\id GEN - Saafi corrections après conseiller \ide UTF-8 \h Camba \toc3 Cam \toc2 Camba \toc1 Camba, teerndi koc ŋ Tawreet \mt Camba \mt2 Teerndi koc ŋ Tawreet \is Rangsohaani \ip Teerndii na woyse "Camba", wa teerndi koc ngaŋ teereeci yatuus ciŋ \tl Tawreetiŋ\tl* \w Musaa\w*, te teereeciŋ \tl Tawreeti\tl*, caɗ teereeci koc ŋ Fiis ci Hooliɗ ci. Teerndi teeku "Camba", wa na naandsuke in ci uup maañ ŋ Adina. \ip Ngaŋ jangiŋ Camba, ambtiɗoh ciŋ Kooh na ɓooɓi etohiɗ marku. Ambtiɗohi koc nga, a tuma na Noohin na in ci na pese ŋ adinaani jen ; degga nga, a nammba ambtiɗoh na Ibrahiima na ɓi rimkoh nga ɗe. Ŋ ambtiɗoheem Kooh gapohha ne a hey barke'ɗe cuuɓ ciŋ kehƴi jen taamboh nga ɓa. \iot Teerndiŋ Camba kaɗtiɗoh an : \io1 - Naandsukiŋ feraŋ Adinaani \ior 1–2\ior* \io1 - Cambaŋ bakaaɗ na kakaan \ior 3\ior* \io1 - Findi gomal ci taambtiɗoh ini kooɗoh Aadama po ŋ Noohin \ior 4–6\ior* \io1 - Naandsukiŋ gaaliŋ Noohin \ior 7–8\ior* \io1 - Findi gomal ci taambtiɗoh ŋ Noohin po ŋ Ibrahiima \ior 9–11\ior* \io1 - Kipes kiŋ Ibrahiima \ior 11–25\ior* \io1 - Kipes kiŋ Isaahha, kuɓkiŋ Ibrahiima \ior 21–35\ior* \io1 - Kipes kiŋ Yaŋhooɓa, kuɓkiŋ Isaahha \ior 25–50\ior* \io1 - Kuɓuuciŋ Yaŋhooɓa nikiɗ cuuɓiŋ Israayel ŋ \w Misra\w* \ior 37–50\ior* \c 1 \s Feraŋ Adina \p \v 1 Ŋ camba, Kooh fer eel ci na kehƴi. \v 2 Kehƴi nikee hulang, wa nikka ɓarang. E ñuus muuree masma, te \w Fuuɗsiŋ Kooh|lemma="Fuuɗsi Hoolohngaani, Fuuɗsiŋ Kooh"\w* seree ŋ ɗafuk wa. \v 3 Kooh woosa ne : « Wa wiisaat ! » Wa wiissa. \v 4 A hotta ne siñaari baahiɗ, a nistohha siñaari na ñuusi. \v 5 A teekka siñaari "noh", a teekka ñuusi "wek". Niin raakka, ɓaaɓ raakka, wa nikka mbeha ɗeɓ. \p \v 6 Wa weem coot, Kooh woosa ne : « Raɗsuk raakaat ŋ harmban masuɓ ci, ne wa nistoh masuɓ na masuɓ. » \v 7 A haɓiɗta raɗsuki. A nistohha masmi ŋ ooɓ raɗsuki na masma ŋ ɗafka. Te wa nikohha ɗaa. \v 8 A teekka raɗsuki "eel ci". Niin raakka, ɓaaɓ raakka, wa nikka mbeha kanakɗoh. \p \v 9 Ŋ finho ineem, Kooh woosa ne : « Masmi ŋ ooɓ eel ci nangɗukohaat ɗisik yino po keheƴ suyiɗ pul. » Te wa nikohha ɗaa. \v 10 A teekka ɓaki suyɗi "keheƴ", a teekka masmi nangɗukohɗi "cookom". A hotta ne wa baahiɗ. \p \v 11 Ngaŋ woo keem, Kooh woyissa ne : « Kehƴi riifaat na in ci na paare : paangiici ɓay tisoh, na kidig ci na ñamse, kidig nu nik na rimiŋ wa na tisohiŋ wa ŋ ɗooƴi, ŋ findi mandohaaɗiŋ wa, ŋ kehƴi. » Te wa nikohha ɗaa. \v 12 Kehƴi paarra paangi ɓayiɗ tisoh findi mandohaaɗ ciŋ ca, kidig ci na rime findi mandohaaɗ ciŋ ca, waa nu nik na tisohiŋ wa. A hotta ne wa baahiɗ. \v 13 Niin raakka, ɓaaɓ raakka, wa nikka mbeha kaahayɗoh. \p \v 14 Wa mbeheem coot, Kooh woosa ne : « Ngaŋ raɗsukiŋ eel ci, wa raakaat in ci raak siñaar, ne ca nistoh noh na wek, ca teeɓoh jamano na mbeh na kiis. \v 15 Ŋ raɗsukiŋ eel ci, ca nikaat siñaar ne ca siñaariɗ kehƴi. » Te wa nikohha ɗaa. \v 16 Kooh haɓiɗta siñaar kanak yakak, wi yakki ne wa adgoh noh, wi ƴini ne wa adgoh wek. A haɓiɗta yit hor ci. \v 17 A seriɗta ca ŋ raɗsukiŋ eel ci ne ca siñaariɗ kehƴi, \v 18 ne ca adgoh noh na wek, ca nistoh siñaar na ñuus. A hotta ne wa baahiɗ. \v 19 Niin raakka, ɓaaɓ raakka, wa nikka mbeha nikiisɗoh. \p \v 20 Ŋ woo keem, Kooh woyissa ne : « Ngaŋ masuɓ ci, cuurund na inaama wiiriis aastiɗohaat, sel pundaat ŋ eel ci, ŋ ɗafuk kehƴi. » \v 21 Ŋ ineem, a ferra ɗoopaat ci yakak ci ŋ cookmi, na inaamaaci na huƴe, ca weƴee jen ŋ ɗooƴ masuɓ ci. A ferra ca ŋ findi mandohaaɗ ciŋ ca. A ferra yit in ci raak paɓ jen, findi mandohaaɗ ciŋ ca. A hotta ne wa baahiɗ. \v 22 A barke'iɗta ca, an : « Nikaat ɓasloh, rimaatɗohaat, riifɗaat masmiŋ cookmi, te yit, sel ci rimaatɗoh ŋ kehƴi. » \v 23 Niin raakka, ɓaaɓ raakka, wa nikka mbeha yatuusɗoh. \p \v 24 Wa weem coot, Kooh woosa ne : « Kehƴi pulɗaat inaama findi mandohaaɗ ciŋ ca, ɗoopaat ci raakan heɗ, na ci raakanɗi heɗ, na inaama ƴin findi mandohaaɗ ciŋ ca. » Te wa nikohha ɗaa. \v 25 A ferra ɗoopaat ci raakanɗi heɗ findi mandohaaɗ ciŋ ca, a ferra ci raakan heɗ findi mandohaaɗ ciŋ ca, a ferra inaamaaci ƴin ci ŋ kehƴi jen findi mandohaaɗ ciŋ ca. A hotta ne wa baahiɗ. \p \v 26 Ngaŋ woo keem, a woyissa ne : « Ɓoo haɓɗaat ɓo' ŋ ñaamaariŋ ɓoo, findi mandohaaɗiŋ ɓoo, ne ɓa adgoh cuurund ciŋ cookmi, na sel ciŋ eel ci, na ɗoopaat ci, ne ɓa adgoh kehƴi jen, na in ci na yoonde ŋ kehƴi. » \v 27 Kooh ferra ɓo' ŋ ñaamaariŋ ɗe. Ngaŋ ñaamaariŋ Kooh, a ferra ɓa, ƴaar na ɓitiɓ. \v 28 A barke'iɗta ɓa, a woosa ɓa ne : « Ɓaslaat, rimaatɗohaat, riifɗaat kehƴi, minaat kehƴi jen, adgohaat cuurund ciŋ cookmi, na sel ciŋ eel ci, na in ci na yoonde ŋ kehƴi jen. » \p \v 29 Kooh dokkissa, woosa ɓa ne : « Ɓayaat, ŋ on ɗu paangi nu nik ne weɗi ŋ kehƴi jen, na kidig nu amboh rim na tisohiŋ wa ɗah. Ca nik pesohaaciŋ ɗu. » \v 30 Kooh woosa ne : « Ɗoopaat ciŋ kehƴi, sel ci na punde, in ci na yoonde ŋ kehƴi, in ci na iike jen, ŋ on ca ne, ca pesoh paangi iiri. » Te wa nikohha ɗaa. \v 31 Kooh hotta in ci a ƴut haɓiɗ jen, ca baahha lool. Niin raakka, ɓaaɓ raakka, wa nikka mbeha yasna-yino'ɗoh. \c 2 \nb \v 1 Eel ci na kehƴi, na in ci ñimniɗ ci tumu nga, reehoh feru ɗaa. \p \v 2 Ŋ mbeha yasna-kanakɗoh, Kooh iɗsiɗukka, raak ɗe mitɗiɗ pangkaŋ ɗe. \v 3 Weɗ tah po Kooh barke'iɗta mbehi yasna-kanakɗoh, a hooliɗtaa wuu ce, laam a iɗsiɗuk nga, wi a ƴut fer in ci jen. \v 4 Naandsukiŋ feriŋ eel ci na kehƴi weɗi weem. \s Feruukiŋ ɓo' \p Wa Nikiɗi Kooh feree kehƴi na eel ci, \v 5 ali kidig raakeeɗi paaɗ ŋ bilaf fi, te ali paangi puleeɗi ndoom, laam raak Nikiɗi Kooh toɓɗi ŋ kehƴi, te ɓo' raakeeɗi ne a guur merhey mi. \v 6 Hondohɗi masuɓ puleeɗa ŋ kehƴi te wa iiri'ɗeeɗa kehƴi jen. \p \v 7 Ŋ jamanoonaam, Nikiɗi Kooh mahha ɓo' na merhey miŋ kehƴi, a fuuɗissa ngaŋ kiñin kaŋ ɗe iik kipes, jaarra a nikka pesoh. \v 8 Raak, Nikiɗi Kooh haɓɗeen nguuk, ŋ pulohaaɗ-noh, ngaŋ Eden, a ɓekka ɓoya a mahee nga. \v 9 A paariɗta kidig nu nik ŋ merhey ma, ca moɗta ŋ has, ca neɓpa ñamu, te ngaŋ leernaŋ nguuka, a paariɗta kidgaŋ kipes ki na kidgaŋ inhisoh baahiɗ na baahaaɗi. \p \v 10 Cul puleeɗa ŋ Eden, wa iiri'ɗeeɗa nguuka, wa pulohee ndeem, wa salla sal nikiis. \v 11 Sala ɗeɓ teeksee Pison, wa wileen ŋ kur kaŋ Hawiilaa jen, ɗiska urus raake ; \v 12 ursaŋ kur keem, wa nikee koceet, ndeem raakee makndi eeñɗohaani na woyse \tl badoolah\tl* na pemeeni na woyse \w \+tl sooham\+tl*\w*\f + \fr 2:12 \fr*\fq \+tl sooham\+tl* \fq*\ft : wa atoh peme ruumind ; marka "pemeeciŋ \+tl \+w efoodi|lemma="efood"\+w*\+tl*" ŋ toksiŋ tiik ci inhassaaɗiici.\ft*\f*. \v 13 Sala kanakɗoha teeksee Gihon, wa wilee wil kur kaŋ Kuus jen. \v 14 Sala kaahayɗoha teeksee Tigar, wa nupɗee ŋ pulohaaɗ-nohaŋ Assuur. Sala nikiisɗoha nikka Ewfaraat. \p \v 15 Ŋ ineem, Nikiɗi Kooh ɓayya ɓoya, a tummba ɗe guuroh na niiɗohaŋ nguukaŋ Eden. \v 16 A huflukka ɗe ne : « Fu miniɗ ñam rim ciŋ kidig ciŋ nguuki jen. \v 17 Waaye kidgiŋ inhisoh baahiɗ na baahaaɗi, fu heyɗi ñame nga, laam mbaɗna fu ñaman nga ɗah, fu hey kaane fut ! » \p \v 18 Wa weem coot, Nikiɗi Kooh woosa ne : « Ɗaay kiik ce baahɗi ngaŋ ɓo'. Ŋ hey ɗe haɓɗiɗe ɓaatɗohoh yi min kerhiɗoh na ɗe. » \v 19 Ŋ ineem, raak Nikiɗi Kooh maheen na merhey ɗoopaat ci jen, na sel ci pundoh ci jen, a kommba ɓoya ca, ne a kerah findi yeem teekan ca ; yaa nu nik hey ɓeeɗkasse findi ƴaara na hee ɗe teeke. \v 20 Wa a kom ɓoya ca, ɓoya feriɗta ca tiik jen, ɗoopaat ciŋ kahan ci, sel ci pundoh ci, na ɗoopaat ciŋ nduufi. Waaye a yi, a hotiɗɗi haf ce ɓaatɗohoh yi min kerhiɗoh na ɗe. \p \v 21 Ŋ ineem, Nikiɗi Kooh pani'iɗta ɓoya, a neehha neeh nooɗiɗ. A nihissa ƴoh yino ngaŋ lah-fisaaraŋ ɗe, a rannga ɗiska na neh. \v 22 Nikiɗi Kooh ɓayya ƴoha a nihsoh ŋ ɓoya weem, a mahha ɓitiɓ naa, a kommba ɓoya ɗe. \p \v 23 Wa ɓoya hot ɗe, a ƴeella, a woosa ne : \q « Waasii, \q yii a ƴohiŋ ƴoh ciŋ ngo \q na nehiŋ nehiŋ ngo ! \q Ɓoyii teeksan ɓo' ɓitiɓ, \q laam a kooɗohu ŋ ɓo' ƴaar. » \m \v 24 Wa taamboh ɗaa po, ƴaar hey saɓsukohe na yaay na baab, a ŋoɗ ŋ ɓitiice, ɓa nik faan yino. \v 25 Te wa nikka ne ɓeɗ ɓi kanak ceem, ƴaara na ɓitiice, ɓa nikee faan ɓarang te ɓa supkeeɗi nga. \c 3 \s Bakaaɗi koc na findi Kooh tumoh naa \p \v 1 Waam, e iiñ uupee ñaañ ŋ ɗoopaat ciŋ nduufi Nikiɗi Kooh fere ; iiña woosa ɓitɓa ne : « Andi wa keeh ne, e Kooh woo ne, ɗu joyɗi ñam ali rim kidig, ŋ kidig ci ŋ ɗooƴ nguuki ? » \v 2 Ɓitɓa loffa ɗe ne : « Ɓoo miniɗ ñam rim ciŋ kidig ci ŋ nguuki. \v 3 Waaye ini kaɗ ŋ rim ciŋ kidgi ŋ leerniŋ nguuki, Kooh woo ne ɓoo kanaat ca ñam, ɓoo kanaat ca sah reɓ wala ɓoo hey kaane fut. » \v 4 Iiña loffa ɗe ne : « Muk, ɗu heyɗi kaane. \v 5 Kooh inah inah ne, ɗu ñama ɗah, liiɓohaaciŋ ɗu hey rangsuke, ɗu hey inhisohe baahiɗ na baahaaɗi findiice. » \p \v 6 Ɓitɓa marakka rim caŋ kidga, a hotta ne ca moɗiɗ ŋ has, ca mandiɗ na ini neɓ, te ca maɗaah ñamu ne ca rangis liiɓoha. A ɓeennda nga, a ñammba, a nammba eɗ ƴaar ce raak ɗe nga, yeem ñammba. \v 7 Ŋ ɗiska ɗiska liiɓohaacaŋ ɓa rangsukka, weɗ ɓa inhiskoh kotii ne ɓa tas ɓarang ; ɓa ɓayya ɓi saaf mbaɗet, ɓa tokɗohha ca, ɓa kenukka ca. \p \v 8 Wa noha soos po puuɗsa ef-efɗeeɗa, ɓoya na ɓitiice kerahha Nikiɗi Kooh wileeɗa ŋ nguuka, ɓa ɗembeeɗa ɗe ŋ kidig ca. \v 9 Nikiɗi Kooh ɓeeɗukka ɓo', a woosa ɗe ne : « Fu ŋ nde ? » \v 10 A loffa ɗe ne : « Ŋ kerah ɗa kerah ŋ ɗooƴ nguuki, ŋ tiitta, weɗi ŋ ɗasɗukoh ɗa laam ŋ tas ɓarang. » \v 11 Nikiɗi Kooh woosa ɗe ne : « Moo, ya ɓa woo ɗa ne fu tas ɓarang ? Fu ñam ŋ kidgi ŋ sangohee ɗa e ? » \v 12 Ɓoya woosa ɗe ne : « E ɓitɓi fu ambsoh ho na ɗe, a yi eɗ to ŋ rim ciŋ kidgi, ŋ ñammba. » \v 13 Nikiɗi Kooh woosa ɓitɓa ne : « Wee ɓek ɗa ŋ ineem ? » Ɓitɓa woosa ɗe ne : « E iiñi ñaañoh ho po ŋ ñammbaa. » \m \v 14 Nikiɗi Kooh woosa iiña ne : \q « Ŋ ini fu tum weem, \q ŋ alkiɗ ɗa \q ngaŋ ɗoopaat ciŋ kahan ci \q na ciŋ bilaf fi jen, \q fu na hee hey faske \q te fu genan melemsuk \q ŋ muniŋ merhey mi \q ngaŋ kipes kiŋ ɗa jen. \q \v 15 Ŋ hey ɓeke sangtiɗoh \q ŋ harmban fu na ɓitɓi \q na harmban ɓi na hee rimkohe nga ɗa \q na ɓiŋ ɗe. \q Ɓi rimkohan nga ɗe \q hey pooke hafiŋ ɗa \q te fu ɗoɓan ɓa ŋ patang kot. » \m \v 16 A nammba woo ɓitɓa ne : \q « Ŋ hey tume po, \q fu nik rook ɗah, fu laay miskiɗ, \q te fu ɓaslan ngaŋ miskiɗ. \q Fu hey ɗiiɗke ŋ ƴaar fu, \q waaye a yi yilfan ɗa. » \m \v 17 A hannda woo ƴaara ne : \q « Fu kerhiɗ woo kiŋ ɓitiifu \q po fu ñamiɗ ŋ kidgi \q ŋ sangohee ɗa, \q fu tahiɗ po merhey mi alkuuɗ, \q ŋ kipes kiŋ ɗa jen fu hey yaaɓe \q ne fu han raak pesoha ŋ kehƴi. \q \v 18 Wa hey paare ñapir \q na paangi raakiɗ rup \q te fu na hee hey guure kotii \q ne fu ñam. \q \v 19 Fu pesohan opiŋ ɗa \q po mbaɗna fu dokkan \q ŋ kehƴi fu puloh. \q Laam fu haɓɗohu merhey \q te fu dokkan ŋ merhey mi. » \m \v 20 Ŋ ineem ƴaara teekka ɓitiice Aawa (pesohi). Laam a yi yaayiŋ ɓooɓi na pese jen. \v 21 Nikiɗi Kooh haɓɗiɗta Aadama na ɓitiice kulɓa und, a ɓekiɗta ɓa ca. \v 22 A woosa ne : « Ŋ ɗiski wa nik ndii, ɓo' inhisohiɗ baahiɗ na baahaaɗi findi ɓoo ; a joyɗi ɓeen kotii ŋ rim ciŋ kidgi na onohe kipes, a joyɗi ca ñam po kipes kiŋ ɗe kee nika po faw. » \v 23 Nikiɗi Kooh puliɗta ɗe ŋ nguuka ŋ Eden ne a guur merhey mi a mahohu. \p \v 24 Wa a aañ ɓo', a ɗaakka ŋ pulohaaɗ-nohaŋ nguuka, niiɗoh ci na woyse \w \+tl seruben\+tl*\w*\f + \fr 3:24 \fr*\fq \+tl seruben\+tl* \fq*\ft : ceɗ farañse na woye "\+tl chérubin\+tl*". Ca feruuɗ findi malaakaaci, ca na pangke wuu Kooh. Ca raak paɓ, na ñaamaar ɓo' ambsukohiɗ na ñaamaar ɗoopaat.\ft*\f* na ndang yongkaah wi na mbiliirke ɓak nu ɓak ne ɓa sangoh waasa kaɗ ŋ kidga na onohe kipes. \c 4 \s Ɓi ɗeɓ rimuk ŋ Aadama na Aawa \p \v 1 Ŋ finho ineem Aadama hunnda na ɓitiice Aawa, yeem ammba rook po a ɓasilla, a teekka kuɓka Kayin. A yi Aawa, a woosa ne : « Ŋ ɓaatɗohiŋ Nikiɗi ŋ raakiɗ ɓo' ƴaar. » \v 2 A raakissa kuɓu ƴaar wiiriis teeku Abel, taambɗoh Kayin. Abel nikka niiɗoh, Kayin nikka guuroh. \p \v 3 Wa kaɗoh kaɗoh po Kayin ɓayya ŋ in ca a guure, a puliɗta \w seeƴkaah|lemma="seeƴuk"\w*\f + \fr 4:3 \fr*\fqa seeƴuk \fqa*\ft : ɗeɓgaan, ɓooɓa seeƴkeen wuu Kooh, waaye, wa ɗalohiɗ na seeƴki woti-woti. Laam, ɓa seeƴkee wuu Nikiɗi Kooh, wa nikee wuu in wiiriis haa te ali in nikeeɗi ŋ harmban ɓa na Kooh.\ft*\f* wuu Nikiɗi. \v 4 Abel nammba ɓay ŋ saaw caŋ gat caŋ ɗe, a puliɗta seeƴkaah ngaŋ sepet caŋ mbaal ca uupee fayum. Ŋ ineem Nikiɗi neɓuusa ŋ Abel, a teyɗukka ina a eɗoh, \v 5 waaye a neɓuuɗi ŋ Kayin na ina a eɗoh. Ineem ɓekka Kayin aay-keeñ miskiɗ, a ñuusɗukka. \v 6 Nikiɗi meekissa ɗe ne : « Fu ayruk ye po fikiiriŋ ɗa mannda an ? \v 7 Tumohaaɗiŋ ɗa baah ɗah, fu hey teyɗukɗasse ; fu tumɗi baahiɗ ɗah, bakaaɗi weɗi wii raɗukka ŋ nguɓu tuuƴ fu na sekee ɗa, ne wa yilif ɗa, te ya fu joya min. » \p \v 8 Waaye, Kayin woosa taambɗoh ce ne ɓa kaɗ yohon ca. Wa ɓa nik ŋ yohon ca, Kayin soonnga Abel, a appa ɗe. \p \v 9 Ɗekka po Nikiɗi meekissa ɗe ne : « Kayin, a nde taambɗoh fu Abel ? » A loffa ɗe ne : « Ŋ inahɗi kat, ñam na niiɗee ɗe haa. » \v 10 Nikiɗi woosa ɗe ne : « Fu haɓiɗ ye an ? Ŋ kerhiɗ ñif miŋ taambɗoh fu looƴkohha kehƴi po nga so ne wa wirndukɗu. \v 11 Fu alkuuɗ po merhey mi faɗiɗ ɗa, laam ya fu aniɗa ñif miŋ taambɗoh fu fu aam. \v 12 Fu guuris merhey mi ɗah, wa eɗissanɗi ɗa in. Fu na hee hey wiltiɗohe ŋ kehƴi, fu genanɗi ɗisik yino. » \p \v 13 Kayin woosa Nikiɗi ne : « Ini fu deg go ɓitootiɗ lool po ŋ antalɗaa. \v 14 Woti fu aañiɗ to ŋ merhey mi an e ? Ŋ hotiɗ ne ŋ hey ɗa use, mi na hee hey wiltiɗohe ŋ kehƴi, ŋ genanɗi ɗisik yino po ɓo' nu hot to ɗah, a ap po. » \v 15 Nikiɗi woosa Kayin ne : « Kon, ɓo' nu ap ɗa ɗah, fu hey wirndukɗasse waas yasna-kanak. » A waakiɗta Kayin inhisoha, ne ɓo' nu hot ɗe ɗah, a apuu ɗe. \p \v 16 Wa taambohha ɗaa, Kayin kaɗta gena kur ka na woyse Nood, ŋ pulohaaɗ-nohaŋ Eden, a ussa Nikiɗi. \s Ɓi puloh ŋ Kayin \p \v 17 Kayin hunnda na ɓitiice, yeem ammba rook po a ɓasilla, a teekka kuɓka Henok. Kayin yippa kur-taah, a teekkaa ngaŋ kuɓkiŋ ɗe Henok. \v 18 Henok nikka baabiŋ Irad, Irad nikka baabiŋ Mehuya'el, Mehuya'el nikka baabiŋ Metusa'el, Metusa'el nikka baabiŋ Lemek. \p \v 19 A yi Lemek, a ɓayya ɓitiɓ kanak, yi koc na woyse Aada, yi kanakɗoh, Silla. \v 20 Aada a yi rim Yabal, baab-caaciŋ ɓi na gene ŋ \w ɗiip\w*\f + \fr 4:20 \fr*\fq ɗiip \fq*\ft : ɗiip ci ɓa genohee ɗeɓgaan ca nikee ndut haɓɗohu piis wala und.\ft*\f* ci, niiɗe gat ci. \v 21 Taambɗoh ce ƴaar, ya teekse Yuubal, a yi baab-caaciŋ halmoh ci na mbiiɓoh ci. \v 22 Silla, ɓitɓiŋ ɗe yinoora, rimmba Tubal-Kayin, sisɓi na tiɓe moos na tiwiñ. Tubal-Kayin raakeen taambɗoh ɓitiɓ teeku Naama. \m \v 23 Lemek woosa ɓitiɓ ciŋ ɗe ne : \q « Ee, ɗu ɓi ɓitiɓ ciŋ ngo, \q Aada na Silla, \q Sikɗukaat woo kiŋ ngo. \q Heeh, sikɗukaat to, \q ɗu ɓi ɓitiɓ ciŋ Lemek. \q Ƴaar gaañiɗ to, \q ŋ appa ɗe, \q Komaaki ɓuurra so, \q ŋ boommba ɗe. \q \v 24 Te nik ne e Kayin na hee wirndukɗasse \q waas yasna-kanak ne a apu ɗah, \q cam ! Lemek na hee wirndukɗasse \q waas ndaŋkiyaah-yasna-kanak na yasna-kanak (77) ! » \m \v 25 Aadama hunisseen na ɓitiice, a ambissa rook, a raakka kuɓu ƴaar, Aawa teekka ɗe Set\f + \fr 4:25 \fr*\ft Tiikiŋ "Set" mand na "eɗ" wala "on" ŋ peɗeem heber. \ft*\f*, laam a woyee ne : « Kooh oniɗ to kuɓu wiiriis, yi na hee namsiɗe Abel, yi Kayin ap. » \p \v 26 Set nammba raak kuɓu, a teekka ɗe Enos. Ŋ jamanoocaam, weɗ ɓa camboh ɓeeɗkoh Kooh ŋ tiikiŋ Nikiɗi. \c 5 \s Findi gomal ci taambtiɗoh ŋ Aadama po ŋ Noohin \p \v 1 Inii weɗ naandsuku ŋ Aadama na ɓi rimkoh nga ɗe. \p Wa Kooh na fere ɓo', a fer ɓa ŋ mandohaaɗiŋ ɗe haf ce. \v 2 A yi Kooh a ferra ɓa ƴaar na ɓitiɓ a barke'iɗta ɓa, a teekka ɓa ɓo' ŋ noha mbaɗi. \p \v 3 Wa Aadama pes kiis teemet na kiis ndaŋkiyaah-kaahay (130), a raakka kuɓu ƴaar ya ɓay mandohaaɗaŋ ɗe na ñaamaaraŋ ɗe, a teekka ɗe Set. \v 4 Ŋ finho raakuukaŋ Set, Aadama pesiɗ kiis teemet-yasna-kaahay (800) te a raakisseen ɓi kuɓu ƴaar na ɓitiɓ. \v 5 A kaan wa a raak kiis teemet-yasna-nikiis na kiis ndaŋkiyaah-kaahay (930). \p \v 6 Wa Set pes kiis teemet na kiis yatuus (105), a raakka kuɓu ƴaar, a teekka ɗe Enos. \v 7 Ŋ finho raakuukaŋ Enos, Set pesiɗ kiis teemet-yasna-kaahay na kiis yasna-kanak (807). A raakisseen ɓi kuɓu ƴaar na ɓitiɓ. \v 8 A kaan wa a raak kiis teemet-yasna-nikiis na kiis ndaŋkiyaah na kiis kanak (912). \p \v 9 Wa Enos pes kiis ndaŋkiyaah-yasna-nikiis (90), a raakka kuɓu ƴaar, a teekka ɗe Kenan. \v 10 Ŋ finho raakuukaŋ Kenan, Enos pesiɗ kiis teemet-yasna-kaahay na kiis ndaŋkiyaah na kiis yatuus (815). A raakisseen ɓi kuɓu ƴaar na ɓitiɓ. \v 11 A kaan wa a raak kiis teemet-yasna-nikiis na kiis yatuus (905). \p \v 12 Wa Kenan pes kiis ndaŋkiyaah-yasna-kanak (70), a raakka kuɓu ƴaar, a teekka ɗe Mahalal'el. \v 13 Ŋ finho raakuukaŋ Mahalal'el, Kenan pesiɗ kiis teemet-yasna-kaahay na kiis ndaŋkiyaah-nikiis (840). A raakisseen ɓi kuɓu ƴaar na ɓitiɓ. \v 14 A kaan wa a raak kiis teemet-yasna-nikiis na kiis ndaŋkiyaah (910). \p \v 15 Wa Mahalal'el pes kiis ndaŋkiyaah-yasna-yino na kiis yatuus (65), a raakka kuɓu ƴaar, a teekka ɗe Yered. \v 16 Ŋ finho raakuukaŋ Yered, Mahalal'el pesiɗ kiis teemet-yasna-kaahay na kiis ndaŋkiyaah-kaahay (830). A raakisseen ɓi kuɓu ƴaar na ɓitiɓ. \v 17 A kaan wa a raak kiis teemet-yasna-kaahay na kiis ndaŋkiyaah-yasna-nikiis na kiis yatuus (895). \p \v 18 Wa Yered pes kiis teemet na kiis ndaŋkiyaah-yasna-yino na kiis kanak (162), a raakka kuɓu ƴaar, a teekka ɗe Henok. \v 19 Ŋ finho raakuukaŋ Henok, Yered pesiɗ kiis teemet-yasna-kaahay (800). A raakisseen ɓi kuɓu ƴaar na ɓitiɓ. \v 20 A kaan wa a raak kiis teemet-yasna-nikiis na kiis ndaŋkiyaah-yasna-yino na kiis kanak (962). \p \v 21 Wa Henok pes kiis ndaŋkiyaah-yasna-yino na kiis yatuus (65), a raakka kuɓu ƴaar, a teekka ɗe Matusalem. \v 22 Henok hunee na Kooh. Ŋ finho raakuukaŋ Matusalem, a pessa ŋ ineem kiis teemet-kaahay (300). A raakisseen ɓi kuɓu ƴaar na ɓitiɓ. \v 23 Ina a pes jen wa kiis teemet-kaahay na kiis ndaŋkiyaah-yasna-yino na kiis yatuus (365). \v 24 Henok hunee na Kooh po a hotissuuɗi laam Kooh rapiɗ ɗe rapiɗ ŋ serooce. \p \v 25 Wa Matusalem pes kiis teemet na kiis ndaŋkiyaah-yasna-kaahay na kiis yasna-kanak (187), a raakka kuɓu ƴaar, a teekka ɗe Lemek. \v 26 Ŋ finho raakuukaŋ Lemek, Matusalem pesiɗ kiis teemet-yasna-kanak na kiis ndaŋkiyaah-yasna-kaahay na kiis kanak (782). A raakisseen ɓi kuɓu ƴaar na ɓitiɓ. \v 27 A kaan wa a raak kiis teemet-yasna-nikiis na kiis ndaŋkiyaah-yasna-yino na kiis yasna-nikiis (969). \p \v 28 Wa Lemek pes kiis teemet na kiis ndaŋkiyaah-yasna-kaahay na kiis kanak (182), a raakka kuɓu ƴaar. \v 29 A teekka ɗe Noohin\f + \fr 5:29 \fr*\ft Tiikiŋ "Noohin" reɓ mand na "eɗfiɗ" ŋ peɗeem heber.\ft*\f* te a woosa ne : « Ŋ alki Nikiɗi aluk kehƴi wii, yii a yi na hee eɗfiɗe coonaaniŋ ɓoo ŋ pangki. » \v 30 Ŋ finho raakuukaŋ Noohin, Lemek pesiɗ kiis teemet-yatuus na kiis ndaŋkiyaah-yasna-nikiis na kiis yatuus (595). A nameen raak ɓi kuɓu ƴaar na ɓitiɓ. \v 31 A kaan wa a raak kiis teemet-yasna-kanak na kiis ndaŋkiyaah-yasna-kanak na kiis yasna-kanak (777). \v 32 Wa Noohin pes kiis teemet-yatuus (500), a raakeen kuɓu kaahay, Sem na Haam na Yaafet. \c 6 \s Inwaasoona ambee Kooh ŋ ɓooɓa a fere \p \v 1 Wa ɓo' ci camb ñimin ŋ adinaani, te ɓa raakka ɓi komaaki cafaƴ, \v 2 safaal ca hotta ne cafaƴ caŋ ɓo' ca moɗiɗ, ɓa ɓayya ɓitiɓ ngaŋ ɓi neɓ ɓa nga ɓa. \v 3 Ŋ ineem, Nikiɗi woosa ne : « Ŋ heyɗi faɗisse ɓo' a maañ na iiki ŋ tum nga ɗe, laam a huf dong. Hutiiniŋ kipes kiŋ ɗe hey nike kiis teemet na kiis ndaŋkiyaah-kanak (120). » \p \v 4 Ŋ jamanoocaam, wa raakeen ɓi puŋkal ŋ kehƴi, te ɓa raakisseen. Ɓeem ɓeɗ nikee jalmbaaca ɗeɓgaan te tiik ciŋ ɓa kerhuuɗ. Ɓa rimkohee ngaŋ safaal ca na cafaƴ ca. \v 5 Nikiɗi hotta ne ɓooɓa nikee ŋ kehƴi uupee nga uup añaand, te keeñ caŋ ɓa genee ɓa yurhiɗ ngaŋ in moɗaaɗi. \v 6 A raakka aay-keeñ nga, inwaaso ammba ɗe ŋ feri a fer ɓo' ŋ kehƴi. \v 7 A woosa ŋ haf ce ne : « Ŋ hey ɗumbe ɓooɓi ŋ fer, ŋ hooliɗ ɓa ŋ kehƴi, ŋ faɗanɗi sah ɗoopaat ci, yakak na ƴin, po sel ci ; laam inwaaso ambiɗ to ŋ feri ŋ fer ca. » \v 8 Waaye Nikiɗi baahoheen Noohin. \s Gaalaŋ Noohin \p \v 9 Inii weɗ naandsuku ŋ Noohin. Noohin a nikee ɓo' yurhiɗ ngaŋ ɓooɓaŋ jamanoonaŋ ɗe, te a hunee na Kooh. \v 10 Noohin raakeen kuɓu ƴaar kaahay, Sem, Haam, na Yaafet. \v 11 Ɓooɓa genee ŋ kehƴi nikee yahrukohiɗ, te wa muuƴeeɗi Kooh, te ɗisik nu ɗisik raakeen tumohaaɗ moɗaaɗi. \v 12 Kooh marakka, a hotta ne kehƴi yahrukohiɗ laam, e pesiɗ ci hotkang jen nikee tumoh in moɗaaɗi. \p \v 13 Ineem tahha po Kooh woosa Noohin ne : « Ŋ ambiɗ ne ŋ hey ɗumbe ɓooɓi jen sagu riifɗi ɓa riifiɗ Adina na tumohaaɗ moɗaaɗi. Ŋ hey ɓa ɗumbe na kehƴi. \v 14 Waaka kidig ndengiɗ, fu haɓɗiɗ haf fu in mand na wahnde yakak, wa min teembeer findi gaal. Wa raakaat ɓi tuuƴ, fu reefa \tl godirong\tl* ŋ ɗooƴi na finhoori. \v 15 Fu na hee wa haɓɗohe an : Hutiiniŋ wa nikaat \w saangal\w*\f + \fr 6:15 \fr*\fq saangal \fq*\ft : weɗ \+tl meetar\+tl*.\ft*\f* teemet na saangal ndaŋkiyaah-yatuus (150), angiini nik saangal ndaŋkiyaah-kanak na saangal yatuus (25) te njooliini nik saangal ndaŋkiyaah na saangal yatuus (15). \v 16 Fu heya waakɗe kunoha, harmban wa na gaali nikaat suung\f + \fr 6:16 \fr*\fq suung \fq*\ft : weɗi ini amboh lecem ciŋ ndukun ci po ŋ suungi ; wa camban \+tl meetar\+tl*.\ft*\f* yino. Fu heya haɓɗiɗe yahndeer ŋ hambuusiŋ wa, gaali raak nikoha kaahay, ŋ yoorɗi, ŋ leerni na ɗafki. \p \v 17 Ini kaɗ nga so, ŋ hey bembe kehƴi na masuɓ ne ŋ ap in nu na iike nga ɗah ; in nu nik ngaŋ kehƴi ɗah, a hey kaane. \v 18 Waaye ŋ hey ambtiɗohe na ɗa. Fu hey aase ŋ ɗooƴ gaali na ɓitiifu na kuɓuuciŋ ɗa kaahay ci na ɓitiɓ ciŋ ɓa. \v 19 Fu hey name ɓek ŋ gaali heet ɗoopaat nu nik ngaŋ kehƴi ɗah, naar yino na riɓ yino ne ca min muc na ɗa. \v 20 Heet ciŋ ɗoopaat ci hey haye kanak kanak, sel ci na ɗoopaat ciŋ kehƴi, yakak na ƴin jen hey haye, ne ca min muc. \v 21 Fu nak, ɓayndoha kañam nu nik, fu ɓek nga, fu raak pesoha, fu na ca. » \v 22 Noohin haɓɗohha in ceem jen ɗaa, findi Kooh nakohee ɗe wa. \c 7 \s Masma ɗumbee kehƴi \p \v 1 Wa ineem raak, Nikiɗi woosa Noohin ne : « Aasa ŋ ɗooƴ gaali, fu na ɓi kahan fu laam, ŋ hot ɗa dong yurhiɗ ngaŋ ɓooɓiŋ jamanooniŋ ɗa. \v 2 Ɓayndoha ŋ ɗoopaat ci hooliɗ ci\f + \fr 7:2 \fr*\fqa ɗoopaat hooliɗ \fqa*\ft : a yi ɗoopti min \+w seeƴkohu\+w* te a minnda ñamu ngaŋ Heber ci.\ft*\f*, riɓ yasna-kanak na naar yasna-kanak, na ci hoolaaɗiici, riɓ yino na naar yino, \v 3 na sel ci, riɓ yasna-kanak na naar yasna-kanak ; ne cuuɓ ciŋ ca min ris ŋ kehƴi. \v 4 Laam, ndii na neeh yasna-kanak, ŋ hey toɓe toɓ yakak, ini ree neeh ndaŋkiyaah-nikiis (40). Ŋ ɗumb in ci ŋ fer na iike ŋ kehƴi jen. » \v 5 Noohin tumohhaa ɗaa, findi Nikiɗi nakohee ɗe wa. \p \v 6 Wa Noohin raak kiis teemet-yasna-yino (600), weɗ masuɓ riifɗoh kehƴi. \v 7 A aaseen ŋ ɗooƴ gaala, a yi na ɓitiice na kuɓuuciŋ ɗe kaahay ci na ɓitiɓ ciŋ ɓa, ne ɓa muc ŋ masma. \v 8 Ɗoopaat ci hooliɗ ci na ci hoolaaɗiici, sel ci na in ci ƴin ƴin ci na iike ŋ kehƴi jen, \v 9 ca raakeen Noohin ŋ gaala kanak kanak, naar na riɓ, findi Kooh woyohee wa. \p \v 10 Wa neeh ca yasna-kanak ca coot, masma cammba naaf kehƴi. \v 11 Weɗ kiis ka Noohin raakoh kiis teemet-yasna-yino (600), wa caɓna kanakɗoha raak neeh ndaŋkiyaah na neeh yasna-kanak (17). Mbaɗi, masma laayohngaana nikee ŋ ɗooƴ kehƴi, pookkaa ŋ ɗisik laayiɗ, wa baliɗta. Eel ci rangsukka, ca nameeɗa juur masuɓ ŋ kehƴi. \v 12 A toɓeeɗa noha na weka, ini ree neeh ndaŋkiyaah-nikiis (40). \v 13 Mbaɗi, raak Noohin ŋ ɗooƴ gaala, na kuɓuuciŋ ɗe ƴaar ci Sem, Haam na Yaafet, na ɓitiice na ɓitiɓ ciŋ kuɓuuciŋ ɗe. \v 14 Ɓa nikka ŋ ɗooƴ gaala na cuuɓ ciŋ ɗoopaat ci jen ; ciŋ bilaf fi na ciŋ kahan ci, in ci ƴin ƴin ci na iike ŋ kehƴi na sel ci. \v 15 In ci na iike jen raakka Noohin ŋ gaala kanak kanak, \v 16 naar na riɓ, findi Kooh woyohee wa. Ƴutta, Nikiɗi rannga buntaanaŋ gaala. \p \v 17 Toɓa yuurkeeɗa noha na weka ini ree neeh ndaŋkiyaah-nikiis (40). Masma uupeeɗa nga rap po, wa meeɓpa gaala. \v 18 Wa ɓaatkeeɗa po, gaala teembeerra ŋ jola. \v 19 Wa uupeeɗa nga ɓaatuk po, wa onnda tangooca uupee ɗafuk jen. \v 20 Masma mirndohha kaɗ po, wa onnda tangooca ini ree \w saangal\w* yasna-kanak. \v 21 In nu nik ne a iikeen ŋ kehƴi suyɗi ɗah, a kaaniɗ nga ; sel ca, ɗoopaat caŋ kahan ca na caŋ bilaf fa na in ca ƴin ƴin ca iikee ŋ kehƴi jen, kaaniɗ na ɓooɓa. \v 22 In nu nik ne a heɗ kiñin ŋ kehƴi suyɗi ɗah, a kaaniɗ. \v 23 In ca iikee ŋ kehƴi jen ceɗ Nikiɗi ambsoh, a ɗumbiɗta ca ; ɓo', ɗoopaat, in ca ƴin ƴin ca na sel ca. A faɗee Noohin dong na ɓa nikee na ɗe ŋ ɗooƴ gaala. \v 24 Wa ineem raak, masma rissa oniɗ kehƴi ini ree neeh teemet na neeh ndaŋkiyaah-yatuus (150). \c 8 \s Ŋiisaŋ masma \p \v 1 Ina masma na raake neeh teemet na neeh ndaŋkiyaah-yatuus (150) ŋ kehƴi jen, Kooh ɗaakkoheen Noohin nof, a yi na ɗoopaat ca nikee na ɗe ŋ gaala. Weɗ a puuɗsoh ŋ kehƴi, masma haawsukeeɗa. \v 2 Wa pulohee ŋ ɗooƴ kehƴi na wa juurkohee ŋ eel ci, ca tufukka ; toɓa seekka. \v 3 Masma cooteeɗa ƴin ƴin ; ŋ finho neeh teemet na neeh ndaŋkiyaah-yatuus ceem (150), wa haawsukka kotii. \v 4 Mbaɗi, caɓna yasna-kanakɗoh raakee neeh ndaŋkiyaah na neeh yasna-kanak (17) ; gaala gaƴca ŋ tangooca ŋ Ararat. \v 5 Masma uupeeɗa nga haawsuk po ngaŋ mbeha koc ŋ caɓna ndaŋkiyaahɗoh, tangooca hotkeeɗa. \p \v 6 Wa degga neeh ndaŋkiyaah-nikiis (40), Noohin rangissa palaŋteera a haɓɗiɗee gaala. \v 7 A tuuƴca ngaak-suur ŋ hara, yeem kaɗeeɗa hayeeɗa, po findi masma ŋiisoh. \v 8 Noohin nammba tuuƴ hoɗ ne a inah andi masma ŋiisiɗ. \v 9 Waaye a raakɗi ɗiski a yongan laam kehƴi riifeen na masuɓ, a dokukka. Noohin puliɗta yaah a ammba ɗe, a ɓekka ɗe ŋ ɗooƴ gaala. \v 10 A sekissa neeh yasna-kanak, a tuuƴissa hoɗa. \v 11 Na niina, a hayya na saaf oliiw as ŋ nguɓiŋ ɗe. Noohin inahha kotii ne masma haawsukiɗ ŋ kehƴi. \v 12 A ɓaatta sek neeh yasna-kanak a tuuƴissa hoɗa, yeem taalndiɗta, a dokkisɗi nga ɗe. \p \v 13 Kiis ka Noohin raakoh kiis teemet-yasna-yino na kiis yino (601), ŋ caɓna koc nga, ŋ mbeha adug nga, raak masma reehiɗ ŋ kehƴi. Noohin kunissa gaala, a marakka, a hotta ne kehƴi suyiɗ. \p \v 14 Wa caɓna kanakɗoh raak neeh ndaŋkiyaah-kanak na neeh yasna-kanak (27), raak kehƴi suyiɗ kong, \v 15 weɗ Kooh woyoh Noohin ne : \v 16 « Pula gaali, fu na ɓitiifu na kuɓuuciŋ ɗa na ɓitiɓ ciŋ ɓa ; \v 17 fu puliɗ cuuɓ ciŋ ɗoopaat ci nik na ɗa, ciŋ kahan ci na ciŋ bilaf fi, sel ci na in ci ƴin ƴin ci jen ; ca pasarkohaat, ca nikaat ɓasloh, ca rimaatɗohaat laayiɗ ŋ kehƴi. » \v 18 Noohin pulla gaala, na ɓitiice, na kuɓuuciŋ ɗe ƴaar ci, na ɓitiɓ caŋ ɓa. \v 19 Ɗoopaat ca jen, na sel ca na in ca ƴin ƴin ca ; ca puleeɗa gaala cuuɓ cuuɓ. \p \v 20 Ƴutta, Noohin haɓiɗta \w seeƴkiɗoha|lemma="seeƴuk"\w* haf ce ŋ Nikiɗi, a ɓayya ŋ ɗoopaat ca hooliɗ ca\f + \fr 8:20 \fr*\fqa ɗoopaat hooliɗ \fqa*\ft : a yi ɗoopti min seeƴkohu te a minnda ñamu ngaŋ Heber ci.\ft*\f* na ŋ sel ca hooliɗ ca, a \w hoomiɗta|lemma="hoomiɗ"\w*\f + \fr 8:20 \fr*\fq hoomiɗ \fq*\ft : doh inaa hoosuuɗ po a nik wet, ne fu seeƴuk wuu Kooh.\ft*\f* ca nga. \p \v 21 Wa eeñɗeem ree ŋ Nikiɗi, a neɓuusa nga, a woosa ŋ ɗooƴ ce ne : « Ŋ heyɗi alkisse kehƴi muk sagu ɓo'. Wa keeh ne ŋ kikomaakiikaŋ ɓa, weɗ keeñ ciŋ ɓa na cambohee ɓa hiir ŋ in moɗaaɗi ; ŋ heyɗi ɗumbɗisse in ci na pese ŋ kehƴi muk ŋ findi ŋ tumoha an. \v 22 Feeh kehƴi wii nga ɗah, in cii kurkohanɗi nga : sok na nguɗ, doh na soos, yuk na reh, noh na wek. » \c 9 \s Ñaangi-ñaangi weɗ ini teeɓoh ambtiɗohiŋ Kooh na Noohin \p \v 1 Ŋ ineem, Kooh barke'iɗta Noohin na kuɓuuciŋ ɗe, a woosa ɓa ne : « Nikaat ɓasil, rimaatɗohaat po ɗu riifiɗ kehƴi jen. \v 2 Ɗiski wa nik ndii ɗoopaat ciŋ kehƴi na sel ci na in ci ƴin ƴin ci ŋ kehƴi na cuurund ci, ca hey ɗu neƴƴohe laam, ŋ hey ca dege ŋ yaah ciŋ ɗu. \v 3 Findi kidig ci, in ci na pese te ca yoonde, ŋ eɗiɗ ɗu ca jen, ca kañam nga ɗu kotii. \v 4 Waaye ɗu heyɗi ñame sepet na kipes kiŋ wa, weɗ ne, na ñif miŋ wa. \v 5 Ñif miŋ ɗu, weɗ nam nik kipes kiŋ ɗu ; weɗ tah ɗoopaat mbaa ɓo' nu aam ñif ɓo' ɗah, ŋ hey ɗa wa taambe ; yaa nu aam ñif miŋ morom fu ɗah, ŋ hey ɗa wa meekse. \v 6 Ɓo' nu aam ñif ɓo' ɗah, wiŋ ɗa hey aamse ; laam Kooh fer ɓo' ŋ ñaamaariŋ ɗe. \v 7 Nikaat ɓasloh, rimaatɗohaat po ɗu riifiɗ kehƴi. » \p \v 8 Kooh woyissa Noohin na kuɓuuciŋ ɗe ne : \v 9 « Mi yii ambtiɗoh na ɗu na ɓi na hee rimkohe nga ɗu, \v 10 na in ci na pese na ɗu jen, findi sel ci na ɗoopaat ciŋ kahan ci na ciŋ bilaf fi, ceɗ ci pul na ɗu ŋ gaali na in ci na hee pese ŋ kehƴi jen. \v 11 Ambtiɗohiŋ ngo na ɗu, wa na hee nikohe an : Ŋ heyɗi boomisse kipes na masuɓ laayiɗ te masuɓ laayiɗ ɗumbissanɗi kehƴi. » \p \v 12 A hannda deg nga ne : « Inii weɗ na hee teeɓohe ambtiɗohiŋ ngo na ɗu, ɗu na in ci na pese na ɗu, gomal nu gomal. \v 13 Ŋ tumiɗ ñaangi-ñaangiiniŋ ngo ŋ eel ci weɗ ini na hee teeɓohe ambtiɗohiŋ ngo na ɓi kehƴi. \v 14 Ŋ nangɗoh eel ci ŋ ɗafki te ñaangi-ñaangiini pul ɗah, \v 15 ŋ hey naandsuke harmban ndo na ɗu na cuuɓ ciŋ ɗoopaat ci jen. Masuɓ laayiɗ ɗumbissanɗi heɗ kiñin ci. \v 16 Ŋ hot ñaangi-ñaangiini puliɗ ɗah, ŋ naandsuk ambtiɗohi ŋ ambtiɗoh po faw na in ci na pese ŋ kehƴi jen. » \v 17 Kooh woyissa Noohin ne : « Ini teeɓoh ambtiɗohiŋ ngo na ɓi kehƴi, weɗi weem. » \s Noohin na kuɓuuciŋ ɗe \p \v 18 Kuɓuuciŋ Noohin ɓa puloh ŋ gaala nikee Sem na Haam yi baabiŋ Kanaan, na Yaafet. \v 19 Ɓeɗ ɓi kaahay cii, ɓeɗ caacuuciŋ ɓooɓiŋ kehƴi jen. \p \v 20 Noohin nikka guuroh, a yi koc guur reseñ. \v 21 Wa raakka mbeh, a annda ŋ biiñaŋ wa po a laarra, a wolsukka po a hoolla ŋ ɗooƴ \w ɗiipaŋ|lemma="ɗiip"\w* ɗe. \v 22 Haam, baabiŋ Kanaan, hotta ɗe tas-ɓarang ; a woosa taambɗoh caŋ ɗe kanak ca nikee ŋ hara wa. \v 23 Ŋ ineem, Sem na Yaafet ɓayya uuf, ɓa deggaa ŋ yuug caŋ ɓa, ɓa tiindeeɗa paa finho po ɓa reesa, ɓa ulla ɗe wa. Ɓa yurhiɗkoheeɗi na baab ɓa laam ɓa waaɗeeɗi ɗe hot tas-ɓarang. \p \v 24 Wa Noohin laarsuk, a inahha ini kuɓkiŋ ɗe ƴini tum, \v 25 a woosa ne : « Kanaan nikaat \w ñaami|lemma="ñaam"\w* uup heefu ŋ ñaam ciŋ ɓaah ciŋ ɗe. » \v 26 A ɓaatta nga ne : « Nikiɗi Koohiŋ Sem, a yakɗaah ! Kanaan nikaat ñaamiŋ Sem ! \v 27 Kooh ɓaataat saangniŋ Yaafet te a gen na Sem ŋ jam ŋ genohaacaŋ yeem. Kanaan namaat nik ñaamiŋ Yaafet. » \p \v 28 Ŋ finho toɓa yakka Noohin pesisiɗ kiis teemet-kaahay na kiis ndaŋkiyaah-yatuus (350). \v 29 A kaan wa a raak kiis teemet-yasna-nikiis na kiis ndaŋkiyaah-yatuus (950). \c 10 \s Cuuɓ ci puloh ŋ kuɓuuciŋ Noohin \p \v 1 Inii weɗ naandsuku ŋ kuɓuuciŋ Noohin : Sem, Haam na Yaafet na ɓi rimkoh nga ɓa. Ŋ finho masma ɗumbee kehƴi, ɓa raakeen ɓi kuɓu ƴaar. \p \v 2 Ɓi rimkoh ŋ Yaafet nikee : Goomeer, Maagoog, Maaday, Yaawaan, Tubaal, Mesek na Tiiraas. \p \v 3 Askenas na Riifat na Toogarma, ɓa puloh ŋ Goomeer. \p \v 4 Eliisa, Tarsis, Kitiim na Doodaanim pulohha ŋ Yaawaan. \v 5 Ɓi puloh nga ɓa, ɓeɗ genee huntiɗkohiɗ na cookmi, ɓa ɓaatkeeɗa. Ɓaa nu ɓaaheen peɗeem ɗah, ɓaahha kur ; ɓa gennda cuuɓ cuuɓ. \p \v 6 Ɓi rimkoh ŋ Haam nikee : Kuus, Misrayim, Puut na Kanaan. \p \v 7 Sebaa, Hawiilaa, Sabtaah, Ra'amaa na Sabtekaa puloh ŋ Kuus. \p Sabaa na Deedaan nammba puloh ŋ Ra'amaa. \p \v 8 Kuus a yi nam rim Nimrood, ƴaara koc nik jalmba kerhuuɗ ŋ kehƴi. \v 9 A nikee kaalsukoh yakak ŋ fiki Nikiɗi, po ɓa meeɗ woo ne : « Kaalsukoh yakak ŋ fiki Nikiɗi findi Nimrood. » \v 10 Kur-taah ca koc ŋ nguuraŋ ɗe ceɗ Baabel, Erek, Akkad na Kalne ngaŋ Sinyaar. \v 11 Nimrood puloh kur keem, a kaɗta Assuur a yippa kur-taah cii : Niniw, Rehobotiir, Kaalah \v 12 na Resen, kur-taaha yakka ŋ harmban Niniw na Kaalah. \p \v 13-14 Luud, Anaam, Lehaab, Naftuh, Patarus, Kasluh na Kaftoor puloh ŋ Misrayim. Ɓi puloh ŋ Kasluh, ɓeɗ rim Filistiici. \p \v 15 Kanaan saawkoh Sidoon, a degga Het nga. \v 16 Het a yi caaciŋ Yebuus ci, Amoor ci, Girgaas ci, \v 17 Hiw ci, Arkaaci, Sin ci, \v 18 Arwaad ci, Semaar ci na Hamaat ci. \p Ŋ mirndaani ɓi puloh ŋ Kanaan pasarkohha cuuɓ-cuuɓ. \v 19 Ɓeɗ genee ini amboh Sidoon na ɓak Gerar po ŋ Gasaa ; na Sodom, Gomor, Atma na Seboyim, kaɗeeɗa po Leesa. \p \v 20 Ɓeem ɓeɗ ɓi puloh ŋ Haam. Ɓaa nu ɓaaheen peɗeem ɗah, ɓaahha kur ; ɓa gennda cuuɓ-cuuɓ. \p \v 21 Sem yi yakak Yaafet nameen raak ɓi kuɓu ƴaar, a yi caaciŋ Eber na ɓi puloh nga ɗe jen. \p \v 22 Ɓi rimkoh ŋ Sem nikee : Elaam, Assuur, Arpaksad, Luud na Aram. \p \v 23 Uus, Huul, Geter na Maas pulohha ŋ Aram. \p \v 24 Arpaksad nikka baabiŋ Selah, Selah nikka baabiŋ Eber. \p \v 25 Eber raakka kuɓu ƴaar kanak, yinoora teeksee Peleg laam a raaku ŋ jamanoona kehƴi paysohu. Taambɗoh ce teeksee Yaktaan. \p \v 26 Ɓii ɓeɗ puloh ŋ Yaktaan : Almodaad, Seelef, Hasarmaawet, Yeera, \v 27 Hadoraam, Usaal, Diklah, \v 28 Obaal, Abima'eel, Sabaa, \v 29 Ofir, Hawiilaa na Yoobaab ; ɓii jen ɓa puloh ŋ Yaktaan. \v 30 Ɓa genee ŋ harmban Messa na tangoocaŋ Sefaar, ŋ pulohaaɗ-noh. \p \v 31 Ɓeem ɓeɗ ɓi puloh ŋ Sem. Ɓaa nu ɓaaheen peɗeem ɗah, ɓaahha kur ; ɓa gennda cuuɓ-cuuɓ. \p \v 32 Cuuɓ ceem ceɗ puloh ŋ kuɓuuciŋ Noohin, findi ɓa ɓaahoh na findi ɓa genoh. Ɓi kur ci pasarkoh ŋ Adina jen puloh nga ɓa, ŋ finho ɗumbuukaŋ kehƴi na masuɓ. \c 11 \s Taɓahuukaŋ Baabel \p \v 1 Bala ɓa pasarkohan ɗah, ɓooɓiŋ kehƴi jen jombee peɗeem yino \v 2 po ŋ jamanoona ɓa kurkoh pulohaaɗ-noh. Ɓa kaɗoh kaɗoh po ɓa reesa ŋ oon angiɗ ŋ kur ka na woyse Sinyaar, ɓa yippa nga. \v 3 Ɓa woosa ŋ harmban ɓa ne : « Ɓoo muulaat, ɓoo ut ca. » Ɓa ɓayee muul findi atoh taɓahoha na \tl godirong\tl* findi simong. \v 4 Ɓa woyissa ne : « Ɓoo haɓɗaat kur-taah, ɓoo taɓah nga taɓah jimimim po wa maangee ŋ eel ca, wa hey tahe po ɓoo raak tiik te ɓoo heyɗi pasarkohe ŋ kehƴi. » \p \v 5 Weɗ Nikiɗi ruhsoh ne a marak kur ka na taɓaha ɓooɓi ŋ kehƴi tufkiɗe. \v 6 A woosa ŋ haf ce ne : « Findi ɓa camboh an, ɓa nikka cuuɓ yino, ɓa ɓaahha peɗeem, ali in wooñissanɗi ɓa ŋ in nu ɓa waaɗ tum ɗah. \v 7 Mbaa ɗah, ɓoo ruhsaat, ɓoo ɗalohiɗ woo ciŋ ɓa po ɓaa nu nga ɗah, kerhuu peɗmi ɓinooɓi na woye. » \v 8 Nikiɗi pasarohha ɓa ŋ kehƴi jen ; kur ka ɓa taɓahee toppa ndaam. \v 9 Weɗ tah ɓa teekkaa Baabel laam, ŋ ndaam weɗ Nikiɗi ɗalohiɗ peɗeem ci\f + \fr 11:9 \fr*\ft Tiikiŋ "Baabel" reɓ mand na "ɗaloh" ŋ peɗeem heber.\ft*\f*, a pasarohha ɓooɓi ngaŋ kehƴi jen. \s Ɓi rimkoh ŋ Sem \p \v 10 Inii weɗ naandsuku ŋ Sem na ɓi rimkoh nga ɗe. Wa Sem pes kiis teemet (100), a raakka kuɓu ƴaar, a teekka ɗe Arpaksad, raak toɓa yakka cootiɗ po wa tummba kiis kanak. \v 11 Ŋ finho raakuukaŋ Arpaksad, Sem pesiɗ kiis teemet-yatuus (500). A nameen raak ɓi kuɓu ƴaar na ɓitiɓ. \p \v 12 Wa Arpaksad pes kiis ndaŋkiyaah-kaahay na kiis yatuus (35), a raakka kuɓu ƴaar, a teekka ɗe Selah. \v 13 Ŋ finho raakuukaŋ Selah, Arpaksad pesiɗ kiis teemet-nikiis na kiis kaahay (403). A nameen raak ɓi kuɓu ƴaar na ɓitiɓ. \p \v 14 Wa Selah pes kiis ndaŋkiyaah-kaahay (30), a raakka kuɓu ƴaar, a teekka ɗe Eber. \v 15 Ŋ finho raakuukaŋ Eber, Selah pesiɗ kiis teemet-nikiis na kiis kaahay (403). A nameen raak ɓi kuɓu ƴaar na ɓitiɓ. \p \v 16 Wa Eber pes kiis ndaŋkiyaah-kaahay na kiis nikiis (34), a raakka kuɓu ƴaar, a teekka ɗe Peleg. \v 17 Ŋ finho raakuukaŋ Peleg, Eber pesiɗ kiis teemet-nikiis na kiis ndaŋkiyaah-kaahay (430). A nameen raak ɓi kuɓu ƴaar na ɓitiɓ. \p \v 18 Wa Peleg pes kiis ndaŋkiyaah-kaahay (30), a raakka kuɓu ƴaar, a teekka ɗe Reyu. \v 19 Ŋ finho raakuukaŋ Reyu, Peleg pesiɗ kiis teemet-kanak na kiis yasna-nikiis (209). A nameen raak ɓi kuɓu ƴaar na ɓitiɓ. \p \v 20 Wa Reyu pes kiis ndaŋkiyaah-kaahay na kiis kanak (32), a raakka kuɓu ƴaar, a teekka ɗe Serug. \v 21 Ŋ finho raakuukaŋ Serug, Reyu pesiɗ kiis teemet-kanak na kiis yasna-kanak (207). A nameen raak ɓi kuɓu ƴaar na ɓitiɓ. \p \v 22 Wa Serug pes kiis ndaŋkiyaah-kaahay (30), a raakka kuɓu ƴaar, a teekka ɗe Nahor. \v 23 Ŋ finho raakuukaŋ Nahor, Serug pesiɗ kiis teemet-kanak (200). A nameen raak ɓi kuɓu ƴaar na ɓitiɓ. \p \v 24 Wa Nahor pes kiis ndaŋkiyaah-kanak na kiis yasna-nikiis (29), a raakka kuɓu ƴaar, a teekka ɗe Tera. \v 25 Ŋ finho raakuukaŋ Tera, Nahor pesiɗ kiis teemet na kiis ndaŋkiyaah na kiis yasna-nikiis (119). A nameen raak ɓi kuɓu ƴaar na ɓitiɓ. \p \v 26 Tera raakeen kuɓu ƴaar kaahay, \w Ibram\w*\f + \fr 11:26 \fr*\fq Ibram \fq*\ft : weɗ nikee tiikiŋ Ibrahiima. E Kooh teek ɗe Ibrahiima ngaŋ saar 17, aaya 5.\ft*\f*, Nahor na Haaraan, wa a raak kiis ndaŋkiyaah-yasna-kanak (70). \s Ɓi kahan Tera, baab ɓi Ibrahiima. \p \v 27 Inii weɗ naandsuku ŋ Tera na ɓi rimkoh nga ɗe ; Tera a yi baabiŋ Ibram na Nahor na Haaraan yi rim Loot. \v 28 Haaraan yeem a kaanoh kur ɓa, ŋ kur-taaha na woyse Uur ŋ Babilon, raak baab ɓa peseeɗa. \v 29 Ɓiti Ibram teeksee \w Saraay\w*\f + \fr 11:29 \fr*\fq Saraay \fq*\ft : Kooh teek ɗe Saarata ngaŋ saar 17, aaya 15.\ft*\f*, yiŋ Nahor nikka Milka, kuɓkiŋ Haaraan. Haaraan a yi namee nik baab ɓi Iska. \v 30 Waaye, Saraay mineeɗi raak kuɓu, a jaasiree jaasir. \p \v 31 Wa raakka mbeh, Tera kurkohha Uur ŋ Babilon a toorkeeɗa Kanaan. A ɓayndohha kuɓkiŋ ɗe Ibram, na setiŋ ɗe Loot kuɓkiŋ Haaraan. A nammba ɓayndoh payum ce Saraay ɓiti Ibram. Ɓa kaɗoh kaɗoh po ŋ waas, ŋ kur-taaha na woyse Haaraan, ɓa yippa nga. \v 32 Tera kaanohha ndaam raak ɗe pesiɗ kiis teemet-kanak na kiis yatuus (205). \c 12 \s Kooh tuuƴiɗ Ibrahiima Kanaan \p \v 1 Ɓi kahan Tera, ɓeɗ gen ŋ Haaraan po wa raakka mbeh, Nikiɗi woosa \w Ibram\w* ne : « Faɗa kur ki fu genoh, fu faɗ ɓaah ciŋ ɗa, fu nam faɗ ɓi kahan baabiŋ ɗa ; fu yurah ŋ kur ka maa hee ɗa teeɓe. \v 2 Ŋ hey ɗa barke'ɗe, ŋ pulɗoh cuuɓ angiɗ nga ɗa, ŋ yakiɗ tiikiŋ ɗa te fu nik camboha barke. \v 3 Ɓooɓi waaɗɗan ɗa moɗiɗ, ŋ barke'iɗ ɓa, te ɓo' nu waaɗiɗ ɗa moɗaaɗi ɗah, ŋ aluk ɗe. Cuuɓ ciŋ kehƴi jen raakohan barke saguufu. » \p \v 4 Ŋ finho inaam, Ibram kaɗta findi Nikiɗi woyoh ɗe wa. Loot, kuɓkaŋ taambɗoh ce, hunee na ɗe. Wa Ibram na kurke ŋ Haaraan waam tel ɗe raakiɗ kiis ndaŋkiyaah-yasna-kanak na kiis yatuus (75). \v 5 A ɓayndohha ɓitiice \w Saraay\w*, na Loot, yi kuɓu nga ɗe, na in ca ɓa raakoh ŋ Haaraan jen na \w ñaam\w*\f + \fr 12:5 \fr*\fq ñaam \fq*\ft : ŋ jamanoonaam, ɓi ɓo' laayiɗ meeɗeen raak ñaam. Ɓa meeɗ ɓa meeɗ rom, wala ɓa kooɗoh ɓa ŋ hiñoh. Raakeen ɓi tumangee haf ɓa ñaam, ne ɓa raak pesoha. Raakeen ɓum nga, ɓa raakeen kombot po ɓa minɗaa wirind ɗah, ɓa tumu ñaam. Te ñaam nu raakeen kuɓu ɗah, kuɓka na nike ñaam findiice. Ñaam nu nga ɗah raakeen heɗ, te heɗ ciŋ ɓa mineen ɓa njirñiɗkoh ŋ panguk nu nik, wala tum ɓa ini neɓ ɓa wala ap ɓa sah. Ñaam mineen kaɗ po a nik kilifa wala ɓo' yakak ŋ kahan heɗ ce wala ŋ ɗooƴ ɓooɓi sah. Waaye raakiɗ ɓi nga nak, ɓa mineen raak haf ɓa, ne heɗ ciŋ ɓa teyɗuka ɗah.\ft*\f* caŋ ɓa. Ɓa pulla, ɓa kaɗeeɗa po ɓa reesa Kanaan.\fig |alt="Abraham from Ur to Canaan" src="GPS_AbrahamToCanaan-b&w.png" size="span" loc="GEN 11:31–12:6" ref="Cam 11:31–12:6"\fig* \p \v 6 Wa Ibram ree, raak ɓi Kanaan geniɗ ŋ kur ka, a taammbaa ŋ leerna po kidga yakka ŋ Moore ngaŋ Sisem. \v 7 Ŋ ndaam Nikiɗi teeɓukka ɗe, woosa ɗe ne : « Kur kii jen ŋ hey wa eɗe ɓi rimkohan nga ɗa. » Ibram haɓiɗta \w seeƴkiɗoha|lemma="seeƴuk"\w* haf ce ŋ Nikiɗi, laam a yi teeɓuk ɗe nga. \v 8 Wa a ƴuta haɓiɗ, a kurukka, a yurahha tangooca lak Betel pulohaaɗ-noh ; a yippa \w ɗiipaŋ|lemma="ɗiip"\w* ɗe ŋ harmban Betel na Ay. Betel lakkaa muyohaaɗ-noh, Ay pulohaaɗ-noh. Ŋ ndaam a haɓiɗta seeƴkoha, a gidimmba Nikiɗi na ñaamuk. \v 9 Wa a puloh nga, a yongsukeeɗa ƴin ƴin ŋ ɓak Negef. \s Saarata ŋ kahan buuraŋ Misra \p \v 10 Waam, aɗ raakeen ŋ kur ka, Ibram kaɗta \w Misra\w*\f + \fr 12:10 \fr*\fq Misra \fq*\ft : weɗ kur ki ɓooɓi na woye "\+tl Egypte\+tl*" woti-woti.\ft*\f* ne a nikohaah nga laam aɗa miskeen. \p \v 11 Wa a kaɗ po a heeɗa aase Misra, a woosa ɓitiice Saraay ne : « Sikɗuk ko, ŋ inhiɗ ne fu moɗiɗ lool, \v 12 ɓi Misra hot ɗa ɗah, ɓa hey woye ne fu ɓitiiso te ɓa hey yo ape fu tas. \v 13 Ngalla ɓoo ree ɗah, fu na woye ne ɓoo taambɗoh taambɗoh ; ineem hey tahe po ɓa taambkoh ho saguufu, te fu hey tahe po, ŋ pes. » \p \v 14 Wa Ibram ree kur ka, ɓi Misra hotta ne ɓitiice moɗiɗ lool. \v 15 Huntoh caŋ Firawnaana, buuraŋ Misra nammba ɗe hot, ɓa laasukka ɗe ŋ fikiice, a yi Saraay a ɓayuusa kahan Firawnaana. \v 16 A tahha po Ibram taambkohuusa moɗoɗ, Firawnaana onnda ɗe ɓi gat : pe', mbaal, inoh, mbaam, naar na riɓ na ngeelemb, na ɓi ñaam, ƴaar na ɓitiɓ. \p \v 17 Waaye Nikiɗi ruhsiɗta naamo miskiɗ ŋ Firawnaana na ɓi kahan ce sagu Saraay ɓiti Ibram. \v 18 Weɗi Firawnaana ɓeeɗkoh Ibram woosa ɗe ne : « Ini fu haɓiɗ to wii nak ! Wa ye tah po fu wooɗi so ne a ɓitiifu ? \v 19 Wa ye tah fu woosa ne ɗu taambɗoh ? Wa tahha po ŋ ɓayya ɗe ɓitiɓ. Ɗiski wa nik ndii, ɓitiifu a yi, ɓayaa ɗe te fu coot. » \v 20 Firawnaana nakka huntoh caŋ ɗe ne ɓa pulɗaat Ibram na ɓitiice, na ina a raak jen ŋ kur ka\fig |alt="Abraham to Egypt and back" src="GPS_AbrahamToEgypt-b&w.png" size="span" loc="GEN 11:10–13:2" ref="Cam 11:10–13:2"\fig*. \c 13 \s Saɓsukohaŋ Ibrahiima na Loot \p \v 1 Wa \w Ibram\w* na pulɗasse \w Misra\w* na ɓitiice, na raak-raakaŋ ɗe jen, a gurdeeɗa Negef, Loot nikangee na ɗe. \v 2 Ibram raakeen lool, a amboheen ɓi gat yakoh na yakoh, na haalis na urus laayoh na laayoh. \v 3 A pulohha Negef, a yongsukeeɗa ƴin-ƴin po Betel ŋ ɗiska a kocee ndut ŋ harmban Betel na Ay. \v 4 A ɓeeɗkohha Kooh ŋ tiikiŋ Nikiɗi ŋ \w seeƴkohaana|lemma="seeƴuk"\w* a ɗeɓee haɓiɗ ŋ ndaam. \p \v 5 Loot, yi hunee na ɗe, nameen raak ɓi gat pe', mbaal na inoh, na \w ɗiip\w* ca ɓooɓaŋ ɗe nikohe. \v 6 Ɓa haɓisseeɗi ŋ kur ka, laam raak-raakaŋ ɓa laayeen po ɓa minisseeɗi gen ŋ ɗisik yino ; \v 7 te yit, Peris ca na Kanaan ca namee gen nga. Ayrukoh raakka ŋ harmban niiɗoh caŋ Ibram na ɓaŋ Loot. \v 8 Weɗi Ibram woyoh Loot ne : « Ngalla, ayrukoh kanaat raak ŋ harmban mi na ɗa, na harmban niiɗoh ciŋ ɓoo, laam e ɓoo ɓaah. \v 9 Kon mbaa ɗah, ɓoo saɓsukohaat, marka inii jen ŋ kur ki, fu kooɗ ŋ yaah-sing ɗah, ŋ kooɗ ŋ yaah-ñaahum ; fu kooɗ ŋ yaah-ñaahum ɗah, ŋ kooɗ ŋ yaah-sing. » \p \v 10 Wa Loot marak kehƴa wil kalaŋ Yurdan, a hotta ne wa iiri po Sowar, weem raak Nikiɗi ɗumbɗi Sodom na Gomor ndoom, wa mandee na nguukaŋ Eden, findi kehƴiŋ Misra. \v 11 Loot waɗukka kehƴaŋ Yurdan, a yongsukka ŋ pulohaaɗ-noh ; ɓa saɓsukohoh ɗaa. \v 12 Ibram gennda ŋ Kanaan, Loot kaɗta ndutta ŋ sero kur caŋ Yurdan, a yippa ɗiip caŋ ɗe ŋ ɓak Sodom. \v 13 Ɓi Sodom nikee aƴaarkiɗ, bakaaɗoh yakak ŋ fiki Nikiɗi. \s Kooh teeɓiɗ Ibrahiima kur ka a gapee ɗe \p \v 14 Wa Ibram paysukoh na Loot, Nikiɗi woosa ɗe ne : « Marka baahiɗ ŋ fikiifu, na finhoofu na yaah-sing, na yaah-ñaahum, \v 15 laam kur ki fu na hote wii jen, ŋ hey ɗa wa one po faw, fu na ɓi na hee rimkohe nga ɗa. \v 16 Ŋ hey ɓaate ɓi na hee rimkohe nga ɗa po ɓa mand na merhey miŋ kehƴi, ɓo' minanɗi ɓa kind, findi ɓo' minohɗi kind merhey miŋ kehƴi. \v 17 Kurka, fu taambiɗ kur ki jen ŋ hutiiniŋ wa na angiiniŋ wa, laam maa hee ɗa wa one. » \p \v 18 Ƴutta, Ibram ɗoffa ndutaŋ ɗe, a kaɗta, a yippa ŋ kidig ca yakak caŋ Mamre ŋ ɓak Hebron, ŋ ndaam a haɓiɗta seeƴkoha wuu Nikiɗi. \c 14 \s Ambuuka na naafuukaŋ Loot \p \v 1 Wa nikee wa Amrafel nikoh buuraŋ Sinyaar, Aryok nikka yaŋ Elasaar, Kedorlamer yaŋ Elaam na Tidyal yaŋ Goyim ; \v 2 ɓa hunnda na ɓooɓaŋ ɓa, ɓa hiñoheeɗa na Bera buuraŋ Sodom na Birsa yaŋ Gomor, Sinyab yaŋ Atma, Semeber yaŋ Seboyim na yaŋ Bela, weɗi Sowar. \v 3 Ɓeɗ ɓi yatuus cii, ɓeɗ ambsukohee ŋ oonaŋ Sidim weɗi Cookmiŋ-Meɗaami woti-woti. \v 4 Raak wa tumeen kiis ndaŋkiyaah na kanak (12) ca fu inah ne, e Kedorlamer a yi adgiɗee ɓa, waaye ŋ kiis ka taamb nga ɓa sannga inaam. \p \v 5 Wa tummba kiis kotii, tahha po, Kedorlamer na buur ca hunee na ɗe heeɗa nga ɓa. Ɓa kocca laɓ Refay ca ngaŋ Asterot-Karnayim, Sus ca ngaŋ Ham, Em ca ngaŋ jooraŋ Kirsatayim, \v 6 Hoor ca ngaŋ tangoocaŋ ɓa teeku Seyiir. Ɓa ngekeeɗa ɓa, po ŋ El-Paran ŋ sero kehƴa hulanga. \v 7 Ɓa pulohha nga, ɓa gurdohha En-Mispat, weɗi Kades ; ɓa degga kur kaŋ Amalek ca jen yaah. Ƴutta ɓa nammba keen Amoor ca genee Hasason-Tamaar. \p \v 8 Wa ɓa juuɓee Sodom na Gomor na Atma na Seboyim na Bela, wi Sowar, buur caŋ kur cii puliɗta jalmbaacaŋ ɓa ; ɓa kaɗta hiñoha ŋ oonaŋ Sidim \v 9 na Kedorlamer buuraŋ Elaam, Tidyal yaŋ Goyim, Amrafel yaŋ Sinyaar na Aryok yaŋ Elasaar ; buur yatuus cohha na buur nikiis. Yatuus ca minuusa, ɓa saandoheeɗa. \p \v 10 Wa buur caŋ Sodom na Gomor saandohee, raak woong \tl koltaar\tl*\f + \fr 14:10 \fr*\fq \+tl koltaar\+tl* \fq*\ft : weɗ \+tl godirong\+tl* yeelet.\ft*\f* laayeen ŋ oonaŋ Sidim, ɓum keennda nga ca. Ɓi raawɗi kaan kaɗta ɗemmba ŋ tangooca. \v 11 Ɓi ngekee ɓa guridda, ɓayya in ca Sodom na Gomor ambohee jen findi raak-raak na pesoha, ɓa cootta na ca. \v 12 Loot yi kuɓu ŋ \w Ibram\w* nameen ɓayndohu na ina a raakee jen, laam raak ɗe ŋ Sodom. \p \v 13 Yino ŋ ɓi fusee kaɗta, woosa Ibram wa, yi ɓaah ngaŋ Heber ci ; raak ɗe yip ngaŋ kidig ca yakak caŋ Mamre, yi ɓaah ngaŋ Amoor ci. Mamre raakeen taambɗoh kanak, Eskol na Aner. Ɓeɗ ɓi kaahay ceem ɓa langee na Ibram. \p \v 14 Wa Ibram kerah ne Loot, kuɓkaŋ taambɗoh ce ambuuɗ, a cohɗohha ɓa min hiñoh ŋ ƴaaɓa rimohu kahan ce ; ɓa nikee teemet-kaahay na ndaŋkiyaah na yasna-kaahay (318). Ɓa, na ɓi langee na ɓa, taambiɗta buur ca po ŋ Daan. \v 15 Ibram paysohha ƴaaɓaŋ ɗe, ɓa keennda ɓa na weka, ɓa laɓpa ɓa, ɓa ngekeeɗa ɓa po ŋ Hobah, ŋ finho Damas. \v 16 A naaffa in ca ɓa raak jen, a naafndohha Loot na raak-raakaŋ ɗe na ɓitiɓ ca na ɓa ambsee \w ñaam\w* jen. \s Cohaŋ Ibrahiima na Melkisedek na buuraŋ Sodom \p \v 17 Wa Ibram laɓ Kedorlamer na langtoh caŋ ɗe po a gurdeeɗa, buuraŋ Sodom pulla kaɗta coha na ɗe ŋ oonaŋ Sawe, wa na woyse Oonaŋ-Buur. \v 18 Melkisedek, buuraŋ Salem, nammba hay na mbuuru na biiñ, a yi \w seeƴkiɗohi|lemma="seeƴkiɗoh"\w* na seeƴkiɗohe wuu Kooh yi ŋ ɗafka ɗafka. \v 19 A kiimiɗta Ibram barke an : « Kooh yi ŋ ɗafka ɗafka, yi fer eel ci na kehƴi, barke'ɗaat Ibram ; \v 20 Kooh yi ŋ ɗafka ɗafka, yi amboh ɗa po fu minnda ɓa fu hiñohee na ɓa, a yakɗaah yakɗu. » Ibram eɗta ɗe ŋ in ca a naafee, ndaŋkiyaah nu nik ɗah, winooraŋ wa. \p \v 21 Wa ɓa coh ŋ oonaŋ Sawe, buuraŋ Sodom nammba woo Ibram ne : « Eɗ to ɓooɓi te fu ɓay raak-raaki. » \v 22 Ibram loffa ɗe ne : « Mi yii meeɓ yaah ŋ giñ Nikiɗi, Kooh yi ŋ ɗafka ɗafka, yi fer eel ci na kehƴi ne : \v 23 in hend na caas mbaa liiɓ ñafaɗ, ŋ heyɗi wa ɓaye ŋ ini fu raak, po fu minanɗi woo ne, e ñam tah Ibram raak. \v 24 Ŋ waaɗɗi ali in nga, nikɗi in ci ƴaaɓi raaw ñam ɗah, na ɓakiŋ langtoh ciŋ ngo, Aner na Eskol na Mamre, ɓi fu inah ne, ɓa raakiɗ waɗ nga. » \c 15 \s Kooh ambtiɗohiɗ na Ibrahiima \p \v 1 Ŋ finho coha na buur ca, in hayɗohha \w Ibram\w* findi heeƴ. A Nikiɗi woyee na ɗe an : « Ka neƴƴoh ali in Ibram, laam e ñam na hee ɗa ɗipe, te aafiŋ ɗa hey yake lool. » \v 2 Ibram loffa ne : « An fu na hee so ye one Heɗ ɓoo Nikiɗi ? Te ŋ raakɗi kuɓu po Eliyeser yiŋ Damas yii, a yi laman raak-raak kiŋ ngo ! \v 3 Fu onɗi so kuɓu po jaambri rimkoh ŋ kahan ndo a yi na hee so lame ! » \v 4 Nikiɗi loffa ɗe ne : « Muk, a yi lamohiŋ ɗa haa, waaye a kuɓki fu rimoot ŋ ñif miŋ ɗa, a yi na hee ɗa lame. » \v 5 Nikiɗi puliɗta ɗe ŋ hara, a woosa ɗe ne : « Taaknuka, fu kind hor ci ne fu miniɗa ɗah. Fu hotiɗ findi ca laayoh e ? Ɓi rimkohan nga ɗa hendan ɗaa. » \v 6 Ibram kossa, weɗ tah Nikiɗi ammba ɗe ɓo' yurhiɗ. \p \v 7 A woyissa ɗe ne : « E ñam Nikiɗi yi pulɗoh ɗa Uur ŋ Babilon, ne ŋ on ɗa kur kii, fu raakoota. » \v 8 A loffa ɗe ne : « Heɗ ɓoo Nikiɗi ŋ min inhoh na ne kur kii e ñam raakana ? » \v 9 Nikiɗi woosa ɗe ne : « Ɓayiɗ to inoh yu' na pe' yu' na mbaal naar, yaa nu nga ɗah raakaat kiis kaahay, na hoɗ na banuut ƴin. » \p \v 10 Ibram ɓayya ɗoopaat ceem. A appa ca, yaa nu nga ɗah, a nguɗta ɗe ŋ leerni po tassa sel ca. A yurhiɗohha nguɗ nu nga ɗah na wa ɓaat nga. \v 11 Suur ca yipkeeɗa ŋ fiɗaaf caŋ ca. Ibram aannja ca. \p \v 12 Wa noha na muye, Ibram pani'uusa, pani nooɗiɗ. Neƴƴoh miskiɗ huniɗ na ñuus tuɗ aassa ɗe. \v 13 Weɗi Kooh woyoh ɗe ne : « Inhaa ne set ciŋ ɗa hey nike jaambur ŋ kur ka ɓa raakɗi, ɓa tumu \w ñaam\w* nga, ɓa torhiɗu kiis teemet-nikiis (400). \v 14 Waaye ŋ hey atte'e ɓi kur ka ɓa tumohu ñaam, po ɓa puloh nga na raak-raak laayiɗ. \v 15 Ŋ ini kaɗ nga ɗa nak, fu hey raake kipes hutiɗ, neɓiɗ, fu kuruk nga moɗoɗ, fu uumbu ŋ jam. \v 16 E set ciŋ ɗa, ŋ finho kiis teemet-nikiis ceem (400), na hee dokkisse ŋ ndii ; laam aƴaarkiŋ Amoor ci uupɗi yaah ndoom. » \p \v 17 Wa noha muy, wa ñuussa tuɗ, ɗekka po njahha ɗuukeeɗa hunnda na kocom kaɓiɗ, ca taammba ŋ harmban nguɗ caŋ sepet ca. \v 18 Mbaɗi, Nikiɗi ambtiɗohha na Ibram. A woosa ɗe ne : « Ɓooɓi pulohan nga ɗa, ɓeɗ maa hee eɗe kur kii ; ina nguɗoh ŋ kalaŋ \w Misra\w* po ŋ Ewfaraat, kala yakka. \v 19 Wa nikka kur kiŋ Ken ci na Kenis ci na Kadmon ci \v 20 na Hit ci na Peris ci na Refay ci \v 21 na Amoor ci na Kanaan ci na Girgaas ci na Yebuus ci. » \c 16 \s Raakuukaŋ Ismaayla \p \v 1 \w Saraay\w* yi ɓiti \w Ibram\w*, a raakɗeeɗi ɗe kuɓu, waaye a raakeen \w ñaam\w* teeku Haajara pulohee \w Misra\w*. \v 2 Saraay ɓooffa po a woosa Ibram ne : « Fu hotiɗ ne Nikiɗi hondohiɗ to raak kuɓu, huna na Haajara. Wa miniɗ nik a raak kuɓu, yi nikan yiŋ ngo. » Wa a woo Ibram ineem, a teyɗukka. \v 3 Saraay, ɓiti Ibram, ɓayya ñaamiŋ ɗe pulohee Misra, Haajara, eɗta ƴaar ce Ibram ɗe, a tummba ɗe ɓitiɓ. Weem, raak Ibram tumiɗ kiis ndaŋkiyaah ŋ Kanaan. \p \v 4 Wa a hun na ɗe, a ammba rook. A inahha ne a ɓarang haa, a yappa ɓoyaŋ ɗe Saraay. \v 5 A yi Saraay a woosa Ibram ne : « In ci jen ya fu ɓek ca ; e ñam deg Haajara ŋ yaah ciŋ ɗa, waaye ina a amboh rook poyi, a kerhiɗisɗi so. Nikiɗi teeɓohaat yi nik ŋ keeh ŋ harmban mi na ɗa. » \v 6 Ibram loffa ɗe ne : « Haajara deey, a ris ñaamiŋ ɗa poyi, in na neɓ ɗa ɗah, fu miniɗ ɗe wa tum. » A camboh ɗe iifiɗ ɗaa, a tumeeɗa ɗe in miskiɗ po a saandohha. \p \v 7 A kaɗoh kaɗoh po a nikka ŋ sero laaha ŋ waas Suur, ŋ keheƴ hulang ; malaakaaniŋ Nikiɗi raakka ɗe nga, \v 8 a woosa ɗe ne : « Haajara, ñaamiŋ Saraay, fu kurkoh nde ? Fu na kaɗe nde ? » A loffa ɗe ne : « Mi na nupe ɓoyiŋ ngo Saraay. » \v 9 Malaakaaniŋ Nikiɗi woosa ɗe ne : « Wiirka ŋ ɓoyiŋ ɗa, Saraay, fu ree ɗah, ruhsiɗa haf fu ŋ fikiice. » \v 10 A woyissa ɗe ne : « Ŋ hey tume ɓi rimkohan nga ɗa laay po ɓo' minuu ɓa kind. » \v 11 A ɓaatiɗta ɗe nga ne : « Ɗiski fu nik ndii, fu ɓarang haa ; fu hey raake kuɓu ƴaar, teekaa ɗe Ismaayla (Kooh kerhiɗ) laam Nikiɗi kerhiɗ miskiɗiŋ ɗa. \v 12 Kuɓkiŋ ɗa pesan na haf ce findi mbaam sif raakaaɗi heɗ, a heyɗi kerhiɗohe na ɓooɓa, ɓooɓa kerhiɗohanɗi na ɗe. A genan saɓsukohiɗ na ɓaah ciŋ ɗe. » \v 13 Haajara teekka Nikiɗi woyee na ɗe "Ata-El-Roy" (Kooh yi na hote), laam a woo ne : « Moo ŋ hotiɗ Yi na hotee so e ? » \v 14 Ineem tahha po laaheem teekuusa "Lahay-Roy" (Pesɗi na hotee so) ; wa ɗaa ŋ harmban Kades na Bered. \p \v 15 Ŋ finho ineem, Haajara raakka kuɓu, Ibram teekka ɗe Ismaayla. \v 16 Ibram raakeen kiis ndaŋkiyaah-yasna-kaahay na kiis yasna-yino (86), wa Haajara raakiɗ ɗe Ismaayla. \c 17 \s Nguɗuk weɗ ini teeɓoh ambtiɗohiŋ Kooh na Ibrahiima \p \v 1 Wa Ibram raak kiis ndaŋkiyaah-yasna-nikiis na yasna-nikiis (99), wa raakka mbeh, Nikiɗi teeɓukka ɗe, a woosa ɗe ne : « E mi Koohi Min, pesa findi ŋ waaɗoh, fu nik yurhiɗ. \v 2 Ŋ hey ambtiɗohe na ɗa te ŋ hey ɗa tume ɓasil. » \v 3 Wa a kerah woo keem, Ibram ƴekka po pukiŋ ɗe reesa kehƴi, Kooh taalndiɗta woyeeɗa na ɗe, \v 4 a woosa ɗe ne : « Ambtiɗohiŋ ngo na ɗa, wa na hee tufkohe an : Fu hey nike baabiŋ ɓi cuuɓi cuuɓ, \v 5 te fu teekissuuɗi Ibram (baab yakɗuuɗ) waaye Ibrahiima (baabiŋ ɓi laayiɗ), laam ŋ hey ɗa tume caaciŋ ɓi cuuɓ laayiɗ. \v 6 Ŋ hey ɗa tume ɓasil, ɓi cuuɓi cuuɓ hey pulohe nga ɗa, ɓi buur sah hey rimkohe nga ɗa. \v 7 Ŋ hey ambtiɗohe na ɗa, fu na ɓi na hee rimkohe nga ɗa, gomal nu nik, wa hey nike po faw. Ŋ ineem ŋ hey nike Koohiŋ ɗa na ɓi na hee rimkohe nga ɗa. \v 8 Te kur ki fu nikoh jaambur wii, wa nikka Kanaan, ŋ hey ɗa wa one jen, fu na ɓi na hee rimkohe nga ɗa, ɗu raakoota po faw ; te ñam na hee nike Koohiŋ ɓa. » \p \v 9 Ŋ finho ineem, Kooh woyissa Ibrahiima ne : « E fu na hee taambkohe ɓakiŋ ɗa ŋ ambtiɗohiŋ ngo na ɗa, fu na ɓi na hee rimkohe nga ɗa, gomal nu nik. \v 10 Taambkohohaat ambtiɗohiŋ ngo na ɗu, fu na ɓi na hee rimkohe nga ɗa, an : Ƴaar nu nik nga ɗu ɗah, joyiɗ nguɗuk, \v 11 nguɗkeem weɗi na hee teeɓohe ambtiɗohiŋ ngo na ɗu. \v 12 Komaaki ƴaar nu raak neeh yasna-kaahay ɗah, a joyiɗ nguɗuk ; na, gomal nu a min ɓaahoh ɗah, yi rimohu ŋ kahan fu po yi romohu ŋ jaambra ɓaahɗi ŋ cuuɓiŋ ɗa. \v 13 Ɓa jen ɓa joyiɗ nguɗuk, a nik \w ñaami|lemma="ñaam"\w* rimkoh ŋ kahan fu mbaa yi fu rom na koporiŋ ɗa. Te nguɗki na hee nike ŋ faan ciŋ ɗu, weɗ ini na hee teeɓohe ambtiɗohiŋ ngo na ɗu po faw. \v 14 Ƴaar nu nguɗukɗi, te nik ne a sang sang ɗah, a hey pulɗasse ŋ cuuɓiŋ ɗe laam raakan ɗe nguɗiɗ ambtiɗohi ŋ tufkiɗ. » \p \v 15 Ŋ ineem Kooh woosa Ibrahiima ne : « Ŋ ini kaɗ ŋ ɓitiifu, a teekissuuɗi Saraay ; waaye tiikiŋ ɗe wa Saarata\f + \fr 17:15 \fr*\ft Tiik cii, "Saraay" na "Saarata" caɗ ɓaah tokis. Ca tokis "kuɓki ɓitɓiŋ buuri".\ft*\f* kotii. \v 16 Ŋ hey ɗe barke'ɗe, ŋ on ɗa kuɓu ƴaar na ɗe, ŋ hey ɗe barke'ɗe, po a nikan caaciŋ ɓi cuuɓi cuuɓ ; ɓi buur sah hey pulohe nga ɗe. » \v 17 Ibrahiima ƴekissa po pukaŋ ɗe reesa kehƴi ; a ƴennda, a woosa ŋ ɗooƴ ce ne : « Moo ƴaar na kiis teemet (100) minisiɗ raak kuɓu e ? Te Saarata yii, na kiis ciŋ ɗe ndaŋkiyaah-yasna-nikiis (90) cii, hey raake kuɓu e ? » \v 18 A woosa ne : « A' ! Te fu amb ŋ Ismaayla rek ! » \p \v 19 Kooh woosa ɗe ne : « Ŋ woo ne hee, Saarata hey raake kuɓu ƴaar yi fu na hee teeke Isaahha\f + \fr 17:19 \fr*\ft Tiikiŋ "Isaahha" weɗ tokis "aa ƴene".\ft*\f*, ŋ hey ambtiɗohe na ɗe po faw, a yi na ɓi na hee rimkohe nga ɗe. \v 20 Ini kaɗ ŋ Ismaayla, ŋ kerhiɗ woo kiŋ ɗa, ŋ hey ɗe barke'ɗe, ŋ tum ɗe ɓasil, e kilifa ndaŋkiyaah na kanak (12) puloh nga ɗe te a fer cuuɓ angiɗ. \v 21 Waaye ambtiɗohiŋ ngo na ɗa nak, ŋ hey wa tufkiɗe na Isaahha, kuɓki Saarata na hee raake maas. » \v 22 Wa Kooh ƴut woo na Ibrahiima, a faɗta ɗe ndaam, a cootta ŋ ɗafka. \p \v 23 Weɗi Ibrahiima ɓayoh kuɓkiŋ ɗe Ismaayla na ƴaaɓa rimohu kahna na ɓa a romoot na koporaŋ ɗe, ƴaar ca nikee ŋ kahan ce jen, a nguɗta ɓa ŋ noha mbaɗi ; findi Kooh woyoh ɗe wa. \v 24 Wa Ibrahiima na nguɗke raak ɗe raakiɗ kiis ndaŋkiyaah-yasna-nikiis na yasna-nikiis (99). \v 25 Kuɓkiŋ ɗe Ismaayla nameen raak kiis ndaŋkiyaah na kaahay (13) wa a na nguɗke. \v 26 Ŋ noha mbaɗi, Ibrahiima na kuɓkiŋ ɗe Ismaayla nguɗukka. \v 27 Ƴaar caŋ kahan ce jen nammba nguɗuk na ɗe mbaɗi, ɓa rimohu nga, na ɓa a rome. \c 18 \s Kooh hanheerkiɗ Ibrahiima, a gappa ɗe raakuukaŋ Isaahha \p \v 1 Wa nikee ŋ noh damiɗ, Nikiɗi teeɓukka Ibrahiima ŋ kidig ca yakak caŋ Mamre, raak ɗe ɓoofiɗ ŋ nguɓu \w ɗiipaŋ|lemma="ɗiip"\w* ɗe. \v 2 A jaɗtuk jaɗtuk, a hotta ɓo' kaahay ŋ fikiice, Ibrahiima kurukka ŋ ɗiska a ɓoofe, a arra kaɗ coha na ɓa. \p Wa a ree, a ƴekiɗta ɓa, \v 3 a woosa ne : « Kilifaani, kana so taamboh an, mi yii kiim ɗa wa, wela ŋ kahni, \v 4 ɓa on ɗu masuɓ ɗu naawis kot ciŋ ɗu, ɗu iɗsiɗuk ŋ saangni, \v 5 ŋ ɓayiɗ ɗu mbuuru ƴissuut ɗu ɓaatuk hatil, ɗu han coot ; taambiŋ ɗu ŋ ɓoyi joy ɗu taambkoh nikuu ɓarang ɓarang. » Ɓa woosa ɗe ne : « Ee, tuma findi fu woyoh. » \v 6 Ibrahiima nuppa, a aassa ŋ ɗooƴ ɗiipa, a woosa Saarata ne : « Ara ɓay andaar mun kaahay ŋ wi uup baah, fu siiɓa, fu haɓiɗ mbuuru. » \v 7 Ibrahiima nupissa ŋ gat ca, a ɓayya ɗoon faymiɗ, a eɗta ɗe ƴaar ŋ \w ñaam\w* caŋ ɗe, a arra ɗe haɓiɗ. \p \v 8 Wa sepet ca non, Ibrahiima deƴiɗta ɓa ca na miis gundiɗ na miis kal ; ɓa ñameeɗa ŋ saangna, a tufukka ne a taambkoh ɓa. \v 9 Ɓa meekissa Ibrahiima ne : « A nde ɓitiifu Saarata ? » A woosa ɓa ne : « A yii ŋ ɗooƴ ɗiipi. » \v 10 Yino nga ɓa woosa ɗe ne : « Mi na woyee ɗu ini nik : Ŋ hey dokkisse ndii maas, ŋ raakan Saarata ɓitiifu raakiɗ kuɓu ƴaar. » Weem raak Saarata ŋ nguɓu ɗiipa, ŋ finho ɓoyi, a kerheeɗa ɓa. \v 11 Weem raak Ibrahiima yaɓko'iɗ te Saarata namiɗ ɓitif ŋ raak kuɓu. \v 12 Saarata ƴennda ŋ ɗooƴ ce, a woosa ne : « Moo mi yi ɓitfiɗii ŋ minisiɗ yeg neɓɗeem e ? Te ŋ hot heɗ tuuƴ co\f + \fr 18:12 \fr*\fq heɗ tuuƴ co \fq*\ft : ŋ peɗeem heber, wa fiisu "Heɗ to".\ft*\f* yaɓko'iɗ. » \v 13 Nikiɗi woosa Ibrahiima ne : « Wa ye tah Saarata ƴennda, an : “ Ŋ ɓitfi ŋ ɓitif wii, ŋ minisiɗ raak kuɓu e ? ” \v 14 Andi raakiɗ ini wooñ Nikiɗi ? E mi woo ɗa wa, ŋ hey dokkisse ndii maas, ŋ raakan Saarata raakiɗ kuɓu ƴaar. » \v 15 Wi Saarata kerah woo keem, a tiitta, a taasukka an : « Ŋ ƴenɗi. » Nikiɗi woosa ɗe ne : « Aha'kay ! Fu ƴeniɗ. » \s Ibrahiima kiimiɗ ne Kooh marak ŋ yurhiɗ caŋ Sodom \p \v 16 Ŋ finho ineem, hanheeca kaahay ca kurukka ne ɓa coot. Ibrahiima ɓennda ɓa po ɓa hoteeɗa Sodom ŋ oona. \v 17 Nikiɗi woosa ŋ haf ce ne : « Andi ŋ hey ɗasɗohe Ibrahiima ini maa hee tume ? \v 18 Laam, a hey fere cuuɓ angiɗ, raakiɗ hatil, te ŋ hey barke'ɗe cuuɓ ciŋ kehƴi jen, saguuce. \v 19 A yi ŋ kooɗ ne, a teeɓ kuɓuuciŋ ɗe na ɓi rimkohan nga ɗe, ɓa pesohee keeh na yurah, findi Nikiɗi waaɗoha ; ndaa, ŋ min ɗe haɓɗiɗ in ci ŋ gap ɗe. » \v 20 Nikiɗi woyissa ɗe ne : « In ca Sodom na Gomor na yambse, yakiɗ lool, bakaaɗ caŋ ɓa uupiɗ. \v 21 Ŋ hey ruhse po nga ŋ marak andi ɓaa tumohe findi ŋ kerhoh ; ŋ hey inhe, andi wa raakoh ɗaa, wala wa raakohɗi ɗaa. » \p \v 22 Ŋ ineem ƴaaɓa kanak ca yurhiɗta ɓak Sodom, waaye Ibrahiima tassa na Nikiɗi. \p \v 23 Ibrahiima reɓpa, a tummba ne : « Heɗ ɓoo, hanaa fu heyɗi apndohe yurhiɗ na yurhaaɗi ? \v 24 Nik ne yurhiɗ ndaŋkiyaah-yatuus (50) raakiɗ ŋ kur ka ɗah, fu hey ɓa apndohe e ? Andi fu heyɗi ɗaase ɓi kur ka sagu ndaŋkiyaah-yatuus (50) ceem ? \v 25 Fu tumohanɗi muk in mand ɗaa, fu apndohanɗi yurhiɗ na yurhaaɗi, tah po yurhiɗ kaan sagu yurhaaɗi e ? Fu yi atte'ohiŋ kehƴi jen, fu tumanɗi yurhiɗ e ? » \p \v 26 Nikiɗi loffa ɗe ne : « Ŋ raak yurhiɗ ndaŋkiyaah-yatuus (50) ŋ ɗooƴ Sodom ɗah, ɓa hey tahe po, ŋ ɗaas ɓi kur ka jen. » \p \v 27 Ibrahiima woyissa ne : « Ɗaas so de' Heɗ ɓoo, mi yii kaañ po ŋ woyee na ɗa, te ŋ merhey dong ; \v 28 nik ne ndaŋkiyaah-yatuus (50) ɓi yurhiɗ ceem ɓa tasiɗ ɓo' yatuus ɗah, yatuus ceem hey tahe po fu ɗumb kur ka e ? » \p Nikiɗi loffa ne : « Ŋ raak ɓo' ndaŋkiyaah-nikiis na yatuus (45) yurhiɗ nga ɗah, ŋ heyɗi wa ɗumbe. » \p \v 29 Ibrahiima woosa ne : « Moo ndaŋkiyaah-nikiis (40) raak nga ɗah ? » \p Nikiɗi loffa ne : « Ŋ tumanɗi ali in, sagu ndaŋkiyaah-nikiis (40) ceem. » \p \v 30 Ibrahiima tummba ne : « Heɗ ɓoo kanaat ayruk de', ŋ woyis woyis, moo ndaŋkiyaah-kaahay (30) raak nga ɗah ? » \p Nikiɗi loffa ne : « Ŋ tumanɗi ali in, ne ŋ raak ndaŋkiyaah-kaahay (30) nga ɗah. » \p \v 31 Ibrahiima woosa ne : « Po ŋ kaannja woo na Heɗ ɓoo ; moo ndaŋkiyaah-kanak (20) raak nga ɗah ? » \p Nikiɗi loffa ne : « Ŋ tumanɗi ali in, sagu ndaŋkiyaah-kanak (20) ceem. » \p \v 32 Ibrahiima woosa ne : « Heɗ ɓoo kanaat ayruk de', ɗal wii ɗah, ŋ woyissanɗi ; moo ndaŋkiyaah raak nga ɗah ? » \p Nikiɗi teyya ne : « Ŋ tumanɗi ali in, ne ŋ raak ndaŋkiyaah nga ɗah. » \v 33 Wa Nikiɗi ƴut woo na Ibrahiima, a cootta. Ibrahiima dokukka kahan ce. \c 19 \s Ɓi Sodom teeɓohiɗ aƴaarkaŋ ɓa \p \v 1 Waaye malaakaaca kanak ca kaɗee Sodom, ɓa ree nga na niina. Ɓa raak Loot ɓoofiɗ ŋ teembohaara, ŋ aasohaanaŋ miira wil kur ka\f + \fr 19:1 \fr*\ft Ɓooɓaŋ jamanoonaam ɗingangeen kur caŋ ɓa yakak ca na atoh ne sangiɗ minuu aas. Yahndeeraŋ ɗinga nikee teembohaaraŋ kilifaaca.\ft*\f*. Wa a hot ɓa, a kaɗta coha na ɓa, a ƴekiɗta ɓa po pukiŋ ɗe reesa kehƴi. \v 2 A woosa ɓa ne : « Kilifaaci, ne wa neɓ ɗu ɗah, welaat ŋ kahan ɓoyi joy ɗu taambkoh, ɗu naawis kot ciŋ ɗu, ɗu neeh po kim na ɓaaɓa ɗah, ɗu han taalndiɗ waasiŋ ɗu. » Ɓa loffa ɗe ne : « Tee fu faɗ ɓoo neeh ŋ hari rek. » \v 3 Waaye Loot kiimmba ɓa po ɓa teyɗukka, ɓa wella kahan ce, a nakohiɗta ɓa haɓɗiɗu kañam neɓiɗ na mbuuru, ɓa ñammba. \p \v 4 Ɓa raawɗi faanuk ndoom, ɓi kur ka, ƴaar caŋ Sodom, ŋ ƴina po yakka, ali ɓo' tasɗi, ɓa willa kahna, \v 5 ɓa ɓeeɗukka Loot, ɓa woosa ɗe ne : « Ɓa nde ƴaaɓi hay kahan fu na niini, pulɗaat ɓa ndii, ɓoo faanuk ɓa. » \v 6 Loot pulla nga ɓa ŋ nguɓu kahna, a rannga buntaana, \v 7 a woosa ɓa ne : « Ƴaaɓiŋ ngo, ŋ kiim ɗu wa kiim, kanaat tum ini moɗaaɗiineem waay ! \v 8 Sikɗukaat, ŋ raakiɗ kuɓu kanak cafƴiɗ, ɓi inahɗi ƴaar, ɗu waaɗ ɗah, ŋ puliɗ ɓa ndii ŋ hari, ɗu haɓiɗ ɓa ini neɓ ɗu, waaye ƴaaɓi kanak cii, kanaat ɓa reɓ, laam, ɓa hanheeciŋ ngo. » \v 9 Ɓa woosa ne : « Kurka ndii waay. » Ɓa ɓaatta nga ne : « Ƴaari nikohaah nikohaah ndii dong, a waaɗ ɓoo teeɓ waas ; ɓoo hey ɗa tume ini uup moɗaaɗi wiŋ ɓa. » \p Weɗ ɓa yeñoh Loot yeñ miskiɗ ne ɓa yahroh buntaana, \v 10 waaye ƴaaɓa hanheeca eɗndukka Loot na yaah, ɓa ɓekka ɗe ŋ ɗooƴ kahna, ɓa ranngaa, \v 11 ɓa mbiraañiɗta has caŋ ƴaaɓa nikee ŋ nguɓu kahna, ŋ ya uup ƴissuut po ŋ ya uup yak, ne ɓa hotissuu buntaana. \s Kooh ɗumbiɗ Sodom na Gomor \p \v 12 Wa ineem coot, hanheeca kanak ca woosa Loot ne : « Andi fu raakiɗ ɓaah ndii findi payum, kuɓu ƴaar mbaa ɓitiɓ ? Pulɗa ɓaah ciŋ ɗa ndii jen, \v 13 laam, ɓoo hey ɗumbe kur kii. Nikiɗi yegiɗ moɗaaɗiici na woyse nga te ca uupootiɗ ; a yi woos ɓoo ne ɓoo ɗumba. » \v 14 Ineem tahha Loot pul, a woosa fiir ca hee toke kuɓuucaŋ ɗe ɓitiɓ ca ne : « Araat ɗu pul ŋ kur kii laam, Nikiɗi na hee wa ɗumbe. » Waaye ɓa liiɓpa ne a na apsukee ɓa. \p \v 15 Wa wiisaaɗiina ree, malaakaaca tufukka Loot an : « Ara coot na ɓitiifu na kuɓuuciŋ ɗa ɓitiɓ ci kanak ci, fu kaanuu ŋ naamooni na hee ŋ kur kii sagu aƴaarkiŋ ɓa. » \v 16 Loot nikka nga, a yiihsiɗkeeɗa, hanheeca kanak ca ammba ɗe na ɓitiice na kuɓuucaŋ ɗe kanak ca ŋ yaah, ɓa puliɗta ɓa po ɓa ussa kur ka sagu miski a miskee Nikiɗi. \p \v 17 Wa ɓa puliɗ ɓa ŋ bilaf fa, yinoora woosa Loot ne : « Saandoha, ka heeluk, ka tufuk ŋ hatandii, kaɗa ŋ tangooceen, fu min muc. » \v 18 Loot woosa ɗe ne : « Bara ! Heɗ ɓoo, \v 19 fu keeñkohiɗ to, fu tumɗiɗ to in yakak po ŋ muciɗ, waaye, ŋ nar kaɗ po tangooceen ɗah, naamooni hey yo rahse, ŋ kaan. \v 20 Fu hotiɗ kur keen e ? Wa reɓiɗ po ŋ joyiɗ min ree nga. On ndo ŋ saandoh nga, ne ŋ min muc, laam wa kur ƴissuut. » \v 21 Malaakaani woosa ɗe ne : « Ee, po woti ŋ ris ɗa tufkoh ; kaɗa, ŋ heyɗi ɗumbe kur ki fu na wee weem, \v 22 waaye artuka fu kaɗ laam, feeh fu reeɗi ɗah, ŋ minɗi tum ali in. » Ineem tahha po kur kaam teekuusa Sowar (in ƴissuut). \p \v 23 Wa Loot ree Sowar, tel noha puliɗ. \v 24 Weɗi Nikiɗi toɓoh yongkaah na \tl \+w suufar\+w*\tl*\f + \fr 19:24 \fr*\fq \+tl suufar\+tl* \fq*\ft : waɗ ini na koste \+tl almet\+tl* (ŋ farañse "\+tl soufre\+tl*").\ft*\f* ŋ ɗafuk Sodom na Gomor. \v 25 A ɗummba kur ceem jen na ɓooɓa genee nga ca, na oona jen na kidig ca nikee nga. \v 26 Ɓiti Loot heelkeeɗa, a ɓoƴsuusa ɗus meɗa. \p \v 27 Wa Ibrahiima kuruk na ɓaaɓa teel, a kaɗta ŋ ɗiska a saɓsukohee na Nikiɗi ; \v 28 a marakka ŋ ɓak Sodom na Gomor na ina wil ooneem jen, a hotta ɗuuku haa ɗuuku koraaɓ puloheeɗa ŋ kehƴa rapeeɗa. \p \v 29 Wa Kooh na ɗumbe Sodom a ɗaakkoheen Ibrahiima nof po tahha a muciɗta Loot ŋ naamoona a sooƴɗoh kur ca Loot genohe. \s Faseehiŋ Amon ci na Mowab ci \p \v 30 Wa ineem coot, Loot kaañisɗi nik ŋ Sowar, a toorukka ŋ tangooca, a yi na kuɓuucaŋ ɗe ɓitiɓ ca kanak ca, ɓa gennda ŋ hur atoh. \v 31 Wa raakka mbeh, yi nikee saawa woosa taambɗoh ce ne : « Ɗiski wa nik ndii baabiŋ ɓoo a yi yaɓko'eeɗa, te ƴaar raakɗi ndii, ɓi fu inah ne ɓa miniɗ ɓoo tok findi wa na tumohse. \v 32 Mbaa haya ɓoo aniɗ baabiŋ ɓoo biiñ, ɓoo hun na ɗe, ɓoo min ɗe raakiɗ ɓi pulohan nga ɗe po tiikiŋ ɗe ƴimuu. » \p \v 33 Ŋ weka mbaɗi ɓa aniɗta baab ɓa biiñ, saawa aassa faanukka na ɗe, te Loot yegɗi faankaŋ yeem na kurkaŋ ɗe. \v 34 Wa Kooh wiis saawa woosa taambɗoh ce ne : « Niinma, ŋ huniɗ na baab, mbaa ɗah, ɓoo anɗissaat ɗe biiñ woti, fu nam kaɗ fu faanuk na ɗe, ɓoo min ɗe raakiɗ ɓi pulohan nga ɗe. » \v 35 Ɓa anɗissa baabiŋ ɓa biiñ ŋ wekaam, taambɗoha nammba kaɗ faanukka na ɗe ; Loot namɗi yeg faankaŋ yeem na kurkaŋ ɗe. \v 36 Kuɓuucaŋ Loot tumoh na baab ɓa ɗaa, ɓa taambohha nga, ɓa ammba rook. \v 37 Wa saawa raak kuɓu, a nikka ƴaar, a teekka ɗe Mowab (puloh ŋ baab), a yi caaciŋ Mowab ci woti-woti\f + \fr 19:37 \fr*\ft \+w Musaa\+w* fiis tiiki "woti-woti" ɗah, a fiis ŋ ini kaɗ ŋ woti-wotiinaŋ jamanoonaŋ ɗe. Wa nam nik ɗaa ŋ aaya 38.\ft*\f*. \v 38 Taambɗoha nammba raak kuɓu ƴaar, a teekka ɗe Ben-Ammi (kuɓkiŋ ɓaah ho), a yi caaciŋ Amon ci woti-woti. \c 20 \s Ibrahiima, Saarata na Abimelek \p \v 1 Ŋ jamanoonaam, Ibrahiima pulohha ndeem, a kaɗta Negef, a yippa ŋ harmban Kades na Suur, a kurkissa nga, a kaɗta Gerar. \v 2 Ŋ nikohaahaŋ ɗe ŋ Gerar, Ibrahiima woyeen ne, a yi na ɓitiice Saarata, ɓa taambɗoh taambɗoh. Abimelek, buuraŋ kur ka, woossa ɓooɓaŋ ɗe ne ɓa ɓayiɗ ɗe Saarata ɓitiɓ. \v 3 Ŋ wek, Kooh teeɓukka Abimelek ŋ heeƴ, a woosa ɗe ne : « Fu mand na kaaniɗ, laam ɓitɓi fu ɓay, a ɓitiɓ jaambur. » \p \v 4 Raak Abimelek raawɗi hun na Saarata, a woosa Kooh ne : « Heɗ ɓoo, hanaa fu heyɗi ɗumbe ɓooɓiŋ kur kii ŋ ini ɓa inahɗi ? \v 5 Laam Ibrahiima a yi woyee so ne ɓa taambɗoh taambɗoh, te yi ɓitɓi nameen ndo woo ne ɓa taambɗoh. Wi ŋ haɓɗee ineem, ŋ tuma na liiɓohaaɗ moɗiɗ na yaah hooliɗ. » \p \v 6 Kooh woyissa ɗe ŋ ɗooƴ heeƴi ne : « Ee, mi sah, ŋ inhiɗ ne ini fu tum fu tiiɗaa, weɗ tah ŋ hondohha ɗa tooñ njo, ŋ faɗɗi ɗa ne fu hun na ɗe. \v 7 Ŋ ɗiski wa nik ndii wika ƴaari ɓitiice, laam a woosuuɗ, te a hey ɗa kiimɗe, fu muc ŋ kakaan kii ; fu tumɗaa ɗah, inha ne fu hey kaane, fu na ɓooɓiŋ ɗa jen. » \p \v 8 Wa Abimelek kuruk na ɓaaɓa teel, a ɓeeɗukka dag caŋ ɗe jen, a naandsukka ɓa ini raak, ɓa neƴƴohha lool. \v 9 A ɓeeɗukka Ibrahiima, a meekissa ɗe ne : « Fu haɓiɗ ɓoo ye wii ? Ŋ tum ɗa ye po wa tahha ɗa ɓek ɓoo bakaaɗi yakkii, mi na ɓooɓiŋ ngo ? Fu tumiɗ ini ɓo' joyɗi tum. » \v 10 A ɓaatta nga ne : « Mi yii meekis ɗa, wa ye ɓek ɗa ŋ inii ? » \v 11 Ibrahiima woosa ɗe ne : « Ŋ liiɓee rek ne, ɓooɓiŋ kur kii ɓa nupɗi Kooh delem ne ɓa hey yo ape sagu ɓitiiso. \v 12 Te wa nam nik keeh ne a taambɗoh ho, laam, e ɓoo ɓaah baab waaye ɓoo ɓaahɗi yaay, ŋ tokka ɗe, a nikka ɓitiiso. \v 13 Ina Kooh pulɗoh ho ŋ kahan baab ɓoo po wi, ŋ wileeɗa, ŋ woyee Saarata ne : “ Fu waaɗta so amboh ɗah, ɗisik nu ɓoo min kaɗ ɗah, fu na woye ne ɓoo taambɗoh taambɗoh. ” » \p \v 14 Wa ɓa ƴut ŋ woo caŋ ɓa, Abimelek ɓayya ɓi pe', mbaal na ɓi inoh na \w ñaam\w*, ƴaar na ɓitiɓ, a eɗta Ibrahiima, a nammba ɗe wik ɓitiice Saarata. \v 15 A woosa ɗe ne : « Kur kiŋ ngo weɗɗi, gena ŋ ɗiski neɓ ɗa. » \v 16 A woosa Saarata ne : « Fu hot nga, mi yii eɗ taambɗoh fu \w ƴel haalis\w*\f + \fr 20:16 \fr*\fq ƴel haalis \fq*\ft : ŋ jamanoonaŋ Ibrahiima, na \+w Musaa\+w*, na ɓi woosuuɗ wiiriis, hanjar raakeeɗi, ca ƴel haalis ceɗ ɓooɓa meeɗ romoh, ca meeɗ meeɗ ɓeesu. Ƴel haalis yino, weɗ pangkoh bumit na wirndasse ŋ neeh yatuus kaɗta neeh ndaŋkiyaah.\ft*\f* junni, wa hey teeɓohe ŋ fiki gentoh ciŋ ɗa ne, fu hooliɗ ŋ inii ; ɓooɓi jen inah ne, fu tumɗi in moɗaaɗi. » \p \v 17 Wa Abimelek wik ɗe Saarata, Ibrahiima kiimmba Kooh, Kooh ngisohiɗta Abimelek na ɓitiice na ñaam ca ɓitiɓ ca po ɓa minissa raak kuɓu. \v 18 Weem raak Nikiɗi rangeen fikiicaŋ ɓitiɓ caŋ kahan Abimelek jen po ɓa minisseeɗi raak kuɓu, sagu Saarata ɓiti Ibrahiima. \c 21 \s Raakuukaŋ Isaahha \p \v 1 Saarata, a yi genoh na Ibrahiima po, Nikiɗi ambohha ɗe findi a woyohee wa. A tumiɗta ɗe ina a gapee ɗe. \v 2 Saarata ammba rook, a raakiɗta Ibrahiima kuɓu ƴaar, ngaŋ kiyaɓkookaŋ ɗe, findi Kooh gapohee wa, wa nohaŋ wa ree. \v 3 Ibrahiima teekka kuɓka Saarata raakee na ɗe, Isaahha. \v 4 A nguɗta ɗe ŋ neeha yasna-kaahayɗoh, findi Kooh woyohee ɗe wa. \v 5 Ibrahiima raakeen kiis teemet (100) wa Isaahha raaku. \v 6 Saarata woosa ne : « Kooh soosɗiɗ keeñiŋ ngo po ŋ miniɗ ƴen, te ɓo' nu kerah raakuukiŋ Isaahha yii ɗah, a hey yo ƴenohe. » \v 7 Saarata degga nga ne : « Eey ɓo' woyeen Ibrahiima ne noh hey haye, Saarata ɓapɗe ɓi kuɓu ɗah ! Waaye deey ŋ raakɗiɗ ɗe kuɓu ƴaar ngaŋ kiyaɓkookiŋ ɗe wii. » \p \v 8 Wa Isaahha yak po Saarata ombɗeeɗa ɗe, Ibrahiima ɓeeɗkohha ceeke yakak. \v 9 Saarata hotta Ismaayla ƴeneeɗa, a yi kuɓki Ibrahiima raakee na Haajara yi puloh \w Misra\w* ; \v 10 wa tahha po a woosa Ibrahiima ne : « Aaña \w ñaami|lemma="ñaam"\w* na kuɓkiŋ ɗe laam, kuɓkiŋ ñaamii joyɗi lam na kuɓkiŋ ngo, Isaahha. » \v 11 Woo keem ngaŋ Ismaayla misikka Ibrahiima lool laam, a namee nik kuɓuuce. \v 12 Waaye Kooh woosa ɗe ne : « Ineem kanaat ɗa misik sagu kuɓkii na ñaamiŋ ɗa, tuma ini Saarata woo ɗa laam, fu raakohan ɓi rimkohan nga ɗa ŋ Isaahha ; \v 13 hondohɗi kuɓkiŋ ñaamiŋ ɗa, ŋ hey name fer cuuɓ angiɗ nga ɗe, laam, a nam puloh nga ɗa. » \s Pulɗuukaŋ Ismaayla na yaay ɓa \p \v 14 Ŋ Kooh-wiisiina, na ɓaaɓa teel, Ibrahiima ɓayya mbuuru na mbohos und tumiɗ masuɓ, a eɗta Haajara ca, a likiɗta ɗe ca ŋ yuug, a nammba ɗe eɗ kuɓkiŋ ɗe. Ƴutta, a puliɗta ɗe. Yeem kaɗeeɗa po a reesa bilaf faŋ Beerseba, a muuƴca. \p \v 15 Wa masmaŋ mbohosa reeh, Haajara faɗta kuɓka ŋ tas kidig ƴin, \v 16 a tiinnda ini ree \w saangal\w* teemet (100), a ɓooffa, a woosa ŋ haf ce ne : « Ŋ minɗi marak muk, ŋ kakaan kiŋ kuɓkiŋ ngo. » A cangtiɗukka a fuɗeeɗa ŋ ɗafka. \v 17 Waaye Kooh kerhiɗ hoosooraŋ kuɓka. Ŋ ɗafuk eel ci malaakaaniŋ Kooh ɓeeɗukka Haajara, a woosa ɗe ne : « Haajara, wa ye na ɗa ? Kana neƴƴoh ali in laam Kooh kerhiɗ kuɓki ŋ ɗiski a nik ndeem. \v 18 Kurka fu meeɓ ɗe, ambaa ɗe yaah kanak laam, ŋ hey fere cuuɓ angiɗ nga ɗe. » \v 19 Kooh teeɓpa Haajara woong, a soɗta mbohosa nga, a aniɗta kuɓka. \v 20-21 Kooh taambkoheeɗa komaaknda, a yakeeɗa ŋ bilaf faŋ Paran, a nikka weesoh ɓis. Yaay ɓa waakiɗta ɗe ɓitiɓ ŋ Misra. \s Ambtiɗohaŋ Ibrahiima na Abimelek \p \v 22 Ŋ jamanoonaam, Abimelek hunnda na Pikol, ƴaara adgohee hiñohoh caŋ ɗe, a raakka Ibrahiima, a woosa ɗe ne : « Ŋ inhiɗ ne Kooh huniɗ na ɗa ŋ in nu fu haɓiɗ ɗah. \v 23 Ŋ ɗiski wa nik ndii, giña ŋ Kooh ne fu heyɗi so njuye, mi na kuɓuuciŋ ngo po ŋ set ciŋ ngo na haye ; ne findi ŋ moɗɗohee na ɗa, fu moɗɗohan na so ɗaa na ɓooɓiŋ kur ki fu parɗoh wii. » \v 24 Ibrahiima woosa ne : « Ŋ giñiɗa. » \v 25 A nammba woo na Abimelek ŋ ini kaɗ ŋ naaca ƴaaɓaŋ Abimelek naafee nga ɗe. \v 26 Abimelek loffa ɗe ne : « Ŋ inahɗi ɓoyi tum ineem te fu woyeeɗi so wa, ŋ hana kerah woti. » \v 27 Ibrahiima ɓayya ɓi pe', mbaal na inoh, a eɗta Abimelek ca ; ŋ ineem, ɓa kanak, ɓa tufkiɗta ambtiɗohaŋ ɓa. \p \v 28 Wa ɓa tufkiɗa, Ibrahiima ɓakiɗta mbaal yasna-kanak. \v 29 Abimelek meekissa ɗe ne : « Moo mbaal ci yasna-kanak ci fu ɓakiɗ nak ? » \v 30 A loffa ɗe ne : « Teya mbaal ci yasna-kanak cii ŋ tiikiŋ ngo, weɗ teeɓoh ne, e mi ac naacii. » \v 31 Weɗi tah ɗiska teekuusa Beerseba (naaciŋ giñi), laam, ɓa kanak jen ɓa giñoh ndaam. \v 32 Ɓa tufkiɗoh ambtiɗohaŋ ɓa ɗaa ŋ Beerseba. Ƴutta, Abimelek hunnda na Pikol, ƴaara adgohee hiñohoh caŋ ɗe, ɓa guridda ŋ kur kaŋ Filistiica. \v 33 Ibrahiima jimmba tas kaɗeeɗ ŋ Beerseba, a ñaamukka Nikiɗi, Koohi moos nik te a yi nikan po faw. \v 34 Ibrahiima gennda in maañiɗ ŋ kur kaŋ Filistiica. \c 22 \s Ibrahiima teyɗukɗiɗ Kooh ne a seeƴkoh Isaahha \p \v 1 Wa in ceem coot, wa raakka mbeh, Kooh markiskeeɗa Ibrahiima, a woosa ɗe ne : « Ibrahiima ! » Yeem loffa ɗe ne : « Ee, mi yii kerah ɗa. » \v 2 Kooh taalndiɗta ne : « Ɓaya kuɓkiŋ ɗa yinoori Isaahha, yi fu waaɗ ŋ keeñiŋ ɗa, fu kaɗ ŋ tangoora maa hee ɗa teeɓe ŋ kur kaŋ Moriya\fig |alt="Abraham to Moriya" src="GPS_Genesis22_AbrahamToMoria.png" size="span" loc="GEN 22:1–19" ref="Cam 22:1-19"\fig*, fu \w seeƴkoh|lemma="seeƴuk"\w* ɗe ŋ ndaam, a nik \w hoomɗaah|lemma="hoomiɗ"\w* wuu so. » \v 3 Ibrahiima kurukka na ɓaaɓa teel, a ɓessa sokoñ seeƴkoha, a siffa mbaamaŋ ɗe, a hunnda na \w ñaam\w* kanak ŋ ñaam caŋ ɗe, na kuɓkiŋ ɗe Isaahha ; ɓa kaɗeeɗa ɗiska Kooh woyee ɗe. \p \v 4 Ŋ neeha kaahayɗoh, Ibrahiima ƴokka ɗiska Kooh woyee ɗe in usiɗ. \v 5 A woosa ñaam caŋ ɗe ne : « Tasaat ndii na mbaami, mi na njaanji, ɓoo kaɗ ñaamka Kooh ndeen, ɓoo hay. » \v 6 Ibrahiima ɓayya sokoñ ca seeƴkohaaca, a raannda Isaahha ca, a ɓayootta yongkaaha na japla. Ɓa hunnda kanak, ɓa kaɗeeɗa. \p \v 7 Ɓa kaɗoh kaɗoh po, Isaahha woosa baabiŋ ɗe ne : « Baab ! » A tahassa ɗe ne : « Ee, mi yii kerah ɗa. » Kuɓka meekissa ɗe ne : « Sokoñ ci ceɗi cii, yongkaahi weɗi wii, moo a nde mbaali joy seeƴkohu ? » \v 8 Ibrahiima loffa ɗe ne : « E Kooh ŋ haf ce na hee eɗohe mbaali joy seeƴkohu. » Ɓa taalndiɗta kanak, ɓa kaɗeeɗa. \p \v 9 Wa ɓa ree ɗiska Kooh woyee ɗe, Ibrahiima haɓiɗta seeƴkoha, a degga sokoñ ca nga, a tokka kuɓkiŋ ɗe Isaahha, a degga ɗe ŋ sokoñ ca. \v 10 Ibrahiima meeɓpa japla ne a hoos kuɓkiŋ ɗe, \v 11 waaye malaakaaniŋ Nikiɗi ɓeeɗukka ɗe ŋ eel ci, a woosa ɗe ne : « Ibrahiima ! Ibrahiima ! » A tahassa ɗe ne : « Ee, mi yii kerah ɗa. » \v 12 Malaakaani woosa ɗe ne : « Kana reɓ kuɓki, kanaa ɗe tum in. Ŋ inhiɗ kotii ne, fu nupiɗ Kooh laam, fu sangiɗɗi so kuɓkiŋ ɗa yinoori. » \v 13 Ibrahiima jaɗtukka, a hotta mbaal naar na wiic ca longiɗ ŋ kidig ƴin ; a ɓayya ɗe, a hoomiɗta ɗe ŋ ɗiska Isaahha joyee seeƴkohu. \v 14 Ibrahiima teekka ɗiska "Nikiɗi eɗohiɗ ini etohu." Weɗi tah waam po woti ɓa na woye ne : « Ŋ tangooraŋ Nikiɗi, a hey eɗohe ini etohu. » \p \v 15 Ŋ eel ci, malaakaaniŋ Nikiɗi ɓeeɗkissa Ibrahiima, \v 16 a woosa ɗe ini Nikiɗi woo wii : « Ŋ giñiɗ nga so mi yii ne, ŋ tumi fu tum ineem, fu sangiɗɗi so kuɓkiŋ ɗa yinoori, \v 17 ŋ hey ɗa barke'ɗe baahiɗ, ŋ on ɗa ɓi rimkohan nga ɗa laay po ɓa hend na hor ciŋ eel ci, po ɓo' minuu ɓa kind findi merhey miŋ yaah-cookmi. Te ɓeɗ na hee mine ɓi sang ɓa jen ; \v 18 cuuɓ ciŋ kehƴi jen hey raake barke sagu ɓi na hee rimkohe nga ɗa, laam fu kerhiɗiɗ to. » \v 19 Ibrahiima dokukka ŋ ɗiska a faɗe ñaam caŋ ɗe, ɓa hunnda jen ɓa haadeeɗa Beerseba laam, a risee gen nga. \s Ɓi rimkoh ŋ Nahor taambɗoh Ibrahiima \p \v 20 E Ibrahiima nikoh ŋ Beerseba po, a woyuusa an : « Nahor taambɗoh fu namiɗ raak ɓi kuɓu ƴaar na ɓitiice Milka. » \v 21 Ɓa saawkoh Uus, Bus taammba nga, Kemuwel yi baab ɓi Aram, \v 22 Kesed, Haaso, Pildas, Yidlaf na Betuwel. \v 23 Betuwel a yi rim Rebeka ; ɓii ɓeɗ kuɓu ƴaar ci yasna-kaahay ci Milka raak na Nahor, taambɗoh Ibrahiima. \v 24 Nahor nameen raak kilook ŋ ñaam caŋ ɗe\f + \fr 22:24 \fr*\fqa kilook ŋ ñaam caŋ ɗa \fqa*\ft : a yi ñaam tumuuɗ ɓitiɓ. Wa etoheeɗi a eɗse cakiim (ini ɓitiɓ na koce eɗu ne a kiimsee ɗah).\ft*\f* na woyse Rewuma, a raakka na ɗe Tebaa, Gaham, Tahas na Ma'akaa. \c 23 \s Findi Ibrahiima romoh kehƴa a uumboh Saarata \p \v 1 Saarata pesiɗ kiis teemet na kiis ndaŋkiyaah-kanak na yasna-kanak (127) a hannda kuruk nga. \v 2 A kaanoh ŋ Kiriyat-Arba, weɗ Hebron, ŋ kur kaŋ Kanaan. Ibrahiima miskiɗukka kakaan kaŋ Saarata ; a fuɗta ɗe lool. \v 3 Ƴutta, Ibrahiima faɗta fiɗaafa ŋ ɗiska wa nik, a kaɗta hotoha na cuuɓaŋ Hit ca. \p \v 4 Wa Ibrahiima ree, a woosa ɓa ne : « Ŋ jaambur nga ɗu, ŋ nikohaah nikohaah ŋ ndii, mi yii kiim ɗu ne ɗu on ndo ŋ waak ruy-ruyi mi na hee uumbohe fiɗaafiŋ ɓitiiso. » \v 5 Hit ca loffa Ibrahiima ne : \v 6 « Sikɗuka ini ɓoo na wee ɗa ; Kooh tumiɗ ɗa kilifa yakak ŋ ɗooƴ ɓoo, kon mbaa ɗah, kooɗa wi neɓ ɗa ŋ ruy-ruy ciŋ ɓoo, fu uumb ɓitiifu nga ; nama inah ne ali ɓo' heyɗi ɗa sangohe ɗiski fu joy uumb ɓitiifu. » \p \v 7 Wa Ibrahiima kerah woo keem, a kurukka, a hiirra ŋ fiki Hit ca genee ŋ kur ka. \v 8 Ƴutta, a hannda ɓa woo ne : « Nik ne ɗu teyɗukiɗ ne ŋ uumb ɓitiiso ndii ɗah, kiimaat Efron, kuɓkiŋ Sohar, \v 9 a faɗiɗ to huraŋ atoh faŋ ɗe nik ŋ Makpela, weɗaa ŋ sereendaŋ yohon ce ; kiimaat ɗe a toon ndo wa ŋ candoomiŋ wa po wa nik ruy-ruyi ŋ raakoot ŋ fikiiɗu. » \p \v 10 Wa Ibrahiima na wee, raak Efron ɓoofiɗ ŋ harmban ɓaah caŋ ɗe Hit ca. Ŋ fiki Hit ca cohee ŋ ɗiska jen, ŋ \w aasohaanaŋ kur ka|lemma="aasoha kur"\w*, Efron loffa Ibrahiima ŋ ɗafka ne : \v 11 « On ndo ŋ woo ɗa kilifaani, ɓaya ɓay yohna na huraŋ atoh fa ; ŋ fiki ɓooɓiŋ ngo, ŋ on ɗa wa, fu tuma ruy-ruyiŋ ɓitiifu. » \v 12 Ŋ woo keem, Ibrahiima hiirissa ŋ fiki ɓooɓaŋ kur ka. \v 13 Ƴutta, a woosa Efron ŋ ɗafka ne : « Ɓoo kanaata nookoh, faɗa ŋ eɗ ɗa candoomiŋ yohni ; teya haalsi po ŋ min uumb ɓitiiso. » \p \v 14 Efron woosa ɗe ne : \v 15 « Kilifaani, yohni na care \w ƴel haalis\w* teemet-nikiis (400), ineem ye ŋ harmban mi na ɗa ? Kon fu miniɗ uumb ɓitiifu nga. » \v 16 Ibrahiima kerahha woo ka, a eɗohha candooma Efron woo ŋ fiki Hit ca, wa nikka ƴel teemet-nikiis (400) ŋ haalis, ɓeesuuɗ ŋ findi toonoh caam meeɗ tumoh. \v 17 Ibrahiima raakoh yohon Efron ɗaa, wa nikee ŋ Makpela, ŋ pulohaaɗ-nohaŋ Mamre. Yohna, po ɗiska wa top, na kidig ca nikee ŋ ɗooƴa na huraŋ atoh fa ; \v 18 ca nikka raakuuɗaŋ Ibrahiima ŋ fiki Hit ca cohee ŋ \w aasohaanaŋ kur ka|lemma="aasoha kur"\w* jen. \p \v 19 Wa a puloh nga, Ibrahiima ɓekka fiɗaafaŋ ɓitiice Saarata ŋ ɗooƴ huraŋ atoh fa nik ŋ yohna ŋ Makpela ŋ pulohaaɗ-nohaŋ Mamre, weɗ Hebron, ŋ kur kaŋ Kanaan, wa nikka ruy-ruyaŋ ɗe. \v 20 Hit ca teyɗukka ne, e Ibrahiima raak huraŋ atoh fa na yohna ; tahha po a tummba ɗiska ruy-ruy caŋ ɗe. \c 24 \s Kilookaŋ Isaahha \p \v 1 Ibrahiima yaɓko'een lool, te Nikiɗi barke'ɗeen ɗe ŋ in nu nik ɗah. \v 2 Wa raakka mbeh, Ibrahiima woosa \w ñaama|lemma="ñaam"\w* yakka ŋ ñaam caŋ ɗe, ya meeɗ taambkoh raak-raakaŋ ɗe jen ne : « Ooɓa yaahiŋ ɗa ŋ rambiŋ ngo, \v 3 fu giñiɗ to ŋ Nikiɗi, Kooh yi Heɗ ɗafki na kehƴi, ne fu heyɗi waakɗe kuɓkiŋ ngo ɓitiɓ ŋ cafaƴ ciŋ Kanaan, kur ki ŋ genoh wii, \v 4 waaye fu na hee kaɗe po ŋ kur ɓoo, ŋ ɓooɓaŋ ngo, fu waakiɗ kuɓkiŋ ngo Isaahha ɓitiɓ nga. » \p \v 5 Ñaama loffa ɗe ne : « Wa miniɗ nik ne ɓitɓeem teyɗukanɗi hay na so ŋ kur kii, andi maa hee hey ɓayndohe kuɓkiŋ ɗa po ŋ kur ka fu puloh ? » \v 6 Ibrahiima woosa ɗe ne : « Muk, kana moos ɓay kuɓkiŋ ngo ŋ ndaam. \v 7 Laam Nikiɗi, Kooh yiŋ ɗafki, yi pulɗoh ho kahan baab na kur ɓoo, woyiɗ na so, a giñiɗta so ne a hey one ɓi rimkohan nga so kur kii jen ; a yi na hee woose malaakaaniŋ ɗe, yeem yooɓɗiɗ ɗa waasiŋ ɗa po, fu ɓayohiɗ kuɓkiŋ ngo ɓitiɓ ŋ ndaam. \v 8 Nik ne ɓitɓeem teyɗukanɗi hay na ɗa ɗah, giñi fu na hee giñe wii, wa hey ɗa ruhse, waaye findi wa min mand ɗah, kana ɓay kuɓkiŋ ngo ndaam. » \v 9 Ñaama ooɓpa yaahaŋ ɗe ŋ rambaŋ Ibrahiima kilifaanaŋ ɗe, a giñiɗta ɗe ineem. \p \v 10 Wa a ƴut, ñaama ɓayya ngeelemb ndaŋkiyaah ŋ caŋ kilifaanaŋ ɗe na ina uup baah ŋ raak-raakaŋ kilifaanaŋ ɗe, a yurahha kur ka Nahor genohe, ŋ ɓak Mesopotami. \p \v 11 A na huntoh caŋ ɗe, ɓa kaɗoh kaɗoh po ɓa reesa ŋ woong ne fu aasee ŋ kur ka ɗah, a ƴekiɗta ngeelemb ca ; wa nikee ŋ noh niiniɗ, wahtuuni ɓitiɓ ca na pulohe ne ɓa kaɗ neya. \v 12 A woosa ne : « Mi yii kiim ɗa Nikiɗi, Koohiŋ kilifaaniŋ ngo Ibrahiima, teyɗukiɗ to waasiŋ ngo wii, fu baahoha kilifaaniŋ ngo Ibrahiima. \v 13 Ñam yii tufukka ŋ woongiŋ masmi, te cafaƴ ciŋ kur ki hey haye neye. \v 14 Ŋ waaɗ ne cafƴi mi na hee kiime masuɓ, a naar meemeeniŋ ɗe a on ndo ŋ an, a nam woo ne, a hey yo anɗiɗe ngeelemb ci ; yeem a yi nikaat yi fu ambiɗ ñaamiŋ ɗa Isaahha. Ineem hey yo inhiɗe ne fu teeɓohiɗ baah kiŋ ɗa ŋ kilifaaniŋ ngo. » \p \v 15 A reehiɗɗi kiim ndoom, cafaƴ pulla na meeme ŋ yuugaŋ ɗe ; a nikka Rebeka, kuɓu Betuwel ; Betuwel yi baab ɓi kuɓki, a Milka yaayiŋ ɗe, Nahor yi taambɗoh Ibrahiima, nikka baabiŋ ɗe. \v 16 A nikee komaaki cafaƴ moɗiɗ, inhaaɗi ƴaar. A aassa ŋ woonga, a neyya meemeena po a pulla. \v 17 Weɗ ñaamaŋ Ibrahiima aroh kaɗ coha na ɗe, a woosa ɗe ne : « Kaambsuka, fu on ndo ŋ an ƴissuut ne wa neɓ ɗa ɗah. » \v 18 Rebeka loffa ɗe ne : « Ee, ana kilifaani. » A arra kaambsuk, a naariɗta ɗe meemeena, a aneeɗa. \p \v 19 Wa Rebeka ƴut, a woosa ɗe ne : « Faɗa ŋ nam aniɗ ngeelemb ci po ca hiƴ. » \v 20 A artukka, a yiiffa ina tasee ŋ hongla na anɗohse ; a dokkissa ŋ woonga. A yi neyoh neyoh po a aniɗta ngeelemb ca jen. \v 21 Ƴaara ɗekka teɗ, markeeɗa ɗe ne a inah, andi Nikiɗi teyɗukɗiɗ ɗe waasiŋ ɗe wala. \p \v 22 Wa a aniɗ ngeelemb ca po a ƴutta, ƴaara ɓayya tokkaah ŋ kiñin tiɓuuɗ na garam yasna-yino ngaŋ urus, na kiñi kanak urus ɓekaah ŋ yaah, waa nu nga ɗah, tiɓohu ini uup garam teemet (100). \v 23 A meekissa ɗe ne : « Woo so, fu kuɓu ɓa ? Ɓoo raakiɗ ɗiski ɓoo min neeh ngaŋ kahan baab ɗu e ? » \v 24 Rebeka loffa ɗe ne : « Ŋ kuɓu Betuwel, ŋ setiŋ Milka na Nahor. \v 25 Ee, kahan baab ɓoo raakiɗ mbaang ne ngeelemb ci raak ɗiski ca na hee neehe na ñamaah laayiɗ, te wa raakiɗ ɗiski ɗu joy min neeh. » \v 26 Ƴaara ƴekka po pukaŋ ɗe reesa kehƴi ne a ñaamuk Nikiɗi. \v 27 A woosa ne : « Corka Nikiɗi, Koohiŋ kilifaaniŋ ngo Ibrahiima ; fu teeɓohiɗ baah kiŋ ɗa nga ɗe te fu moosɗi ɗe faɗoh ! Ini kaɗ nga so, fu yurhiɗiɗ to po ŋ ɓaah ciŋ kilifaaniŋ ngo. » \p \v 28 Wa kuɓka cafƴa puloh ndaam, a arra kaɗ, a naandsukka ɓi kahan yaay ɓa ina raak jen. \v 29 Rebeka raakeen taambɗoh ƴaar na woyse Laban, Laban kaɗta raaka ƴaara ŋ sero woonga. \v 30 Weem, raak ɗe hoteen tokkaahaŋ kiñin ka na kiñiica taambɗoh ce ɓekɗasse, a nameen kerah wi Rebeka na naandsuke ina ƴaara woyee na ɗe. A raakka ƴaara na ngeelemb caŋ ɗe ŋ sero woonga. \v 31 A woosa ɗe ne : « Fu yi Nikiɗi barke'iɗ, fu ɓoof ye ŋ bilaf fii ? Haya ɓoo kaɗ kahna, ŋ haɓɗiɗiɗ ɗu daloha na ɗiski ngeelemb ci nikan. » \p \v 32 Wa ƴaara ree kahna, ɓa nihissa unung caŋ ngeelemb ca, ca ɓekuusa ŋ ɗisik baahiɗ, ca onuusa mbaang na ñamaah. Ƴaara na ɓa hunee na ɗe, onuusa masuɓ, ɓa naawissa kot. \v 33 Ɓa nammba deƴƴu kañam, waaye, ƴaara woosa ne : « Bala ŋ ñaman ɗah, ŋ woo kot ci ŋ tiind. » Laban woosa ɗe ne : « Ee, woya. » \p \v 34 A woosa ne : « Mi deey, ŋ ñaamiŋ Ibrahiima. \v 35 Nikiɗi barke'ɗiɗ kilifaaniŋ ngo lool, a tumiɗ ɗe ɓo' raakiɗ. A oniɗ ɗe ɓi pe', mbaal, na inoh, urus na haalis na ɓi ñaam ƴaar na ɓitiɓ na ngeelemb na mbaam. \v 36 Ɓitiice Saarata, a kaɗeen po a ɓitiffa, a hannda raak na ɗe kuɓu. Kuɓkeem, a yi Ibrahiima kilifaaniŋ ngo eɗ raak-raak kiŋ ɗe jen. \v 37 Kilifaaniŋ ngo giñɗukohha so ne : “ Fu heyɗi waakɗe kuɓkiŋ ngo ƴaari ɓitiɓ ŋ cafaƴ ciŋ Kanaan, kur ki ŋ genoh wii ; \v 38 waaye, fu na hee kaɗe po ŋ ɓooɓaŋ ngo ŋ kahan baab, fu ɓayiɗ ɗe ɓitiɓ nga. ” \v 39 Ŋ woosa kilifaaniŋ ngo ne : “ Nik ne ɓitɓeem teyɗukanɗi hay na so ɗah ? ” \v 40 A loffa so ne : “ Nikiɗi, yi ŋ moos taamboh ŋ ini a waaɗ, hey woose malaakaaniŋ ɗe, a yooɓɗiɗ ɗa waasiŋ ɗa. Fu hey ɓayɗe kuɓkiŋ ngo ɓitiɓ ŋ cuuɓiŋ ngo, ŋ kahan baab ɓoo. \v 41 Ali ɓa teyɗukɗi, giñi fu na hee giñe, wa hey ɗa ruhse nik ne fu kaɗiɗ po ŋ ndaam ɗah. ” \p \v 42 Woti, wi ŋ hay po ŋ reesa ŋ woongi, ŋ kiimmba an : “ Nikiɗi, Koohiŋ kilifaaniŋ ngo Ibrahiima, nik ne fu hey yooɓɗe waasiŋ ngo ɗah, \v 43 ñam yii ŋ sero woongi. Ŋ waaɗ ne cafƴi na hee neye, ŋ kiim ɗe masuɓ ƴissuut ŋ meemeeniŋ ɗe, \v 44 a on ndo ŋ an, a nam woo ne, a hey yo anɗiɗe ngeelemb ci ; yeem a yi nikaat yi fu ambiɗ kuɓkiŋ kilifaaniŋ ngo. ” \p \v 45 Ŋ ƴutɗi woo ŋ haf fo ndoom, Rebeka pulla na meemeeni ŋ yuugiŋ ɗe. A ruhussa ŋ woongi, a neyya masuɓ. Ŋ woosa ɗe ne : “ On ndo ŋ an. ” \v 46 A arra kaambsuk, a naariɗta so meemeeni. A woosa so ne : “ Ana, fu ƴut ɗah, ŋ aniɗ ngeelemb ci. ” Ŋ annda, a aniɗta ngeelemb ci. \v 47 Weɗ ŋ meeksoh ɗe ne : “ Fu kuɓu ɓa ? ” A woosa so ne : “ Ŋ kuɓu Betuwel, yiŋ Milka na Nahor. ” Ŋ ɓekiɗta ɗe tokkaahi ŋ kiñin kiŋ ɗe na kiñiici ŋ yaah ciŋ ɗe. \v 48 Ƴutta, ŋ ƴekka ŋ kehƴi ne ŋ ñaamuk Nikiɗi Koohiŋ kilifaaniŋ ngo Ibrahiima, a yi amboh ho po ŋ miniɗ ɓayiɗ kuɓkiŋ ɗe Isaahha ɓitiɓ, setiŋ taambɗoh ce Nahor. \p \v 49 Mbaa ɗiski wa nik ndii, e ɗu na hee so woye andi ɗu ris amb kilifaaniŋ ngo ne ɗu teeɓoh baah kiŋ ɗu nga ɗe ; wa nikɗi ɗah, ŋ inah findi ŋ tuman. » \p \v 50 Laban na Betuwel loffa ɗe ne : « Inii deey, wa puloh ŋ Nikiɗi ; ɓoo raakɗi woyaah nga. \v 51 Rebeka a yeem ŋ fikiifu, ɓayaa ɗe, a nik ɓiti kuɓkiŋ kilifaaniŋ ɗa findi Nikiɗi waaɗoh. » \p \v 52 Wa ñaamiŋ Ibrahiima kerah woo ceem, a ƴekiɗta Nikiɗi po pukiŋ ɗe reesa kehƴi. \v 53 Ƴutta, a puliɗta ɓi in tiɓuuɗ ŋ haalis na urus, na ɓi ndima, a eɗta Rebeka. A nammba ɓay alal keeh-keeh, a onnda yaaya na Laban, taambɗoh kuɓka cafƴa. \p \v 54 Ɓa hannda ñam kotii, ɓa annda, a yi na huntoh caŋ ɗe ; ɓa neehha nga po na ɓaaɓa. \p Wa ɓa kuruk, ñaamaŋ Ibrahiima woosa ne : « Onaat to ŋ haad ŋ kilifaaniŋ ngo. » \v 55 Taambɗoh Rebeka na yaayiŋ ɗe woosa ɗe ne : « Ona ɓoo, kuɓki cafƴi nik na ɓoo ƴissuut, ini ree neeh ndaŋkiyaah dong ; ƴut ɗah, fu kaɗ na ɗe. » \v 56 A loffa ɓa ne : « Kanaat to ɗaak, laam Nikiɗi yooɓɗiɗiɗ to waasiŋ ngo po ƴutiɗ ; onaat to ŋ gurid ŋ kilifaaniŋ ngo. » \v 57 Ɓa woosa ɗe ne : « Po woti. Mbaa ɗah, ɓoo ɓeeɗkaat cafƴi a woo ini a liiɓ nga. » \v 58 Ɓa ɓeeɗukka Rebeka, ɓa meekissa ɗe ne : « Andi fu waaɗiɗ kaɗ na ƴaarii woti ? » A woosa ɓa ne : « Ee. » \v 59 Ɓa ambsohha ɗe na ɓoya meeɗ ɗe ɓapiɗ na ñaamaŋ Ibrahiima na ɓa hunee na ɗe, ɓa askohha na ɓa. \v 60 Ɓa kiimiɗta ɗe an : « Kooh barke'ɗaat ɗa, gooyiŋ ɓoo, a tum ɗa ɓasil, te ɓi rimkohan nga ɗa degaat ɓi sang ɓa yaah. » \v 61 Rebeka hunnda na ñaam caŋ ɗe ɓitiɓ ca, ɓa rappa ngeelemb ca, ɓa kaɗeeɗa na ñaamaŋ Ibrahiima. \p \v 62 Waam, raak Isaahha pulohiɗ Lahay-Roy, a gennda Negef. \p \v 63 Wa raakka niin, a tiindsukeeɗa ŋ nduuf-nduufa ; a jaɗtuk jaɗtuk, a ƴokka ɓi ngeelemb hayeeɗa. \v 64 Ŋ ɗafuk ngeelmba a rape, Rebeka nammba hot Isaahha, a ruhussa. \v 65 A meekissa ñaama ne : « Moo, ƴaara na hee cohe na ɓoo ŋ nduuf-nduufa yen, e ɓa ? » Ñaama woosa ɗe ne : « A kilifaaniŋ ngo. » Rebeka muurukka. \p \v 66 Wa ɓa coh, ñaama naandsukka Isaahha findi wa kaɗoh jen. \v 67 Isaahha ɓayya Rebeka ɓitiɓ, a waaɗta ɗe lool. A ɓekka ɗe ŋ \w ɗiipaŋ|lemma="ɗiip"\w* yaay ɓa, Saarata. Ineem weɗ giifiɗ Isaahha ŋ kakaan kaŋ yaay ɓa. \c 25 \s Ibrahiima kurkiɗ nga \p \v 1 Ibrahiima nameen tok ɓitiɓ wiiriis teeku Ketura. \v 2 A raakeen na ɗe kuɓu ƴaar yasna-yino : Simraan na Yoksan, Medaan, Majaan, Yisbak na Suwa. \v 3 Yoksan, a yi baab ɓi Sabaa na Deedaan ; Deedaan nikka caaciŋ Asuur ci na Letuus ci na Lewuum ci. \v 4 Majaan, a yi baabiŋ Eefa na Eefer, Hanook, Abida na Elda'ah. Ɓii jen ɓa kuɓuuciŋ Ketura na set ciŋ ɗe. \p \v 5 Ibrahiima eɗeen Isaahha raak-raak kaŋ ɗe ne a lama. \v 6 Ŋ ini kaɗ ŋ kuɓuucaŋ ɓitiɓ caŋ ɗe ɓinooɓa, a nameen ɓa on ŋ raak-raaka wa a na pese, a cootiɗta ɓa ŋ kur, ŋ ɓak pulohaaɗ-noh po, ɓa ussa Isaahha, kuɓkiŋ ɗe. \v 7 Ibrahiima pesiɗ kiis teemet na ndaŋkiyaah-yasna-kanak na kiis yatuus (175) nde a kurukka nga. \v 8 A kaan ŋ kiyaɓko neɓiɗ, ŋ finho kipes hutiɗ, a haadda Jaanim. \v 9 Kuɓuuciŋ ɗe Isaahha na Ismaayla uummba ɗe ŋ huraŋ atoh fa nik Makpela, wa ŋ fiki Mamre ŋ yohon Efron, kuɓkaŋ Sohar, ya ɓaahe ŋ Hit ca. \v 10 Yohneem weɗ Ibrahiima romee ŋ Hit ca. A yi na ɓitiice Saarata, ɓa uumbu nga. \v 11 Ŋ finho kakaan kaŋ Ibrahiima, Kooh barke'iɗta Isaahha. A yi Isaahha, a genee ŋ sero laaha teeku Lahay-Roy. \s Ɓi rimkoh ŋ Ismaayla \p \v 12 Inii weɗ naandsuku ŋ Ismaayla na ɓi rimkoh nga ɗe, kuɓki Ibrahiima raakee na Haajara, yi pulohee \w Misra\w*, \w ñaamaŋ|lemma="ñaam"\w* Saarata. \v 13 Tiik ciŋ ɓa ceɗi cii : Nebayot a yi saawi, taammba nga Kedaar, taambissa nga Aadabel, na Mipsam, \v 14 Misma, Duma, Maasa, \v 15 Hadad, Teema, Yeetur, Nafis po gannga ŋ Keedama. \v 16 Ɓii ɓeɗ kuɓuuciŋ Ismaayla ƴaar ci, tiik ciŋ ɓa ceɗi ceem. Ɓa nikka kilifa ndaŋkiyaah na kanak (12) ɓi fu inah ne kur ca na ndut ca ɓa adgohee teeksee nga ɓa. \v 17 Ismaayla pesiɗ kiis teemet na ndaŋkiyaah-kaahay na kiis yasna-kanak (137), a kurukka nga, a haadda Jaanim. \v 18 Ɓi rimkoh nga ɗe genee ŋ harmban Hawiilaa na Suur, ŋ pulohaaɗ-nohaŋ Misra, ŋ waas Assuur. Ɓa genoh ɗaa, saɓsukohiɗ na ɓaah caŋ ɓa. \s Raakuukaŋ siis ca : Esaaw na Yaŋhooɓa \p \v 19 Inii weɗ naandsuku ŋ Isaahha na kahan ce ; Isaahha nikee kuɓu Ibrahiima. \v 20 Wa a raak kiis ndaŋkiyaah-nikiis (40), a ɓayya Rebeka ɓitiɓ, taambɗoh Laban. Rebeka namee nik kuɓu Betuwel ; ɓeɗ ɓeem, ɓa ɓaahee ŋ cuuɓaŋ Aram ca, ɓa genee Paddan-Aram. \v 21 Waaye Rebeka mineeɗi raak kuɓu, a ineem tah po, Isaahha kiimmba Nikiɗi ŋ ini kaɗ ŋ ɓitiice, Nikiɗi teyɗukiɗta ɗe ; Rebeka ammba rook. \p \v 22 Wa a amb rook, kuɓu kanak hiñoheeɗa ŋ ɗooƴ rookiŋ ɗe, a woosa ne : « Wa ye tah wa kaɗohha an nga so ? » A kaɗta meeksa Nikiɗi. \v 23 Nikiɗi woosa ɗe ne : « \q Ca cuuɓ kanak nik ŋ rookiŋ ɗa, \q cuuɓ kanak ɗalohiɗ hey rimkohe nga ɗa ; \q winoori hey uupɗe wi tas hatil, \q te yi ƴini hey yilfe yi yakki. » \m \v 24 Wa noha a joyee ɓasloh ree, laam-laam raakɗi nga, ɓa nikangannga siis. \v 25 Ya ɗeɓ raaku nikka ruumind coy, a riiffa na find haa a ɓeku kulɓa, ɓa teekka ɗe Esaaw. \v 26 Ya taamb nga, raaku na yaahiŋ ɗe ambiɗ ŋ patangiŋ kotiŋ Esaaw, ɓa teekka ɗe Yaŋhooɓa. Wa komaakceem na raakse, wa tel Isaahha raakiɗ kiis ndaŋkiyaah-yasna-yino (60). \s Esaaw tooniɗ kisaawiŋ ɗe \p \v 27 Wa komaakca yak, Esaaw nikka kaalsukoh keeh-keeh, a uupee waaɗ nik ŋ bilaf fa. Yaŋhooɓa nak, a nikee ɓo' yeeɓkiɗ, a nikangee ŋ \w ɗiip\w* ca. \v 28 Ŋ ineem Isaahha uupee waaɗ Esaaw laam a waaɗeen sepet kaalsukuuɗ lool, waaye Rebeka uupee waaɗ Yaŋhooɓa. \p \v 29 Wa raakka mbeh, Yaŋhooɓa tikeeɗa suppa, wa hennda Esaaw pulohha kaala yaaɓiɗ. \v 30 A woosa Yaŋhooɓa ne : « Faɗ to ŋ on suppaani ruumndii, laam ŋ minisɗi in. » Ineem weɗ tah a tapuusa tiikiŋ Edom (ruumind). \v 31 Yaŋhooɓa loffa ɗe ne : « Mbaa ɗah, toon ndo waɗiŋ ɗa paaɗ, wiŋ saawi fu nikoh. » \v 32 Esaaw woosa ne : « Mi yi aɗuk po ŋ minisɗi, waɗ saaw raakiɗ to winde etoh ? » \v 33 Yaŋhooɓa loffa ɗe ne : « Giñiɗ to ineem paaɗ. » Weɗ Esaaw giñohha, a toonnda ɗe wa. \v 34 Yaŋhooɓa eɗta ɗe mbuuru na suppa iraak, a ñammba, a annda po ƴutta, a cootta waas ce. Esaaw sagankohoh waɗiŋ saawiŋ ɗe ɗaa. \c 26 \s Isaahha na Abimelek \p \v 1 Wa raakka jamano, aɗ raakka ŋ kur ka, aɗ ɗalohiɗ na wa raakee ŋ jamanoonaŋ Ibrahiima ; tahha po Isaahha kaɗta Gerar ɗiskaŋ Abimelek buuraŋ Filistiica. \v 2 Ŋ ndaam, Nikiɗi teeɓukka ɗe, woosa ɗe ne : « Kana kaɗ \w Misra\w* waaye tasa ŋ kur ka maa hee ɗa teeɓe. \v 3 Nikohaaha nga, ŋ hey ɗa ambohe, ŋ barke'iɗ ɗa, laam maa hee ɗa eɗe keheƴ cii jen, fu na ɓi na hee rimkohe nga ɗa ; ŋ hey tume ini ŋ gapee baab ɗu Ibrahiima te ŋ ginnjaa. \v 4 Ŋ hey ɓaate ɓi rimkohan nga ɗa po ɓa hend na hor ci laay te ŋ hey ɓa eɗe keheƴ cii jen. Cuuɓ ciŋ kehƴi jen hey raake barke sagu ɓi na hee rimkohe nga ɗa, \v 5 laam Ibrahiima kerhiɗeen ndo, a teyɗukeen in ci ŋ nakohe te a taambɗeen waasiŋ ngo. » \p \v 6 Weɗ tah Isaahha tassa ŋ Gerar. \v 7 A nikee ŋ ndaam po ɓooɓaŋ kur ka meekissa ɗe ŋ ini kaɗ ŋ ɓitiice. A loffa ɓa ne a taambɗoh ce laam a neƴƴoheen woo ne a ɓitiice, bala ɓa apan ɗe sagu moɗa Rebeka moɗe. \p \v 8 Wa ɓa nik nga po wa maannja, wa raakka mbeh, Abimelek buuraŋ Filistiica nikka ŋ palaŋteeraŋ ɗe, a hotta Isaahha hoñeeɗa ɓitiice Rebeka. \v 9 A nakohha ɗe ɓeeɗkiɗu, a woosa ɗe ne : « Kon ɓoyii, a ɓitiifu ! Fu min woyoh na ne a taambɗoh fu ? » Isaahha loffa ɗe ne : « Ŋ woyiɗa laam ŋ sangee ne ŋ apu saguuce. » \v 10 Abimelek woyissa ɗe ne : « Fu inhiɗ ini fu haɓiɗ ɓoo e ? Ƴaar ŋ ɓooɓiŋ ngo mineen ɗe ɓitiɓkoh ; mbaa ɗah, fu heen ɓoo ɓeke tooñ. » \v 11 Abimelek nakohha ɓooɓaŋ ɗe jen woyu ne : « Ɓo' nu reɓ ƴaarii mbaa ɓitiice ɗah, a hey apse. » \p \v 12 Ŋ kiis ka, Isaahha sokka ŋ kur ka, a raakka ini ree waas teemet ŋ ina a soke, laam Nikiɗi barke'ɗeen ɗe. \v 13 A uupeeɗa nga raak, a raakka po a nikka heɗ alal, \v 14 a raakeen ɓi pe', mbaal na inoh na \w ñaam\w* laayiɗ po Filistiica siiseeɗa ɗe. \p \v 15 Siisa Filistiica siisee ɗe tahha po ɓa uummba naac ca ñaam caŋ baab ɓa Ibrahiima acee jen, ŋ jamanoonaŋ ɗe. \v 16 Abimelek woosa ɗe ne : « Pula kur ki, fu kaɗ, laam fu uupɗiɗ ɓoo hatil. » \p \v 17 Weɗ Isaahha kurkoh ndaam, a kaɗta yipa ŋ oonaŋ Gerar, a nikka nga. \v 18 A uumbissa naac ca baab ɓa acee wa a na pese, te Filistiica uummba ca wa a kuruk nga. Isaahha teekissa ca ŋ tiik ca baab ɓa ferɗee ca. \p \v 19 Wa raakka mbeh, ñaam caŋ ɗe aceeɗa naac ŋ oona po ɓa pulla ŋ cul masuɓ. \v 20 Waaye niiɗoh caŋ Gerar nookoheeɗa na ɓaŋ Isaahha an : « Masmii, a ɓoo raaka. » Isaahha teekka naacaam Esek (ñaɗoh) laam ɓa waakee ɗe ñaɗoh. \v 21 Ñaam caŋ ɗe acissa naac, lahtoh raakissa nga, a teekkaa Sitna (lahtoh). \v 22 Isaahha pulohha ndaam, ñaam caŋ ɗe acissa naac, ali woo raakɗi nga, a teekkaa Rehobot (ɗisik angiɗ), laam a woo ne : « Nikiɗi oniɗ ɓoo po, ɓoo raakiɗ ɗisik angiɗ, ɓoo hey mine raak in ŋ kur kii. » \p \v 23 Wa a puloh ndeem, Isaahha kaɗta Beerseba. \v 24 Ŋ weka mbaɗi, Nikiɗi teeɓukka ɗe, a woosa ɗe ne : « E mi Koohiŋ baab ɗu Ibrahiima, ka neƴƴoh ali in laam mi yii na ɗa ; ŋ hey ɗa barke'ɗe, ŋ ɓaat ɓi rimkohan nga ɗa sagu ñaamiŋ ngo Ibrahiima. » \v 25 Isaahha haɓiɗta \w seeƴkoha|lemma="seeƴuk"\w* ndaam, a ɓeeɗkohha Kooh ŋ tiikiŋ Nikiɗi. A yippa \w ɗiipaŋ|lemma="ɗiip"\w* ɗe ndaam, ñaam caŋ ɗe acissa naac ŋ ɗiska. \p \v 26 Isaahha, a yi nikoh ŋ Beerseba po, Abimelek pulohha Gerar, a hunnda na Ahusat nawleece, na Pikol, ƴaara adgohee hiñohoh caŋ ɗe, ɓa hayya ɗe raake. \v 27 Isaahha meekissa ɓa ne : « Wa ye tah po ɗu hayya ndii, te sang ngo weɗ tahee ɗu puliɗta so kur ɗu ? » \v 28 Ɓa loffa ɗe ne : « Ɓoo hotiɗ hooliɗ ne Nikiɗi huniɗ na ɗa, weɗ tah ɓoo woosa ne ɓoo joyiɗ kerhiɗoh te ɓoo tufkiɗ ambtiɗoh, wa giñu ŋ harmban ɓoo na ɗa. \v 29 Giña ne fu heyɗi ɓoo tume in moɗaaɗi laam ɓoo torhiɗɗi ɗa, ɓoo tumɗangee ɗa in baahiɗ, ɓoo faɗ ɗa faɗ, fu cootta moɗoɗ. Ŋ ɗiski wa nik ndii, Nikiɗi oniɗ ɗa barke. » \v 30 Isaahha haɓɗiɗta ɓa kañam baahiɗ ɓa ñammba, ɓa annda. \v 31 Wa Kooh wiis, ɓa kurukka na ɓaaɓa teel, ɓa ginnja ŋ harmban ɓa, Isaahha askohha na ɓa, ƴutta ɓa cootta moɗoɗ. \v 32 Mbaɗi, ñaam caŋ Isaahha hayya nga ɗe, ɓa woosa ɗe ne, naaca ɓa acee nguliɗ. \v 33 Isaahha teekka naacaam Siba (giñ). Weɗ tah po woti kur ka teeku Beerseba (naaciŋ giñi). \p \v 34 Wa Esaaw raak kiis ndaŋkiyaah-nikiis (40), a ɓayya ɓitiɓ kanak ŋ cuuɓaŋ Hit ca, Yehudit, kuɓu Be'eri, na Baasmat, kuɓu Eloon. \v 35 Ɓitiɓ caam mirndohha nik aay-keeñ ŋ Isaahha na Rebeka. \c 27 \s Yaŋhooɓa kociɗ Esaaw ŋ barkeena \p \v 1 Wa Isaahha yaɓko, has caŋ ɗe neɓisɗi, kaɗta po a minisɗi sah hot, wa raakka mbeh a ɓeeɗukka saawaŋ ɗe an : « Esaaw ! » Yeem loffa ɗe ne : « Ee ñam yii ! » \v 2 Isaahha woosa ɗe ne : « Fu hot nga, ɗiski wa nik ndii ŋ mand na kurkiɗ nga. \v 3 Mbaa ɗah, ɓaya halliiniŋ ɗa na ɓis ciŋ ɗa fu kaɗ kaalsuka, fu kom mbo, \v 4 fu tikiɗ to tik neɓiɗ findi ŋ waaɗoha, ŋ ñam, ŋ eɗ ɗa barkeeni ndo ŋ kaanan ɗah. » \p \v 5 Wa Isaahha woyee na Esaaw, Rebeka kerhee nga. Esaaw ɓayya halliina na ɓis caŋ ɗe, a cootta kaala. \v 6 Weɗ Rebeka ɓeeɗkoh Yaŋhooɓa a woosa ɗe ne : « Ŋ kerhiɗ baab ɗu woyeeɗa taambɗoh fu Esaaw ne, \v 7 a kaalsukɗaat ɗe, a tikiɗ ɗe tik neɓiɗ, a ñam, a eɗ ɗe barkeeni ŋ fiki Nikiɗi ndo a kaanan ɗah. \v 8 Sikɗuk ko, te fu tum ini maa hee ɗa woye. \v 9 Kaɗa gat ca fu kom mbo koteng kanak baahiɗ nga, ŋ tikiɗ baab ɗu tik neɓiɗ findi a waaɗoha ; \v 10 fu eɗ ɗe a ñam, a eɗ ɗa barkeeni ndo a kurkan nga ɗah. » \p \v 11 Yaŋhooɓa loffa yaay ɓa Rebeka ne : « Moo, Esaaw paariɗ te ŋ paarɗi ; \v 12 baab ɓoo laal lo ŋ yaah ɗah, a hey inhe ne maa ñaañohee ɗe, te ŋ kooɗohan alku nga waaye barke haa. » \v 13 Yaay ɓa woosa ɗe ne : « Alkeem hay ɗah, wa ambaat to, tuma ɗaa rek, kom mbo in ci ŋ woo ɗa. » \v 14 Yaŋhooɓa kaɗta ɓaya koteng ca, a eɗta yaay ɓa ca, yeem tikka ca findi baab ɓa waaɗoh. \v 15 Ƴutta, Rebeka ɓayya kulɓaacaŋ saawaŋ ɗe Esaaw, ca uupee moɗ, raak ca na ɗe ŋ kahna, a ɓekiɗta Yaŋhooɓa ca. \v 16 A ɓayya ŋ und caŋ koteng ca a muurra yaah ciŋ Yaŋhooɓa na ɓaki raakeeɗi find ŋ mbooh kiŋ ɗe. \v 17 Ƴutta a eɗta ɗe mbuuru na kañam ka a tike. \p \v 18 Wa Yaŋhooɓa ɓay kañam ka, a kaɗta ŋ baab ɓa a woosa ɗe ne : « Baab ! » Isaahha loffa ne : « Ee, ñam yii. A fu ɓa ? » \v 19 Yaŋhooɓa woosa ne : « Ñam Esaaw saawiŋ ɗa, ŋ haɓɗiɗ ini fu nakee so, ɓoofa fu ñam, ƴut ɗah, fu eɗ to barkeeni. » \v 20 Isaahha woosa ɗe ne : « Moo fu tumoh na po fu arra malu ? » Yaŋhooɓa loffa ɗe ne : « E Koohiŋ ɗa Nikiɗi, tum po ŋ arra malu. » \p \v 21 Isaahha woosa ɗe ne : « Reɓa ndii ŋ saaɓiɗ ɗa, ŋ marak andi a fu Esaaw. » \v 22 Yaŋhooɓa reɓpa, baab ɓa saaɓiɗta ɗe a woosa ne : « Hoosoori, a wiŋ Yaŋhooɓa waaye yaah ci, e ciŋ Esaaw. » \v 23 A inhiseeɗi Yaŋhooɓa laam, yaah ciŋ ɗe muurkeen na find findi ciŋ Esaaw. Tahha po a eɗta ɗe barkeeni. \v 24 Waaye ndo a eɗan ɗe wa ɗah, a meekissa ɗe an : « Wa hooliɗ ne a fu Esaaw e ? » Yaŋhooɓa loffa ɗe : « Ee, a ñam. » \p \v 25 Isaahha woosa ɗe ne : « Deƴiɗ to ŋ ñam po ŋ min ɗa eɗ barkeeni. » Yaŋhooɓa deƴiɗta ɗe, a ñammba ; a nammba ɗe eɗ biiñ, a annda. \v 26 Ƴutta, Isaahha woosa ɗe ne : « Haya fu morgiɗuk ko. » \v 27 Yaŋhooɓa reɓpa, a morgiɗukka ɗe. Wa Isaahha amb hetaŋ kulɓaaca, a eɗohha ɗe barkeeni an : « Aah ! Hetiŋ kuɓkiŋ ngo mand na wiŋ bilaf fi Nikiɗi barke'iɗ. \q \v 28 Kooh ruhsiɗaat maar ŋ yohon ciŋ ɗa, \q te a baahiɗ merhey miŋ ca, \q fu laayiɗ pees na biiñ. \q \v 29 Ɓi cuuɓ ñaamkaat ɗa, \q ɓi heet ƴekɗaat ɗa, \q fu adgoh ɓaah ciŋ ɗa, \q kuɓuuciŋ yaay ɗu ƴekiɗ ɗa, \q ɓo' nu waaɗiɗ ɗa moɗaaɗi ɗah, \q a alku'aat, \q ɓo' nu waaɗiɗ ɗa moɗiɗ ɗah, \q a raakaat barke. » \m \v 30 Wa a ƴut eɗ Yaŋhooɓa barkeeni, yeem cootee coot rek, Esaaw pulohha kaala. \v 31 A nammba tik tik neɓiɗ, a kommbaa baabiŋ ɗe. Wa a ree a woosa ɗe ne : « Baab, ɓoofa fu ñam, fu eɗ to barkeeni. » \v 32 Isaahha meekissa ɗe ne : « A fu ɓa ? » A loffa ne : « Ñam Esaaw, saawiŋ ɗa. » \v 33 Isaahha feyuusa po a saakɗoheeɗa ; a woosa ne : « Moo, a ɓa kee kaala po a hayya a eɗta so ŋ ñammba raak ɗa hayɗi ? Yeem a yi ŋ eɗ barkeeni te wa hey nike na ɗe. » \p \v 34 Wa Esaaw kerah woo keem, keeñiŋ ɗe aayya, a leehkeeɗa ŋ ɗafka. A woosa baab ɓa ne : « Na so ! Nam mbo eɗ barke. » \v 35 Isaahha loffa ɗe ne : « Taambɗoh fu hayiɗ ndii a ñaañohha so po ŋ eɗta ɗe barkeeni ŋ joyee ɗa eɗ. » \v 36 Esaaw woosa ne : « A ɗalɗi tiikiŋ ɗe Yaŋhooɓa (ñaañohoh), a ñaañohiɗ to waas kanak, a adug ɓay waɗiŋ saawi ŋ nikoh, a yi a ɓayissiɗ barkeeni fu joyee so barke'iɗ. » A woosa baab ɓa ne : « Moo fu tasiɗɗi barkeeni fu min ndo eɗ e ? » \v 37 Baab ɓa loffa ɗe ne : « Ŋ tumiɗ ɗe kilifaaniŋ ɗa po ƴutiɗ, ŋ kiimɗiɗ ɗe pees na biiñ laayiɗ te a hey nike kilifaaniŋ ɓaah ciŋ ɗe, ŋ min ɗa ye tumiɗ ? » \v 38 Esaaw ɓaatta ndengɗuk nga an : « Fu min barke'ɗoh waas yino dong e ? Nam mbo eɗ barke, baab. » A ammba ŋ muhun ca a fuɗeeɗa. \v 39 Baab ɓa woosa ɗe ne : \q « Fu hey use merhey mi baahɗi \q na maari na pulohe ŋ ɗafki. \q \v 40 Fu na hee pesohe hiñoh \q te a taambɗoh fu yilfan ɗa, \q waaye mbeha fu ndengɗukohan \q fu hey kaambsuke ini a raan ɗa. » \m \v 41 Barkeeni Yaŋhooɓa ɓayoh ŋ baab ɓa, weɗ tah po Esaaw ambiɗta ɗe aay-keeñ. A woosa ŋ ɗooƴ ce ne : « Baab mand na kaaniɗ, ruyiŋ ɗe reeh ɗah, ŋ ap Yaŋhooɓa. » \v 42 Wa Rebeka inah ina saawiŋ ɗe Esaaw nar tum, a nakohha ɓeeɗkiɗu Yaŋhooɓa, kuɓkiŋ ɗe ƴini, a woosa ɗe ne : « Ŋ ɗiski wa nik ndii, taambɗoh fu waaɗ ɗa ap ne a wirnduk. \v 43 Mbaa fu na hee tume an : Ara saandoh ɗiskaŋ taambɗoh ho Laban ŋ Haaraan, \v 44 fu ɓoofohaah nga po Esaaw giif ngaŋ ayrukiŋ ɗe. \v 45 Aay-keeñiŋ ɗe reeh po a alkoh ini fu haɓiɗ ɗe ɗah, ŋ hey woose ɓo' a kaɗ ɗa ɓaya ; ŋ waaɗɗi ɗu ñak kanak ŋ noh yino. » \s Saandohaŋ Yaŋhooɓa ŋ Paddan-Aram \p \v 46 Wa Rebeka woo na Yaŋhooɓa po ƴutta, a woosa Isaahha ne : « Ɗiski ŋ nik kipes neɓisɗi so sagu ɓitiɓ ciŋ Esaaw ɓii, na cuuɓiŋ Hiti ɓa nikoh. Yaŋhooɓa nam ɓay ɓitiɓ nga ɓa ɗah, wa carissanɗi ŋ pese. » \c 28 \p \v 1 Weɗ Isaahha ɓeeɗkoh Yaŋhooɓa a kiimiɗta ɗe barke, a dennga ɗe an : « Kana ɓay ɓitiɓ muk ŋ cafaƴ ci gen ndii, Kanaan, \v 2 kaɗa Paddan-Aram, ŋ Betuwel yi rim yaay ɗu, fu ɓay ɓitiɓ ngaŋ kuɓuucaŋ taanum fu Laban yi taambɗoh yaay ɗu. \v 3 Koohi Min onaat ɗa barke, a tum ɗa ɓasil po fu nik caaciŋ ɓi cuuɓi cuuɓ. \v 4 Kooh onaat ɗa barkeeni a onee Ibrahiima, fu na ɓi rimkohan nga ɗa po fu raak kur ki fu nikoh jaambur wii, wi a gapee Ibrahiima. » \v 5 Isaahha tuuƴca Yaŋhooɓa a kaɗta Paddan-Aram ŋ taanum ce Laban, kuɓu Betuwel yi ɓaah ŋ cuuɓiŋ Aram ci, a nikka taambɗoh Rebeka, yaay ɓi Yaŋhooɓa na Esaaw. \p \v 6 Ŋ ini kaɗ ŋ Esaaw, a kerhiɗ ne Isaahha kiimɗiɗ Yaŋhooɓa barke po a tuuƴiɗ ɗe Paddan-Aram ne a waak ɓitiɓ nga te a dengiɗ ɗe ne a kanaat ɓay ɓitiɓ ŋ cafaƴ ciŋ Kanaan. \v 7 A kerhissa ne Yaŋhooɓa teyɗukɗiɗ baab ɓa na yaay ɓa po a cootiɗ Paddan-Aram. \v 8 Weɗ Esaaw inhoh ne cafaƴ ciŋ Kanaan neɓɗi baab ɓa. \v 9 Wa tahha po a kaɗta ɓayya ɓitiɓ ŋ kuɓuuciŋ Ismaayla yi kuɓkiŋ Ibrahiima. A ɓayya Mahalat taambɗoh Nebayot, a ɓaatta ngaŋ ɓa a raake. \p \v 10 Yaŋhooɓa, ŋ pulohaŋ ɗe Beerseba, a yurah Haaraan. \v 11 A kaɗoh kaɗoh po ɗiska noha muyoh ɗe, a parahha ŋ atoh ca ŋ ɗiska, a tiknukkaa, a neehha nga. \v 12 A heeƴca inaa feyohiɗ : Seel yipohha kehƴi po wa maannga ŋ eel ca, malaakaaciŋ Kooh rapeeɗa nga, ruhseeɗa. \v 13 An ŋ heeƴi, Nikiɗi nikee ŋ serooce a woosa ɗe ne : « Ñam Nikiɗi, Koohiŋ caac ɗu Ibrahiima na baab ɗu Isaahha. Kehƴi fu faankoh wii, ŋ hey ɗa wa one, fu na ɓi na hee rimkohe nga ɗa. \v 14 Ɓi rimkohan nga ɗa hey laaye po ɓa mand na merhey. Ɗu hey ɓaatke ŋ ɓak ci jen : pulohaaɗ-noh na muyohaaɗ-noh, yaah-sing na yaah-ñaahum. Cuuɓ ciŋ kehƴi jen hey raake barke saguufu, fu na ɓi na hee rimkohe nga ɗa. \v 15 Mi yii na ɗa te ŋ hey ɗa niiɗe ɗisik nu fu kaɗ ɗah. Ŋ hey ɗa dokne ŋ kehƴii laam ŋ hey ɗa tumɗe in ci ŋ gap ɗa te ŋ moosanɗi ɗa faɗoh. » \p \v 16 Wa Yaŋhooɓa yunuk a woosa ne : « Ndekete yoo, Nikiɗi yii ŋ ɗiski te ŋ inheeɗaa. » \v 17 A neƴƴohha, a woyissa ne : « Ndii deey wa kaañaah haa, wa nikɗi ɗisik wiiriis ɗal kahan Kooh te weɗ yahndeeriŋ eel ci. » \p \v 18 Wa Kooh wiis na ɓaaɓa Yaŋhooɓa kurukka teel, a ɓayya atoh fa a tiknukohe, a yippaa, a ɓayya diwliin a yiiffaa ŋ ɗafuk wa. \v 19 A teekka ɗiska Betel (kahan Kooh). Waaye kur ka teeksee Luus ŋ ɗeɓgaan. \v 20 Ƴutta, a gapukka an : « Kooh hun na so, a tufkoh ho ŋ ɓaaɓiŋ ngo, a on ndo kañam na ɓekkaah, \v 21 te a amboh ho po ŋ dokuk kahan baab ɓoo moɗoɗ ɗah, ŋ ineem a yi Nikiɗi, a yi nikan Koohiŋ ngo. \v 22 Te atoh fi ŋ yip inhisoha wii, wa hey nike kahan Kooh. Ndaŋkiyaah nu a tumiɗ to ɗah, ŋ hey ɗe eɗe yinooriŋ wa. » \c 29 \s Cohaŋ Yaŋhooɓa na Rasel \p \v 1 Wa Yaŋhooɓa puloh ndaam, a yurahha ɓak kur kaŋ ɓi pulohaaɗ-noh. \v 2 A kaɗoh kaɗoh po, wa raakka mbeh, a pulla ŋ naac ŋ bilaf fa, gat kaahay pe' na mbaal ambsukohiɗ goorra ŋ seroowa, laam, ɓa meeɗee anɗoh ndaam. Naaca meeɗ rangohu atoh yakak. \v 3 Ɓaa faɗe faɗ po gat ci jen cohha ɗah, ɓa pilngin atoh fa, ɓa ƴut aniɗ ɗah, ɓa dokina. \v 4 Yaŋhooɓa meekissa niiɗoh ca ne : « Ƴaaɓi, ɗu puloh nde ? » Ɓa loffa ɗe ne : « Ɓoo puloh Haaraan. » \v 5 A woosa ɓa ne : « Ɗu inhiɗ Laban, setiŋ Nahor e ? » Ɓa loffa ɗe ne : « Ee, ɓoo inhiɗ ɗe. » \v 6 A woosa ɓa ne : « A tum na ? » Ɓa loffa ne : « A yaa ŋ jam ; cafƴa na haye na gateen a kuɓkiŋ ɗe, Rasel. » \v 7 Yaŋhooɓa woosa ɓa ne : « Ɗu goorɗoh ɗoopaat ci ye, te ŋ hot nohi ris ŋ ɗafki ? Anɗaat ca, ɗu kaɗ ca niiɗa book ! » \v 8 Ɓa woosa ɗe ne : « Ɓoo minɗaa paaɗ ; ɓoo na sekee sek po gat ci jen hayya ɗah, ɓoo han min pilngin atoh fi rang naaci, ɓoo aniɗ. » \p \v 9 Wa Yaŋhooɓa woyee na ɓa, weɗi cafƴa reyoh na gataŋ baab ɓa, laam a yi Rasel a nikee niiɗoh. \v 10 Wa a hot Rasel, kuɓkiŋ Laban yi taambɗoh yaayiŋ ɗe, na pe' ca na mbaal ca, Yaŋhooɓa reɓpa ŋ naaca, a pilnginnda atoh fa, a aniɗta gataŋ taanum ce. \v 11 Ƴutta a kañiɗta Rasel na morgiɗuk, a fuɗeeɗa. \v 12 A woosa Rasel ne : « Mi na baab ɗu, e ɓoo ɓaah, laam, ŋ kuɓu Rebeka. » Rasel nuppa, woosa baab ɓa wa. \p \v 13 Wa Laban kerah ne Yaŋhooɓa kuɓkiŋ Rebeka yi taambɗoh ce hiiɗ, a arra kaɗ coha na ɗe, a morgiɗukka ɗe, a ɓayya ɗe kahna. Yaŋhooɓa naandsukka ɗe ini raak jen. \v 14 Laban woosa ɗe ne : « Fu kay, e ɓoo ɓaah ñif yino. » Yaŋhooɓa ɓooffa ŋ kahan ce ina ree caɓin. \s Kilook caŋ Yaŋhooɓa kanak ca \p \v 15 Wa Yaŋhooɓa tum nga caɓin, Laban woosa ɗe ne : « Ini fu ɓaah na so tahanɗi po, fu pangkiɗee so ɓarang ɓarang ; fu na hee so hey woye ini fu na hee wirndasse. » \p \v 16 Waam raak Laban raakiɗ komaaki kanak cafƴiɗ, saawa teeksee Leya, taambɗoh ce teekuusa Rasel. \v 17 Has ciŋ Leya moɗeen waaye Rasel nikee cafaƴ moɗiɗ lool. \v 18 Ŋ ineem Yaŋhooɓa waaɗee Rasel, a woosa Laban ne : « Ŋ hey ɗa pangkiɗe kiis yasna-kanak, ƴut ɗah, fu on ndo Rasel, kuɓkiŋ ɗa ƴini. » \p \v 19 Laban loffa ɗe ne : « Ŋ on ɗa ɗe, weɗ ngisohiɗ to fuuf, ŋ kee ona ɓo' wiiriis ɗe, kon, ɓoo tum ɗaa, fu miniɗ tas ŋ kahan ndo. » \p \v 20 Wa ɓa kerhiɗoh ŋ woo, Yaŋhooɓa pangkiɗta Laban kiis yasna-kanak, waaye ca mannda nga ɗe na ɓi neeh dong sagu waaɗa a waaɗee Rasel. \v 21 Ƴutta a woosa Laban ne : « Eɗ to ɓitiiso ŋ neeh na ɗe, laam kiis ci ɓoo woytiɗkohee reehiɗ. » \p \v 22 Weɗi Laban ɓeeɗkoh ɓooɓa genee na ɓa jen, a haɓiɗta ceeke. \v 23 Waaye, na weka, joy ne a ɓay Rasel, a ɓayya saawiŋ ɗe Leya, a eɗta Yaŋhooɓa ɗe, yeem neehha na ɗe. \v 24 Raak, Laban eɗeen Leya \w ñaamaŋ|lemma="ñaam"\w* ɗe ɓitiɓ teeksee Silpa ne a amboh ɗe. \v 25 Wa Kooh wiis na ɓaaɓa Yaŋhooɓa hotta ne, a neeh na Leya. A woosa Laban ne : « Fu haɓiɗ to ye wii, ŋ woytiɗkohee na ɗa Rasel weɗi tahee ŋ pangkiɗta ɗa, wa ye tah fu worra so ? » \v 26 Laban loffa ɗe ne : « Ineem na tumseeɗi ŋ ndii, ali ɓo' na adgeeɗi kilooku yakak ce. \v 27 Waaye, ɗiindoha neeh ci yasna-kanak ciŋ kilooki na Leya, ƴut ɗah, ŋ eɗ ɗa Rasel ne fu tey pangkis kiis yasna-kanak ndii ɗah. » \p \v 28 Yaŋhooɓa teyɗukkaa a ɗiindohha neeh ca yasna-kanak ca na Leya. Ƴutta Laban eɗta ɗe Rasel ɓitiɓ. \v 29 A nammba eɗndoh Rasel ñaamaŋ ɗe ɓitɓa teeksee Bilha. \v 30 Yaŋhooɓa neehha na Rasel, a waaɗta ɗe waaɗi uup wa a waaɗee Leya, a pangkiɗissa Laban kiis yasna-kanak. \s Kuɓuuciŋ Yaŋhooɓa \p \v 31 Wa Nikiɗi hot ne Leya waaɗuuɗi, a tummba ɗe ɓasil waaye Rasel mineeɗi raak kuɓu. \v 32 Leya ammba rook, a raakka kuɓu ƴaar, a woosa ne : « Nikiɗi hotiɗ miskiɗiŋ ngo, ƴaar ro hey yo waaɗe kotii. » A teekka kuɓka Ruben (a hotiɗ\f + \fr 29:32 \fr*\ft Toksiŋ tiik ci ndii, cum ɗah, ca tokis ini tiiki nik, cum ɗah, ca tokis ini reɓ mand na tiiki.\ft*\f*). \v 33 A ambissa rook, a raakissa kuɓu ƴaar, a woyissa ne : « Nikiɗi kerhiɗ to. A inhiɗ ne ŋ waaɗuuɗi, a onissiɗ to kuɓu wiiriis. » A teekka ɗe Simeyong (a kerhiɗ). \v 34 A ambissa rook, a raakissa kuɓu ƴaar, a woosa ne : « Koti-kotii, ƴaar ro hey ŋoɗe nga so, laam ŋ raakɗiɗ ɗe kuɓu ƴaar kaahay. » Ineem tahha po kuɓkeem teekuusa Lewi (ŋoɗ). \v 35 Leya ambissa rook, a raakissa kuɓu ƴaar, a woyissa ne : « Waasii, ŋ hey gidme Nikiɗi. » Weɗ tah a teekka yeem Yudaa (ŋ hey gidme). A raakisɗi kuɓu, a tufukka. \c 30 \p \v 1 Wa Rasel hot ne a minɗi raak na Yaŋhooɓa kuɓu, a ayrukka taambɗoh ce Leya ŋ raaki aa raake kuɓu ; a woosa Yaŋhooɓa ne : « Ɓoo raakaat kuɓu, ŋ kaaniɗ waay ! » \v 2 Yaŋhooɓa ayrukka ɗe, a woosa ɗe ne : « Ñam Kooh yi hondoh ɗa raak kuɓu e ? » \v 3 Rasel loffa ne : « Huna na Bilha \w ñaamiŋ|lemma="ñaam"\w* ngo, a raakiɗ to kuɓu koɗaah, po ŋ min nik ɓasil. » \v 4 Rasel eɗta Yaŋhooɓa ñaamiŋ ɗe ɓitiɓ, a hunnda na ɗe ; \v 5 yeem ammba rook, a raakiɗta Yaŋhooɓa kuɓu ƴaar. \v 6 Rasel woosa ne : « Kooh atte'iɗ, a eɗiɗ to keeh, a namiɗ to kerah po a oniɗ to kuɓu ƴaar. » Weɗ tah, Rasel teekka ɗe Daan (a atte'iɗ). \v 7 Bilha ambissa rook, a raakɗissa Yaŋhooɓa kuɓu ƴaar. \v 8 Rasel woosa ne : « Ŋ leberiɗ na taambɗoh ho leber miskiɗ po ŋ saahiɗ. » A teekka kuɓka Naftaali (ŋ leberiɗ). \p \v 9 Wa Leya hot ne a tufkiɗ, a minisɗi raak kuɓu, a ɓayya ñaamiŋ ɗe Silpa a eɗta Yaŋhooɓa ɗe ɓitiɓ. \v 10 Silpa raakiɗta Yaŋhooɓa kuɓu ƴaar, \v 11 Leya woosa ne : « Wii deey, wa muuɗ. » A teekka kuɓka Gaad (muuɗ). \v 12 Silpa raakɗissa Yaŋhooɓa kuɓu ƴaar, \v 13 Leya woosa ne : « Ŋ sumiɗ po ɓitiɓ ci hey wee ne ŋ sumiɗ. » A teekka kuɓka Aser (sum). \p \v 14 Wa raakka mbeh, ŋ jamanoona ɓaa nguɗohe bele, Ruben hotta kidig ci na paƴe ɓitiɓ minaaɗi raak kuɓu, na woyse mandargoor, a kommba yaay ɓa Leya ca. Rasel hotta ca, a woosa Leya ne : « On ndo ŋ mandargoor ciŋ kuɓkiŋ ɗa, ne wa neɓ ɗa ɗah. » \v 15 Leya loffa ɗe ne : « Naafi fu naaf ƴaar ro doyɗi ɗa e ? Po fu waaɗis ɓay mandargoor ciŋ kuɓkiŋ ngo. » Rasel woosa ɗe ne : « Mbaa Yaŋhooɓa neehaat na ɗa woti te fu eɗ to kidig ci. » \p \v 16 Wa Yaŋhooɓa puloh yohon ca na niina, Leya kaɗta coha na ɗe, a woosa ɗe ne : « Woti, fu na hee neehe na so laam, ŋ romiɗ mbari na mandargoor ciŋ kuɓkiŋ ngo. » Mbaɗi, Yaŋhooɓa neehha na Leya. \v 17 Kooh teyɗukiɗta Leya, a ammba rook, a raakissa kuɓu ƴaar, yi yatuusɗoh. \v 18 Leya woosa ne : « Kooh wirndiɗ to ŋ eɗi ŋ eɗ ƴaar ro ñaamiŋ ngo. » A teekka kuɓka Issaakar (wirndiŋ ngo). \v 19 Leya ambissa rook, a raakissa kuɓu ƴaar, yi yasna-yino'ɗoh. \v 20 A woosa ne : « Kooh tumɗiɗ to in yakak, kotii ƴaar ro hey yo meeɓle, laam ŋ raakɗiɗ ɗe kuɓu ƴaar yasna-yino. » A teekka kuɓka Sabuloon (a hey yo meeɓle). \v 21 Ŋ mirndaani a raakissa kuɓu ɓitiɓ a teekka ɗe Dinaa. \p \v 22 Ŋ ini kaɗ ŋ Rasel, wa Kooh tufuk ŋ in ciŋ ɗe, a teyɗukiɗta ɗe, a onnda ɗe, a minnda raak kuɓu. \v 23 Rasel ammba rook, a raakka kuɓu ƴaar. A woosa ne : « Kooh pulɗohiɗ to ŋ kaciikiŋ ngo. » \v 24 A teekka kuɓka Yuusufa (a ɓaataat), a kiimmba Nikiɗi ne a ɓaat ɗe kuɓu ƴaar. \s Findi Yaŋhooɓa raakoh gatiŋ ɗe \p \v 25 Ŋ finho raakuukaŋ Yuusufa, Yaŋhooɓa woosa Laban ne : « On ndo ŋ haad kur ɓoo. \v 26 Fu eɗ to ɓitiɓ ciŋ ngo na kuɓuuciŋ ngo ŋ coot, laam, ɓeɗ tahee so pangkiɗeeɗa ɗa ; fu ŋ haf fu, fu inhiɗ ini ŋ haɓɗiɗ ɗa. » \p \v 27 Laban woosa ɗe ne : « On ndo wa on ! Laam, ŋ markiskiɗ po ŋ hotiɗ ne, Nikiɗi barke'ɗiɗ to saguufu, \v 28 woya ini fu waaɗ wirndu, ŋ eɗ ɗa wa. » \p \v 29 Yaŋhooɓa woosa ɗe ne : « Fu ŋ haf fu, fu inhiɗ findi ŋ pangkiɗoh ɗa, na findi gatiŋ ɗa mirndoh mand saguuso. \v 30 Ini ƴissuuti fu raakee bala ŋ hayan ɗah, wa ɓaatkiɗ baahiɗ. Laam ina ŋ aasoh kahan fu poyi, Nikiɗi barke'ɗiɗ ɗa saguuso. Mbaa wa reyiɗ kotii nak ne ŋ pangkiɗ haf fo. » \p \v 31 Laban meekissa ɗe ne : « Mi na hee ɗa eɗe hend na ? » Yaŋhooɓa woosa ne : « Fu heyɗi so eɗe ali in, waaye fu teyɗuk ini maa hee ɗa woye ɗah, ŋ hey taalndiɗe, ŋ niiɗɗissee ɗa gatiŋ ɗa. \v 32 Ŋ woo ne, woti, ŋ hey aase ŋ gat ciŋ ɗa, ŋ puliɗ pe' ci na mbaal ci jen, ci nik njeenje nga na mbaal ci suusus ci, ca nik wirndiŋ ngo. \v 33 Kim fu hey marke wirndiŋ ngo ɗah, fu hey hote kiyurhiŋ ngo, laam fu hot mbaal ci nikɗi suusus mbaa pe' ci nikɗi njeenje nga ɗah, fu inah ne ca roku roku. » \v 34 Laban woosa ɗe ne : « Ee ŋ huniɗ nga. » \p \v 35 Waaye mbaɗi, Laban ɓayya suket ca na pe' ca njeenjeeca raak in yaanow jen, na mbaal ca suusus ca, a degga ca ŋ yaah kuɓuuciŋ ɗe. \v 36 A cootta na ɓa, ɓa ussa Yaŋhooɓa ini ree tiindu neeh kaahay, waaye Yaŋhooɓa taambkoheeɗa ini tas ŋ gataŋ Laban. \p \v 37 Weɗ a waakoh ɓi ndooɗ iiri ngaŋ kidig kaahay ɓaahaaɗi, ndooɗ "\tl poopaalye\tl*" na ndooɗ "\tl gerte-tuɓaaɓ\tl*" na ndooɗ "\tl palatan\tl*" ; a ŋeeƴ-ŋeeƴiɗta ca po ndooɗ nu nga ɗah, raakka yaanow yaanow. \v 38 A ɓekka ca ŋ ɗooƴ hongla na anɗohse, ne ɗoopaat ca hay ane ɗah, ca hot ca laam, ɗoopaat ca meeɗ rapkoh ŋ ndaam ne ca hayya ane ɗah. \v 39 Ca rapkohha ŋ fiki ndooɗ ceem ɗah, ca na rime buul njeenje. \v 40 Yaŋhooɓa saɓsohha buul ceem, a yurhiɗta haf ciŋ ca ngaŋ njeenjeeca na suusus ca nikee ngaŋ gataŋ Laban. A waakoh gat haf ce ɗaa, ɓaahaaɗi na waŋ Laban\f + \fr 30:40 \fr*\ft Ini Yaŋhooɓa haɓiɗ ndii na pe' ci na mbaal ci, wa tasiɗ ñiin ngaŋ peɗeem heber.\ft*\f*. \v 41 Ɗoopaat ca kapiɗ ca heesa rapkohe ɗah, a ɓekiɗ ca ndooɗ ca ne ca rapkee ɗah, ca yurhiɗkoh na ca, \v 42 waaye ca nikka ɗoopaat ca ñiiɓiɗ ca ɗah, a ɓekɗuu ca ali in. A tumee ɗaa po ca kapiɗ ca nikka caŋ ɗe, ca ñiiɓiɗ ca nikka caŋ Laban. \v 43 Ŋ mirndaani a nikka heɗ raak-raak yakak, a raakeen ɓi gat pe' na mbaal na ɓi ñaam ƴaar na ɓitiɓ na ɓi ngeelemb na ɓi mbaam. \c 31 \s Yaŋhooɓa moondiɗ ne a haad Kanaan \p \v 1 Kaɗta po Yaŋhooɓa kerahha ini kuɓuuciŋ Laban meeɗ woo, an : « Yaŋhooɓa ɓayiɗ raak-raakiŋ baabiŋ ɓoo jen po wa tahiɗ ɗe raak. » \v 2 Ŋ ɗooƴ ineem Yaŋhooɓa nammba hot ne findi Laban mandee na ɗe, a mandisɗi ɗaa. \v 3 Nikiɗi woosa Yaŋhooɓa ne : « Gurda fu haad kur ɗu, nga ɓi kahan baab ɗu, ŋ hey rise na ɗa. » \p \v 4 Waam raak Yaŋhooɓa na gat ca ŋ yohon ca, a nakohha ɓeeɗkiɗu ɓitiɓ ciŋ ɗe Rasel na Leya ; \v 5 a woosa ɓa ne : « Ŋ markiɗ po ŋ hotiɗ ne baab ɗu mandisɗi nga so findi a mande. Waaye Koohiŋ baab ɓoo yii na so. \v 6 Ɗu inhiɗ ne ŋ pangkiɗiɗ ɗe findi ŋ minoh, \v 7 hondohɗi a worra so, a ɓoƴsohha wirndiŋ ngo waas ndaŋkiyaah, waaye Kooh faɗɗi ɗe ne a tum mbo miskiɗ. \v 8 A woosa so ne ɗoopaat ci tap-tap ci ceɗ wirndiŋ ngo ɗah, ndaamuuci jen na rime raakiɗ tap-tap. A woosa ne ci fiis-fiis ci ceɗ wirndiŋ ngo ɗah, ndaamuuci jen na rime raakiɗ fiis-fiis. \v 9 E Kooh naaf gatiŋ baabiŋ ɗu, a eɗta so wa. \p \v 10 Ŋ jamanooni ɗoopaat ci na rapke, ŋ hotta ŋ ɗooƴ heeƴ ne suket ci na rape jen nikee njeenje raakiɗ tap-tap mbaa fiis-fiis. \v 11 Weɗ malaakaaniŋ Kooh woyoh ne : “ Yaŋhooɓa ! ” Ŋ woosa ɗe ne : “ Ee mi yi kerah ɗa. ” \v 12 A woosa so ne : “ Marka, ɗoopaat ci na rape jen ca njeenje, raakiɗ tap-tap mbaa fiis-fiis, laam ŋ hotiɗ findi Laban na tumohe na ɗa. \v 13 Ñam Koohi teeɓkee ɗa ŋ Betel ŋ ɗiska fu yipee atoh fa, fu yiiffa diwliin nga, te fu gappa so mbaɗi. Ŋ ɗiski wa nik ndii, faɗa kur kii, fu haad kur ɗu. ” » \p \v 14 Wa Yaŋhooɓa woo woo keem, Rasel na Leya loffa ɗe ne : « Ɓoo raakisɗi ɓak na in lamaah ŋ kahan baabiŋ ɓoo. \v 15 Ɓoo mand na jaambur nga ɗe ; laam a tooniɗ ɓoo po a ñamiɗ candoomi. \v 16 Mbaa, in nu Kooh naafoh nga ɗe ɗah, a wiŋ ɓoo na kuɓuuciŋ ɓoo ; tuma ini Kooh nak ɗa. » \p \v 17 Weɗi Yaŋhooɓa kooɗkoh, a rapiɗta ɓitiɓ ciŋ ɗe na kuɓuuciŋ ɗe ŋ ngeelemb ca, \v 18 a nammba ɓay ɗoopaat caŋ ɗe na in ca a raakoh Paddan-Aram jen ne a dokuk kahan baab ɓa Isaahha ŋ Kanaan. \v 19 Waam raak Laban kaɗiɗ hufa find caŋ mbaal caŋ ɗe. Rasel tondukka nga, a rokka in ca pestuuɗ ca baab ɓa ambee ne ceɗ kooh ciŋ ɗe. \v 20 Yaŋhooɓa nammba inah ne Laban yi ɓaah ŋ cuuɓiŋ Aram ci nikɗi nga, a moonnda ɗe. \v 21 A saandohha na ina a raakoot jen, a huussa kala na woyse Ewfaraat po a pullaa, a yurahha ŋ ɓak tangooca nik ŋ Galaad. \p \v 22 Yaŋhooɓa cootiɗ po wa raakka neeh kaahay, Laban hanndaa woyu. \v 23 A jaarra hun na ɓooɓaŋ ɗe, ɓa taambɗeeɗa Yaŋhooɓa ini ree neeh yasna-kanak, ɓa hannda ɗe rahas ŋ tangoocaŋ Galaad. \v 24 Waaye ŋ weka, Kooh teeɓukka Laban ngaŋ heeƴ, a woosa ɗe ne : « Wortuka woo Yaŋhooɓa in. » \p \v 25 Wa Laban rahas Yaŋhooɓa, raak ɗe yipiɗ ŋ tangoocaŋ Galaad ; Laban nammba yip \w ɗiip\w* caŋ ɗe nga, a yi na ɓooɓaŋ ɗe. \v 26 A kaɗta ŋ Yaŋhooɓa, a woosa ɗe ne : « Fu haɓiɗ ye cii, fu na ɗembohee so ye fu coote ? Fu ɓayndoh kuɓuuciŋ ngo ɓitiɓ ci po haa ɓooɓi ambohu ŋ hiñoh. \v 27 Wee tah fu moonnda so, fu kaɗe te fu asukɗi so ? Fu woyeen ndo ɗah, ŋ heen ɗa faɗe fu kaɗ moɗoɗ, ŋ ɓend ɗa na ɓi ƴeek na haan na koora. \v 28 Fu onɗi so sah, ŋ askoh na set ciŋ ngo na kuɓuuciŋ ngo ; fu tum naandoha kat ! \v 29 Ŋ miniɗ ɗa tum in sepƴiɗ, waaye Koohiŋ baab ɗu teeɓkiɗ to niinma, a woosa so ne : “ Wortuka woo Yaŋhooɓa in. ” \v 30 Fu seesuk haad kahan baab ɗu ɗah, fu miniɗ kaɗ sah, waaye fu rokoh kooh ciŋ ngo ye ? » \v 31 Yaŋhooɓa loffa Laban ne : « Ŋ neƴƴohee ne fu naaf kuɓuuciŋ ɗa. \v 32 Waaye ɓo' nu fu hot na kooh ciŋ ɗa ɗah, a pesissanɗi. Ŋ fiki ɓooɓiŋ ngo na ɓiŋ ɗa, marka, in nu fu hot na so te nik ne ya fu raaka ɗah, ɓayaa. » Waam raak Yaŋhooɓa inahɗi ne a Rasel rok ca. \p \v 33 Weɗi Laban aasoh ŋ ɗiipaŋ Yaŋhooɓa na waŋ Leya na caŋ \w ñaam\w* ca kanak ca, a hotɗi in. A pulohha waŋ Leya, a aassa waŋ Rasel. \v 34 Raak Rasel ɓayiɗ kooh ca, a ɓekka ca ŋ teg ngeelemb, a ɓooffa nga. Laban marakka ɗiipa jen, a hotɗi in. \v 35 Rasel woosa ɗe ne : « Baab deey, fu na hee so hey ɗaase, ŋ minɗi kuruk laam ŋ hot naaw. » Ndaa a markoh po a yaaɓpa, a hotɗi ali in. \p \v 36 Weɗi Yaŋhooɓa ayrukoh, a ngasukka Laban an : « Ŋ tum ɗa ye, ŋ haɓiɗ winde ro' po fu taambɗee so mand an ? \v 37 Wi fu waak ŋ in ciŋ ngo po fu ƴutta, pulɗa ini fu hot ndii te fu raakkaa, degaa ndii ŋ fiki ɓooɓiŋ ngo na ɓiŋ ɗa, ɓa atte ɓoo. \v 38 Ŋ tumiɗ kiis ndaŋkiyaah-kanak (20) ŋ kahan fu ; ali ɗoopaat moosɗi waanoh nga te ŋ moosɗi ɗa ñamɗoh kuy yino. \v 39 Yaa nu apseen nga ɗah, ŋ meeɗɗi ɗa ɗe kom, ñam meeɗa deguk, te ɗoopaat nu rokseen nga, wa nik na wek mbaa na noh, fu meeɗ to ɗe meeɗ wirndiɗuk. \v 40 Dohɗiŋ nohi meeɗ reeh nga so. Wek ree ɗah, soosi hee so ape ; ŋ minuu sah gind pani. \p \v 41 Kiis ndaŋkiyaah-kanak (20) ceɗɗi, ŋ nikka ca ŋ kahan fu, ŋ pangkiɗiɗ ɗa kiis ndaŋkiyaah na kiis nikiis (14) ne fu on ndo kuɓuuciŋ ɗa kanak cii. Ŋ pangkiɗissa ɗa kiis yasna-yino ne ŋ raak gat, waaye hondohɗi, fu ɓoƴsohiɗ wirndiŋ ngo waas ndaŋkiyaah. \v 42 Koohiŋ Ibrahiima, a nammba nik Yi baab ɓoo Isaahha nupe, a amboheeɗi so ɗah, fu heen ndo aañe yaah ɓarang. Waaye a hotiɗ findi ŋ yaaɓoh na ini ŋ op po tahha niinma, a atteesa. » \p \v 43 Wa a woo ineem, Laban loffa ɗe ne : « Ɓitiɓ cii, ɓa kuɓuuciŋ ngo, komaakcii, ɓa ɓiŋ ngo te gat cii, ñam raak ca. In nu fu hot ndii ɗah, wa ɓaah nga so ; ɗiski wa nik ndii fu liiɓiɗ moos ne ŋ hey tume kuɓuuciŋ ngo in, na komaakciŋ ɓa e ? \v 44 Mi yi kiim ɗa ɓoo tufkiɗ ambtiɗoh ndii mi na ɗa te wa raak ini seede'ana. » \p \v 45 Yaŋhooɓa parahha atoh, a yippaa, \v 46 a woosa ƴaaɓaŋ ɗe ne ɓa parhaat atoh ; ɓa parahha, ɓa juukka ca ɗisik yino. Ƴutta, ɓa ɓooffa nga jen, ɓa ñameeɗa. \v 47 Laban teekka ɗiska Yegaar-Sahaduta (juuk atoh seede ŋ peɗmiŋ ɗe), Yaŋhooɓa nammbaa teek Galeed (juuk atoh seede ŋ peɗmiŋ ɗe). \p \v 48 Laban woyeen ne : « Juukiŋ atoh fii weɗi ini na hee nike seedeeni ŋ harmban mi na ɗa woti. » Weɗ tah wa teekuusa Galeed. \v 49 Wa teekissuuɗ Mispa (ɗisik markoha), laam Laban woyisseen ne : « Nikiɗi markaat ɓoo kanak baahiɗ ne ɓoo hotohisɗi ɗah. \v 50 Fu torhiɗ kuɓuuciŋ ngo, mbaa fu ɓay ɓitiɓ wiiriis fu deg nga ɓa ɗah, inha ne ali ɓo' nikɗi ŋ harmban mi na ɗa, a Kooh nikan seedeeni ŋ harmban ɓoo. » \p \v 51 Laban woyissa Yaŋhooɓa ne : « Juukiŋ atoh fii na atoh fi ŋ yip, \v 52 ceɗ ŋ harmban ɓoo, weɗ teeɓoh ne ŋ joyɗi ca cootuk ne ŋ yurhiɗ in moɗaaɗi nga ɗa te fu joyɗaa nam tum. \v 53 Koohiŋ Ibrahiima na yiŋ Nahor\f + \fr 31:53 \fr*\ft Nahor kosee in wiiriis ɓaahɗi na Kooh Nikiɗi.\ft*\f*, kooh ciŋ baab ciŋ ɓa, nikaat seedeeciŋ ɓoo. » Yaŋhooɓa ginnja ŋ Kooh yi baab ɓa Isaahha nupe. \v 54 Ƴutta a puliɗta \w seeƴkaah|lemma="seeƴuk"\w* wuu Kooh, a ɓeeɗukka ƴaaɓa jen, ɓa ñammba, ɓa neehha nga, ŋ tangoora. \p \v 55 Wa Kooh wiis, Laban kurukka na ɓaaɓa teel, a morgiɗkohha na set caŋ ɗe na kuɓuucaŋ ɗe, a askohha na ɓa, a haadeeɗa. \c 32 \p \v 1 Yaŋhooɓa taalndiɗta waasaŋ ɗe. A yi kaɗoh kaɗoh po, ɓi malaaka teeɓukka ɗe. \v 2 Wa a hot ɓa, Yaŋhooɓa woosa ne : « Wii deey, wa daliŋ Kooh. » Weɗ tah a teekka ɗiska Mahanayim (dal ci kanak ci). \s Yaŋhooɓa neƴƴohiɗ cohiŋ ɗe na Esaaw \p \v 3 Wa ineem coot, Yaŋhooɓa woossa ɓi ɓo' ne ɓa adug ɗe ŋ taambɗoh ce Esaaw, ŋ kur ka na woyse Seyiir ŋ Edom. \v 4 A woosa ɓa ne : « Ɗu kaɗ ɗah, ɗu na wee kilifaaniŋ ngo Esaaw ne : “ \w Ñaamiŋ|lemma="ñaam"\w* ɗa Yaŋhooɓa a yi woos ɓoo. A woo ne a ɓaaɓee ɗiskaŋ Laban, a nikka nga po woti. \v 5 A raakiɗ ɓi inoh na mbaam, na ɓi pe' na mbaal na ɓi ñaam ƴaar na ɓitiɓ. A yii kiim ɗa ne fu teyɗuk ɗe moɗoɗ. ” » \p \v 6 Wa ɓooɓa Yaŋhooɓa woosee hay, ɓa woosa ɗe ne : « Ɓoo deey, ɓoo kaɗiɗ ŋ taambɗoh fu Esaaw. A yii ŋ waas, na haye na ƴaar teemet-nikiis (400). » \v 7 Wa Yaŋhooɓa kerah ineem a neƴƴohha lool. A paysohha ɓooɓaŋ ɗe dal kanak, na mbaal ca na pe' ca na inoh ca na ngeelemb ca. \v 8 Laam a woo ne : « Esaaw keen winoori ɗah, wi tas hey mine fus. » \v 9 Yaŋhooɓa kiimmba Kooh an : « Nikiɗi, Koohiŋ caac Ibrahiima, yi nam nik Koohiŋ baab Isaahha, a fu woyee so ne ŋ dokkaat kur ɓoo, nga ɓi kahan baab ɓoo te fu hey yo ambohe. \v 10 Mi yi ñaamiŋ ɗa deey, ŋ carɗi baahohi fu baahoh ho na ambi fu amb mbo ; laam, wa maa huuse ŋ kalaŋ Yurdan, ŋ ambee ndooɗ dong ŋ yaah ciŋ ngo te ŋ raakiɗ dal kanak kotii. \v 11 Mi yii kiim ɗa fu muciɗ to ŋ yaah ciŋ taambɗoh ho Esaaw laam, ŋ neƴƴohiɗ ne a raak ko ndii, a ap po, a apndoh ndaamu na kuɓu. \v 12 A fu woyee so ne : “ Ŋ hey ɗa ambohe, ŋ ɓaat ɓi na hee rimkohe nga ɗa, po ɓa hend na merhey mi ŋ yaah-cookmi. Ali ɓo' minanɗi ɓa kind. ” » \p \v 13 Yaŋhooɓa neeh ndaam, a nihsiɗta taambɗoh ce Esaaw ŋ raak-raakaŋ ɗe ne a eɗ ɗe ; \v 14 ca nikka pe' teemet-kanak (200) na suket ndaŋkiyaah-kanak (20), na mbaal riɓ teemet-kanak (200) na kuy ndaŋkiyaah-kanak (20), \v 15 na ngeelemb ndaŋkiyaah-kaahay (30) ɓapɗoh na buul caŋ ca, na inoh riɓ ndaŋkiyaah-nikiis (40) na naar ndaŋkiyaah na mbaam riɓ ndaŋkiyaah-kanak (20) na mbaam naar ndaŋkiyaah. \v 16 Gat nu nga ɗah, a eɗtaa ñaam. A woosa ɓa ne : « Adgiɗohaat, ɗu kaɗ te ɗu usoh, ŋ taambee nga ɗu. » \p \v 17 A woosa ñaama adug ne : « Fu coh na taambɗoh ho Esaaw ɗah, a meekis ɗa ne : “ Ya ɓa kilifaaniŋ ɗa ? Fu na kee nde ? Ya ɓa raak gati fu ɓay wii ? ” \v 18 Woyaa ɗe ne : “ A ñaamiŋ ɗa Yaŋhooɓa na ɗaasnukohee ɗa wa, te a yii hay ŋ finho ɓoo. ” » \v 19 A nammba woo ya kanakɗoh ɗaa, na ya kaahayɗoh, na ɓa ñaakee ŋ gat ca jen. A dennga ɓa ne : « Ɗu coh na Esaaw ɗah, woyaat ɗe ineem, \v 20 te kanaat alkoh ɓaat nga ne ñaamiŋ ɗe Yaŋhooɓa yii hay ŋ finhooɗu. » Yaŋhooɓa woosa ŋ ɗooƴ ce ne : « Mi na hee ɗe giifɗe na in ci ŋ on ɗe ; ƴut, ŋ coh na ɗe ɗah, ŋ liiɓiɗ ne a hey yo teyɗuke moɗoɗ. » \v 21 Gat ca onohu cootta, waaye a yi Yaŋhooɓa, a neehha ɗiska. \s Lebraŋ Yaŋhooɓa \p \v 22 Na weka, Yaŋhooɓa ɓayya ɓitiɓ caŋ ɗe kanak ca, na ɓaŋ ɗe ñaam ca kanak ca na kuɓuucaŋ ɗe ndaŋkiyaah na yinooca (11), a huusiɗta ɓa kalaŋ Yabbok. \v 23 A koc ɓa ƴakaandkiɗ, po ƴutta a degga raak-raakaŋ ɗe nga. \p \v 24 A tassa ŋ ɗiska kiik ce ; a nikka nga po ƴaar pulla nga ɗe, ɓa neehha leber po ŋ wiisaaɗiina. \v 25 Wa ƴaara kaɗ po, a inahha ne a miniɗɗi Yaŋhooɓa in ŋ lebera, a laɓpa ɗe ŋ rangaƴ ; rangƴiŋ Yaŋhooɓa mukuƴca. \v 26 Ƴaara woosa ɗe ne : « Faɗ to ŋ coot bala nohi pulan ɗah. » Waaye Yaŋhooɓa woosa ɗe ne : « Ŋ heyɗi ɗa faɗe fu coot ne fu barke'iɗɗi so ɗah. » \p \v 27 Ƴaara meekissa ɗe ne : « Fu teeku na ? » A woosa ne : « Ŋ teeku Yaŋhooɓa. » \v 28 Ƴaara woyissa ɗe ne : « Fu teekissuuɗi Yaŋhooɓa. Tiikiŋ ɗa kotii wa Israayel, laam fu hiñohiɗ na Kooh, fu hiñohha na ɓo' te ya fu min. » \v 29 Yaŋhooɓa nammba ɗe meekis : « Fu miniɗ to woo findi fu teeku e ? » A woosa ne : « Wee tah fu meeksee so tiikiŋ ngo ? » Ŋ ineem, a barke'iɗta Yaŋhooɓa. \p \v 30 Yaŋhooɓa teekka ɗiska Peni'eel (fikiiriŋ Kooh) laam, a woo ne : « Ŋ hotiɗ Kooh jahran te ŋ ris pes. » \v 31 Wa noha pul, raak Yaŋhooɓa kurkohiɗ Peni'eel, a yiiɓeeɗa sagu rangƴiŋ ɗe. \v 32 Ineem weɗ tah po woti, raakiɗ ɓaki nik ŋ rangaƴ Israayel ci na ñameeɗi wa, laam, Yaŋhooɓa laɓsee nga. \c 33 \s Cohaŋ Esaaw na Yaŋhooɓa \p \v 1 Wa Yaŋhooɓa puloh Peni'eel, ɗekka po a hotta Esaaw hayeeɗa na ƴaar teemet-nikiis (400). A paysohha komaakca ŋ harmban Leya na Rasel na \w ñaam\w* ca kanak ca. \v 2 A adgiɗ ñaam ca kanak ca na kuɓuuca a raak na ɓa, a degga Leya nga na ɓaŋ ɗe, a mirndohiɗta Rasel na Yuusufa. \v 3 Ƴutta, a hannda adug ŋ fikiira a kaɗeeɗa, a ƴekɗeeɗa taambɗoh ce Esaaw poo a raakka waas yasna-kanak bala a reyan nga ɗe ɗah. \v 4 Esaaw nuppa, a kaɗta coha na ɗe. Wa a ree, a morgiɗukka ɗe, ɓa ambsukohha kanak, ɓa fuɗeeɗa. \p \v 5 Wa Esaaw hot ɓitiɓ ca na komaakca, a meekissa Yaŋhooɓa ne : « Ɓooɓi fu hun na ɓa ɓii, ɓa ye nga ɗa ? » Yaŋhooɓa loffa ɗe ne : « E kuɓuuci Kooh baahoh ho, kilifaani. » \v 6 Ñaam ca na kuɓuucaŋ ɓa reɓpa, ɓa ƴekiɗta Esaaw. \v 7 Leya na ɓaŋ ɗe nammba reɓ, ɓa tummba ɗaa. Ƴutta, Yuusufa na Rasel nammba tum ɗaa. \p \v 8 Esaaw meekissa ɗe ne : « An wa ye tah ɗa woosoh gat ci ŋ coh na ca jen ? » Yaŋhooɓa loffa ɗe an : « Ne fu teyɗuk ko moɗoɗ kilifaani. » \v 9 Esaaw woosa ɗe ne : « Ƴaariŋ ngo, ŋ raakiɗ po ŋ doyɗiɗ, fu miniɗ amb ini fu raak. » \v 10 Yaŋhooɓa loffa ɗe ne : « Muk ŋ kiim ɗa wa kiim ne fu ambɗisɗi so aay-keeñ ɗah, teya in ci ŋ on ɗa ; laam wi ŋ coh na ɗa fu teyɗukiɗ to moɗoɗ po haa ŋ coh na Kooh jahran. \v 11 Mbaa teya in ci ŋ on ɗa, laam Kooh oniɗ to po ŋ raakiɗ lool. » Yaŋhooɓa ñaakiɗta ɗe na ca po Esaaw mirndohha ca ɓay. \p \v 12 Esaaw woosa ɗe ne : « Haya ɓoo kaɗ, ŋ ɓend ɗa. » \v 13 Yaŋhooɓa woosa ɗe ne : « Kilifaani, fu inhiɗ ne komaakci ndengɗi te ŋ waaɗ seeskiɗ ɗoopaat ci na ɓapɗe ɗah, noh yino dong ca kaan jen. \v 14 Kon kilifaani, fu na hee so hey adge, ŋ hun na komaakci na gat ci, ŋ taambee nga ɗa ƴin-ƴin po mbaɗna ŋ raakan ɗa ŋ Seyiir. » \p \v 15 Esaaw woosa ɗe ne : « Mbaa, faɗa ŋ haawsiɗ ɗa ngaŋ ɓooɓiŋ ngo. » Yaŋhooɓa woosa ɗe ne : « Wa carɗaa, ŋ waaɗee rek ne fu teyɗuk ko moɗoɗ. » \p \v 16 Mbaɗi, Esaaw kooɗissa waas, a gurdeeɗa Seyiir, \v 17 waaye Yaŋhooɓa yurahha kur ka na woyse Sukkoot. A haɓiɗta kahan nga, a nammba ɗiipiɗ ɗoopaat caŋ ɗe nga ; weɗ tah ɗiska teekuusa Sukkoot (ɗiip). \p \v 18 Yaŋhooɓa reyiɗ Kanaan moɗoɗ kotii ŋ pulohaŋ ɗe Paddan-Aram, a yipee ŋ fiki kur ka na woyse Sisem. \v 19 A romohee yohna a yipohee \w ɗiip\w* caŋ ɗe ngaŋ kuɓuucaŋ Hamor, baabiŋ Sisem. Candoomaŋ wa nikee \w ƴel haalis\w* teemet (100). \v 20 A haɓiɗta \w seeƴkoha|lemma="seeƴuk"\w* nga ; a teekkaa El-Elohe-Israayel (Koohiŋ Israayel a yi Kooh). \c 34 \s Taambɗoh caŋ Dinaa wirndukɗiɗ ɗe \p \v 1 Wa raakka mbeh, Dinaa, kuɓka cafƴa Yaŋhooɓa raakee na Leya, kaɗta marka ɓitiɓ caŋ kur ka, \v 2 raak Hamor, ya ɓaah ŋ cuuɓaŋ Hiw ca a yi adgohee wa ; a raakeen kuɓu ƴaar teeku Sisem. Sisem yeem hotta Dinaa, a ammba ɗe, a siiffa ɗe. \v 3 A waaɗta ɗe po a jeemeeɗa ɗe nook ŋ haf ce ne yeem waaɗ ɗe ; \v 4 a woosa baab ɓa Hamor ne : « Baab, ɓayiɗ to cafƴii ɓitiɓ. » \p \v 5 Wa Yaŋhooɓa kerah ne Sisem yahiɗ kuɓkaŋ ɗe Dinaa, a wooɗi in nga laam wa raak kuɓuucaŋ ɗe ƴaar ca ŋ yohon ca na gat ca ; a sek sek po ɓa hayya. \p \v 6 Ŋ neeh ceem, Hamor, baab ɓi Sisem kaɗta ŋ Yaŋhooɓa ne a woo na ɗe. \v 7 Wa hennda kuɓuucaŋ Yaŋhooɓa pulohha yohon ca, ɓa kerahha ina raak, wa mannda na ɓaseeh nga ɓa. Wa ayrukiɗta ɓa lool laam Sisem haɓiɗ in moɗaaɗi'iɗ ; faanka a faanuk kuɓkaŋ Yaŋhooɓa, ini joyɗi tumu ŋ Israayel. \v 8 Hamor woosa ɓa ne : « Sisem, kuɓkiŋ ngo waaɗiɗ Dinaa lool ; mi yii kiim ɗu ne ɗu on ɗe ɗe ɓitiɓ. \v 9 Te, ɓoo kilooktiɗohaat, ɗu ɓayee ɓitiɓ ŋ kuɓuuciŋ ɓoo, ɓoo namee kilook ŋ cafaƴ ciŋ ɗu. \v 10 Kur ki weɗi wii, genaat na ɓoo, ɗu toontukee nga, ɗu waak merhey nga. » \p \v 11 Sisem nammba woo Yaŋhooɓa na taambɗoh caŋ Dinaa ne : « Ɗu teyɗukiɗ to ɗah, in nu ɗu meekis so ɗah, ŋ hey ɗu wa eɗe. \v 12 Meeksaat to \w cakiim\w*\f + \fr 34:12 \fr*\fq cakiim \fq*\ft : ini ƴaar na koce eɗoh ne a kiimee ɓitiɓ ɗah.\ft*\f* ɓitiɗ, ŋ hey wa eɗohe. Meeksaat to in laayiɗ, ŋ hey ɗu wa one ; teyɗukaat to on kuɓkiŋ ɗu ɓitiɓ rek. » \p \v 13 Sagu yahi taambɗoh ɓa Dinaa yahu, kuɓuuciŋ Yaŋhooɓa ñaañohha Sisem na Hamor, yi baabiŋ ɗe ; \v 14 ɓa woosa ɓa ne : « Ɓoo minɗi on taambɗoh ɓoo ƴaari \w nguɗukɗi|lemma="nguɗuk"\w* laam ineem, mand na ɓaseeh nga ɓoo. \v 15 Ɓoo min ɗu teyɗukiɗ ŋ in yino, weɗ ne ƴaar ciŋ kur ki jen nguɗuk findi ɓoo. \v 16 Ŋ ineem ɗu hey mine ɓay ɓitiɓ ŋ cafaƴ ciŋ ɓoo, ɓoo min ɓay ngaŋ ɓiŋ ɗu ; ɓoo gen na ɗu, ɓoo nik yino. \v 17 Waaye ɗu hunɗi ŋ ineem ɗah, ɓoo hey ɓaye taambɗoh ɓoo te ɓoo coot na ɗe. » \p \v 18 Weɗ Hamor na kuɓkiŋ ɗe teyɗukoh ineem. \v 19 A yi Sisem, a arra tum ina a woyu sagu waaɗa a waaɗee kuɓkaŋ Yaŋhooɓa. A nikee ɓoya uupee kerhiɗu ŋ kahan baab ɓa. \v 20 Hamor na Sisem kaɗta ŋ teembohaara, ŋ \w aasohaanaŋ kur ka|lemma="aasoha kur"\w*, ɓa woosa ɓooɓaŋ ɓa ne : \v 21 « Ɓooɓii deey, ɓa raakiɗ jam na ɓoo, ɓoo faɗaat ɓa, ɓa gen ŋ kur ki laam wa angiɗ ; ɓa toontukee nga, ɓoo minee ɓay ɓitiɓ ŋ kuɓuuciŋ ɓa, ɓa namee ɓay ɓitiɓ ŋ ɓiŋ ɓoo. \v 22 Ɓa hey teyɗuke gen na ɓoo, ɓoo nik yino, waaye, bala ineem minan nik ɗah, ƴaar ciŋ kur ki jen hey nguɗke findiiɓa. \v 23 Ɓoo teyɗukaat tum ini ɓa woo, ɓa min gen na ɓoo. Wa nik ɗah, gat ciŋ ɓa na raak-raakiŋ ɓa jen jaaran nik cuu ɓoo. » \v 24 Ƴaar ca nikee ŋ aasohaanaŋ kur ka jen, kerhiɗta Hamor na kuɓkiŋ ɗe Sisem, ɓa nguɗukka. \p \v 25 Wa ɓa nguɗuk po wa degga neeh kanak, miskiɗa nikka na ƴaar ca, kanak ŋ kuɓuucaŋ Yaŋhooɓa, Simeyong na Lewi, taambɗoh caŋ Dinaa, ɓayya ndang caŋ ɓa ; ɓa aassa kur ka moɗoɗ, ɓa appa ɓa jen. \v 26 Ɓa apndohha Hamor na Sisem, ɓa naaffa Dinaa, ɓa cootta na ɗe. \p \v 27 Weɗi kuɓuucaŋ Yaŋhooɓa ɓinooɓa rokoh in ca nikee ŋ fiɗaaf ca, ɓa ɓayya ina nikee raak-raak ŋ kur ka jen sagu njoofa taambɗoh ɓa Dinaa ɓeku. \v 28 Ɓa ɓayya ɗoopaat caŋ ɓa na in ca nikee ŋ ɗooƴ kur ka na yohon ca jen. \v 29 Ɓa ɓayndohha raak-raakaŋ ɓa jen na komaakca ƴin ca na ɓitiɓ ca, ɓa faɗɗi ali in ŋ kahan ca. \p \v 30 Wa ɓa puloh ndeem, Yaŋhooɓa woosa Simeyong na Lewi ne : « Ɗu deey, ɗu tefɗiɗ to ro', ɗu tahiɗ po ɓi Kanaan na ɓi Peris, ɓi gen kur cii, hey yo sange. Ɓa hey ambsukohe, ɓa keen ndo, ɓa apndoh ho na ɓi kahan ndo, laam ɓooɓiŋ ngo laayɗi. » \v 31 Ɓa loffa ɗe ne : « Ƴaari joyiɗ tum taambɗoh ɓoo findi toonkoh e ? » \c 35 \s Yaŋhooɓa ŋ Betel \p \v 1 Wa raakka mbeh, Kooh woosa Yaŋhooɓa ne : « Kaɗa Betel, te fu nik nga ; haɓɗa \w seeƴkoha|lemma="seeƴuk"\w* nga wuu so, mi yi Koohi teeɓkee ɗa nga, wa fu nupee taambɗoh fu Esaaw. » \v 2 Yaŋhooɓa woosa ɓi kahan ce na ɓooɓa hunee na ɗe jen ne : « Saɓsukohaat na kooh\f + \fr 35:2 \fr*\fq kooh ci \fq*\ft : marka saar 31, aaya 19.\ft*\f* ciŋ jaambur ci, ci nik na ɗu, ɓoktukaat te ɗu ɓekuk kulɓa wiiriis, \v 3 ɓoo kaɗ Betel, ŋ haɓɗiɗa Kooh seeƴkoha nga. A yi hirpee so wa ŋ feyu te a ɓaatɗohha so ŋ ɗisik ci ŋ taamb jen. » \v 4 Ɓa ɓayya kooh ca nikee na ɓa jen, na long-long ca ɓa ɓekkee ŋ nof caŋ ɓa, ɓa eɗta Yaŋhooɓa ca ; a acca ca ŋ tasaŋ kidga yakka nik ŋ sero Sisem. \v 5 Ƴutta, ɓa cooteeɗa. Kooh tummba, ɓooɓaŋ kur ca wilee ɓa neƴƴohha po, ɓa kaañɗi taambiɗ kuɓuucaŋ Yaŋhooɓa. \v 6 Yaŋhooɓa na ɓooɓa hunee na ɗe kaɗta po ɓa reesa Luus, weɗ Betel, ŋ kur kaŋ Kanaan poyi. \v 7 A haɓiɗta seeƴkoha nga, a teekka ɗiska El-Betel (Koohiŋ Betel) laam, Kooh teeɓkohee ɗe ndaam wa a nupee taambɗoh ce. \p \v 8 Ɓitfa meeɗee ɓapiɗ Rebeka na woyse Debora hunee na ɓa. A yaa kaanohha ndaam. Ɓa acca ɗe ŋ tasaŋ kidga yakka nik ŋ sero Betel ; ɓa teekkaa Kidgiŋ-Fuɗ-ci. \p \v 9 Ŋ pulohaŋ Yaŋhooɓa Paddan-Aram po a reesa Betel, Kooh teeɓkissa ɗe nga, a barke'iɗta ɗe. \v 10 A woosa ɗe ne : « Tiikiŋ ɗa wa Yaŋhooɓa, waaye fu ɓeeɗkissassanɗi Yaŋhooɓa, fu teeku Israayel kotii. » Kooh teekka ɗe Israayel. \v 11 A woyissa ɗe ne : « Ñam Koohi Min. Rimaatɗoha, fu ɓaatuk laam cuuɓ angiɗ na heet laayiɗ hey pulohe nga ɗa ; ɓi buur sah hey raake nga. \v 12 Kur ki ŋ onee Ibrahiima, ŋ onndaa Isaahha, ŋ hey ɗa wa one, ŋ ona ɓi na hee rimkohe nga ɗa. » \v 13 Wa a woo po ƴutta, Kooh faɗta Yaŋhooɓa ŋ ndaam, a cootta ɗafka. \v 14 Yaŋhooɓa ɓayya atoh, a yippaa ŋ ɗiska. A seeƴkohhaa anaah, a yiiffa diwliin ŋ ɗafuk wa. \v 15 A teekka ɗiska Kooh woyohee na ɗe Betel (kahan Kooh). \s Raakuukaŋ Benyaamin na kakaan kaŋ Rasel \p \v 16 Wa Yaŋhooɓa na ɓooɓa hunee na ɗe puloh Betel, ɓa kaɗ kaɗ po ɓa tassa ree Efraata, raak Rasel nikee rook, a miskasseeɗa ; raakaŋ ɗe kuɓu misikka lool. \v 17 Ŋ ɗooƴ miskiɗeem, dooñoha nikee na ɗe woosa ɗe ne : « Kana neƴƴoh, fu raakis kuɓu ƴaar. » \v 18 Waam raak Rasel kaaneeɗa, bala a nguɗan ɗah, a teekka kuɓka Benooni (kuɓkiŋ miskiɗiŋ ngo). Waaye baab ɓa teekka ɗe Benyaamin (kuɓkiŋ yaah-ñaahmi). \v 19 Rasel kurukka nga, a acuusa ŋ waas Efraata, weɗ Betlehem. \v 20 Yaŋhooɓa yippa atoh inhisoha ŋ ruy-ruyaŋ ɗe ; atoh faam wa ɗaa nga po ɗiski maa woyohe na ɗu ndii. \p \v 21 Wa Israayel (yi Yaŋhooɓa) puloh ndaam, a kaɗta, a yippa \w ɗiip\w* caŋ ɗe ŋ finho Migdal-Eder. \v 22 Ŋ nikaŋ Israayel ndaam, Ruben faanukka na Bilha \w ñaama|lemma="ñaam"\w* baab ɓa ɓayee ɓitiɓ ; Israayel yeggaa. \p Yaŋhooɓa raakeen kuɓu ƴaar ndaŋkiyaah na kanak (12). \v 23 Ɓi a raakee na Leya nikee Ruben saawiŋ ɗe, na Simeyong, na Lewi na Yudaa na Issaakar na Sabuloon. \v 24 Ɓi a raakee na Rasel nikka Yuusufa na Benyaamin. \v 25 Ɓi a raakee na Bilha, ñaamaŋ Rasel nikee Daan na Naftaali. \v 26 Ɓi a raakee na Silpa, ñaamaŋ Leya nikee Gaad na Aser. Ɓeem, ɓeɗ kuɓuuci ƴaar ci Yaŋhooɓa raakoh Paddan-Aram. \s Kakaan kaŋ Isaahha \p \v 27 Wa raakka mbeh, Yaŋhooɓa dokukka ɗiskaŋ baab ɓa Isaahha ŋ Mamre ŋ sero Kiriyat-Arba wa na woyse Hebron kotii. Ibrahiima nameen gen nga. \v 28 Isaahha kaan wa a raak kiis teemet na kiis ndaŋkiyaah-yasna-kaahay (180). \v 29 A kaan ŋ finho kipes hutiɗ, a haadda Jaanim. Kuɓuuciŋ ɗe Yaŋhooɓa na Esaaw uummba ɗe. \c 36 \s Ɓi rimkoh ŋ Esaaw \p \v 1 Inii weɗ naandsuku ŋ Esaaw, yi teeku Edom, na ɓi rimkoh nga ɗe. \v 2 Esaaw ɓayeen ɓitiɓ ŋ cafaƴ caŋ Kanaan ; ɓeem ɓa nikee Aada na Ohlibaama. Aada nikee kuɓu Eloon ya ɓaahee ŋ cuuɓiŋ Hit ci. Ohlibaama nikee kuɓu Aana, Aana nikka kuɓu Sibeyon ya ɓaahee ŋ cuuɓiŋ Hiw ci. \v 3 Taambɗoh Nebayot, Baasmat yi kuɓu Ismaayla namee ɓaah ŋ ɓitiɓ ciŋ ɗe. \v 4 Aada a yi rim Elifaas, Baasmat rimmba Rewyel, \v 5 Ohlibaama rimmba Yewus na Yalaam na Koorah. Ɓii ɓeɗ kuɓuuci ƴaar ci Esaaw raakoh Kanaan. \v 6 Wa raakka mbeh, Esaaw ɓayya ɓitiɓ ciŋ ɗe na kuɓuuciŋ ɗe, ƴaar na ɓitiɓ, na ɓooɓaŋ ɗe, a ɓayndohha ɗoopaat caŋ ɗe na in ca a raakoh Kanaan jen, a yongsukka kur wiiriis, a ussa taambɗoh ce Yaŋhooɓa. \v 7 Raak-raakaŋ ɓa laayee laay po ɓa haɓisseeɗi ŋ kur ka sagu ɗoopaat caŋ ɓa. \v 8 Esaaw yi teeku Edom, kaɗoh yipa ɗaa ŋ tangoocaŋ Seyiir. \p \v 9 Inii weɗ naandsuku ŋ Esaaw na ɓi rimkoh nga ɗe. A yi caaciŋ Edom ca genee ŋ tangoocaŋ Seyiir. \v 10 Tiik ciŋ kuɓuuciŋ Esaaw ƴaar ci ceɗi cii : Elifaas yi a raak na ɓitiice Aada, na Rewyel yi a raak na Baasmat. \p \v 11 Kuɓuuciŋ Elifaas ƴaar ci nikka Teemaan, Omaar, Sefoo, Gataam na Kenas. \v 12 Elifaas raakeen ɓitiɓ \w ñaam\w* na woyse Timna ; a raakeen na ɗe kuɓu teeku Amalek. Ɓeem ɓeɗ set ciŋ Aada, ɓiti Esaaw. \p \v 13 Kuɓuuciŋ Rewyel ƴaar ci nikee Nahat, Seerah, Samaa na Misaa. Ɓeem ɓeɗ set ciŋ Baasmat, ɓiti Esaaw. \p \v 14 Kuɓuuci ƴaar ciŋ ɓiti Esaaw yi na woyse Ohlibaama, kuɓkiŋ Aana yiŋ Sibeyon, ɓeɗ Yewus, Yalaam na Koorah. \p \v 15 Kilifaaciŋ ɓi rimkoh ŋ Esaaw ɓa ɗi ɓii : Ɓi rimkoh ŋ saawiŋ ɗe Elifaas nikee Teemaan, Omaar, Sefoo, Kenas, \v 16 Koorah, Gataam na Amalek ; ɓeem ɓeɗ nikee kilifa ŋ kur kaŋ Edom ɓi rimkoh ŋ Elifaas kuɓkiŋ Aada. \v 17 Ɓi rimkoh ŋ Rewyel, kuɓu Esaaw, nikee Nahat, Seerah, Samaa na Misaa ; ɓeem ɓeɗ nikee kilifa ŋ kur kaŋ Edom ɓi rimkoh ŋ Rewyel kuɓu Baasmat, ɓiti Esaaw. \v 18 Ɓi rimkoh ŋ Ohlibaama nikee Yewus, Yalaam na Koorah ; ɓeem ɓeɗ kilifaaca rimkoh ŋ kuɓkiŋ Aana, Ohlibaama yi ɓiti Esaaw. \v 19 Ɓeem ɓeɗ rimkoh ŋ Esaaw, ɓa nikka kilifa ŋ Edom. \s Ɓi rimkoh ŋ Seyiir \p \v 20-21 Ɓii ɓeɗ rimkoh ŋ Seyiir yi ɓaah ŋ cuuɓaŋ Hoor ca te ɓi Edom raakka ɓa geniɗ nga : Lootaan, Sobaal, Sibeyon, Aana, Disoon, Eeser na Disaan. Ɓeem ɓeɗ nikee ɓi rimkoh ŋ Seyiir, kilifaacaŋ cuuɓaŋ Hoor ca genee ngaŋ kur kaŋ Edom. \p \v 22 Kuɓuuciŋ Lootaan ƴaar ci nikka Hoori na Hemaam ; taambɗoh ce ɓitiɓ teeksee Timna. \p \v 23 Kuɓuuciŋ Sobaal ƴaar ci nikka Alwaan, Manahat, Eebal, Sefoo na Onaam. \p \v 24 Kuɓuuciŋ Sibeyon ƴaar ci nikee Ayaa na Aana. Aana yeem a yi koc hot masma dohɗa balɗee ŋ kehƴi ngaŋ bilaf fa, waam raak ɗe niiɗee mbaam caŋ baab ɓa Sibeyon. \p \v 25 Kuɓuuciŋ Aana nikee Disoon na taambɗoh ce ɓitiɓ Ohlibaama. \p \v 26 Kuɓuuci ƴaar ciŋ Disoon nikee Hemdaan, Esbaan, Yitraan na Keraan. \p \v 27 Kuɓuuci ƴaar ciŋ Eeser nikka Bilhaan, Sawaan na Akaan. \p \v 28 Ɓiŋ Disaan nikka Uus na Araan. \p \v 29-30 Kon, ɓii ɓeɗ nikee kilifaacaŋ cuuɓaŋ Hoor ca ŋ kur kaŋ Seyiir : Lootaan, Sobaal, Sibeyon, Aana, Disoon, Eeser na Disaan. \s Buur ca nikee ŋ Edom \p \v 31 Bala buur raakan ŋ Israayel ɗah, ɓii ɓeɗ nikee buur caŋ kur kaŋ Edom : \p \v 32 Bela kuɓu Beyoor, a yi nikee ŋ Dinaaba. \p \v 33 Wa Bela kaan, Yoobaab kuɓu Seerah, ya nikee ŋ Bosra a yi namsiɗ ɗe. \p \v 34 Wa Yoobaab kaan, Husaam ya ŋ kur kaŋ Teemaan-Teemaan ca, a yi namsiɗ ɗe. \p \v 35 Wa Husaam kaan, Hadad, ya nikee ŋ Awit, kuɓu Bedad, namsiɗta ɗe ; a yi laɓee Majaan-Majaan ca ŋ kur kaŋ Mowab. \p \v 36 Wa Hadad kaan, Samla ya ŋ Masreeka namsiɗta ɗe. \p \v 37 Wa Samla kaan, Sawul ya ŋ Rehobot-Hanahar namsiɗta ɗe. \p \v 38 Wa Sawul kaan, Ba'al-Hanan kuɓkiŋ Akboor namsiɗta ɗe. \p \v 39 Wa Ba'al-Hanan kuɓkiŋ Akboor kaan, Hadar ya ŋ Pawu namsiɗta ɗe. Ɓitiice teeksee Mehtabeel kuɓu Matareed yi kuɓkiŋ Mesaahab. \p \v 40-43 Ɓii ɓeɗ nikee kilifaacaŋ cuuɓiŋ Edom ci puloh ŋ Esaaw, yaa nu nga ɗah, na kur kaŋ ɗa : Timna, Alwaah, Yetet, Ohlibaama, Eela, Pinoon, Kenas, Teemaan, Mibsaar, Magdiyel na Iraam. \c 37 \s Heeƴ ciŋ Yuusufa \p \v 1 Ŋ ini kaɗ ŋ Yaŋhooɓa, a nikee ŋ Kanaan ŋ kur ka baab ɓa genohaahe. \v 2 Inii weɗ naandsuku ŋ Yaŋhooɓa na kahan ce. Wa kuɓkiŋ ɗe Yuusufa raak kiis ndaŋkiyaah na kiis yasna-kanak (17), a meeɗee hun na taambɗoh ciŋ ɗe, ɓa niiɗee mbaal ca na pe' caŋ baab ɓa. A nikee komaaki, a meeɗta hun na kuɓuuciŋ Bilha na ɓiŋ Silpa, ɓitiɓ ciŋ baab ɓa. Taambɗoh ciŋ ɗe tummba in moɗaaɗi ɗah, a woo baab ɓa wa. \v 3 Israayel raakee ɗe ŋ kiyaɓkookaŋ ɗe, tahha po a yi a uupee waaɗ ŋ kuɓuuciŋ ɗe jen. A haɓɗiɗta ɗe kulɓa moɗoh na moɗoh. \v 4 Taambɗoh ciŋ ɗe hotta ne baab ɓa uupee ɗe waaɗ, weɗi tahee ɓa sang ɗe po, ɓa mineeɗi woo na ɗe sah, woo moɗoɗ. \p \v 5 Wa kaɗeeɗa po, Yuusufa heeƴca, a naandsukka taambɗoh ciŋ ɗe wa, ɓa uuppa ɗe nga sang. \v 6 A woo ɓa ne : « Sikɗukaat ini ŋ heeƴ. \v 7 An ɓoo nikee ŋ yohon ca, ɓoo tokeeɗa bele, ɗekka po ɗufiŋ ngo tufukka, ciŋ ɗu willaa, ca ƴekɗeeɗaa. » \v 8 Taambɗoh ciŋ ɗe woosa ɗe ne : « Fu waaɗ woo ne a fu na hee nike buuriŋ ɓoo e ? Fu yilif ɓoo e ? » Tahha po ɓa uuppa ɗe sang, sagu heeƴ caŋ ɗe na in ca a woyee nga. \p \v 9 Wa Yuusufa heeƴis, a naandsukissaa taambɗoh ciŋ ɗe an : « Hee ! Ŋ heeƴissiɗ nohi na caɓni na hor ndaŋkiyaah na yino ƴekɗeeɗa so. » \v 10 A nammbaa naandsuk baab ɓa, yeem ngassa ɗe an : « Fu heeƴ ye weem ? Fu liiɓiɗ ne mi na yaay ɗu na taambɗoh ciŋ ɗa, ɓoo hey ɗa ƴekɗe e ? » \v 11 Taambɗoh ciŋ Yuusufa ayrukka ɗe, Yaŋhooɓa ɗaakohha heeƴ ceem nof. \s Taambɗoh ciŋ Yuusufa tooniɗ ɗe \p \v 12 Wa raakeen jamano, taambɗoh ciŋ Yuusufa kaɗta mangaana na gataŋ baab ɓa ŋ ɓak kur ka na woyse Sisem. \v 13-14 Mbeh, Israayel woosa kuɓkiŋ ɗe Yuusufa ne : « Haya ŋ woos ɗa, fu marka taambɗoh ciŋ ɗa ŋ Sisem, ndah ɓa ɗaa ŋ jam na ɗoopaat ca. In nu raak nga ɗah, fu woo so. » Yuusufa woosa ɗe ne : « Ee. » A tuuƴca Yuusufa, yeem pulohha Oonaŋ-Hebron, a rappa ŋ ɓak Sisem. \v 15 Ƴaar cohha na ɗe wiltiɗoheeɗa ŋ bilaf fa, a meekissa ɗe ne : « Fu na waake ye ? » \v 16 Yuusufa woosa ɗe ne : « Mi na marke taambɗoh ciŋ ngo, fu miniɗ to woo ɗiski ɓa na niiɗohe e ? » \v 17 Ƴaara loffa ɗe ne : « Ɓa kurkiɗ ndii, ŋ kerhiɗ ɓa woyeeɗa ne ɓaa kee Dotan. » Yuusufa kaɗta ɓa raaka ŋ Dotan. \p \v 18 Wa taambɗoh ciŋ ɗe ƴok ɗe hayeeɗa, bala a reyan nga ɓa ɗah, ɓa waakohha ɗe ap. \v 19 Ɓa woytiɗohha ŋ harmban ɓa ne : « Heɗ heeƴ ci a yoon na haye. \v 20 Ɓoo apaat ɗe, ɓoo ɓek ɗe ŋ ngurtut. Hey ɗah, ɓoo woo ne a ɗoopaat saahiɗ ap ɗe ; ɓoo marak findi heeƴ ciŋ ɗe na hee mirndohe. » \p \v 21 Wa Ruben kerah ineem, a waaɗta muciɗ Yuusufa, a woosa ɓa ne : « Ɓoo kanaat ɗe ap. » \v 22 A degga nga ne : « Kanaat aam ñif, ɓekaat ɗe ŋ ngurtuta ŋ bilaf fa ween, yaah ciŋ ɓoo degkuu ɗe. » A woosa ɓa ineem ne a min ɗe muciɗ po a wik ɗe baab ɓa. \p \v 23 Wa Yuusufa ree, ɓa ammba ɗe, ɓa wolissa kulɓaakaŋ ɗe moɗohngaana, \v 24 ɓa njaffa ɗe ŋ ɗooƴ ngurtuta. \v 25 Ƴutta ɓa ɓooffa ne ɓa ñam. Ɗekka po ɓa hotta Ismaayla-Ismaaylaaca huniɗ, pulohiɗ Galaad na ngeelemb caŋ ɓa sifiɗ ɓi toon findi cuuraay, daakaande na diw faan, ɓa kaɗeeɗa \w Misra\w*. \v 26 Yudaa woosa taambɗoh ciŋ ɗe ne : « Wa raakiɗ ɓoo winde etoh, ɓoo ap taambɗoh ɓoo po ƴut, ɓoo ɗasɗohee wa ? \v 27 Ismaayla-Ismaaylaaca ɓeɗɗeen na haye, ɓoo toonaat ɓa ɗe, ɓoo apuu ɗe laam, e ɓoo ɓaah ñif, a taambɗoh ɓoo. » Ɓa hunnda nga. \p \v 28 Wa toonoh ca ree, tel ɓa puloh kur ka na woyse Majaan, ɓa puliɗta Yuusufa ŋ ngurtuta, ɓa toonohha ɓa ɗe \w ƴel haalis\w* ndaŋkiyaah-kanak (20) ; Ismaayla-Ismaaylaaca cootta na ɗe Misra. \p \v 29 Wa Ruben wiiruk ngurtuta, a hotta ne Yuusufa nikisɗi nga, keeñaŋ ɗe reehha, a faarra kulɓaacaŋ ɗe. \v 30 A kaɗta ŋ taambɗoh ciŋ ɗe, a woosa ɓa ne : « Cooy, Yuusufa nikisɗi ndaam ! Ŋ tuman na ? » \v 31 Ɓa hoossa suket, ɓa tahha'iɗta kulɓaakaŋ Yuusufa na ñif ma. \v 32 Ƴutta ɓa kommba baab ɓa wa, ɓa woosa ɗe ne : « Inii, ɓoo paraha parah, wa kulɓaakiŋ kuɓkiŋ ɗa haa e ? » \v 33 Yaŋhooɓa inhissaa, a woosa ne : « Marka ! A ɗoopaat saahiɗ sifiñsoh ɗe, cooy, Yuusufa sifiñsohuuɗ ! » \p \v 34 Wa Yaŋhooɓa inhis kulɓaaka, weɗi a faaroh kulɓaacaŋ ɗe, a ɓekukka daah, a ruyiɗta kuɓkiŋ ɗe neeh laayiɗ. \v 35 Kuɓuuciŋ ɗe jen, ƴaar na ɓitiɓ giifɗeeɗa ɗe, waaye a sannga, a woosa ne : « Ŋ nikan ŋ ruy po mbaɗna maa hee ɗe raake ŋ Jaanim. » A taalndiɗta, a fuɗeeɗa kuɓkiŋ ɗe. \p \v 36 Ŋ ini kaɗ ŋ Majaan-Majaan ca ɓayee Yuusufa Misra, ɓa toon ɗe Potifaar, ƴaara adgohee dag caŋ \w Firawnaana|lemma="Firawna"\w*. \c 38 \s Yudaa na Tamaar \p \v 1 Ŋ jamanoonaam, Yudaa faɗta taambɗoh ciŋ ɗe, a kaɗta nika na Hiraa, ya gen kur ka na woyse Adulaam. \v 2 A hotta cafaƴ nga, kuɓu Suwa ya genee Kanaan, a ɓayya ɗe ɓitiɓ, a hunnda na ɗe. \v 3 Yeem ammba rook, a raakka kuɓu ƴaar, Yudaa teekka ɗe Eer. \v 4 Ɓitɓa ambissa rook, a raakissa kuɓu ƴaar, a teekka ɗe Onaan. \v 5 A raakissa kuɓu ƴaar, a teekka ɗe Seela. Wa Seela na raakse, raak Yudaa ŋ Kesiib. \p \v 6 Wa saawiŋ ɗe Eer kaɗ po reesa ɗaak ɓitiɓ, Yudaa kilookiɗta ɗe cafƴa na woyse Tamaar ; \v 7 Nikiɗi hotta ne Eer yi saawiŋ Yudaa yurahɗi, a appa ɗe. \v 8 Yudaa woosa Onaan taambɗoh Eer ne : « Fu inhiɗ ini fu joy haɓiɗ, lama ɓitɓii, fu waakiɗ yakak fu kuɓu\f + \fr 38:8 \fr*\ft Ŋ ina ɓa mbaahkohe, ƴaar kaan, raak ɗe raakɗi kuɓu na ɓitiice ɗah, e taambɗoh ce a yi na ɓaye ɓitɓi. Kuɓki ƴaari na koce rimu ŋ tuuƴeem, a na nike yiŋ ƴaari kaan ne a min lam raak-raak kiŋ ɗe.\ft*\f*. » \v 9 Onaan inheen ne kuɓki a na hee raake na ɓiti taambɗoh ce, a nikanɗi yiŋ ɗe ; weɗ tah a hunnda na ɗe poo, a heesa keenɗe ɗah, a keeniɗ ŋ bilaf fi ne a sang raakiɗ taambɗoh ce kuɓu. \v 10 Nikiɗi neɓaaɗi'uusa ŋ ini Onaan na tume weem, a nammba ɗe ap. \v 11 Yudaa woosa payum ce Tamaar ne : « Haada kahan baab ɗu, fu muurka ƴaar fu nga. Fu ɓoof nga po Seela kuɓkiŋ ngo yak. » A neƴƴohee ne Seela nam kaan findi yakak ciŋ ɗe. Tamaar haadda kahan baab ɓa. \v 12 Wa tummba in maañiɗ, ɓiti Yudaa kaannda, kuɓkiŋ Suwa. \p Wa ruya coot Yudaa hunnda na nawleece Hiraa, ƴaaraŋ Adulaam ca, a kaɗta marka ɓooɓa nguɗɗee ɗe find caŋ mbaal caŋ ɗe ŋ Timnaa. \v 13 Tamaar woyuusa ne : « Payum fu yaa kaɗ hufɗuka find caŋ mbaal caŋ ɗe ŋ Timnaa. » \v 14 A inheen ne Seela yakiɗ, te a tokɗuuɗi ɗe, tahha po a ɓekukka kulɓa wiiriis kotii, a muurukka findi toonkoh, a kaɗta, a ɓooffa ŋ waas Timnaa ne fu aasee Enayim ɗah. \p \v 15 Wa Yudaa hot ɗe, a liiɓpa ne a toonkoh laam a muurkee muuruk. \v 16 A reɓpa nga ɗe, a woosa ɗe ne a waaɗ hun na ɗe. Raak ɗe inhisɗi payum ce. Tamaar loffa ɗe ne : « Fu na hee so ye eɗe ŋ ineem ? » \v 17 A woosa ɗe ne : « Ŋ hey ɓaye koteng ŋ gataŋ ngo, ŋ woosoh ɗe nga ɗa. » A loffa ɗe ne : « Ee. Waaye fu na hee wa \tl tayle'ohe\tl* ye ? » \v 18 Yudaa loffa ɗe ne : « Fu waaɗ ne ŋ \tl tayle'oha\tl* ye ? » Tamaar woosa ɗe ne « Eɗ to jaarndi inhisohaaniŋ ɗa fu tokuk ŋ mbooh na ndooɗiŋ yaah fu. » Yudaa eɗta ɗe ca, a hunnda na ɗe, yeem taambohha nga, ammba rook. \v 19 A haadda, a nihissa muura, a ɓekkissa kulɓaaca a muurkohe. \p \v 20 Ŋ ini kaɗ ŋ Yudaa, a woos nawleece ƴaaraŋ Adulaam ca ne a kaɗ ɗe wikɗa koteng ka, a haytoh in ca \tl tayle'ohse\tl*. Yeem reesa, a hotɗi ɓitɓa. \v 21 A meekissa ɓooɓa genee Enayim ne : « A nde toonkohi na nike ŋ waasi ? » Ɓa loffa ɗe ne : « Toonkoh moosɗi raakoh ndii. » \v 22 A dokukka ŋ Yudaa, a woosa ɗe ne : « Ŋ kaɗiɗ po nga, ŋ hotɗi ɗe te ɓi kur ka woo ne, toonkoh moosɗi raakoh ŋ ndaam. » \v 23 Yudaa loffa ne : « A tasaat na in caam, ɓoo kanaat ƴenɗuk haf ɓoo, ŋ woosiɗ ɗa, fu kaɗiɗ na koteng ki po ndaam, fu hotɗi ɗe. » \p \v 24 Wa deg caɓin kaahay, Yudaa woyuusa ne : « Payum fu Tamaar deey, a toonkee toonuk po, a waliɗ amb rook nga. » Yudaa woosa ne : « A pulɗassaat, a dohu kaanaaɗi. » \v 25 Wa Tamaar ɓayse, a woosohha ŋ payum ce Yudaa ne a markaat baahiɗ jaarndi inhisohaani hun na niyiŋ wa, na ndooɗi, andi a hey inhise ɓoyi raak ca ? Laam heɗ ca a yi rookiɗ ɗe. \v 26 Yudaa inhissa ca, a woosa ne : « A yi uup po nik ŋ keeh laam, ñam joyee ɗe on kuɓkiŋ ngo Seela, waaye ŋ tumɗaa. » Ŋ ineem a faankisɗi na ɗe. \p \v 27 Wa noha Tamaar joyee ɓasloh ree, wa nikka ne a hee siise. \v 28 A ɓasleeɗa, yino ŋ siis ca puliɗta yaah, dooñoha ammbaa, a tokkaa ooy ruumind ; a woosa ne : « Yii, a yi adug raaku. » \v 29 Waaye kuɓka dokinnda yaahaŋ ɗe, taambɗoh ce kocca ɗe pul. Dooñoha woosa ɗe ne : « Waaw, fu mbolit nde ? » Ɓa teekka ɗe Peeres (mbolit). \v 30 Ƴutta, taambɗoh ce hannda raaku na ooya ruumnda ŋ yaahaŋ ɗe, ɓa teekka ɗe Seerah. \c 39 \s Yuusufa ŋ kahan Potifaar \p \v 1 Ŋ ini kaɗ ŋ Yuusufa, wa Ismaayla-Ismaaylaaca ree na Yuusufa \w Misra\w*, ɓa toon ɗe Potifaar ; a yi daga adgohee ƴaaɓa niiɗe kahan \w Firawnaana|lemma="Firawna"\w*. \v 2 Nikiɗi huneen na Yuusufa te in nu a haɓɗeen ɗah, wa baah ; a nikka ŋ kahan kilifaanaŋ ɗe Potifaar. \v 3 Kilifaanaŋ ɗe hotta ne Nikiɗi huniɗ na Yuusufa te in nu a haɓiɗ ɗah, Nikiɗi baahiɗa. \v 4 Kilifaanaŋ ɗe baahohha ɗe, a degga ɗe ŋ serooce, Yuusufa adgohha kahan ce na raak-raakaŋ ɗe jen. \v 5 Wa Potifaar haɓiɗ ineem, Nikiɗi barke'iɗta kahan ce, in ca nikee nga na ca ŋ yohon caŋ ɗe jen, sagu Yuusufa. \v 6 Wa tahha po Potifaar faɗta in caŋ kahan ce jen ŋ yaah Yuusufa ; a taambkohisseeɗi ali in, nikɗi kañam kaŋ ɗe ɗah. \s Yuusufa na ɓiti Potifaar \p Yuusufa nikee moɗoh fiir. \v 7 Kaɗta po, ɓiti kilifaanaŋ ɗe hememmba ɗe, a woosa ɗe ne : « Haya fu faanuk na so ! » \v 8 Yuusufa sannga, a woosa ɗe ne : « Fu hot nga, kilifaaniŋ ngo oolkiɗ to po a haɓɗisɗi tus ŋ kahni, a faɗiɗ in ciŋ ɗe jen ŋ yaah ciŋ ngo. \v 9 A mi na ɗe hend ŋ kahni ; a sangiɗɗi so tus nikɗi fu ɗah, laam fu ɓitiice ; mbaa ŋ min na tumoh ini moɗaaɗiineem, ŋ tooñ Kooh ? » \v 10 A gennda gen ñaakiɗ Yuusufa na ineem, waaye tahɗi po a teyɗukka faanuk na ɗe. \p \v 11 Wa raakka mbeh, Yuusufa aassa ŋ kahna ne a panguk, raak surgaaca nikeeɗi ŋ ɗiska ; \v 12 ɓiti Potifaar ammba ɗe ŋ kulɓa, a woosa ɗe ne : « Haya ɓoo faanuk ! » Yuusufa nookukka, kulɓaaka tassa ŋ yaah caŋ ɗe ; Yuusufa saandohha ŋ hara. \v 13 Ɓitɓa inahha ne Yuusufa saandohiɗ te a faɗiɗ ɗe na kulɓaaka ŋ yaah caŋ ɗe, \v 14 a ɓeeɗukka surgaaca, a woosa ɓa ne : « Markaat ! Ɓoo komu kuɓu Heber ne a ɓasɗuk ɓoo ; a hayiɗ nga so ne a faanuk na so waaye ŋ leehukka ŋ ɗafka. \v 15 Wi ŋ leehuk, a saandohha, a faɗta kulɓaakiŋ ɗe ndii. » \v 16 A ɗaakka kulɓaakaŋ Yuusufa, a sekeeɗa hayiŋ ƴaar ce. \p \v 17 Wa ƴaar ce hay, a naandsukohha ɗe wa ɗaa, a woosa ɗe ne : « \w Ñaami|lemma="ñaam"\w* Heberi fu ɓayiɗ ɓoo, a hayiɗ nga so ne a kelsukoh ho, \v 18 ŋ leehukka ŋ ɗafka, a saandohha, a faɗta kulɓaakiŋ ɗe ndii. » \v 19 Wa Potifaar kerah ina ɓitiice naandsuk ɗe ne weɗ Yuusufa haɓiɗ, a ayrukka. \v 20 A ambɗukka Yuusufa ne a taƴ ɗe ŋ kasoona ɓi kahan Firawnaana na ɗaakohse. Yuusufa nikka nga. \s Yuusufa ŋ kasoona \p \v 21 Nikiɗi huneen na Yuusufa, a tummba po ƴaara adgohee kasoona baahohha ɗe. \v 22 Ƴaara faɗta ɓooɓa ambsee jen ŋ yaah Yuusufa, a adgohha pangkaŋ ɓa jen. \v 23 Ƴaara haɓɗisɗi ali in ŋ ina a nakee ɗe laam, a hoteen ne Nikiɗi huneen na Yuusufa te in nu a haɓiɗ ɗah, Nikiɗi baahiɗa. \c 40 \s Yuusufa toksiɗ heeƴ caŋ ƴaaɓa kanak ca \p \v 1 Weɗ kaɗoh po wa raakka mbeh, dag kanak, toonnja buuraŋ \w Misra\w*. Ɓa nikee ƴaara adgohee ɓooɓa meeɗ taambkoh anaah caŋ ɗe, na ya adgohee utoh mbuuruuca. \v 2 A ayrukka ɓa lool. \v 3 A ɗaakɗukka ɓa ŋ kasoonaŋ daga adgohee ƴaaɓa niiɗee kahan ce, ŋ ɗiska Yuusufa taƴu. \v 4 Ƴaara degga ɓa ŋ yaah Yuusufa, a taambkoheeɗa ɓa. Ɓa nikka nga po, \v 5 wa raakka wek, ɓa kanak, ɓa heeƴca ; heeƴ nu nga ɗah, raakka ini wa tokis. \p \v 6 Wa Kooh wiis na ɓaaɓa, Yuusufa kaɗta ɓa marka, a raakka ɓa feyuuɗ. \v 7 A woosa ɓa ne : « Ɗu soos ye an woti ? » \v 8 Ɓa woosa ɗe ne : « Ɓoo heeƴ heeƴ yaa nu nga ɗah, te ɓoo raakɗi ɓoyi joy ɓoo ca toksiɗ ŋ ndii. » Yuusufa woosa ɓa ne : « Hanaa a Kooh na tokse heeƴ haa ? Naandsukaat to ca ŋ hot. » \p \v 9 Weɗi ƴaara adgohee ɓooɓa meeɗ taambkoh anaah caŋ \w Firawnaana|lemma="Firawna"\w* naandsukoh waŋ ɗe an : « Ŋ heeƴ tas kidig reseñ ŋ fikiiso, \v 10 wa raakka naak kaahay ; wa kifissa, wa possa, wa rimmba, ca ruunnda ŋ ɗiski ɗiski. \v 11 Raak ko na kaasiŋ Firawnaani ŋ yaah, ŋ ɓeennda ŋ rim ci, ŋ pooƴca masmiŋ ca ŋ kaasi, ŋ eɗta ɗe wa ŋ yaah. » \v 12 Yuusufa woosa ɗe ne : « Heeƴi tokis inii : Naak ci kaahay ci, ca neeh kaahay. \v 13 Ndii na neeh kaahay, Firawnaani hey ɗa rapɗe po ɗiskaŋ ɗe, ƴut ɗa, a dokin ɗa ŋ pangkiŋ ɗa. Fu eɗissee ɗe kaasiŋ ɗe findi fu meeɗ tumoh. \v 14 Waaye, in ciŋ ɗa baah ɗah, kanaa so alkoh. Amboh ho, fu woo Firawnaani ini kaɗ nga so ne fu puliɗ to ŋ kasoonii. \v 15 Ŋ uupu hatil ŋ kur kaŋ Heber ca, ŋ ɓayuusa kur kii. Te ndii, ŋ namɗi tum ini joy yo tah taƴu. » \p \v 16 Wa ƴaara adgohee utoh mbuuruuca hot ne toksaŋ Yuusufa na heeƴa neɓiɗ, a nammba woo ne : « Na so, ŋ heeƴiŋ ngo, ŋ raan waah kaahay tumiɗ mbuuru. \v 17 Wi nikee ŋ ɗafki riifee na mbuuru nu nik ne Firawnaani na haɓɗiɗasse wa ɗah, waaye sel ci ñameeɗa ca ŋ waahi, ŋ hafiŋ ngo. » \v 18 Yuusufa woosa ɗe ne : « Heeƴi tokis inii : Waah ci kaahay ci, ca neeh kaahay. \v 19 Ndii na neeh kaahay, Firawnaani hey ɗa rapɗe po ɗiskaŋ ɗe, ƴut ɗah, a ap ɗa, a keɗ ɗa ŋ kidig, sel ci ñamee ɗa. » \p \v 20 Wa degga neeh kaahay Firawnaana yakɗeeɗa noha a rimohu, a haɓɗiɗta dag caŋ ɗe kañam neɓiɗ. A rapiɗta ƴaaɓa kanak ca taƴsee ŋ kasoona po ŋ ɗiskaŋ ɗe, dag ca hoteeɗa nga. \v 21 A dokinnda ya adgohee taambkohoh anaah ca ŋ ɗiska a nikee ne a eɗissee ɗe kaasiŋ ɗe. \v 22 A appa ƴaara adgohee utoh mbuuruuca, a keɗta ɗe ŋ kidig ; wa taamboh ɗaa, ina Yuusufa woyee raakka. \v 23 Waaye ƴaara adgohee ɓooɓa meeɗ taambkoh anaah caŋ Firawnaana, alkohha Yuusufa jameet. \c 41 \s Yuusufa toksiɗ heeƴ ciŋ Firawnaana \p \v 1 Wa degga kiis kanak, \w Firawnaana|lemma="Firawna"\w*, buuraŋ \w Misra\w* heeƴca. Ŋ heeƴiŋ ɗe, an a nikee ŋ sero kala na woyse Niil. \v 2 A hotta inoh moɗiɗ yasna-kanak, kapiɗ, pulohha nga, ca ñameeɗa ŋ paangfa ŋ sereenda. \v 3 A hotissa ŋak moɗaaɗi'iɗ yasna-kanak nammba puloh ŋ kala, ca nikka na ca. \v 4 Ŋak ca ñammba inoh ca kapiɗ ca. Ndeem, Firawnaana yunukka. \v 5 A neehissa, a heeƴissa mbong yasna-kanak moɗiɗ, ɓiɗsiɗ ŋ mbaang yino. \v 6 Furus yasna-kanak ca fu inah ne a mbooyooni oñiɗ ca, ɓiɗissa ŋ serooca ; \v 7 furus ca onnda mbong ca yasna-kanak ca moɗiɗ ca. Firawnaana yunukka, a inahha ne a heeƴ heeƴ. \p \v 8 Wa Kooh wiis na ɓaaɓa, Firawnaana feyuusa, a cohɗohha naah ca na riifiɗ haf caŋ Misra jen, a naandsukka ɓa heeƴ caŋ ɗe, waaye ali ɓo' nga ɓa minɗi ɗe ca toksiɗ. \v 9 Ƴaara adgohee ɓa meeɗ taambkoh anaah caŋ Firawnaana woosa ɗe ne : « Mi deey, ŋ hey naandsohe tooñiŋ ngo woti. \v 10 Firawna ayrukeen mi na ƴaara adgohee utoh mbuuruuci po a rannga ɓoo ŋ kasooniŋ dagi adgoh ɓi na niiɗe kahan ce. \v 11 Ɓoo heeƴandoosa, te heeƴ nu nga ɗah raakeen ini wa tokis. \v 12 Komaaki fiir Heber nikeen na ɓoo ŋ ɗooƴ kasoona, a \w ñaamiŋ|lemma="ñaam"\w* dagi adgoh ɓi na niiɗe kahan buur. Ɓoo naandsukka ɗe yaa nu nga ɗah ini fu heeƴ, a yi toksiɗ ɓoo ca mbaɗi. \v 13 Te findi a toksoh ca, ca raakoh ɗaa ; ŋ doknuusa ŋ pangkiŋ ngo, ƴaara tas keɗuusa ŋ kidig. » \p \v 14 Firawnaana woosa ne ɓa kaɗaat ɓa haya na ɗe. Ɓa arra kaɗ ŋ kasoona, ɓa puliɗta ɗe, a nenukka, a ɓekukka kulɓa wiiriis, ɓa ɓayya ɗe ŋ Firawnaana. \v 15 Firawnaana woosa Yuusufa ne : « Ŋ heeƴ heeƴ, te ali ɓo' minɗi wa tokis, waaye ŋ kerah ne fu miniɗ tokis heeƴ nu fu naandsuku ɗah. » \v 16 Yuusufa woosa ɗe ne : « A ñam haa, waaye a Kooh na hee eɗohe toksi na hee ɗa doye. » \p \v 17 Firawnaana woosa Yuusufa ne : « Ŋ heeƴiŋ ngo, ŋ nikee ŋ sero Niil, \v 18 ŋ hotta inoh moɗiɗ yasna-kanak, kapiɗ, pulohha nga, ca ñameeɗa ŋ paangfa ŋ sereenda. \v 19 Ŋak yasna-kanak moɗaaɗi'oh na moɗaaɗi'oh nammba puloh nga, ŋ moosɗi hotoh mand ɗaa moɗaaɗi ŋ Misra. \v 20-21 Ca ñammba inoh ca koc, ceɗ ca yasna-kanak ca kapiɗ ca nikka ŋ rook ciŋ ca. Te ɓo' minɗi wa hot nga ca sagu risa ca risee ŋak ; ndeem ŋ yunukka. \p \v 22 Ŋ heeƴissa mbong yasna-kanak moɗiɗ, ɓiɗissa ŋ mbaang yino. \v 23 Furus yasna-kanak moɗaaɗi, ca fu inah ne a mbooyooni oñiɗ ca, ɓiɗissa ŋ serooca. \v 24 Furus ca onnda mbong ca yasna-kanak ca. Ŋ naandsukiɗ ca naah ci waaye ali ɓo' nga ɓa minɗi so ca toksiɗ. » \p \v 25 Yuusufa woosa Firawnaana ne : « Heeƴ ciŋ ɗa tokis in yino ; Kooh na teeɓee ɗa ini a na hee tume. \v 26 Inoh ci yasna-kanak ci kapiɗ ci ca kiis yasna-kanak findi mbong ci yasna-kanak ci ; kon wa heeƴ yino. \v 27 Ŋak ci yasna-kanak ci moɗaaɗiici, ca kiis yasna-kanak findi furus ci yasna-kanak ci mbooyooni oñiɗ ; ca nikan kiis aɗ yasna-kanak. \v 28 Weɗ ini ŋ woo ɗa rek Firawna, Kooh na teeɓee ɗa ini a na hee tume. \p \v 29 Kiis ci yasna-kanak ci na haye, ca na hee nike kiis laaɓɗuk ngaŋ Misra jen. \v 30 Kiis yasna-kanak hey taambe nga ca, ci fu inah ne ca na hee nike kiis aɗ, ca hey tahe po kiis ciŋ laaɓɗi alu te ca hey yahrohe kur ki. \v 31 Ca hey miske lool, po ɓooɓi alkoh ne kur ki laaɓɗeen. \v 32 Ini tah fu heeƴca ca waas kanak Firawna, weɗ ne Kooh tufkiɗ ne ca hey raake, te a hey ca raakɗe findi wa uup gaawoh. \p \v 33 Ɗiski wa nik ndii Firawna, waaka ɓo' ñaañiɗ, heɗ liiɓohaaɗ moɗiɗ, yi fu na hee tufkiɗe, a adgoh kur ki. \v 34 Fu nam waak ɓi kilifa ɓi fu inah ne, ɓa hey ɓaye ŋ in ci na hee nguɗse ŋ kur ki, yatuus nu nik ɗah, yinooriŋ wa, ŋ kiis ciŋ laaɓɗi jen. \v 35 Ŋ kiis ciŋ laaɓɗi na haye, ɓa nangɗoh pesoha ŋ kur ci yakak ci, fu deg ca yaah. \v 36 Misra hey ɗaakke po kiis ci yasna-kanak ciŋ aɗi hay ɗah, ca telan ɓi kur ki raakiɗ pesoha po ɓa muc ŋ aɗi. » \s Yuusufa adgohiɗ Misra \p \v 37 Wa Yuusufa woo po a ƴutta, Firawnaana na dag caŋ ɗe jen hunnda ŋ woo kaŋ ɗe. \v 38 Firawnaana woosa ɓa ne : « Ƴaari \w Fuuɗsiŋ Kooh|lemma="Fuuɗsi Hoolohngaani, Fuuɗsiŋ Kooh"\w*\f + \fr 41:38 \fr*\fq Fuuɗsiŋ Kooh \fq*\ft : ngaŋ heber na gerek, feruuɗ ci na hotkeeɗi, na puuɗsi, na liiɓ ɓo', ceɗ ɓaah tiik. Ŋ heber wa nikka "\+tl ruwah\+tl*", ŋ gerek, wa nikka "\+tl pnewma\+tl*". Kon, ɓa woo "\+tl ruwahiŋ\+tl* Kooh wala \+tl pnewmaaniŋ\+tl* Kooh ɗah, wa yooɓɗi tokis. A mand na liiɓi nik ŋ ɗooƴ Kooh, a mand na in ci na hotkeeɗi. Ngaŋ teerndiŋ \+xt Tum ci 2:2-4\+xt* "\+tl pnewmaaniŋ\+tl*" Kooh hayiɗ findi puuɗsi. A yi ɓoo teek "Fuuɗsi Hoolohngaani" wala "Fuuɗsiŋ Kooh" ŋ saafi-saafi, waaye in ci kaahay ceem jen, ca ɗii ŋ ɗooƴi.\ft*\f* nik ŋ ɗooƴ ce yii, andi ɓoo minisiɗ raak mand na ɗe ? » \v 39 A woosa Yuusufa ne : « Nik ne Kooh teeɓiɗ ɗa in cii jen ɗah, ali ɓo' minɗi mand na ɗa ; fu ñaañiɗ, fu heɗ haf, \v 40 mbaa ɗah, ŋ hey ɗa adgiɗe, ɓi kur ki jen taambee ŋ woo kiŋ ɗa ; a tiikiŋ buuri ŋ nikoh dong weɗ ŋ uupohan ɗa. \v 41 Mbaa, ŋ degiɗ Misra jen ŋ yaah ciŋ ɗa. » \p \v 42 Firawnaana nihissa jaarndaŋ ɗe inhisohaana, a ɓekiɗta Yuusufa wa na kulɓa mbaseñ, a nammba ɗe tokiɗ ceen urus ŋ mbooh. \v 43 A rapiɗta ɗe ŋ wotiira uup baah ɗal waŋ ɗe ɗah. Ɓi ɓo' adugka, ɓa weeɗa ne : « Haaƴɗukaat. » Firawnaana degoh Misra jen ɗaa ŋ yaah Yuusufa. \v 44 Firawnaana woosa Yuusufa ne : « Ñam Firawnaani, waaye ali ɓo' tumanɗi in ŋ Misra jen, te fu hunɗi nga. » \p \v 45 Firawnaana feriɗta Yuusufa tiik, Safnat-Peneya ; a onnda ɗe ɓitiɓ teeku Asnat, kuɓu Potifera, ɓoyi na \w seeƴkiɗohe|lemma="seeƴkiɗoh"\w* ŋ kur-taaha na woyse On. Yuusufa taambohha nga, a adgohha Misra jen. \v 46 Wa Yuusufa na ɓayse ŋ ɗiskaŋ Firawnaana, buuraŋ Misra, tel ɗe raak kiis ndaŋkiyaah-kaahay (30). A kurkohha ŋ ndeem, ne a taambiɗ Misra jen. \p \v 47 Wa kiis ca yasna-kanak caŋ laaɓɗa hay, kur ka laaɓiɗta keeh-keeh. \v 48 Yuusufa nangɗohha pesohaaca a ɓayoh ŋ kiis ca yasna-kanak caŋ laaɓɗa, a ɗaakka ca ŋ kur-taah ca ; waa nu nga ɗa, ini nguɗohu ŋ ɗisik ci wila ɗaakuusa nga. \v 49 Yuusufa nangɗohha bele po ca laayya findi merhey mi ŋ yaah-cookmi. Kaɗta po ɓa inhisɗi findi ca hend, ɓa faɗta ɓeesa. \p \v 50 Bala kiis caŋ aɗa hayan ɗah, Asnat kuɓu Potifera seeƴkiɗohaŋ kur ka na woyse On, raakeen kuɓu ƴaar kanak na Yuusufa. \v 51 A teekka saawiŋ ɗe Manasse (tah alkoh) laam a woo ne : « Kooh oniɗ to ini na hee so tahe alkoh miskiɗ ciŋ ngo po caŋ kahan baab ɓoo sah. » \v 52 A teekka taambɗoha Efrayim (ɓasil) laam a woo ne : « Kooh tumiɗ to ɓasil ŋ kur ki ŋ torhiɗohu. » \p \v 53 Wa kiis ca yasna-kanak caŋ laaɓɗa nikee ŋ Misra coot, \v 54 caŋ aɗa hayya findi Yuusufa woyohee wa. Kur ci jen nikka ŋ aɗ waaye pesoha raakeen ŋ Misra. \v 55 Wa aɗa ree nga ɓi kur ka, ɓa kaɗta ŋ Firawnaana, ɓa meekseeɗa ɗe ñamaah. A woosa ɓa jen ne : « Kaɗaat ŋ Yuusufa, in nu a woo ɗu ɗah, ɗu tum ineem. » \v 56 Misra jen nikka ŋ aɗ. Yuusufa rangissa in ca ɓa ɗaakkohe, a tooneeɗa bele laam aɗa miskeen lool. \v 57 Ɓi ɓo' puloheeɗa ŋ kur ci wil Misra jen, ɓa heeɗa rome bele ŋ Yuusufa, laam, aɗa miskeen ŋ kehƴi jen. \c 42 \s Yaŋhooɓa woosiɗ kuɓuuciŋ ɗe Misra \p \v 1 Wa Yaŋhooɓa kerah ne \w Misra\w* raakiɗ bele, a woosa kuɓuuciŋ ɗe ne : « Ɗu ɓoof ye ? \v 2 Ŋ kerhiɗ ne bele raakiɗ ŋ Misra, kaɗaat ɗu roma nga, ɓoo raak pesoha, ɓoo kaanuu ŋ aɗi. » \v 3 Taambɗoh ndaŋkiyaah ŋ ɓaŋ Yuusufa kaɗta roma bele ŋ Misra. \v 4 Waaye Yaŋhooɓa faɗeeɗi Benyaamin, yi ɓaah na Yuusufa yaay na baab, ne a kaɗ na ɓa, a neƴƴohee ne in rahas ɗe. \v 5 Wa kuɓuuciŋ Israayel aasee Misra, ɓa huntiɗkohee na ɓi romoh wiiriis, laam a kur kaŋ Kanaan jen nikee ŋ aɗ. \p \v 6 Waam raak a Yuusufa a yi adgohee kur ka na toonaŋ beleena. Taambɗoh ciŋ ɗe reesa nga ɗe, ɓa ƴekiɗta ɗe po puk ciŋ ɓa reesa kehƴi. \v 7 Wa Yuusufa hot ɓa, a inhissa ɓa, waaye a mannda na ɓoyi inahɗi ɓa, a ngassa ɓa an : « Ɗu puloh nde ? » Ɓa loffa ɗe ne : « Ɓoo puloh Kanaan, ɓoo waaɗ rom pesoha. » \p \v 8 Nikka ne Yuusufa inhisiɗ taambɗoh ciŋ ɗe, waaye, ɓa inhisɗi ɗe. \v 9 A naandsukka heeƴ ca a heeƴee ŋ ini kaɗ nga ɓa. A woosa ɓa ne : « Ɗu espiyoŋ, ɗu hay ne ɗu marak ɗiski ɗu min taamb po ɗu saah kur ki. » \v 10 Ɓa woosa ɗe ne : « Muk kilifaani, ɓoo hay ne ɓoo rom pesoha dong. \v 11 Te ɓoo jen e ɓoo ɓaah baab yino, ɓoo ɓo' yurhiɗ kilifaani, ɓoo espiyoŋ haa. » \p \v 12 Yuusufa woosa ɓa ne : « Ineem keeh haa, ɗu hay ne ɗu marak ɗiski ɗu min taamb po ɗu saah kur ki. » \v 13 Ɓa loffa ɗe ne : « Kilifaani, e ɓoo jen ɓaah baab yino, ɓoo gen Kanaan ; ɓoo nikee ndaŋkiyaah na kanak (12), yinoora sooƴiɗ, ya uup ƴin yaa tassa na baabiŋ ɓoo. » \p \v 14 Yuusufa woosa ɓa ne : « Ini ŋ woo ɗu weɗ raak, ɗu espiyoŋ, \v 15 waaye ŋ hey marke ndah ɗu woo keeh ; ŋ giñiɗ ŋ \w Firawnaani|lemma="Firawna"\w* ne ɗu heyɗi kurke ndii feeh taambɗoh ɗu yi uup ƴin hayɗi ndii ɗah. \v 16 Woosaat ɓo' yino nga ɗu, a kaɗ ɗe ɓaya, ɓi tas nikohaah ŋ kasooni po ŋ marak ndah ɗu woo keeh ; wa nikɗi ɗah, ŋ giñiɗ ŋ Firawnaani ne ɗu espiyoŋ. » \p \v 17 Ƴutta, Yuusufa rangoh ɓa neeh kaahay ŋ kasoona. \v 18 Ngaŋ neeha kaahayɗoh, a woosa ɓa ne : « Ɗu hun ŋ ini maa hee ɗu woye ɗah, ɗu hey muce, laam ŋ nupiɗ Kooh. \v 19 Nik ne ɗu ɓo' yurhiɗ ɗah, yino nga ɗu tasaat ŋ kasooni, ɓi tas kom ɓi kahan ɗu bele, ɓeɗ ɓa nik ŋ aɗ. \v 20 Ƴut ɗah, komaat to taambɗoh ɗu yi ƴini, ŋ hey inhe ne ɗu woo keeh, ɗu min muc ngaŋ kakaan. » Ɓa teyɗukka ineem. \v 21 Ɓa woyeeɗa ŋ harmban ɓa an : « Cey ! A ini ɓoo tum taambɗoh ɓoo weɗ hay nga ɓoo, laam, wa a nik ŋ miskiɗ, a nakeeɗa ɓoo yirmu, ɓoo hotee nga te ɓoo sikɗukɗi ɗe. Ineem weɗ tah woti, ɓoo nammba nik ŋ miskiɗ. » \v 22 Ruben degga nga ne : « Ŋ woyeen ɗu ne ɓoo kanaat tum njaanji in, waaye ɗu sikɗukɗi so, weɗ tah, ɓoo deguuɗ miskiɗ woti sagu kiñin kiŋ ɗe ɓoo ɓay. » \v 23 Ɓa liiɓee ne Yuusufa kerahɗi in ci ɓa woye, laam wa ɓa woyee na ɗe, a ƴaar a yi toksiɗee ɓa ; \v 24 Yuusufa eɗta ɓa finho, a usɗukka ɓa, a fuɗeeɗa. \p Wa Yuusufa fuɗ po ƴutta, a dokkissa woya na ɓa, a ɓayya Simeyong a tokka ɗe ŋ fikiiɓa. \v 25 A nakohha ne saakuucaŋ ɓa soɗu bele po ca riif, ɓa tumɗu haalis caŋ ɓa nga, ɓa nam onu ñamaah ŋ waas ; ineem tumuusa. \v 26 Ƴutta taambɗoh caŋ ɗe siffa ca ŋ mbaam caŋ ɓa, ɓa cooteeɗa. \p \v 27 Ɓeɗ kaɗoh kaɗoh po ɓa tufukka ŋ ɗisik ne ɓa neeh nga, raak weka aasiɗ ; yino nga ɓa rangissa saakndaŋ ɗe ne a on mbaamaŋ ɗe ñamaah, a hotta haalsa a romohee ɓekuuɗ nga, ŋ nguɓaŋ wa, a feyuusa. \v 28 A woosa ɓinooɓa ne : « Hee ! Ŋ doknuuɗ haalsiŋ ngo, weɗi wii, ŋ ɗooƴ saakndiŋ ngo. » Ɓa tiitta po ɓa saakɗoheeɗa, ɓa woyeeɗa ŋ harmban ɓa an : « Kooh tum ɓoo ye an ? » \p \v 29 Wa ɓa ree Kanaan ɗiskaŋ baab ɓa, ɓa naandsukka ɗe in ca rahas ɓa jen. \v 30 Ɓa woosa ɗe ne : « Ƴaara adgoh kur ka ngasee ngas ɓoo ; a amb ne ɓoo espiyoŋ. \v 31 Ɓoo lofiɗ ɗe ne ɓoo ɓo' yurhiɗ, ɓoo espiyoŋ haa. \v 32 E ɓoo jen ɓaah baab yino, ɓoo nikee ndaŋkiyaah na kanak (12), yinoora sooƴiɗ, ya uup ƴin yaa tassa na baabiŋ ɓoo ŋ Kanaan. \v 33 Ƴaara loffa ɓoo ne a min inhoh ne ɓoo ɓo' yurhiɗ an : Ɓoo na hee faɗe ɓo' yino, a tas ndaam te ɓoo kom ɓi kahan ɓoo pesoha, ɓeɗ ɓi nik ŋ aɗ. \v 34 Ƴut ɗah, ɓoo kom ɗe taambɗoh ɓoo yi uup ƴin, ineem weɗ na hee ɗe teeɓe ne ɓoo ɓo' yurhiɗ, ɓoo espiyoŋ haa. Ŋ ineem, a faɗis taambɗoh ɓoo, te ɓoo hey mine wil ŋ kur ka. » \p \v 35 Wa ɓa yiif saakuucaŋ ɓa, yaa nu nga hotta nafaanaŋ haalsa fu ɓayee ŋ saakndaŋ ɗa, ɓeɗ na baab ɓa jen ɓa jaahiɗta. \v 36 A yi Yaŋhooɓa a woosa ɓa ne : « Ɗu ɓii reehiɗ kuɓuuciŋ ngo. Yuusufa na Simeyong sooƴiɗ, ɗu waaɗis ɓay Benyaamin, in ceem jen ŋ ɗafuk ko ! » \v 37 Ruben woosa ɗe ne : « Baab, degga Benyaamin ŋ yaah ciŋ ngo, ŋ hey ɗa ɗe wike, wa nikɗi ɗah, fu ap kuɓuuciŋ ngo kanak ci. » \v 38 Yaŋhooɓa loffa ne : « Muk, ŋ heyɗi faɗe kuɓkiŋ ngo a kaɗ na ɗu. Yakak ce kaaniɗ, a yi dong ŋ tasiɗ, in rahas ɗe ŋ waas ɗah, ŋ kiyaɓkookiŋ ngo wii, ŋ haadan Jaanim na aay-keeñ saguuɗu. » \c 43 \s Benyaamin huniɗ na taambɗoh ciŋ ɗe Misra \p \v 1 Aɗa uupeeɗa uup misik ŋ Kanaan. \v 2 Wa ɓi kahan Yaŋhooɓa reehiɗ ñam beleeca ɓa ɓayohee \w Misra\w*, a woosa kuɓuuciŋ ɗe ne : « Kaɗissaat, ɗu romɗissa ɓoo pesoha ƴissuut. » \v 3 Yudaa loffa ɗe ne : « Ƴaara adgoh kur ka gapkiɗ ɓoo ne, a kanaat hotis ɓoo ŋ fikiice ne ɓoo hunɗi na taambɗoh ɓoo ɗah. \v 4 Fu teyɗuk ne Benyaamin hun na ɓoo ɗah, ɓoo hey ɗa kee romɗa pesoha. \v 5 Waaye fu sang ɗah, ɓoo heyɗi kee laam, ƴaara woyeen ɓoo hooliɗ ne : “ Taambɗoh ɓoo hunɗi na ɓoo ɗah, a kanaat hotis ɓoo ŋ fikiice. ” » \p \v 6 Israayel woyissa ɓa ne : « Ɗu tooñiɗ to, wa ye tah ɗu woosa ƴaara ne ɗu raakiɗ taambɗoh wiiriis ? » \v 7 Ɓa loffa ɗe ne : « Ƴaara kat a yi meeksee ɓoo, a meeksisseeɗa ɓoo ŋ ini kaɗ nga ɓoo na ɓi kahni an : “ Ndah baabiŋ ɓoo ris pes ? ” - “ Ndah ɓoo raakiɗ taambɗoh wiiriis ? ” Ɓoo loffa ɗe ŋ in ceem, ɓoo moosɗi liiɓoh ne a hey ɓoo woye ne ɓoo komaat ɗe taambɗoh ɓoo. » \p \v 8 Yudaa degga nga ne : « Baab faɗa Benyaamin ŋ yaah ciŋ ngo, ɓoo kaɗ, ɓoo min pes, ɓoo na ɗa na kuɓuuciŋ ɓoo, ɓoo kaanuu. \v 9 Ñam deguka, fu na hee so ɗe meekse ; ŋ komɗi ɗa ɗe ɗah, ineem taambɗaat to ŋ kipes kiŋ ngo jen. \v 10 Ɓoo kaɗee kaɗ ɗah, wii hee raake ɓoo tumiɗ kot kanak. » \p \v 11 Weɗi Israayel woyoh ɓa ne : « Nik ne wa ɗaa ɗah, tumaat an : Ɓayndohaat ŋ in ciŋ kur ki baahiɗ ci findi diw faan na kuum na cuuraay na daakaande na ɓi saal, pistas na amand ; ɗu tum ca ŋ saakuuciŋ ɗu, ɗu kom ƴaara ca taambil. \v 12 Te ɗu ɓayndoh haalsi ɗu raak ŋ ɗooƴ saakuuciŋ ɗu ; wa miniɗ nik ne ɓa ɗaarkohee ɗaarkoh, ɗu nam ɓay haalis wiiriis romoha. \v 13 Ɓayaat taambɗoh ɗu te ɗu kaɗ ɗiskaŋ ƴaara. \v 14 Koohi Min ambohaat ɗu po ɗu misik ƴaara, a faɗis taambɗoh ɗu Simeyong na Benyaamin ɓa hayis na ɗu. Ŋ ini kaɗ nga so, nik ne maa hee hey ñake kuɓu ɗah, ŋ ñak rek. » \p \v 15 Ƴaaɓa kooɗukka, ɓa ɓayya taambil ca, ɓa ɓayndohha haalis wiiriis degga ŋ wa ɓa kocee ɓay, ɓa hunnda na Benyaamin, ɓa raakka Yuusufa ŋ Misra. \v 16 Wa Yuusufa hot ɓa huniɗ na Benyaamin, a woosa ƴaara adgoh kahan ce ne : « Ɓaya ƴaaɓii kahna, fu ap ɗoopaat, fu haɓiɗ kañam, ɓaa hee ñaktuke na so woti. » \p \v 17 Ƴaara tummba ina Yuusufa woo ɗe, a ɓayya ƴaaɓa kahna. \v 18 Ɓa feyuusa ŋ ɓaya ɓa na ɓayse kahan Yuusufa, ɓa woosa ne : « Kaɗ wii ɗah, haalsi ɓoo raak ŋ saakuuciŋ ɓoo ŋ hayiŋ ɓoo koc, weɗ tah ɓa ɓayee ɓoo, ne ɓa amb ɓoo, ɓa tum ɓoo \w ñaam\w* ; ɓa nam naaf mbaam ciŋ ɓoo. » \p \v 19 Wa ɓa kaɗ po ɓa heeɗa aase, ɓa woosa ƴaara adgoh kahan Yuusufa ne : \v 20 « Kilifaani, ɗaasa ɓoo ƴissuut ; ɓoo kociɗ hay rome pesoha ndii. \v 21 Wa ɓoo haadee, e ɓoo kaɗ po ŋ waas, ŋ ɗiska ɓoo tufuk ne ɓoo neeh nga, ɓoo rangissa saakuuciŋ ɓoo, ɓoo hotta haalsi ɓoo romohee, ŋ findi wa hendee ŋ ɗooƴ ca, waaye ɓoo haytohiɗa. \v 22 Te ɓoo namiɗ ɓay kopor wiiriis romoha pesoha. Ɓoo inahɗi ɓoyi dokin koporeem ŋ saakuuciŋ ɓoo. » \p \v 23 Ƴaara loffa ɓa ne : « Kanaat neƴƴohaat, wa jam ; a Koohiŋ ɗu, yiŋ baab ɗu, a yi tumiɗ ɗu alaleem ŋ saakuuciŋ ɗu ; ini kaɗ ŋ haalsiŋ ɗu, ŋ rahsiɗa. » Ŋ ineem ƴaara faɗsiɗta ɓa Simeyong. \v 24 A ɓekka ɓa ŋ kahan Yuusufa, a onnda ɓa masuɓ ne ɓa naawis kot, a nammba on mbaam caŋ ɓa kañam. \v 25 Ɓa haɓiɗta taambil ca, ɓa sekeeɗa hayiŋ Yuusufa na noha laam, ɓa yegeen ne aa hee ñaktuke na ɓa. \p \v 26 Wa Yuusufa haad kahan ce, ɓa eɗta ɗe taambil ca ɓa ɓaye, ɓa ƴekiɗta ɗe po puk ciŋ ɓa reesa kehƴi. \v 27 Yuusufa kañiɗta ɓa, a meekissa ɓa ne : « Baab ɗu ya ɗu wee so ne a yaɓko'iɗ, a tum na ? A ris pes e ? » \v 28 Ɓa woosa ɗe ne : « Ee, baabiŋ ɓoo, ñaamiŋ ɗa, yaa ŋ jam, a ris pes. » Ɓa hiirra, ɓa ƴekɗissa ɗe. \v 29 Yuusufa marakka Benyaamin taambɗoh ce, yi a ɓaah na ɗe yaay na baab, a woosa ɓa ne : « Kon ƴaarii a yi taambɗoh ɗu, yi ƴini ɗu woyee so e ? Kuɓki nee, Kooh barke'ɗaat ɗa. » \p \v 30 Wa a hot taambɗoh ce, faaniŋ Yuusufa nuppa po a minisɗi amb muhun caŋ ɗe, a arra aas ŋ tuuƴ ce ne a fuɗ nga. \v 31 Wa a ƴut po a muktukka, a ndengɗukka, a hayissa ŋ taambɗoh ciŋ ɗe, a nakohha ne kañam ka deƴsaat. \v 32 Yuusufa deƴƴuusa kiik ce, taambɗoh ciŋ ɗe nammba deƴƴu kiik ɓa, ɓinooɓa genee Misra nammba deƴƴu kiik ɓa, laam, wa nikee in sanguuɗ nga ɓa ne ɓa ɓaah na Heber ca kañam. \v 33 Taambɗoh ciŋ Yuusufa ɓoofɗuusa taambtiɗohiɗ ini amboh ŋ saawa po ŋ ya uup ƴin, ɓa yurhiɗkohha na ɗe ; ɓa feyuusa ɓa markoheeɗa. \v 34 Yuusufa nakohha ɓa eɗu kañam ca nikee ŋ fikiice. Benyaamin uupiɗta taambɗoh ciŋ ɗe nga waas yatuus. Ɓa ƴutta, ɓa annda biiñ po keeñ ciŋ ɓa soossa. \c 44 \s Yuusufa markiskiɗ taambɗoh ciŋ ɗe \p \v 1 Wa ɓa ƴut ŋ ñakta, Yuusufa nakka ƴaara adgohee kahan ce ne : « Tumɗa ƴaaɓii pesoha ini saakuuciŋ ɓa min ɓay, yaa nu nga ɗah, fu ɓekiɗ ɗe haalsiŋ ɗe ŋ saakndiŋ ɗe. \v 2 Te fu nam ɓekndoh kaasiŋ ngo haalsi ŋ ɗooƴ saakndiŋ ƴaari uup ƴin nga ɓa. » Ƴaara tummba ina Yuusufa nak ɗe. \p \v 3 Wa Kooh wiis na ɓaaɓa teel, ƴaaɓa woyuusa ne ɓa miniɗ coot ; ɓa siffa mbaam caŋ ɓa, ɓa cooteeɗa. \v 4 Ɓa pulla kur ka waaye bala ɓa usan ɗah, Yuusufa woosa ƴaara ne : « Daba ƴaaɓa, fu meekis ɓa ne : Wa ye tah ɓa tumɗuusa baahiɗ po ƴut, ɓa wirndohhaa baahaaɗi ? \v 5 Kaasi ɓa rok weɗ mi na anohe te weɗ mi na name markiskoh ; ini ɓa tum sepƴiɗ. » \p \v 6 Ƴaara dabba ɓa, a woosa ɓa ineem. \v 7 Ɓa loffa ɗe ne : « Kilifaani, fu na yambe ɓoo ye an ? Ɓoo tumanɗi muk in mand ɗaa. \v 8 Fu hot nga, wa ɓoo puloh Kanaan, ɓoo haytoh haytoh haalsi ɓoo raakee ŋ saakuuciŋ ɓoo. Mbaa ɓoo min na rokoh urus wala haalis ŋ kahan kilifaaniŋ ɗa ? \v 9 Ɓo' nu fu hot na kaaseem ɗah, a apsaat ; te ɓoo ɓi tas, ɓoo nik \w ñaam\w* ciŋ ɗa, kilifaani. » \v 10 A woosa ɓa ne : « Ee, ŋ teyɗukiɗ ini ɗu woo, waaye a ƴaari rok dong, a yi ŋ amban ñaam, ɓi tas hool nga. » \p \v 11 Ɓa arra ruhsiɗ saakuucaŋ ɓa, yaa nu nga ɗa rangissa waŋ ɗe. \v 12 Ƴaara markeeɗa, a cambohha waŋ yakkaŋ ɓa po waŋ ƴaara uup ƴin. Kaasa hotohuusa ŋ saakndaŋ Benyaamin. \v 13 Jaarra jaar, keeñ ciŋ ɓa reehha, tahha po ɓa faarra kulɓaacaŋ ɓa. Ƴutta ɓa degissa saakuuca ŋ mbaam caŋ ɓa, ɓa dokkissa ɗiska na Yuusufa. \p \v 14 Wa Yudaa na taambɗoh ciŋ ɗe ree kahan Yuusufa, ɓa raak ɗe ris nga, ɓa raɗukka ŋ kehƴi, ŋ fikiice. \v 15 Yuusufa woosa ɓa ne : « Ɗu haɓiɗ ye wii ? Hanaa, ɗu inahɗi ne ɓo' findiiso na mine min markis ? » \v 16 Yudaa woosa ɗe ne : « Ɓoo raakɗi woyaah, kilifaani, ɓoo minɗi taasuk po ɓoo hool ŋ inii, laam a Kooh wiñ ɓoo. Ɓoo na hee hey ambsukohe jen ɓoo nik ñaam ciŋ ɗa, ɓoo na ƴaari hotu na kaasi. » \v 17 A woosa ɓa ne : « Muk, ŋ supkiɗ tum ineem, a ƴaari hotu na kaasi dong a yi nikan ñaamiŋ ngo ; ɓi tas haad ŋ baabiŋ ɓa moɗoɗ. » \s Yudaa kiimɗiɗ Benyaamin \p \v 18 Weɗi Yudaa reɓoh nga ɗe, a woosa ɗe ne : « Kilifaani ɗaas so, on ndo ŋ woo na ɗa, te kanaa so ayruk, laam fu na \w Firawnaani|lemma="Firawna"\w*, e ɗu hend. \v 19 Wa ɓoo koc hay ndii, kilifaani, fu meekseen ɓoo ne : Ndah baabiŋ ɓoo ris pes ? Ndah ɓoo raakiɗ taambɗoh wiiriis ? \v 20 Ɓoo loffa ɗa ne, kilifaani, baabiŋ ɓoo yaa nga, a yaɓko'iɗ lool te ɓoo raakiɗ taambɗoh ƴin, yi fu inah ne, a raak ɗe ŋ kiyaɓkookiŋ ɗe. Yakak njaanjeem kaaniɗ, a yi dong a tasiɗ ŋ kuɓuuci a raak na yaayiŋ ɓa, a keeñkohiɗ ɗe lool. \p \v 21 Fu woosa ɓoo ne, ɓoo ɓayɗaat ɗa njaanjeem, fu hotoot ɗe. \v 22 Ɓoo woosa ɗa ne, kilifaani : Kuɓkeem minɗi saɓsukoh na baab ɓa. A saɓsukoh na ɗe ɗah, baab ɓa hey kaane. \v 23 Fu woosa ɓoo ne kilifaani, feeh taambɗoh ɓoo yeem hayɗi ɗah, fu waaɗisɗi hot ɓoo ŋ fikiifu. \v 24 Ɓoo kaɗta ŋ baabiŋ ɓoo, ñaamiŋ ɗa, ɓoo woosa ɗe ini fu woo. \v 25 Wa a woyis ɓoo ne, ɓoo hayaat ɓa romɗise pesoha, \v 26 ɓoo woosa ɗe ne, ɓoo minɗi kaɗ te ɓoo hunɗi na taambɗoh ɓoo, mbaa kilifaanaŋ kur ka teyɗukanɗi ɓoo. \p \v 27 Baabiŋ ɓoo, ñaamiŋ ɗa, loffa ɓoo ne : “ Ɗu inhiɗ ne ŋ raak kuɓu kanak dong na yaay ɓa, \v 28 yinoori sooƴiɗ, ŋ amb ne, a sifiñsohuuɗ, ŋ hotisɗi ɗe. \v 29 Ɗu waaɗis ɓay yi tas ɗah, ŋ kiyaɓkookiŋ ngo wii, in rahas ɗe ɗah, ŋ hey haade Jaanim na aay-keeñ saguuɗu. ” \p \v 30 Ɗiski wa nik ndii kilifaani, ŋ haad ŋ baab ɓoo, te ɓoo hunɗi na njaanji a na iikohe ɗah, \v 31 a hey kaane ŋ kiyaɓkookiŋ ɗe, te e ɓoo ɓekan ɗe aay-keeñi ɓayan ɗe Jaanim. \v 32 Ɓaatta nga, mi, ŋ haf fo, ñam woyee ɗe ne, a ñam deguka, ne ŋ wikɗi ɗe njaanji ɗah, ahhaaneem taambɗaat to ŋ kipes kiŋ ngo jen. \v 33 Mbaa, mi yii kiim ɗa, kilifaani, ne ŋ tas ndii, ŋ nik ñaamiŋ ɗa, te fu faɗ njaanji, a hun na taambɗoh ciŋ ɗe a haad. \v 34 Ŋ minɗi dokuk muk ŋ baab ɓoo, te ŋ hunɗi na ɗe. Ŋ minɗi maasoh muk naamooni baab na hee kooɗohe ŋ ineem. » \c 45 \s Yuusufa teeɓkiɗ taambɗoh ciŋ ɗe \p \v 1 Wa Yuusufa kerah woo ceem, a minisɗi amb haf ce ŋ fiki ɓooɓa nikee ŋ ɗiska. A woosa \w ñaam\w* caŋ ɗe ne ɓa pulaat, a tassa nga na taambɗoh ciŋ ɗe dong, a hannda ɓa woo ne a yi Yuusufa. \v 2 A fuɗeeɗa ŋ ɗafka, ɓi \w Misra\w* kerheeɗa ɗe po ɓi kahan \w Firawnaana|lemma="Firawna"\w* sah inahha ini raak. \v 3 Yuusufa woosa taambɗoh ciŋ ɗe ne : « Ñam Yuusufa, ndah baab ɓoo ris pes ? » Waaye ali ɓo' minɗi ɗe lof nga ɓa sagu tiit. \p \v 4 Yuusufa woosa ɓa ne : « Reɓaat nga so. » Ɓa reɓpa. A woosa ɓa ne : « Ñam Yuusufa taambɗoh ɗu, ya ɗu toonee ne a haytohu Misra. \v 5 Tooni ɗu toon ndo kanaat ɗu misik laam, a Kooh tuuƴ co, ŋ adugka ɗu ndii ne ɗu min muc. \v 6 Kiis kanak ceɗɗi kur ki weɗi ŋ aɗ, te kiis yatuus ŋ fikiiri guur raakanɗi nga, nguɗ raakanɗi. \v 7 Kooh a yi tuuƴ co ndii, ŋ adugka ɗu ne ɗu min raak muc yakiɗ ne cuuɓiŋ ɗu sooƴuu. \v 8 E ɗu ɓay yo ndii haa, a Kooh. A yi tum mbo kilifaani uup reɓ Firawnaani, ŋ adgohha kahan ce na Misra jen. \p \v 9 Ɗiski wa nik ndii, araat kaɗ ŋ baab ɓoo ɗu woo ɗe ne, kuɓkiŋ ɗe Yuusufa woo ne, Kooh tumiɗ ɗe kilifaaniŋ Misra jen, a hayaat findi wa uup gaawoh, \v 10 a hey gene ŋ kur ki na woyse Gosen, a yi na kuɓuuciŋ ɗe, na set ciŋ ɗe, na ɗoopaat ciŋ ɗe, na ini a raak jen ; a nik ŋ serooso. \v 11 Ŋ hey ɗe eɗe in ci a etoh jen ne a pes, a yi na ɓooɓiŋ ɗe, na gat ciŋ ɗe ; ɗu ñakanɗi ali in. Kiis ci yatuus ci na haye, ca na hee name nik kiis aɗ. » \p \v 12 A woyissa ne : « E ɗu hotoot, na ɗa Benyaamin, ñam na wee na ɗu, mi yi Yuusufa ; \v 13 naandsukaat baab kiyak ki ŋ raak ŋ Misra na ini ɗu hot jen, te ɗu hay na ɗe ndii findi wa uup gaawoh. » \v 14 A morgiɗukka taambɗoh ce Benyaamin, yeem morgiɗukka ɗe, ɓa fuɗeeɗa. \v 15 A nammba morgiɗkoh na taambɗoh ciŋ ɗe ɓinooɓi, ɓa ambsohhaa na fuɗ, ɓa hannda min woo na ɗe. \p \v 16 Wa Firawnaana kerah ŋ kahan ce ne taambɗoh ciŋ Yuusufa hayiɗ Misra, a neɓuusa nga, a yi na dag caŋ ɗe. \v 17 A woosa Yuusufa ne : « Woya taambɗoh ciŋ ɗa, ɓa sif mbaam ciŋ ɓa, ɓa dokuk Kanaan \v 18 ne ɓa hay na baab ɓa na ɓooɓaŋ ɓa nik ndaam. Ŋ hey ɓa eɗe merhey mi uup baah ŋ kur ki, ɓa gen nga te ɓa pesohan kañam baahiɗ nga. \v 19 Nama woo taambɗoh ciŋ ɗa, ɓa ɓay sareet yakak ndii, haytohoha ɓitiɓ ciŋ ɓa na kuɓuuciŋ ɓa na baab ɗu. \v 20 Te in ca ɓaa hee faɗe ndaam kanaat ɓa misik laam, ɓaa hee gene na in ci uup baah ŋ Misra. » \p \v 21 Kuɓuuciŋ Israayel tumohha ɗaa. Yuusufa eɗta ɓa sareet ca yakak ca findi Firawnaana nakoh ɗe wa, na ñamaah ŋ waas. \v 22 A onnda yaa nu nga ɗah kulɓa, waaye a eɗta Benyaamin \w ƴel haalis\w* teemet-kaahay (300) na kulɓa yatuus. \v 23 A nammba woosoh baab ɓa hayoha, mbaam naar ndaŋkiyaah, sifuuɗ yaa nu nga ɗah, ŋ in ca uup baah ŋ Misra, na mbaam riɓ ndaŋkiyaah, sifuuɗ bele, mbuuru na pesoha wiiriis. \v 24 A woosa taambɗoh ciŋ ɗe ne ɓa kanaat ñaɗoh ŋ waas, ƴutta a faɗta ɓa, ɓa kaɗeeɗa. \p \v 25 Ɓeɗ pul Misra kotii, ɓa aassa Kanaan. Wa ɓa ree ŋ baab ɓa Yaŋhooɓa, \v 26 ɓa woosa ɗe ne : « Baab, Yuusufa ris pes ! A yi sah adgoh kur kaŋ Misra jen. » Waaye ineem yoondiɗɗi Yaŋhooɓa, laam a koseeɗi ɓa. \v 27 Ɓa naandsukka ɗe in ca Yuusufa woo ɓa jen, a nammba hot sareet ca Yuusufa eɗoh ne ca ɓay ɗe, a hannda raak jam. \v 28 A woosa ne : « Woo ki reehiɗ. Kuɓkiŋ ngo Yuusufa ris pes. Ŋ hey ɗe kee hota bala ŋ kaanan ɗah. » \c 46 \s Kaɗaŋ Yaŋhooɓa Misra \p \v 1 Israayel kurkoh ɗaa, a ɓayya ina a raakee jen a kaɗeeɗa \w Misra\w*. A reesa Beerseba, a \w seeƴukka|lemma="seeƴuk"\w* ŋ Koohiŋ baab ɓa Isaahha. \v 2 Ŋ wek, Kooh ɓeeɗukka ɗe ŋ heeƴ an : « Yaŋhooɓa ! Yaŋhooɓa ! » A loffa ne : « Ee ! Mi yii kerah ɗa. » \v 3 Kooh woosa ɗe ne : « Ñam Kooh, Koohiŋ baab ɗu, kana neƴƴoh kaɗ Misra, ŋ hey pulɗohe cuuɓ angiɗ nga ɗa, ŋ ndaam. \v 4 Mi, ŋ haf fo, ŋ hey ɗa ɓende fu kaɗ te ñam na hee ɗa wike. A Yuusufa tufkan kakaan kiŋ ɗa. » \v 5 Yaŋhooɓa kurkohha Beerseba, kuɓuuciŋ ɗe ɓayya ɗe, a yi na ɓitiɓ ciŋ ɓa, na komaakciŋ ɓa, ŋ sareet ca \w Firawnaana|lemma="Firawna"\w* eɗohee ne ca haytoh ɓa. \v 6 Ɓa ɓayndohha ɗoopaat caŋ ɓa na in ca ɓa raakoh ŋ Kanaan, a kaɗoh Misra ɗaa na ɓi kahan ce jen, \v 7 a hunnda na kuɓuuciŋ ɗe na set ciŋ ɗe, ƴaar na ɓitiɓ ɓa kaɗeeɗa. \s Ɓi rimkoh ŋ Yaŋhooɓa \p \v 8 Ɓii ɓeɗ rimkoh ŋ Israayel te ɓa hayya Misra : Yaŋhooɓa na saawiŋ ɗe Ruben. \li \v 9 Ruben na kuɓuuciŋ ɗe ƴaar ci : Hanook, Pallu, Hesroon na Karmii. \li \v 10 Simeyong na kuɓuuciŋ ɗe ƴaar ci : Yemuwel, Yamiin, Ohad, Yakiin, Sohar na Sawul yi yaay ɓa ɓaah nga ɓi Kanaan. \li \v 11 Lewi na kuɓuuciŋ ɗe ƴaar ci : Geerson, Kehaat na Meraari. \li \v 12 Yudaa na kuɓuuciŋ ɗe ƴaar ci : Seela, Peeres na Seerah. Ɓiŋ ɗe ƴaar ci ɓinooɓi Eer na Onaan, ɓa kaanoh Kanaan. \li Peeres raakeen kuɓu ƴaar kanak : Hesroon na Haamuul. \li \v 13 Issaakar na kuɓuuciŋ ɗe ƴaar ci : Toola, Puwaa, Yob na Simroon. \li \v 14 Sabuloon na kuɓuuciŋ ɗe ƴaar ci : Sered, Eloon na Yahleel. \p \v 15 Ɓeem ɓeɗ kuɓuuci Leya na Yaŋhooɓa raakoh Paddan-Aram na kuɓuuciŋ ɓa. Dinaa kuɓkiŋ ɓa ɓitɓi ɓaatu nga ɗah, ɓa nikan ndaŋkiyaah-kaahay na kaahay (33). \li \v 16 Gaad na kuɓuuciŋ ɗe ƴaar ci : Sifon, Haggi, Suuni, Esboon, Eeri, Aroodi na Areeli. \li \v 17 Aser na kuɓuuciŋ ɗe ƴaar ci : Yimna, Yiswa, Yiswi na Beriya. Ɓaatta nga Serah taambɗoh ɓa ɓitiɓ. \li Beriya nameen raak kuɓu ƴaar kanak : Heber na Malkiyel. \li \v 18 Ɓeem ɓeɗ kuɓuuci na set ci Yaŋhooɓa raak na Silpa, \w ñaama|lemma="ñaam"\w* Laban eɗee kuɓkiŋ ɗe Leya. Ɓa jen ɓa nikee ndaŋkiyaah na yasna-yino (16). \p \v 19 Yaŋhooɓa na ɓitiice Rasel raakee kuɓu ƴaar kanak : Yuusufa na Benyaamin. \li \v 20 Yuusufa raakka kuɓu ƴaar kanak : Manasse na Efrayim. A raakoh ɓa Misra na ɓitiice Asnat kuɓu Potifera, \w seeƴkiɗohaŋ|lemma="seeƴkiɗoh"\w* kur-taaha na woyse On. \li \v 21 Benyaamin na kuɓuuciŋ ɗe ƴaar ci : Bela, Beker, Asbel, Geera, Naaman, Eehi, Roos, Muppiim, Huppiim na Arde. \p \v 22 Ɓeem ɓeɗ kuɓuuci na set ci Yaŋhooɓa raak na Rasel. Ɓa jen ɓa nikee ndaŋkiyaah na nikiis (14). \li \v 23 Daan raakee kuɓu yino teeku Husiim. \li \v 24 Naftaali na kuɓuuciŋ ɗe ƴaar ci : Yahce'eel, Guuni, Yeeser na Sillem. \p \v 25 Ɓeem ɓeɗ kuɓuuci na set ci Yaŋhooɓa raak na Bilha, ñaama Laban eɗee kuɓkiŋ ɗe Rasel. Ɓa jen, ɓa nikee yasna-kanak. \p \v 26 Ɓi rimkoh ŋ Yaŋhooɓa te ɓa hunnda na ɗe Misra jen ɓa nikee ndaŋkiyaah-yasna-yino na yasna-yino (66), ne ɓitiɓ ciŋ kuɓuuciŋ ɗe kinndohuuɗi nga ɗah. \v 27 Kuɓuuci kanak ci Yuusufa raakoh Misra ɓaatu nga ɗah, ɓa jen, ɓa nikan ndaŋkiyaah-yasna-kanak (70). Ɓeem ɓeɗ ɓi rimkoh ŋ Yaŋhooɓa te ɓa nikka na ɗe Misra. \s Yaŋhooɓa hotohiɗ na Yuusufa \p \v 28 Yaŋhooɓa tuuƴee Yudaa ŋ Yuusufa ne a adug ɗe ɗiska na woyse Gosen. Wa Yaŋhooɓa na ɓi kahan ce ree Gosen, \v 29 Yuusufa nakohha wotiiraŋ ɗe tokɗu, a kaɗta raaka baab ɓa nga, yi nam teeku Israayel. A hot ɗe hot rek, a nuppa, a morgiɗukka ɗe, a fuɗeeɗa in maañiɗ. \v 30 Israayel woosa ɗe ne : « Ɗiski wa nik ndii, ŋ miniɗ kaan kotii, laam ŋ hotisiɗ ɗa, te fu yii pes. » \p \v 31 Weɗi Yuusufa woyoh taambɗoh ciŋ ɗe na ɓi kahan baab ɓa ne : « Mi yii kaɗ woya Firawnaana ne taambɗoh ciŋ ngo na ɓi kahan baab ɓoo, ɓa nikee ŋ Kanaan, ɓa hayiɗ ɗiskiŋ ngo. \v 32 Ŋ hey ɗe woye ne ɗu niiɗoh pe' na mbaal na inoh te ɗu haytohiɗ ca na raak-raakiŋ ɗu jen. \v 33 Firawnaani ɓeeɗuk ɗu, a meekis ɗu ini ɗu na pangke ɗah, \v 34 woyaat ɗe ne ɗu niiɗoh, te ina ɗu nikoh komaaki po wi, ɗu inah weɗi, findi caac ciŋ ɗu. Ŋ ineem ɗu hey mine gen Gosen, laam gen na niiɗoh wa in sanguuɗ nga ɓi Misra. » \c 47 \s Yaŋhooɓa na ɓi kahan ce ŋ Gosen \p \v 1 Wa Yuusufa ƴut woo na ɓi kahan ɓa, a kaɗta ŋ \w Firawnaana|lemma="Firawna"\w* a woosa ɗe ne : « Baab ɓoo na taambɗoh ciŋ ngo pulohiɗ Kanaan, ɓa ɗaa ŋ Gosen na ɗoopaat caŋ ɓa na raak-raakaŋ ɓa jen. » \p \v 2 Yuusufa huneen na yatuus ŋ taambɗoh ciŋ ɗe, ne ɓa teekɗukoh na Firawnaana. \v 3 Firawnaana meekissa ɓa ne : « Pangkiŋ ɗu wa ye ? » Ɓa loffa ɗe ne : « Ɓoo niiɗoh, kilifaani, findi caacuuciŋ ɓoo. \v 4 Ɓoo hay ne ɓoo nikohaah ŋ kur ki, laam aɗi miskiɗ lool ŋ kur kaŋ Kanaan, po ɓoo raakisɗi ɗiski ɓoo niiɗan ɗoopaat ciŋ ɓoo. Ɓoo na kiimee ɗa ne fu on ɓoo, ɓoo nik ŋ Gosen. » \v 5 Firawnaana woosa Yuusufa ne : « Baab ɗu na taambɗoh ciŋ ɗa hayiɗ nga ɗa. \v 6 Kur ki weɗi ŋ yaah ciŋ ɗa, ɓayaa ɓa ŋ ɗiski uup baah nga, ɓa nik ŋ Gosen ; te fu hot miniɗ niiɗ nga ɓa ɗah, fu eɗ ɓa ɗoopaat ciŋ ngo. » \v 7 Yuusufa nammba ɓay baab ɓa ne a teekɗukoh na Firawnaana. \p Yaŋhooɓa barke'iɗta ɗe, \v 8 yeem hannda ɗe meekis ne : « Fu raak kiis hend na ? » \v 9 Yaŋhooɓa woosa ɗe ne : « Kiis teemet na kiis ndaŋkiyaah-kaahay (130) ceɗi cii, mi yii wil ŋ kur ci, ca kiis gaawiɗ te ca miskiɗ. Ŋ raakɗi kiis ci caacuuciŋ ngo raakee ndoom te ɓa namee nik tiindoh findiiso. » \v 10 Ƴutta, a barke'iɗta Firawnaana, a cootta. \p \v 11 Ƴutta, Yuusufa ɓayya baab ɓa na taambɗoh ciŋ ɗe, a daliɗta ɓa ŋ Ramses, ŋ ɗiska uup baah ŋ \w Misra\w*, findi Firawnaana nakoh ɗe wa. \v 12 A nammba ɓa eɗ ñamaah, baab ɓa na taambɗoh ciŋ ɗe na ɓi kahan baab ɓa, yaa nu nga ɗah findi kuɓuuciŋ ɗe hend. \s Findi ɓi Misra moocoh na aɗa \p \v 13 Aɗa miskeen lool po ali kañam raakisɗi ŋ Misra na Kanaan, ɓooɓa looffa keeh-keeh sagu aɗuk ; \v 14 Yuusufa nangɗohha haalsaŋ Kanaan na waŋ Misra jen, wa ɓa romohe bele, a ɓayyaa kahan Firawnaana. \p \v 15 Wa kaɗta po ali haalis raakisɗi ŋ Misra na Kanaan, ɓi Misra jen hayya ŋ Yuusufa ɓa woosa ɗe ne : « Hanaa fu heyɗi ɓoo markiɗe po ɓoo kaan ŋ aɗi. Eɗa ɓoo pesoha laam ɓoo raakisɗi ali haalis romoha. » \v 16 Yuusufa woosa ɓa ne : « Nik ne ɗu raakisɗi haalis ɗah, ɓayaat ɗoopaat ciŋ ɗu, ŋ lofiɗ ɗu ca pesoha. » \v 17 Weɗi ɓa ɓayoh panis caŋ ɓa, mbaal ca, pe' ca, inoh ca na mbaam ca jen, ɓa eɗeeɗa Yuusufa ca, a lofɗeeɗa ɓa ca bele. Ɓa raakka pesoha ŋ kiis kaam. \p \v 18 Wa kiis ka reeh, ɓa hayissa ŋ Yuusufa ɓa woyissa ɗe ne : « Kilifaani, fu inhiɗ ne ɓoo raakisɗi haalis te ɗoopaat ciŋ ɓoo ceɗi na ɗa, ɓoo tasɗisɗi ali in romoha, nikɗi faan ciŋ ɓoo na keheƴ ciŋ ɓoo ɗah. \v 19 Hanaa fu heyɗi ɓoo markiɗe, po ɓoo kaan na aɗ, yohon ciŋ ɓoo kasaara. Romoha ɓoo pees, ɓoo na yohon ciŋ ɓoo, ɓoo nik \w ñaam\w* ciŋ Firawnaani. Eɗa ɓoo tisoh, ɓoo min pes, keheƴ ci nikuu ɓarang ɓarang. » \p \v 20 Weɗi Yuusufa romɗoh Firawnaana kehƴaŋ Misra jen. Yaa nu nik ŋ Misra ɗah, toonnda yohon ce sagu miska aɗa miske. Merhey maŋ kur ka jen nikka wuu Firawnaana kotii, \v 21 Yuusufa tummba ɓa gen nga ñaam ɓak po ɓak ŋ kur ka\f + \fr 47:21 \fr*\ft Raakiɗ fiis ŋ fiis ci ɗeɓgaan, ci woo ne : "Yuusufa nangɗohha ɓooɓa jen ŋ kur ca yakak ca."\ft*\f*. \v 22 Keheƴ caŋ \w seeƴkiɗoh\w*\f + \fr 47:22 \fr*\fq seeƴkiɗoh \fq*\ft : ɗeɓgaan, ɓooɓa meeɗ meeɗ \+w seeƴuk\+w* ne ɓa ñaamuk Kooh. Ngaŋ \+w waasiŋ Musaa\+w*, e \+w Aaruna\+w*, yakak Musaa, na ɓi rimkoh nga ɗe, ɓeɗ nikee seeƴkiɗoh ci. Ɓa meeɗ seeƴuk wuu Kooh, ŋ tiikiŋ cuuɓi jen. Ɓa meeɗ seeƴuk ne Kooh ɗaas ɓa bakaaɗ ciŋ ɓa, wala ɓa corkiɗee ɗe, wala ɓa yakɗee ɗe. Wa ɓooɓa camb ñaamuk kooh ci nikaaɗiici, ɓa namee nam seeƴuk, te ɓooɓi adgohee seeƴkeem, ɓa namee ɓeeɗkohu seeƴkiɗoh. \ft*\fp Seeƴkiɗoh cii, ɓa seeƴkiɗoh wuu Kooh haa, ɓa seeƴkiɗoh ciŋ kooh ciŋ ɓi Misra ŋ jamanoonaam.\fp*\f* ca dong ceɗ Yuusufa tasee rom laam, ɓa raakeen pesoha sagu ina Firawnaana meeɗ ɓa waɗ ; weɗ tah ɓa tooneeɗi yohon caŋ ɓa. \p \v 23 Yuusufa woosa ɓooɓa ne : « Ɗiski wa nik ndii, ɗu romuuɗ, a Firawnaani raak ɗu na keheƴ ciŋ ɗu. Tisoh ceɗi cii, sokaat yohon ci, \v 24 waaye yatuus nu pul nga ɗah, a Firawnaani raakan yinoori, ɗu raak nikiis ci tas, ɗu puliɗ tisoh nga, ɗu nam raak pesoha, ɗu na kuɓuuciŋ ɗu na ɓi gen na ɗu jen. » \v 25 Ɓa woosa ne : « Kilifaani, ɓoo teyɗukiɗ nik ñaam ciŋ Firawnaani laam fu baahohiɗ ɓoo te fu mucɗiɗ ɓoo. » \v 26 Yuusufa tufkiɗoh ineem ɗaa ŋ Misra ŋ jamanoonaam te wa ris nga po ɗiski maa woyohe na ɗu ndii. Yatuus nu nguɗohu ŋ keheƴ ciŋ Misra ɗah, a Firawnaani na raake yinoori po tas keheƴ ciŋ seeƴkiɗoh ci laam a raakɗi ca. \s Dengkohaŋ Yaŋhooɓa \p \v 27 Ŋ ini kaɗ ŋ Israayel ci, ɓa risee ŋ Misra, ŋ kur ka na woyse Gosen, ɓa ɓasilla nga lool te ɓa raakka keheƴ nga. \v 28 Yaŋhooɓa tumiɗ kiis ndaŋkiyaah na kiis yasna-kanak (17) ŋ Misra. Ini a pes jen wa kiis teemet na kiis ndaŋkiyaah-nikiis na kiis yasna-kanak (147). \p \v 29 Wa Israayel kaɗ po a inahha ne kakaan kiŋ ɗe usisɗi, a ɓeeɗukka kuɓkiŋ ɗe Yuusufa, a woosa ɗe ne : « Nik ne fu kerhiɗiɗ to ɗah, ooɓa yaahiŋ ɗa ŋ rambiŋ ngo, fu giñ ne ŋ kaan ɗah, fu hey yo baahohe po, fu uumbuu so ŋ Misra, \v 30 waaye fu hey yo ɓaye po ŋ ɗiska caacuucaŋ ngo uumbu, fu uumb mbo nga. » Yuusufa loffa ɗe ne : « Ŋ hey ɗa tumɗe findi fu woyoha. » \v 31 Israayel woosa ne : « Giñiɗ to ineem. » A ginnjaa. Ndeem Israayel yippa pukiŋ ɗe ŋ haf fiƴaangaŋ ɗe, a ñaamukka Kooh. \c 48 \s Yaŋhooɓa barke'ɗiɗ kuɓuuciŋ Yuusufa \p \v 1 Wa in ceem coot, ɓa woosa Yuusufa ne baab ɓa kosaayiɗ. A kaɗta nga na kuɓuuciŋ ɗe kanak ci Manasse na Efrayim. \v 2 Yaŋhooɓa woyuusa ne kuɓkiŋ ɗe Yuusufa hayiɗ ɗe marke, a ndengɗukka po a ɓooffa ŋ ɗafuk fiƴaangiŋ ɗe. \v 3 A woosa Yuusufa ne : « Koohi Min teeɓkeen ndo ŋ Luus ŋ kur kaŋ Kanaan, a barke'iɗta so. \v 4 A woosa so ne : “ Ŋ hey ɗa tume ɓasil po fu nik caaciŋ ɓi cuuɓi cuuɓ te ŋ hey one ɓi na hee rimkohe nga ɗa kur kii, ɓa raakoota po faw. ” \v 5 Ɗiski wa nik ndii, kuɓuuciŋ ɗa kanak ci fu raakoh ŋ \w Misra\w* bala ŋ hayan ɗah, ɓa na hee nike ɓiŋ ngo ; Manasse na Efrayim nikan kuɓuuciŋ ngo findi Ruben na Simeyong. \v 6 Waaye ɓi fu na hee raakisse, ɓa na hee nike ɓiŋ ɗa, ɓa laman ngaŋ waɗiŋ yakak ciŋ ɓa. \v 7 Wa ŋ puloh Paddan-Aram, Rasel kaannda, kaan miskohiɗ ŋ kur kaŋ Kanaan ; a yaa ŋ uummba ndaam, ŋ sereendaŋ waasa bala fu reyan Efraata ɗah. » Efraata, weɗ nam teeku Betlehem. \p \v 8 Weɗi Israayel hotoh komaakciŋ Yuusufa a meeksohha ne : « E ɓinde ɓii ? » \v 9 Yuusufa loffa ɗe ne : « E kuɓuuci Kooh onoh ho ndii. » A woosa ɗe ne : « Reɓɗaa ɓa ndii, ŋ barke'iɗ ɓa. » \v 10 Wa raak Israayel yaɓko'iɗ po has ciŋ ɗe neɓisɗi. Yuusufa reɓiɗta komaakca nga ɗe, a morgiɗukka ɓa. \v 11 A woosa Yuusufa ne : « Ŋ liiɓeeɗi ne ŋ hey ɗa hotisse, waaye fu hot nga, Kooh teeɓiɗ to sah kuɓuuciŋ ɗa. » \p \v 12 Yuusufa kurkiɗohha ɓa ŋ kot ciŋ baab ɓa, a ƴekka po pukiŋ ɗe reesa kehƴi. \v 13 Ƴutta, a ammba Efrayim ŋ yaahiŋ ɗe ñaahmi, yeem lahha baab ɓa Israayel yaah-sing, a ammba Manasse ŋ yaahiŋ ɗe singi, yeem nammba lah Israayel ŋ ñaahmiŋ ɗe ; a reɓiɗta ɓa ŋ baab-caaciŋ ɓa. \v 14 Waaye Israayel sufɗohha yaah ciŋ ɗe, a degga wi ñaahmi ŋ hafiŋ Efrayim yi nikee ƴini ; a degga wi singi ŋ hafiŋ Manasse na ina a nikee saawa jen. \v 15 A barke'iɗta Yuusufa an : \q « Mi yii kiim Kooh \q yi Ibrahiima na Isaahha \q ñaakɗe ŋ kipes kiŋ ɓa jen, \q Kooh yi na niiɗee so \q ina ŋ nikoh po wii, \q \v 16 malaakaani muciɗ to \q ŋ siɓin nu nik, \q a barke'ɗaat komaakcii, \q po tiikiŋ ngo \q na ciŋ paamuuciŋ ngo \q Ibrahiima na Isaahha \q kerhu saguuɓa ; \q ɓa rimaatɗohaat laayiɗ \q ŋ kehƴi jen. » \m \v 17 Wa Yuusufa hot ne baab ɓa deg yaahiŋ ɗe ñaahmi ŋ hafiŋ Efrayim, a neɓuuɗi ; a ammba yaahiŋ baab ɓa ne a yongisa ŋ hafiŋ Manasse, \v 18 a woosa baab ɓa ne : « Wa ɗaa haa baab, yii a yi saawi, dega yaahiŋ ɗa ñaahmi ŋ hafiŋ ɗe kay ! » \v 19 Waaye baab ɓa sannga, a woosa Yuusufa ne : « Kuɓkiŋ ngo, ineem ŋ inhiɗa, ŋ inhiɗa baahiɗ. Manasse hey name raak cuuɓ angiɗ, waaye a taambɗoh ce na hee ɗe uupe, ɓi cuuɓi cuuɓ hey pulohe nga ɓi na hee rimkohe ŋ Efrayim. » \v 20 Mbaɗi, Yaŋhooɓa barke'iɗta ɓa, a woosa ne : « Israayel ci hey kiimohe barke ŋ tiik ciŋ ɗu an : \q Kooh barke'ɗaat ɗa \q findi a barke'ɗoh Efrayim na Manasse. » \m Yaŋhooɓa adgiɗoh Efrayim ɗaa, a degga Manasse nga. \p \v 21 Wa a ƴut, a woosa Yuusufa ne : « Kakaan kiŋ ngo usisɗi, waaye Kooh hey rise na ɗu te a hey ɗu dokne ŋ kur kaŋ caacuuciŋ ɗu. \v 22 Ŋ hey ɗa waɗe ini uup wiŋ taambɗoh ciŋ ɗa, ɓaya Sisem, kur ki ŋ naaf na ndangiŋ ngo na ɓis ciŋ ngo ngaŋ cuuɓiŋ Amoor ci. » \c 49 \s Yaŋhooɓa barke'ɗiɗ kuɓuuciŋ ɗe. \p \v 1 Wa Yaŋhooɓa ƴut barke'iɗ kuɓuuciŋ Yuusufa, a nammba ɓeeɗuk kuɓuuciŋ ɗe, a woosa ɓa ne : \b \q1 « Hayaat, ŋ woo ɗu kimiŋ ɗu. \q2 \v 2 Nangɗukohaat, ɗu sikɗuk, \q2 ɗu ɓi kuɓuuciŋ Yaŋhooɓa ; \q2 sikɗukaat to mi yi Israayel, \q2 baab ɗu. \b \q1 \v 3 Ruben, saawiŋ ngo, \q2 a fu teeɓoh ne ŋ ƴaar, \q2 raak ko na hatil. \q2 A fu uupiɗ taambɗoh ciŋ ɗa \q2 cir na hatil. \q2 \v 4 Fu mand na masuɓ baliɗ, \q2 waaye fu mirndohanɗi adug, \q2 fu mbetiɗ ciriŋ ɗa, \q2 wa fu sot fiƴaangiŋ baab ɗu.\x + \xo 49:4 \xo*\xt Camba 35:22\xt*\x* \b \q1 \v 5 Simeyong na Lewi yino. \q2 Ɓeɗ na hune ne ɓa tum aƴaarkoha.\x + \xo 49:5 \xo*\xt Camba 34:25-31\xt*\x* \q2 \v 6 Muk ! Ŋ kanaat hun na ɓa \q2 ŋ ini ɓaa waakohe \q2 te ŋ waaɗɗi maasoh coh ciŋ ɓa. \q2 Ŋ ayrukiŋ ɓa, \q2 ɓa apiɗ ɓi ɓo' ; \q2 te ŋ ini neɓ ɓa, \q2 ɓa nguɗiɗ sir kot naar inoh. \b \q2 \v 7 Wa alku'aat, \q2 ayrukohaaɗiŋ ɓa \q2 wi hun na hatil weem, \q2 na aay-keeñiŋ ɓa \q2 wi hunɗi na yeeɓuk. \q2 Ŋ hey ɓa paysohe ŋ kahan Yaŋhooɓa \q2 ŋ pasaroh ɓa ŋ Israayel. \b \q1 \v 8 Yudaa, \q2 a fu taambɗoh ciŋ ɗa ƴeekan \q2 te fu hey tahe ɓi sang ɗa hiir. \q2 Taambɗoh ciŋ ɗa \q2 hey ɗa ƴekɗe. \b \q2 \v 9 Yudaa kuɓkiŋ ngo, \q2 fu gaynde cociɗ, \q2 gayndeeni puloh ñama doɓ, \q2 faanukka, \q2 ya ɓa kaañ ɗe kurkiɗ ? \b \q2 \v 10 Salmaari na yilfohse, \q2 saɓsukohanɗi \q2 na yaah ciŋ ɓi kahan Yudaa. \q2 Te inhisoha buur \q2 kurkanɗi \q2 ŋ harmban kot ciŋ ɓa \q2 po mbaɗna heɗ wa keeh-keeh hayan. \q2 A yi fu inah ne, \q2 cuuɓ ci jen hey ɗe kerhiɗe. \b \q2 \v 11 A hey laaye tas reseñ po, \q2 a layee mbaamiŋ ɗe nga ca \q2 te cumbri \q2 toksan ŋ ci uup baah. \q2 A naawohan kulɓaakiŋ ɗe biiñ \q2 na lipiŋ ɗe ñif reseñ. \q2 \v 12 Biiñ laayiɗ \q2 hey ruumndiɗe has ciŋ ɗe \q2 te miis laayiɗ \q2 hey yaanwiɗe sis ciŋ ɗe. \b \q1 \v 13 Sabuloon, \q2 a genan sereendiŋ cookmi, \q2 ɗiski gaal ci na serse. \q2 Ini amboh ndeem po Sidoon, \q2 wa ɓaahan ŋ kehƴiŋ ɗe. \b \q1 \v 14 Issaakar mbaam ngooŋka, \q2 a na ɗasɗuke ŋ ɗisik \q2 ne a iɗsiɗuk. \q2 \v 15 A hotiɗ ne \q2 ɗiski a nik baahiɗ iɗsiɗkoha \q2 te kur ki neɓiɗ. \q2 A ƴuugiɗ ne a sifuk, \q2 a yi waɗuk pangki miskiɗiŋ \w ñaam\w*. \b \q1 \v 16 Daan hey raake cuuɓi a adgohan \q2 findi cuuɓ ciŋ Israayel cinooci. \q2 \v 17 Daan mandan na laɓriifi raɗuk ŋ waas, \q2 hirñi duluuruk ŋ sero waas ; \q2 laɓriif na ɗoɓe panis ŋ kot, \q2 ƴaari rap ɗe keen kaƴaarsukiɗ. \b \q1 \v 18 Eey, Nikiɗi, \q2 ŋ oolkoh ɗa ne fu naaf fo. \b \q1 \v 19 Gaad, \q2 ɓi ɓo' aƴaarkiɗ ɓeɗ keenan ɗe \q2 waaye, \q2 a hey ɓa wiindsuke \q2 po a ngek ɓa. \b \q1 \v 20 Aser, \q2 kehƴiŋ ɗe hey laaɓe \q2 te weɗ eɗohan kañam ci, \q2 ci min kaɗ ŋ buur. \b \q1 \v 21 Naftaali, \q2 a ngaayi raak haf ce, \q2 yi na raake buul moɗiɗ. \b \q1 \v 22 Yuusufa, \q2 a naak kidig rimiɗ ; \q2 kidgi paar ŋ sero masuɓ \q2 te naak ciŋ wa cootukka ɗingi. \b \q2 \v 23 Ɓi weesoh ɓis keeniɗ ɗe, \q2 ɓa weessa ɗe, \q2 ɓa tummba ɗe sanguuɗ ; \q2 \v 24 Waaye a ris ambiɗ haliini, \q2 amb moɗoɗ \q2 te yaah ciŋ ɗe neɓiɗ \q2 sagu hatiliŋ Koohiŋ Yaŋhooɓa, \q2 Kooh yi Niiɗohi, \q2 a nammba nik Atoh fiŋ Israayel. \b \q2 \v 25 Koohiŋ baab ɗu hirpaat ɗa, \q2 Koohi Min barke'ɗaat ɗa, \q2 a on ɗa toɓi na pulohe ɗafki, \q2 na masmi na pulohe ŋ kehƴi, \q2 a on ɗa, \q2 ɓitiɓ ci na ɗoopaat ci nik ɓasloh. \b \q2 \v 26 Barkeeniŋ baab ɗu \q2 weɗi uup in ci baahiɗ ciŋ tangooci ɗeɓgaan\f + \fr 49:26 \fr*\ft Raakiɗ fiis, ŋ fiis ci ɗeɓgaan, ci woo ne : "Barkeeni ŋ eɗ ɗu, weɗ uup wi caac ca eɗoh".\ft*\f* ; \q2 wa cootkiɗ raak-raak ciŋ tangooci maañohngaan ci. \q2 Barkeeneem ruhsaat nga ɗa Yuusufa, \q2 fu yi kilifaaniŋ taambɗoh ciŋ ɗa. \b \q1 \v 27 Benyaamin a ɓaakoɓ saahiɗ, \q2 a na ɓaaɓe ñam ini a ap, \q2 niin reesa ɗah, a paysoh ini tas. » \b \p \v 28 Woo ceem ceɗ baab ɓa barke'ɗoh ɓa, yaa nu nga ɗah, a eɗta ɗa wa hun na ɗa. Ɓeem, ɓeɗ fer cuuɓ ci ndaŋkiyaah na kanak (12) ciŋ Israayel. \s Yaŋhooɓa kurkiɗ nga. \p \v 29 Wa a ƴut barke'iɗ kuɓuuciŋ ɗe, Yaŋhooɓa woosa ɓa ne : « Haadiŋ ngo Jaanim usisɗi, ŋ kuruk nga ɗah, uumbaat to ŋ sero caacuuciŋ ngo, ŋ huraŋ atoh fa nik ŋ ɗooƴ yohon Efron yi ɓaahee ŋ cuuɓiŋ Hit ci, \v 30 ngaŋ Makpela ŋ sero Mamre, ŋ kur kaŋ Kanaan. Yohneem weɗi Ibrahiima romee ŋ Efron ne a tuma ruy-ruy caŋ ɗe. \v 31 A uumbu nga na ɓitiice Saarata, Isaahha nam uumbu nga na ɓitiice Rebeka te ŋ namis uumb Leya nga. \v 32 Yohna na huraŋ atoh fa nik nga romohu ŋ cuuɓiŋ Hit ci. » \v 33 Wa Yaŋhooɓa ƴut nak kuɓuuciŋ ɗe in ceem, a faankissa, weɗ a nguɗoh, a haadda Jaanim. \c 50 \s Ruyaŋ Yaŋhooɓa \p \v 1 Weɗi Yuusufa morgiɗkoh baab ɓa, a fuɗeeɗa fuɗ miskiɗ. \v 2 A woosa paƴoh caŋ ɗe ne ɓa haɓɗaat ɗe ; ɓa haɓiɗta fiɗaafaŋ Israayel na diw eeñiɗ. \v 3 Ŋ findi ɓa meeɗ tumoh, ɓa raakka neeh ndaŋkiyaah-nikiis (40) na haɓɗaŋ wa. Ɓi \w Misra\w* rooyya ɗe ini ree neeh ndaŋkiyaah-yasna-kanak (70). \p \v 4 Wa neeh caŋ rooy ca coot, Yuusufa woosa dag caŋ \w Firawnaana|lemma="Firawna"\w* ne : « Nik ne ɗu kerhiɗiɗ to ɗah, kaɗaat ŋ Firawnaani ɗu woyiɗ to ɗe ne : \v 5 Wi baab ɓoo hee kaane, a giñɗukoheen ndo ne a kuruk nga ɗah, ŋ uumbaat ɗe ŋ kur kaŋ Kanaan, ŋ ruy-ruya a haɓɗiɗ haf ce. Weɗi tah ŋ waaɗ ne, a on ndo ŋ kaɗ tuma ineem, ŋ hay. » \p \v 6 Wa Firawnaana kerah woo keem, a woosa Yuusufa ne : « Fu miniɗ kaɗ uumba baab ɗu findi fu giñɗohee ɗe wa. » \v 7 Yuusufa hunnda na dag caŋ Firawnaana jen, na yakak caŋ Misra, \v 8 na ɓi kahan ce, na taambɗoh ciŋ ɗe, na ɓi kahan baab ɓa ; ali ɓo' taseeɗi ŋ Gosen ɗal komaakca ƴin ca na ɗoopaat ca ɗah, a kaɗta uumba baab ɓa ; \v 9 ɓi wotiir na ɓi panis rapuuɗ darra ɓa, wa nikka mboolo yakoh na yakoh, ɓa kaɗeeɗa. \p \v 10 Ɓeɗ kaɗoh kaɗoh po, ɓa reesa Goren-Ataat, ŋ ɓak Yurdan, ɓa rooyya Yaŋhooɓa ndaam, rooy keeh-keeh. Yuusufa ruyiɗta baab ɓa neeh yasna-kanak. \v 11 Wa ɓi Kanaan hot mboolndaŋ ruya, ŋ Goren-Ataat, ɓa woosa ne : « Ruyiŋ ɓi Misra wii deey, wa yakiɗ lool ! » Weɗ tah ndaam ŋ sero Yurdan, ferɗuusa Abel-Misrayim (ruyiŋ ɓi Misra). \v 12 Ŋ ineem, kuɓuuciŋ Yaŋhooɓa tumiɗta baab ɓa ina a nakee ɓa : \v 13 Ɓa ɓayya fiɗaafaŋ ɗe kur kaŋ Kanaan, ndaam, ɓa uummba ɗe ŋ huraŋ atoh fa ŋ yohna nik ŋ Makpela, ŋ sero Mamre. Yohneem weɗi Ibrahiima romee ŋ Efron yi ɓaahee ŋ cuuɓiŋ Hit ci ; a tummbaa ruy-ruyiŋ ɗe. \s Yuusufa ɗaasiɗ taambɗoh ciŋ ɗe. \p \v 14 Wa Yuusufa ɗaak baab ɓa po ƴutta, a dokukka Misra, a yi na taambɗoh ciŋ ɗe, na ɓooɓa ɓendee ɗe jen. \v 15 Taambɗoh ciŋ ɗe hotta ne baab ɓa kurkiɗ nga, ɓa woosa ne : « Wa miniɗ nik ne Yuusufa ɗaakɗiɗ ɓoo aay-keeñ, ne a wirind ɓoo in ci moɗaaɗiici ɓoo tum ɗe jen. » \v 16 Ɓa woosohha nga ɗe ne bala baab ɓa kaanan ɗah, a woyeen ne : \v 17 « Woyɗaat to Yuusufa ne a ɗaasɗaat to taambɗoh ciŋ ɗe, ŋ in ci moɗaaɗiici ɓa tum ɗe jen, laam ɓa tooñiɗ ɗe keeh-keeh. Mbaa mi yii kiim ɗe ne a ɗaas ɓa, laam ɓa \w ñaam\w* ciŋ Koohiŋ baab ɓa. » Wa woo keem ree ŋ Yuusufa, a fuɗeeɗa. \p \v 18 Ŋ ineem taambɗoh ciŋ ɗe hayootta nga ɗe, ɓa raɗukka ŋ fikiice, ɓa woosa ɗe ne : « Ɓoo ñaam ciŋ ɗa. » \v 19 Waaye Yuusufa woosa ɓa ne : « Kanaat neƴƴoh, ɗu liiɓ ne e mi Kooh e ? \v 20 Wa keeh ne ɗu waaɗee so tum in moɗaaɗi, waaye Kooh ɓoƴsiɗa baahiɗ. Laam, a waaɗee muciɗ kiñin laayiɗ ŋ findi ɗu hotoha an. \v 21 Mbaa kanaat neƴƴoh, ŋ hey ɗu taambkohe, ɗu na komaakciŋ ɗu. » Yuusufa giifɗoh taambɗoh ciŋ ɗe ɗaa, a ñaahha ɓa ne ɓa ndengɗuk. \s Mirndaaniŋ kipes kiŋ Yuusufa \p \v 22 Yuusufa na ɓi kahan baab ɓa genee Misra. Ini a pes jen wa kiis teemet na kiis ndaŋkiyaah (110). \v 23 A maasohiɗ kuɓuuci na set ciŋ Efrayim ; kuɓuuciŋ setiŋ ɗe Makir yi kuɓkiŋ Manasse, a yi koɗ ɓa. \p \v 24 Bala a kaanan ɗah, Yuusufa woyeen taambɗoh ciŋ ɗe ne : « Ŋ mand na kurkiɗ nga, waaye wa hooliɗ to ne Kooh hey ɗu ambohe ; te a hey ɗu dokne ŋ kur ka a gapee Ibrahiima, Isaahha na Yaŋhooɓa. \v 25 Waaye Kooh tum, ɗu kaɗee ɗah, giñɗaat to ne, ɗu hey ɓayndohe ƴoh ciŋ ngo. » \v 26 Yuusufa kaanoh Misra wa a raak kiis teemet na kiis ndaŋkiyaah (110). Ɓa haɓiɗta fiɗaafaŋ ɗe na diw eeñiɗ, ɓa ɓekkaa ŋ jaat.