ratha saloi kôm, “Paul'n a misîr ngâi Jisua rimingin a sûng renga jôk rangin chong nang ke pêk,” an tia. \v 14 Juda Ochai Inlaltak, Sceva han nâipasal sari ha anga chong ngâi a dôna. \p \v 15 Hannirese ratha saloi han an kôm, “Jisua ki riet, Paul khom ki riet nangni rêk hi chu tu ngei mo nin ni?” a tia. \p \v 16 A sûnga ratha saloi dôn han a hong invôra, amene ngei riei zoia, ha in renga hah popnekin le an puon chet chitin an tân riei zoi. \v 17 Ephesus'a taka om Judangei le Jentailngei murdi'n ma roi hah an rietin chu an chi sabak zoia, hanchu Pumapa Jisua riming ânthang uol zoi. \v 18 Iempu tamtak an honga, loko rieta an chong minchâina an phuonga. \v 19 Dôitheingei tamtak khomin an lekhabungei an hong bûma, mitin mitmua an hâla, male aman an minsâpa, sumdârngei\f + \fr 19:19: \fr*\fk sumdârngei: \fk*\ft sumdâr duli hi tângram sinthopu sûnkhat rathaman ani (Mat 20:2 en roh).\ft*\f* isâng sômrangnga ani tiin an rieta. \v 20 Ma ang taka sintho theina lien han Pumapa thurchi ânzara, rât takin ânsôn tir zoi. \s Ephesus'a a bâiinkhamna \p \v 21 Masuole chu Paul'n Macedonia ram le Achaia ram a sir suo baka, Jerusalema se rang a bôka “Ma han ke se suole chu Rom khom sir sa ngêt ki tih,” a tia. \v 22 Masikin ânsanpui ngâi mi inik, Timothy le Erastus hah Mecedonia rama a lei tîr baka, ama chu Asia rama ala oma. \p \v 23 Ma zora lâihan Pumapa lampui thurchi sikin bâiinkhamna lientak Ephesus'a a oma. \v 24 Mi inkhat a riming Demetrius, sumtuia Artemis pathiennu biekin rimil sin ngâi a oma, maha a sintho ngei kôm inlâpna lientak an pêk ngâia. \v 25 Masikin ama han anni ngei hah a koibûma, an sintho anga tho ngei lehan chu, an kôm, “Miriempa, hi sin hih ei neina ani ti nin rieta. \v 26 Atûn, hi Paul sintho hih nangni khomin nin mua, nin rieta Ephesus'a vaia khom niloiin Asia ram pumpuia ti rang dôrin hi mi hin, kuta sin pathienngei hih pathien ni tet mak tiin mi tamtak a huong mene suo zoia. \v 27 Masikin ei sintho hih min en minnuoi an tih, ti vai niloiin, Asia rama mi murdi le rammuola mîn an biek ngâi pathiennu Artemis roiinpui khom boi atih, ti hih ichi aom ani,” a tia. \p \v 28 Ha chong hah mipuingeiin an riet lechu an taksi sabaka, “Ephesus'a Artemis hi a roiinpui tak,” tin an hêta. \v 29 Hanchu, khopuilien pumpui bâi an inkhâm zoia, Gaius le Aristarchus, Mecedonia rama mi Paul nûkjûingei hah an sûra, a pâlin enhoi sinna ina an tânpuia. \v 30 Paul'n mipui makunga vânding rang a bôka, hannirese, iempungeiin phal mak ngeia. \v 31 Asia rama ulien senkhat Paul malngei an oma, ha ngei khom han Paul hah enhoi sinna ina vânlang loi rangin chong an muthuona. \v 32 an thup ngeia, anrêngin bâi an inkhâm char zoia, mi tamtakin an intûpna bi khom riet mak ngei. Masikin, senkhat chong inkhat an hêtpuia senkhatin chong dang an hêtpuia. \v 33 Mi senkhat chu Alexander sika nîng atih, an tia; ama hah Judangei moton tieng an nam minlût sikin. Alexander'n mipui ruhu dâina rangin a kut a jâpa, an theina thurchi misîr rang a bôka. \v 34 Hannirese Juda ani ti an riet lechu darkâr nik inruolin, “Ephesus'a Artemus hih a roiinpui tak,” tiin an iniek tita. \p \v 35 Amongnataka chu an khopuilien jêkpu'n mipuingei hah a ngo mindâia. A ngo mindâi suole chu an kôm, “Ephesus'a Artimus roiinpuitak biekin le invân renga lung inthieng achul hah Ephesus'a mingei hih a donsûipu nin ni ti mitinin an rieta. \v 36 Hi chong hi tutên makhal thei noni ngei. Masikin nin ruhu mindâi ngêt rang ani, mindon bak loiin ite nin tho rang nimak. \v 37 Hi mi, hi taka nin hong tuong ngei hih biekina inru khom nimak ngeia, ei pathiennu rilminsiet khom nimak ngei. \v 38 Demetrius le a sinthongei khomin tu chunga khom roi intak an dônin chu roijêkpungei ei dôna, roijêkna in khom ân-ong tit, ma son vân ngo rese ngei. \v 39 Aniatachu, roi intak piel nin la dônin chu jâttin roijêkna ina mindon nîng atih. \v 40 Aviena inkhôm sika hin mîn bâiinkhamna musuo ngei tiin, mi tîng an tih, ti hih ichi om ani. Hi bâiinkhamna hi abi boi ani sikin tute lakin abi misîr thei noni ngeia,” a tia. \v 41 Ma chong hah a ti suole chu mipuingei intûp hah an chîn zoi. \c 20 \s Macedonia le Achaia an se \p \v 1 Ruhu lumpa hah ahek suole Paul'n iempungei a koibûma, a mohôkna chongin a mâk ngeia. Hanchu a jôka Macedonia rama a se zoia. \v 2 Mingei mohôkna chong tamtak misîrin ha ram hah a sir suoa, Achaia ram a tung zoia. \v 3 Mahan than thum aom suole Syria ram tieng se rangin ânthoka; hannirese, Judangei an lei muruong chien ti a riet sikin Macedonia tieng kîr nôk rang a bôka. \v 4 Pyrrhus nâipasal Sopater Beroea mingei, Aristarchus le Secundus, Thessalonika mingei, Gaius, Derbe, mingei, Timothy ngei, Tichicus le Trophimus Asia rama mingei an se sa. \v 5 Ha ngei hah moton aninsa. Troasa min lei ngâka. \v 6 Keini chu cholboivâipôl ruolhoi chumin Philipi renga rukuongin kin jôka. Sûn rangnga suole Troasa an kôm kin tunga, mahan sûn sari kin châma. \s Paul'n anûktaka Troas a vasir \p \v 7 Sûnrukni kholoiin vâipôl khoi rangin kin intûpa, Paul'n anangtûka se rang a bôk sikin jânchim tena thurchi a misîr jêta. \v 8 Kin intûpna khâltan chunginchuon han châti tamtak mochok ania. \v 9 Hanchu ruotharte inkhat a riming Eutychus, kotvênga ân sunga inngûi a lênsua Paul thurchi misîr hah asôt rai sikin a lei inphara; in chunginchuon inthumna renga a juong tâka. An juong rût tena chu a lei thi zoi. \v 10 Aniatachu Paul a chuma a juon kûna a poma, “Nin mulung minjîng no roi, a la ring ke,” a tia. \v 11 Hanchu, Paul hah in chunginchuona a kal nôka, vâipôl a khoia, an sâk zoia. Asôtzan khuovâr rak dôr nisa asuok tena a chongpui ngei suole chu a se zoia. \v 12 Ruotharte hah damin a in tieng an tuonga an phûk adâiriem zoi. \s Troas renga Miletus a se \p \v 13 Keini chu rukuongin Assos khuo panin moton kin lênsa zoi, mahan Paul min chuong rang kin bôka, ama hah kea hong rang a bôk sikin hi anga rangin mi ril sai ani. \v 14 Assosa mi hong huoma, kin min chuonga Mitylene kin tung zoi. \v 15 Ha mun renga hah rukuong nanâkin kin se nôka, anangtûka Chios kin tunga hatûk chu Samos kin tunga, anangtûk nôka Miletus kin tung zoia. \v 16 Paul'n Asia rama om sôt a nuom loi sikin Ephesus'a chu sûnapal rang a bôk piel ani. Ani thei paia anîn chu Jerusalema Pentecost ni mang rang a bôka, ânnot ani. \s Ephesus'a Upangei kôma Paul mathâna chong \p \v 17 Miletus renga Paul'n Ephesus'a mi a tîra, koiindang ulienngei ava min koi ngeia. \v 18 A kôm an tungin chu an kôm, “Asia ram ku lût masa ni renga nin kôma ko om kâra ko omlam hah nin rieta. \v 19 Judangei min muruong sika mitrithi tâk pumin le zora intak ku chunga hong tung ngei tuongin intem takin Pumapa sin ko tho ngâi. \v 20 Nin ta ranga inlâpna rang ite thup loiin loko lâia le insûngngeia nangni ki ril ngâia, nangni ki minchu ngâi duo. \v 21 Judangei le Jentailngei khom Pathien tieng an sietnangei renga insîrin ei Pumapa Jisua Khrista an iem rang ani ti insiemna chong ke pêk ngeia. \v 22 Male atûn Ratha Inthieng chong jômin Jerusalema ke se rang ani, mahan ku chunga imo atung rang riet mu ung. \v 23 Khopuilien tina, intâng ina le bâiinkhamnân mi ngâk ti vai hi Ratha Inthiengin mi min rieta, ki riet ani. \v 24 \x - \xo 20:24: \xo*\xt 2 Tim 4:7\xt*\x* Pathien moroina Thurchi Sa misîr rang sintum Pumapa Jisua Khrista mi pêk zoina rangin chu ki ringna khom hi itên be mu-ung. \p \v 25 “Masikin riet roi, nin rêngin Pathien Rêngram thurchi misîra kên vâkna ngâi ngei hin atûn renga chu mi mu khâi no tu nui, ti ki riet. \v 26 Mapêna an mang nin om duoi le khom kei chu ko jôk ani ti avien hin nangni ki min riet. \v 27 Pathien neinun khîn murdi anrêngin nin lâia misîr inrîng mu ung. \v 28 Masikin Pathien koiindang, a Nâipasal thina sika ama ta ranga a sin chunga belripungei chang ungla, nangni le belripâl Ratha Inthiengin nangni a min kolna ngei satna rang zong roi. \v 29 Ku nûk le chu melang ichi om ngei nin lâia hong lût an ta, belripâl hôih noni ngei ti ki riet. \v 30 Nin pâla mi senkhat khomin iempungei an tieng an tuong theina rangin milak an ril zora la tung atih. \v 31 Hanchu sûn, jân mitrithi tâkpumin kum thum piel mitin nangni ki minchu hah riettitin sing thei roi. \p \v 32 “Atûn hin Pathien donsûina le moroina chonga nangni ka bânga ama han nangni a sin minlien theia, Pathien'n a mingei ta ranga a khâm satvurna hah nangni a pêk thei. \v 33 Tute sumdâr khom, rângkachak khom, sil le bom khom ôi ngâi mu-ung. \v 34 Ku kutngei lehin keima le ka champuingei anâng murdi asuo ngâi ti nangni rengin nin rieta. \v 35 Lamtina sintho ranak songin le Pumapa Jisua'n, ‘Lâk nêkin pêk râisânna aom uol’ a ti hah riettitin râtloingei ei san rang ani ti nangni ki min mu ngâi,” a tia. \p \v 36 Paul'n ha chong hah a ti suole chu, khûkinbilin an rêngin chubai a thopui ngeia. \v 37 He hoiin an mathân zoia, anrêngin an chapa Paul hah an kuoa an tuma. \v 38 A mêl an mu nôk khâi loi rang chong Paul'n a misîr pe ngei hah an rangâi sietna bitak ani. Masuole chu rukuong dênin an juong thak zoi. \c 21 \s Paul Jerusalema a se \p \v 1 Anni ngei le kin insen suole chu rukuong leh kin se pata Cos kin tunga anangtûka Rhodes kin tunga, tuihuol kin tung nôka ma renga hah Patara kin tung nôka. \v 2 Ma mun han rukuong inkhat Phonicia tienga se rang kin mua, mahan kin chuonga kin se nôk kelena. \v 3 Cyprus tuihuol ânlangna mun ten kin va phâk lehan Cyprus hah voi tieng kin mâka Syria tieng kin sea Tyre chu neinun an musum sikin kin chuma. \v 4 Ma mun han iempungei senkhat kin va mua an kôm sûn sari nikhuo kin châma, anni ngei han Ratha Inthieng rilin Paul hah Jerusalema se loi rangin an khapa. \v 5 Hannirese, sûn sari ahek suole chu ha renga hah kin jôka kin se nôka iempungeiin an lômnungei le an nâingei le tuikôl tena min juong thaka ma mun han khûkinbilin chubai kin thoa. \v 6 Masuole chu chonghoiin inkhat le inkhat kin insena rukuonga kin chuonga anni ngei chu in tieng an kîr nôk zoi. \p \v 7 Rukuong leh kin se pata Tyre renga Tolemais kin tunga iempungei chibai kin pêka mahan sûn khat an kôm kin châma. \v 8 \x - \xo 21:8 \xo*\xt Sin 6:5; 8:5\xt*\x* Anangtûka chu kin se nôka Caesarea kin tunga mahan Thurchi Sa misîrpu Philip ina kin tunga, Philip hah Jerusalema sanpu ânthang sari ngei lâia inkhat hah alei ni. \v 9 Ama han nâi dôngmate inneiloi minli a dôna anni ngei han Pathien thurchi an misîr ngâia. \v 10 \x - \xo 21:10: \xo*\xt Sin 11:28\xt*\x* Mahan sûn tamtak nikhuo kin châma ha nikhuo kin châm sûng han Judea ram renga dêipu a riming Agabus a juonga. \v 11 Kin kôm a honga Paul a kongkhitngei hah a lâka, a kengei a kutngei athenin a khita masuole chu kin kôm hi anghin a tia, “Jerusalema, Judangei hi anga kongkhit a dônpu tak hi, hi angtak hin khit an ta, Jentailngei kuta an pêk rang ti hi Ratha Inthiengin mi ril sai ke ani,” a tia. \p \v 12 Ha thurchi hah kin riet lechu keini le ma khuoa omngei han Paul hah Jerusalema se loi rang kin tipe tita. \v 13 Hannirese Paul han kin kôm, “Khoimo nin tho, ma angdôr hih nin chap, ku mulung nin khoi hi? Pumapa Jisua sikin Jerusalema khit rang vai hi kên phal nimaka, thi rang ten khom kên phal ke,” a tia. \p \v 14 Methêm theijât ani khâiloi sikin, “Pumapa ti lam tak nirese,” kin tia, kin mojôk zoi. \p \v 15 Masuole chu, kin insiema Jerusalem tienga se rangin kin jôk zoi. \v 16 Caeserea khuo renga ruoisi senkhat ngeiin min jûia, anni ngei lâia mi inkhat a riming Mnason, ruoisi masa ngei lâia mi Cyprus tuihuola om ngâi ama han kin tungna rang ina mi sepui zoi. \s Paul'n Jacob a vapan \p \v 17 Jerusalem kin tungin chu iempungeiin râisântakin min lei dona. \v 18 Anangtûka chu Paul'n Jacob ina mi sepuia ma mun han koiindang upangei murdi khom an oma. \v 19 Anni ngei hah Paul'n chibai a pêk suole chu Pathien'n a ranak a minsila Jentailngei lâia sin a tho lam ngei hah anrêngin a misîr pe ngeia. \v 20 Ha thurchi hah an rietin chu anrêngin Pathien an minpâka, Hanchu Paul kôm, “Sungsuokpa, Judangei lâia iempungei tamlam le Balama an inpêk lam ngei nu mua. \v 21 Nangman Jentailngei rama Juda omngei murdi kôm, Moses balam nûksonga an nâingei sertan khâiloi rang le Juda balam jûi khâiloi rang ni minchu ngâi ti mîn an rila. \v 22 No hong tung ti laka hi an riet ngêt rang ania, kho angin mo ei tho rang? \v 23 \x - \xo 21:23,24: \xo*\xt Tel 6:13-21\xt*\x* Masikin chong nang kin be lam angtakin tho roh, chonginkhâmna lei dôn sai mi pasal minli an oma. \v 24 Anni ngei hah tuong inla, an kôm nang khom inthieng inla an sam epna man hah nangman pêk roh, male chu mingei murdi'n nu thurchi an lei misîr ha dik mak ti hong riet thei an tih, nangma ke Moses balam ajûi mindik ti hong riet kelen an tih. \v 25 \x - \xo 21:25: \xo*\xt Sin 15:29\xt*\x* Jentailngei lâia iempungei rangin chu, mirmil biekna sâ inthiengloi ngei, sâ alei thi sai ngei, ha renga athi ngei sâkloi rang le, hur inditna ngei khoma inthieng rang ani tiin lekha'n ei roijêk ei min riet zoi,” an tia. \p \v 26 Masikin Paul'n anangtûka chu pasal minli ngei hah a tuonga an kôm ama khom ânthienga Pathien Biekina an lûta, inthiengna nikhuo ahek suomân chu inbôlna rang sângei pêk thei ni noni tiin ochai'n a lei ril ira. \s Paul Biekina an sûr \p \v 27 Aniatachu sûn sari ahek suo vâng dôrin Asia rama Judangei Paul hah Biekina an mua lokongei an misieta Paul hah an sûra. \v 28 An hêtsana, “Israel mingei mi san roi, ma miriem hih ramtina mingei murdi kôm, Israel mingei Moses Balamngei ma Biekin ngei hi a rilminsiet bang ngâipu hah ani, atûn reng hin khom ma Biekina hin Jentailngei a hong tuonga ma Biekin hih a min nim,” an tia. \v 29 \x - \xo 21:29: \xo*\xt Sin 20:4\xt*\x*(Ma anga an tina chu moton han khopuilien sûnga Ephesus'a renga Trophimus hah Paul kôm an mua, Biekin sûnga a tuong nîng atih, tiin an iem sikin). \p \v 30 A khopuilien pumpui an injêl sabak zoia lokongei hah an tama, Paul ha an sûra Biekin renga an mojôk paia Biekin ngei an khâr kelen zoia. \v 31 Paul hah that rang an ti lâitakin Jerusalema mingei murdi an injêl ti Rom râlmi ulientak kôm an hong rila. \v 32 Masuole chu, râlmi pâl ulientakpu han râlmi ulienngei le râlmingei hah a tuonga lokongei tieng an tân kelena, lokongei han, râlmi ulientak le râlmingei ha an mu lechu Paul an lei jêm hah an inngama. \v 33 Hanchu, râlmi ulientak han a kôm a hong nâia, Paul hah a sûra a kuta zingjirûi inik a minbun kelena, masuole chu lokongei kôm han tumo ani le imo a tho minchâi a rekela. \v 34 Lokongei an chong inruol khâi maka, pâl dadangin an chong hah ahong om zoia, lokongei an hêtsan rei sikin khoite mindik thei maka Paul hah kulpuia minlût rangin chong a pêka. \v 35 Paul hah kalbi a phâk vâng dôr an tuonga, lokongei an pût rei sikin râlmingei han a domin an dom paia. \v 36 Lokongei han “That roi” tia hêtsan chungin an jûi ngei bang. \s Paul adikna thurchi a misîr \p \v 37 Hanchu, Paul han kulpui an minlût rangto han, râlmi ulientak kôm han “No kôm chong imakhat ti thei ning mo?” a tia. \p Râlmi ulientak han, “Greek chong ni riet mo?” \v 38 “Tiena misaloi mi thata isâng minli ramchâr tienga tuong, Egypt mi hah nimak che mo?” a tia. \p \v 39 Paul'n “Juda, Cilicia rama Tarsus khopuiliena suok ki nia, khuo kâm omtak mi ki ni, rangâihoitakin lokongei makunga hin chong thei rangin ni phal roh,” a tia. \p \v 40 Male chu râlmi ulientak han chong thei rangin phalna a pêka Paul hah indingna mun han a vândinga, lokongei hah dâirek rangin kut a jâpa lokongei rahang adâi lehan Hebrew chongin a chonga: \c 22 \p \v 1 “Ka champui Isrealngei ki dikna thurchi nin kôm ki ril hih rangâi roi!” a tia. \v 2 Hebrew chongin a chong ti an riet lechu an dâirek uol zoia Paul'n a ti banga. \p \v 3 \x - \xo 22:3\xo*\xt Sin 5:34-39\xt*\x* Hanchu Paul'n, “Juda ki ni, Cilicia rama Tarsus khuoa suok ki ni, hannirese Jerusalema Gamaliel minchuna hong seilien ki nia, ei richibulngei anga balam inngartaka lei inchu ki ni. Aviensûn hin nangni ngei angtaka Pathien tienga theidôra inpêk ke lei ni. \v 4 \x - \xo 22:4-5: \xo*\xt Sin 8:3; 26:9-11\xt*\x* Hi Lampui lei jûingei hih that rang dôra lei pûta ku nuom lei lo ngâi ki ni, pasal nupang ku sûra intâng ina lei khum ngâi ki ni. \v 5 Ochai Inlalngei le Roijêkpungei murdi'n ko chong hih adik ti nangni ril thei an tih, an kôm renga Damascus taka Juda champuingei sûrna rang lekha ka mana, masikin ma khuo mingei hah sûra dûkmintonga zingjirûi leh khita Jerusalema hong tuong ranga se ki nia. \s Paul suok tharna thurchi \r (Sin 9:1-9; 26:12-18) \p \v 6 “Hanchu ke sea, Damascus khuo kôl kin phâk le sûnchimripa inningloi rengin invân renga vârin mi juong êla. \v 7 Hanchu nuoia kên leta, chong ki rieta, ‘Sual, Sual ithomo dûk mi ni mintonga?’ a tia. \v 8 Keiman, ‘Pumapa Tumo ni ni?’ tiin ke rekela, ama han ko kôm, ‘Keima Nazareth Jisua, dûk ni mintong ngâipu hah ki ni,’ a tia. \v 9 Ko kôla miriemngei han vâr chu an mua, hannirese ko kôma chong juong tung hah chu riet mak ngei. \v 10 Keiman ‘Pumapa imo ko tho rang?’ ki tia, Pumapa han ko kôm ‘Inthoi inla Damascus khuo lût roh, mahan Pathien'n no tho rang ngei murdi nang lei ril atih’ a tia. \v 11 Avâr hah avâr rai sikin ki mitngei khom ajînga, masikin ka champuingei han ku kutin min keiruoia Damascus khuoa kin lût zoi. \p \v 12 “Ma khopuilien han mi inkhat a riming Ananias, Pathien biek mi le balam lei jûi ngâi a oma, mataka Juda omngei murdi'n an mirit sabaka. \v 13 Ama hah ko kôm a honga, ko kôla ândinga, Lâibung Saul hong mu thei ta roh, mi tia. Ma zora tak han ko hong muthei nôk zoia, ama hah ko hong ena. \v 14 Ama han, ei richibulngei Pathien lungdo ngei riet rang le mi diktak tîrlâm hah mua, a chongbâingei riet rangin nang a thang ani. \v 15 Nu mu le ni riet ngei angtak han mi murdi chunga rietpuipu na la ni rang sikin. \v 16 Atûn reng, hi hin khoi mo na la ôt bang? Inthoi inla, baptisma chang inla ni sietnangei rusûk minsâina rangin a kôm chubaitho ta roh, a tia. \s Paul Jentailngei kôm koiin aom \p \v 17 “Jerusalem tieng ki kîr nôka, Biekina Pathien kôm chubai ko tho lâiin inlârnân, \v 18 Mahan Pumapa ku mua, ko kôm, ‘Inrangin Jerusalem mâk roh, ku thurchi ni misîr rang, hi muna mingeiin an modôm loi rang sikin’ a tia. \v 19 Hanchu keiman, ‘Pumapa, synagog murdi ngei lûta nang iempungei lei sûra lei jêm ngâipu hah ki ni tiin min riet let kêng alei ni. \v 20 \x - \xo 22:20: \xo*\xt Sin 7:58\xt*\x* Male no chong rietpuipu Stephan an that zora han khom ko oma, an that rang hah asa lei ti puipu le ama that ngei an puonngei lei dar pepu hah ki ni,’ ki tia. \v 21 Pumapa'n, ‘Se roh, alataka Jentailngei kôm nang tîr ki tih,’” a tia. \p \v 22 Hanchu, ha thurchi ten hah an rangâia, masuole chu rôl inringtakin an inieka minboi pai roi! That roi! a ring rangin chuk mak an tia. \v 23 Anrêngin an inieka an puonngei an vôka, pildi invân tieng an vôra. \v 24 Hanchu Rom râlmi ulientakpu han Paul hah rukulpui sûng tieng ruoi rangin chong a pêka, a chunga ma angdôra an hêtsana abi riet theina rangin jêm pumin rekel tit rangin a ti pe ngeia. \v 25 Hannirese jêm ranga an khit suole chu, Paul'n a kôma inding râlmi razakhat ruoipu kôm han, “Rom mi adik loina khoite boi hih jêm rangin balam ani mo?” a tipea. \p \v 26 Râlmi razakhat ruoipu han ha chong hah a rietin chu, râlmi ulientak kôm a sea. “Khoimo tho rang nin ti hi? Ma miriem hih Rom mi ke ani” a tipea. \p \v 27 Masuole chu, râlmi ulientakpu hah Paul kôm a sea, “Rom mi ni ni mo, mi ril roh!” tiin a rekela, \p Paul'n “Ki ni,” a tiin a thuona. \p \v 28 Râlmi ulientakpu han “Kei chu Rom mi changna rang hin sum tamtak ka thâm ok,” a tia, \p Aniatachu Paul'n kei chu “Rom mi nisai piela juonzir ki ni,” tiin athuona. \p \v 29 Voikhat rengin, Paul kôma chong rekel rang dônpu ngei murdi khom an rot let zoia. Râlmi ulientak ha khom Paul hah Rom mi ani ti a riet lechu asân a chi zoi, moton han Paul ha zingjirûi leh a lei thung zoi sikin. \s Roijêkpungei makunga Paul ânding \p \v 30 Hanchu, anangtûka chu râlmi ulien han, Judangei itho sikin mo Paul an nônna riet rang a nuom sikin, a zingjirûi khitna an sût pea, ochaisingei le roijêkpungei murdi lei intûp rangin chong a pêka, masuole chu Paul ha a tuonga an makunga a minding zoi. \c 23 \p \v 1 Paul'n roijêkpungei hah a en ngita, “Ka champui Isrealngei aviensûn ten hin Pathien mâkunga sielesarietna diktak dônin ko tho rang ngei murdi ko hong tho ani,” a tia. \v 2 Ochai Inlaltak Ananias han, Paul kôma inding ngei kôm han Paul hah a bâikuo bên pe roi, a ti pe ngeia. \v 3 \x - \xo 23:3: \xo*\xt Mat 23:27,28\xt*\x* Paul'n a kôm, “Nangma, bang rusûk minchekpu Pathien'n nang bên atih, a tia. Mahan nên sunga Balam anga roijêk rangin nên sunga balam khêlin mi min bên rang ni ti mo!” a tipea. \p \v 4 Paul kôm inding ngei han, Paul kôm han “Pathien Ochai Inlaltak khom jâ loiin khoi ithomo no ngo,” an tia. \p \v 5 \x - \xo 23:5: \xo*\xt Jôk 22:28 \xt*\x* Paul'n “Ka champuingei Ochai Inlaltak ani ti ki riet loi sika kêng, Pathien lekhabu'n ‘Ni mi, roijêkpungei chunga chong saloi ni ti rang nimak ati,’” a tia. \p \v 6 \x - \xo 23:6: \xo*\xt Sin 26:5; Phili 3:5\xt*\x* Paul'n Sadduceengei senkhat, Pharisee ngei senkhat le anni ti a riet lechu, roijêkpungei lâia han inringtakin “Ka champui Isrealngei keima Pharisee ki ni, Pharisee nâipasal ki ni, keiman mithi inthoinôkna aom ti sabeina ko dôn sikin ma angtaka intakna ko om ani,” a ti pe ngeia. \p \v 7 Maha a ti suole chu, Pharisee ngei le Sadduceengei bâiinkhamin pâl inikin an insena. \v 8 \x - \xo 23:8: \xo*\xt Mat 22:23; Mk 12:18; Luk 20:27\xt*\x* (Sadduceengeiin chu mithi inthoinôkna reng om mak, vântîrtonngei, rathangei ommak, aniatachu Pharisee ngeiin chu anin thumin an iem sikin.) \v 9 Hanchu an iniek hah ânring uola, Pharisee tienga Balam minchupungei senkhat an indinga asân an makhala, “Hi miriem hih a tho minchâina khoite mu mak me, vântîrton le ratha'n a chongpui tatak khom nisenla khoimo asiet?” an tia. \p \v 10 Hanchu asân an inkhal sikin Paul hah khêr nôinek ni ngei tiin râlmi ulientak han a chia, râlmingei hah lokongei lâia han juong sea, Paul hah hong tuonga kulpui sûng tieng tuong pai rangin chong a pêka. \v 11 Mani jân han Pumapa hah, Paul kôm a juon dinga, a kôm, “Chi no roh! Jerusalema ko chong ni min riet angdên han Rom khopuia khom ko chong la min riet nôk ni tih,” a tipea. \s Paul that rang huongvâr an phan \p \v 12 Anangtûk jînga chu Juda senkhatngei an intûpkhôma, huongvâr an sina Paul an that mân chu ite sâkloi rang nêkloi rang tiin khomâk an insâma. \v 13 Ma anga tho ngei hi mi sômminli nêkin an tama. \v 14 Hanchu anni ngei hah ochaisingei le upangei kôm an sea, “Paul kin that mân chu ite sâkloi rang nêkloi rangin khomâk kin insâm ke ani zoi. \v 15 Masikin atûn hin, nangnin roijêkpungei le a roi asa uola jêk rang angin Paul hi nin kôm juong tuong rangin Rom râlmi ulientak kôm chong hong pêk roi, nin kôm a juong tung mân khom lei that rangin kin insiem suo ke ani zoi,” an tia. \p \v 16 Hannirese ma thurchingei hah Paul a tupa'n a lei rieta, kulpui sûnga a va lûta, Paul a va rîla. \v 17 Hanchu Paul han râlmi razakhat ruoipu inkhat a koia, “Hi ruotharte hi râlmi ulientak kôm tuong roh, râlmi ulientak kôma chong khat ril rang a dôn,” a tipea. \v 18 Râlmi ulientakpu kôm a tuonga, “Intâng ina ompu Paul han mi koia hi ruotharte hi no kôm hong thak rangin mi tia, no kôm hin chong inkhat ril rang a dôn tiin chong mi be sa,” a tia. \p \v 19 Râlmi ulientak han a kut a sûra, mun ânkilna uola a tuonga “Imo mi ril rang no dôn,” tiin a rekela. \p \v 20 Ama han, “Juda rachamneipungei Paul a roi hi adik uola jêk rang tiin nangtûka roijêkpungei kôma tuong rang minlêmin nang an hong zong rang ani. \v 21 Hannirese an chong lei don no roh, an lâia mi sômminli nêka tam uolin Paul an that mân chu ite sâkloi rang nêkloi rang tiin chong an inkhâm, atûn hin that rangin an insiem chak kêng ani zoi no chong vai ke an ngâk,” a tipea. \p \v 22 Râlmi ulientak han, “Hi thurchi hi ko kôma ni misîr pêna chu tute kôm misîr khâi no roh,” tiin chong a bea. Male ruotharte hah a min se zoi. \s Paul hah râiôt Felix kôm an tîr \p \v 23 Hanchu, “Râlmi razanik ruoipu inik a kôia, avien jân, dârkuo dôrin Caesarea se rangin râlmi razanik le, sakor chung chuong thei sômsari le isei a chôi râlmi razanik insiem roi, \v 24 Mapêna han Felix kôm a tung ngêt theina rangin, Paul a chuongna rang sakorngei khom mintuo pe sa rangin chong a be sa zoi.” \v 25 Male Râlmi ulienpu han, hi anghin lekhamuthuon a mizieka. \v 26 “Claudius Lysias Râiôt jâ omtak Felix: chibai a pêk. \v 27 Hi miriem hih Judangei an sûra, that rang an ti lâitakin ka râlmingei juong kêlsuo rangin ke sea, Rom mi ani ti ki riet sikin ko hong sanminjôka. \v 28 An nônna bi riet rang ku nuom sikin, an roijêkpungei kôm khom ku tuonga. \v 29 Anni an balama a lekti sikin an nôn pai ani ti ki rieta, hannirese thi rak rang dôr le intâng ina omna rang dôr ite minchâi mak. \v 30 Male Judangei that rangin an pût tit ti min rîla, masikin no kôm ku juongtîr kelen ani. A nônpungei khom a thurchi misîr rang a nônpungei murdi chu no kôm hong misîr rangin chong ke pêk ngei,” a tia. \p \v 31 Hanchu râlmingeiin a chongpêk angin Paul hah an tuonga mani jân han Antipatris khuo an tungpuia. \v 32 Anangtûka chu râlmi kea se ngei hah chu rukulpui tieng an kîr nôka, sakor chunga chuong mingei vai hah Paul sepui tit rangin an oma. \v 33 Hanchu Caesarea an tuonga, Râiôt kôm lekha hah an pêka, male Paul ha khom a kuta an bang kelena. \v 34 Râiôt'n lekha hah a pore suole chu Paul omna ram a rekela, Cililia ram mi ani ti a riet lechu a kôm, \v 35 “Nang nônpungei an juong tung lehan no roi hih keiman rangâi ki tih,” a tipea. Hanchu Paul hah râiôt omna munpuia han dara vêng bang rangin chong a pêk ngeia. \c 24 \s Judangei Paul an nônna \p \v 1 Sûn rangnga suole Ochai Inlaltak Ananias hah upangei senkhat le balamtheipu a riming Tertullas ngei le Ceasarea khuoa an sea. Felix makunga an vânlanga male Paul an nônna roi hah an va rila. \v 2 Hanchu Paul hah an koi lûta, male Tertullus'n hi anghin an nônna roi a hong misîr phuta: \p “Nasa sabak na! No roijêk theina jârin inngêi takin zora sôtak kin om ngâi sik le kin ram sana rang sinsiem anângngei murdi khom nangman mi ni thop sikin. \v 3 Kho zora khoma, kho muna khom râisântakin kin om ngâi. \v 4 No zora minchâi ok rang hi jôt mu ung han khom nu nunhoina sikin ko chong bongkik hi mi lei rangâi pe rangin nang ko hong ngên. \v 5 Ma miriem hin asân mi min jêla; muntina Judangei lâia injêlnangei a musuok phuta Nazareth pâla ruoipu inkhat ani ti kin riet. \v 6 Pathien Biekin min nim rangin a tho ngâi sikin kin lei sûr ania, kin balam angin a roi hih jêk kin nuoma. \v 7 Hannisenla, râlmi ulientak Lysias a honga, male rangrât rengin kin kôm renga a tuonga. \v 8 Ama nônpungei khom na makunga inlang rangin chong a pêk sa, nangma reng khomin rekel inla, kin nônna bi ngei hi ama renga khom hin riet thei ni tih,” a tia. \v 9 Judangei khomin an nônna an lei thopa ma ngei murdi hah adik kêng an lei tia. \s Felix makunga Paul'n adikna roi a misîr \p \v 10 Masuole chu râiôt'n Paul hah chong rangin kut jâpin a kôia, Paul'n, \p “Kum tamtak hi jât nget chunga roijêkpu ne lei ni ti ki riet sikin asân ka râiasâna, râisântakin na makunga hin ki dikna thurchi ki misîr rang ani, a tia. \v 11 Jerusalema Pathien biek rangin ko hong se ni renga hi sûn sômleinik pên lani nonih ti nangma rengin riet thei ni tih. \v 12 Pathien Biekina tute kên khal puina omak, Synagogngeia le khopuiliena, kho mun khoma, Mipuingei saloi tho ranga ki misietna Judangei mu mak ngei. \v 13 Atûna no kôma min juong nônna hi khom inthâr takin misîr thei no ni ngei. \v 14 Nikhomrese hi chong hih no kôm muphuong ki tih: Anni ngeiin minchuna dikloi an lei ti ngâi lam dang tieng ei richibulngei Pathien ke lei jûia, hannirese Moses Balama lênziek le dêipungei lekhabungei murdi chu ke lei iem ani. \v 15 Keima khom anni ngei angin Pathiena sabeina ko dôn, mi murdi ngei, midik le dikloi, thina renga inthoinôkna ngeia. \v 16 Masikin Pathien le miriem makunga hin sielesarietna diktak hih kho zora khom dôn tit rang hih ke lei nuom tak ani. \p \v 17 \x - \xo 24:17,18: \xo*\xt Sin 21:17-28\xt*\x* “Kum tamtak Jerusalem ka mâk suo nûkin, ka jât mingei rang sum le inbôlnangei pêk rangin ke sea. \v 18 Ma zora han inthiengna ko dôn suole Biekina min mua, ma zora han mipuingei khom ommak ngeia ite rahang a rât khom om mak. \v 19 Hannirese, Asia rama Judangei senkhatngei mahan an oma; anni ngei han min nônna thurchi hin imo misîr rang an dônin chu, no kôm hin juong misîr rese ngei. \v 20 Nônchu ma muna mingei hin roijêkpungei makunga kên ding zora han imo ki minchâina an man misîr rese ngei. \v 21 \x - \xo 24:21: \xo*\xt Sin 23:6\xt*\x*Hi neinun inkhat an makunga kên ding lâia ki ti telloiin chu: ‘Mithi inthoinôkna aom tiin iemna ko dôn ti hi aviensûn ten hin hi angtaka dûktonga ko omna chu ani.’ ” a tia. \p \v 22 Hanchu Felix hah, ma roi hah asadima lei min riet ani sikin, roijêkna hah a minngama, “Râlmi ulientak Lysias a juong tung tena nin roi hi la jêk rong,” a ti pe ngeia. \v 23 Hanchu Paul a rungpu ulientak kôm han asadima enkôl rangin chong a pêka, aniatachu alekti mojôk rangin le a malngei anângngei pêk thei rangin phalna a pêka. \s Felix le Drusilla makunga Paul \p \v 24 Sûn idôr mini suole Felix le a lômnu Drusilla, Juda nupang leh an honga. Paul hah an kôia Jisua Khrista taksônna roia an chonga, a thurchi hah an rangâia. \v 25 Paul'n dikna ngei, indînna, male roijêk nikhuo ahong tung rang ngei, a misîr pea anînchu Felix han asân a chia, “Atûn chu ne se thei zoi. Zora ka man tika nang koi nôk ki tih,” a tipea. \v 26 Ma zoratak han Paul'n sum mi pêk duoi mo ti sabeina a dôna; masika han a kôia a chongpui bang ngâi ani. \v 27 Kum inik dôr a vunsuo lechu, Porcius Festus, Felix hah râiôt'n a thûl zoia. Felix han Judangei modômna man rang a nuom sikin Paul ha intâng ina a mâk chiena. \c 25 \s Paul'n Caesar kôm tung rang a nuom \p \v 1 Hanchu Festus'n ha ramhuol hah a tunga, sûnthum suole chu Caesarea renga Jerusalema a sea. \v 2 Mahan ochaisingei le Juda ruoipungeiin Paul hah an hong tuonga an nônna Festus kôm han an ngêna \v 3 an nuomna thope ngeia Paul hah Jerusalema hong tuong rangin, asikchu lampuia lei that rang an bôk sikin. \v 4 Festus a thuona, “Paul hi Caesarea intâng ina lei dar ania male keima khom mason se nôk lei rang ki ni. \v 5 Nin ruoipungei Caesarea tena mi jûi senla ngei ma miriem hah a tho lei minchâina aomin chu juong nôn rese ngei,” a tia. \v 6 Festus hah sûn riet mini, sûn sôm mini, anni ngei leh ala châma male Caesarea tieng a se zoi. Anangtûka chu roijêkna ânsunga Paul hah hong tuong rangin chong a pêka. \v 7 Paul hah a hong tung lechu a kôm han Jerusalem renga juong Judangei hah a rihîla an indinga an nônna thurchi tamtak an misîra, minthârna man mak ngei. \v 8 Aniatachu Paul han athenin ânrunga: “Judangei balam roia, Biekin roia nônchu Caesar chunga khom ite minchâiin doina lei tho mu-ung,” a tia. \p \v 9 Hannirese Festus han Judangei modômna man rang a nuomna, masikin Paul kôm han a rekela, “Jerusalema sea, ka makunga nang an nônna ngei hih khi taka hôn jêk rang nu nuom mo?” a tia. \p \v 10 Paul'n, “Caesar roijêkna makunga ko roi an jêkna muna jêk pea om rang piela inding ki ni. Judangei chunga ite minchâina dôn mu ung ti nangma khom ni riet sai ania. \v 11 Balam ki minchâia, thi rang dôrin minchâina ko dôn anîn chu, thi rang khomin kên phal. Hannirese min nônna ngei hi adikloi anin chu tutên an kôm mi pêk thei no ni ngei Caesar kôm tung ki tih,” a tia. \p \v 12 Hanchu Festus roijêkpungei, a chongpui suole chu, “Caesar kôm tung rang nu nuom lam angtakin tung ni tih,” a tia. \s Agrippa le Bernice makunga Paul \p \v 13 Sûn idôr mini avun suole chu Rêng Agrippa le Bernice Caesarea an hong tunga Festus mirit an pêka. \v 14 Sûn tamtak an om nûkin, Festus'n Paul thurchi ngei hah Rêng kôm han a misîr pea Felix han mi inkhat intâng ina hin a mâka. \v 15 Jerusalema ke sea han, Juda Ochaisingei le Juda ruoipungeiin asân an lei nônna dikloi minchang ngêt rangin ko kôm an ngêna. \v 16 Aniatachu hi anghin ki tipe ngei, “An nônpu le a nônpungei mâi intongin, an nônpu han an nônna roia han a dikna thurchi misîr rang a riet khâi noa, dikloi ani ti ânlang mân chu mojôk rang hih Rom mingei balam nimak. \v 17 Mahin an juong tung suo nûkin zora sôtloiin anangtûka roijêkna taka kên sunga, ama hah hong tuong rangin chong ke pêka. \v 18 A nônpungei hah an indinga, aniatachu Paul chunga han ma dôra dikloina khoite an misîr angin riet mu-ung. \v 19 An inkhalnangei senkhat ha chu sakhuo roia ania mi inkhat a riming Jisua an ti, ama hah a thia; aniatachu Paul'n ama hah aring nôk a tia. \v 20 Keiman chu ma thurchi ngei ha chu a jêkna chang khom riet mu-ung, masikin keiman Paul ke rekela Jerusalema a sea mahan ajêk rangin nu nuom mo? tiin ke rekela. \v 21 Aniatachu Paul han Caesar jêk pe rangin a ngên sikin, ki min se thei mân chu lei donsûi rangin chong ke pêk ngei ani,” a tia. \p \v 22 Agrippa han Festus kôm, “Kei khom ma miriem hah a chong rangâi rang ku nuom,” a tia. \p Festus'n “Nangtûka rangâi ni tih,” tiin a thuona. \p \v 23 Anangtûka chu Agrippa le Bernice han inlal takin mipuingei intûpna an va lûta, râlmi ulienngei le khopuilien sûnga ulienngei khom an oma. Hanchu Festus chongpêkin Paul an hong tuonga. \v 24 Festus han, “Rêng Agrippa le kin kôma omngei murdi, hi mi hih nin mu ania, Judangei murdi'n hi taka omngei le Jerusalema omngei murdi'n ko kôm an juong nônna min ring khâiloi rangin an in-iek. \v 25 Hannisenla thina rang dôr ite tho minchâina dôn mak ti ki rieta. Aniatachu ama'n Ceasar kôm tung rang a nuom sikin tîr rangin ki ti ani. \v 26 Aniatachu, a thurchi hi Ceasar kôm ki miziek rang hi ânthârin riet mu-ung, masikin nin kôm ko hong tuong ani hi, Rêng Agrippa nangma kôm hin ani uol, a chungroi nin phuol suole, a miziek rang imakhat ko dôn thei rang. \v 27 Asikchu mi intâng ina om, an nônna bi inthârlaka ril loia tîr rang chu keima rangin omzie boi aphuo rang,” a tia. \c 26 \s Paul Agrippa makunga adikna thurchi a misîr \p \v 1 Agrippa'n Paul kôma, “Ni dikna thurchi misîr thei rangin phal ni nih,” a tipea. Paul'n a kut a phara a dikna thurchi, hi anghin a misîra: \p \v 2 “Rêng Agrippa! Judangei min nônna murdia ki dikna thurchi avien hin no kôm ki misîr rang sikin asân ka râlvân asa okin ki riet, \v 3 mahin, Judangei balam le ânjêlna omngei murdi ni riet minthâr sikin rangâihoitakin ko chong hi ni lei rangâi pe rangin nang ko hong ngên ani. \p \v 4 “Judangei murdi'n nâipang ka chang lâia ko omlam le ku nunchan, motona kin rama, masuole Jerusalema khom an rêngin an riet. \v 5 An misîr nuom ngânin chu, ku thurchi hi aphut renga an riet let, ei sakhuo tienga pâl inngartak Pharisee ngei lâia ke lei omngei hah.\x - \xo 26:5: \xo*\xt Sin 23:6; Phili 3:5\xt*\x* \v 6 Male atûn ei richibulngei kôm Pathien chong a lei khâmsai hah sabeina sikin hima mun hin kên ding ani. \v 7 Ma chonginkhâm sika han ei jât sômleinik ngeiin sûn le jânin Pathien chubai an lei mûk ngâi ani, male ma sabeina sika han Pumapa, hima sikin kêng Judangei hin min nôn ani. \v 8 Pathien'n mithi a kaithoi ngei thei ani, tiin hi taka omngei hin ithomo nin iem theiloi? \p \v 9 \x - \xo 26:9-11: \xo*\xt Sin 8:3; 22:4,5\xt*\x* “Keima nanâk khom hih Nazareth Jisua riming doiin neinunngei murdi tho ngâi ke lei ni. \v 10 Maha Jerusalema ke lei tho ngâi. Ochaisingei renga rachamneina ngei ka mana, male Pathien mingei tamtak intângna ina ke lei khum ngâi; male that rang an ti zora khomin, asa ke lei ti pui ngei ngâi. \v 11 Synagogngeia khom voi tamtak dûk ke lei mintong ngei ngâi, an taksônna ngei min mâk rangin ke lei pût ngâia, ka takasi rei sikin ram dang khopuilienngei khom ku nunuom lo rangin ke se ngâi. \s Paul'n a ringnun ânthûl a misîr \r (Sin 9:1-19; 22:6-16) \p \v 12 “Ma rang sik piel han ochaisingei renga rachamneina le phalna chôiin Damascus khuoa ke sea. \v 13 Pu Mirit-omtak, lampuia ke se lâitak sûnchimripa, O Rêngpa, invân renga juong vâr, nisa nêka vâr uol hah, keima le ka champuingei revêla hin ajuong êl ku mua. \v 14 Kin rêngin nuoia kin inleta, male Hebrew chongin ‘Saul, Saul! ithomo nangman nu nunuom mini loa? Nangmananâk kêng nang minna rang, serâtchalin a pumapa tôkmola doiin athâi anghan’ kêng ani rang. \v 15 Keiman, ‘Puma tumo ni ni?’ tiin ke rekela, male Pumapa han, ‘Keima hih Jisua, dûk ni mintong bângpu hah ki ni, tiin a thuona. \v 16 Aniatachu, inthoi inla ne ke leh inding roh, ki sinthopua nang phun rangin no kôm ku juong inlâr ani. Avien sûna keima renga nu mu ngei le sûnmoton tienga nang ki min mu rang ngei murdi hi midangngei khom ril roh. \v 17 Israelngei le Jentailngei renga nang kêlsuo ki tih, nang ki tîrna rang ngei kôm renga. \v 18 An mitngei minvâr pe ngei na ta, hanchu ijîng renga avâr tieng hong inhei an ta, soitan kut renga Pathien tieng hong inhei an tih, masikin ku chunga taksônna an dôn sika an sietnangei ngâidam an changna rang le Pathien mi thang ngei lâia mun an manna rangin.’ a tia. \s Paul'n a sinthongei a misîr \p \v 19 “Male, Rêng Agrippa, invân renga inlârna ku mu jômloiin tho mu-ung. \v 20 \x - \xo 26:20: \xo*\xt Sin 9:20,28,29\xt*\x* Motontaka Damascus sûnga male Jerusalem sûnga male chu Judea ram murdi le Jentailngei lâia khom, an sietnangei renga insîrin, male Pathien tieng an nin hei zoi ti riet theina rangin thurchi ki misîr pe ngâi ani. \v 21 Masik taka han hi Judangei Biekin sûnga ko om han min sûra, male ma that rang an pût ani. \v 22 Aniatachu avien sûnten hin Pathien'n ni sana, male mi chîn le mi lien ngei kôm indingin rietpuipu nina hih nin rêngin nin kôm ka la misîr thei ani, ki ti ngâi ngei chu, Moses le dêipungeiin la juong tung atih, an ti bang ngâi hah ani: \v 23 \x - \xo 26:23: \xo*\xt 1 Kor 15:20; \xt*\xt Isa 42:6; 49:6\xt*\x* Messiah han dûktong ngêt a ta, male thina renga inthoinôk masatak nîng atih, Sanminringna vâr thurchi Judangei le Jentialngei kôm muphuong atih,” a tia. \p \v 24 Ma anghan, Paul'n a dikna thurchi a misîr lâitakin, Festus hah a hong hêtsana, “Paul, na châng ke ani zoi! nên chu mintam rei sikin na châng zoi!” a tia. \p \v 25 Paul'n, châng mu-ung, Festus mirit omtak hangvangin adiktak ki misîr ani. \v 26 Rêng Agrippa! hâitakin no kôm ko chong thei, hi neinunngei chungroi hih ni riet sikin, hi thurchi hih inkila tho nimaka a kôm hin ite ip rang ommak ti ki riet mindik ani. \v 27 “Rêng Agrippa dêipungei ni iem mo? ni iem ti ki riet ani!” \p \v 28 Agrippa han Paul kôm, ma zora bongte sûng hin Khristien mi min chang rang no bôk mini? a tia. \p \v 29 Paul'n, “zora bongtên mo, aseiin mo, nangma vai nang ti mu unga, avien sûna ko chong rangâi ngei murdi hih keima anga om rangin Pathien kôm ke ngên bang ngâi hi zingjirûi hi chu bun uol loi rangin!” tiin athuona. \p \v 30 Hanchu Rêng, le Râiôt, le Bernice, le adangngei murdi an inthoi leta, \v 31 Male an mâk suole anni le anni a nin tia, “Hima miriem hin a thina rang dôra le intângna ina khum rang dôra minchâina dôn mak.” \v 32 Male Agrippa han Festus kôm, “Hi miriem hin Caesar kôm tung rangin lei inzong no rese chu, ma reng hin mojôk thei rang piel ani,” a tia. \c 27 \s Paul hah Rom taka rukuonga a se \p \v 1 Italy taka rukuonga se rangin kin masat lehan, Paul le intângna ina om senkhatngei hah “Rom râlmi pâl” ulien Julius kuta an bang ngeia. \v 2 Adramyttium renga rukuonga kin sea Asia ramhuol sûnga rukuong inngamna mâk rangin ânthoka male Aristarkus Macedonia rama Thessalonika khuo mi kin kôm a oma. \v 3 Anangtûka chu Sidon kin tunga. Julius han Paul hah lungkham a mua, male a malngei vântongpui rangin phalna a pêka a nângngei an lei pêk theina rangin. \v 4 Ma renga han kin se nôka, male phâivuon anôk tieng mi hong sêm sikin Cyprus tuihuola kâirêng omna tieng kin se zoia. \v 5 Cilicia rama tuikhanglien kin rakâna male Pamphylia le Lycia rama Myra kin hong zoi. \v 6 Mahan râlmi ulien han rukuong inkhat Alexandria renga hong Italy rama se rang a mua, masikin mahan mi min chuong zoi. \p \v 7 Nikhuo tamtak thâmin jâm jâmin kin sea male intak takin Cnidus khopuia kin tunga, phâivuo han ma tieng han mi min se thei maka, masikin kâirêng omna Crete tuihuol tieng asukin kin sea, Cape Salmone kin tung zoi. \v 8 Tuipâng kin vanâia male intak takin Rukuong Inngamna Hoi, an ti hah kin hong tunga, Lasea khopui renga hah labâk mak. \p \v 9 Mahan nikhuo tamtak kin min hek zoi sikin rukuong dêna se nôk rang hah chi a oma, Ratanna Nikhuo alei vun zoia, Masikin Paul'n hima rilna hih a pêk ngeia. \v 10 “Miriem ngei, atûn renga ei mântieng hi chu asân chi aom ti ku mua, sietna le inmangna lientak rukuong le a neinunngei chunga le ei ringna khom ânmang thei.” \v 11 Aniatachu râlmi ulienpu han Paul chong jôm nêkin rukuonga ulienpu le rukuong pumangei chong a mindon ngei uola. \v 12 Rukuong inngamna hah phalbia omna rangin asaloi sikin mi tam uolin an omna renga sea, Phoenix an tung theia anin chu la tunga ma muna han phalbi la min hek rangin a min sûka. Phoenix chu Cret tuihuola rukuong inngamna inkhat thang-mâr le sak-mâr maiinthak ani. \s Tuikhangliena phâivuopui \p \v 13 Thang phâivuo jâmin ahong lechu an mintuo tak ha an tho thei rangin an bôka, thîrrûi ha a kaisuoa Crete tuipâng tienga han nâi theidôra nâiin an jâpa. \v 14 Aniatachu chomolte ani lechu phâivuo râttak “Sak-sim” an ti ngâi hah tuihuol renga ajuong sêma. \v 15 Rukuong hah ajuong tokthapa, phâivuo mâithakin kin se thei khâiloi tena chu pût khâi makme phâivuon rukuong ha asemna titieng mi chôia. \v 16 Cauda tuihuol saktieng kin khêl lechu kâirêng chînte kin mana. Mahan, intak takin, rukuong sûnga rukuong chînte hah kin kêlsuo theia. \v 17 An kêlsuo nûkin insanna rûi lehan rukuong nuoitieng an thunga an khitbela. Libya tuipânga sietsâia mi nôngpai atih, ti an chi sikin puonjâr hah an min nuoia, male phâivuon ajôtna titieng amin sêma. \v 18 Phâivuo hah ala rât tit sikin anangtûka chu neinun hah senkhat an vôr paia, \v 19 male hatûknôka chu rukuonga mangruo neinunngei ha an vôrpai nôka. \v 20 Nikhuo tamtak nisa, ârsingei khom inlang khâiloiin phâivuopui râtin ahong sêm tit sikin amongnataka chu ring rang khomin in sabei khâi makmea. \p \v 21 Masuole bunêk loia zora sôttak an om nûkin, Paul'n an motona ândinga male, “Miriemngei, ko chong hah nin rangâia Cret tuihuol renga ei juong khâiloi nirese chu hi sietna le inmangna hi tong loi rang ei nia. \v 22 Aniatachu atûn hin nangni ke ngên ratha inngamtakin om roi! tute nin ringna machân uol no tunui, rukuong hi vai kêng machânin aom rang. \v 23 Ata ki nia, a sin ki sin bang ngâipu Pathien vântîrton inkhat jânin han ko kôm a juonga. \v 24 ‘Paul, chi no roh! Caesar makunga lânding ngêt ni tih. Male Pathien asatna sikin rukuonga na champuingei ringna khom hôi pe ngei atih.’ \v 25 Masikin miriem ngei rathângamtakin om roi! Pathien ka sabei sikin mi juong ril angin nîng atih. \v 26 Aniatachu kho tuihuol pânga makhata mi chôi atih.” \p \v 27 Mediterranean tuipuia jân sômleiminli phâivuopuiin mi chôi suo nûkin, jânchimripa rukuongpungei hah tânga suok thei rangin an mindona. \v 28 Masikin anni ngei han tui minkhina le an minkhia metres 40 ânthûka; chomolte suole chu ma angdên han an thoa metres 30 an man nôka. \v 29 Kho lungkâra makhat mi juong nông nih ti an chi sikin rukuong remei tieng thîrrûi minli dôr an juong mathâka khuovâr rang ngâklalin chubai an tho. \v 30 Hanchu rukuongpu ngei han, rukuong renga rotpai rang an pûta; rukuong chînte hah tuia an mathâka, rukuong moton tienga han thîrrûingei mathâk inlêmin an thoa. \v 31 Aniatachu, Paul'n râlmi ulienpu kôm le râlmingei kôm, “Rukuongpungei hah rukuong chunga an om nônchu nin ring rangin sabeina om mak,” a tia. \v 32 Masikin, râlmingei han rukuong chînte rûi hah an âtsata, an min se zoi. \p \v 33 Khuo ahong vâr vângin, Paul'n, bunêk rangin a ngên ngeia: “Aviensûn ten hin sûn sômleiminli nin ngâkna ani zoia, male madôr zora sôt hi khoite sâkloi nêkloia nin om ani zoi. \v 34 Bunêk rangin nangni ke ngên, nin ring theina rangin. Nin lua samsang inkhat luo inmang no nih” a tia. \v 35 Mahi a ti suole, Paul'n vâipôl senkhat a lâka anrênga makunga han Pathien kôm râisânchong a rila, a khoia an sâk phut zoi. \v 36 Anni ngei khom han an ratha ânngama an rêngin bu an nêk zoi. \v 37 Rukuonga miriem hah kin rêngin 276 kin ni. \v 38 Mitinin an khop dôr an nêk suole chu rukuong hah ajâng theina rangin bungei hah tuikhangliena an vôrpai zoi. \s Rukuong asiet \p \v 39 Khuo ahong vârin chu, rukuongpungei han kho mun mini rietthei mak ngeia, aniatachu, tui inkilna mun inkhat sietsâibil an mua, anithei nisenla chu ma mun han rukuong hah tâng makhâi ngêt rang an pûta. \v 40 Masika han thîrrûingei hah an âtsata, male tuikhangliena han an minngima, an jâpna thîrrûingei khom madên han an sûta, mântieng puon an mazara phâivuon ajôtna titieng atuong thei rang lam takin an min sânga sietsâibil an va muna tieng han an pan zoia. \v 41 Aniatachu tuisou inik inchunna taka kin lûta rukuong lu han tâng ava sika rukuong lu hah singinsa thei khâiloiin ân-ôk tita, rukuong remei tieng hah tuidârinsokin ahong suka akoi zoi. \p \v 42 Intângna ina intâng ngei hah tui inlieiin lei rot ni ngei ti sika han râlmingei han anrêngin that let rang an mintuoa. \v 43 Aniatachu, râlmi ulienpu han Paul hah mojôk rang a nuoma masikin hima anga an tho hah a khap ngeia, manêkin tui inliei thei ngei kai chu tui inlieia tâng lei kâi rangin; \v 44 adangngei khom thingpêk chunga aninônchu rukuong hârngei lehan tâng lei kâi rangin chong a pêk ngeia. Ma anghan kin rêngin damtakin tâng kin kâi zoi ani. \c 28 \s Malta tuihoula \p \v 1 Damtakin tuipânga kin hong lehan, tuihuol hah Malta ani ti kin riet zoi. \v 2 Ma rama mingei hah keini rangin mal satak an lei nia. Ruo ajuonga adâi sikin mei an thoa male kin rêngin uôt rangin min modôm ani. \v 3 Paul han thing pomkhat ava lâka meia a tuoa alum lehan murûl ahong jôka Paul kut hah a muchuka a kher tita. \v 4 Ma rama mingei han Paul kuta murûl akâi hah an mua, inkhat le inkhatin, “Ma miriempa hi mi thatpu kêng ani ngêt rang, tuikhanglien renga damin a hong jôka, aniatachu adika roijêkpu han min ring no nih,” an tia. \v 5 Hannirese, Paul han murûl hah mei lâia a hirthâk paia, khoite tiriêk mak. \v 6 Anni ngei han chu inthing a ta, aninônchu harenghan inletin a thi rang, ha an ôta. Hannisenla zora sôtzan an ôt suole khoite ati an mu loi lechu, an mindona hah an thûla, “Paul hi pathien kêng ani duo!” an ti zoi. \p \v 7 Ma mun le inla bâkloi han ram alekti a oma a puma chu, tuihuola an ruoipu lien a riming Publius ani. Ama han mulunghoitakin mi lei modôma sûnthum tena khuolmi kin chang ani. \v 8 Publius a pa hah jâlmun sûnga a oma, ritun le êksen damloi ani. Paul hah khâltana ava sea, chubai a thoa, a chunga a kutngei a minngama, a mindam zoi. \v 9 Masuole chu, ma tuihuola om damloi dangngei murdi an honga an dam zoi. \v 10 Neinun ngâihoipêk tamtak min pêka, male rukuonga kin se lehan, rukuonga kin om sûnga kin nâng rang ngei hah rukuonga an dar zoi. \s Malta renga Rom \p \v 11 Thânthum suole chu Alexandria renga rukuong inkhat han kin sea, ariming “Pathien Inphîr,” maha phalbia ma tuihuola alei om sai ani. \v 12 Syracuse khopuilien kin tunga male mahan sûnthum kin oma. \v 13 Ma renga hah kin se nôka male Rhegium khopuilien kin tunga. Anangtûka chu sim phâivuo ahonga, sûnnik sûngin Puteoli khopui kin tung zoi. \v 14 Mahan iempungei senkhat kin mua an kôm sûn sari nikhuo châm rangin min tia, masuole chu Rom kin hong zoi. \v 15 Rom taka iempungei han kin thurchi an rieta male alazan ten Appius khopuingeia bazar lei Tung-in Inthum ten han keini ngei leh intong rangin an honga. Paul'n a mu ngei lechu, Pathien kôm râisânchong a rîla mohôkna lientak ngei a man ani. \s Rom taka Paul \p \v 16 Rom kin tung lechu, Paul hah a rungpu râlmi inkhat leh atheivaia om rang an phal zoia. \p \v 17 Sûnthum suole chu Paul'n khotuola Juda ruoipungei hah intong rangin a koitûpa. An intûp suole, ama'n an kôm, “Ka champui Isrealngei, ei mipuingei chunga nônchu ei jât balam ei richibulngei renga ei manna chunga ite minchâina dôn khom no ronga, Jerusalema intâng ina min khuma male Rom ngei kuta mi bânga. \v 18 Chong min rekel suole, Rom ulienngeiin mi mojôk rang an nuoma, asikchu thi rang dôra ki minchâina ite an mu loi ani. \v 19 Aniatachu maha Judangei an makhal lechu, ki mingei lelê doi ngei rang jôt khom no ronga, Caesar kôm jêk rangin namnôl ko tho zoi ani.\x - \xo 28:19: \xo*\xt Sin 25:11\xt*\x* \v 20 Masikin kêng nangni inmupuia nangni chongpui rangin nangni ko koi ani. Maha atatak kêng, Ma sabeina hanchu Israelngei an sabeipu han zingjirûi leh thungin ma anghin ko om ani,” a tia. \p \v 21 Anni ngeiin a kôm han, “Judea renga nu chungroia lekhamuthuon khom ite man makme, ei miriem so renga juong ngei khomin no roi ngei aninônchu nu chunga asie juong ti mak ngei. \v 22 Aniatachu nu huongvârngei hih riet rang kin nuom ani, asikchu muntina mingeiin no omna pâl hah an misîr minsiet ngâi kin riet,” an tia. \p \v 23 Masikin Paul le nikhuo an khita, ma nikhuo han chu mi tamtak Paul omna han an honga. Jîng renga jânjîng ten an kôm Pathien Rêngram thurchi a misîr minthâr pe ngeia, Moses Balam le dêipungei miziekngei hah mangin Jisua thurchi min iem ngei rang a pûta. \v 24 Senkhatngeiin chu an iema, hannirese senkhatngeiin chu iem mak ngei. \v 25 Masikin anni le anni khom inngêi khâi mak ngeia, Paul'n hi chong inkhat hih a ti pe ngei suole: “Ratha Inthieng han dêipu Isaiah renga nin richibulngei kôma a lei misîr ha idôra adik mini. \v 26 Ama'n a kôm \x - \xo 28:26,27: \xo*\xt Isa 6:9,10 (LXX)\xt*\x* \q1 ‘Sênla ma mingei kôm han va ti roh: \q1 Rangâi rangâi nin ta, aniatachu rietthei no tunui; \q2 En en nin ta, aniatachu mu no tunui, \q1 \v 27 asikchu ma miriemngei an mindona hih ânmôl zoi, \q2 male an kuorngei hîprap an ta \q2 an mitngei sîng an tih. \q1 Aninônchu, an mitin a mu rang, \q2 an kuorin a riet rang, \q2 an mulungbôkngei han rietthei an ta, \q1 male ko kôm hong kîr an tih, Pathien'n a ti, \q2 male keiman lei mindam ngei duoi nîng,’ ” a tia. \p \v 28 Male Paul'n: “Nangnin nin riet rang chu, Pathien'n sanminringna chong hah Jentailngei kôm min pêl ani zoia. Anni ngei ke a lei rangâi rang!” tiin a khâr zoi. \p \v 30 Kum nik ten chu Paul hah athena rang in man oma han a oma, male mahan ama mu nuoma ahong ngei murdi chu a lei modôm ani. \v 31 Pathien Rêngram thurchi a misîrpe ngeia male Pumapa Jisua Khrista thurchi a rila, tutên khap mak ngeia ngamtakin a misîr tit ani.