\id LUK 43. Soli Bible version \ide UTF-8 \h LUKA \toc1 Mulumbe Waina wa Yesu Klistu walalembwa ne Luka \toc2 Luka \toc3 Luka \mt2 Mulumbe Waina wa Yesu Klistu walalembwa ne \mt1 Luka \imt Busansulushi \ip Mulumbe walalembwa ne Luka ulamwambanga Yesu kuba Mupulushi Walaiwa wa Baislayeli, kayi kuba Mupulushi wa bantu bonse. Luka alambangeti “Mushimu Uswepa wa Lesa walamukuwa Yesu kwambeti alete Mulumbe kubantu bapenshi.” (4.18) Mulumbe uwu wesula ne bilayandikinga kubantu byonse. Nkani yakuba wakondwa yambwa tunkanda twingi mulibuku lya Luka, makamaka mubimpansha byakukutanguna bilambanga shakubwela kwatubili kwa Yesu, kayi ne shamapwililisho panyuma pakuntanta Kwilu. Mbili ya kukula nekumwaikila kwa lushomo lwa ciklistu panyuma pa kutanta kwilu Luka walakwamba tunkanda twingi muli libuku lya Ncito. \ip Bimpansha bya 2 ne 6 bikute nkani shingi shilacanikingamonga mbuli, Nyimbo sha bangelo, kufwakasha kwa bembeshi pakusemwa kwa Yesu, Yesu mu Ng'anda ya Lesa kacili musepela, mukoshano wa Musamaliya wankumbo. Kayi nkani ya mwana wataika. Mumulumbe wonse, cinene cilimo ni Mipailo, Mushimu Uswepa, cibela cabatukashi mumulimo wa Yesu kayi ne kulekelelwa bwipishi ne Lesa. \iot Mitwi yamakani \io1 Kusemwa ne kukula kwa Yohane Mubatishi, 1:5 mpaka 2:52. \io1 Mulumbe wa Yohane Mubatishi, 3:1-20. \io1 Lubatisho ne kusunkwa kwa Yesu, 3:21 mpaka 4:13. \io1 Mulimo wa Yesu mu Galileya, 4:14 mpaka 9:50. \io1 Bulwendo bwakufuma mu Galileya kuya ku Yelusalemu 9:51 mpaka 19:27 \io1 Byalenshika mu Yelusalemu nsondo ya panyuma katanafwa 19:28 mpaka 23:56 \io1 Kupunduka, kubonekela, kayi nekutanta Kwilu kwa Mwami, 24:53. \c 1 \p \v 1 Teofilo Walemekwa, bantu bangi balelekesha kwambeti balembe sha makani abintu ibyo byalenshika pakati petu, \v 2 balalemba mbuli ncobalambilwa kuli bakamboni balabona bintu ibyo mpobyalatatikila kwinshika. abo ebalikukambauka Mulumbe uwo. \v 3 Pabintu byonse ibi ndalepushisha mwabuya, kufuma pacindi ncobyalatatika kwinshika, neco ndayeye kwambeti ndimulembele mbuli mobyakonkanilana. \v 4 Ndenshici kwambeti mwinshibe cakubinga pali byonse mbyobalamwambila. \s Mungelo lambanga sha kusemwa kwa Yohane mubatishi \p \v 5 Pacindi mwami Helode mpwalikuba muleli wacishi ca Yudeya kwalikuba shimilumbo walikukwiweti Sakaliya, wamukalikoto ka beshimilumbo ka Abija. Mukashendi Sakaliya walikuba Lisabeti wa mumukowa wa Aloni. \v 6 Bonse babili balikuba bantu beshikunyumfwila Lesa, kayi bali kukonkela Milawo ne byonse Lesa mbyalikuyandeti babinse. \v 7 Nomba nkabalikukutepo mwana, pakwinga Lisabeti walikuba cumba kayi balikuba balacekulu. \p \v 8 Busuba nabumbi, Sakaliya walikusebensa ncito yakendi yabushimilumbo mu Ng'anda ya Lesa. Pakwinga bwalikuba busuba bwalikoto lyakendi. \v 9 Lino kwelana ne cinga ca beshimilumbo, balasala Sakaliya kwambeti ayenga mu Ng'anda ya Lesa kuya kutenta lubani. \v 10 Pacindi Sakaliya mpwalikutenta lubani, likoto lya bantu balikuba pansa kabapaila. \p \v 11 Lino mwakutayeyela Sakaliya walabona mungelo wa Mwami, kali wemana kulubasu lwalulyo lwanteme pali kutentelwa lubani. \v 12 Sakaliya walakankamana nekutina. \v 13 Nsombi mungelo uyo walamwambileti, “Kotatina Sakaliya, Lesa lanyumfu kupaila kwakobe, neco mukashobe lisabeti nakakusemene mwana mutuloba ukamutumbe lineti Yohane. \v 14 Nakakukondweleshe ne kukusangalasha cikamba, kayi bantu bangi naboyo nibakakondwe pacebo cakusemwa kwakendi. \v 15 Pakwinga mwana uyo nakabe mukulene pamenso a Lesa, kayi nteshi akanwenga waini nambi byeshikukola. Nakakutenga ngofu sha Mushimu Uswepa nkacili mulibunda. \v 16 Uyu muntu nakenshisheti ba Isilayeli bangi bakabwele kuli Mwami Lesa wabo. \v 17 Yohane nakabe kuntangu kwa Mwami, kayi nakabe ne Mushimu nengofu mbuli shali kuba ne mushinshimi Eliya. Nakalete lunyufwano pakati pabana neba meshabo.” \q “Nakasandule bantu batanyumfwili Lesa \q kwambeti bakabe ne miyeyo ya bantu balulama. \q Nakabambe bantu ba Mwami kwambeti babenga balibambila.” \p \v 18 Sakaliya walepusha mungelo uyo, “Nomba nganjishibaconi kwambeti ncolambanga nicikenshike? Pakwinga ame ndacekulu neye mukashame lacekulu.” \p \v 19 Mungelo usa walakumbuleti, ame njame Gabiliyeli. Nkute kwimana pamenso a Lesa cindi conse. Nendi elantumu kwambeti nkwambile bintu ibi. \v 20 Nomba pakwinga uliya kushoma mulumbe uyu ngondamba weti ukenshike pacindi celela, nube cibulu nteti ucikonshenga kwamba, mpaka ibi bintu bikenshike. \p \v 21 Pacindi ico bantu balikupembelela Sakaliya balakankamana nkabepushanyeti nicani lamanta cindi citali mu Ng'anda ya Lesa? \v 22 Lino mpwalapula pansa nkalikucikonsha kwamba nabo. Nomba nabo balenshiba kwambeti labono cimboni mboni, popelapo walatatika kwamba ne makasa mbuli cibulu, neco walapitilisha kuba cibulu. \p \v 23 Mpwalapwa masuba akusebensa mu Ng'anda ya Lesa, Sakaliya walaya kucomwabo. \v 24 Panyuma pakendi Lisabeti walemita, lino nkalikupulapula mu ng'anda kwamyenshi isanu nkambeti, \v 25 “Lesa lino lanyumfwili inkumbo pakunyinshileci lafunyu insoni shakame pamenso abantu.” \s Mungelo Gabiliyeli lambanga sha kusemwa kwa Yesu \p \v 26 Mumwenshi wacisanu ne umo kufuma mpwalemita Lisabeti, Lesa walatuma mungelo Gabiliyeli ku munshi naumbi waku Galileya, walikukwiweti Nasaleti. \v 27 Walaya ku mulindu walikukwiweti Maliya. Maliya walikuba wamamikilwa kumutuloba lina lyakendi ni Yosefe wa mumukowa wa Dafeti. \v 28 Mungelo mpwalashika kuli Maliya walambeti, mitende obe walelekwa ne Lesa. Lesa uli ne njobe. \p \v 29 Maliya mpwalanyumfwa maswi a mungelo walatilimuka walipusha mumoyo wakendi eti, “Nikupa mitende kwamushobo cini uku?” \v 30 Popelapo mungelo walamwambileti, “Kotatina, Maliya; Pakwinga Lesa lakunyumfwili inkumbo. \v 31 Bona nukemite ne kusema mwana mutuloba ukamutumbeti Yesu. \q \v 32 “Nakabe mukulene \q kayi nakakwiweti mwanendi Lesa wakwilu wapitapo. \q Mwami Lesa nakamupe cipuna ca \q bwami ca Dafeti. \v 33 Nakabe Mwami wa ba Islaeli kucindi conse ne bwendeleshi bwakendi nteshi bukapwepo!” \p \v 34 Lino, Maliya walamwipusha Mungelo eti, “Nomba ici ngacinshika econi ame nkana nkumanapo ne mutuloba?” \p \v 35 Mungelo walakumbuleti, \q Mushimu Uswepa nukese palinjobe nengofu sha Lesa wapita byonse nishikakufwekelele. Neco mwana eshi akasemwe nakakwiweti waswepa, \q Mwanendi Lesa. \v 36 “Bona mukwenu Lisabeti usa walikwambweti nkaseme, lino lapembelenga kuya kuba ne mwana mutuloba mubucembele bwakendi. Pakwinga ukute myenshi isanu ne umo kakute libunda. \v 37 Pakwinga paliya ceshi cikamwalile Lesa.” \v 38 Maliya walakumbuleti, “Kacinshika mbuli momulambili, pakwinga ame ndemusha wa Mwami.” Lino mungelo usa walamushiya. \s Maliya lafwakashilinga Lisabeti \p \v 39 Mpopalapita masuba ang'ana, Maliya walanyamuka bulwendo bwakufwambana kuya kumusena wa milundu, kumunshi wa Yudeya. \v 40 Walengila mung'anda ya Sakaliya nekumupa mutende Lisabeti. \v 41 Pacindi Lisabeti mpwalanyumfwa mutende wa Maliya, mwana walatatika kunyanyala mwakukondwa mulibunda mwakendi. Lisabeti walesushiwa ne ngofu sha Mushimu Uswepa, \v 42 kayi walolobesha ne kwambeti, “Ukute colwe pakati pa batukashi bonse, kayi mwanobe weshi akasemwe walelekwa. \v 43 Anu njame bani kwambeti mfwakashilwe ne banyina Mwami wakame? \v 44 Pakwinga mpondalanyumfowa mutende wenu, mwana walatatika kunyanyala mwakukondwa mulibunda mwakame. \v 45 Ukute colwe pakwinga walashoma kwambeti makani Lesa ayo ngowalambilwa nakubinga nakenshike.” \s Lwimbo lwa Maliya lwa kulumbaisha \p \v 46 Popelapo Maliya walalumbaisha nekwambeti, \q “Ndalumbu Mwami mumoyo mwakame, \q \v 47 Kayi mushimu wakame wakondwa muli Lesa \q Mupulushi wakame. \q \v 48 Pakwinga labono kulicepesha kwakame ndemusha wakendi \q kufuma lelo, \q bantu bonse pacishi ca panshi nibakankuweti walelekwa. \q \v 49 Pakwinga nendi Lesa wangofu shonse lanjinshili bintu binene, \q lina lyakendi lyaswepa. \q \v 50 Kayi inkumbo shakendi shili pali bonse bantu abo bakute kumulemeka kufuma kumusemano \q kushika kumusemano naumbi. \q \v 51 Likasa lyakendi lilenshi bintu binene byangofu byeshi kukankamanisha, \q lamwaya bantu bakute miyeyo ya kulisumpula. \q \v 52 Lafunyu Bami bangofu shinene pabipuna byabo, \q nekusumpula abo beshi kulicepesha. \q \v 53 Lapa bantu bakute nsala bintu bingi kwambeti bekute, \q Lababweshe babile kwakubula kubapapo kantu kalikonse. \q \v 54 Lanyamfwa Islaeli musebenshi wakendi \q kayi uliya kuluba kumwinshila inkumbo \q \v 55 mbuli ncalalaya bamashali betu bakulukulu, \q Abulahamu ne bashikulu bakendi mpaka muyayaya.” \q \v 56 Maliya walekala ne Lisabeti myenshi yanda kukwana itatu, panyuma pakendi walabwelela kucomwabo. \s Kusemwa kwa Yohane Mubatishi \p \v 57 Lino cindi cakwambeti Lisabeti atumbuke calakwana, walasema mwana mutuloba. \v 58 Beshikamukowa ne banendi mpobalanyufwa mbuli Mwami ncalamubela inkumbo Lisabeti balakondwa pamo bonse ne ndiye. \p \v 59 Mwana usa mpwalakwanisha nsondo ne busuba bumo balesa kwambeti bamwelule, kayi bamutumbe lina lyabaishi ba Sakaliya, \v 60 nsombi banyina balakana kwambeti, “Welela kukwiweti Yohane.” \v 61 Balo bantu balamukumbuleti, “Nomba kuliyawa ukute lina lyamushoboyo kubeshi kamukowa.” \v 62 Lino balambila baishi ne makasa, ne kubepusheti, “Mulandanga tumutumbe lina cini?” \v 63 Popelapo Sakaliya walasebensesha makasa pakusenga cakulembelapo, ne kulembeti, “Lina lyakendi ni Yohane.” Bantu bonse balakankamana. \v 64 Mpwalapwishowa kulemba Sakaliya walatatika kwamba, nekutatika kulumbaisha Lesa. \p \v 65 Bantu bonse balatina abo balikuba bekala pepi nendiye. Neco lulumbi ulo lwalamwaika mucishi conse ca tulundu twa mu Yudeya. \v 66 Bonse abo balanyufwa mulumbe uyo bali kabayeya mumyoyo yabo kayi ne kulipusheti, “Uyu mwana nakabe wamushobo cini?” Pakwinga cilabonekelenga limo kwambeti ngofu sha Lesa shili pali endiye. \s Sakaliya lalumbaishinga Mwami \p \v 67 Lino Sakaliya baishi Yohane, walesushiwa ne ngofu sha Mushimu Uswepa nekutatika kwambeti, \q \v 68 “Alumbaishiwe Mwami Lesa wa ba Islaeli, \q Pakwinga Lesa lanyamfwa bantu bakendi ne kubapulusha. \q \v 69 Latupa mupulushi ukute ngofu, \q walafuma mulibunda lya Dafeti musebenshi wa Lesa. \q \v 70 Ibi walabyambila limo \q kupitila mubashinshimi bakendi baswepa bakeendi, \q \v 71 Kwambeti nakatupulushe kufuma mumakasa abalwani betu, \q ne kuli abo bonse batupata. \q \v 72 Walambeti, nakanyumfwile inkumbo bamashali betu bakeendi, \q kayi nteshi akalubeko cipangano cakendi caswepa. \q \v 73 Ncalalumbila kumushali wetu Abulahamu ne kumushomesheti, \q \v 74 nakatupulushe mumakasa abalwani betu, \q kwambeti tukamusebensele mwakubula buyowa, \q \v 75 Kayi tube baswepa nekuba balulama pamenso akendi, \q masuba onse abuyumi bwetu. \q \v 76 Lino mwana obe, \q nukakwiweti mushinshimi wa Lesa wa wangofu shonse, \q Pakwinga obe nukabe pantangu pa Mwami, \q akumubambila nshila. \q \v 77 Nukenshibishe bantu bakendi kwambeti, \q nibakapulushiwe kayi nekulekelelwa bwipishi bwabo. \q \v 78 Mwami Lesa wetu ukute nkumbo nakatupe \q mumuni wa kwilu ulyeti \q kutubuluka kwa kumaca. \q \v 79 nukabe mumuni weti ukamunikile bantu bonse \q bekala mu mushinshe wa lufu, \q nekututangunina mulumuno.” \p \v 80 Usa mwana Yohani walakula nekushimpa mumushimu. Walekala mucinyika kushikila busuba mpwalabonekela patuba kubantu mu Isilaeli. \c 2 \s Kusemwa kwa Yesu \r (Mateyo 1:18-25) \p \v 1 Masuba ayo Agasita, mwami waku Loma walabika mulawo wakwambeti bantu bonse bali mubulelo bwa Loma balembwe. \v 2 Uku kwalikuba kulembesha kwakuyamba kwalenshika cindi Kwilinyasi mpwalikuba mwendeleshi wa cishi ca Siliya. \v 3 Lino bonse bantu balaya akulembesha umo ne umo kumunshi kucomwabo. \v 4 Yosefe neye walanyamuka kufuma ku Nasaleti munshi walikuba mucimpansha ca Galileya kuya kumunshi wa Dafeti, uko kwali kukwiweti Betelehemu, mucishi ca Yudeya, pakwinga walikuba wamulibunda lya Dafeti. \v 5 Walaya pamo ne Maliya uyo ngwalikuba wamamikila, kwambeti naboyo baye balembwe. Cindi ico Maliya walikuba wemita. \v 6 Kabacili kopeloko masuba akwambeti Maliya apulukemo alakwana, \v 7 walasema mwana wakwiya mutuloba. Walamupetelesha mubikwisa ne kumoneka mucibaya mwali kulyela ng'ombe, pakwinga nkakwalikuba musena mu ng'anda ya bensu. \s Bangelo balenshibishinga bembeshi \p \v 8 Kucishi kopeloko kwalikuba bembeshi balikwembela mbelele shabo mashiku.\fig Bembeshi balembelenga litanga lya mbelele|src="02 Shepherds.jpg" size="col" ref="2:8"\fig* \v 9 Mwakutayeyela, mungelo wa Mwami walabonekela kuli endibo. Kubala kwa bulemeneno bwa Mwami kwalabamunikila tuu! Lino balatina. \v 10 Nomba mungelo walabambileti, “Kamutatina pakwinga ndalete Mulumbe Waina weti ukondweleshe bantu bonse. \v 11 Mashiku alelo mumunshi wa mwami Dafeti mulasemwe Mupulushi wenu wananikwa uyo walaiwa, Klistu endiye Mwami. \v 12 Lino cishibisho cakendi nici; Nimuye mucane mwana kateta wafungailwa mubikwisa kaliwona mucibaya mwakulyela ng'ombe.” \p \v 13 Mwakutayeyela kwalabonekela likoto lya bangelo bangi ba kwilu pamo ne mungelo usa bali kulumbaisha Lesa kabambeti, \q \v 14 “Alumbwe Lesa wa kwilu wapitapo kayi panshi \q pabe lumuno pakati pa bantu \q Lesa mbakondwa nabo.” \p \v 15 Bangelo balabwelela kwilu, lino bembeshi balatatika kwambilaneti, “Katuyani tushikeko ku Betelehemu tuye tubone cilenshiki ico ncalatwambili Mwami.” \v 16 Lino balaya mwakufwambana, nekucana Maliya ne Yosefu boneka mwana mucibaya mwalikulyela ng'ombe. \v 17 Mpobalamubona, bembeshi basa balabamba byonse mbyalabambila mungelo usa pamwana walasemwa. \v 18 Bonse balanyumfwa makani ayo alambwa ne bembeshi balakankamana. \v 19 Maliya walapitilisha kubyanuka bintu byonse ibi kayi walinkabiyeyapo mumoyo wakendi cindi conse. \v 20 Bembeshi basa balabwelela, nkabalemeka nekulumbaisha Lesa pabyonse mbyobalanyufwa nekubona. Calenshika ndendende mbuli mwalabambilila Mungelo. \s Yesu latumbwanga lina. \p \v 21 Mwana usa mpwalakwanisha masuba asanu ne atatu balamwelula nekumutumba lineti Yesu. Lina ndyalamba mungelo, Yesu nkatana aba mulibunda lyabanyina. \s Yesu balamutwalanga mu Ng'anda ya Lesa \p \v 22 Mpocalashika cindi cakwambeti, Yosefe ne maliya bense mwambo wakuswepesha pakukonka Milawo Lesa njalapa Mose, mwanoyo balaya nendi ku Yelusalemu kwambeti bamubenge kuli Mwami. \v 23 Pakwinga calembwa mu Milawo Lesa njalapa Mose kwambeti, “Mwana uliyense mutuloba, wakwiya welela kubengwa kuli Lesa.” \v 24 Balaya akubenga mulumbo wa nkulimba shibili nambi bana ba baciba babili kwelana mbuli calembwa mu Milawo ya Lesa njalapa Mose. \p \v 25 Lino mu Yelusalemu mwalikuba muntu walikukwiweti Simyoni, walikuba muntu walikutina Lesa. kayi Mushimu Uswepa walikuba pali endiye. Walikupembelela cindi cakwambeti Lesa akapulushe Baislaeli. \v 26 Mushimu Uswepa walamuyubulwila kwambeti nteshi akafwe nkatanabona Klistu mupulushi walaiwa ne Lesa. \v 27 Busuba bumbi Mushimu Uswepa walamwambila simyoni kwambeti ayenga kung'anda ya Lesa. Bamashali ba Yesu balengila mu Ng'anda ya Lesa ne mwana kwambeti bamwinshile mwambo wa Milawo ya Lesa njalapa Mose. \v 28 Popelapo Simyoni walatambula mwana nekumufukatila mumakasa mwakendi ne kulumbaisha Lesa ne maswi akwambeti, \q \v 29 “Mwami, lino ndekeni ame musebenshi wenu, \q njenga mulumuno, \q pakwinga mulenshi ncomwalanshomesha. \q \v 30 Pakwinga menso akame alabono lupulusho lwenu, \q \v 31 lupulusho ulo ndomwalabamba, pamenso abantu bonse. \q \v 32 Uyu ni mumuni walambweti nukamunikile bantu ba mishobo naimbi, \q nekwambeti pakabe bulemeneno pa bantu benu Ba isilayeli.” \p \v 33 Baishi ne banyina balakankamana mpobalanyumfwa maswi ngalamba Simyoni pa mwana uyu. \v 34 Lino Simyoni walabaleleka nekwambila Maliya banyina mwana eti, uyu mwana walasalwa ne Lesa, \q “Kwambeti awishe \q ne kupundusha bangi pakati pa bantu ba mu Islayeli. \q Nakabe cishibisho catumwa ne Lesa, \q ico bantu bangi ncoti bakakane. \q \v 35 Neco miyeyo ili mumyoyo yabantu bangi, \q nikabonekele patuba. \q Nenjobe Maliya mapensho nakakwikate ne kuyasa \q kumuyo eti cibeshi.” \p \v 36 Kayi kwalikuba mushinshimi mutukashi mukalibingi lina lyakendi ni Ana. Walikuba mwanendi Faniwelo wa mulibunda lya Asha uyo walekala ne baibendi byaka bisanu ne bibili, Lino neye walikuba mucembele. \v 37 Pacindi co walikuba ne byaka makumi asanu ne atatu kayi ne byaka bina. Cindi conse walikwikala mu Ng'anda ya Lesa. Walikapaila kuli Lesa mashiku ne munshi kayi ni muntu walikulikanisha kulya. \v 38 Nendi mpwalashikako copeleco cindi, walatatika kulumbaisha Lesa, kambila bantu bonse sha mwana uyo ngobalikupembelela cindi Lesa mposhi akapulushe Yelusalemu. \s Labwelelenga ku Nasaleti \p \v 39 Yosefe ne Maliya mpobalapwisha kwinsa byonse kwelana ne Milawo Lesa njalapa Mose, balabwelela kucomwabo ku Nasaleti mucishi ca Galileya. \v 40 Mwana usa walakula nekuba ne ngofu kayi walaba ne mano. Neco Lesa walamuleleka. \s Yesu ne beshikwiyisha \p \v 41 Bashali ba Yesu balikuya lyonse ku Yelusalemu mwaka ne mwaka akusekelela Pasika. \v 42 Yesu mpwalaba ne myaka likumi ne ibili, balaya kopeloko mbuli cinga cabo. \v 43 Mpobalapwisha kusekelela bala bwelela kucomwabo, Yesu walashala ku Yelusalemu, bashali bakendi nkabalenshiba. \v 44 Balo bashali bakendi bali kabayeyeti uli mulikoto lya bantu mbobali kuyanabo munshila, balenda musuma wa busuba bumo. Lino balatatika kumuyandaula kubamakwabo ne kubanabo. \v 45 Mpobalacaneti kuliyawa, balabwelela ku Yelusalemu kabaya akumulangola. \v 46 Balamucana mpopalapita masuba atatu mu Ng'anda ya Lesa, nkali ekala pakati pa beshikwiyisha, nkanyumfwila maswi abo kayi nkabepusha mipusho. \v 47 Bantu bonse balakankamana mpobalanyufwa mbuli mwalikubakumbulila ne mano. \v 48 Bashali bakendi mpobalamubona balakankamana. Lino banyina balamwipusheti, “Mwana obe, ulatwinshili cani cisa? Bona ame ne baiso tulashupiki kukuyandola.” \v 49 Yesu walakumbuleti, “Nomba nkamundangwela cani, sena nkamucishi kwambeti ndelela kuba mung'anda ya Bata?” \v 50 Balo baliya kunyufwishisha ncalabakumbula. \p \v 51 Lino Yesu walanyamuka nekuya nabo kucomwabo ku Nasaleti pakwinga walikunyumfwila banyina. Maliya walasunga bintu ibi byonse mumoyo wakendi. \v 52 Yesu walakula necimo ca mano kayi walaba mwana weshi kukondwelesha Lesa nebantu bonse. \c 3 \s Kukambauka kwa Yohane Mubatishi \r (Mateyo 3:1-12; Maliko 1:1-8; Yohane 1:19-28) \p \v 1 Mu mwaka walikumi ne cisanu Tibelyo, mwami wa ku Loma. Pontiyasi Pilato pacindi ico walikuba emuleli wacishi ca Yudeya. Helodi neye walikuba muleli wa cishi ca Galileya. Filipo mukwabo Helodi, walikendelesha cishi ca Ituliya ne Tilakoniti. Lisaniya walikuba emuleli wa cishi ca Abilini. \v 2 Pa cindico Anasi ne Kayafa balikuba beshimilumbo bamakulene. Pacindi copeleci Lesa walamupa mulumbe Yohane mwanendi Sakaliya mucinyika. \v 3 Popelapo Yohane walaya akukambauka muminshi yonse yalikuba yashunguluka mulonga wa Yolodani, kabambileti, “Sandukani mu myoyo yenu, mubatishiwe, kwambeti Lesa amulekelele bwipishi bwenu.” \v 4 Ibi embyalamba mushinshimi Yesaya eti, \q “Muntu labilikishinga mucinyika lambangeti, \q ‘Kamubamba nshila ya mwami. \q Kamululamika nshila yakendi. \q \v 5 Misena yonse yakunama nikafukilwe, \q milundu ne bina byonse nibikacepeshewe. \q Nshila shapetuka petuka nishikalulamikwe. \q Sha byeshikupuntula nishikaswepe. \q \v 6 Lino mishobo yonse ya bantu nikabone lupulusho lwa Lesa!’ ” \p \v 7 Bantu bangi balaya nkwalikuba Yohane kwambeti enga ababatishe. Nomba nendi walabambileti, “Amwe omulyeti njoka, niyani lamucenjeshe kufwamba bukalu bwa Lesa bulesanga? \v 8 Kamwinsani milimo yaina yeshikulesha kwambeti mulasanduku myoyo yenu. Kamutambangeti, mwalulama pakwinga Abulahamu. ebameshenu. Ndamwambilinga Lesa ngausandula mabwe aya kuba banabendi Abulahamu. \v 9 Nomba lino kembe kakankwa kendi pamiyanda ya bitondo. Neco citondo cili conse citaseme bisepo byaina, nicikatemwe nekuciwala pamulilo.” \p \v 10 Nomba bantu balamwipusha Yohane eti, “Nomba lino twinse aconi?” \v 11 Nendi Yohane walambeti, “Uyo ukute byakulya apeko munendi wabula. Neye ukute byakufwala ense copeleco.” \v 12 Naboyo beshimisonko balikuyanda kubatishiwa, balamwipusha Yohane eti, “Shikwiyisha, nomba twinsenga cani?” \v 13 Nendi Yohane walabambileti, “Mutasonkeshanga mwelo wapitilila.” \v 14 Naboyo bashilikali balamwipusheti, “Nomba twinsenga cani?” Nendi Yohane walabambileti, “Mutalamunanga muntu cintu cakendi pakumuyosha nambi kumunanika mulandu. Amwe mali ngomulafolonga amukwanine.” \p \v 15 Pakwinga pacindici bantu bangi balikupembelela kwisa kwa Mupulushi Walaiwa ne Lesa, bantu balatatika kuyeyeti mpani Yohane eMupulushi usa Walaiwa ne Lesa. \v 16 Lino Yohane walabambila bonseti, “Ame ndamubatishinga ne menshi, nsombi lesanga wampita kayi nkandela kucikonsha kuba musha wakendi uyo wela kusungulula ntambo sha nkwabilo shakendi. Uyo nendi naka mubatishenga ne Mushimu Uswepa ne mulilo. \v 17 Nendi ukute cakupupulushilako maila mumakasa akendi kwambeti apupulushe nekwalongela mulyanga, Lino nakatente bungu bonse mumulilo utashimiki.” \v 18 Yohane walikukambauka Mulumbe Waina nekubacenjesha munshila shapusa pusana. \v 19 Nomba Yohane walakalalila mwami Helodi pacebo cakweba Helodyasi, muka mukwabo, ne pacebo ca bintu byaipa nabimbi mbyalikwinsa. \v 20 Kusankanya pabwipishi ubu, Helode walamusunga Yohane mujele. \s Kubatishiwa kwa Yesu \r (Mateyo 3:13-17; Maliko 1:9-11) \p \v 21 Busuba nabumbi bantu bonse mpobalabatishiwa, neye Yesu walabatishiwa. Lino pacindi mpwali kupaila kwilu kwalacaluka, \v 22 Kai ne Mushimu Uswepa walikuboneketi nkulimba walaseluka nekwisa kwikala pali endiye. Ne liswi lyalanyumfwika kwilu eti, “Njobe mwaname ngonsuni mumoyo mwakame, pali njobe ndakondwa.” \s Bashali ba Yesu \r (Mateyo 1:1-17) \p \v 23 Yesu walatatika incito yakendi yakwiyisha nkali ne myaka makumi atatu. Bantu balikumwambeti nimwana wa Yosefe, uyo walikuba mwana wa Eli, \v 24 Eli mwanendi Matati, Matati mwanendi Levi, Levi mwanendi Meliki, Meliki mwanendi janai, Janai mwanendi Yosefe, \v 25 Yosefe mwanendi Matayasi, Matayasi mwanendi Amosi, Amosi mwanendi Nahumu, Nahumu mwanendi Esili, Esili mwanendi Nagai, \v 26 Nagai mwanendi Mahati, Mahati mwanendi Matatiyasi, Matatiyasi mwanendi Semeine, Semeine mwanendi Yoseki, Yoseki mwanendi Yoda, \v 27 Yoda Mwanendi Yowanani, Yowanani mwanendi Lesa, Lesa mwanendi Zelubabelo, Zelubabelo mwanendi Seyalatyelo, Seyalatyelo mwanendi Neli, \v 28 Neli mwanendi Meluki, Meluki mwanendi Adi, Adi mwanendi Kosamu, Kosamu mwanendi Elimadamu, Elimadamu mwanendi Ele, \v 29 Ele mwanendi Yoshiwa, Yoshiwa mwanendi Eliyaza, Eliyaza mwanendi Yolimu, Yolimu mwanendi Matati, Matati mwanendi Levi, \v 30 Levi mwanendi Simyoni, Simyoni mwanendi Yudasi, Yudasi mwanendi Yosefe, Yosefe, mwanendi Yonamu, Yonamu mwanendi Eliyakimu, \v 31 Eliyakimu mwanendi Meliya, Meliya mwanendi Mena, Mena mwanendi Matata, Matata mwanendi Natamu, Natamu mwanendi Dafeti, \v 32 Dafeti mwanendi Yese, Yese mwanendi Obedi, Obedi mwanendi Bowasi, Bowasi mwanendi Sala, Sala mwanendi Nasoni, \v 33 Nasoni mwanendi Aminadabu, Aminadabu mwanendi Adimini, Adimini mwanendi Ani, Ani mwanendi Hesiloni, Hesiloni mwanendi Pelesi, Pelesi mwanendi Yuda, \v 34 Yuda mwanendi Yakobo, Yakobo mwanendi Isaki, Isaki mwanendi Abulahamu, Abulahamu mwanendi Tela, Tela mwanendi Naholi, \v 35 Naholi mwanendi Selaki, Selaki mwanendi Leu, Leu mwanendi Pelegi, Pelegi mwanendi Eba, Eba mwanendi Sela, \v 36 Sela mwanendi Kainani, Kainani mwanendi Alifakisadi, Alifakisadi mwanendi Semu, Semu mwanendi Nowa, Nowa mwanendi Lameki, \v 37 Lameki mwanendi Metusela, Metusela mwanendi Enoki, Enoki mwanendi Yaledi, Yaledi mwanendi Mahalale, Mahalale mwanendi Kenani, \v 38 Kenani mwanendi Enosi, Enosi mwanendi Seti, Seti mwanendi Adamu, Adamu mwanendi Lesa. \c 4 \s Satana lasunkunga Yesu. \r (Mateyo 4:1-11; Maliko 1:12-13 ) \p \v 1 Yesu walafumako kumulonga wa Yolodani kaliwesula ne Mushimu Uswepa. Kayi Mushimu Uswepa walamutangunina kuya mucinyika, \v 2 umo mucinyika walekalamo masuba makumi ana kasunkwa ne Satana, kayi nkalalyapo kantu kalikonse. Lino masubayo mpwalapwa Yesu walanyumfwa nsala. \p \v 3 Lino Satana walamwambileti, “Na njobe mwanendi Lesa, ambila libwe ili lisanduke shinkwa.” \v 4 Yesu walakumbuleti, “Calembwa mu Maswi a Lesa eti, muntu nkela kuba ne buyumi mubyakulya byonka.” \v 5 Kufumapo Satana walamumanta Yesu nekumutwala pa mulundu nekumulesha bwami bonse bwa mu cishi ca panshi mucindi cing'ana. \v 6 Lino Satana walambila Yesu eti, “Ubu bonse bwami ne bulemu bwakendi ngankupa, pakwinga bonse bwalapewa kuli njame. Nkute ngofu shakupa muntu ngonsuni. \v 7 Lino ndakwambilinga na umfukamine ekwambeti, bonse bulelo ubu nibube bwakobe.” \v 8 Yesu walamukumbuleti, “Calembwa mu Maswi a Lesa eti, fukamina Mwami Lesa wakobe enka nekumusebensela!” \p \v 9 Kumapwilisho Satana walamutwala Yesu ku Yelusalemu nekumubika pa Ng'anda ya Lesa. Nekumwambileti, “Na omwanendi Lesa liwale panshi, \v 10 pakwinga calembwa mu Maswi a Lesa eti, ‘Lesa nakatume bangelo bakendi kwambeti bakutabe,’ \v 11 Nibakakubake mumakasa \q “Kwambeti utalilinga kucimpanta cakobe pamabwe.” \p \v 12 Nomba Yesu walambeti, “Calembwa mu Maswi a Lesa eti, ‘Utasunka Mwami, Lesa wakobe.’ ” \p \v 13 Nomba Satana mpwalapwisha kumusunka Yesu munshila iliyonse, walamushiya kwambeti akamukonke cindi nacimbi. \s Yesu latatikinga incito yakendi mu Galileya. \r (Mateyo 4:12-17; Maliko 1:14-15) \p \v 14 Yesu walabwelela ku Galileya kakute ngofu sha Mushimu Uswepa. Lulumbi lwakendi lwalaya mucishi conseco. \v 15 Walikeyisha mumanda akupaililamo aba Yuda, kayi bantu bonse balamulemeka. \s Bantu balamukananga Yesu ku Nasaleti \r (Mateyo 13:53-58; Maliko 6:1-6) \p \v 16 Yesu walaya ku Nasaleti uko nkwalakulila. Kayi pabusuba bwa Sabata walengila mung'anda yakupaililamo, pakwinga ecalikuba cinga cakendi, walemana kwambeti abelenge Maswi, \v 17 balamupa libuku lya mushinshimi Yesaya. Lino neye walacalula libuku ilyo nekucana palembweti, \q \v 18 “Mushimu wa Mwami Lesa uli pali njame. \q Pakwinga lansala kwambeti ndibambile mulumbe waina bapenshi. \q Lantumu kwambeti ndibambile basungwa eti basungululwe, \q bampofu babone, \q bantu bashantililwa balubulwe. \q \v 19 Kayi lantumu kuya kubambileti, \q cindi cilashiki ncoti Lesa akapulushe bantu bakendi.” \p \v 20 Yesu mpwalapwisha walifweka libuku nekupa shimilumbo wa mung'anda yakupaililamo yaba Yuda, nekwikala panshi. Bantu bonse balikuba mung'anda balamulangilisha. \v 21 Lino Yesu walabambileti, “Lelo maswi awa ngomulanyumfu alakwanilishiwa” \v 22 Bantu bonse balamulumbaisha kayi balakankamana ne maswi ngalikwamba mwamano, neco bantu balambeti “Sena uyu nte mwanendi Yosefe?” \p \v 23 Lino Yesu walabambileti, “Cancinencine nimukambengeti, ‘mung'anga, lipulushe wenka.’ Kayi nimukambengeti, ‘Twalanyumfwa ncowalensa ku Kapelenawo,nako kuno lino linshile omwine.’ \v 24 Ndamwambilinga cakubinga, mushinshimi nkakute kutambulwa cena ne bantu bakumunshi kucomwabo. \p \v 25 “Lino kamunyufwani, mumasuba a Eliya kwalikuba ba mukalubingi bangi balikuyanda lunyamfwo mu Isilaeli, mpokwalaba cilala kwa myaka itatu ne myenshi isanu ne umo mpokwalaba nsala mucishi conse. \v 26 Eliya uliya kutumwapo kumuntu uliyense palibasa bonse mu Islayeli, nsombi walatumwa ku mukalubingi mutukashi wakumunshi wa Zalefati, mucishi ca Sidoni. \v 27 Palikuba bantu bangi balikukolwa bulwashi bwamankuntu mu Isilaeli mumasuba amushinshimi Elisha. Nsombi Namani enka wa ku Siliya ewalasengulwa.” \p \v 28 Mpobalanyumfweco, bantu bonse balikuba mung'anda yakupaililamo balakalala. \v 29 Popelapo balanyamuka nekumukwekwanya kumufunya mumushi usa, nekumutwala pa mulundu mpobalikuba bebaka munshi wabo kwambeti bamuwale panshi. \v 30 Nomba nendi walapita pakati pa bantu nekuya. \s Yesu lasengulunga muntu wekatwa ne mushimu waipa. \r (Maliko 1:21-28) \p \v 31 Yesu walaya ku Kapelenawo, mumunshi wa mucishi ca Galileya walikayisha bantu pabusuba bwa Sabata. \v 32 Kwiyisha kwakendi, kwalekata myoyo yabantu pakwinga maswi akendi alalesha kwambeti akute ngofu sha bwendeleshi. \v 33 Mung'anda yakupailila mwalikuba muntu walikuba wekatwa ne mushimu waipa walolobesha ne liswi lyapelu eti, \v 34 “Anu tulamwinshi cani amwe Yesu wa ku Nasaleti? Sena mulesa kutononga? Ndamwinshibi njamwe Waswepa mutumwa wa Lesa!” \v 35 Lino Yesu walakalalila mushimu waipa eti, “Mwena, fuma mu muntuyu!” Neco mushimu waipa walamuwisha panshi pakati pa bantu nekufuma muli endiye cakubula kumulingapo. \v 36 Bantu bonse balakankamana nekwipushanyeti, “Anu ni maswi cini aya cakubinga nendi lambilinga mishimu yaipa cangofu nayoyo ilamunyumfwilinga nekufumamo.” \v 37 Neco lulumbi lwakendi lwalanyumfwika mumisena yonse yashunguluka cishi. \s Yesu lasengulunga balwashi bangi \r (Mateyo 8:14-17; Maliko 1:29-34) \p \v 38 Lino Yesu walafumako ku ng'anda yakupaililamo nekuya ku ng'anda ya Shimoni. Kumakwendi Shimoni batukashi balikuba balwashi cimpwita. Lino bantu balasenga Yesu eti abashilike. \v 39 Neco Yesu walaya kwimana pepi nendiye walakalalila cimpwita, kofuma, cindi copeleco cimpwita calapwa. Kumakwendi abo balapunduka nekutatika kubabambila byakulya. \v 40 Lisuba mpolyalebila abo balikukute banabo balikuba ne malwashi apusana pusana, balabaleta kwalikuba Yesu. Walabekata ne makasa bonse balwashi, popelapo balaba cena. \v 41 Nayo mishimu yaipa yalikufuma mubantu bangi kayolobesheti, “Njobe mwanendi Lesa!” \p Nsombi nendi walaikalalila ne kwikanisha kwamba pakwinga yalikumwishibeti ni wasalwa wa Lesa. \s Yesu lenga akukambauka mucishi ca Yudeya \r (Maliko 1:35-39) \p \v 42 Mpobwalaca Yesu walafuma ku Kapelenawo nekuya kubusena kwalikubula kwikala bantu. Bantu balatatika kumuyandaula, mpobalamucana balelesha kumusenga camakasa abili kwambeti ataya kumbi. \v 43 Nsombi nendi walabakumbuleti, “Ndelela kukambauka Mulumbe Waina wa Bwami bwa Lesa kuminshi imbi pakwinga encito njalantuma Lesa.” \v 44 Neco walikukambauka mumanda akupaililamo aku Yudeya onse. \c 5 \s Yesu lakunga beshikwiya bakutanguna \r (Mateyo 4:18-22; Maliko 1:16-20) \p \v 1 Busuba nabumbi Yesu walikuba wemana mumbali mwa lwenje lwa Genesaleti. Bantu bangi bali kabanyakana kwambeti banyumfwe Maswi a Lesa. \v 2 Lino Yesu walabona mato abili asungwa mumbali, beshikushina inswi balikuba balafumumo kabasuka tombe twabo. \v 3 Yesu walengila mubwato bumo ubo bwalikuba bwa Shimoni, neye walasengeti abunyakileko pa lwenje. Walekala mubwato nekutatika kwiyisha bantu. \p \v 4 Mpwalapwisha kwiyisha, walambila Shimoni eti, “Bunyakileni bwato pakati, kwambeti muwale tombe twenu mumenshi mwikate inswi.” \v 5 Shimoni walakumbuleti, “Shikwiyisha, kufuma mashiku bulatucele tuliya kwikatapo inswi, pakwinga mulamba njamwe ningwale tombe.” \v 6 Lino balawala tombe twabo, nekwikata inswi shingi, tombe twabo twalatatika kupasuka. \v 7 Lino balakuwa banabo balikuba mubwato bumbi kwambeti bese babanyafweko kusabula, naboyo balesa, nomba balesusha mato abili nkayanda kwibila. \v 8 Shimoni Petulo mpwalaboneco walasuntama pantangu pa Yesu nekwambeti, “Kamundekelela Mwami Pakwinga ndeshikwinsa byaipa.” \v 9 Shimoni ne banendi balenseco pakwinga balakankamana pa kufula kwa inswi isho nshobalekata. \v 10 Neco Jemusi ne Yohane bana bendi Zebediya kayi nebanendi Shimoni, naboyo balakankamana. Lino Yesu walambila Shimoni eti, “Kotatina pakwinga kufuma lelo nube weshikwikata bantu.” \v 11 Popelapo balatanta mato ayo kuya kutala kwa mulonga, balashiya byonse nekunkokela Yesu. \s Yesu lasengulunga shimankuntu \r (Mateyo 8:1-4; Maliko 1:40-45) \p \v 12 Yesu mpwalikuba mumunshi naumbi walakumana ne muntu wali kukolwa bulwashi bwa mankuntu mubili wonse. Mpwalabona Yesu mulwashi uyu walasuntama kuntangu nekumusengeti, “Mwami ndicishi kwambeti mukute ngofu shakusengula nsenguleni.” \v 13 Yesu walatandabula likasa lyakendi, walamwikata ne kwambeti, “Ee ndayandanga, koba cena!” Popelapo mankuntu alapwa. \v 14 Kufumapo Yesu walamwambileti, “Konyumfwa, kotambila muntu nambi umo makani awa. Nomba obe ululame wenga kuli beshikwiyisha, uyenga ulileshe kuli beshimilumbo kwambeti ulaba cena. Uye ubenge bupe kwelana ne ncalamba Mose kwambeti bantu bashometi ulaba cena.” \v 15 Necikabeco impuwo ya Yesu yalanyumfwika kubantu bangi. Neco bantu balikwisa kuli endiye kwambeti banyumfwe Maswi akendi kayi nekubasengula malwashi abo. \v 16 Lino nendi Yesu walaya kwa enka akupaila. \s Yesu lasengulunga mutuloba watontola mubili \r (Mateyo 9:1-8; Maliko 2:1-12) \p \v 17 Nabumbi busuba Yesu walikeyisha, popelapo palikuba Bafalisi ne beshikwiyisha milawo nabambi. Bantu aba balafuma muminshi yonse ya ku Galileya, ku Yudeya kayi neku Yelusalemu. Ngofu sha Lesa shalikuba muli Yesu kwambeti abasengule. \v 18 Kufumapo bantu nabambi balaleta mutuloba walikuba watontola mubili nkabali bamunyamuna pa mpasa. Balelesha kwambeti bamwingishe mu ng'andeti bamoneke pantangu pa Yesu. \v 19 Naboyo balikuyanda kumwingishila pacishinga, lino pakwinga bantu balafula balalilwa kwambeti bamutwale mukati. Neco balatanta nendi pa ciluli ca ng'anda ne kupasula mulyango, balamwingisha ne kumulelesha pampasa yakendi pakati pabantu ne kumushikisha pantangu pa Yesu.\fig Bantu bana balangishilinga muntu pa ciluli|src="17 Lowering Man Through the Roof.jpg" size="col" ref="5:19"\fig* \v 20 Yesu mpwalabona kushoma kwakendi, “Walambeti, bwipishi bwakobe bulalekelelwa.” \p \v 21 Lino beshikwiyisha Milawo kayi ne Bafalisi balatatika kwipushaneti, “Nomba uyu niyani lanyashanga Lesa? Niyani welela kulekelela bwipishi sena nte Lesa enka?” \v 22 Lino Yesu walenshiba ncobalikuyeya mumyoyo yabo neku bepusheti, “Nomba mulayeyelenga cani bintu bya mushoboyo mu myoyo yenu? \v 23 Nicipeyo capuba kwambila muntu eti, ‘Bwipishi bwakobe bulalekelelwa,’ Nambi kwambeti, ‘Nyamuka, wende’ \v 24 Lino ndayandanga kumwambileti mwinshibe kwambeti mwana muntu ukute ngofu shakulekelela bwipishi pacishi ca panshi.” Kufumapo walambila usa watontola mubileti, “Ndakwambilinga, nyamuka, manta mpasa yakobe wenga kucomwenu.” \v 25 Popelapo walapunduka bonse kabalanga nemenso abo, walamanta mpasa mpwalikuba wona nekutatika kuya nkalumbaisha Lesa. \v 26 Bantu bonse balakankamana kayi balatina. Lino balatatika kulumbaisha Lesa ne kwambeti, “Ici ncotulabono lelo, nkatutana tucibonapo sobwe.” \s Yesu lakunga Levi \r (Mateyo 9:9-13; Maliko 2:13-17) \p \v 27 Popelapo Yesu walafuma pansa nekubona weshikusonkesha musonko walikukwiweti Levi, nkali ekala mu ng'anda yamusonko.Yesu walamwambileti, “Nkonkele.” \v 28 Popelapo neye walanyamuka, nekushiya byonse nekumukonkela. \p \v 29 Lino Levi walabamba byakulya bingi kwambeti basekelele ne Yesu mu ng'anda yakendi. Kwalikuba beshikusonkesha misonko bangi ne bantu nabambi kabalya pamo. \v 30 Bafalisi nabambi ne beshikwiyisha milawo balatatika kudandaulila beshikwiya ba Yesu eti, “Nomba nicani mulalyelenga nekunwa pamo ne beshikusonkesha kayi ne bantu babwipishi?” \v 31 Lino Yesu walabakumbuleti, “Bayumi nkabakute kulangaula mu ng'anga sobwe, nsombi balwashi. \v 32 Ndiya kwishila balulama nsombi babwipishi kwambeti basanduke mu myoyo yabo.” \s Mwipusho wakulikanisha kulya \r (Mateyo 9:14-17; Maliko 2:18-22) \p \v 33 Bantu nabambi balepusha Yesu eti, “Beshikwiya ba Yohane mubatishi bali kuba necindi cakulikanisha kulya nekupaila, naboyo beshikwiya ba Bafalisi bangi balikwinsa copeleco, bakobe baliya cindi camushoboyo, balo bakute kulya ne kunwowa.” \v 34 Lino Yesu walabakumuleti, “Sena balikubwinga ingamubakakatisha kutalya nebanabo, shibwinga kacilipo? Sobwe! \v 35 Nsombi cindi nicikashike shibwinga mpoti bakamufunyepo pali endibo, Lino ico cindi nibakalikanishe kulya.” \v 36 Kufumapo Yesu walabambila cikoshanisho eti, “Kuliya muntu welela kukwamuna cimami cacikwisa caina nekutunga pa cakufwala cakeendi. Nkela kwinseco pakwinga naco ngacononga cikwisa kayi cimami nkacela kwendelana pacakufwala ico sobwe. \v 37 Kuliya muntu welela kubika waini walino lino munkomwa yacipaya cakendi. Nalabikimo waini walino lino ukute kupasula nkomwa. Waini wonse ngawitika ne konongeka. \v 38 Nomba waini walino lino welela kubikiwa mucinkuli calino lino. \f - \fr 5:38 \fr*\ft Nkomwa ya cipaya\ft*\f* \v 39 Kuliya muntu welela kuyanda kunwa waini walino lino na lanu waini wakaindi pakwinga mukute kwambeti, ‘Usa wakaindi ewaina.’” \c 6 \s Mwipusho wa makani a Sabata \r (Mateyo 12:1-8; Maliko 2:23-28) \p \v 1 Busuba nabumbi pa Sabata Yesu ne beshikwiya bakendi balikwenda kabapita mumabala a Maila. Beshikwiya bakendi balatatika kuyapa ngala sha Maila ne kushipikisa mumakasa nkabalya. \v 2 Kufumapo Bafalisi nabambi balepusheti, “Nomba mulenshilinga cani bintu byabula kusuminishiwa pabusuba bwa Sabata?” \v 3 Yesu walakumbuleti, “Sena muliya kubelengapo calensa Dafeti pacindi mpwalanyumfwa nsala ne banendi? \v 4 Walengila mu Ng'anda ya Lesa nekumanta shinkwa waswepa. Walalya nebanendi shinkwa uyo weshikulyewowa ne beshimilumbo bonka kwelana ne milawo yabo.” \v 5 Lino Yesu walabambileti, “Ame nde Mwana Muntu njame ndemwine busuba bwa Sabata.” \s Yesu lasengulunga wanyana cikasa \r (Mateyo 12:9-14; Maliko 3:1-6) \p \v 6 Nabumbi busuba pa Sabata, Yesu walengila mung'anda yakupaililamo kuya kwiyisha. Mung'anda umo mwalikuba mutuloba watontola likasa lyalulyo. \v 7 Beshikwiyisha bamilawo ne Bafalisi bali kabalangishisha eti babone, na Yesu ngaumusengula mutuloba usa pabusuba bwa Sabata kwambeti bamucaninepo mulandu. \v 8 Nendi walenshiba ncobalikuyeya. Lino walambila mutuloba usa walikuba watontola likaseti, “kwesa kuno wimane kuntangu.” Neye walanyamuka nekuya kwimana kuntangu. \v 9 Lino “Ndamwipushunga, nomba milawo ikute kutusuminisha kwinsa cani pabusuba bwa Sabata? Kwinsa caina ku muntu nambi kumwinshila caipa? Kupulusha buyumi bwa muntu nambi kubononga?” \v 10 Apwishe kwambeco walalangishisha bantu bonse balikuba mu Ng'anda yakupaililamo, nendi walambila mutuloba useti, “Tandabula likasa lyakobe.” Neye walatandabula, lino lyalaba cena. \v 11 Nsombi nabo balakalala nekutatika kulifuyafuya cakumwinsa Yesu. \s Yesu lasalanga batumwa likumi ne babili \r (Mateyo 10:1-4; Maliko 3:13-19) \p \v 12 Pacindico Yesu walaya kumulundu kuya kupaila lino bwalaca kapaila. \v 13 Mpobwalaca walakuwa beshikwiya bakendi. Pakati pabo walasala bali kumi nebabili abo mbalakuweti batumwa. \v 14 Maina abo naya; Shimoni uyo ngwalapa lina lya Petulo, ne Ndileya mukwabo, Jemusi ne Yohane, Filipo ne Batolomeyo, \v 15 Mateyo, Tomasi, ne Jemusi mwanendi Alufeyo Kai ne Shimoni wa mucipani ca bantu balikulwanina lwanguluko mu cishi ca Islayeli, \v 16 ne Yudasi mwanendi Jemusi kayi ne Yuda isikalyoti walesa akumuyaba Yesu kubalwani. \s Yesu leyishinga ne kusengula \r (Mateyo 4:23-25) \p \v 17 Yesu mpwalikuselela pamulundu pamo ne beshikwiya, walemana pololoka. Palikuba likoto linene lya beshikwiya bakendi kayi ne likoto linene lya bantu lyalafuma kulubasu lwa ku Yudeya neku Yelusalemu. Bambi balafuma muminshi ya Tulo ne Sidoni, ne mumbali mwa Mulonga. \v 18 Naboyo balesa akukutika Yesu kayi kwambeti abasenguleko malwashi. Lino bonse balikupenshewa ne mishimu yaipa balacanikako kwambeti abasengule. \v 19 Bantu bonse balikabayanda kumukumya, pakwinga ngofu shalikufuma muli endiye, shalikubasengula bonse. \s kukondwa ne mapensho \r (Mateyo 5:1-12) \p \v 20 Yesu walalanga beshikwiya bakendi nekubambileti, \q “Mwalelekwa amwe mwapenga \q Pakwinga Bwami bwa Lesa nibwenu! \q \v 21 Mwalelekewa amwe mulanyumfunga nsala cino cindi, \q pakwinga nimukekute! \q Mwalelekwa amwe omulalilinga \q pakwinga nimukakondwe! \p \v 22 “Mwalelekwa omwapatwa ne bantu, kusulwa ne kutukanwa kayi nekumwambeti mwaipa pacebo ca kukonkela ame nde Mwana Muntu! \v 23 Kamukondwani cangofu nekushana kayi ne nekusamwa pakwinga cilambo cenu nicinene kwilu. Pakwinga naboyo bashali babo encobalenshila bashinshimi bakulukulu. \p \v 24 “Nsombi mapensho nakabe pali njamwe mobabile \q “pakwinga amwe mwatambula kendi bubile bwenu! \p \v 25 “Mapensho nakabe pali njamwe omwekuta cino cindi, \q “Pakwinga nimukafwe nsala! \q Mapensho nakabe pali njamwe omwakondwanga cindi cino, \q pakwinga nimukongumane kayi nimukalile! \p \v 26 “Mapensho nakabe pali njamwe mwense omukute kwambwa kuba baina kubantu bonse pakwinga nebamashali babo encobali kubenshila copeleco bashinshimi bandemi shibili. \s Makani akusuna balwani \r (Mateyo 5:38-48; 7:12) \p \v 27 “Lino mwense omulakutikinga maswi akame ndamwambilingeti, kamusuna balwani benu kayi nekwinshila byaina abo bamupata. \v 28 Mubasengelenga kwambeti Lesa abaleleke abo beshikumushinganya kayi nabo beshi kumupensha kayi mubapaililenga. \v 29 Na muntu lakumu kulicili, Pilibuka akume nekumbi nakoyo. Na muntu lakulamunu cakufwala cakobe capelu umuleke amante ne camukati. \v 30 Na muntu lakusenge cintu umupe. Kai na muntu lamanta cintu cakobe utamwambileti acibweshe. \v 31 Ncomulandanga kwambeti bantu bamwinshile, ne njamwe benshileni copeleco. \p \v 32 “Nomba na musuni bantu bonka abo bamusuni, lino ngamulumbwecon? Pakwinga naboyo babwipishi basuni abo babasuni. \v 33 Na mulenshinga byaina kulyabo beshi kumwinshila byaina, nomba ngamulumbweconi? Pakwinga naboyo babwipishi encobakute kwinsa. \v 34 Na mukute kukongolesha abo bonka mbomwashometi nibakamubweshele, nomba ngamulumbaishiweconi? Kai naboyo babwipishi bakute kukongoleshana nemwelo wopelowo! \v 35 Amwe mutenseco, kamusunani balwani benu kayi mubenshilenga byaina. Kamutakweletesha kwambeti bakamubweshele. Nimukatambule cipo cenu kwilu. Nimukabe bana ba Lesa wapitapo. Pakwinga neye ukute kwinshila byaina bantu batalumbu ne baipa. \v 36 Mbuli bameshenu bakwilu ncobakute inkumbo, nenjamwe mube nenkumbo mbuli bameshenu ba kwilu. \s Makani akubeteka bantu bambi \r (Mateyo 7:1-5) \p \v 37 “Mutabetekanga bantu kwambeti nenjamwe Lesa katakamubeteka. Mutapa muntu mulandu kwambeti mutakapewa mulandu ne njamwe, nsombi kamulekelelani, Lesa neye nakamulekelele. \v 38 Pani banenu pakolola makasa enu, neye Lesa nakamwinshile copeleco, nakamupeni cipimo caina, cashindailwa kayi kacisempukila panshi. Cipimo ncomukute kupiminako banenu neye Lesa nceti akamupimineko.” \p \v 39 Lino Yesu walabambila cikoshanyo eti, “Sena muntu mpofu ngautangunina mpofu munendi? Sena bonse babili nkabela kuwila mucisengu?” \v 40 Kuliya weshikwiya welela kupita shikwiyisha wakendi, nomba muntu uliyense ukute kubeti shikwiyisha wakendi nalapwishi kwiya. \p \v 41 “Nomba ngobona aconi kapampansha kali mulinso lya munobe nekushiya citondo cili mulinso mwakobe? \v 42 Nomba ngawambileconi mukwenu eti, mukwabo, tubone nkufunye kapampansha kali mulinso, na obe mulinso mwakobe omwine kamuli citondo ncolabulunga kubona? Obe mubepeshi tanguna ufunye citondo cili mulinso lya kobe, emposhi ubone cena nekufunya kapampasha kali mulinso lya mukwenu. \s Citondo ne bisepo byakendi \r (Mateyo 7:16-20; 12:33-35) \p \v 43 “Kuliyawa citondo caina celela kwikata bisepo byaipa, nambi citondo caipa kwikata bisepo byaina. \v 44 Anu ekwambeti citondo cili conse cikute kwinshibika nebisepo byakendi. Kuliyawa muntu ukute kuyapa nkuyu kucitondo ca myunga nambi ku binkupu byabitondo. \v 45 Muntu uli cena ukute kupulisha byaina bili mumoyo mwakendi, neye muntu waipa ukute kupulisha byaipa bili mumoyo mwakendi pakwinga mulomo ukute kwamba byesula mumoyo.” \s Beshikwibaka manda babili \r (Mateyo 7:24-27) \p \v 46 “Nipacebo cini mukute kwambeti, ‘Mwami, Mwami,’ Kakuli nkamukute kwinsa ibyo mbyonkute kwamba? \v 47 Muntu uliyense lesanga kulinjame nekunyumfwa maswi akame nekwainsa, nindi muleshe ncabele. \v 48 Ulyeti muntu walebaka ng'anda, uyo walemba kuya panshi akushika palibwe linene, ne kwibaka ng'anda. Mulonga mpowalesula, meshi alatatika kuma kung'anda iyo. Nomba iliyawa kuwa pakwinga walebaka cena. \v 49 Nsombi uyo ukute kunyumfwa maswi akame nekutainsa, ulyeti muntu walebaka ng'anda cakubula kwimba panshi. Menshi mpwalesula, alatatika kuma kung'anda. Lino ng'anda yalawa eti nyang'a nyang'a nekonongeka.” \c 7 \s Yesu lasengulunga musha wa mushilikali mukulene \r (Mateyo 8:5-13) \p \v 1 Yesu mpwalapwisha kwambila bantu maswi awa, walaya ku Kapelenawo. \v 2 Kwalikuba mutangunishi naumbi walikuba mukulene wa bashilikali bakwana mwanda walikuba ne musha ngwali kusuna. Musha uyo wali kakolwa cakwambeti walikuba pepi ne kufwa\fig Mukulene wabashilikali wa Ciloma|src="08 Centurion.jpg" size="col" ref="7:2"\fig* \v 3 Lino mpwalanyufwa lulumbi lwa Yesu, walatuma bamakulene nabambi ba Bayuda kuya akumusengeti amushilike musebenshi wa mukulene wa bashilikali. \v 4 Abo balatumwa balashika kuli Yesu, balamusenga camakasa abili kwambeti, “Kamubonani uyu muntu mwelela kumunyafwa, \v 5 pakwinga usuni mushobo wetu kayi walatwibakila ng'anda yakupaililamo.” \v 6 Lino Yesu walaya nabo. Mpwalashika pepi ne ng'anda, mukulene wa bashilikali walatuma banendi kuli Yesu kuya kumwambileti, “Mwami, mutalishupa, pakwinga ame nkandelela kwambeti amwe mwingile mung'anda yakame. \v 7 Weco ndiya kulibikapo kuba walulama kwisa kuli njamwe. Nomba mwambowa maswi musha wakame nabe cena. \v 8 Pakwinga nenjame nkute kukonkela milawo yabamakulene pancinto kayi nkute bashilikali mbonkute kutangunina. Na ndamwambili mushilikali eti, koya, neye ukute kuya. Na ndamwambili mushilikali eti, Kwesa, neye ukute kwisa, Na ndamwambili musha wakame eti, insa ici, neye ukute kwinsa.” \p \v 9 Yesu mpwalanyumfweco, walakankamana. Lino walalanga kubantu bangi abo balikumukonkela ne kwambeti, “Cakubinga ndiya kubonapo lushomo lwamushoboyu pakati paba Isilaeli sobwe!” \p \v 10 Balatumwa basa balabwelela kung'anda, nekuya akucana musha uyo laba cena. \s Yesu lapundushunga mwana wa mukalubingi \p \v 11 Kufumapo Yesu walaya mumunshi umbi ukute kukwiweti Naini. Beshikwiya bakendi nelikoto lya bantu balaya nendi. \v 12 Yesu mpwalashika pepi ne munshi, walakumanya bantu kabali banyamuna citumbi, ca mutuloba wafwa walikuba emwana enka kuli banyina bamuka lubingi. Bantu bangi ba mumunshi balikuba pamo ne mukalubingi. \v 13 Yesu mpwalabona mukalubingi uyo walamunyumfwila inkumbo ne kumwambileti, “Kocileka kulila.” \v 14 Yesu walashika kuntangu ne kwikata citumbi ico, Lino balikuba bamanta citumbi ico balemana. Kayi kufumapo walambeti, “Obe mwana mutuloba ndakwambilingeti, punduka!” \v 15 Mwana mutuloboyo walikuba wafwa walapunduka nekwikala, walatatika kwamba. Lino Yesu walamubwesha kuli banyina. \v 16 Nomba bantu bonse balatina, popelapo balalumbaisha Lesa kabambeti, “Mushinshimi mukulene labonekele pakati petu, kayi Lesa wesa akupulusha bantu bakendi.” \v 17 Kufumapo lulumbi lwa Yesu yalamwaika mucishi conse ca Yudeya kayi ne bishi byonse byalikuba byashunguluka. \s Ntumwi shalatumwa ne Yohane Mubatishi \r (Mateyo 11:2-19) \p \v 18 Beshikwiya ba Yohane balamwambila byonse. Lino Yohane walakuwa babili pa beshikwiya bakendi, \v 19 ne kubatuma kuli Mwami Yesu kuya kwipusheti, “Sena njamwe ngwalamba Yohane eti lesanga nambi tulangilile naumbi?” \v 20 Balatumwa abo mpobalashika kuli Yesu, balamwambileti, “Yohane mubatishi latutumu kwambeti twipushe na njamwe uyo lesanga nambi tulangililenga naumbi?” \v 21 Pacindico Yesu walikashilika malwashi abantu bangi apusana pusana, bamapensho ne kufunya mishimu yaipa kayi walasengula bampofu bangi. \v 22 Lino Yesu walakumbula beshikwiya ba Yohane eti, “Kamuyani mumwambile Yohane byonse mbyomulabono ne kunyufwa, bampofu balabononga, balema myendo balendenga, beshimankuntu balabanga cena, bashinka matwi balanyufunga, bafu balapundukunga kayi bapenga balanyumfunga Mulumbe Waina. \v 23 Walelekwa muntu uyo labulunga kutonshanya pali njame.” \p \v 24 Lino beshikwiya bakendi Yohane mpobalaya, Yesu walatatika kwambila bantu bangi balikubapo sha makani a Yohane mubatishi eti, “Mpomwalaya akubona Yohane mucinyika mwalikuyeyeti ulyeti cani? Sena mwalikuyeyeti Yohane uliya ngofu eti litete likute kutenkanowa ne mpepo? \v 25 Nomba mwalikuyeyeti Yohane ulyeti cani? Sena nimuntu walikuba wafwala byakufwala byaina? Sobwe bantu beshi kufwala byaina, bakute kusuna malyalya nekwikala mumanda abami. \v 26 Kamung'ambila, nicani ncomwalaya akubona? Sena mwalikuyeyeti Yohane nimushinshimi? Ee, ndamwambilinga cakubinga kwambeti mwalabona wapita mushinshimi. \v 27 Pakwinga Yohane ewuyo walambwa mumabala a Lesa, Lesa walambeti, \q “Ninkatume mutumwa wakame kuntangu kwakobe \q kwambeti akakubambile nshila.” \m \v 28 “Ndamwambilinga kufuma keendi kuliyawa kubapo muntu wapita Yohane, nsombi usa mung'ana mu Bwami bwa Lesa emukulene kupita endiye.” \p \v 29 Bantu bonse ne beshikusonkesha misonko balanyumfwa kukambauka kwa Yohane, mpobalabatishiwa balasumina kwambeti Lesa walulama. \v 30 Nsombi Bafalisi ne beshikwiyisha Milawo pakukana kubatishiwa ne Yohane, balakana ncalikuyanda kubenshila Lesa. \p \v 31 Yesu walapitilisha kwambeti, “Anu bantu ba cino cindi ngandi bakoshanisha ne cani? Anu balyeti cani?” \v 32 Balyeti batwanike bekala pabusena bwakulishilapo kabolobeshanyeti, \q “Twalamulilishila ngoma, \q amwe muliya kushana! \q ‘Twalamwimbila inyimbo sha malila \q amwe muliya kulila!’ \p \v 33 “Pakwinga Yohane mubatishi walesa nkalikanisha kulya kayi nkali kunwapo waini, nomba amwe mwalambeti, ‘Ukute mushimu waipa.’ \v 34 Lino Mwana Muntu mpwalesa walatatika kulya ne kunwa, amwe mwalambeti, kamubonani ni weshikulyowa nekukolwa, kayi banendi ni beshimisonko kayi ne babwipishi. \v 35 Nsombi mano a Lesa akute kubonekela kuba ancine ncine kuli bonse bakute kwatambula.” \s Yesu uli pang'anda ya Shimoni Mufalisi \p \v 36 Mufalisi naumbi walakuwa Yesu eti ayenga akulya nendiye. Lino Yesu walaya akwingila mung'anda nekwikala pakulyela. \v 37 Mu munshi uwu mwalikuba mutukashi wabwikalo bwaipa. Mpwalanyumfweti Yesu lalinga mung'anda ya Mufalisi uyo, walamanta kankuli kesula mafuta anunkila cena. \v 38 Walashika nekusuntama kunyuma kwa Yesu, pepi ne myendo kalila\f + 7:38 \ft Walikuba ekala pakapuna kafupi myendo nkaili yapula kunyuma\ft*\f*. Walatontosha myendo bya Yesu ne misoshi yakendi ne kutatika kwipukuta ne mishishi yakendi, nekumyanguta bimpanta bya Yessu ne kutatika kumunanika mafuta ayo. \v 39 Lino Mufalisi usa walakuwa Yesu mpwalaboneco, walatatika kuyeyeti, “Muntu uyu nabanga mushinshimi wancincine nalenshibi mbuli ncabele mutukashi uyu lamwikatanga pakwinga nkamwisheti nimwipishi.” \v 40 Lino Yesu walamwambileti, “Shimoni nkute byakukwambila.” Shimoni walakumbuleti, “Beshikwiyisha kamwambani” \v 41 Yesu walambeti, “Palikuba bantu babili balabweleka mali ku muntu. Umo walabweleka myanda isanu ya mali, naumbi mali makumi asanu. \v 42 Mpocalashika cindi ca kubwesha, bonse babili balalilwa kubwesha nkongole, lino walabalekelela. Nomba pabantu babili basa, nupeyo shikubwelekesha mali ngweshakasune cikamba?” \v 43 Shimoni walakumbuleti, “Ame ndayeyengeti uyo walabweleka mali angi,” \p Yesu walamwambileti, “Ulakumbulu cena.” \v 44 Lino walalanga kumuntukashi usa ne kumwambila Shimoni eti, “Sena ulabono mutukashi uyu? Mpondashiki mung'anda yakobe uliyawa kumpapo menshi akusamba kumyendo. Nsombi nendi lasambishi myendo yakame nemishoshi yakendi nekwipukuta ne mishishi yakendi. \v 45 Obe uliyawa kumyanguta pakumpa mutende, nsombi nendi kufuma mpondeshili mung'anda liya kucilekapo kumyanguta myendo yakame. \v 46 Bona mondeshili uliyawa kunanikapo mafuta mumutwi, nsombi uyu lananiki mafuta anunkila cena kubimpanta. \v 47 Ndakwambilinga cancine ncine, kuyandishisha kunene nkwalandeshe, cilaleshengeti bwipishi bwakendi bwingi bulalekelelwa. Nomba muntu lalekelelwa bwipishi bung'ana ukute kusuna pang'ana.” \p \v 48 Kufumapo Yesu walamwambila mutukashi uyo eti, “Bwipishi bwakobe bulalekelelwa.” \v 49 Lino abo bali kabalya pamo ne Yesu balatatika kwipushanyeti, “Anu niyani muntu uyu weshi kulekelela ne bwipishi?” \v 50 Lino Yesu walambila mutukashi uyo eti, “Lushomo lwakobe lulakupulushu, koya mulumuno.” \c 8 \s Batukashi balashindikila Yesu \p \v 1 Kufumapo Yesu walendana muminshi, kaya kukambauka Mulumbe Waina wa Bwami bwa Lesa, walikuba ne beshikwiya bali likumi ne babili. \v 2 Ne batukashi nabamb balafunyiwa mishimu yaipa ne malwashi, Maliya waku Magadala uyo walikukute mishimu yaipa isanu ne ibili \v 3 Yowana mukashi wa Kuza uyo walikuba kapitawo wa Helode, Susana, kayi ne nabambi bangi balikunyamfwilisha Yesu ne beshikwiya bakendi kusebensesha mali abo. \s Mukoshano wa shikumwaya mbuto \r (Mateyo 13:1-9; Maliko 4:1-9) \p \v 4 Bantu bangi balabungana kwalikuba Yesu kufuma muminshi. Lino nendi walabapa mukoshanyo eti, \v 5 “Kwalikuba muntu umbi walaya akumwaya imbuto. Lino mpwalikumwaya, shimbi imbuto shalalakila munshila shalalyataulwa, bikeni byalashilya. \v 6 Shimbi mbuto shalalakila pabulongo bwamabwe. Mposhalamena, misonga yalatatika kuyuma pakwinga kwalabula katonto mubulongo, \v 7 Shimbi imbuto shalalakila patufukusa twa myunga, lino tufukusa pakukula twalatatika kushantilila. \v 8 Nomba shimbi imbuto shalalakila pabulongo bwaina. Shalakula ne kwikata myanda myanda.” Lino Yesu walamba ne liswi lyapelu kwambeti, “uyo ukute matwi, anyumfwe!” \s Ncoilapandululunga mikoshano \r (Mateyo 13:10-17; Maliko 4:10-12) \p \v 9 Beshikwiya bakendi balamwipusha pabupandulwishi bwa mukoshanyo uwu. \v 10 Yesu walakumbuleti, “Amwe mwalapewa kwinshiba bintu byasolama bya Bwami bwa Lesa. Nsombi bambi bakute kunyumfwa bambilwa mumikoshanyo ekwambeti, ‘balangishishe, nomba babule kubona’ Kayi ‘Bakutike, nsombi batanyumfwishisha.’” \s Yesu lasansululunga mukoshanyo wa shikumwaya mbuto \r (Mateyo 13:18-23; Maliko 4:13-20) \p \v 11 Kupandulula kwa mukoshanyo wa mbuto ni uku, imbuto ni Maswi a Lesa. \v 12 Isho imbuto shalalakila munshila shakoshana ne bantu beshi kunyumfwa Maswi a Lesa, nomba pacindi cing'ana, Satana ukute kwafunya mumyoyo yabo kwambeti babule kushoma ne kupuluka. \v 13 Isho imbuto shalalakila pabulongo bwa mabwe shakoshana ne bantu abo balanyumfunga Maswi a Lesa ne kwatambula cakusangalala sombi pakwinga baliya miyanda yashimpa bakute kushoma kwa kacindi kang'ana neco na balasunkwa bakute kuwa. \v 14 Isho imbuto shalalakila pamyunga shakoshana ne bantu beshi kunyumfwa Maswi a Lesa, nomba miyeyo yakuyanda bubile ne byeshikukondwelesha bikute kubakoma, neco nkabekata bisepo byakoma, \v 15 Nsombi isho shalalakila mubulongo bwaina, shakosna ne bantu beshi kunyumfwa Maswi a Lesa, ne kwaikata ne kushoma mumyoyo yabo yaina, neco bakute kulimbikila mpaka kwikata bisepo. \s Mumuni wafwekelelwa mu nongo \r (Maliko 4:21-25) \p \v 16 “Kuliya muntu welela kumunika lampi ne kulifwekelela ne nongo nambi kubika mwinshi lyatebulu. Nsombi ukute ubika pelu kwambeti limunikile abo beti bengile mung'anda.” \p \v 17 “Pakwinga kuliya cintu casolama ceti cikabule kuyubulululwa patuba, kayi cintu ciliconse casolekwa ni cikabonekele patuba. \p \v 18 “Neco kamucenjelani mbuli ncomukute kunyufwa Maswi a Lesa. Pakwinga uyo ukute kendi nakabikilwepo, nsombi uyo wabula kantu nibakamulamune konse nkakute.” \s Banyina Yesu ne bamakwabo \r (Mateyo 12:46-50; Maliko 3:31-35) \p \v 19 Lino banyina Yesu ne bamakwabo balashika nkwalikuba, lino baliya kucikonsha kushika pepi nendiye pacebo cakwambeti bantu balikuba bangi. \v 20 Lino muntu naumbi walambila Yesu eti, “Bamanyenu ne bakwenu bemana pansa, balandanga kumubona.” \v 21 Nendi Yesu walabambileti, “Bama ne bakwetu niyabo beshi kunyumfwa Maswi a Lesa nekwinsa ncalambanga.” \s Yesu lalekeshenga lukupwe \r (Mateyo 8:23-27; Maliko 4:35-41) \p \v 22 Busuba nabumbi Yesu ne beshikwiya bakendi balengila mubwato, Yesu walambeti, “Katutampukilani kutala kwa lwenje kusa.” Popelapo balanyamuka. \v 23 Lino bwato mpobwalikuya, Yesu walona. Kwalesa cilukupwe cinene pamenshi. Bwato bwalatatika kwisula ne menshi kabuyanda pepi nekwibila. \v 24 Kufumapo beshikwiya balaya kuli Yesu ne kumwambileti, “Mwami, Mwami, kamupundukani tulafu!” \p Lino Yesu walapunduka walakalalila lukupwe ne mankape alamwena tonto \v 25 Lino Yesu walambila beshikwiya bakendi eti, “Nomba lushomo lwenu lulikupeyo?” \p Nabo balatina nekupwilwa mano nkabepushanyeti, “Nomba uyu nimuntu uli econi lambilinga lukupwe nalo lulamunyumfwilinga?” \s Yesu lasengulunga muntu wekatwa ne mushimu waipa \r (Mateyo 8:28-34; Maliko 5:1-20) \p \v 26 Balo balashika kucishi ca Gelasa calangana ne cishi ca Galileya. \v 27 Yesu mpwalafuma mubwato walakumanya, mutuloba naumbi walafuma mumunshi. Mutuloba usa walikukute mishimu yaipa. Lingi walikwenda matakosha, nkalikwikala pa ng'anda nsombi mumaceni akumanda. \v 28 Mpwalamubona Yesu, walolobesha ne kufukama kuntangu ne kwamba ne liswi lya pelu eti, “Nomba ndamwinshi cani amwe Yesu mwanendi Lesa wakwilu wapitapo? Ndamusengenga mutampesha.” \v 29 Walambeco pakwinga Yesu walambila mushimu waipa eti ufumemo muli endiye. Mankanda angi mushimu wamwikata, nambi bantu bamusunga makasa ne ncetani kayi ne nshimbi kumyendo eti bamululamike, wali kasutula. Lino mishimu yaipa yalikumutwala ku cisuwa. \p \v 30 Lino Yesu wamwipusheti, “Njobe bani?” Neye walakumbuleti, \p “Njame likoto” Walambeco pakwinga walikukute mishimu yaipa ingi. \v 31 Lino popelapo mishimu yaipa iyo yalamupapata Yesu eti ataitandanyina kucisengu citali. \v 32 Lino mwinshi mwa mulundu mwalikuba litanga linene lya nkumba lyali kalilya. lino mishimu yaipa isa yalasenga Yesu eti yenga ingile munkumba isho, neye walaisuminisha. \v 33 Lino yalafumamo mumutuloba usa ne kwingila munkumba, Lino litanga lyonse lyalaselemukila kumukolo lubilo kuya kulwenje nekuya kuliwalamo nekufwilamo. \v 34 Beshikwembela nkumba mpobalaboneco, balaya akwambila bantu balikwikala mumusena kayi ne muminshi calenshika. \v 35 Neco bantu balesa akubona calenshika. Mpobalashika kwalikuba Yesu, balacana muntu walafunyiwa mishimu yaipa wekala pepi ne Yesu kaliwafwala, mano kali akwana cena. Lino bantu balatina. \v 36 Bantu balabona byalenshika balambila bantu mbuli ncalaba cena muntu uyo walikuba ne mishimu yaipa. \v 37 Lino bantu bonse balikwikala mucishi ca Gelasa balapapatila Yesu eti afumemo mucishi cabo pacebo cakwambeti balatina. Kufumapo walengila mubwato kwambeti abwelele \v 38 Lino mutuloba uyo walafunyiwa mishimu yaipa walasenga Yesu eti benga bonse, linoYesu walamukanisha ne kumwambileti, \v 39 “Bwelela kucomwenu uye wambe bintu byonse Lesa mbyalakwinshili. Popelapo muntu usa walaya mumunshi wonse kaya kwamba sha bintu Yesu mbyalamwinshila.” \s Mwanendi Yailo ne mutukashi walekata mwinjila wa Yesu \r (Mateyo 9:18-26; Maliko 5:21-43) \p \v 40 Lino Yesu mpwalabwelela kulubasu lumbi lwa lwenje bantu bangi balamutambula, balikuba bakondwa pakwinga bonse bali kaba mupembelela. \p \v 41 Lino kwalesa muntu wali kukwiweti Yailo uyo wali kutangunina ng'anda yakupaililamo walesa kusuntama kuntangu kwa Yesu ne kumusengeti ayenga kung'anda yakendi. \v 42 pakwinga mwanendi mutukashi wa myaka likumi ne ibili mwana umowa, ngwalikukute wali kakolwa cakwambeti ngofwa. \p Yesu mpwalikuya, bantu bangi balamushankanya. \v 43 Palikuba mutukashi naumbi walikukolwa bulwashi bwa mukunko kwa byaka likumi ne bibili. Walapwisha buboni bwakendi bonse mubang'anga, nsombi kuliya muntu nambi umo walakonsha kumusengula. \v 44 Mutukashi uyo walesa kunyuma kwa Yesu pabantu bangi balikuba bamushinguluka nekwikata kucelele kwamunganjo wakendi, popelapo bulwashi bwamukunko bwalapwa. \v 45 Neco Yesu walepusheti, “Niyani lanjikata ku munganjo?” Bonse bantu balakana eti paliyawa. Petulo walambeti, “Kufula bantu balamukumyunga kayi bantu balamushankanyanga.” \v 46 Lino Yesu walambeti, “Nkwali muntu naumbi lanjikata kumunganjo, pakwinga ndanyumfu ngofu shimbi shilafumumo mulinjame.” \v 47 Lino mutukashi usa mpwalaboneti nkela kusolamapo walalitwala kuli Yesu nkatutuma walawa kuntangu kwakendi Yesu. Ne kwamba byonse pamenso a bantu kabanyumfwa mbuli ncalamwikata kumunganjo ne kuba cena pacindi copeleco. \v 48 Yesu walamwambileti, “Mwaname, pakwinga washoma njame, koya mulumuno.” \v 49 Yesu kacamba kwalesa muntu kufuma ku ng'anda ya mukulene wa ng'anda yakupaililamo ne kumwambila Yailo eti, “Mwanenu lafu kendi, mutapensha beshikwiyisha.” \v 50 Yesu mpwalanyumfwa makani ayo walambila Yailo eti, “Utatina, koshoma, mwanobe nabe cena.” \v 51 Yesu mpwalashika kung'anda ya Yailo liya kusuminisha muntu nambi umo eti engilemo, nsombi Petulo, Yohane, ne Jemusi kayi ne baishi nebanyina ba mwana. \v 52 Bantu bonse mung'anda bali kabalila mwana mutukashi walikuba wafwa. Necikabeco Yesu walabambileti, “Kamucilekani kulila pakwinga uyu mwana nkafwapo, wonowa tulo.” \v 53 Popelapo bonse balamuwela, pakwinga bonse balikwi shibeti lafu kendi. \v 54 Lino Yesu walekata mwana uyo pacikasa nekwambeti, “Mwana obe punduka!” \v 55 Popelapo walaba muyumi, walanyamuka. Lino Yesu walabambileti bamupe cakulya mwana alye. \v 56 Baishi ne banyina ba mwana uyo balakankamana. Lino Yesu walabambileti kamutaya kwambila muntu uliyense pamakani aya alenshiki. \c 9 \s Yesu latumunga batumwa likumi ne babili \r (Mateyo 10:5-15; Maliko 6:7-13) \p \v 1 Yesu walabunganya beshikwiya bakendi ne kubapa ngofu shakufunya mishimu yaipa ne kushilika malwashi. \v 2 Lino Yesu walabatuma kuya kukambauka sha Bwami bwakendi Lesa ne kushilika malwashi. \v 3 Walabambileti, “Mutanyamunapo cintu nambi cimo mubulwendo bwenu, mutamanta inkoli, mukopa, cakulya, mali nambi byakufwala bibili. \v 4 Mwakashika mung'anda moshi bakamutambule cena, mukekale mwepelomo kushikikila busuba mboti mukafume mumushi umo. \v 5 Uko nkweshi bakabule kumutambula, pakufuma mumushi umo, mukalipampe lusuko kumyendo. Ici nicikabe cishibisho kuli endibo.” \v 6 Beshikwiya balenda muminshi yonse, kabaya akukambauka Mulumbe Waina ne kushilika malwashi kuli konse. \s Helode lapengenga mumoyo \r (Mateyo 14:1-12; Maliko 6:14-29) \p \v 7 Lino mwami Helode, mpwalanyumfwa byonse byalenshika, walapenga mumoyo pakwinga bantu bambi bali kabambeti, “Uyu ni Yohane lapunduku kufuma kubafu.” \v 8 Bambi bali kabambeti, “Ni Eliya laboneke kayi, nabambi eti, ni umo wa bashinshimi bakulukulu lapunduku kubafu.” \v 9 Helode walambeti, “Yohane ni usa ngondatimbula mutwi, nomba niyani uyu lenshinga bintu ibi mbyondanyumfunga?” Neco wali kayanda kubona Yesu uyo. \s Yesu lapanga cakulya bantu bali 5,000 \r (Mateyo 14:13-21; Maliko 6:30-44; Yohane 6:1-14) \p \v 10 Lino mpobabwelela batumwa balamwambila Yesu byonse mbyobalensa. Kufumapo Yesu walaya ne beshikwiya bakendi kuminshi yaku Betisaida. \v 11 Bantu bangi mpobalanyumfwa balamukonkela uko nkwalaya. Yesu walabatambula, neku bambila sha Bwami bwakendi Lesa, ne kushilika abo bali kabasuni kwambeti babe cena. \p \v 12 Lisuba mpolyalikuba pepi kwibila, beshikwiya bakendi bali likumi ne babili balaya kuli Yesu ne kumwambileti, “Kamubambilani bantu benga muminshi ne misena ili pepi balangole byakulya ne kwakona pakwinga kuno nikucisuwa.” \p \v 13 Nsombi Yesu walabambileti, “Amwe mubape byakulya.” Beshikwiya bakumbuleti, “Tukute owa shinkwa usanu ne inswi shibili. Lino sena musuni kwambeti tuye tule byakulya byakwana bantu aba?” \v 14 Palikuba batuloba bonka bakwana 5,000. \p Lino Yesu walabambila beshikwiya bakendi eti, “Kamwambilani bantu bekale mumakoto, likoto lya makumi ali asanu.” \v 15 Beshikwiya balensa mbuli ncobalambilwa. \v 16 Yesu walanyamuna shinkwa usanu ne Iswi shibili uto, walalanga kwilu ne kulumba Lesa, walakomona nekupa beshikwiya eti bayabile bantu. \v 17 Bantu bonse balalya nekwikuta. Nomba beshikwiya balabwesa byonse byalashalako ku bantu nekwisusha bitundu likumi ne bibili. \s Petulo lambangeti Klistu ni Mupulushi \r (Mateyo 16:13-19; Maliko 8:27-29) \p \v 18 Nabumbi busuba Yesu wali kapaila enka, beshikwiya bakendi naboyo balikuba pepi. Lino walabepusheti, “Sena bantu bangi balambangeti ame njame bani?” \p \v 19 Balo balakumbuleti, “Bambi balambangeti njamwe Yohane mubatishi. Kayi nabambi balambangeti njamwe Eliya. Kayi nabambi eti njamwe umo wabanshinshimi bakulukulu walapunduka kubafu.” \p \v 20 Lino Yesu walabepusheti, “Nomba amwe mukute kwambeti ame njame bani?” Petulo walakumbuleti, “Njamwe Wananikwa wa Lesa\f + \fr 9:20 \fr*\ft Uyu ni Mupulushi Walaiwa ne Lesa. uyu ni Yesu Klistu.\ft*\f*.” \s Yesu lambanga sha lufu ne kupunduka kwakendi. \r (Mateyo 16:20-28; Maliko 8:30—9:1) \p \v 21 Nomba Yesu walakonkomesha beshikwiya kwambeti kabatambila muntu nambi umo makani aya. \v 22 Kayi walambeti, “Mwana Muntu welela kupenshewa ne kukanwa ne bamakulene beshimilumbo ne bamakulene baba Yuda ne beshikwiyisha ba Milawo nibakamukane. Nendi naka shinwe, nsombi busuba bwabutatu nakapunduke kubafu.” \v 23 Kufumapo walambila bonseti, “Namuntu layandanga kunkonkela ame, welela kushiya nekusula bintu byonse busuba ne busuba kunyamuna lusanda lwakendi nekunkonkela. \v 24 Pakwinga layandanga kupulusha buyumi bwakendi nakabutaye. Nomba uyo latayanga buyumi bwakendi pacebo ca njame, cakubinga nakabucane. \v 25 Nomba cainapo ni cani na muntu laba ne bintu byonse bili mucishi capanshi cino, nendi ubutaya buyumi bwakendi bwancinencine nambi kubononga? \v 26 Palico na muntu unyumfwa insoni pacebo ca maswi akame, neye Mwana Muntu nakamunyufwile insoni pakwisa mubulemu bwakendi ne mubulemu bwa Baishi nebwa bangelo bwaswepa. \v 27 Cakubinga ndamwambilingeti mpobali bambi pano beshi bakabule kufwa kabatana babona Bwami bwa Lesa.” \s Ciwa caYesu ncocalasanduka \r (Mateyo 17:1-8; Maliko 9:2-8) \p \v 28 Mpopalapita masuba asanu ne atatu Yesu mpwalamba makani aya, walamanta Petulo ne Yohane ne Jemusi walaya pa mulundu kuya kupaila. \v 29 Lino mpwalikupaila, ciwa cakendi Yesu calasanduka ne byakufwala byakendi byalabemba tuu. \v 30 Popelapo kwalaboneka batuloba babili Mose ne Eliya kabamba ne Yesu. \v 31 Balaboneka mubulemu bwa kwilu kayi kabambilana sha palufu lwa Yesu lwakuya kufwila ku Yelusalemu. \v 32 Lino Petulo ne abo mbwalikuba nabo balikuba mutulo. Nomba mpobalapunduka balabona bulemu bwa Yesu ne bantu babili bemana pepi nendiye. \v 33 Pacindi mpwalikupansana nabo, Petulo walambila Yesu eti, “Bashikwiyisha, cileni kwambeti tuli pano katwibaka mishasha itatu, umbi wenu, umbi wa Mose, umbi wa Eliya.” Petulo nkalikwishiba ncali kwamba. \v 34 Kacamba, kwalesa likumbi lyabafwekelela. Lino beshikwiya balatina. \v 35 Lino mulikumbi umo mwalanyumfwika liswi lya kwambeti, “Uyu emwaname ndalamusala neco mumunyumfwile!” \v 36 Lino maswi mpwalacileka kunyufwika, beshikwiya balabona Yesu lashala enka. Neco balamwena tonto, kufuma apo baliya kwambilapo muntu nambi umo mbuli ncobalabona. \s Yesu lasengulunga mutuloba walikuba ne mushimu waipa \r (Mateyo 17:14-18; Maliko 9:14-27) \p \v 37 Mumene mene Yesu ne beshikwiya bakendi batatu balaseluka pa mulundu, nalyo likoto linene lyabantu lyalakumanina ne Yesu. \v 38 Popelapo, muntu umbi wamulikoto ilyo walolobesheti, “Bashikwiyisha, ndamusengengeti munyumfwileko inkumbo uyu emwaname enka ngonkute. \v 39 Ukute mushimu waipa na ulamwikata ukute kakuwa, kayi ne kunyukuma mpaka ufuma lipofu kumulomo. Kayi nkaukute kumulekapo mpaka umulingapo. \v 40 Lino ndanga ndasenge beshikwiya benu eti baufunye, nomba balalilwa.” \p \v 41 Yesu walakumbuleti, “Ha! Bantu babula lushomo, mweshikupindimuna miyeyeyo, nomba ninjikale nenu cindi citali econi? Kamumuletani kuno mwana.” \p \v 42 Mwana uyo mpwalikuya kuli Yesu, mushimu waipa walamuwala panshi ne kumunyukumuna. Nendi Yesu walakalalila mushimu waipa ne kushilika mwana usa. Lino walamubwesha kuli baishi. \v 43 Bantu bonse balakankamana mpobalabona ngofu shinene sha Lesa. \s Yesu lambanga sha lufu lwakendi \r (Mateyo 17:22-23; Maliko 9:30-32) \p Bantu kabacikankamana pa bintu ibyo mbyalensa, Yesu wabambila beshikwiya bakendi eti, \v 44 “Kamunyumfwishisha makani aya ngoti ndimwambile! ame Mwana Muntu ninkayabwe mumakasa abantu.” \v 45 Nsombi balo baliya kwinshiba ncalikwamba pakwinga calikuba casolama nomba baliyawa kwanyumfwishisha. Kayi balatina kumwipusha. \s Niyani mukulene \r (Mateyo 18:1-5; Maliko 9:33-37) \p \v 46 Beshikwiya balatatika kupikishana kwambeti benshibe nomba mukulene niyani pakati pabo. \v 47 Lino Yesu walenshiba ncobali kabayeya mumyoyo, walamanta mwana nekumwikalika kulubasu lwakendi. \v 48 Lino walabambileti, “Muntu uliyense welela kutambula mwana mbuli uyu mulina lyakame, latambulu ame. Muntu uliyense ukute kutambula ame latambulunga uyo walantuma, pakwinga uyo ngomwasula pakati penu emukulene.” \s Labulunga kumutoteka uli kulubasu lwakame \r (Maliko 9:38-40) \p \v 49 Lino Yohane walambeti, “Amwe beshikwiyisha, twabona muntu umbi nkafunya mishimu yaipa mulina lyenu, nomba twamukanisha pakwinga nte wa mulikoto lyetu.” \v 50 Yesu walamwambileti, “Mutamukanisha, pakwinga uyo labulunga kutotekeshana nenjamwe uli kulubasu lwenu.” \s Munshi wa Samaliya ulakananga kutambula Yesu \p \v 51 Lino mpocalashika cindi cakwambeti Yesu enga kwilu, walayeya kuya ku Yelesalemu. \v 52 Walatuma batumwa kuntangu kwakendi abo balaya kuya kwingila mumunshi wa Samaliya kwambeti bamubambile busena. \v 53 Bantu ba mumunshi uyo baliyawa kumutambula pakwinga walikaya ku Yelusalemu. \v 54 Lino beshikwiya ba Yesu, Jemusi ne Yohane, mpobalabona balambeti, “Mwami, sena nkatwela kwambeti tukuwe mulilo ufume kwilu wise wononge bantu aba?” \v 55 Yesu walacebuka ne kubakalalila beshikwiya. \v 56 Popelapo bonse balanyamuka balaya kumunshi umbi. \s Shakumukonkela Yesu \r (Mateyo 8:19-22) \p \v 57 Mpobalikuya munshila, muntu umbi walambila Yesu eti, “Nindimukonkelenga kuli konse nkweshi mwenganga.” \v 58 Yesu walamukumbuleti, “Bamwaba bakute mishima, kayi ne bikeni bikute bisangala, lino Mwana Muntu liyawa pakona.” \v 59 Panyuma pakendi Yesu walambila naumbi eti, “Unkokele.” Nsombi nendi muntu uyo walambeti, “Mwami tanshika munsuminishe njenga mbike bata.” \v 60 Yesu walakumbuleti, “Leka bafwa babike bafu banabo, nsombi obe koya ukambauke sha Bwami bwa Lesa.” \p \v 61 Naumbi muntu walambeti, “Nindimukonkele Mwami, lino tanguna nje ndaye kung'anda yakame.” \v 62 Yesu walakumbuleti, “Muntu atatika kulima ne ngombe, kayi nkacebuku kunyuma, Lesa liya nendi incito mu Bwami bwakendi.” \c 10 \s Yesu walatuma bantu bali makumi asanu ne abili ne bantu babili \p \v 1 Panyuma pakendi Mwami Yesu walasala bambi batuloba makumi asanu ne abili ne bantu babili ne kubatuma nanshi kuntangu kuya muminshi ne misena yonse nkwalikuyanda kuyako. \v 2 Kufumapo walabambileti, “Kutebula kulafulu, lino beshikutebula balacepe. Lino sengani kuli mwine libala kwambeti atume bambi basebenshi beshikutebula.” \v 3 Kamuyani, nomba ndamutumunga mbuli bana bambelele pakati pabaumpe. \v 4 Mutamanta mpotomona ya mali, cola nambi nkwabilo. Mutataya cindi ca kupana mutende ne bantu munshila. \v 5 Mung'anda muli monse momulengili mutangune kwambeti, Mube lumuno mung'anda muno. \v 6 Na mung'anda umo muli muntu layandanga lumuno, lumuno ulo nilukabe kuli endiye. Nsombi na muliya muntu wa mushoboyo, ekwambeti lumuno nilukabwelele kuli njamwe. \v 7 Mwakekala mung'anda yopeleyo kayi mukalye ne kunwa byonse byoti bakamupe pakwinga musebenshi uliwonse ukute kutambula malipilo akendi. Mutafumanga nkomulashikili nekuya kumanda ambi. \v 8 Mwashika mumushi mweshi bakamutambule mukalye byonse mbyeti bakamupe. \v 9 Mukasengule bantu balwashi mumunshi umo kayi nekubambila bantu eti, Bwami bwa Lesa bulesa pepi nenjamwe. \v 10 Mwakashika mumunshi umbi bantu bakabule kumutambula, kamuyani munshila sha mumunshi uyo nekwambeti, \v 11 nambi lusuko lwamuminshi iyi lulamatila kumyendo yetu nikulupampa nekwambeti lube kamboni. Lino inshibani kwambeti Bwami bwalesa Lesa buli pepi! \v 12 Ndamwambilinga cakubingeti pabusuba bwakubeteka, minshi iyo nikabe ne mulandu kupita munshi wa Sodomu! \s Minshi yabula lushomo \r (Mateyo 11:20-24) \p \v 13 “Ukute malele, obe Kolasini ne Betisaida! Pakwinga kuli incito yangofu yalenshika muli amwe, ne yalenshika kuminshi ya Tulo ne Sidoni, bantu bakusa, ne balasanduka kendi kuleka bwipishi nekufwala masaka kayi nekulinanika milota, kubonesheti balatembenuku kuleka bwipishi. \v 14 Ndamwambilinga cakubingeti pabusuba bwakubeteka Lesa nakamupeni mulandu unene kupita baku Tulo ne Sidoni. \v 15 Nenjobe Kapelenawo, sena ulayeyengeti nibakakunyamune mpaka kwilu? Sobwe, nibakakuwale panshi pabusena bwa bafu!” \p \v 16 Yesu walambila beshikwiya bakendi eti. “Uyo lanyumfwili amwe ekwambeti lanyumfwili ame, uyo weshi kukana ame lakana ne Bata balantuma.” \s Balatumwa balabweleko \p \v 17 Bantu bali makumi asanu ne abili ne bantu babili balabwelako kabalibakondwa balambeti, “Mwami, Lino ne mishimu yaipa ilatunyumfwilinga twayambila mulina lyenu.” \v 18 Yesu walabakumbuleti, “Ndamubona Satana nkalaka kwilu eti kubyasha kwamfula. \v 19 Lino kamunyufwani! Ndamupanga ngofu shakulyata injoka ne tupilili kayi ne kukoma ngofu shonse sha mulwani. Kuliya ceti cikamulinge. \v 20 Nsombi mutakondwa kwambeti mishimu yaipa yamunyumfwilanga, nomba kondwani pakwinga mena enu alembwa kwilu.” \s Yesu lakondwanga \r (Mateyo 11:25-27; 13:16-17) \p \v 21 Pacindico Yesu walakondwa mu Mushimu Uswepa. Lino walambeti, “Ndalumbu Ta, amwe mwine kwilu ne cishi ca panshi pakwinga mulayubululu kubantu babula kwiya bintu mbyomwalasoleka kubantu ba mano ne baiya. Cakubinga Ta, mwalayanda kwinsa kwelana nekuyanda kwenu. \p \v 22 “Ba Ta balabika bintu byonse mumakasa akame. Kuliya muntu winshi mwana, nsombi ba Ta bonka. Kayi kuliya muntu winshi ba Ta, nsombi Mwana enka kayi ne abo Mwana mbwalasaleti abayubulwile.” \v 23 Popelapo walalanga kuli beshikwiya bakendi nekubambila kulubasu eti, “Bakute colwe abo balabononga bintu ibi mbyomulabononga. \v 24 Ndamwambilingeti banshinshimi ne bami bangi bali kuyandishisha kubona mbyomulabononga, nomba baliya kubibonapo. Ni cakubinga bali kuyandishisha kunyumfwa bintu mbyomulayumfunga, nomba baliya kubinyumfwa.” \s Mukoshano wa mwine Musamaliya waina \p \v 25 Popelapo kwalesa shikwiyisha Milawo kwambeti asunkwe Yesu ne kumwipusheti, “Amwe beshikwiyisha, nicani ncendela kwinsa kwambeti nkatambule buyumi butapu?” \v 26 Yesu walamwipusheti, “Nomba mu Milawo mwalembwa cani? nomba mukute kubelengamo cani?” \v 27 Shikwiyisha Milawo walakumbuleti, “Suna Mwami Lesa wakobe ne moyo wakobe wonse, ne buyumi bwakobe bonse, nengofu shakobe shonse kayi ne miyeyo yakobe yonse, ‘Kayi kosuna munobe mbuli ncolisuni omwine.’ ” \v 28 Yesu wamwambileti, “Ulakumbulu cena, uye winseco, nukabe ne buyumi butapu\f + \fr 10:28 \fr*\ft Leviticus 18 vs 5\ft*\f*.” \p \v 29 Lino shikwiyisha pakuyanda kulibonesheti walulama, walepusha Yesu eti, “Nomba muname niyani?” \p \v 30 Yesu walakumbuleti, “Kwalikuba muntu ku Yelusalemu walikuya ku Yeliko. Mpwalikuya munshila, walakumanya kapondo balamwikata, balamufulula ne kumuma, nekumushiya nkali wawisuka. \v 31 Lino shimilumbo walikapita munshila yopeleyo, mpwalabona muntu uyo walomwa, walapitila kumbali. \v 32 Neye Mulevi walikapita munshila yopeleyo, mpwalashika palikuba muntu walomwa walamubona nomba neye walapitila kumbali. \v 33 Nsombi Musamaliya walikuba pabulwendo munshila yopeleyo mpwalamubona muntuyo walanyumfwa inkumbo. \v 34 Walaya mpwalikuba wona waletila mafuta ne waini pabilonda byakendi nekusungapo bikwisa. Mpwalapwisha kwinseco walamumanta pambongolo yakendi ne kumutwala kung'anda ya bensu uko nkwalamubamba cena. \v 35 Bushiku bwalakonkapo mu Samaliya uyo walapa mali mwine ng'anda ya bensu nekumwambileti, ‘Mumusunge cena, na mukasebensenshe mali naambi ninkese nkalipile ndakabwelanga.’” \p \v 36 Lino Yesu pakupwisha walepusha shikwiyisha milawo eti, “Lino mumuyeyo wakobe, niyani pabantu batatu aba welela kuba munendi wamuntu walomwa ne kapondo?” \v 37 Shikwiyisha milawo walakumbuleti, “Uyo walamunyumfwila inkumbo.” Lino Yesu walamwambileti, “koya lino winse mbuli copeleco.” \s Yesu lafwakashililinga Malita ne Maliya \p \v 38 Lino Yesu nebeshikwiya bakendi mpobalikuba mulwendo lwabo, balashika mumunshi mwali kwikala Malita. Mutukashi uyo walabatambula ne makasa abili mung'anda yakendi. \v 39 Malita walikuba ne mukwabo Maliya uyo walikuba wekala panshi pepi ne Yesu kakutika kwiyisha kwakendi. \v 40 Lino pacindico Malita incito yalamufulila walaya kuli Yesu nekwambeti, “Mwami sena nkamubweni kwambeti kanike wakame landekelenga incito yonse? Kamumwambilani ese anyafwe.” \v 41 Mwami Yesu walamukumbuleti, “Malita obe! wasukamanga nekupeshewa pa bintu bingi, \v 42 nsombi kuli cintu cimo cisuniki, Maliya lasala cintu caina kayi kuliyeti akamulamunepo.” \c 11 \s Yesu labeyishinga kupaila \r (Mateyo 6:9-13; 7:7-11) \p \v 1 Nabumbi busuba Yesu walikapaila kumusena umo. Mpwalapwisha, umo weshikwiya wakendi wamwambileti, “Mwami, kamutwiyishani kupaila mbuli Yohane ncalaisha beshikwiya bakendi.” \v 2 Yesu walabambileti, “Pakupaila kamwambangeti, \q “Ta, \q lilemekwe lina lyenu lyaswepa, \q Bwami bwenu bwise. \q \v 3 Mutupenga byakulya bilayandikinga lelo, kayi ne masuba onse. \q \v 4 Mutulekelele bwipishi bwetu \q mbuli ncotukute kulekelela bantu beshikutwipishila, \q Kamutatutwala mumasunko.” \p \v 5 Lino walabambileti, Nomba na umbi popele pano uya kung'anda yamunendi pakati pamashiku nekwambeti, Mwana, kombwelekako shinkwa utatu, \v 6 pakwinga ndapolelwa mwensu uli pabulwendo. Lino ndiya cakumupa kwambeti alye! \v 7 Lino munobe akumbwila mukati eti, utanshupa! Kucishinga tulacalako kendi kayi ame nebana bakame tulono kendi. Nkandelela kupunduka kwambeti nkupe shinkwa. \v 8 Ndamwambilingeti, nakapunduke nekumupa, kwakubula kwambeti nimunendi nsombi pakwinga lakakatili kumusenga. Nakamupe byonse mbyabula. \p \v 9 Weco ndamwambilinga, kamusengani nimukapewe, kamulangolani nimukacane kayi kamukonkoshani nibakamucalilwe. \v 10 “Pakwinga uyo weshi kusenga ukute kupewa, ne uyo weshi kulangola ukute kucana neye weshi kukonkosha nibakamucalwile. \v 11 lino niyani mushali pakati penu, na mwanendi umusenga inswi, sena ngomupa injoka? \v 12 Nambi amusenga liyi, sena ngomupa kapilili? \v 13 Nomba amwe, mobantu baipa, mukute kupa bana benu byaina, nomba bata ba kwilu ngabalilweconi kupa Mushimu Uswepa kuli abo balamusengenga?” \s Yesu ne Belezebulu \r (Mateyo 12:22-30; Maliko 3:20-27) \p \v 14 Yesu walikafunya mushimu waipa walikukanisha muntuyo kwamba. Mushimu uyo mpowalafumamo, muntuyo walatatika kwamba. Neco bantu bonse balikubapo balakankamana. \v 15 Nsombi bambi balambeti, “Ukute kufunya mishimu yaipa pakwinga Belezebulu emwami wa mishimu yaipa, eukute kumupa ngofu.” \v 16 Cindi copeleco bambi balelesha kusunka Yesu eti ababoneshe cikankamanisho ceshi cifuma kwilu. \v 17 Nsombi Yesu walenshiba miyeyo yabo, Lino walabambileti, “Bulelo bonse bwabukilana ne kutatika kulwana, bulelo ubo bukute kumwaika. Na bantu ba mukowa umo babukilana, mukowa uwo ngomwaika. \v 18 Nomba na bwami bwa Satana bubukilana, nomba bwami ubo ngabuyuma econi? Amwe mulambangeti, nkute kupulisha mishimu yaipa ne ngofu sha Belezebulu. \v 19 Lino na ame ndapulishinga mishimu yaipa mbuli ncobalenshinga beshikwiya benu, nomba ame ngamung'ambeconi eti ndapulishinga mishimu yaipa ne ngofu sha Belezebulu, nomba beshikwiya benu balapulishinga mishimu yaipa nengofu shabani? Palico beshikwiya benu nibakamulesheti mwalubila. \v 20 Nsombi na ame nkute kupulisha mishimu yaipa mungofu sha Lesa, ekwambeti Bwami bwa Lesa buli pakati penu.” \p \v 21 Na muntu wangofu kalangilila ng'anda yakendi ne byensho, buboni bwakendi nkabwela kwibwapo. \v 22 Nsombi umbi wapitapo ngofu na lesa, nekumukoma, ukute kumanta bibya byakendi byonse mbyacinkilamo ne kuyabanya buboni mbwalebila bantu. \p \v 23 “Muntu uliyense labulunga kwikatishana nenjame nimulwani wakame, uyo labulunga kunyamfwa kubunganisha mbelele, nendi niweshi kupalanganya.” \s Mushimu waipa ncokute kubwelela mumuntu \r (Mateyo 12:43-45) \p \v 24 “Na mushimu waipa ulafumu mumuntu, ukute kuya mumalundu a kuyandaula kwakupumwinina. Nakulabulu kucanika, ukute kwambeti, nimbwelele mung'anda yakame mondalafuma. \v 25 Lino na ulabwelele ukute kucana ng'anda iyo yaswepa cena. \v 26 Lino ukute kuletelapo imbi isanu ne ibili yapitapo pali nayo, kwambeti bengile nekwikala mumuntu uyo. Neco bwikalo bwamuntu uyo bukute kwipa kupita bwakutanguna.” \s Kukondwa kwancine ncine \p \v 27 Yesu mpwalapwisha kwambeco mutukashi umbi mulikoto walolobesheti, walelekwa mutukashi walakusema nekukuyamwisha. \v 28 Lino Yesu walakumbuleti, “bakute colwe abo balanyumfunga Maswi a Lesa ne kwinsa ncalambanga!” \s Bantu balasengenga cingashilo \r (Mateyo 12:38-42) \p \v 29 Bantu mpobalikuya kufula, Yesu walatatika kwambeti, “Bantu bacino cindi baipa, bakute kuyanda kubona cingashilo cishikufuma kwilu, lino nteshibakacibonepo cingashilo ico, nsombi ca mushinshimi Yona. \v 30 Mbuli Yona ncalikuba cingashilo ku Ninive, neye Mwana Muntu nakabe cingashilo capewa kubantu ba cino cindi. \v 31 Pabusuba bwakubeteka mwami mutukashi wa kumbonshi kwa cishi ca Sheba nakamutoteke pakwinga walafuma kwakuma cishi kwisa akunyumfwa mano a Solomoni. Kamubonani pano mpwali wapita Solomoni \v 32 Pabusuba bwakubetekwa, bantu baku Ninive nibakapunduke pamo ne bantu bamusemano uwu, nibakabatoteke. Pakwinga balo balasanduka kufuma kubwipishi, mpwalabakambaukila Yona. Lino mpwali pano wapita Yona.” \s Mumuni wa mubili \r (Mateyo 5:15; 6:22-23) \p \v 33 “Kuliya muntu wela kumunika lampi ne kwisoleka nambi kwifwekelela ne nongo, nsombi ukute kwibika pelu kwambeti imunikile bonse balengilinga mung'anda. \v 34 Menso enu emumuni wa mubili wenu. Na menso enu ali cena. Ne mubili wonse ukute kuba mu mumuni. Nsombi na menso enu abula kuba cena, mubili wonse ukute kuba mumunshinshe. \v 35 Lino kamucenjelani kwambeti mumuni uli muli njamwe utaba mushinshe. \v 36 Neco na mubili wonse kauli mumuni kwakubula mushinshe, mubili wonse ukutekuba mumuni mbuli lampi lilakumunikilinga.” \s Yesu lakalalilinga Bafalisi ne Beshikwiyisha Milawo \r (Mateyo 23:1-36; Maliko 12:38-40) \p \v 37 Yesu mpwalapwisha kwamba, Mufalisi walamukuwa eti alye nendiye. Neco Yesu walaya mung'anda nekwikala kwambeti kulya. \v 38 Mufalisi uyo walakankamana mpwalaboneti Yesu latatiki kulya katana asamba kumakasa kwelena ne myambo yabo. \v 39 Popelapo Mwami Yesu walamwambileti, “Lino amwe Bafalisi mukute kusuka kunsa kwambale nenkomeshi, nsombi mumyoyo yenu mwesula kulisuna ne nebukapondo. \v 40 Amwe mobantu baluya! Sena Lesa walalenga byakunsa ntendiye walalenga ne byamukati? \v 41 Pakupa bapenga, mubapenga bintu ibyo bili mukati munkomeshi ne mumbale, Lino byonse bintu byenu nibikabe byaswepa.” \p \v 42 “Mapensho, kuli amwe Bafalisi! Pakwinga mulabikilinga mano kwambeti mupe Lesa ca likumi pa tuntu tungana tungangana tweshikulengesha kwambeti buchisa bununkile cena. Nsombi nkamukute kwinshila bantu bintu byalulama nambi kusuna Lesa. Pakwinga bintu ibi mwelela kubinsa, kwakubula kusula nabimbi ibyo.” \p \v 43 “Mapensho nakabe pali njamwe Bafalisi! Pakwinga mukute kusala bipuna byabulemu mumanda akupaililamo, ne kusuna kupewa mitende yabulemu mumisena yakulishilamo.” \v 44 “Mapensho nakabe pali njamwe bafalisi, pakwinga mulyeti manda ataboneke ngobakute kulyatapo cakubula kwinshiba.” \p \v 45 Lino shikwiyisha Milawo umbi walakumbuleti, “Amwe mobeshikwiyisha pakwambeco nenjafwe mulatusampulunga.” \p \v 46 Yesu walambeti mapensho kuli abo beshikwiyisha Milawo pakwinga mukute kupa bantu mikuli yalema, nsombi amwe mobene nkamukumyuko nambi pang'ana. \v 47 Mapensho nakbe pali njamwe, pakwinga mukute kwibaka byumbwe byaina byabashinshimi, kakuli bamashali benu ebalashina bashinshimi. \v 48 Lino ekwambeti ico calensa bamashali benu cilaleshengeti mukute kucisuminisha kwambeti balo balashina bashinshimi amwe mwalebaka byumbwe. \v 49 Weco Lesa mu mano akendi walambeti, ninkabatume bashinshimi ne batumwa, Lino nabambi pakati pabo nibakabashine kayi nabambi nibakabapenshewe. \v 50 Nomba bantu bacino cindi nibakapewe mulandu wa bashinshimi bonse balashinwa kufuma kumatatikilo a cishi capanshi, \v 51 Kutatikila kukushinwa kwa Abelo kushikila kukushinwa kwa Sakaliya, uyo walashinwa pakati pa cipaililo kayi ne Musena Uswepa wa Ng'anda yakendi Lesa. Ndamwambilingeti bantu ba musemano uwu nibakapewe mulandu palibi byonse. \p \v 52 “Malele kuli abo beshikwiyisha milawo! Mwalamanta maki akucalwila bantu bamano. Amwe mobene muliya kwingila, mwalakanisha abo balikuyanda kwingila.” \p \v 53 Yesu mpwalafuma mung'anda umo, beshikwiyisha Milawo kayi ne Bafalisi balatatika kumutongokila ne kumwipusha mipusho ingi yapusana pusana. \v 54 Balikuyanda kumucaninapo mulandu mumyambo yakendi. \c 12 \s Yesu lacenjeshenga bandemishibili \r (Mateyo 10:26-27) \p \v 1 Pacindico bantu mpobalabungana kwalikuba Yesu, bantu balatatika kulyatana cebo cakufula, Yesu walatanguna kwambila beshikwiya bakendi eti, “Kamucenjelani kamutabeti cishikufufumisha shinkwa ca Bafalisi, pakwinga nkabenshi ncobakute kwamba. \v 2 Kantu kalikonse kafwekewa nikakafwekulwe nambi kasolama nikakenshibikwe. \v 3 Neco bilibyonse mbyomulamba mumushinshe nibikanyufwike patuba pa bonse, mbyomulabelebeshana ne muntu mucipinda nibikambwe pamenso a bantu.” \s Welela kutinwa \r (Mateyo 10:28-31) \p \v 4 “Ndamwambilinga mobanse mutatina abo beshikushina mubili, nomba kuliya nacimbi ncobela kwinsapo. \v 5 Lino ndamwambilingeti ngomwelela kutina ni Lesa uyo ukute kushina buyumi bwa muntu, kayi ukute ngofu shakumuwalani mumulilo utapu, mumutinenga Lesa.” \p \v 6 Sena Tutite tusanu ntebakute kulishiwa ne tumali tung'ana twa mangwe? Lino kuliya nambi umo Lesa ngwakute kulubapo. \v 7 Nomba mishishi yenu ili mumutwi mwenu yonse waibelenga. Neco mutatinanga pakwinga amwe mwadula kupita baciba bangi. \s Shakusumina Yesu pamenso abantu \r (Mateyo 10:32-33; 12:32; 10:19-20) \p \v 8 “Ndamwambilinga cakubinga, muntu uliyense lansumininga pamenso abantu, nenjame nde Mwana Muntu ninkamusumine pamenso a bangelo ba Lesa. \v 9 Nsombi Muntu uliyense lankananga pamenso a bantu, nenjame nde Mwana Muntu ninkamukane pamenso a bangelo ba Lesa.” \p \v 10 “Muntu uliyense weshi kwamba maswi aipa pa Mwana Muntu inga ulekelelwa, nsombi muntu uliyense weshikusampula Mushimu Uswepa, nteshi akalekelelwepo.” \p \v 11 “Bakamwikata kwambeti bakamubeteke mung'anda yakupaililamo, kuli beshikwendelesha nambi kubaleli, mutakasukameti, nimukumbuleconi, nekukaba kuyeyeti nomba nituye twambe cani? \v 12 Pakwinga Mushimu Uswepa nakamwishibishe ncomwelela kwamba pacindico.” \s Mukoshanyo wa muntu mubile muluya \p \v 13 Umbi muntu walikuba mulikoto walambila Yesu eti, “Beshikwiyisha, kamumwambila mukwetu ampeko buboni bwalashiya bata balobe.” \p \v 14 Nsombi Yesu wamukumbuleti, “Obe nomba niyani walampa incito yakumubeteka amwe nambi kuyabanya bintu byalamushila bameshenu balobe?” \v 15 Lino Yesu walapitilisha kubambila bantu, “Kamucenjelani kayi mutaba bantu basunishi buboni. Pakwinga buyumi bwa muntu nkabwela kupimwa ne buboni mbwakute.” \p \v 16 Kayi Yesu walabambila mukoshanyo eti, “Umbi muntu mubile walikukute libala umo mwalekata byakulya bingi. \v 17 Mpwalaboneco walatatika kuyeya mumoyo eti, ‘Ndiya butala bunene mwakubika byakulya byakame byonse ibi ninjinseconi’ \v 18 Lino walambeti, ‘Nimwaye matala akame nekwibaka ambi anene kwambeti mbikemo byakulya ne buboni bwakame bumbi bonse. \v 19 Lino ninkambile moyo wakameti, ukute buboni bwingi bwakwana byaka bingi. Neco pumwina, kolya ne kunwa nekukondwa.’ \v 20 Nsombi Lesa walamwambileti, ‘Omuluya! Lelo lyopele mashiku nufwe. Nomba bintu byonse ibi mbyowalabamba kushikila cino cindi nibibe byabani?” \p \v 21 Lino Yesu pakupwisha walambeti, “Encoti cikabe kuli abo beshikulibunjikila buboni, kakuli pamenso a Lesa baliyapo buboni.” \s Kamubani bantu babula kulibilika \r (Mateyo 6:25-34) \p \v 22 Yesu walambila beshikwiya bakendi eti, “Pacebo ici ndamwambilingeti mutalisukama pa buyumi bwenu eti nitulye cani nambi nitufwale cani. \v 23 Pakwinga buyumi bwapita byakulya, ne mubili wapita byakufwala. \v 24 Kamubonani bikwangala, nkabishanga, nkabitebulu biliya ng'anda yakusungilamo bintu nambi manga. Nsombi Lesa ukute kubisanina. Sena nkamwinshi kwambeti Lesa umusuni kupita bikeni? \v 25 Niyani palyamwe welakunungilako busuba bumo kubuyumi bwakendi? \v 26 Nomba na nkamwela kucikonsha kwinsa kantu kang'ana eti ako, nipacebo cini mulasukamanga pa bintu bimbi ibyo? \v 27 Kamubonani maluba ncakute kukula. Nkakute kusebensa nambi kutunga byakufwala, nsombi ndamwambilingeti nambi Mwami Solomoni mububile bwakendi bonse, liya kubapo ne byakufwala byaina byalaboneka eti limo pa malubayo. \v 28 Lino na ni Lesa ukute kufwalika mwila uyo ukute kwinsa lelo mpouli, lilo bauwala pa mulilo, nomba amwe, nkela kumufwalika? Amwe bantu balushomo lung'ana!” \p \v 29 “Weco mutasukamanga nambi kuyeyeti nimulye cani nambi kunwa. \v 30 Ibi bintu, bantu bakunsa bakute kubiyandaula, nsombi Bameshenu bacinshi kwambeti byonse mubisuni. \v 31 Neco kamuyandaulani Bwami bwa Lesa, nakamupeni bintu byonse ibyo.” \s Sha Bubile bwa kwilu \r (Mateyo 6:19-21) \p \v 32 “Amwe kalikoto kang'ana kambelele shakame, mutatina pakwinga Bameshenu balayanda kumupa Bwami. \v 33 Kamulishani buboni mbomukute, mali mupe bapenga. Kamulilangwela mpotomona shitabolo kayi mubike buboni bwenu kwilu nkweti bukabule kubola, pakwinga kuliya kabwalala wela kushikako, ne muswa nkawela kubononga. \v 34 Pakwinga myoyo yenu ikutekuba kuli bubile bwenu.” \s Basebenshi balibambila \p \v 35 “Kamubani balibambila cindi conse kayi malampi enu abenga abangila lyonse. \v 36 Kamubani eti basebenshi balapembelenga mwami wabo lafumunga kubwinga kwambeti mpoti ashikile ne kukonkosha, nabo bamucalwile bwangu. \v 37 Bakute colwe basebenshi beshi bakacanike kabalanga ne menso mwami wabo akabwela. Ndamwambilinga cakubingeti mwami wabo nakafwale byakufwala bya ncito nekubekalika nekubapa byakulya. \v 38 Bakute colwe basebenshi mwami mboti akacane balibambila, nambi akese pakati pamashiku nambi kumaca. \v 39 Nsombi kamwanukangeti, mwine ng'anda abangawenshiba cindi kabwalala ncalesanga, inga nkela kuleka kabwalala kwingila mung'anda yakendi. \v 40 Nenjamwe copeleco, kamubani mwalibambila kumutambula Mwana Muntu pakwinga lakesanga pacindi ncomwabula kwingashila.” \s Musebenshi walushomo ne wabula lushomo \r (Mateyo 24:45-51) \p \v 41 Neye Petulo walepusheti, “Mwami, sena mukoshanyo uyu mulambilinga afwe twenka nambi bantu bonse?” \p \v 42 Mwami Yesu walakumbuleti, nomba niyani musebenshi ukute lushomo kayi ne mano? Uyo mwami ngoshi akape incito yakulangilila bonse ba mu ng'anda yakendi nekupa banendi byakulya pacindi celela? \v 43 Nakatambule cilambo musebenshi uyo mwami wakendi pakubwelela ngweti akacane nkensa ico. \v 44 Ndamwambilinga cakubingeti mwami wakendi nakamupe incito yakubona bintu byonse mbyakute. \p \v 45 Lino na musebeshi uyo lamba mumoyo wakendi eti, mwami wakame lacelwa kwisa, lino utatika kuma basebenshi banendi batuloba ne batukashi kayi ne kutatika kulya, kunwa ne kukolwa. \v 46 Mwami wa musebeshi uyo lakesanga pabusuba mbwateshi kayi nepa cindi ncabula kwingashila. Nakamupe cisubulo ciyosha ne kumuwala uko nkoti kukabenga bantu babula lushomo. \p \v 47 Musebenshi uyo wishi mwami wakendi ncasuni, nomba liya kulibambila nambi kwinsa ncasuni mwami wakendi nakamukwipe cangofu. \v 48 Nomba musebenshi utacinshi ncasuni mwami wakendi, na lepishi mwakubula kwinshiba nakomwe pang'ana. Muntu uliyense walapewa bingi welela kubwesha bingi. Muntu walapewa bingi kwambeti asunge, nakambilwe kubwesha bingi pelu pa ibyo mbyalapewa. \s Sha kupansana kwa bantu pacebo ca Yesu \r (Mateyo 10:34-36) \p \v 49 “Ndalesa kuwala mulilo mucishi capanshi, nendakondwa kwambeti mulilo newabangila kendi! \v 50 Nomba ndelela kwingila mulubatisho lwamapensho anene, neco moyo wakame nkawekalikana kushikila mapensho ayo akenshike. \v 51 Sena mulayeyengeti ndalaleta lumuno mucishi ca panshi? Cakubinga ndiyawa, nsombi ndalaleta kupansana. \v 52 Kufuma lelo mumukowa umo nimukabe bantu basanu bapatana, batatu nibakapatane nebabili. Naboyo babili nibakabukilane ne batatu \v 53 Baishi nibakabukile mwana mutuloba, neye mwana mutuloba nakabukile baishi, banyina nibakabukile mwana mutukashi, neye mwana mutukashi nakabukile banyina. Kumakwendi batukashi nibakabukile mulekashi, neye mulekashi nakabukile kumakwendi batukashi.” \s Paliya ucishi cindi \r (Mateyo 16:2-3) \p \v 54 Yesu walambila bantu bonseti, “Na mulabono likumbi kalifumina kumboshi, mukute kwambeti, imfula niloke lelo, nicakubinga ikute kuloka. \v 55 Na impepo itatika kupupula kufumina kumusansa mukute kwambeti lelo nikupye cepa, kayi kukute kuba copeleco. \v 56 Amwe bantu batenshi mbyomulambanga, mukute kwinshiba kuboneka kwa cishi capanshi ne kwilu, nomba nicani nkamukute kwinshiba bupandulushi bwa bintu bilenshikinga masuba ano?” \s Sha kwikatana ne munobe wa mulandu \r (Mateyo 5:25-26) \p \v 57 “Nomba nipacebo cini nkamukute kwinsa byalulama mobene? \v 58 Na mulenga kunkuta ne munobe wa mulandu,wela kufwambana kunyumfwana nendi kamucili panshila, kwambeti katakutwala kuli weshi kubeteka. Pakwinga neye weshikubeteka inga ukutwala kumushilikali, neye mushilikali inga ukusunga mujele. \v 59 Ndakwambilinga cakubingeti nteshi ukafumemo kushikila ukalipile byonse bilayandikinga.” \c 13 \s Musanduke kubwipishi bwenu nambi mufwe \p \v 1 Pacindico bantu bambi balikubapo balamwambila Yesu makani a bantu baku Galileya abo Pilato mbwalashina mung'anda ya Lesa nekusankanya milopa yabo pamilumbo njobalikubenga kuli Lesa. \v 2 Lino Yesu walabakumbuleti, “Sena mulayeyengeti abo ba Galileya balashininwa balikuba baipa kupita ba Galileya bambi bonse? \v 3 Sobwe! Lino ndamwambilingeti na mubule kusanduka kubwipishi bwenu nenjamwe nimukafweti basa. \v 4 Nomba abo bantu likumi nebasanu ne batatu lwalabawila lubumbu lutali lwa ku Siloamu, mulayeyengeti balikuba baipa kupita bantu bonse balikwikala mu Yelusalemu? \v 5 Sobwe! Nsombi namubule kusanduka kubwipishi bwenu nenjamwe nimukafwe eti basa.” \s Mukoshanyo wa citondo ca mukuyu citekata bisepo \p \v 6 Kayi Yesu walabambila mukoshanyo uwu, “Kwalikuba muntu naumbi walikukute citondo ca mukuyu calikuba mulibala lya minyansa. Bumbi busuba walaya kucitondo kuya kubonako nkuyu, nsombi liya kushicanako. \v 7 Lino walambila musebenshi eti, ‘Bona nibyaka bitatu nkanjisa kuno kuyanda nkuyu kumukuyu uyu, nsombi nkankute kucanapo. Lino citeme cilonongelenga cani bulongo’ \v 8 Nomba nendi walakumbuleti, ‘Mwami ulekeni kwacaka cino conka. Nindubambilile cena nekubika mboleshi. \v 9 Mpani nicikekate bisepo mwakali. Nsombi na cikabule kwikata mukaciteme.’” \s Yesu lashilikinga mutukashi mulema musana pa busuba bwa Sabata \p \v 10 Lino pabusuba bumbi bwa Sabata, Yesu walikwiyisha mung'anda yakupaililamo. \v 11 Mung'anda umo mwalikuba mutukashi walikuba ne mishimu yaipa walapenga kwa byaka likumi ne bisanu ne bitatu. Walikwenda kali wakotama, nkalikucikosha kololoka nambi pang'ana. \v 12 Lino Yesu mpwalabona mutukashi uyo walamwambileti, “Mutukashi, ulasungululwa kubulwashi bwakobe.” \v 13 Lino Yesu walabika makasa akendi pali endiye, popelapo walololoka nekutatika kulumbaisha Lesa. \p \v 14 Lino mukulene wa ng'anda ya kupaililamo walakalala cepa mpwalaboneti Yesu lashiliki muntu pa busuba bwa Sabata. Lino walambila bantu eti, “Kuli masuba asanu ne bumo ngotwelela kusebensa mbuli ncocalembwa mumilawo. Neco mwisenga kushilikwa mumasubayo, kufunyakowa pa busuba bwa Sabata Sobwe.” \p \v 15 Lino Mwami Yesu walamukumbuleti, “Amwe mobantu omukute kwamba mbyomutenshi, niyani mulikoto wela kubula kucalwila musune nambi mbongolo yakendi ne kuya kwinwisha menshi pa busuba bwa Sabata? \v 16 Nomba uyo mutukashi mwana wa mumukowa wa Abulahamu uyo Satana ngwalasunga kwa byaka likumi ne bisanu ne bitatu, sena nkelela kusungululwa pa busuba bwa Sabata?” \v 17 Yesu mpwalambeco balwani bakendi balanyumfwa nsoni, nsombi bantu bonse balasangalala pabintu byonse byaina bikankamanisha mbyalensa. \s Mukoshanyo wa mbuto ya masitadi \r (Mateyo 13:31-32; Maliko 4:30-32) \p \v 18 Yesu walepusheti, “Anu bwami bwa Lesa bulyeti cani? Nomba ngandibukoshanisha necani? \v 19 Bwakoshana ne luseke lwa mastadi ulo muntu ndwalabyala mulibala mwakendi. Mpolwalamena nekukula, calaba citondo cinene kayi ne bikeni byalabambilamo bisangala mumisampi yaco.” \s Mukoshanyo wa cishikufufumisha \r (Mateyo 13:33) \p \v 20 Kayi Yesu walepusheti, “Anu Bwami bwa Lesa ngandibukoshanisha necani? \v 21 Bulyeti cikufufumusha shinkwa, ico mutukashi ncalasankanya ne bunga wakwana bikopo bitatu, kushikila byonse byalafutumuka.” \s Cishinga cing'ana \r (Mateyo 7:13-14) \p \v 22 Yesu mpalikuba pabulwendo bwakuya ku Yelusalemu, walenda muminshi kaya kwiyisha. \v 23 Lino umbi muntu walepusha Yesu eti, “Mwami, sena ni bang'ana beti bakapuluke?” Yesu walakumbuleti, \v 24 “Kamweleshani cangofu kwingila pacishinga cing'ana pakwinga ndamwambilingeti bantu bangi nibakeleshe kwingila, nsombi nteshi bakacikoshe. \v 25 Lino mwine ng'anda nakanyamuke nekucala kucishinga. Lino amwe mwemana pansa nimukatatike kukonkosha ne kwambeti, ‘Kamutucalwilako.’ Nsombi nendi nakamukumbuleti, ‘Kandimwinshi nkomulafumini.’ \v 26 Lino nimukatatike kwambeti, ‘Pasa twalikulya ne kunwa pamo nenjamwe kayi mwalikwiyisha muminshi yetu.’ \v 27 Nsombi nakamwambileti kandimwinshi nkomulafumininga, fumani apa mwense babwipishi. \v 28 Lino nimukalile nekukokota meno, nimukabone Abulahamu ne Isaki ne Yakobo kayi ne bashinshimi bonse kabali mu Bwami bwa Lesa, nsombi amwe kamuli pansa. \v 29 Bantu nibakafume kucwe ne kumboshi ne kumusansa ne kunyika, kwisa kwikala nekulya mu Bwami bwa Lesa. \v 30 Lino abo balikunyuma nibakabe kuntangu naboyo balikuntangu nibakabe kunyuma.” \s Yesu lalililinga Yelusalemu \r (Mateyo 23:37-39) \p \v 31 Pacindi ico Bafalisi bambi balesa kuli Yesu nekumwambileti, “Kamufumani kuno, mwenga kumusena umbi pakwinga Helode layandanga kumushina.” \p \v 32 Nsombi Yesu walakumbuleti, “Kamuyani mumwambile uyo mwaba eti, ‘Ndafunyunga mishimu yaipa ne kushilika bantu lelo ne lilo. Lino pabusuba bwa butatu ninkapwishe incito yakame.’ \v 33 Necikabeco ndelela kuba pa bulwendo lelo, ne lilo kayi ne busuba bwakonkapo, pakwinga nkacainapo mushinshimi kushinwa kumbi, nsombi ku Yelusalemu.” \p \v 34 “Obe Yelusalemu, Yelusalemu, weshikushina bashinshimi nekupwaya mabwe bantu abo Lesa mbwalatuma kuli njobe. Lingi ndalikuyanda kubunganya bantu mbuli ncoikute kwinsa inkuku pakufukatila twana twayo mumapapamino, nsombi obe walakana.” \v 35 Neco ng'anda ya Lesa inene iyi nikabe matongo. Ndamwambilingeti nteshi mukambonepo kayi kushikila mukambeti, “Walelekwa uyo lesanga mulina lya Mwami Lesa.” \c 14 \s Yesu lashilikinga mutuloba mulwashi \p \v 1 Nabumbi busuba bwa Sabata Yesu walakwiwa kuya kulya kung'anda ya mukulene wa Bafalisi. Popelapo Bafalisi bali kabamulangishisha. \v 2 Lino pantangu pakendi Yesu palikuba muntu walikuba washimba mubili. \v 3 Lino Yesu walepusha Bafalisi ne beshikwiyisha Milawo eti, “Sena Milawo ikute kusuminisha kushilika muntu pa busuba bwa Sabata nambi ne?” \p \v 4 Nsombi balo balamwenowa. Lino Yesu walamanta muntu uyo, wamushilika nekumwambileti koya. \v 5 Popelapo Yesu walabepusheti, “Nomba nibani pakati penu. Na ng'ombe iwila mumukalo pa busuba bwa Sabata, sena nkela kwisabula pa cindico?” \p \v 6 Lino balalilwa kumukumbula. \s Kulicepesha ne kutambula cena bensu \p \v 7 Yesu mpwalabona bantu balakwiwa kulya nendi balatatika kulisalila bipuna byabulemu, walabambila mukoshanisho eti, \v 8 “Na muntu umukuwa kubwinga, mutekalanga pacipuna ca bulemu, pakwinga uyo muntu lamukuwu inga kakute bambi bapita amwe ba bulemu. \v 9 Neco uyo walamukuwa mwense mobabili nakese akamwambileti, kamufumani apa, pani cipuna ici kumuntu uyu, Lino nimukanyumfwe insoni mwakanyamuka kuya kwikala pa cipuma cabula bulemu. \v 10 Nomba na bamukuwa, kamuyani mwikale pabusena bwabula kuba bwabulemu kwambeti uyo mwine lamukuwu akamwambileti, ‘Kamwisani mwikalile pano, pa cipuna ca bulemu.’ Ici nicikakupe bulemu pamenso abantu bonse mbowalakwiwa nabo. \v 11 Pakwinga muntu uliyense weshikulisumpula nakacepeshewe nsombi muntu weshikulicepesha nakasumpulwe.” \p \v 12 Lino Yesu walambila Mufalisi walabakuweti, “Na mulakuwu bantu kwisakulya nabo cakulya ca munshi nambi ca mansailo, mutakuwa banenu, bakamukowa, ne bamakwenu nambi banobe babile, pakwinga naboyo nga bamukuwani, neco ngamutambulila limo cipo cenu. \v 13 Nsombi na ulabamba byakulya byakusekelela, kuwa bakandu ne balema kayi ne bampofu. \v 14 Lino nukapewe colwe, pakwinga balo nkabela kucikonsha kumubweshela. Lesa nakamubweshele pabusuba ubo baswepa bakapunduka kubafu.” \s Mukoshano wamalyalya \r (Mateyo 22:1-10) \p \v 15 Muntu umbi palyabo Yesu mbwalikulyanabo, mpwalanyumfwa makani aya, walambila Yesu eti, “Walelekwa uyo eti akalye nabo pakusekelela mu Bwami bwa Lesa.” \p \v 16 Nendi Yesu walakumbuleti, “Kwalikuba muntu umbi walabamba malyalya kwambeti basekelele, ne kukuwa bantu bangi. \v 17 Cindi camalyalya mpocalashika walatuma musebenshi wakendi kuya kubakuwa nekubambileti, kamwisani bintu byonse bilabambiwa. \v 18 Nsombi bonse balakwiwa balatalika kwamba bintu byalabatatisha. Mutanshi walambeti, ndaulu libala neco ndelela kuya kulibona. Bandekeleleko nteti njise.” \v 19 Umbi walambeti, Ndaulu ng'ombe shakwana bipani bisanu, ndenga akushelesha, mundekeleleko nteti njise. \v 20 Naumbi walambeti, Ame ndeba mutukashi lino lino neco nteshi njise. \p \v 21 “Lino musebenshi walabwelela ne kumwambila mwami wakendi byonse ibyo. Mwine ng'anda walakalala, lino walamwambila musebesheti, endesha, koya munshila shinene ne shing'ana sha mumushi ukuwe bakandu ne balema kayi ne bampofu wise nabo kuno. \v 22 Mpwalabwela musebenshi walambeti, mwami, ndenshi kwelena nencomulang'ambili, kayi busena mobucili. \v 23 Lino mwami wakendi walakumbuleti, koya munshila ne mumikondo ya muminshi ubambile bantu cangofu eti bese kwambeti ng'anda yakame isule. \v 24 Ndamwambilingeti paliya nambi umo palyabo mbondalakuwa weshi alyeko malyalya akusekelela kwakame!” \s Makatasho akuba shikwiya wa Yesu \r (Mateyo 10:37-38) \p \v 25 Likoto linene lya bantu lyalakonkela Yesu, lino walapindamuka ne kubambileti, \v 26 Muntu uliyense layandanga kuba weshikwiya wakame welela kusuna ame kupita baishi ne banyina, nambi bakashendi ne bana, banse batukashi ne batuloba, kupita buyumi bwakendi. \v 27 Muntu uliyense labulunga kulikana mwine ne kuba walimbambila kupenshewa, nkela kuba shikwiya wakame. \p \v 28 “Nomba niyani umo pali amwe ayandanga kwibaka ng'anda itali, sena nkakute kwikala panshi nekubona na ukute mali akwana bintu bikute kuyandika kwambeti apwishe ng'anda iyo? \v 29 Pakwinga nalabulu kwinseco, ngacikonshyowa kubamba panshi, nekwalilwa kupwisha. Nomba bantu beshikubona ibi inga bamuseka. \v 30 Nibakambeti, uyu muntu walatatika kwibaka ng'anda, nomba lalilwa kupwisha.” \p \v 31 “Nomba nimwami cini, wela pakuya kulwana ne mwami umbi, nkakute kwikala panshi nekuyeya cena? Ukute kuyeya kwambeti nibashilikali byulu makumi abili bela kulwana ne mwami usa umbi, uyo lesanga bela kucikonshya ni bashilikali byulu likumi limo. \v 32 Neco na labono kwambeti nkela kucikonshya, ukute kutuma beshikumwimanina kwambeti be ngabasenge lumuno, mwami usa kacili kutali. \p \v 33 “Weco muntu uliyense labulunga kushiya bintu byonse mbyakute, nkela kuba weshikwiya wakame.” \s Mucele wasambuluka \r (Mateyo 5:13) \p \v 34 “Mucele waina nomba na ulasambuluku ngamwinseconi kwambeti ube cena kayi? \v 35 Uliyawa incito kubulongo nambi pa bufumba bwakubika mulibala bakute kutayowa. muntu ukute matwi anyumfwe!” \c 15 \s Mukoshano wa mbelele yataika \r (Mateyo 18:12-14) \p \v 1 Lino beshikusonkesha musonko ne bantu nabambi balikubula kukonka Milawo, balesa kwambeti banyumfwe mulumbe wa Yesu. \v 2 Lino Bafalisi ne beshikwiyisha ba Milawo balatatika kudandaula ne kwambeti, “Uyu muntu latambulungeconi bantu babwipishi, nekulya nabo.” \p \v 3 Lino Yesu walabambila mukoshanyo eti, \p \v 4 “Na umbi pali amwe kakute mbelele shili mwanda, lino imo itaika sena nkela kushiya mbelele shili makumi asanu ne ana ne shisanu ne shina ne kuya kulangaula kushikila wicana? \v 5 Lino na layicana ukute kukondwa ne kwinyamuna pamafushi \v 6 nekwitwala kung'anda. Lino ukute kukuwa banendi ne beshikamukowa nekubambileti, katukondwani pamo pakwinga mbelele yakame yanga yataika ndaicana, \v 7 ndamwambilingeti, nakoyo kwilu nikukabe kukondwa pamuntu umo wabwipishi lasanduku kubwipishi, kupita bantu bali makumi asanu ne ana ne basanu ne bana balulama batasuni kusanduka.” \s Mukoshano wa lyali lyataika \p \v 8 “Na mutukashi umbi nkakute mali amasilifa likumi, na imo itaika ngawinseconi? Sena nte ukute kumunika lampi nekupyanga mung'anda yakendi nekulangaula cena monse kushikila wicana? \v 9 Alicana ukute kukuwa banendi ne beshikamukowa nekubambileti, ‘Katukondwani pamo pakwinga lyali lyakame lyanga lyataika ndalicana.’” \v 10 Yesu walabambileti, “Ndamwambilinga ne kwilu encobakute kwinsa bangelo ba Lesa bakute kukondwa na muntu umo weshi kwinsa bwipishi lasanduku mubyaipa.” \s Mukoshano wa mwana wataika \p \v 11 Yesu kayi walabambileti, “Kwalikuba mutuloba naumbi walikukute bana batuloba babili. \v 12 Lino kanike bantu walabambila baisheti, ‘Ta, kamumpani buboni mbomwela kunjabilako ame mumpele limo.’ Nabo bameshabo balabayabanya buboni bwabo. \v 13 Kapatana papita masuba angi, kanike bantu uyo walolisha buboni bwakendi nekumanta mali kuya pabulwendo kucishi ca kutali uko nkwalaya akononga mali akendi onse mubwikalo bwaipa. \v 14 Mpwalapwisha mali akendi onse, mucishi umo mwalaba nsala inene, lino walatatika kupenga. \v 15 Lino walaya kumuntu naumbi wa mucishi umo. Lino muntu uyo walamupa incito yakwembela ne kusanina nkumba. \v 16 Mutuloba uyo walatatika kukumbwa bufufu bwamusekese mboshali kulya nkumba. Nomba kuliya nambi muntu umo walikumupa byakulya.” \p \v 17 “Lino mpwalekalikana mano mumoyo wakendi walambeti, basebenshi bonse ba bata bakute byakulya bingi balekutunga, lino ame kuno ndayandanga kufwa kunsala. \v 18 Ndanyamukunga njenga kuli bata njengambeti, Ta, ndalepisha kuli Lesa ne kuli njamwe. \v 19 Nkandelela kukwiweti mwanenu, nsombi munsuminishe nsanduke musebenshi wenu.” \v 20 Lino walanyamuka nekubwelela kuli baishi. \p “Nkacili patali baishi balamubona, lino bamunyumfwila inkumbo, ne kumukonka akumukumbata ne kumumyanguta mwakukondwa. \v 21 Mwana uyo walabambila baisheti, ta, ndalepisha kuli Lesa ne kuli amwe. Nkandelelela kukwiweti mwanenu. \v 22 Nomba baishi balambila basebenshi babo eti, ‘Kamufwambanani mulete byakufwala byaina afwale. Mumufwalike likosa kumunwe ne nkwabilo kumyendo. \v 23 Salaniponi ng'ombe yansuka inene mushine kwambeti tulye tukondwe. \v 24 Pakwinga uyu mwaname wanga wafwa, lino laba muyumi kayi wanga wataika lino lacaniki.’ Pacindici balatatika kusekelela.” \p \v 25 Pacindico mukulene bantu walikuba kulibala. Lino mpwalashika pepi ne ng'anda, walanyumfwa bantu bali kabembila ne kushana ne kulubisha. \v 26 Walakuwa musebenshi umo nekumwipusheti, “cilenshikinga kuno nicani?” \v 27 Musebenshi walakumbuleti, “Mukwenu lesa neco baiso bamushinini ng'ombe yansuka inene pakwinga lesa nkali muyumi.” \v 28 Mpwalanyumfweco popelapo walakalala kayi walakana nekwingila mung'anda. Nomba baishi balapula pansa kuya kumukombeleleti engile mung'anda. \v 29 Nendi walakumbula baishi eti, kamubonani! byaka kufula mbyondamusebensele eti ndemusha kayi ndiyawa kumwipishilapo nambi pang'ana nomba muliya kumpapo nambi kapongo konka kwambeti kondwepo nebaname. \v 30 Nsombi mwanenu uyu walononga buboni bwenu mubatukashi bapombo, mpwalesa kung'anda, mulamushinini ng'ombe yansuka! \v 31 Baishi balamwambileti, “Omwaname, obe uli nenjame cindi conse kayi bintu byonse mbyonkute nibyakobe. \v 32 Nsombi lino katukondwa nekusekelela pakwinga kanike wakobe walikuba wafwa, lino nimuyumi, walikuba wataika, lino lacaniki.” \c 16 \s Mukoshano wa Kapitawo wacenjela \p \v 1 Yesu walabambila beshikwiya bakendi eti, Kwalikuba muntu mubile walikukute kapitawo weshi kubona buboni. Bantu balamwamba muntu uyo eti lonongonga buboni bwa mwami wakendi. \v 2 Lino walakuwa kapitawo wabuboni nekumwipusheti, “Nomba nicani ncondanyufunga pali njobe? Mpandulwile sha bukapitawo bwakobe pakwinga nkowelela kuba kapitawo sobwe.” \v 3 Lino kapitawo walatatika kuyeya mumoyo mwakendi eti, “Ninjiseconi mwami wakame layandanga kumfunya incito? Ndiya ngofu shakulima kayi kusenga kukutekumpa insoni. \v 4 Lino nceti njinse nici, kwambeti bantu bakantambule mumandabo, ndakafuma incito.” \v 5 Lino walatika kukuwa bonse balikukute nkongole ku mwami wakendi umo ne umo nekwipusha mutanshi eti, “Walakweleta shingaye kumwami wakame?” \v 6 Neye walakumbuleti, “Ndalakweleta mingomo mwanda ya mafuta”. Neco kapitawo uyo walamwambileti, “Manta lipepa apo palembwa nkongole yakobe, ufwambane wikale panshi ulembepo eti, mingomo yakwana makumi asanu.” \v 7 Lino walepusha umbi eti, “Nomba obe walakweleta shingaye?” Walakumbuleti, “Ndalakweleta masaka ali mwanda a maila.” Lino neye walamwambileti, “Manta Lipepa palembwa nkongole yakobe, Ulembepo masaka makumi asanu ne atatu.” \v 8 Mwami wakendi uyo walalumbaisha kapitawo wa buboni wabula kushomeka pakucenjela kwakendi. Pakwinga bantu ba mucishi ca panshi pano nibasongo pa kubamba makani abo kupita bantu bali mu mumuni wa Lesa. \p \v 9 Yesu walapitilisha kubambileti, “Ndamwambilinga kamulicanina banenu babuboni bwa mucishi cino kwambeti, buboni bwakapwa nibakamutambule mumanda amuyayaya. \v 10 Muntu uliyense washomeka pabintu bing'ana, nakashomeke pa bintu bingi. Uyo wabula kushomeka pabintu bing'ana, nteshi akashomeke pabintu bingi. \v 11 Lino na nkamwashomeka pabuboni bwa pacishi cino, nomba niyani eti akamushome nekumupani buboni bwancincine? \v 12 Na kamulimwabula kushomeka pabuboni bwa bantu bambi, nomba niyani eti akamupeni buboni bwelela kuba bwenu?” \p \v 13 “Kuliya musebenshi wela kusebensela bami babili, pakwinga ukute kupatapo umbi nekusuna umbi, nambi kunyumfwila umbi nekusula umbi. Anu ekwambeti nkamwela kusebensela Lesa ne buboni.” \s Kwiyisha kwa Yesu nakumbi \r (Mateyo 11:12-13; 5:31-32; Maliko 10:11-12) \p \v 14 Bafalisi mpolabanyumfwa makani aya balatatika kushibuluka Yesu pakwinga balo balikusunisha mali. \v 15 Nsombi Yesu walabambileti, “Amwe mukute kulibonesha kubantu eti mwalulama, necikabeco Lesa winshi myoyo yenu. Pakwinga bintu byonse bantu mbyobakute kwambeti byaina, nsombi kuli Lesa kuliya mobibelele.” \p \v 16 Milawo Lesa njalapa Mose ne Maswi alalemba bashinshimi byali kusebensa cindi ca Yohane mubatishi. Kufuma pacindico Mulumbe Waina wa Bwami bwa Lesa ukute kukambaukwa, kayi ne bantu bangi baleleshenga ne ngofu kwambeti bengile mu Bwami ubu. \v 17 Nsombi capuba kwambeti kwilu necishi kupwa, kupita liswi limo lya Milawo kupwa ngofu. \p \v 18 “Muntu uliyense laleke mukashendi nekweba mukashi naumbi, lenshi bupombo. Neye uyo lebe mutukashi ngwalaleka munendi lenshinga bupombo”. \s Muntu mubile ne Lazalo \p \v 19 Kwalikuba muntu mubile walikufwala byadula uyo walikulya cena lyonse. \v 20 Lino kwalikuba muntu wapenga lina lyakendi walikuba Lazalo. Walikukute bilonda mubili wonse, walikusuna kona pa cishinga ca ng'anda ya muntu mubile uyo. \v 21 Lazalo walikaminina mate uto twakulya twalikulaka panshi pa tebulu ya muntu mubile uyo, naboyo bakabwa bali kabesa akumyanguta pabilonda byakendi. \p \v 22 Muntu wapenga uyo walafwa, bangelo balamutwala kwilu mumakasa a Abulahamu. Muntu mubile uyo neye walafwa nekumufukila mumanda. \v 23 Lino mubile uyo mpwalikupenga mumusena wa bafu, walalanga kwilu nekubona Lazalo kulubasu lwa Abulahamu nkali patali. \v 24 Lino walolobesha eti, “Ta Abulahamu kamunyumfwilako inkumbo. Kamutumani Lazalo kwambeti abike cikumo cakendi mumenshi kwambeti atontoshe lulemi lwakame pakwinga ndashupiki mumulilo muno.” \p \v 25 Lino Abulahamu walambeti, “Mwaname kwanuka mpowalikuba muyumi walatambula bintu byonse byaina, neye Lazalo walatambula bintu byeshikubaba. Lino neye kuno wakondwa, obe uli mumapensho anene. \v 26 Kayi pakati petu nenjobe pali cisengu, cakwambeti kuliya muntu ulikuno wela kucikonsha kusabuka kwisa uko, nambi uli uko kwisa kuno.” \p \v 27 Kufumapo mubile uyo walambeti, “Anu ndasengenga Ta, mutume Lazalo kung'anda ya bata. \v 28 Pakwinga nkute bakwetu basanu. Enga abacenjeshe kwambeti naboyo batakesa kumusena wa mapensho kuno.” \v 29 Nsombi Abulahamu walambeti, “abo bakute mabuku alalembwa ne Mose ne bashinshimi, kabanyumfwani byalembwamo.” \v 30 Nendi walakumbuleti, sobwe ta Abulahamu, na umbi ufuma kubafu nekuyako, mpobela kusanduka kubwipishi bwabo. \v 31 Abulahamu walamwambileti, “na nkabanyumfwilinga Mabala alalembwa ne Mose ne bashinshimi nteshi bakanyumfwepo nambi umbi akapunduke kubafu.” \c 17 \s Bwipishi ne kulekelela bantu \r (Mateyo 18:6-7; Maliko 9:42) \p \v 1 Yesu walambila beshikwiya bakendi eti, “Bintu bikute kulengesha muntu kwambeti aipishe nibikaboneke, nsombi mapensho nakabe pali bantu beshikubileta. \v 2 Nomba caina kwambeti muntu uyo asungwe ne libwe linene lya mwampelo munshingo ne kumuwala mu lwenje, kupita kulengesha umo wa bana bang'ana aba kwipisha.” \v 3 Neco kamucenjelani! \p Na mukwenu lakwipishili, umukalalile, na lasenge kulekelelwa umulekelele. \v 4 Na lakwipishili mankanda asanu ne abili pabusuba bumo, kayi mankanda onse ayo kesa kuli njobe nekwambeti, “Ndepishi,” Welela kumulekelela. \s Sha lushomo \p \v 5 Lino batumwa balambila Mwami eti, “Kamukonempesha lushomo lwetu.” \v 6 Mwami Yesu walabakumbuleti, “Nemwabanga ne lushomo lulyeti luseke lwa masitadi, ngamucikonsha kwambila citondo eti, ‘Shukuka apo ulishimpike mumulonga, nacoyo ngacimunyumfwila.’ ” \s Sha musebenshi wabula ncito \p \v 7 “Nomba naumbi pakati penu kakute musebenshi shikulima mulibala nambi kwembela mbelele. Nomba sena akomboka ngomwambila eti, ‘Fwambana kwesa ulye cakulya’ \v 8 Sobwe nkela kwinseco! Nsombi ngomwambileti, ‘Kontelekela cakulya, na upwishe ufwale cena nekundetela byakulya, lino ndapwisha nenjobe mpoti ulye ne kunwa.’ \v 9 Lino sena ngomulumba musebenshi pakwinga lenshi ncowamwambila? \v 10 Copeleco nenjamwe, na mulenshi ncomwalambilwa mwelela kwambeti, ‘To basebenshi babula kwelela kutambula kantu. Pakwinga tulenshi mulimo wetu!’ ” \s Yesu lashilikinga beshi mankuntu bali likumi \p \v 11 Yesu mpwalikuya ku Yelusalemu, walapita panyinsa ya Samaliya ne Galileya. \v 12 Mpwalashika mumunshi naumbi, beshimankuntu bali likumi balamukumanya ne kwimana pataliko. \v 13 Lino balobelesheti, “Amwe Yesu, Nkambo kamutunyumfwilako nkumbo!” \v 14 Yesu mpwalababona walabambileti, “Kamuyani ku beshimilumbo baye bamuboneti mulaba cena.” Lino mpobalikuya kwenda munshila, balaba cena. \p \v 15 Lino umo pakati pabo mpwalaboneti laba cena, walabwelela kuli Yesu nkaya akulumbaisha Lesa ne liswi lyapelu. \v 16 Lino mpwalashika kuli Yesu walafukama kuntangu kwakendi ne kumulumba. Shimankuntu uyu walikuba mu Samaliya. \v 17 Lino Yesu walambeti, “Sena bashilikwa nkabanga likumi? Nomba bambi basanu ne bana balikupe? \v 18 Nomba nicani kulesowa muswamashi enka kwisa kulumbaisha Lesa? \v 19 Kufumapo, Yesu walambila shimankuntu uyo, pakwinga wanshoma nyamuka koya, Lushomo lwakobe lulakushiliki.” \s Kwisa kwa Bwami bwa Lesa \r (Mateyo 24:23-28,37-41) \p \v 20 Bafalisi bambi balepusha Yesu eti, “Bwami bwa Lesa nibukese lilyoni?” Yesu walabakumbuleti, “Bwami bwa Lesa, nteshi bukese mwakubonekela ne menso sobwe. \v 21 Kuliya weshi akambeti, ‘Nibuno bulikuno!’ Nambi eti, ‘Nibusa kusa!’ Pakwinga Bwami bwa Lesa buli pakati penu.” \p \v 22 Lino walakumbula beshikwiya bakendi eti, “Nicikashike cindi mpoti mukayande kubona Mwana Muntu mubusuba bumo, nomba nteshi mukabubonepo sobwe. \v 23 Nikukabe bantu beshi bakamwambileti, ‘Kamubona nte busa bulikusa, nambi eti, ubu bulipano, mutakayako nambi kubakonkela sobwe.’ \v 24 Pakwinga mbuli kubyasha ncokukute kucilingana mwilu nekubonekela kumbasu shonse, enceti kukabe pabusuba bwakwisa Mwana Muntu. \v 25 Nsombi welela kutanguna kupenshewa, nekukanwa ne bantu ba cino cindi. \p \v 26 “Mbuli ncocalikuba mumasuba a Nowa encoti cikabe mumasuba a Mwana Muntu. \v 27 Mucindico bantu bali kabalya, ne kunwa, kweba kayi ne kwebwa kushikila busuba Nowa mbwalengila mubwato. Lino muyoba unene walesa nekubononga bonse. \v 28 Nicikabeti ncocalikuba mucindi ca Loti, bantu bali kabalya ne kunwa, kula ne kulisha, kubyala ne kwibaka manda. \v 29 Nsombi busuba Loti mpwalafuma mu Sodomu, Lesa walalasha mulilo wa salufa walalaka kwilu nekubononga bonse. \v 30 Nicikabe copeleco pabusuba Mwana Muntu mpoti akese. \p \v 31 “Busuba ubo, uyo eti akabenga paciluli ca ng'anda atakaseluketi amante bintu byakendi mung'anda, neye uyo eti akabenga mulibala atakabwelela kung'anda. \v 32 Kamwanukani muka Loti! \v 33 Uyo layandanga kupulusha buyumi bwakendi, nakabutaye. Nsombi uyo latayanga buyumi bwakendi pacebo cakame, nakabupulushe. \v 34 Ndamwambilinga pabusuba ubo mashiku, bantu babili nibakabenga bona pabulili bumo, umo nakamantwe, umbi nakashale. \v 35 Batukashi babili nibakapelenga pantu pamo umo nakamantwe, umbi nakashale. \v 36 Bantu babili nibakabenga mulibala, nsombi umo nakamantwe, umbi nakashale.” \v 37 Beshikwiya balamwipusheti, “Mwami, nikupeyo nkoti bikenshikile ibi?” Yesu walakumbuleti, “Uko kulafwili cintu nawoyo makubi akute kubungana kopeloko.” \c 18 \s Mukoshano wa mukalubingi ne mubeteshi. \p \v 1 Lino Yesu walabambila beshikwiya bakendi mukoshano, pakuyanda kubeyisha kwambeti bapailenga lyonse kwakubula kubwelela kunyuma. \v 2 Walambeti, “Kwalikuba mubeteshi mumunshi umbi walikubula kutina Lesa nambi kulemeka muntu. \v 3 Kwalikuba mukalubingi mutukashi mumunshi wopeloyo walikaya kuli shikubeteka ne kumusengeti, ‘Munyamfweko pa mulandu ngonkute ku mulwani wakame.’ \v 4 Masuba alafula mubeteshi kakanowa, nsombi panyuma pakendi walayeya mwineti, necikaba kwambeti nkantini Lesa nambi kulemeka muntu, \v 5 pakwinga mukalubingi uyu landemeshe kunjobekela, nindimubetekele mulandu wakendi, kwambeti ngaundemesha kwisa kuno!” \p \v 6 Lino Mwami walambeti, “Nte mulanyumfu maswi amubeteshi wabula kululama usa. \v 7 Sena Lesa nteshi akabetekeshe mulandu wa balulama bakendi abo balamusengenga munshi ne mashiku? Sena nakalilwe kubanyamfwa? \v 8 Ndamwambilingeti nakafwambane kubabetekela mulandu wabo. Sena pakwisa Mwana Muntu nakacane bantu bakute lushomo panshi pano?” \s Mukoshano wa Mufalisi ne weshikusonkesha musonko \p \v 9 Lino Yesu walamba mukoshano umbi kulyabo bali kabayeyeti balulama kupita bonse nekunyansha banabo. \v 10 Walambeti, “Kwalikuba bantu babili balaya akupaila ku Ng'anda ya Lesa. Umbi walikuba Mufalisi naumbi walikuba weshimisonko. \p \v 11 “Lino Mufalisi walanyamuka nekupaileti, ndamulumbunga obe Lesa, pakwinga ame nkandipo eti bantu nabambi bonse. Nabo nibantu babula kululama kayi ni bapombo. Kayi ndalumbu pakwinga kandipo eti uyu weshi kusonkesha musonko uyu. \v 12 Ndalikanishinga kulya mankanda abili munsondo, kayi nkute kubenga calikumi pabintu byonse mbyonkute kucana. \p \v 13 “Nsombi weshikusonkesha musonko usa walemana patali, liya kulangapo kwilu. Nsombi walikalyuma pantiti nekwambeti, Lesa, kamunyumfwilako inkumbo ame ndemwipishi.” \v 14 Yesu walabambileti, “Cancine ncine, weshimusonko walabwelela kucomwabo kali walulama pamenso a Lesa, mu Falisi neye liya. Pakwinga muntu uliyense weshi kulisumpula nakacepeshewe, nomba muntu weshi kulicepesha nakasumpulwe.” \s Yesu lalelekenga bana \r (Mateyo 19:13-15; Maliko 10:13-16) \p \v 15 Bantu nabambi balaleta bana bang'ana kuli Yesu kwambeti abike makasa akendi pabana nekubaleleka. Beshikwiya bakendi mpobalaboneco balabakalalila bantu abo balaleta bana. \v 16 Nsombi Yesu walakuwa bana nekwambeti. “Kamulekani bana bang'ana bese kuli njame, mutabakanishanga, pakwinga Bwami bwa Lesa ni bwa bantu balyeti bana aba. \v 17 Ndamwambilinga cakubingeti uyo labulunga kutambula Bwami Bwa Lesa eti mwana, cakubinga nteshi akengilemo.” \s Muntu mubile \r (Mateyo 19:16-30; Maliko 10:17-31) \p \v 18 Mukulene wa Bayuda naumbi walepusha Yesu eti. “Bashikwiyisha baina, nomba ndelelela kwinseconi kwambeti nkatambule buyumi butapu?” \v 19 Yesu walepusheti, “Nomba nicani ncolambilico kwambeti ndaina? Kuliya muntu waina, nsombi Lesa enka. \v 20 Milawo uyinshi yeshi kwambeti, ‘Utensa bulale, utashina, kotaiba, utapa bukamboni bwabwepeshi, lemeka baiso ne banyoko.’” \v 21 Muntu uyo walakumbuleti, “Iyi Milawo yonse nkute kwikonka kufuma kubutwanike bwakame.” \v 22 Yesu mpwalanyumfweco, walamwambileti, “Kulashalowa cintu cimo ncowelela kwinsa. Koya ulishe byonse mbyokute, mali upe bapenga, lino nukabe nebuboni kwilu. Wenseco, wise unkonkele.” \v 23 Nsombi muntu usa mpwalanyumfweco, walongumana pakwinga walikuba ne mubile bwingi. \p \v 24 Yesu mpwalabona, kungumana kwa muntu usa walambeti, “Cayuma kwambeti bantu babile bakengile mu Bwami bwa Lesa. \v 25 Capuba kwambeti ngamila ingile mukamulyango ka nyeleti kupita muntu mubile kwingila mu Bwami bwa Lesa.” \v 26 Bantu balanyumfwa makani aya balepusheti, “Nomba niyani eti akapuluke?” \v 27 Yesu walakumbuleti, “Ibi bintu bitakonsheke nebantu, bikute kukonsheka ne Lesa.” \p \v 28 Lino Petulo walambeti, “Kamubona! Afwe twalashiya manda etu nekukonkela njamwe.” \v 29 Yesu walakumbuleti, “Ndamwambilinga cakubinga paliya muntu walashiya ng'anda, nambi mukashendi nambi bamakwabo nambi bashali bakendi nambi bana bakendi pacebo ca Bwami bwa Lesa, \v 30 eti akabule kutambula bintu bingi pacino cindi, kayi mucindi cilesanga nakatambule buyumi butapu.” \s Yesu lambanga shalufu lwakendi kabutatu \r (Mateyo 20:17-19; Maliko 10:33-34) \p \v 31 Yesu walamanta beshikwiya bakendi bali likumi ne babili kuya palubasu nekubambileti, “Tulenga ku Yelusalemu uko byonse byalalemba bashinshimi pa Mwana Muntu nkoti bikenshikile. \v 32 Pakwinga Mwana Muntu nakatwalwe mumakasa abantu bakunsa abo beshi bakamuwele, kumutukana, nekumusankila mata. \v 33 Nibakamukwipe nekumushina, nsombi pabusuba bwabutatu nakapundushiwe kubafu.” \p \v 34 Beshikwiya bakendi baliya kunyumfwishisha pamakani ayo. Maswi aya baliya kwanyumfwishisha pakwinga alikuba asolama kuli endibo, neco baliya kwinshiba ncali kwamba. \s Yesu lasenguluga muntu mpofu \r (Mateyo 20:29-34; Maliko 10:46-52) \p \v 35 Yesu mpwalashika pepi ne Yeliko walacana mpofu kali wekala mumbali mwa nshila, kasengelela. \v 36 Lino mpofu uyo mpwalanyumfwa bantu bangi kabapita munshileyo, walepusheti, “Nicani cilenshikinga?” \v 37 Bantu balamwambileti, “Ni Yesu wa ku Nasaleti lapitinga.” \v 38 Lino walolobesheti, “Yesu mwana wa Dafeti konyumfwilako inkumbo!” \v 39 Lino bantu balikuba kutangu balamukalilila nekumwambileti mwena. Nsombi nendi walapitilisha kolobesheti, “Mwanendi Dafeti, konyumfwilako inkumbo!” \v 40 Neye Yesu walemana ne kwambila bantu eti bamulete kuli endiye. Mpwalashika pepi Yesu walamwipusheti, \v 41 nicani ncolandangeti nkwinshile? Neye walamukumbuleti, “Mwami, ndayandanga kwambeti ntatike kubona kayi.” \v 42 Lino Yesu walamwambileti, “Tatika kubona, pakwinga ulanshomo, lushomo lwakobe lulakushiliki.” \v 43 Pacindi copeleco walatatika kubona. Lino walakonkela Yesu nkaya kulumbaisha Lesa. Bantu bonse mpobalabona calenshika naboyo balalalumbaisha Lesa. \c 19 \s Yesu ne Sakeyo \p \v 1 Yesu walengila mu Yeliko, nekupitilila. \v 2 Mu Yeliko mopelomo mwalikuba muntu wali kukwiweti Zakeyo. Walikuba shikusonkesha misonko mukulene, kayi walikuba mubile. \v 3 Walikuyandishisha kubona Yesu ncabele nomba walikuba mufupi, walalilwa kumubona pakwinga bantu balafulisha. \v 4 Neco walafwambila kuntangu ne kutanta mu citondo ca mukuyu kwambeti amubone, pakwinga Yesu empalikupitila popelapo. \v 5 Yesu mpwalashika pamusenapo walalanga kwilu nekumwambileti, “Zakeyo, fwambana seluka pakwinga ndelela kuya kwikala kung'anda yakobe lelo.” \p \v 6 Lino Zakeyo walaseluka cakufwambana nekutambula Yesu mwakukondwa. \v 7 Lino bantu bonse balabonako, balatatika kudandaula ne kwambeti, “Kamubonani muntu uyu lenga kwikala kung'anda ya muntu mwipishi.” \p \v 8 Nomba Zakeyo walanyamuka nekwambila Mwami eti, “Mwami,kamubonani, ninkape buboni bwakame kupa bapenshi. Na ndalamanta kantu kumuntu munshila yabula kwelela, ndimubweshele mankanda ana.” \p \v 9 Yesu walamwambileti, “Lelo kupuluka kulesa mung'anda ino, pakwinga muntu uyu neye nimwanendi Abulahamu. \v 10 Neco Mwana Muntu walesa kuyandaula nekupulusha bataika.” \s Mukoshano wa mali a golidi \r (Mateyo 25:14-30) \p \v 11 Bantu kabacinyumfwa mbyalikwamba Yesu,walapitilisha kayi kubambila mukoshano pakwinga balashika pepi ku Yelusalemu. Nomba bantu bali kabayeyeti Bwami bwa Lesa buli pepi kwisa. \v 12 Lino walambeti, “Kwalikuba muntu, walikuba walemekwa uyo walaya kucishi ca kutali kuya kupewa bwami nekubwelela kayi. \v 13 Katanaya walakuwa basebenshi bakendi nekupa mali a golide likumi ku musebenshi umo ne umo” Nekubambileti, “kamwinsanga makwebo mpaka nkabwele.” \v 14 Lino bantu mbwalikwikala nabo mucishi umo nkabali kumuyanda, neco balatuma ntumwi kuya kucishico akwambeti, “Afwe nkatulayandanga muntu uyo kuba mwami wetu.” \p \v 15 “Necikabeco muntu uyo walaya kupewa bwami busa, lino mpwalabwela kwabo, walakuwa basebenshi bakendi abo mbwalapa mali kwambeti,bamwambile bwili mbwacanapo umo ne umo.” \v 16 Lino musebenshi mutanshi walesa walambeti, “Nkambo pamali ngomwalampa ndacaninipo bwili bwa mali ali likumi.” \v 17 Lino mwami wakendi walamwambileti, “Ulenshi cena, Omusebenshi waina! Pakwinga walashomeka mubintu bing'ana nube weshikwendelesha minshi ili likumi.” \v 18 Neye musebenshi wabubili walesa walambeti, “Mwami pamali asanu ngomwalampa ndacaninipo bwili bwa mali ali asanu.” \v 19 Mwami walamwambileti, “Obe nube weshikwendelesha minshi isanu.” \v 20 Lino musebenshi naumbi walesa walambeti, “Mwami, mali enu ndalasunga pakakwisa. \v 21 Ndalatina pakwinga mobakalu, mukute kutambula byabula byenu nekutebula mbyomwabula kubyala.” \v 22 Mwami wakendi walakumbuleti, “Obe musebenshi waipa! Lino ninkutoteke kwelana ne maswi ngolamba. Ucishi kwambeti ndemukalu, nkute kumanta byabula byakame nekutebula mpondabula kubyala. \v 23 Nomba uliya kubikila cani ku banki mali akame, kwambeti pakubwelela ncane bwili?” \p \v 24 “Lino walambila balikubapo eti, ‘Mulamuneni mali ayo mupe ukute mali likumi.’ \v 25 Balo balambeti, ‘Mwami, uyo ukute kendi mali ali likumi.’ \v 26 Nsombi mwami walakumbuleti, ndamwambilinga ukute kantu nakabikilwepo nabimbi, nsombi uyo ukute kang'ana nibakamunyongomone nako konse kankute. \v 27 Lino balwani bakame abo bali kuyandeti ame ntaba mwami wabo, kamubaleta kuno mubashine kambonako!” \s Yesu lengilinga mu Yelusalemu \r (Mateyo 21:1-11; Maliko 11:1-11; Yohane 12:12-19) \p \v 28 Yesu mpwalapwisha kwambeco, walabatangunina kuya ku Yelusalemu. \v 29 Mpwalashika pepi ne minshi ya Betifagi ne Betaniya pepi ne mulundu wa maolifi walatuma beshikwiya bakendi babili, \v 30 Nekubambileti, “Kamuyani mumunshi usa ngomulabononga. Mwashika, nimucane mwana wambongolo kali wasungwa uyo utana utantwapo kendi ne bantu, muye mumusungulule, mumulete kuno.\fig Mwanambongolo|src="15 Colt.jpg" size="col" ref="19:30"\fig* \v 31 Na umbi muntu amwipusheti, ‘Mulamusungulilinga cani’ Mumwambileti, ‘Mwami ukute nendi incito.’” \p \v 32 Nicakubinga beshikwiya babili basa balaya kucana mbuli ncalabamba Yesu. \v 33 Mpobali kusungulula mbongolo, bene balepusheti, “Nomba mulamusungulwilinga cani?” \p \v 34 Nabo balakumbuleti, “Mwami ukute nendi incito.” \v 35 Lino balatwala mbongolo kuli Yesu, nekutatika kuyansa byakufwala byabo pelu nekumutantikapo Yesu. \v 36 Lino Yesu mpwalikuya kali watanta mbongolo, bantu balayansa byakufwala byabo munshila kulesha bulemu kulyendiye. \p \v 37 Mpwalashika pepi neku Yelusalemu mwinshi mwa mulundu wa maolifi, likoto linene lya beshikwiya bali kabamukonkela balatatika kukondwa. Kayi balumbaisha Lesa ne maswi a pelu pacebo ca incito ya ngofu njobalabona. \v 38 Balambeti, “Walelekwa Mwami uyo lesanga mulina lya Lesa. Lumuno kwilu ne bulemu bube kuli Lesa.” \p \v 39 Lino Bafalisi nabambi balikuba mulikoto balambila Yesu eti, “Bashikwiyisha, kamwambilani beshikwiya benu bamwene.” \p \v 40 Yesu walakumbuleti, “Ndamwambilinga na aba bamwene, mabwe nawo nawolobeshe.” \s Yesu lalilinga pacebo ca Yelusalemu \p \v 41 Lino Yesu mpwalashika pepi nekubona Yelusalemu, walalila. \v 42 Walambeti, “Na obe newalenshiba lelo, bintu byeshikuleta lumuno! Nsombi nkobishi pakwinga menso akobe nkela kubibona. \v 43 Necikabeco nicikashike cindi balwani bakobe mpoti bakakushinguluke nekukushinkila konse konse. \v 44 Nibakakumwayaule nekushina bantu bakobe bonse. Nteshi bakashiye libwe pelu palinendi, pakwinga uliyawa kwishiba cindi Lesa ncalesa akukupulusha.” \s Yesu latandanyanga bantu mu Ng'anda ya Lesa \r (Mateyo 21:12-17; Maliko 11:15-19; Yohane 2:13-22) \p \v 45 Yesu walengila mu Ng'anda ya Lesa nekutatika kutandanyamo abo bali kabolisha mukati mulubuwa lwa Ng'anda ya Lesa, \v 46 walabambileti, “Calembwa Mumabala a Lesa kwambeti, ‘Ng'anda yakame nikakwiweti Ng'anda yakupaililamo.’ Nsombi amwe mulaisandulu kuba ng'anda mwakuyubila bakapondo!” \v 47 Lino Yesu walikeyisha lyonse mu Ng'anda ya Lesa. Nomba bamakulene beshimilumbo, beshikwiyisha Milawo ne batangunishi ba Bayuda balikuyanda kumushina, \v 48 Lino balabula cakwinsa pakwinga bantu bonse balikuba nendi cindi conse kwambeti banyumfwe maswi akendi. \c 20 \s Mwipusho pa ngofu sha Yesu \r (Mateyo 21:23-27; Maliko 11:27-33) \p \v 1 Nabumbi busuba Yesu mpwalikwiyisha nekukambauka Mulumbe Waina mu Ng'anda ya Lesa, bamakulene beshimilumbo, beshikwiyisha Milawo kayi ne bamakulene ba Bayuda balesa. \v 2 Balepusheti, “Kotwambila, nomba ningofucini nshokute pakwinsa bintu ibi? Wakupa ngofu shakwinsa ibi bintu niyani?” \p \v 3 Yesu walabakumbuleti, “Nenjame ndamwipushunga mwipusho umo. Kamungambilani, \v 4 Nomba niyani walapa Yohane ngofu shakubatisha? Sena ni Lesa nambi nibantu?” \v 5 Nabo balatatika kwipushana bonka eti, “Na twambeti, ni Lesa, nendi natwipusheti, ‘Nomba nicani muliya kumushoma? \v 6 Lino na twambeti, nibantu, bantu bonse nibatuwale mabwe pakwinga bacinsheti Yohane walikuba mushinshimi.” \v 7 Neco balakumbuleti, “Nkatucinshi na walashifunya kupeyo.” \p \v 8 Lino Yesu walabakumbuleti, “Nenjame anu nteshi ndimwambile uyo walampa ngofu shakwinsa bintu ibi.” \s Balimi balabweleka libala lya minyombela \r (Mateyo 21:33-46; Maliko 12:1-12) \p \v 9 Lino Yesu walapitilisha kubambila bantu mukoshanyo eti, Kwalikuba muntu walalima libala lyaminyansa ne kulibwelekesha balimi, lino walaya pabulwendo bwa kucishi nacimbi, uko nkwalekala cindi citali. \v 10 Mpocalashika cindi cakutebula bisepo, muntu uyo, walatuma musebenshi wakendi kubalimi abo kwambeti bamupeko bisepo byamulibala lyakendi. Nsombi balimi abo balekata musebenshi uyo nekumuma nekumutandanya kwabula kumupapo kantu. \v 11 Mwine libala walatumako naumbi musebenshi. Neye balamuma, ne kumusebanya, kayi nekumutandanya kwakubula kantu mumakasa. \v 12 Lino walatumako naumbi wabutatu, nsombi neye balamupwayaula nekumutaila kunsa. \v 13 Lino mwine libala uyo walambeti, “Ninjiseconi lino? Anu nintumeko mwaname ngonsunishi mpani nendi nibenga bamupe bulemu.” \v 14 Nsombi balimi abo mpobalamubona, balatatika kwambilaneti, “Uyu endiye weshi akapyane buboni bonse, katumushina kwambeti buboni bonse bukabe bwetu.” \v 15 Neco balamukwelela pansa pa libala nekumushina. Lino Yesu walabepusheti, \p “Nomba nicani nceshi akense mwine libala kubalimi abo? \v 16 Nakese akubashina balimi abo nekupa bambi libala ilyo.” \p Bantu basa mpobalanyumfweco balambeti, “Citakenshika.” \p \v 17 Yesu walabalangishisha nekubepusheti, lino malembo ayo akute kwamba cani? \q “Libwe ilyo ndyobalakana beshikwibaka, \q lyalaba elibwe lya pakona pa ng'anda \q lyayandika. \m \v 18 Muntu uliyense weshi akawile pa libwe ili nakatyokauke. Nsombi uyo weshi likamulakile, nakasansauke.” \s Mwipusho wa kubenga musonko \r (Mateyo 22:15-22; Maliko 12:13-17) \p \v 19 Beshikwiyisha Milawo ne bamakulene beshimilumbo bali kuyanda kwikata Yesu pacindi copeleco pakwinga balenshibeti Yesu walikwamba endibo mumukoshanyo uyo. Nsombi balatina bantu balikubapo. \v 20 Neco nabo balikabalangaula cindi caina, balatuma bantu kwambeti bamweleshe, palikulibonesheti balulama mung'ambilo yabo kwambeti bamuteye kose mukwamba, kwambeti benga bamubepeshele kuli bendeleshi, pakwinga neye walikukute ngofu ne bwendeleshi bonse. \v 21 Bantu abo balepusha Yesu eti, “Bashikwiyisha, tucinshi kwambeti mukute kwamba ne kwiyisha byalulama. Nkamukute kulanga eti uyu niyani. Nsombi mukute kwiyisha Milawo ya Lesa cancine ncine. \v 22 Kamutwambila, sena Milawo ya Lesa yasuminisha kubenga musonko ku mwami waku Loma, nambi nkayasuminisha?” \p \v 23 Nomba Yesu walenshiba miyeyo yabo yaipa walabambileti, \v 24 “Kamundesha mali, nomba cinso ne lina lilipo nilyabani?” Balakumbuleti, “Byonse nibya mwami waku Loma.” \p \v 25 Lino neye walakumbuleti, “Kamubengani ku mwami waku Loma bintu byakendi, Neco neye Lesa mupeni bintu byakendi.” \p \v 26 Neco balalilwa kucana mulandu mulibyo mbyalamba pamenso abantu. Lino balapwilwa mano pakukumbula kwa Yesu, balamwenowa tonto. \s Shakupunduka kubafu \r (Mateyo 22:23-33; Maliko 12:18-27) \p \v 27 Basaduki nabambi balesa kuli Yesu. Bantu aba bali kwambeti bantu bafwa nteshi bakapundukepo. Balamwipusha Yesu eti, \v 28 “Bashikwiyisha, Mose watulembela Milawo yakwambeti, Na muntu lafu, nekushiya mukashendi, kwakubula mwana, mukwabo welela kumweba mukalubingi kwambeti asemenemo bana bamukwabo uyo walafwa.” \v 29 Lino kwalikuba batuloba basanu ne babili pamukowa, mukulene bantu waleba mukashi, nsombi walafwa katana asemenamo mwana. \v 30 Neye wabubili walamupyana mukashi nomba neye walafwa katana asemenamo mwana, \v 31 Wabutatu walamupyana neye walafwa katana asemenamo mwana. Lino bonse basa basanu ne babili balapwa kufwa kwakubula kusemenamo bana mumutukashi uyo. \v 32 Kumapwilisho, mukashi uyo walafwa neye. \v 33 “Lino pabusuba bwakupunduka kubafu, mukashi uyo nakabe muka bani? Pakwinga bonse bamukowa basanu ne babili balikuba balamwebepo.” \p \v 34 Yesu walakumbuleti, “Bantu bacino cindi bakute kweba nekwebwa. \v 35 Nsombi abo beti bakapundushiwe kubafu nekwikala mubuyumi bulesanga, nteshi bakebanenga. \v 36 Nabo nibakekalengeti bangelo, kayi nteshi bakafwepo. Balo nibakabe bana ba Lesa pakwinga balapunduku kubafu. \v 37 Nomba pamakani akupunduka kubafu, neye Mose walambapo, pamakani a cifukusa cisa calikubangila mulilo, pakwinga Mwami walambeti, ‘Ni Lesa wa Abulahamu ni Lesa wa Isaki kayi ni Lesa wa Yakobo.’ \v 38 Anu ekwambeti nte Lesa wa bantu bafwa, nsombi Lesa ni Lesa wabantu bayumi, pakwinga pamenso akendi bantu bonse nibayumi.” \p \v 39 Beshikwiyisha Milawo nabambi balakumbuleti, “Bashikwiyisha mulamba cena” \v 40 Neco baliya kuyanda kumwipushapo Yesu mipusho naimbi. \s Klistu Mwanendi Dafeti \r (Mateyo 22:23-33; Maliko 12:18-27) \p \v 41 Yesu walabepusheti, “nipacebo cini bantu bakute kwambeti Mupulushi Walaiwa nimwanendi Dafeti?” \v 42 \f + \fr 20:42 \fr*\ft Kutembaula 110 vs 1-2\ft*\f* Pakwinga Dafeti mwine mulibuku lya kutembaula walambeti, \q “Mwami walambila Mwami wakame eti, \q Ikala kulikasa lyakame lyakululyo \q \v 43 kushikila nkasandule balwani bakobe, \q bakabe pakulyata myendo yakobe.” \p \v 44 “Na Dafeti mwine walamukuweti, Mwami, nomba ngobeconi mwanendi?” \s Yesu lacenjeshenga bantu sha beshikwiyisha Milawo \r (Mateyo 23:1-36; Maliko 12:38-40) \p \v 45 Bantu bonse mpobalikunyumfwa mbyalikwamba Yesu, nendi walabambila beshikwiya bakendi eti, \v 46 “Kamucenjelani ne beshikwiyisha Milawo. Nabo basuni kwendana kabalibafwala minganjo itali, kwambeti bantu babapenga mitende yabulemu mumisena yamakwebo. Basuni kwikala pabipuna byabulemu mung'anda yakupaililamo ne mumisena yamalyalya. \v 47 Nomba ebakute kulamuna manda bamukalubingi, ne kupaila mipailo itali itali kwambeti bantu bababone. Cakubinga Lesa nakabape mulandu kupita bantu nabambi balabulunga kwinseco.” \c 21 \s Bupe bwa mutukashi mukalubingi \r (Maliko 12:41-44) \p \v 1 Yesu walalangishisha, walabona bantu babile kababika bipo byabo mucakubikamo bipo byamali mu Ng'anda ya Lesa. \v 2 Walabona mutukashi mukalubingi kabikamo tumali tubili. \v 3 Lino Yesu walambeti, “Ndamwambilinga cakubinga uyu mukalubingi wapenga labikimo bupe bwapitapo bambi bonse. \v 4 Pakwinga bonse aba, balafunyu pa mali angi ngobakute, nsombi neye mubupenshi bwakendi labikimo mali onse ngakutenga mung'anda yakendi.” \s Yesu lambanga shakumwayiwa kwa Ng'anda ya Lesa \r (Mateyo 24:1-2; Maliko 13:1-2) \p \v 5 Beshikwiya nabambi bali kabamba pamakani a Ng'anda ya Lesa eti balaibaka ne mabwe eshikuboneka cena, kayi nebipo byakutwala kuli Lesa. Lino Yesu walambeti, \v 6 “Ibi byonse mbyomulabononga, nicikashike cindi mpoti kukabule libwe nambi limo lyeti likashale palibwe linendi, mabwe onse nakamwayaulwe.” \s Makatasho ne mapensho \r (Mateyo 24:3-14; Maliko 13:3-13) \p \v 7 Lino beshikwiya balepusha Yesu eti, “Bashikwiyisha, nomba ibi nibikenshike lilyoni? Kayi nitukenshibile kucani eti bintu byonse ibi bili pepi kwinshika?” \p \v 8 Yesu walambeti, “Kamucenjelani kwambeti kutakaba muntu naba umo eti akamubepe. Pakwinga bantu bangi balakesanga mulina lyakame kabambeti, ‘Njame Mupulushi usa Walaiwa.’ Kayi eti, ‘cindi cilashiki.’ Mutakabakonkela. \v 9 Mwakanyumfwa makani a nkondo kayi nebimfulunganya mubishi, mutakatina. Ibi bintu byelela kutanguna kwinshika, nomba nteko kwambeti mapwililisho a cishi alashiki.” \p \v 10 Lino Yesu walapitilisha kubambileti, “Bishi nibikalwane ne bishi nabimbi, nayoyo mishobo nikabukilane ne mishobo inabo. \v 11 Nikukabe mikukumo iyosha. Nikukabe nsala, malwashi ne lulanga mumisena yapusana pusana. Nikukenshike bintu byeshikuyosha nebingashilo byeshikukankamanisha kwilu. \p \v 12 “Nsombi byonse ibi kabitana binshika, nimukasungwe nekupenshewa. Nimukatwalwe mumanda akupaililamo, nimukabetekwe nekubikwa mujele. Nimukatwalwe ku bami ne baleli pacebo ca njame. \v 13 Ici nicikabe cindi caina ca kukambauka Mulumbe Waina. \v 14 Lino mutakasukama mumyoyo kuyeyeti nitwambe cani pamulanduyu. \v 15 Pakwinga ninkamupe maswi a mano cakwambeti kuliya mulwani wenu eti akacikonshe kukana nambi kutoteka. \v 16 Ne bamashali benu bonse, bamakwenu, beshikamukowa, nebanenu, nibakamutwale kubalwani benu, bambi pakati penu nibakamushine. \v 17 Bantu bonse nibakamupate pacebo ca njame. \v 18 Necikabeco kuliya mushishi nambi umo wenu weshi ukataike. \v 19 Mukalimbikile cakubula kubwelela munyuma nimukatambule buyumi bwenu.” \s Yesu walamba shakumwaiwa kwa Yelusalemu \r (Mateyo 24:15-21; Maliko 13:14-19) \p \v 20 Mwakaboneti munshi wa Yelusalemu ulashingulukwa ne beshi nkondo, mukenshibeti konongeka kwawo kulashiki. \v 21 Lino abo bali mu Yudeya bakafwambile kumilundu, abo beshi bakabenga mukati mu Yelusalemu bakapulemo, balikumabala kabatakengila mu Yelusalemu. \v 22 Pakwinga ici nicikabe cindi cacisubulo, kwambeti byonse bisa byalalembwa mumabala bikenshike. \v 23 Batukashi beti bakabenga ne mabunda nibakabe mumapensho, nabo beshi bakabenga ne bana balayamwanga mumasubayo. Pakwinga nikukabe mapensho anene mucishici, kayi ne bukalu bwa Lesa nibukabe pabantu bamu Isilaeli. \v 24 Nabambi nibakayaswe bibeshi kayi nibakamantwe busha kubantu bamishobo imbi. Lino Yelusalemu nikalyataulwe ne baswamashi kushikila cindi cabo cikapwe. \s Kwisa kwa Mwana Muntu \r (Mateyo 24:29-31; Maliko 13:24-27) \p \v 25 “Kulakabanga bingashilo kulisuba ne kumwenshi ne kunyenyenshi. Pacishi pano, bantu nibakalisukame nekutina pakunyumfwa kuwota kwa lwenje ne mankape. \v 26 Bantu nibakawisuke ne buyowa pakulangilila bilandanga kwinshika mucishi ca panshi conse, pakwinga ngofu sha kwilu nishikatenkanishiwe. \v 27 Lino nibakabone ame nde Mwana Muntu kanjisa mumakumbi nengofu kayi nebulemu bunene. \v 28 Lino bintu ibi byakatatika kwinshika, mukanyamuke nekwinuna mitwi yenu, pakwinga kulubulwa kwenu kulasenene pepi.” \s Lwiyo ku citondo ca mukuyu \r (Mateyo 24:32-35; Maliko 13:28-31) \p \v 29 Lino Yesu walabambila mukoshano eti, “Kamulangani mukuyu nebitondo bimbi byonse. \v 30 Na mulabono matewu atatiki kusonsa mukute kwishibeti cilimo cili pepi. \v 31 Copeleco nenjamwe mwakabona bintu ibi kabinshika mukenshibe kwambeti Bwami bwa Lesa buli pepi. \p \v 32 “Ndamwambilinga cakubingeti musemano uwu nteti ukapwe kufwa bintu ibi kabitana binshika. \v 33 Kwilu ne cishi ca panshi nibikapite, nsombi maswi akame nteshi akapwepo ngofu sobwe.” \s Yesu labacenjeshenga \p \v 34 “Kamucenjelani kwambeti mutaba bantu basuni kulya ne kusekelela malyalya, nekukolwa kayi nekusukama pa bintu bya buyumi buno, pakwinga busuba ubo ngabwisa mwakutenshiba eti kose. \v 35 Nibukese bushikubo pabantu bonse bekala pa cishi capanshi \v 36 Ikalani mwalibambila lyonse, nekupaila cindi conse, kwambeti mube nengofu shakupuluka kubintu ibi byeshibikeshike, kwambeti mukemane pamenso pa Mwana Muntu.” \p \v 37 Masuba ayo, Yesu walikeyisha mu Ng'anda ya Lesa, nsombi mashiku lyonse walikuya ku mulundu wa maolifi akwikala. \v 38 Lino mumenemene bantu bangi bali kabaya ku Ng'anda ya Lesa kuya kukutika kwiyisha kwakendi. \c 22 \s Balapangananga shakushina Yesu \r (Mateyo 26:1-5; Maliko 14:1-2; Yohane 11:45-53) \p \v 1 Bushiku bwakukondwa bwa kulya shinkwa wabula cishikufufumusha, ubo bwalikukwiweti Pasika mpobwalashika pepi. \v 2 Bamakulene beshimilumbo, ne beshikwiyisha Milawo balikabayandaula nshila yakushininamo Yesu. Nomba bali kutina bantu. \s Yudasi lapangananga shakumuyaba Yesu \r (Mateyo 26:14-16; Maliko 14:10-11) \p \v 3 Lino Satana walengila muli Yudasi, walikukwiweti Isikalyoti, uyo walikuba umo wa beshikwiya bali likumi ne babili ba Yesu. \v 4 Neco Yudasi walaya kupangana ne bamakulene beshimilumbo ne beshikwendelesha Ng'anda ya Lesa ncobela kwinsa kwambeti amuyabe Yesu kulyendibo. \v 5 Lino balakondwa, kayi balasuminishana kumulipila mali. \v 6 Yudasi walasumina ne kutatika kuyandaula cindi caina cakumuyabilapo, bantu bonse kabatacinshi. \s Yesu lalibambilinga kulya Pasika \r (Mateyo 26:17-25; Maliko 14:12-21; Yohane 13:21-30) \p \v 7 Bwalashika busuba bwakukondwa bwakulya shinkwa wakutafufumusha, busuba bwakushina twana twambelele twakulya pabusuba bwa Pasika. \v 8 Lino Yesu walatuma Petulo ne Yohane ne kubambileti, “Kamuyani mutubambile byakulya bya pabusuba bwa Pasika kwambeti tulye.” \p \v 9 Balo balamwipusheti, “Nikupeyo nkomulayandanga kwambeti twenga tubambile?” \p \v 10 Yesu walabambileti, “Kamunyumfwani! mwengila mu Yelusalemu nimucane mutuloba wanyamuna nongo ya menshi, mu mukonkele mpaka mung'anda moshi engile. \v 11 Lino mu mwambile mwine ng'andeti, Bashikwiyisha balepushungeti, ‘Nomba cili kupeyo cipinda moshi balyele byakulya bya Pasika ne beshikwiya babo’ \v 12 Lino na amuboneshe cipinda cinene ca pelu cabambiwa cena, mopelomo emoti mutubambile byakulya.” \p \v 13 Lino balaya kucana bintu byonse mbuli mwalabambilila Yesu. Lino balatatika kubamba byakulya bya Pasika. \s Cakulya ca mansailo ca Mwami \r (Mateyo 26:26-30; Maliko 14:22-26; 1 Bakolinto 11:23-25) \p \v 14 Lino mpocalashika cindi cakulya Yesu walekala pa tebulu pamo ne batumwa bakendi kwambeti balye. \v 15 Lino Yesu walabambileti, “Ndayandishishanga kulya Pasika pamo nenjamwe nkantana kutatika kupenshewa. \v 16 Ndamwambilinga cakubinga nteshi nkalyepo Pasika, kushikila cikakwanilishiwe mu Bwami bwa Lesa.” \p \v 17 Lino Yesu mpwalamanta nkomeshi nekulumba Lesa, walabambileti, “Kamutambulani munwe mwense. \v 18 Lino ndamwambilinga kufuma lelo nteshi nkanwepo waini, kushikila Bwami bwa Lesa bukese.” \p \v 19 Kufumapo Yesu walamanta shinkwa, walalumba Lesa, nekukomona nekupa beshikwiya bakendi nekwambeti, “Uyu emubili wakame ulayabwa cebo canjamwe. Kamwinsanga ici lyonse pakunganukila.” \v 20 Copeleco mpobalapwisha kulya mulalilo, Yesu walapa beshikwiya bakendi nkomeshi nekubambileti, “Nkomeshi iyi nicipangano calino lino ca Lesa, nemilopa yakame yeshi iketike pacebo cenu. \p \v 21 “Nsombi kamubona! Uyo lanjabanga kubalwani lalinga pamo nenjame patebulu pano. \v 22 Pakwinga Mwana Muntu nakafwe kwelana ne kuyanda kwa Lesa. Nsombi muntu lamuyabanga Mwana Muntu nakapenge. Caina muntuyo nalabula kusemwa.” \p \v 23 Lino beshikwiya balatatika kulipusheti, nomba welakwinseco niyani pakati petu. \s Inga mukulene niyani \p \v 24 Lino beshikwiya balatatika kupikishaneti, “Inga niyani mukulene pakati petu?” \v 25 Lino Yesu walabambileti, “Bami ba bantu bakunsa bakute ngofu pabantu babo kayi bakute kulyela masuku pamutwi bantu, bakute kukwiweti, ‘Beshikwinsa byaina kubantu.’ \v 26 Nsombi pakati penu citabanga mushoboyu. Cakubinga mukulene pali amwe abe weshikulicepesha kupita bonse, neye weshi kwendelesha abe musha wenu. \v 27 Nomba mukulene niyani? Sena ni usa lalinga pa tebulu na ni musha? Sena nte usa lalyelenga pa tebulu? Nomba ame ndilyeti musha pakati penu. \p \v 28 “Amwe mulekala nenjame mumasunko akame onse. \v 29 Lino copeleco, mbuli ba Ta ncobalampa ngofu shakwendelesha, nenjame nindimupeni ngofu. \v 30 Nimukalye ne kunwa pamo nenjame, kayi nimukekale pabipuna bya Bwami ne kubeteka mishobo likumi ne ibili ya ba Isilaeli.” \s Yesu lambilinga limo Petulo eti nakamukane \r (Mateyo 26:31-35; Maliko 14:27-31; Yohane 13:36-38) \p \v 31 “Shimoni, Shimoni, nyumfwa! Satana layandanga kumupupulusha mumasunko mbuli mulimi ncakute kupupulusha maila. \v 32 Nsombi ndakupailili kwambeti lushomo lwakobe lutapwa. Lino obe wakatembenuka mumuyo ukayuminishe banobe.” \v 33 Nsombi Petulo walakumbuleti, “Mwami, ame ndalibambila kuya nenjamwe mujele nambi kufwa.” \v 34 Yesu walakumbuleti, “Ndakwambilinga Petulo, lelo kombwe nkatana alila, nunkane mankanda atatu eti nkonjinshipo.” \s Makani akunyamuna mpotomona cola ne mupeni \p \v 35 Yesu walepusha beshikwiya bakendi eti, “Pasa mpondalamutuma nkamubulile mpotomona, cola nambi nkwabilo nomba nicani ncomwapengapo?” \q Balo balakumbuleti, “Kuliyawa.” \p \v 36 Lino walabambileti, “Muntu uliyense ukute mpotomona nambi cola, anyamune. Neye uyo wabula mupeni, aulishe byakufwala byakendi kwambeti aule mupeni. \v 37 Cakubinga celela kwinshika calalembwa Mumabala eti, ‘Neye balamubelengela pamo ne babwipishi.’ Ndamwambilingeti Mabala aya alenshikinga cancinencine.” \p \v 38 Beshikwiya balambeti, “Kamubona Mwami tukute bibeshi bibili,” Yesu walabakumbuleti, “Ni ningi byopelebyo.” \s Yesu lapailinga mulibala lya Getisemani \r (Mateyo 26:36-46; Maliko 14:32-42) \p \v 39 Yesu walafumamo mu Yelusalemu nekuya ku mulundu wa maolifi mbuli ncalikwinsa lyonse. Naboyo beshikwiya bakendi balamukonkela. \v 40 Mpwalashika pamusena uyo Yesu walabambileti, “Kamupailani kwambeti mutengila mumasunko.” \p \v 41 Lino Yesu walabashiya, walendako pang'ana walafukama nekupaila. \v 42 Walambeti, “Bata, na musuni kamufunyani nkomeshi ya mapensho iyi. Necikabeco mutensa kuyanda kwakame, nsombi mwinse kuyanda kwenu.” \v 43 Lino mungelo wakwilu walesa kumuyuminisha. \v 44 Pacebo cakupenshewa mumoyo, walapaila cangofu kupita pakutanguna. Lino inkasalo yakendi yalikubeti mandondo a milopa alakanga panshi. \p \v 45 Mpwalafuma akupaila walabwelela kuli beshikwiya bakendi. Walacana nkabalibona pacebo ca miyeyo, \v 46 Yesu walabepusheti, “Nipacebo cini mona tulo? Kamupundukani mupaile kwambeti mutengila mumasunko.” \s Kwikatwa kwa Yesu \r (Mateyo 26:47-56; Maliko 14:43-50; Yohane 18:3-11) \p \v 47 Yesu nkacamba, likoto lya bantu, lyalesa kalili lyatanguninwa ne Yudasi, umo wabeshikwiya likumi nebabili. Walesa pepi walamupa mutende ne kumushonshota. \v 48 Nsombi Yesu walamwambileti, “Yudasi, sena ulayabanga Mwana Muntu kupitila mukumushonshota?” \p \v 49 Lino beshikwiya balikuba ne Yesu mpobalabona calikwinshika balepusha Yesu eti, “Mwami, Se tubayase ne bibeshi?” \v 50 Lino umo wa beshikwiya walatimbula litwi lya kululyo lya musebenshi wa mukulene wa beshimilumbo bonse. \p \v 51 Nsombi Yesu walambeti, “Cilekeni kwinseco.” Popelapo Yesu walekata litwi lya muntu uyo nekumushilika. \p \v 52 Yesu walambila bonse abo balesa kumwikata, bamakulene ba beshimilumbo nebamukulene baba kamulonda ba Ng'anda ya Lesa, kayi nebamakulene ba Bayuda. Walabepusheti, “Sena mulenshi kwisa ne mipeni nemingwala eti nde kapondo? \v 53 Ndalikuba nenjamwe mu Ng'anda ya Lesa lyonse, nomba muliya kunjikatapo. Lino cino cindi nicenu ca ngofu sha mwami wa mushinshe.” \s Petulo lakananga Yesu \r (Mateyo 26:57-58,69-75; Maliko 14:53-54,66-72; Yohane 18:12-18,25-27) \p \v 54 Lino balekata Yesu nekumutwala kung'anda ya mukulene wa beshimilumbo bonse. Neye Petulo walikakonkela Yesu capatali. \v 55 Lino balakunka mulilo pakati palubansa lwang'anda, bonse balekala panshi pamo. Neye Petulo walekala pakati pabo. \v 56 Lino mutukashi umo wa basebenshi mpwalabona Petulo kayota mulilo wamulangishisha, ne kwambeti, “Uyu neye walikuba ne Yesu.” \p \v 57 Nsombi Petulo nendi walakana nekwambeti, “Sobwe obe mutukashi nkandimwinshipo uyu ame.” \p \v 58 Mpopalapita kacindi kang'ana mutuloba naumbi neye walamubona Petulo nekumwambileti, “Obe njobe umo wabasa.” \p Nomba Petulo walakumbuleti, “Ntamepo sobwe.” \p \v 59 Mpopalapita kacindi kanda kukwana ola umo naumbi muntu walamba cangofu eti, “Nicakubinga muntu uyu walikuba ne Yesu pakwinga nimwine Galileya.” \p \v 60 Petulo walakumbuleti, “Ayo makani ngolambanga nkandainshi ame nambi pang'ana.” \p Lino petulo kacamba, kombwe walalila. \v 61 Mwami Yesu walafutatuka nekulangilisha Petulo. Lino nendi Petulo walanuka maswi a Mwami Yesu ngalamwambileti, “Kombwe nkatana alila lelo, obe Petulo nunkane mankanda atatu.” \v 62 Lino Petulo walafuma pansa, walalila cebo ca cikonko ncali kukute mumoyo. \s Yesu balamusekenga mwalisongwe ne kumuma \r (Mateyo 26:67-68; Maliko 14:65) \p \v 63 Lino bantu balikulonda Yesu, balatatika kumuseka nekumuma. \v 64 Balamufweka pamenso, balamuma nekumwipusheti, “Lotela, nomba niyani lakumu?” \v 65 Kayi balamba maswi angi akumucobola. \s Yesu balamutwalanga kunkuta ya Bayuda \r (Mateyo 26:59-66; Maliko 14:55-64; Yohane 18:19-24) \p \v 66 Mpobwalaca bamakulene ba Bayuda, ne beshimilumbo, kayi ne beshikwiyisha Milawo balabungana. Balamumanta Yesu nekuya nendi kunkuta yabo. \v 67 Balamwipusheti, “Twambile na njobe Mupulushi Walaiwa usa.” Nsombi nendi walabakumbuleti, “Nambi ndimwambile, nteshi mushome sobwe, \v 68 na ndimwipushe mwipusho, nteshi munkumbulepo. \v 69 Kufuma lelo ame nde Mwana Muntu nimbenga ndekala kulikasa lyakululyo kwa Lesa wangofu shonse.” \p \v 70 Lino bonse balepusheti, “Sena ulambangeti njobe Mwanendi Lesa?” Neye walakumbuleti, “Ee njame mbuli ncomulamba mobene.” \p \v 71 Balo balambeti, “Sena lino inga katuciyandola nabambi bakamboni? Tulalinyufwili kendi ncalamba mwine.” \c 23 \s Yesu balamutwalanga kuli Pilato \r (Mateyo 27:1-2,11-14; Maliko 15:1-5; Yohane 18:28-38) \p \v 1 Bantu bangi balanyamuka, nekutwala Yesu kuli Pilato. \v 2 Lino balatatika kumubepeshela Yesu eti, “Twalamucana muntu uyu kayungaula bantu ba mushobo wetu. Walikwambila bantu eti tucileke kusonka musonko kuli mwami wa ku Loma. Kayi ukute kwambeti ni Mupulushi Walaiwa kayi eti emwami.” \p \v 3 Lino Pilato walamwipusha Yesu eti, “Sena njobe, Mwami wa ba Yuda?” \p Yesu walakumbuleti, “Mulamba mobene.” \p \v 4 Pilato walambila bamakulene beshimilumbo nebantu bonse basa eti, “Ame kuliya mulandu ngondacana pa muntu uyu.” \p \v 5 Nsombi balo balayuminina kumubepeshela kabambeti, “Layungaulunga ne kufulunganya bantu pakwiyisha kwakendi mucishi conse ca Yudeya. Walatatikila ku Galileya lino mpaka lashiki ne kuno.” \s Yesu balamutwalanga kuli Helodi \p \v 6 Pilato mpwalanyumfweco walepusheti, “Sena uyu muntu nimwine Galileya?” \v 7 Lino mpwalanyumfwa kwambeti Yesu ukute kufuma mucishi ncalikwendelesha Helode, walamutuma kuli Helode uyo walikuba mu Yelesalemu pa cindico. \v 8 Helode mpwalabona Yesu walakondwa, pakwinga lyonse walikunyumfwa mbili yakendi. Neco walikuyanda kumubona. Walikuyandishisha kwambeti akamubonepo kensa cikankamanisho. \v 9 Neco Helode walamwipusha mipusho ingi, nsombi Yesu nendi liya kumukumbulapo ciliconse. \v 10 Bamakulene beshimilumbo ne beshikwiyisha ba Milawo balesa pepi nekutatika kumubepesha cangofu. \v 11 Helode nebashilikali bakendi balamuseka Yesu ne kumunyansha. Lino balamufwalika cakufwala cabwami, nekumubwesha kuli Pilato. \v 12 Kufuma busuba ubo Helode ne Pilato balatatika kunyumfwana pakwinga balikuba bapatana. \s Yesu lapingulweti ashinwe \r (Mateyo 27:15-26; Maliko 15:6-15; Yohane 18:39—19:16) \p \v 13 Lino Pilato walabunganya bamakulene beshimilumbo ne beshikwendelesha kayi ne bantu bonse. \v 14 Lino walabambileti, “Uyu muntu mulamulete kuli njameti nkayungaula bantu, lino ame ndamwipushu mwense kamulipo, ndacana kwambeti liya mulandu pamakani onse ngomwa mwambanga. \v 15 Helode neye liya kucanapo mulandu pali uyu muntu, weco neye lamubweshe kuli afwe. Kamubona uyu muntu liya kwinsapo mulandu wakufwilapo. \v 16 Neco ndimukwipowa ne kumusungulula.” \p \v 17 Nomba Pilato lyonse walikubasungululila kayili umo pabusuba bwa Pasika. \p \v 18 Nsombi bonse bantu balolobesha pamo eti, “Ashinwe muntu uyu, mutusungwilile Balabasi.” \v 19 Balabasi uyu walasungwa pakwinga walapanga cimfulunganya mucishi ne kushina bantu. \p \v 20 Nsombi Pilato walikuyanda kumusungulula Yesu, neco walamba nabo bantu basa kayi. \v 21 Nomba nabo balolobesheti, “Mupopeni palusanda! Mupopeni!” \p \v 22 Pilato walabambila bantu kabutatu eti, nomba lenshi cani caipa uyu? Ame ndacana kwambeti liya mulandu ngwelakufwilapo. Neco ndimukwipowa nekumusungulula. \p \v 23 Nsombi bonse bayuminina kolobesheti, “Welela kupopwa palusanda.” Lino Pilato walakomwa kumaswi ayo. \v 24 Neco Pilato walapingula kwelana ne ncobalikusenga bantu baseti cinshike. \v 25 Pilato walasungulula Balabasi uyo walaleta cimfulunganya nekushina bantu ngobalasenga. Yesu bamwinse kwelana mbuli kuyanda kwabo. \s Yesu lapopwanga pa lusanda \r (Mateyo 27:32-44; Maliko 15:21-32; Yohane 19:17-27) \p \v 26 Bashilikali balamumanta Yesu kwambeti benga bamupope. Balakumana ne Shimoni waku Kulene, nkafuma muminshi. Balamwikata nekumunyamwisha lusanda kwambeti akonkenga panyuma pa Yesu. \p \v 27 Bantu bangi balikumukonkela. Pakati pabo palikuba batukashi bali kabalila nekunyumfwa kwipilwa pacebo ca Yesu. \v 28 Lino Yesu walapilibuka ne kubambileti, “Amwe mobatukashi ba ku Yelusalemu mutalilila ame sobwe, nsombi mulilile mobene kayi ne bana benu. \v 29 Pakwinga masuba nakashike bantu mpoti bakambengeti, ‘Bakute colwe batukashi balabula kusemapo nekuyamwishapo!’ \v 30 Pacindico nibakasenge malundu eti, ‘Kamutuwila’ Kayi netucina eti, ‘Tufwekeleleni.’ \v 31 Nomba lino na kulico kulinjame ndecitondo catontola, nomba nikukabeconi kuli njamwe mobitondo byayuma?” \p \v 32 Balamanta ba kapondo babili kwambeti benga bapopwe pamo ne Yesu. \v 33 Mpobalashika kumusena walikukwiweti cifupa ca mutwi, balapopa Yesu palusanda. Kopeloko balapopako bakapondo basa palusanda, umbi kululyo naumbi kucipiko. \v 34 Yesu walambeti, “Ta, kamubalekelela pakwinga nkabacinshi ncobalenshinga.” \p Lino balensa nsolo nekuyabana byakufwala byakendi. \v 35 Bantu balikuba bemana popelapo kabebela. Nomba bamakulene ba Bayuda abo kabaweluluka Yesu nekwambeti, “Walapulusha bambi, lino neye alipulushe mwine, na ni Mupulushi uyo Walaiwa ne Lesa.” \p \v 36 Bashilikali naboyo balamuseka, balesa pepi nekumupa waini wasasa eti anwe. \v 37 Nekumwambileti, “Na njobe Mwami wa Bayuda, lipulushe omwine.” \p \v 38 Pelu palusanda palikuba palembweti, “Uyu emwami wa ba Yuda.” \p \v 39 Kapondo umo walikuba wapopwa pamo ne Yesu, walamucobola Yesu eti, “Sena ntobe mupulushi washomeshewa? Lipulushe nenjafwe utupulushe.” \p \v 40 Nsombi umbi walakalilila munendi nekumwambileti, “Sena obe nkotini Lesa? Tulapopwa pamo twense mu mapensho. \v 41 Nsombi afwe tobabili twelela kupopwa pakwinga tulatambulunga cilambo celela pa bintu mbyotwalikwinsa. Lino uyu neye kuliya caipa ncalensapo.” \v 42 Lino walambila Yesu eti “Mukanganuke mwakesa mu Bwami bwenu.” \p \v 43 Lino Yesu walamwambileti, “Cakubinga ndakwambilinga lelo, nukekale nenjame mu Paladaiso.” \s Lufu Lwa Yesu \r (Mateyo 27:45-56; Maliko 15:33-41; Yohane 19:28-30) \p \v 44 Lino cindi mpocalashika pa 12 koloko, kwalaba mushinshe pacishi conse kushikila 3 koloko, \v 45 lino cikwisa calikucala mu Ng'anda ya Lesa calatwamuka pakati. \v 46 Lino Yesu walolobesha ne liswi lya pelu eti, “Ta mushimu wakame ndaubiki mumakasa enu.” Mpwalapwisha kwambeco, walafwa. \p \v 47 Mukulene wa bashilikali mpwalaboneco, walalumbaisha Lesa, ne kwambeti, “Nicakubinga uyu muntu walikuba walulama.” \p \v 48 Naboyo bantu bangi balikuba babungana kabebela, mpobalabona calenshika balabwelela kumanda kwabo nkabayakulyuma pantiti ne kungumana. \v 49 Bantu bonse balikumwinshiba Yesu, ne batukashi basa balamukonkela baku Galileya, balemana patali kababona byonse byalenshika. \s Yesu labikwanga mumanda \r (Mateyo 27:57-61; Maliko 15:42-47; Yohane 19:38-42) \p \v 50 Kwalikuba muntu walikukwiweti Yosefe walikwikala mumushi wa Alimateya mucishi ca Yudeya. Walikuba umo wamulibunga lya Nkuta inene ya Bayuda, walikuba muntu uli cena walemekwa \v 51 nendi wali kupembelela kwisa kwa Bwami bwa Lesa. \v 52 Uyu muntu walaya ku musenga Pilato citumbi ca Yesu. \v 53 Lino walaselusha citumbi palusanda ne kupombela mucikwisa caina, walamubika mu cumbwe ca mulibwe umo mwalikuba mutana mubikwapo muntu uliyense. \v 54 Bwalikuba busuba bwakulibambila pakwinga busuba bwa Sabata bwalikuba pepi kutatika. \p \v 55 Batukashi baku Galileya basa balikukonkela Yesu balaya ne Yosefe akubona cumbwe mwalabika citumbi ca Yesu. \v 56 Balabwelela ku ng'anda a kubamba mafuta anunkila cena. \p Lino pabusuba bwa Sabata, balapumwina kwelana ne Milawo Lesa njalapa Mose. \c 24 \s Kupunduka kwa Yesu kufuma kubafu \r (Mateyo 28:1-10; Maliko 16:1-8; Yohane 20:1-10) \p \v 1 Lino mumenemene pa busuba bwa pa Sondo, batukashi abo balanyamuna mafuta ne byanunkila mbyobalabamba kuya kucumbwe. \v 2 Balacana libwe lyakunkulushiwapo pacishinga ca cumbwe.\fig Libwe lilakunkulushiwanga kufuma pa cumbwe|src="16 Tomb.jpg" size="col" ref="24:2"\fig* \v 3 Nomba mpobalengila mucumbwe baliya kucanamo citumbi ca Mwami Yesu. \v 4 Kabacikankamana, balabonowa bantu babili balikuba bafwala byakufwala byabekema kabali bemana pepi nabo. \v 5 Batukashi abo balatina nekukotama panshi. Lino bantu abo balabepusheti, “Mulamulangwelinga cani muntu muyumi pakati pa bafu? \v 6 Nkalimo muno, lapunduku. Kamwanuka maswi ngalamwambila mpwalikuba ku Galileya. \v 7 Eti Mwana Muntu welela kuyabwa mumakasa a bantu baipa, nekupopwa palusanda, nekupunduka kubafu pakapita masuba atatu.” \p \v 8 Popelapo batukashi basa balanuka maswi aya. \v 9 Mpobalafuma kucumbwe kusa, balambila beshikwiya likumi ne umo kayi ne bantu bambi bonse. \v 10 Abo batukashi balikuba Maliya wa ku Magadala, ne Yohana ne Maliya banyina Jemusi. Balo ne batukashi bambi balikubapo balambila batumwa makani aya. \v 11 Nsombi maswi ayo kubeshikwiya alaboneka eti nikutamokowa, neco baliya kubashoma batukashi abo. \v 12 Nsombi nendi Petulo walanyamuka nekufwambilako kucumbwe. Mpwalashika walabonowa muli bikwisa byonka, walabwelela kung'anda kali wakankamana pabintu byalenshika. \s Byaleshika panshila ya ku Emausi \r (Maliko 16:12-13) \p \v 13 Pabusuba ubo beshikwiya babili balikuya kumunshi walikukwiweti Emausi. Mushinso wa kufuma ku Emausi kushika ku Yelusalemu walikuba wa makilomita akwana likumi ne limo. \v 14 Mpobalikuya munshila bali kababandika pa bintu ibyo byonse byalenshika. \v 15 Kabacibandika nekwipushanya, Yesu mwine walesa pepi ne kwendela pamo nabo. \v 16 Balamubona nomba baliya kumwinshiba. \v 17 Yesu walabepusheti, “Nimakani cini ngomulenga nkamubandikilana?” \p Lino nabo balemana kayi cinso cabo nkacili calaka nemapensho, \v 18 lino umbi walikukwiweti kileopasi walamwipusheti, “Sena njobe mwensu wenka mu Yelusalemu utenshi byalenshika masuba apita kunyuma?” \p \v 19 Yesu walepusheti, “Byamushobocini?” Lino balakumbuleti. Sha Yesu wa ku Nasaleti. Uyo muntu walikuba munshinshimi wali kwinsa bintu byangofu pamenso a Lesa ne bantu bonse. \v 20 Nsombi bamakulene beshimilumbo ne bakulene betu bambi balamutwala kwambeti apewe mulandu wakushinwa, kufumapo balamupopa palusanda. \v 21 Nsombi afwe twalikuba twengashila kwambeti nakalubule ba Isilaeli. Lino palapiti masuba atatu kufuma mpobyenshika byonse ibi. \v 22 Lino kayi batukashi nabambi pakati petu balatukankamanisha. Nabo balaya kucumbwe mumene mene, \v 23 lino mubili wakendi baliya kucanamo. Mpobalabwela balambeti balabono bangelo abo balabambileti Yesu nimuyumi. \v 24 Bambi mulikoto lyetu balaya kucumbwe ne kucana mbuli ncobalamba batukashi basa, nabo baliya kumubona Yesu. \p \v 25 Lino Yesu walabambileti, “Amwe mobantu baluya, bakute kubula kuyanda kushoma bwangu bintu byonse byalamba bashinshimi. \v 26 Sena nkamucinshi kwambeti mupulushi walaiwa usa walikwelela kunyumfwa byeshikubaba byonse ibi kwambeti engile mubulemu bwakendi?” \v 27 Lino walabasansulwila byonse byalembwa mumalembo onse, kutatikila mumabuku a Mose mpaka ku bashinshimi bonse bilambanga palyendiye. \p \v 28 Mpobalashika pepi ne Yelusalemu, Yesu walenseti lapitililinga. \v 29 Nsombi beshikwiya abo balamukakatisha ne kwambeti, “Kamwikalani nenjafwe pakwinga kulashipi, bonani lisuba lilenga akwibila.” Neco walengila mung'anda ne kwikala nabo. \v 30 Mpwalekala nabo pakulyela, Yesu walamanta shinkwa, walalumba Lesa, Kayi walakomona nekubayabila. \v 31 Popelapo menso abo alacaluka. Lino balamwinshiba popelapo walashimanganowa. \v 32 Lino balatatika kwambilaneti, “Cancine ncine maswi akendi ayasanga mumoyo mpwatwambilanga munshila pasa, nekupandulula mabala.” \p \v 33 Kufumapo balanyamuka nekubwelela ku Yelusalemu, uko nkobalacana beshikwiya likumi ne umo kabali babungana pamo nebanabo, \v 34 kabambeti, “Nicakubinga Mwami lapunduku kubafu, labonekele kuli Shimoni.” \v 35 Lino naboyo babili basa, balasansulula calenshika munshila mpobalamwinshiba Mwami mpwalabakomwena shinkwa. \s Yesu labonekelenga kubeshikwiya bakendi \r (Mateyo 28:16-20; Maliko 16:14-18; Yohane 20:19-23; Incito 1:6-8) \p \v 36 Kabacamba babili abo, Yesu mwine walashika nekwimana pakati pabo bonse ne kwambeti, “lumuno lube nenjamwe.” \p \v 37 Balo balatilimuka nekutina pakwinga balayeyeti balabononga cipuku. \v 38 Nendi walabambileti, “Nomba mulapengelenga cani ne kutoshana mumyoyo mwenu? \v 39 Kamubona makasa nebimpanta byakame, kwambeti njame. Kamunjikata munyumfwe pakwinga cipuku ciliya musuni nebifupa mbuli mbyomulabonongeti ndibikute ame.” \p \v 40 Lino mpwalambeco walababonesha makasa nebimpanta byakendi. \v 41 Nabo baliya kushoma pakwinga balikuba bakondwa, kayi ne kukankamana. Lino walabepusheti, “Sena mukutepo byakulya pano?” \v 42 Balamupa cipansha ca nswi yakuyoka. \v 43 Walacitambula ne kulya bonse nkababonako. \p \v 44 Lino walabambileti, “Ibi ebintu byondamwambila mpondalikuba nenjamwe. Pasa ndalikwambeti byonse byalembwa pali njame mu Milawo Lesa njalapa Mose, ne mumabuku abashinshimi, ne mulibuku lya kutembaula.” \v 45 Lino walabanyafwa kwambeti banyufwishishe Mabala. \v 46 Walabambileti, “Byalalembwa nibi; Mupulushi welela kupenshewa ne kupunduka kubafu pabusuba bwabutatu. \v 47 Kwambeti mulina lyakendi Mulumbe Waina ukakambaukwe kubantu ba mishobo yonse, kutatikila ku Yelusalemu. Kwambeti basanduke mumoyo benseco neye Lesa empwela kubalekelela bwipishi bwabo. \v 48 Amwe mobakamboni pabintu ibi. \v 49 Ninkamutumine cipo ico Bata ncobalashomesha, nsombi mwelela kwikala mumunshi muno kushikila mukatambule ngofu sheti shikafume kwilu.” \s Yesu lenga kwilu \r (Maliko 16:19-20; Incito 1:9-11) \p \v 50 Lino Yesu walabatangunina kufuma mumunshi umo kuya kushika ku Betaniya. Kopeloko walatambika makasa akendi nekubaleleka. \v 51 Lino kacibaleleka walapansana nabo, nekumantwa kuya kwilu. \v 52 Lino balamukambilila, panyuma pakendi balabwelela ku Yelusalemu kabali bakondwa maningi. \v 53 Cindi conse balikucanika mu Ng'anda ya Lesa kabalumbaisha Lesa.